Πάντειο ΠανεπιστήμιοΚοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Τμήμα Κοινωνιολογία

Μάθημα: Κοινωνική Ανθρωπολογία

Τι είναι ανθρωπολογία;

Δύο ανθρωπολόγοι, ο Greenwood και ο Stimi ορίζουν την ανθρωπολογία ως την επιστήμη που περιγράφει τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι. Με τον άνθρωπο ασχολήθηκαν πάρα πολλές επιστήμες όμως επικεντρώθηκαν σ’ ένα από τα στοιχεία που απαρτίζουν τον άνθρωπο. Η ανθρωπολογία όμως θέλει να δει τον άνθρωπο σ’ όλες τις πτυχές του, να εξετάσει τα δεδομένα που απαρτίζει την ανθρώπινη ζωή στην ολότητά τους. Γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιεί τα συμπεράσματα περί ανθρώπινης ζωής, των άλλων επιστημών, κυρίως χρησιμοποιώντας ως μεθοδολογικό εργαλείο τη σύγκριση. Γιατί πολλές φορές αυτό που ισχύει σε μια κοινωνία δεν ισχύει απαραίτητα και για μια άλλη.

Το πεδίο της έρευνας, της ανθρωπολογίας είναι ολόκληρος ο κόσμος. Ο Ανθρωπολόγος βρίσκεται σε δύο πραγματικότητες. Από την μια είναι ο κόσμος, στον οποίο γεννήθηκε και από την άλλη ο κόσμος που μελετά. Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει, και πολλοί έχουν ασχοληθεί με το ζήτημα των 2 πραγματικοτήτων καθώς επίσης και με το μεγάλο πρόβλημα της μετάφρασης ενός πολιτισμού σε έναν άλλον.

Roy Wagner

“inadequacy” =>ανεπάρκεια↓Αυτή η λέξη εκφράζει την απόσταση του ανθρωπολόγου από αυτά που μελετά. Για να μειώσει αυτήν την απόσταση, ο ανθρωπολόγος χρησιμοποιεί διάφορα μέσα. Τα μέσα αυτά αφορούν κυρίως στο ένστικτο παρά σε μια συγκεκριμένη μέθοδο. Ο Ανθρωπολόγος πρέπει να μπορεί αυτό που βλέπει να το επεξεργαστεί. Πολλές φορές όμως είναι δύσκολο να ξεφύγει από το πεδίο του δικού του πολιτισμού.

Μετά την αποικιοκρατία το πρώτο πρόβλημα που πρέπει ξεπεράσουν είναι αυτό της γλώσσας.

Πως μπορεί να μεταφραστεί στη γλώσσα του ανθρωπολόγου, αυτό που ακούει από τους ανθρώπους-πολιτισμούς που μελετά;

Clyde Kluckhaun =>Χαρακτηρίζει τον ανθρωπολόγο, λαθροθήρα

Έχει απόλυτη ελευθερία, ο ανθρωπολόγος και το διαπιστώνει αυτό, από το πανεπιστήμιο ακόμη. Ο ανθρωπολόγος μπορεί να επιλέξει και να δοκιμαστεί σε όλα.

American Anthropological Association (www . aaanet . org ) => η μεγαλύτερη ανθρωπολογική εταιρεία, περιλαμβάνει πολλές μικρές εταιρείες που ασχολούνται με τα διάφορα στοιχεία που αφορούν τον άνθρωπο.

Brows law Malinowski

Θεωρείται ο ¨πατέρας¨ της κοινωνικής ανθρωπολογίας. Έγραψε για πολιτική, συγγένεια κ.α., για μια φυλή στη Μελανησία.

Evans Pritchard

Έρευνα για τη μαύρη μαγεία, μιας φυλής του Σουδάν και ερευνά για την θρησκεία μιας φυλής της Αφρικής.

Clifford Greets

Ερεύνησε την πολιτική κατάσταση στην Ινδονησία, έγραψε πολιτικά άρθρα.

Οτιδήποτε αφορά τον άνθρωπο, αφορά και την κοινωνιολογία.

Phil Carl Salavnoun (καθηγητής πανεπιστημίου στον Καναδά, Montréal).

Η ανθρωπολογία γεννιέται στις αρχές του 20ου αι. και συγκεκριμένα την δεκαετία του ΄20. Είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με την αποικιοκρατία. Πολλοί ανθρωπολόγοι χρησιμοποιήθηκαν για να γίνει πιο εύκολη και πιο γρήγορη η κατάσταση των λαών και των εδαφών τους, κυρίως στις περιοχές της Αφρικής. Όταν ανεξαρτητοποιούνται τα κράτη αυτά, είναι οικονομικά και κοινωνικά κατεστραμμένα. Ακόμη και σήμερα, πληρώνουν τις συνέπειες της αποικιοκρατίας. Πολιτισμοί που εξαφανίστηκαν, αρρώστιες, οικονομικές δυσκολίες κ.α. ήταν τα αποτελέσματα της αποικιοκρατίας. Οι ανθρωπολόγοι προσπαθούν όσο μπορούν να δώσουν λύσεις, αλλά είναι μάλλον αδύνατο στην πραγματικότητα.

Η βία, ο πόλεμος αποτελούν ανθρώπινες ανάγκες. Ο κανιβαλισμός είναι μια τέτοια ανάγκη. Οι φυλές που χαρακτηρίζονται από αυτό το στοιχείο γι’ αυτούς το να τρώνε την ανθρώπινη σάρκα, είναι δείγμα σεβασμού και τιμής. Είναι έξω από τον δικό μας πολιτισμό. Ο κάθε πολιτισμός έχει τα δικά του διαφορετικά έθιμα. Πρέπει να δείχνουμε σεβασμό, με τον τρόπο που χειριζόμαστε τα πράγματα.

LINGUA FRANCA

Chepang => Πάμφτωχη φυλή του Νεπάλ, είναι κυνηγοί-συλλέκτες (ανθρωπολογικός όρος), νομάδες που ζουν μέχρι σήμερα στο βόρειο και κεντρικό Νεπάλ, είναι αποκομμένοι από όλες, δεν έχουν πρόσβαση σε τίποτα.

Η έρευνα ενός ανθρωπολόγου είναι μακρά. Αυτό συμβαίνει γιατί πρέπει να γνωρίσει όσο το δυνατόν περισσότερα για τον πολιτισμό που μελετά, κι’ αυτό απαιτεί χρόνο.

Ο ερευνητής στη διάρκεια του χρόνου της έρευνας του, όσον και αν προσπαθήσει είναι σίγουρο ότι δεν μπορεί να γίνει ποτέ ιθαγενής. Δεν το δέχονται ούτε οι ιθαγενείς, μα ούτε και ο ανθρωπολόγος μπορεί να ξεπεράσει τη δυτική κουλτούρα. Μπορεί να πλησιάσει ένα πολιτισμό αλλά όχι να γίνει κομμάτι αυτού του πολιτισμού.

Medford Spiro “Anthropological Other or Burmese Brother”.

Όλοι οι άνθρωποι του κόσμου μοιραζόμαστε την ίδια φύση. Ο σκοπός της ανθρωπολογίας είναι να κάνει το παράξενο, οικείο και το οικείο, παράξενο.

ASC Altered States of Cousciousness

JAHAI + BATEK(φυλές της Μαλαισίας) = NEGRITO (Αποικιοκρατικό όνομα)

Είναι νομάδες, κυνηγοί- συλλέκτες. Ζουν στο κέντρο της Μαλαισίας, στο δάσος. Σήμερα έχουν απομείνει 500 άτομα. Αρχικά από το φόβο των αποίκων, για τον συνδυασμό ιθαγενών- κομμουνιστών, προσπάθησαν οι κυβερνήσεις να τους βγάλουν από τα δάση. Ζουν σε άθλιες συνθήκες και πολλοί θέλησαν να τους προσηλητήσουν στο Ισλάμ. Η Μαλαισιανή κυβέρνηση δεν δέχεται την ύπαρξη αυτών των πολιτισμών και θέλει την καταστροφή τους.

Andamanes (νησιά) JARAOYA (φυλές NEGRITO)↓Οι φυλές negrito κινδυνεύουν να χαθούν

Η καταστροφή και εξαφάνιση των πολιτισμών πολλές φορές οφείλεται κυρίως στην ανυπαρξία αντισωμάτων δηλαδή εμβολίων για τις παιδικές αρρώστιες μα αποτέλεσμα επιδημίες, μολύνσεις και σαφώς πολλούς θανάτους. Δεν προστατεύονται από το κράτος και εκδιώχνονται, με αποτέλεσμα τον αφανισμό πανάρχαιων πολιτισμών.

Ο Άλλος, ο άνθρωπος έξω από εμένα.

Εθνοκεντρισμός=> η τάση του ανθρώπου να θεωρεί τον δικό του πολιτισμό ως τον καλύτερο και πιο εξελιγμένο

Πολλοί πολιτισμοί έχουν το δικό τους μύθο, θρύλο για τη δημιουργία του κόσμου. Κάποιοι πιστεύουν πως ο θεός- δημιουργός, όταν έφτιαξε τον κόσμο έκανε λάθη. Δημιούργησε αρχικά τον άνθρωπο, κάνοντάς τον όμως πολύ άσπρο, ώστε να μην αντέχει τον δυνατό ήλιο της Αφρικής και μετά έφτιαξε τον άνθρωπο σε καφετί χρώμα και αυτό ήταν το τέλειο. Τέτοιοι μύθοι υπάρχουν πολλοί, σε διάφορους πολιτισμούς.

Edmund Leach

KAΤCHIN (φυλή της Βιρμανίας)

Υπάρχουν πολλές θεωρητικές σελίδες για να δείξουν το πρόβλημα της μετάφρασης της γλώσσας ενός διαφορετικού πολιτισμού. Η KAΤCHIN είναι αγροτική φυλή με πολλές διαφορετικές για να εκφράσουν την καλλιέργεια του ρυζιού.

Δημιουργήθηκε λοιπόν γι’ αυτόν τον λόγο ένα ειδικό λεξιλόγιο μόνο για τους επιστήμονες ώστε να βοηθούν στην κατανόηση μιας άλλης γλώσσας ενός άλλου πολιτισμού.

Π.χ. ιδιοκτησία, χρέος για έναν ιθαγενή μπορεί να έχει άλλη σημασία από αυτό που ο ανθρωπολόγος εκλαμβάνει ως ιδιοκτησία, χρέος κ.α.

Η οργάνωση μιας αποστολής, μιας έρευνας είναι πάρα πολύ δύσκολη. Ο ανθρωπολόγος θα ανακαλύψει ότι δεν μπορεί να στηριχθεί σε μια μέθοδο. Κάθε φυλή, ο άνθρωπος διαφέρει.

Ο άνθρωπος- ερευνητής μπορεί να χρησιμοποιήσει ¨πληροφορητές¨, δηλαδή ντόπιους ανθρώπους που θα βοηθήσουν στην κατανόηση και την εισαγωγή του ερευνητή στην ομάδα. Πρέπει να ξέρει λοιπόν ο ερευνητής ποιους πληροφορητές θα διαλέξει γιατί π.χ. στην Ινδία που τίθεται το θέμα της κάστας, και η χαμηλότερη κάστα την οποία ονομάζουν untouchable και κληρονομείται από τον πατέρα θεωρούνται μολυσμένοι, ασχολούνται με χειρωνακτικές εργασίες και απαγορεύεται να τους πλησιάζουν άνθρωποι υψηλότερων καστών. Ο ινδουισμός θεωρεί τους untouchable μολυσμένους, ενώ ο βουδισμός δεν αναγνωρίζει τις κάστες. Γι’ αυτό και δεν μπορεί ο ερευνητής να χρησιμοποιήσει αχθοφόρους, οδηγούς κ.ο.κ. μιας υψηλότερης κάστας. Το ίδιο και στο Νεπάλ γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται βουδιστές που δεν αναγνωρίζουν το ζήτημα της κάστας.

Όλοι οι ερευνητές σήμερα, χρησιμοποιούν ημερολόγιο για να γράφει τα εθνογραφικά του στοιχεία, τα οποία παρατήρησε, είδε, άκουσε. Επίσης όμως γράφει και αυτά που νιώθει ο ίδιος, τις προσωπικές του σκέψεις.

Malinowski => Πολωνός που δούλεψε στην Αγγλία. Έγραψε ένα ημερολόγιο για τις φυλές, των νησιών στην Μελάνη. Το εξέδωσε η γυναίκα του, μετά τον θάνατό του. Το ημερολόγιο περιέχει πολλές προσωπικές σκέψεις. Χρησιμοποιεί πολύ άσχημους χαρακτηρισμούς για τους ιθαγενείς, είναι όμως αυτός που ανοίγει το δρόμο για να εκφράσουν οι μελετητές τις σκέψεις τους. Η ψυχολογία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, γιατί ο ερευνητής επηρεάζεται, νιώθει, αισθάνεται. Δεν είναι εύκολη υπόθεση για τον μελετητή.

Το θέμα της μετάφρασης της γλώσσας ενός πολιτισμού, το οποίο προαναφέραμε π.χ. όταν μιλάμε για θρησκεία, για τους Έλληνες είναι ότι επειδή παράγεται από τη ρήμα θρέφομαι δηλαδή κραυγάζω δυνατά, στην περίοδο των Διονυσιακών. Άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από τη λέξη Θράκη και ότι διδάχτηκε από την Ορφέα στη Θράκη, διδάσκει ο Πλούταρχος που ονομάζει Θρήσες, τις ορφικές γυναίκες. Religio, στον Κικερώνα ετυμολογείται από το LEG, να παρατηρήσει δηλαδή κάποιος τα θεία σημεία του Δία και τους χρησμούς του μαντείου. Καμία από τις θεωρίες που αναφέραμε δεν υποστηρίζεται σήμερα.

George Dumezul => έκφραση του συναισθήματος του φόβου απέναντι από ένα σκοτεινό μυστήριο (αυτό είναι θεός)

Κατά την περίοδο του Χριστιανισμού

Vera Religio => αληθινή θρησκεία, παίρνει το νόημα που έχει σήμερα, δηλαδή πίστη, σε θεά, θεούς μεταφυσικές δυνάμεις. Είναι τελείως δεμένη με τον χριστιανισμό στη Ρώμη.

Στις μη Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν υπάρχει η έννοια της θρησκείας, υπάρχει μόνο στο δυτικό κόσμο ως έννοια.

Στην Ινδία το DHARMA περιλαμβάνει μια φιλοσοφική θεωρία και σαν έννοια δεν υπάρχει στο δυτικό κόσμο. Προέρχεται από τη λέξη DAR που σημαίνει κράτος.

Σπόρος εθνοκεντρισμού υπάρχει παντού. Και στην αρχαία Ελλάδα, υπήρξε αυτό που ονομάστηκε ελληνοκεντρισμός. Αυτός που διαφώνησε ήταν ο Ηρόδοτος που θεωρείται παγκόσμια ως ο ¨πατέρας¨ της ανθρωπολογίας.

Στην Αμερική π.χ. κάποιοι πολιτισμοί πιστεύουν πως ο θεός- δημιουργός έφτιαξε πρώτα τον άνθρωπο από άσπρη λάσπη, αλλά απέτυχε, μετά από μαύρη λάσπη, αλλά απέτυχε ξανά και τέλος έφτιαξε από κόκκινη λάσπη που ήταν το τέλειο.

Εθνοκεντρισμός => Ρατσισμός =. Γενοκτονία π.χ. ναζισμός, φασισμός

Πολιτισμικός σχετικισμός

Θεωρία του MELVILLE HERSKOTZ, θεωρείται από τους καλύτερους ερευνητές, δούλεψε στη Δ. Αφρική. Η θεωρία έλεγε πως ένας άνθρωπος, μπορεί να κρίνει μόνο τον πολιτισμό που ανήκει. Κανείς δεν μπορεί να κρίνει άλλους πολιτισμούς. Αυτή η θεωρία είναι πολύ επικίνδυνη γιατί μπορεί να οδηγήσει π.χ. στο ότι δεν πρέπει να κρίνουμε το λιθοβολισμό των γυναικών στην Ασία. Ο Herskotz προσπάθησε να πολεμήσει τον εθνοκεντρισμό.

Η εκμηδένιση της ετερότητας, είναι δυνατή; Και αν ναι πρέπει να γίνεται;

Η επιστήμη της ανθρωπολογίας είναι πολύ δεμένη με την αποικιοκρατία και δέχτηκε σκληρή κριτική από τους επιστήμονες. Στην αποικιοκρατία ο κατακτητής- λαός έπρεπε να επιβληθεί στους ¨άγριους¨, ¨πρωτόγονους¨, ειδωλολάτρες, σεξουαλικά δόλιους κ.ο.κ.

Peter Masou => Μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες ετερότητα όπως είναι π.χ. οι τσιγγάνοι, μαύροι, μάγισσες, ομοφυλόφιλοι κ.ο.κ. Αυτό που είναι διαφορετικό για έναν άνθρωπο ετερότητα σ’ αυτό που ονομάζει πολιτισμένη συμπεριφορά.

Εσωτερική ετερότητα=> ετερότητα μέσα στον ίδιο πολιτισμό

Εξωτερική ετερότητα=> λαοί μακρινών περιοχών, διαφορετικοί πολιτισμοί

Κανιβαλισμός=> έχει αποδοθεί στους Εβραίους, στις μάγισσες, στους τσιγγάνους στους οποίους οι δυτικοί έδειχναν φόβο. Ο κανιβαλισμός αποτέλεσε το αποκορύφωμα του αντισημητικού παραληρήματος. Χρησιμοποιήθηκε ως κατηγορία, ενάντια στον κομμουνισμό. Διωχτήκαν, κατηγορήθηκαν ως μολυσμένοι και λαίμαργοι για ανθρώπινη σάρκα. Άλλες ομάδες εσωτερικής ετερότητας

εμπνεύστηκαν από τον κανιβαλισμό των ομάδων του Αμαζονίου κάτι που οι δυτικοί θεώρησαν ως διεστραμμένο (τελετουργικός κανιβαλισμός των φυλών του Αμαζονίου).

Claude Levi- Straus (πατέρας γαλλικής δομικής ανθρωπολογικής σχολής)

Σε ένα βιβλίο του οι ¨θλιβεροί Τροπικοί¨, σε ένα κεφάλαιο το ¨ένα ποτηράκι ρούμι¨. Σ’ αυτό το κεφάλαιο γράφει πως δεν υπάρχει τέλεια κοινωνία. Όλες οι κοινωνίες περιέχουν αδικία, ωμότητα, δεν είναι καμία κοινωνία απόλυτα καλή ή απόλυτα κακή. Μόνο η ανθρωπολογική σύγκριση μπορεί να κατανοήσει αυτούς τους πολιτισμούς.Στον τελετουργικό κανιβαλισμό οι άνθρωποι τρώνε την ανθρώπινη σάρκα για να ενσωματώσουν τη δύναμη του εχθρού. Στις δυτικές κοινωνίες φαίνεται διεστραμμένο, αλλά σ’ αυτούς τους πολιτισμούς είναι απόλυτα αποδεκτό.

Παρατηρητής της ετερότητας στην αρχαιότητα ήταν ο Ηρόδοτος. Μίλησε για τον Πέρση Δαρείο τον οποίο θαύμασε. Ο Δαρείος λοιπόν σύγκρινε τους Έλληνες, με τους Ινδούς Καλλατίες. Οι Έλληνες έκαιγαν τους νεκρούς. Οι Καλλατίες τους έτρωγαν. Ο Δαρείος ζήτησε και από τους δύο να αλλάξουν τα έθιμα τους, και οι δύο αρνήθηκαν. Ο κάθε πολιτισμός δεν είναι απαλλαγμένος από τον εθνοκεντρισμό γιατί πάντα ο καθένας θεωρεί τον πολιτισμό του καλύτερο.

Στο ημερολόγιο του Malinowski, είναι ο εθνολόγος που προσπάθησε να κατανοήσει τα πράγματα από την πλευρά των ιθαγενών. Αν ο ερευνητής το έκανε αυτό, ο κοινός άνθρωπος δεν θα άφηνε εύκολα πίσω τον εθνοκεντρισμό του.1η έκδοση του ημερολογίου

1967 ¨A Diary in the strict sense of the term¨

Ελάχιστα έχει εξεταστεί ο φόβος, η μοναξιά του ερευνητή-ανθρωπολόγου Malinowski, μιλά με μανιακό τρόπο για τον εαυτό του και δεν υπάρχει που να εκφράζεται ως κόπος για να ξεπεραστεί στοιχειωδώς το ζήτημα της ετερότητας. Μιλά για τον εαυτό του πολύ, και αναφέρεται πολύ λίγο στους ιθαγενείς. Μιλά για τη μοναξιά του, για ένα συναισθηματικό λήθαργο. Όλες οι εμπειρίες που βιώνει ο ανθρωπολόγος γίνονται πολύ προσωπικές και αφορούν τον ίδιο.

Οι ανθρωπολόγοι μπορούν να πέσουν θύματα αυτού που ονομάζουμε πολιτισμικό σοκ. Πολλές φορές οι ανθρωπολόγοι προσπαθούν να φτάσουν σε μια απόλυτη επιστημονικότητα. Ο ανθρωπολόγος προσπαθεί να κατανοήσει τους άλλους πολιτισμούς, αλλά πάντα διατηρεί τον δικό του πολιτισμό κατά βάθος.

Jennifer Nourse

¨Who’s exploiting whom? Agency, Fieldwork and representation among louge of Indonesia¨ Σ’ αυτό το άρθρο εξετάζεται αν ο ανθρωπολόγος μπορεί πραγματικά να περιγράψει αυτό που σκέφτονται οι ιθαγενείς. Αρχίζει με την περιγραφή της κλοπής προσωπικών αντικειμένων της ανθρωπολόγου και του συζύγου της. Ένας νεαρός, ο οποίος εχθρευόταν την ανθρωπολόγο, ήταν ο κλέφτης και έκλεβε και από τους άλλους της φυλής. Το καταδίδει και πηγαίνει στο σπίτι του νεαρού, αμέσως στρεφόταν εναντίον

της οι ιθαγενείς. Πηγαίνει στη μάγισσα της φυλής και σαν τιμωρία του νεαρού από τις δυο επιλογές (τύφλωση και έντονη φαγούρα), επιλέγει τη φαγούρα. Την επόμενη μέρα ο νεαρός εμφανίζεται με κόκκινα σημάδια που προκαλούσαν φαγούρα.

Χωρίς να το θέλει η συγκεκριμένη ανθρωπολόγος, συνδέθηκε λίγο ή πολύ με μια προπαγανδιστική, ραδιοφωνική εκπομπή των Αμερικάνων, που έλεγαν πως η Αμερική είναι καλύτερος τόπος διαβίωσης.

Το παιχνίδι των ρόλων, η ετερότητα γίνονται γνωστά σ’ αυτήν την ιστορία.Η πραγματική εμπειρία, τα βίωμα ποτέ δεν υποκαθίσταται από την οποιαδήποτε βιβλιογραφία, όσο πλούσια και μεγάλη και αν είναι.

Η ετερότητα ποτέ δεν θα μπορέσει να ξεπεραστεί, ιδιαίτερα σε κοινωνίες όπως η Ινδία που υπάρχει το σύστημα της κάστας. Αλλά όχι μόνο, καθώς το ίδιο ισχύει σε όλες τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς του κόσμου.

Ιστορία της ανθρωπολογίας.

Από ποιες ανάγκες γεννιούνται οι ανθρωπολογικές συζητήσεις;

Η ανθρωπολογία είναι σχετικά καινούργια επιστήμη. Γεννήθηκε στις αρχές του 20ου αι., κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας και μετά.

Θεωρία κλασσικού πολιτισμικού εξελικτισμού (Evolutionism) } γεννιούνται Θεωρία Διάδοσης / Πολιτισμικής διάδοσης (Diffusionism) } πραγματικά από

ανθρωπολογικό σκέψεις

Θεωρία Κλασσικού Πολιτισμικού Εξελικτισμού

Γεννιέται από την θεωρία του Darwin και επηρεάζεται από τους ιστορικούς του Διαφωτισμού. Η εξέλιξη των ειδών είναι μια αργή διαδικασία. Οι οπαδοί του εξελικτισμού επικεντρώνονται στην ιστορία μη δυτικών πολιτισμών. Σύμφωνα με τη θεωρία ο δυτικός πολιτισμός είναι ο καλύτερος. Πρώτος υποστηρικτής ο Lewis Henry Morgan (1818-1881), Αμερικάνος ο οποίος έγραψε το 1877 το ¨Ancient Society¨. Ο Morgan διαχωρίζει την εξέλιξη των κοινωνιών σε 3 στάδια. Το πρώτο στάδιο είναι της αγριότητας, το δεύτερο στάδιο είναι αυτό της βαρβαρότητας και το τρίτο στάδιο αυτό του πολιτισμού. Κάθε κοινωνία περνά από αυτά τα στάδια. Κάθε στάδιο χωρίζεται σε 3 φάσεις. Οι φάσεις αυτές είναι η αρχαία, η μέση, και η σύγχρονη. Το κάθε στάδιο και η κάθε φάση χαρακτηρίζονται από καινούργιες ανακαλύψεις και ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας και στους κοινωνικούς θεσμούς. Ο Morgan έκανε πολλές επιτόπιες έρευνες σε ινδιάνους IROQUOIS στη βόρεια Αμερική και επίσης μελέτησε διάφορους πολιτισμούς στην Ευρώπη. Όσο αφορά στα στάδια, στο στάδιο του πολιτισμού κατατάσσει τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Η θεωρία του όμως χαρακτηρίζεται εθνοκεντρική. Οι θεωρίες του Morgan έχουν αξία γιατί αναγνώρισε πως μπορούσαν να εξελιχθούν οι άλλες κοινωνίες. Αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι μοιράζονται μια κοινή ανθρώπινη φύση. Το μεγάλο πρόβλημα της θεωρίας είναι η ιεράρχηση των σταδίων, που καταλήγει σε εθνοκεντρισμό.

Edward Burnet Taylor (1832-1917)

Χωρίζει την κοινωνία με βάση τα στάδια εξέλιξης. Επικεντρώθηκε στις θρησκείες των πολιτισμών που ερεύνησε. Στο βιβλίο του ¨Primitive Culture¨ (1877), οι θρησκείες του κόσμου ακολουθούν μια πορεία. Στην πρώτη φάση μιλά για Ανιμισμό (είναι ο πρώτος που μιλά για ανιμισμό), στη δεύτερη φάση μιλά για την λατρεία της φύσης, σε τρίτη φάση, μιλά για πολυθεϊσμό και στην τελευταία φάση μιλά για τον μονοθεϊσμό. Ο Ανιμισμός περίγραψε ο Taylor, αφορά στους ¨πρωτόγονους¨ και είναι το γεγονός ότι αποδίδουν οι κοινωνίες αυτές, θεϊκές ιδιότητες σε αντικείμενα. Σήμερα δεν χρησιμοποιούμε τον όρο ¨πρωτόγονους¨ αλλά απλώς είναι οι κοινωνίες που δεν γνώρισαν την τεχνολογική ανάπτυξη.

Υπάρχει μια λέξη (επίθετο ή ουσιαστικό) που χρησιμοποιείται στη Μελανησία, ΜΑΝΑ και αφορά σε χειρονομία άνθρωπο, πράγμα κ.ο.κ. Το ΜΑΝΑ είναι η ενέργεια, αυτό που ο Taylor θεωρεί ανιμισμό. Ο ανιμισμός είναι μια ιδέα, μια έννοια που επαναλαμβάνεται.

Η μελέτη του Taylor αναγνωρίζει ως ¨καλύτερη¨ θρησκεία το μονοθεϊσμό. Οι άλλες θρησκείες είναι για τους ¨απολίτιστους¨, ¨πρωτόγονους¨. Η θεωρία του χαρακτηρίζεται ως εθνοκεντρική θεωρία όμως έχει το θετικό ότι αναγνωρίζει την ύπαρξη και άλλων θρησκειών.

Ο Taylor είναι το πρότυπο των ¨ανθρωπολόγων της πολυθρόνας¨, καθώς ο Taylor δεν έκανε επιτόπιες έρευνες. Έγινε ο πρώτος καθηγητής ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο της Oxford. Είναι ο πρώτος, επίσης, που έδωσε έναν συγκεκριμένο ορισμό για τον πολιτισμό. Είπε πως ο πολιτισμός είναι ένα περίπλοκο σύνολο που περιλάμβανε πίστη, γνώση, ήθη, έθιμα, τέχνες, καθώς και όλες τις ικανότητες και συνήθειες που αποκτά ο άνθρωπος ως μέλος μιας κοινωνίας.

Και οι 2 θεωρητικοί που αναφέραμε, αναγνωρίζουν ότι όλες οι κοινωνίες μπορούν να έχουν πολιτισμό, θρησκεία και τα οποία βρίσκονται σε κάποιο στάδιο εξέλιξης. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης.

SIR James George Frazer (1854-1941)

Έγραψε 20 τόμους με τίτλο ¨The Golden Bough¨ (1907 και 1915). Συνεχίζει θα λέγαμε το έργο του Taylor. Μελετά τη θρησκεία και τη μαγεία. Δεν έκανε επιτόπιες έρευνες. Μελέτησε θεωρίες άλλων ερευνητών αλλά παρ’ όλα αυτά μας παρέχει μεγάλο πλούτο πληροφοριών.

Όπως αναφέραμε μελέτησε τη θρησκεία, τη μαγεία. Η μαγεία για τον ερευνητή, είναι η προσπάθεια των ατόμων να ελέγξουν τη φύση με τελετουργίες. Όλα τα βιβλία του, θέλουν να αποδείξουν ότι όλη η κοινωνική ζωή των άλλων πολιτισμών διέπονται πάντα από αυτές τις μαγικές σκέψεις και συμπεριφορές, καθώς και θρησκευτικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Θεωρίες Διάδοσης

Οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίδιοι. Κάθε επινόηση γίνεται μόνο μια φορά. Μπορεί να αποκτηθεί αλλά σαν ένα είδος δανείου ή μέσω της μετανάστευσης. Η θεωρία αυτή

επηρέασε τη σχολή της Βιέννης. Όμως δεν αναγνωρίζει ότι οι άλλες κοινωνίες μπορούν να παράγουν πολιτισμό. Κάποιες κοινωνίες αντιγράφουν, άλλες κοινωνίες.

Π.χ. Η τεχνολογική ανάπτυξη γεννήθηκε σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Οι άλλες κοινωνίες απλώς αντέγραψαν αυτήν την τεχνολογία.

Η θεωρία μιλά για πολιτισμικούς κύκλους. Όπως στο παράδειγμα της τεχνολογίας, όπου η τεχνολογία γεννάται σ’ ένα ορισμένο κέντρο και μετά διασκορπίζεται και στις άλλες κοινωνίες, έτσι και ο πολιτισμός που γεννάται σε ένα κέντρο, διασκορπίζεται από το κέντρο και εκπέμπεται προς τους άλλους πολιτισμούς.

Θεωρία Ψυχολογίας

Sigmund Freud (1858-1939)

Ο Freud θεωρείται πολύ σημαντικός στην ψυχολογία με τις εισηγήσεις του για το υποσυνείδητο. Η περιγραφή της φύσης από τον Freud χαρακτηρίζεται πεσιμιστική. Παρομοιάζετε η φύση ως ένα ψυχολογικό ναρκοπέδιο, στο οποίο είτε αποφεύγεις τις συγκρούσεις με τις νάρκες και γίνεσαι ένας υγιής ενήλικας, είτε δεν αποφεύγεις τη σύγκρουση με τις νάρκες και δεν γίνεσαι υγιής ενήλικας, οπότε χρίζεις ψυχοθεραπείας. Δεν έκανε επιτόπιες έρευνες. Βασίστηκε στη βιβλιογραφία.

¨Totem and Taboo¨ } Τα τρία πιο ¨ανθρωπολογικά βιβλία του, στα οποία ¨The Future of an illusion¨ } θέλησε να δει γιατί βρισκόμαστε σ’ αυτό το ¨Civilization and its discontent¨ } ψυχολογικό ναρκοπέδιο.

Το παρελθόν αποτυπώνεται σε μια φυλετική μνήμη. Η φυσική τάση του ανθρώπου είναι η ηδονή. Οι θεσμοί του πολιτισμού αντιτίθεται στην ηδονή. Οι περισσότεροι άνθρωποι αποδέχονται τους περιορισμούς που θέτει ο πολιτισμός, όμως δεν παύουν να έχουν την ηδονή μέσα τους. Είναι οπαδός της θεωρίας του εξελικτισμού. Για τον Freud οι ¨πρωτόγονοι¨ έχουν την ίδια νοημοσύνη με τα παιδιά των δυτικών. Ο πολιτισμός χτίζεται πάνω σε μετουσιωμένες θεωρίες. Στη θεωρία του μιλά για το οιδιπόδειο σύμπλεγμα ,το οποίο είναι πολύ έντονο στους ¨βάρβαρους¨, όπως τους αποκαλεί και αυτό που αναζητούν είναι μόνο, είναι η ηδονή. Η κοινωνία λοιπόν δημιουργεί τα taboo αυτό που αναφέραμε ως πολιτισμικές απαγορεύσεις, και δημιουργεί επίσης και τα totem για να εκφράσει ο κάθε άνθρωπος μιας κοινωνίας, στις αρσενικές μορφές των θεών τα αντιφατικά συναισθήματα που δείχνει το μικρό αγόρι στον πατέρα του που μπορεί να είναι από τη λατρεία μέχρι και τον φόνο.

CLAN

Ομάδες συγγενών εξ’ αίματος, οι οποίοι κατάγονται από το ίδιο totem. Το totem τους μπορεί να είναι ζώο ή φυτό, οπότε θεωρείται taboo από τις ομάδες αυτές να καταναλωθεί ως τροφή αυτό το φυτό ή το ζώο.

Taboo

Καταγράφηκε αρχικά, στην Πολυνησία, από τον Κάπτεν Χουκ και εκφράστηκε ως απαγόρευση για κατανάλωση μιας ορισμένης τροφής. Σήμερα όταν μιλάμε για taboo, εννοούμε μια ποιότητα ειδικών πραγμάτων. Κάποιοι θεωρούν το taboo ως μια άλλη του ΜΑΝΑ. Δεν ισχύει για όλες τις κοινωνίες. Είναι μια ουσιαστική σχέση.

Taboo αιμομιξίας, συγγένειας. Αυτά τα taboo δεν έχουν πάντα σεξουαλική χροιά. Τα taboo συνήθως αφορούν αντικείμενα, και συγκεκριμένα τρόφιμα ή τοπία, ακόμη και λέξεις.

Η κοινωνική ομάδα δημιουργεί θρησκευτικές απαγορεύσεις.Η ψυχολογική κληρονομιά των αντρών είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα.Η ψυχολογική κληρονομιά των γυναικών είναι το ηλέκτρειο σύμπλεγμα.

Η θρησκεία είναι ψευδαίσθηση. Οι επιθυμίες γεννιούνται από ανθρώπινες αδυναμίες. Ο Freud ανέλυσε τον χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό. Και οι δύο θρησκείες αποκαλούν τον θεό πατέρα, αλλά στον ιουδαϊσμό υπάρχει και η ιδέα του επίλεκτου λαού.

