Μονοχρήστου Χρυσόστομος, φιλόλογος

ΚΕΙΜΕΝΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Kώστας Βάρναλης: «Πάλι μεθυσμένος είσαι»

Α. Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου«Τα χταποδάκια» του Μ. Καραγάτση

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: α) Σχολίασε το περιβάλλον στα δύο κείμενα β) Ποιες διαφορές παρατηρείς ανάμεσα στον Κωνσταντή του Βάρναλη και τον Παναγιωτάκη του Καραγάτση;

Ερωτήσεις στο ποίημα του Βάρναλη «Πάλι μεθυσμένος είσαι»1. Ποια είναι τα γενικότερα χαρακτηριστικά της ποίησης του Βάρναλη;2. Γιατί λέμε ότι ο Βάρναλης είναι λάτρης της μορφής;3. Σχολίασε τη γλώσσα του ποιήματος.4. Ποιες κατηγορίες προσώπων αναγνωρίζεις μέσα στο ποίημα;5. Σχολίασε το β’ πρόσωπο, αλλά και το α’ πρόσωπο στον τελευταίο στίχο.6. Ποια αφηγηματικά στοιχεία μας δίνει η α’ στροφή;7. Σχολίασε τη λειτουργία του χρόνου μέσα στο ποίημα.8. Πώς αντιμετωπίζει ο ποιητής τον ήρωά του;9. Αναγνώρισε το είδος της κοινωνικής κριτικής που ασκείται στο ποίημα.10. Χαρακτήρισε τον Κωνσταντή.11. Σχολίασε την αντίθεση που υπάρχει στους στίχους 3 και 4.12. Σχολίασε το είδος του διαλόγου των στίχων 3 και 4.13. Σε ποιο στίχο αναγνωρίζεις έντονη φιλοσοφική διάθεση του ποιητή;14. Προσπάθησε να ερμηνεύσεις τη λειτουργία των όρων «θέληση» και «πόνος» στον

προτελευταίο στίχο.15. Σχολίασε τους δύο πρώτους στίχους της τελευταίας στροφής και από την άποψη του

περιεχομένου και από την άποψη των λογοτεχνικών μέσων.

«Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον» Κωνσταντίνος Καβάφης

Α.Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου: «Τρώες» του Κ.Π.Καβάφη

Ερωτήσεις: α)Πώς αντιμετωπίζουν τη μεγάλη κρίση οι Τρώες; Να τη συγκρίνεις με τη στάση του Αντωνίου στο «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον».

β)Ποιος κρύβεται πίσω από τους Τρώες και τον Αντώνιο στα δύο ποιήματα;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:1. Χώρισε το ποίημα σε ενότητες και δώσε τον τίτλο της καθεμιάς.2. Σε ποια κατηγορία κατατάσσεις το ποίημα και γιατί;3. Οι μελετητές υποστηρίζουν πως στο ποίημα υπάρχει θεατρικότητα.Πώς την εξηγείς;4. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί το όνομα του Αντώνιου υπάρχει μόνο στον τίτλο;5. Τι είδους ρήματα και επίθετα χρησιμοποιεί ο ποιητής;6. Ποια αντίληψη των αρχαίων αναβιώνει μέσα στο ποίημα;7. Τι είναι η Αλεξάνδρεια και τη συμβολίζει; Συσχέτισε τα νοηματικά ζεύγη:

α)Αλεξάνδρεια-Αντώνιος και Αλεξάνδρεια-Καβάφης 8. Βρες τις θετικές και αρνητικές εκφράσεις που διατυπώνουν μια κάποια στάση και

συμπεριφορά απέναντι στην πραγματικότητα9. Σχολίασε τα εκφραστικά μέσα και τη γλώσσα του Καβάφη.10. Ο χρόνος αφήγησης είναι ο Ενεστώτας. Γιατί διαλέγει αυτόν ο ποιητής;11. Τι συμβολίζει η λέξη «παράθυρο»; Πώς ερμηνεύεις όλο το στίχο 14;12. Ποια διαφορά έχουν οι στίχοι 8 και 19;13. Σχολίασε το νόημα του ποιήματος. Είναι αισιόδοξο ή απαισιόδοξο;

