1

Γιώργος Μπρούλιας,

Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων

Πρόεδρος ΕΑΤΑ ΑΑΕ ΟΤΑ

ΟΜΙΛΙΑ POLIS 2013

1.

Καλημέρα σας,

θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω θερμά για την πρόσκληση και

να δώσω συγχαρητήρια για την πολύ ενδιαφέρουσα διοργάνωση. Ο

τίτλος του φετινού σας συνεδρίου εμπεριέχει μία πολύ σημαντική

διάσταση του ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν πλέον οι

φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης την κρίσιμη περίοδο που

διανύουμε.

Είδαμε και με μεγάλο ενδιαφέρον τις περιπτώσεις καλών πρακτικών

που παρουσιάστηκαν και που δείχνουν ότι μέσα από τις δυσκολίες

αναδύονται θύλακες δημιουργίας και κοινών προσπαθειών.

2.

Οι έξυπνες και βιώσιμες πόλεις είναι ένα καθολικό και

καθοριστικό ζητούμενο της εποχής μας. Μας αφορά όλους,

όλες τις διοικητικές, επαγγελματικές και κοινωνικές δομές. Τις

τοπικές αρχές, τους κατοίκους, τους επαγγελματίες, τους

εργαζόμενους, τους επισκέπτες.

2

Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού θα

ζει σε αστικές περιοχές μέχρι το έτος 2050. Η UNESCO

προβλέπει ότι, μέχρι το 2015, θα υπάρχουν 26

μεγαλουπόλεις (πόλεις με περισσότερα από 10 εκατομμύρια

άτομα), με περισσότερο από το 10% του πληθυσμού που ζει

στον κόσμο να διαμένει σε αυτές τις πόλεις.

Αυτό σημαίνει πως οι προοπτικές των πόλεων, οι στρατηγικές και η

διακυβέρνησή τους έχουν γίνει βασικά σημεία εστίασης των εθνικών

προγραμμάτων δράσης των κυβερνήσεων, με τις πόλεις σε όλο τον

κόσμο, να διαδραματίζουν ή να διεκδικούν ολοένα και μεγαλύτερο

ρόλο ως κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης. Αυτό που θα ξεχωρίσει

όμως μια πόλη από την άλλη είναι το εάν μπορεί να διαχειριστεί το

αναπτυξιακό δυναμικό της με αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο, ή

εάν θα παρασυρθεί μέσα στο αυξανόμενο κύμα αστικοποίησης.

3.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να αφιερώσει προς τις

πόλεις ενίσχυση που θα ισοδυναμεί με τουλάχιστον 5 %

των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής

Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) κάθε Κράτους Μέλους της Ε.Ε., το οποίο

θα διατεθεί για ολοκληρωμένες δράσεις στην κατεύθυνση

της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.

3

Ξέρουμε όλοι ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την εφαρμογή

των στρατηγικών σε τοπικό επίπεδο είναι η χρηματοδότηση.

Φαίνεται να υπάρχει έλλειψη ικανότητας να γίνονται σχέδια που να

είναι ανθεκτικά στις οικονομικές προκλήσεις.

Μεταφέροντας αυτό το πανευρωπαϊκό πλαίσιο στα δεδομένα της

Αθήνας, της Αθήνας της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, εύκολα

αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος των δυσκολιών αλλά και των

δυνατοτήτων που έχουμε.

Το δικό μας case study, επομένως, εκ των πραγμάτων είναι

ευρύτερο και αφορά ακριβώς στον συνολικό σχεδιασμό και τρόπο

δράσης.

Η Αθήνα, τα τελευταία χρόνια πέρασε από πολλά κύματα αλλαγών

και συμβάντων, κυρίως κοινωνικού και αστικού χαρακτήρα, με

επιπτώσεις πολύ πιο σοβαρές και καταλυτικές για την

καθημερινότητα των κατοίκων, των εργαζόμενων και των

επισκεπτών, που δύσκολα θα μπορούσε να προβλέψει ή και να

φανταστεί κανείς πριν από λίγο καιρό.

4.

Στεκόμαστε, όμως στα πόδια μας και δεν σταματήσαμε να

σχεδιάζουμε, να προγραμματίζουμε και να

4

δραστηριοποιούμαστε για την έξοδο από την κρίση και την

αντιμετώπιση των προβλημάτων που κυρίως αυτή προκάλεσε.

Η πρόκληση του ζητήματος βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη ειδικά για την

περίπτωση της Αθήνας εκδηλώνεται σε τρία επίπεδα:

I. Αντιμετώπιση των χρόνιων ζητημάτων της

καθημερινότητας της πόλης, αυτό που αποκαλούμε

βιοτικό επίπεδο.

II. Διαχείριση και ενίσχυση του δυναμικού και της υπεραξίας

της πόλης, ως προς όλους τους κλάδους της οικονομίας

της, την επιχειρηματικότητα, την Απασχόληση και την

τουριστική της ανάπτυξη.

III. Τα νέα μεγάλα έργα πνοής, που βρίσκονται σε φάση

σχεδιασμού και μελέτης, όπως η Διπλή Ανάπλαση και η

πεζοδρόμηση της Λεωφόρου Πανεπιστημίου.

Στον Δήμο Αθηναίων, έχουμε αντιληφθεί ότι το “έξυπνο”, δεν

εξαντλείται στην υλοποίηση και στο αποτέλεσμα, ούτε μπορεί να

αφορά μόνον σε τεχνολογικές εφαρμογές, όπως εσφαλμένα πολλοί

πιστεύουν. Το “έξυπνο” πρέπει να είναι γενική συνθήκη και αρχή, να

ξεκινάει από τη σύλληψη και τον σχεδιασμό, να διέπει κάθε

προγραμματισμό και να χαρακτηρίζει, κάθε δράση, την υλοποίηση

και τη συνέχεια αυτής.

5

Αυτό που οραματιζόμαστε και σχεδιάζουμε σήμερα, θα πρέπει να

ανταποκρίνεται και στις ανάγκες του αύριο και να μπορεί να

προσαρμόζεται εύκολα και στις μελλοντικές συνθήκες.

5.

Είτε δημιουργούμε ένα βιοκλιματικό κτίριο Σχολείου στον

Κεραμεικό, είτε διαμορφώνουμε ένα πράσινο δώμα στα Πατήσια,

είτε αναπλάθουμε την Ακαδημία Πλάτωνος, είτε προωθούμε την

υπογειοποίηση κάδων απορριμμάτων, είτε ιδρύουμε

θερμοκοιτίδες νέας επιχειρηματικότητας σε ένα

εγκαταλελειμμένο κτίριο στο κέντρο, στόχος μας και

προσανατολισμός μας είναι η διαχρονική βιωσιμότητα και η

αποτελεσματικότητα αυτών των παρεμβάσεων.

6.

Τι χρειάζεται για να υλοποιηθούν τέτοιου είδους

παρεμβάσεις;

Την απάντηση την γνωρίζουμε πολύ καλά: Σχέδιο, Μελέτη,

Προγραμματισμός, Φορείς υλοποίησης, βιωσιμότητα και

φυσικά, πάνω από όλα, Πόροι.

Ως προς τα βασικά αυτά στοιχεία ο Δήμος Αθηναίων έχει κατακτήσει

μία ευρωπαϊκή καινοτομία: Την εξασφάλιση της διαχείρισης σε

επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών

6

πόρων, βάσει ενός ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Προγράμματος,

δύο φάσεων, με Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης την Εταιρεία

Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου.

7.

Σχεδιάσαμε και υλοποιούμε ένα δικό μας μεγαλόπνοο αναπτυξιακό

σχέδιο βάσει του οποίου πορευόμαστε, τόσο στην τρέχουσα αλλά

και για την επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ, το «Έργο

Αθήνα».

Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα που

στοχεύει στην αναβάθμιση του αστικού χώρου της πρωτεύουσας,

στην καλύτερη λειτουργία της πόλης καθώς και στη βελτίωση της

ποιότητας ζωής, των κατοίκων και επισκεπτών.

8.

Το σχέδιο κινείται σε πέντε βασικούς άξονες και έχει συγκεκριμένους

στόχους όπως:

- Οικονομική ανάπτυξη,

- Βελτίωση της ποιότητας ζωής,

- Κοινωνική συνοχή,

- Αστική αναζωογόνηση, και βεβαίως,

- Περιβάλλον.

7

Το ‘Εργο Αθήνα, συνιστά το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την

υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής του δήμου και

φιλοδοξούμε ότι με ορίζοντα το 2020, και με την άμεση συνεργασία

της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας, θα μπορέσουμε να

διεκδικήσουμε και να υλοποιήσουμε περαιτέρω δράσεις και έργα.

Κυρίες και κύριοι,

είναι η πρώτη φορά που Δημοτική Αρχή στη χώρα μας προσεγγίζει

ολοκληρωμένα το κεφάλαιο «επιχειρηματικότητα» και διαμορφώνει

πλαίσιο δράσεων και παρεμβάσεων σε άμεση συνεργασία με τους

εμπλεκόμενους φορείς, αναδεικνύοντας λύσεις, μέτρα και

κατευθύνσεις στις οποίες μπορούμε όλοι μαζί να προχωρήσουμε.

Τι κάναμε; Καταρχάς ιεραρχήσαμε τις ανάγκες της πόλης και

καταλήξαμε, με ειδική παρότρυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ως ίσως του πιο σημαντικού

πυλώνα του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού. Γι’ αυτό και από τον

Ιανουάριο του 2013 που στελεχώθηκε ο Ενδιάμεσος Φορέας

Διαχείρισης, δηλαδή πρακτικά σε λιγότερο από ένα χρόνο,

ωριμάσαμε και προχωρήσαμε στην κατάρτιση μιας στρατηγικής για

την επιχειρηματικότητα.

- Εκπονήσαμε ειδική μελέτη,

- εντοπίστηκαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα,

8

- προτάθηκαν οι άξονες στρατηγικής και προτεινόμενες δράσεις.

Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, έγιναν επίσης εκτενείς

διαβουλεύσεις με τις εθνικές αρχές και τους επιχειρηματικούς

φορείς.

Παράλληλα, η ΕΑΤΑ χαρτογράφησε τις ανάγκες του χώρου ενώ

μελέτησε βέλτιστες διεθνείς πρακτικές από άλλες πόλεις της ΕΕ.

9.

Από τη διαδικασία αυτή διαπιστώθηκε ότι η ανάπτυξη της

εξωστρέφειας, η στήριξη των νέων επιχειρηματιών, η

τόνωση της ερευνητικής δραστηριότητας και η διασύνδεσή

της με την παραγωγή καθώς και η στόχευση σε

συγκεκριμένους κλάδους, όπως ο τουρισμός, οι νέες

τεχνολογίες, η δημιουργική βιομηχανία και τα παραδοσιακά

προϊόντα, αποτελούν σημαντικές παρεμβάσεις στους οποίους θα

πρέπει να κινηθεί η Αθήνα.

Ως αποτέλεσμα, ο Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης, από τον Ιούλιο,

έχει, ήδη, δημοσιοποιήσει δύο προσκλήσεις που απευθύνονται σε

Επιμελητήρια και παραγωγικούς φορείς συνολικού ύψους 26 εκ.

ευρώ προκειμένου να υποβάλουν προτάσεις για τη στήριξη της

τοπικής οικονομίας της πόλης, με έμφαση στη στήριξη πολύ μικρών

και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η λογική των προτεινόμενων

9

δράσεων στηρίζεται στην παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών

στήριξης των επιχειρήσεων με έμφαση στη δημιουργία

συνεργατικών σχηματισμών.

Επιπρόσθετα προχωρήσαμε στην προκήρυξη διεθνών διαγωνισμών

για τα έργα «Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου

Αθηναίων» και «Δομή Στήριξης Επιχειρηματικότητας στον Τομέα

των Νέων Τεχνολογιών».

Αφορούν στη δημιουργία δύο καινοτόμων θεμελιωδών δομών-

εργαλείων, με άμεσο στόχο αφενός μεν την υποδοχή, ενημέρωση

και έμπρακτη υποστήριξη των ενδιαφερόμενων για υφιστάμενες και

νέες επιχειρήσεις, αφετέρου δε, την πλήρη υποστήριξη, φιλοξενία

και αναδοχή (mentoring) νέων επιχειρηματικών ιδεών και σχεδίων

στον τομέα των νέων τεχνολογιών.

Παράλληλα, όμως, με τη συμβατική επιχειρηματικότητα, ο Δήμος

της Αθήνας διαπιστώνει ότι άλλα κράτη μέλη της ΕΕ και ειδικότερα

Δήμοι, προωθούν την κοινωνική καινοτομία προκειμένου να

εξυπηρετηθούν οι μη καλυπτόμενες και ολοένα αυξανόμενες

κοινωνικές ανάγκες, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και

διασφαλίζοντας υψηλής ποιότητας κοινωνικών υπηρεσιών.

10

10.

Επιχειρησιακός βραχίονας ανάπτυξης αυτής της μορφής

επιχειρηματικότητας, είναι η ΕΑΤΑ, η οποία εδώ και λίγους μήνες,

μέσω της πρωτοβουλίας Επιχειρώ Κοινωνικά, διενεργεί σειρά

δράσεων για τη διάγνωση των αναγκών της κοινότητας και την

ανάπτυξη στοχευμένων εργαλείων για την κάλυψη των αναγκών

αυτών των νέων μορφών επιχειρήσεων.

11.

Πως αντιλαμβανόμαστε την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα;

Η Κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι μία λύση, για την

αποτελεσματική αντιμετώπιση σειράς κοινωνικών

προβλημάτων και για την ανάπτυξη της πόλης.

Είναι μία καινοτόμος επιλογή που επιχειρεί να συνδυάσει τη

δυναμική και την ευρηματικότητα της επιχειρηματικότητας,

με την κάλυψη κοινωνικών αναγκών,

επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση της οικονομίας με την

κοινωνία.

Το ενδιαφέρον για την κοινωνική επιχειρηματικότητα σε διεθνές και

ευρωπαϊκό επίπεδο εντείνεται διαρκώς.

11

Από την πλευρά μας έχουμε, ήδη, ξεκινήσει την προετοιμασία ενός

προγράμματος για την στήριξη κοινωνικών επιχειρηματιών στην

Αθήνα.

Επενδύουμε πολλά στην κοινωνική επιχειρηματικότητα και

κινούμαστε με αποφασιστικά αλλά και προσεκτικά βήματα στη

διαμόρφωση του πλέον κατάλληλου περιβάλλοντος εντός του

οποίου μπορεί να αναπτυχθεί, σωστά και αποτελεσματικά.

12.

Τι διαπιστώσαμε από αυτή τη μελέτη-αλληλεπίδραση με το

χώρο:

• H κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι μια έννοια που

προκαλεί ενδιαφέρον, την οποία λίγοι γνωρίζουν ή

μπορούν να αναπτύξουν σε βάθος

• Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες συχνά δεν αναγνωρίζουν οι

ίδιοι τους εαυτούς τους ως κοινωνικούς επιχειρηματίες

• Ο χώρος έχει πολλές δυνατότητες και υπάρχουν εξαιρετικά

παραδείγματα αλλά είναι ακόμα στα πρώτα του βήματα

• Πέρα από τις κοινωνικές επιχειρήσεις, χρειάζονται και

εργαλεία που θα βοηθήσουν αυτές της επιχειρήσεις να

αναπτυχθούν και να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους.

12

Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στη δημιουργία εργαλείων και στην

ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων και - αυτό έχει σημασία - δεν

δίνει κρατικές επιχορηγήσεις αλλά δημιουργεί τις προϋποθέσεις

investment readiness-για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης.

13.

Αναπτύσσεται, δε, σε τρία στάδια:

1. Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση

2. Εξειδικευμένη μεθοδολογία για την ωρίμανση

δυνητικών κοινωνικών επιχειρηματιών ή των ιδεών

τους (συμβουλευτική, πρακτική εξάσκηση, διαγωνισμοί

κλπ)

3. Διασύνδεση με χρηματοδοτικούς φορείς και

εξειδικευμένους οργανισμούς στην Ελλάδα και το

εξωτερικό και υποστήριξη στην προετοιμασία τους για

τη διεκδίκηση πόρων από αυτούς (ιδιωτικούς είτε

δημόσιους).

Πρακτικά, θέλουμε να στηρίξουμε τουλάχιστον 50 νέες ιδέες στην

Αθήνα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια και να δούμε 30 νέες

καινοτόμες, βιώσιμες κοινωνικές επιχειρήσεις να πατούν γερά στα

πόδια τους και να αναδειχθούν σαν παραδείγματα τόσο στην

Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

13

Το άλλο μεγάλο κεφάλαιο στο οποίο προσδίδουμε μεγάλη βαρύτητα

και σημασία είναι η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων

με αιχμή την πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη, τις έξυπνες λύσεις και

πάλι, την καινοτομία.

Από τους άξονες και τις δράσεις του Προγράμματος που σχετίζονται

με τη βιώσιμη ανάπτυξη και της βελτίωσης των συνθηκών ζωής των

πολιτών, ξεχωρίζω, ενδεικτικά, δράσεις όπως:

14.

Ποδηλατόδρομοι.

Διαχείριση οικιακών και βιομηχανικών αποβλήτων.

Δημιουργία Πράσινων Φυτεμένων Δωμάτων σε δώδεκα

Σχολικά Συγκροτήματα Δημου Αθηναιων. Είναι η δράση

που ενδεχομένως να έχετε ακούσει ως «πράσινες

στέγες».

Αντικατάσταση λαμπτήρων φωτισμού κοινοχρήστων

χώρων με νέους μειωμένης κατανάλωσης και τοπικές

ενισχύσεις φωτισμού.

Αναπλάσεις, αποκαταστάσεις και αξιοποιήσεις παλαιών

ή εγκαταλειμμένων κτιρίων

Ενα πρωτοποριακό πρόγραμμα τοποθέτησης 70

υπογείων κάδων ανακύκλωσης απορριμμάτων.

Προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής

κληρονομιάς.

14

Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική

αναγέννηση.

15.

Και λίγα λόγια για τον τουρισμό.

Είναι ευνόητο ότι οι περισσότερες από αυτές οι δράσεις του Δήμου

Αθηναίων αλλά και των φορέων ενισχύουν και τη τουριστική

οικονομίας της πόλης. Διότι ό,τι σχεδιάζουμε που βελτιώνει την

εικόνα, το βιοτικό επίπεδο και την αστική ανάπτυξη της πόλης μας,

δεν έχει μόνον αντίκτυπο στους κατοίκους και στους εργαζόμενούς

της, αλλά και στα εκατομμύρια των δυνητικών επισκεπτών της.

Και λόγω των περιορισμένων πόρων και μέσων, προχωρούμε σε

λύσεις και δράσεις που βασίζονται στην ευρηματικότητα και στην

καινοτομία.

Η προβολή της Μητροπολιτικής Αθήνας γίνεται μέσα από

Β2Β κανάλια

το διαδίκτυο

τα Σύγχρονα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και

με συμμετοχή σε Διεθνείς Εκθέσεις Τουρισμού.

Παράλληλα, σχεδιάσαμε έναν νέο ετήσιο επαγγελματικό θεσμό,

το Travel Trade Athens. Η πρώτη διοργάνωση έγινε τον

περασμένο Απρίλιο όπου περισσότεροι από 80 tour operators

καθώς και δημοσιογράφοι από Ευρώπη και Ασία

15

φιλοξενήθηκαν στην Αθήνα για τρεις ημέρες και έκαναν πάνω

από 1.400 συναντήσεις με τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις.

Το Γραφείο Συνεδρίων και Επισκεπτών Αθηνών, είναι ο

μοναδικός φορέας πανελλαδικά που συνεργάζεται άμεσα με

τον ιδιωτικό τομέα και τις τουριστικές επιχειρήσεις, μέσω του

Προγράμματος Μελών του. Περίπου 100 τουριστικές

επιχειρήσεις της Μητροπολιτικής Αθήνας συμμετέχουν στο

πρόγραμμα αυτό.

Το εθελοντικό πρόγραμμα THIS IS MY ATHENS

Και τέλος, ήδη έχουμε προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για

στοχευμένες «έξυπνες» δράσεις αναβάθμισης του τουριστικού

μας προϊόντος μέσα από το ΕΣΠΑ και σε συνεργασία με άλλους

ΟΤΑ, ιδιωτικούς και κρατικούς φορείς.

Κυρίες και κύριοι,

Ο σχεδιασμός μας για μία Αθήνα ελκυστική, βιώσιμη, φιλική και

κόμβο δημιουργίας, ανάπτυξης και προόδου, ολοκληρώνεται και σε

μεγαλύτερο βάθος χρόνου, με τη νέα Προγραμματική Περίοδο. Είναι

ένας σχεδιασμός «κοινής λογικής», προσαρμοσμένος στις

υπάρχουσες αλλά και μελλοντικές ανάγκες της πόλης, αξιοποιώντας

έξυπνες λύσεις και καινοτόμα στοιχεία.

16

Και το κυριότερο, που μπορεί να υλοποιείται διαχρονικά,

απαντώντας έτσι και στο άλλο μεγάλο ζήτημα της πολιτικής και

αυτοδιοικητικής μας πραγματικότητας, την ανάγκη διοικητικής

συνέχειας.

Εκ των πραγμάτων, πιστεύουμε ότι είναι πια ώριμες και οι συνθήκες

αλλά και οι νοοτροπίες να ξεπερνάμε κάθε εμπόδιο και δυσκολία

προς μία κοινή κατεύθυνση:

16.

Το μέλλον, την εικόνα και τη λειτουργικότητα της Αθήνας των

επόμενων δεκαετιών και των επόμενων γενεών.

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.