Διατροφή και Περιβάλλον.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 7 ΓΕΛ...

7o ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ Project: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Τάξη Α΄ Λυκείου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Βου

Τετραμήνου)

ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ :

«ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Σχ. Έτος: 2011-12

7o ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ Project: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Τάξη Α΄ Λυκείου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Βου Τετραμήνου)

Προβληματική του θέματος

2

7o ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ Σχ. Έτος: 2011-12 Project: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»

Τάξη Α΄ Λυκείου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Βου Τετραμήνου)

ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ :

«ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

A. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι να δειχθεί ότι το είδος και η ποσότητα της διατροφή μας

εκτός από τη σημασία της για την καλή υγεία, έχει ενεργειακές, άρα και περιβαλλοντικές, επιπτώσεις

πολύ πιο σοβαρές από ότι νομίζουμε. Θα εξετασθεί η διπλή πυραμίδα στην οποία τοποθετούνται τα

τρόφιμα όχι μόνο σύμφωνα με τη θετική τους επίδραση στην υγεία, αλλά και σε σχέση με την επίπτωσή

τους στο περιβάλλον. Μέσα, από τη διπλή πυραμίδα προκύπτει ότι συμπίπτουν δυο διαφορετικοί αλλά

εξίσου σημαντικοί στόχοι, η υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος. Η μεσογειακή διατροφή κατέχει

πλέον (2010) μια θέση στον κατάλογο της UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της

Ανθρωπότητας.

3


ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Οι επιδράσεις των τροφίμων στο Περιβάλλον.

4


Ερευνητικά ερωτήματα που θα απαντηθούν με την εργασία.

Ποιο είναι το μοντέλο παραγωγής τροφίμων;

Ποιες οι συνέπειες της «εντατικής γεωργίας» ;

Ποια είναι η σημασία του τρόπου παραγωγής των τροφίμων στο περιβάλλον;

Ποιοι είναι οι τρόποι εισχώρησης των ενώσεων από το περιβάλλον στις τροφικές αλυσίδες;

Ποια είναι τα κλιματικά ουδέτερα τρόφιμα ;

Πως υπολογίζεται η ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπεται από ένα τρόφιμο;

Γιατί το κόκκινο κρέας κάνει κακό στον πλανήτη; Τι μπορούμε να κάνουμε ;

Χαρακτήρας, αιτίες, προεκτάσεις της «διατροφικής κρίσης»

Η μεσογειακή διατροφή προστατεύει το περιβάλλον ;

Πόσο έχουν αλλάξει οι διατροφικές μας συνήθειες τα τελευταία χρόνια, και από πότε;

Είναι καλύτερο το βιολογικό τρόφιμο ;

Το οικολογικό αποτύπωμα, ως εργαλείο μέτρησης των απαιτήσεων της ανθρωπότητας σε

φυσικούς πόρους.

Η εξοικονόμηση νερού στο κύκλο παραγωγή, διακίνηση, κατανάλωση τροφίμων.

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Μέτρηση βάρους-ύψους μαθητών τμήματος - Λιπομετρήσεις)

ΣΚΟΠΟΣ

Να δουν οι μαθητές/τριες με απλά μέσα πως αλλάζουν οι σωματικοί τους δείκτες με την απλή

βελτίωση της διατροφικής τους συμπεριφοράς . (υιοθέτηση πιο υγιεινής μεσογειακής διατροφής

των μαθητών/τριών για 1 ½ μήνα)

Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (κριτήρια επιλογής θέματος, συσχέτιση με

διδασκόμενα μαθήματα, αναμενόμενα μαθησιακά οφέλη κλπ).

Σύμφωνα με σειρά εκθέσεων του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Environmental Impact of

Products" (EIPRO - «Επιπτώσεις των Προϊόντων στο Περιβάλλον»), οι εκπομπές αερίων του

θερμοκηπίου που προκύπτουν από την παραγωγή και την κατανάλωση τροφίμων ανέρχονται στο 22% -

31% της συνολικής παραγωγής εκπομπών στις 27 χώρες - μέλη.

Η διατροφή είναι υπεύθυνη για το 25 % των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκαλεί κάθε άτομο.

1 Χάμπουργκερ = 1 κιλό CO2

Χρειάζονται 1.000 λίτρα νερού για να παραχθεί 1 κιλό σιταριού, πάνω από 2.500 λίτρα για 1

κιλό αυγών, 13.500 λίτρα για την παραγωγή 1 κιλού βοδινού κρέατος και 1,5 εκατ. λίτρα

νερού για την παραγωγή 300.000 λίτρων σόδας.

4 έως. 6 κιλά ψαριών μετατρέπονται σε τροφή (αλέθονται) για να παραχθεί

1 κιλό ψάρια από ιχθυοκαλλιέργεια.

5


Το 20% της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή στην

κτηνοτροφία.

25 έως 35 κιλά δημητριακών απαιτούνται για να παραχθεί 1 κιλό (κόκκινο) κρέαs.

Το 1995, 16.500 τόνοι απαγορευμένων και ακατάλληλων λιπασμάτων καταγράφηκαν σε 49

xώρεs τη. Αφρική και της Μέσης Ανατολής.

Αν ο παγκόσμιος πληθυσμός υιοθετούσε τα «δυτικά» πρότυπα διατροφής, η κατανάλωση του νερού για

την παραγωγή τροφίμων θα αυξανόταν κατά 75%.

Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η μεσογειακή διατροφή απαρτίζεται από ένα σύνολο πρακτικών και παραδόσεων, γνώσης και

δεξιοτήτων, που ξεκινούν από το χωράφι και καταλήγουν στο τραπέζι. Η μεσογειακή διατροφή αφορά

τη σοδειά, τη συγκομιδή, το ψάρεμα, τον τρόπο διατήρησης των τροφίμων, την επεξεργασία τους, την

προετοιμασία και ιδιαίτερα τον τρόπο κατανάλωσής τους.

Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από ένα διατροφικό μοντέλο, που παρέμεινε σταθερό στο

χωροχρόνο. Η μεσογειακή δίαιτα δεν αφορά μόνο το φαγητό. Προωθεί τις κοινωνικές σχέσεις, αφού τα

γεύματα που ετοιμάζονται, με τη συμμετοχή πολλών ατόμων συνήθως, αποτελούν το θεμέλιο λίθο

εορταστικών εκδηλώσεων και διαφόρων εθίμων και παραδόσεων. Το σύστημα της μεσογειακής

διατροφής έχει βαθιά τις ρίζες του στο σεβασμό της βιοποικιλότητας, ενώ ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται

στο ρόλο της γυναίκας για τη μετάδοση της γνώσης και πρακτικής σε ότι αφορά τον τρόπο της

διατροφής, από γενιά σε γενιά.

Σχετικά μαθήματα :Περιβάλλον, Φυσική, Χημεία , Βιολογία, Ιστορία, Θρησκευτικά, Αθλητική αγωγή,

Οικιακή οικονομία, Έκφραση Έκθεση.

6


Μαθησιακά οφέλη: Η δημιουργία γνωστικών προϋποθέσεων στους μαθητές ώστε να έχουν θετικές

στάσεις και συμμετοχικές συμπεριφορές στα ζητήματα προστασίας περιβάλλοντος, και να γνωρίσουν

τις συνέπειες των διατροφικών συνηθειών στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου.

Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ.

Αρχικά θα γίνει προσπάθεια προβληματισμού και διέγερσης του ενδιαφέροντος των μαθητών έτσι ώστε

να αναπτυχθεί η πρωτοβουλία τους. Η αναζήτηση και καταγραφή των ειδών διατροφής (τεχνική

του καταιγισμού ιδεών), η περιγραφή των επιπτώσεων και των συνεπειών στην υγεία του ανθρώπου και

στο περιβάλλον, αποτελεί το πρώτο στάδιο εκκίνησης για το θέμα.

Ακολουθεί ο χωρισμός των μαθητών σε τέσσερεις ομάδες. Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να επεξεργαστεί

ένα από τα τέσσερα υποθέματα με συγγενείς διαστάσεις. Αναλύεται ο τρόπος συνεργασίας των μελών της

κάθε ομάδας καθώς η στενή συνεργασία των ομάδων προκειμένου να παρουσιάσουν την πορεία της

εξέλιξης του δικού τους υποθέματος και να παρακολουθήσουν την πορεία εξέλιξης των άλλων

υποθεμάτων. Ακολουθεί ο τετράμηνος προγραμματισμός των ομάδων, και οι τρόποι επιλογής και

αξιοποίησης των πηγών και η μεθοδολογία εργασίας.

Δ. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Να προαχθεί η συλλογικότητα και συνεργασία, δεδομένου ότι οι μαθητές στο πλαίσιο της ερευνητικής

εργασίας συνεργάζονται κατά ομάδες για τη μελέτη του θέματος και την εκπόνηση κοινής εργασίας με

7


επιστημονικό υπόβαθρο. Να ενεργοποιηθεί η σκέψη, η δημιουργικότητα και η πρωτοβουλία των μαθητών

μέσα από την άμεση και ενεργό εμπλοκή τους σε όλες τις φάσεις της Ερευνητικής Εργασίας.

Να αποκτήσουν δεξιότητες επικοινωνίας, έκφρασης γνώμης, κριτικής σκέψης σχετικά με το Περιβάλλον.

Στις επόμενες σελίδες ακολουθούν τα φύλλα δραστηριοτήτων των ομάδων του τμήματος.

8


Δραστηριότητες για όλες τις ομάδες 14-3-2012

1. Έρευνα στα καταστήματα τροφίμων (Super-Market)

Συσκευασίες Τροφίμων- (βρείτε τουλάχιστον 7 προϊόντα ):

Σημειώστε τα συστατικά ή τις ενδείξεις που αναγράφονται στη συσκευασία του τροφίμου.

Συστατικά ή ενδείξεις Προϊόν 1 Προϊόν 2 Προϊόν 3 Προϊόν 4 Προϊόν 5 Προϊόν 6 Προϊόν 7

Περιεκτικότητες σε θρεπτικά

βιομόρια- ή Ενέργεια

Αλάτι, Ζάχαρη ,Σορβιτόλη,

γλυκόζη, φρουκτόζη,

ασπαρτάμη.

Βιολογικό (Ναι –Όχι)

Γενετική τροποποίηση,

συντηρητικά,

Παράγωγα Σόγιας, σογιάλευρο,

σογιέλαιο Λεκιθίνη Ε322

Διόρθωση οξύτητας,

Φαινυλαλανίνη.

Παράγωγα καλαμποκιού:

Αλεύρι, άμυλο, τροποποιημένο

άμυλο*, λάδι, γλυκόζη,

φρουκτόζη, δεξτρόζη,

μαλτοδεξτρίνη, σορβιτόλη

(Ε420) χρωστικές Ε129.

Περιβαλλοντικές σημάνσεις.

Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής (LCA).

Προστατευόμενη ονομασία

προέλευσης (ΠΟΠ)

προστατευόμενη γεωγραφική

ένδειξη (ΠΓΕ)

Ανακύκλωση συσκευασίας.

Bar code προϊόντος. Χώρα ή

τόπος προέλευσης τροφίμου

(520 ελληνικό προϊόν)

9


2. Που και πότε έχετε διαπιστώσει παραπλανητικά διαφημιστικά μηνύματα διατροφικού

υπερκαταναλωτισμού

3.Αναφέρατε ποια επαγγέλματα γνωρίζετε σχετικά με τη διατροφή

ΠΊΝΑΚΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ.