Όταν το παιδί έχει ανάγκη από αγάπη, προστασία, την ψάχνει και τη βρίσκει στον πατέρα. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ένα ισχυρό πατέρα που προστατεύει, διδάσκει. Ο θεός λοιπόν είναι ένας τέτοιος ¨πατέρας¨ και ο οποίος σε μια άλλη ζωή θα κάνει πραγματικότητα τις επιθυμίες των ανθρώπων. Αυτό είναι που ο Freud θεωρεί ψευδαίσθηση.

Εθνοψυχολογία και εθνοψυχιατρικό (καινούργιοι κλάδοι της ανθρωπολογίας)

Θεωρία του Marx (1818-1883)

Η θεωρία του Marx σχετίζεται με τις παραγωγικές δυνάμεις. Αφορά στην οικονομική ανθρωπολογία. Η μαρξιστική θεωρία επηρέασε πολύ την διανόηση μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.

Υπήρχε μια πρώτη περίοδος μεγάλης αισιοδοξίας για οικονομική ανάπτυξη της Αφρικής μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Συζητήθηκαν οι τρόποι για ανάπτυξη. Έρχονται λοιπόν στο προσκήνιο οι μαρξιστικές θεωρίες. Οι θεωρίες αυτές βασίζονται στην υπανάπτυξη της περιφέρειας και συνιστούν την ανάπτυξη του κέντρου. Με βάση αυτήν την ερμηνεία που αφορά στην ασυμμετρία του κέντρου και της περιφέρειας, με το συμφέρον του κέντρου να προηγείται.

Η μαρξιστική θεωρία είναι ενάντια της εξελεγκτικής θεωρίας. Οι μαρξιστικές θεωρίες ασκούν μεγάλη επιρροή στα χρόνια του ’60.

Ο Marx είναι πολύ σημαντικός θεωρητικός με σπουδές στη φιλοσοφία των θρησκειών. Στη σχολή του Χέγκελ, ο Marx προχωρά και λέει πως αν οι άνθρωποι ήταν ευτυχισμένοι, δεν θα είχαν ανάγκη την θρησκεία. Θεωρεί ότι η θρησκεία είναι μια ψευδαίσθηση. Για να είναι ευτυχισμένος ο άνθρωπος, θα πρέπει να καταργηθεί η θρησκεία.

Αυτές οι αλλαγές που ήθελε ο Marx επιτυγχάνονται από την επανάσταση. Ενδιαφέρθηκε κυρίως για τον χριστιανισμό.

Καθαρά ανθρωπολογικά ρεύματα.

Γαλλικά δομική Ανθρωπολογία } αναπτύσσονται περίπουΒρετανική Κοινωνική Ανθρωπολογία } την ίδια περίοδοΑμερικανική Πολιτισμική Ανθρωπολογία }

Στην Γαλλία η θεωρία του εξελικτισμού δεν ήταν ποτέ πολύ σημαντική. Ο κοινωνιολόγος Emil Durkheim (1858-1917) είχε μια απίστευτη επιρροή. Είναι πρόδρομος των δύο πρώτων σχολών. Τα πιο σημαντικά έργα του είναι τα ¨Division of Labour in Society¨ (1893), ¨Rules of Sociological Method¨ (1897), ¨Suicide¨ ( 1897) και το ¨The elementary forms of religious life¨ (1912). Στο πρώτο βιβλίο αναφέρεται στους πολιτισμούς που είναι πιο ομοιογενείς και με μικρό καταμερισμό εργασίας. Οι πολιτισμοί όμως, που είναι πιο διαφοροποιημένοι, με μεγάλο καταμερισμό εργασίας, ανομοιογένεια. Αυτού του είδους τους πολιτισμούς, τους παρομοιάζει με τον βιολογικό οργανισμό. Ενδιαφέρθηκε για την κοινωνική συνοχή. Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις κατά τον Durkheim, πρέπει να ερμηνεύονται με άλλες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ή γεγονότα, οπότε αποτελούν συλλογικές αναπαραστάσεις της συλλογικής συνείδησης. Μελέτησε τη θρησκεία ως ένα βιολογικό οργανισμό. Ενδιαφέρθηκε για τους ¨πρωτόγονους¨ πολιτισμούς. Η θρησκεία κατά τον Durkheim είναι κάτι κυρίως κοινωνικό. Ήταν εναντίων της θεωρίας του εξελικτισμού. Προσπάθησε να κατανοήσει την θρησκευτική ανάγκη, τις πιο πρωτόγονες θρησκείες. Όπως είπαμε μιλά για συλλογική συνείδηση. Η κοινωνία χρησιμοποιεί τα ίδια σύμβολα και κατά τον ίδιο τρόπο διαμορφώνει τη πραγματικότητα, έτσι όπως την ζούμε μέσα από τις κοινωνικές μας ανάγκες. Βασικές ιδέες που διαμορφώνουν ένα πλαίσιο για την πραγματικότητα που ζούμε.

Το ημερολόγιο είναι προσωπική έκφραση του ανθρώπου. Χρειάζεται ο να συμμερίζεται το ίδιο ημερολόγιο με τους άλλους ανθρώπους. Η αιτία που γεννιέται μια θρησκεία είναι κοινωνική. Σε όλες τις θρησκείες υπάρχει το ιερό και το βέβηλο. Ο κόσμος χωρίζεται από αυτά τα δύο. Υπάρχει παντού και διαμορφώνει την ζωή του ανθρώπου. Σε αυτό βασίζεται η ζωή. Απομακρύνεται από την θεωρία του εξελικτισμού.

Η επιρροή του Durkheim είναι εμφανής στον Claude Levi Strauss. Είναι ο πρωτεργάτης τής Γαλλικής σχολής. Έγραψε ¨ The elementary structure of kinship¨ (1949), ¨ Structural Anthropology¨ (1958), ¨ The row and the cooked¨(1969), ¨From honey to ashes¨ (1973), ¨ Tristes tropiques¨(1970). Έγραψε επίσης 4 βιβλία στο διάστημα 1964-1971 μα τίτλο ¨Mythological¨.

Στο ¨Mythological¨περιγράφεται μια επιτόπια έρευνα στον Αμαζόνιο για τους ινδιάνους NAMBIKWARA. Μετά ασχολήθηκε με θέματα θεωρητικά. Κάνει μια πολύπλοκη ανάλυση της συγγένειας και επίσης στις αμοιβαίες ανταλλαγές γυναικών ανάμεσα στις ομάδες. Η αμοιβαία ανταλλαγή μεταξύ κοινωνικών ομάδων προάγει συμμαχίες και την κοινωνική συνοχή. Ο Levi Strauss επίσης προσπάθησε να εφαρμόσει κανόνες της γλωσσολογίας στην ανθρωπολογία.

Ζωή-θάνατος, φύση-πολιτισμός, αυτός-άλλος, είναι τα πιο σημαντικά αντιθετικά ζεύγη. Δεν είναι μόνο οι έννοιες αλλά και η σχέση μεταξύ των ζευγαριών. Δυαδική

αντίθεση του αυτού και του άλλου. Αυτές οι νοηματικές κατηγορίες αφορούν στην κοινωνική θεώρηση. Δεν είναι όλα όμως, δυαδικές σχέσεις.

Ο Levi Strauss ασχολήθηκε μα την μυθολογία των ομάδων του Αμαζονίου. Μελέτησε το ζεύγος φύση-πολιτισμός. Υποστηρίζει ότι ο πολιτισμός βασίζεται στην ανακάλυψη της φωτιάς. Επίσης παρουσιάζει κάποιες ιστορίες των ιθαγενών που επικεντρώνονται στα τρόφιμα. Η μαγειρική για τον Levi Strauss είναι το πέρασμα στον πολιτισμό.

Melford Spiro

Κάνει κριτική στον Levi Strauss καθώς θεωρεί την προσπάθεια του ως έναν τρόπο να εξηγήσει τα πάντα με λάθος τρόπο. Οι ανθρωπολόγοι τα μεταφράζουν ως μεταφορές των κοινωνικών δομών. Στην ουσία ακόμη και η βία είναι ανθρώπινη ανάγκη. Αναλύει έναν μύθο του Levi Strauss στον οποίο, ο Levi Strauss εξηγεί την αρχή του μαγειρέματος. Ένας νεαρός θέλει να πάρει εκδίκηση από όλο το CLAN του πατέρα του, επειδή το νερό, είναι το αντίθετο της φωτιάς, ο νεαρός το χρησιμοποιεί για να σβήσει τις φωτιές σε όλο το CLAN. Αφήνει μόνο μια φωτιά, αυτήν της γιαγιάς του. Γίνεται λοιπόν ο ιδιοκτήτης της φωτιάς. Ο Spiro διαφωνεί και θεωρεί ως πιο σημαντικό το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Ο βιασμός της μητέρας του από το νεαρό, η εκδίκηση του πατέρα, ο φόνος του πατέρα, η εκδίκηση του νεαρού προς όλο το CLAN του πατέρα του. Κατά τον Spiro, ο Levi Strauss κατασκευάζει την ερμηνεία που δίνει. Είναι αδιανόητο ότι η βία παίζει σημαντικό ρόλο. Πιστεύει πως ο Levi Strauss μεταμορφώνει σημαντικές τις βίαιες πράξεις. Η σεξουαλική πράξη ενδιαφέρει κυρίως όσον αφορά στον ισχυρό δεσμό. Ο Levi Strauss εξιδανικεύει τη βία.

Βρετανική Κοινωνική Ανθρωπολογία/ Σχολή Δομολειτουργισμού

Οι σημαντικότεροι της Βρετανικής Σχολής: Alfred- Reginald Radcliff-Brown (1881-1955) Bronislaw Malinowski (1884-1942)

Ο Radcliff-Brown βασίστηκε στη θεωρία του Durkheim, για να αναπτύξει τη θεώρησή του. Όπως ο Durkheim παραλλήλισε τον βιολογικό οργανισμό με τοι κοινωνικό οργανισμό, έτσι και ο Radcliff-Brown έκανε το ίδιο. Έκανε μια επιστημονική έρευνα της οργανικής δομής την οποία μετάφρασε ως μορφολογία, ενώ την οργανική λειτουργία ως φυσιολογία.

Οι θεωρητικοί της Αγγλικής Σχολής έκαναν μια μελέτη ιστορική και όχι διαχρονική. Μια επιστημονική μελέτη της κοινωνίας θα έπρεπε να περιλαμβάνει και την εξέλιξη. Οι θεωρητικοί αυτής της σχολής όμως, δεν ενδιαφέρθηκαν για την εξέλιξη και τις αλλαγές που συμβαίνουν στις κοινωνίες. Αυτό βέβαια, πιστεύεται, πως είχε άμεση σχέση με την αποικιοκρατία των Βρετανών στις αρχές του αιώνα. Το ενδιαφέρον των Βρετανών εστιάζονταν στο πως λειτουργεί μια κοινωνική δομή, έξω από τον δυτικό κόσμο. Σκοπός του ήταν να κατανοήσουν και με αυτό τον τρόπο να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στις αποικίες. Δεν έδωσαν σημασία, αρχικά, στους διαφορετικούς λαούς, στον πολιτισμό, και την ιστορία τους. Μετά το τέλος της αποικιοκρατίας και τη δεκαετία του 1960, ο δομολειτουργισμός λειτουργεί.

Η Βρετανική σχολή εστιάζει στην σύγχρονη μορφή της κοινωνίας, ενώ οι Αμερικάνοι εστιάζουν στον πολιτισμό, ο οποίος περιλαμβάνει θρησκευτικές, κοινωνικές, οικονομικές κ.ο.κ. δομές.

Οι ανθρωπολόγοι μιλούν για κοινωνική ομαλότητα, η οποία θα διατηρηθεί αν δεν αλλάξουν οι δομές. Ο δομολειτουργισμός αυτών των ανθρωπολόγων είναι εμφανής. Επιζητούσαν την κοινωνική υγεία, ισορροπία, σταθερότητα.

Ο Radcliff-Brown σπούδασε φυσικές επιστήμες και μετά ανθρωπολογία στο Cambridge. Έκανε επιτόπιες έρευνες στον πορθμό Τόρρες. Έγραψε το 1922 το βιβλίο ¨The Andaman Islanders¨. Έκανε την πρώτη ανθρωπολογική μελέτη στους NEGRITO.

Οι negrito είναι φυλές που ζουν στα νησιά Andammanes, στην Ταϋλάνδη, καθώς και στην Βόρεια Μαλαισία. Ζούσαν και ζουν σε άθλιες συνθήκες. Είναι σκουρόχρωμοι, με κατσαρά μαλλιά. Το πιθανότερο είναι το εγκαταστάθηκαν σε αυτές τις περιοχές πριν από 4000-5000 χρόνια. Είναι νομάδες, κυνηγοί-συλλέκτες. Δεν καλλιεργούν, ούτε έχουν κτηνοτροφία. Δεν χρησιμοποιούν φωτιά. Την εποχή που έζησε ο Brown αριθμούνται 10 φυλές ενώ σήμερα είναι 5 φυλές. Ο Brown στην έρευνα του κάνει περιγραφή των κοινωνικών δομών και της λειτουργίας τους. Όμως δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον στην εξέλιξη, ιστορία αυτών των κοινωνιών.

Έκανε μερικές ενδιαφέρουσες έρευνες ο Brown. Μελέτησε αρκετά τις διαβατήριες τελετές. Διαβατήριες τελετές είναι οι διαδικασίες που συνοδεύουν το ένα στάδιο της ζωής, των ατόμων μιας φυλής στο πέρασμα σε ένα βιβλίο.

Γέννηση => Μετά τη γέννηση ενός παιδιού, οι γονείς πρέπει να τηρήσουν κάποια taboo σε σχέση μα τα τρόφιμα και οι γονείς δεν αποκαλούνται με το πραγματικό τους όνομα.

Εφηβεία => κορίτσια και αγόρια περνούν από μια διαδικασία μύησης για να περάσουν στην ομάδα των ενηλίκων.

Αγόρια- Έφηβοι

Ζουν σε μερικές ομάδες των 30-50 ατόμων. Στην ηλικία των 7-8- χρόνων περίπου πηγαίνουν να ζήσουν σε άλλες ομάδες και ¨υιοθετούνται¨ από νέους γονείς. Μάλλον αυτό γίνεται για ενδυνάμωση των σχέσεων των διάφορων ομάδων. Ένα παιδί λοιπόν για να γίνει ενήλικος πρέπει να αφήσει την οικογένειά του. Ο τρόπος μύησης είναι μέσω του σκαριφισμού. Το πότε θα γίνει, το αποφασίζουν οι γηραιότεροι της φυλής. Είναι επώδυνο, καθώς χαράζεται η πλάτη τους και γενικά στο σώμα τους. Είναι βαθιά κοψίματα και δεν επιτρέπεται να φωνάξουν. Το τατουάζ είναι επίσης σημάδι μυήσεως. Αφού τα αγόρια περνούν από το στάδιο του σκαριφισμού αντιμετωπίζουν πολλά ταμπού μα το φαγητό. Η κάθε περίοδος ταμπού που τελειώνει επιτρέπει στο νεαρό αγόρι να τρώει μόνο αυτό το τρόφιμο που ήταν ταμπού και δεν κοιμάται για 48 ώρες. Μετά ακολουθεί τελετουργικό γεύμα, και κλίνεται σε μια καλύβα για κάποιες μέρες. Όταν βγει θεωρείται από τη φυλή επικίνδυνος και γι’ αυτό το λόγο αλλάζει το

όνομά του. Οι απαγορεύσεις τροφίμων διαρκούν πολλές φορές χρόνια έως να παντρευτεί.

Κορίτσια- Έφηβες

Η μύηση στις γυναίκες ξεκινά με την πρώτη περίοδο. Η κοπέλα τότε πρέπει να κάνει μπάνιο. Μετά πρέπει να μείνει σε μια συγκεκριμένη θέση για 3 μέρες, σε ένα σκοτεινό μέρος. Της απαγορεύονται συγκεκριμένες τροφές. Αλλάζει το όνομά της, όταν βγει από την σκοτεινή καλύβα. Όταν παντρευτεί ξαναπαίρνει το πραγματικό της όνομα.

Γάμος => είναι πολύ απλός. Οι γονείς αποφασίζουν. Την ημέρα του γάμου πάνε σε μια περιοχή όπου γίνονται τελετές. Ο γαμπρός κάθεται στα πόδια της νύφης. Οι συγγενείς κλαίνε. Αυτό μάλλον συμβαίνει για να υπάρξει μια ψυχική χαλάρωση και κοινωνική συνένωση. Μετά τη νύχτα του γάμου, το ζευγάρι βάφεται με άσπρο και κόκκινο άργιλο. Για να διάστημα δεν αποκαλούνται με τα αληθινά τους ονόματα.

Κηδεία => Το πτώμα του νεκρού βάφεται με άσπρο άργιλο. Το φαγητό είναι ταμπού για τους συγγενείς. Το όνομα του νεκρού είναι ταμπού. Κάποιες φυλές θάβουν τους νεκρούς, λίγες όμως τους αφήνουν σε ψηλά δέντρα, ενώ η ομάδα φεύγει από το συγκεκριμένο χώρο, περιοχή. Το πένθος τελειώνει όταν ξεθάβεται το πτώμα. Τα κόκαλα τα χρησιμοποιούν ως κολιέ για δύναμη και σαν δώρο.

Αυτές οι ανισόρροπες των σταδίων της ζωής αφορούν, κατά τον Brown και τη βρετανική σχολή, όχι τα άτομα αλλά τις κοινωνίες ως ολότητες.

¨Διαβατήριες τελετουργίες(1909)Vangenre => περιθώριο

Στις διαβατήριες τελετές δεν μπορούν είπαμε να χρησιμοποιηθούν τα πραγματικά ονόματα των ανθρώπων, πολλά ταμπού στο φαγητό, δεν μπορούν να χορέψουν μα την ομάδα. Μένουν σε σκοτεινές καλύβες. Οι άντρες είναι πολεμιστές και καλούνται να δείξουν το θάρρος τους.

Ο Brawn περιγράφει μια διαβατήρια τελετή, η οποία αφορούσε ολόκληρη την τοπική κοινωνία. Αυτή ήταν η τελετή της ειρήνης στις περιπτώσεις πολέμου. Οργανώνεται από τις γυναίκες των 2 αντιπάλων ομάδων. Η περιοχή που γινόταν η τελετή, ήταν αυτή της ομάδας που είχε προβληθεί ερχόταν με τα όπλα, ενώ η άλλη ομάδα έπαιρνε μέρος χωρίς όπλα. Η ομάδα χωρίς όπλα στεκόταν ακίνητοι ενώ η οπλισμένη ομάδα χόρευε με τα όπλα. Την επόμενη μέρα πηγαίνουν για κυνήγι όλοι μαζί, ανταλλάσουν δώρα και επικρατούσε ειρήνη. (Αυτό μάλλον γινόταν γιατί αν χανόταν ζωές πολλών αντρών, πολλές οικογένειες θα πεινούσαν. Είχαν τακτικές για να αποφύγουν τους πολέμους.)

Οι ινδιάνοι στην Β. Αμερική, δεν σκοτώνονταν αληθινά, αλλά συμβολικά. Απλώς αλληλοτραυματίζονταν. Δεν είχαν περιθώρια να χάσουν άντρες.

Η ισορροπία της ομάδας και η συνεργασία, αποτελούν βασικές ανάγκες αυτών των κοινωνιών.

Οι κοινωνίες αυτές πίστευαν σε πνεύματα τα οποία αποκαλούσαν LAU. LAU θεωρούνται και αυτά των νεκρών. Οι μεγάλοι LAU, είναι όλα τα διαφορετικά όντα, σε σχέση με εκείνους. Πίστευαν σε ένα υπέρτατο ον το RULUGA. Το RULUGA είναι πνεύμα που ζει, στον ουρανό. Δημιούργησε τον ήλιο, το φεγγάρι, τις απασχολήσεις, ¨θεσμούς¨. Πίστευαν πως ο κόσμος υπήρχε πάντα.

Το κέντρο της μελέτης του Brown στηρίζεται στο ερώτημα του πως διατηρείται μια ισορροπία στις δομές.

Malinowski

Σπούδασε ανθρωπολογία στο London School of Economics. Έκανε επιτόπια έρευνα στην Νέα Γουϊνέα. Σταμάτησε στα νησιά TROBRIAN, την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Έζησε εκεί πολλά χρόνια. Έκανε μια εθνογραφική μελέτη που εκδόθηκε το 1922 και ονομάζεται ¨Argouauts of the western Pacific¨. Μετά την έρευνα του επέστρεψε στο Λονδίνο και δίδαξε για 10 χρόνια στο London School of Economics και για λίγο στο Yeil. Ο Malinowski είναι από τους κυριότερους που χρησιμοποιούν τη συμμετοχική παρατήρηση. Με βάση αυτή τη μέθοδο στην επιτόπια έρευνα, γίνεται προσπάθεια να μελετηθεί ο λαός, η κοινωνία και ο ερευνητής συνεργάζεται με το λαό (εσωτερική υποκειμενική σκοπιά) και από την άλλη υπάρχει μια ουδέτερη αντικειμενική σκοπιά( εξωτερική).

Στο βιβλίο οι ¨Αργοναύτες…¨ ο Malinowski κάνει μια κλασσική ανάλυση του KULA δηλαδή του δακτυλίου οικονομικής συναλλαγής. Η διάσταση του δομολειτουργισμού στον Malinowski αλλάζει γιατί δεν απομακρύνεται από τη βιολογία. Εστιάζει στην σεξουαλική ζωή της φυλής. Είναι επηρεασμένος επίσης από τον Freud.

1.Τα άτομα έχουν βιολογικές ανάγκες τις οποίες πρέπει να ικανοποιήσουν2.Τα άτομα έχουν οργανικές ανάγκες δηλαδή το κρέας δεν το τρώνε ωμό.3.Τα άτομα έχουν πολιτισμικές ανάγκες που ικανοποιούνται μέσα από την πολιτισμική ελευθερία. Ο Malinowski μιλά γι’ αυτές τις ανάγκες γιατί μάλλον υπέφερε γιατί οι βασικές του ανάγκες δεν ικανοποιούνται.

Δεν μελέτησε όλη την ζωή της ομάδας που ερεύνησε.

Στα νησιά TROBRIAN κυκλοφορούσαν 2 ειδών αντικείμενα, ένα κολιέ από κόκκινα όστρακα (SOULAVA) και ένα βραχιόλι από άσπρα όστρακα (MWALI). Τα SOULAVA κυκλοφορούσαν από τα δεξιά προς αριστερά ενώ τα MWALI από τα αριστερά, στα δεξιά. Οι ανταλλαγές γίνονταν με MWALI και SOULAVA. Οι άνθρωποι έδιναν MWALI για να πάρουν SOULAVA και το αντίθετο. Τα SOULAVA και τα MWALI δεν έβγαιναν ποτέ από τον κύκλο των νησιών και επίσης δεν έμεναν για καιρό στα χέρια των ιδιοκτητών. Ανταλλάσσονταν, όταν κάποιος επισκεπτόταν, μια άλλη ομάδα σε κάποιο από τα νησιά. Οι ανταλλαγές συνοδεύονταν από τελετουργίες και μαγικές τελετές. Ανταλλάσουν ιερά ή καθημερινά αντικείμενα.

Ο Malinowski υπογράφει ότι μια κοινωνία είναι στενά συνδεδεμένη με τα στοιχεία που την απαρτίζουν.

Μιλήσαμε προηγουμένως για το KULA. Το KULA εμφανίζεται στις τελετουργίες λόγω του ισχυρού θρησκευτικού χαρακτήρα. Δεν έχει νόημα να επικεντρώνει κανείς σε ένα στοιχείο, γιατί το KULA είναι ένα πλήρες κοινωνικό φαινόμενο.

Edward Evans Pritchard (1902-1973)

Δούλεψε στην Αφρική στις δεκαετίες του 1920 στη φυλή των AZANDE οι οποίοι ζουν στα σύνορα Σουδάν και Κονγκό. Επίσης μελέτησε τους NUER στο Σουδάν.

Έγραψε το ¨Whitchraft, oracles and Magic among the Azande¨ (1937)

Πολλοί ερευνητές ασχολήθηκαν για το ζήτημα της μαγείας, ο Pritchard απέδειξε πως πίσω από την μαγεία υπάρχει μια ολόκληρη φιλοσοφία. Μετά την δεκαετία του ΄20 μελετά τη μαγεία στους AZANDE. Μελέτησε τη μαύρη μαγεία.

Οι AZANDE πιστεύουν πως κάθε κακό στη ζωή είναι αποτέλεσμα μαύρης μαγείας. Συνηθίζουν, όσοι πιστεύουν πως είναι θύματα μαύρης μαγείας, πρέπει να πάνε στο μάντη της φυλής. Η μαύρη μαγεία θεωρείται από τους AZANDE ως μια προϋπάρχουσα οργανική ουσία, σε υγρή μορφή μέσα στο σώμα. Μεταφέρεται από πατέρα σε γιό, από μάνα σε κόρη. Αυτή η ουσία μπορεί να μην ενεργοποιηθεί ποτέ και να παραμείνει κρύα, ενώ όταν ενεργοποιηθεί τότε είναι ζεστή. Οι AZANDE δεν πιστεύουν στο θάνατο. Αν πεθάνει κάποιος, τότε είναι θύμα μαύρης μαγείας. Θεωρείται πως ο κακός μάγος, όσο μεγαλύτερος είναι στην ηλικία, τόσο πιο ισχυρή η ουσία και η μαγεία του. Τα θύματα μαύρης μαγείας αρρωσταίνουν και μπορεί να πεθάνουν. Όλα τα γεγονότα, και τα πιο απλά άσχημα πράγματα, είναι ζήτημα μαύρης μαγείας. Επίσης πιστεύουν πως τα πνεύματα των μάγων, δεν αφήνουν το σώμα. Οι AZANDE είναι λογικοί. Γνωρίζουν το νόμο αιτίας- αποτελέσματος. Η πίστη στη μαύρη μαγεία είναι κοινωνική βάση για ένα κοινωνικό σύστημα με λογική για την φυλή των AZANDE.

SOULAVA

MWALI

Αυτά τα αντικείμενα θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν μέρος μια πρωτόγονης οικονομίας αλλά όχι με δυτική έννοια. Τα SOULAVA και τα NWALI ήταν πολύτιμα, όχι λόγω της αξίας τους, αλλά λόγω της ενέργειάς τους.

Στις έρευνες, πρέπει να βρούμε τις έννοιες της αλήθειας και του ψέματος, της λογικής, όχι όπως το βλέπουμε εμείς με την διαφορετική νοοτροπία. Το σύστημα λειτουργεί λογικά με το ζήτημα αιτίας-αποτελέσματος.

Οι AZANDE λένε ότι η κακή μαύρη μαγεία ονομάζεται UMBAGA και σημαίνει δεύτερο δόρυ. Όταν κυνηγάει ένας κυνηγός ένα ζώο, δεν πάει ποτέ μόνος αλλά με κάποιον άλλο κυνηγό. Ο ένας τραυματίζει το ζώο ενώ ο άλλος το σκοτώνει. Μοιράζουν το ζώο. Ο δεύτερος κυνηγός που σκοτώνει το ζώο είναι ο UMBAGA. Δεν πιστεύουν οι AZANDE ότι η μαγεία δημιουργεί τις κακές πράξεις. Υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος που τις κάνει. Αν οι άνθρωποι παραβιάζουν κάποιο taboo τότε αυτό δεν είναι μαύρη μαγεία.

¨The NUER: a Description of the Modes of livelihood and Political institution of a Nilotic People¨ (1940)

¨Kinship and Marriage among the NUER¨ (1951)

¨NUER Religion¨ (1956)

Προσπαθεί ο Pritchard να αναπτύξει σε αυτά τα βιβλία ότι η ¨πρωτόγονη¨ νοημοσύνη ότι το σύστημα το κοινωνικό τους δεν είναι παράλογο αλλά στην πραγματικότητα είναι λογικό.

Αμερικανική Πολιτισμική Ανθρωπολογική Σχολή

Franz Boas (1858-1942) => ¨πατέρας¨ της σχολής

Στην έρευνα ο Boas χρησιμοποίησε έναν KWAKIUTL ως πληροφορητής, που το έλεγαν Hand, ο οποίος ήταν δίγλωσσος. Ο Boas του έμαθε τη μεθοδολογία της ανθρωπολογίας. Η συμβολή του Hand τον αναφέρει συχνά στις περιγραφές του, και μιλά για την συμβολή του.

Η μεθοδολογία του Boas επηρέασε πάρα πολύ την Αμερικανική Σχολή.

Margaret Mead

Έκανε την πρώτη έρευνα στην Σάμπα. Πήγε στο Μπαλί επίσης, στη Νέα Γουινέα, αλλά ποτέ δεν έμαθε πολύ καλά τις γλώσσες των φυλών.

Μέχρι και πριν την δεκαετία του 1930 ασχολήθηκε με τις φυλές που δεν είχαν τεχνολογία, αλλά τη δεκαετία του 1940 γίνεται έρευνα ανθρωπολογική, σχετικά με την τεχνολογική εξέλιξη.

Συγγένεια

Είναι το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων που προκύπτουν από την συγγένεια εξ’ αίματος ή μέσω του γάμου. Αυτές οι σχέσεις κανονίζονται χάριν μιας τάξης. Οι επιστήμονες μιλάνε για συστήματα συγγένειας. Οι παράγοντες είναι κοινωνικοί. Συγγενείς είναι αυτοί που θεωρούνται συγγενείς.

Οικογένεια => Συζυγική οικογένεια (παιδιά και γονείς) => πυρηνική ή στοιχειώδης οικογένεια

Σε κάποιες φυλές, η έννοια της πυρηνικής οικογένειας δεν υπάρχει. Υπάρχει σε λαούς και φυλές η πολυγαμία. Προτιμούν την πολυγυνία (θρησκευτικό φαινόμενο, με το οποίο πλούσιοι άνθρωποι δείχνου την ανωτερότητα τους) και πολυανδρία αντίστοιχα (Θιβέτ σε σκληρές κοινωνίες γίνεται για το ζήτημα της επιβίωσης)

Η σχέση των 2 φυλών, διαφέρει στον κόσμο.

SENUFO => Ακτή Ελεφαντοστού↓Πολυγυνία (άντρες με πολλές γυναίκες , οι γυναίκες μπορεί να ζουν σε διαφορετικές περιοχές και οι άντρες κάνουν ταξίδια για να δουν τις γυναίκες)

Ινδία => Οι γυναίκες παντρεύονται. Μπορούν όμως να έχουν εραστές, θέλουν και πρέπει να το κάνουν.

Για τις δυτικές κοινωνίες ένα ζευγάρι είναι και μια οικονομική, εκπαιδευτική μονάδα. NUER

Στους NUER οι γάμοι μεταξύ γυναικών είναι νόμιμοι, χωρίς αυτό να σημαίνει ομοφυλοφιλία. Όταν συγκροτείται μια οικογένεια και η γυναίκα είναι στείρα, συνεχίζει να μένει στην οικογένεια του πατέρα της. Λόγω της στειρότητας της θεωρείται άνδρας. Παίρνει σύζυγο μια άλλη γυναίκα. Πληρώνει τα προικιά. Ο γάμος είναι απολύτως νόμιμος. Συνήθως για να έχει διαδόχους αυτή η ιδιότυπη οικογένεια, επιλέγεται ένας φτωχός άντρας που συζεί με τις δύο γυναίκες. Τα παιδιά θα πάρουν το όνομα της στείρας γυναίκας, η οποία θεωρείται πατέρας των παιδιών.

Ο Boas ήταν ενάντιος της θεωρίας του εξελιγκτισμού. Πίστευε πως δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ πρωτόγονων ανθρώπων και των πολιτισμένων ανθρώπων. Είναι ο πρώτος που είπε ότι όλοι είμαστε ίδιοι. Ότι γνωρίζουμε σήμερα για την προϊστορία, το γνωρίζουμε από ανασκαφές. Δεν είναι από αρκετό, κατά τον Boas, για να πούμε με σίγουρα ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι πέρασαν από κάποια στάδια εξέλιξης.

Ο Boas ήταν Γερμανός. Σπούδασε στη Γερμανία. Πέθανε στην Νέα Υόρκη.

Το 1883-1984 οργανώνει μια αποστολή στην Αρκτική. Στη διάρκεια της αποστολής, ασχολήθηκε ιδιαίτερα μα τις φυλές που συνάντησε και τον πολιτισμό τους. Μέχρι τότε, δεν υπήρχε η επιστήμη της ανθρωπολογίας. Η βιβλιογραφία παρουσίαζε εθνοκεντρισμό και βία και γράφτηκαν από ιεραπόστολους κ.α.

Ο Boas είχε καταλάβει, που διαφέρει η ανθρωπολογία από τις φυσικές επιστήμες. Πίστευε πως ο ανθρωπολόγος έπρεπε να μαζέψει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τον πολιτισμό που μελετούσε. Θα πρέπει να βρεθεί ο ίδιος ο ανθρωπολόγος ανάμεσα στο λαό που θέλει να μελετήσει, να δει τα πάντα από κοντά, να μαθαίνει την ξένη γλώσσα.

Ο Boas μετακομίζει στην Αμερική το 1887. Πολέμησε για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών. Είναι ο πρώτος επιστήμονας που υποστηρίζει τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών. Πήγε στο Baffin Island στον Αρκτικό κύκλο. Συνάντησε τους INUIT (εσκιμώους). Από αυτή την αποστολή, μας έχει μείνει ένα ημερολόγιο. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, πάντα μιλά με σεβασμό για τους INUIT. Από το ημερολόγιο και τις περιγραφές του, βλέπουμε ότι ο Boas ως ανθρωπολόγος, έχει μια εξαιρετική προσωπικότητα. Το ημερολόγιο λέγεται ¨The Central Eskimo¨ (1880). Μιλά για γεωγραφία, οικονομία, πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα καθώς και για την γλώσσα των INUIT.

Μέσα από αυτήν την αποστολή, επεκτείνεται το σκεπτικό ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι, έχουν τα ίδια συναισθήματα.

Ο Boas είναι από τους πρώτους που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της εξαφάνισης των διάφορων φυλών και πολιτισμών. Συνέχισε για χρόνια την έρευνα στους INUIT, μετά όμως στρέφει το ενδιαφέρον του στους KWAKIUTL της Β. Αφρικής.

Ο Boas οργάνωσε την πρώτη επιστημονική επιτόπια έρευνα. Οργανώθηκε από το Αμερικανικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Διήρκησε 7 χρόνια (1897-1903). Ονομάστηκε ¨Jesup North Pacific Expedition¨. Σκοπός αυτής της αποστολής ήταν η απόδειξη, ότι οι πρώτοι κάτοικοι την Αμερικής ήρθαν στην περιοχή από την Ασία, περνώντας από ένα λεπτό στρώμα πάγου που συνέδεσε την Ασία και την Αμερική.

Η επιστημονική ομάδα, χωρίστηκε σε 2 ομάδες. Η μία ομάδα έκανε την έρευνα της στην περιοχή της Ρωσίας και της Κορέας. Μελέτησαν τις φυλές εκεί. Ήταν ιδιαιτέρως δύσκολη και πολλοί σαμάνοι σκοτώθηκαν. Ο Boas και η ομάδα του, μελέτησε τους ινδιάνους της Β. Αμερικής. Υπήρξαν και σε αυτή την αποστολή, τα ίδια προβλήματα.

Όλες οι φυλές κινδυνεύουν να χαθούν. Οι ομάδες, οι ερευνητές διέσωσαν σε κυλίνδρους από κερί, τραγούδια, χορούς, φωτογραφίες. Οι ερευνητές δεν κατάφεραν να αποδείξουν τη θεωρία. Όμως το υλικό που μαζέψουν, ήταν πολύ χρήσιμο και σημαντικό. Περιορίζουν την έρευνα σε μια περιοχή, μια φυλή, καθώς πιστεύουν πως έπρεπε να ξέρεις τα πάντα για έναν πολιτισμό. Ο Boas πίστεψε στην συγκριτική ανθρωπολογία.

Ο θεσμός του γάμου είναι θεμελιώδης θεσμός για την δημιουργία οικογένειας. Σε κάποιες κοινωνίες, όπου οι οικογένειες δεν αποκτούν παιδιά, οι οικογένειες περιθωριοποιούνται.

Οι απαρχές του γάμου βρίσκονται, όχι στο άτομο ξεχωριστά αλλά στις ομάδες. Ομάδες που έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Οι επιγαμίες ακολουθούν αυστηρούς κανόνες.

Taboo αιμομιξίας

Εξαρτάται από τον πολιτισμό το taboo αυτό και όχι από την βιολογία. Στην αιμομιξία, συγγενείς δεν είναι αυτοί που είναι εξ’ αίματος πάντα, αλλά αυτοί που θεωρούνται συγγενείς.

Αναζήτηση συζύγου, έξω ή μέση στην ίδια ομάδα μπορεί να επιτρέπεται. Κάθε σύστημα συγγενείς προϋποθέτει την απαγόρευση της αιμομιξίας μέσα σε αυτούς που θεωρούνται συγγενείς.

Στις δυτικές χώρες, υπάρχει απελευθέρωση των ηθών. Στην Αμερική οι γάμοι γίνονται μεταξύ ανθρώπων ίδιου χρώματος.

Αίγυπτο, Χαβάη, Περού (Ίνκας) => ο ανώτατος άρχοντας έπρεπε να βρει σύζυγο μόνο μέσα στην οικογένεια. Συνήθως έπαιρνε την αδερφή του, εφόσον υπήρχε κοινή καταγωγή.

Ανατ. Αφρική => ο βασιλιάς είναι ιερέας επίσης είναι υποχρεωμένος να διαπράξει έγκλημα, με αιμομιξία με σκοπό να αποδείξει τη δύναμή του.

ΚΟ’Α

Μένουν σ’ένα νησί Ralue στην Ινδονησία. Η κοινωνία τους είναι χωρισμένη σε τάξεις. Στην πιο υψηλή τάξη θεωρούνται ότι ανήκουν οι άνθρωποι, οι οποίοι είναι οι απόγονοι των πρώτων κατοίκων. Οι ΚΟ’Α θεωρούν ότι όλες οι τάξεις έχουν διαφορετικό χρώμα στο αίμα. Η ανώτερη τάξη ανήκουν και οι ιερείς. Όταν χτίζουν τα σπίτια τους κάνουν πολλές τελετουργίες γιατί πιστεύουν πως η γη συνδέεται με το αίμα και το σώμα των ιερέων και αρχηγών των ΚΟ’Α. Οι ιερείς είναι υπεύθυνοι στην κοινωνική ομάδα. Κάθε 15 χρόνια γίνεται μια τελετουργία που διαρκεί 5 χρόνια. Στο τέλος της τελετής θυσιάζουν ένα βουβάλι, που θεωρείται ότι έχει μεγάλο αίμα, όπως οι αρχηγοί και οι ιερείς. Το βουβάλι που προσφέρεται, γίνεται ο νόμιμος σύζυγος μιας από τις κόρες του αρχηγού. Το βουβάλι αναπαριστά τον αρχηγό που θυσιάζεται για το καλό της ομάδας.

Ο γάμος με ένα «ξάδερφο» από την πλευρά της μητέρας και είναι το ιδανικό. Πιστεύουν πως όταν το σπέρμα μπαίνει στο σώμα της γυναίκας, το σπέρμα έρχεται σε επαφή με ένα στρώμα, το οποίο γίνεται αίμα και γονιμοποιείται.

Ο ιδανικός γάμος είναι μεταξύ διασταυρωμένων ξαδέλφων (ένας ξάδερφος παντρεύεται με την κόρη του αδελφού της μητέρας του.) Ενώ οι παράλληλοι ξάδερφοι θεωρείται ότι διαπράττουν αιμομιξία (δηλαδή η κόρη της αδελφής της μητέρας να παντρευτεί τον ξάδερφο της ).

Για τους ΚΟΆ το αίμα ξεκινά από τα πόδια και πάει στο κεφάλι.

Στην αιμομιξία, το αίμα δεν θα μπορούσε να κατέβει από το κεφάλι ξανά προς τα πόδια. Το κεφάλι θα φούσκωνε και θα οδηγούνταν οι άνθρωποι σε θάνατο.

Ομφαλός => κέντρο νησιού} το νησί για τους ΚΟ’ Α είναι ζωντανός οργανισμόςΑκτές => πόδια } και θεωρείται όπως ο ανθρώπινος οργανισμόςΗφαίστειο => κεφάλι }

Όταν συμβεί ζήτημα αιμομιξίας, ανάμεσα στους ανθρώπους με το ίδιο αίμα, τότε το σώμα του νησιού θα φουσκώσει δηλαδή το ηφαίστειο θα εκραγεί, προκαλώντας καταστροφές παντού και στις καλλιέργειες. Το ζευγάρι που αναγνωρίζεται ως αιμομικτικό, τους πηγαίνουν στο ηφαίστειο, τους θάβουν το κεφάλι στο χώμα και

τους τρυπούσαν με ένα αιχμηρό αντικείμενο μέχρι θανάτου. Σήμερα θυσιάζονται βουβάλια με σκοπό την φυσιολογική κυκλοφορία του αίματος του νησιού. Δεν γίνονται ανθρωποθυσίες πάντα, οι περιπτώσεις είναι μεμονωμένες, συνήθως είναι βουβάλια.

Για πολλές κοινωνίες η παραβίαση του taboo της αιμομιξίας προκαλεί τις χειρότερες καταστροφές.

ΤΑΒΟΟ ΑΙΜΟΜΙΞΙΑΣ

Το taboo της αιμομιξίας έχει άμεση σχέση με τον γάμο. Υπάρχουν μελέτες ότι σε πληθυσμούς που βρίσκονται σε κατάσταση απομόνωσης, δεν έχει καταστροφικά αποτελέσματα παρά μόνο όταν γίνονται πολύ συχνά. Υπάρχουν κοινωνίες που απαγορεύουν την αιμομιξία αλλά παρατηρείται έντονα η ύπαρξη γενετικών ανωμαλιών. Ορισμένοι σεξολόγοι υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει έλξη μεταξύ συγγενών, αντίθετα από τον Freud.

Levi-Strauss

Η απαγόρευση της αιμομιξίας υπάρχει σε παγκόσμια κλίμακα, γιατί βασίζεται στο γεγονός ότι ο πατέρας δίνει την κόρη του με σκοπό την ανταλλαγή γυναικών ανάμεσα στις ομάδες. Χωρίς την αμοιβαία ανταλλαγή, δεν θα υπάρχει σχέση ανάμεσα στις ομάδες.

ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΙΓΑΜΙΑΣ

Brown+ Morgan => θεώρησαν την αναπαραγωγή, διαμέσου της καταγωγής ως ανάγκη

Βρισκόμαστε στην αντίφαση φύσης-πολιτισμού. Ο γάμος, η συγγένεια δεν βασίζονται στη φύση, αλλά σε κοινωνική ανάγκη. Η ανθρώπινη οικογένεια είναι κοινωνική ανάγκη.

Levi-Strauss

Η εξωγαμία θεμελιώνει την ανταλλαγή μεταξύ των ομάδων. Οι γαμήλιες ανταλλαγές είναι άμεσες ή έμμεσες.

Οι γυναίκες παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή. Η εξουσία βρίσκεται σχεδόν πάντα στα χέρια των αντρών. Ακόμα και σε μητριαρχικές κοινωνίες. Οι γυναίκες υποτάσσονται στον άντρα.

Συχνά η θέση μιας γυναίκας αλλάζει με την ηλικία. ¨Όταν είναι μικρή, υποτάσσεται στον πατέρα. Όταν είναι παντρεμένη, υποτάσσεται στον σύζυγό της. Την περίοδο της εμμηνόπαυσης ή χηρείας, τότε αποκτούν εξουσία.

Σχετικά με το γάμο, η ελεύθερη επιλογή δεν διαφέρει ούτε στον άντρα, ούτε στην γυναίκα.

Αυτές οι ανταλλαγές γυναικών μπαίνουν σε 2 κατηγορίες:1. σύνθετες δομές2. στοιχειώδεις δομές

Στις σύνθετες δομές, οι κοινωνίες απαγορεύουν το γάμο, ανάμεσα σε τμήματα γενεαλογίας, αλλά επιτρέπεται η ανταλλαγή γυναικών ανάμεσα σε άλλες ομάδες.

Ένας άντρας, κυρίως στην Αφρική πρέπει να προσφέρει, στους γονείς της κοπέλας που παντρεύεται, δώρα. Μπορεί επίσης να είναι εργασία, χρήματα, αγαθά ή και τα 3. Αυτό που είναι γνωστό σε μας ς προίκα.

ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ

Για την συγγένεια δεν υπάρχει οικουμενική άποψη. Για κάποιες ο ξάδερφος, θεωρείται αδερφός. Για να τα ξεχωρίσουμε, χρησιμοποιούμε σύμβολα.

Στις περιπτώσεις των ομάδων CLAN ή σε αυτούς που πιστεύουν στα totem, τότε δεν έχουμε πληροφορίες για πριν, όσον αφορά τη γενεαλογική καταγωγή.

Πατρογραμμική γραμμή => η συγγένεια μεταδίδεται από τους άντρες-πατέρες.

┌―――――┐▲———● ▲→ EGO └――┘ │ ▲

Έχουμε έναν άντρα, ως σημείο αναφοράς, το EGΟ. Αυτός ο EGO έχει μια αδερφή που παντρεύεται και αποκτά ένα αγόρι. Το παιδί που θα γεννηθεί δεν έχει καμιά σχέση συγγένειας με τον αδερφό της μητέρας. Συγγενείς του παιδιού είναι μόνο αυτοί του πατέρα. Αυτού του είδους η καταγωγή είναι η πιο διαδεδομένη. Πολλές κοινωνίες πιστεύουν πως συγγενείς εξ’ αίματος είναι μόνο από τον πατέρα. Ούτε καν η μητέρα δεν θεωρείται συγγενής εξ’ αίματος.

Μητρογραμμική γραμμή => η συγγένεια μεταδίδεται από την μητέρα

┌―――┐● ▲ ▲ → EGO└——┘ │ ▲

Δυο άντρες αδέρφια, παντρεύεται ο ένας. Το παιδί που θα γεννηθεί θα έχει συγγενείς μόνο αυτούς από την πλευρά της μητέρας. Μόνο η γυναίκα ορίζει τη συγγένεια. Κάποιες φυλές δεν αναγνωρίζουν κανένα ρόλο στη γέννηση ενός παιδιού.

Η ανακάλυψη της μητρογραμμικής καταγωγής θεωρήθηκε ως η πρώτη μέσα σε όλες τις κοινωνίες. Υποστηρίχθηκε από την θεωρία του εξελικτισμού. Δεν υπάρχουν αποδείξεις για αυτήν την υπόθεση της ανωτερότητας της μητρογραμμικής καταγωγής. Υπάρχει σχεδόν παντού, όμως η εξουσία σχεδόν πάντα ανήκει στους άντρες.

Αμφιγραμμική καταγωγή

Αυτή η καταγωγή συνδέει τα άτομα συγγενικά, είτε από τον πατέρα, είτε από την μητέρα. Διαφοροποιείται στο ποιες είναι οι κοινωνικές υποχρεώσεις.

Αδιαφοροποίητη καταγωγή ( COGNATC)

Περιλαμβάνει την συγγένεια και από τον πατέρα και από την μητέρα. Συγγενείς και από τις 2 πλευρές. Ισχύει στη Νέα Ζηλανδία, σε κάποια νησιά του Ειρηνικού. Ο δυτικός κόσμος επίσης. Εμείς, παίρνουμε την περιουσία και των 2 γονιών αλλά φέρουμε το όνομα του πατέρα, που υπονοεί μια πατρογραμμική παράδοση.

Γαμήλια εγκατάσταση=> Αν ένας άντρας ζήσει στο πατρικό της συζύγου, αυτό λέγεται μητροτοπική. Όταν η γυναίκα ζει στο πατρικό του συζύγου της τότε λέγεται πατροτοπική. Έχουν αλλάξει οι όροι και λέγονται και γυναικοτοπική ή αντροτοπική. Υπάρχουν και κοινωνίες όπου επιτρέπεται και λέγεται αμφιτοπική .Ένα ζευγάρι επιλέγει που θα ζήσει ανεξάρτητα από τους γονείς και λέγεται νεοτοπική.

Levi-Strauss

Σε κάποιες ομάδες, οι οποίοι θεωρούνται συγγενείς μεταξύ τους και χωρίζονται πιθανούς συζύγους ή απαγορευμένες.

Αν επιβάλλεται ο γάμος, τότε μιλάμε για επιβεβλημένο γάμο ενώ αν δεν επιβάλλεται μιλάμε για προτιμητέο γάμο.

┌——――――――――┐ Για τους μουσουλμάνους ο καλύτερος γάμος είναι ▲ ● ▲ ● μεταξύ των πρώτων ξάδερφών, από πατεράδες └―――┘ └——┘αδέρφια (κοράνι). Σπάνια περίπτωση γάμου με │ παράλληλα ξαδέρφια . ▲ └―――――

Σε άλλες κοινωνίες οι άντρες παντρεύονται την κόρη της αδελφής του πατέρα και όχι του αδελφού. Σταυρωτά ξαδέρφια.

┌——―――――┐▲ ● ● ▲ (συμβαίνει πιο συχνά) └—┘ └―┘ │ │ ● ▲

Σύστημα καταγωγής

Αν μιλούσαμε μόνο για βιολογική καταγωγή τότε τα άτομα έχουν κοινούς προγόνους. Δεσμός συγγένειας, υπάρχει όταν ένα άτομο κατάγεται από τον άλλο ή όταν 2 άτομα έχουν κοινή καταγωγή από το ίδιο. Τη στιγμή που γεννιούνται τα παιδιά, έχουν θέση στο κοινωνικό σύστημα.

▲=άντρας ●=γυναίκα ◊=δεν ξέρουν το φύλο του παιδιού

┌———┐▲ ● => γάμος ▲ ● => αδέλφια └————┘

σημαντικά ανάλογα την κοινωνία. Η καταβολή δώρων στους γονείς

1 2 Παντρεύονται ο 1 τη 2 και αποκτούν το αγόρι 3. Ο 1 προσφέρει δώρα ▲ ● στην οικογένεια της 2. Στο πατρογραμμικό σύστημα, αυτό έχει σκοπό └―――――┘ δείξει ότι το παιδί ανήκει στην οικογένεια του. Σε

μητρογραμμικό σύστημα, δεν δίνονται δώρα. Τα γαμήλια αγαθά είναι ή δεν είναι

│ της συζύγου συμβαίνει μόνο. Πολλές φορές αντί για δώρα ▲ ανταλλάσονται γυναίκες. 3

Ενδογαμίες ομάδες

Στην Ινδία όπου υπάρχει το σύστημα της κάστας, συμβαίνουν ενδογαμίες. Οι κανόνες απαγορεύουν την ανάμειξη και το γάμο ανάμεσα στις διάφορες κάστες. Στην κάθε κάστα, τα άτομα παντρεύονται, ανθρώπους της ίδιας κάστας. Στην Β. Ινδία, οι γονείς των κοριτσιών προσπαθούν να βρουν στις κόρες τους συζύγους από υψηλότερες κάστες. Οι γονείς χρεώνονται με σκοπό να δώσουν μεγάλη προίκα στις κόρες τους. Τα παιδιά των κοριτσιών που παντρεύονται άτομα υψηλότερης κάστας, ανήκουν στην κάστα του πατέρα.

Στοιχειώδεις δομές

Προκύπτουν από κανόνες στους οποίους κάποιος υποχρεώνεται να παντρευτεί.

Πολιτική ζωή

Στις απλές κοινωνίες, η πολιτική εξουσία δένεται άμεσα μα την θρησκευτική εξουσία. Ο ιερέας της φυλής είναι και ο αρχηγός.

Θρησκεία της Ιαπωνίας => SHINTO => είναι επίσημη, κρατική θρησκεία της Ιαπωνίας, αλλά σχεδόν όλοι στην Ιαπωνία έχουν ασπαστεί το βουδισμό. Ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας θεωρείται απόγονος μιας από τις θεότητες του Σιντοϊσμού των AMATERATSOU, τη θεά του ήλιου.

Στο Νεπάλ => ο ινδουιστής βασιλιάς θεωρείται μετενσάρκωση μιας ινδουιστικής θεότητας του VISNO. Ο VISNO θεωρείται πως έχει πολλές προσωπικότητας με τελευταία αυτή του Βούδα.

Στις πιο απλές φυλές δηλαδή σε αυτούς που λέγονται κυνηγοί-συλλέκτες, στην ανθρωπολογία λέγονται ακέφαλες ή χωρίς κράτος κοινωνίες.

Μιλώντας για πολιτική πρέπει να εξηγήσουμε τι σημαίνει φυλή, τοπική φυλή, εθνότητα. Στα αγγλικά χρησιμοποιούνται οι λέξεις tribe και ethnic group.

Οι φυλές έχουν το ίδιο νόημα, την ίδια γλώσσα, ζουν στην ίδια περιοχή και τα ίδια έθιμα.

Τοπική φυλή => ομάδες νομάδων που έχουν συγγενικούς δεσμούς.

Οι ακέφαλες κοινωνίες δηλαδή οι κοινωνίες χωρίς κεντρική εξουσία περιγράφονται ως αναρχικά συστήματα σε παλαιότερα βιβλία. Η εξουσία ασκείται από τον αρχηγό της οικογένειας. Δεν υπάρχει θεσμική διοίκηση αλλά υπάρχουν άτομα που ο λόγος τους βαρύνει (ιερείς, γεροί).Σε περίπτωση ανυπακοής η τιμωρία είναι ηθικής φύσης. Αυτές οι κοινωνίες πιστεύουν πως οι ανυπάκουοι θα τιμωρηθούν για την παραβίαση του όποιου ταμπού σε ένα υπερφυσικό κόσμο. Δεν έχουν σύστημα ποινών.

Τάξεις ηλικίας => Στις ακέφαλες κοινωνίες τα παιδιά που γεννιούνται, ανήκουν χονδρικά στον ίδιο χρόνο, ανήκουν στην ίδια τάξη ηλικίας. Δεν μετράνε τον χρόνο. Τα παιδιά δεν έχουν όνομα και αποκαλούνται μεταξύ τους αδέρφια.

Ιεράρχηση τάξεων ηλικίας: Παιδική ηλικία Νεότητα Ωριμότητα Γηρατειά

Τα μέλη της ίδιας τάξης ηλικίας αποκαλούνται αδέλφια. Οι νεότερες τάξεις πρέπει να δείχνουν στους γηραιότερους απόλυτο σεβασμό.

MBUTI (Ζαΐρ) =>ζουν στη ζούγκλα και τρέφονται από αυτή IKUNG ( Ν. Αφρική) => μένουν στην έρημο Καλαχάρι

Αυτές οι μικρές ομάδες λέγονται BAND. Είναι χωρισμένοι σε ομάδες των 10, 20 ατόμων. Οι άντρες φέρουν την τροφή στην ομάδα. Η κοινωνική οργάνωση βασίζεται στην οικογένεια, στην ομάδα. Τα μέλη της ομάδας είναι ίσοι. Οι γέροι θεωρούνται πιο σοφοί, λόγω ηλικίας. Το ζήτημα των φυλών δεν τους απασχολεί. Δεν υπάρχει ιδιοκτησία.

Όλα μοιράζονται στην ομάδα, τα αγαθά. Η πιο σεβαστή ομάδα, τάξη ηλικίας είναι οι γέροι. Ένα πρόβλημα συζητιέται δημόσια. Οι πολύ σοβαρές παραβιάσεις (ταμπού αιμομιξίας), τιμωρούνται με εξοστρακισμό από την ομάδα.

TURNBALL↓Μια ομάδα είχε διώξει έναν νεαρό από την ομάδα γιατί παραβίασε το ταμπού της αιμομιξίας. Ο νεαρός εξοστρακίζεται από την ομάδα. Πέρασε μερικές μέρες στη ζούγκλα. Η ζούγκλα θεωρείται μάνα και αφού ο νεαρός δεν έπαθε τίποτα, μέσα στη ζούγκλα, αφού η μάνα-ζούγκλα τον άφησε ζωντανό, τότε η ομάδα τον δέχεται πίσω, χωρίς πρόβλημα. Αν πέθαινε τότε θα είχε τιμωρηθεί από την μάνα-ζούγκλα.

BIG MAN ↓Χαρισματικές προσωπικότητες που ξεχωρίζουν για τη σοφία και την γενναιοδωρία τους. Η εξουσία των BIG MAN δεν κληρονομείται. Οι BIG MAN μπορεί να είναι γυναίκες και άντρες. Περιοδικά πρέπει να δείχνουν την γενναιοδωρία τους. Οργανώνουν λοιπόν γιορτές κατά τη διάρκεια των οποίων μοιράζουν αγαθά σε όλους στη φυλή. Πολλές φορές εξαιτίας του κόστους των γιορτών μετά ζουν στη φτώχεια. Γι’ αυτό και συχνά αλλάζουν αυτοί που θεωρούνται BIG MAN. Υπάρχει πολύ μεγάλος ανταγωνισμός.

POTLACH ↓Επιβεβαίωση της γενναιοδωρίας του BIG MAN στο οποίο μοιράζει αγαθά. Αν ένας άλλος μεγάλος άντρας οργανώνει ένα μεγαλύτερο POTLACH, δηλαδή γιορτή που οι BIG MAN μοιράζουν δώρα.

Συστήματα χωρίς κράτος => αρχηγίες

Σε αυτές τα κοινωνίες υπάρχει ένας αρχηγός. Είναι η εξουσία του κληρονομική. Η αρχηγία μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Ο βασιλιάς είναι αρχηγός και ιερέας. Θεωρείται ότι ο αρχηγός έχει μαγικές δυνάμεις. Αυτός ο τύπος κοινωνίας θυμίζει μοναρχία.

BAMILEKES => Καμερούν => 100 αρχηγίες υπάρχουν. Είναι πολλές οικογένειες και ομάδες καταγωγής. Οι αρχηγίες είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους γι αυτό και τις λένε συστήματα χωρίς κράτος. Όλοι οι αρχηγοί θεωρούνται διάδοχοι του μυθικού ιδρυτή της Αρχηγίας. Έχει θρησκευτική διάσταση καθώς πιστεύουν ότι οι αρχηγοί ελέγχουν τη βροχή.

Κρατικά συστήματα => συστήματα με κεντρικά εξουσία

Ιεραρχική ταξινόμηση => εξουσία βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας.Ο βασιλιάς ή ο αυτοκράτορας έχουν και θρησκευτική εξουσία. Η ιεραρχία των κοινωνικών θεσμών που βασίζονται στις δυναστείεςPritchard + Meyer Forces “African Political Systems” Η θρησκεία δένεται άμεσα με την πολιτική.

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΝΤΕΙΟΥ

ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ

www.dap-panteion.gr