Κων/νος Θεοτόκης «Η Τιμή και το Χρήμα»

Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένουΑπόσπασμα από την «Αναφορά στον Γκρέκο» του Νίκου Καζαντζάκη

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς παρουσιάζεται ο άνδρας και πώς η γυναίκα; Σύγκρινε τα δύο κείμενα. Οι διαφορέςεξηγούνται από α)το διαφορετικό τόπο (Κρήτη-Κέρκυρα) ή β)το διαφορετικό ιδεολογικό προσανατολισμό των συγγραφέων;

Ερωτήσεις πάνω στο κείμενο του Κων/νου Θεοτόκη «Η Τιμή και το Χρήμα»1.Γιατί λέμε ότι το έργο είναι ηθογραφικό; Σε ποια περίοδο της συγγραφικής φάσης του Θεοτοκά γράφτηκε;2. Γιατί λέμε ότι το έργο έχει δραματουργικά στοιχεία;3. Πώς λειτουργεί στο έργο το δίδυμο Αντώνης – μπαρμπα Σπύρος;4. Επηρεάζει τη σιόρα Επιστήμη το χρήμα; Αν ναι πόσο; Ποιους άλλους ;5. Σε ποιον αναφέρεται ο πατέρας της Ρήνης, όταν λέει «σ’ εδυστύχεψε!»; Έχει δίκαιο;6. Ποιον ανθρώπινο τύπο αντιπροσωπεύει ο Τρίνκουλος;7. Οι τίτλοι στις δύο τελευταίες ενότητες μας αποκαλύπτουν ένα σύστημα συμβόλων του έργου πουαντιπροσωπεύεται από τους δύο νέους. Ποιο είναι αυτό; Ανάλυσε τα σύμβολα.8. Η Ρήνη στο τέλος θυσιάζει την αγάπη της. Γιατί το κάνει; α)έπαψε να αγαπά τον Ανδρέα; β)κατάλαβε ότι δεν είναι αντάξιός της; γ)πείστηκε ότι δεν την αγαπάει; δ)ένιωσε την ανάγκη να αποτινάξει το παρελθόν και να δοκιμάσει τις δυνάμεις της;ή στ)σκέφτηκε τ’ αδέλφια της;

Μίλτος Σαχτούρης «Ο στρατιώτης ποιητής»

Σχολισμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένουΑπόσπασμα από το ποίημα του Γ. Σαραντάρη «Δεν είμαστε ποιητές»

Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμεΣημαίνει εγκαταλείπουμε τον αγώναΠαρατάμε τη χαρά στους ανίδεουςΤις γυναίκες στα φιλιά του ανέμουΚαι στη σκόνη του καιρούΣημαίνει πως φοβόμαστεΚαι η ζωή μας έγινε ξένηΟ θάνατος βραχνάς

ΕΡΩΤΗΣΗ: α) Πώς προβάλλεται η αποκήρυξη της ποιητικής ιδιότητας στα δύο ποιήματα; β) Ποια κοινά στοιχεία , από την άποψη της μορφής, παρατηρείς ανάμεσα στα δύο ποιήματα;

Ερωτήσεις πάνω στο ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη «Ο στρατιώτης ποιητής»1. Χαρακτήρισε το ποίημα από την άποψη της μορφής.2. Σχολίασε τη γλώσσα(επίθετα και ρήματα) και το λεξιλόγιο του ποιήματος.3. Ποια σχήματα λόγου παρατηρείς;4. Σχολίασε τον τίτλο του ποιήματος.5. Χώρισε τους στίχους σε δύο κατηγορίες και συνέδεσε αυτές τις κατηγορίες

με τις έννοιες της αιτίας και του αποτελέσματος.6. Ο Οδυσσέας Ελύτης αναφέρεται στη «χρωματολογία» του Σαχτούρη. Εδώ

ποιο χρώμα κυριαρχεί;7. Ποια είναι η εποχή στην οποία αναφέρεται ο ποιητής;8. Ποιος ο ποιητικός τόνος και ποιο το κλίμα του ποιήματος;9. Γιατί λέμε ότι η ποίηση αυτή είναι βιωματική;10. Μπορεί το συγκεκριμένο ποίημα να χαρακτηρισθεί πολιτικό και γιατί;11. Σχολίασε τους τρεις τελευταίους στίχους του ποιήματος.

Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου:

«Οι μοιραίοι» του Κ. Βάρναλη

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: α) Ποια τα κοινά ανάμεσα στα δύο ποιήματα; β) Παρουσιάζεται η ανθρώπινη δυστυχία με τον ίδιο τρόπο; γ) Σχολίασε τα δύο ποιήματα από την άποψη της μορφής.

Νίκος Κάσδαγλης «Σοροκάδα»

Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου

ΕΡΩΤΗΣΗ: Να εντοπίσεις τα κοινά σημεία ή τις διαφορές στον τρόπο με τον οποίο περιγράφεται η τρικυμία στα δύο κείμενα.

Ερωτήσεις στη «Σοροκάδα» του Νίκου Κάσδαγλη.1. Γιατί λέμε ότι το διήγημα αυτό είναι θαλασσινό;2. Σε ποιο τόπο διαδραματίζονται τα γεγονότα; Ποια η ιδιαιτερότητά του;3. Πόσες και ποιες οι ιστορίες του διηγήματος;4. Ποιο το κύριο θέμα του κειμένου;5. Σχολίασε την γ’ παράγραφο από την άποψη του περιεχομένου.6. Πώς λειτουργεί η δ’ παράγραφος από την άποψη της δομής;7. Σε ποια σημεία του κειμένου υπάρχουν πολιτικές αναφορές;8. Ποια η γνώμη του συγγραφέα για τους Αμερικάνους;9. Ποια για τις Αμερικάνες;10. Ποιες λέξεις εκφράζουν το δίπτυχο ύβρις-τιμωρία;11. Ποιο δομικό σχήμα παρατηρούμε στην αφήγηση της ιστορίας με το καράβι;12. Γιατί η σύγκρουση του ανθρώπου με τη φύση είναι τραγική;13. Γιατί ο καπετάνιος του αμερικάνικου πλοίου δεν ακολουθεί το παράδειγμα

των άλλων;14. Πώς ερμηνεύεις την προτελευταία παράγραφο;15. Ποιο σημείο του κειμένου μας κάνει να σκεφτούμε το ποίημα του Κ.Π.Καβάφη

«Περιμένοντας τους βαρβάρους»;

Ο καιόμενος Τάκης Σινόπουλος

Α. Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου

EΡΩΤΗΣΕΙΣ:1. Πώς λειτουργεί το πλήθος στα δύο ποιήματα;2. Σχολίασε τη σχέση πλήθος και θέμα του κάθε ποιήματος.

Β. Ερωτήσεις στο ποίημα «ο καιόμενος»1. Χώρισε το ποίημα σε ενότητες και δώσε τον τίτλο της καθεμιάς2. Πόσα πρόσωπα ή ομάδες ανθρώπων δρουν μέσα στο ποίημα;3. Τι συμβολίζει «ο καιόμενος»;4. Ποια τεχνική ακολουθεί ο ποιητής στο ποίημα;5. Σε ποιους στίχους φαίνεται η αποφασιστικότητα του καιόμενου;6. Πώς αντιμετωπίζει ο ποιητής τον καιόμενο;7. Ποια είναι η λειτουργία των ρημάτων μέσα στο κείμενο;8. Σχολίασε τους στίχους 11-13.9. ΄Εχει επίκαιρο χαρακτήρα το ποίημα ή όχι; 10. Ανάμεσα σε ποια δύο μοιράζεται ο ποιητής;11. Πώς αντιμετωπίζει το πλήθος τον καιόμενο;12. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην αυτοκτονία και τη θυσία;

[Πατρίδες! Αέρας, γη….] Κωστής Παλαμάς

Α. Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:1.Τι είδους συσχετισμό μπορούμε να κάνουμε ανάμεσα στα δύο κείμενα;2. Ποια αντίληψη για τη ζωή και τον άνθρωπο εκφράζεται στο ποίημα του Οδ. Ελύτη;

Β.Ερωτήσεις στο ποίημα του Παλαμά1.Ποιο το θέμα και ποιος ο ρόλος της α’ στροφής; Πώς εξηγείς την έλλειψη των επιθέτων;2.Γιατί ονομάζουμε το ποίημα αυτό σονέτο; Τι είδος ομοιοκαταληξίας έχει;3.Τι είναι οι «πατρίδες» για τον ποιητή;4.Ποια η άποψη του ποιητή για το θάνατο και ποια η κοινή αντίληψη; Σε ποιους στίχους εκφράζεται;5.Ποιες έννοιες αντιστοιχίζει ο ποιητής στα κοσμογονικά στοιχεία του Εμπεδοκλή;6.Πώς επιτυγχάνεται η κυκλική σύνθεση του ποιήματος;7.Πού υπάρχουν αναφορές στη χριστιανική και την προχριστιανική αντίληψη; Αυτές οι αντιλήψεις αλληλοαναιρούνται ή αλληλοσυμπληρώνονται στη σκέψη του ποιητή;8.Δίνει ο ποιητής απάντηση στα ερωτήματα για την καταγωγή και τον προορισμό του ανθρώπου;

Πώς έγινε ένας κακός άνθρωπος Ελένη Βακαλό

Α. Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου Τ. Σ. Έλιοτ: Φονικό στην εκκλησιά (Χορικό) Μετάφραση: Γ. Σεφέρης

Σχολικό βιβλίο, σελίδες 401-404

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:1. Ποιο κοινό θέμα έχουν τα δύο ποιήματα; Αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο από τους δύο ποιητές;2. Ποιες διαφορές (αφηγηματικές, προσώπων, τεχνικής) παρατηρείς στο χειρισμό του κοινού θέματος;

Β. Ερωτήσεις στο ποίημα «Πώς έγινε ένας κακός άνθρωπος»1. Αναγνώρισε το λογοτεχνικό είδος του κειμένου.2. Πώς λειτουργεί ο τίτλος σε σχέση με το ποίημα;3. Πόσα πρόσωπα συμμετέχουν στην πλοκή; Ποιο είναι το κύριο;4. Από πόσες και από ποιες φάσεις περνά ο πρωταγωνιστής, ώσπου να γίνει κακός;5. Εξήγησε την κάθε φάση.6. «ένας μικρός καλός άνθρωπος»: Σχολίασε αυτή την ποιητική φράση.7. «τι τα θες τι τα γυρεύεις»: Σχολίασε αυτό το στίχο.8. «Κάποιος άλλος θα βρεθεί»: Σχολίασε αυτή την ποιητική φράση.9. Σύνδεσε την έννοια «χρέος» με το κείμενο.10. Πώς καθησυχάζει τη συνείδησή του ο πρωταγωνιστής μας;11. Το ποίημα είναι γεμάτο ρήματα. Πώς λειτουργούν μέσα στο κείμενο;

Στρατής Τσίρκας «Αριάγνη»

Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς προσεγγίζονται οι άνθρωποι μεταξύ τους στα δύο κείμενα; Μπορείς να κάνεις μια γενικότερη αναφορά στο θέμα;

Ερωτήσεις στην «Αριάγνη» του Στρατή Τσίρκα1. Σε πόσες ενότητες χωρίζεται το κείμενο; Δώσε ένα τίτλο σε καθεμιά.2. Πώς θα χαρακτήριζες το κείμενο από την πλευρά του περιεχομένου και γιατί;3. Από ποια ιδεολογική σκοπιά παρουσιάζονται τα γεγονότα; Βρες παραδείγματα.4. Γιατί μιλάμε για θεατρικότητα του κειμένου;5. Περιέγραψε το ρόλο της Αριάγνης μέσα στην οικογένειά της και το θέμα της σιωπής.6. Γιατί τιμά η Αριάγνη τον ξένο;7. Ποιες αφηγηματικές πληροφορίες μας δίνει η α’ παράγραφος;8. Πόσοι αφηγητές υπάρχουν στο κείμενο και γιατί;9. Ποιες είναι οι κυρίαρχες αξίες που υπερασπίζεται η Αριάγνη;10. Σε ποια σημεία αποκαλύπτονται τα ιδεολογικά μέτωπα της οικογένειας;11. Ποια η αξία των αντικειμένων κατά την Αριάγνη;12. Πώς μπορεί η Αριάγνη να μιλάει προφητικά;13. Ποια ευρύτερα πολιτικά γεγονότα επηρεάζουν το Στρατή Τσίρκα;14. Να σχολιάσεις τη σχέση της Αριάγνης με τον άνδρα της.15. Μέσα σε ποια ιδεολογική αντίφαση ζει ο Διονύσης;16. Ποια πρόταση του αποσπάσματος θεωρείς ως σημαντικότερη; Γιατί;17. Τι είναι ο Γιούνες για την Αριάγνη και τι για το Διονύση;18. Υπάρχει κάτι κοινό ανάμεσα στον ξένο, την Αριάγνη και το Γιούνες;19. Πώς σχολιάζεις τον τρόπο που αντιμετωπίζει η Αριάγνη το περιστατικό με την

κόρη της, την Ουρανίτσα;

«Φίλιππος» Τάκης Σινόπουλος

Α. Σχολιασμός αδίδακτου λογοτεχνικού κειμένου: «Τυφλός» του Γ. Σεφέρη

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:1. Ποια τα κοινά θέματα ανάμεσα στο ποίημα του Σεφέρη και το «Φίλιππο» του Σινόπουλου;2. Πώς λειτουργεί το φως στα δύο ποιήματα;

Β. Ερωτήσεις στο ποίημα «Φίλιππος» του Τάκη Σινόπουλου1. Ποιες λέξεις-φράσεις αποδίδουν την αίσθηση ακινησίας και ανθρώπινης απουσίας

μέσαστο ποίημα;

2. Σχολίασε τα τοπία θανάτου σε σχέση με τους νεκρούς, αλλά και τους ζωντανούς.3. Γιατί λέμε ότι ο ποιητής χρησιμοποιεί στην ποίησή του την κινηματογραφική τεχνική;4. Σχολίασε την ποιητική και τη γλώσσα του ποιήματος.5. Πώς λειτουργούν στο ποίημα οι ελλειπτικές προτάσεις;6. Πώς λειτουργεί στο ποίημα η επανάληψη της πρότασης «δε θα ξανάρθει ο Φίλιππος»;7. Τι είδους επίθετα υπάρχουν στο ποίημα;8. Γιατί λέμε ότι κυριαρχεί το σκοτάδι στο ποίημα;9. Πώς ερμηνεύεις τους στίχους που αναφέρονται στην κυρία Πανδώρα;10. Ποια είναι τα κυρίαρχα θέματα του ποιήματος; Ποιοι στίχοι τα εκφράζουν;11. Τι συβολίζουν τα δύο πρόσωπα του ποιήματος; Τι αισθήματα «μεταφέρουν» στην

ψυχήτου ποιητή;

12. Ποιος ο χαρακτήρας του Φιλίππου και ποιοι στίχοι τον περιγράφουν;13. Ποιες λέξεις έχουν συμβολική σημασία στο ποίημα;14. Τι είδους εικόνες έχουμε στο ποίημα και τι ατμόσφαιρα δημιουργούν;15. Υπάρχουν δύο ερωτηματικές προτάσεις. Ποιος ρωτάει στην καθεμιά και τι ακριβώς

εννοεί; Πώς λειτουργούν ποιητικά;