ΧημείαΒ΄ Λυκείου-ΓΠ

Ερωτήσεις Επανάληψης

2014 - 2015

Γουρζής Στάθης – Φυσικός

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Παράγραφος 1.1 : Εισαγωγή στην οργανική χημεία

1) Τι ονομάζουμε οργανική χημεία ; ( σελ. 9 - « Οργανική χημεία ονομάζεται ... - ... τις ενώσεις του άνθρακα. » )

2) Τι υποστήριζε η βιταλιστική θεωρία, κατά τον 18ο αιώνα ; ( σελ. 9 - « Κατά την διάρκεια του 18ου αιώνα, ... - ... να συντεθούν οργανικές ουσίες. » )

3) Υπάρχει σήμερα διάκριση της ανόργανης από την οργανική χημεία ; ( σελ. 9 - « Σήμερα η διάκριση της χημείας ... - ... οργανικών και ανόργανων ενώσεων. » )

4) Δώστε μερικά παραδείγματα από την καθημερινή σας ζωή, όπου φαίνεται η επιρροή της οργανικής χημείας. ( σελ. 9-10 - « Είναι εύκολο να διαπιστώσουμε ότι ... - ... μελέτης της οργανικής χημείας. » )

5) Γιατί υπάρχουν στη φύση περισσότερες από 12 εκατομμύρια ενώσεις του άνθρακα ; ( σελ. 10 - « Ο άνθρακας έχει τα εξής ιδιαίτερα ... - ... φαίνεται στα επόμενα παραδείγματα. » )

6) Ποιες ενώσεις του άνθρακα λέγονται κορεσμένες και ποιες ακόρεστες ; ( σελ. 11 - « Οι ενώσεις στις οποίες όλα τα άτομα ... - ... τριπλό δεσμό λέγονται ακόρεστες. » )

Παράγραφος 1.2 : Ταξινόμηση των οργανικών ενώσεων – Ομόλογες σειρές

1) Ταξινόμηση οργανικών ενώσεων με κριτήριο το είδος των δεσμών των ατόμων του C. ( σελ. 11 - « Οι ενώσεις στις οποίες όλα τα ... - ... τριπλό δεσμό λέγονται ακόρεστες. » )

2 ) Ταξινόμηση οργανικών ενώσεων με κριτήριο τον τρόπο σύνδεσης των ατόμων του C. ( σελ. 12 - « Πίνακας 1.1 – Ταξινόμηση οργανικών ενώσεων » )

3) Ποιες ενώσεις του C ονομάζονται άκυκλες ; ( σελ. 12 - « Άκυκλες ονομάζονται οι ενώσεις ... - ... διακλαδισμένη ανθρακική αλυσίδα. » )

4) Ποιες ενώσεις του C ονομάζονται κυκλικές ; ( σελ. 12 - « Κυκλικές ονομάζονται οι ενώσεις ... - ... σχηματίζεται κλειστή αλυσίδα. » )

5) Ποιες ενώσεις του C ονομάζονται ισοκυκλικές ; ( σελ. 12 - « Ισοκυκλικές ονομάζονται οι κυκλικές ... - ... μόνο από άτομα άνθρακα. » )

6) Ποιες ενώσεις του C ονομάζονται ετεροκυκλικές ; ( σελ. 13 - « Ετεροκυκλικές ονομάζονται οι κυκλικές ... - ... στοιχείου, συνήθως Ο, Ν. » )

7) Ποιες ενώσεις του C ονομάζονται αρωματικές ; ( σελ. 13 - «Αρωματικές ονομάζονται ( συνήθως ) οι ... - ... ένα βενζολικό δακτύλιο. » )

8) Ποιες ενώσεις του C ονομάζονται αλεικυκλικές; ( σελ. 13 - « Αλεικυκλικές ονομάζονται όλες οι μη αρωματικές ισοκυκλικές ενώσεις. » )

9) Ταξινόμηση των οργανικών ενώσεων με κριτήριο την χαρακτηριστική ομάδα που βρίσκε- ται στο μόριο της ένωσης.

( σελ.14 - « Πίνακας 1.2 – Χαρακτηριστικές ομάδες » )

1) Τι ονομάζουμε ομόλογη σειρά ; Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά των μελών της ; ( σελ. 14 - « Ομόλογη σειρά ονομάζεται ένα σύνολο ... - ... κατά την ομάδα - CH² - . » )

2) Ταξινόμηση των οργανικών ενώσεων με κριτήριο τις ομόλογες σειρές. ( σελ. 15 - « Πίνακας 1.3 – Χαρακτηριστικά παραδείγματα ομόλογων σειρών » )

Παράγραφος 1.3 : Ονοματολογία άκυκλων οργανικών ενώσεων

3) Ποια είναι τα τρία συνθετικά που χρησιμοποιούμε για την ονομασία μιας άκυκλης οργανικής ένωσης ; ( Πίνακας 1.4 – Βασικοί κανόνες ονοματολογίας ) ( σελ. 15 – 16 - « Το πρώτο συνθετικό δείχνει ... - ... κατηγορία ενώσεων ανήκει η ένωση.» )

Α . ΕΝΩΣΕΙΣ ΜΕ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΑΝΘΡΑΚΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ

4) Πως κάνουμε την αρίθμηση των ατόμων άνθρακα όταν υπάρχει διπλός ή τριπλός δεσμός ; ( σελ. 17 - « Η αρίθμηση της ανθρακικής αλυσίδας ... - ... ή γενικά στον πολλαπλό δεσμό.» )

5) Πως κάνουμε την αρίθμηση των ατόμων άνθρακα όταν υπάρχει χαρακτηριστική ομάδα ; ( σελ. 17 - « Η αρίθμηση της ανθρακικής αλυσίδας ...-... περιέχει την χαρακτηριστική ομάδα.» )

6) Πως κάνουμε την αρίθμηση των ατόμων άνθρακα όταν υπάρχει διπλός ή τριπλός δεσμός και ταυτόχρονα υπάρχει και χαρακτηριστική ομάδα ; ( σελ. 17 – 18 - « Αν η ένωση περιέχει χαρακτηριστική ... - ... το τρίτο συνθετικό της ένωσης .» )

7) Ποιες θέσεις καταλαμβάνουν στην ανθρακική αλυσίδα οι ομάδες – COOH ( καρβοξύλιο ) και -CH=O ( αλδεϋδομάδα ) ;( σελ. 18 - « Οι ομάδες – COOH και –CH=O ... - ... χρειάζεται ο καθορισμός της θέσης τους .» )

Β. ΕΝΩΣΕΙΣ ΜΕ ΔΙΑΚΛΑΔΙΣΜΕΝΗ ΑΝΘΡΑΚΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ

8) Πως ξεχωρίζουμε την κύρια ανθρακική αλυσίδα όταν υπάρχει διακλάδωση ;( σελ. 18 - « Η κύρια αλυσίδα περιλαμβάνει τα ... - ... ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς .» )

9) Τι είναι τα αλκύλια ;( σελ. 18 - « Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως ... - ... CH3 - μεθύλιο και το CH3CH2 – αιθύλιο .» )

10)Πως ονομάζουμε την ανθρακική αλυσίδα όταν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις ;( σελ. 18 - « Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, τότε ... - ... κλπ. ) που δείχνει το πλήθος τους .» )

11)Πως κάνουμε την αρίθμηση των ατόμων άνθρακα όταν υπάρχει διπλός ή τριπλός δεσμός (ΠΔ) και ταυτόχρονα υπάρχει χαρακτηριστική ομάδα (ΧΟ) και διακλάδωση (Δ) ;( σελ. 18 - « Αν η ένωση έχει χαρακτηριστική ομάδα … - … άνθρακα τον πλησιέστερο στη Δ .» )

12)Πως ονομάζουμε μια ένωση αν περιέχει και αλογόνα ; ( Br -, Cl - ,F- , I- )( σελ. 19 - « Τα αλογόνα ( Br -, Cl - ,F- , I- ) διαβάζονται …-… πρόθεμα του κύριου ονόματος .» )

Παράγραφος 1.4 : Ισομέρεια

1) Ποιο φαινόμενο ονομάζουμε ισομέρεια ; ( σελ. 19 - « Ισομέρεια είναι το φαινόμενο ... - ... των ατόμων στο χώρο (στερεοϊσομέρεια). » )

2) Ποιο είδος λέμε ισομέρεια αλυσίδας ; ( σελ. 20 - « Ισομέρεια αλυσίδας ονομάζεται ένα ... - ... στα μόρια των ισομερών ενώσεων. » )

3) Ποιο είδος ονομάζουμε ισομέρεια θέσης ; ( σελ. 20 - « Ισομέρεια θέσης ονομάζεται ... - ... δεσμού στα μόρια των ισομερών ενώσεων. » )

4) Τι είναι η ισομέρεια ομόλογης σειράς ; ( σελ. 21 - « Ισομέρεια ομόλογης σειράς ... - ... ανήκουν σε διαφορετικές ομόλογες σειρές. » )

1) C ν Η 2ν+2 Ο ( Γενικός μοριακός τύπος )

Cν Η2ν+1 ΟΗ κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες Cκ Η2κ+1 Ο Cμ Η2μ+1 κορεσμένοι αιθέρες ν = κ + μ

2) C ν Η 2ν Ο ( Γενικός μοριακός τύπος )

Cν Η2ν+1 CΟΗ κορεσμένες αλδεϋδες

Cκ Η2κ+1C Ο Cμ Η2μ+1 κορεσμένες κετόνες ν = κ + μ

3) C ν Η 2ν Ο 2 ( Γενικός μοριακός τύπος )

Cν Η2ν+1 CΟΟΗ κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα

Cκ Η2κ+1 CΟΟ Cμ Η2μ+1 εστέρες ν = κ + μ

4) C ν Η 2ν-2 ( Γενικός μοριακός τύπος )

Cν Η2ν-2 ν≥2 Αλκίνια Cν Η2ν-2 ν≥3 Αλκαδιένια

ΚΕΦ 2ο : ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ - ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣΠαράγραφος 2.1 : Πετρέλαιο - προϊόντα πετρελαίου.

Βενζίνη. Καύση-καύσιμα.1) Ποια υλικά ονομάζουμε καύσιμα ;

( σελ. 39 - « Τα καύσιμα είναι υλικά που, όταν ... - ... και εκμεταλλεύσιμα ποσά θερμότητας. » )

2) Ποια καύσιμα ονομάζουμε φυσικά και ποια τεχνητά ;

( σελ. 39 - « Τα καύσιμα που παίρνουμε έτοιμα … - … πρώτες ύλες ονομάζονται τεχνητά. » )

3) Ποιες είναι οι κυριότερες πηγές καυσίμων στη φύση ;

(σελ. 39 - « Οι κυριότερες πηγές καυσίμων στη φύση ... - ... και το φυσικό αέριο ( αέριο καύσιμο ). »)

4) Ποια αντίδραση ονομάζουμε καύση ;

( σελ. 39 - « Καύση μιας ανόργανης ή οργανικής ... - ... παραγωγή φωτός και θερμότητας. » )

5) Ποια καύση ονομάζουμε πλήρη ; ( Παράδειγμα )

( σελ. 39 - « Κατά την καύση του C σχηματίζεται CO2, αν η καύση είναι πλήρης … » )

6) Ποια καύση ονομάζουμε ατελή ; ( Παράδειγμα )

( σελ. 39 - « Κατά την καύση του C σχηματίζεται CO, αν είναι ατελής. » )

7) Τι είναι το πετρέλαιο ;

( σελ. 40 - « Πετρέλαιο είναι ένα υγρό ορυκτό με ...-... αέριοι και στερεοί υδρογονάνθρακες. » )

8) Πως σχηματίζεται το πετρέλαιο ;

( σελ. 40 - « Πιστεύουμε δηλαδή, ότι το πετρέλαιο ...-... που σήμερα ονομάζουμε πετρέλαιο. » )

9) Τι είναι το αργό πετρέλαιο ;

( σελ. 40 - « Το πετρέλαιο που παίρνουμε με ...-... από τους -1400 °C έως και τους +400 °C. » )

10)Τι λέμε διύλιση και από ποια στάδια αποτελείται ;

( σελ.41 - « Για να μετατραπεί το αργό πετρέλαιο ...-... που ονομάζεται αποστακτική στήλη. » )

11)Τι είναι τα πετροχημικά ;

( σελ. 41 - « Ένα άλλο μέρος των προϊόντων ...-... ουσίες αυτές ονομάζονται πετροχημικά. » )

12)Τι είναι η βενζίνη ;

( σελ. 41 - « Η βενζίνη είναι το σημαντικότερο … - ... έως 12 άτομα άνθρακα στο μόριό τους. » )

13)Ποια διαδικασία ονομάζουμε πυρόλυση ;

( σελ. 43 - « Τα ανώτερα κλάσματα του …-... υδρογονάνθρακες με λιγότερα άτομα άνθρακα. » )

14)Τι είναι ο αριθμός οκτανίου ;

( σελ. 43 - « Η ποιότητα της βενζίνης καθορίζεται … - ... τόσο καλύτερης ποιότητας είναι. » )

Παράγραφος 2.2 : Νάφθα – Πετροχημικά1) Ποιο κλάσμα της απόσταξης του αργού πετρελαίου ονομάζουμε νάφθα ;

( σελ. 44 - « Νάφθα είναι το κλάσμα της απόσταξης του αργού … - ... 5 ή 9 άτομα άνθρακα. » )

2) Με τι ασχολείται η πετροχημεία ;( σελ. 44 - « Πετροχημεία είναι ο κλάδος της … - ... προϊόντων με πρώτη ύλη το πετρέλαιο. » )

3) Ποία είναι τα προϊόντα που προκύπτουν από την πυρόλυση της νάφθας ;( σελ. 44 - « Κατά την πυρόλυση της νάφθας προκύπτουν …-... σημαντικότερο το βενζόλιο. » )

Παράγραφος 2.3 : Αλκάνια – μεθάνιο, φυσικό αέριο, βιοαέριο.

4) Τι είναι το φυσικό αέριο ; ( σελ. 45 - « Το φυσικό αέριο είναι μίγμα αερίων ... - ... το μεθάνιο, CH4 ( μέχρι και 90 %). » )

5) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του φυσικού αερίου έναντι του πετρελαίου ; ( σελ. 45 - « Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ... - ... -46000 Kcal για κάθε 1 m³ καυσίμου. » )

6) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε αλκάνια ; ( σελ. 45 - « Όπως έχουμε αναφέρει, αλκάνια ... - ... των αλκανίων είναι το μεθάνιο CH4 . » )

7) Ποιο αέριο λέγεται βιοάεριο ; ( σελ. 46 - « Βιοάεριο είναι το αέριο που παράγεται ... - ... κύριο συστατικό το μεθάνιο. » )

8) Ποιες οι φυσικές ιδιότητες των αλκανίων ; ( σελ. 47 - « Τα κατώτερα μέλη των αλκανίων ... - … με υφή κεριού, όπως η βαζελίνη. » )

9) Ποιες οι χημικές ιδιότητες των αλκανίων ; ( σελ. 47 - « Το CH4 και όλα τα αλκάνια ... - … : η καύση, η πυρόλυση και η υποκατάσταση. » )

10) Καύση αλκανίων. ( σελ. 48 - « Τα αλκάνια καίγονται με περίσσεια ... - ... π.χ. CH4 + 2Ο2 CΟ2 +2H2Ο. » )

Καύση αλκανίων

CνH2ν+2 + ( 3ν+1 ) / 2 Ο2 νCΟ2 + ( ν+1 ) H2Ο

π.χ. ν = 1 CH4 + 2Ο2 CΟ2 + 2H2Ο

π.χ. ν = 2 C2H6 + ( 3.2+1 ) / 2 Ο2 2CΟ2 + 3H2Ο

π.χ. ν = 3 C3H4 + ( 3.3+1 ) / 2 Ο2 3 CΟ2 + 4H2Ο

ΠΑΡΑΣΚΕΥΕΣ ΑΛΚΑΝΙΩΝ

1) Πυρόλυση αλκανίων. ( σελ. 48 - «Πυρόλυση αλκανίων είναι η θερμική ... - ... ισομερείς με διακλαδισμένη αλυσίδα. » )

2) Υποκατάσταση αλκανίων - Αλογόνωση. ( σελ. 49 - « Σε ορισμένες συνθήκες είναι δυνατό ... - ... δ) CHCl3 + Cl2 CCl4 + HCl. » )

3) Ποιες χρήσεις των αλκανίων γνωρίζετε ; ( σελ. 49 - « Με βάση όσα ήδη έχουν αναφερθεί, ... - ... την κατασκευή κεριών ( παραφίνη ). » )

Υποκατάσταση αλκανίων

CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl χλωρομεθάνιο CH3Cl

CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl διχλωρομεθάνιο CH2Cl2

CH2Cl2 + Cl2 CΗCl3 + HCl τριχλωρομεθάνιο ή χλωροφόρμιο CΗCl3

CHCl3 + Cl2 CCl4 + HCl τετραχλωρομεθάνιο ή τετραχλωράνθρακας CCl4

Άσκηση 1 :

Το «γκαζάκι», που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή μας, πολλές φορές περιέχει καθαρό βουτάνιο. Πόσα λίτρα CO2 σε STP θα σχηματιστούν, όταν καεί πλήρως το περιεχόμενο μίας τέτοιας φιάλης που ζυγίζει 58 g; Πόσα g Η2Ο θα παραχθούν από την καύση ;

Άσκηση 2 :

Το «γκαζάκι», που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή μας, πολλές φορές περιέχει καθαρό βουτάνιο. Πόσα λίτρα CO2 σε STP θα σχηματιστούν, όταν καεί πλήρως το περιεχόμενο μίας τέτοιας φιάλης που ζυγίζει 174 g; Πόσα g Η2Ο θα παραχθούν από την καύση ;

Δίνονται :

ΑrC = 12 , ΑrO = 16 ΑrH = 1 ή ΑΒC = 12 , ΑΒO = 16 ΑΒH = 1

Γραμμομοριακός όγκος = Vr ( Vr = 22,4 L )ΚΣ ή STP :(Θερμοκρασία θ = 0° C ή T = 273° K και Πίεση P = 1 atm ή P =760mm Hg )

Για την λύση των παραδειγμάτων του βιβλίου της Β΄ Λυκείου :Ορισμός της Σχετικής ατομικής μάζας – Ατομικό βάρος. ( Βιβλίο της Α΄ Λυκείου – σ. 128 )Ορισμός της Σχετικής μοριακής μάζας – Μοριακό βάρος. ( Βιβλίο της Α΄ Λυκείου – σ. 129 )Ορισμός του mole. ( Βιβλίο της Α΄ Λυκείου – σ. 130 )Ορισμός του Γραμμομοριακού όγκου. ( Βιβλίο της Α΄ Λυκείου – σ. 132 - 133 )

Σχετική ατομική μάζα = ΑrΣχετική μοριακή μάζα = ΜrΓραμμομοριακός όγκος = Vr ( Vr = 22,4 L )

Κανονικές συνθήκες ή STP : ( Θερμοκρασία θ = 0° C ή T = 273° K και Πίεση P = 1 atm ή P =760mm Hg )

Παράγραφος 2.4 : Καυσαέρια – καταλύτες αυτοκινήτων

1) Από τι αποτελούνται τα καυσαέρια των αυτοκινήτων ; ( σελ. 51 - « Τα καυσαέρια των αυτοκινήτων ... - ... οξείδια του αζώτου ( ΝΟ , ΝΟ2 ). » )

2) Ποιες από τις ενώσεις που περιέχονται στα καυσαέρια, είναι μη τοξικές ; ( σελ. 51 « Απ’ αυτά σχετικά αδρανή ( μη τοξικά ) είναι τα Ν2 , Ο2 , H2Ο και CΟ2. » )

3) Ποιες από τις ενώσεις των καυσαερίων ονομάζουμε περιβαλλοντικούς ρύπους ; ( σελ. 51 - « … ενώ τα ΝΟ , ΝΟ2 , CΟ και SΟ2 ...-... χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικοί ρύποι. » )

4) Επιπτώσεις του διοξειδίου του άνθρακα ( CΟ2 ) στο περιβάλλον. ( σελ. 51 - « Το διοξειδίου του άνθρακα ( CΟ2 ) ... - ... προκαλούνται μεταβολές στο κλίμα. » )

5) Επιπτώσεις του μονοξειδίου του άνθρακα ( CΟ ) στο περιβάλλον. ( σελ. 51 - « Το μονοξειδίου του άνθρακα ( CΟ ) ... - ... ιστούς, προκαλώντας το θάνατο. » )

6) Επιπτώσεις των οξειδίων του αζώτου ( ΝΟ , ΝΟ2 ) στο περιβάλλον.( σελ. 51 - « Τα οξείδια του αζώτου ( ΝΟ , ΝΟ2 ) ... - ... της ατμόσφαιρας, ( τροπόσφαιρα ). » )

7) Τι γνωρίζετε για τους καταλύτες ( καταλυτικούς μετατροπείς ) ;( σελ. 51-52 - « Οι καταλυτικοί μετατροπείς ... - ...αβλαβή για την ατμόσφαιρα καυσαέρια. » )

CxHy(g) + (4x+y)/4 O2(g) → x CO2(g) + y/2 H2O(g)

2 CO(g) + O2(g) → 2 CO2(g)

2 ΝO(g) → Ν2(g) + O2(g)

8) Λόγοι χρήσης της αμόλυβδης βενζίνης.( σελ. 52 - « Η χρήση της αμόλυβδης βενζίνης ... - ... τον δρόμο τους προς τον καταλύτη. » )

Άσκηση 1 :

α) CO αντιδρά με O2 και δίνει CO2. Πόσα λίτρα CO2 σε STP θα σχηματιστούν, όταν καεί πλήρως το CO που ζυγίζει 56 g; Με πόσα g Ο2 έχουν αντιδράσει ; β) ΝO διασπάται σε Ν2 και O2. Πόσα λίτρα Ν2 σε STP θα σχηματιστούν, όταν καεί πλήρως το ΝO που ζυγίζει 60 g; Πόσα g Ο2 θα έχουν παραχθεί ;

2 CO(g) + O2(g) → 2 CO2(g)2 ΝO(g) → Ν2(g) + O2(g)

Άσκηση 2 :

α) CO αντιδρά με O2 και δίνει CO2. Πόσα λίτρα CO2 σε STP θα σχηματιστούν, όταν καεί πλήρως το CO που ζυγίζει 84 g; Με πόσα g Ο2 έχουν αντιδράσει ; β) ΝO διασπάται σε Ν2 και O2. Πόσα λίτρα Ν2 σε STP θα σχηματιστούν, όταν καεί πλήρως το ΝO που ζυγίζει 90 g; Πόσα g Ο2 θα έχουν παραχθεί ;

Δίνονται :

ΑrC = 12 , ΑrO = 16 ΑrH = 1 ΑrΝ = 14 ή ΑΒC = 12 , ΑΒO = 16 ΑΒH = 1 ΑΒΝ = 14

Γραμμομοριακός όγκος = Vr ( Vr = 22,4 L )ΚΣ ή STP :(Θερμοκρασία θ = 0° C ή T = 273° K και Πίεση P = 1 atm ή P =760mm Hg )

Παράγραφος 2.5 : Αλκένια – αιθένιο ή αιθυλένιο.1) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε αλκένια ; ( σελ. 53 - « Αλκένια ονομάζονται οι άκυκλοι ... - ... τριών πρώτων μελών των αλκενίων. » )

2) Φυσικές ιδιότητες των αλκενίων. ( σελ. 54 - « Τα αλκένια έχουν ουσιαστικά τις ... - ... και διαλύονται σε οργανικούς διαλύτες. » )

2) Χημικές ιδιότητες των αλκενίων. ( σελ. 54 - « Τα αλκένια είναι ενώσεις πολύ πιο ... - ... στην ουσία ιδιότητες διπλού δεσμού. » )

3) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκενίων. ( σελ. 54 – 55 - « Οι αντιδράσεις αυτές είναι της … - … να είναι Η - Η, Br - Br , Η - Cl , Η - ΟH. » )

4) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκενίων με Η2, ( υδρογόνωση των αλκανίων ). ( σελ. 55 - « CH2 = CH2 +H2 CH3 – CH3 και γενικά CνH2ν + H2 CνH2ν+2 » )

5) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκενίων με Br2, ( με αλογόνο ). ( σελ. 55 - « CH2 = CH2 +Br2 CH2 CH2 Br2 και γενικά CνH2ν + Br2 CνH2ν Br2 » )

6) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκενίων με HCl, ( με υδραλογόνο ).( σελ. 55 - « CH2 = CH2 +HCl CH3CH2Cl και γενικά CνH2ν + HCl CνH2ν+1Cl » )

7) Κανόνας του Markovnikov. ( σελ. 56 - « Σύμφωνα με τον κανόνα του ... - ... δεσμού που έχει τα περισσότερα άτομα Η. » )

8) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκενίων με H2Ο , ( ενυδάτωση των αλκενίων ).( σελ. 56 - « CH2 = CH2 + HΟH CH3CH2ΟH γενικά CνH2ν + H2Ο CνH2ν+1ΟH » )

9) Κανόνας του Markovnikov. ( σελ. 56 - « Σύμφωνα με τον κανόνα του ... - ... δεσμού που έχει τα περισσότερα άτομα Η. » )

10) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκενίων με H2Ο , ( ενυδάτωση των αλκενίων ).( σελ. 56 - « CH2 = CH2 + HΟH CH3CH2ΟH γενικά CνH2ν + H2Ο CνH2ν+1ΟH » )

11) Τι ονομάζουμε πολυμερισμό ;( σελ. 56 - « Πολυμερισμός ονομάζεται η συνένωση …-... μορίου, που ονομάζεται πολυμερές.» )

12) Καύση των αλκενίων. ( σελ. 57 - « CH2 = CH2 + 3Ο2 2CΟ2 + 2 H2Ο .» )

Άσκηση 1 :Ποσότητα αιθυλενίου αντιδρά πλήρως με Η2 , παρουσία νικελίου και δίνει 60g αιθάνιο. α) Ποια είναι η μάζα του αιθυλενίου που υδρογονώθηκε; β) Πόσα L Η2 χρειάστηκαν στην αντίδραση ;

Άσκηση 2 :

Ποσότητα αιθυλενίου αντιδρά πλήρως με Η2 , παρουσία νικελίου και δίνει 15g αιθάνιο. α) Ποια είναι η μάζα του αιθυλενίου που υδρογονώθηκε;

β) Πόσα L Η2 χρειάστηκαν στην αντίδραση ; Δίνονται : ΑrC = 12 ΑrH = 1 ή ΑΒC = 12 ΑΒH = 1

Γραμμομοριακός όγκος = Vr ( Vr = 22,4 L )ΚΣ ή STP:( Θερμοκρασία θ = 0° C ή T = 273° K και Πίεση P = 1 atm ή P=760mm Hg )

Παράγραφος 2.6 : Αλκίνια – αιθίνιο ή ακετυλένιο.1) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε αλκίνια ;( σελ. 60 - « Αλκίνια ονομάζονται οι άκυκλοι ... - ... των τριών πρώτων μελών των αλκινίων. » )

2) Παρασκευή αλκινίων με πυρόλυση μεθανίου. 1200ο C / ατμός ( σελ. 60 - « 2CH4 HC ≡ CH + 3H2 » )

3) Φυσικές ιδιότητες των ακετυλενίου. ( σελ. 61 - « Οι φυσικές ιδιότητες των αλκινίων ... - ... άοσμο, ελάχιστα διαλυτό στο νερό. » )

4) Χημικές ιδιότητες των ακετυλενίου. ( σελ. 61 - « Τα αλκίνια γενικώς, όπως τα ... - ... τριπλού δεσμού άνθρακα - άνθρακα. » )

5) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκινίων με Η2 . ( σελ. 61 - « CH ≡ CH +H2 CH2 = CH2 + H2 CH3CH3 » )

6) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκινίων με αλογόνο, (Cl2 , Br2 ). ( σελ. 61 - «CH ≡ CH +Br2 C2H2Br2 + Br2 CHBr2 - CHBr2 » )

7) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκινίων με HCl, ( με υδραλογόνο ). ( σελ. 61 - « CH ≡ CH +HCl CH2 =CH – Cl + HCl CH3CHCl2 » )

8) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκινίων με HCΝ . ( σελ. 62 - « CH ≡ CH +HCΝ CH2 =CH – CΝ » )

9) Αντιδράσεις προσθήκης των αλκινίων με H2Ο , ( ενυδάτωση των αλκινίων ). ( σελ. 62 - « CH ≡ CH + HΟH CH2=CHΟH CH3CΗΟ » )

10) Καύση των αλκινίων. ( σελ. 62 - « CH ≡ CH + 5/2Ο2 2CΟ2 + H2Ο .» )

11) Παραδείγματα πολυμερισμού του ακετυλενίου. ( σελ. 62 - « 3CH ≡ CH C6Η6 CH ≡ CH + CH ≡ CH CH2 =CH – C ≡ CH » )

12) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε ακετυλενίδια ; ( σελ. 62 - « Τα υδρογόνα του CH ≡ CH , … - … αντικατάστασης ονομάζονται ακετυλενίδια . » )

13) Χρήσεις του ακετυλενίου. ( σελ. 63 - « Πίνακας της σελίδας 63. » )

Άσκηση 1 :

CH ≡ CH +Br2 C2H2Br252 g αιθίνιο αντιδρούν με βρώμιο.Να υπολογίσετε :

α) Το ΜΒ του βρωμιοαιθένιου, β) Τον όγκο του αιθινίου,γ) Την μάζα του βρωμίου που αντέδρασε με το αιθίνιο.

Δίνονται :

ΑrC = 12 , ΑrBr = 80 ΑrH = 1 ΑrCl = 35,5 ή ΑΒC = 12 , ΑΒBr = 80 ΑΒH = 1 ΑΒCl = 35,5 Γραμμομοριακός όγκος = Vr ( Vr = 22,4 L )ΚΣ ή STP : ( Θερμοκρασία θ = 0° C ή T = 273° K και Πίεση P = 1 atm ή P =760mm Hg )

Άσκηση 2 :

CH ≡ CH +HCl CH2 =CH – Cl

52 g αιθίνιο αντιδρούν με υδροχλώριο.Να υπολογίσετε :

α) Το ΜΒ του χλωριοαιθένιου, β) Τον όγκο του αιθινίου,γ) Την μάζα του υδροχλωρίου που αντέδρασε με το αιθίνιο.

Δίνονται :

ΑrC = 12 , ΑrBr = 80 ΑrH = 1 ΑrCl = 35,5 ή ΑΒC = 12 , ΑΒBr = 80 ΑΒH = 1 ΑΒCl = 35,5 Γραμμομοριακός όγκος = Vr ( Vr = 22,4 L )ΚΣ ή STP : ( Θερμοκρασία θ = 0° C ή T = 273° K και Πίεση P = 1 atm ή P =760mm Hg )

Παράγραφος 2.8 : Ατμοσφαιρική ρύπανση –Φαινόμενο του θερμοκηπίου - Τρύπα του όζοντος.

1) Ποια είναι η σύνθεση του αέρα ; ( σελ. 67 - « Ο αέρας αποτελείται κυρίως από … - …υλικό και ευγενή αέρια ( 0,9 % v/v ). » )

2) Τι ονομάζουμε ατμοσφαιρική ρύπανση ; ( σελ. 67 « Ατμοσφαιρική ρύπανση είναι … - … υλικό και πολιτισμικό περιβάλλον. » )

3) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε πρωτογενείς ρυπαντές ; ( σελ. 67 - « Τα υγρά και στερεά καύσιμα, … - … χαρακτηρίζονται πρωτογενείς ρυπαντές,... » )

4) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε δευτερογενείς ρυπαντές ; ( σελ. 67 - « … τους δευτερογενείς, όπως είναι το … - … ( νιτρικά υπεροξυακετύλια ) κλπ. » )

5) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε φωτοχημικούς ρύπους ; ( σελ. 67 - « Στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις τα … - … το « τροποσφαιρικό » ( ή κακό όζον ). » )

6) Τι γνωρίζεται για το διοξείδιο του αζώτου ( ΝΟ2 ) ; ( σελ. 67 - « Τα οξείδια του αζώτου είναι βασικά … - … ακτινοβολίας, ΝΟ2 ΝΟ + Ο . » )

7) Πως σχηματίζεται το όζον (Ο3 ) ;

( σελ. 67 - « Τα άτομα οξυγόνου, με την … - … και σχηματίζουν το όζον. Ο + Ο2 Ο3 . » )

8) Τι γνωρίζεται για το όζον (Ο3 ) ;( σελ. 67 – 68 - « Το όζον αποτελεί φωτοχημικό … - … προκαλεί έντονο ερεθισμό στα μάτια. » )

9) Πως μας προστατεύει το όζον (Ο3 ) ; ( σελ. 68 - « Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις του όζοντος στον … - …και στη γεωργία. » )

10) Ποια στοιχεία καταστρέφουν το όζον ; ( σελ. 69 - « Το χλώριο (Cl) και το βρώμιο (Br), για … - … στη περιοχή της στρατόσφαιρας. » )

11)Τι είναι οι χλωροφθοράνθρακες ;( σελ. 69 - « Οι χλωροφθοράνθρακες είναι μια … - … και έχουν χαμηλό κόστος παραγωγής. » )

12) Μηχανισμός καταστροφής του όζοντος της ατμόσφαιρας. ( σελ. 69 - « Οι αέριοι CFSs στα ανώτερα στρώματα … - … οξυγόνο (Ο2 )και ρίζες (ClΟ). » )

13)Το φαινόμενο του θερμοκηπίου. ( σελ. 70 - « Τα αέρια που βρίσκονται στην … - … το σύστημα Γη – κατώτερη ατμόσφαιρα. » )

14) Ποια είναι τα κυριότερα αέρια που συμμετέχουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου ; ( σελ. 70 - « Τα κυριότερα ανθρωπογενούς προέλευσης … - … 8% και το όζον κατά 12%. » )

15) Ποιες είναι οι συνέπειες της παγκόσμιας υπερθέρμανσης ;( σελ. 70 – 71 « Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης…-…μετακινήσεις πληθυσμού και αγαθών. » )

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο : Αλκοόλες

Εισαγωγή : ( - εκτός ύλης )1) Ποιες οργανικές ενώσεις ονομάζουμε υδροξυενώσεις ;( σελ. 87 - « Υδροξυενώσεις είναι οι οργανικές ... - ... και αρωματικές ) … . » )

2) Με ποιο μηχανισμό σχηματοποιούμε τον σχηματισμό των αλκοολών ;( σελ. 87 - « Οι αλκοόλες προκύπτουν … - … άκυκλου υδρογονάνθρακα με υδροξύλιο (ΟΗ) . » )

Παράγραφος 3.1 : Αλκοόλες4) Ποιες αλκοόλες ονομάζουμε κορεσμένες και ποιες ακόρεστες ;( σελ. 88 - « Σε κορεσμένες – ακόρεστες π.χ. … - … 2 – προπεν-1-όλη ( ακόρεστη ). » )

5) Ποιες αλκοόλες ονομάζουμε μονοσθενείς, δισθενείς και ποιες τρισθενείς ; ( σελ. 88 - « Σε μονοσθενείς, δισθενείς, τρισθενείς …-… 1,2,3 – προπανοτριόλη η γλυκερίνη. » )

6) Ποιες αλκοόλες ονομάζουμε πρωτοταγείς, δευτεροταγείς και ποιες τριτοταγείς ; ( σελ. 88- « Σε πρωτοταγείς, δευτεροταγείς … - … τριτοταγές αν συνδέεται με τρία άτομα C. » )

Παράγραφος 3.2 : Κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες – Αιθανόλη.

7) Ποιες ενώσεις ονομάζουμε κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ;( σελ. 90 - « Οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ... - ... υδρογόνου με τη ρίζα υδροξύλιο. » )

8) Ποια αντίδραση ονομάζουμε αλκοολική ζύμωση ; ζυμάση ( σελ. 91 « Η παρασκευή οινοπνεύματος από …-…C6H12Ο6 2CH3CH2ΟH + 2CΟ2. » )

9) Παρασκευή αιθυλικής αλκοόλης από το πετρέλαιο. ( σελ. 91 - « Μεγάλες ποσότητες αιθυλικής …-… αιθανόλη.CH2=CH2 + H2Ο CH3CH2ΟH . » )

10) Παρασκευή μεθυλικής αλκοόλης. ( σελ. 91 « Ειδικά η μεθανόλη μπορεί να παρασκευαστεί … - … CΟ + 2H2 CH3ΟH . » )

11) Φυσικές ιδιότητες των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών. ( σελ. 92 - « Τα κατώτερα μέλη της σειράς των ... - ... και πρακτικά αδιάλυτα στο νερό. » )

12) Φυσικές ιδιότητες της αιθανόλης. ( σελ. 92 - « Η αιθανόλη είναι υγρό άχρωμο, με ... - ... όγκου, ενώ εκλύεται θερμότητα. » )

Παράγραφος 3.2 : Κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες – Αιθανόλη.( - β΄ μέρος )

1) Καύση της αιθανόλης και γενική αντίδραση καύσης των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών. ( σελ. 92 - « Κατά την πλήρη καύση ... - ... CνH2ν+1ΟH + 3ν / 2 Ο2 νCΟ2 + (ν+1)H2Ο. » )

2) Εστεροποίηση της αιθανόλης και γενική αντίδραση της εστεροποίησης κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης. ( σελ. 92 - « Οι αλκοόλες όμως αντιδρούν ... - ... RCΟOH + R΄OH RCΟOR΄+ H2Ο. » )

3) Οξείδωση πρωτοταγών αλκοολών.( σελ. 92 - « Οι πρωτοταγείς αλκοόλες οξειδώνονται ... - ... CH3CHO + [O] CH3CΟOH. » )

4) Οξείδωση δευτεροταγών αλκοολών.( σελ. 93 - « Οι δευτεροταγείς αλκοόλες ... - ... CH3CH3CΗΟΗ+[O] CH3CH3C=Ο + H2Ο. » )

5) Αφυδάτωση αιθανόλης στους 170˚ παρουσία Η2SΟ4.( σελ. 93 - « Οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ... - ... 2CH3CH2ΟΗ CH2 =CH2+H2Ο. » )

6) Αφυδάτωση αιθανόλης στους 130˚ - 140˚ παρουσία Η2SΟ4.( σελ. 93 - « 2CH3CH2ΟΗ CH3CH2 - Ο - CH3CH2 + H2Ο. » )

7) Αφυδάτωση κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών στους 170˚ ( θ1 ).( σελ. 93 - « CνH2ν+1ΟΗ CνH2ν+ H2Ο. » )

8) Αφυδάτωση κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών στους 130˚ - 140˚( θ2 ).( σελ. 93 - « 2 CνH2ν+1ΟΗ CνH2ν+1 - Ο - CνH2ν+1 + H2Ο. » )

9) Αντίδραση αιθανόλης με δραστικά μέταλλα. ( σελ. 94 - « CH3CH2ΟΗ + Νa CH3CH2ΟΝa + ½H2. » )

10) Αντίδραση κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών με δραστικά μέταλλα.( σελ. 94 - «R-ΟΗ + Νa RΟΝa + ½H2. » )

11) Xρήσεις της αιθανόλης. ( σελ. 94 - « Τα μεγαλύτερα … - … αλκοολούχα ποτά. » + « Πίνακας της σελίδας 65 » )

12) Αντιδράσεις προσθήκης των καρβονυλικών ενώσεων. ( σελ. 95 - « Στο διπλό δεσμό του καρβονυλίου … - … CH3CH3CΟΗCΝ» )

13) Αντιδράσεις οξείδωσης των καρβονυλικών ενώσεων. ( σελ. 95 - « Όπως είδαμε οι αλδεΰδες οξειδώνονται … - … RCΗΟ + [O] RCΟOH » )

14) Αντιδράσεις πολυμερισμού των καρβονυλικών ενώσεων. ( σελ. 96 - « Οι αλδεΰδες πολυμερίζονται σε … - … 4CΗ3CΗΟ ( CΗ3CΗΟ )4 » )

15) Τι γνωρίζετε για την μεθανάλη ;

( σελ. 96 - « Η απλούστερη αλδεΰδη ονομάζεται … - … και χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό. » )

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο : Καρβοξυλικά οξέαΕισαγωγή ( - εκτός ύλης )

1) Ποιες οργανικές ενώσεις ονομάζουμε καρβοξυλικά οξέα ; ( σελ. 110 - « Όμως αναμφισβήτητα τα σημαντικότερα οργανικά … - ... καρβοξυλικά οξέα. » )

2) Ποια καρβοξυλικά οξέα ονομάζουμε μονοκαρβοξυλικά, δικαρβοξυλικά κ.ο.κ. ; ( σελ. 111 - « Σε μονοκαρβοξυλικά, δικαρβοξυλικά … - … που περιέχουν στο μόριό τους. » )

3) Ποια καρβοξυλικά οξέα ονομάζουμε κορεσμένα και ποια ακόρεστα ; ( σελ. 111 - « Σε κορεσμένα ή ακόρεστα ανάλογα … - … άτομα του άνθρακα μεταξύ τους. » )

4) Ποια καρβοξυλικά οξέα ονομάζουμε αλειφατικά και ποια αρωματικά ; ( σελ. 111 - « Σε αλειφατικά ( άκυκλα ) και αρωματικά … - … βενζολικό ή όχι δακτύλιο. » )

Παράγραφος 4.1 : Κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα - Αιθανικό οξύ.

5) Ποιος είναι ο γενικός τύπος των κορεσμένων καρβοξυλικών οξέων και πως ονομάζονται ; ( σελ. 112 - « Τα κορεσμένα καρβοξυλικά … - … της ονομασίας για τα οξέα είναι –ικό οξύ. » )

6) Βιομηχανική παρασκευή του οξικού οξέος . ( σελ. 113 - « α. με καταλυτική οξείδωση … - … με επίδραση CΟ παρουσία καταλυτών. » )

7) Εργαστηριακή παρασκευή του οξικού οξέος . ( - εκτός ύλης ) ( σελ. 113 - « Με οξείδωση της αιθυλικής αλκοόλης .. - .. CH3CN+2H2Ο CH3CΟΟΗ + NH3. » )

8) Φυσικές ιδιότητες του οξικού οξέος. ( σελ. 114 - « Το οξικό οξύ και τα κατώτερα ... - ... στερεά, αδιάλυτα στο νερό και άοσμα. » )

9) Όξινος χαρακτήρας του οξικού οξέος. ( σελ. 114 - 115 - « Όξινος χαρακτήρας. Αυτός εκφράζει ... - ... (CH3CΟΟ)2Mg + H2 . » )

10) Εστεροποίηση του οξικού οξέος. ( σελ. 115 - « Τα κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα ... - ... CH3CΟΟCH2CH3 + H2Ο. » )

11) Xρήσεις του οξικού οξέος. ( σελ. 115 - « Το ξίδι που χρησιμοποιούμε … - … χημικών ουσιών ( ακετόνη, εστέρες κ.α. ). » )

Παράγραφοι 4.2 : Γαλακτικό οξύ1) Τι γνωρίζετε για το γαλακτικό οξύ ; ( σελ. 116 - « Το σημαντικότερο από τα … - … το γαλακτικό οξειδώνεται προς CΟ2 . » )

2) Βιομηχανική παρασκευή του γαλακτικού οξέος . ( σελ. 107 - « Με γαλακτική ζύμωση διαφόρων … - … C6H12Ο6 2 CH3CΗCΟΟΗ. » ) ΟΗ 3) Εργαστηριακή παρασκευή του γαλακτικού οξέος, ( συνθετικά ) .( σελ.116 - « Συνθετικά παρασκευάζεται ... - …CΗ3CΗCN + 2H2Ο CH3CΗCΟΟΗ + NH3. » ) ΟΗ ΟΗ

4) Φυσικές ιδιότητες του γαλακτικού οξέος. ( σελ. 116 - « Το γαλακτικό οξύ είναι άχρωμο ... - ... διαλύεται στο νερό και στο οινόπνευμα. » )

5) Ιδιότητες οξέος του γαλακτικού οξέος - Εξουδετέρωση. ( σελ. 117 - « CH3CΗCΟΟΗ + NaOH CH3CΗCΟΟNa + H2Ο . » ) ΟΗ ΟΗ

6) Ιδιότητες οξέος του γαλακτικού οξέος - Εστεροποίηση. ( σελ. 117 - « CH3CΗCΟΟΗ + CH3OH CH3CΗCΟΟCH3 + H2Ο . » ) ΟΗ ΟΗ

7) Ιδιότητες αλκοόλης του γαλακτικού οξέος - Οξείδωση. ( σελ. 117 - « CH3CΗCΟΟΗ + [O] CH3CCΟΟΗ + H2Ο . » ) ΟΗ ΟΗ

8) Ιδιότητες αλκοόλης του γαλακτικού οξέος - Εστεροποίηση. ( σελ. 117 - « CH3CΗCΟΟΗ + RCOOH CH3CΗCΟΟH + H2Ο . » ) ΟΗ ΟCOR

9) Xρήσεις του γαλακτικού οξέος. ( σελ. 117 - « Χρησιμοποιείται στη βαφική … - … στο γαλακτικό οξύ που περιέχεται σε αυτό. » )