ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ –...

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ – ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ . ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΚΕΧΡΑΣ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΓΑΜΠΑ Κ. ΜΑΡΙΑ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Α. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ 10/5/2010

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ – ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ 2 / 102

I. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ............................................................................................................... 4

II. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ............................................................................................................... 5

Α. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ..................................... 5

Β. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ......................... 7

Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ............................................................................................................ 8

IIΙ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ............................................................................ 9

Α. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ..................................................................................... 9

Β. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ και ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ στην

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ............................................................................................................. 12

Γ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ .............. 13

Δ. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ. .................................................................................................. 15

Δ1. ΕΣΩΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ. ................ 16

Δ2. ΜΕΘΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ. ................... 19

Δ3. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΠΡΟΙΟΝ .................................................................... 22

Μέθοδοι κοστολόγησης ............................................................................................... 22

Κατηγορίες κόστους .................................................................................................... 23

Κόστος πρώτων υλών .................................................................................................. 24

Κόστος Άμεσης Εργασίας............................................................................................ 24

Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα (Γ.Β.Ε) ............................................................................ 25

Προϋπολογισθείσες συνολικές μονάδες βάσης ........................................................... 26

Λογιστική Παρακολούθηση της Κοστολόγησης κατά Παραγγελία - Ροή του κόστους

...................................................................................................................................... 26

Σύγκριση μεταξύ Κοστολόγησης κατά προϊόν και Κοστολόγησης κατά Φάση ......... 36

ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ .................................................................................................. 39

ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ...................................................................................... 40

Δ4. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΦΑΣΗ ........................................................................ 41

Εισαγωγή ..................................................................................................................... 41

Στάδια της κατά φάση κοστολόγησης ......................................................................... 42

Κριτήρια δημιουργίας κόστους .................................................................. 43

Χαρακτηριστικά των κέντρων κόστους ......................................... 44

Συγκέντρωση του κόστους ................................................................. 45

Μέτρηση των εκροών της παραγωγής ............................................ 45

Υπολογισμός του ανά μονάδα κόστους .................................................... 46

Διαδικασίες της κοστολόγησης κατά φάση ................................................................. 47

Βήματα της κατά φάση κοστολόγησης ........................................................................ 48

Κατάσταση του κόστους παραγωγής .................................................. 48

Μέθοδοι αποτίμησης.................................................................................................... 52


Διαδικασία υπολογισμού ισοδύναμων μονάδων ......................... 52

Συγκέντρωση κόστους στο τμήμα ................................................... 52

Διαδικασία υπολογισμού του μέσου κόστους παραγωγής

κάποιου τμήματος ........................................................................................... 54

Σύγκριση μεθόδων αποτίμησης ................................................................................... 56

Λογιστική παρακολούθηση του κόστους συνεχούς παραγωγής ................................. 58

Κατά την πρώτη μέθοδο ............................................................................... 59

Κατά τη δεύτερη μέθοδο .............................................................................. 59

Κατάσταση κόστους προϊόντος .................................................................................. 60

Κατάσταση κόστους προϊόντος ................................................................................... 61

Φυσική ροή μονάδων Χυτήριο Ολοκλήρωση Συναρμολόγηση Σύνολο

.............................................................................................................................. 61

Ροή των στοιχείων του κόστους Ανά μονάδα κόστος Τμημάτων ....... 61

Διαφοροποίηση της μονάδας παραγωγής κατά τη ροή των υλικών ή

ημικατεργασμένων προϊόντων από τμήμα σε τμήμα. ................................................. 62

Βαθμιαία εισροή των υλικών στην παραγωγική διαδικασία ....................................... 63

Απώλειες- Υπολείμματα - Ελαττωματική Παραγωγή ................................................. 64

Απώλειες ..................................................................................................... 64

Υπολείμματα ............................................................................................. 64

Ελαττωματική Παραγωγή ...................................................................... 64

Ελαττωματική παραγωγή με τιμή ρευστοποίησης ................................ 67

Μη κανονική απώλεια ή ελαττωματική παραγωγή ..................... 68

IV. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ .............................................................................. 69

Α. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ................................................ 69

Β. ΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥΣ .................. 70

Γ. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ και LOGISTICS ........................................................................... 77

Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ LOGISTICS ....................................................................... 77

ΙΙ. ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΑ .................................................................................................... 78

ΙΙΙ. ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΑΣ .................................................................... 78

IV. CROSS-DOCKING ............................................................................................... 84

V. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ............................................................................... 86

Δ. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ και ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ............................... 89

Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ PARETO ......................................................................................... 97

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΕΠΙΛΟΓΟΣ .......................................................................... 101

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ....................................................................................................... 102


I. ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ίσως ένα από τα πλέον σημαντικά ζητήματα της

λογιστικής επιστήμης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

ήταν και είναι η παρακολούθηση των αποθεμάτων, η

ασφαλής αποθήκευση και εκμετάλλευσή τους.

Οι διαδικασίες αποθήκευσης και η ασφάλειά τους

διαδικασίες πολύτιμες , στην αρχαιότητα και σήμερα

δημιούργησαν πολιτισμό που επεκτείνεται από την γραφή

και την αγγειοπλαστική μέχρι τις πολύπλοκες σημερινές

επιστημονικές διαδικασίες αποθήκευσης και διαχείρισης των

αποθεμάτων.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ακόμα και τα αγαθά

εξαϋλώθηκαν και η αποθήκευση και διαχείριση της

πληροφορίας είναι στην κορυφή της πυραμίδας αυτών των

διαδικασιών της ανθρώπινης ιστορίας .

Μέσα απ’ αυτήν την εργασία θα προσπαθήσουμε να

αναδείξουμε και να μελετήσουμε ορισμένες πλευρές αυτών

των διαδικασιών.


II. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Α. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Αποθήκη είναι ο χώρος μέσα στον οποίο φυλάσσονται

διάφορα είδη. Έτσι τουλάχιστον πρωταρχικά οριζόταν αλλά

και ορίζεται σύμφωνα με το λεξικό της ελληνικής γλώσσας

του Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ η λέξη αποθήκη.

Στην σύγχρονη λογιστική επιστήμη στην έννοια αποθήκη

έχουμε ενσωματώσει και άλλες δύο έννοιες. Η πρώτη είναι

τα ποιοτικά στοιχεία των αποθηκευμένων ειδών πχ αξία,

ιδιότητες , τα ποσοτικά τους πχ τεμάχια και η δεύτερη οι

ικανές και αναγκαίες συνθήκες για την ορθή διαφύλαξη

των αποθεμάτων , έτσι ώστε να διατηρούν τις επιθυμητές

ιδιότητες και οι αναγκαίες διαδικασίες διακίνησης των

αποθεμάτων.

Από τις αρχαιότερες γραπτές γλώσσες είναι η σφηνοειδής

γραφή του Ασυροβαβυλωνιακού πολιτισμού. Για έναν

σύγχρονο λογιστή πιθανώς η αποκρυπτογράφηση αυτής της

γλώσσας και των χιλιάδων πινακίδων που βρέθηκαν δεν θα

αποτελούσε έκπληξη, παρ’ ότι νομίζουμε ότι οι αρχαιολόγοι

για κάτι άλλο θα προσδοκούσαν. Η αποκρυπτογράφηση της

γραφής μας έδωσε χιλιάδες καταλόγους όπου απογράφεται ,

ο πλούτος του βασιλέα πχ κοπάδια, κτήματα, πιθάρια κοκ .

Ακόμα και η ελληνική γραμμική γραφή Β που

αποκρυπτογράφησε ο Τσάντγουικ στις «χρυσοφόρες»


Μυκήνες αλλά και στην Κρήτη , αποκάλυψε παρόμοιους

καταλόγους.

Η τέχνη της γεωμετρίας αναπτύχθηκε θέλοντας να

επιλύσει προβλήματα στην μέτρηση της γης, την εκτίμηση

των μελλοντικών αποθεμάτων και την εξεύρεση των

αναγκαίων χώρων αποθήκευσης.

Μετά απ’ αυτές τις πρώιμες απαρχές της λογιστικής

καταγραφής η αποθήκη φυσικά αλλά και σαν οντότητα στο

ιστορικό γίγνεσθαι άρχισε να εμπλουτίζεται με έννοιες και

διαδικασίες μέχρι σήμερα.

ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΙΑΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣI

Για την επιτυχία της αποθήκης πρέπει

1. Να είναι σκεπασμένη

2. Να υπάρχει υπεύθυνος διαχειριστής

3. Να εισέρχονται μόνο άτομα της υπηρεσίας αποθήκης

4. Να είναι αυτοτελές τμήμα

5. Κάθε εισροή – εκροή υλικών να στηρίζεται σε

δικαιολογητικά.

6. Μεγαλύτερη δυνατή οικονομία χώρου

7. Εύκολη ανεύρεση ειδών

8. Ορθολογική ταξινόμηση ειδών

9. Καλές συνθήκες περιβάλλοντος

10. Μικρότερο δυνατό κόστος

11. Ασφάλεια αποθήκης

I ΚΕΧΡΑΣ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΣΕΛ.46


Β. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

Η λειτουργία της αποθήκης , με την ευρεία έννοια του

όρου αποθήκη όπως περιγράψαμε πιο πριν οριοθετεί

αντίστοιχα και τα πλαίσια του θέματος. Μπορούμε λοιπόν

να πούμε ότι η λεπτομερείς εξέταση αυτών των θεμάτων

εστιάζεται σε:

Οικονομικός προγραμματισμός

Πολιτική και διεξαγωγή αγορών

Διοίκηση αλυσίδας προμηθειών

Συστήματα και διαδικασίες αποθήκευσης

Οργάνωση διακινήσεως

Λογιστική παρακολούθηση αποθεμάτων και

κοστολόγησή τους

Μηχανογραφικά συστήματα

Αρχή της οικονομικής επιστήμης και γενεσιουργός

αιτία της είναι η σπανιότητα των αγαθών . Μ’ αυτήν την

έννοια τα αποθέματα έχουν την ιδιομορφία ότι είναι και

στοιχεία περιουσίας αλλά και στοιχεία εκμεταλλεύσεως.


Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Η λειτουργία της αποθήκης είναι αλληλένδετη αφενός μεν

με την περαιτέρω ανάπτυξη της τεχνολογίας, αφετέρου δε με

την θεώρηση των αποθεμάτων ως χρηματοοικονομικών

συντελεστών.

Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει την πλήρη

αυτοματοποίηση της αποθήκης, χωρίς τη παρέμβαση της

εργατικής δύναμης, την πλήρη αυτόματη τεχνολογία

καταγραφής των αποθεμάτων, (τεχνολογία RFID), την πλήρη

ιχνηλασιμότητα των παραχθέντων αγαθών και γενικά την

δυνατότητα αντιμετώπισης οποιασδήποτε ανάγκης.

Ταυτόχρονα η αντιμετώπιση των αποθεμάτων ως

χρηματοοικονομικών στοιχείων, απομυθοποιεί αυτά και

εκμεταλλεύεται την οριακή αποτελεσματικότητα τους.


IIΙ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ

Α. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ

Η μέθοδος αποτίμησης είναι το κρυφό και ταυτόχρονα

κρίσιμο σημείο για τη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων

εκμετάλλευσης. Ευθέως, από το κόστος πωληθέντων

διαμορφώνονται τα μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης τα

οποία μας οδηγούν στα κεφαλαιώδη συμπεράσματα για την

αποδοτικότητα του επιχειρείν και αυτά τροφοδοτούν τις

λοιπές απαραίτητες λειτουργίες της επιχείρησης.

Πολλές μέθοδοι αποτίμησης υπήρχαν και υπάρχουν,

συνυφασμένες με το είδος και τη χρησιμότητα των

αποθεμάτων και παρά τις φαινομενικές διαφορές τους σε

μεγάλο κύκλο διαχειριστικών περιόδων, όπου ο χρόνος

εξομαλύνει τις διαφορές το σύνολο των αποτελεσμάτων,

ανεξαρτήτως της μεθόδου αποτίμησης ταυτίζεται.

Οι διαφορές στην φύση των αγαθών, δημιούργησαν την

ανάγκη διαφορετικών μορφών αποτίμησης.

Η μέθοδος FIFO αποτελεί το ακρωνύμιο της First in first

out. Αυτό σημαίνει ότι τα μένοντα αποθέματα είναι και τα

σχετικά νεότερα. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου τα

αποθέματα έχουν χαρακτηριστικά και ιδιότητες

αλλοιούμενες από τον χρόνο αποθήκευσης και ταυτόχρονα,


γενικά, η αξία τους διαφοροποιείται με την πάροδο του

χρόνου, ή τον χρόνο κατασκευής .

Η μέθοδος LIFO αποτελεί το ακρωνύμιο της Last in first

out. Αυτό σημαίνει ότι τα μένοντα αποθέματα είναι και τα

σχετικά παλαιότερα. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου τα

αποθέματα έχουν χαρακτηριστικά και ιδιότητες σχετικά

αναλλοίωτα από το χρόνο αποθήκευσης και ταυτόχρονα,

γενικά, η αξία τους βαίνει αυξανόμενη συναρτήσει του

χρόνου, ευνοώντας την αποθεματοποίηση.

Η μέθοδος της μέσης τιμής και συγκεκριμένα της μέσης

σταθμικής τιμής είναι μάλλον η πλέον δίκαια (;) μέθοδος

αποτίμησης καθόσον διαμορφώνεται μέσω της στάθμισης

της τιμής και ποσότητας αγορών. Σημειώνουμε ιδιαιτέρως

την αύξηση της συχνότητας χρήσης αυτής της μεθόδου με

την εκτεταμένη χρήση υπολογιστικών συστημάτων όπου

κατέστησαν δυνατούς τους πολλούς υπολογισμούς.

Χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις, όπου τα εμπορεύματα /

πρώτες ύλες έχουν σχετικά σταθερές φυσικές ιδιότητες και η

ζήτηση τους, είναι επίσης διαχρονικά σταθερή.

Είναι αυτονόητο ότι με σχετικά σταθερές τιμές κόστους

των αποθεμάτων, τα αποτελέσματα της οικονομικής μονάδας

είναι σχετικά ανεπηρέαστα από την μέθοδο που θα

διαλέξουμε για την αποτίμηση των αποθεμάτων. Αντίθετα σε

χρονικές περιόδους έντονης διακύμανσης των τιμών κόστους

και των κοστολογικών παραγόντων, η μέθοδος που θα


επιλέξουμε για την αποτίμηση των αποθεμάτων, θα μας

οδηγήσει έως και εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα.

Βέβαια εν τέλει, οποιαδήποτε μέθοδο και αν επιλέξουμε

σε μια σχετικά μεγάλη οικονομική περίοδο, το σύνολο των

αποτελεσμάτων με οποιαδήποτε μέθοδο, θα είναι το αυτό.

Επίσης σημειώνουμε, ότι προς διασφάλιση των

αποτελεσμάτων της επιχείρησης, υπάρχει ο κανόνας (αρχή

της συντηρητικότητας) και σύμφωνα με τα Διεθνή

Λογιστικά Πρότυπα αλλά και σύμφωνα με το Ελληνικό

Λογιστικό Σχέδιο, ότι (αυτά) αποτιμώνται στην χαμηλότερη

τιμή μεταξύ εκείνης της τιμής κόστους και της αγοραίας

αξίας.


Β. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ και ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ στην ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Από τα αμέσως προηγούμενα συνάγεται και ο βαθμός

δυσκολίας υπολογισμού της αξίας των αποθεμάτων, σε μεγάλο

αριθμό ειδών αποθήκης, όπως επίσης και το αντίστοιχα μεγάλο

κόστος για την οικονομική διεύθυνση της επιχείρησης. Η

μεγάλη ανατροπή ήταν η χρήση των ηλεκτρονικών

υπολογιστών και των αντίστοιχων προγραμμάτων .

Συγκεκριμένα, τα σύγχρονα προγράμματα, έχουν την

δυνατότητα on line, real time να υπολογίζουν τις διάφορες

τιμές κόστους με συνέπεια την παροχή ευελιξίας στην

διοίκηση της επιχείρησης για την εφαρμογή διάφορων

πολιτικών στη διαχείριση των αποθεμάτων.

Έτσι πλέον, ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που ενώ

παλαιότερα χρησιμοποιούσε τις μεθόδους FIFO και LIFO

χάριν ευκολίας των υπολογισμών, χρησιμοποιεί πλέον την

μέθοδο της μέσης σταθμικής τιμής, η οποία είναι και η πλέον

κατάλληλος για χρήση από την συντριπτική πλειοψηφία των

εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων.


Γ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ

Σκοπός της αποτίμησης, εκτός του να προσδιορίσει το

κόστος των υλικών, είναι και η εξεύρεση της πλέον δίκαιας

τιμής για την αποτίμηση. Αυτό σημαίνει να προσδιορίσει την

μέθοδο αποτίμησης προκειμένου να αναδείξει είτε τις

διαφορές, είτε να κανονικοποιήσει αυτές τις διαφορές.

Συγκεκριμένα,

Έστω μια εμπορική επιχείρηση η οποία αγοράζει με

σταθερές ετήσιες τιμές μια σειρά σταθερών προϊόντων.

Το μεταβλητό κόστος αυτών των αγορών μπορεί να είναι

τα μεταφορικά, σε περίπτωση ανάγκης αλλαγής της

συνήθους μεθόδου, κάποια έκτακτη ζημία, κλοπή κλπ. Η

ανάγκη λοιπόν αυτής της είναι να εξομαλύνει το κόστος

μέσα στη χρήση, οπότε επιλέγεται ως πλέον η μέθοδος

της μέσης σταθμικής τιμής.

Έστω μια επιχείρηση παραγωγής τροφίμων. Η εταιρεία

αγοράζει τις πρώτες ύλες σε σχετικά διάφορες τιμές και

ταυτόχρονα είναι υποχρεωμένη να αναλώνει στη

παραγωγική της εργασία τα πρώτα εισαχθέντα στην

αποθήκη της. Η ανάγκη της λοιπόν να αποτυπώνει το

διαφορετικό κόστος που έχει, συναρτήσει του χρόνου,

υποδεικνύει μάλλον ως πλέον κατάλληλη μέθοδο την

FIFO.


Έστω μια μεταλλευτική επιχείρηση. Η εταιρεία έχει μια

συνεχή ροή παραγωγής που ανάλογα με την πολιτική

αποθεμάτων που ακολουθεί, δημιουργεί και ένα απόθεμα

προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε έκτακτη ζήτηση ή σε

κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η ανάγκη της

λοιπόν να αποτυπώνει το κόστος που έχει, στο χρόνο,

υποδεικνύει μάλλον ως πλέον κατάλληλη μέθοδο την

LIFO.

Αυτά είναι παραδείγματα, που από τη φύση της

επιχειρηματικής δραστηριότητας, υποδεικνύει μάλλον και τις

παραπάνω μεθόδους αποτίμησης .


Δ. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ.

Με τον όρο κοστολόγηση εννοούμε όλη εκείνη τη

διαδικασία η οποία μας οδηγεί στον υπολογισμό του κόστους

των παραγομένων ειδών μιας βιομηχανικής επιχείρησης και

τον βραχυχρονίων αποτελεσμάτων.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν τη σημασία και την

σπουδαιότητα αυτής της διαδικασίας. Οπλίζει την επιχείρηση

με τη γνώση του κόστους παραγωγής, συνεπώς έχει τη

δυνατότητα εγκαίρων αποφάσεων και να γνωρίζει τα

αποτελέσματα της σε διαστήματα μικρότερα της

διαχειριστικής χρήσης.

Η κοστολόγηση μπορεί να γίνεται εξωλογιστικά και

εσωλογιστικά. Υπάρχουν διάφορα συστήματα για το σκοπό

αυτό. Στην παρούσα εξέταση θα ασχοληθούμε με την

εσωλογιστική κοστολόγηση και συγκεκριμένα με την

κοστολόγηση με τη χρήση της αναλυτικής λογιστικής.

Θεωρούμε ότι είναι μία επαρκώς θεμελιωμένη λογιστική

μέθοδος, που συστηματοποιεί και εξορθολογίζει τις ανάγκες

μιας επιχείρησης, έχοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα να

αναδεικνύει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της λειτουργίας

της επιχείρησης.


Δ1. ΕΣΩΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ.

Κεντρικό σημείο στον σχεδιασμό, την χρήση και την

αποτελεσματικότητα της αναλυτικής λογιστικής είναι η έννοια

του Κέντρου Κόστους .

Κέντρο κόστους είναι τα λειτουργικά σημεία της

επιχείρησης, όπου υπάρχει η ευθύνη και η δυνατότητα λήψης

αποφάσεων που επηρεάζουν το κόστος της συγκεκριμένης

λειτουργίας. Βασικό σημείο λοιπόν είναι να μπορούμε να

επέμβουμε, να προγραμματίσουμε, να εξαλείψουμε και γενικά

να επηρεάσουμε θετικά ή αρνητικά το κόστος στο

συγκεκριμένο σημείο.

Επίσης απαραίτητο είναι να διευκρινίσουμε ορισμένα

σημεία, όπως η έννοια των λέξεων έξοδο , δαπάνη και κόστος.

Κόστος είναι η διάθεση ή επένδυση αγοραστικής

δυνάμεως για την απόκτηση υλικών ή άυλων αγαθών και

υπηρεσιών με σκοπό τη χρησιμοποίηση τους για την

πραγματοποίηση εσόδων από πωλήσεις ή την κάλυψη

κοινωνικών αναγκών.

Έξοδο είναι το κόστος που βαρύνει τα έσοδα χρήσεως .

Το κόστος εκπνέει όταν πωλείται το αγαθό που είναι

ενσωματωμένο, τότε το κόστος του αγαθού αυτού,

μετατρέπεται σε έξοδο και βαρύνει το έσοδο που προκύπτει

από την πώληση του.


Δαπάνη είναι η διαδικασία, ή η ενέργεια

πραγματοποιήσεως του κόστους ή του εξόδου.

Το κόστος, ως τη στιγμή που θα εκπνεύσει, αποτελεί

στοιχείο του ενεργητικού , ενώ το έξοδο, από τη στιγμή που

θα δημιουργηθεί, αποτελεί στοιχείο διαμορφωτικό των

αποτελεσμάτων της χρήσεως μέσα στην οποία

πραγματοποιείται.

Το έξοδο, έστω και στιγμιαία, προϋπάρχει σαν κόστος ,

ενώ δεν ισχύει το αντίστροφο.

Το κόστος σαν επένδυση που δημιουργείται, είτε μέσα

σε μία χρήση, είτε μέσα σε περισσότερες, μέχρις ότου

εκπνεύσει, κατά κανόνα αλλάζει μορφές.

Το έξοδο σχηματίζεται από το κόστος που μέσα σε μία

χρήση, εκπνέει και αποτελεί ένα αυτοτελές μέγεθος που

συσχετίζεται με το έσοδο για τον προσδ ιορισμό του

αποτελέσματος, με βάση την ισότητα :

ΕΣΟΔΑ ΧΡΗΣΕΩΣ – ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΕΩΣ =

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ (±)

Τα έξοδα της χρήσεως σχηματίζονται από το κόστος

κτήσεως ή παραγωγής των πωλημένων , αυξημένο με το

κόστος των λειτουργιών διοικήσεως, διαθέσεως,

χρηματοοικονομικής και ερευνών – αναπτύξεως, που δεν έχει

ενσωματωθεί στο κόστος παραγωγής.


Η δαπάνη συνδέεται με το κόστος πάγιας ή τρέχουσας

μορφής σαν ενέργεια ή διαδικασία πραγματοποιήσεως του.

Τα κέντρα κόστους σύμφωνα με τις σύγχρονες απόψεις

της κοστολόγησης διακρίνονται σε

1. Λειτουργία Παραγωγής

2. Διοικητική Λειτουργία

3. Λειτουργία Διαθέσεως

4. Χρηματοοικονομική Λειτουργία

5. Λειτουργία έρευνας και ανάπτυξης ( R + D )

Σύμφωνα πάντως με κάποιες απόψεις, η λειτουργία

αποθήκευσης θα πρέπει να αποτελεί και αυτή αυτόνομο κέντρο

κόστους εξαιτίας αφενός μεν των αυξημένων επενδύσεων και

κόστους λειτουργίας των αποθηκών και της διανομής,

αφετέρου δε εξαιτίας των σημαντικών επιπτώσεων που έχει

αυτή η δραστηριότητα στα αποτελέσματα της επιχείρησης.


Δ2. ΜΕΘΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ.

Η αναλυτική λογιστική λειτουργεί αυτόνομα και

ανεξάρτητα από την Γενική Λογιστική. Στα πλαίσια του

Ε.Γ.Λ.Σ. λειτουργεί στο δικό της αυτόνομο κύκλωμα , με τους

δικούς της λογαριασμούς και τους δικούς της κανόνες.

Έτσι, αρχικά χρησιμοποιεί ένα ενδιάμεσο λογαριασμό –

γέφυρα, (90 ΔΙΑΜΕΣΟΙ – ΑΝΤΙΚΡΥΖΟΜΕΝΟΙ

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ) για να έρχονται το υποσύνολο εκείνο των

οικονομικών γεγονότων που απεικονίζονται στην γενική

λογιστική και αφορούν τις αγορές, τις πωλήσεις και τα έξοδα ,

όπως παρακολουθούνται κατ΄ είδος στην γενική λογιστική.

Εν συνεχεία, εφόσον το απαιτούν οι ανάγκες της

επιχείρησης, ανακατατάσσονται αυτά τα ποσά σε μια ιδιαίτερη

ομάδα λογαριασμών (91 ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΞΟΔΩΝ –

ΑΓΟΡΩΝ και ΕΣΟΔΩΝ) προκειμένου να ομαδοποιηθούν γ ια

περαιτέρω χρήση.

Τα έξοδα στη συνέχεια θα καταχωρηθούν στους οικείους

λογαριασμούς, όπου ανά Κέντρο κόστους διαμορφώνεται το

αντίστοιχο κόστος (92 ΚΕΝΤΡΑ (ΘΕΣΕΙΣ) ΚΟΣΤΟΥΣ) .

Οι αγορές των εμπορευσίμων αγαθών θα καταχωρηθούν

στους οικείους υπολογαριασμούς παρακολούθησης των

αποθεμάτων (94 ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ) ενώ οι πωλήσεις θα

καταχωρηθούν στους αντίστοιχους λογαριασμούς (96 ΕΣΟΔΑ

– ΜΙΚΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ).


Κατά την διαδικασία έναρξης της παραγωγικής

διαδικασίας, μεταφέρονται στον λογαριασμό 93 ΚΟΣΤΟΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ) η αξία των

αποθεμάτων προς βιομηχανοποίηση. Σε αντίστοιχους

υπολογαριασμούς μεταφέρονται από τον 92 ΚΕΝΤΡΑ

ΚΟΣΤΟΥΣ και συγκεκριμένα 92.00 ΕΞΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ στο τέλος της κοστολογικής περιόδου το

σύνολο των εξόδων παραγωγής. Στους αντίστοιχους

λογαριασμούς λοιπόν του 93 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

(ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ) έχουμε το σύνολο του κόστους,

οπότε γνωρίζουμε και το κόστος παραγωγής ανά μονάδα

προϊόντος.

Απαραίτητη διευκρίνιση, οι αναλυτικές μερίδες των

λογαριασμών 93, 94 και 96 ταυτίζονται με τις μερίδες της

αποθήκης όπου και παρακολουθούνται τα αντίστοιχα είδη.

Εν συνεχεία τα παραχθέντα μεταφέρονται στους οικείους

λογαριασμούς 94 ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ . Από εκεί θα μεταφερθεί το

κόστος των πωληθέντων στους αντίστοιχους λογαριασμούς 96

ΕΣΟΔΑ – ΜΙΚΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ , όπου

έχει ήδη μεταφερθεί το έσοδο των πωλήσεων και έτσι

διαμορφώνεται πλέον το μικτό αποτέλεσμα ανά είδος και εν

συνόλω.

Τέλος μεταφέρονται τα μικτά αποτελέσματα μαζί με τα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ , και διαμορφώνεται το

τελικό αποτέλεσμα της κοστολογικής περιόδου.


Στις παραπάνω διαδικασίες μπορούμε να

χρησιμοποιήσουμε και την έννοια του προτύπου κόστους,

κάνοντας χρήση του αντίστοιχου λογαριασμού 95

ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ , να

εξομαλύνουμε και να αποτυπώσουμε διαφορές στις ποσότητες

παραγωγής και ανάλωσης ή εσόδων εξόδων στον λογαριασμό

97 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ ΚΑΙ

ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ , όπως και να παρακολουθήσουμε την

αναλυτική λογιστική ανά υποκατάστημα στον 99

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ.

Γενικά, η αναλυτική λογιστική, είναι ένα ιδιαιτέρως

κομψό και εύχρηστο σύστημα που στο βαθμό χρησιμοποίησης

της κατάλληλης τεχνολογίας μέτρησης των διάφορων

ποσοτικών μεγεθών και στο μέτρο ορθής και πλήρους

απεικονίσεως των οικονομικών δεδομένων ανά κέντρο

κόστους και ανά παραγόμενο είδος, μπορεί να προσδιορίσει

επαρκώς το κόστος ανά μονάδα παραχθέντος προϊόντος και να

εξάγει βραχυχρόνια αποτελέσματα.


Δ3. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΠΡΟΙΟΝ

Κοστολόγηση είναι η διαδικασία με την οποία

προσδιορίζεται το κόστος παραγωγής ενός προιόντος. Είναι

μια κατάσταση λογιστική με σκοπό την συγκέντρωση,

κατάταξη, απεικόνιση των δαπανών που προσδιορίζουν το

κόστος παραγωγής των προιόντων.Επίσης με την διαδικασία

της κοστολόγησης υπολογίζεται το κόστος κάθε λειτουργίας

της επιχείρησης.

Μέθοδοι κοστολόγησης

Ο τρόπος υπολογισμού του κόστους παραγωγής ενός

προιόντος εξαρτάται απο την μορφή της παραγωγικής

διαδικασίας.Υπάρχουν δύο τροποι παραγωγής:

Α)η εξατομικευμέμη παραγώγη ή κοστολόγηση κατά

προιόν και

Β)η συνεχής παραγωγή ή κοστολόγηση κατά φάση

παραγωγής

Η κοστολόγηση της εξατομικευμένης παραγωγής

χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που τα παραγόμενα

προιόντα μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις

πρώτες ύλες και την άμεση εργασία που απαιτούνται για την

παραγωγή τους. Οι βιομηχανίες που χρησιμοποιούν αυτη την

μέθοδο αναλαμβάνουν παραγγελίες διαφορετικές μεταξύ τους,

όπου πολλά διαφορετικά προιόντα, ή ομάδες προιόντων


παράγονται σε κάθε περίοδο. Ο τρόπος κοστολόγησης ενός

προιόντος είναι πολύ σημαντικός για τα διοικητικά στελέχη

επειδή επηρεάζει καθοριστικά το καθαρό εισόδημα, αλλά και

την αποτίμηση της αξίας των αποθεμάτων.

Κάθε παραγγελία παραγωγής εξατομικεύεται, της δίνεται

ένας κωδικός αριθμός για να ξεχωρίζει απο τις άλλες

παραγγελίες που βρίσκονται υπό εκτέλεση. Στην περίπτωση

κοστολόγησης κατά προιόν, ο υπολογισμός του κόστους θα

γίνει για ολόκληρη την παραγγελία. Ο υπολογισμός του ανά

μονάδα κόστους θα γίνει με βάση των αριθμό των μονάδων

του προιόντος που υπάρχουν σε κάθε παραγγελία.Βιομηχανίες

που ακολουθούν αυτη την διαδικασία είναι οι βιομηχανίες

επίπλων, μηχανών, εργαλείων, πλοίων,βιομηχανίες ειδικής

παραγγελίας εκτυπώσεις κ.α.

Κατηγορίες κόστους

Υπαρχουν τρείς κατηγορίες κόστους που σχετίζονται με την

παραγωγή οποιουδήποτε προιόντος:

1. Κόστος πρώτων υλών(άμεσων υλικών)

2. Κόστος άμεσης εργασίας

3. Κόστος Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων


Κόστος πρώτων υλών

Η παραγωγική διαδικασία αρχίζει με τη μεταφορά των

πρώτων ύλων από την αποθήκη στη γραμμή παραγωγής.Άμεσα

υλικά είναι αυτα που μπορούν να εξατομικευθούν απ ευθείας

στα αγαθά που παράγονται και έμμενα υλικά ονομάζονται τα

υλικά που δεν μπορούν να εξατομικευθούν απευθείας, χωρίς

μεγάλο κόστος. Είναι όλα τα κύρια υλικά τα οποία

ενσωματώνονται στο παραγόμενο προιόν. Οι πρώτες ύλες

φεύγουν απο την αποθήκη με τη συμπλήρωση ενός ειδικού

εντύπου απαιτούμενων υλικών.

Κόστος Άμεσης Εργασίας

Άμεση εργασία είναι η εργασία την οποία προσφέρουν οι εργάτες

που απασχολούνται άμεσα με την επεξεργασία των πρώτων υλών. Η

επεξεργασία αυτή περιλαμβάνει όλες τις διεργασίες μέχρι την

τελειοποίηση του προιόντος.

Το κόστος άμεσης εργασίας υπολογίζεται μέσω κάποιων αρχείων

εργασίας που ονομάζονται «φύλλα εργασίας» ή «κάρτα εργασίας» ή

«εισιτήρια χρόνου». Τα φύλλα εργασίας ετοιμάζονται από τους

εργαζόμενους καθημερινά, οι οποίοι συμπληρώνουν την Εντολή

Παραγωγής και το χρόνο που απασχολήθηκαν.

Τα δελτία χρόνου συγκεντρώνονται και προωθούνται στο τμήμα

κοστολόγησης. Το περιεχόμενο των δελτίων υπολογίζεται σύμφωνα με

τα διάφορα ημερομίσθια και τα κόστη που δημιουργούνται και


χαρακτηρίζονται ώς άμεση ή έμμεση εργασία. Έμμεση εργασία είναι

εκείνα τα κόστη που δεν μπορούν να εξατομικευθούν με μια

συγκεκριμένη παραγγελία και περιλαμβάνονται στα Γ.Β.Ε.

Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα (Γ.Β.Ε)

Γενικά βιομηχανικά έξοδα είναι όλα τα έξοδα που

δημιουργούνται απο την αρχή της παραγωγής μέχρι τα

προιόντα είναι έτοιμα να εισέλθουν στην Αποθήκη Ετοίμων

Προιόντων ή να παραδωθούν στον πελάτη. Όταν

υπολογίζουμε το ανά μονάδα κόστος παραγωγής τα Γ.Β.Ε

εξετάζονται μαζί με τις πρώτες ύλες και την άμεση εργ ασία.

Επειδή όμως η μεταφορά τους στις προηγούμενες μονάδες των

προιόντων δεν γίνεται με τον ίδιο άμεσο τρόπο που

προσδιορίζονται οι πρώτες ύλες και η άμεση εργασία, είναι

απαραίτητη η ύπαρξη ενός συντελεστή επιβάρυνσης.

Ονομάζονται ‘Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Καταλογισμένα’

επειδή δεν είναι πραγματικά, αλλά προέρχονται απο έναν

υπολογισμό και ‘καταλογισμό’ που γίνεται με βάση το

συντελεστή επιβάρυνσης. Ο καταλογισμός των Γ.Β.Ε στις

διάφορες παραγγελίες γίνεται κυρίως με βάση τις ώρες άμεσης

εργασίας και τις ώρες των μηχανών που απαιτήθηκαν για την

ολοκλήρωση της συγκεκριμένης παραγγελίας Αφού γίνει η

επιλογή της βάσης, τα προυπολογισθέντα συνολικα Γ.Β.Ε,

διαιρούνται με τη επιλεγείσα βάση ώστε να πάρουμε ένα

δείκτη που θα χρησιμοποιηθεί για να κατανεμηθούν τα Γ.Β.Ε

δίκαια μεταξύ των παραγγελιών. Ο δείκτης πολλαπλασιάζεται


με τον αριθμό των πραγματικών στοιχείων της βάσης που

χρησιμοποιήθηκε.

Ο λογαριασμός Γ.Β.Ε. δημιουργείται για να

συγκεντρώνει όλες τις βιομηχανικές δαπάνες, εκτός των

άμεσων υλικών και της άμεσης εργασίας, που

πραγματοποιούνται κατά την περίοδο.

Ο τύπος υπολογισμού του δείκτη καταλογισμού των

Γ.Β.Ε. είναι:

Προϋπολογισθέντα συνολικά Γ.Β.Ε = Δείκτης Γ.Β.Ε

Προϋπολογισθείσες συνολικές μονάδες βάσης

Στον τύπο χρησιμοποιούνται προϋπολογιστικά στοιχεία

για τον υπολογισμό του, επειδή τα πραγματικά Γ.Β.Ε δεν είναι

διαθέσιμα ως το τέλος της περιόδου.

Λογιστική Παρακολούθηση της Κοστολόγησης κατά Παραγγελία - Ροή του κόστους

Η εξατομικευμένη κοστολόγηση μπορεί να γίνει με την

χρησιμοποίηση λογαριασμών. Για την εκπλήρωση της κάθε

παραγγελίας, απαιτούνται διαφορετικές πρώτες ύλες και


επεξεργασία από τα τμήματα του εργοστασίου. Το κόστος

παραγωγής θα είναι διαφορετικό σε κάθε παραγγελία. Για να

γίνει η λογιστική παρακολούθηση απαιτείται ένα σύστημα

λογαριασμών οι οποίοι θα ενημερώνονται με το κόστος των

παραγγελιών που εκτελούνται από την βιομηχανία. Τα

προϊόντα εάν είναι έτοιμα θα παραδίνονται στον πελάτη ή θα

αποθηκεύονται στην αποθήκη των ετοίμων προϊόντων της

εταιρείας.

Λογιστικές Εγγραφές

Αγορά πρώτων υλών

Όλες οι αγορές πρώτων υλών και υλικών χρεώνονται στο

λογαριασμό ‘Πρώτες Ύλες’ για τη χρησιμοποίηση τους στην

παραγωγή

Πρώτες Ύλες Χ

Λογαριασμοί Ε ή Π

Προμηθευτές Χ

Ή Ταμείο

Διάθεση Άμεσων και Έμμεσων υλικών

Οι πρώτες ύλες μεταφέρονται από την αποθήκη για να τις

χρησιμοποιήσει η επιχείρηση στην παραγωγή. Χρεώνονται

στον λογαριασμό ‘Παραγωγή σε εξέλιξη’ όπου

συγκεντρώνονται όλες οι δαπάνες που αφορούν το κόστος

παραγωγής κάθε παραγγελίας. Τα άμεσα υλικά


αντιπροσωπεύουν υλικά που μεταφέρθηκαν στη γραμμή

παραγωγής για συγκεκριμένη παραγγελία. Η λογιστική αυτή

εγγραφή, συμπίπτει με τα ατομικά φύλλα κόστους κάθε

παραγγελίας. Τα λοιπά υλικά που χορηγούνται απο την

αποθήκη χρεώνονται στον λογαριασμό Γ.Β.Ε σαν έμμεσα

υλικά.

Παραγωγή σε Εξέλιξη

Άμεσα Υλικά Χ

Γ.Β.Ε

Έμμεσα Υλικά Χ

Πρώτες Ύλες Χ

Εάν υπάρξουν επιστροφές πρώτων υλών ή υλικών στην

αποθήκη γίνεται αντίστροφα η εγγραφή:

Επιστροφές Πρώτων υλών Χ

Παραγωγή σε Εξέλιξη Χ

Γ.Β.Ε Χ

Κόστος Άμεσης και Έμμεσης Εργασίας

Καθώς εκτελείται η παραγωγική διαδικασία στα διάφορα

τμήματα ,προσφέρεται παράλληλα και η ανάλογη εργασία . Ο

προσδιορισμός της άμεσης και έμμεσης εργασίας η οποία

αναλώθηκε για μια συγκεκριμένη παραγγελία γίνεται με την

βοήθεια των δελτίων χρόνου. Η άμεση εργασία θα χρεωθεί στο


λογαριασμό ‘Παραγωγή σε Εξέλιξη’, σαν άμεσο κόστος

αμοιβών προσωπικού ενώ η άμεση εργασία στο λογαριασμό

‘Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα’ σαν γενικό βιομηχανικό έξοδο.

Παραγωγή σε Εξέλιξη

Άμεση Εργασία Χ

Γ.Β.Ε

Έμμεση Εργασία Χ

Αμοιβές και Έξοδα Προσωπικού Χ

Κόστος Γ.Β.Ε.

Όλα τα κόστη λειτουργίας, εκτός των πρώτων υλών και

της άμεσης εργασίας καταχωρούνται στο λογαριασμό ‘Γ.Β.Ε’.

Αφού ολοκληρωθεί η επεξεργασία της παραγγελίας, πρέπει να

υπολογισθούν και να εμφανισθούν λογιστικά οι λογαριασμοί

που καταλογίζονται στην παραγωγή σαν πίστωση του

λογαριασμού ‘Γ.Β.Ε.’Εάν π.χ έχουμε τα έξοδα: α)Ασφάλιστρα

Μηχανημάτων και β)Ενοίκιο Εργοστασίου τότε η

ημερολογιακή εγγραφή είναι η ακόλουθη:

Γ.Β.Ε.

Ασφάλιστρα μηχ/των Χ

Ενοίκιο εργοστασίου Χ

Λογαριασμοί Ε ή Π Χ

Κατανομή Γ.Β.Ε.


Μόλις ολοκληρωθεί η επεξεργασία της παραγγελίας,

επιβαρύνεται με γενικά βιομηχανικά έξοδα με τη

χρησιμοποίηση συντελεστή επιβάρυνσης. Τα γενικά

βιομηχανικά έξοδα επειδή δεν είναι πραγματικά , αλλά

προέρχονται από ένα καταλογισμό που γίνεται με βάση το

συντελεστή ονομάζονται ‘Γ.Β.Ε. καταλογισμένα’. Το ποσό του

καταλογισμού θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των πραγματικών

ωρών άμεσης εργασίας που απασχόλησε τα τμήματα της

βιομηχανίας, η παραγγελία που ολοκληρώθηκε. Ο

λογαριασμός ‘Γ.Β.Ε.’ είναι αντίθετος απο τον λογαριασμό

‘Γ.Β.Ε. καταλογισμένα’. Η ημερολογιακή εγγραφή είναι:

Παραγωγή σε εξέλιξη Χ

Γ.Β.Ε. καταλογισμένα Χ

Ή Γ.Β.Ε Χ

Κόστος ετοίμων προϊόντων

Με την ολοκλήρωση της επεξεργασίας παραγωγής μιας

παραγγελίας, τα έτοιμα προϊόντα μεταφέρονται από το τμήμα

παραγωγής στην αποθήκη των ετοίμων προϊόντων .

Παρατηρείται συχνά το ποσό της πίστωσης του λογαριασμού

Παραγωγή σε εξέλιξη να είναι μεγαλύτερο της χρέωσης. Ο

λόγος που η πίστωση είναι μεγαλύτερη απο την χρέωση

οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί να υπήρχαν

ημικατεργασμένες παραγγελίες σε εξέλιξη στην αρχή της

χρήσης. Η ημερολογιακή εγγραφή είναι:

Έτοιμα προϊόντα Χ


Προϊόν Α

Παραγωγή

σε Εξέλιξη Χ

Έτοιμη

Παραγγελία Α

Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων

Προορισμός των παραγγελιών είναι πωληθούν, και να

διαμορφώσουν κάποιο αποτέλεσμα. Όταν γίνει η πώληση των

προϊόντων , τα προϊόντα βγαίνουν από την αποθήκη των

ετοίμων με το κόστος παραγωγής τους, όπως προκύπτει από το

αναλυτικό καθολικό του λογαριασμού ‘Έτοιμα Προϊόντα’. Αν

πωληθούν όλα τα προϊόντα, τότε μεταφέρεται ολόκληρο το

κόστος παραγωγής, στον λογαριασμό ‘Κόστους Πωληθέντων’.

Συνήθως μόνο ένα μέρος των μονάδων που περιλαμβάνονται

σε μια έτοιμη παραγγελία θα πωληθούν. Το κόστος ανά

μονάδα που θα πρέπει να αφαιρεθεί από τον λογαριασμό

Έτοιμα Προϊόντα’ και να μεταφερθεί στο κόστος πωληθέντων

είναι ξεχωριστής σημασίας. Η λογιστική εγγραφή είναι:

Ταμείο Χ

Ή Πελάτες Χ

Πωλήσεις Χ

Κόστος Πωληθέντων Χ

Έτοιμα Προιόντα Χ


Έννοια του υποκαταλογισμού και υπερκαταλογισμού των

Γ.Β.Ε

Ο συντελεστής καταλογισμού επειδή υπολογίζεται με

βάση κάποια προϋπολογιστικά στοιχεία , είναι πιθανόν να

υπάρχει διαφορά μεταξύ των γενικών βιομηχανικών εξόδων

που καταλογίζεται στο λογαριασμό ‘Παραγωγή σε Εξέλιξη’

και των πραγματικών γενικών βιομηχανικών εξόδων. Το

χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού ‘Γ.Β.Ε.’ διαφέρει από

το πιστωτικό υπόλοιπο του λογαριασμού ‘Γ.Β.Ε.

καταλογισμένα’ . Η διαφορά μεταξύ τους ονομάζεται

υποκαταλογισθείσα ή υπερκαταλογισθείσα αξία Γ.Β.Ε. Εάν το

χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού ‘Γ.Β.Ε.’ είναι

μεγαλύτερο απο το πιστωτικό υπόλοιπο των ‘Γ.Β.Ε.

καταλογισμένα’ δείχνει ότι έγινε υποκαταλογισμός των

γενικών βιομηχανικών εξόδων. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος

παραγωγής των παραγγελιών θα έπρεπε να είχε επιβαρυνθεί με

περισσότερα γ.β.ε.

Η διαφορά μεταξύ των πραγματικών και καταλογισμένων

γ.β.ε. διατίθεται με τους εξής τρόπους:

Μεταφορά του υπολοίπου στο Κόστος Πωληθέντων.

Σκοπό έχει να μεταβάλλει το κόστος αυτο μειωτικά εάν έχει

γίνει υπέρ-καταλογισμός των γ.β.ε. ή αυξητικά στην αντίθετη

περίπτωση

Μεταφορά του υπολοίπου στους λογαριασμούς

‘Παραγωγή σε Εξέλιξη’, ‘Κόστος Πωληθέντων’ και ‘Έτοιμα

Προϊόντα’.


Μεταφορά στο λογαριασμό Αποτελέσματα Εκμετάλλευσης’

Ο πρώτος τρόπος έχει την εξής λογιστική εγγραφή(με την

προϋπόθεση ότι τα Γ.Β.Ε. είναι υποκαταλογισθέντα):

Γ.Β.Ε. καταλογισμένα Χ


Γ.Β.Ε Χ

Σύμφωνα με τον δεύτερο τρόπο, χρεώνονται οι

λογαριασμοί ‘Παραγωγή σε Εξέλιξη’, ’Κόστος Πωληθέντων’

και ‘Έτοιμα προϊόντα’. Πιστώνεται ο λογαριασμός ‘Γ.Β.Ε.’

εάν τα Γ.Β.Ε. είναι υποκαταλογισθέντα.

Παραγωγή σε Εξέλιξη Χ

Έτοιμα Προιόντα Χ

Κόστος Πώληθέντων Χ

Γ.Β.Ε. καταλογισθέντα Χ

Τα ποσά που τοποθετούνται στη χρέωση υπολογίζονται

με τον ακόλουθο τρόπο:

Το ποσό της Παραγωγής σε εξέλιξη τέλους διαιρείται με

το συνολικό κόστος και το ποσοστό πολλαπλασιάζεται με την

διαφορά που προέκυψε μεταξύ των Γ.Β.Ε και Γ.Β.Ε.

καταλογισθέντων. Με τον ίδιο τρόπο και τα Αποθέματα

ετοίμων προϊόντων τέλους και το Κόστος πωληθέντων.


Στην περίπτωση κέρδους η λογιστική εγγραφή είναι η εξής:

Πωλήσεις Χ


Μικτό Κέρδος Χ

Δείκτες Γ.Β.Ε. κατά Τμήμα

Σε μικρές και σε μεσαίες επιχειρήσεις χρησιμοποιείται ένας

προϋπολογιστικός δείκτης για την κατανομή των Γ.Β.Ε. στις

παραγγελίες. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει για τις μεγάλες

επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν συχνά πολλούς

προκαθορισμένους δείκτες, ένα για κάθε τμήμα. Οι δείκτες

κατά τμήμα χρησιμοποιούνται στις μεγάλες μεγέθους

επιχειρήσεις έτσι ώστε να κατανέμονται σωστά τα Γ.Β.Ε. στα

διάφορα τμήματα. Καθώς μια μονάδα προϊόντος κινείται μέσα

στην παραγωγική διαδικασία, τα Γ.Β.Ε. διατίθενται σε κάθε

τμήμα ξεχωριστά, σύμφωνα με τους συντελεστές. Το σύνολο

των Γ.Β.Ε. της κάθε παραγγελίας αποτελείται από το άθροισμα

όλων των γ.β.ε. που κατανέμονται με τους διαφορετικούς

δείκτες γ.β.ε.


ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΕΝΟΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΡΟΗΣ

ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ

Αγορές Υλικών

Άμεσα υλικά

Αναλωθέντα

Υλικά

Παραγωγή

Σε Εξέλιξη

Πληρωμές

προσωπικού

Δαπάνες Π.

Έτοιμα Προιόντα

Άμεσο

Κόστος

Κόστος

Πωληθέντων

Πραγματικά

Γ.Β.Ε.

Γ.Β.Ε.

Καταλογισθέντα

Υπο/σθέντα Υπερ/σθέντα


Σύγκριση μεταξύ Κοστολόγησης κατά προϊόν και Κοστολόγησης κατά Φάση

Η κοστολόγηση κατά προϊόν χρησιμοποιείται για την

μέτρηση του κόστους στις παραγωγικές διαδικασίες, όπου

πολλά διαφορετικά ή όμοια μεταξύ τους προϊόντα παράγονται

κατά παραγγελία. Τα κόστη συγκεντρώνονται στο Φύλλο

Κόστος της Εντολής Παραγωγής και το ανά μονάδα κόστος

του προϊόντος υπολογίζεται όταν η εντολή παραγωγής

τελειώσει, δηλαδή είναι ανεξάρτητο του χρόνου. Ο

υπολογισμός του ανά μονάδα κόστους είνα ι εύκολος να

υπολογιστεί επειδή γίνεται μόνο όταν ολοκληρωθεί το προϊόν ,

διαιρώντας το συνολικό κόστος με τον αριθμό των μονάδων

που παρήχθησαν.

Από την άλλη πλευρά, η κοστολόγηση κατά φάση

χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις όπου η παραγωγή είναι

συνεχής και όχι εξατομικευμένη. Η συνεχής παραγωγή έχει το

χαρακτηριστικό ότι από αυτή παράγονται μεγάλες ποσότητες

τυποποιημένων προϊόντων που είναι όμοιες μεταξύ τους ως

προς τον τρόπο, τη διάρκεια και τα υλικά που απαιτούνται για

την παραγωγή τους. Ονομάζεται επίσης και μαζική παραγωγή.

Πρόκειται για βιομηχανική παραγωγή σε σειρά που

εξελίσσεται σε διάφορες διακεκριμένες λειτουργικά φάσεις

παραγωγής. Στη κοστολόγηση κατά φάση δεν υπάρχει

συγκεκριμένη χρονική στιγμή για να ολοκληρωθούν, αλλά

κάποιες είναι έτοιμες μέσα στη παραγωγική διαδικασία, άλλες

μπορεί να αρχίζουν τη παραγωγή τους και άλλες να μένουν

ημικατεργασμένες για την επόμενη κοστολογική περίοδο. Η


συνεχής παραγωγή διακόπτεται μετά από ορισμένη χρονική

περίοδο που έχει καθοριστεί με συνέπεια να μην καθορ ίζεται

εύκολα το σημείο έναρξης και συμπλήρωσης του προϊόντος.

Επίσης στη κοστολόγηση κατά φάση τα κέντρα κόστους

(ή τμήματα) της παραγωγικής διαδικασίας διαφέρουν από τα

παραγωγικά τμήματα της κοστολόγησης κατά προϊόν. Στα

κέντρα κόστους μόνο ένας τύπος προϊόντος κατασκευάζεται

και η ίδια εργασία εκτελείται για κάθε μονάδα που περνά

μέσω του κέντρου κόστους. Αντίθετα τα παραγωγικά τμήματα

παράγουν πλήθος προϊόντων πολλών διαφορετικών εντολών.

Σε ένα παραγωγικό τμήμα μπορεί να υπάρχουν περισσότερα

του ενός κέντρα κόστους. Ακόμη σε ένα σύστημα συνεχούς

παραγωγής το κόστος παραγωγής παρουσιάζεται με την

κατάρτιση των εκθέσεων του κόστους παραγωγής. Η έκθεση

αυτή περιλαμβάνει το συνολικό βιομηχανικό κόστος, τις

ποσότητες της παραγωγής και το ανά μονάδα κόστος . Στη

κοστολόγηση κατά προϊόν υπάρχει το φύλλο κόστους εντολής

παραγωγής, το οποίο αναφέρεται στο κόστος μιας εντολής και

ετοιμάζεται όταν η εντολή παραγωγής φτάσει στο τέλος της. Η

κατάσταση του κόστους παραγωγής παρουσιάζει σε αξίες την

παραγωγική δραστηριότητα ενός κέντρου κόστους. Από την

άλλη πλευρά το φύλλο κόστους εντολής παραγωγής

περιλαμβάνει όλα τα κοστολογικά δεδομένα κατασκευής ενός

προιόντος. Επίσης στη κοστολόγηση κατά προϊόν

υπολογίζονται μόνο οι μονάδες που παράχθηκαν σύμφωνα με

την συγκεκριμένη εντολή παραγωγής. Στην κοστολόγηση κατά

φάση, το ανά μονάδα κόστος παρουσιάζεται περιοδικά και

αναφέρονται μόνο τα κόστη της παραγωγής του συγκεκριμένου


κέντρου κόστους. Για τη μέτρηση του ανά μονάδα κόστους

βασικό στοιχείο είναι το χρονικό διάστημα της κοστολογικής

περιόδου. Για τον προσδιορισμό του ανά μονάδα κόστους του

προϊόντος , διαιρείται το κόστος της περιόδου που

συγκεντρώθηκε στο κέντρο κόστους με τις ισοδύναμες

μονάδες που ολοκληρώθηκαν μέσα στη περίοδο για κάθε

κέντρο κόστους πλέον ενός αριθμού ισοδύναμων μονάδων που

αντιστοιχεί στις ημικατεργασμένες. Το σύστημα αυτό της

συνεχούς παραγωγής εφαρμόζεται στις βιομηχανίες τσιμέντου,

αλεύρου, σιδήρου, πετρελαιοειδών, φαρμακευτικές, τούβλων

κ.α. Ακόμη μπορεί να εφαρμοστεί και σε τράπεζες,

ασφαλιστικές εταιρείες, σχολεία, βιβλιοθήκες κ.α. Η

κοστολόγηση κατά παραγγελία χρησιμοποιείται στις

βιομηχανίες επίπλων, μηχανών, εργαλείων, στα ναυπηγεία κ.α.

Τέλος και στα δύο συστήματα τα διοικητικά στελέχη

χρειάζονται πληροφορίες για το κόστος των προϊόντων τους

και έτσι οι κοστολόγοι υπολογίζουν με πολύ προσοχή το

κόστος παραγωγής των παραγωγικών αγαθών, στις

παραγωγικές διαδικασίες .


ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣII

Είναι εκείνο που βασίζεται σε εξειδικευμένους

υπολογισμούς που γίνονται έπειτα από

Ακριβείς μετρήσεις

των ποσοτήτων των άμεσων υλικών

Του χρόνου άμεσης εργασίας \

Των ποσοτήτων και λοιπών στοιχείων κόστους

Ακριβή υπολογισμό των εξόδων κατά μονάδα

Ακριβείς υπολογισμούς των τιμών μονάδων

Των άμεσων υλικών

Της άμεσης εργασίας

Των λοιπών συστατικών του κόστους

Προσδιορισμό του πρότυπου βαθμού απασχόλησης

Έτσι γίνεται αντιληπτή η σχέση που υπάρχει μεταξύ

προϋπολογιστικού και προτύπου κόστους που είναι

Το προϋπολογιστικό κόστος αποτελείται από έξοδα που

υπολογίζονται πριν πραγματοποιηθεί η παραγωγή ή άλλη

δραστηριότητα.

Το πρότυπο κόστος αποτελείται από έξοδα που πρέπει να

πραγματοποιηθούν, δηλαδή από έξοδα στόχευσης.

II ΚΕΧΡΑΣ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΣΕΛ.571


ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣIII

Απογραφικός έλεγχος των υλικών είναι η λογιστική

παρακολούθηση της διακίνησης κατ΄ είδος και αξία υλικού

ώστε να προκύπτει κάθε στιγμή το υπόλοιπο αυτού.

Για την αποτελεσματική απογραφή ή ποσοτικού ελέγχου

πρέπει :

1. Σαφής οροθέτησις ευθυνών

2. Επιθυμητές συνθήκες αποθήκευσης

3. Μεθοδική αποθήκευση

4. Καταλληλότης εντύπων και εκθέσεων

5. Ακριβής περιγραφή των υλικών

6. Καθορισμός ειδών μικρής αξίας και μεγάλης ποσότητας.

III

ΑΡ.ΔΗΜ.ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΣΕΛ.28


Δ4. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΦΑΣΗ

Εισαγωγή

Η κατά φάση ή κατά διαδικασία κοστολόγηση ή αλλιώς

κοστολόγηση συνεχούς ή μαζικής παραγωγής είναι ένα

λογιστικό σύστημα μέτρησης και αναφοράς του κόστους των

παραγόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών των διαφόρων

βιομηχανικών επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων παροχής

υπηρεσιών.

Βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή της μεθόδου

αυτής είναι η ύπαρξη τυποποιημένης μαζικής παραγωγής. η

οποία με την σειρά της υπάρχει όταν:

α) τα προϊόντα είναι καθορισμένα και σταθερών

προδιαγραφών

β) η παραγωγή κάθε προϊόντος απαιτεί την σταθερή

εκτέλεση ορισμένων κατεργασιών και σε

καθορισμένα τμήματα παραγωγής.

Το σύστημα αυτό της κοστολόγησης παρουσιάζετα ι

συνήθως σε βιομηχανίες χημικές, κλωστοϋφαντουργικές,

πετρελαϊκές, χάλυβος, τσιμέντου, αλεύρου, φαρμακευτικές,

τούβλων και βιομηχανίες πετρελαιοειδών κ.λ.π. Μπορεί επίσης

να εφαρμοστεί και σε μη σχετιζόμενες με τη βιομηχανία

περιπτώσεις όπως τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, σχολεία,

βιβλιοθήκες κ.α


Στη κατά φάση κοστολόγηση δεν υπάρχει συγκεκριμένη

χρονική στιγμή της κοστολογικής περιόδου, που όλες οι

μονάδες να είναι έτοιμες αλλά αντιθέτως παρατηρείται το

φαινόμενο όπου κάποιες μονάδες ολοκληρώνουν τη παραγωγή

τους, άλλες αρχίζουν τη παραγωγής τους , ενώ άλλες

βρίσκονται ακόμη σε διαφορετικά στάδια της απαιτούμενης

κατεργασίας του τμήματος παραγωγής.

Το παρόν σύστημα για να λειτουργεί ορθότερα

χρειάζεται σωστούς και έμπειρους κοστολόγους. Οι

κοστολόγοι είναι αυτοί οι οποίοι παρέχουν στα διοικητικά

στελέχη πάρα πολλές και επί καθημερινής βάσης πληροφορίες

για το κόστος των προϊόντων τους μέσα από τις περιοδικές

αναφορές τους για το κόστος οι οποίες στηρίζονται στις

προβλεπόμενες διαδικασίες του συστήματος αυτού.

Στάδια της κατά φάση κοστολόγησης

Δημιουργία κέντρων κόστους ή τμημάτων

Κέντρο κόστους ονομάζεται η μικρότερη μονάδα

δραστηριότητας ή περιοχή ευθύνης, για την οποία

πραγματοποιείται λογιστική συγκέντρωση του κόστους της με

σκοπό τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της.

Η δημιουργία κέντρων κόστους αποτελεί κεντρικό

σημείο της κατά φάση κοστολόγησης. Σε κάθε κέντρο κόστους

γίνεται η συγκέντρωση του βιομηχανικού κόστους και η

μέτρηση των παραγομένων ποσοτήτων. Για τον προσδιορισμό


του κόστους του προϊόντος είναι αναγκαίο να υπολογίσουμε το

κόστος της παραγωγής για κάθε κέντρο κόστους. Ο αριθμός

των ξεχωριστών κέντρων κόστους που είναι αναγκαίος για να

συμπληρωθεί τον προϊόν εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

όπως για παράδειγμα τον τύπο του προϊόντος, την

πολυπλοκότητα της παραγωγικής δραστηριότητας και τις

απαιτήσεις της διοίκησης. Ο αριθμός των κέντρων κόστους

που απαιτείται για να παραχθεί ένα προϊόν προσδιορίζει το

κόστος της κοστολογικής εργασίας που πρέπει να

πραγματοποιηθεί καθώς και το όγκο των δεδομένων του

κόστους με τα οποία εφοδιάζονται τα στελέχη.

Στα κέντρα κόστους μόνο ένας τύπος προϊόντος

παράγεται και η ίδια η εργασία εκτελείται για κάθε μονάδα

που διέρχεται μέσω του κέντρου κόστους.

Κριτήρια δημιουργίας κόστους

α) Αυτοτέλεια του χώρου

Όταν δύο βιομηχανοστάσια διακρίνονται μεταξύ τους

χωροταξικά, τότε αποτελούν διαφορετικές οργανωτικές

μονάδες άρα και ξεχωριστά κέντρα κόστους ακόμα κι αν

σ’ αυτά παράγονται τα ίδια προϊόντα.

β) Τεχνολογική διάρθρωση

Η μετατροπή των άμεσων υλικών σε προϊόντα

πραγματοποιείται με την εκτέλεση των παραγωγικών


διαδικασιών. Ένα σύνολο πραγματοποιούμενων παραγωγικών

διαδικασιών που έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία

αυτοτελών μετατροπών ονομάζεται κατεργασία. Όταν ο

αριθμός των κατεργασιών είναι περιορισμένος κάθε

κατεργασία ταυτίζεται με την φάση. Χαρακτηριστικό της

φάσης είναι η έντονη μεταβολή του υλικού ή

ημικατεργασμένου προϊόντος καθώς και το έργο που

παράγεται σε κάθε μια από αυτές είναι μετρήσιμο. Γι αυτό το

λόγο κάθε φάση μπορεί να αποτελέσει ξεχωριστή λειτουργική

υποδιαίρεση ή κέντρο κόστους.

γ)Έλεγχος του κόστους

Ο έλεγχος του κόστους συνδέεται με τον έλεγχο των

υπευθύνων φορέων διοικητικής εξουσίας που ευθύνονται για

τις λειτουργικές υποδιαιρέσεις της επιχείρησης.

Χαρακτηριστικά των κέντρων κόστους

1) Ολοκλήρωση κάποιας ειδικής παραγωγικής δραστηριότητας

ή κατεργασίας

2) Πραγματοποίηση ίδιου τύπου και όγκου εργασίας για όλες

τις μονάδες που διέρχονται μέσω του κέντρου κόστους.

3) Ένας μόνο τύπος προϊόντος που διέρχεται μέσο κάθε

κέντρου κόστους

Καθορισμός του χρόνου κοστολογικής περιόδου

Στην κατά φάση κοστολόγηση δεν μπορεί εύκολα να

καθοριστεί το σημείο έναρξης και συμπλήρωσης του


προϊόντος, λόγω του ότι αυτή η μέθοδος κοστολόγησης

εφαρμόζεται σε τυποποιημένα προϊόντα και είναι συνεχής

παραγωγή και δεν διακόπτεται κοστολογικά με την

συγκέντρωση των δαπανών κατά εντολή παραγωγής όπως

συμβαίνει στην κατά προϊόν κοστολόγηση.

Τα διοικητικά στελέχη χρειάζονται πολλές φορές και σε

καθημερινή βάση πληροφορίες για το κόστος των προϊόντων

τους για αυτό το λόγο οι λογιστές πρέπει να προετοιμάζουν

συχνές αναφορές λογιστικής κόστους. Η συχνότητα με την

οποία παρέχονται οι εκθέσεις αυτές εξαρτάται από το κόστος

προετοιμασίας τους και από τα οφέλη που προκύπτουν από

αυτές. Το χρονικό διάστημα που πρέπει να περιλαμβάνει η

έκθεση της κατάστασης κόστους παραγωγής θα πρέπει να

προσδιορίζεται έγκαιρα έτσι ώστε να σχεδιαστούν και να

συμπληρωθούν οι αναγκαίες κοστολογικές δραστηριότητες.

Συγκέντρωση του κόστους

Τα βιομηχανικά κόστη των άμεσων υλικών, της άμεσης

εργασίας και των Γ.Β.Ε συγκεντρώνονται σε κάθε κέντρο

κόστους και για τη συγκεκριμένη περίοδο.

Μέτρηση των εκροών της παραγωγής

Σημαντική πληροφόρηση για τα στελέχη είναι το ανά

μονάδα κόστος της παραγωγής του κέντρου κόστους της

συγκεκριμένης περιόδου. Το μέσο ανά μονάδα κόστος

παραγωγής ενός τμήματος για μία ορισμένη χρονική περίοδο


προκύπτει από την διαίρεση του συνολικού κόστους

παραγωγής του τμήματος δια των μονάδων που παρήχθησαν.

Υπολογισμός του ανά μονάδα κόστους

Το μέσο ανά μονάδα κόστος παραγωγής ενός τμήματος

για μια ορισμένη χρονική περίοδο προκύπτει από τη διαίρεση

του συνολικού κόστους παραγωγής του τμήματος δια των

μονάδων που παρήχθησαν και εξαρτάται από το χρόνο.

Το ανά μονάδα κόστος είναι κατάλληλο για τη μέτρηση

της απόδοσης της επιχειρήσεις γι’ αυτό το λόγο τα διοικητικά

στελέχη απομονώνουν το ανά μονάδα κόστος για μια σειρά

χρονικών κοστολογικών περιόδων ή για να συγκρίνουν το ανά

μονάδα κόστος της εταιρείας τους με το ανά μονάδα άλλων

εταιρειών του ίδιου βιομηχανικού κόστους.

Η διαδικασία της κοστολόγησης στην κατά φάση

κοστολόγηση διακόπτεται μετά από ορισμένη χρονική περίοδο,

την οποία έχουμε καθορίσει.

Κατάρτιση των εκθέσεων του κόστους παραγωγής

Στην κατά φάση κοστολόγηση το κόστος παραγωγής

περιοδικά παρουσιάζεται στην έκθεση κόστους παραγωγής. Η

έκθεση αυτή περιλαμβάνει το συνολικό βιομηχανικό κόστος,

τις ποσότητες παραγωγής καθώς και το ανά μονάδα κόστος και

αναφέρεται στο κόστος μίας συγκεκριμένης κοστολογικής

περιόδου. Η κατάσταση αυτή του κόστους παραγωγής


απεικονίζει σε αξίες την παραγωγική δραστηριότητα ενός

κέντρου κόστους

Στην κοστολόγηση κατά φάση το ανά μονάδα κόστος

παρουσιάζεται περιοδικά σύμφωνα με τις επιθυμίες της

διοίκησης.

Διαδικασίες της κοστολόγησης κατά φάση

1. Έναρξη της κοστολογικής περιόδου

Η παραγωγή ξεκινά με τα ημικατεργασμένα αρχής της

περιόδου

2. Διάρκεια της κοστολογικής περιόδου

Τα ημικατεργασμένα αρχής της περιόδου ολοκληρώνουν

πρώτα τη παραγωγή τους.

Νέες μονάδες ξεκινούν τη παραγωγή

Οι έτοιμες μονάδες μεταφέρονται σε επόμενα τμήματα ή

στην αποθήκη

Νέες μονάδες αρχίζουν την παραγωγή τους αλλά δεν

ολοκληρώνονται κατά τη διάρκεια της κοστολογικής περιόδου

και παραμένουν στο τμήμα σαν ημικατεργασμένα προϊόντα

τέλους περιόδου

3. Τέλος της κοστολογικής περιόδου

Υπολογίζονται οι ισοδύναμες μονάδες παραγωγής για κάθε

κέντρο κόστους


Το κόστος της περιόδου του κέντρου κόστους διαιρείται με

τις ισοδύναμες μονάδες και προσδιορίζεται έτσι το ανά

μονάδα κόστος του τμήματος

Ετοιμάζεται η κατάσταση κόστους παραγωγής προϊόντος.

Βήματα της κατά φάση κοστολόγησης

Κατάσταση του κόστους παραγωγής

Η κατάσταση του κόστους παραγωγής διαιρείται σε τρία

τμήματα. Στο πρώτο τμήμα παρουσιάζεται η φυσική ροή των

μονάδων μέσο του κέντρου κόστους στη συγκεκριμένη περίοδο

δηλαδή η κατάσταση των ποσοτικών δεδομένων. Στο δεύτερο

τμήμα υπολογίζεται το συνολικό κόστος της περιόδου καθώς

και το ανά μονάδα κόστος του τμήματος. Επίσης γίνεται

αναφορά στην κατανομή του ολικού κόστους. Στο τρίτο τμήμα

παρουσιάζεται ο υπολογισμός των ισοδύναμων μονάδων

παραγωγής.

(1) Κατάσταση των ποσοτικών δεδομένων της παραγωγής

Οι εισροές και εκροές χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της

παραγόμενης ποσότητας και τον προσδιορισμό του ανά μονάδα

κόστους.

«Μονάδες για υπολογισμό» καλούνται οι εισροές των μονάδων

για βιομηχανοποίηση κατά τη διάρκεια της περιόδου το

συγκεκριμένο κέντρο κόστους

Είδη εισροών:


α) παραγωγή σε εξέλιξη αρχής δηλαδή οι εισροές που

βρέθηκαν στο τμήμα μερικώς συμπληρωμένες

β) μονάδες που ξεκίνησαν τη παραγωγής τους κατά τη

διάρκεια της κοστολογικής περιόδου

«Μονάδες που υπολογίστηκαν» καλούνται οι εκροές που

υπήρχαν κατά τη διάρκεια της κοστολογικής περιόδου στο

κέντρο κόστους.

Η παραγωγή των περισσοτέρων μονάδων ολοκληρώνεται

κατά τη διάρκεια της περιόδου και μεταφέρονται στο επόμενο

κέντρο κόστους ή στα έτοιμα προϊόντα εάν το κέντρο κόστους

είναι και το τελευταίο της παραγωγικής διαδικασίας.

Υπάρχουν όμως και μονάδες οι οποίες είναι εν μέρει

συμπληρωμένες και αποτελούν την παραγωγή σε εξέλιξη

τέλους.

Ο συνολικός αριθμός των μονάδων που παρουσιάζεται

στις εισροές θα πρέπει να ε ίναι ίσος με τον συνολικό αριθμό

των μονάδων που παρουσιάζεται στις εκροές. Επιπλέον κάθε

απώλεια ή κατεστραμμένη παραγωγή θα πρέπει να αναφέρεται

στο τμήμα των εκροών .

2α. Μέτρηση του ανά μονάδα κόστους

Σ’ αυτή την ενότητα του δεύτερου τμήματος της

κατάστασης κόστους παραγωγής, συγκεντρώνεται το κόστος

κατά στοιχείο κόστους και το ανά μονάδα κόστος για κάθε


στοιχείο του κόστους. Επιπλέον γίνεται η κατανομή του

συνολικού κόστους του τμήματος. Συνεπώς τα στοιχεία του

κόστους Υλικά, Εργατικά και Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα

συγκεντρώνονται κατά τη διάρκεια της κοστολογικής περιόδου

στο συγκεκριμένο κέντρο κόστους. Στη συνέχεια τα συνολικά

κόστη για κάθε στοιχείο κόστους διαιρούνται με τις

αντίστοιχες ισοδύναμες μονάδες για τον υπολογισμό του ανά

μονάδα κόστους το οποίο χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό

του κόστους των μονάδων που τέλειωσαν τη παραγωγής τους

καθώς και για των μονάδων εκείνων που παρέμειναν στο τέλος

σαν παραγωγή σε εξέλιξη.

2β. Κατανομή του συνολικού κόστους

Η κατανομή του συνολικού κόστους του τμήματος ή του

κέντρου κόστους αποτελείται από:

α) τις συμπληρωθείσες και μεταφερθείσες μονάδες

β)την παραγωγή σε εξέλιξη τέλους (ημικατεργασμένες

μονάδες)

Στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει μεταφορά προϊόντων

από προηγούμενο κέντρο κόστους ή τμήμα , το συνολικό

κόστος του κέντρου κόστους θα περιλαμβάνει:

α) το κόστος των μεταφερθέντων μονάδων

β) το κόστος των τρεχουσών δαπανών λειτουργίας του

συγκεκριμένου κέντρου κόστους.


Επίσης, στις περιπτώσεις που θα υπάρχει παραγωγή σε

εξέλιξη αρχής, το κόστος της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής

προστίθεται στο κόστος του τμήματος. Συνεπώς στην

περίπτωση ύπαρξης παραγωγής σε εξέλιξη αρχής, η κατάρτιση

της κατάστασης κόστους παραγωγής προϋποθέτει την

χρησιμοποίηση κάποιας από τις γνωστές μεθόδους

αποτίμησης, της FIFO, της LIFO και του μέσου σταθμικού.

4. Υπολογισμός ισοδύναμων μονάδων

Εξαιτίας της ύπαρξης αρχικού ή/και τελικού αποθέματος

ημικατεργασμένης παραγωγής στην αρχή ή/και στο τέλος μιας

χρονικής περιόδου το ανά μονάδα κόστος δεν υπολογίζεται

ανά φυσική μονάδα παραγωγής.

Ισοδύναμες μονάδες είναι οι εκείνες οι ολοκληρωμένες

μονάδες με τις οποίες εκφράζεται το αποτέλεσμα της εργασίας

που γίνεται στις μερικώς συμπληρωμένες μονάδες. Η

ισοδύναμη μονάδα δεν είναι φυσική μονάδα . Είναι θεωρητική

μονάδα και εκφράζει το ποσοστό της ολοκληρωμένης μονάδας

στο οποίο αντιστοιχεί μια ημικατεργασμένη μονάδα προϊόντος.

Αυτό σημαίνει ότι μια μια ολοκληρωμένη μονάδα ισούται με

μία ισοδύναμη μονάδα. Για παράδειγμα, εάν δύο μονάδες

προϊόντος είναι ολοκληρωμένες κατά 50% η κάθε μία, το

άθροισμα τους ισούται με μία ισοδύναμη ολοκληρωμένη

μονάδα προϊόντος .Όμως μια ημικατεργασμένη μονάδα που

είναι ολοκληρωμένη κατά 45% ισούται με το 45%μιας

ισοδύναμης. Η χρησιμοποίηση των ισοδύναμων μονάδων

παρέχει την ευχέρεια της άθροισης ολοκληρωμένων και μη


ολοκληρωμένων μονάδων και τη συνολική έκφραση τους σε

όρους ολοκληρωμένων μονάδων.

Μέθοδοι αποτίμησης

FIFO

Στη μέθοδο αποτίμησης FIFO, στο τμήμα συγκέντρωσης

κόστους παρουσιάζεται ξεχωριστά το κόστος της παραγωγής

σε εξέλιξη αρχής, από το τρέχον κόστος παραγωγής της

περιόδου.

Διαδικασία υπολογισμού ισοδύναμων μονάδων

Οι ισοδύναμες μονάδες της περιόδου υπολογίζονται βάση

των ισοδύναμων μονάδων που απαιτούνται για την

ολοκλήρωση της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής

Ο αριθμός των μονάδων που άρχισαν και τέλειωσαν την

παραγωγής τους κατά τη διάρκεια της περιόδου υπολογίζεται

με δύο τρόπους:

1) αφαιρώντας τον αριθμός των μονάδων της

παραγωγής σε εξέλιξη τέλους από τον αριθμό

των μονάδων που μεταφέρθηκαν στο τμήμα

2) αφαιρώντας τον αριθμό των μονάδων της

παραγωγής σε εξέλιξη τέλους από τον αριθμό

των έτοιμων μονάδων που μεταφέρθηκαν στο

επόμενο τμήμα ή στην αποθήκη.

Συγκέντρωση κόστους στο τμήμα


Το συνολικό κόστος που συγκεντρώνεται προέρχεται

από:

Το κόστος της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής (κόστος

προηγούμενου τμήματος)

Το κόστος των μονάδων που μεταφέρθηκαν από το

προηγούμενο κέντρο κόστους(κατά τη διάρκεια της περιόδου)

Τις τρέχουσες λειτουργικές δαπάνες της περιόδου του

τμήματος

ΜΕΣΟΣ ΣΤΑΘΜΙΚΟΣ ΟΡΟΣ

Με τη μέθοδο αυτή γίνεται υπολογισμός του μέσου

κόστους των μονάδων της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής και

των αντίστοιχων που παράγονται κατά τη διάρκεια της

περιόδου. Υπολογίζεται ένα μέσο ανά μονάδα κόστος για κάθε

στοιχείο του κόστους, λόγω του ότι ο αριθμός των ισοδύναμων

μονάδων δεν είναι ο ίδιος για όλα τα στοιχεία του κόστους.

Τα κόστη ομαδοποιούνται με βάση το είδος του

στοιχείου κόστους που συμμετέχει στην παραγωγική

διαδικασία δηλαδή τα κόστη ομαδοποιούνται με βάση το

είδος του στοιχείου κόστους.

Έτσι τα κόστη της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής και της

τρέχουσας περιόδου ομαδοποιούνται σε κόστη από

προηγούμενη περίοδο, υλικών, άμεσης εργασίας και Γ.Β.Ε


Διαδικασία υπολογισμού του μέσου κόστους παραγωγής

κάποιου τμήματος

Τα κόστη των δύο διαφορετικών περιόδων κατατάσσονται

σε ομάδες με βάση το είδος του στοιχείου κόστους

Υπολογισμός ισοδύναμων μονάδων παραγωγής για κάθε

στοιχείο κόστους

Το συνολικό κόστος κάθε διαφορετικού είδος κόστους

διαιρείται με τις αντίστοιχες ισοδύναμες μονάδες για τον

υπολογισμό του μέσου κόστους των συγκεκριμένων στοιχείων

κόστους

Το άθροισμα του μέσου κόστους των επιμέρους στοιχείων

προέρχεται από το συνολικό ανά μονάδα μέσο κόστος του

τμήματος.

LIFO

Με τη μέθοδο της LIFO το ολικό κόστος κατανέμεται

αρχίζοντας από τα ημιτελή προϊόντα τέλους της περιόδου και

καταλήγοντας στα έτοιμα προϊόντα. Με το κόστος των

ημιτελών μονάδων αρχής (προηγούμενης περιόδου)

τροφοδοτείται το κόστος των αντίστοιχων ημιτελών μονάδων

τέλους. Στη συνέχεια εάν υπάρχει εναπομένον κόστος

απορροφάται από τις μονάδες που τελείωσαν την παραγωγή

τους στην περίοδο.


Υπάρχουν τρεις δυνατές σχέσεις μεταξύ των ποσοτικών

δεδομένων της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής και τέλους και

αναλόγων ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία:

Εάν οι εισροές ισούνται με τις εκροές τότε το κόστος των

μονάδων της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής απορροφάται από

τις αντίστοιχες μονάδες της παραγωγής σε εξέλιξη τέλους.

Συνεπώς οι μονάδες που τέλειωσαν μέσα στη περίοδο

κοστολογούνται με το ανά μονάδα κόστος του τμήματος.

Εάν οι εισροές είναι περισσότερες από τις εκροές τότε οι

μονάδες παραγωγής σε εξέλιξη τέλους, απορροφούν μέρος

του κόστους των μονάδων της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής

και το υπόλοιπο κόστος τους απορροφάται από τις έτοιμες

μονάδες.

Εάν οι εισροές είναι λιγότερες από τις εκροές τότε οι

μονάδες παραγωγής σε εξέλιξη τέλους έχουν υποστεί

μεγαλύτερο βαθμό κατεργασίας από τον αντίστοιχο της

παραγωγής σε εξέλιξη αρχής . Επομένως απορροφούν όχι μόνο

ολόκληρο το κόστος της αντίστοιχης παραγωγής σε εξέλιξη

αρχής αλλά και ένα μέρος από το τρέχον κόστος της περιόδου.

Συνεπώς οι μονάδες που τέλειωσαν την παραγωγή τους

απορροφούν κόστος μόνο από το κόστος που

πραγματοποιήθηκε στην περίοδο.


Σύγκριση μεθόδων αποτίμησης

Ομοιότητες

Το συνολικό κόστος είναι το ίδιο και στις τρεις μεθόδους

Το ανά μονάδα κόστος , της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής

και του τρέχοντος κόστους της περιόδου είναι το ίδιο με τις

μεθόδους LIFO και FIFO. Με τη μέθοδο του Μ.Σ.Ο μπορεί να

είναι το ίδιο εάν για παράδειγμα η επιχείρηση ενδιαφερθεί να

έχει τη δυνατότητα διαδοχικών συγκρίσεων

Με τη LIFO και FIFO το ολικό ανά μονάδα κόστος

υπολογίζεται ξεχωριστά για την παραγωγή σε εξέλιξη και για

τις τρέχουσες δαπάνες. Με το Μ.Σ.Ο παρουσιάζεται το ανά

μονάδα κόστος της κάθε περιόδου ξεχωριστά και στη συνέχεια

αθροίζεται το συνολικό κόστος των δύο διαφορετικών

περιόδων και διαιρείται με τις ισοδύναμες μονάδες παραγωγής

του συγκεκριμένου συντελεστή.

Διαφορές

Με την FIFO οι πρώτες μονάδες που ολοκλήρωσαν τη

παραγωγής τους απορροφούν ολόκληρο το κόστος ,της

παραγωγής σε εξέλιξη αρχής πλέον ενός κόστους από την

τρέχουσας περίοδο. Οι υπόλοιπες από τις έτοιμες μονάδες

απορροφούν κόστος μόνο από τις τρέχουσες δαπάνες της

περιόδου.


Με το Μ.Σ.Ο οι μονάδες που έχουν ολοκληρώσει τη

παραγωγής τους κοστολογούνται με το ,μέσο ανά μονάδα

συνολικό κόστος του τμήματος.

Οι μονάδες της παραγωγής σε εξέλιξη τέλους κοστολογούνται

επίσης με το μέσο ανά μονάδα κόστος του τμήματος για κάθε

στοιχείο του κόστους.

Με την LIFO παρουσιάζονται οι εξής περιπτώσεις:

Όταν οι μονάδες της παραγωγής σε εξέλιξη τέλους είναι

περισσότερες από τις αντίστοιχες μονάδες, οι μονάδες που

ολοκλήρωσαν τη παραγωγής τους στην περίοδο απορροφούν

κόστος μόνο από τρέχουσες δαπάνες.


λιγότερες από τις αντίστοιχες της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής

οι μονάδες που τέλειωσαν την παραγωγή στην περίοδο

απορροφούν το απομένον κόστος της παραγωγής σε εξέλιξη

αρχής, πλέον ενός κόστους από τις τρέχουσες δαπάνες της

περιόδου

όταν ο αριθμός των μονάδων παραγωγής σε εξέλιξη αρχής

είναι ο ίδιος με τον αντίστοιχο της παραγωγής σε εξέλιξη

τέλους αφενός και αφετέρου έχουν υποστεί ίδιο ποσοστό

κατεργασίας, τότε οι μονάδες της παραγωγής αποτιμώνται με

ολόκληρο το κόστος της παραγωγής σε εξέλιξη αρχής.

Όταν οι μονάδες παραγωγής σε εξέλιξη αρχής είναι

περισσότερες από τις αντίστοιχες της παραγωγής σε εξέλιξη

τέλους τότε οι μονάδες της παραγωγής σε εξέλιξη τέλους

αποτιμώνται με μέρος του κόστους παραγωγής σε εξέλιξη

αρχής.


περισσότερες από τις αντίστοιχες της παραγωγής σε εξέλιξη


αρχής τότε οι μονάδες της παραγωγής σε εξέλιξη τέλους

αποτιμώνται με ολόκληρο το κόστος της παραγωγής σε

εξέλιξη αρχής, πλέον ενός κόστους από τις τρέχουσες δαπάνες

της περιόδου.

Λογιστική παρακολούθηση του κόστους συνεχούς παραγωγής

Οι μέθοδοι εγγραφών που γίνονται για τη λογιστική

παρακολούθηση του κόστους των προϊόντων που παράγονται

για μια συνεχή παραγωγική διαδικασία είναι:

α) η μέθοδος των διαδοχικών μεταφορών των λογαριασμών

των φάσεων ή τμημάτων

β) η μέθοδος της απευθείας χρέωσης του λογαριασμού του

προϊόντος με το κόστος κάθε φάσης ή τμήματος.

Αυτές οι δύο μέθοδοι προκύπτουν από την ερμηνεία της

φυσικής ροής του κόστους των φάσεων. Κατά την πρώτη

ερμηνεία το κόστος κάθε φάσης ‘ρέει’ στην επόμενη και

συνεπώς το κόστος της τελευταίας φάσης είναι και το κόστος

του προϊόντος.

Κατά τη δεύτερη ερμηνεία, το κόστος κάθε φάσης ρέει

κατευθείαν στο λογαριασμό του προϊόντος και συνεπώς το

κόστος του προϊόντος σχηματίζεται από το κόστος των

φάσεων.


Οι ημερολογιακές εγγραφές που προκύπτουν από τις

εκθέσεις κόστους με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει

παραγωγή σε εξέλιξη στο τέλος της κοστολογικής περιόδου

είναι:

Κατά την πρώτη μέθοδο

Ο λογαριασμός κάθε τμήματος κατά τη διάρκεια της

κοστολογικής περιόδου χρεώνεται:

Α) με το κόστος των αναλωθέντων άμεσων υλικών, το κόστος

της άμεσης εργασίας και των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων

Β) με το κόστος των ημικατεργασμένων που μεταφέρθηκαν

από το προηγούμενο τμήμα.

Πιστώνεται δε με το κόστος των ημικατεργασμένων που

μεταφέρονται από αυτό στο επόμενο τμήμα.

Η διαφορά της χρέωσης με την πίστωση είναι το κόστος της

παραγωγής σε εξέλιξη.

Κατά τη δεύτερη μέθοδο

Ο λογαριασμός κάθε τμήματος χρεώνεται με το κόστος

των αναλωθέντων άμεσων υλικών, το κόστος της άμεσης

εργασίας και των Γ.Β.Ε.

Πιστώνεται δε με το σύνολο της χρέωσης του με πίστωση

του λογαριασμού του προϊόντος.


Όταν όμως υπάρχει παραγωγή σε εξέλιξη στο τέλος της

περιόδου τότε η δεύτερη μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμοστεί

πάντα γιατί οι λογαριασμοί των τμημάτων δεν χρεώνονται με

το κόστος των ημικατεργασμένων προϊόντων που

μεταφέρονται από τα προηγούμενα τμήματα και τα οποία εν

μέρει υπάρχουν στα τμήματα με τη μορφή της παραγωγής σε

εξέλιξη στο τέλος της κοστολογικής περιόδου. Άρα τα κόστη

αυτά θα πρέπει εν εμφανίζονται στα υπόλοιπα των

λογαριασμών των τμημάτων.

Συνεπώς, θα πρέπει να αφαιρείται το κόστος παραγωγή

σε εξέλιξη , από τη χρέωση κάθε τμήματος, και το υπόλοιπο

να μεταφέρεται στο κόστος προϊόντος.

Κατ’ εξαίρεση, όταν το κόστος παραγωγής σε εξέλιξη

είναι μεγαλύτερο της χρέωσης του τμήματος από τις τρέχουσες

δαπάνες η παραπάνω μέθοδος δεν μπορεί να λειτουργήσει.

Κατάσταση κόστους προϊόντος

Οι κατά φάσεις κόστους προϊόντος που συμπληρώνεται

στην κατά φάση κοστολόγηση. Συγκεντρώνει πληροφορίες

δεδομένων κόστους που αφορούν μόνο για το κέντρο κόστους

ή τμήμα που καλύπτει η συγκεκριμένη κατάσταση.


Τα κόστη που αφορούν προηγούμενα κέντρα κόστους

απλά αναφέρονται στις καταστάσεις σαν ένα σύνολο κόστους

από προηγούμενο τμήμα.

Η κατάσταση κόστους παραγωγής όμως όπως

περιγράφτηκε παραπάνω δεν παρέχει αναλυτικές πληροφορίες

για τη σύνθεση του κόστους του προϊόντος γιάυτο τα

διοικητικά στελέχη πρέπει να προμηθεύονται με καταστάσεις

κόστους παραγωγής όπου θα παρουσιάζονται τα ανά μονάδα

κόστη των άμεσων υλικών, της άμεσης εργασίας κα ι Γ.Β.Ε για

όλα τα κέντρα κόστους της διαδικασίας παραγωγής, έτσι ώστε

να παρέχεται μια λεπτομερής πληροφόρηση.

Κατάσταση κόστους προϊόντος

Μονάδες

Φυσική ροή μονάδων Χυτήριο Ολοκλήρωση Συναρμολόγηση Σύνολο

Μονάδες παραγωγής σε

εξέλιξη αρχής. 0 0 3500 3500

Μονάδες που τέλειωσαν ή

μεταφέρθηκαν στο τμήμα 10500 9500 7500 -

Μονάδες παραγωγής σε

εξέλιξη τέλους 500 1500 1500 4500

Μονάδες έτοιμες 9500 7500 9500 -

Ροή των στοιχείων του κόστους Ανά μονάδα κόστος Τμημάτων

Άμεσα Υλικά 1,05 0,20 2,85 4,50


Άμεση Εργασία 0,60 0,40 1,82 3,22

Γ.Β.Ε 1,00 0,55 1,42 3,37

Σύνολο 2,65 1,15 6,09 11,09

Διαφοροποίηση της μονάδας παραγωγής κατά τη ροή των υλικών ή ημικατεργασμένων προϊόντων από τμήμα σε τμήμα.

Μονάδες παραγωγής ονομάζονται οι μονάδες μέτρησης

των εισροών και εκροών κάθε τμήματος ή κέντρου κόστους

και είναι διάφορες των ισοδύναμων μονάδων παραγωγής. Οι

μονάδες παραγωγής μπορεί να αλλάξουν από τμήμα σε τμήμα

για διάφορους λόγους.

Οι μονάδες παραγωγής μετρούν:

α) τις ποσότητες των υλικών που βιομηχανοποιούνται

στο τμήμα. Όταν δηλαδή έχουμε σ’ένα τμήμα υλικά τα οποία

έχουν ως μονάδα μέτρησης τα τετραγωνικά μέτρα ή το κιλό

και βιομηχανοποιούνται σε κάποιο άλλο τμήμα του οποίου τα

προϊόντα μετρούνται σε μια άλλη μονάδα μέτρησης τότε

μετατρέπονται σε αυτή την άλλη μονάδα ούτως ώστε να

μπορεί να υπολογιστεί σωστά το κόστος του τμήματος.

β) τις ποσότητες των ημικατεργασμένων που έχουν

μεταφερθεί από προηγούμενο τμήμα εάν η παραγωγή του

συγκεκριμένου τμήματος μετριέται σε διαφορετική μονάδα

μέτρησης από την αντίστοιχη του προηγούμενου τμήματος.


γ) τις ποσότητες των ημικατεργασμένων ή έτοιμων

προϊόντων που μεταφέρονται στο επόμενο τμήμα

δ) τη παραγωγή σε εξέλιξη αρχής και τέλους

Το σύνολο των υλικών που διακινούνται στα τμήματα

είναι απαραίτητο να μετρηθούν για τον προσδιορισμό της

σχέσης των ποσοτήτων που έχουν παραχθεί σε σχέση με τις

ποσότητες των υλικών που βιομηχανοποιήθηκαν. Επίσης είναι

απαραίτητο έτσι ώστε να κατανεμηθούν οι ολικές δαπάνες του

τμήματος στις ποσότητες που έχουν μεταφερθεί στο επόμενο

τμήμα ή στην αποθήκη και στην παραγωγή σε εξέλιξη τέλους.

Βαθμιαία εισροή των υλικών στην παραγωγική διαδικασία

Υπάρχουν κάποιες βιομηχανίες όπου τα υλικά που

χρησιμοποιούνται για τη παραγωγή κάποιο προϊόντος δεν

προστίθενται όλα μαζί στην αρχή της παραγωγικής

διαδικασίας αλλά προστίθενται είτε αργότερα είτε καθ’ όλη τη

διάρκεια της παραγωγής.

Συνεπώς σε μια δεδομένη χρονική στιγμή κάποιες

μονάδες προϊόντος θα έχουν απορροφήσει μόνο ένα ποσοστό

του συνόλου τω υλικών που απαιτούνται για την ολοκλήρωση

τους στο τμήμα. Σε τέτοιες καταστάσεις οι κοστολόγοι θα

πρέπει να μετρούν τις ισοδύναμες μονάδες ως προς τα υλικά

με τον ίδιο τρόπο που μετρούν τις ισοδύναμες μονάδες ως

προς την άμεση εργασία και τα Γ.Β.Ε.


Απώλειες- Υπολείμματα - Ελαττωματική Παραγωγή

Απώλειες

Απώλειες ονομάζονται οι απομειώσεις που συντελούνται

κατά τη βιομηχανοποίηση των υλικών αφ’ ενός μεν λόγω του

ότι περιέχονται ξένες ύλες ή υγρασία και αφ’ ετέρου δε

αδυναμία λήψης της δρώσας ουσίας των βιομηχανοποιημένων

υλικών.

Υπολείμματα

Υπολείμματα καλούνται τα πολύ μικρά κομμάτια υλικών

ή ξένων υλών που απομένουν κατά τη βιομηχανοποίηση των

υλικών και τα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως

υλικά.

Ελαττωματική Παραγωγή

Ελαττωματικά προϊόντα είναι τα προϊόντα εκείνα που δεν

ικανοποιούν τα προβλεπόμενα ποιοτικά πρότυπα λόγω της

κακής κατασκευής των.

Τα απολεσθέντα ή ελαττωματικά προϊόντα δεν μπορούν

να αποφευχθούν γιατί πολλές φορές αποτελούν συνέπεια του

ανθρώπινου λάθους.

Ο κοστολόγος θα πρέπει να αναγνωρίζει την ζημιά , να

μετρήσει το κόστος και να υπολογίσει τη ζημιά με το


κατάλληλο τρόπο ανεξαρτήτως της αιτίας που προκαλεί τη

ζημιά .

Κανονική ή ομαλή απώλεια ονομάζεται η απώλεια που

παρατηρείται στην κανονική ροή της παραγωγικής

διαδικασίας, με δεδομένες τις ποιοτικές προδιαγραφές των

υλικών και της εργασίας.

Οι παράγοντες που προκαλούν την οποιαδήποτε κανονική

απώλεια είναι το επίπεδο ευφυΐας των εργαζομένων, τα

ανθρώπινα λάθη, οι λανθασμένες ρυθμίσεις των μηχανών και

πολλοί τυχαίοι παράγοντες.

Ο κοστολογικός χειρισμός του κόστους της κανονικής

απώλειας προσδιορίζεται με τους εξής τρόπους:

α) το κόστος της απώλειας απορροφάται από τις

ισοδύναμες μονάδες παραγωγής του τμήματος καθόσον αφορά

τα προϊόντα (ημικατεργασμένα) του προηγούμενου τμήματος.

β)το κόστος της απώλειας επιβαρύνει τα Γ.Β.Ε του

τμήματος

Η απεικόνιση της απορρόφησης του κόστους της απώλειας

στις καταστάσεις κόστους παραγωγής επιτυγχάνεται με τις

ακόλουθες λύσεις:


Α) Το κόστος της απώλειας απορροφάται από τις υγείες

μονάδες , χωρίς να δείχνεται ξεχωριστά το κόστος της

απώλειας

Β) το κόστος της απώλειας απομονώνεται και παρουσιάζεται

ξεχωριστά η επιβάρυνση του ανά μονάδα κόστους από το

κόστος της απώλειας αυτής.

Ελαττωματική παραγωγή που το κόστος της δεν

απεικονίζεται ξεχωριστά

Σ αυτή τη περίπτωση το κόστος ελαττωματικής

παραγωγής επιρρίπτεται στις υγιείς μονάδες (έτοιμες και

ημικατεργασμένες).

Η απορρόφησης του κόστους της απώλειας ή των

ελαττωματικών μονάδων δεν απεικονίζει ξεχωριστά το

ποσοστό του κόστους της απώλειας που απορροφούν οι

έτοιμες και ημικατεργασμένες μονάδες της παραγωγής σε

εξέλιξη τέλους.

Ο τρόπος αυτός παρουσίασης χρησιμοποιείται όταν η

αξία της πληροφόρησης για τα κόστη της απώλειας ή της

ελαττωματικής παραγωγής δεν δικαιολογεί το κόστος για την

ετοιμασία κατάστασης κόστους παραγωγής.

Ξεχωριστή παρουσίαση της επιβάρυνσης του ανά μονάδα

κόστους του τμήματος από το κόστος της απώλειας.


Ο τρόπος αυτός παρουσίασης ακολουθεί την πιο κάτω

διαδικασία:

1) Προσδιορίζεται το ανά μονάδα κόστος της απώλειας των

ελαττωματικών μονάδων

2) Προσδιορίζεται το συνολικό κόστος της απώλειας ή των

ελαττωματικών μονάδων

3) Επιβαρύνεται αναλογικά το κόστος των υγιών μονά δων

με το συνολικό κόστος της απώλειας ή των

ελαττωματικών μονάδων.

Το κόστος μιας ελαττωματικής μονάδας προσδιορίζεται

από το κόστος που πραγματοποιήθηκε μέχρι τη στιγμή που

αποκαλύπτεται η απώλεια ή η ελαττωματική παραγωγή.

Απώλεια ή ελαττωματική παραγωγή κατά τη διάρκεια της

παραγωγικής κατεργασίας

Είναι πολύ συνηθισμένο η αποκάλυψη της απώλειας να

γίνεται στη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας

Κάθε κόστος που υπάρχει στην ελαττωματική παραγωγή

πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να κατανέμεται στις υγιείς

μονάδες που βιομηχανοποιήθηκαν

Ελαττωματική παραγωγή με τιμή ρευστοποίησης

Κάποιες φορές η ελαττωματική παραγωγή διατίθεται

στην αγορά με κάποια τιμή ρευστοποίησης. Τα έσοδα από την


πώληση των ελαττωματικών μονάδων μειώνουν ή σε κάποιες

περιπτώσεις περιορίζουν σημαντικά τη ζημιά των

ελαττωματικών μονάδων.

Μη κανονική απώλεια ή ελαττωματική παραγωγή

Μερικές φορές παρατηρείται το φαινόμενο της

δημιουργίας απωλειών ή ελαττωματικής παραγωγής πέραν των

κανονικών.

Σε αυτές τις περιπτώσεις το κόστος της απώλειας ή της

ελαττωματικής παραγωγής μεταφέρεται σε λογαριασμό

έκτακτων ανόργανων εξόδων δηλαδή βαρύνουν

εξ’ ολοκλήρου τα αποτελέσματα της χρήσης στην οποία

συνέβησαν.


IV. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ

Α. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ

Τα αποθέματα αποτελούν τα βασικά στοιχεία

δραστηριότητας για τις βιομηχανικές και εμπορικές

επιχειρήσεις, έτσι ώστε να έχουν μια φυσική προτεραιότητα

επί των διαθεσίμων κεφαλαίων, καταλαμβάνοντας κατά

κανόνα την πρώτη θέση στο σχηματισμό του κόστους. Υπό

μορφή υλικών καταλαμβάνουν σημαντικό τμήμα του

συνολικού ενεργητικού και πολύ μεγάλο τμήμα του

κυκλοφορούντος ενεργητικού.

Τα αποθέματα όμως σε διάφορους κλάδους της

οικονομίας, παράγουν οικονομικό αποτέλεσμα ακόμα και όταν

βρίσκονται απλά αποθηκευμένα, όταν η διαθεσιμότητα τους ή

η τιμή τους διαμορφώνεται από τη συνολική ζήτηση και

προσφορά .

Ακολουθεί η ανάλυση διαφόρων πλευρών της διαχείρισης

των αποθεμάτων.


Β. ΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥΣ

Το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο (Δ.Λ.Π.) 2

«ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ» ασχολείται με τον λογιστικό χειρισμό

αυτών, σύμφωνα με την λογιστική του ιστορικού κόστους.

Παρέχει δηλαδή τον οδηγό για τον τρόπο προσδιορισμού του

κόστους των αποθεμάτων, που καταχωρούνται ως περιουσιακά

στοιχεία μέχρις ότου καταστούν έξοδα με την πώλησή τους και

την τυχόν υποτίμησή τους έως τη τη ρευστοποιήσιμη αξία

τους.

Πριν όμως περάσουμε στη σημασία αποθεμάτων των

αποθεμάτων για τις οικονομικές καταστάσεις μιας επιχείρησης

ας αναφέρουμε τι περιλαμβάνει η έννοια αυτών.

Τα αποθέματα είναι περιουσιακά στοιχεία τα οποία :

1) κατέχονται για πώληση κατά τη συνήθη πορεία των

εργασιών της επιχείρησης (εμπορεύματα και έτοιμα

προϊόντα)

2) είναι στη διαδικασία της παραγωγής για μια τέτοια

πώληση (ημιτελή προϊόντα και ημικατεργασμένες πρώτες

ύλες

3) έχουν τη μορφή υλικών ή εφοδίων που θα

χρησιμοποιηθούν στην παραγωγική διαδικασία (πρώτες

και βοηθητικές ύλες).

Στην περίπτωση επιχείρησης παροχής υπηρεσιών,

αποθέματα συνιστούν τα κόστη των υπηρεσιών (εργασία και


λοιπές δαπάνες του άμεσα απασχολούμενου προσωπικού), για

τα οποία δεν έχει γίνει ακόμη καταχώρηση των σχετικών

εσόδων. Αξίζει να αναφερθεί ότι στα αποθέματα

περιλαμβάνονται και κτίρια, διαμερίσματα και γήπεδα, που

προορίζονται για μεταπώληση και δεν υπόκεινται σε λογιστικ ή

απόσβεση.

Στο Δ.Λ.Π.2 δεν εμπίπτει η λογιστική παρακολούθηση

των παρακάτω :

1) Εργασίες σε εξέλιξη που προκύπτουν από συμβάσεις

κατασκευής έργων, οι οποίες αφορούν το Δ.Λ.Π. 11

«ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΩΝ»

2) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία

3) Γεωργικά και δασικά προϊόντα και μεταλλεύματα από

εξόρυξη και αγροτική παραγωγή, τα οποία αποτιμώνται

στην καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία τους σύμφωνα με

καθιερωμένες πρακτικές από τις επιχειρήσεις των

κλάδων αυτών

4) Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία που σχετίζονται με

αγροτικές δραστηριότητες, τα οποία αφορούν το Δ.Λ.Π.

41 «ΓΕΩΡΓΙΑ».

Σύμφωνα με το Δ.Λ.Π. 2 το κόστος των αποθεμάτων

πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες αγοράς , το κόστος

μετατροπής και τις λοιπές δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν,

προκειμένου να φθάσουν τα αποθέματα στη θέση και

κατάσταση που βρίσκονται τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.


Οι αποδεκτές τεχνικές μέτρησης του κόστους των

αποθεμάτων, από το Δ.Λ.Π. 2, είναι η μέθοδος του

πρότυπου κόστους (standard cost) και η μέθοδος των τιμών

λιανικής (retail method). Η εφαρμογή των παραπάνω

μεθόδων προϋποθέτει, ότι το αποτέλεσμα που προκύπτει

προσεγγίζει το πραγματικό κόστος παραγωγής.

Το Ε.Γ.Λ.Σ. ορίζει ότι η αποτίμηση των αποθεμάτων

γίνεται στην κατ’ είδος χαμηλότερη τιμή μεταξύ κτήσης

και τρέχουσας και μόνο αν η τρέχουσα είναι μεγαλύτερη

από την καθαρή αξία ρευστοποίησης, η αποτίμηση γίνεται

στη χαμηλότερη αυτή αξία . Με τον όρο «καθαρή

ρευστοποιήσιμη αξία» εννοείται η εκτιμώμενη τιμή πώλησης

μειωμένη με το υπολογιζόμενο κόστος παραγωγικής

ολοκλήρωσης και το εκτιμώμενο κόστος πραγματοποίησης της

πώλησης.

Η αποτίμηση όμως των αποθεμάτων πλέον στηρίζεται

στην αρχή που έχει εισάγει το Δ.Λ.Π. 2 ότι «τα αποθέματα

πρέπει να αποτιμώνται στη χαμηλότερη αξία μεταξύ

κόστους και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας». Η αποτίμηση

γίνεται κατ’ είδος αποθέματος. Παρέχεται όμως η δυνατότητα

να ομαδοποιούνται κάποια όμοια ή συγγενή είδη, όταν

αφορούν αγαθά με την ίδια τελική χρήση, που παράγονται από

την ίδια παραγωγική γραμμή, διατίθενται στην αγορά ίδιας

γεωγραφικής περιοχής και δεν μπορούν πρακτικά να

διαχωριστούν. Δεν θεωρείται ορθή η αποτίμηση των

αποθεμάτων με βάση μια γενική ταξινόμησή τους, όπως για


παράδειγμα όλα τα έτοιμα προϊόντα ή όλα τα αποθέματα μιας

βιομηχανικής επιχείρησης.

Όσον αφορά στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών η

σύγκριση πρέπει να γίνεται κατά υπηρεσία για την οποία έχει

συμφωνηθεί ξεχωριστή τιμή πώλησης. Άρα, σε αυτή την

περίπτωση ως αποτιμώμενο είδος θεωρείται η συγκεκριμένη

υπηρεσία, η οποία έχει συγκεκριμένο κόστος και

προσυμφωνημένη τιμή.

Η πιθανότητα-δυνατότητα της υποτίμησης των

αποθεμάτων κάτω του κόστους στην καθαρή ρευστοποιήσιμη

αξία, παρέχεται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος

ενός αποθέματος μπορεί να μην είναι ανακτήσιμο. Αυτό

συμβαίνει όταν:

1) το απόθεμα έχει υποστεί ζημιά, που το καθιστά ολικά

ή μερικά άχρηστο (π.χ. πυρκαγιά)

2) οι τιμές πώλησης του έχουν μειωθεί (π.χ.

εποχικότητα)

3) οι προβλεπόμενες δαπάνες ολοκλήρωσης ή πώλησης

του έχουν αυξηθεί.

Δεν υποτιμώνται όμως κάτω του κόστους οι πρώτες ύλες

και τα υλικά που διατηρούνται για χρήση στην παραγωγή

αποθεμάτων, αν τα προϊόντα στα οποία θα ενσωματωθούν

αναμένεται να πωληθούν στο κόστος ή πάνω από αυτό. Για

παράδειγμα αν δεν έχουν αλλάξει οι τεχνικές προδιαγραφές

κατασκευής για κάποιο προϊόν, οι πρώτες ύλες που


χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του παραμένουν

χρήσιμες για την παραγωγική διαδικασία και κατά συνέπεια

δεν μπορούν να υποτιμηθούν κάτω του κόστους.

Η λογιστική αξία των αποθεμάτων καταχωρείται στα

έξοδα της χρήσεως, στην οποία καταχωρήθηκε το έσοδο από

την πώληση αυτών. Τα ποσά της υποτίμησης των αποθεμάτων

καταχωρούνται στα έξοδα της χρήσεως που προέκυψε η

υποτίμηση. Μια αναστροφή της υποτίμησης καταχωρείται στα

αποτελέσματα κατά την χρήση στη οποία συνέβη. Επομένως, η

πρακτική της υποτίμησης των αποθεμάτων ακολουθεί την

άποψη ότι τα περιουσιακά στοιχεία δεν πρέπει να

καταχωρούνται με επιπλέον ποσά από αυτά που αναμένεται να

πραγματοποιηθούν από την πώληση ή την χρήση τους.

Από τη στιγμή λοιπόν που έχει γίνει αποτίμηση των

αποθεμάτων, με ή χωρίς υποτίμησής τους, φτάνουμε στο

σημείο του υπολογισμού του κόστους πωληθέντων με βάση

τον τύπο :

Απόθεμα Αρχής + Αγορές – Απόθεμα Τέλους = Κόστος

Πωληθέντων.

Άρα η αποτίμηση των αποθεμάτων επηρεάζει το Κόστος

Πωληθέντων και συνδέεται με αυτό με αντιστρόφως ανάλογη

σχέση. Αυτό σημαίνει ότι μια επιχείρηση, η οποία παρουσιάζει

τα Αποθέματα Τέλους υποτιμημένα εμφανίζει υψηλό Κόστος

Πωληθέντων.


Αποτέλεσμα του υψηλού κόστους πωληθέντων είναι ότι

τα Μεικτά Κέρδη της επιχείρησης εμφανίζονται μειωμένα, από

τη στιγμή που τα Μεικτά Κέρδη προκύπτουν αφαιρώντας από

τις Πωλήσεις του έτους το Κόστος Πωληθέντων. Χαμηλό

επίπεδο Μεικτών Κερδών επιφέρει όπως είναι αναμενόμενο

χαμηλότερο ύψος φορολογίας της επιχείρησης.

Με λίγα λόγια η αποτίμηση των αποθεμάτων επηρεάζει

την γενικότερη εικόνα μιας επιχείρησης δηλαδή τον

Ισολογισμό της.

Επίσης, επηρεάζονται και τα Αποτελέσματα Χρήσεως

διότι όπως προαναφέρθηκε τα ποσά της υποτίμησης των

αποθεμάτων καταχωρούνται στα έξοδα της χρήσεως μέσα

στην οποία πραγματοποιήθηκε η υποτίμηση.

Η σημασία λοιπόν της αποτίμησης των αποθεμάτων

είναι μεγάλη , από τη στιγμή που επηρεάζουν δύο σημαντικές

οικονομικές καταστάσεις όπως είναι ο Ισολογισμός και τα

Αποτελέσματα Χρήσεως και οι οποίες προορίζονται για

διαφορετικούς σκοπούς,

Στον Ισολογισμό, που περιλαμβάνονται τα αποθέματα

και τα άλλα κυκλοφορούνται στοιχεία του ενεργητικού,

αποτελούν ένα μέτρο αξιολόγησης της ρευστότητας

(Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις)

της επιχείρησης, δηλαδή της ικανότητάς της να αντιμετωπίζει

τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της.


Από την άλλη στα Αποτελέσματα Χρήσεως, η τιμή στην

οποία αποτιμώνται τα αποθέματα παρέχει την δυνατότητα

σύγκρισης των εσόδων με το Κόστος Πωληθέντων.


Γ. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ και LOGISTICS

Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ LOGISTICS

Μία στοχευμένη πολιτική για τις εμπορευματικές

μεταφορές πρέπει να διέπεται από τεχνοκρατική αιτιολόγηση

κάθε ενέργειας, αρχίζοντας από την στρατηγική για τις

απαιτούμενες υποδομές και καταλήγοντας στο επίπεδο του

εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Οι υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας (Logistics)

περιλαμβάνουν 4 ομάδες δραστηριοτήτων

προετοιμασία εμπορευμάτων για αποστολή από το

χώρο παραγωγής

μεταφορά εμπορευμάτων

διαμεταφορά εμπορευμάτων

εισαγωγή σε αποθήκη, αποθήκευση και εργασίες σε

χερσαίο τερματικό σταθμό.

Από τους 4 τομείς, η εφοδιαστική της εξωτερικής

ανάθεσης (outsourcing), ασχολείται με τους 3 τελευταίους,

διαμορφώνοντας το 3PL, ενώ όταν αναλαμβάνει

επιπρόσθετα την εμπορική διαχείριση ονομάζεται 4PL.

Εσφαλμένα, λοιπόν, έχουν ταυτιστεί τα Logistics μόνο

με τις αποθήκες και τη χερσαία εξυπηρέτηση που παρέχουν.


Στην πράξη περιλαμβάνουν ένα πολύ ευρύτερο φάσμα που

προσπαθεί να αναπτυχθεί .

ΙΙ. ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΑ

Το τμήμα των Logistics που πρόκειται να αναλυθεί είναι

αυτό της Διαμεταφοράς, δηλαδή των υπηρεσιών που

σχετίζονται με την οργάνωση της μεταφοράς (με ένα ή με

συνδυασμό μεταφορικών μέσων), με ακολουθία

μεταφορτώσεων, από πολλαπλούς προμηθευτές για

πολλαπλούς πελάτες, γνωστό ως groupage. Παράλληλα,

παρέχονται συμπληρωματικές υπηρεσίες σε τελωνειακά και

δημοσιονομικά θέματα, όπως δήλωση αγαθών, παροχή

ασφάλισης, είσπραξη ή καταβολή πληρωμής και την

περισυλλογή ή παροχή εγγράφων που σχετίζονται με τα αγαθά.

Για να έχει αποδοτική συμμετοχή στην όλη οργάνωση

των Logistics είναι απαραίτητο να ελέγξει τις πιο κάτω

μεταβλητές.

ΙΙΙ. ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

1. Χρόνος

Στόχος η αξιόπιστη ολοκλήρωση της υπηρεσίας,

μέσα σε χρονικά, ποιοτικά και λογικά όρια του πελάτη

μας


Πώς λειτουργεί αυτή η διαδικασία;

Ο προμηθευτής αφού λάβει την παραγγελία με

όποιον πρόσφορο τρόπο, προσπαθεί στις χρονικές

προδιαγραφές που έχει θέσει, να ικανοποιήσει τις

απαιτήσεις του πελάτη του. Ο ελάχιστος χρόνος

αναμονής εκτέλεσης θα έπρεπε να είναι το άθροισμα του

χρόνου παραγωγής και του χρόνου παράδοσης.

t queue = t production + t delivery

Επειδή ο χρόνος παραγωγής είναι συνήθως

μεγαλύτερος του προγραμματιζόμενου, γίνεται

προσπάθεια συμπίεσης του χρόνου παράδοσης, ώστε το

άθροισμα να παραμένει το ίδιο και να ικανοποιείται ο

πελάτης, δηλαδή, μείωσης του χρόνου διεκπεραίωσης,

ελαχιστοποιώντας τα νεκρά σημεία, δηλαδή τα σημεία

της αλυσίδας που δεν παρέχουν προστιθέμενη αξία στο

εμπόρευμα.

Πρέπει, συνεπώς, να διαχειριστούμε περιπτώσεις

που οδηγούν σε μείωση του χρόνου παραγωγής και του

χρόνου διαμετακόμισης δηλαδή :

Μείωση t pr & t del

Διαχείριση του χρόνου παραγγελίας

Σχεδιασμός τρόπου υποδοχής της παραγγελίας με

καινοτόμες λύσεις .


Χρονική απόκριση μεταφοράς υλικών προμηθευτή

Εσωτερική μεταφορά και συναρμολόγηση

Προετοιμασία αποστολής και περισυλλογή από τον

κόμβο

Μεταφορά στον πελάτη και διανομή από τον κόμβο

Κατά συνέπεια ο χρόνος απόκρισης των Logistics πρέπει

να είναι ελάχιστα μεγαλύτερος από το χρόνο παράδοσης συν

το χρόνο παραγωγής.

t response >= t delivery + t production

2. Ζήτηση

Στόχος η αντιμετώπιση της απρόβλεπτης ζήτησης με

πλήρη εκμετάλλευση του εμπορεύματος.

Πώς όμως θα εκμεταλλευτούμε πλήρως το εμπόρευμα;

Με μείωση συνολικής ποσότητας διακινούμενων

εμπορευμάτων και με μείωση αποθεμάτων. Παραδοσιακά, η

απρόβλεπτη ζήτηση αντιμετωπίζεται με αποθέματα. Αυτό

συμβαίνει διότι στην πράξη είναι μακρινός ο ορίζοντας

πρόβλεψης της ζήτησης και υπάρχει μεγάλη χρονική υστέρηση

της ανατροφοδοσίας αποθεμάτων από την παραγωγή.

Σήμερα τα αποθέματα αντικαθίστανται με:

Πρόσθετη παραγωγική δυναμικότητα συνήθως με

ευέλικτες και ευμετάβλητες παραγωγικές μονάδες,

καθώς και με


υψηλών απαιτήσεων εφοδιαστικές αλυσίδες με

χρονική αξιοπιστία ικανότητα εξυπηρέτησης και

γρηγορότερα αντανακλαστικά των logistics

(εξυπηρέτηση, ευελιξία)

Προϋποθέσεις για τη δυναμική παραγωγή και την

καλύτερη εκμετάλλευση του εμπορεύματος είναι:

η διαφάνεια-ιχνιλασιμότητα (visibility) του τελικού

προϊόντος (ορατότητα ως το τέλος) δηλαδή να

γίνεται ορατή η πορεία του προϊόντος από την

παραγωγή ως την κατανάλωση σε real time, ώστε

να γνωρίζει ο προμηθευτής τα κενά που πρέπει να

καλύψει και

η ταχύτατα απόκρισης (responsive) της

εφοδιαστικής αλυσίδας

Δηλαδή:

Η ζήτηση να γίνεται γνωστή όσο το δυνατόν πλησιέστερα

στον πραγματικό χρόνο και εγγύτερα στον καταναλωτή, κάτι

που συνεπάγεται μικρά φορτία με μεγαλύτερη συχνότητα

τροφοδοσίας. Κλειδί για τη λήψη απόφασης είναι το χρονικό

σημείο λήψης απόφασης για τις προμήθειες, την παραγωγή και

την αποστολή προϊόντος στην τελική μορφή.

Έτσι, η ζήτηση εξισορροπείται από την προσφορά που

μεταφράζεται σε απόθεμα και σε δυναμικότητα αναπλήρωσης


της κατανάλωσης, γιατί τελικός σκοπός της εφοδιαστικής

αλυσίδας είναι η εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης.

3. Συγχρονισμός

Η πραγματική εφοδιαστική αλυσίδα πρέπει να λογίζεται

ως ενιαίο σύνολο που διασυνδέει τις λειτουργίες της

επιχείρησης (παραγωγή, διανομή) με τις λειτουργίες

προμηθευτή και πελάτη. Αντιμετωπίζεται με αποστολή

εμπορευμάτων για την αναπλήρωση του αποθέματος, μέσα από

ολοκληρωμένα συστήματα Logistics, με κεντρική διαχείριση.

Βασική προϋπόθεση λειτουργίας του ηλεκτρονικού

συστήματος σε χρόνους real-time είναι η αμοιβαία

εμπιστοσύνη. Για το λόγο αυτό και οι επιχειρήσεις σήμερα

ανταγωνίζονται σε επίπεδο εφοδιαστικής αλυσίδας κι όχι

μεμονωμένα, για να αναδείξουν το πλεονέκτημα συγχρονισμού

και αποδοτικής αναπλήρωσης του εμπορεύματος.

4. Διαχείριση καναλιών

Τα κανάλια διακίνησης εμπορευμάτων, λειτουργούν

σήμερα επικεντρωμένα στην εξυπηρέτηση του αποστολέα και

κύρια της παραγωγικής μονάδας. Δηλαδή, επικεντρώνονται σε

ένα προμηθευτή με πολλούς παραλήπτες ή αλλιώς στα

εξερχόμενα.

Η επόμενη στροφή στα Πελατοκεντρικά Logistics θα

επικεντρώνεται στον παραλήπτη δηλαδή θα έχουμε εστίαση σε


πολλούς προμηθευτές με ένα παραλήπτη, δηλαδή επικέντρωση

στα εισερχόμενα .

Εντούτοις, η λειτουργία των καναλιών κρίνεται

απαραίτητο να εντάσσεται σε κάποιο ενιαίο πληροφοριακό

δίκτυο, ώστε να συγχρονίζεται εσωτερικά και να μην προξενεί

δυσλειτουργίες σε άλλα. Σε κεντρικό επίπεδο η διακρατική

παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει στην ομαλή ροή, ως ο

φωτεινός σηματοδότης εμπορευματικών ροών. Υπενθυμίζεται

ότι η διαχείριση των καναλιών στη χώρα μας δεν υπόκειται σε

οργανωτικούς κανόνες.

5. Κόστος - Ρευστότητα

Όσο μεγαλύτερο είναι το δίκτυο διανομής τόσο

μεγαλύτερη είναι η επιβάρυνση κόστους ανατροφοδοσίας,

τόσο περισσότερο εμπόρευμα είναι εκτός προσφοράς, εκτός

ραφιού (out of the shelves), άρα διατηρούνται σε υψηλά

επίπεδα τα μη εμπορεύσιμα αγαθά.

Επίσης, η αποκέντρωση της παραγωγής σε χώρες

χαμηλού κόστους όπως της Ασίας, ελέγχεται να

αντικατασταθεί σταδιακά από μικρότερης ακτίνας

συγκεντρώσεις των παραγωγικών μονάδων με υψηλών

απαιτήσεων εφοδιαστικές αλυσίδες, μειώνοντας τη συνολική

επιβάρυνση.

Η μείωση της ρευστότητας, από την άλλη, θα επηρεάσει

και τις αντίστοιχες οικονομικές εφοδιαστικές αλυσίδες. Οι


μεγάλου μεγέθους εφοδιαστικές αλυσίδες θα αντιμετωπίσουν

μεγαλύτερο πρόβλημα λόγω μεγαλύτερης επιβάρυνσης των

διανυομένων αποστάσεων αλλά και περισσότερων

επισφαλειών. Μικρότερου μεγέθους εφοδιαστικές αλυσίδες

κρίνονται πιο ανθεκτικές στις μεταβολές ρευστότητας με

ταχύτερη εξυπηρέτηση.

IV. CROSS-DOCKING

Διαμεταφορά Cross-docking (προσωρινή εναπόθεση, σύντομη

εναπόθεση)

Η ανατροφοδοσία της αγοράς εκτελείται καλύτερα μέσω

κέντρων διανομής χωρίς αποθέματα ή αλλιώς σύντομης

αποθήκευσης (Cross-docking). Αυτό γιατί έχουμε συχνότερη

και αποτελεσματικότερη αναπλήρωση του προϊόντος από την

παραγωγή στα μεμονωμένα καταστήματα, με την παραγωγή να

κινείται βάσει της ζήτησης.

Τα δεδομένα του σημείου πώλησης από τα μεμονωμένα

καταστήματα διαβιβάζονται στα κεντρικά γραφεία λιανικής

και προσδιορίζουν τις ανάγκες αναπλήρωσης. Ακολούθως η

πληροφορία μεταφέρεται στους προμηθευτές που εκτελούν τις

παραγγελίες. Σύμφωνα με το σχέδιο οι παραγγελίες

μεταφέρονται από το κέντρο μεταφόρτωσης το οποίο κάνει τη

διαλογή και την ανακατανομή, ώστε να παραδοθούν μαζί με

άλλες παραγγελίες προμηθευτών. Αυτό εξασφαλίζει το

ελάχιστο δυνατό απόθεμα στα καταστήματα λιανικής, χωρίς να


παρουσιάζει ελλείψεις, περιορίζοντας το μεταφορικό κόστος

μέσω της οικονομίας κλίμακος.

Για να εφαρμοστεί αυτή η διαδικασία πρέπει η ζήτηση ν α

γίνεται γνωστή όσο πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο και

όσο εγγύτερα στον τελικό καταναλωτή, ώστε τα Logistics να

ανταποκρίνονται άμεσα. Βοηθός η πληροφοριακή τεχνολογία,

ανταλλαγή δεδομένων μέσω διαδικτύου, σήμανση γραμμωτού

κώδικα ή συστημάτων ηλεκτρονικού σημείου πώλησης.

Πρόκειται για επένδυση διετούς απόσβεσης από τον

προμηθευτή. Έτσι το απόθεμα αντικαθίσταται από την

πληροφόρηση.

Cost= f (service)

Οφέλη Cross-Docking:

Γρήγορη ανταπόκριση

Αυξημένη ευαισθησία

Λιγότερο απόθεμα στα κανάλια διανομής

Μειωμένο σφάλμα πρόβλεψης

Λιγότερο απόθεμα ασφάλειας

Τάσεις αγοράς

1. Εστίαση στον πελάτη αντί του προμηθευτή. Κόστος

Ευελιξία

2. Η παραγωγή ακολουθεί τη ζήτηση, όχι την πρόβλεψη


3. Διακίνηση πληροφορίας αντί αποθέματος ->cross

docking

4. Συντονισμός δικτύων διανομής αντί ελαχιστοποίησης

κόστους. Συμπίεση χρόνου εφοδιασμού από παραγωγό σε

καταναλωτή

5. Ανταγωνισμός δικτύων εφοδιαστικής αντί αυτόνομων

επιχειρήσεων.

6. 3PL -> 4PL

Ποιοτικά Συμπεράσματα

Το δίκτυο εφοδιαστικής αλυσίδας θα αποτελεί πηγή

πλεονεκτημάτων για την ενίσχυση της αξίας για τον πελάτη. Η

αύξηση στη ζήτηση αποθηκών, βρίσκεται σε λάθος

κατεύθυνση, προωθώντας ακόμα τη λογική του αποθέματος,

εξαιτίας της κακής λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η διαμεταφορά με το cross-docking αποτελεί λύση στις

απρόβλεπτες ανάγκες της αγοράς.

V. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

Η προσέγγιση των παραπάνω μεταβλητών γίνεται με

μαθηματικό μοντέλο. Σκοπός του μοντέλου είναι η σύνδεση

και η ποσοτικοποίηση μεγεθών όπως: φόρτος, ζήτηση,

μεταφορική εξυπηρέτηση, κόστος, χρόνος κλπ . Προηγείται η

δειγματοληψία των παρατηρήσεων με μεθόδους γεωγραφικής


ομαδοποίησης, περιοδικότητας, κλπ, ο προσδιορισμός

μεγέθους του δείγματος και του διαστήματος εμπιστοσύνης.

Πώς διαμορφώνεται το μοντέλο για τη συσχέτιση

διαφόρων μεταβλητών; Συνήθως θέλουμε να βρούμε μια

εξαρτημένη μεταβλητή που να εξαρτάται από άλλες

ανεξάρτητες μεταβλητές με γραμμικό τρόπο.

Π.χ .

Q=ax+by+cz+k+ε

Επιλύουμε ως προς την απόκλιση ε . Βρίσκουμε τη

διαφορά αποκλίσεων ανάμεσα στις πραγματικές τιμές ή τις

μέσες τιμές δείγματος και τις μετρηθείσες τιμές . Στάθμιση

δεδομένων με προσδιορισμό βαρύτητας κάθε συντελεστή .

Εκτιμούμε τους συντελεστές (ρυθμούς μεταβολής) με

ελάχιστα τετράγωνα. Προσδιορισμός της πραγματικής

παραμέτρου με διάστημα εμπιστοσύνης γύρω από την

εκτίμηση είτε:

Κανονική κατανομή, αν γνωρίζουμε τη διακύμανση του

πληθυσμού

Κατανομή t-Student, αν έχουμε δείγμα

Με βαθμό ελευθερίας n= δείγμα – παράμετροι.

Το σύνηθες διάστημα εμπιστοσύνης βρίσκεται στο 95%.

Ακολουθεί έλεγχος υπόθεσης για την ορθότητα επιλογής

της εξάρτησης ή όχι

των μεταβλητών.


Τελικός έλεγχος με το συντελεστή προσδιορισμού (ρίζα

R2) (correlation

coefficient) που πρέπει να τείνει στο + -1, για να

προσεγγίζει την

πραγματικότητα.

Η διαμεταφορά λειτουργεί παρά τα προβλήματα από την

έλλειψη υποδομών, την ιδιόμορφη νησιωτική και χερσαία

μορφολογία στο άκρο της βαλκανικής χερσονήσου, το

ακτινικό μητροπολιτικό δίκτυο 2 μόλις πόλεων κλπ.

Ελαχιστοποίησε τους χρόνους εξυπηρέτησης, με αφίξεις την

επομένη μέρα σε Ρόδο, Αλεξανδρούπολη, Χανιά, Κέρκυρα

κλπ.

Θεωρούμε ότι η πλέον λειτουργική και επιστημονικά

ορθή οργανωτική κατεύθυνση είναι αυτή της υποχρεωτικής

ένταξης της διαμεταφοράς στα εμπορευματικά κέντρα

εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις μεταξύ των μεταφορικών

μέσων και των διαμεταφορέων και δικτυώνοντας τους

εμπορευματικούς κόμβους, έτσι ώστε η εφοδιαστική αλυσίδα

να πάψει να λειτουργεί με τυχαίο τρόπο αλλά με οργανωμένες

πρακτικές και με προτεραιότητα στην αξιοπιστία και ποιότητα

των παρεχόμενων υπηρεσιών, ως ένας διεθνής κόμβος

διαμετακόμισης.


Δ. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ και ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

Τα αποθέματα, για όλες τις επιχειρήσεις κερδοσκοπικού

χαρακτήρα, αποτελούν ένα από τα περιουσιακά τους στοιχεία

που καθορίζουν την οικονομική πορεία τους. Τόσο το ύψος

των αποθεμάτων όσο και η χρονική διατήρησή τους,

αντανακλά την ικανότητα του Management να λειτουργεί

αποδοτικά. Στο άρθρο αυτό θα παρουσιαστεί η μέθοδος για να

εντοπιστεί η ικανότητα της διοίκησης μιας επιχειρηματικής

μονάδας να διαχειρίζεται τα αποθέματα της.

Απόθεμα για την Χρηματοοικονομική και την Λογιστική

είναι το περιουσιακό στοιχείο

που κατέχει η επιχείρηση με σκοπό να το πουλήσει (ως

αποτέλεσμα της δραστηριότητας της)

που βρίσκεται στη διαδικασία παραγωγής (με σκοπό την

πώληση)

που είναι σε μορφή υλικού ή εφοδίων με σκοπό να

χρησιμοποιηθούν από την παραγωγική διαδικασία.

Αποθέματα λοιπόν για κάθε επιχείρηση είναι: τα

εμπορεύματα, τα έτοιμα προϊόντα, τα ημιτελή –

ημικατεργασμένα, τα υποπροϊόντα και τα υπολείμματα, οι

πρώτες και βοηθητικές ύλες, τα αναλώσιμα υλικά, τα

ανταλλακτικά και τα είδη συσκευασίας. Πρέπει να τονιστεί

ότι, στην ομάδα των αποθεμάτων, η λογιστική εντάσσει και τις

προκαταβολές για αγορές αποθεμάτων.


Στην ουσία τα αποθέματα αποτελούν το περιουσιακό

στοιχείο που η επιχείρηση ρευστοποιεί (εισπράττει άμεσα

χρήμα) με μικρότερη δυσκολία από ότι τα πάγια αλλά όχι με

τόση ευκολία όσο τις απαιτήσεις των πελατών της. Όμως πως

είναι δυνατό να εντοπιστεί και να διαπιστωθεί η ικανότητα της

επιχείρησης να διαχειρίζεται τα αποθέματά με τον καλύτερο

δυνατό τρόπο;

Η επιχείρηση αλλά και ο εξωτερικός αναγνώστης των

οικονομικών καταστάσεων, μπορεί να εντοπίσει την ικανότητα

διαχείρισης των αποθεμάτων μέσω του δείκτη κυκλοφοριακής

ταχύτητας των αποθεμάτων. Ακαδημαϊκοί, καταγράφουν τον

δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας ως δείκτη βαθμού

χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης

ενώ ο άλλοι εξετάζουν τον δείκτη σε συνδυασμό με τους

δείκτες ρευστότητας.

Ο δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων

καταγράφει τον ρυθμό ανανέωσης των αποθεμάτων, δηλαδή

πόσες φορές αγοράστηκαν νέα αποθέματα τα οποία στην

συνέχεια μεταποιήθηκαν, έγιναν προϊόντα και πουλήθηκαν. Ο

δείκτης υπολογίζει τον αριθμό ανακυκλώσεων των

αποθεμάτων, δηλαδή τις φορές σε καθαρό αριθμό.

Ο δείκτης υπολογίζεται από την διαίρεση του κόστους

πωληθέντων της χρήσης δια του μέσου αποθέματος προϊόντων.


Αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής

Ταχύτητας

αποθεμάτων/Αριθμοδείκτης =

Ανακύκλωσης αποθεμάτων

Κόστος πωληθέντων

----------------------------

Μέσο απόθεμα

Ο δείκτης είναι εύκολο να υπολογιστεί τόσο από την

επιχείρηση όσο και από τους εξωτερικούς συνεργάτες ή

επενδυτές της επιχείρησης. Από τις δημοσιευόμενες

οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης και την κατάσταση

Αποτελεσμάτων Χρήσης είναι εύκολο να εντοπίσουμε το

Κόστος πωληθέντων της υπό μελέτη χρήσης. Παράλληλα α πό

τις δημοσιευμένες Οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης

της ίδιας χρήσης εντοπίζουμε το σύνολο του λογαριασμού

αποθέματα (στις Ελληνικές καταστάσεις ο λογαριασμός αυτός

βρίσκεται κάτω από τον λογαριασμό των παγίων, στις

Αμερικάνικες βρίσκεται κάτω από τους λογαριασμούς

απαιτήσεων και διαθεσίμων). Το μέσο κόστος αποθεμάτων

υπολογίζεται αν προσθέσουμε τα αποθέματα αρχής (της

παρούσας χρήσης) στα αποτελέσματα τέλους χρήσης (της ίδιας

χρήσης) και τα διαιρέσουμε διά δύο (2) Δηλαδή :

Μέσο απόθεμα χρήσης

(για τον υπολογισμό του

αριθμοδείκτη

κυκλοφοριακής =

ταχύτητας αποθεμάτων)

Απόθεμα αρχής (της χρήσης) +

απόθεμα τέλους (της ίδιας χρήσης)

-----------------------------------

2


Ως απόθεμα αρχής της χρήσης λαμβάνουμε το απόθεμα

τέλους της προηγούμενης χρήσης. Υπενθυμίζεται ότι οι

δημοσιευμένες Οικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων

παρουσιάζουν δύο χρήσης, τη παρούσα (αυτή που κλείνει) και

την προηγούμενη. Το απόθεμα αρχής της χρήσης, ταυτίζεται

με το απόθεμα τέλους της προηγούμενης χρήσης.

Στην περίπτωση που θέλουμε να υπολογίσουμε τον

αριθμό των ημερών που παραμένει το απόθεμα στην

επιχείρησή μας (Μέσος όρος παραμονής αποθεμάτων) δεν

έχουμε παρά να διαιρέσουμε της ημέρες του έτους με τις

φορές (ανακυκλώσεις) που κάνουν τα αποθέματα σε ένα έτος.

Μέσος όρος

παραμονής

αποθεμάτων =

365

----------------------------------------------

Αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής

ταχύτητας αποθεμάτων

Ο δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων,

αποτυπώνει τον αριθμό των ανακυκλώσεων των αποθεμάτων

σε μια επιχείρηση μέσα σε μία χρήση. Ο μέσος όρος

παραμονής των αποθεμάτων αποτυπώνει τις ημέρες που

παραμένουν τα αποθέματα στην επιχείρηση. Όσες λοιπόν

περισσότερες φορές αγορο-πουλήσει η επιχείρηση δηλαδή

αγοράσει πρώτες ύλες και λοιπά αγαθά για την παραγωγική

της δραστηριότητα ή εμπορεύματα (για τις επιχειρήσεις που

ασχολούνται με το εμπόριο) και τα μετατρέψει σε προϊόντα

τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί η επιχείρηση.


Πόσο χρήσιμη είναι όμως αυτή η πληροφορία τόσο για

την διοίκηση της επιχείρησης όσο και για τους εξωτερικούς

συνεργάτες της επιχείρησης (σημειώνουμε ότι εξωτερικοί

συνεργάτες της επιχείρησης είναι οι επενδυτές, οι

προμηθευτές, τα πιστωτικά ιδρύματα και οι εργαζόμενοι).

Η κυκλοφοριακή ταχύτητα των αποθεμάτων είναι χρήσιμο

στοιχείο για μια επιχείρηση όταν:

συγκρίνεται με παλαιότερες τιμές του ιδίου δείκτη

(διαχρονική σύγκριση)

συγκρίνεται με τον δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας

αποθεμάτων άλλων εταιριών του ιδίου κλάδου

επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τονίζεται ότι δεν είναι

σωστή η σύγκριση του δείκτη αυτού μεταξύ

επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς

κλάδους.

Συνδυάζεται με μελέτη δεικτών όπως η κυκλοφοριακή

ταχύτητα των απαιτήσεων ή τον αριθμοδείκτη

πληρωτέων λογαριασμών προς αποθέματα, αλλά και

άλλους χρηματοοικονομικούς δείκτες.

Αρκετοί επιστήμονες της διοίκησης των επιχειρήσεων

χρησιμοποιούν τον δείκτη αυτό με σκοπό να προϋπολογίσουν

το ύψος των αποθεμάτων του επόμενου έτους.

Όταν μια επιχείρηση εντοπίσει μείωση της κυκλοφορίας

των αποθεμάτων (μείωση της κυκλοφοριακής ταχύτητας

αποθεμάτων), τότε θα πρέπει να προσέξει πιθανά προβλήματα

υπέρ-αποθεματοποίησης. Παράλληλα όταν υπάρχει αύξηση της


κυκλοφοριακής ταχύτητας των αποθεμάτων καλό είναι να

εξετάζουμε και την πορεία των εξόδων διάθεσης (πωλήσεων).

Στην περίπτωση που έχουμε αύξηση της κυκλοφοριακής

ταχύτητας των αποθεμάτων με παράλληλη αύξηση των εξόδων

διάθεσης (πωλήσεων) τότε τα αναμενόμενα κέρδη θα

εξανεμισθούν από τα έξοδα που πραγματοποιεί η επιχείρηση

για την προώθηση των πωλήσεων της.

Κύριο μειονέκτημα του δείκτη αυτού ε ίναι ότι δεν παρέχει

την δυνατότητα επιμέρους εξειδικευμένης ανάλυσης. Δηλαδή

δεν είναι δυνατό να αποτυπωθεί από τον δείκτη αυτό, το είδος

των αποθεμάτων που παρουσιάζει την μεγαλύτερη βραδύτητα

στη κίνηση του ή τα είδη των αποθεμάτων που κινούνται με

μεγαλύτερες ταχύτητες.

Παράλληλα όταν γίνεται υπολογισμός του δείκτη αυτού από

τρίτους (εκτός επιχείρησης) και συγκρίνεται με δείκτες άλλων

επιχειρήσεων υπάρχει κίνδυνος τα δεδομένα των επιχειρήσεων

να μην είναι συγκρίσιμα. Αυτό συμβαίνει όταν οι επιχειρήσει ς

αυτές χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους αποτίμησης για

τα αποθέματά τους.


Παράδειγμα υπολογισμού του δείκτη

Κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων

ΕΤΟΣ 20Χ1 20Χ2

Κόστος πωληθέντων 2300 2450

Απόθεμα αρχής 870 750

Απόθεμα τέλους 750 870

Μέσο απόθεμα 810 810

Κυκλοφοριακή ταχύτητα

αποθεμάτων 2,84 3,02

Αριθμός ημερών παραμονής

128,54 120,67

αποθέματος στην

εποιχείρηση

Από το παραπάνω παράδειγμα γίνεται κατανοητό ότι η

επιχείρηση αύξησε τη κυκλοφοριακή ταχύτητα των

αποθεμάτων δηλαδή μείωσε της ημέρες παραμονής των

αποθεμάτων στις αποθήκες της κατά περίπου 7 ημέρες.


ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΣΗ -

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΑΠΟΘΗΚΗ

ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΙ

ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ

ΥΛΕΣ

ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

ΥΛΙΚΑ

ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ

ΕΙΔΗ

ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ

ΗΜΙΚΑΤΕΡΓΑΣΜΕΝΑ

ΗΜΙΕΤΟΙΜΑ

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ

ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΕΤΟΙΜΑ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΑΠΟΘΗΚΗ

ΠΩΛΗΣΗ

ΤΕΛΙΚΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ

ΑΓΟΡΑ

ΗΜΕΡΕΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ


Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ PARETO

Ποια προϊόντα φέρνουν τις περισσότερες πωλήσεις;

Έχετε αναρωτηθεί ότι πολλές φορές σπαταλάτε χρόνο και χρήμα

σε πράγματα που δεν έχουν μεγάλη σημασία ή σε πελάτες που

σας αποδίδουν πολύ λιγότερα από αυτά που κανονικά θα έπρεπε

να σας αποδώσουν;

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ένας Ιταλός οικονομολόγος, ο

Βιλφρέντο Παρέτο (Vilfredo Pareto), διαπίστωσε ύστερα από

έρευνες πως το 80% της γης της Ιταλίας ανήκει διαχρονικά και

σχεδόν πάντοτε στο 20% του πληθυσμού της. Στη συνέχεια

ερεύνησαν τον κανόνα αυτό αρκετοί επιστήμονες και

διαπίστωσαν πως μπορεί να έχει εφαρμογή σχεδόν σε

οτιδήποτε κάνουμε στην καθημερινή μας ζωή αλλά κυρίως σε

ότι έχει να κάνει με την επιχείρησή μας.

Το βασικό μήνυμα που μας δίνει ο κανόνας αυτός είναι

ότι το 80% των αποτελεσμάτων από κάτι το οποίο κάνουμε,

θα έρθει από το 20% των προσπαθειών μας . Ο κανόνας

αυτός μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές περιπτώσεις μέσα στην

επιχείρηση, αλλά και στην καθημερινή σας ζωή. Θα δώσουμε

μερικά πολύ ενδιαφέροντα παραδείγματα. Σύμφωνα με τον

Κανόνα 80/20 λοιπόν:

Το 80% των κερδών, προέρχεται από το 20% των

πελατών.


Το 80% των πωλήσεων, προέρχεται από το 20% των

προϊόντων και υπηρεσιών.

Το 80% των πωλήσεων, προέρχεται από το 20% των

πωλητών. Το ενδιαφέρον εδώ είναι πως και οι 10

πωλητές δουλεύουν ακριβώς τις ίδιες ώρες. Όμως το 80%

των πωλήσεων προέρχεται μόνον από 2 πωλητές. Η

επιχείρηση οφείλει να προσδιορίσει τους 2 αυτούς

πωλητές, να παρακολουθήσει τις μεθόδους πωλήσεων

που χρησιμοποιούν και στη συνέχεια να εκπαιδεύσει και

τους υπόλοιπους ώστε να αυξήσει την

αποτελεσματικότητα της.

Το 80% των τηλεφωνημάτων, είναι μόνο στο 20% των

αριθμών που έχετε αποθηκευμένους στην ατζέντα σας

Το 80% της εργασιακής παραγωγής σας, προέρχεται από

το 20% των ωρών που δουλεύετε.

Αν πάρουμε για παράδειγμα τους πελάτες μιας επιχείρησης,

όλοι θα συμφωνήσουμε πως κάποιοι είναι περισσότερο

σημαντικοί από κάποιους άλλους ενώ ορισμένοι “κοστίζουν”

πολύ περισσότερο από κάποιους άλλους. Ο κανόνας 80/20 μας

λέει πως το 80% των κερδών μιας επιχείρησης προέρχεται από

το 20% των πελατών της. Γνωρίζοντας αυτό το 20% των

πελατών που φέρνουν τα περισσότερα κέρδη μπορεί να

βοηθήσει σημαντικά.

Πώς όμως θα βρούμε αυτό το Χρυσό 20%;

Θα πρέπει να σκεφθούμε έξυπνα. Ελέγχουμε τα τιμολόγια


σας και βρίσκουμε τα μεγαλύτερα που έχουν κοπεί σε

πελάτες, όταν τα ποσά αρχίζουν να μικραίνουν σταματάμε .

Αθροίζουμε τα τιμολόγια αυτά και θα δούμε ότι φτάνουν

περίπου το 70% με 80% του τζίρου.

Κάντε το, ισχύει!

Στη συνέχεια δείτε σε ποιους πελάτες αντιστοιχούν τα

τιμολόγια αυτά και σημειώστε τους. Το επόμενο βήμα είναι

να δείτε σε τι προϊόντα είναι κομμένα τα τιμολόγια αυτά.

Θα διαπιστώσετε ότι ένα πολύ μικρό μέρος των προϊόντων

που διαθέτετε, περίπου το 20%, αντιστοιχεί στο 80% των

πωλήσεων. Καταγράψτε τα επίσης. Έχετε λοιπόν στα χέρια

σας μια λίστα με μερικούς πελάτες οι οποίοι σας δίνουν το

80% των κερδών σας, και επίσης έχετε μια λίστα με μερικά

προϊόντα τα οποία αντιστοιχούν στο 80% των πωλήσεων.

Αξιοποιήστε τις πληροφορίες αυτές!

Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να “προσέξετε” τους

πελάτες αυτούς περισσότερο από τους υπόλοιπους, κάντε τους

προσφορές ή εκπτώσεις, δείξτε συνέπεια στις παραγγελίες

τους και κυρίως μην ρίχνετε την ποιότητα των προϊόντων και

υπηρεσιών σας.

Ο σκοπός είναι να διατηρήσετε αυτούς τους πελάτες

πιστούς. Ανακαλύψτε τους λόγους που επιλέγουν την

επιχείρηση σας. Βρείτε αντιστοιχίες μεταξύ των αναγκών των

πελατών που βρίσκονται στην λίστα του 20% και στους

υπόλοιπους πελάτες σας. Προωθήστε τα προϊόντα που

χρησιμοποιεί αυτό το 20% των πελατών σας και στους


υπόλοιπους. Αν μπορείτε να προσδιορίσετε αρκετά ξεκάθαρα

το Χρυσό 20% - αυτά τα προϊόντα σε αυτούς τους πελάτες –

θα δείτε ότι είναι πολύ πιθανό να έχετε κέρδη μεταξύ 70% με

80%. Και αν αυτό αληθεύει, έχετε τη δυνατότητα να αυξήσετε

κατά περίπου 50% τα κέρδη σας, διπλασιάζοντας απλά αυτό το

Χρυσό 20% της επιχείρησης σας ώστε να φτάσει το 40%,

ακόμα και αν καταργήσετε ορισμένα προϊόντα που διαθέτετε ή

ασχοληθείτε ελάχιστα με κάποιους από τους πελάτες σας!

Η στρατηγική που θα ακολουθήσετε για την επιχείρηση σας,

πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της τις πληροφορίες που

παρέχει ο κανόνας 80/20. Προσπαθήστε να τον εφαρμόσετε

στην επιχείρηση σας, και δείτε ποιες νέες γνώσεις μπορείτε να

αποκτήσετε. Ο κανόνας αυτός μπορεί να σας βοηθήσει να

δείτε σε ποια σημεία στην επιχείρησή σας θα πρέπει να δώσετε

το μεγαλύτερο βάρος σας. Σας προτείνω να το δοκιμάσετε. Θα

εκπλαγείτε από τα αποτελέσματα!


ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ακρογωνιαίος λίθος, για την παραγωγική ή εμπορική

δραστηριότητα μιας επιχείρησης λοιπόν, είναι η διαχείριση

των αποθεμάτων .

Από την διαχείριση αυτών, μπορούν να επιτευχθούν ή

και να δημιουργηθούν σημαντικά οικονομικά οφέλη / κέρδη

για την επιχείρηση.

Αναδεικνύεται ότι ζητήματα όπως η έγκαιρη προμήθεια,

η επίτευξη διαφορικών τιμών κόστους, η εκμετάλλευση της

εφοδιαστικής αλυσίδας για την ελαχιστοποίηση των

επενδεδυμένων κεφαλαίων έχουν αναδείξει την εκμετάλλευση

των αποθεμάτων σε ιδιαίτερο τομέα της οικονομικής των

επιχειρήσεων.

Εν τέλει καταδεικνύεται η σημασία της διαχείρισης της

πληροφορίας που διαχέεται στην «αγορά» και η επίτευξη

οικονομικής ωφέλειας από αυτή την διαχείριση.

Ελπίζουμε με την παρούσα εργασία να καταφέραμε να

αναδείξουμε μερικές από αυτές τις πλευρές και να

αποτελέσουν απαρχή για περαιτέρω μελέτη και εξειδίκευση

στον συγκεκριμένο τομέα.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. ΠΑΝ. Γ. ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ LOGISTICS

ΕΚΔΟΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΕ

ΑΘΗΝΑ 1996

2. Κ. Ν. ΔΕΡΒΙΤΣΙΩΤΗ (Phd.)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΘΕΩΡΙΑ και ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΑΦΩΝ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1985

3. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΡ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ

ΑΘΗΝΑ 1971

4. RICHARD KOCH

ΤΗΕ 80/20 PRINCIPLE

ΕΚΔΟΤΗΣ N.CH.BREALY

LONDON 1997

5. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΡ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΜΟΣ Ι

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΝΙΚΗΤΑΡΑ

ΑΘΗΝΑ

6. Ι. ΚΕΧΡΑΣ Ι. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ Δ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ – ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ και

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΦ. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ

ΑΘΗΝΑ 1999

7. ΑΡ. ΚΟΝΤΑΝΟΥ – ΔΕΣΠ. ΠΑΠΑΦΛΩΡΑΤΟΥ

ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝ

ΑΘΗΝΑ 1994

8. ΑΡ. ΚΟΝΤΑΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝ

ΑΘΗΝΑ 2001

9. ΔΙΚΑΙΟΣ Π. ΚΑΟΥΝΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΟΣ

ΑΘΗΝΑ 2004

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ –...

Documents

Transcript of ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ –...