ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΕ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ

• Μανώλης Ανδριγιαννάκης

• Βαγγέλης Κώτσελας

ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ

• Ο Πυρηνικός Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ βρίσκεται στην

Ουκρανία. Στις 26/4/1986 σημειώθηκε στο εργοστάσιο πυρηνικό ατύχημα

που είχε ως αποτέλεσμα τον άμεσο θάνατο δεκάδων ανθρώπων και την

εκτεταμένη επιβάρυνση του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια.

• Το πυρηνικό ατύχημα έλαβε χώρα στον αντιδραστήρα Νο. 4 του Πυρηνικού

αυτού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας. Σημειώθηκαν δύο εκρήξεις στο κτίριο

του αντιδραστήρα Νο 4. Το αποτέλεσμα τους ήταν το άνοιγμα μιας τρύπας

στην οροφή του κτιρίου και η εκτόξευση γραφίτη, σκυροδέματος και

συντριμμιών. Ο πυρήνας του αντιδραστήρα βρέθηκε σε επαφή με το

εξωτερικό περιβάλλον. Μεγάλο μέρος του ουρανίου που χρησιμοποιούνταν

ως καύσιμο έφυγε στον αέρα, ενώ μετά από λίγο ξέσπασε πυρκαγιά στην

οροφή του αντιδραστήρα.

ΑΙΤΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

• Το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ προήλθε γενικά από μια σειρά γεγονότων η

οποία περιλάμβανε μεταξύ άλλων μη προβλεπόμενους χειρισμούς και λάθη,

τα οποία σε συνδυασμό με τον σχεδιασμό του αντιδραστήρα, που

χρησιμοποιούσε το εργοστάσιο, οδήγησαν στο ατύχημα. Ο αντιδραστήρας

είχε τη δυνατότητα να τροφοδοτείται με καύσιμο κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας του χωρίς διακοπή μέσα από τα κανάλια καυσίμου. Η βλάβη ενός

καναλιού καυσίμου θα μπορούσε να αποτελέσει την αιτία μιας απότομης

αύξησης στο κλάσμα κενού του ψυκτικού μέσου καθώς αυτό εισερχόταν στη

ροή. Αυτό θα μπορούσε στη συνέχεια να οδηγήσει σε έκρηξη.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

• Το πυρηνικό ατύχημα διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές

συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές

επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία.

• Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου δυο από τους εργάτες του σταθμού και 28

πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι

επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της

επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των

καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες

θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.

• Υπολογίζεται ότι από τη συνολική δόση ραδιενέργειας που έλαβε ο πληθυσμός

της γης λόγω του ατυχήματος, το 36% αντιστοιχεί στους κατοίκους Ρωσίας,

Ουκρανίας και Λευκορωσίας και το 53% στους υπόλοιπους Ευρωπαίους.

ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ • Το πυρηνικό ατύχημα στον σταθμό της Φουκουσίμα το 2011 αποτελεί μία

από τις πιο σημαντικές οικολογικές επιβαρύνσεις από καταστροφή

πυρηνικών εγκαταστάσεων που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα.

• Στις 11/3/2011 έγινε σεισμός με επίκεντρο το Σεντάι. Αμέσως μετά τη μεγάλη

αυτή σεισμική δόνηση διακόπηκε η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και βγήκε

εκτός λειτουργίας το σύστημα ψύξης των αντιδραστήρων. Ρυθμίστηκαν και

τέθηκαν τότε σε λειτουργία οι ηλεκτρογεννήτριες οι οποίες λειτούργησαν

συντηρώντας το σύστημα ψύξης, ως και τη στιγμή που εισέβαλε το τσουνάμι

και τις έθεσε εκτός λειτουργίας. Οι υπεύθυνοι προέβησαν σε ενέργειες που

δεν ήταν επαρκείς και η θερμοκρασία συνέχισε να αυξάνεται και ακολούθησε

έκρηξη. Λίγες μέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια ισχυρού μετασεισμού

μεγέθους 6,2 βαθμών, σημειώθηκαν δύο νέες εκρήξεις. Το πρωί της 15ης

Μαρτίου 2011 σημειώθηκε νέα έκρηξη στον αντιδραστήρα 2, ενώ

προηγουμένως είχε ξεσπάσει πυρκαγιά στον αντιδραστήρα 4 του πυρηνικού

εργοστασίου. Η έκρηξη στον αντιδραστήρα 2 κατέστρεψε το περίβλημα του

πυρήνα με αποτέλεσμα να σημειωθεί διαρροή ραδιενεργών υγρών, αλλά και

ραδιενεργού ατμού.

ΑΙΤΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

• Κύρια αιτία που συνέτεινε στην καταστροφή στις εγκαταστάσεις ήταν η μη

λειτουργία του συστήματος ψύξης των αντιδραστήρων.

• Επιπλέον παράγοντας που συνετέλεσε στο πυρηνικό ατύχημα ήταν η κακή

κατάσταση των αντιδραστήρων (παλαιότητα, ρωγμές) και ταυτόχρονες

οικονομικές περικοπές (ανεπαρκής συντήρηση) εις βάρος της ασφάλειας. Το

συγκεκριμένο εργοστάσιο ήταν προγραμματισμένο να τεθεί εκτός λειτουργίας

στις αρχές του 2011 έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του αλλά πήρε

δεκαετή παράταση λειτουργίας ένα μήνα πριν την καταστροφή.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

• Σύμφωνα με τις αναφορές τοπικών μέσων, περίπου 190 κάτοικοι της

περιοχής εκτέθηκαν σε ραδιενέργεια. Η ραδιενεργή ακτινοβολία προκάλεσε

την αναγκαστική εκκένωση σπιτιών με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν τις

εστίες τους πάνω από 154.000 άτομα.

• Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι, σε βάθος χρόνου, 180 - 2.500 περιστατικά

καρκίνου θα αποδοθούν στην πυρηνική καταστροφή, ενώ είδαν ότι

αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου έχουν οι εργαζόμενοι στο

σταθμό της Φουκουσίμα.

• H ραδιενέργεια που εκλύθηκε από το ατύχημα, μόλυνε μια «νεκρή ζώνη»

αρκετών εκατοντάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω από τις

κατεστραμμένες πυρηνικές εγκαταστάσεις. Η περισσότερη ραδιενέργεια

έπεσε στον Ειρηνικό ωκεανό και μόνο το 19% υπολογίζεται ότι έπεσε σε

ξηρά.

ΑΛΛΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

• Κιστίμ: 29/9/1957. Είναι το τρίτο πιο καταστροφικό πυρηνικό ατύχημα

παγκοσμίως. Το σύστημα ψύξης σε μία δεξαμενή με 70 τόνους ραδιενεργών

αποβλήτων χάλασε με αποτέλεσμα να προκληθεί έκρηξη. 10.000 άνθρωποι

απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους, ενώ εκτιμάται ότι 200 άνθρωποι έχασαν

τη ζωή τους από καρκίνο.

• Windscale: 10/10/1957. Η φωτιά που ξέσπασε στον πυρήνα του

αντιδραστήρα, οδήγησε σε περιορισμένη απελευθέρωση ραδιενέργειας. Ο

μολυσμένος αντιδραστήρας σφραγίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980.

ΑΛΛΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

• Three Mile Island: 28/3/1979. Το πιο καταστροφικό πυρηνικό ατύχημα στην

ιστορία των ΗΠΑ. Προκλήθηκε υπερθέρμανση του πυρήνα του

αντιδραστήρα. Το ατύχημα επέδρασε καταλυτικά στη στάση των πολιτών

απέναντι στην πυρηνική ενέργεια, καθώς από τότε δεν έχει εγκρίθηκε ούτε

ένας πυρηνικός σταθμός στη χώρα.

• Tokaimura: 30/9/1999. Εργάτες αναμίγνυαν υγρό ουράνιο σε ακατάλληλη

δεξαμενή με αποτέλεσμα να γίνει έκρηξη. Περίπου 100 άνθρωποι που

ζούσαν κοντά στο σταθμό νοσηλεύτηκαν για έκθεση σε ακτινοβολία.