ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ...

ΕΘΝΙΚΟ

ΚΕΝΤΡΟ

ΔΗΜΟΣΙΑΣ

ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ &

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ

http://www.ydmed.gov.gr/

http://www.ydmed.gov.gr/

ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Πρόγραμμα Σπουδών και Εκπαιδευτικό Υλικό

Η σημερινή συνάντηση….

1. Θεωρίες Αναλυτικών Προγραμμάτων

2. Σχεδιασμός Αναλυτικών Προγραμμάτων

3. Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα: Συγκριτική Μελέτη


Οδηγίες προς τις Ομάδες

Θα ήθελα να χωριστείτε σε 4 ομάδες των 6 ατόμων.

Διαβάστε προσεκτικά τις ερωτήσεις που υπάρχουν στο Φύλλο Εργασίας 1.

Συζητήστε τις απαντήσεις σας με τα μέλη της ομάδας σας.

Η κάθε Ομάδα θα επιλέξει εκπρόσωπο, ο οποίος θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα στην Ολομέλεια.

Ο χρόνος εργασίας σας είναι 20΄.


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα

Κατά καιρούς έχουν δοθεί διάφοροι ορισμοί για το Αναλυτικό Πρόγραμμα, αλλά δεν υπάρχει ένας κοινός. Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι τα βασικά συστατικά στοιχεία του Αναλυτικού Προγράμματος, το οποίο αποτελεί μια μορφή παρεμβατικής δράσης, είναι το περιεχόμενο, η δομή του, ο διδακτικός χρόνος, οι διδακτικές πρακτικές.

Με τον όρο ΑΠ ή ΑΠΣ (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών) αποδίδουμε τον αγγλικό όρο curriculum. Σύμφωνα με τον Bobbitt (1918) & τους Pinar κ.ά. (1995, 4) ο όρος προέρχεται από το λατ. currere = τρέχω, διατρέχω μια διαδρομή

Στην Ελλάδα το πρώτο Α.Π. εκδόθηκε το 1836 στο Διάταγμα «περί κανονισμού των Ελληνικών σχολείων και Γυμνασίων», στο οποίο γίνεται αναφορά στους τύπους των σχολείων και στα διδασκόμενα μαθήματα. Οι κυριότερες μεταβολές στην κατασκευή των Αναλυτικών Προγραμμάτων έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 (Ν 4379/1964), στη δεκαετία του 1970 (Π.Δ. 309/976) και το 1989 (Ν. 1566/1985).



είναι ανθρώπινη επινόηση και δημιουργία

σχεδιάζεται σε εθνικό επίπεδο

πρέπει απαραίτητα να διαθέτει μια συγκεκριμένη, σαφή και διακριτή φιλοσοφία

θέτει ξεκάθαρους και ρεαλιστικούς στόχους σύμφωνους με τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης, οι οποίες να συμβαδίζουν με τις καθημερινές σχολικές δραστηριότητες, που με τη σειρά τους θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών.



προσδιορίζει τις γνώσεις που θα αποκτηθούν και τις δεξιότητες που θα καλλιεργηθούν στους μαθητές, τις αξίες, στάσεις και στρατηγικές που θα αποκτήσουν,

προτείνει την κατάλληλη διδακτική προσέγγιση, καθώς και το χρονικό πλαίσιο που παρέχεται για κάθε γνωστικό αντικείμενο,

προδιαγράφει την οργάνωση του χώρου, τον εξοπλισμό και τα κατάλληλα υλικά.

Αναφέρεται φυσικά στους τρόπους αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου – άρα και του ίδιου του αναλυτικού προγράμματος – καθώς και στο ρόλο των εκπαιδευτικών, των γονέων των μαθητών και γενικότερα όλων όσων εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία.


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα /ερωτήματα

Από τη μελέτη του θέματος του σχεδιασμού και ανάπτυξης των αναλυτικών προγραμμάτων προκύπτει μια σειρά ερωτημάτων όπως:

Ποιοι λόγοι επιβάλλουν (ή ποιες αναγκαιότητες συντρέχουν) το σχεδιασμό ή την αναμόρφωση ενός αναλυτικού προγράμματος;

Ποιες είναι οι απαραίτητες διαδικασίες για την εκπόνησή του; Ποιος έχει την ευθύνη της απόφασης και της υλοποίησης της όλης διαδικασίας για

τη σύνταξη των Α.Π.; Ποιοι συμμετέχουν (ή πρέπει να συμμετέχουν) στο σχεδιασμό; Ποιες είναι οι βασικές προϋποθέσεις σχεδιασμού; Ποιες είναι οι βασικές αρχές σχεδιασμού; Ποιες είναι οι πηγές των Α.Π.;

Γερογιάννης & Μπούρας, (2007). Σχεδιασμός Αναλυτικών προγραμμάτων Σπουδών – Νέες τάσεις


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα: ο σχεδιασμός

Από τα Προγράμματα ύλης στα Προγράμματα στόχων. Ο βασικός τρόπος σχεδιασμού των Α.Π.Σ. παρουσιάστηκε από τον Tyler (1949) και

τον Kelly (1989)

Οι κυριότερες μεταβολές έγιναν στα τέλη του 60 και τη δεκαετία του 70.

Η διαπίστωση ότι από τα παραδοσιακά προγράμματα απουσίαζαν διδακτικοί στόχοι άλλαξε το περιεχόμενο και τη μορφή τους.

Δεν υπήρχαν μεθοδολογικές οδηγίες και βασικές κατευθύνσεις για την οργάνωση της διδασκαλίας.

Βάρος δινόταν στην ύλη διδασκαλίας, το μέσον για την επίτευξη στόχων. Άρα πιο σημαντικό δεν είναι η ύλη που θα διδαχθεί, αλλά οι στόχοι και η εκπλήρωσή τους, αφού οι γνώσεις πολλαπλασιάζονται.


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα: ο σχεδιασμός

Περάσαμε από προγράμματα γνώσεων σε προγράμματα στόχων. Άραγε ποιες γνώσεις επιλέγονται;

Τα δομικά στοιχεία του curriculum:

α) οι διδακτικοί στόχοι, (η κατάκτηση του στόχου ορατή στη συμπεριφορά),

β) τα αντικείμενα μάθησης ( η ύλη),

γ) οι μεθοδολογικές οδηγίες / διαδικασίες

δ) ο έλεγχος επιτυχίας (αξιολόγηση) των διδακτικών στόχων.


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα /κριτήρια σύνταξης

Ακαδημαϊκή θεωρία: στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος οι επιστημονικές γνώσεις οι οποίες δεσπόζουν στο σχεδιασμό και την κατάρτιση του προγράμματος των σχολείων. Με την επιστημονική γνώση επιτυγχάνεται η εξέλιξη των ανθρώπων. Σκοπός του σχολείου είναι να μεσολαβήσει ανάμεσα στη γνώση και το μαθητή ώστε να κατακτηθεί από αυτόν. Δεν θεωρεί το μαθητή ενεργητικό φορέα μάθησης, δεν υπάρχει αξιολογική κατάταξη των επιστημών για να εκπροσωπηθούν αναλογικά στα προγράμματα. Για να διαμορφωθεί χρειάζεται η Παιδαγωγική και η ψυχολογία για τη μέθοδο διδασκαλίας και την επίτευξη στόχων και σκοπών και η Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία για την επιλογή σκοπών και στόχων.

Θεωρία της Κοινωνικής Αποτελεσματικότητας: προέχει η κοινωνία μέσα στην οποία υπάρχει το άτομο. Το σχολικό πρόγραμμα πρέπει να λάβει υπόψη του τις κοινωνικές ανάγκες και με βάση αυτές να προγραμματίσει τις ικανότητες και δεξιότητες που επιθυμεί να καλλιεργήσει. Η μάθηση γίνεται αντιληπτή ως αλλαγή στη συμπεριφορά του ατόμου. Οι στόχοι πρέπει να τίθενται με τέτοιο τρόπο ώστε να ελεγχθούν. Η παιδική ηλικία είναι απλώς ένα στάδιο εξέλιξης του ανθρώπου. Η θεωρία πιστεύει ότι μέσω των προγραμμάτων φροντίζουμε για τη διαιώνιση της κοινωνίας.



Η θεωρία της κοινωνικής αναδόμησης: Βασική πρόθεση δεν είναι η διατήρηση, αλλά η βελτίωση. Καλύτερος τρόπος είναι η μόρφωση ευρύτερων στρωμάτων του πληθυσμού. Πρεσβεύει την αυτονομία του σχολείου. Πρέπει πρώτα να ανατραπούν οι κοινωνικές συνθήκες και έπειτα να γίνουν αλλαγές. Έμφαση στο μαθητή. Η γνώση αποβλέπει στην κατανόηση του εξωτερικού κόσμου. Η μάθηση είναι μια διαδικασία αντιμετώπισης των πραγμάτων, μέσω της οποία η κοινωνία ανανεώνεται.

Η θεωρία της μελέτης του παιδιού: Θέτει ως αφετηρία τον αναπτυσσόμενο άνθρωπο (Rousseau). Στον νέο οργανισμό υπάρχουν οι δυνάμεις και δυνατότητες για την εξέλιξή του,, δεν πρέπει να παρεμποδίζεται η φυσική του εξέλιξη, η εκπαίδευση πρέπει να λειτουργεί απελευθερωτικά. Η μάθηση θεωρείται αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Η γνώση είναι η συγκέντρωση των εμπειριών που αποκομίζονται μέσα από αυτήν.



Ακαδημαϊκή Σχολή: Το «τι» Η ύλη αντανακλά την ακαδημαϊκή κοινότητα. Πολιτισμική κληρονομιά.

Ανθρωπιστική Σχολή: Το «ποιος». Στο κέντρο ο άνθρωπος.

Συστημική Σχολή: Το «πώς και πόσο καλά». Κλειστό. Στοχοκεντρική, Συστημική Προσέγγιση, Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Διδακτικός Σχεδιασμός (εκ των άνω συνήθως η ανάπτυξη ΑΠ και η υποστήριξη εφαρμογής).

Κριτική Σχολή – Κοινωνική Αναδόμηση: Το «γιατί» Στοχασμός- Ανοικτές διαδικασίες –Συμμετοχικότητα Μαθητές και εκπαιδευτικοί συναποφασίζουν (εκ των κάτω η ανάπτυξη και η υποστήριξη) Ανοικτό, Σχολειο-Κεντρικό Πρόγραμμα

Σήμερα οι περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, λαμβάνουν υπόψη τους κατά τη διαδικασία σχεδιασμού των Α.Π. τους 4 πυλώνες της UNESCO (Έκθεση Διεθνούς Επιτροπής UNESCO, 1996) οι οποίοι είναι: να μάθει το άτομο πώς να μαθαίνει, να μάθει το άτομο πώς να ενεργεί, να μάθει το άτομο πώς να ζει μαζί με τους άλλους, να μάθει το άτομο πώς να υπάρχει.


Κουλουμπαρίτση, Α.Χ. (2011 ) Αναλυτικό Πρόγραμμα και Διδακτικός Σχεδιασμός, Αθήνα: Γρηγόρη)


Προσανατολισμός Χαρακτηριστικό Σκοπός

Κοινωνική αναδόμηση Αξία στην αλλαγή κοινωνίας

Παρουσίαση κοινωνικών προβλημάτων

Κοινωνική προσαρμογή

Προτεραιότητα στις ανάγκες της κοινωνίας

Γνώσεις- Δεξιότητες για την ικανοποίηση των αναγκών

Ακαδημαϊκός ορθολογισμός

Βαρύτητα στη γνώση

Ανάπτυξη ορθολογικής σκέψης

Γνωστικές διαδικασίες

Βαρύτητα στον τρόπο σκέψης

Διερεύνηση - Ανακάλυψη - Κατασκευή γνώσης

Αυτοπραγμάτωση

Ολόπλευρη ανάπτυξη ατόμου

Διαπροσωπικές σχέσεις

Eisner (1985) The Educational Imagination :On the Desing and Evaluation of School Programs. New Yok: McMillan


Σχεδιασμός Α.Π. – Συστημική προσέγγιση

Γερογιάννης & Μπούρας, (2007). Σχεδιασμός Αναλυτικών προγραμμάτων Σπουδών – Νέες τάσεις

Μοντέλα Α.Π.

Οργάνωση ύλης

• Θεματο-κεντρικά

• Μαθητο-κεντρικά

• Προβληματο-κεντρικά

Φιλοσοφία

• Γραμμικά

• Σπειροειδή

• Με μορφή «πυραμίδας»

• Με μορφή project

Μοντέλο σκοπών και στόχων

Μοντέλο περιεχομένων

Μοντέλο διαδικασίας

Φουτουριστικό Μοντέλο

Μοντέλα Α.Π.

Πηγή: Geraldine O’ Neill, Programme Design. Overview of curriculum models. www. ucd.ie/teaching

Κλειστά και Ανοικτά Αναλυτικά Προγράμματα

Κλειστά Συγκεντρωτικό, σχεδιάζεται από ομάδα

ειδικών, που καταγράφουν τις μορφές δράσης

Προσπαθεί να προδιαγράψει πλήρως τη διδασκαλία

Στηρίζεται στο συμπεριφοριστικό μοντέλο – περιέχει ειδικούς στόχους

Δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο αποτέλεσμα της μάθησης

Οι προτάσεις για την διεξαγωγή του μαθήματος είναι λεπτομερείς και δεσμευτικές

Ο εκπαιδευτικός έχει την ευθύνη του μαθήματος

Ανοικτά

Περιέχει γενικούς στόχους κατά ενότητα Διατυπώνει κατευθυντήριες γραμμές και

ενδεικτικό πλαίσιο Αποφεύγει τον προκαθορισμό

συγκεκριμένων στόχων, περιεχομένων, μεθόδων και δραστηριοτήτων διδασκαλίας – μάθησης

Καλλιεργεί την αυτενέργεια και προωθεί τη συνεργατική διδασκαλία και μάθηση

Εξασφαλίζει την αυτονομία εκπαιδευτικού και μαθητών


Κλειστά και Ανοικτά Αναλυτικά Προγράμματα

Συμπερασματικά, το Π.Σ. που επιλέγεται κάθε φορά, συνδέεται άμεσα με το διδακτικό υλικό και τις μεθόδους διδασκαλίας.

Τα «κλειστά» Α.Π. χαρακτηρίζονται από δασκαλοκεντρικές μεθόδους, δίνουν έμφαση στο σχολικό εγχειρίδιο και στην ύλη. Τα «ανοικτά» χρησιμοποιούν περισσότερο ομαδοσυνεργατικές μεθόδους διδασκαλίας, δίνουν έμφαση στους στόχους και στη διαδικασία.

Η φιλοσοφία αυτή διαπερνά και το Ωρολόγιο Πρόγραμμα.


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα: ιστορική αναδρομή 1974 - σήμερα

Α΄ 1974-1981 Το 1976 ιδρύεται το Κ.Ε.Μ.Ε. με το Ν 309/1976 συντάχθηκαν για την Πρωτοβάθμια και

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Αναλυτικά Ωρολόγια Προγράμματα και εκδόθηκαν νέα σχολικά βιβλία

Β΄ 1982-1997 Τη δεκαετία του 1980 βαρύτητα δόθηκε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ενώ τη δεκαετία

του 1990 στο Γυμνάσιο (δευτεροβάθμια υποχρεωτική εκπαίδευση) Τα Α.Π. αυτά χαρακτηρίζονται παραδοσιακά, γιατί αν και υπάρχουν προτάσεις,

μαθησιακούς στόχους, ενδεικτικά σχέδια μαθήματος, αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή, βιβλία δασκάλου και καθηγητή, εξακολουθούν να δίνουν βάρος στα περιεχόμενα μάθησης.

Αποτελούν μια πρώτη μορφή προγράμματος τύπου curriculum



Γ΄ 1998-2003 [Νόμοι 2525/97 (Ενιαίο Λύκειο) και 2640/1998 (ΤΕΕ).]

Τη διετία 1998-2000 εκδόθηκαν βιβλία για τον καθηγητή και 26 βιβλία μαθητή.

Συντάχθηκε το Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών από το Νηπιαγωγείο έως το Λύκειο.

2001 Δ.Ε.Π.Π.Σ. για το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό



2006 διδακτικά πακέτα (Βιβλίο Μαθητή, Τετράδιο Εργασιών, Βιβλίο Δασκάλου)

Σταδιακά άλλαξαν και τα βιβλία του Γυμνασίου

Προσπάθεια ενιαιοποίησης του περιεχομένου σπουδών πρωτοβάθμιας και υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Δυστυχώς τα Π.Σ. του Λυκείου δεν αποτέλεσαν συνέχεια των Π.Σ. του Γυμνασίου


Η Αξιολόγηση των Α.Π.

Επίτευξη σκοπών και στόχων

Αλλαγές σε γνώσεις, στάσεις, συμπεριφορές – ετοιμότητα μάθησης

Με ποια μέθοδο

Έλεγχος άλλων τομέων Α.Π.

Περιεχόμενο Μέθοδος διδασκαλίας Μέθοδος αξιολόγησης

Είδη Αξιολόγησης

Εσωτερική

Εξωτερική

Λειτουργίες Αξιολόγησης

Ανατροφοδότηση – Λήψη αποφάσεων

Πτυχές Αξιολόγησης

Σύνταξη Εφαρμογή Αποτελεσματικότητα Αποδοχή

Το κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το επίσημο Α.Π. αναφέρεται στα ορατά αποτελέσματα της μάθησης στο σχολείο (επιδόσεις, ποσοστό απόρριψης, πρόσβασης), ενώ το κρυφό, αναφέρεται σε όλες τις ανεπίσημες επιδράσεις, διδακτικές και μη, που συντελούνται στο χώρο της σχολικής τάξης και του σχολείου γενικότερα. Ο όρος καθιερώθηκε από τον Jackson (1968).

Το κρυφό πρόγραμμα είναι ουσιαστικά το σύνολο των άτυπων μορφών διδασκαλίας αντιλήψεων, ιδεών, συμπεριφορών και αξιών, οι οποίες πραγματοποιούνται παράλληλα με το επίσημο πρόγραμμα. Αφορά στην οργάνωση του σχολικού χώρου και χρόνου (π.χ. οι κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας του σχολείου, να μάθουν τα παιδιά να περιμένουν στη γραμμή, να πάρουν άδεια να μιλήσουν κλπ, οι στάσεις εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών ).

Το κρυφό Α.Π. δε σχεδιάζεται και δεν αλλάζει. Έχει μεγάλη επίδραση γιατί δεν το συνειδητοποιούμε.

Κατά τους θεωρητικούς της κριτικής παιδαγωγικής και της Αναπαραγωγής (Apple,Bourdieu, Bernstein) μέσα από το κρυφό Α.Π. πραγματώνεται η κοινωνικοποιητική (ιδεολογική) και η νομιμοποιητική (επιλεκτική) λειτουργία του σχολείου


Οι στόχοι μπορούν να ταξινομηθούν σύμφωνα µε τα μαθησιακά αποτελέσματα που επιδιώκουν:

Γνωστικοί: Ένα από τα πιο σημαντικά πλαίσια αναφοράς και ταξινόμησης γνωστικών στόχων αποτελεί η ταξινομία των εκπαιδευτικών στόχων του Bloom, 1956 σε έξι βαθμίδες: λειτουργίες γνώσης, κατανόησης, εφαρμογής, ανάλυσης, σύνθεσης, αξιολόγησης. Ο Gagne αναφέρει πέντε κατηγορίες ικανοτήτων: λεκτικές, νοητικές, γνωστική στρατηγική, στάσεις, κινητικές δεξιότητες.

Συναισθηματικοί: στόχοι που σχετίζονται με συναισθηματικά αποτελέσματα, στάσεις, αξίες

Ψυχοκινητικοί: στόχοι που σχετίζονται με σωματικές λειτουργίες, δεξιότητες



Πιο γνωστή στην Ελλάδα η ταξινομία του Bloom.

Στην περιγραφή του στόχου εκφράζεται τι πρέπει να μπορεί να κάνει ο μαθητής. Εκφέρεται απαραίτητα με ρήμα που να δηλώνει συγκεκριμένη ενέργεια. Τι εξωτερική συμπεριφορά, δηλαδή, επιδιώκεται από το μαθητή μετά τη διδασκαλία. Με βάση τη δυνατότητα του να συμπεριφέρεται όπως ορίζει το ρήμα, ο κριτής μπορεί να τον αξιολογήσει.

Στην όλη διαδικασία οι διδακτικοί στόχοι καθορίζονται αφού πρώτα ολοκληρωθεί η ανάλυση και πριν προγραμματιστεί η διδασκαλία. Οι στόχοι περιγράφουν επιθυμητά αποτελέσματα, χωρίς να αναφέρονται στους τρόπους και τα μέσα με τα οποία θα φτάσουμε σ’ αυτά. Προσδιορίζουν αποτελέσματα της διδασκαλίας, αλλά με κανένα τρόπο την πορεία της.

Υπάρχει οργανική διασύνδεση, αλλιώς δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι. Υπάρχουν διαβαθμίσεις (κλίμακες κατάκτησης της γνώσης) και ταξινομίες στόχων (για όλες τις πτυχές της προσωπικότητας και όχι μόνο τη μνήμη).


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα: Διδακτικοί Σκοποί

Σκοπός του Ενιαίου Λυκείου (Ν 2525/ 1997) είναι:• η παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου• η ανάπτυξη των ικανοτήτων, της πρωτοβουλίας, της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης των μαθητών,• η προσφορά στους μαθητές των απαραιτήτων γνώσεων και εφοδίων για τη συνέχιση των σπουδών τους στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα και• η καλλιέργεια στους μαθητές δεξιοτήτων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση, ύστερα από περαιτέρω εξειδίκευση ή κατάρτιση, στην αγορά εργασίας.

Γενικοί Διδακτικοί Σκοποί μαθήματος Αναφέρονται ξεχωριστά κατά μάθημα και στοιχειοθετούν την αναγκαιότητα της διδασκαλίας ενός εκάστου μαθήματος για τους μαθητές έτσι, ώστε να τους καταστήσει ικανούς να αντιμετωπίσουν στο μέλλον διάφορα σχετικά προβλήματα.

Καθορίζονται από την πολιτεία και την αντίστοιχη του μαθήματος επιστημονική κοινότητα και περιέχονται σε νόμους.



Διδακτικοί Σκοποί Ιστορίας Να διαμορφώσουν, μέσα από τη μελέτη των επιμέρους πολιτισμών και της

συνεισφοράς τους στον παγκόσμιο πολιτισμό, πνεύμα μετριοπάθειας, ανοχής και σεβασμού στο διαφορετικό.

Να οικοδομήσουν, μέσα από τη μελέτη του δικού τους πολιτισμού, την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.

Να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα επιλογής και κριτικής αξιολόγησης των ιστορικών πηγών.


Τo Αναλυτικό Πρόγραμμα: Διδακτικοί Στόχοι

Αναγνωρίζω

Απαριθμώ

Αντιπαραθέτω

Διαχωρίζω

Επιλέγω

Εξηγώ

Κατατάσσω

Υιοθετώ

Κατηγοριοποιώ

Κατονομάζω

Προσδιορίζω

Περιγράφω

Συγκρίνω

Συσχετίζω

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Αποδεικνύω

Επιλύω

Διορθώνω

Εφαρμόζω

Ελέγχω

Θέτω

Επαληθεύω

Επεξηγώ

Επιδεικνύω

Σχεδιάζω

Συμπληρώνω

Χρησιμοποιώ

Επιλέγω

Οργανώνω

ΓΝΩΣΕΙΣ

Αμφισβητώ

Εφαρμόζω

Αποδέχομαι

Παροτρύνω

Απορρίπτω

Προτιμώ

Αρνούμαι

Διερωτώμαι

Υποκινώ

Υποστηρίζω

Ενθαρρύνω

Εκτιμώ

Ταξινομώ

ΣΤΑΣΕΙΣ



Οι σκοποί της παιδείας δεν είναι αυθαίρετα νοητικά κατασκευάσματα, ούτε απλώς ανταποκρίνονται σε απλές κοινωνικές ανάγκες, αλλά επηρεάζονται από τις κοινωνικές ανάγκες, το πολιτιστικό προφίλ της κοινωνίας και του πολιτισμού που τις δημιουργεί.

Ο Σκοπός είναι γενικότερος του Στόχου. Ο Σκοπός έχει επιμέρους στόχους. Ο προσδιορισμός των στόχων, η διάρθρωσή τους σε λογική σειρά οδηγεί στην επίτευξή τους με το μικρότερο κόστος. Οι σκοποί μπορεί να είναι και ακόμα πιο γενικοί.

Υπάρχουν οι σκοποί των διάφορων βαθμίδων.

Πρόκειται για γενικά πλαίσια που αναφέρονται στους σκοπούς της Εκπαίδευσης όπως τους έχει θέσει η πολιτεία και εξυπηρετούν την εκάστοτε πολιτική των κυβερνήσεων.

Διατυπώνονται στο νόμο πλαίσιο π.χ. στον 1566, και συμπληρωματικούς νόμους, π.χ. τον 2525 κτλ.

Με βάση αυτούς προσδιορίζονται στη συνέχεια οι σκοποί των επιμέρους βαθμίδων του εκπαιδευτικού συστήματος, οι οποίοι με τη σειρά τους αποτελούν τη βάση για την επιλογή των διδασκόμενων μαθημάτων και τον καθορισμό των ειδικών σκοπών του κάθε μαθήματος.


36

Σκοποί και ιδεώδη της Παιδείας

Οι σκοποί δείχνουν προς τα πού πρέπει να προσανατολίζεται το εκπαιδευτικό σύστημα. Περιγράφουν ιδεατές καταστάσεις τις οποίες οφείλει να προσεγγίσει ο παιδαγωγούμενος. Εμπεριέχουν στοιχεία ιδεολογικο-πολιτισμικά και οικονομικοκοινωνικά. Εκφράζουν τις γενικές πεποιθήσεις και επιδιώξεις της κοινωνίας.

Ο Σκοπός της Εκπαίδευσης είναι ιδεολογική έκφανση της κρατούσας, κάθε φορά, κοινωνικής δύναμης και ιδεολογίας. Κάθε εποχή έχει το δικό της χαρακτήρα που επηρεάζεται από ιδεολογικές, πολιτικές, ηθικές πεποιθήσεις και θέτει τα δικά της ιδεώδη.

Στα χρόνια του Ομήρου ιδεώδες ήταν το «Αιέν αριστεύειν».


37


Στην Αρχαία Ελλάδα υπάρχουν 2 ιδεώδη: το στρατιωτικό της Σπάρτης και το Ανθρωπιστικό του «καλού κ’ αγαθού πολίτη» της Αθήνας.

Κατά τους πατέρες της εκκλησίας η τελείωση επέρχεται με την υποταγή στη Βούληση του Θεού, γι΄ αυτό στα βυζαντινά χρόνια κι αργότερα επικράτησε το παιδαγωγικό ιδεώδες της «ομοίωσης προς το Θείο».

Μετά την Αναγέννηση το ενδιαφέρον μετατοπίζεται από το να γνωρίσει το νόημα και τον σκοπό του κόσμου στο ίδιο το άτομο (από το εκείθεν στο ενθάδα».

Οι εκπαιδευτικοί σκοποί δεν τυγχάνουν γενικής αποδοχής γιατί τους θέτουν άνθρωποι με διαφορετική κοσμοθεωρία.


38

Σκοποί και ιδεώδη της Παιδείας Στην πορεία της ευρωπαϊκής ιστορίας παρουσιάζονται 4 εκπαιδευτικά ιδεώδη:

α) το ατομικό: (Rousseau) επιδιώκεται η ανάπτυξη του ατόμου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύνολο. Ο παιδαγωγός κρατά το μαθητή μακριά από την κοινωνία και ο ρόλος του περιορίζεται στην απομάκρυνση των κινδύνων που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο κυρίως τη σωματική ακεραιότητα των παιδιών.

β) το κοινωνικό ή κοινωνιοκρατικό (Durkheim). Τοποθετεί την κοινωνία στο επίκεντρο του παιδαγωγικού ενεργήματος. Η κοινωνία επιδιώκει να καλλιεργήσει τη συναίνεση ατόμων και ομάδων που βρίσκονται σε σύγκρουση (ή και εν δυνάμει) και να προωθήσει τους σκοπούς της. Αγωγή είναι η μεθοδευμένη προσπάθεια των ενηλίκων να εντάξουν τα αναπτυσσόμενα άτομα στο κοινωνικό σύνολο.


39


γ) το ανθρωπιστικό (Humboldt) κύριος σκοπός ο τέλειος άνθρωπος ως αυτοδύναμη και πολύπλευρη προσωπικότητα (ουμανιστικό ιδεώδες). Η μεταμόρφωση του ανθρώπου είναι προοδευτική, με τρία γνωρίσματα: ατομικότητα (έμφυτες προδιαθέσεις), ολότητα (ψυχικές λειτουργίες) καθολικότητα (αφομοίωση βασικών στοιχείων του πνευματικού κόσμου).

δ) θρησκευτικό ιδεώδες (Ιερός Αυγουστίνος) είναι το ύψιστο μορφωτικό αγαθό – η μορφή του Χριστού πρέπει να είναι το πρότυπο κάθε Δασκάλου.

Ο Dilthey κατέδειξε ότι οι σκοποί της αγωγής δεν μπορούν να έχουν καθολική ισχύ γιατί κάθε λαός διαμορφώνει το δικό του πολιτισμό τον οποίο κάποιος μπορεί να προσεγγίσει μέσα από τις αρχές και αντιλήψεις που θέτει ο ίδιος.


40

Οι Εκπαιδευτικοί Σκοποί της Ελληνικής Πολιτείας (τα τελευταία 30 χρόνια)

1964 Θρησκευτικός Ηθικός Εθνικός Γνωστικός Πολιτικός

1969 Εθνικός Θρησκευτικός Ηθικός Πολιτικός Γνωστικός

1975 Ηθικός Γνωστικός Εθνικός Θρησκευτικός Πολιτικός

1976 Γνωστικός Ηθικός Θρησκευτικός Εθνικός Πολιτικός

1986 Γνωστικός Ηθικός Πολιτικός Εθνικός Θρησκευτικός


Τα νέα Α.Π.Σ.

Σύμφωνα με την Ε.Ε. οι οκτώ βασικές ικανότητες (συνδυασμός γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων), οι οποίες θεωρούνται αναγκαίες για την προσωπική ανάπτυξη του ατόμου, την καλλιέργεια της συνείδησης του ενεργού πολίτη, την κοινωνική ένταξη και την απασχόληση:

Επικοινωνία στη μητρική γλώσσα

Επικοινωνία σε ξένες γλώσσες

Μαθηματική ικανότητα και βασικές ικανότητες στην επιστήμη και την τεχνολογία

Ψηφιακή ικανότητα


Τα νέα Α.Π.Σ.

Μεταγνωστικές ικανότητες (Learning to learn)

Κοινωνικές ικανότητες και ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη

Πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα

Πολιτισμική συνείδηση και έκφραση


Γενικές Αρχές της Εκπαίδευσης (νέα Α.Π.Σ.)

Η παροχή γενικής παιδείας

Η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του

Η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης για όλους τους μαθητές

Η ενίσχυση της πολιτισμικής και γλωσσικής ταυτότητας στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικής κοινωνίας


Γενικές Αρχές της Εκπαίδευσης (νέα Α.Π.Σ.)

Η ευαισθητοποίηση για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η υιοθέτηση προτύπων συμπεριφοράς

Η προετοιμασία για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών

Η φυσική, ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη

Η ευαισθητοποίηση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παγκόσμιας ειρήνης και διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας


Δ.Ε.Π.Π.Σ.

Μέσα από το πλαίσιο του Δ.Ε.Π.Π.Σ. προάγονται:

σύγχρονες επιστημολογικές προσεγγίσεις

η μάθηση ως αποτέλεσμα επανακατανόησης γνώσεων που ήδη προϋπήρχαν υπό το πρίσμα νέων δεδομένων

η έμφαση κατά την προσέγγιση της μάθησης στη διαδικασία και όχι μόνο στο αποτέλεσμα


Δ.Ε.Π.Π.Σ.

το ενδιαφέρον στην επίγνωση του τι και του πώς

η άποψη ότι τα παιδιά δημιουργούν τις δικές τους διανοητικές δομές και κατασκευάζουν ουσιαστικά τη γνώση

η εκδίπλωση των φυσικών ικανοτήτων των μαθητών να δομήσουν τη γνώση που διαθέτουν και να την αξιοποιήσουν σε ζητήματα που άπτονται με το κοινωνικό πλαίσιο αναφοράς

η συνεργατική-συμμετοχική μάθηση και ταυτόχρονα η απόρριψη της αποσπασματικής διδασκαλίας

ο συμβουλευτικός και υποστηρικτικός, στο πλευρό των μαθητών, ρόλος του δασκάλου ως εμπειρότερος και «συνοδοιπόρος» στη γνώση


Δ.Ε.Π.Π.Σ.

Μέσα από το πλαίσιο του Δ.Ε.Π.Π.Σ. προάγονται:

ο ρόλος του δασκάλου ως αυθεντία της μάθησης και όχι αυθεντία της γνώσης

η δυνατότητα αξιοποίησης των λαθών των μαθητών για επαναπροσδιορισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας

οι διαδικασίες κατασκευής νοημάτων και μάθησης σε μικρά κοινωνικά σύνολα μέσω της διαλεκτικότητας και του αναστοχασμού του κάθε μαθητή με τους συμμαθητές του και με το δάσκαλό του


Δ.Ε.Π.Π.Σ.

η αυτονομία του εκπαιδευτικού και η ευχέρεια να καινοτομήσει και να δημιουργήσει μαζί με τους μαθητές του δυναμικά και διαρκώς μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα μάθησης, αφού μαζί με τους μαθητές του μπορεί:

1) να συνδιαμορφώνει την πορεία ενός σχεδίου εργασίας, 2) να διευκολύνει την εμπλοκή τους στις ομάδες που προκύπτουν ανάλογα με τις επιθυμίες τους, 3) να προάγει τον αναστοχασμό του σε σχέση με τα αποτελέσματα του έργου των ομάδων της τάξης, και4) να ανατροφοδοτείται από την αξιολόγηση του προγράμματος με κριτήρια που διαμορφώνονται κατόπιν διαπραγμάτευσης μεταξύ των μελών της ομάδας


Δεξιότητες των μαθητών

Της επικοινωνίας (ομιλία, ακρόαση, ανάγνωση, γραφή, επιχειρηματολογία, διάλογος, κλπ)

Της συνεργασίας (με άτομα σε ομαδικές εργασίες)

Της χρήσης ποικίλων πηγών και εργαλείων πληροφόρησης

Της κριτικής επεξεργασίας πληροφοριών


Δεξιότητες των μαθητών

Της δημιουργικής επινόησης και «ευαίσθητης αντίληψης της τέχνης»

Της επίλυσης προβληματικών καταστάσεων

Της λήψης αποφάσεων

Μεταγνώσης και αυτορρύθμισης


Διαθεματικότητα

Κοινά Χαρακτηριστικά των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών: α) επιδιώκουν τη σύνθεση των μεμονωμένων γνώσεων σε ολότητες, β) δεν περιορίζονται στο περιεχόμενο της γνώσης, αλλά τονίζουν τη σημασία

της εμπλοκής των μαθητών – project γ) επιλέγουν μεθοδολογικές προσεγγίσεις που εμπλέκουν γνωστικά και

συναισθηματικά το παιδί

Ο Dewey αμφισβήτησε τη θέση ότι η σχολική γνώση έπρεπε να προέρχεται από το χώρο της επιστημονικής γνώσης. Τόνισε τη σημασία των βιωμάτων.

