1

ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΓΑΜΟΣ – ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ – Σ.2

2. ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ – ΤΟΚΕΤΟΣ – ΠΑΙ∆ΙΑ – Σ.4

3. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΥΣ – Σ.8

4. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΓΙΟΙ – Σ.10

5. ∆ΙΚΑΙΟΣΥΝΗ – Σ.12

6. ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ – Σ.16

7. ΑΓΙΟΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ – Σ.18

8. ΑΛΛΟΙ ΑΓΙΟΙ ΙΑΤΡΟΙ – Σ.21

9. ΟΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ – Σ.32

10. ΘΑΝΑΤΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΑ – Σ.34

11. ΑΓΙΟΙ ∆ΙΑΝΟΗΤΕΣ – Σ.41

12. ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΕΣ – Σ.42

13. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ (Ζωγράφοι – γραφείς – χαράκτες – Σ.45

14. ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ – Σ.48

15. ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ – Σ.55

16. ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ – Σ.58

17. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΑΓΙΟΙ – Σ.69

18. ΛΟΓΩ ΟΝΟΜΑΤΟΣ – Σ.71

19. ΜΕΤΑΝΟΟΥΝΤΕΣ – Σ.77

20. ΆΓΙΟΙ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΚΟ

2

ΓΑΜΟΣ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

1. Ακύλας και Πρίσκιλλα, οι Απόστολοι (εορτάζουν στις 13 Φεβρουαρίου). Προστατεύουν την οικογένεια και τους σκηνοποιούς. 2. Γοργονία (Εορτάζει 23 Φεβρουαρίου). Υπόδειγµα Χριστιανής αδελφής. Αδελφή του Γρηγορίου του Θεολόγου και κόρη της Νόνας και του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού. Υπόδειγµα νοικοκυράς, συζύγου, µητέρας, µορφωµένη και πολύ καλή Χριστιανή. Θεραπεύει ανθρώπους. 3. Εµµέλεια, Νόννα και Ανθούσα, Μητέρες των τριών Ιεραρχών (εορτάζουν την Κυριακή µετά την Υπαπαντή). Υπόδειγµα χριστιανών µητέρων. 4. Θεόδωρος ο Συκεώτης, Καρπός αµαρτωλής σχέσης ενός βασιλικού ταχυδρόµου και µιας νεαρής κοπέλας, της Μαρίας. Ο πατέρας του εγκατέλειψε την µητέρα του και ο Θεόδωρος µεγάλωσε σαν νόθο. Ευτυχώς η µητέρα του συνήλθε, συνειδητοποίησε την αµαρτία της, ανέλαβε την υποχρέωσή της και αφιερώθηκε αποκλειστικά στη σωστή ανατροφή του µικρού Θεοδώρου. Αξιώθηκε να δει τον υιό της µεγάλο πνευµατικό άνδρα, στην υπηρεσία της Εκκλησίας. ∆ικαίως ο Άγιος θα µπορούσε να θεωρηθεί ότι προστατεύει τις εγκαταλελειµµένες µητέρες και τα νόθα παιδιά. 5. Ιωσήφ ο ∆ίκαιος, εκτός από προστάτης των ξυλουργών – επιπλοποιών, προστατεύει και τους θετούς πατέρες και τα υιοθετηµένα αγόρια, γι’ αυτό πολλές σχολές και ιδρύµατα έχουν το όνοµά του (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου). 6. Μάµας, ο Άγιος γεννήθηκε το 260 µ.Χ. στη Παφλαγονία. Οι Χριστιανοί γονείς του πέθαναν στη φυλακή. Αυτός είχε την τύχη και υιοθετήθηκε από µια πλούσια Χριστιανή. Επειδή ο Άγιος τη φώναζε συνέχεια «µάµα – µάµα», τον ονόµασε Μάµα. Μπορεί αν θεωρείται προστάτης των υιοθετηµένων παιδιών αλλά και των θετών γονέων. Πολλά ιδρύµατα, που ασχολούνται µε τα ορφανά παιδιά, έχουν το όνοµά του. Στα 15 χρόνια του ο Άγιος συνελήφθη για την πίστη του και µαρτύρησε περνώντας πολλά βασανιστήρια (νερό, θεριά, τρίαινα κ.λ.π.). Μάλλον πρόκειται για τον Παιδοµάρτυρα που εορτάζει στις 2 Σεπτεµβρίου. 7. Μακρίνα, Υπόδειγµα χριστιανής αδελφής. Η µεγάλη αδελφή του Μεγάλου Βασιλείου και του Γρηγορίου Νύσσης. Ανατράφηκε Χριστιανικά από την µητέρα της Εµµέλεια και πρόσφερε τον καλύτερο εαυτό της στην οικογένεια, τα αδέλφια της και τους φτωχούς. Αργότερα µόνασε µαζί µε την µητέρα της σε γυναικεία µονή, κοντά στην µονή όπου µόναζε και ο αδελφός της Μ. Βασίλειος. (Εορτάζει 19 Ιουλίου).

3

8. Στέφανος, για στεφάνια γάµου. Πολλές φορές και σε πολλά µέρη, οι ερωτευµένοι σκάλιζαν στα δοκάρια και τους τοίχους των ναών τα ονόµατά τους, για να έχουν «καλά στέφανα». Οι παντρεµένοι του χάριζαν τα στεφάνια τους, για να έχουν καλό γάµο. (Εορτάζει 27 ∆εκεµβρίου). 9. Σάρα, Ελισάβετ, για τις άτεκνες γυναίκες και ζευγάρια. Οι Άγιες ήταν άτεκνες. Ύστερα από πολλές παρακλήσεις, µε τη χάρη του Θεού και µε όλους τους φυσικούς νόµους, αξιώθηκαν τελικά να συλλάβουν και να γεννήσουν «καρπούς» αφιερωµένους στον Θεό. Η Σάρα γέννησε τον Ισαάκ και η Ελισάβετ τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. (Εορτάζουν: Ελισάβετ 5 Σεπτεµβρίου και 24 Ιουνίου, η δε Σάρα στις 18 ∆εκεµβρίου). 10. Άννα η Προφήτης, Η Άννα, µητέρα του Προφήτη Σαµουήλ, ήταν Προφήτης και η ίδια. Παντρεµένη µε τον Ελακανά, δεν µπορούσε να κάνει παιδιά και εκείνος πήρε δεύτερη γυναίκα, τη Φενάνα. Περιφρονηµένη, η Άννα παρακάλεσε τον Θεό να την απαλλάξει από την στειρότητα και εκείνη θα του αφιέρωνε το παιδί που θα αποκτούσε. Εισακούσθηκε και απέκτησε τον Σαµουήλ και άλλα έξι παιδιά! Εξ ου και η ευχαριστία της: «Εστερεώθη η καρδιά µου εν Κυρίω, υψώθη κέρας µου εν Θεώ µου, ότι στείρα έτεκεν επτά και η πολλή εν τέκνοις ησθένησε». Η Άννα έχει ταυτιστεί µε την ελπίδα προς τα άτεκνα ζευγάρια (Εορτάζει 9 ∆εκεµβρίου). 11. Άννα, η µητέρα της Θεοτόκου, Το χέρι της βρίσκεται στη Μονή Σταυρονικήτα του Αγίου Όρους. Υπενθυµίζουµε ότι και η µητέρα της Θεοτόκου, που άλλωστε ήταν και µεγάλης ηλικίας, είχε πρόβληµα γονιµότητας και τη µέρα αυτή γιορτάζεται και η σύλληψη της Παναγίας, που έγινε µε υπέρβαση των νόµων της φύσης. Η Άννα έχει ταυτισθεί µε την ελπίδα προς τα άτεκνα ζευγάρια. (Εορτάζει 25 Ιουλίου). 12. Ζαχαρίας, συζυγος της Ελισάβετ, µητέρας του Ιωάννη του Προδρόµου και Βαπτιστή. Ο Ζαχαρίας ήταν µεγαλόσχηµος ιερέας του Υψίστου. Είχε µάλιστα το δικαίωµα να µπαίνει στα Άγια των Αγίων. Όταν σε µεγάλη ηλικία του ανακοινώθηκε ότι η Ελισάβετ θα αποκτήσει υιό και πρέπει να τον ονοµάσει Ιωάννη, δεν το πίστεψε. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να µείνει κωφάλαλος µέχρι την ηµέρα που θα πρέπει να δώσει το όνοµα του παιδιού, που πράγµατι γεννήθηκε. Αυτός πήρε µια πινακίδα και έγραψε το όνοµα «Ιωάννης» και αµέσως λύθηκε η γλώσσα του και άνοιξαν τα αυτιά του. Ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ µπορούν να θεωρούνται προστάτες των ηλικιωµένων γονέων ή όλων αυτών που είναι άτεκνοι και παρακαλούν για ένα παιδί. Ο Ζαχαρίας φυσικά σχετίζεται και µε τους κωφαλάλους (εορτάζει 24 Ιουνίου).

4

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ – ΤΟΚΕΤΟΣ – ΠΑΙ∆ΙΑ

1. Παναγία – Μαρία η Θεοµήτωρ, Η λατρεία της Παναγίας είναι βαθιά ριζωµένη στον ελλαδικό χώρο. Η Παναγία – Μαρία ως µητέρα του Θεανθρώπου δεν θα µπορούσε να µην προστατεύει την κάθε µητέρα, αλλά και οι πιστές που θέλουν να κάνουν παιδί, πρώτα σε αυτήν απευθύνονται.

Παναγία η Ελεούσα, για τις «λεχούσες» - λεχώνες, ώστε να σταθούν και πάλι όρθιες.

Παναγία η γαλακτοτροφούσα, για να έχουν οι µητέρες γάλα. Παναγία η βρεφοκρατούσα, για να κρατήσουν όλες οι γυναίκες µωρά στα χέρια τους. 2. Αιµιλιανός, για τα προβλήµατα οµιλίας. Έζησε την εποχή του Ιουλιανού του Παραβάτη (4ος αιώνας µ.Χ.). Καταγόταν από το Ροδόστολο της Θράκης και ήταν δούλος ενός Εθνικού. Κυριευµένος από την ένθερµη πίστη του, µπήκε σε έναν ειδωλολατρικό ναό και κατέστρεψε τα αγάλµατα. Για την πράξη του αυτή καταδικάσθηκε σε θάνατο στην πυρά. Λόγω ονόµατος, ο Άγιος έχει συνδεθεί µε τη µιλιά και ως εκ τούτου µε τα προβλήµατα οµιλίας των παιδιών (εορτάζει 18 Ιουλίου). 3. Ακίνδυνος, για κάθε κίνδυνο. Έζησε στην Περσία επί εποχής Μεγάλου Κωνσταντίνου, όπου µαζί µε τον Πηγάσιο και τον Ανεµπόδιστο δίδασκαν τον Χριστιανισµό στους Πέρσες. Συνελήφθησαν από τον ηγεµόνα Σαβώριο, τους έριξαν στην θάλασσα µέσα σε ένα σάκο από όπου βγήκαν σώοι και το γεγονός προκάλεσε τον προσηλυτισµό του συγκλητικού Ελπιδοφόρου και άλλων. Τελικά τους έκαψαν σε καµίνι, µαζί µε άλλους πιστούς και η µνήµη των τεσσάρων, µαζί µε του Αφθονίουο οποίος επίσης προσηλυτίσθηκε, γιορτάζεται την ίδια ηµέρα (2 Νοεµβρίου). Ο Άγιος Ακίνδυνος πιστεύεται ότι προφυλάσσει τα παιδιά από κινδύνους. 4. Άµως ο Προφήτης, και το αµόνι. Ο πατέρας του Προφήτη Ησαΐα, Προφήτης και εκείνος, κήρυξε επί 50 χρόνια καταγγέλλοντας τους Ιουδαίους για την λατρεία των χρυσών µόσχων. Τον τραυµάτισε θανάσιµα χτυπώντας τον µε ρόπαλο στο κεφάλι, ο γιος του ιερέα των ειδωλολατρών, Αµεσίας. Στη Ρόδο τον αποκαλούσαν Άι- Αµόνι και τον επικαλούνταν για το δυνάµωµα των ασθενικών παιδιών, από συνήχηση µε το αµόνι του σιδερά (εορτάζει 15 Ιουνίου).

5

5. Βλάσιος ο Ιεροµάρτυρας, για τα ψαροκόκαλα. Ήταν Επίσκοπος Σεβαστείας τον 4ο αιώνα. Ο Άγιος Βλάσιος θεωρείται θεραπευτής των ασθενειών που σχετίζονται µε το λαιµό εξ αιτίας του τρόπου που θανατώθηκε αλλά και επειδή, σύµφωνα µε την παράδοση, είχε σώσει ένα παιδί που κόντευε να πνιγεί από ψαροκόκαλο που είχε σφηνωθεί στο λαρύγγι του. Ο Άγιος έκανε το σηµείο του Σταυρού πάνω στον λαιµό του παιδιού και αµέσως το κόκαλο βγήκε, γι’ αυτό και στην ηµέρα της εορτής του, όσοι έχουν πρόβληµα στον λάρυγγα σταυρώνονται µε δυο κεριά σε σχήµα «Χ» (εορτάζει 15 Ιουνίου). 6. Γεώργιος ο Κουδουνάς, Συχνά οι µητέρες των άρρωστων παιδιών, ζητούν την συνδροµή του Αγίου Γεωργίου. Στην Μάνδρα της Ξάνθης µάλιστα, όπου υπάρχει η θαυµατουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου του Κουδουνά, δίνουν στο άρρωστο παιδί ένα κουδουνάκι από αυτά που κρέµονται στην εικόνα, ώσπου να γίνει καλά (εορτάζει 23 Απριλίου). 7. ∆όµνα, για τις ετοιµόγεννες και τις µαµές. Έζησε στα τέλη του 3ου µε αρχές του 4ου αιώνα και ήταν ιέρεια στο ναό του ∆ωδεκαθέου, στο παλάτι του Μαξιµιανού στη Νικοµήδεια. Όταν έγινε Χριστιανή, έκανε φιλανθρωπίες µοιράζοντας στους φτωχούς πράγµατα από το παλάτι. Η Αγία συνδέεται µε την απόκτηση παιδιών αλλά και µε τον, χωρίς επιπλοκές, τοκετό. Η Αγία ∆όµνα θεωρείται µαµή, προστατεύει τις ετοιµόγεννες αλλά και τις µαίες (εορτάζει 28 ∆εκεµβρίου). 8. ∆οµνίκη, και η ηµέρα της µαµής. Στην ανατολική Ρουµελία παλιότερα, µέχρι πρόσφατα στη Μακεδονία, στο όνοµα της Αγίας ετιµάτο, ιδιαίτερα από τις γυναίκες, ένα από τα σηµαντικότερα πρόσωπα το χωριού. Η Αγία συνδέεται µε την απόκτηση παιδιών αλλά και µε τον χωρίς επιπλοκές τοκετό. Ακόµα και σήµερα η ηµέρα της εορτής (8 Ιανουαρίου) αναφέρεται ως «µέρα της µαµής» ή «της µπάµπως η µέρα»! σήµερα έχει χάσει την πρωταρχικής της σηµασία και εορτάζεται ως η ηµέρα της απελευθερωµένης γυναίκας. Οι γυναίκες γυρίζουν στους δρόµους και διασκεδάζουν, ενώ οι άντρες µένουν κλεισµένοι στα σπίτια. Καµία σχέση µε την Αγία που φέρεται να προστατεύει τις µαίες και τις ετοιµόγεννες. 9. Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, Καταγόταν από την Καππαδοκία, ήταν κόρη ωραία και ενάρετη, από οικογένεια ευγενών και ενώ είχε επιλεγεί για σύζυγος του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ’, έγινε µοναχή στη µονή Χρυσοβαλάντου στην Κωνσταντινούπολη. Έκανε µεγάλο φιλανθρωπικό έργο και θαύµατα, ενώ η παράδοση λέει ότι ανέβλυσε µύρο από τα λείψανά της. η σηµερινή µονή της στη Λυκόβρυση Αττικής, ιδρύθηκε το 1930 κατόπιν υποδείξεως της δίας και εκεί

6

βρίσκεται θαυµατουργική εικόνα της. µε την Οσία συνδέονται πολλά θαύµατα, κυρίως σε προβλήµατα γονιµότητας, όπως µαρτυρούν και τα παιδιά που φέρνουν το χαρακτηριστικό όνοµα «Χρυσοβαλάντης» (εορτάζει 28 Ιουλίου). 10. Ελευθέριος, που ελευθερώνει. Μαρτύρησε τον 2ο αιώνα επί αυτοκράτορα Αδριανού. Έχοντας λάβει χριστιανική ανατροφή από την µητέρα του Ανθία (η οποία είχε κατηχηθεί από τον Απόστολο Παύλο και µε την οποία συνεορτάζει ο Άγιος), στα 15 χρόνια του χειροτονήθηκε διάκονος και στα 20 χρόνια του Επίσκοπος Ιλλυρικού και έκανε ιεραποστολικό έργο. Αργότερα συνελήφθη, διακήρυξε την πίστη του και βασανίσθηκε πολλαπλά (ρίχθηκε ακόµα και στα θηρία στην αρένα, που όµως δεν τον άγγιξαν), προτού αποκεφαλισθεί. Ο Ελευθέριος ελευθερώνει τους φυλακισµένους, αλλά και τις έγκυες. Θεωρείται ο προστάτης του τοκετού (εορτάζει 15 ∆εκεµβρίου). Στη Θράκη οι έγκυες τιµούν ιδιαιτέρως τον Άγιο Ελευθέριο. Μαζί µε τον Άγιο τιµούν, πολλές φορές, την ανύπαρκτη «αγία» Λεχούσα (Ελεούσα;) και τον επίσης ανύπαρκτο «άγιο» Αύκουλα. Στην Θεσσαλονίκη και τις Σέρρες λένε: «Αϊ Λευτέρη µ’ λευτερώσει την, Αϊ µου Αύκουλα αυκόλυνέ την». 11. Ευθύµιος ο Μέγας, για τεκνοποίηση και ευθυµία. Ο Άγιος καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Οι γονείς του ήταν διαρκώς θλιµµένοι και παρακαλούσαν διαρκώς τον Θεό να τους αξιώσει να αποκτήσουν παιδί. Ο Θεός του µίλησε και τους προµήνησε ότι θα τους δώσει παιδί, αρκεί να το ονοµάσουν Ευθύµιο. Έτσι έγινε, και οι γονείς του βρήκαν πάλι την ευθυµία τους. Ο Άγιος βοηθά και στην τεκνοποίηση. Εξ αιτίας της δυσκολίας των γονιών του να τον αποκτήσουν, θεωρείται θεραπευτής της στειρότητας στα ζευγάρια. Οι στείρες γυναίκες των βλαχόφωνων της Πίνδου ζύµωναν πίτες του Αγίου Ευθυµίου και τις µοίραζαν σε αγόρια για να αποκτήσουν και αυτές παιδιά (εορτάζει 20 Ιανουαρίου). 12. Ευστράτιος, για καλή στράτα. Γεννήθηκε στην Ταρσία και στα είκοσι χρόνια του έγινε µοναχός στη µονή των Αυγάρων, στον Όλυµπο. Χάριν του ονόµατός του, ο Άγιος Ευστράτιος, είναι εκείνος στον οποίο απευθύνονται για να βοηθήσει στη στράτα, δηλαδή στο έγκαιρο και σωστό περπάτηµα των µωρών (εορτάζει 9 Ιανουαρίου). 13. Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, Στρατιωτικός υψηλόβαθµος και χαρισµατική προσωπικότητα και επιπλέον ένθερµος Χριστιανός. Ιδιαίτερα τον έταζαν στην Μικρά Ασία για τα άρρωστα παιδιά (εορτάζει 8 Φεβρουαρίου). 14. Ιουλίττα και Κήρυκος, θεραπευτές των παιδιών. Μητέρα και υιός έζησαν την εποχή του ∆ιοκλητιανού. Προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους διωγµούς, κατέφυγαν στην Ταρσό όπου

7

συνελήφθησαν από τον τύραννο Αλέξανδρο, ο οποίος σκότωσε τον τρίχρονο Κήρυκο πετώντας τον στο δάπεδο. Η Ιουλίττα αποκεφαλίσθηκε αργότερα ύστερα από βασανιστήρια. Ο τραγικός θάνατος του µικρού Αγίου τον ανέδειξε σε προστάτη και θεραπευτή των µικρών παιδιών, κυρίως από κρανιοεγκεφαλικές και άλλες κακώσεις (εορτάζει 15 Ιουλίου). 15. Στιλιανός, για να «στυλώσεις». Ο Άγιος ασκήτεψε στην έρηµο σε σπηλιά. Τιµάται και ως γιατρός ανίατων ασθενειών. Όταν πέθαινε το παιδί ενός ζευγαριού, οι µητέρες ζωγράφιζαν την εικόνα του Αγίου να κρατά ένα βρέφος και τον επικαλούνταν. Αµέσως οι µητέρες «στυλώνονταν», συλλάµβαναν και γεννούσαν άλλο παιδί. Αλλά και άρρωστα παιδιά µετά την επίκληση του Αγίου γίνονται καλά (στυλώνονται). Ιδιαίτερα προστατεύει τα νόθα παιδιά λόγω σχετικού θαύµατος: Κάποτε οι χωριανοί κυνηγούσαν να πάρουν το παιδί που γέννησε παράνοµα µία γυναίκα. Ο Άγιος έκρυψε το βρέφος µέσα στη µακριά γενειάδα του και έτσι γλίτωσε από τους διώκτες του (εορτάζει 26 Νοεµβρίου). 16. Συµεών, για τα παιδιά. Συµεών ο Θεοδόχος, για τα παιδιά αλλά και για τα σηµάδια. Στη Θράκη οι έγκυες τιµούν ιδιαίτερα τον Άγιο Συµεών για να µην βγουν τα παιδιά σηµαδεµένα (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου και στις 3 Φεβρουαρίου). Ακόµη σχέση µε τοκετούς και παιδιά έχουν: Μαρίνα, λέγεται στην Αθήνα ότι διευκολύνει τη γέννα και στην Κύπρο ότι κοιµίζει τα µωρά (εορτάζει 17 Ιουλίου). Φανούριος, φανερώνει το µωρό (εορτάζει 27 Αυγούστου). ∆οµέτιος, «λύνει» τους «δεµένους», αυτούς που δεν µπορούν να κάνουν παιδιά (εορτάζει 23 Μαρτίου και 30 Οκτωβρίου) Τρύφωνας, η µέλλουσα µάνα βάφεται, περιποιείται, βάζει στα µάγουλα κοκκινάδι για να βγει το σαλό (µωρό) όµορφο! (εορτάζει 29 Σεπτεµβρίου). Συµεών, οι έγκυες δεν πιάνουν τίποτα στα χέρια τους, ιδίως αιχµηρά αντικείµενα, για να µην τραυµατιστούν και βγει το παιδί σηµαδεµένο (παρετυµολογία Συµεών=σηµείο=σηµάδι) (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου και 3 Φεβρουαρίου). Αζαρίας, οι έγκυες τάζουν διάφορα για να µην γεννηθούν τα µωρά τους ζαρωµένα (παρετυµολογία Αζαρίας = ζάρα = αζάρωτος)(ο αγιόπαις εορτάζει 17 ∆εκεµβρίου και ο Προφήτης 3 Φεβρουαρίου). Βαρβάρα, Βαρβαρώνει τις έγκυες, τις κάνει βάρβαρε και ανθεκτικές. Οι έγκυες δεν δουλεύουν στη γιορτή της, ούτε σκουπίζουν. Κρύβουν µάλιστα την σκούπα… για το καλό το δικό

8

τους και για το καλό του παιδιού που θα γεννηθεί, για να µην πάθει ευλογιά (εορτάζεται 4 ∆εκεµβρίου). Ελέσα η Οσιοµάρτυς, ονοµάζεται έτσι γιατί η γέννησή της ήταν αποτέλεσµα του ελέους και της ευλογίας του Θεού (εορτάζεται 1 Αυγούστου). ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΥΣ

1. Τερέντιος και Νεονίλλα, µε τα επτά τέκνα τους. Προστατεύουν τους πολύτεκνους (εορτάζουν 28 Οκτωβρίου) 2. Πολύκαρπος, για τα πολλά παιδιά (πολύτεκνοι) αλλά και για τις σοδειές. (Υπάρχουν πέντε Άγιοι µε το ίδιο όνοµα. Εορτάζουν: 8 και 23 Φεβρουαρίου, 2 Απριλίου, 7 Ιουλίου και 25 Οκτωβρίου). 3. Πεύσιππος, Ελάσιππος και Μέσιππος, για τα τρίδυµα (εορτάζουν 16 Ιανουαρίου). 4. Μαρίνα, γιατί «µαραίνει» το κακό µάτι και τα σπυριά της ιλαράς. Προστατεύει τα καχεκτικά µωρά, αλλά «µαραίνει» κιόλας αυτά που οι µητέρες τους δεν την τιµούν (εορτάζει 17 Ιουλίου). Ακόµα αναφέρονται οι Άγιοι: Άγιοι Σαράντα, Όσιος Στυλιανός, Άγιος Συµεών, Άγιος Τρύφων, Άγιος Βλάσης, Αγία Βαρβάρα

ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΓΙΟΙ

1. Αβραάµ, έχει σχέση µε την φιλοξενία. Φιλοξένησε τρεις Αγγέλους. Η απεικόνιση αυτή θεωρείται ότι είναι µία από τις λίγες παραδεκτές Ορθόδοξες απεικονίσεις της Αγίας Τριάδας (εορτάζει 9 Οκτωβρίου και 18 ∆εκεµβρίου). 2. Βασίλειος ο Μεγάλος, Επίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας. Γεννήθηκε το 329. Μεγάλος φιλάνθρωπος. Έφτιαξε ένα ίδρυµα για φτωχούς και αρρώστους, που ονοµάστηκε «Βασιλειάς». Πέθανε µετά 50 χρόνια αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο πνευµατικό έργο. Ο ίδιος κάποτε έσωσε την πόλη του από έναν έπαρχο, ο οποίος ερχόταν να φορολογήσει αγρίως τους συµπολίτες του. Μάλιστα οι κάτοικοι είχαν µαζέψει ότι χρυσαφικά είχαν για να του τα προσφέρουν και να τον εξευµενίσουν. Ο Βασίλειος πήγε και τον συνάντησε και τελικά τον έπεισε να µην µπει στην πόλη. Ο έπαρχος έφυγε, αλλά ο Βασίλειος έµεινε µε το πρόβληµα πώς να ξαναµοιράσει τα χρυσαφικά στους συµπολίτες του. Σκέφτηκε λοιπόν και έφτιαξε πολλές πίτες (ψωµάκια – πρόσφορα). Σε κάθε πίτα έβαλε και από ένα χρυσαφικό… έτσι ο κάθε συµπολίτης του πήρε από κάτι! Σε ανάµνηση του γεγονότος

9

φτιάχνουµε σήµερα τις λεγόµενες «βασιλόπιτες» µε τα φλουριά (εορτάζει την 1η Ιανουαρίου). 3. Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, καταγόταν από την Καππαδοκία, ήταν κόρη ωραία και ενάρετη, από οικογένεια ευγενών και ενώ είχε επιλεγεί για σύζυγος του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ’, έγινε µοναχή στη µονή Χρυσοβαλάντου στην Κωνσταντινούπολη. Έκανε µεγάλο φιλανθρωπικό έργο και θαύµατα, ενώ η παράδοση λέει ότι ανάβλυσε µύρο από τα λείψανά της (εορτάζει 28 Ιουλίου). 4. Φιλοθέη η Αθηναία, Η Οσία γεννήθηκε ύστερα από πολλές προσευχές και παρακλήσεις των γονέων της γιατί η µητέρα της ήταν στείρα. Και ενώ ο Θεός τους έκανε την χάρη να τους χαρίσει την πολυπόθητη κόρη, οι γονείς της θεώρησαν σκόπιµο να την παντρέψουν µε το ζόρι, σε ηλικία 12 ετών, µε έναν πλούσιο αλλά βάναυσο άνδρα. Έπειτα από λίγο η Φιλοθέη έµεινε χήρα και παρά τις πιέσεις για δεύτερο γάµο, αυτή προτίµησε να µοιράσει την περιουσία της στους φτωχούς και να γίνει µοναχή. Με τα λεφτά που κληρονόµησε από τον πλούσιο άνδρα της, έκανε πολλές και µεγάλες φιλανθρωπίες, αυτό όµως εξόργισε συγγενείς, «φίλους» και εχθρούς, που προκάλεσαν τον µαρτυρικό της θάνατο στις 19 Φεβρουαρίου του 1589. Σήµερα η Οσία τιµάται ως προστράτια πολλών γυναικείων οργανώσεων, φιλανθρωπικών σωµατείων και κοινωφελών ιδρυµάτων (εορτάζει 19 Φεβρουαρίου). 5. Φιλάρετος ο Ελεήµων, Ο Όσιος έζησε τον 8ο αιώνα και ήταν πολύ πλούσιος. Τα χρήµατά του όµως τα έδινε µε αφθονία στους φτωχούς. Κάποια στιγµή η εποχή άλλαξε και ο Άγιος έγινε και αυτός φτωχός. Συνέχιζε όµως αγόγγυστα να µοιράζεται τα λιγοστά του υπάρχοντα µε τους άλλους πτωχούς. Ο Θεός βλέποντας την αρετή του, ευλόγησε και παντρεύτηκε η κόρη του µε µέλος της βασιλικής αυλής. Τα πράγµατα και πάλι άλλαξαν. Ο Φιλάρετος πήρε τον τίτλο του υπάτου και φυσικά έγινε και πάλι πλούσιος. Και αυτά τα χρήµατα, τα έδινε µε αφθονία στους φτωχούς. Το θαύµα ήταν ότι όσα χρήµατα µοίραζε, τόσα χρήµατα κέρδιζε! Λες και ήταν ένας θεϊκός αγωγός χάριτος και ελεηµοσύνης προς τους έχοντες ανάγκη (εορτάζει 1 ∆εκεµβρίου). Ακόµα αναφέρονται οι Άγιοι: Ζωτικός ο ορφανοτρόφος (εορτάζει 31 ∆εκεµβρίου), Νικόλαος Πλανάς, ο Άγιος φτωχός Ιερέας (εορτάζει 2 Μαρτίου).

10

∆ΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

(∆ικαστές, βουλευτές, συγκλητικοί και αρεοπαγίτες) 1. Αµβρόσιος Επίσκοπος Μεδιολάνων. Σπούδασε ρητορική, φιλοσοφία και νοµικά. Ασκούσε το επάγγελµα του δικαστή. Λόγω της ακεραιότητας του χαρακτήρα του, µε διαταγή του Ουαλεντιανού Α’, πήρε όλους τους ιερατικούς τίτλους και χειροτονήθηκε απ’ ευθείας Επίσκοπος Μεδιολάνων. Είναι αυτός που µετέπειτα απαγόρευσε την είσοδο στο ναό, στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο, λόγω του ότι αυτός είχε καταστείλει αιµατηρά τη στάση της Θεσσαλονίκης (εορτάζει 7 ∆εκεµβρίου). 2. ∆ιονύσιος ο αρεοπαγίτης, ήταν φιλόσοφος και µέλος της Βουλής του Αρείου Πάγου την εποχή που ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε την Αθήνα. Φυσικά ο µορφωµένος βουλευτής – δικαστικός, πείστηκε αµέσως από τα λόγια του Παύλου και βαπτίσθηκε Χριστιανός. Αργότερα ο Άγιος διαδέχθηκε τον Επίσκοπο Ιερόθεο και έγινε αρχιερέας των Αθηνών, έκανε θαύµατα και έγραψε βιβλία ιδιαίτερα για την ιεραρχία των ουράνιων πνευµατικών οντοτήτων. Ταξίδεψε σε όλη τη ∆ύση, αλλά στο Παρίσι συνελήφθη, βασανίσθηκε και αποκεφαλίσθηκε (εορτάζει 3 Οκτωβρίου). 3. Ησύχιος ο συγκλητικός, έζησε την εποχή του Γαλέριου Μαξιµιανού. Κατά τους διωγµούς καλέστηκε να απαρνηθεί την πίστη του και αυτός φυσικά αρνήθηκε. Αποτέλεσµα ήταν να εκπέσει του αξιώµατός του και να γελοιοποιηθεί από τον ίδιο τον αυτοκράτορα µπροστά σε όλη την σύγκλητο. Τελικά του έδεσαν µια πέτρα στον λαιµό και τον έπνιξαν στον ποταµό Ορόντη (εορτάζει 2 Μαρτίου). 4. Ιερόθεος ο αρεοπαγίτης – βουλευτής, ο «Θεόληπτος υµνολόγος». Παραδοσιακά θεωρείται ότι είναι ο πρώτος Επίσκοπος των Αθηνών ο οποίος παραβρέθηκε µάλιστα και στην επιτάφια σύναξη των Αποστόλων κατά την κοίµηση της Θεοτόκου. Οι όµορφοι ύµνοι που έψαλλε προς τιµήν Της, ου χάρισαν τον τίτλο του «Θεόληπτου υµνολόγου». Ο Ιερόθεος έγραψε πολλά βιβλία και πέθανε σε βαθιά γεράµατα (εορτάζει 4 Οκτωβρίου). 5. Ιωσήφ ο από Αριµαθαίας και ο Νικόδηµος, Ήταν κρυφοί µαθητές και µέλη του Ανωτάτου Συµβουλίου κατά την δίκη του Ιησού (εορτάζουν 31 Ιουλίου). 6. ∆ορυµέδων και Λουκάς οι βουλευτές. Ησύχιος, Γοργόνιος, Ζήνων, Ίνδης και Μαρδόνιος οι συγκλητικοί Για τους δικαζόµενους και την ελευθέρωσή τους

11

1. Ονούφριος, Προστατεύει τους δικαζόµενους. Ο Άγιος έγινε ερηµίτης και έζησε πάνω από 70 χρόνια µόνος σε µια σπηλιά. Ο Θεός φρόντιζε για την τροφή του. Τον βρήκε σε µεγάλη ηλικία Άγιος Πανφούτιος, ωχρό και καταβεβληµένο, γυµνό, µε µια κάτασπρη µακριά γενειάδα, που έφτανε ως το έδαφος. Ο Γέροντας Άγιος Ασκητής τον καλωσόρισε λέγοντάς του ότι… ήταν αυτός που θα τον ενταφίαζε! Πράγµατι, την άλλη µέρα ο Πανφούτιος βρήκε τον Ονούφριο νεκρό, ενώ Άγγελοι έψελναν από τον ουρανό. Ο λαός µας, όταν βλέπει κάποιον καταβεβληµένο, λέει: «αυτός έγινε σαν τον Άγιο Ονούφριο». Ίσως γι’ αυτό ο Άγιος να προστατεύει αυτούς που προσάγονται σε δίκη, γιατί προφανώς είναι χλοµοί σαν τον Άγιο (εορτάζει στις 12 Ιουνίου). 2. Ελευθέριος, ελευθερώνει τους αιχµαλώτους και τους φυλακισµένους (υπάρχουν έξι Άγιοι µε αυτό το όνοµα). 3. Βαρβάρα, την επικαλούνται πολλές φορές (ιδιαίτερα στην ∆ύση) οι φυλακισµένοι (εορτάζει 4 ∆εκεµβρίου) 4. Ιωάννης ο Ρώσος, προστατεύει τους αιχµαλώτους πολέµου (εορτάζει 2 Ιουνίου). 5. Πέτρος ο Απόστολος, τον επικαλούνται πολλές φορές για την ελευθέρωση κρατουµένων. Στις γραφές αναφέρεται ότι ο Απόστολος σε ένα από τα ταξίδια του συνελήφθη και φυλακίσθηκε. Το βράδυ ένας Άγγελος ήρθε στο κελί του, κοίµισε τους φύλακες, έλυσε τις αλυσίδες που κρατούσαν δέσµιο τον Απόστολο, του άνοιξε τις πόρτες και τον ελευθέρωσε (εορτάζει16 Ιανουαρίου, και η προσκύνηση της αλυσίδας 29 Ιουνίου). 6. Πέτρος ο δεσµοφύλακας, προστατεύει τους δεσµοφύλακες (εορτάζει 26 Ιανουαρίου). ∆ραπέτες 1. Αγάπιος ο Όσιος, µοναχός από το Άγιο Όρος, της περιοχής Βατοπεδίου. Ο Όσιος ασκήτευε όταν Αγαρηνοί πειρατές τον συνέλαβαν και τον πούλησαν σκλάβο σε έναν πλούσιο συµπατριώτη τους. Ο Όσιος πέρασε πολύ άσχηµα στην σκλαβιά του. Ήταν αλυσοδεµένος συνεχώς και ο κύριός του τον χρησιµοποιούσε σε πολύ βαριές δουλειές. Κάποια στιγµή ο Όσιος κατάφερε να δραπετεύσει. Επέστρεψε στο Άγιο Όρος και πήγε να βρει τον Γέροντα που είχε για Πνευµατικό. Ο Γέροντας τον µάλωσε που δραπέτευσε και του είπε πως πρέπει να επιστρέψει στον κύριό του. Ο Αγάπιος ξαναγύρισε στον Αγαρηνό, του διηγήθηκε τα πάντα και του ζήτησε συγγνώµη που δραπέτευσε. Ο Αγαρηνός και οι δύο υιοί του θαύµασαν την υπακοή του Αγάπιου και αφού του έδωσαν την ελευθερία του, του ζήτησαν να τους πάρει µαζί του στο Άγιο Όρος ως

12

συνοδεία. Οι Αγαρηνοί βαπτίσθηκαν και µόνασαν µαζί µε τον Αγάπιο. 2. Ονήσιµος ο Απόστολος, προστατεύει τους φυλακισµένους – κρατουµένους. Ο Ονήσιµος ήταν δούλος ενός Χριστιανού άρχοντα, του Φιλήµονα. Απέδρασε όµως από αυτόν και πήγε στην Ρώµη. Εκεί συνάντησε τον Απόστολο Παύλο, που τον δίδαξε, τον βάπτισε Χριστιανό και τον έστειλε πίσω στον Φιλήµονα όχι σαν δούλο, αλλά ως φίλο και αδελφό (εορτάζει 15 Φεβρουαρίου). ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ

1. Χριστόφορος, ο αγαθός γίγαντας, είναι ένας χαρακτηριστικός Άγιος – Προστάτης επαγγελµατιών. Ο Άγιος παρουσιάζεται να µεταφέρει στους ώµους του παιδιά όπου τους περνά έναν χείµαρρο. Γι’ αυτό προστατεύει τους αυτοκινητιστές (ταξί κ.λπ.) αλλά και κάθε είδους ταξιδευτές, επιβάτες και µη. Και οι µεταφορείς επικαλούνται συχνά την προστασία του. Λέγεται πως ο Άγιος (που ήταν άσχηµος και σωµατώδης) κάποτε ρώτησε έναν ερηµίτη, πώς να αγιάσει! Αυτός του είπε να κάνει νηστεία και προσευχή. «Εγώ δεν ξέρω από προσευχές και να νηστέψω µου είναι δύσκολο», απάντησε ο Χριστόφορος. «Τότε διάθεσε την δύναµή σου στον Χριστό και σε όποιον τη χρειάζεται», του απάντησε ο σοφός ερηµίτης. Ο Χριστόφορος διάλεξε ένα ορµητικό ποτάµι, εγκαταστάθηκε στην όχθη του και όποιος διαβάτης ήθελε να περάσει το ποτάµι, τον έπαιρνε στον ώµο του και τον περνούσε απέναντι. Κάποτε εµφανίστηκε στην όχθη του αγριεµένου ποταµού ένα µοναχικό παιδί. Ο µετέπειτα Άγιος προσφέρθηκε να το περάσει απέναντι. Το ανέβασε στον ώµο του, όµως µε έκπληξη διαπίστωσε ότι το παιδί ήταν πολύ βαρύ. «Όλο τον κόσµο να κουβαλούσα δεν θα ήταν τόσο βαρύς», είπε ο Άγιος. «∆εν κουβαλάς µόνο όλον τον κόσµο, αλλά και τον Πλάστη του!», απάντησε το παιδί, που δεν ήταν άλλο από τον ίδιο τον Κύριο. Ο Άγιος µπορεί να θεωρηθεί και προστάτης των «άσχηµων», γι’ αυτό και παρουσιάζεται πολλές φορές σκυλόµορφος. Σε εικόνες λαϊκές παρουσιάζεται ως κυνοπρόσωπος (εορτάζει 9 Μαΐου, αλλά υπάρχουν και άλλοι 13 Άγιοι µε αυτό το όνοµα). 2. Ανδρόνικος και Αθανασία, ήταν αργυροπράτες και δάνειζαν χωρίς κέρδος. Μετά τον θάνατο των παιδιών τους µοίρασαν την περιουσία τους, έγιναν και οι δύο µοναχοί και έζησαν όλη την ζωή τους στο ίδιο κελί, τηρώντας το νόµο της σιγής (εορτάζουν 9 Οκτωβρίου) 3. Απόστολος ο Νεοµάρτυς Πηλίου, ∆ιαµεσολαβητής, µεταφραστής (εορτάζει 16 Αυγούστου).

13

4. Αχµέδ ο Νεοµάρτυς, ο κάλφας (εορτάζει 3 Μαΐου). 5. Βαρβάρα, την επικαλούνται πολλές φορέςοι µάγειροι, οι χαλκουργοί και οι κωδωνοποιοί. Ίσως λόγω θορύβου, που παροµοιάζεται µε αυτόν του πυροβολικού. Η Αγία θα µπορούσε αν θεωρηθεί ακόµα και προστάτιδα των κατασκευαστών των πυροτεχνηµάτων (εορτάζει 4 ∆εκεµβρίου). 6. Γρηγόριος ο θαυµατουργός, σπούδασε ρητορική, νοµικά και φιλοσοφία, δίπλα στον µεγάλο διδάσκαλο Ωριγένη (εορτάζει 17 Νοεµβρίου). 7. Γεράσιµος ο εξ Ευρυτανίας, εργάσθηκε σε παντοπωλείο της Κωνσταντινούπολης ως µισθωτός (εορτάζει 3 Ιουλίου). 8. Γαβριήλ ο Αρχάγγελος, αναφέρεται ότι ο Αρχάγγελος µεταφέρει µηνύµατα. Ο Γαβριήλ είπε στην Παρθένο Μαρία το «Χαίρε». ∆εν θα ήταν άτοπο να θεωρηθεί ότι προστατεύει τους ταχυδρόµους, τους κάθε είδους αγγελιοφόρους αλλά και την κάθε µορφή µεταφοράς πληροφορίας (εορτάζει 8 Νοεµβρίου, 13 Ιουλίου και 26 Μαρτίου). 9. ∆αµασκηνός ο Ιεροµάρτυς Βουλγαρίας, εισπράκτορας, λογιστής. 10. ∆ηµήτριος ο Μεγαλοµάρτυς και µυροβλήτης, µπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος «κατηχητής» της Εκκλησίας (εορτάζει 26 Οκτωβρίου). 11. ∆ηµήτριος ο Τριπόλεως, εργαζόταν αρχικά ως χτίστης και αργότερα ως κουρέας. 12. ∆ούκας ο Νεοµάρτυρας, ήταν ράφτης (εορτάζει 24 Απριλίου). 13. Ελένη µητέρα του Αγίου και µεγάλου Κωνσταντίνου,

προστατεύει τους σιδηρουργούς, γιατί µαζί µε τον Τίµιο Σταυρό βρήκε και τα σιδερένια καρφιά µε τα οποία σταύρωσαν τον Χριστό (εορτάζει 21 Μαΐου και η έυρεση των Τιµίων Ήλων 6 Μαρτίου). 14. Εζεκίας ο ∆ίκαιος, προστατεύει τους υδραυλικούς γιατί κατασκεύασε υδραγωγείο και έφερνε νερό στα Ιεροσόλυµα (εορτάζει 28 Αυγούστου). 15. Ελισσαίος ο Προφήτης, για τους ελαιοπαραγωγούς και τους λαδέµπορους (εορτάζει 14 Ιουνίου). 16. Ευρόσυνος, ήταν µάγειρας, και θεωρείται προστάτης των µαγείρων και εστιατόρων (εορτάζει 11 Σεπτεµβρίου). 17. Ειρήναρχος, επαγγελµατίας δήµιος. Βασάνιζε και εκτελούσε Χριστιανούς. Στο τέλος έγινε και αυτός Χριστιανός και φυσικά µαρτύρησε γι’ αυτήν την απόφασή του (εορτάζει 28 Νοεµβρίου).

14

18. Ευλόγιος ο ξενοδόχος, ήταν λατόµος, αλλά είχε ως έργο του να παρέχει στέγη σε όσους είχαν ανάγκη, γι’ αυτό ονοµάσθηκε «ξενοδόχος» (εορτάζει 27 Απριλίου). 19. Ευνίκη, για να έχουµε καλή νίκη (εορτάζει 28 Οκτωβρίου). 20. Ζήνων, ο ταχυδρόµος (εορτάζει 10 Φεβρουαρίου). 21. Ηλίας Αρδούνης, κουρέας Νεοµάρτυρας (1686) από την Καλαµάτα. Προστατεύει τους κουρείς και τους κοµµωτές (εορτάζει 31 Ιανουαρίου). 22. Ηλίας, ο Προφήτης, προστάτης των γουναράδων, λόγω «µηλωτής» (προβατίσια µάλλινη γούνα – προβιά) αλλά και των µετεωρολόγων. (εορτάζει 20 Ιουλίου). 23. Ιωσήφ ο δίκαιος, ξυλουργός, προστάτης των επιπλοποιών. Θετός πατέρας προστάτης των υιοθετηµένων αγοριών (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου). 24. Ιωάννης ο κάλφας, ο Νεοµάρτυρας, προστατεύει τους υποδηµατοποιούς και τους εργαζόµενους στα καταστήµατα πώλησης υποδηµάτων (εορτάζει 26 Φεβρουαρίου). 25. Ιωάννης ο ράφτης, Νεοµάρτυρας, προστάτης των ραφτέων (εορτάζει 20 ∆εκεµβρίου). 26. Ιωάννης ο χρυσοχόος, ο Νεοµάρτυρας (1802), προστάτης των χρυσοχόων (εορτάζει 14 Μαΐου). 27. Λυδία η Φιλιππησία, η πορφυροπώλης, προστάτης των υφασµατοπωλών (εορτάζει 20 Μαΐου). 28. Λαυρέντιος, ∆ιαχειρηστής και θησαυροφύλακας στη Ρώµη επί Ουαλεριανού (εορτάζει 10 Αυγούστου). 29. Μένιγνος ο κναφεύς, προστάτης των χηµικών (εορτάζει 22 Νοεµβρίου). 30. Μαρκιανός και Μαρτύριος οι νοτάριοι, είναι προστάτες των συµβολαιογράφων. Υπήρξαν γραµµατικοί του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως επί Παύλου του Αγίου και Οµολογητού (4ος αιώνας) (εορτάζουν 25 Οκτωβρίου). 31. Μάρκος ο Άγιος και Ευαγγελιστής, θα µπορούσε να προστατεύει τους τσαγκάρηδες, λόγω σχετικού θαύµατος (εορτάζει 25 Απριλίου). 32. Μακάριος ο νέος, παραδόθηκε από τους γονείς του σε έναν ράπτη και έµαθε την τέχνη της ραπτικής (εορτάζει 14 Σεπτεµβρίου). 33. Ματθαίος ο Ευαγγελιστής, τελωνειακός – φοροεισπράκτορας (εορτάζει 16 Νοεµβρίου). 34. Μιχαήλ από τα Βούρλα της Μ. Ασίας, εργαζόταν αρχικά ως χαλκουργός και µετά ως υπάλληλος σε καφεπωλείο. Θεωρείται προστάτης των βαφέων, γιατί οι χριστιανοί που βρήκαν το σώµα του και το έθαψαν ήταν βαφείς (εορτάζει 16 Απριλίου).

15

35. Μαρία η Μαγδαληνή, η Μυροφόρος, προστάτης των αρωµατοποιών και αρωµατοπωλών (εορτάζει 22 Ιουλίου). 36. Μηνάς ο καλλικέλαδος, προστάτης των δηµοσιογράφων (εορτάζει 10 ∆εκεµβρίου). 37. Νικόλαος ο Νεοµάρτυρας από την Κορινθία, πλανόδιος παντοπώλης (εορτάζει 23 Σεπτεµβρίου). 38. Νικόδηµος ο Αγιορείτης, προστάτης των µεταφραστών γιατί ασχολείτο µε την αντιγραφή, µετάφραση και διόρθωση κωδίκων και αρχαίων συγγραµµάτων (εορτάζει 14 Ιουλίου). 39. Παντελεήµων, προστάτης των παρασκευαστών άρτου, φιλάνθρωπος, ανάργυρος, ιατρός και ελεήµων (εορτάζει 27 Ιουλίου). 40. Πρόχορος, Νικάνωρ, Τίµων και Παρµενάς, επιλέχθηκαν από τους Αποστόλους για να «διακονούν» στην τράπεζα (σερβιτόροι – εστιάτορες) (εορτάζουν 4 Ιανουαρίου και 28 Ιουλίου). 41. Σιλβέστρος, πάπας Ρώµης, προστατεύει τους φτωχούς κληρικούς (εορτάζει 2 Ιανουαρίου). 42. Σπυρίδωνας ο Άγιος, προστάτης των κεραµέων, των χρυσοχόων λόγω αντίστοιχων θαυµάτων (εορτάζει 12 ∆εκεµβρίου). 43. Σταµάτιος και Ιωάννης, οι Σπετσιώτες, έκαναν εµπόριο λαδιού (εορτάζουν 3 Φεβρουαρίου). 44. Συµεών ο Τραπεζούντιος, ο Νεοµάρτυρας, ήταν χρυσοχόος (εορτάζει 14 Αυγούστου). 45. Υάκινθος, από την Καισάρεια, ήταν θαλαµηπόλος (κουβικουλάριος) του Τραϊανού (εορτάζει 3 Ιουλίου). 46. Φιλούµενος ο Λυκάονας, µετέφερε σιτάρι, προστατεύει τους εµπόρους σιτηρών. Το δε µαρτύριό του ήταν να τρέξει επί «τριάκοντα σταδίους», και επειδή το έκανε αγόγγυστα, αλλά µετά το πέρας της δοκιµασίας πέθανε, θεωρείται από πολλούς και προστάτης των δροµέων. 47. Φίλιππος ο Απόστολος, και διάκονος, προστάτης των σιδηροδροµικών, γιατί δίδαξε καθ’ οδόν σε άµαξα (εορτάζει 11 Οκτωβρίου). 48. Φώτιος ο Μέγας, προστατεύει τους βιβλιοπώλες και τους βιβλιοθηκονόµους (εορτάζει 6 Φεβρουαρίου). 49. Φιλήµονας, µουσικός σε βασιλική αυλή (εορτάζει 28 Απριλίου). 50. Φλώρος και Λαύρος, δίδυµοι και λιθοξόοι στο επάγγελµα (εορτάζουν 18 Αυγούστου). 51. Οι τρεις παίδες εν καµίνω, προστατεύουν τους πυροσβέστες, όσους εργάζονται µε τη φωτιά αλλά και όσους κινδυνεύουν από φωτιά (εορτάζουν 17 ∆εκεµβρίου).

16

52. Χαράλαµπος ο Άγιος, θεωρείται προστάτης των µαρµαράδων (εορτάζει 10 Φεβρουαρίου). 53. Οι τρεις Ιεράρχες, προστάτες των εκπαιδευτικών και των σχολείων (εορτάζουν 30 Ιανουαρίου).

ΑΓΙΟΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ

Παρακάτω παραθέτω έναν πίνακα, µε ονόµατα Αγίων που θα µπορούσαν να θεωρηθούν Άγιοι Προστάτες – Θεραπευτές. Στην συνέχεια του πίνακα θα γράψω πιο αναλυτικά γι’ αυτούς τους Αγίους.

1. Ανίατες Ασθένειες: Άγιοι Ανάργυροι, Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, Άγιος Εφραίµ, Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος, Άγιος Νεκτάριος, Άγιος Παντελεήµων, Όσιος Σαµψών.

2. Αρθριτικά – Ρευµατισµοί: Αγία Βαρβάρα, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδροµος, Άγιοι Ανάργυροι, Κοσµάς και ∆αµιανός.

3. Γονιµότητα: Αγία Άννα, Αγία ∆όµνα, Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, Άγιος Ευθύµιος, Αγία Μαρίνα, Άγιος Νεκτάριος, Όσιος Ρωµανός.

4. Γυναικολογικά Προβλήµατα: Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδροµος, Αγία Λουκία, Αγία Μαρίνα, Αγία Βερονίκη η αιµορροούσα.

5. ∆ερµατικά: Αγία Βαρβάρα, Αγία Θέκλα, Αγία Μαύρα, Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ, Άγιος Σπυρίδων, Άγιος Συµεών, Άγιος Τιµόθεος.

6. ∆ηλητηριάσεις: Αγία Αναστασία, Άγιος ∆ονάτος ο Επίσκοπος. 7. Εγκυµοσύνη: Αγία Μαρίνα, Αγία Βαρβάρα, Άγιοι Σαράντα, Όσιος Στυλιανός, Άγιος Συµεών, Άγιος Τρύφων.

8. Εγχειρήσεις – Ακρωτηριασµός: Άγιος Γεώργιος, Άγιος ∆ηµήτριος, Αγία Λουκία, Άγιος Μάξιµος ο Οµολογητής, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδροµος.

9. Ενίσχυση – Προστασία: Άγιος Βασίλειος, Άγιος Ιωάννης ο Νηστευτής, Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη, Οσία Μαρκέλλα, Οσία Ματρώνα, Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ, Μύρων ο Θαυµατουργός.

17

10. Επιδηµίες: Όσιος Αλέξιος, Άγιος Βησσαρίων (πανούκλα), Άγιος ∆ηµήτριος, Άγιος Ρηγίνος (ελονοσία), Άγιος Σπυρίδων (χολέρα), Άγιος Χαράλαµπος (πανούκλα).

11. Επιληψία: Άγιος Ελευθέριος, Αγία Μαρίνα, Άγιος Ρηγίνος. 12. Καρδιολογικά: Άγιος Ελευθέριος, Άγιος Ιγνάτιος. 13. Καρκίνος: Αγία Αγάθη (µαστός), Άγιοι Ανάργυροι, Άγιος Εφραίµ, Άγιος Πατάπιος, Άγιοι Ραφαήλ (Νικόλαος και Ειρήνη), Άγιος Σάββας.

14. Κήλη: Άγιος Αρτέµιος 15. Λοιµώδη Νοσήµατα: Αγία Βαρβάρα (ευλογιά), Άγιος Βησσαρίων (πανούκλα), Όσιος ∆αβίδ, Άγιος ∆ονάτος ο Επίσκοπος, Προφήτης Ελισαίος (λύσσα), Όσιος Ζωτικός (λέπρα), Προφήτης Ηλίας (λέπρα), Άγιος Ιωάννης ο Πρόδροµος (ελονοσία), Άγιος Ρηγίνος (ελονοσία), Άγιος Σπυρίδων (χολέρα).

16. Οφθαλµολογικά: Άγιος Ανανίας, Άγιος Αρτέµιος, Αγία Λουκία, Αγία Παρασκευή, Άγιος Παντελεήµων, Άγιος Σπυρίδων, Αγία Φωτεινή, Άγιος Άνθιµος ο νέος, Άγιος Φιλήµωνας ο µουσικός.

17. Παιδιατρικά: Άγιος Αιµιλιανός (προβλήµατα οµιλίας), Άγιος Ακίνδυνος (γενικοί κίνδυνοι), Προφήτης Άµως (ασθενικά παιδιά), Άγιος Γεώργιος, Όσιος Ευστράτιος, Άγιος Θεόδωρος ο στρατηλάτης, Άγιος Κήρυκος (κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις), Αγία Μαρίνα (για ασθενικά παιδιά, και εξανθήµατα), Άγιοι Ραφαήλ (Νικόλαος και Ειρήνη) (σοβαρές νόσοι).

18. Προστασία σε ταξίδια: Όσιος Ευστράτιος (οδοιπόρους), Άγιος Νικόλαος (ναυτικούς), Άγιος Χριστόφορος (οδηγούς).

19. Στοµατικές παθήσεις: Άγιος Αντίπας. 20. Σωµατικές Αναπηρίες: Άγιος Εφραίµ, Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος, Άγιος Παντελεήµων, Άγιος Σπυρίδων, Άγιος Χριστόφορος.

21. Τοκετός: Αγία ∆όµνα, Άγιος Ελευθέριος, Άγιος Τρύφων, Άγιος Φανούριος.

22. Ψυχοπαθολογικά: Άγιος Αντώνιος, Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Αρτέµιος, Άγιος Γεράσιµος, Αγία Θέκλα, Όσιος Θεόδουλος ο σαλός, Ευαγγελιστής Ιωάννης, Ευαγγελιστής Λουκάς, Άγιοι Κυπριανός και Ιουστίνα, Όσιος Αναστάσιος ο Ναυπλιώτης.

23. Ωτορινολαρυγγολογικά: Άγιος Βλάσσιος (λαιµό), Άγιος Ιάκωβος (κώφωση), Άγιοι Ανάργυροι Κύρος και Ιωάννης (λαιµό), Άγιος Σπυρίδων (αυτιά), Άγιος Αββακούµ (αυτιά), Ζαχαρίας (κωφαλαλία).

24.

18

ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΙΑΤΡΟΙ

«Άγιοι Ανάργυροι και θαυµαστοί, δωρεάν λάβατα, δωρεάν δότε ηµίν». Όταν µιλάµε για Αγίους Αναργύρους, συνήθως το µυαλό µας πηγαίνει κάπως αόριστα στον Κοσµά και τον ∆αµιανό. Όµως δεν είναι µόνο αυτοί που έχουν αυτό το προσωνύµιο. Πολλοί Άγιοι είχαν σπουδάσει την ιατρική και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους σε όσους τις είχαν ανάγκη, χωρίς χρήµατα και όχι µόνο σε Χριστιανούς. Οι Ανάργυροι, όχι µόνο δεν λάβαιναν χρήµατα, αλλά έδιναν και από τα δικά τους όταν χρειαζόταν. Οι τρεις δυάδες Αγίων – γιατρών που ακολουθούν είναι ίσως οι γνωστότεροι Ανάργυροι. Η µνήµη τους έχει φτάσει ως τις ηµέρες µας. Τα θαύµατά τους ήταν και είναι πολλά και µεγάλα, γι’ αυτό τους τιµούσαν ιδιαίτερα στο Βυζάντιο αλλά και σήµερα.

1. ∆αµιανός και Κοσµάς οι Ρωµαίοι. ( Το πρώτο ζευγάρι, Εορτάζει την 1η Ιουλίου). Ήταν αδέλφια, πολύ γνωστοί στην Ρώµη όπου γεννήθηκαν, θαυµατούργησαν και µαρτύρησαν το έτος 284 µ.Χ.. Προσέφεραν ανιδιοτελώς τις ιατρικές συµβουλές τους σε φτωχούς αλλά και σε πλούσιους. Πρώτος από όλους τους γιατρούς, ο ίδιος ο δάσκαλός τους, τους µίσησε για το θεραπευτικό και θαυµατουργικό έργο τους και στην συνέχεια ακολούθησαν στον φθόνο και οι υπόλοιποι γιατροί της συντεχνίας. Τελικά τους δολοφόνησαν οι οµότεχνοί τους. Μια µέρα που οι Άγιοι µάζευαν βότανα σε µια απόκρηµνη πλαγιά τους επιτέθηκαν και τους έριξαν στον γκρεµό.

2. ∆αµιανός και Κοσµάς οι Ασιάτες. (∆εύτερο ζευγάρι, εορτάζουν 1η Νοεµβρίου). Αυτοί οι Άγιοι ιατροί, κατάγονταν από την Ασία και απλώς είναι συνονόµατοι µε την πρώτη δυάδα. Οι γονείς τους ήταν πολύ καλοί Χριστιανοί και τους δίδαξαν την αγάπη προς τον Θεό και προς τον άνθρωπο. Τα δύο αδέλφια σπούδασαν την ιατρική και πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους δωρεάν στους ασθενείς, χωρίς διάκριση. ∆εν έπαψαν όµως να διδάσκουν και τον λόγο του Θεού γιατρεύοντας έτσι και τις ψυχές των ασθενών τους. Οι Άγιοι αυτοί Ανάργυροι, κοιµήθηκαν ειρηνικά και θάφτηκαν στην τοποθεσία Θερεµά.

3. Κύρος και Ιωάννης. Εορτάζουν στις 31 Ιανουαρίου. Οι Άγιοι εργάστηκαν στην Ασία και µαρτύρησαν το έτος 292 µ.Χ., την περίοδο που ήταν αυτοκράτορας ο ∆ιοκλητιανός. Αρχικά ο Κύρος ήταν γιατρός. ∆ίπλα του όµως στάθηκε και ο άλλος φωτισµένος θεραπευτής, ο Ιωάννης. Μαζί ασκήτεψαν, µαζί θεράπευσαν και µαζί

19

θαυµατούργησαν σε όσους µε πίστη πλησίαζαν την σκήτη τους και ζητούσαν την βοήθειά τους. ΑΛΛΟΙ ΑΓΙΟΙ ΙΑΤΡΟΙ 1. Αντίπας ο Οδοντίατρος. Ήταν ιατρός, που ασχολούνταν ιδιαιτέρως µε τις οδοντιατρικές και στοµατολογικές παθήσεις. Χειροτονήθηκε από τους Αποστόλους, Επίσκοπος Περγάµου και σε γεροντική ηλικία συνελήφθη από τους Εθνικούς. Όταν η προσπάθεια του ηγεµόνα της Περγάµου να τον κάνει να απαρνηθεί την πίστη του απέτυχε, θανατώθηκε µέσα σε χάλκινο πυρακτωµένο βόδι. Λόγω της επαγγελµατικής του ιδιότητος, ο Άγιος Αντίπας θεωρείται θεραπευτής των παθήσεως του στόµατος. Και ακόµα, είναι προστάτης του οδοντιατρικού σώµατος και µάλιστα υπάρχει εκκλησάκι του έξω από την Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών στο Γουδί (εορτάζει 11 Απριλίου). 2. Βλάσιος ο ιατρός, Επίσκοπος Σεβαστείας. Ο Άγιος γεννήθηκε και έδρασε στον 4ο αιώνα. Σπούδασε ιατρός και αυτό ήταν που τον έκανε, από θαυµασµό του ανθρώπινου οργανισµού, να αναζητήσει τον ένα και µοναδικό Θεό – ∆ηµιουργό. Ο Άγιος την επιστήµη του την χρησιµοποίησε αφιλοκερδώς για το καλό όποιου την χρειαζόταν. Ο Άγιος Βλάσιος θεωρείται θεραπευτής των ασθενειών που σχετίζονται µε τον λαιµό και εξ’ αιτίας του τρόπου που θανατώθηκε αλλά και επειδή, σύµφωνα µε την παράδοση, είχε σώσει ένα παιδί που κόντευε να πνιγεί από ψαροκόκαλο σφηνωµένο στο λαρύγγι του. Την ηµέρα της εορτής του (11 Φεβρουαρίου), για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους είναι αργία, και γι’ αυτούς και για τα ζώα τους. Η εορτή του µάλιστα σε πολλά µέρη δίνει την αφορµή για συνεστίαση. Στην Κέρκυρα προσφέρουν και µοιράζονται χειµωνιάτικο καρπούζι. 3. ∆ιοµήδης ο ιατρός από την Κιλικία. Γεννήθηκε στην Ταρσό της Κιλικίας και ήταν πολύ γνωστός ιατρός στην περιοχή του. Γιάτρευε δωρεάν σώµατα και ψυχές… ήταν και αυτός ένας Ανάργυρος. Επί ∆ιοκλητιανού διατάχθηκε η σύλληψή του, αλλά πριν ακόµα τον πλησιάσουν οι στρατιώτες ο Άγιος πέθανε. Ακόµα και πεθαµένο όµως, οι διώκτες του τον αποκεφάλισαν. Τέτοιο ήταν το µίσος και η ζήλια τους για τον Άγιο ιατρό και το έργο του. 4. Θαλαλαίος ο ιατρός από τον Λίβανο, έξυπνος και επιµελής, υιός ευσεβών Χριστιανών, µαθήτευσε σε πολλές σχολές, αλλά αφιερώθηκε τελικά στην ιατρική επιστήµη. Μόνο που την ιατρική την υπηρέτησε σύµφωνα µε το παράδειγµα του Κυρίου. Όπως και Εκείνος, από τους ανθρώπους που γιάτρευε δεν έπαιρνε

20

καµία αµοιβή. Είναι δηλαδή και αυτός ένας Άγιος Ανάργυρος. ∆εν περιορίσθηκε όµως να γιατρεύει µόνο σώµατα… αλλά µε την διδασκαλία και το παράδειγµά του γιάτρευε και τις ψυχές των ανθρώπων. Φυσικά, κυρίως από τους οµότεχνούς του, καταγγέλθηκε, συνελήφθηκε, βασανίσθηκε και θανατώθηκε. 5. Λουκάς, ο ιατρός Απόστολος, είναι ο συγγραφέας του τρίτου Ευαγγελίου, του «κατά Λουκά» και των «Πράξεων των Αποστόλων». Χριστιανός έγινε τους µετά τον Χριστό χρόνους, µέσω του λόγου του Παύλου. Ήταν εξαιρετικός ζωγράφος, αναφέρεται όµως και ως άριστος ιατρός. Πέθανε στην Θήβα της Βοιωτίας (εορτάζει 10 Σεπτεµβρίου). 6. Παντελεήµονας, ψωµί και ιατρική. Παντελεήµονας ή απλώς Ελεήµονας. Γιατρός που πρόσφερε τις υπηρεσίες του στους αρρώστους χωρίς χρήµατα. Γι’ αυτό και αποκαλείται και αυτός «Ανάργυρος». Έζησε στους χρόνους του ∆ιοκλητιανού. Σπούδασε ιατρική κοντά στον διάσηµο ιατρό της εποχής Ευφρόσυνο. Επισκεπτόταν πάντα τους φτωχούς ασθενείς του και δεν τους προσέφερε µόνο τις ιατρικές γνώσεις του, αλλά και ψωµί σε όσους δεν είχαν να φάνε. Προσέφερε ακόµα τον καλό του λόγο και την διδαχή των λόγων του Κυρίου σώζοντας έτσι και τις ψυχές πολλών ασθενών. Λέγεται ότι θεράπευσε έναν τυφλό που έγινε Χριστιανός. Οι αρχές όµως έπιασαν και τον πρώην τυφλό και τον Άγιο. Σκότωσαν τον θεραπευµένο, για να µην υπάρχει µαρτυρία και βασάνισαν τον Άγιο. Επειδή ο Παντελεήµων δεν αρνιόταν την πίστη του, τελικά τον αποκεφάλισαν. Ο Άγιος παρουσιάζεται να κρατά πάντα ένα κουτί ανοιχτό, που στο εσωτερικό του διακρίνονται ιατρικά – χειρουργικά εργαλεία. Τυφλοί, χωλοί και παραµορφωµένοι, όλοι προστατεύονται και θεραπεύονται από τον Άγιο Παντελεήµονα. Ο Άγιος εµφανίζεται, όµως, και ως πραγµατικός ελεήµων, γιατί ελεεί όσους τον έχουν ανάγκη. Εκτός από ίαση και ψυχική σωτηρία, προσέφερε και άρτο σε όσους δεν είχαν να φάνε. Παρουσιάζεται λοιπόν και σαν προστάτης των παρασκευαστών άρτου. Ο Άγιος έδινε τροφή σε όσους την χρειάζονταν και δεν θα µπορούσε να µην εξασφαλίσει τροφή και για τα µωρά… Στις Καστανιές όσες γυναίκες δεν «κατέβαζαν γάλα», πήγαιναν στο κρυφό αγίασµα του Αγίου (προφανώς βρισκόταν σε σπηλιά). Εκεί κρέµονταν τρεις σταλακτίτες. Οι γυναίκες θυµιάζανε στο όνοµα του Αγίου και έπιναν από τις σταγόνες που έσταζαν… Έτσι «κατέβαζαν» γάλα για τα µωρά τους (εορτάζει 27 Ιουλίου). 7. Παυσίκακος, για να παύσει κάθε κακό. Ο Άγιος σπούδασε ιατρός και αργότερα έγινε µοναχός. Οι ιατρικές του γνώσεις δίδονταν δωρεάν (Ανάργυρος) σε όσους τις είχαν ανάγκη. Έγινε κληρικός και ανέβηκε γρήγορα στην εκκλησιαστική ιεραρχία. Πολέµησε πολλές

21

αιρέσεις αλλά γιάτρεψε και πολύ κόσµο. Ένας που θεραπεύθηκε από αυτόν ήταν και ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος, ο οποίος ως αµοιβή αποφάσισε να δίνει κάθε χρόνο στον Άγιο ένα κοµµάτι καθαρού χρυσού. Ο Άγιος προτίµησε όµως, να παραµείνει Ανάργυρος. ∆έχτηκε τον χρυσό, µόνο µε την προϋπόθεση ότι θα τον διέθετε σε όσους είχαν ανάγκη (εορτάζει 13 Μαΐου). 8. Πάπυλος, ιατρός από την Πέργαµο. Ο Πάπυλος είχε σπουδάσει ιατρική και προσέφερε και αυτός τις υπηρεσίες του χωρίς χρήµατα. Ήταν ένας Άγιος Ιατρός Ανάργυρος. Αποκεφαλίσθηκε κατά την εποχή του ∆εκίου από τον Ουαλέριο (εορτάζει 13 Οκτωβρίου). 9. Σαµψών, ο ιατρός και ξενοδόχος. Ο Σαµψών ήταν Ρωµαίος από πλούσια οικογένεια. Σπούδασε φιλοσοφία, φιλολογία και ιατρική. Ήταν πολύ έξυπνος, αλλά είχε µέσα του από µικρό παιδί σεβασµό και αγάπη προς τον Θεό. Ταυτόχρονα έδειχνε µεγάλη ευσπλαχνία προς τους αδυνάτους και αρρώστους συνανθρώπους του. Γρήγορα ο Όσιος απέκτησε την φήµη του Ανάργυρου γιατρού των φτωχών. Έναν από τους ορόφους του σπιτιού του τον µετέτρεψε αρχικά σε νοσοκοµείο και κοίµιζε εκεί όσους άστεγους – αρρώστους µπορούσε (ξενοδόχος). Με τον θάνατο των γονιών του, αφιέρωσε όλη του την ζωή και την περιουσία του σε αυτόν τον σκοπό. Μετέφερε µάλιστα το «νοσοκοµείο» του στην Κωνσταντινούπολη, γιατί εκεί υπήρχε πληθώρα αστέγων και φτωχών. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός και ο Πατριάρχης Μηνάς αναγνώρισαν το έργο του και τον βοήθησαν σε αυτό. Χειροτονήθηκε ιερέας και έζησε όλη την υπόλοιπη ζωή του υπηρετώντας τη φιλανθρωπία. Πέθανε γαλήνια σε βαθιά γεράµατα (εορτάζει 27 Ιουνίου). 10. Ζηνόβιος, ο πλούσιος ιατρός από την Κιλικία. Ο Άγιος Ζηνόβιος σπούδασε ιατρική, θεράπευσε και θαυµατούργησε στην περιοχή του. Ήταν κληρονόµος µεγάλης περιουσίας, αλλά αυτό δεν τον εµπόδισε να την µοιράσει στους φτωχούς. Ο Άγιος ιατρός θεράπευε χωρίς χρήµατα. Αποκεφαλίσθηκε µαζί µε την αδελφή του Ζηνοβία από τον έπαρχο Λυσία (εορτάζει 30 Οκτωβρίου). ΟΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 1. Άνθιµος για τους τυφλούς. Γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλλονιάς το 1727. Επτά χρονών ο Όσιος έχασε το φως του. Με τις προσευχές της µητέρας του το ξαναβρήκε, αλλά αργότερα όταν διάλεξε να γίνει µοναχός, µε την σκληρή άσκηση το ξανά έχασε. Τον επικαλούνται για καλή όραση και θεραπεία. Παρ’ όλη την αναπηρία του, έκανε θαυµαστό αποστολικό έργο. Πέθανε το 1781-2. Θεωρείται προστάτης της Αστυπάλαιας (εορτάζει 4 Σεπτεµβρίου).

22

2. Αγάθη, για τον καρκίνο. Η ωραία και πλούσια κόρη έζησε τον 3ο αιώνα µ.Χ. στη Σικελία. Ο τοπικός ηγεµόνας Κυντιανός, στον οποίο την κατήγγειλαν ως Χριστιανή, όταν εκείνη δεν απαρνήθηκε την πίστη της, έβαλε να της κάνουν µια σειρά από µαρτύρια, µεταξύ των οποίων και ο ακρωτηριασµός του στήθους της, µε αποτέλεσµα να εκπνεύσει στην φυλακή. Ακριβώς γι’ αυτόν τον ακρωτηριασµό της, εξαιτίας του οποίου απεικονίζεται σε µερικές αγιογραφίες να κρατά δίσκο µε τα στήθη της, είναι η θεραπεύτρια για τον καρκίνο και για όλες τις παθήσεις των µαστών (εορτάζει 5 Φεβρουαρίου). 3. Αναστασία η φαρµακολύτρια, προστατεύει τους φαρµακοποιούς. Η Αγία ήταν κόρη ενός πλούσιου Ρωµαίου Πατρικίου. Ήταν όµορφη, έξυπνη και άµεµπτη στο ήθος. Σε µικρή ηλικία παντρεύτηκε έναν φανατικό ειδωλολάτρη, τον Ποπλίωνα ή Πούπιο, που µισούσε θανάσιµα τους Χριστιανούς. Η Αναστασία όµως ήταν φιλάνθρωπος, γι’ αυτό έβγαινε κρυφά ντυµένη φτωχικά και επισκεπτόταν στα σπίτια και στις φυλακές αρρώστους συνανθρώπους της που είχαν ανάγκη. Τους πήγαινε φάρµακα (φαρµακολύτρια) και τρόφιµα. Μέσα από αυτό το φιλανθρωπικό έργο της γνώρισε και συµπάθησε ιδιαίτερα τους Χριστιανούς, που βρίσκονταν υπό διωγµό. Ασπάστηκε τον λόγο του Κυρίου και βαπτίσθηκε κρυφά Χριστιανή. Αυτό όµως δεν µπορούσε να µείνει κρυφό από τον πονηρό άντρα της, ο οποίος κατάλαβε τα πάντα. Απείλησε λοιπόν την Αναστασία ότι, αν δεν σταµατούσε τις βραδινές εξόδους, το φιλανθρωπικό της έργο και αν δεν απαρνιόταν την πίστη της, θα την κατέδιδε στις αρχές. Η Αγία του απάντησε ότι, όλα τα περιµένει από αυτόν. Ο άντρας της θυµωµένος και προσβεβληµένος, παρέδωσε την σύζυγό του στον ∆ιοκλητιανό ο οποίος την φυλάκισε, την εξόρισε και στην συνέχεια την εκτέλεσε µε βασανιστήρια. Ο λαός µας λέει ότι η Αγία σβήνει τα φάρµακα και διώχνει µακριά της στεναχώριες της ζωής (εορτάζει 22 ∆εκεµβρίου). 4. Αρτέµιος, για ψυχονευρωτικά προβλήµατα και βουβωνική κήλη. Η θεραπευτική του δύναµη αναδύθηκε, όταν το θαυµατουργικό του λείψανο µεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Στο ναό που οικοδοµήθηκε εκεί υπήρχε και οργανωµένο θεραπευτικό κέντρο όπου γίνονταν εγκοιµήσεις. Εκεί οι ασθενείς έβλεπαν όνειρα που οδηγούσαν στην ίαση. Το ενδιαφέρον είναι ότι εν ζωή ο Αρτέµιος είχε καταστρέψει το Σεράπειο, ένα από τα σηµαντικότερα ειδωλολατρικά κέντρα εγκοιµήσεως. Ο Άγιος θεωρείται «ειδικός» για ψυχονευρωτικά προβλήµατα αλλά και για τη βουβωνική κήλη (εορτάζει 20 Οκτωβρίου). 5. Βαρβάρα, για λοιµώδη νοσήµατα. Η Αγία είναι από τις πιο αγαπηµένες στους πιστούς. Έζησε στη βασιλεία του Μαξιµιανού (3ος

23

- 4ος αιώνας µ.Χ.). Οι γονείς της ήταν πολύ πλούσιοι. Ο πατέρας της ∆ιόσκουρος ήταν αρχιερέας των ειδώλων στην Ηλιούπολη. Η Βαρβάρα ήταν όµορφη, έξυπνη και πολύ εγκρατής σε όλα της. σε αυτό είχε βοηθήσει µια Χριστιανή του περιβάλλοντός της και την είχε κατηχήσει στη νέα πίστη. Η ευσέβεια και η σεµνότητα που έδειχνε η Βαρβάρα τράβηξαν την προσοχή πολλών. Ο πατέρας της κατάλαβε ότι η κόρη του είναι Χριστιανή και αυτή δεν το αρνήθηκε. Την κλείδωσε λοιπόν, σε ένα δώµα µέχρι να συνετιστεί. Η Αγία ζήτησε να της ανοίξουν τρία παράθυρα στο λουτρό της, ως σύµβολο της Αγίας Τριάδας. Η Αγία τελικά βρήκε τρόπο και έφυγε. Ο πατέρας της την κυνήγησε στα δάση και στις σπηλιές όπου κρυβόταν. Την βρήκε, την παρέδωσε δέσµια στον τοπικό ηγεµόνα Μαρκιανό. Αυτός στην αρχή, θαµπωµένος από την οµορφιά της Βαρβάρας, της έταξε διάφορα προκειµένου να απαρνηθεί την πίστη της. µπροστά στην άρνησή της, άρχιζε να την φοβίζει και στην συνέχεια πέρασε στα βασανιστήρια. Η Αγία όµως ήταν ακλόνητη στην πίστη της. ο Μαρκιανός, για να την ντροπιάσει, θέλησε µπροστά στους βασανιστές και στον όχλο που παρακολουθούσε τα βασανιστήρια, να ξεγυµνώσει την Αγία. Όµως ένα θαύµα συντελέστηκε µπροστά στα έκπληκτα µάτια όλων. Όταν της ξέσκιζαν και της έβγαζαν τα ρούχα, άλλα οµορφότερα και πολυτελέστερα εµφανίζονταν από κάτω. Με την χάρη του Θεού σε κανέναν δεν επετράπη να δει γυµνή την Αγία. Ο Μαρκιανός, τροµαγµένος, τελικά διέταξε τον αποκεφαλισµό της Αγίας παρθένου Βαρβάρας. Σύµφωνα µε µια άλλη παράδοση, η Βαρβάρα, για να αποφύγει έναν ανεπιθύµητο γάµο, παρακάλεσε τον Θεό να την ασχηµύνει και γέµισε µε εξανθήµατα ευλογιάς. Αυτό της έχει δώσει τη θέση της θεραπεύτριας των λοιµωδών νοσηµάτων και κυρίως της ευλογιάς. Συνδεδεµένα µε το όνοµά της είναι το Νοσοκοµείο Λοιµωδών Νόσων και µια ιαµατική πηγή που φέρει το όνοµά της, αποτελεσµατική σε γαστρικές, ρευµατικές και δερµατικές παθήσεις, µεταξύ Τρύφου και ∆ρυµού Βόνιτσας. Θεωρείται ότι προστατεύει τα παιδιά από την ευλογιά. Αυτή η τροµερή αρρώστια προκαλούσε βαθιές ουλές στα πρόσωπα των παιδιών. Οι µανάδες προσέφεραν στην Αγία µελόπιτα, κόλλυβα και κολλυβοζούµι που λεγόταν «Βαρβάρα». Στο Αργοστόλι βράζουν προς τιµήν της «σπερνά». Στην Καστοριά, την ηµέρα της γιορτής της οι γυναίκες δεν σκουπίζουν. Η Αγία Βαρβάρα µαζί µε την Αγία Μαρίνα και την Αγία Αικατερίνη είναι πολύ αγαπητές, λόγω του µαρτυρίου που υπέστησαν σε τόσο νεαρή παρθενική ηλικία. Ο λαός µας τις έχει συνδέσει µε πολλές πτυχές της ζωής. Η Αγία Βαρβάρα δεν είναι προστάτης µόνο του πυροβολικού. Στην Θράκη (4 ∆εκεµβρίου) στην µνήµη της έβραζαν κουκιά και τα µοίραζαν,

24

από ένα σε κάθε οικογένεια για να τα βάλουν στο «σακούλι» τους (πορτοφόλι), να το «βαρβατιάσ’». ∆ηλαδή να το γεµίσουν χρήµατα (εορτάζει 4 ∆εκεµβρίου). 6. Βησσαρίων, για την πανούκλα. Έζησε τον 16ο αιώνα και ήταν Αρχιεπίσκοπος Λάρισας. Μεριµνούσε για το ποίµνιό του σε τέτοιο βαθµό, ώστε να περιποιείται και να παρηγορεί ο ίδιος τους αρρώστους από πανούκλα, ακόµα και τους πιο φτωχούς και τους ξένους. Γι’ αυτό ακριβώς και θεωρήθηκε θεραπευτής αυτής της ασθένειας. Φηµισµένο είναι το «∆ούσικο» µοναστήρι που ίδρυσε ο Όσιος Βησσαρίων αφιερωµένο στον Σωτήρα, στην Πύλη Τρικάλων. Υπάρχει και άλλος Βησσαρίων, παλαιότερος, που τιµάται στην περιοχή (εορτάζει 15 Σεπτεµβρίου). 7. ∆ηµήτριος για εγχειρήσεις. Έζησε και µαρτύρησε στην Θεσσαλονίκη την εποχή του ∆ιοκλητιανού και του Μαξιµιανού, στο τέλος του 3ου και τις αρχές του 4ου αιώνα µ.Χ. Αργότερα στον τάφο του Αγίου από τα λείψανά του ανέβλυζε µύρο (εξ ου και η ονοµασία «Μυροβλύτης»), το οποίο οι προσκυνητές έπαιρναν µέσα σε φιαλίδια. Όπως όλοι οι Άγιοι – πολεµιστές, ταυτίζεται και εκείνος µε τη νίκη πάνω στο κακό, όποιο κι αν είναι ατό. Και η αρρώστια αποτελεί πράγµατι µία από τις µεγαλύτερες συµφορές σε µια ζωή. Άλλωστε, ας µην ξεχνάµε ότι και η ίδια η απεικόνιση ενός Αγίου µε σπαθί ή µε ακόντιο παραπέµπει συµβολικά στο γιατρό, που µε το νυστέρι του θα «εξολοθρεύσει» εκείνο που κάνει το σώµα να νοσεί. Τον ίδιο συµβολισµό µπορεί να έχει και η εικόνα του Αγίου Γεωργίου ή όποιου άλλου Αγίου στρατιωτικού (εορτάζει 26 Οκτωβρίου). 8. ∆ονάτος ο δρακοκτόνος, για τις πηγές. Ήταν Επίσκοπος Ευροίας την εποχή του Μεγάλου Θεοδοσίου, τον 4ο αιώνα και η φήµη της αγιότητας και των θαυµάτων του ήταν τέτοια, ώστε κληθηκε να θεραπεύσει την κόρη του αυτοκράτορα. Μετά την ίαση της κόρης, ο Θεοδόσιος παραχώρησε στον ∆ονάτο την περιοχή Οµφάλιο στην Ήπειρο και χρήµατα για να οικοδοµήσει εκεί ναό, στον οποίο ο Επίσκοπος τάφηκε όταν απεβίωσε σε βαθιά γεράµατα. Στον Άγιο αποδίδονται και δρακοκτονίες, κυρίως η εξολόθρευση του δράκου που δηλητηρίαζε το νερό στο χωριό Σωρεία, κοντά στις πηγές του Αχέροντα. Ας µην ξεχνάµε πόσες ασθένειες συνδέονται µε το µολυσµένο νερό και πόσοι θάνατοι, τουλάχιστον σε παλαιότερες εποχές. Το χωριό µάλιστα ονοµάστηκε Γλυκύ, από την γεύση που απέκτησε το νερό (εορτάζει 30 Απριλίου). 9. Ελισάβετ η Οσία και Θαυµατουργή, η νοσοκόµα. Η Αγία γεννήθηκε µετά την αναγγελία αγγέλου στην µητέρα της. της είπε ότι θα γεννήσει κόρη, που θα είναι γεµάτη από αρετές. Πράγµατι η

25

Ελισάβετ από µικρή έδειξε αυτές τις αρετές. Παραστεκόταν σε όποιον είχε την ανάγκη της, ιδιαίτερα στους αρρώστους, γι’ αυτό και ο λαός µας την ονόµασε «νοσοκόµα». Για τις αρετές και την προσφορά της ο Θεός την αξίωσε και µε το χάρισµα της θαυµατουργίας. ∆ίκαια την επικαλούνται ως «θαυµατουργή νοσοκόµα» οι ασθενείς και οι συγγενείς τους, αλλά και οι νοσοκόµες µπορούν να την αποκαλούν προστάτιδά τους και να την τιµούν ιδιαίτερα (εορτάζει 24 Απριλίου). 10. Ελισσαίος, για την λέπρα και την λύσσα. Μαθητής του Προφήτη Ηλία και Προφήτης ο ίδιος, έπαιξε σηµαντικό ρόλο στα θρησκευτικά και τα πολιτικά πράγµατα της εποχής. Έκανε διάφορα θαύµατα: ανέστησε δύο νεκρούς, χώρισε στην µέση τα νερά του Ιορδάνη για αν τον διαβεί, θεράπευσε λεπρούς, αλλά έκανε και κάποιον υπηρέτη του λεπρό, τιµωρώντας τον για την φιλαργυρία του. Καθαρά από παρετυµολογία του ονόµατός του, ο Άγιος θεωρείται προστάτης ανθρώπων και ζώων από τη λύσσα (εορτάζει 14 Ιουνίου). 11. Θαλάσσιος και Λιµναίος, για τους τυφλούς. Παρόλο που τα ονόµατά τους θυµίζουν περισσότερο θάλασσες, λίµνες και λιµάνια, αυτοί απλώς είχαν ένα αγρόκτηµα στο βουνό το οποίο καλλιεργούσαν και από τα προϊόντα που έβγαζαν ζούσαν οι ίδιοι, αλλά έδιναν και τροφή σε πολλούς τυφλούς που φρόντιζαν. Οι Όσιοι δίπλα στο ασκηταριό τους, είχαν φτιάξει µερικά καταλύµατα και τα διέθεταν στους δυστυχείς συνανθρώπους που είχαν χάσει το φως τους. Ταυτόχρονα µε την προστασία και την πειριποίηση που τους έδιναν, τους δίδασκαν και τους λόγους του Κυρίου, που έτσι κι αλλιώς «είναι το Φως του κόσµου» (εορτάζουν 22 Φεβρουαρίου). 12. Θέκλα, για δερµατικές και ψυχικές παθήσεις. Έγινε Χριστιανή στα 18 της χρόνια παρακολουθώντας τις διδασκαλίες του Αποστόλου Παύλου, τον οποίο ακολούθησε στην Αντιόχεια, όπου υπέστη διάφορα µαρτύρια. Αργότερα πήγε στη Μύρα της Λυκίας και στη Σελεύκεια, όπου και έµεινε µέχρι το τέλος της ζωής της στο όρος των Καλαµών. Στην διάρκεια της ασκητείας της έκανε πολλές θαυµατουργικές ιάσεις, σωµατικές και ψυχικές. Εξ ου και συνδέεται µε θεραπείες δερµατικών παθήσεως και ψυχολογικών προβληµάτων (εορτάζει 24 Σεπτεµβρίου). 13. Θωµάς ο Όσιος. Ο Όσιος Θωµάς, παρ’ όλο που ήταν ένας πλούσιος και ονοµαστός αξιωµατούχος στο στρατό, παράτησε την καριέρα του και αφιερώθηκε στην προσευχή. Λέγεται ότι στον µοναχισµό τον οδήγησε µια περίεργη πύρινη στήλη που εµφανίστηκε µπροστά του και πως, όταν προσευχόταν, µια παρόµοια στήλη φωτιάς φαινόταν από µακριά. Η αγιότητά του

26

ανταµείφθηκε από τον Θεό µε το χάρισµα να θαυµατουργεί. Ο Όσιος έδιωξε πονηρά δαιµόνια από ανθρώπους, βοήθησε τυφλούς να δουν και ανάπηρους να περπατήσουν (εορτάζει 7 Ιουλίου). 14. Ιωάννης ο Πρόδροµος, «Άγιε µου Γιάννη, γιάνε το…». Ίσως ο Ιωάννης να µην είναι τόσο γνωστός ως θεραπευτής, όµως ο λαός τον έχει συνδέσει και µε τέτοιες ικανότητες. Είναι γνωστό αυτό που λέγεται για κάποιον που έχει χάσει τα λογικά του: «αυτός είναι για τον Άι – Γιάννη». Ίσως αυτό να λέγεται επειδή ο Άγιος στα µάτια των συγχρόνων του (που δεν µπορούσαν να καταλάβουν την Θεία θέρµη που τον πυρπολούσε), να έµοιαζε λίγο µε «αλλοπαρµένο». Στον Άι – Γιάννη τον καβαλάρη, τάζουµε για να φύγει κάτι που έχει µπει στο µάτι µας ή για να «γιάνει» το «κριθαράκι». Τον Άι – Γιάννη τον λένε ακόµα και «Θερµολόγο», «Ριγολόγο», «Παροξυσµό», ¨Κρυατίδη», γιατί πιστεύουν ότι γιατρεύει τη θέρµη και τους σπασµούς που δηµιουργεί η ελονοσία. Παλιά έβαζαν το εικόνισµά του σε τρεχούµενο νερό και µε αυτό το αγίασµα προσπαθούσαν να γιατρέψουν την αρρώστια (αλληγορία των ιερών υδάτων του Ιορδάνη). Επίσης ο Άγιος Ιωάννης προστατεύει τους νονούς και τις κουµπαριές. Άλλη λαϊκή παραδοσιακή παραλλαγή είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Κλήδονας, ο ριζικάρης, που βοηθά στα µαντέµατα και φανερώνει τα µελλούµενα. (εορτάζει: 7 Ιανουαρίου, 24 Ιουνίου, 29 Αυγούστου). 15. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, για την καρδιά. Ήταν Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας, µαθητής του Ιωάννου του Θεολόγου και, σύµφωνα µε την παράδοση, στα παιδικά του χρόνια τον είχε παρουσιάσει ο Ιησούς στο ακροατήριό του, µιλώντας για το πώς η Βασιλεία των Ουρανών ανήκει σε όσους είναι σαν τα παιδιά. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός του ζήτησε να αποκηρύξει την πίστη του και αντιµετωπίζοντας την άρνησή του τον έστειλε στη Ρώµη όπου τον κατασπάραξαν τα λιοντάρια το 110 µ.Χ. Λένε µάλιστα ότι η καρδιά του έµεινε ανέπαφη, γι’ αυτό µπορεί να θεωρηθεί προστάτης για καρδιολογικά προβλήµατα. Το όνοµα του Αγίου, φέρει το φαρµακευτικό φυτό Strychnos ognatii ή στρύχνος ο Ιγνάτιος, οι σπόροι του οποίου περιέχουν στρυχνίνη (εορτάζει 20 ∆εκεµβρίου). 16. Ιουλίττα και Κήρυκος, για κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Μητέρα και υιός έζησαν την εποχή του ∆ιοκλητιανού. Προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους διωγµούς, κατέφυγαν στην Ταρσό όπου συνελήφθησαν από τον τύραννο Αλέξανδρο, ο οποίος σκότωσε τον τρίχρονο Κήρυκο πετώντας τον στο δάπεδο. Η Ιουλίττα αποκεφαλίσθηκε αργότερα ύστερα από βασανιστήρια. Ο τραγικός θάνατος του µικρού Αγίου, τον ανέδειξε σε προστάτη και θεραπευτή

27

των παιδιών, κυρίως από κρανιο-εγκεφαλικές και άλλες κακώσεις (εορτάζουν 15 Ιουλίου). 17. Μαρίνα, για το κακό το µάτι και τα δαιµόνια. Η Αγία Μαρίνα γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 270 µ.Χ. Σε ηλικία 15 χρόνων αποκαλύπτεται η πίστη της στον Χριστό. Ο πατέρας της, που ήταν ιερέας ειδώλων την διέγραψε από παιδί του και οι Αρχές την οδήγησαν σε δίκη. Ο έπαρχος µπροστά στην µεγάλη της οµορφιά, της πρότεινε να απαρνηθεί την πίστη της και να τον παντρευτεί. Αυτή όµως δεν δελεάστηκε. Αρνείται. Η Αγία ξυλοκοπείται αγρίως, την καταξεσκίζουν µε ραβδιά, την κρεµούν, ενώ αυτή αιµορραγεί, την καίνε µε λαµπάδες και τελικά την αποκεφαλίζουν. Η Αγία Μαρίνα µαζί µε την Αγία Βαρβάρα και την Αγία Αικατερίνη είναι πολύ αγαπητές λόγω του µαρτυρίου που υπέστησαν σε τόσο νεαρή παρθενική ηλικία. Ο λαός µας τις έχει συνδέσει µε πολλές πτυχές της ζωής. Η Αγία Μαρίνα είναι για το ξεµάτιασµα. Η Μαρίνα «µαραίνει» το κακό το µάτι, αλλά διώχνει και τα δαιµόνια. Σχετίζεται µε τα µωρά παιδιά αλλά και µε ψυχολόγους – ψυχιάτρους. (εορτάζει 17 Ιουλίου). 18. Μηνοδώρα, Μητροδώρα, Νυµφοδώρα, για τις θεραπευτικές πηγές αλλά και για τις πυρκαγιές. Οι τρεις όµορφες παρθένες αδελφές, αποφάσισαν να ασκητέψουν σε έναν λόφο δίπλα στις λεγόµενες Πύθιες θερµές πηγές. Εκεί υπήρχε ιαµατικό αγίασµα και πολλοί άρρωστο έρχονταν για να γιατρευτούν. Οι τρεις Παρθένες υπηρετούσαν το πλήθος των ασθενών και πολλούς τους γιάτρευαν θαυµατουργικά. Φυσικά δίδασκαν και τον λόγο του Θεού και αυτό ήταν που εξόργισε τους διώκτες τους. Όταν ύστερα από φοβερά µαρτύρια , ο έπαρχος αποφάσισε να τις κάψει ζωντανές. Οι φλόγες όµως, αντί για τα σώµατα των παρθένων έκαψαν τον έπαρχο και στην συνέχεια µια φοβερή καταιγίδα έσβησε την πυρά. Οι τρεις παρθένες σχετίζονται µε τις θεραπευτικές πηγές, µε τα ιαµατικά νερά, µε όσους εργάζονται ως θεράποντες σε αυτά αλλά και µε όσους ζητούν σε αυτά την θεραπεία τους (εορτάζουν 10 Σεπτεµβρίου). 19. Παύλος ο Απόστολος, για τα φίδια και τις πληγές. Ο Παύλος, πηγαίνοντας να πραγµατοποιήσει έναν διωγµό Χριστιανών, στο δρόµο προς την ∆αµασκό έχασε το φως του και το ξαναβρήκε αργότερα µε θαυµατουργικό τρόπο. Αυτή ήταν και η αιτία για να µεταστραφεί και από διώκτης, να γίνει Απόστολος των Εθνών. Γι’ αυτό θεωρείται ότι συµπαραστέκεται και προστατεύει τους τυφλούς. Αναφέρεται ακόµα ότι σε κάποιο ταξίδι δάγκωσε τον Παύλο ένα φίδι, αλλά δεν πέθανε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο Παύλος είχε στο πόδι του µια παλιά πληγή από δάγκωµα φιδιού, η οποία κακοφόρµιζε

28

και δεν έκλεινε. Αυτό το επέτρεπε ο Θεός, όχι µόνο για να θυµίζει στον Παύλο το χρέος του, αλλά και ότι ήταν και αυτός ένας απλός άνθρωπος, όπως όλοι και έτσι το εκλάµβανε και ο ίδιος. Λόγω αυτών των αναφορών, ο Παύλος σχετίζεται µε δαγκώµατα φιδιών και µε πληγές που δεν κλείνουν (εορτάζει 29 Ιουνίου). 20. Παρασκευή, για τα µάτια και κάθε αναπηρία. Η Αγία γεννήθηκε στην Ρώµη, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αντωνίνος. Γεννήθηκε µε την Χάρη του Θεού, ύστερα από πολυετείς παρακλήσεις των γονέων της. µετά τον θάνατό τους, η Αγία µοίρασε την περιουσία της στους φτωχούς της Ρώµης και άρχισε να περιδιαβαίνει τα δροµάκια της διδάσκοντας στον λαό τον λόγο του Κυρίου. Συνελήφθη και καλέστηκε να προσφέρει θυσία στα είδωλα. Φυσικά αρνήθηκε και καταδικάστηκε σε µαρτυρικό θάνατο. Χαρακτηριστικά οι διώκτες της έβαλαν την Αγία µέσα σε ένα βαρέλι µε καυτό λάδι, αλλά αυτή δεν έπαθε τίποτα. Λέγεται ότι ο βασανιστής της θέλησε να δοκιµάσει πόσο καυτό ήταν το λάδι, αλλά τυφλώθηκε ο ίδιος. Με θαυµατουργική παρέµβαση της Αγίας ο βασανιστής ξαναβρήκε το φως του και πίστεψε στον Κύριο. από αυτό το θαύµα η Αγία Παρασκευή απέκτησε και την σχέση της µε τους τυφλούς. Λίγο αργότερα αποκεφαλίστηκε. Στο αγίασµα της Αγίας στην Αλικαριά της Αγχιάλου όσοι είχαν άρρωστο έσκαβαν ένα λάκκο, έκαιγαν σε αυτόν ξύλα, τον καθάριζαν και τοποθετούσαν τον άρρωστο σε αυτόν «να ιδρώσει». Επικαλούνταν το όνοµα της Αγίας και ο άρρωστος γίνονταν καλά. Η Αγία Παρασκευή προστατεύει τους ασθενείς µε οφθαλµολογικές παθήσεις και τους οφθαλµίατρους. Η Αγία (όπως και ο Άγιος Παντελεήµων) προστατεύει και τους χωλούς (κουτσούς). (εορτάζει 26 Ιουλίου). 21. Παράµονος, για ιαµατικά θερµά λουτρά. Κοντά στον ποταµό Τίγρη, κατά τα µέσα του 3ου αιώνα, υπήρχαν ιαµατικά θερµά λουτρά. Αυτά τα λουτρά είχε επισκεφθεί τότε και ο Ακυλίνος, ένας φανατικός ειδωλολάτρης, διώκτης των Χριστιανών. Ο Ακυλίνος σκέφθηκε να κάνει µια µεγάλη θυσία στον εκεί ναό της Ίσιδος. ∆ιέταξε µάλιστα να βγάλουν από την φυλακή τον Παράµονο και άλλους 370 Χριστιανούς που κρατούσαν δέσµιους για να συµµετάσχουν και αυτοί στην θυσία. Ο Παράµονος όµως και οι άλλοι, αρνήθηκαν να συµµετάσχουν και ο Ακυλίνος διέταξε την σφαγή τους εκεί στα θερµά λουτρά. Έτσι οι ιαµατικές πηγές αγιάσθηκαν από το αίµα των µαρτύρων και στα µετέπειτα χρόνια, πολλές θαυµατουργικές θεραπείες γίνονταν εκεί (εορτάζει 29 Νοεµβρίου). 22. Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη, για τα άρρωστα παιδιά. Μεγάλες θεραπευτικές ιδιότητες δίνονται σε αυτούς τους τρεις

29

Άγιους. ∆εν είναι λίγοι οι πρώην ασθενείς που διαβεβαιώνουν ότι οι Άγιοι τους επισκέφθηκαν και τους έκαναν καλά. Ιδιαίτερα στον Ραφαήλ τάζουν οι µάνες τα άρρωστα µικρά παιδιά τους. Στο Νοσοκοµείο Παίδων Πεντέλης, υπάρχει ναός αφιερωµένος στους τρεις Αγίους (εορτάζουν 9 Απριλίου ή την Τρίτη ∆ιακαινησίµου). 23. Σπυρίδωνας, για τα σπυριά, τα αυτιά και κάθε επιδηµία. Αό τους πιο θαυµατουργούς Αγίους, που τιµάται ιδιαίτερα στην Κέρκυρα. Μπορεί να θεωρηθεί λόγω ονόµατος προστάτης των πιστών από τα κακά σπυριά και την ευλογιά. Αλίµονο σε αυτόν που θα εργαστεί στην εορτή του Αγίου… θα γεννήσει παιδιά µε κακά σπυριά! Προστατεύει επίσης από την πανώλη και από κάθε είδους επιδηµίες και από αρρώστιες των αυτιών, λόγω των θαυµάτων του. (εορτάζει 12 ∆εκεµβρίου). 24. Φλώρος και Λαύρος για τους λιθοξόους και τα πηγάδια.

Ήταν δίδυµα αδέλφια από το Βυζάντιο. Είχαν διδαχθεί την τέχνη του λιθοξόου από τους ονοµαστούς πρωτοµάστορες – µάρτυρες Πρόκλο και Μάξιµο. Αναφέρεται ότι ο υιός ενός ειδωλολάτρη ιερέα τυφλώθηκε από το ένα του µάτι. Κανένας γιατρ΄ς δεν µπορούσε να τον κάνει καλά. Οι δύο Άγιοι όµως µόνο, µε την επίκληση του ονόµατος του Ιησού Χριστού του ξαναέδωσαν το φως του. Οι εθνικοί διώκτες τους θορυβήθηκαν από το θαύµα, τους συνέλαβαν και αφού τους βασάνισαν τους πέταξαν µέσα σε ένα πηγάδι, όπου και πέθαναν. Οι εργάτες κατασκευαστές πηγαδιών ζητούν πάντα την προστασία τους (εορτάζουν 18 Αυγούστου). 25. Αρχάγγελος Μιχαήλ, για ιαµατικές πηγές και εκτροπές ποταµών. Ένα θαύµα µε ιαµατικές πηγές και εκτροπές ποταµών: στην Φρυγία υπήρχε ένας παλαιός ναός αφιερωµένος στον Αρχάγγελο, λόγω κάποιου παλαιότερου ιαµατικού θαύµατός του. ∆ίπλα στο ναό ανέβλυζε θαυµατουργό αγίασµα. Στη λεκάνη της πηγής έµπαιναν οι ασθενείς και γιατρεύονταν. Όµως ο ναός µετά τους µεγάλους διωγµούς έµεινε χωρίς θεράποντες και υπολειτουργούσε. Είχαν περάσει περίπου 90 χρόνια από τότε που κτίσθηκε ο ναός, όταν εµφανίσθηκε στην περιοχή ένας νεαρός µε µεγάλη πίστη που ονοµαζόταν Άρχιππος. Αυτός εγκαταστάθηκε στο ναό και έκανε τις αναγκαίες διορθωτικές επεµβάσεις σε αυτόν. Υπηρετούσε τους πιστούς που έρχονταν στην ιαµατική πηγή ζητώντας θεραπεία και δίδασκε το λόγο του Κυρίου. Το ήθος, η αυταπάρνηση, η πίστη που έδειχνε ο Άρχιππος προκάλεσαν φθόνο των εθνικών της περιοχής. Φυσικά τους ενοχλούσε το ξαναζωντάνεµα της θαυµατουργής – ιαµατικής πηγής και τα πλήθη που έρχονταν να ζητήσουν θεραπεία από τον Αρχάγγελο. Θεωρούσαν υπαίτιο φυσικά τον Άρχιππο για όλα αυτά. Αποφάσισαν λοιπόν, να

30

καταστρέψουν το ναό του Αρχαγγέλου και το αγίασµα. Σκέφτηκαν και έκαναν εκτροπή δύο ποταµών και τους έστρεψαν προς το ναό. Ο Αρχάγγελος όµως προστάτεψε το ναό, το αγίασµα και τον Άρχιππο. Σταµάτησε αρχικά τα νερά των ποταµών, που στάθηκαν όρθια σαν υδάτινο τείχος, και στην συνέχεια εµφανίστηκαν στη γη µεγάλες καταβόθρες που κατάπιαν τα ύδατα. Έτσι σώθηκε ο ναός, το αγίασµα και ο Άρχιππος. Αυτοί που εργάζονται σε µεγάλα έργα µε εκτροπές ποταµών, σε φράγµατα, σε κατασκευές υπογείων σηράγγων διοχέτευσης υδάτων αλλά και όσοι εργάζονται σε ιαµατικές πηγές και λουτρά µπορούν να εµπνέονται από το θαύµα «εν τις Χωναιές» και να επικαλούνται τον Αρχάγγελο Μιχαήλ (εορτάζει 6 Σεπτεµβρίου). Άλλοι Άγιοι που σχετίζονται µε θεραπείες είναι: 1. Αβέρκιος ο Ισαπόστολος. ∆εύτερος αιώνας. Κατάφερε µε θαυµατουργικό τρόπο να αναβλύσουν θερµά ιαµατικά νερά και θεράπευσε την κόρη του βασιλιά της Ρώµης από δαιµόνια που την ταλαιπωρούσαν (εορτάζει 22 Οκτωβρίου). 2. Αγγελής ο Νεοµάρτυρας. Ήταν από το Άργος. Ασκούσε εµπειρικά την ιατρική. Προκάλεσε σε µονοµαχία έναν άθεο Γάλλο γιγαντίων διαστάσεων. Ο Αγγελής του επιτέθηκε και ο Γάλλος το έβαλε στα πόδια. Από τότες ο Άγιος άρχισε να υπερηφανεύεται υπέρµετρα και στην συµπεριφορά του παρουσιάστηκαν επικίνδυνες µεταπτώσεις ψυχολογικές. Ο διάβολος τον βρήκε αδύναµο, τον παραπλάνησε και ασπάστηκε τον ισλαµισµό. Ο Άγιος όµως γρήγορα συνήλθε και µαρτύρησε για την πίστη του. Τελικά αποκεφαλίσθηκε. Ο Άγιος προστατεύει τους εµπειρικούς ιατρούς, τους παλαιστές αλλά και όσους παρουσιάζουν ψυχολογικά προβλήµατα (εορτάζει 3 ∆εκεµβρίου). 3. Ανανίας ο Απόστολος. Γιάτρεψε θαυµατουργά από τύφλωση, τον Σαύλο, τον µετά ονοµαζόµενο Παύλο, Απόστολο των Εθνών 9εορτάζει 1 Οκτωβρίου). 4. Γλυκερία η Αγία. Βασανίσθηκε και ρίχθηκε ως τροφή στα θηρία. Αναφέρονται πολλές θαυµατουργικές ιάσεις και θεραπείες δαιµονισµένων που έγιναν µε επίκληση του ονόµατός της (εορτάζει 13 Μαΐου). 5. Γρηγόριος ο Άγιος της Μεγάλης Αρµενίας. Θεράπευσε τον διώκτη του, βασιλιά της Αρµενίας, Τηριδάτη, από σχιζοφρένεια. Ο βασιλιάς µετανόησε, πίστεψε και βαπτίσθηκε µαζί µε µεγάλο µέρος του λαού του (εορτάζει 30 Σεπτεµβρίου).

31

6. ∆οµετιανός ο Άγιος. Έδρασε την εποχή του αυτοκράτορα Μαυρικίου. Ήταν φίλος του βασιλικού ζεύγους και µε χρήµατα που του έδωσαν έφτιαξε εκκλησίες και φτωχοκοµεία. Ο Θεός του έδωσε την δύναµη να θεραπεύει ασθενείς, να θαυµατουργεί και να διώχνει δαιµόνια (εορτάζει 9 Μαρτίου). 7. Εφραίµ ο Μεγαλοµάρτυρας. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα, τον εκτέλεσαν οι Τούρκοι µε µαρτυρικό τρόπο το 1426. στο µέρος όπου µαρτύρησε, κτίσθηκε µονή του Ευαγγελισµού της Θεοτόκου, όπου στεγάζονται τα λείψανά του και συρρέει πλήθος κόσµου, ζητώντας και πολύ συχνά λαβαίνοντας την ίαση σε κάθε είδους ασθένεια (εορτάζει 3 Ιανουαρίου και 5 Μαΐου). 8. Θαδδαίος. Θεωρείται Απόστολος. Στην αρχή ήταν µαθητής του Ιωάννου του Προδρόµου και στην συνέχεια έγινε µαθητής του Χριστού. Λέγεται ότι θεράπευσε µε θαυµατουργικό τρόπο τον βασιλιά Αύγαρο από την λέπρα και µετά τον βάπτισε Χριστιανό (εορτάζει 21 Αυγούστου). 9. Θεράποντες και Θεραπαινίδες. Είναι τουλάχιστον πέντε Άγιοι µε αυτό το όνοµα (εορτάζουν 14, 27 Μαΐου και 26 Ιουνίου). Υπάρχουν ακόµα και δύο Οσίες που αναφέρονται ως Θεραπαίνιδες (εορτάζουν 24 Ιανουαρίου). Λόγω ονόµατος σχετίζονται µε την θεραπεία και την περιποίηση ασθενών και ανήµπορων. 10. Θεωνάς. Αρχικά ήταν µάγος, κατασκευαστή φαρµάκων αλλά και δηλητηρίων που έδιναν στους καταδικασµένους σε θάνατο. Σχετίζεται µε τους φαρµακοποιούς. 11. Ιάκωβος ο Πέρσης. Έζησε την εποχή του Ονορίου και του Αρκαδίου. Με την παράφραση του ονόµατός του σε «άκουφος» θεωρείται θεραπευτής για προβλήµατα ακοής (εορτάζει 27 Νοεµβρίου). 12. Ζαχαρίας ο Προφήτης. Προστατεύει τους κωφαλάλους, λόγω θαύµατος. Ο Ζαχαρίας είναι ο αρχιερέας που παρέλαβε την Παρθένο Μαρία και την εισήγαγε στα Άγια των Αγίων (εορτάζει 8 Φεβρουαρίου). 13. Ζηναΐς, Φιλονίλλα και Ερµιόνη. Αναφέρονται ως ιδρύτριες νοσοκοµείων (εορτάζουν 7 Ιουνίου, 11 Οκτωβρίου και 26 Ιουλίου). 14. Μάρκος ο Απόστολος. Το όνοµά του σχετίζεται παρετυµολογικά µε το «µαργώνω» = «ναρκώνω». Έτσι µπορεί να έχει σχέση µε τους αναισθησιολόγους (εορτάζει 27 Σεπτεµβρίου). 15. Μάρκος ο µαθητής του Ιερού Χρυσοστόµου. Γιάτρεψε τον τυφλό σκύµνο µίας ύαινας. Έτσι σχετίζεται µε τους κτηνιάτρους. 16. Ραφαήλ ο Αρχάγγελος. Αναφέρεται ότι ο Αρχάγγελος «εφορεύει της ιάσεως» (εορτάζει 11 Ιανουαρίου και 8 Νοεµβρίου).

32

17. Τιµόθεος ο Όσιος, από τα Σύµβολα της Μ. Ασίας. Ήταν ταπεινόφρων µοναχός και δεν υπερηφανεύθηκε ποτέ για τίποτα. Ο Θεός για την ταπεινότητά του, του έδωσε το χάρισµα να γιατρεύει τους ασθενείς. Ο ίδιος έλεγε: «Γιατί να υπερηφανευθώ; Ο Θεός µου έδωσε το χάρισµα, όχι για την αρετή µου, αλλά από αγάπη προς εσάς!». (εορτάζει 21 Φεβρουαρίου). 18. Τίτος ο Όσιος. Είχε το χάρισµα του «παύειν νοσήµατα και διώκειν πνεύµατα». (εορτάζει 2 Απριλίου). 19. Φιλήµονας ο µουσικός. Με πρόρρηση του Αγίου πήραν χώµα από τον τάφο του και µε απλή επάλειψη έγινε καλά το µάτι ενός ειδωλολάτρη που είχε τραυµατιστεί από βέλος.

ΘΑΝΑΤΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΑ

Ακολουθεί µια οµάδα Αγίων, η οποία σχετίζεται γενικότερα µε τον θάνατο. Φυσικά εδώ οι Άγιοι και οι Αρχάγγελοι λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς τους πιστούς. Έχουν δανείσει όµως τα ονόµατά τους σε πολλές επιχειρήσεις, γραφεία και επαγγελµατικά σωµατεία που σχετίζονται µε το θλιβερό αυτό κύκλο παροχής υπηρεσιών (κυρίως γραφεία τελετών, νεκροταφεία, νεκροτοµεία κ.α.)

1. Αρχάγγελος Μιχαήλ για τις ψυχές. Ο Μεγάλος Ταξιάρχης, Αρχάγγελος Μιχαήλ έχει σχέση µε τον θάνατο γιατί κατά την παράδοση παίρνει τις ψυχές. Πολλά γραφεία τελετών έχουν το όνοµά του, και όσοι εργάζονται σε αυτόν τον ιδιαίτερο κλάδο, τον θεωρούν προστάτη τους. Ο λαός πιστεύει ότι κάποτε ο Αρχάγγελος λύγισε από τα παρακάλια κάποιου ετοιµοθάνατου και δεν του πήρε την ψυχή, γι’ αυτό τιµωρήθηκε µε κώφωση. Από τότε δεν ακούει τα παρακάλια κανενός. Ο Μιχαήλ ονοµάζεται στην Σύµη «Καιλιώτης», γιατί καίει τις καρδιές και «Κουρκουνιώτης», επειδή χτυπά (κουρκουνά) τις πόρτες και ζητά ψυχές. Αλλού οι γέροι µαζεύονται και σφάζουν κόκορα προς τιµήν του, άλλοι δεν αφήνουν τα παπούτσια τους έξω από το σπίτι, µην τυχόν τα δει ο Μιχαήλ και έρθει να τους πάρει… το όνοµα «Σταµάτης – Σταµάτα – Σταµατία» φέρεται να έχουν σχέση ιδιαίτερη µε τον Μιχαήλ και χρησιµοποιούνται συχνά. Σε πολλά µέρη, όταν τα παιδιά πέθαιναν σε νηπιακή ηλικία, το ένα πίσω από το άλλο, οι γονείς βάπτιζαν το βρέφος Σταµάτη ή Σταµάτα και ο Μιχαήλ σταµατούσε να τα παίρνει…! Στη Σιγή της Βιθυνίας «σκλάβωναν» οι µάνες τα άρρωστα παιδιά τους στον Μιχαήλ, για να τα αφήσει να ζήσουν. Τα παιδιά αυτά φορούσαν στον λαιµό τους ένα χαλκά για όσα χρόνια τα είχε «σκλαβώσει» η µητέρα τους στον Αρχάγγελο. Με το πέρασµα του

33

χρόνου, όταν έπρεπε να «ξεσκλαβωθούν», πλήρωναν ένα τίµηµα στον Αρχάγγελο, έβγαζαν τον χαλκά και τον αφιέρωναν στην Εκκλησία που τιµά το όνοµά του. Άλλοι τάζουν χρυσούς ή ασηµένιους χαλκάδες στο όνοµα του Αρχαγγέλου (εορτάζει 11 Ιανουαρίου και 8 Νοεµβρίου).

2. Αθανάσιος για να µην γνωρίσουµε θάνατο. Γεννήθηκε στα τέλη του 3ου αιώνα, έκανε φιλοσοφικές και θεολογικές σπουδές και το 328 χειροτονήθηκε Επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, ύστερα από σηµαντική δράση στους κόλπους της Εκκλησίας, ιδίως κατά τις διαµάχες µε τους Αρειανιστές. Εκδιώχθηκε και εξορίσθηκε για πολλά χρόνια από τον Αρειανό αυτοκράτορα Κωνστάντιο, επέστρεψε στην έδρα και στο αξίωµά του το 366 και αναπαύτηκε λίγα χρόνια αργότερα σε ηλικία 75 ετών. Λόγω ονόµατος σχετίζεται µε τον θάνατο, αλλά µε αποτρεπτική σηµασία. Οι πιστοί επικαλούνται την χάρη του «για να µην γνωρίσουν θάνατο»… πράγµα αδύνατο. Ο Άγιος Αθανάσιος είναι αποδέκτης ταµάτων για να κρατά µακριά από τους πιστούς τον θάνατο – ωστόσο τιµωρεί µε τον ίδιο τρόπο εκείνους που δεν τιµούς µε αργία την εορτή του. Στη Σαµοθράκη θεωρείται ιαµατικός Άγιος – Θεραπευτής, ενώ στην Φθιώτιδα τον θεωρούν προστάτη των κτηνοτρόφων. Στην εορτή του (18 Ιανουαρίου), στην επαρχία σφάζονται βόδια ή πρόβατα ή κοκόρια για το καλό. Εκείνη την ηµέρα δεν πραγµατοποιείται καµία εργασία, γιατί πιστεύεται ότι όποιος το κάνει προκαλεί τον θάνατο. Ακόµα, δεν κλείνονται συµφωνίες και δεν γίνεται αρχή για τίποτα.

3. ∆ίος ο Όσιος για όσους παίρνουν χάρη. Ο Όσιος έζησε την εποχή του Θεοδοσίου του Μεγάλου. Έκανε πολλά ιαµατικά θαύµατα. Ένα από τα πιο αξιοθαύµαστα γεγονότα της ζωής του είναι το εξής: Ό Όσιος είχε πέσει βαριά άρρωστος να πεθάνει. Όλοι έτρεξαν δίπλα του για να πάρουν την τελευταία ευλογία του. ∆ύο Πατριάρχες από την Κωνσταντινούπολη και την Αντιόχεια, ήρθαν για αν τον προσκυνήσουν.

4. ∆όµνα, για ταφικές τελετές. Έζησε στα τέλη του 3ου µε αρχές του 4ου αιώνα και ήταν ιέρεια στο ναό του ∆ωδεκάθεου, στο παλάτι του Μαξιµιανού στη Νικοµήδεια. Όταν έγινε Χριστιανή, προσποιήθηκε την τρελή, ντύθηκε αντρικά και τριγύριζε αναζητώντας και ενταφιάζοντας τα λείψανα των Μαρτύρων. Έτσι ταυτίζεται µε τις ταφικές τελετές (εορτάζει 28 ∆εκµβρίου).

5. Λάζαρος, για να διώξουµε τα κακά πνεύµατα. Κατά την παράδοση, προστατεύει τους πολύ βαριά άρρωστους, τους µελλοθάνατους αλλά και τους ανανήψαντες (ψευτο-αναστηµένους). Το Σάββατο του Λαζάρου (του φτωχο-Λαζάρου που λέει ο λαός) φτιάχνουν κουλουράκια µε σχήµα ανθρώπου που τα λένε

34

«Λαζαρέλια – Λαζαράκια ή Λαζόνια», τα τυλίγουν µε δάφνες και τα δίνουν στα παιδιά που τραγουδούν ειδικά τραγούδια, τα λεγόµενα «Λαζαρικά». Τα παιδιά κρατούν οµοιώµατα ή εικόνες του Λαζάρου και γυρνούν στα σπίτια του χωριού και «τα λένε»… Στην ηπειρωτική Ελλάδα γυρίζουν µόνο τα κορίτσια, οι γνωστές Λαζαρίνες ή Λαζαρίτσες. Αλλού οι Λαζαριστές προσπαθούν µε άγριες µεταµφιέσεις ή µε κρότους να διώξουν κάποιο κακό πνεύµα, άλλοτε πάλι παλεύουν µε έναν υποτιθέµενο άγνωστο εχθρό (ίσως τον ίδιο τον θάνατο) και φυσικά τον νικούν.

6. Οι Επτά παίδες εν Εφέσω», για τον ύπνο αλλά και για την αφύπνιση. Με την ανάσταση των νεκρών συνδέονται και οι «επτά παίδες». Όταν αυτοκράτορας ήταν ο ∆έκιος, στα µέσα του 3ου αιώνα, ξέπσασε µεγάλος διωγµός. Επτά νεαροί Χριστιανοί, για να µην συλληφθούν και υποχρεωθούν να αλλάξουν την πίστη τους, κρύφτηκαν στην σπηλιά όπου είχε θαφτεί η Μαρία η Μαγδαληνή. Η Χάρη του Θεού τους έκανε να «κοιµηθούν» επί 194 χρόνια! Όταν στην εποχή του Θεοδοσίου του Μικρού εµφανίσθηκε µία νέα αίρεση, που αµφισβητούσε την ανάσταση των νεκρών, οι «επτά παίδες» ξύπνησαν και κατέβηκαν στην Έφεσο να διδάξουν. Το γεγονός προ-αναγγέλλει την µελλοντική ανάσταση όλων των νεκρών. Ο λαός µας έχει συνδυάσει το γεγονός µε την αϋπνία, τον ύπνο, το ξύπνηµα αλλά και µε την ψυχική αφύπνιση (εορτάζουν 4 Αυγούστου).

7. Μαύρα, µε τα µαύρα. Μία «παρεξηγηµένη» Αγία λόγω ονόµατος. Ο λαός µας την έχει (ατυχώς) συνδυάσει µε τον θάνατο. Τα µαύρα ρούχα που φοράµε σε ένδειξη πένθους είναι υπεύθυνα γι’ αυτό. Στο Φανάρι της Ανατολικής Θράκης όσοι είχαν σπυριά µάζευαν από τον δρόµο σαράντα βόλια, τα παράχωναν έξω από το αγίασµα της Αγίας και έλεγαν τρεις φορές: «Αν έρθω και τα παραχώσω, τότε να τα ξαναβγάλω». Το ίδιο αγίασµα ήταν ωφέλιµο για όλες τις γυναίκες που είχαν µωρά και ήθελαν να κατεβάσουν γάλα. Οι γεωργοί δεν σπέρνουν καλαµπόκι την ηµέρα της εορτής της για να µην «µαυρίσει» (µην πιάσει δαυλό). Η Αγία Μαύρα µαζί µε τον σύζυγό της Τιµόθεο λατρεύονται ιδιαίτερα στην Λευκάδα στις 3 Μαΐου.

8. Αγία Βαρβάρα, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Σάββας. Τα λεγόµενα από τον λαό «Νικολοβάρβαρα». Η Αγία Βαρβάρα (4 ∆εκεµβρίου), ο Άγιος Σάββας (5 ∆εκεµβρίου) και ο Άγιος Νικόλαος (6 ∆εκεµβρίου) στην Πελοπόννησο σχετίζονται µε τον θάνατο. Λόγω των άσχηµων καιρικών συνθηκών που συνήθως επικρατούν τον ∆εκέµβρη, προκαλούνται πολλοί θάνατοι, γι’ αυτό και ο λαός µας λέει: «Άι-Βαρβάρα βαρβαρώνει (δυναµώνει από το κρύο), Άι-Σάββας σαβαρώνει (σαβανώνει) κι Άι-Νικόλας παραχώνει (θάβει)». Ιδιαίτερα

35

την Αγία Βαρβάρα πολλές φορές την επικαλούνται όταν συµβαίνουν ξαφνικοί θάνατοι καθώς και στις τελευταίες στιγµές ενός µελλοθάνατου. Αλλά και τον Άγιο Σάββα, τον αγιασµένο (περίφηµος ερηµίτης), πάντα τον επικαλούνται για το σαβάνωµα των νεκρών, γι’ αυτό και σχετίζεται ιδιαίτερα µε τα Γραφεία Τελετών.

9. Αικατερίνη η Μεγαλοµάρτυς. Η Αγία στην Κεφαλλονιά σχετίζεται µε τον θάνατο, γι’ αυτό και την επικαλούνται οι συγγενείς των ετοιµοθάνατων την δύσκολη ώρα. (Παρήχηση: Αικατερίνη= έγκατα) (εορτάζει 25 Νοεµβρίου).

10. Αναστασία, Αναστάσιος – Ανάσταση. Λόγω ονόµατος και οι οµώνυµοι Άγιοι ή µάρτυρες σχετίζονται (λαθεµένα) µε τον θάνατο, τις επιθανάτιες και µεταθανάτιες τελετές

ΑΓΙΟΙ ∆ΙΑΝΟΗΤΕΣ

Απόστολοι, Ευαγγελιστές, Ιεράρχες, Φιλόσοφοι, Συγγραφείς 1. Απόστολοι και Ευαγγελιστές. Οι Άγιοι Απόστολοι µπορεί γενικότερα να είναι προστάτες των αλιέων. Ταυτόχρονα όµως πολλοί από αυτούς (ίσως όλοι) έχουν επιδείξει και συγγραφικό έργο (Ευαγγέλια και Επιστολές), γι’ αυτό δικαίως βρίσκονται σε αυτήν την οµάδα (εορτάζουν 30 Ιουνίου). Οι Απόστολοι είναι: Σίµωνας – Πέτρος, Ιάκωβος ο πρεσβύτερος – ο αδελφόθεος, Ανδρέας, Ιωάννης ο αγαπητός, Φίλιππος, Θωµάς, Βαρθολοµαίος ή Ναθαναήλ, Ματθαίος ο Λευί του Αλφαίου ο τελώνης – Ευαγγελιστής, Ιάκωβος του Αλφαίου ο µικρός (αδελφός του Ματθαίου, Σίµωνας ο Ζηλωτής, Ιούδας ο αδελφός του Ιακώβου του µικρού και Ματθίας. ∆ίνεται και διαφορετική σειρά των Αποστόλων όσον αφορά τα ονόµατά τους, τα πατρωνύµια ή την συγγενική σχέση που είχαν αναµεταξύ τους. Πάντως υπάρχει η βασική οµάδα των 12 πρώτων µαθητών, ακολουθεί µία άλλη, µεγαλύτερη, οµάδα των 70 µαθητών και µία άλλη ακόµα µεγαλύτερη, αυτών που τιµητικά πήραν τον τίτλο «Απόστολος» µετά την Ανάσταση του Ιησού, στην εποχή του Αποστόλου Παύλου. Ιδιαίτερο συγγραφικό έργο έχουν επιδείξει οι τέσσερις κύριοι Ευαγγελιστές: α. Ιωάννης ο Απόστολος, Ευαγγελιστής και Θεολόγος. Ο Ιωάννης ήταν ο πιο αγαπηµένος µαθητής του Κυρίου. Αυτός ανέλαβε την Παρθένο Μαρία µετά την σταύρωση του διδασκάλου του. Ο Ιωάννης ήταν ο εµπνευσµένος συγγραφέας της «Αποκάλυψης». Το ιερό βιβλίο γράφτηκε στην Πάτµο, όπου ο Άγιος ήταν σε εξορία. Ένα από τα τέσσερα Ιερά Ευαγγέλια, γράφτηκε επίσης από αυτόν. Ο Πρόχορος, µετέπειτα Άγιος, ήταν ο µαθητής και γραµµατέας του Ιωάννη. Ο Ευαγγελιστής έζησε µέχρι τα 100 χρόνια και ως την τελευταία στιγµή δεν έπαυσε να επαναλαµβάνει το «Αγαπάτε αλλήλους», µια και το άφησε

36

παρακαταθήκη ο Κύριος σε όλους µας. Θάφτηκε λίγο έξω από την Έφεσο, αλλά όταν οι µαθητές του επισκέφθηκαν τον τάφο του τον βρήκαν κενό! Σύµφωνα µε την Ορθόδοξη παράδοσή µας, ο Ιωάννης δεν πέθανε αλλά µετέστη, όπως ο Ηλίας και ο Ενώχ (εορτάζει 8 Μαΐου και την µετάσταση 26 Σεπτεµβρίου). β. Λουκάς ο

Ευαγγελιστής. Γιατρός, ζωγράφος, συγγραφέας Ευαγγελίου και των «Πράξεων των Αποστόλων» (εορτάζει 18 Οκτωβρίου). γ. Ματθαίος ο

Ευαγγελιστής. Ο γνωστός τελώνης της Καπερναούµ που καλέστηκε από τον Κύριο να τα εγκαταλείψει όλα και να τον ακολουθήσει. Συγγραφέας ενός Ευαγγελίου (εορτάζει 16 Νοεµβρίου). δ. Μάρκος ο Ευαγγελιστής. Το όνοµά του σχετίζεται παρετυµολογικά µε το «µαργώνω» = ναρκώνω. Έτσι µπορεί να έχει κάποια σχέση µε τους αναισθησιολόγους. Οι αγρότες πιστεύουν ότι νεκρώνει τα φίδια, γι’ αυτό στην εορτή του δεν κάνουν γεωργικές εργασίες µήπως τους δαγκώσει φίδι για τιµωρία που δεν κρατούν την αργία. Ο Μάρκος κάποτε σκεπτόµενος την Αλεξάνδρεια πέρασε µπροστά από έναν παππούλη τσαγκάρη. Του έδωσε το χαλασµένο σανδάλι του να το φτιάξει. Ο τσαγκάρης όµως δουλεύοντας έκοψε το χέρι του και τότε ο Άγιος τον θεράπευσε θαυµατουργικά. Ο τσαγκάρης πίστεψε στον λόγο του Μάρκου και χειροτονήθηκε από αυτόν Επίσκοπος. Ήταν ο Ανανιανός. (εορτάζει 25 Απριλίου).

2. Πέτρος ο ψαράς. Ο Απόστολος είναι από τον πρώτο πυρήνα των µαθητών του Κυρίου. Είναι γνωστός για το θάρρος και την προθυµία που έδειξε να υπερασπίσει τον Κύριο στον κήπο της Γεθσηµανής αλλά και για την τριπλή άρνηση του ∆ιδασκάλου του. Ο Πέτρος είναι η «πέτρα» που άνω της οικοδοµήθηκε η Εκκλησία. Είναι συντάκτης πολλών παραινετικών «Επιστολών» και στάθηκε ο «άλλος πόλος» απέναντι στον Παύλο. Ο Λουκάς ζωγράφισε εικόνα του (όπως και του Παύλου). Αυτό δείχνει ότι οι δύο Απόστολοι ήταν οι δύο κορυφές της Εκκλησίας. Ο Πέτρος θεωρείται ότι είναι ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Ρώµης όπου και µαρτύρησε. Η παράδοση θεωρεί ότι ο Πέτρος κρατά τα κλειδιά του Παραδείσου και πως ελέγχει το ποιος µπαίνει σε αυτόν (εορτάζει 29 Ιουνίου).

3. Παύλος. Εβραίος, Ρωµαίος πολίτης, µε πολύ καλή ελληνική παιδεία. Ο Απόστολος αρχικά ήταν διώκτης του Χριστιανισµού, στην πορεία όµως µεταστράφηκε µε θαυµατουργικό τρόπο. Έχασε το φως του και το ξαναβρήκε. Θεωρείται συντάκτης πολλών «Επιστολών», µε αποδέκτες τις τότε νέο-ιδρυθείσες τοπικές Εκκλησίες. Οι «Επιστολές» του ερµηνεύουν τα λόγια του Χριστού, περιέχουν δε πολλές παραινέσεις και οδηγίες προς το εκκλησίασµα. Λόγω θαύµατος µπορεί να θεωρηθεί ότι συµπάσχει και προστατεύει τους τυφλούς (εορτάζει 29 Ιουνίου).

37

4. Αικατερίνη η «πάνσοφος» και η πολυεπιστήµων. Ήταν πολύ όµορφη, έξυπνη και µορφωµένη Αγία. Σε ηλικία 18 ετών η Αικατερίνη διέθετε µία τεράστια κλασική µόρφωση, είχε µελετήσει όλες τις επιστήµες, γνώριζε καλά τις φιλοσοφικές σχολές και ως Χριστιανή ήξερε πολύ καλά το δογµατικό και τις γραφές της νέας πίστης. Όταν η Αγία κλήθηκε από τον έπαρχο και από ειδικό συµβούλιο Εθνικών φιλοσόφων να απολογηθεί για την πίστη της, υπερασπίστηκε τις θέσεις της µε τέτοια ατράνταχτα επιχειρήµατα, ώστε οι Εθνικοί φιλόσοφοι, όλοι ανεξαιρέτως ασπάστηκαν στο τέλος τον Χριστιανισµό. Ο έπαρχος µπροστά στον κίνδυνο να ρεζιλευτεί, την βασάνισε φρικτά και στο τέλος την αποκεφάλισε. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό η Αγία θεωρείται προστάτιδα του σπουδαστικού κόσµου. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα πιο φηµισµένα µοναστήρια της Ορθοδοξίας είναι αυτό της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, που έκτισε ο Ιουστινιανός προς τιµήν της. στη µονή σώζονται πολύτιµα χειρόγραφα, κώδικες, περγαµηνές, εικόνες και ποικίλοι άλλοι πολιτιστικοί θησαυροί. Εκατοντάδες µελετητές από όλο τον κόσµο συρρέουν στην οµώνυµη µονή για να µελετήσουν αυτούς τους πολιτιστικούς θησαυρούς. Πολλές φορές η Αγία σχετίζεται µε δακτυλίδι αρραβώνα λόγω θαυµαστού ονείρου. Η Αγία είδε στον ύπνο της τον Κύριο να της προσφέρει δαχτυλίδι, οπότε αποφάσισε να αφιερωθεί σ’ Αυτόν. (εορτάζει 25 Νοεµβρίου).

5. Οι τρεις Ιεράρχες. Και οι τρεις προστατεύουν τους εκπαιδευτικούς, τους µαθητές, τους σπουδαστές και τους φοιτητές. Ανάµεσα στους πιστούς παλαιότερα είχε ξεσπάσει µεγάλη διαµάχη για το ποιος από τους τρεις Ιεράρχες ήταν ο πιο µεγάλος. Γι’ αυτό καθιερώθηκε να εορτάζονται µαζί στις 30 Ιανουαρίου. α. Βασίλειος ο Μεγάλος. Ο Άγιος δεν ήταν µόνο φιλόσοφος, αστρονόµος, γεωµέτρης και γιατρός, αλλά και µεγάλος φιλάνθρωπος. Έλεγε συχνά «Να µην ονειρεύεστε τα ανύπαρκτα, αλλά να οικονοµείτε τα παρόντα για το κοινό καλό». Γεννήθηκε το 329 και απεβίωσε 50 χρόνια αργότερα, αφήνοντας πίσω του ένα µεγάλο πνευµατικό έργο (εορτάζει 1 Ιανουαρίου). β. Ιωάννης ο Χρυσόστοµος. Ο Άγιος ήταν πολύ οµιλητικός και ιδιαίτερα καυστικός προς την εξουσία, γι’ αυτό και ο λαός µας, εκ παραδόσεως, λέει: «Πες τα, Χρυσόστοµε!». Ο Ιωάννης έλεγε συχνά: «Είναι άξιο κοροϊδίας αν κάποιος έχει παρθένα τα γεννητικά του όργανα και δεν κρατά παρθένα την γλώσσα, την όραση, την ακοή, τα χέρια και την καρδιά του». Ο Ιωάννης ήταν µαθητής του φιλόσοφου Ανδραγαθίου και του σοφιστή Λιβανίου. Εκλέχτηκε επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, όµως λόγω της αυστηρότητάς του και επειδή κριτικάριζε το παλάτι, άρχοντες και αρχιερείς… εξορίστηκε δύο

38

φορές. Στην δεύτερη εξορία του πέθανε κάπου στον δρόµο για την Καππαδοκία. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστοµος προστατεύει τους ιεροκήρυκες (εορτάζει 13 Νοεµβρίου). γ. Γρηγόριος ο Θεολόγος. Ο Ναζιανζηνός. Ο Άγιος προστατεύει τους θεολόγους. Υιός ειδωλολάτρη, που αργότερα έγινε και αυτός Χριστιανός, σπούδασε στις πιο φηµισµένες σχολές της εποχής του. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στη Ναζιανζό και αργότερα έγινε Επίσκοπος. Έδωσε µεγάλο αγώνα για την καθαρότητα της πίστης κατά του Αρειανισµού και γι’ αυτό ονοµάστηκε και «Τριαδικός Θεολόγος». Συνδέθηκε αδελφικά µε τον Μέγα Βασίλειο. Παρόλο που ήταν πολύ µορφωµένος, του άρεσε να επαναλαµβάνει συχνά: «Όσοι ασχολείστε µε τα γράµµατα, µην έχετε πολύ εµπιστοσύνη σε αυτά, ούτε να µαζεύετε γνώσεις περιττές και πέρα από τον λόγο». (εορτάζει 25 Ιανουαρίου).

6. Ιουστίνος ο φιλόσοφος. Φιλόσοφος και µάρτυρας από τους µεγαλύτερους διδασκάλους της Εκκλησίας. Ειδωλολάτρης αρχικά, ελληνικής καταγωγής και µε ελληνική µόρφωση, ο Άγιος κατέπλησσε τους πάντες µε την ευρυµάθειά του και τον φιλοσοφηµένο τρόπο σκέψης του. Αναζητούσε ανάµεσα στις υπάρχουσες φιλοσοφικές σχολές την αλήθεια. Μία µέρα, όπως περπατούσε στην ακρογιαλιά και σκεπτόταν, συνάντησε έναν άγνωστο γέροντα ο οποίος έπιασε κουβέντα µαζί του. Η φιλοσοφία αλλά και η απλότητα του γέροντα κατέπληξε τον φιλόσοφο. Αυτή ήταν η αφορµή για να αρχίσει ο Ιουστίνος να αναζητεί τον ένα και µοναδικό Θεό µέσα στις άγιες γραφές των Χριστιανών. Όχι µόνο βαπτίσθηκε, αλλά µαρτύρησε κιόλας για τον Κύριο. ο Ιουστίνος είναι αυτός που διατύπωσε την θεωρία του «Σπερµατικού Λόγου», δηλαδή: «Η χάρη του Θεού έκανε ικανούς τους αρχαίους ειδωλολάτρες φιλοσόφους να αναζητήσουν, να βρουν και να διδάξουν σπέρµατα αληθείας!». Ο Ιουστίνος θεωρούσε τον Σωκράτη αλλά και τον Ηράκλειτο αντιπροσωπευτικούς φιλοσόφους, που θα µπορούσαν να ονοµαστούν «προ του Χριστού Χριστιανοί». (Εορτάζει 1 Ιουνίου). Άλλοι Άγιοι που σχετίζονται µε τα γράµµατα 1. Γρηγόριος Α’ πάπας Ρώµης, ο ∆ιάλογος. Σπούδασε νοµικά και φιλοσοφία. ∆ιοίκησε την Εκκλησία 14 χρόνια και (παρά το ασθενές της υγείας του) καλλιέργησε και δυνάµωσε την εκκλησιαστική παράδοση. Έκτισε νέα µοναστήρια και έβγαλε την

39

Εκκλησία της Ρώµης από το αδιέξοδο τέλµα που είχε περιπέσει σε εκείνους τους χρόνους (εορτάζει 12 Μαρτίου).

2. Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης. Ο Όσιος αναφέρεται ως ένας από τους καλύτερους και εγκυρότερους µελετητές – ερευνητές των γραφών. Έλυνε µε µεγάλη ευκολία απορίες και ερµήνευε µε κατανοητό τρόπο δύσκολα κείµενα. Η ευρυµάθειά του ήταν τόσο µεγάλη που θα µπορούσε, αν ήθελε, να ανέβει στα µεγαλύτερα αξιώµατα της ιεραρχίας. Προτίµησε όµως να παραµείνει µοναχός και να αφιερωθεί στην συγγραφή. Πάνω από 2.000 ερµηνευτικές επιστολές και διδαχές αποδίδονται σε αυτόν (εορτάζει 4 Φεβρουαρίου).

3. Κλήµης ο επίσκοπος Ρώµης. Ο Άγιος ήταν αριστοκράτης µε σπουδές και µε µεγάλη ελληνική παιδεία. Η συνάντησή του µε τον Απόστολο Πέτρο ήταν καθοριστική για την µετέπειτα Χριστιανική πορεία του. Έγινε Χριστιανός και τρίτος κατά σειρά Επίσκοπος Ρώµης. Έγραψε πολλά συγγράµµατα. Κατά τους διωγµούς του ∆οµετιανού συνελήφθη και θανατώθηκε (εορτάζει 1 Ιουνίου).

4. Κοσµάς ο Αιτωλός. Ένας πιο σύγχρονος Άγιος, της εποχής της Τουρκοκρατίας. Προστατεύει τα σχολεία, αυτούς που διδάσκουν και όσους φοιτούν σε αυτά, γιατί ο ίδιος φρόντισε να χτιστούν εκατοντάδες σχολεία στην Ήπειρο. Ο Άγιος µε Θεία παρότρυνση πήγε στην Κωνσταντινούπολη και διδάχθηκε ρητορική από τον αδελφό του Χρύσανθο. Με άδεια του Πατριάρχη όργωσε την Ελλάδα από άκρη σε άκρη. Όπου περνούσε δίδασκε τον λόγο του Θεού, τόνωσε το φρόνηµα του λαού και έκτιζε σχολεία. Όλοι τον σέβονταν και τον αγαπούσαν. Τελικά κάποιοι Εβραίοι τον συνέλαβαν και τον παρέδωσαν στους Τούρκους, οι οποίοι τον θανάτωσαν (εορτάζει 24 Αυγούστου).

5. Κύριλλος ο Ιεροσολύµων. Προστατεύει τους κατηχητές (εορτάζει 18 Μαρτίου).

6. Λεόντιος, ο ασκητής της Αχαΐας. Η καταγωγή του κρατούσε από πλούσιους, µορφωµένους και θεοφοβούµενους άρχοντες της Πελοποννήσου. Ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη και σπούδασε Φιλοσοφία. Επέστρεψε στην πατρίδα του και ασκήτεψε στην Αχαΐα. Οι Θωµάς και ∆ηµήτριος, Παλαιολόγοι, τον τίµησαν και τον βοήθησαν πολύ στο έργο του (εορτάζει 11 ∆εκεµβρίου).

7. Λέων, ο Επίσκοπος Κατάνης. Παρακολούθησε πολλές και δύσκολες σπουδές. Έγινε ένας άριστος επιστήµονας. Αφιερώθηκε όµως στην Εκκλησία και στους φτωχούς. Παρά την τεράστια µόρφωσή του στάθηκε σε όλη του την ζωή πράος και ταπεινός (εορτάζει 20 Φεβρουαρίου).

40

8. Μηνάς ο καλλικέλαδος. Ο Άγιος ήταν ειδωλολάτρης Αθηναίος. Ήταν αρκετά µορφωµένος, αλλά στα σύγχρονά του φιλοσοφικά ρεύµατα δεν έβρισκε πνευµατική ικανοποίηση. Στην αναζήτησή του άρχιζε να διαβάζει και χριστιανικά συγγράµµατα. Τότε είδε το φως το αληθινό. Επί Μαξιµίνου, ο Μηνάς έγινε έπαρχος Αλεξανδρείας, αλλά λίγο αργότερα διατάχθηκε να οργανώσει διωγµό κατά των Χριστιανών. Φυσικά αρνήθηκε να εκτελέσει την διαταγή, µε αποτέλεσµα ο Μαξιµίνος να τον αντικαταστήσει µε άλλον έπαρχο, τον επίσης Αθηναίο Ερµογένη. Αυτός συνέλαβε τον Μηνά και τον φυλάκισε, αλλά γρήγορα ύστερα από συζητήσεις που είχε µε τον Άγιο, προσχώρησε και αυτός στον Χριστιανισµό µαζί µε έναν ακόµη λόγιο, τον Εύγραφο. Τελικά και τους τρεις τους αποκεφάλισε ο Μαξιµίνος. Ο Μηνάς λέγεται καλλικέλαδος γιατί όταν µιλούσε ήταν σαν να κελαηδά. Σήµερα γι’ αυτό το χάρισµά του θεωρείται προστάτης των δηµοσιογράφων (εορτάζει 10 ∆εκεµβρίου).

9. Μεθόδιος και Κύριλλος. Για µεταφραστές και φιλολόγους. Θεωρούνταν διαφωτιστές – κατηχητές των Σλάβων και γενικότερα της Ευρώπης. Οι Άγιοι εκτιµώνται ιδιαίτερα και από την ∆υτική Εκκλησία. Από τον πάπα µάλιστα είχαν προταθεί να τιµώνται ως προστάτες της Ενωµένης Ευρώπης (εορτάζουν 10 ∆εκεµβρίου).

10. Νεκτάριος Αιγίνης, ο Άγιος και Θαυµατουργός. ∆ιατέλεσε δάσκαλος στη Χίο και διευθυντής στην Ριζάρειο Σχολή. Ο µεγαλύτερος ίσως σύγχρονος Άγιός µας. Ο τάφος του είναι από τα µεγαλύτερα προσκυνήµατα της εποχής µας και πολλά ιαµατικά θαύµατα γίνονται στο όνοµά του.

11. Νικόδηµος ο Αγιορείτης. Το 1749 ο Άγιος πήγε στο Άγιον Όρος και έγινε µοναχός. Έργο του (διακόνηµά του) ήταν η αντιγραφή και διόρθωση κωδικών και η µετάφραση αρχαίων συγγραµµάτων. Ασχολήθηκε ακόµα µε βίους Αγίων και µελετήµατα γύρω από την Αγία Γραφή. ∆ιατηρούσε επαφές µε πολλούς λόγιους της εποχής του και είχε αναγνώριση για το έργο του. Άφησε πολλά έργα πίσω του. Μερικά από αυτά: «Φιλοκαλία», το «Εορτοδρόµιον» και το «Εξοµολογητάριον» κ.λ.π (Εορτάζει 14 Ιουλίου).

12. Πρόκλος ο γραφέας. ∆ίπλα στον Ιωάννη εργάστηκε ως γραφέας ο µαθητής του Πρόκλος, µετέπειτα Άγιος. Αυτός είναι ποιυ έπεισε τον Θεοδόσιο Β’ να ανακοµίσει στην Κωνσταντινούπολη (από την Καππαδοκία) τα ιερά λείψανα του Ιωάννη του Χρυσοστόµου (εορτάζει 20 Νοεµβρίου).

13. Πρόχωρος ο γραφέας. ∆ίπλα στον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή και Θεολόγο, εργάστηκε ως γραφέας. Το βιβλίο της «Αποκάλυψης» γράφθηκε καθ’ υπαγόρευση του Ιωάννη από αυτόν. Ο Πρόχωρος

41

µπορεί να θεωρηθεί προστάτης των γραφέων, των γραµµατέων, των δακτυλογράφων και των πληκτρογράφων.

14. Συµεών ο µεταφραστής. Για τους µεταφραστές (εορτάζει 9 Νοεµβρίου). Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Γεννήθηκε στην Βασιλεύουσα το 820. Ήταν για την εποχή του αυτό που σήµερα ονοµάζουµε «µεγαλοφυΐα». Έπαιξε µεγάλο και κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική και, όταν χρειάστηκε, µέσα σε έξι µόνο µέρες, πήρε όλους τους βαθµούς της ιεροσύνης και έγινε Πατριάρχης. Αναδείχθηκε και σε αυτόν τον χώρο σε πρωτεύοντα µορφή. Το πνευµατικό του έργο ήταν τεράστιο. Αργότερα ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός, αν και µαθητής του, τον εκθρόνισε και ο Άγιος πέθανε σε ένα µοναστήρι των Αρµενίων (εορτάζει 6 Φεβρουαρίου). ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΕΣ

Αθανάσιος ο Αθωνίτης, Πατέρας του µοναχισµού στο

Άγιον Όρος. Από τις µεγαλύτερες µορφές του µοναχισµού. Ο Όσιος γεννήθηκε στην Τραπεζούντα και ασκήτεψε αρχικά στο όρος Κυµινά. Αργότερα, όταν δυνάµωσε σε πίστη και σε Πνεύµα Κυρίου, πήγε στο Άγιον Όρος και ίδρυσε την Μεγάλη Λαύρα, γύρω στο 962 µ.Χ. Η βοήθεια φυσικά του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά ήταν µεγάλη προς τον Όσιο. Στην Μεγάλη Λαύρα µαζεύτηκαν πολλοί µοναχοί και έφτιαξαν µε την καθοδήγηση του Οσίου µία πρότυπη µοναστική κοινότητα. ∆ικαίως ο Αθανάσιος θεωρείται Πατέρας του µοναχισµού (εορτάζει 5 Ιουνίου).

Αντώνιος ο Μέγας. Καταγόταν από την Αίγυπτο και έζησε τα χρόνια του ∆ιοκλητιανού και του Μαξιµιανού, ξεπερνώντας σε ηλικία τον έναν αιώνα. Όταν παρέδωσε το πνεύµα, ήταν 105 ετών, ακµαίος σωµατικά και πνευµατικά. Ήταν ο θεµελιωτής του µοναχισµού στην Ανατολή, δίνοντας το έµπρακτο παράδειγµα µε την ζωή του, την οποία συνέγραψε ο Μεγάλος Αθανάσιος, ώστε να αποτελέσει κανόνα για τους ασκητές. Σύµφωνα µε την παράδοση, παρόλο που δεν ήξερε να διαβάζει, είχε από µικρός αποµνηµονεύσει ολόκληρο το Ευαγγέλιο. Έζησε το µεγαλύτερο διάστηµα της ζωής του σε ασκητική αποµόνωση. Η Χριστιανική κοινότητα ζήτησε επανειληµµένως την ενεργή υποστήριξή του σε δύσκολες περιστάσεις, όπως στον διωγµό του Μαξιµιανού στην Αίγυπτο και στο ξέσπασµα της αίρεσης του Αρειανισµού (εορτάζει 17 Ιανουαρίου).

Αντώνιος ο Νέος. Ήταν Θαυµατουργός και τιµάται την ίδια µέρα µε τον Αντώνιο τον Μέγα. Καταγόταν από την Βέροια. Ασκήτεψε επί 50 χρόνια ολοµόναχος σε ένα σπήλαιο. Εκεί βρέθηκε το λείψανό

42

του, το οποίο τοποθετήθηκε στο ναό µε το όνοµά του που κτίστηκε στην Βέροια.

Βενέδικτος, ο οργανωτής του µοναχισµού στην ∆ύση. Ο Βενέδικτος χωρίς τους ευλαβείς γονείς του ίσως να µην ήταν αυτός που ξέρουµε. Μεγάλωσε µε Χριστιανικές διδαχές και όταν ήρθε σε κατάλληλη ηλικία αποφάσισε να εργαστεί για την Εκκλησία. Αναχώρησε για τα Απέννινα Όρη όπου και αφιερώθηκε στην προσευχή και την µελέτη. Μετά 20 χρόνια είχε µαζέψει δίπλα του πάνω από 160 µοναχούς. Ο Άγιος Βενέδικτος τον 6ο αιώνα (510) παραδειγµατισµένος από τον Παχώµιο, ίδρυσε στο Μόντε Κασίνο, στην Ιταλία, το µοναστικό τάγµα των Βενεδικτίνων Μοναχών και στην συνέχεια το πρώτο µοναστήρι του τάγµατος. Ο Βενέδικτος θεωρείται ο κυριότερος οργανωτής του µοναχισµού στη ∆ύση (εορτάζει 14 Μαρτίου).

Παχώµιος ο Κοινοβιάρχης. Ιδρυτή του κοινοβιακού µοναχισµού θεωρούν οι πιο πολλοί µελετητές τον Παχώµιο (292-346 µ.Χ.). Αυτός ίδρυσε το πρώτο κοινόβιο σε ένα νησί του Νείλου. Το κοινόβιο του Παχωµίου παρείχε προστασία στους µοναχούς και τις µοναχές και τους επέβαλε ενιαίο τρόπο συµπεριφοράς όσον αφορά την λατρεία, τη νηστεία και την προσευχή. Σε ηλικία 20 ετών κατατάχθηκε στον αυτοκρατορικό στρατό. Προφανώς εκεί έµαθε από διοίκηση και οργάνωση, εκεί όµως γνώρισε και Χριστιανούς στρατιώτες. Όταν απολύθηκε, βαπτίσθηκε και αναχώρησε στην έρηµο. ∆ίπλα στον ασκητή Παλαίµονα, έµαθε τα της πίστεως. Αργότερα όταν ο δάσκαλός του πέθανε, έφτιαξε δικό του κελί και συνέχισε την άσκησή του. Σιγά – σιγά, ολόκληρος στρατός ασκητών µαζεύτηκε γύρω του. 3000 ασκητές οργανώθηκαν από αυτόν σε µοναχικά τάγµατα και κάτω από τις υποδείξεις του έµαθαν να ζουν κοινοβιακά. Αργότερα και άλλοι µοναχοί ακολούθησαν τον ίδιο τρόπο ζωής (εορτάζει 15 Μαΐου).

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ (Ζωγράφοι – γραφείς – χαράκτες)

1. Αναστάσιος ο Ναυπλιώτης. Ήταν ζωγράφος. Ο Άγιος Νεοµάρτυρας (1655) εκτός από την ζωγραφική, συνδέεται και µε την µαγεία, µια και του έκαναν σατανικά µάγια, επειδή χώρισε την αρραβωνιαστικιά του! Είναι προστάτης της πόλης του Ναυπλίου (εορτάζει 1 Φεβρουαρίου).

2. Θεόδωρος ο Νέος ο Βυζάντιος. Ήταν ζωγράφος του σουλτάνου. Ο Άγιος δούλεψε στο εργαστήριο ζωγραφικής του παλατιού, δίπλα στους καλύτερους βασιλικούς ζωγράφους του σουλτάνου.

43

Αλλαξοπίστησε, γρήγορα όµως µετάνοιωσε, οµολόγησε την αληθινή πίστη και µαρτύρησε (εορτάζει 17 Φεβρουαρίου).

3. Ιωάννης ο νηστευτής και ελεήµων. Ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και έζησε στα τέλη του 6ου αιώνα. Ασχολούνταν µε την χαρακτική τέχνη. Ο Άγιος ήταν πολύ φτωχός αλλά και έξυπνος άνθρωπος. ∆ιέθεσε την λιγοστή περιουσία του στους φτωχούς, όµως υπήρχαν πολλοί που είχαν ανάγκη την βοήθειά του. Επικαλέστηκε λοιπόν, έλλειψη ρευστότητας και ζήτησε από τον αυτοκράτορα Μαυρίκιο ένα µεγάλο χρηµατικό ποσό, µε προοπτική να το επιστρέψει αργότερα. Σε αντάλλαγµα θα έβαζε υποθήκη την περιουσία του. Φυσικά ο Μαυρίκιος του έδωσε τα χρήµατα τα οποία µοιράστηκαν από τον Πατριάρχη, και αυτά, στους φτωχούς. Ο αυτοκράτορας πίστεψε ότι ο Πατριάρχης προφανώς θα είχε κάποια αντικείµενα αξίας, γρήγορα όµως κατάλαβε ότι ο Ιωάννης το µόνο που είχε στην κατοχή του ήταν ένα απλό κρεβάτι και µια φτωχική καρέκλα. Θαύµασε τον αφιλοχρήµατο Πατριάρχη, έσκισε την υποθήκη, αλλά πήρε το κρεβάτι και την καρέκλα του Αγίου στο παλάτι και τα φύλαξε σαν ιερά κειµήλια. Φυσικά έδωσε κι άλλα χρήµατα στον Άγιο και προφανώς του αντικατέστησε τα φτωχικά του έπιπλα µε άλλα πολυτιµότερα. ∆υστυχώς όµως η παράδοση δεν διέσωσε το τι έγιναν αυτά. Ίσως ο Άγιος να διέθεσε και αυτά για τους φτωχούς (εορτάζει 2 Σεπτεµβρίου).

4. Λουκάς ο Ευαγγελιστής. Εκτός από λόγιος και ιατρός, ο Ευαγγελιστής ήταν και πολύ καλός ζωγράφος. Χριστιανός έγινε µέσω του λόγου του Παύλου. Σύµφωνα µε την παράδοση. Ήταν ο πρώτος που ζωγράφισε εικόνα της Παναγίας µε τον Χριστό αγκαλιά. Ζωγράφισε ακόµα εικόνες του Πέτρου και του Παύλου. Σε πολλά µέρη στην Ελλάδα σώζονται εικόνες που αποδίδονται σε αυτόν. Οι αγιογράφοι σίγουρα δεν θα µπορούσαν να έχουν καλύτερο προστάτη (εορτάζει 18 Οκτωβρίου).

5. Μελάνη η Ρωµαία. Έζησε την εποχή του Ονορίου του Β’. Μετά τον θάνατο των δύο παιδιών της πέθανε και ο σύζυγός της και στην συνέχεια και οι γονείς της. Η Οσία αποσύρθηκε στα πατρογονικά της κτήµατα και ασχολήθηκε µε την καλλιγραφία ιερών βιβλίων (εορτάζει 31 ∆εκεµβρίου).

6. Νήφων ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Εργάστηκε ως καλλιγράφος (εορτάζει 11 Αυγούστου).

7. Πορφύριος ο από µίµων ηθοποιός. (εορτάζει 4 Νοεµβρίου). Μουσικοί – Ιεροψάλτες – ποιητές

44

1. Αθηνογένης ο Πηδαχθόης. Ο Άγιος ήταν από την Σεβάστεια της Καππαδοκίας, έγινε Επίσκοπος Πηδαχθόης και µαρτύρησε κατά τους διωγµούς του ∆ιοκλητιανού. Είχε µεγάλη καλλιέργεια και µόρφωση και ήταν ένας από τους µεγαλύτερους και πιο ευαίσθητους εκκλησιαστικούς ποιητές. Αθάνατο έργο του, ένδειξη Ορθόδοξης λατρείας, πίστης και δοξολογίας είναι το πασίγνωστο «Φως ιλαρόν αγίας δόξας, αθανάτου Πατρός…» (εορτάζει 16 Ιουλίου). 2. Ανδρέας Κρήτης. Ήταν από την ∆αµασκό. Εκκλησιαστικός ποιητής και υµνογράφος του Μεγάλου Κανόνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (εορτάζει 4 Ιουλίου). 3. ∆αβίδ ο Προφήτης και Βασιλιάς. Ήταν λυράρης και ποιητής (εορτάζει 18 & 26 ∆εκεµβρίου). 4. Ρωµανός ο Μελωδός. (εορτάζει 1 Οκτωβρίου). 5. Φιλήµονας. Ήταν µουσικός στην αυλή του ηγεµόνα της Θηβαΐδας. 6. Θεόδωρος ο Στουδίτης. Μοναχός της µονής των Στουδίου. Έγραψε πολλά έργα και ήταν ένας από τους πιο εµπνευσµένους υµνογράφους (εορτάζει 11 Νοεµβρίου). 7. Ιωάννης ο ∆αµασκηνός. Ήταν αδελφός του Οσίου Κοσµά. Άριστος Θεολόγος, συγγραφέας και εµπνευσµένος υµνογράφος (εορτάζει 4 ∆εκεµβρίου). 8. Ιωσήφ ο Υµνογράφος. Έγραψε και µελοποίησε τον 9ο αιώνα. Η ζωή του ήταν περιπετειώδης. Καταγόταν από τη Σικελία, εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Πελοπόννησο, έγινε µοναχός στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια βρέθηκε ασκητής στην Κωνσταντινούπολη την οποία και εγκατέλειψε την εποχή του Λέοντα του Ε’. Ήταν η εποχή που η λατρεία των εικόνων απαγορευόταν. Προσπάθησε να πάει στην Ιταλία, αλλά συνελήφθη από πειρατές και φυλακίσθηκε στην Κρήτη. Με την αποκατάσταση της λατρείας των εικόνων, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου και πέθανε το 886. Θεωρείται από τους πιο ευαίσθητους και πολυγραφότερους υµνογράφους της Ορθοδοξίας (εορτάζει 3 Απριλίου). 9. Ιερόθεος ο αρεοπαγίτης. Παραβρέθηκε στην επιτάφια Σύναξη των Αποστόλων κατά την κοίµηση της Θεοτόκου. Οι όµορφοι ύµνοι που έψαλε προς τιµήν της, του χάρισαν τον τίτλο του «Θεόληπτου υµνολόγου». Ο Ιερόθεος ήταν Επίσκοπος Αθηνών, έγραψε πολλά βιβλία και πέθανε σε βαθιά γεράµατα, ειρηνικά (εορτάζει 4 Οκτωβρίου). 10. Κοσµάς ο Επίσκοπος Μαϊουµά. Ο Άγιος ήταν θετός αδελφός του Ιωάννη του ∆αµασκηνού. Άριστος υµνογράφος, µελωδός και ποιητής (ίσως πρόκειται για τον Όσιο Κοσµά τον Μελωδό που εορτάζει 14 Οκτωβρίου).

45

11. Στέφανος ο ∆αµασκηνός, ο Σαβαΐτης. Ανεψιός του Ιωάννη του ∆αµασκηνού. Σε ηλικία δέκα χρόνων ο Όσιος µπήκε στο µοναστήρι του Αγίου Σάββα και εκεί δυνάµωσε σε πνεύµα Κυρίου. Ασχολήθηκε µε την ποίηση, διακρίθηκε και σήµερα θεωρείται ένας από τους µεγαλύτερους εκκλησιαστικούς ποιητές. Ο Στέφανος πίστευε ότι καθετί που κάνουµε, µε λόγια ή έργα, θα πρέπει να γίνεται µόνο και µόνο για να αρέσει στον Κύριο, να τον δοξάζει και όχι για τα µάτια και τους επαίνους των ανθρώπων! Ο Όσιος πέθανε το 807 (εορτάζει 13 Ιουλίου). 12. Κασσιανή, µια ποιήτρια παραλίγο αυτοκράτειρα. Ήταν ποιήτρια και υµνογράφος στο Βυζάντιο. Η Κασσιανή έχασε τον θρόνο του Βυζαντίου, επειδή θεωρήθηκε ιδιαίτερα τολµηρή και έξυπνη από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο. Ο Θεόφιλος είπε: «Από την γυναίκα πήγασαν όλα τα κακά», υπαινισσόµενος την Εύα. Η Κασσιανή του απάντησε: «Από τη γυναίκα όµως ήρθε η σωτηρία του κόσµου», υπαινισσόµενη την Παρθένο Μαρία. Φαίνεται όµως ότι ο Θεόφιλος παρεξήγησε την ετοιµότητα και το θάρρος της (εορτάζει 7 Σεπτεµβρίου). ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

1. Η Παναγιά πάνω από όλους τους Αγίους. Θεωρείται προστάτιδα και των ναυτικών. Πολλά είναι τα θαύµατα που αναφέρονται σε Αυτήν. Στην Παναγία της Τήνου υπάρχουν αρκετά και περίεργα αφιερώµατα που έγιναν από ναυτικούς στην χάρη της. ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου η πίστη ότι η Παναγιά σώζει ψαράδες, ναυτικούς και θαλασσινούς ταξιδευτές από τρικυµίες είναι πολύ µεγάλη. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω τραγούδι που αναφέρεται στο τάµα που κάνουν ένας Τούρκος και ένας Εβραίος µαζί: «Παναγιά Βοήθα µας από την άγρια τραµουντάνα, να βαφτιστούµε Χριστιανοί, εµείς και τα παιδιά µας». Τα ονόµατα που έχουν δοθεί στην Παναγία είναι πολλά και χαρακτηριστικά. Παναγία η Θαλασσινή, η Θαλασσίτρα, η Γοργόνα, η Ρευµατοκρατούσα κ.α. Ένα από όλα είναι το Αγία Ανέµη, γιατί προφυλάσσει τα νησιά και τα καράβια από τους δυνατούς ανέµους. 2. Ανέµη, για την απανεµιά. Η Αγία αυτή, ενώ δεν αναφέρεται στο Αγιολόγιο και το µηνολόγιο της Εκκλησίας µας, στην Σαµοθράκη λατρευόταν µέχρι προσφάτως (σε εγκαταλελειµµένο τώρα εκκλησάκι). Η «ανύπαρκτη» Αγία προστατεύει το νησί από τους ορµητικούς βόρειους ανέµους. Μάλλον την καταγωγή της την οφείλει στην τοπική λατρεία της Παναγίας, επονοµαζόµενης πιθανόν

46

από κάποιους «Ανέµη» ή «Απάνεµη», λόγω κάποιου σχετικού θαύµατος. 3. Νικόλαος για κάθε τρικυµία. Από τους πιο ονοµαστούς Αγίους στη θαλασσινή Ελλάδα. Ο Νικόλαος αναφέρεται ως ο Άγιος Επίσκοπος Μύρων της Μ. Ασίας. Ανέπτυξε µεγάλο φιλανθρωπικό έργο στην περιοχή του. Ίδρυσε ξενώνες, νοσοκοµεία, φτωχοκοµεία και άλλα κοινωφελή ιδρύµατα. Ήταν ελεήµονας, πράος και εγκρατής. ∆ιώχθηκε κατά την περίοδο του Μαξιµιανού, αλλά αποκαταστάθηκε επί Μ. Κωνσταντίνου. Ο Άγιος δεν λατρεύεται τόσο από τον λαό ως ο Άγιος Επίσκοπος Μύρων της Μ. Ασίας, αλλά ως θαλασσοδαρµένος καραβοκύρης – ναυτικός. Σε ένα από τα ταξίδια που έκανε, για προσκύνηµα, ξέσπασε µεγάλη θαλασσοταραχή. Ο Άγιος προσευχήθηκε µε θέρµη και µετά, επικαλούµενος το όνοµα του Κυρίου, διέταξε τους ανέµους να σταµατήσουν. Έτσι κι έγινε. Από τότε θεωρείται ότι προστατεύει τους ναυτικούς. Το Θείο επεµβαίνει για να σώσει τους αθώους ανθρώπους από φυσικές καταστροφές, που οφείλονται σε κακές καιρικές συνθήκες. Τέτοιες είναι οι διασώσεις πλοίων ή ναυαγών από τρικυµίες, ανέµους και καταιγίδες. Η ισορροπία στις καιρικές συνθήκες συνήθως διαταράσσεται από την παρουσία αµαρτωλών ανθρώπων. Θεία όµως πρόσωπα µπορούν να επαναφέρουν τους ανέµους σε τάξη και να ηρεµίσουν τα ταραγµένα νερά. Αυτό το έκανε άλλωστε και ο Κύριός µας. Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένα από αυτά τα Θεία πρόσωπα που καθυποτάσσει τα φυσικά στοιχεία και διασώζει όσους κινδυνεύουν να πνιγούν. Ο Άγιος Νικόλαος είναι προστάτης του πολεµικού ναυτικού και εορτάζει 6 ∆εκεµβρίου. 4. Ξενοφών ο Όσιος, για ναυαγούς και αγνοούµενους στην θάλασσα. Ο Ξενοφών ήταν πολύ πλούσιος και έζησε στην Κωνσταντινούπολη την εποχή του Ιουστινιανού. Ξεκίνησε µαζί µε την σύζυγο και τα δύο αγόρια του ένα ταξίδι για την Βηρυτό. Εκεί υπήρχε µια φηµισµένη σχολή Φιλοσοφίας. Ο Ξενοφών µε την σύζυγό του θεώρησαν σκόπιµο να πάνε τους δύο υιούς τους εκεί να σπουδάσουν και φυσικά τους συνόδευσαν. Στον δρόµο όµως έγινε µεγάλη θαλασσοταραχή και το πλοίο βούλιαξε. Οι δύο υιοί του Ξενοφώντα χάθηκαν στα κύµατα, αλλά αυτός µε την γυναίκα του κατάφεραν και έφθασαν στην ακτή. Άρχισαν αγωνιωδώς να αναζητούν τους υιούς τους. Ανάµεσα στους ναυαγούς και τους πνιγµένους, όµως τα δύο αγόρια δεν υπήρχαν. Ύστερα από πολλές ηµέρες (ίσως και µήνες) αναζητήσεων, ο Ξενοφών µε την γυναίκα του έφθασαν εξαντληµένοι σε ένα µοναστήρι. Το ζευγάρι µπορεί να είχε κουραστεί από την αναζήτηση των ναυαγών, δεν είχε χάσει όµως την πίστη του στον Θεό, ότι τα παιδιά τους θα είναι ζωντανά

47

και πως θα τα εύρισκαν. Έτσι κι έγινε! Όταν η πόρτα του µοναστηριού άνοιξε, αναγνώρισαν στα πρόσωπα δύο νεαρών µοναχών τα παιδιά τους. Καταλαβαίνετε την χαρά όλων των µελών της οικογένειας που ξαναενώθηκε. Ο Ξενοφών µε την γυναίκα του Μαρία και τα παιδιά τους, Αρκάδιο και Ιωάννη, µοίρασαν την περιουσία τους στους πτωχούς, έγιναν όλοι µοναχοί και έζησαν ως τα βαθιά γεράµατά τους υµνώντας και λατρεύοντας τον Κύριο. ο Ξενοφών και η συνοδεία του προστατεύουν τους ναυαγούς και όσους έχουν αγνοούµενους στην θάλασσα (εορτάζει 26 Ιανουαρίου). Άλλοι Άγιοι που έχουν σχέση µε την θάλασσα είναι: 1. Οι 12 Απόστολοι. Γενικότερα είναι προστάτες των αλιέων, γιατί και οι ίδιοι (οι περισσότεροι) ήταν ψαράδες (εορτάζουν 30 Ιουνίου). 2. ∆ηµήτριος ή ∆ήµος. Ήταν από την Αδριανούπολη. Εργαζόταν ως ψαράς σε ιχθυοτροφείο. 3. Ισίδωρος ο Άγιος. Ναύτης στο βασιλικό στόλο του αυτοκράτορα ∆εκίου. Όταν το πλοίο του βρισκόταν στη Χίο, καταγγέλθηκε, συνελήφθη και βασανίσθηκε για την Χριστιανική του πίστη. Ο ίδιος ο πατέρας του παρότρυνε τους διώκτες του να τον θανατώσουν, πράγµα που έγινε (εορτάζει 14 Μαΐου). 4. Ιωνάς. Σχετίζεται µε ναυαγούς και ναυαγοσώστες. Ο Ιωνάς παράκουσε µία εντολή του Θεού. Αντί να ακολουθήσει την υπόδειξη του Κυρίου και να µεταβεί στη Νινευή για να κηρύξει µετάνοια, αυτός διάλεξε να ταξιδέψει µακρία στη θάλασσα προς τη Θαρσίδα. Μια καταιγίδα όµως απείλησε να βυθίσει το πλοιάριο. Οι ναύτες καταλάβανε ότι ο Ιωνάς ήταν η αιτία της θαλασσοταραχής και τον πέταξαν στη θάλασσα. Η καταιγίδα σταµάτησε, αλλά τον Ιωνά τον κατάπιε ένα µεγάλο κήτος (ψάρι). Μετά τρεις ηµέρες το κήτος τον ξέρασε ζωντανό και πάλι στην ξηρά (εορτάζει 21 Σεπτεµβρίου). 5. Καλλίστρατος. Ο Άγιος ρίχθηκε από τους διώκτες του στην θάλασσα µέσα σε ένα σάκο µε πέτρες. Από τον βυθό τον ανέσυραν δύο δελφίνια και τον έβγαλαν στην ξηρά (εορτάζει 27 Σεπτεµβρίου). 6. Μαρίνα η Αγία. Προστατεύει τους θαλασσινούς γιατί marina στα ιταλικά σηµαίνει Λιµάνι (εορτάζει 17 Ιουλίου). 7. Μωυσής. Εκλεκτός του Θεού είναι προστάτης για τα υδάτινα περάσµατα. Θυµηθείτε το πέρασµα της Ερυθράς Θάλασσας (εορτάζει 4 Σεπτεµβρίου). 8. Νώε ο ∆ίκαιος. Κατασκευαστής της «Κιβωτού». Προστατεύει τους ναυπηγούς αλλά και όσους κινδυνεύουν από νεροποντές και πληµµύρες (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου). 9. Τριαντάφυλλος. Καταγόταν από τη Ζαγορά της Μαγνησίας. Ήταν 15 χρόνια ναύτης σε πλοία (µούτσος). Αποκεφαλίσθηκε στην

48

Κωνσταντινούπολη το 1680 γιατί δεν ήθελε να αλλαξοπιστήσει (εορτάζει 8 Αυγούστου). 10. Θεόδουλος και Αγαθόποδας. Ήταν από την Θεσσαλονίκη. Σχετίζονται µε την θάλασσα λόγω ονείρου που είδαν. Οι Άγιοι είδαν, ταυτόχρονα, ότι ναυάγησαν και πως κινδύνευαν να τους καταπιούν τα κύµατα. Μια «δύναµη» όµως τους έσωσε από βέβαιο πνιγµό, ανεβάζοντάς τους στην κορυφή ενός πανύψηλου βουνού (εορτάζουν 4 Απριλίου). 11. Ιωάννης ο Ναύκληρος. (εορτάζει 8 Απριλίου). 12. Θεόκτηστος ο Ναύκληρος. (εορτάζει 6 Σεπτεµβρίου).

ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ

1. Βαρνάβας. Στους κύριους Αποστόλους συγκαταλέγεται και ο Βαρνάβας. Τιµάται ιδιαίτερα από την Εκκλησία της Κύπρου, όπου και θεωρείται ιδρυτής της. Οι αγρότες σε πολλά µέρη της Ελλάδος τον συνδυάζουν µε το σβάρνισµα των χωραφιών. Όποιος σβαρνίζει το χωράφι του την ηµέρα της εορτής του όχι µόνο θα χάσει την σοδειά του, αλλά και θα σβαρνίζει (φέρνει γύρω) όλο τον χρόνο, χωρίς κανένα αποτέλεσµα (εορτάζει 11 Ιουνίου). 2. Γεώργιος ο Σποριός και Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος, οι γεωργοί. Υπάρχουν πάνω από 45 Άγιοι, Μάρτυρες και Όσιοι µε αυτό το όνοµα. Γι’ αυτό και το όνοµα είναι αρκετά διαδεδοµένο στην Ελλάδα. Εµάς, όµως εδώ, µας ενδιαφέρουν δύο κυρίως Άγιοι. Ο Γεώργιος ο Σποριός ή ο Σποριάρης ή ο Μεθυστής, ο οποίος δεν έχει καµία σχέση µε τον Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο. Αυτός ο «φτωχός» και άγνωστος σε πολλούς Άγιος, τιµάται ιδιαίτερα από τους γεωργούς, γιατί την ηµέρα της εορτής του (εορτάζει 3 Νοεµβρίου) γίνεται η προετοιµασία του σπόρου για να αρχίσει η σπορά. Ο Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος, ο µεγάλος αυτός Άγιος, εκτός από στρατιωτικός, συνδέεται, λόγω ονόµατος, µε την γεωργία και τον πολλαπλασιασµό. Πολλά οµώνυµα εκκλησάκια του είναι απλωµένα σε όλη την Ελλάδα και σε βουνά και σε πεδιάδες. Τα γλέντια, οι ιπποδροµίες και τα πανηγύρια προς τιµήν του είναι φηµισµένα και πολυτραγουδισµένα. Το όνοµά του είναι από τα πιο διαδεδοµένα στον πληθυσµό. Αυτό δείχνει πόσο δηµοφιλής είναι ο Άγιος στην Ελλάδα. Ο Άγιος θεωρείται προστάτης των γεωργών και σε πολλά µέρη τον ονοµάζουν και αυτόν «σποριάρη», γιατί και αυτήν την περίοδο (εορτάζει 23 Απριλίου) οι αγρότες σπέρνουν. Αλλά ο Άγιος είναι προστάτης και των κτηνοτρόφωνµ γιατί η εορτή του συµπίπτει µε την εποχή που θα έπρεπε να αφήσουν τα χειµαδιά και να ανέβουν στα βουνά. Οι κτηνοτρόφοι (κεχαγιάδες) από την Θράκη ως την Κρήτη και από το Ιόνιο έως το Αιγαίο τον θεωρούν προστάτη τους. Η εορτή του

49

σηµατοδοτεί την αρχή της άνοιξης. Οι Ηπειρώτες κτιστάδες του Άι-Γιώργη (άνοιξη) κατηφόριζαν µε το τσούρµο τους προς την άλλη Ελλάδα. Το ίδιο και οι φηµισµένοι Σαµαρινιώτες ραφτάδες. Η εορτή του Άι Γιώργη σηµατοδοτούσε ένα µεταναστευτικό εσωτερικό ρεύµα, που ξεκινούσε συνήθως από τα ορεινά χωριά και κατευθυνόταν προς τον Μοριά, την Ρούµελη, την Θεσσαλία αλλά και προς την Πόλη και προς την Βλαχία. Του Άι ∆ηµήτρη όλοι αυτοί οι µετανάστες ξαναγύριζαν στα χωριά τους. Ένα από τα περίεργα της λατρείας του Άι Γιώργη, είναι ότι στα Πριγκιποννήσια, στον Μαρµαρά, ο Άγιος λατρεύεται ως θαλασσινός, προστάτης των ναυτικών (Άγιε µου Γιώργη, καβαλάρη, φύλασσέ µου το καράβι (ή φέρε µου πίσω το καράβι)). 3. ∆ιονύσιος ο Άγιος και το κρασί. Ο Άγιος που λατρεύεται ιδιαίτερα στην Ζάκυνθο, φαίνεται ότι λόγω ονόµατος έχει κάποια σχέση (οµόηχη) µε τον αρχαίο θεό ∆ιόνυσο και την άµπελο. Λέγεται ότι ο Άγιος βρήκε ένα πολύ µικρό φυτό, το πήρε και το φύτεψε µέσα σε ένα κρανίο νεκρού πουλιού. Όταν το φυτό µεγάλωσε λίγο ακόµα, το µεταφύτεψε σε ένα κρανίο λιονταριού και όταν αυτό µεγάλωσε κι άλλο, το έβαλε στο κρανίο ενός γαϊδάρου. Αργότερα όταν το είδε να µεγαλώνει κι άλλο, το φύτεψε στην γη. Αυτή ήταν η άµπελος! Πράγµατι. Όταν πίνεις λίγο κρασί, τραγουδάς σαν πουλάκι, µε λίγο παραπάνω αισθάνεσαι σαν λιοντάρι και µε πολύ περισσότερο φέρεσαι σαν γάιδαρος. (εορτάζει 17 ∆εκεµβρίου). 4. ∆ηµήτριος ο Άγιος Μάρτυρας ο Μυροβλύτης. Ο Άγιος, εκτός του ότι θεωρείται υπερασπιστής και προστάτης της Θεσσαλονίκης, συνδέεται και µε την γεωργία, την σπορά τα δηµητριακά κ.λ.π. Η εορτή του σηµατοδοτούσε την αρχή του χειµώνα και την επιστροφή των ξενιτεµένων (εορτάζει 26 Οκτωβρίου). 5. Εισόδια της Θεοτόκου, για την αφθονία των καρπών. Μεγάλη εορτή όπου οι γεωργοί βράζουν πολυσπόρια, τα πηγαίνουν στην Εκκλησία ως προσφορά των πρώτων σπόρων και αφού διαβαστούν τα µοιράζονται και τα τρώνε. Έτσι εξασφαλίζεται η αφθονία των καρπών (εορτάζει 21 Νοεµβρίου). 6. Ελισσαίος και το πιθάρι µε το λάδι που δεν στερεύει ποτέ. Ο Ελισσαίος, ο µαθητής του Προφήτη Ηλία και διάδοχός του, συνδέεται µε το λάδι, τους λαδέµπορες και τους ελαιοπαραγωγούς, λόγω συγκεκριµένου θαύµατος. Μία χήρα ήλθε και παρακάλεσε τον Ελισσαίο να σώσει τους υιούς της. ένας δανειστής του πεθαµένου άντρα της, ήθελε να τους πάρει δούλους έναντι κάποιου παλαιού χρέους. Ο Ελισσαίος ρώτησε την χήρα αν είχε κάτι πολύτιµο µέσα στο σπίτι της και αυτή του απάντησε, ότι το πιο πολυτιµότερο που είχε ήταν ένα πήλινο δοχείο µε λάδι. Ο Ελισσαίος της είπε να πάει

50

να βρει πολλά άλλα τέτοια δοχεία, να δανειστεί και από άλλους, να πάει σπίτι της, να κλείσει τις πόρτες και τα παράθυρα και µε τους υιούς της να αδειάσει από το λάδι της, λάδι στα άδεια δοχεία. Έτσι κι έκανε η γυναίκα, αλλά έµεινε ευχάριστα έκπληκτη όταν είδε τα άδεια δοχεία να ξεχειλίζουν από λάδι, χωρίς το δικό της να αδειάζει ποτέ. Έτσι πούλησε το λάδι και πλήρωσε το χρέος του πεθαµένου άντρα της στον δανειστή, γλυτώνοντας τους υιούς της από την δουλεία και είχε και κέρδος (εορτάζει στις 14 Ιουνίου). Ηλίας, ένας Προφήτης της βροχής και των µετεωρολογικών φαινοµένων. Ο Άγιος Προφήτης της Παλαιάς ∆ιαθήκης, σε λίγους είναι γνωστό ότι σχετίζεται µε τους αγρότες. Η ύπαιθρος είναι εξαρτηµένη από τις καιρικές συνθήκες και ο Ηλίας ελέγχει τα µετεωρολογικά φαινόµενα. Κατά κάποιον τρόπο ο Άγιος ελληνοποιήθηκε και πήρε την θέση του παλαιού θεού ∆ία. Όπως και ο προκάτοχός του, θεωρείται πως µαζεύει και σκορπάει τα σύννεφα, όπως και ότι κρατά ή αφήνει την βροχή. Στην Θράκη και τη Μακεδονία εξακολουθούν να θυσιάζουν πρόβατα στον Άγιο, για να τους λυπηθεί και να βρέξει. Εκτός από τους αγρότες, τον τιµούν και οι τσοπάνηδες, γιατί τον έχουν συντροφιά στις βουνοκορφές και γιατί µε την βροχή που στέλνει ο Άγιος, φυτρώνει το χορτάρι, παχαίνει και έχουν να βοσκήσουν τα ζωντανά τους. Σε πολλά µέρη θεωρούν ότι ο Άι-Λιας κρατά στα χέρια του αστροπελέκια που µε αυτά κυνηγά στις κορφές των βουνών έναν κακοποιό δράκοντα αλλά και δαιµόνια. Στην πατρίδα µας ο Ηλίας δεν πήρε µόνο την θέση του ∆ία, αλλά και του θεού Ήλιου. Όπως και οι δύο προκάτοχοί του λατρεύεται και αυτός στις ψηλότερες κορυφές των βουνών. Στον Όλυµπο βρίσκεται εκκλησάκι του, ψηλότερα από κάθε άλλο. Αλλά και στον Ταϋγετο (2.407 µ.) συµβαίνει το ίδιο. Ιδιαίτερα στον Ταϋγετο η λατρεία του Αγίου κρατά ακόµα ζωντανά όλα τα παλαιοχριστιανικά χαρακτηριστικά της. Είναι γνωστές οι «φωτιές του Άι – Λια», που ανάβονται στις κορυφές των βουνών από τους πανηγυριστές του. Μάλιστα, πολλές από αυτές τις φωτιές ανάβουν µε σκέτο λιβάνι που οι πιστοί φέρνουν στον Άγιο µε σακούλια. Σκοπός είναι τις λάµψεις τους, να τις δουν όσο το δυνατόν περισσότεροι πιστοί στα γύρω πεδινά χωριά. Αυτό θεωρείται ευλογία. Το άρωµα του λιβανιού, ίσως έχει και κάποιο καθαρτικό – απολυµαντικό λόγο, µια και ο Άι-Λιας «νόσους αποδιώκει και λεπρούς καθαρίζει». Σύµφωνα µε την παράδοση, ο Ηλίας ζούσε σε σπηλιά στο βουνό, τον έτρεφε ένα κοράκι και σκεπαζόταν µε µια «µηλωτή» (προβιά). Όταν ήλθε η ώρα να πεθάνει, µπρος στα έκπληκτα µάτια του µαθητή του Ελισσαίου, τον πήρε ένα πύρινο άρµα και τον ανέβασε στον ουρανό. Η «µηλωτή», δίνει αφορµή ο Άγιος να θεωρηθεί προστάτης των

51

γουναράδων, αλλά και το πύρινο άρµα των αστροναυτών! (εορτάζει 20 Ιουλίου). 7. Ιωάννης ο Πρόδροµος και τα ιερά ύδατα του ουράνιου

Ιορδάνη. Πάνω από 100 Άγιοι φέρουν αυτό το όνοµα, γι’ αυτό είναι και ένα από τα πιο δηµοφιλή στην Ελλάδα. Εδώ όµως µιλάµε για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ίσως πολλοί αναρωτιούνται πως µπορεί να θεωρείται αγροτικός Άγιος ο Βαπτιστής του Κυρίου. Ο Ιωάννης συνδέεται µε τον Ιορδάνη τον ποταµό, που µε τα νερά του κάνει πλούσια την γη. Ο επίγειος Ιορδάνης, όµως, είναι αντίγραφο του ουράνιου Ιορδάνη. Οι αγρότες συχνά επικαλούνται τα γονιµοποιά ύδατα του ουρανού για τις σοδειές τους. Για τον Άι-Γιάννη, ο λαός πιστεύει ότι φέρνει τις «τύχες», γι’ αυτό τον ονοµάζουν «Ριζικάρη» αλλά και «Κλήδονα» από το γνωστό έθιµο. Τον ονοµάζουν και «Ριγανά». Η ηµέρα της εορτής του σηµατοδοτεί το µάζεµα της ρίγανης (βασικό συστατικό συντήρησης τροφίµων). Σε πολλά µέρη από την ρίγανη που µαζεύουν, µέρος της το πηγαίνουν στην Εκκλησία, την διαβάζουν και µε αυτή ραντίζουν µε αγιασµό τα κτήµατά τους (τα ιερά ύδατα του ουράνιου Ιορδάνη). Έτσι πιστεύουν ότι θα έχουν καλή και ευλογηµένη σοδειά. Άι-Γιάννης Κυνηγός ονοµάζεται γιατί γύρω στις 29 Αυγούστου συνηθιζόταν να βγαίνουν οι κυνηγοί για κυνήγι (στη Θράκη). (εορτάζει 7 Ιανουαρίου, 24 Ιουνίου, 29 Αυγούστου). 8. Ιωάννης ο Θεολόγος ο «τριανταφυλλάς». Τον Άγιο Απόστολο, στην Θράκη, τον λένε και «Τριανταφυλλά» γιατί προστατεύει τις καλλιέργειες µε τριαντάφυλλα και ρόδα. Από αυτά οι αγρότες παίρνουν το πολύτιµο ροδέλαιο. Η ηµέρα της εορτής του (8 Μαΐου) είναι εθιµική αργία και αλίµονο στον αγρότη που θα εργαστεί. Ο Άγιος µε χαλάζι θα του καταστρέψει την παραγωγή του. Στα Άγραφα, τον Άγιο παλαιότερα τον ονόµαζαν «Χαλαζιά». Αλλού πίστευαν πωςπροστάτευε από την ελονοσία. 9. Ιέρωνας από τα Τύανα της Καππαδοκίας. Ο Ιέρωνας είχε µεγάλη µόρφωση, όµως εργαζόταν ως αγρότης, παρόλο που οι άλλοι εθνικοί τον κορόιδευαν. Θεωρούσαν την δουλειά στην γη και τους αγρούς υποτιµητική. Ο Ιέρωνας όµως ήξερε, πως καµία δουλειά δεν είναι ντροπή και συνέχισε να εργάζεται. Όταν τον ειρωνεύονταν για την εργασία του, απαντούσε µε τα λόγια των γραφών: «Κοπιώµεν εργαζόµενοι ταις ιδίαις χερσί». Ο Ιέρων ανέλαβε νωρίς την προστασία της οικογένειάς του, µιας και ο πατέρας του πέθανε γρήγορα. Κατά τους διωγµούς του ∆ιοκλητιανού συνελήφθη µαζί µε τους δύο αδελφούς του και άλλους 30 συνεργάτες του και αποκεφαλίσθηκαν στην πόλη Μελιτίνη (εορτάζει 7 Νοεµβρίου).

52

10. Σπυρίδωνας, για την σπορά και τα σπόρια. Τιµάται ιδιαίτερα στην Κέρκυρα και θεωρείται από τους πιο θαυµατουργούς Αγίους. Μπορεί να θεωρηθεί, λόγω ονόµατος, προστάτης για την σπορά, για τα σπόρια. Ταυτόχρονα, πάλι λόγω ονόµατος, προστατεύει τους πιστούς από τα σπυριά και την ευλογιά. Αλίµονο σε αυτόν που θα εργαστεί στην εορτή του Αγίου. Προστατεύει επίσης από την πανώλη και από κάθε είδους επιδηµίες, λόγω θαυµάτων. Ακόµα και τα αυτιά θεραπεύει. Θεωρείται όµως προστάτης, λόγω θαυµάτων, και για πολλά άλλα επαγγέλµατα, όπως των κεραµέων, των χρυσοχόων, των ενεχυροδανειστών κ.α. Πριν γίνει ιερέας, ο Άγιος, ήταν κι αυτός βοσκός. Επειδή φορά ψάθινο καπελάκι, έχει σχέση και µε τα ψάθινα είδη και µε αυτούς που πλέκουν ψάθες. Ο Άγιος µπορεί επίσης να θεωρηθεί προστάτης σε τρικυµίες και σε πολιορκίες. Ο Άγιος στην Κερκυραϊκή παράδοση παρουσιάζεται να φεύγει από την Εκκλησία και να περπατά γύρω από την πόλη ή το νησί και έτσι βοηθά όποιον τον καλεί και τον έχει πραγµατικά ανάγκη. ∆ύο από τα πολλά θαύµατα του Αγίου συνδέονται µε τους κεραµοποιούς και τους χρυσοχόους: Στο πρώτο, ο Άγιος στην Α’ Οικουµενική Σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια το 325 µ.Χ., για να αποδείξει το τρισυπόστατο της θεότητας, πήρε στο χέρι του ένα κεραµίδι. Αυτό διαχωρίστηκε θαυµατουργικά σε χώµα, νερό και φωτιά. Στο δεύτερο, κάποιος ζήτησε από τον Άγιο χρήµατα επειδή βρισκόταν σε µεγάλη ανάγκη. Ο Άγιος πήρε από το έδαφος δύο φίδια, που εκείνη την ώρα περνούσαν από µπροστά του. Αυτοµάτως τα φίδια στερεοποιήθηκαν και έγιναν χρυσά. Τα έδωσε στον άνθρωπο και αυτός τα πήρε και τα έβαλε ενέχυρο. Όταν ξεπέρασε το οικονοµικό του πρόβληµα, ξαναγύρισε στον ενεχυροδανειστή, πλήρωσε την αξία των χρυσών φιδιών, τα πήρε και τα επέστρεψε στον Άγιο. Αυτός τα ξανά-τοποθέτησε προσεκτικά στο έδαφος. Τα φίδια ζωντάνεψαν και πάλι θαυµατουργικά και έφυγαν (εορτάζει 12 ∆εκεµβρίου). 11. Τρύφωνας ο αµπελουργός. Προστατεύει αγροκτήµατα, κήπους, αµπέλια, θεραπεύει νόσους και αποδιώκει δαιµόνια. Έχει διασωθεί ξορκισµός στο όνοµά του αγίου, όπου στρέφεται κατά των εντόµων που καταστρέφουν τα αµπέλια, τους κήπους, τα µποστάνια και γενικότερα τα χωράφια. Σε αυτόν τον ξορκισµό, φέρεται ο Άγιος να διατάζει τα έντοµα να πάνε σε τόπο άνυδρο και ακαλλιέργητο, γιατί διαφορετικά, µε την επίκληση του Θεού, θα στείλει στρουθιά (σπουργίτια) να τα αφανίσουν. Την ηµέρα της εορτής του, κανείς αµπελουργός δεν πάει στο αµπέλι του, ούτε κάνει αγροτικές δουλειές, γιατί πιστεύεται ότι µεγάλο κακό θα βρει αυτόν, τα αµπέλια του και τα παιδιά του (εορτάζει 1 Φεβρουαρίου).

53

12. Μεταµόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Η εορτή του Σωτήρος, όπως λέγεται, έχει κάποια σχέση µε τα αµπέλια. Η Εκκλησία διαβάζει δύο συγκεκριµένες ευχές που αφορούν τα σταφύλια και τον τρύγο (εορτή 6 Αυγούστου). 13. Ύψωση Τιµίου Σταυρού. Αυτή η εορτή είναι σηµαντική για τους αγρότες, σε πολλά µέρη της πατρίδος µας. Όταν οι αγρότες αποθερίσουν, πλέκουν µε τα τελευταία στάχυα ένα στεφάνι, ένα σταυρό ή µια πλεξούδα και την αναρτούν στο εικονοστάσι του σπιτιού σαν αγιωτικό. Όταν έρθει ο καιρός της σποράς (την ηµέρα του Σταυρού, 14 Σεπτεµβρίου), πηγαίνουν στην Εκκλησία τους σπόρους από αυτή την δέσµη και αφού ευλογηθούν και διαβαστούν απ’ τον παπά, τους ανακατώνουν µε τους άλλους σπόρους που είναι για την σπορά. Έτσι η νέα σπορά έχει κάτι από την παλαιά και η ευλογία διαιωνίζεται, αναζωογονώντας αενάως το χωράφι. Η ύψωση του Τιµίου Σταυρού έχει σχέση µε ατυχήµατα που γίνονται λόγω συνωστισµού. Λέγεται, ότι όταν η Αγία Ελένη βρήκε τον Τίµιο Σταυρό, πολλοί πιστοί έτρεξαν να τον προσκυνήσουν, µε αποτέλεσµα να συµβούν πολλά θανατηφόρα δυστυχήµατα από τον συνωστισµό. Η Αγία Ελένη, ύψωσε τον Τίµιο Σταυρό σε σηµείο που να τον βλέπουν όλοι και τα δυστυχήµατα σταµάτησαν. Η Ύψωση του Τιµίου Σταυρού σχετίζεται και µε το δάγκωµα των φιδιών, που ήταν πολύ συχνή αιτία θανάτων παλαιότερα. Όταν οι Ισραηλίτες περνούσαν την έρηµο, τους δάγκωναν πολλά φαρµακερά φίδια, αλλά µε την Χάρη του Θεού, ο Μωυσής ύψωσε ένα σταυρό που πάνω του είχε πλεγµένο ένα φίδι. Αυτό λειτούργησε προστατευτικά και αποτρεπτικά για τους ταλαιπωρηµένους οδοιπόρους. Λέγεται ότι αυτή η ύψωση, ήταν µια προφητική προαναγγελία της µελλοντικής Σταύρωσης του Κυρίου. Ας µην ξεχνάµε ότι και το ιατρικό σήµα είναι ένας σταυρός µε ένα ελισσόµενο φίδι επάνω του – εξέλιξη του συµβόλου του Ασκληπιού. 14. Ααρών ο ∆ίκαιος. Ο αδελφός του Μωυσή, ο Ααρών ο ∆ίκαιος Προφήτης, θεωρείται προστάτης της βλάστησης, λόγω του ότι άνθησε θαυµατουργά το ξεραµένο του ραβδί που έµπηξε στο χώµα (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου). 15. Ανθούσα, Ανθή, Μαριάνθη, Άνθιµος, Ευανθία. Προστάτες των ανθών λόγω ονόµατος. 16. Ανδρέας ο Απόστολος. Παραδοσιακά έχει σχέση µε το νερό και τις νεροποντές (Ανδρέας = Ανυδρέας). Οι γεωργοί για να έχουν καλή σοδειά, στην εορτή του βράζουν σιτάρι, καλαµπόκι, βρίζα και όσπρια (πολυσπόρια – µπόλια) και τα πάνε στην Εκκλησία για «διάβασµα». Μετά τα µοιράζονται και τα τρώνε. Παρετυµολογικά

54

(Αντρέας – ανδρείος, αντρειεύοµαι), ο Άγιος αντρειεύει το κρύο αλλά και τα σπαρτά (εορτάζει 30Νοεµβρίου) 17. Αχίλλειος. Πολλοί αγρότες τάζουν στον Άγιο για να µην χαλάσει η σπορά τους αλλά και για να µην πέσει χαλάζι (εορτάζει 15 Μαΐου). 18. Αικατερίνη. Η Αγία είναι αγαπητή και στους αγρότες, που την επικαλούνται σε περίπτωση ανοµβρίας, µιας και στην εορτή της συνήθως βρέχει (εορτάζει 25 Νοεµβρίου). 19. Αλέξιος. Ο άνθρωπος του Θεού, προστατεύει από επιδηµίες και αρρώστιες τους ανθρώπους. Προστατεύει ακόµα τα αµπέλια και τις σοδειές από διάφορα βλαβερά έντοµα (εορτάζει 17 Μαρτίου). 20. ∆ίος ο Όσιος. Φύτεψε το ξερό ραβδί του και αυτό µε την επίκληση της Αγίας Τριάδας, έβγαλε ρίζες και φύτρωσε µεγάλο δένδρο, µε πλούσιο φύλλωµα και νόστιµους καρπούς (εορτάζει 19 Ιουλίου). 21. Θαλάσσιος και Λιµναίος. Είχαν αγρόκτηµα σε βουνό, παρόλο που τα ονόµατά τους θυµίζουν περισσότερο θάλασσα, λίµνες ή λιµάνια (εορτάζουν 22 Φεβρουαρίου). 22. Καλλίνικος ο Άγιος Μάρτυρας. ∆εν έχει άµεση σχέση µε τους αγρότες, αλλά µε τα νερά. Με θαυµατουργό τρόπο έκανε από µία ξερή πέτρα να ξεπηδήσει νερό για να ξεδιψάσουν οι διώκτες του. Τον επικαλούνται για να βρουν νερό. 23. Κοσµάς ο Αιτωλός. Στην Ήπειρο προστατεύει τα φυτά και τα δένδρα (εορτάζει 24 Αυγούστου). 24. Κόνων ο Κηπουρός. (εορτάζει 5 Μαρτίου). 25. Μάρκος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής. Το όνοµά του σχετίζεται παρετυµολογικά µε το µαργώνω = ναρκώνω. Οι αγρότες πιστεύουν ότι ο Άγιος ναρκώνει τα φίδια, γι’ αυτό στην εορτή του δεν κάνουν γεωργικές εργασίες, για να τον τιµήσουν αλλά και από φόβο µήπως τους δαγκώσει φίδι για τιµωρία που δεν κρατούν την αργία (εορτάζει 25 Απριλίου). 26. Μαρίνα η Αγία. Στην Θράκη της αφιερώνουν τα πρώτα σύκα και τα πρώτα σταφύλια. Γενικότερα η Αγία «ζητάει» τις απαρχές των καρπών και αλίµονο στον αγρότη που θα το ξεχάσει. Η σοδειά του θα καταστραφεί. Αλλά και απέναντι στους ιερείς φαίνεται να έχει µια ευαισθησία. Ένας ιερέας που δεν την τίµησε την ηµέρα της εορτής της, άνοιξε η γη και τον κατάπιε µαζί µε τα άλογά του την ώρα που αλώνιζε. Την ηµέρα της εορτής της Αγίας, σε πολλά µέρη, λέγεται ότι ακούνε µέσα από τα βάθη της γης τον παπά και τα άλογά του να βογκάνε και να εκλιπαρούν για να ανέβουν και πάλι στην επιφάνεια. (εορτάζει 17 Ιουλίου). 27. Μαργαρίτα. Προστατεύει τις µαργαρίτες, λόγω ονόµατος (εορτάζει 25 Ιανουαρίου και 1 Σεπτεµβρίου).

55

28. Μιχαήλ Πακναµάς ο κηπουρός. Ένας άγνωστος ταπεινός Άγιος. Ο Άγιος εργαζόταν σε ταπεινές δουλειές της γης και επειδή δεν µπορούσε να βγάλει τα προς το ζην, έκανε και τον χαµάλη – µεταφορέα. Μετέφερε προµήθειες, προϊόντα και εµπορεύµατα µε τον γάιδαρό του, στα περίχωρα των Αθηνών. Σε µία από τις κολώνες του Ολυµπίου ∆ιός είναι χαραγµένη η φράση: «1771 Ιουλίου 9, αποκεφαλίσθηκε ο Πακναµάς Μιχάλης». Είχε κατηγορηθεί ότι κουβαλούσε πυροµαχικά για τους επαναστάτες. Του ζητήθηκε να τουρκέψει και αυτός φυσικά αρνήθηκε. (εορτάζει 30 Ιουνίου). 29. Νώε, για το αµπέλι και το κρασί. Ο Βιβλικός ∆ίκαιος Νώε, έφτιαξε κρασί και ήπιε. Μέθυσε και έπεσε για ύπνο, φάνηκε όµως η γύµνια του και αυτό είχε συνέπειες. Μπορούµε να δεχθούµε ότι προστατεύει τους πότες, συνιστώντας όµως το µέτρο… 30. Πολύκαρπος. Για τις σοδειές αλλά και για τα πολλά παιδιά (πολύτεκνοι), λόγω ονόµατος. 31. Σεραφείµ ο Όσιος, από την Λοκρίδα. Τον επικαλούνται για να αναβλύσουν νερά και να φύγουν οι ακρίδες (εορτάζει 6 Μαΐου). 32. Τριαντάφυλλος, από τη Ζαγορά. Προστατεύει τα τριαντάφυλλα λόγω ονόµατος (εορτάζει 8 Αυγούστου). 33. Φωκάς ο Κηπουρός. (εορτάζει 22 Σεπτεµβρίου). 34. Χρυσάνθη – Χρύσανθος. Για τα χρυσάνθεµα, λόγω ονόµατος. 35. Χρήστος ο Κηπουρός. Νεοµάρτυρας (1748) από την Αλβανία (εορτάζει 12 Φεβρουαρίου). ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ 36. Σώζων ο ταπεινός βοσκός. Βοσκός στο επάγγελµα, ο Άγιος έλεγε σε όσους τον πείραζαν και τον χλεύαζαν ότι ήθελε να γίνει πιο ταπεινός ακόµα και από τα πρόβατα που έβοσκε. Ο Άγιος επισκέφθηκε την πόλη του Ποµπήιου στην Κιλικία και παρά την πραότητά του εξοργίσθηκε όταν είδε σε έναν ναό ένα χρυσό είδωλο. ∆εν µπορούσε να ανεχθεί τόσο άχρηστο πλούτο όταν έξω υπήρχαν άνθρωποι που υπέφεραν και πεινούσαν. Έσπασε το χρυσό χέρι του αγάλµατος και το πήγε στην αγορά για να το πουλήσει. Φυσικά εκεί συνελήφθη, δικάστηκε και καταδικάσθηκε σε θάνατο µε µαρτύρια. Ο Άγιος Σώζων θεωρείται σήµερα ότι σώζει αδιακρίτως από κάθε κίνδυνο. Θεωρείται βουκολικός Άγιος και εµφανίζεται να βόσκει πρόβατα ή να κρατά στην αγκαλιά του κάποιο ζώο. Θυµίζει την αρχαία απεικόνιση του νεαρού που κουβαλά στον ώµο του ένα αρνί. Η απεικόνιση του «καλού ποιηµένος» που σώζει το αρνί, που είχε χαθεί και κινδύνευε. Αυτός ο συµβολισµός στους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους είχε δανειστεί για την απεικόνιση του Κυρίου. Εξάλλου, ο «∆ίας – Σωτήρ» είχε πια χάσει την θέση του από

56

το Σωτήρα του κόσµου, τον γλυκύτατο Ιησού. Ο Άγιος Σώστης (ανύπαρκτος Άγιος) είναι µία άλλη αφηρηµένη µορφή – έννοια που ταυτίζει τον Άγιο Σώζων µε το Σωτήρα Ιησού. (Υπάρχουν δύο Άγιοι Μάρτυρες µε το όνοµα Σώζων. Εορτάζουν 7 Αυγούστου και 7 Σεπτεµβρίου). 37. Μόδεστος ο προστάτης των ζώων. Ο Άγιος φέρεται να προστατεύει τα ζώα, ιδιαίτερα αυτά που σέρνουν άροτρο. Στην εορτή του δεν «εορτάζουν» µόνο τα βόδια, αλλά κατά επέκταση όλα τα οικόσιτα ζωντανά. Σε πολλά µέρη γίνονται συλλείτουργα, αγιασµοί και αφού «ευλογηθούν – διαβαστούν» από τον παπά τα ζώα, φτιάχνονται κόλλυβα και «υψώνουν το ύψωµα». Τελικά το δίνουν στα ζώα να το φάνε. Στην Λέσβο του Αγίου Μόδεστου, παίρνουν αγιασµό και ραντίζουν µε αυτόν τα χωράφια τους, για να γλυτώσουν από τις ακρίδες και όλα τα άλλα κακά. Αναφέρονται δύο Άγιοι µε αυτό το όνοµα. Ο ένας έζησε γύρω στο 614, όταν ο Πέρσης Χοσρόης πήρε τον Τίµιο Σταυρό από τα Ιεροσόλυµα και ο άλλος έζησε ανάµεσα στο 300 µε 400 µ.Χ. Και οι δύο αναφέρονται ως Επίσκοποι Ιεροσολύµων. Αυτός, ο δεύτερος Μόδεστος, αναφέρεται ότι ανέστησε ζώα που είχαν πεθάνει πίνοντας νερό µε δηλητήριο φιδιού. Υπάρχει δέηση προς τον Άγιο Μόδεστο που τον επικαλούνται για τα άρρωστα ζώα αλλά και στο λεγόµενο «µικρό Ευχολόγιο» υπάρχουν δύο ευχές του Αγίου Μόδεστου που ονοµάζονται «εις κτήνη». Φυσικά θα µπορούσε να θεωρηθεί και προστάτης των κτηνιάτρων (εορτάζει 16 ∆εκεµβρίου). Αθηνογένης ο Πηδαχθόης. Ήταν από την Σεβάστεια της Καππαδοκίας. Ανέθρεψε µία ελαφίνα και παρακάλεσε τον Θεό ποτέ να µην πιαστεί από κυνηγούς, ούτε αυτή ούτε τα παιδιά της, ούτε τα εγγόνια της. Έτσι κι έγινε (εορτάζει 16 Ιουλίου). Αντώνιος ο νέος. Ασκήτεψε για 50 χρόνια σε µια σπηλιά. Εκεί πέθανε. Αναφέρεται πως τα σκυλιά ενός κυνηγού βρήκαν το λείψανό του, ενώ βόδια έσυραν το λείψανο µέχρι το πατρικό του σπίτι (εορτάζει 1 ∆εκεµβρίου). Αρτέµονας ο Άγιος Μάρτυρας. Συνάντησε τους διώκτες του στον δρόµο για την Καισάρεια. Τον Άγιο ακολούθησαν δύο ελάφια και έξι άγριοι όνοι. Άτταλος ο Όσιος ο Θαυµατουργός. Αναφέρεται ότι ο Όσιος ήταν τόσο πράος και αγαθός, που τα πουλιά έρχονταν άφοβα κάθε πρωί κοντά του (εορτάζει 6 Ιουνίου). Βλάσης. Ο Άγιος θεραπεύει ανθρώπους και ζώα. Ζούσε σε σπηλιά ανάµεσα σε άγρια ζώα που δεν τον πείραζαν, γι’ αυτό και

57

προστατεύει από τον λύκο, το τσακάλι και την αρκούδα (εορτάζει 11 Φεβρουαρίου). Γεώργιος, ∆ηµήτριος, Μηνάς και Θεόδωρος. Σαν καβαλάρηδες προστατεύουν τα άλογα και τους ιππείς. Ιδιαίτερα ο Θεόδωρος προστατεύει τα άλογα από τον βαρύ χειµώνα. Κάποτε λένε, έπεσε βαρύς χειµώνας και τα άλογα απελπισµένα κίνησαν να πάνε στο ποτάµι να πνιγούνε. Στον δρόµο τους βρέθηκε ο Άγιος Θεόδωρος και τα γύρισε πίσω. Έτσι τα έσωσε γιατί σε λίγο πέρασε η βαρυχειµωνιά και ήρθε πάλι η άνοιξη µε το παχύ χορτάρι. Ελευθέριος ο Επίσκοπος Ιλλυρικού. Προστατεύει από επιθέσεις άγριων θεριών. Κατά το µαρτύριό του, όταν ρίχθηκε στα άγρια θηρία για να τον κατασπαράξουν, αυτά τον σεβάστηκαν, δεν τον πείραξαν καθόλου, απεναντίας κάθισαν ήσυχα δίπλα στα πόδια του. Πολλοί Άγιοι Μάρτυρες αξιώθηκαν παρόµοιας χάρης. Ελισσαίος ο Προφήτης. Μαθητής του Προφήτη Ηλία και Προφήτης ο ίδιος. Καθαρά από παρετυµολογία του ονόµατός του ο Άγιος θεωρείται προστάτης ανθρώπων και ζώων από τη λύσσα (εορτάζει 14 Ιουνίου). Λάζαρος ο βοσκός από τη Βουλγαρία. Ήταν βοσκός στο επάγγελµα (εορτάζει 23 Απριλίου) Λεόντιος ο Ποιµένας. (Εορτάζει 18 Ιουνίου) Μάρκος, ο µαθητής του ιερού Χρυσοστόµου. Γιάτρεψε τον τυφλό σκύµνο (κουτάβι) µιας ύαινας. Αυτή του έφερε ως πληρωµή ένα δέρµα κριαριού µαζί µε το µαλλί του. Ο Άγιος σχετίζεται µε τους κτηνιάτρους (εορτάζει 5 Μαρτίου). Μάµας ο Άγιος. Ο «Ηρακλής του χριστιανισµού». Εκτός από προστάτης των Βυζαντινών Απελατών, των φρουρών των συνόρων, των παλικαριών, των κλεφτών και των γενναίων, θεωρείται και προστάτης των τσοπάνηδων και των κοπαδιών (Υπάρχουν επτά Άγιοι µε αυτό το όνοµα). Παρθένιος Επίσκοπος Ραδοβιζίου. Του άρεσε να κοιτά τα κοπάδια και να τα ευλογεί. Τα αποκαλούσε «τα ευλογηµένα». Απεβίωσε ειρηνικά το 1777 (εορτάζει 21 Ιουλίου). Παύλος ο Θηβαίος. Ο Άγιος Αντώνιος βρήκε τον Άγιο νεκρό µέσα σε ένα τάφο που είχαν σκάψει µε τα νύχια του δύο άγρια λιοντάρια. Τα θηρία παρέστεκαν το νεκρό που πέθανε σε µεγάλη ηλικία, 113 ετών (εορτάζει 15 Ιανουαρίου). Πεύσιππος, Ελάσιππος, Μέσιππος. Τα τρίδυµα αδέλφια από την Καππαδοκία ηµέρωναν και ίππευαν άγρια άλογα (εορτάζουν 16 Ιανουαρίου). Χαραλάµπης. Τα άλογα του Άι-Χαραλάµπη. Στην Λέσβο, στην πανήγυρη του Αγίου γίνονται αγώνες µε άλογα για το καλό των ζώων.

58

Θεωρείται ακόµα προστάτης των κοπαδιών και των βοσκών (Υπάρχουν 4 Άγιοι µε το ίδιο όνοµα. Εορτάζουν 17 Σεπτεµβρίου, 10 Φεβρουαρίου, 23 Αυγούστου, 30 Μαΐου). Χρυστόφορος ο «κυνοπρόσωπος». Λέγεται πως ο Άγιος ήταν άσχηµος και σωµατώδης, γι’ αυτό και µπορεί να θεωρηθεί προατάτης των «άσχηµων» αλλά και των σκύλων, γιατί σε πολλές λαϊκές εικόνες παρουσιάζεται ως κυνοπρόσωπος

Άγιοι βορά στα θηρία Υπάρχει και µία οµάδα Αγίων Μαρτύρων που σχετίζονται λόγω µαρτυρίου µε τα άγρια ζώα. Είναι όλοι αυτοί οι µάρτυρες που ρίχθηκαν στα θηρία επειδή δεν απαρνιούνταν την πίστη τους. 1. Ανίκητος. Επί ∆ιοκλητιανού ρίχθηκε στην αρένα ως τροφή σε ένα πεινασµένο λιοντάρι, αλλά το άγριο ζώο ηµέρεψε και έγινε σαν αρνί. Τότε έγινε µεγάλος σεισµός και συντρίφτηκαν τα είδωλα των θεών (υπάρχουν δύο Άγιοι µε αυτό το όνοµα. Εορτάζουν 12 Αυγούστου και 7 Νοεµβρίου). 2. Γλυκερία η Αγία από την Θράκη. Βασανίσθηκε και ρίχθηκε ως τροφή στα θηρία (εορτάζει 13 Μαΐου). 3. ∆ορυµέδων και Τρόφιµος. Οι Άγιοι ρίχθηκαν στην αρένα της Αντιόχειας σαν τροφή σε αρκούδες, λέοντες και µίας λεοπάρδαλης, αλλά τα άγρια θηρία δεν τους πείραξαν (εορτάζουν 19 Σεπτεµβρίου). 4. Ευφηµία. Η Αγία πέθανε ύστερα από πολλά βασανιστήρια από κτύπηµα – δάγκωµα αρκούδας (υπαρχουν οκτώ Αγίες µε το ίδιο όνοµα). 5. Ελευθέριος ο Ιεροµάρτυρας. Μαρτύρησε τον 2ο αιώνα µ.Χ. επί αυτοκράτορα Αδριανού. Βασανίστηκε πολλαπλά – ρίχθηκε ακόµα και στα θηρία στην αρένα, που όµως δεν τον άγγιξαν – προτού αποκεφαλιστεί (εορτάζει 15 ∆εκεµβρίου). 6. Ζώσιµος. Έριξαν τον Άγιο για τροφή σε ένα πεινασµένο λιοντάρι. Το επιβλητικό βλέµµα του Αγίου µε την Χάρη του Θεού ηµέρεψαν το άγριο ζώο. Κάθισε σαν γάτα δίπλα στα πόδια του Αγίου χωρίς να τον ακουµπήσει. 7. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Κατασπαράχθηκε στη Ρώµη από τα λιοντάρια. Λένε µάλιστα ότι η καρδιά του έµεινε ανέπαφη από τα θηρία (εορτάζει 20 ∆εκεµβρίου). 8. Μάµας. Ένα από τα µαρτύριά του ήταν να ριχθεί στα θηρία, που όµως δεν τον πείραξαν.

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΑΓΙΟΙ Οι περισσότεροι στρατιωτικοί Άγιοι είναι αυτοί που µαρτύρησαν κατά τους διωγµούς. Υπηρετούσαν σε στρατιωτικές µονάδες και είτε

59

κλήθηκαν να προσφέρουν θυσίες στα είδωλα και αρνήθηκαν είτε διώχθηκαν για την πίστη τους είτε βλέποντας Χριστιανούς να βασανίζονται πίστεψαν και αυτοί. Οι εικόνες των στρατιωτικών Αγίων, λόγω της πανοπλίας ή των όπλων που κρατούν, έτσι κι αλλιώς έχουν αποτρεπτική χροιά. Ένας στρατιωτικός Άγιος είναι ο καλύτερος υπερασπιστής για κάποιον πιστό που βρίσκεται σε δύσκολη θέση αλλά και για όποιον χρειάζεται δύναµη. Η απεικόνιση µάλιστα του έφιππου Αγίου Γεωργίου, που κοτώνει το «χαµερπή» δράκοντα, δικαίως βρίσκεται στις πολεµικές σηµαίες στρατιωτικών σωµάτων, ιδιαίτερα του πεζικού. Αλλά και η απεικόνιση του έφιππου Αγίου ∆ηµητρίου, που σκοτώνει έναν «γίγαντα» µε ανθρώπινη µορφή, είναι εξίσου δυνατή, όπως και του Αγίου Θεοδώρου του Τύρωνα επίσης. Οι Άγιοι αυτοί δικαίως µπορούν να απεικονίζονται επάνω σε πολεµικά λάβαρα. Αλλά και µονάδες στρατιωτικές θα µπορούσαν να φέρουν τα ονόµατά τους (π.χ. στρατιά του Αγίου και Μεγάλου Κωνσταντίνου, Ταξιαρχία του Αγίου ∆ηµητρίου, σύνταγµα Αγίων Θεοδώρων κ.λ.π.). και τα σώµατα των εφέδρων και των αποστράτων θα µπορούσαν να χρησιµοποιήσουν αυτά τα Άγια Ονόµατα αλλά και αθλητικά σώµατα επίσης, ιδιαίτερα το όνοµα των Αγίων ∆ηµητρίου και Γεωργίου. Εδώ ας αναφέρουµε περιληπτικά τους Αγίους – Προστάτες των ενόπλων δυνάµεων: 1. Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος. Στρατός – Πεζικό (εορτάζει 23 Απριλίου) 2. Άγιος Νικόλαος. Ναυτικό – Λιµενικό (εορτάζει 6 ∆εκεµβρίου) 3. Αγία Βαρβάρα. Πυροβολικό, αποθήκες πυροµαχικών και πυριτιδοποιεία (εορτάζει 4 ∆εκεµβρίου). 4. Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Αεροπορία (εορτάζουν 8 Νοεµβρίου). 5. Άγιος Αρτέµιος. Αστυνοµία (εορτάζει 20 Οκτωβρίου). 6. Τρεις Παίδες εν Καµίνω. Πυροσβεστική (εορτάζουν 17 ∆εκεµβρίου). 7. Άγιος Μάµας. Προστάτης των φρουρών των συνόρων και των εθνοφυλάκων. 8. Παναγία Μαρία, Υπαρµάχω στρατηγώ τα νικητήρια… Η λατρεία της Παναγίας είναι βαθιά ριζωµένη στον ελλαδικό χώρο. Ο ελληνικός στρατός πάνω από όλους τους Αγίους, την Παναγία θεωρεί υπέρµαχο στρατηγό και στήριγµά του. Σε όλους τους αγώνες του έθνους η Παναγία έµπαινε µπροστά και κατατρόπωνε τους εχθρούς. Άπειρες οι µαρτυρίες για τις θαυµατουργές εµφανίσεις της. τελευταίες µαρτυρίες είναι αυτές του Αλβανικού Μετώπου όπου στην Αγία Σκέπη της Παναγίας στο ιερό Μαφόριό της προσευχόταν όλο το

60

Έθνος. Η Παναγία «σκέπασε» - καθοδήγησε τα στρατεύµατά µας στον τελευταίο πόλεµο αλλά και στους χρόνους της τριπλής κατοχής έσωσε πολλά χωριά από το µένος των κατακτητών. Η Παναγία πάλι συνδέεται µε πολλές σωτήριες εµφανίσεις και θαυµατουργές επεµβάσεις σε σχέση µε το πολεµικό µας ναυτικό. Η Παναγία της Τήνου ίσως είναι το µεγαλύτερο προσκύνηµα στον ελλαδικό χώρο και σχετίζεται εµ τον τορπιλισµό της «Έλλης». Το όνοµα της Μεγαλόχαρης το συναντάµε σ όλη την Ελλάδα, σε όλες τις παραλλαγές του (Μαρία, Παναγιώτα – Γιώτα, Παναγιώτης – Γιώτης, Πάνος, Τάκης κ.α.). 9. Αρχάγγελοι – Μεγάλοι Ταξιάρχες Μιχαήλ, Γαβριήλ και Ραφαήλ. Ο Γαβριήλ φέρνει την καλή είδηση, ο Μιχαήλ έχει σχέση µε τον θάνατο. Και οι δύο είναι προστάτες της Αεροπορίας (εορτάζουν 18 Οκτωβρίου). Εορτάζεται επίσης ιδιαίτερα η Σύναξη των Μεγάλων Ταξιαρχών (Μιχαήλ, Γαβριήλ και Ραφαήλ) και των άλλων Αγίων «Ασωµάτων» δυνάµεων. Η «Σύναξη» έχει σχέση µε την «Πτώση». Κατά την ∆ογµατική οι άγγελοι είναι απροσδιόριστοι σε αριθµό. Μοιράζονται σε εννέα τέγµατα και έχουν τις εξής ονοµασίες: Θρόνοι, Χερουβείµ, Σεραφείµ, Κυριότητες, ∆υνάµεις, Εξουσίαι, Αρχαί, Αρχάγγελοι και Άγγελοι. Ο Εωσφόρος ήταν ένας υπερβολικά υπερήφανος άγγελος, που θέλησε να γίνει ισότιµος συνοµιλητής µε τον Θεό. Πίστευε ότι του άξιζε να γίνει όµοιος µε τον Ύψιστο. Γι’ αυτήν την µαταιοδοξία του έπεσε σαν αστραπή από τον ουρανό συµπαρασύροντας στην πτώση του και όλο το τάγµα των αγγέλων που τον ακολούθησε. Εκείνη την δύσκολη στιγµή ο αρχάγγελος Μιχαήλ, συσπείρωσε γύρω του όλα τα τάγµατα αγγέλων και φώναξε δυνατά: «Πρόσχωµεν»! Κατά την παράδοση, έτσι σταµάτησε η «πτώση». Ο κάθε εκπεσών άγγελος µετατράπηκε σε δαίµονα και έµεινε εκεί όπου βρισκόταν κατά την διάρκεια της προσφώνησης! Άλλοι έγιναν πνεύµατα – δαίµονες του αέρα, άλλοι του νερού, άλλοι της γης και άλλοι του κάτω κόσµου. Τα ονόµατα των αρχαγγέλων τα συναντάµε σε όλη την Ελλάδα, συνήθως ως «Μιχάλης» και «Άγγελος – Αγγελική». Το «Γαβριήλ – Γαβρίλος» το συναντάµε σπάνια, το δε «Ραφαήλ» ακόµα πιο σπάνια. Μερικές φορές (ελάχιστες ίσως) χρησιµοποιείται και το «Ταξιάρχης». Το «Σταµάτης – Σταµάτα – Σταµατία» φέρεται να έχει σχέση µε τους αρχαγγέλους, ιδιαίτερα µε τον Μιχαήλ και χρησιµοποιείται συχνά. Σε πολλά µέρη, όταν τα παιδιά πεθαίνουν σε νηπιακή ηλικία το ένα πίσω από το άλλο, οι γονείς βάπτιζαν το βρέφος Σταµάτη ή Σταµάτα και ο Μιχαήλ «σταµατούσε» να τα παίρνει! Άλλοτε πάλι τα «έταζαν» ή τα «σκλάβωναν» στον αρχάγγελο, οπότε σταµατούσε το κακό και τα έσωζαν…

61

10. Αρτέµιος ο ∆ούκας, Αυγουστάλιος και Πατρίκιος. Ο µεγαλοµάρτυρας ήταν πρόσωπο µε µεγάλα αξιώµατα στο Βυζάντιο. Αναφέρεται ως ∆ούκας, Αυγουστάλιος και Πατρίκιος της Αλεξάνδρειας. Ο Αρτέµιος πήγε στην Αντιόχεια να ελέγξει τον Ιουλιανό τον Παραβάτη για τους διωγµούς κατά των Χριστιανών. Εκεί τον συνέλαβαν, τον βασάνισαν, τον τύφλωσαν, τον ξεκοίλιασαν και τον αποτελείωσαν µε αποκεφαλισµό (εορτάζει 20 Οκτωβρίου). 11. Ανδρέας Στρατηλάτης. Ο Άγιος επί Μαξιµιανού τελούσε υπό τας διαταγάς του αρχιστρατήγου της Ανατολής Αντιόχου. Πολέµησε και νίκησε τους Πέρσες. Όταν όµως οι ανώτεροί του έµαθαν ότι οι περισσότεροι στρατιώτες του Ανδρέα ήταν Χριστιανοί, έστειλαν µία χιλιαρχία για να τους αφοπλίσουν. Ο Ανδρέας τους µίλησε και τους έπεισε και αυτούς να ασπασθούν τον χριστιανισµό. Ολόκληρη η χιλιαρχία ενσωµατώθηκε στον χριστιανικό στρατό του Ανδρέα. Οργισµένος ο Αντίοχος, όταν έµαθε το γεγονός, έστειλε πολυπληθή στρατό, που κατάσφαξε το στράτευµα του Ανδρέα, φυσικά και τον Άγιο. Οι νεκροί υπολογίζονται στου 2.593! (εορτάζει 12 Ιουλίου και 19 Αυγούστου). 12. Ευνίκη. Ένα από τα επτά παιδιά του Τερεντίου και της Νεονίλλας. Η Αγία εορτάζει σε σηµαδιακή ηµέρα: 28 Οκτωβρίου! Η νίκη των στρατευµάτων µας στο αλβανικό µέτωπο και σε αυτήν έχει αποδοθεί. 13. Γεώργιος ο Μεγαλοµάρτυρας και Τροπαιοφόρος. Στρατιωτικός Άγιος που λατρεύεται σε όλη την Ελλάδα. Και πώς να µην είναι προστάτης του στρατού! Νέος, ωραίος, δυνατός και λαµπερός, σαν αρχαίος ήρωας, ο Άγιος συχνά λέγεται ότι εθεάθη να καθοδηγεί τα στρατεύµατά µας σε νικηφόρες µάχες. Η απεικόνισή του, που τον παριστά πάνοπλο και έφιππο να σκοτώνει έναν τροµερό δράκο, είναι αρχέτυπη και έχει µεγάλη αποτρεπτική σηµασία. Όπως ο Άι-Γιώργης σκοτώνει τον δράκο, έτσι πιστεύει ο λαός µας ότι θα συνθλίψει και τους εχθρούς που επιβουλεύονται τα εδάφη και την ελευθερία µας. Από τον 11ο αιώνα και µετά, ο Άγιος Γεώργιος συνδέθηκε µε αυτήν την παράδοση, που καθόρισε και όλες τις µετέπειτα απεικονίσεις του: τον φόνο ενός δράκοντα που απαιτούσε να τον ταΐζουν µε ανθρώπους, για να αφήνει τους υπόλοιπους να παίρνουν νερό από την πηγή. Όταν είχε φθάσει η σειρά της κόρης του βασιλιά, εµφανίσθηκε ο Άγιος και σκότωσε το θηρίο. Ο δράκοντας είχε το πολλαπλό νόηµα του κακού, του ηθικού και του σωµατικού, δηλαδή της αρρώστιας. Από την άλλη, ο θάνατός του απελευθερώνει την πρόσβαση στο νερό, το οποίο είναι πηγή ζωής και υγείας. Ο Μεγαλοµάρτυρας Γεώργιος καταγόταν από σηµαντική οικογένεια της Καππαδοκίας και είχε καταταγε΄λι στο στράτευµα

62

των Τριβούνων, ανεβαίνοντας ψηλά στη στρατιωτική ιεραρχία και κερδίζοντας σηµαντικά αξιώµατα. Όταν ο αυτοκράτορας ∆ιοκλητιανός όρισε ότι οι Χριστιανοί θα εξέπιπταν από τα αξιώµατά τους και, αν επέµεναν στην πίστη τους, θα καταδικάζονταν σε θάνατο, ο Γεώργιος διακήρυξε θαρραλέα την πίστη του µπροστά στον αυτοκράτορα και, όταν οι προσπάθειες του ∆ιοκλητιανού να τον µεταστρέψει απέτυχαν, υπέστη διάφορα µαρτύρια µέχρι να αποκεφαλιστεί. Αποτέλεσµα της γενναιότητάς του ήταν να µεταστραφούν στο χριστιανισµό πολλοί εθνικοί, µεταξύ των οποίων και η γυναίκα του ∆ιοκλητιανού. Από παραφθορά του ονόµατός του (Γιωργής= Οργής) ο Άγιος συνδέεται και µε την «οργή του Θεού». Γι’ αυτό και ο λαός µας πιστεύει ότι όποιος εχθρός µας απειλήσει, θα χαθεί από «οργή Θεού»! φηµισµένος ο Άγιος είναι και για το άλογό του, γι’ αυτό σε πολλά µέρη κάνουν ιπποδροµίες – καβαλαρίες προς τιµήν του. Είναι πολύ διαδεδοµένη η ίστη, ότι τα άλογα των Αγίων Γεωργίου, ∆ηµητρίου, Μηνά και Θεοδώρων καλπάζουν αγριεµένα στον ουρανό, γι’ αυτό προκαλούνται βροντές. Οι αστραπές είναι οι σπίθες που πετιούνται από τα πέταλά τους. Το όνοµα Γεώργιος, σε όλες τις παραλλαγές του (όπως Γιώργος, Γώγος, Γιωργής, Γεωργία, Γιώργαινα, Γωγώ κ.λπ.) το συναντάµε το ίδιο συχνά όπως και το ∆ηµήτρης, Κωνσταντίνος, Ιωάννης και Νικόλαος σε όλη την Ελλάδα. Ο Άγιος Γεώργιος, αν και καβαλάρης, είναι προστάτης του πεζικού και εορτάζει 23 Απριλίου. 14. ∆ηµήτριος ο Μεγαλοµάρτυρας και Μυροβλύτης. Προστάτες όσων αγωνίζονται άνισα και µη στον στίβο, την αρένα και την παλαίστρα (αθλητές). Ο Άγιος ∆ηµήτριος ήταν διαπρεπής στρατιωτικός επί ∆ιοκλητιανού – Μαξιµιανού. Αυτός µε άλλους νέους, µαζί και ο Νέστορας, πρωτοστατούσαν, οργάνωναν και διέδιδαν τη χριστιανική πίστη στη Θεσσαλονίκη. Με το διάταγµα του 303 µ.Χ. ο ∆ηµήτριος φυλακίσθηκε και αργότερα εκτελέσθηκε για την πίστη του. Η λάρνακα του Αγίου ∆ηµητρίου όπου φυλάσσονται τα ιερά οστά του θεωρείται «το κοινόν των χριστιανών ιατρείο». Ο Άγιος θεωρείται υπερασπιστής των αδυνάτων από κάθε κακό. Είναι προστάτης της Θεσσαλονίκης από τους βυζαντινούς χρόνους και η απελευθέρωσή της από τους Τούρκους έγινε την ηµέρα της εορτής του. Γεγονός που θεωρήθηκε θαύµα σηµαδιακό από όλους. Ο Άγιος ∆ηµήτριος µαζί µε τον Άγιο Γεώργιο είναι ένα αδιαχώριστο δίδυµο δύναµης και νίκης για τους Έλληνες. Ιδιαίτερα οι Έλληνες της διασποράς και των αλύτρωτων πατρίδων σε αυτούς προσβλέπουν για την απελευθέρωσή τους και για την ένωσή τους µε την Μητέρα Ελλάδα. Το «δίδυµο» των Αγίων σε πολλά µέρη έχει κοινούς λατρευτικούς ναούς. Στην Παλαιοχώρα της Αίγινας σώζονται δίδυµοι

63

ναοί των Αγίων που χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα. Φηµισµένος είναι ο Άγιος και για το άλογό του. Τα άλογα των Αγίων Γεωργίου, ∆ηµητρίου, Μηνά και Θεοδώρων καλπάζουν αγριεµένα στον ουρανό. Το όνοµα «∆ηµήτριος» σε όλες τις παραλλαγές του και µε όλες τις καταλήξεις (όπως ∆ήµος, Μήτσος, ∆ηµητρός, ∆ήµητρα, ∆ηµητρούλα κ.λπ.) το συναντάµε το ίδιο συχνά όπως και το Κωνσταντίνος, Γεώργιος, Ιωάννης και Νικόλαος σε όλη την Ελλάδα. (εορτάζει 26 Οκτωβρίου). 15. Ευστάθιος ο Στρατηλάτης. Ο Άγιος ήταν ένας πολύ διακεκριµένος στρατηλάτης του Ρωµαϊκού στρατού επί αυτοκρατόρων Τραϊανού και Αδριανού. Πολέµησε µάλιστα µε µεγάλο θάρρος τους βάρβαρους Πάρθους. Το ειδωλολατρικό του όνοµα ήταν Πλακίδας. Όταν ο αυτοκράτορας έµαθε ότι ο στρατηλάτης του ήταν Χριστιανός, τον κάλεσε να απολογηθεί και να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Ευστάθιος όµως παραδέχθηκε την πίστη του και αρνήθηκε να θυσιάσει. Ο Τραϊανός τότε, του αφαίρεσε τα αξιώµατά του, τον γελοιοποίησε , του δήµευσε την περιουσία και αφού τον χώρισε από την οικογένειά του, τον έστειλε εξορία. Έπειτα από χρόνια ο Τραϊανός βρέθηκε σε πολύ δύσκολη στρατιωτική θέση. Θυµήθηκε τον γενναίο στρατηλάτη του και ζήτησε να τον επαναφέρουν στον στρατό. Του έδωσε πίσω τον βαθµό του, την περιουσία του και του επέτρεψε να ενωθεί και πάλι µε την οικογένειά του. Ο Ευστάθιος πολέµησε για τον αυτοκράτορα και νίκησε τους εχθρούς του. Στην διάρκεια του πολέµου, ο Αδριανός διαδέχθηκε τον Τραϊανό. Όταν ο Ευστάθιος γύρισε τροπαιούχος πίσω, ο Αδριανός είχε ετοιµάσει γιορτές και παρελάσεις για το νικητή στρατηλάτη. Έπρεπε σύµφωνα µε τα καθιερωµένα να προσφερθούν και οι επινίκιες θυσίες στα είδωλα. Ο Ευστάθιος όµως αρνήθηκε να θυσιάσει και πάλι. Τότε ο Αδριανός θύµωσε και διέταξε να βασανισθεί ο Άγιος και η οικογένειά του. Όταν µάλιστα είδε ότι ο Άγιος έµενε ακλόνητος στην θέση του, διέταξε να τον κλείσουν µαζί µε την οικογένειά του, µέσα σε ένα µεταλλικό βόδι και να τους ρίξουν στην φωτιά. Αυτό ήταν και το οδυνηρό τέλος του Αγίου και της οικογένειάς του (εορτάζει 20 Σεπτεµβρίου) 16. Άγιοι Θεόδωροι. Θεόδωρος ο Στρατηλάτης (εορτάζει 8 Φεβρουαρίου), Θεόδωρος ο Τύρων (εορτάζει 28 Φεβρουαρίου). Παρόλο που είναι στρατιωτικοί Άγιοι, παλαιότερα οι έγκυες έπαιρναν κόλλυβα από τον εσπερινό των Αγίων, τα έβαζαν κάτω από το µαξιλάρι τους και ονειρεύονταν το φύλο του παιδιού τους. Στην Σκύρο, στην εορτή των Αγίων, κάνουν το ίδιο µε το λεγόµενο «αρµερόπιτο» για να δουν ποιον θα παντρευτούν. Φηµισµένοι είναι οι Άγιοι και για τα άλογά τους. Ο Άγιος Θεόδωρος που εορτάζεται

64

πάντα το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής, που ανήκει στα Ψυχοσάββατα, συνδυάζεται και µε την λατρεία των νεκρών. Η σύνδεση έχει γίνει λόγω του Ψυχοσάββατου αλλά και λόγω της λεγόµενης ηµέρας του «θαύµατος των κόλλυβων» που σχετίζεται µε τον Θεόδωρο Τύρωνα. «Τύρων» σηµαίνει «νεοσύλλεκτος» και πράγµατι, ο Θεόδωρος ήταν λεγεωνάριος σε µονάδα νεοσυλλέκτων. Με αυτή την ιδιότητά του θα µπορούσε να προστατεύει τα κέντρα στρατιωτικής εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων. Κατά παράδοση, ήταν πολύ δυνατός και γενναίος άνδρας. Μάλιστα ονοµάζεται και «δρακοκτόνος», γιατί όντως σκότωσε έναν δράκο που στοίχειωνε µια ολόκληρη πολιτεία. 17. Θεοδώρα η στρατιωτίνα. Ίσως φανεί παράξενο, αλλά και οι γυναίκες που υπηρετούν στον στρατό µπορούν να έχουν µια Αγία στρατιωτίνα για προστάτιδα. Η Θεοδώρα καταγόταν από φτωχή οικογένεια στην περιοχής της Αρκαδίας – Μεσσηνίας. Τότε ήταν καθεστώς ένα αγόρι από κάθε οικογένεια να υπηρετεί για ένα διάστηµα στον στρατό της τοπικής µονής. Αν κάποια οικογένεια δεν είχε αγόρι, θα έπρεπε να πληρώσει φόρο στη µονή τόσα χρήµατα, όσα η πληρωµή ενός µισθοφόρου. Η οικογένεια της Αγίας όµως ήταν φτωχή, γι’ αυτό και η Θεοδώρα σκέφθηκε να ντυθεί αγόρι και να πάει να υπηρετήσει την θητεία γλιτώνοντας τον φόρο. Έτσι κι έγινε! Έγινε µάλιστα και αξιωµατικός. Μόνο που αργότερα κατηγορήθηκε αδίκως ότι αποπλάνησε κάποια κοπέλα. ∆ικάστηκε και καταδικάστηκε χωρίς να µαρτυρήσει το φύλο της. φώναζε όµως διαρκώς ότι άδικα κατηγορείται. Εκτελέσθηκε, αλλά όταν έγδυσαν το πτώµα, έκπληκτοι οι άνδρες του αποσπάσµατος είδαν ότι ήταν γυναίκα, άρα δεν θα µπορούσε να έχει διαπράξει το αδίκηµα για το οποίο καταδικάσθηκε. Σήµερα στη Βάστα της Μεγαλόπολης βρίσκεται ναός αφιερωµένος στην Αγία. Μάλιστα, αποτελεί θαυµαστό αξιοθέατο, γιατί 17 δένδρα φυτρώνουν µέσα από τους τοίχους και την σκεπή του ναού (εορτάζει 11 Σεπτεµβρίου). 18. Ιωάννης ο Ρώσος. Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν ότι ο θαυµατουργός Άγιος ήταν Ρώσος στρατιώτης, που αιχµαλωτίσθηκε και πουλήθηκε ως δούλος κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεµο, την εποχή του Μεγάλου Πέτρου; Ποιος θα µπορούσε να καταλάβει καλύτερα τον πόνο ενός αιχµαλώτου πολέµου; Ποιος θα µπορούσε να στηρίξει την οικογένεια ενός αγνοουµένου και να δώσει ελπίδα για τον γυρισµό του; Φυσικά ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος. Αυτός θα πρέπει να θεωρείται ότι προστατεύει τους αιχµαλώτους πολέµου, τους αγνοούµενους και τις οικογένειές τους. Ο Άγιος Ιωάννης πουλήθηκε σαν δούλος από έναν Τάταρο που τον αιχµαλώτισε σε έναν Οθωµανό ίππαρχο. Ο κύριός του τον έφερε στην Καππαδοκία

65

και τον χρησιµοποίησε ως ιπποκόµο. Κατάφερε µε την αγιότητά του να κερδίσει την εκτίµηση του κυρίου του αλλά και των άλλων αλλοθρήσκων. Με την Μικρασιατική καταστροφή, το σώµα του µεταφέρθηκε στην Ελλάδα. Θεωρείται από τους πιο θαυµατουργούς Αγίους (εορτάζει 27 Μαΐου). 19. Καλλίστρατος ο νεοσύλλεκτος. Ο Άγιος κατατάχθηκε νεοσύλλεκτος στο στρατό. Όταν ανακάλυψαν ότι ήταν Χριστιανός, πέρασε από δίκη και καλέστηκε να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Άγιος αρνήθηκε και ρίχθηκε από τους διώκτες του στη θάλασσα µέσα σε ένα σάκο µε πέτρες. Από τον βυθό όµως τον ανέσυραν δύο δελφίνια και τον έβγαλαν στην ξηρά. Πολλοί από τους διώκτες του αλλά και από τους στρατιώτες που παρακολούθησαν το γεγονός, ύστερα από διδαχή του Αγίου έγιναν Χριστιανοί. Για να µην υπάρχουν µαρτυρίες για το θαύµα, ο διοικητής της µονάδας διέταξε τον αποκεφαλισµό του Καλλίστρατου και όσων ασπάσθηκαν τον λόγο του Κυρίου (εορτάζει 27 Σεπτεµβρίου). 20. Κωνσταντίνος και Ελένη, οι Ισαπόστολοι και Άγιοι. Ο Άγιος Κωνσταντίνος στα µάτια του λαού θυµίζει τον γνωστό Ρωµαίο αυτοκράτορα. Αυτό που απλώς θέλει να γνωρίσει ο Χριστιανός, είναι ότι ο βασιλιάς ύστερα από ένα όραµα (εν τούτω Νίκα) µεταστράφηκε, ύψωσε λάβαρο µε τον σταυρό και οδήγησε τις λεγεώνες του κατά του αντιπάλου του. Φυσικά µε την βοήθεια του Θεού νίκησε, σταµάτησε τους διωγµούς των Χριστιανών, κήρυξε την ανεξιθρησκία και έκανε επίσηµη θρησκεία του κράτους τον Χριστιανισµό. Για την µητέρα του, Αγία Ελένη, αυτό που θέλει να γνωρίζει είναι: Η µητέρα του Κωνσταντίνου ταξίδεψε στην Παλαιστίνη και ανάσκαψε τον λόφο του Γολγοθά. Εκεί βρήκε τον Τίµιο Σταυρό του Κυρίου και τα καρφιά µε τα οποία Τον σταύρωσαν. Η αυτοκράτειρα Ελένη στους Αγίους Τόπους έκτισε πολλές εκκλησίες. Στην ορθόδοξη εικονογραφία η Αγία µητέρα εµφανίζεται πάντα µε τον Άγιο υιό της να κρατούς στην µέση τον Τίµιο Σταυρό του Κυρίου. Η Εκκλησία, όχι µόνο ονόµασε τον Κωνσταντίνο «Μέγα», αλλά σε αυτόν και τη µητέρα του, τους απέδωσε και τον τίτλο των «Ισαποστόλων». Η λατρεία των Ελλήνων, ιδιαίτερα για τον Άγιο Κωνσταντίνο, είναι µεγάλη. Σε αυτό συντελεί και η σύµπτωση του ονόµατός του µε τον τελευταίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου, τον ήρωα (αλλά αδίκως όχι ακόµα Άγιο) Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Στις προσδοκίες του λαού ο Κωνσταντίνος ταυτίζεται ακόµα και µε τον «αναµενόµενο βασιλιά Κωνσταντίνο», που θα πάρει πίσω την Πόλη που έχασε ο Παλαιολόγος. Ο οµώνυµος βασιλιάς στρατηλάτης, µια µέρα θα εµφανισθεί και θα πραγµατώσει τα µεγάλα οράµατα της φυλής. Στα παραδοσιακά τραγούδια ο

66

«Κωνσταντής» είναι το παλικάρι, ο υιός που κρατά πάντα τον λόγο του, ο νεκρός αδελφός που σηκώνεται από το µνήµα για να φέρει την αδελφή του πίσω, να την δει η µάνα της που πεθαίνει… Το όνοµα Κωνσταντίνος σε όλες τις παραλλαγές του (Κωνσταντής, Κώστας, Κώτσος, Κωνσταντίνα, Κωνστάντω κ.λπ.) το συναντάµε το ίδιο συχνά όπως και το ∆ηµήτρης, Γεώργιος, Ιωάννης και Νικόλαος σε όλη την Ελλάδα. Τα «αναστενάρια»: Γνωστά είναι και τα λεγόµενα αναστενάρια που γίνονται προς τιµής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, αλλά που δεν αποδέχεται η Εκκλησία. Χαρακτηριστικές είναι οι λεγόµενες «Χάρες» ή «Παππούδες». Πρόκειται για κωδωνοφόρες εικόνες των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης που οι «αναστενάρηδες» κρατούν και λατρεύουν στα «κονάκια» τους. Η ονοµασία «Παππούδες» παραπέµπει σε λατρευτικές τελετές που έχουν σχέση µε την λατρεία των αγιοποιηµένων προγόνων. Η πυροβασία έρχεται να προσθέσει µια ακόµα µία ακόµα πιο σοβαρή ένδειξη πανάρχαιας λατρείας του πυρός σε αυτόν τον τόπο. Στις ηµέρες µας φυσικά τα «αναστενάρια» µόνο εθιµογραφική και λαογραφική αξία µπορούν να έχουν και γι’ αυτό θα πρέπει να µελετηθούν χωρίς προκατάληψη. Όσον αφορά γενικότερα την πυροβασία, µάλλον φαντάζει γραφική ατραξιόν, ωφέλιµη ίσως για τον τουρισµό της περιοχής… Ο πιστός Χριστιανός έχει τελετουργικούς και λατρευτικούς τρόπους να εκφράσει την λατρεία του προς τους Αγίους και το Θείο, χωρίς να προχωρεί σε τέτοιες ακρότητες. Η µίµηση της ζωής των Αγίων, η συµµετοχή στην Εκκλησιαστική ζωή, οι πράξεις φιλευσπλαχνίας και η προσευχή είναι αρκετά για να τον οδηγήσουν σε πνευµατική πληρότητα. Πάντως, ένα δεν µπορεί να αµφισβητηθεί από κανέναν: η πραγµατικά βαθιά θρησκευτική πίστη όσων παίρνουν µέρος στα «αναστενάρια», τόσο προς τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη όσο και προς τον Θεό (εορτάζουν 21 Μαΐου). 21. Λογγίνος ο Εκατόνταρχος. Υπηρετούσε στον Ρωµαϊκό στρατό και ήταν επικεφαλής του αποσπάσµατος που σταύρωσε τον Χριστό στο Γολγοθά. Κατά την ώρα της σταύρωσης έγιναν πολλά θαυµαστά και ο Λογγίνος πείσθηκε ότι αυτός που «πέθαινε» ήταν Θεός. Παραιτήθηκε από τον στρατό και διακήρυξε παντού την µαρτυρία του. Στο τέλος εκτελέσθηκε, επί Τιβερίου, αφού συκοφαντήθηκε ως λιποτάκτης. Φυσικά ο πραγµατικός λόγος ήταν γιατί ασπάσθηκε τον Χριστιανισµό (εορτάζει 16 Οκτωβρίου). 22. Μηνάς ο Αιγύπτιος. Παρόλο που είναι στρατιωτικός Άγιος, τιµάται ιδιαίτερα από κτηνοτρόφους. Πολλοί τσοπάνηδες – βοσκοί, την ηµέρα της εορτής του «δένουν» ένα ψαλίδι µε µαλλί προβάτου και το αφήνουν έξω κρεµασµένο µέχρι τα Χριστούγεννα, «για να έχει

67

κλειστό στόµα, να µην µπορεί να φάει ο λύκος τα πρόβατα», αλλά και «για να κλείσουν τα κακά στόµατα στο χωριό». Ταυτόχρονα, από το όνοµά του «Μηνάς – µηνώ = παραγγέλω – φανερώνω», πίστευαν ότι ο Άγιος φανέρωνε κλοπιµαία, χαµένα αντικείµενα, αλλά και χαµένα πρόβατα. Φηµισµένος είναι ο Άγιος και για το άλογό του. Τα άλογα των Αγίων Γεωργίου, ∆ηµητρίου, Μηνά και Θεοδώρων καλπάζουν αγριεµένα στον ουρανό προκαλώντας βροντές και αστραπές (εορτάζει 11 Νοεµβρίου) 23. Νέστορας ο Άγιος Μάρτυρας. Ο Άγιος Νέστορας µε την χάρη του ∆ηµητρίου πάλεψε µε ένα, γιγαντιαίων διαστάσεων, αντίπαλο και τον νίκησε. Όταν µαθεύτηκε ότι ο Νέστορας ανήκει στον κύκλο του ∆ηµητρίου, οι αρχές της πόλης διέταξαν την εκτέλεση και των δύο Αγίων (Εορτάζει 26 & 27 Οκτωβρίου). 24. Προκόπιος ή Νεανίας ο Αιλιανός. Ο στρατηλάτης Μεγαλοµάρτυρας, ήταν δούκας στην Αλεξάνδρεια και βάδισε µε τον στρατό του κατά των Σαρακηνών. Στον δρόµο είδε µέσα στην νύχτα, φωτεινό σταυρό στον ουρανό και µία φωνή που τον καλούσε µε το όνοµα «Προκόπιο». Την άλλη µέρα έφτιαξε ένα χρυσό σύµβολο, αντίγραφο του Σταυρού που είδε και βάδισε άφοβα κατά των εχθρών. Φυσικά νίκησε. Ο Προκόπιος αφιέρωσε τη νίκη του στον Χριστό και κατέστρεψε τα είδωλα των εθνικών θεών. Γι’ αυτή του την πράξη κατηγορήθηκε ακόµα και από την ίδια του την µητέρα, συνελήφθη από τον ∆ιοκλητιανό, βασανίσθηκε και τελικά αποκεφαλίσθηκε. Ο Άγιος συνοδεύεται από τους Τριβούνους – λεγεωνάριους, Αντίοχο και Νικόστρατο που τον συνόδευσαν στο µαρτύριό του. Και οι τρεις είναι Άγιοι – Μάρτυρες. Ακόµα και η ειδωλολάτρισσα µητέρα του, Θεοδοσία, µαζί µε άλλες δώδεκα γυναίκες συγκλητικών, έγιναν και αυτές Χριστιανές και µαρτύρησαν. Κατά άλλους είχε διαταχθεί να διώξει Χριστιανούς, αλλά µετά το θαύµα της εµφάνισης του Σταυρού, δεν το έκανε. Στράφηκε µε τον στρατό τους προς την Ιερουσαλήµ όπου την επισκέφθηκε ως προσκυνητής. Πάλι µε την παρότρυνση της µητέρας του, ο έπαρχος καταδίωξε τον Προκόπιο και τον συνέλαβε. Ο Άγιος βασανίσθηκε και καλέστηκε να θυσιάσει στα είδωλα. Γι’ αυτόν τον λόγο τον πήγαν µε το ζόρι σε έναν εθνικό ναό. Εκεί ο Άγιος προσευχήθηκε και ο ναός γκρεµίσθηκε από σεισµό. Τελικά αποκεφαλίσθηκε (εορτάζει 8 Ιουλίου). 25. Σεβαστιανός, ο Άγιος από τα Μεδιόλανα. Ο Άγιος καταγόταν από διακεκριµένη γενιά και από χριστιανική οικογένεια. Απέκτησε αρχικά την εύνοια του αυτοκράτορα Καρίνου και αργότερα του ∆ιοκλητιανού, που τον έκανε αρχηγό των πραιτοριανών. Ο Σεβαστιανός όµως ήταν φιλάνθρωπος και λόγω της θέσεώς του

68

βοηθούσε και έδινε σε όσους είχαν ανάγκη την προστασία του. Οι κυνηγηµένοι Χριστιανοί καθηµερινά ευεργετούνταν από αυτόν. Ο πάπας Γάιος µάλιστα του έδωσε τον τίτλο του υπερασπιστή της Εκκλησίας της Ρώµης. Όταν άρχισαν οι διωγµοί όµως, ο Σεβαστιανός δεν µπορούσε να κρύψει την πίστη του. Ο ∆ιοκλητιανός ένιωσε προδοµένος από τον αρχηγών των πραιτοριανών του, γι’ αυτό διέταξε την σύλληψη και την εκτέλεσή του. Ο Άγιος στήθηκε σε έναν πάσαλο ή δένδρο και τοξοβολήθηκε. Τα βέλη τρύπησαν το στήθος του και διαπέρασαν το σώµα του παντού. Το κατατρυπηµένο από βέλη σώµα του το πήρε µία ευλαβής χριστιανή για να το θάψει. Στον δρόµο όµως ανακάλυψε ότι ο Άγιος ήταν ακόµη ζωντανός. Τον περιποιήθηκε και µε την Χάρη του Θεού ο Άγιος Σεβαστιανός σε λίγο καιρό έγινε και πάλι καλά. Ο Άγιος δεν κρύφθηκε όµως, αλλά επεδίωξε να συναντήσει τον ∆ιοκλητιανό και να τον ελέγξει για τους διωγµούς των Χριστιανών. Ο αυτοκράτορας, έκπληκτος από την παρουσία και το θάρρος του Σεβαστιανού, διέταξε και πάλι την σύλληψη και την µαστίγωση του Αγίου µέχρι θανάτου. Έτσι κι έγινε. Ο Άγιος Σεβαστιανός από τότε θεωρείται Άγιος – προστάτης των τοξοτών αλλά και προστάτης όσων στήνονται µπροστά στο εκτελεστικό απόσπασµα. Το θέµα της εκτέλεσης του Αγίου ήταν από τα πιο αγαπηµένα θέµατα των ζωγράφων της Αναγέννησης και η απεικόνιση θεωρείται σήµερα αρχέτυπη (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου).\ 26. Άγιοι Σαράντα Μάρτυρες Λεγεωνάριοι. Οι Σαράντα Μάρτυρες ήταν στρατιώτες που υπηρετούσαν στην λεγόµενη Κεραυνοβόλα Λεγεώνα του Λικινίου, που τότε βρισκόταν στη Σεβάστεια. Τους ζητήθηκε να θυσιάσουν στα είδωλα και αυτοί αρνήθηκαν. Τότε ρίχθηκαν στα νερά µιας παγωµένης λίµνης, στην συνέχεια τους έσπασαν τα κόκαλα και τελικά τους έκαψαν σε µεγάλη φωτιά. Αρχικά ήταν 40 οι Μάρτυρες, αλλά ένας από όλους λιποψύχησε και έµειναν 39. Σε αυτούς όµως προστέθηκε ένας ακόµα, ο οποίος βλέποντας την θυσία τους βρήκε θάρρος και διακήρυξε και αυτός την πίστη του στον Κύριο. Αυτός ήταν ο φύλακάς τους. Είναι από τις λίγες γνωστές περιπτώσεις που στρατιώτες οι οποίοι υπηρετούσαν στις ρωµαϊκές λεγεώνες εκτελέσθηκαν οµαδικά για την πίστη τους. Οι Άγιοι Σαράντα τιµώνται ιδιαίτερα από τους Βορειοηπειρώτες όπου υπάρχει και η οµώνυµη πόλη. Λόγω παρετυµολογίας τάζουν διάφορα στους Αγίους για να µην βγουν σαρανταποδαρούσες, για να µην σκουληκιάσει το ψωµί ή τα τρόφιµα (εορτάζουν 9 Μαρτίου). 27. Φανούριος ο Νεοφανής Μεγαλοµάρτυρας. Ο γνωστός µας Άγιος Φανούριος για κάθε είδους φανέρωµα. Κατά τον 14ο αιώνα Αγαρηνοί έσκαβαν δίπλα σε ένα παλιό τείχος στη Ρόδο. Εκεί βρέθηκε παλιός χριστιανικός ναός µε πολλές εικόνες. Μία από όλες

69

παρουσίαζε ένα νεαρό στρατιωτικό, µε πλήρη στολή, ο οποίος κρατούσε σταυρό και λαµπάδα αναµµένη. Γύρω από την κεντρική εικόνα υπήρχαν δώδεκα µικρότερες µα τα µαρτύρια του Αγίου. Ο Μητροπολίτης Νείλος ο Β’ µπόρεσε και διάβασε µια µισοσβησµένη επιγραφή που ανέφερε: «Φανούριος ο Άγιος». Τίποτε άλλο δεν γνωρίζουµε γι’ αυτόν το «νεοφανή» Άγιο, εκτός από τα µετέπειτα θαύµατα που αναφέρονται στο όνοµά του (εορτάζει 27 Αυγούστου). o Γοβδελάας ο Πέρσης πρίγκιπας. Όχι πολύ γνωστός Άγιος, που λατρεύεται όµως στην Κέρκυρα (εορτάζει 29 Σεπτεµβρίου). o Ευδόκιµος ο Στρατοπεδάρχης. Ήταν στρατοπεδάρχης Καππαδοκίας επί Θεοφίλου αυτοκράτορα Κωνσταντινούπολης (εορτάζει 31 Ιουλίου). o Ευστράτιος. Ανώτερος αξιωµατικός του αυτοκρατορικού στρατού. Συνελήφθη µαζί µε άλλους αξιωµατικούς και στρατιώτες και εκτελέσθηκε (εορτάζει 13 ∆εκεµβρίου). o Σέργιος και Βάκχος. Ρωµαίοι αξιωµατικοί, διοικητής και υποδιοικητής στρατιωτικής σχολής, επί Μαξιµιανού. Μαρτύρησαν για την πίστη τους. o Σέργιος ο ∆ίκαιος Μάγιστρος και Βάκχος. (εορτάζουν 28 Ιουνίου και 7 Οκτωβρίου αντίστοιχα).

ΛΟΓΩ ΟΝΟΜΑΤΟΣ Φανούριος για φανέρωµα. Ο γνωστός µας Άγιος Φανούριος για κάθε είδους φανέρωµα. Κατά τον 14ο αιώνα Αγαρηνοί έσκαβαν δίπλα σε ένα παλιό τείχος στη Ρόδο. Εκεί βρέθηκε παλιός χριστιανικός ναός µε πολλές εικόνες. Μία από όλες παρουσίαζε ένα νεαρό στρατιωτικό, µε πλήρη στολή, ο οποίος κρατούσε σταυρό και λαµπάδα αναµµένη. Γύρω από την κεντρική εικόνα υπήρχαν δώδεκα µικρότερες µα τα µαρτύρια του Αγίου. Ο Μητροπολίτης Νείλος ο Β’ µπόρεσε και διάβασε µια µισοσβησµένη επιγραφή που ανέφερε: «Φανούριος ο Άγιος». Τίποτε άλλο δεν γνωρίζουµε γι’ αυτόν το «νεοφανή» Άγιο, εκτός από τα µετέπειτα θαύµατα που αναφέρονται στο όνοµά του. Σε όλους είναι γνωστή η «φανουρόπιτα». Στη Σηλυβρία ζύµωναν την πίτα και την πήγαιναν στην Εκκλησία να λειτουργηθεί. Στην συνέχεια την µοίραζαν. Οι κοπέλες έβαζαν ένα κοµµάτι κάτω από το προσκέφαλό τους για να ονειρευθούν αυτόν που θα παντρευτούν. Κατ’ επέκταση όποιος έχανε κάτι που ήθελε να του φανερωθεί, ένα πρόσωπο ή ένα µυστικό, έταζε στον Άγιο, φανουρόπιτα (εορτάζει 27 Αυγούστου). Χαράλαµπος για να λάµπεις από χαρά. Σε καιρό επιδηµίας σε πολλά χωριά έκαναν περιφορά της εικόνας του Αγίου,

70

που θεωρείται διώκτης της πανούκλας αλλά και κάθε κακού. Γι’ αυτό τον λόγο του αφιέρωναν µάλιστα και «µονοηµερίτικο» πουκάµισο, από ύφασµα που είχε υφανθεί και ραφτεί σε µία µόνο ηµέρα. Στη Λέσβο, στο πανηγύρι του Αγίου, γίνονται αγώνες µε άλογα για το καλό των ζώων (τα άλογα του Χαραλάµπη). (Υπάρχουν τέσσερις Άγιοι µε αυτό το όνοµα και εορτάζουν 17 Σεπτεµβρίου, 10 Φεβρουαρίου, 23 Αυγούστου και 30 Μαΐου). Ειρήνη για ειρήνη. Οι δέκα Αγίες και έξι Άγιοι που φέρουν αυτό το όνοµα (Ειρήναρχος, Ειρηναίος) παραπέµπουν σε ειρήνευση, ειρηνοποιούς, ειρηνοδικεία και ειρηνοδίκες. Στο µοναστήρι όµως της Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου Αττικής (εορτάζει 28 Ιουλίου) τα πράγµατα είναι διαφορετικά. Οι νέες που προσκυνούν την συγκεκριµένη Οσία Ειρήνη, παίρνουν από τις µοναχές ένα κοµµάτι «διαβασµένο» µήλο. Αφού οι νέες νηστέψουν µία ηµέρα, το τρώνε µε την ελπίδα ότι θα παντρευτούν γρήγορα. Μια άλλη Ειρήνη ∆ούκα, η αυτοκράτειρα, η ευσεβής, είχε δώσει αφορµή, η προαναφερόµενη Αγία να εµπλακεί σε ένα θαύµα, που όµως δεν την αφορά. Λέγεται πως ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κοµνηνός είχε κατέβει στις γαλαρίες ενός ορυχείου για να τις επιθεωρήσει. Οι γαλαρίες κατέρρευσαν και ο αυτοκράτορας εγκλοβίστηκε στα βάθη της γης. Η σύζυγος του αυτοκράτορα Ειρήνη ∆ούκα, η ευσεβής, έτρεξε στην εκκλησία να προσευχηθεί. Έκανε µάλιστα αναίµακτη προσφορά από άρτο, οίνο και λάδι για την σωτηρία του αυτοκράτορα και συζύγου της. µε θαυµαστό τρόπο οι προσφορές της µεταφέρθηκαν στα έγκατα της γης, εκεί όπου βρισκόταν παγιδευµένος ο Αλέξιος µε την ακολουθία του. Έχοντας τροφή οι εγκλωβισµένοι επέζησαν για κάποιο διάστηµα κάτω από τη γη ώσπου τελικά τους διέσωσαν. Ο λαός σε αυτή την ιστορία έχει ταυτίσει την Ειρήνη την ατοκράτειρα µε την Ειρήνη την Αγία, γι’ αυτό πολλοί εργάτες µεταλλίων την επικαλούνται. Ευθύµιος για να είµαστε πάντα εύθυµοι. Ο Άγιος καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Οι γονείς ήταν διαρκώς θλιµµένοι και παρακαλούσαν τον Θεό να τους αξιώσει να αποκτήσουν ένα παιδί. Ο Θεός τους µίλησε και τους προµήνυσε ότι θα τους δώσει παιδί, αρκεί να το ονοµάσουν Ευθύµιο. Έτσι έγινε και οι γονείς του βρήκαν πάλι την ευθυµία τους αλλά και η Εκκλησία στο πρόσωπο του Αγίου ευτύχησε. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Άγιος έτρωγε µόνο τις Κυριακές και κοιµόταν όχι ξαπλωτός, αλλά στηριγµένος σε τοίχο και κρατηµένος από ένα σχοινί. Έκανε πάρα πολλά θαύµατα, από θεραπείες µέχρι πρόκληση βροχής, είχε το χάρισµα της διόρασης και ίδρυσε πολλές µονές. Ο Άγιος πρόβλεψε

71

ακόµα και τον θάνατό του. Πέθανε το 473 σε ηλικία 97 ετών (εορτάζει 20 Ιανουαρίου

ΜΕΤΑΝΟΟΥΝΤΕΣ Πρώην αµαρτωλοί και αµαρτωλές Άµµωνας για τις παραστρατηµένες γυναίκες. Ο Όσιος Άµµωνας έζησε και έδρασε την εποχή του Μεγάλου Αντωνίου. Λέγεται ότι έφθασε σε τέτοια ύψη αγιότητας και απάθειας, που όχι µόνο δεν απαντούσε στους υβριστές τους, αλλά προσευχόταν γι’ αυτούς. Τους ευλογούσε και πολλές φορές τους βοηθούσε κιόλας. Οι υβριστές και οι συκοφάντες του ήταν πολλοί, γιατί ο Άµµωνας είχε αφιερώσει µεγάλο µέρος της ζωής του να βοηθά τις παραστρατηµένες γυναίκες, τις αµαρτωλές και τις πόρνες να επανέρχονται στο σωστό δρόµο (εορτάζει 26 Ιανουαρίου). Αντωνίνα και Αλέξανδρος. Η παρθένα Μάρτυρας Αντωνίνα ήταν Χριστιανή και παρά την µεγάλη οµορφιά της είχε αφιερωθεί στην περιποίηση των αρρώστων, των αδυνάτων και των γερόντων. Πολλοί ήταν αυτοί που την επιθυµούσαν σαρκικά, όµως η ίδια είχε αποφασίσει να παραµείνει παρθένος. Από φθόνο την κατηγόρησαν. Οι διώκτες της την συνέλαβαν, την πέρασαν από δίκη και την καταδίκασαν να εργαστεί σε πορνείο. Όταν η Αντωνίνα έφθασε στο καταγώγιο, οι γυναίκες που εργάζονταν σε αυτό την ετοίµασαν για τους πελάτες. Όµως ύστερα από θερµή προσευχή της παρθένας, έγινε µεγάλος σεισµός. Οι γυναίκες του πορνείου φοβήθηκαν πολύ και την έδιωξαν. Αλλά ύστερα από λίγο η Αντωνίνα ξανά συνελήφθη και οδηγήθηκε σε άλλο πορνείο. Η Χάρη του Θεού όµως έστειλε ένα Χριστιανό νέο, τον Αλέξανδρο, ο οποίος δίνοντας µερικά από τα ρούχα του την φυγάδευσε. Φυσικά συνελήφθησαν και οι δύο και θανατώθηκαν µε φρικτά βασανιστήρια. Η Εκκλησία µας τους εορτάζει µαζί στις 10 Ιουνίου. Ευδοκία, µία πρώην ακόλαστη. Η Αγία έζησε την εποχής του Τραϊανού γύρω στο 160 µ.Χ. Αρχικά ήταν µια ακόλαστη πόρνη. Η µεγάλη της οµορφιά της έδινε την δυνατότητα να έχει πολλούς εραστές. Όλες αυτές οι ελεύθερες σχέσεις της έφεραν πολλά χρήµατα. Η Ευδοκία ήταν από τις πλουσιότερες ακόλαστες της εποχής. Ύστερα από µια σοβαρή αρρώστια όµως και ενώ είχε εγκαταλειφθεί από εραστές και φίλους, µεταµελήθηκε και έγινε καλά. έφυγε λοιπόν από την πόλη της για ένα διάστηµα και επέστρεψε αργότερα αγνώριστη. Συναναστράφηκε τους Χριστιανούς και ασπάσθηκε την αληθινή πίστη. Έδωσε την περιουσία της για τα ορφανά, τις χήρες και τους αναξιοπαθούντες. Στο τέλος µαρτύρησε για τον Κύριο (εορτάζει 1 Μαρτίου).

72

Θεοδώρα η Οσία. Η Αλεξανδρινή Οσία Θεοδώρα ήταν παντρεµένη µε έναν ευσεβή Χριστιανό, όµως έπεσε στην παγίδα του διαβόλου και έφτιαξε µια εξωσυζυγική σχέση. Κανείς δεν την είδε, ούτε έµαθε ποτέ ότι µοίχευσε, όµως η ίδια, έχοντας γνώση ότι τα πάντα είναι ορατά στον Κύριο, µεταστράφηκε, ντύθηκε άντρας µοναχός και µπήκε σε µοναστήρι. Εκεί, ύστερα από καιρό, κάποιοι άφησαν έξω από την πόρτα του κελιού της ένα νεογέννητο µωρό. Οι άλλοι καλόγεροι θεώρησαν ότι ο Θεόδωρος (αυτό το όνοµα είχε υιοθετήσει η Οσία) προφανώς είχε αµαρτήσει και ότι το παιδί ήταν δικό του. Ο Θεόδωρος (δηλαδή η Θεοδώρα) πήρε το παιδί, έφυγε από το µοναστήρι και το µεγάλωσε µε χίλια βάσανα, σαν να ήταν πραγµατικά δικό της. όταν ύστερα από χρόνια ο Θεόδωρος πέθανε από τις ταλαιπωρίες, οι άλλοι µοναχοί φροντίζοντας για την ταφή του, ανακάλυψαν ότι ήταν γυναίκα και πως αδίκως τον είχαν κατηγορήσει (εορτάζει 11 Σεπτεµβρίου). Θεόδωρος, ο ζωγράφος του σουλτάνου. Ο Άγιος Νεοµάρτυρας Θεόδωρος ο νέος, ο Βυζάντιος, δούλεψε στο εργαστήριο ζωγραφικής του παλατιού, δίπλα στους καλύτερου βασιλικούς ζωγράφους του σουλτάνου και έζησε µέσα στις ηδονές και τις ακολασίες του παλατιού. Αλλαξοπίστησε και έλαβε πολλές τιµές και αξιώµατα γι’ αυτό. Γρήγορα όµως µετανόησε. Απαρνήθηκε την ψεύτικη πίστη και αποφασισµένος πέταξε το τουρκικό σαρίκι, οµολόγησε την χριστιανική αληθινή πίστη και µαρτύρησε γι’ αυτήν (εορτάζει 17 Φεβρουαρίου). Θεοφάνης και Πανσέµνη οι Όσιοι. Η Πανσέµνη ήταν ονοµαστή πόρνη, που είχε οδηγήσει πολλούς µε τα θέλγητρά της στην αµαρτία. Ο Θεοφάνης ήταν υιός πλούσιου ειδωλολάτρη. Μετά τον θάνατο της γυναίκας του, βαπτίσθηκε Χριστιανός και µόναζε. Οι γονείς του ήταν θλιµµένοι γιατί πίστευαν πως ο υιός τους ήταν πια, ζωντανός – νεκρός. Όταν ο Θεοφάνης έµαθε για την ολέθρια παρουσία της Πανσέµνης στην πόλη, σκέφτηκε ότι θα µπορούσε να την σώσει από την ακολασία και πως θα µπορούσε να σώσει και όλους αυτούς που κολάζονταν από τα θέλγητρά της. ο Όσιος πήγε στον πατέρα του, του είπε ότι θέλει να ξαναπαντρευτεί και του ζήτησε τη νόµιµη κληρονοµιά του. Ο πατέρας του χάρηκε πολύ και φυσικά έδωσε στον υιό του όλα όσα είχε φυλάξει γι’ αυτόν. Ο Όσιος πήγε στο πορνείο όπου εργαζόταν η Πάνσεµνη, έφαγε µαζί της και της ανακοίνωσε πως ήθελε να γίνει γι’ αυτήν ένας διαφορετικός εραστής, αν και αυτή ήταν διατεθειµένη να αφήσει την αµαρτωλή ζωή πίσω της. Η µετέπειτα Οσία, εντυπωσιάσθηκε από την πρόταση του πλούσιου νέου και προβληµατίσθηκε ταυτόχρονα. Πήρε όµως την απόφασή της και µεταµελήθηκε. Ο Όσιος της αποκάλυψε την

73

πίστη του, της την δίδαξε, µοίρασαν τα υπάρχοντά τους στους φτωχούς και έζησαν µαζί (σε διπλανά κελιά) την υπόλοιπη ζωή τους µε αρετή. (η Πανσέπτη εορτάζει 10 Ιουνίου). Ο Ιάκωβος και τα παθήµατά του. Ο Όσιος Ιάκωβος έκανε το µεγαλύτερο αµάρτηµα που θα µπορούσε να κάνει κάποιος Χριστιανός. Προσκύνησε τον ίδιο τον σατανά. Βέβαια ξεγελάσθηκε, όµως αυτό δεν θα γινόταν αν δεν ήταν υπερήφανος και αυτάρεσκος. Ο Όσιος µοίρασε όλα τα υπάρχοντά του στους φτωχούς, έγινε µοναχός και δίδασκε µε περισσή αυταπάρνηση τον λόγο του Θεού. Τηρούσε όλες τις νηστείες και στην άσκηση δεν τον έφτανε κανείς άλλος µοναχός. Όλοι, γύρω του, τον επαινούσαν και τον αποκαλούσαν ∆ίκαιο και Ενάρετο. Ο Όσιος δεν ήθελε και πολύ για να θεωρήσει τον εαυτό του άξιο αυτών των κοσµητικών επιθέτων. Οι έπαινοι και τα εγκώµια λίγο – λίγο του πήραν τα µυαλά. Άλλο που δεν ήθελε ο διάβολος. Παρουσιάσθηκε λοιπόν στον Ιάκωβο ένα βράδυ σαν άγγελος και του είπε ότι δικαίως θεωρεί τον εαυτό του «εκλεκτό», διότι λίγο διαφέρει και από αυτόν ακόµα τον Απόστολο Παύλο. Μάλιστα, του είπε ότι λόγω της µεγάλης αγιότητάς του είναι έτοιµος να δεχθεί και να προσκυνήσει τον ίσιο τον Θεό, που θα τον επισκεπτόταν την επόµενη βραδιά. Ο Ιάκωβος, µέσα στην υπερηφάνεια του, πίστεψε ότι πραγµατικά θα τον επισκεπτόταν ο Θεός. Έκανε λοιπόν τις ετοιµασίες του. Καθάρισε το κελί του, συγύρισε τα λιγοστά του υπάρχοντα, άναψε καντήλια, έκαψε λιβάνι και περίµενε τον Θεό. Πράγµατι, το βράδυ άκουσε βήµατα και κτύπους στην πόρτα του κελιού του, έτρεξε, άνοιξε την πόρτα και µε σκυµµένο το κεφάλι προσκύνησε τον «αναµενόµενο». Ένα χυδαίο γέλιο τον ξάφνιασε. Σήκωσε το βλέµµα του και στο τερατώδες πρόσωπο του επισκέπτη του αναγνώρισε τον σατανά που τον κορόιδευε. Ο Ιάκωβος συντετριµµένος, έκανε τον σταυρό του και επικαλέσθηκε το όνοµα του Μόνου Ζώντος Θεού. Αµέσως ο διάβολος εξαφανίσθηκε. Ο Ιάκωβος πήρε το µάθηµά του και αµέσως δήλωσε µετάνοια και ταπεινοφροσύνη. Το κυριότερο, δεν ξανά επέτρεψε σε κανέναν να τον επαινέσει για τα έργα του (εορτάζει 13 Ιουνίου). Λουκία η Παρθένος, για όσες έχουν βρεθεί µπλεγµένες σε δίκτυα µαστροπείας. Η Λουκία η παρθένος ήταν όµορφη και πλούσια, υποσχέθηκε όµως στον Χριστό να παραµείνει παρθένα. Αρνιόταν, λοιπόν, επίµονα τα προξενιά που της γίνονταν. Ένας πλούσιος και δυνατός αξιωµατούχος όµως την ερωτεύθηκε. Αυτή αρνήθηκε την πρότασή του και εκεί άρχισαν τα προβλήµατά της. Ο προσβεβληµένος την κατήγγειλε στις αρχές ως Χριστιανή. Ο δικαστής την κάλεσε να θυσιάσει στα είδωλα, η Αγία αρνήθηκε και

74

για την άρνησή της καταδικάσθηκε να εργασθεί σε πορνείο. Φυσικά η Αγία δεν ενέδωσε, αλλά και ως εκ θαύµατος κανείς από όσους επισκέφθηκαν το πορνείο δεν µπόρεσε να την πλησιάσει. Ύστερα από όλα αυτά, διατάχθηκε η εκτέλεσή της. όσες έχουν βρεθεί µπλεγµένες, άθελά τους, σε δίκτυα µαστροπείας µπορούν στο πρόσωπο της Αγίας να βρουν µια προστάτιδα που θα τους δώσει δύναµη να αποδεσµευθούν. (Υπάρχουν δύο Παρθενοµάρτυρες που εορτάζουν 6 Ιουλίου και 13 ∆εκεµβρίου). Μαρία από τα Μάγδαλα. Η Μαρία η Μαγδαληνή η Αγία, ήταν από τα Μάγδαλα. Λαθεµένα πολλοί την θεωρούν αµαρτωλή, που όµως γνωρίζοντας τον Ιησού έγινε ένθερµη πιστή και µετέπειτα Αγία. Στην πραγµατικότητα, στις Γραφές δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος προσδιορισµός για την Αγία. Η αναφορά της Μαγδαληνής ως Μυροφόρα σε συνδυασµό µε την «εν πολλαίς αµαρτίαις περιπεσούσα γυνή» του τροπαρίου της Κασσιανής περιπλέκει ίσως λίγο τα πράγµατα. Το εµπνευσµένο τροπάριο µιλάει για «της αλειψάσης τον Κύριο µύρο πόρνης». Αναφέρεται όµως από τον Μάρκο ότι ο Ιησούς «έβγαλε» από µέσα της επτά δαιµόνια που την βασάνιζαν. Από την στιγµή της «κάθαρσής» της η Μαρία εντάσσεται στον στενό κύκλο γυναικών που ακολουθούν τον Κύριο µαζί µε τους µαθητές. Η Μαρία είναι όντως µία από τις γυναίκες που επισκέφθηκε τον τάφο του Κυρίου ως «µυροφόρα» και «ευαγγελίστηκε» την Ανάστασή Του. Μετά την Ανάληψη του Κυρίου υπηρέτησε µε θέρµη την Εκκλησία της Ιερουσαλήµ. Αργότερα ακολούθησε τον Ιωάννη και την Παρθένο Μαρία στην Έφεσο, όπου και πέθανε. (εορτάζει 22 Ιουλίου). Μαρία η Αιγύπτια, υπόδειγµα µεταµέλειας. Η Μαρία η Αιγυπτια η Οσία θεωρείται υπόδειγµα µετανοίας και άσκησης. Η Αγία αφού έκανε επί 17 χρόνια µία αµαρτωλή ζωή, µετανόησε και αποσύρθηκε να ασκητέψει στην έρηµο. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 345. Ήταν πολύ όµορφη γυναίκα και παρά τις συµβουλές των γονέων της παρασύρθηκε σε ακολασίες και διεφθάρη, ευτυχώς όχι τελείως. Μία σπίθα αγνότητας φαίνεται ότι σιγόκαιγε ακόµα µέσα της. σπρωγµένη από αυτή τη σπίθα επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους. Επιχείρησε να µπει στο ναό και να προσκυνήσει τον Τίµιο Σταυρό, αλλά µια δύναµη την εµπόδισε. Η Μαρία κατανόησε τι ήταν αυτό που της απαγόρευε την είσοδό της. Μεταστράφηκε, προσευχήθηκε µε θέρµη, ζήτησε συγγνώµη και µόνο τότε η δύναµη της επέτρεψε να µπει στο ναό! Από εκείνη την στιγµή η Μαρία αποσύρθηκε στην έρηµο και ασκήτεψε για 50 χρόνια (εορτάζει 1 Απριλίου).

75

Μάρκος ο Νεοµάρτυρας από τη Σµύρνη. Ο Άγιος βρισκόταν στην Έφεσο όπου διατηρούσε µια εξωσυζυγική σχέση. Όταν η σχέση του αποκαλύφθηκε και οδηγήθηκε στο δικαστήριο, εκεί από φόβο αρνήθηκε την πίστη του. Αργότερα µετανόησε και οµολόγησε οικειοθελώς την πίστη του ενώπιον άλλου δικαστηρίου. Τελικά, αποκεφαλίσθηκε για τη µαρτυρία του το 1801 (εορτάζει 5 Ιουνίου). Ο Νικόλαος και οι τρεις Παρθένες. Για τον Άγιο Νικόλαο, επίσκοπο Μύρων της Λυκίας λέγεται η εξής ιστορία: κάποτε στην επισκοπή του Αγίου ένας φτωχός πατέρας είχε τρεις κόρες παρθένες. ∆υστυχώς γι’ αυτόν δεν είχε χρήµατα για να τις προικίσει και έτσι φοβόταν ότι τελικά θα έµεναν ανύπανδρες. Σκέφθηκε λοιπόν να βάλει τις παρθένες σε ένα πορνείο να εκδοθούν προκειµένου να µαζέψουν την προίκα τους. Όταν ο Άγιος το έµαθε, φρόντισε και µάζεψε από 100 χρυσά φλουριά για την καθεµία παρθένα και πήγε και τα έδωσε στον πατέρα τους. Έτσι οι κόρες, χάρη στον Άγιο, βρήκαν προίκα για να παντρευτούν και γλύτωσαν την ατίµωση του πορνείου (εορτάζει 6 ∆εκεµβρίου). Χαριτίνη η Αγία δούλη. Η Χαριτίνη ήταν δούλα (οικιακή βοηθός) ενός άρχοντα που την αγαπούσε πάρα πολύ, του Κλαύδιου. Η οµορφιά και η χάρη της Αγίας όµως έκανε και τον αυτοκράτορα ∆οµέτιο (290 µ.Χ.) να την προσέξει. Η Αγία όµως στάθηκε στο ύψος της. Όταν ο ∆οµέτιος έµαθε ότι η Χαριτίνη είναι Χριστιανή, θύµωσε πολύ και κάλεσε τον κύριό της να τη στείλει να την δικάσει. Ο Κλαύδιος στεναχωρήθηκε πάρα πολύ, αλλά δεν βρήκε τη δύναµη να παρακούσει τη διαταγή του ∆οµετίου. Την έστειλε λοιπόν στο παλάτι και την έκλαψε σαν να ήταν ήδη νεκρή. Μπροστά στον αυτοκράτορα η Χαριτίνη απέρριψε όλες τις προσφορές του και αρνήθηκε να αλλάξει πίστη. Τότε ο ∆οµέτιος διέταξε να της κόψουν τα µαλλιά και να της ξυρίσουν στο κεφάλι. Όµως θαυµατουργικά τα µαλλιά της ξαναφύτρωναν στη στιγµή. Μετά από πολλά φρικτά βασανιστήρια και ενώ η Αγία συνέχιζε να αρνείται να προδώσει την πίστη της, ο ∆οµέτιος για να την εξευτελίσει, διέταξε να την οδηγήσουν σε ένα πορνείο, έτσι ώστε, όποιος ήθελε να γευθεί το κορµί της. Η Χαριτίνη όµως προσευχήθηκε µε θέρµη στον Κύριο και Αυτός ακούγοντας την παράκλησή της την απάλλαξε από αυτόν τον εξευτελισµό. Προτού η συνοδεία φθάσει στο πορνείο, η Αγία ξεψύχησε (Υπάρχουν δύο Αγίες µε αυτό το όνοµα, εορτάζουν στις 5 Οκτωβρίου). Βονιφάτιος και Αγλαΐα, αγάπη και πίστη. Τον καιρό του ∆ιοκλητιανού, ανθύπατος της Ρώµης ήταν κάποιος πλούσιος και διακεκριµένος, που ονοµαζόταν Ακάκιος. Ο ανθύπατος είχε µία όµορφη κόρη, την Αγλαΐα. Την αγαπούσε πολύ και φυσικά της έκανε όλα τα χατίρια. Η ίδια ήταν πανέµορφη και ακόλαστη. Είχε

76

δε έναν όµορφο δούλο που τον χρησιµοποιούσε σαν φίλο και εραστή. Και οι δύο µαζί περνούσαν τις ηµέρες τους µε λογής – λογής ασωτίες, παρασυρµένοι διαρκώς, όλο και περισσότερο, από το ακόρεστο ερωτικό τους πάθος. Κάποια ηµέρα η Αγλαΐα άκουσε για τα άγια λείψανα των µαρτύρων που θαυµατουργούσαν και ευωδίαζαν. ∆ιέταξε λοιπόν να πάει ο Βονιφάτιος στη Μικρά Ασία µαζί µε άλλους δούλους και να της φέρει µερικά. Ο Βονιφάτιος της είπε τότε αστειευόµενος: «Θα δεχόσουν και το δικό µου λείψανο;». Φυσικά η Αγλαΐα γέλασε χωρίς να γνωρίζει τι θα συµβεί. Ο Βονιφάτιος έφθασε τελικά στη Μ. Ασία και προσπάθησε να πραγµατοποιήσει την επιθυµία της κυράς και ερωµένης του. Έψαξε και βρήκε πολλά άγια λείψανα. Για το καθένα από αυτά ρωτούσε την ιστορία του πεθαµένου αγίου, µάθαινε και για το µαρτύριό του. Ο Βονιφάτιος ακούγοντας όλα αυτά τα θαυµαστά, θέλησε να γνωρίσει περισσότερα για την πίστη των αγίων. Σιγά – σιγά, µια µεταστροφή συνέβη µέσα του. Ο Βονιφάτιος ένιωσε το ιερό κάλεσµα και βαπτίσθηκε χριστιανός. Φυσικά καταδόθηκε και συνελήφθη. Βασανίσθηκε τελικά και παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο, χωρίς να προδώσει τη νέα του πίστη. Αµέσως µετά τον θάνατό του οι άλλοι δούλοι µετέφεραν το νεκρό σώµα του πίσω στη Ρώµη και το παρέδωσαν στην έκπληκτη Αγλαΐα. Η άσωτη Ρωµαία έµεινε ακόµα πιο έκπληκτη όταν ανακάλυψε ότι το ιερό λείψανο άρχισε να ευωδιάζει και να θαυµατουργεί. Η Αγλαΐα έµαθε όλη την ιστορία του αγίου µάρτυρα, µεταµελήθηκε, πίστεψε και αυτή και άρχισε φιλανθρωπικό έργο. Τελικά και η Αγλαΐα αξιώθηκε µε την αγιοσύνη. Και οι δύο άγιοι γιορτάζουν στις 19 ∆εκεµβρίου. Εύα η προµήτωρ. Θεωρείται ως η πρώτη «αµαρτωλή», µια και παρασύρθηκε από τον πονηρό όφη. Ας µην ξεχνάµε όµως ότι όλοι είµαστε απόγονοί της (εορτάζει 18 ∆εκεµβρίου). Κασσιανή η ποιήτρια. Λόγω του φηµισµένου τροπαρίου που ενεµπνεύσθη και συνέγραψε (…η εν πολλαίς αµαρτίαις περιπεσούσα γυνή…) σχετίζεται µε τις «αµαρτωλές», κυρίως µε κάθε µετανοούσα γυναίκα (εορτάζει 7 Σεπτεµβρίου). Πελαγία η Οσία. ∆ούλευε ως ιερόδουλη και ζούσε ζωή άσωτη και αµαρτωλή. Άκουσε όµως τον Λόγο του Θεού, µετανόησε, βαπτίσθηκε και έζησε ασκητικά ως τα βαθιά γεράµατά της όπου και πέθανε ειρηνικά (εορτάζει 8 Οκτωβρίου). Ταισία η Αγία. Ακολούθησε την µητέρα της στο επάγγελµα της ιερόδουλης. Όµως µε την βοήθεια του Πανφούτιου γνώρισε τον λόγο του Κυρίου, µετανόησε, βαπτίσθηκε και έζησε την υπόλοιπη ζωή της φροντίζοντας αρρώστους και ανήµπορους, µαζί µε άλλες γυναίκες (εορτάζει 8 Οκτωβρίου).

77

ΆΓΙΟΙ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΚΟ Κυπριανός και Ιουστίνη. Ο Κυπριανός ήταν φηµισµένος φιλόσοφος, µεγάλος µάγος και ζούσε στην Αντιόχεια. Εκεί τον πλησίασε ένας νεαρός και του εκµυστηρεύθηκε τον έρωτά του για την παρθένα Ιουστίνη. Ζήτησε να κάνει µάγια ο Κυπριανός στην Ιουστίνη, για να δεχθεί τον έρωτά του. Ο µάγος Κυπριανός άνοιξε όλα τα βιβλία του, τραγούδησε όλα τα µαγικά του και έκανε ότι µπορούσε να πραγµατοποιηθεί η επιθυµία του ερωτευµένου νέου. Όµως, η απάθεια της Ιουστίνης ήταν απερίγραπτη. Κανένα ενδιαφέρον δεν έδειχνε για τον ερωτευµένο νεαρό. Ο Κυπριανός κατάλαβε την µαταιότητα όλων αυτών και έκαψε τα µαγικά του βιβλία. Αργότερα βαπτίσθηκε Χριστιανός και µαζί µε την Ιουστίνη κήρυξαν το Ευαγγέλιο. Στο τέλος φυσικά έδωσαν και την ζωή τους για τον Κύριο. ο Κυπριανός και η Ιουστίνη θεωρούνται προστάτες άγιοι κατά της µαγείας και ο λαός µας τους επικαλείται συχνά (εορτάζουν 2 Οκτωβρίου). Αβέρκιος ο Ισαπόστολος. Θεράπευσε την κόρη του βασιλιά της Ρώµης από δαιµόνια που την ταλαιπωρούσαν (εορτάζει 22 Οκτωβρίου). Αντώνιος ο Μεγάλος. Για τους πειρασµούς (εορτάζει 17 Ιανουαρίου). Αθανάσιος ο από µάγων µάρτυρας. (εορτάζει 23 Απριλίου). Αθανάσιος ο Τραπεζούντιος. Ο δαιµονοκαταλύτης από την Τραπεζούντα, µοναχός και ηγούµενος στη µονή του Αγίου Φωκά. Φηµιζόταν για την ικανότητά του να θεραπεύει δαιµονισµένους, µεταξύ των οποίων και την κόρη του αυτοκράτορα Θεόφιλου, τον 9ο αιώνα. Η µονή του, στην οποία τάφηκε, αφιερώθηκε αργότερα στο όνοµά του. Γεράσιµος ο Νέος από την Κεφαλληνία. Για τους δαιµονισµένους και τους ψυχοπαθείς. Ο πολιούχος της Κεφαλλονιάς γεννήθηκε το 1509 στα Τρίκαλα. Ύστερα από πολλές περιπλανήσεις στην Κωνσταντινούπολη, το Άγιον Όρος, τα Ιεροσόλυµα, το Σινά, την Αίγυπτο, την Κρήτη και την Ζάκυνθο (όπου έζησε έξι χρόνια σε µια σπηλιά), κατέληξε στην Κεφαλλονιά όπου ίδρυσε το γυναικείο µοναστήρι Νέα Ιερουσαλήµ και ασκήτεψε εκεί µέχρι το τέλος της ζωής του, τον ∆εκαπενταύγουστο του 1579. στο µοναστήρι σώζεται και το σκήνωµά του. Ο Άγιος θεωρείται θεραπευτής πολλών παθήσεως, αλλά κυρίως των ψυχικών. Για την ακρίβεια είναι εκείνος που γιατρεύει τους δαιµονισµένους , όρος στον οποίο µπορούµε να δώσουµε µια ευρύτερη έννοια,

78

περιλαµβάνοντας διάφορες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Οι θεραπείες αυτές συχνά γίνονται µε πέρασµα του ιερού σκηνώµατος πάνω από τους ξαπλωµένους καταγής ασθενείς, τις ηµέρες που εορτάζει ο Άγιος (εορτάζει 16 Αυγούστου και 20 Οκτωβρίου). ∆οµετιανός ο Άγιος. Έδρασε την εποχή του αυτοκράτορα Μαυρικίου. Ο Θεός του έδωσε τη δύναµη να θεραπεύει ασθενείς, να θαυµατουργεί και να διώχνει δαιµόνια (Υπάρχουν τρεις Άγιοι µε αυτό το όνοµα και άλλοι εννέα µε το όνοµα ∆οµέτιος. Μάλλον πρόκειται για τον µάρτυρα που εορτάζει στις 9 Μαρτίου). Θεόκλητος ο Άγιος Μάρτυρας. Πριν βαπτισθεί «Θεόκλητος» ονοµαζόταν Λαµπάδιος και ήταν φηµισµένος µάγος. Εκτελέσθηκε µε ξίφος ύστερα από πολλά βασανιστήρια στη Ρώµη την εποχή του Νέρωνα (εορτάζει 26 Φεβρουαρίου). Θωµάς ο Όσιος. Λέγεται πως ο Όσιος έδιωξε πονηρά δαιµόνια από ανθρώπους (εορτάζει 7 Ιουλίου). Ιάκωβος ο Απόστολος, ο Αλφαίος. Με τη Χάρη του Θεού θεράπευε και έδιωχνε τα ακάθαρτα πνεύµατα. Οι εθνικοί τον αποκαλούσαν «Θείο σπέρµα». Ο Ιάκωβος σταυρώθηκε (εορτάζει 9 Οκτωβρίου). Καλλίνικος ο µάγος Μάρτυρας. (εορτάζει 24 Μαΐου). Μαρίνα η Αγία. Η Μαρίνα παρουσιάζεται σε πολλές εικόνες ως δρακοκτόνος αγία. Σε άλλες παρουσιάζεται να κρατά ένα δαίµονα από τα κέρατα και να τον χτυπά µε ένα σφυρί (εορτάζει 17 Ιουλίου). Μαρύθας ή Μαρούθας ο Όσιος. Έδιωξε τα δαιµόνια από την κόρη του βασιλιά των Περσών. Ως ανταµοιβή πήρε την άδεια από τον βασιλιά, και χρήµατα, και έκτισε σε Περσικό έδαφος τη Μαρτυρούπολη. Σε αυτήν µάζεψε όλα τα ιερά λείψανα που βρίσκονταν στην Περσία. Προκόπιος ο Αιλιανός ο εν Σκυθοπόλη ο

Μεγαλοµάρτυρας. (Αιλία = Ιερουσαλήµ). Εργαζόταν ως αναγνώστης, διερµηνέας της συριακής. Εξορκιστής, έδιωχνε δαίµονες µόνο επιθέτοντας τα χέρια του στους δαιµονισµένους. Προκόπιος ο Νεανίας. Ήταν στρατιωτικός από την Αιλία (εορτάζει 25 Ιουνίου). Συµεών ο Όσιος από την Αντιόχεια. Ο Άγιος γεννήθηκε την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστίνου Β’. Κατά την παιδική του ηλικία έγινε στην Αντιόχεια µεγάλος σεισµός. Ο µικρός Συµεών σώθηκε όµως επειδή εκείνη την ώρα βρισκόταν στον δρόµο πηγαίνοντας στο ναό του Αγίου Στεφάνου. Ο Συµεών αφιερώθηκε στην Εκκλησία και ο Θεός για την θερµή του πίστη τον αξίωσε να θαυµατουργεί και να θεραπεύει δαιµονισµένους (εορτάζει 24 Αυγούστου).

79

Τίτος ο Όσιος και Θαυµατουργός. Αναφέρεται ότι ο Άγιος θεράπευε και δαιµονισµένους «…παύειν νοσήµατα και διώκειν πνεύµατα» (εορτάζει 2 Απριλίου). Τρύφωνας ο Άγιος. Εκτός από τα κτήµατα και τα αµπέλια, ο Άγιος εξορκίζει και διώχνει δαιµόνια και από τους ανθρώπους. Αναφέρεται ότι θεράπευσε µε θαυµατουργό τρόπο την κόρη του αυτοκράτορα Γορδιανού βγάζοντας από µέσα της και διώχνοντας µακριά, στις ερηµιές, πολλά δαιµόνια. Και στον γνωστό «εξορκισµό των ζιζανίων», που αναφέρεται στον Άγιο, υπάρχει η διαταγή… να φύγουν τα κακά ζιζάνια και τα ακάθαρτα πνεύµατα και να πάνε σε µέρος έρηµο και χωρίς νερό (εορτάζει 1 Φεβρουαρίου). Φίλιππος ο Απόστολος, ο ∆ιάκονος. Ο Φίλιππος (προφανώς) δεν είναι ο γνωστός µαθητής του Κυρίου από τους «∆ώδεκα», αλλά ένας από τους επτά διακόνους που εξελέγησαν να διακονήσουν την Εκκλησία της Ιερουσαλήµ στους πρώτους µετά την Ανάσταση χρόνους. Ο Φίλιππος ήταν πατέρας τεσσάρων κοριτσιών, που ήταν προικισµένα µε το χάρισµα της προφητείας. Ο Φίλιππος ήταν ιδιαίτερα χαρισµατικός και εκτός πολλών άλλων θαυµαστών, κατόρθωσε και βάπτισε Χριστιανό τον ξακουστό Σίµωνα τον µάγο (εορτάζει 11 Οκτωβρίου).