Α/Α ΓΕΩΡΓΙΚΗ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

(ΓΕΩΡΓΙΑ)

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

ΑΛΙΕΙΑ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

& ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ

ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΕΜΠΟΡΙΟ

& ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ

ΥΓΙΕΙΝΗ

ΤΡΟΦΙΜΩΝ-

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

10


ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ

( Από το υπόδειγμα της ερευνητικής εργασίας «Τα τρόφιμα … η ζωή μας!» των Αικ. Μπαζίγου, & Δήμητρα Σωτηροπούλου)

ΕΡΕΥΝΑ για την απόκλιση/σύγκλιση της διατροφής μας με την παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Εργασία για κάθε ομάδα: Καθημερινά καταναλώνουμε μια πληθώρα τροφίμων. Καταγράψτε τα τρόφιμα που

καταναλώνετε εσείς και η οικογένεια σας σε μια εβδομάδα ξεκινώντας από το πρωινό (Πίνακας 1) Προσπαθήστε

να είστε όσο το δυνατό πιο αναλυτικοί στην καταγραφή. Μην ξεχάσετε να συμπεριλάβετε και τα τρόφιμα που

καταναλώνετε εκτός σπιτιού (σχολείο, βόλτα κ.λ.π.). Καταγράψτε τις ποσότητες σε γραμμάρια.

Πίνακας 1. Πίνακας καταχώρισης ειδών και ποσοτήτων της εβδομαδιαίας διατροφής

ΗΜΕΡΕΣ

Κατηγορίες

τροφίμων

Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή

Ψωμί

Ζυμαρικά

Ρύζι

Φρούτα

Λαχανικά

Ελαιόλαδο

Γαλακτοκομικά

Ψάρια

Πουλερικά

Ελιές-Όσπρια-

Ξηροί καρποί

Πατάτες

Αυγά

Γλυκά

Κόκκινο κρέας

____________

____________

Αφού συγκεντρώσετε τα στοιχεία από την εβδομαδιαία διατροφή σας συγκρίνετε τα αποτελέσματα με τα

στοιχεία της μεσογειακής διατροφής στην ιστοσελίδα http://www.nut.uoa.gr/dietaryGR.html .

Στην ολομέλεια: Συγκεντρώστε όλες οι ομάδες τα στοιχεία που συλλέξατε μέχρι τώρα μέσα από την έρευνα που

κάνατε για τη διατροφή σας και συζητήστε στην ολομέλεια το θέμα «Τα συστατικά της Μεσογειακής διατροφής.

Τρεφόμαστε μεσογειακά;». Τεκμηριώστε τις θέσεις σας με βάση τα στοιχεία που έχετε συγκεντρώσει.

11

http://www.nut.uoa.gr/dietaryGR.html

7ο ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολικό έτος 2011-12

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΤΑΞΗ: A «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής κληρονομίας».

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ –(Μέτρηση βάρους-ύψους- Λιπομετρήσεις)

ΣΚΟΠΟΣ

Να δουν με απλά μέσα πως αλλάζουν οι σωματικοί τους δείκτες με την απλή βελτίωση της διατροφικής

τους συμπεριφοράς . (υιοθέτηση πιο υγιεινής μεσογειακής διατροφής των μαθητών/τριών για 1 ½ μήνα)

Μετρήσεις της σύστασης του σώματός τους.

Οι μετρήσεις αυτές θα γίνουν 21 Μαρτίου 2012 ( πριν την έναρξη της βελτίωσης της διατροφής) και θα

επαναληφθούν μετά από 1 ½ μήνα περίπου στις 9/5/2012 . Οι μετρήσεις αυτές θα γίνουν για να εκτιμηθεί η

πιθανή πρόοδος του κάθε μαθητή όσον αφορά την ελάττωση του λίπους του ή την προσθήκη μυϊκής μάζας. Οι

εξετάσεις θα περιλαμβάνουν :

1.Ανθρωπομετρήσεις :

(α) βάρους, ύψους (π.χ. μέτρηση περιμέτρου της μέσης κ.τ.λ.), (δ) λήψη μικρού διατροφικού ιστορικού με

συμπλήρωση ερωτηματολογίου και (ε) καταγραφή φυσικής δραστηριότητας.

2. Μετρήσεις με τη μέθοδο Βιοηλεκτρικής αντίστασης: Λιπομετρήσεις, μετρήσεις μυϊκής μάζας,

περιεκτικότητας νερού του σώματος τους (σε ποσοστό%) . Θα χρησιμοποιηθεί κατάλληλη Ζυγαριά ακριβείας ±

0,1kgr με δυνατότητα μέτρησης των παραπάνω δεικτών.

ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΙ

ΘΕΡΜΙΔΑ

Στη Φυσική και τη Χημεία, ο όρος θερμίδα αναφέρεται πάντα στη μικρή θερμίδα, η οποία έχει σύμβολο cal.

Ο ακριβής παράγοντας μετατροπής μεταξύ θερμίδας και Joule είναι 4,184 (1 cal = 4,184 J).

Η διατροφική θερμίδα αντιστοιχεί στη χιλιοθερμίδα (kilocalorie) της Φυσικής και συμβολίζεται με κεφαλαίο

Θ ή C ή kcal. Η ενέργεια αυτή αφορά την ενέργεια που θεωρητικά αποδίδουν τα τρόφιμα χωρίς να

συνυπολογίζονται οι ενεργειακές απώλειες του πεπτικού και ουροποιητικού συστήματος.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ

Χρησιμοποιούνται :

Α).Ανθρωπομετρικές μέθοδοι.

Β) Η μέθοδος της Βιοηλεκτρικής αντίστασης (BIA- body impedance analyzer)

Η ανάλυση μάζας σώματος μπορεί να γίνει σε ατομικό, μοριακό, κυτταρικό, ιστικό επίπεδο ή και σε επίπεδο

ολόκληρου του σώματος.

Σε ατομικό επίπεδο πέντε στοιχεία (οξυγόνο, υδρογόνο, άνθρακας, άζωτο και ασβέστιο) αποτελούν το 98%

της συνολικής μάζας του σώματος.

12



Σε μοριακό επίπεδο υπολογίζονται τα λιπίδια, οι πρωτεΐνες, το νερό κλπ.

Σε κυτταρικό επίπεδο το σώμα αναλύεται σε ενδοκυττάρια μάζα, εξωκυττάρια υγρά και εξωκυττάρια

στερεά.

Σε επίπεδο ιστών διακρίνουμε κατά βάση το μυϊκό, το συνδετικό, τον επιθηλιακό και το νευρικό ιστό.

Α).ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI, Body Mass Index)

Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται ως το πηλίκο του βάρους (σε kg) δια του ύψους στο τετράγωνο (σε

m²) και χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον για να ταξινομεί τα άτομα ως παχύσαρκα, υπέρβαρα ή λιποβαρή.

(ΔΜΣ ή ΒΜΙ )=

ΔΜΣ ή (ΒΜΙ)

ΓΥΝΑΙΚΑ ΑΝΔΡΑΣ

Ελλιποβαρές < 18,5 <19,5

Φυσιολογικό Βάρος 18,5 έως 23,5 19,5 έως 24,9

Υπέρβαρος 23,6 έως 28,6 25 έως 29,9

Παχύσαρκος 28,7 έως 40 30 έως 40

Υπερβολικά Παχύσαρκος 40 < 40 <

Το πλεονέκτημα του ΒΜΙ είναι ότι είναι απλό στη χρήση και ιδανικό για επιδημιολογικές μελέτες, το

μειονέκτημα όμως ότι δεν έχει καλή συσχέτιση με το ποσοστό λίπους του σώματος όπως για παράδειγμα σε

αθλητές με αυξημένο βάρος λόγω αυξημένης μυϊκής μάζας αλλά με φυσιολογικό λίπος.

13



Ίδιος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) για αθλητή και παχύσαρκο.

Δείκτης μάζας σώματος για νέους μέχρι 18 ετών.

Η κατηγοριοποίηση των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών είναι πιο πολύπλοκη απ’ ότι στους ενήλικες.

Οι αλλαγές στη σωματική σύσταση που επιτελούνται κατά την ανάπτυξη πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, καθώς

οι αλλαγές στην τιμή του δείκτη μάζας σώματος προέρχονται από δύο παραμέτρους – το βάρος και το ύψος –

που διαρκώς μεταβάλλονται κατά την παιδική ηλικία

Οι πίνακες που χρησιμοποιούνται προέρχονται από στατιστικά στοιχεία για κάθε ομάδα ατόμων ηλικία, και

φύλο. (σε διαφορετικές ηπείρους έχουμε διαφορετικούς πίνακες)

Σχήμα : Δείκτης μάζας σώματος για αγόρια και κορίτσια μέχρι 18 ετών

14



Β). Μέθοδος ΒΙΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (BIA, Body impedance analyzer)

Το σωματικό βάρος αποτελείται από δύο συστατικά, α).λίπος (λιπώδη μάζα) και β).άλιπη μάζα (ύδωρ,

ηλεκτρολύτες, μέταλλα, αποθήκες γλυκογόνου, μυϊκός ιστός, οστούν, κλπ.): ACSM (2001)

Στη βιολογία η κυτταρική μεμβράνη λειτουργεί ως ένας επιλεκτικός φράκτης που χωρίζει τα ενδοκυττάρια

από τα εξωκυττάρια υγρά τμήματα. Προστατεύει το εσωτερικό των κυττάρων επιτρέποντας συγχρόνως το

πέρασμα μερικών ουσιών στις οποίες είναι διαπερατή.

Η μέθοδος σχετίζεται με την ιδιότητα κυρίως των εξωκυττάριων υγρών του σώματος αλλά και του άπαχου

ιστού να έχουν μικρότερη αντίσταση στη ροή του ηλεκτρικού ρεύματος απ’ ότι ο λιπώδης ιστός. Αυτό συμβαίνει

αφενός μεν λόγω των ηλεκτρολυτών (διαφορών θετικών και αρνητικών ιόντων με κύριο το Νa+) που υπάρχουν

στα εξωκυττάρια υγρά και οι οποίοι άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα και αφετέρου διότι ο «άπαχος ιστός» περιέχει

περισσότερο νερό απ’ ότι ο λιπώδης ιστός με αποτέλεσμα οι διαλυμένοι σ’ αυτό ηλεκτρολύτες να άγουν το

ηλεκτρικό ρεύμα. Επομένως, η ωμική αντίσταση του σώματος συσχετίζεται άμεσα με τη ποσότητα του

σωματικού λίπους αλλά και με την ποσότητα μυϊκής μάζας και το ποσοστό ενυδάτωσης των ιστών.

Όσο μικρότερη αντίσταση καταγράφεται, τόσο μεγαλύτερο το περιεχόμενο του σώματος σε νερό και άρα

τόσο μεγαλύτερη η ποσοστιαία αναλογία . ( βλ σχολικό βιβλίο Φυσικής Α΄ Λυκείου σελίδα 249 τιμές του

πίνακα για την ειδική αντίστασης ρ. Για το ανθρώπινο σώμα : Λίπος ρ= 25, Πνεύμονας ρ=20, και Σκελετός ρ=5.

Η μέθοδος της βιοηλεκτρικής αντίστασης βασίζεται σε βασικούς τύπους του ηλεκτρισμού. Το ηλεκτρικό

ρεύμα φέρει κάποια μετρήσιμα χαρακτηριστικά εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι η ένταση, η τάση και η

φορά. Η αντίσταση που ένα φορτίο ηλεκτρικού ρεύματος συναντά κατά τη διέλευσή του μέσα από ένα υλικό ή

μια ουσία μετράται σε Ohms και υπολογίζεται με βάση την ακόλουθη εξίσωση:

R(Ohms) =

Σχήμα : Γραφική παράσταση και αντιστοίχιση κυτταρικής μεμβράνης με πυκνωτή ηλεκτρικού ρεύματος.

Ο απλός επίπεδος πυκνωτής αναπαριστά μια μικρή περιοχή της βιολογικής λιπιδικής διπλοστοιβάδας.

15



Ο πυκνωτής αποτελείται από δύο μεταλλικές πλάκες χωρισμένες μεταξύ τους από ένα μη αγώγιμο υλικό το

οποίο ονομάζεται διηλεκτρικό μέσο. Οι πυκνωτές αποθηκεύουν ένα φορτίο ηλεκτρονίων για κάποιο χρονικό

διάστημα που εξαρτάται από την αντίσταση του διηλεκτρικού μέσου.

Στο υγιές ζωντανό σώμα η κυτταρική μεμβράνη αποτελείται από ένα στρώμα μη αγώγιμων λιπιδίων

τοποθετημένων ανάμεσα σε δύο στρώματα αγώγιμων πρωτεϊνών. Η δομή της κυτταρικής μεμβράνης λαμβάνει

τη μορφή των πυκνωτών όπως και τα χαρακτηριστικά τους και την συμπεριφορά τους όταν εκτεθούν σε ένα

ασθενές εναλλασσόμενο ρεύμα. Το απλούστερο ισοδύναμο της μεθόδου είναι ένα ηλεκτρικό κύκλωμα που

αποτελείται από μια αντίσταση και έναν πυκνωτή συνδεδεμένο παράλληλα. (βλ σχήμα προηγούμενης σελίδας)

Διαδικασία της μεθόδου.

Διοχετεύεται ένα ασθενές ηλεκτρικό ρεύμα συνήθως με τη χρήση δυο ηλεκτροδίων. Η μέθοδος βασίζεται

στην αντίσταση που συναντάει το ηλεκτρικό ρεύμα καθώς περνάει από το σώμα. Επειδή οι μύες, το λίπος και το

νερό έχουν διαφορετικές τιμές ηλεκτρικής αντίστασης, με αυτή τη μέθοδο μπορεί να υπολογιστεί το ποσοστό

του καθενός στο σώμα.

Οι εξισώσεις πρόβλεψης ηλεκτρικής αντίστασης για τον υπολογισμό του ολικού σωματικού νερού και της

καθαρής μάζας (LBM Lean Body Mass) είναι βασισμένες στην ολική σωματική αντίσταση, το ύψος και το βάρος.

Η παράμετρος του ύψους είναι το όρθιο ύψος του ατόμου και το βάρος είναι η μάζα του μετρημένη με ζυγαριά

ακριβείας ± 0,1kgr.

Η παραδοχή της μέτρησης είναι ότι το σώμα είναι ένας ισότροπος, κυλινδρικός αγωγός με μία σταθερή

αντίσταση, το μήκος του οποίου είναι ανάλογο του ύψους του ατόμου που μετράται.

Οι τιμές που λαμβάνονται προσδιορίζουν τα ποσοστά κάθε είδους ιστού στο σώμα. Η αξιολόγηση των

δεδομένων γίνεται από ειδικό λογισμικό. Ο λιπώδης ιστός υπολογίζεται έμμεσα, μετά την αφαίρεση του μη

λιπώδους ιστού από το συνολικό σωματικό βάρος.

Οι μαθητές πρέπει να είναι:

Νηστικοί για τουλάχιστον 2-3 ώρες πριν τη μέτρηση,

Να μην έχουν κάνει εξαντλητική άσκηση πριν 12 ώρες,

Να μην έχουν καταναλώσει αλκοόλ πριν 24 ώρες κτλ.

Υπάρχουν περιορισμοί στη χρήση της όπως σε άτομα με προβληματικά αποθέματα νερού, σε πολύ

παχύσαρκα άτομα, ή σε αδύνατους αθλητές.

16



ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΟΡΙΑ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΛΙΠΟΥΣ (BF%)

ΓΙΑ ΜΗ ΑΘΛΟΥΜΕΝΟΥΣ

ΓΙΑ ΑΘΛΟΥΜΕΝΟΥΣ

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΛΙΠΟΥΣ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ (από McArdle et)

al.). 2001)

ΑΘΛΗΜΑ ΑΘΛΗΤΕΣ ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ

Μπάσκετ 6-12 20-27

Βόλεϊ 11-14 16-25

Τένις 12-16 16-24

Ποδηλασία 5-15 15-20

Γυμναστική 5-12 10-16

Μπαλέτο 8-14 13-20

Κολύμβηση 9-12 14-24

Δρομείς αποστάσεων 6-13 12-20

Αρσιβαρίστες 9-16 12-18

Διαδικτυακή ζυγαριά με λειτουργία Twitter

Με τη διαδικτυακή ζυγαριά επιτρέπεται η μεταφορά των προσωπικών δεδομένων βάρους και διατροφής

μέσω WLAN απευθείας στο iPhone ή τον υπολογιστή, καθώς και στο διαδίκτυο. Για τη διαχείριση της

εφαρμογής, εκτός από το κατάλληλο λογισμικό , διατίθεται και σχετική εφαρμογή για λήψη από το διαδίκτυο. Το

βάρος, το οποίο μετράται με απόκλιση 100 γραμμαρίων, η μάζα λίπους στο σώμα, η μάζα χωρίς λίπος και ο BMI

(Δείκτης Μάζας Σώματος) αποθηκεύονται σε μια προσωπική βάση δεδομένων. Διατίθεται και μια

ενσωματωμένη λειτουργία Twitter, μέσω της οποίας μπορεί κανείς να δημοσιεύει αυτόματα το βάρος του ως

Tweet μετά από κάθε ζύγισμα, μία φορά την ημέρα ή μία φορά την εβδομάδα.

17

7o ΓΕ.Λ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολικό έτος 2011-12 Τάξη: A Τετράμηνο Β

Ερευνητική εργασία (project): Διατροφή και Περιβάλλον.A/A

Κωδικός

ή

ψευδώνυ

μο

μαθητή

Φύλο

Ύψ

ος σ

ε cm

Ηλικ

ία

Φυσ

ική δ

ρα

στη

ριό

τητα

ΝΑ

Ι/Ό

ΧΙ

Μέτ

ρησ

η π

εριφ

ερει

ών

μπ

ρά

τσου

Μάζα-

βάρος

(Κg)

Ποσοστό

λιπαρών

(%)

Ποσοστό

νερού (%)

Ποσοστό

αναλογίας

μυών (%)

Ποσοστό

οστικής

μάζας (%)

Αναγκαίες

θερμίδες σε

kcal

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

Παρατηρήσεις:

Δυο φύλλα μετρήσεων : Ένα πριν την Μεσογειακή διατροφή, και ένα φύλλο για τις μετρήσεις μετά.(Μετά από 1,5 μήνα)

Οι εκατοστιαίες μεταβολές (Ε.Μ.), είναι ίσες με: μετά − πριν (%)

πριν

Φύλλο 1 (Πριν)

Ανθρωπομετρικά στοιχεία ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ - ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΟΘΟΝΗΣ

Δείκτης

Μάζας

Σώματος

(ΔΜΣ ή

ΒΜΙ)

18

7o ΓΕ.Λ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολικό έτος 2011-12 Τάξη: A Τετράμηνο Β

Ερευνητική εργασία (project): Διατροφή και Περιβάλλον.A/A

Κωδικός

ή

ψευδώνυ

μο

μαθητή

Φύλο

Ύψ

ος σ

ε cm

Ηλικ

ία

Φυσ

ική δ

ρα

στη

ριό

τητα

ΝΑ

Ι/Ό

ΧΙ

Μέτ

ρησ

η π

εριφ

ερει

ών

μπ

ρά

τσου

Μάζα-

βάρος (Κg)

Ποσοστό

λιπαρών

(%)

Ποσοστό

νερού (%)

Ποσοστό

αναλογίας

μυών (%)

Ποσοστό

οστικής

μάζας (%)

Αναγκαίες

θερμίδες

σε kcal

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

Παρατηρήσεις:

Δυο φύλλα μετρήσεων : Ένα πριν την Μεσογειακή διατροφή, και ένα φύλλο για τις μετρήσεις μετά.(Μετά από 1,5 μήνα)

Οι εκατοστιαίες μεταβολές (Ε.Μ.), είναι ίσες με: μετά − πριν (%)

πριν

Φύλλο 2 (Μετά)

Ανθρωπομετρικά στοιχεία ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ - ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΟΘΟΝΗΣ

Δείκτης

Μάζας

Σώματος

(ΔΜΣ ή

ΒΜΙ)

19

Διατροφή και Περιβάλλον.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 7 ΓΕΛ...

Documents

Transcript of Διατροφή και Περιβάλλον.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 7 ΓΕΛ...