Διαθεματικότητα

Ο Bernstein υποστηρίζει ότι η αυστηρή περιχάραξη και ταξινόμηση της σχολικής γνώσης σε διακριτά αντικείμενα υποτάσσει τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς σε κοινωνικό έλεγχο και οδηγεί στην κοινωνική αναπαραγωγή.

Οι πολυκερματισμένες γνώσεις, η αποσπασματικότητα στην ύλη, το χρόνο και τις δραστηριότητες δε σχετίζεται με την πραγματική εικόνα του κόσμου, ούτε με τις παιδικές ανάγκες. Έχει σοβαρές επιπτώσεις στην παιδαγωγική λειτουργία του σχολείου διότι οι μαθητές δυσκολεύονται να συλλάβουν ενιαία το φυσικό και κοινωνικό κόσμο. Επιπλέον η εκπαίδευση στρέφεται σε ακαδημαϊκούς προσανατολισμούς. Τις απόψεις υποστήριξαν οι Μορφολογικοί Ψυχολόγοι.

Οι σύγχρονες αντιλήψεις για τη μάθηση (γνωστικές εποικοδομιστικές) αμφισβήτησαν τις διδακτικές μεθόδους του παραδοσιακού σχολείου

Ευέλικτη Ζώνη

Η Ευέλικτη Ζώνη Διαθεματικών και Δημιουργικών Δραστηριοτήτων αποτέλεσε ένα καινοτόμο πρόγραμμα που εφαρμόστηκε σε μια προ-πιλοτική φάση σε 4 Δημοτικά Σχολεία της Αττικής το 2000-2001. Η πιλοτική αυτή εφαρμογή συνεχίστηκε το έτος 2001-2002 σε 11 Νηπιαγωγεία, 176 Δημοτικά και 52 Γυμνάσια της χώρας (αστικά και ημιαστικά) και σε ενδεικτικό αριθμό ειδικών Σχολείων, ενώ τα επόμενα σχολικά έτη σταδιακά γενικεύτηκε.

Η Ευέλικτη Ζώνη σχεδιάστηκε να παρέχει αυτονομία στον εκπαιδευτικό και τη σχολική μονάδα ώστε να μπορεί να διαμορφώνει εκπαιδευτικά προγράμματα, το εκπαιδευτικό υλικό και κατά ένα μέρος το σχολικό πρόγραμμα.

Αποσκοπεί στην αναβάθμιση του κοινωνικού και πολιτιστικού ρόλου του σχολείου συμβάλλοντας στην ενίσχυση του σχολικού περιβάλλοντος.

Ευέλικτη Ζώνη Βασική επιδίωξη ήταν να εξασφαλιστεί ένα δίωρο την εβδομάδα στο πλαίσιο του σχολικού

ωραρίου, στο οποίο εκπαιδευτικοί και μαθητές θα μπορούσαν να επιλέγουν θέματα που τους ενδιαφέρουν, από τα προσωπικά ενδιαφέροντα των μαθητών, τα μαθήματα, τα διάφορα κοινωνικά ζητήματα ή την επικαιρότητα, να εφαρμόζουν καινούριες μεθόδους επεξεργασίας, να δοκιμάζουν τρόπους έκφρασης.

Ενδεικτικές θεματικές περιοχές ευέλικτης ζώνης για το δημοτικό αποτελούν η λογοτεχνία, η φιλαναγνωσία, οι φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά, η ιστορία, η γνωριμία με το τοπικό περιβάλλον, τα θέματα αγωγής υγείας, θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, θέματα ευρωπαϊκής ένωσης, η ισότητα των φύλων, τα εικαστικά, ο πολιτισμός, η τεχνολογία κ.ά.

Όσον δε αφορά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης στο Γυμνάσιο παραμένει μετέωρη, αφού η Ευέλικτη Ζώνη, όπως και όλα τα καινοτόμα προγράμματα, είναι προαιρετική, εκτός του Ωρολογίου Προγράμματος, με αποτέλεσμα ο αριθμός μαθητών και εκπαιδευτικών που ασχολούνται να είναι μικρός.

Τα Π.Σ. στην Β/θμια Εκπαίδευση Τα νέα ΑΠΣ πρέπει να στοχεύουν: στην ισόρροπη συναισθηματική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μαθητών

με ποικίλες διδακτικές και παιδαγωγικές μεθόδους και την εισαγωγή δραστηριοτήτων, οι οποίες προάγουν την αυτογνωσία, την αυτενέργεια, την υπευθυνότητα, τη δημοκρατική συνείδηση, τη διαλεκτική ικανότητα, τη συνεργατικότητα, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, την ανακαλυπτική μάθηση, την καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων, την κριτική σκέψη, τη φαντασία, την αναζήτηση και αξιοποίηση πηγών, την ικανότητα για τη λήψη αποφάσεων, την ευαισθητοποίηση σε κοινωνικά θέματα, τις ανθρωπιστικές αρχές και αξίες

στην ανάπτυξη δεξιοτήτων εφαρμογής της γνώσης και επίλυσης προβλημάτων σε αυθεντικά περιβάλλοντα

στην καλλιέργεια της ικανότητας κάθε ατόμου για κριτική προσέγγιση και αξιοποίηση των Τ.Π.Ε.

Πηγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο – Διατμηματική Επιτροπή για την Αυτοτέλεια του Λυκείου


Τα Π.Σ. στην Β/θμια Εκπαίδευση

στη δημιουργία συνθηκών που παρέχουν σε κάθε άτομο τη δυνατότητα της διά βίου μάθησης

στην αξιοποίηση τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών μεθόδων αξιολόγησης (π.χ. φάκελος [portfolio] μαθητή, ευρωπαϊκό portfolio γλωσσών κ.ο.κ.)

sτη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής μέσα από την παροχή ίσων ευκαιριών και την καλλιέργεια κοινών στάσεων και αξιών,

στην καλλιέργεια της συνείδησης του ευρωπαίου πολίτη με την ταυτόχρονη δια-τήρηση της εθνικής μας ταυτότητας και την ενίσχυση της πολιτισμικής μας αυτογνωσίας.

Πηγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο – Διατμηματική Επιτροπή για την Αυτοτέλεια του Λυκείου


2. Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Ιστορική αναδρομή

Μελέτες περίπτωσης


2. Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα: ιστορική αναδρομή

Το ωρολόγιο πρόγραμμα αναφέρει σε ποιες μέρες και ώρες της εβδομάδας διδάσκονται τα προβλεπόμενα από το αναλυτικό πρόγραμμα γνωστικά αντικείμενα, τα διαλείμματα και τη διάρκειά τους, τις διδακτικές ώρες κάθε μαθήματος. Οι εκπαιδευτικοί που συντάσσουν το ωρολόγιο πρόγραμμα της τάξης τους για το δημοτικό ή του σχολείου για το γυμνάσιο και το λύκειο, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους, εκτός από τις εγκυκλίους, την κόπωση των μαθητών, τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν, την ισόρροπη κατανομή των μαθημάτων.



1834, 1836, 1837 Το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων των Ελληνικών σχολείων και γυμνασίων

κυριαρχείται από τα θεωρητικά μαθήματα -βασικά την Αρχαία Ελληνική- που καταλαμβάνουν το 53,2% των συνολικών ωρών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα Φυσικομαθηματικά είναι μόλις 19,2%.

1889, 1895, 1899 Το πιο σημαντικό γεγονός λίγο πριν το νόμο ΒΤΜΘ' του 1895 είναι η για πρώτη φορά

σύνταξη ωρολογίου προγράμματος του τετρατάξιου δημοτικού σχολείου αρρένων. Και στο πρόγραμμα αυτό, ο προσανατολισμός παραμένει στα γνωστά πρότυπα (44 ώρες Ελληνικά, 12 Θρησκευτικά, 12 Αριθμητική, 2 Φυσική).

Είναι ενδιαφέρον ότι το 1889 συντάσσεται ειδικό νομοσχέδιο που αφορά στα διδασκαλεία τεχνικών μαθημάτων (ωδική, ιχνογραφία" και καλλιγραφία), γιατί, όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση, «Γα τεχνικά μαθήματα, ενώ είναι τα παιδεντικώτατα του λαού παιδεύματα, παρημελήθησαν όλως είς το έθνος ημών» (τ. Α.4.6.). Ειδικό, επίσης, νομοσχέδιο καταρτίζεται και για τα διδασκαλεία θηλέων.



1929 Με το διάταγμα της 18ης Νοεμβρίου 1931 και με Υπουργό Παιδείας το Γ. Παπανδρέου θα

καθορισθεί το ωρολόγιο πρόγραμμα του γυμνασίου, στο οποίο προβλέπονται υποχρεωτικά και προαιρετικά μαθήματα (στα προαιρετικά ανήκουν τα Λατινικά, τα Οικοκυρικά, η Υγιεινή κ.ά). Το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των ωρών διδασκαλίας καλύπτουν τα Αρχαία Ελληνικά (34,4%), ακολουθούν τα Νέα Ελληνικά (11,6%) και, στη συνέχεια, τα Μαθηματικά (10%).

Από το 1834 – 1933 άλλαξαν 157 Υπουργοί Παιδείας και 109 κυβερνήσεις

1981-85 Η διδασκαλία της μουσικής, της γυμναστικής και των καλλιτεχνικών μαθημάτων

αναλαμβάνεται από εξειδικευμένο προσωπικό. - Εισάγεται η ξένη γλώσσα στο δημοτικό σχολείο


Ν.Δ. 4379/1964 «Περί Οργανώσεως και Διοικήσεως της Γενικής Εκπαιδεύσεως»

Άρθρον 8.2. Διδασκόμενα εις το Γυμνάσιον μαθήματα είναι: ΘρησκευτικάΑρχαία Ελληνική Γραμματεία Νέα Ελληνικά (Νέα Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία)Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά ή Γαλλικά), ΙστορίαΜαθηματικά, Φυσικαί Επιστήμαι, Γεωγραφία, ΥγιεινήΣτοιχεία του Δημοκρατικού Πολιτεύματος, Καλλιτεχνικόν Σχέδιον, Μουσική (μετά ακροάσεως αξιολόγων μουσικών έργων), Γυμναστική και εθνικοί χοροί, Πρακτικαί Γνώσεις περί τα κύρια επαγγέλματα, Στοιχεία Οικιακής Οικονομίας, νοσηλευτικής και παιδοκομίας διά τας μαθητρίας.

Βασικά μαθήματα θεωρούνται τα Αρχαία Ελληνικά, τα Νέα Ελληνικά, τα Μαθηματικά, τα Φυσικά, η Ιστορία και η Ξένη Γλώσσα.

Άρθρον 10.2. Τα διδασκόμενα εις το Λύκειον μαθήματα είναι: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία,

Νέα Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία,

Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά ή Γαλλικά),

Γενική Ιστορία και Ιστορία του Πολιτισμού,

Μαθηματικά και Κοσμογραφία, Φυσικαί Επιστήμαι,

Στοιχεία Φιλοσοφίας (εισαγωγή εις την φιλοσοφίαν, λογική και μεθοδολογία των επιστημών) και Ψυχολογίας,

Εισαγωγή εις την Κοινωνιολογίαν, Στοιχεία του Δημοκρατικού Πολιτεύματος και του Δικαίου,

Στοιχεία Οικονομικής Επιστήμης,

Υγιεινή και Γυμναστική.

Ωσαύτως Νοσηλευτική, Παιδοκομία και Οικιακή Οικονομία διά τας μαθητρίας.

Βασικά μαθήματα θεωρούνται τα Αρχαία Ελληνικά, τα Νέα Ελληνικά, τα Μαθηματικά, τα Φυσικά, η Ιστορία και η Ξένη Γλώσσα. […] 5. Εις τα κατ' επιλογήν μαθήματα ανήκουν […] τα Λατινικά, το Γραμμικόν Σχέδιον και το Ελεύθερον Σχέδιον. Τα μαθήματα ταύτα είναι προαιρετικά».

Πηγή: Αλέξης Δημαράς, Αθήνα 1984, τ.Β΄, σ.270-272


ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ...

Education

Transcript of ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ...