ΘΡΑΚΗ

Ιστορική και γεωγραφική περιοχή και τα σύγχρονα σύνορα Ελλάδας,

Βουλγαρίας, Τουρκίας.

Το γεωγραφικό διαμέρισμα της Θράκης στην Ελλάδα.

Η Θράκη είναι μια ιστορική και γεωγραφική περιοχή

των Βαλκανίων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Η περιοχή που ανήκει στην

Ελλάδα, αποτελεί το γεωγραφικό διαμέρισμα της Θράκης και υπάγεται

διοικητικά στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Τα ιστορικά όρια της Θράκης ποικίλουν. Η αρχαία Θράκη (δηλ. το

έδαφος όπου ζούσαν οι θρακικές φυλές) συμπεριελάμβανε την σημερινή

Βουλγαρία, την ευρωπαϊκή Τουρκία, τη βορειοανατολική Ελλάδα και

τμήματα της ανατολικής Σερβίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής

Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Τα όριά της ήταν μεταξύ του ποταμού

Δούναβη στο Βορρά και του Αιγαίου στο νότο, στην ανατολή η Μαύρη

Θάλασσα και η Προποντίδα (Θάλασσα του Μαρμαρά) και στη δύση οι

ποταμοί Αξιός και Μοράβας. Η ρωμαϊκή επαρχία της Θράκης ήταν κάπως

μικρότερη, έχοντας τα ίδια ανατολικά και νότια θαλάσσια όρια, και σύνορα

στο Βορρά ώς το όρος Αίμος. Η ρωμαϊκή επαρχία επεκτείνονταν στα

δυτικά μέχρι τον ποταμό Νέστο.

Στην Ελληνική Μυθολογία

Κατά την ελληνική μυθολογία, υπήρξε ένας προπάτορας που λεγόταν

Θραξ και ήταν γιος του θεού του πολέμου Άρη. Ο θεός Άρης λεγόταν ότι

διέμενε στη Θράκη. Σε μια άλλη εκδοχή και σύμφωνα με τον Ευριπίδη

αναφέρει ότι το όνομα του Άρη ήταν Θραξ, ο οποίος ήταν ο προστάτης

των Θρακών και του οποίου η χρυσή ασπίδα φυλασσόταν στο ναό του

στη Βιστονίδα της Θράκης. Στην ελληνική μυθολογία η Θράκη ήταν κόρη

του Ωκεανού και της Παρθενόπης, αδελφή τηςΕυρώπης.

Οι Θράκες εμφανίζονται στην Ιλιάδα του Ομήρου ως σύμμαχοι

των Τρώων με αρχηγούς τον Ακάμα και τον Πήρο ή Πήρρο. Αργότερα στη

Ιλιάδα έκανε την εμφάνιση του και ένας άλλος βασιλιάς, ο Ρήσος, ο οποίος

σκοτώθηκε μετά από νυχτερινή επιδρομή που έκανε ο Διομήδης και ο

Οδυσσέας στο στρατόπεδο των Τρώων. Ένας άλλος μυθολογικός

βασιλιάς των Θρακών ήταν ο Κισσεύς, ο οποίος ζούσε στη δυτική τότε

Θράκη και μετέπειτα Μακεδονία, ο οποίος ήταν πατέρας του Τρώα

πρεσβύτερου Αντήνορα. Η Ομηρική Θράκη εκτεινόταν ως τον Αξιό

ποταμό δυτικά, τον Ελλήσποντο και την Μαύρη Θάλασσα ανατολικά.

Βόρεια εκτεινόταν μέχρι και τη σημερινή Σερβία και ολόκληρη τη

Βουλγαρία.

Η ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη από Θράκες βασιλείς όπως οι:

Διομήδης των Θρακών, Τηρέας, Λυκούργος, Φινέας, Εύμολπος,

Πολυμνήστωρ, Οίαγρος (πατέρας του Ορφέα) και άλλοι. Επίσης η φυλή

που ο Όμηρος καλούσε Θράκες περιλάμβανε πολλές φυλές, διότι η

αρχαία Θράκη ήταν τόπος διαμονής πολλών φυλών, όπως ήταν

οι Ηδωνοί που ζούσαν στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Στρυμόνα και

Νέστου, οι Βισάλτες που ζούσαν στην περιοχή μεταξύ των

ποταμών Αξιού και Στρυμόνα, οι Οδόμαντες που κατοικούσαν βόρεια από

τους Ηδωνούς, ανάμεσα στον ποταμό Στρυμόνα και το Μενοίκιο όρος,

οι Κίκονες στην περιοχή της σημερινής Ροδόπης, οι Βίστωνες, οι Δόβηρες,

οι Μύγδονες, οι Σάτραι, οι Αψίνθιοι και πολλοί άλλοι.

Αρχαϊκή, κλασική και ελληνιστική περίοδος

Τα Άβδηρα, απο τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της Θράκης,

υπήρξαν μεγάλο ιωνικό κέντρο καλλιτεχνικής δραστηριότητας και

πατρίδα των φιλοσόφων Δημοκρίτου, Λευκίππου, του

σοφιστή Πρωταγόρα & του ιστορικού Εκαταίου .

Οι Θρακικές φυλές πριν την ρωμαϊκή κατάκτηση.

Ο ιθαγενής πληθυσμός της Θράκης ήταν μια ινδο-ευρωπαϊκή φυλή που

καλούνταν Θράκες. Από νωρίς δέχτηκαν την πολιτιστική επιρροή

των Ελλήνων διατηρώντας όμως για πολύ καιρό τη γλώσσα και τον

πολιτισμό τους. Καθώς δε μιλούσαν Ελληνικά, θεωρούνταν από τους

Έλληνες βάρβαροι. Οι πρώτες ελληνικές αποικίες στη Θράκη ιδρύθηκαν

τον 6ο αιώνα π.Χ..

Όταν άρχισε ο ελληνικός αποικισμός της Θράκης, δεν υπήρχε στη

χώρα μια κεντρική κρατική οργάνωση και θρακικές φυλές ζούσαν ακόμη

αυτόνομες που διοικούνταν από τοπικούς δυναστικούς οίκους. Η Θράκη

νότια του Δούναβη (εκτός από την περιοχή των Βησσών), για μισό αιώνα

ήταν προσαρτημένη στην Περσία από τον Δαρείο Α΄, που

πραγματοποίησε εκστρατεία στην περιοχή από το 513 π.Χ. έως το 512

π.Χ. Μετά την περσική κυριαρχία, χρονολογείται η πρώτη κρατική

οργάνωση με την ίδρυση του Οδρυσικού βασιλείου, του οποίου οι πιο

γνωστοί βασιλείς ήταν ο Σιτάλκης και ο Σεύθης. Τον 4ο π.Χ. αιώνα,

ύστερα από επανειλημμένες εκστρατείες, η Θράκη κατακτήθηκε από

τον Φίλιππο Β' της Μακεδονίας και από το 341 π.Χ. ανήκε στο βασίλειο

της Μακεδονίας και ιδρύθηκαν σε αυτή (στα μεσόγεια) αρκετές

μακεδονικές αποικίες. Το 279 π.Χ. Κέλτες εισέβαλαν στη Μακεδονία, τη

Νότια Ελλάδα, και τη Θράκη και, ενώ εκδιώχθηκαν γρήγορα από την νότια

Ελλάδα και τη Μακεδονία, παρέμειναν στη Θράκη έως το τέλος του αιώνα.

Μετά τον Γ' Μακεδονικό Πόλεμο και την υποταγή της Μακεδονίας στους

Ρωμαίους, η Θράκη έχασε κι αυτή την ανεξαρτησία της και έγινε φόρου

υποτελής στη Ρώμη]. Στα τέλη μάλιστα του 1ου π.Χ. αιώνα η Θράκη ήταν

πια ένα «πελατειακό» βασίλειο των Ρωμαίων, οι οποίοι «διόριζαν» και

τους βασιλείς του. Ώσπου καταλύθηκε οριστικά κι αυτό (το 46 μ.Χ.) και η

Θράκη μετατράπηκε σε ρωμαϊκή επαρχία (provincia Thracia).

Θρησκεία - Πολιτισμός

Η θρησκεία των Θρακών επικεντρώνεται γύρω από τη ζωή, το θάνατο

και τη γονιμότητα. Οι Θράκες, εκτός των άλλων θεών των Ελλήνων,

λάτρευαν περισσότερο τον Διόνυσο, στον οποίο πρόσφεραν θυσίες και

έκαναν πολυήμερες γιορτές, ενώ αρκετοί αρχαίοι ιστορικοί αναφέρονται

και στα Διονύσια μυστήρια. Σημαντικότερα από αυτά τα μυστήρια ήταν τα

Καβείρια, τα οποία τελούσαν οι Κάβειροι, λαός που ζούσε στη σημερινή

Ροδόπη και στη νήσο Σαμοθράκη. Πολλά φαλλικά σύμβολα βρέθηκαν

κατά τις σύγχρονες ανασκαφές, τα οποία μαρτυρούν τη λατρεία αυτών των

συμβόλων, η οποία προερχόταν από τη θρησκευτική λατρεία για τη

γονιμότητα. Επίσης ο μυθικός ποιητής Ορφέας, αλλά και θεός της ποίησης

των αρχαίων Ελλήνων, λατρευόταν και αυτός από τους αρχαίους λαούς

της Θράκης.

Ο πολιτισμός των αρχαίων Θρακών, όπως περιγράφεται από πολλούς

ιστορικούς αλλά και από τα ευρήματα των ανασκαφών, αναφέρεται σε ένα

λαό με πολλές φυλές, όπως αναφέρεται και στην παραπάνω ενότητα για

τη μυθολογική Θράκη. Συγκεκριμένα ο Ηρόδοτος (Βιβλίο 5) τους αποκαλεί

το δεύτερο πολυπληθέστερο λαό (μετά τους Ινδούς) στον τότε γνωστό

κόσμο γι΄ αυτόν και ο πιο ισχυρός από όλους, αν υπολογίσουμε όλες τις

φυλές ενωμένες.

Κατά την κλασική περίοδο, οι Θράκες ήταν διαιρεμένοι σε πολυάριθμες

φυλές. Ισχυρά βασίλεια παρέμειναν αυτά των Οδρυσών και της Δακίας.

Αυτή την περίοδο (5ος - 4ος αιώνας π.Χ.), οι Θράκες ήταν περιζήτητοι

από τις ελληνικές πόλεις-κράτη ως μισθοφόροι πελταστές. Οι πελταστές

ήταν εξοπλισμένοι με την πέλτη, δηλ. μικρή ασπίδα η οποία είχε μία εσοχή

σαν μισοφέγγαρο, και τρία ακόντια, τα οποία κρατούσαν το ένα στο ένα

χέρι και τα άλλα δύο στο άλλο χέρι μαζί με την ασπίδα. Λόγω του ότι οι

Θράκες ήταν επιδέξιοι και άφοβοι πολεμιστές, έγιναν επιθυμητοί και

σεβαστοί μονομάχοι. Αυτός ο τύπος μονομάχου ονομαζόταν και Θραξ. Ο

γνωστός μονομάχος και αρχηγός των σκλάβων Σπάρτακος καταγόταν

από τη Θράκη.

Ρωμαϊκή κυριαρχία

Η ρωμαϊκή επαρχία της Θράκης.

Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, μέσα στα γεωγραφικά όρια της αρχαίας

Θράκης υπήρχαν δυο ξεχωριστές ρωμαϊκές επαρχίες, η Θράκη (Thracia)

και η Κάτω Μοισία (Moesia Inferior). Αργότερα, στα χρόνια του

Διοκλητιανού (Τετραρχίας), οι δυο επαρχίες συνενώθηκαν και αποτέλεσαν

τη «Διοίκηση» Θράκης (Dioecesis Thracia). Χάρη στην επαρχιακή και

αστική πολιτική των Ρωμαίων κατακτητών, το φαινόμενο της

αστικοποίησης έλαβε μεγάλες διαστάσεις και τον 2ο-3ο μ.Χ. αιώνα

ολοκληρώθηκε, με την ίδρυση ρωμαϊκών αποικιών και κυρίως αρκετών

αστικών κέντρων - σύμφωνα με το πρότυπο των ελληνικών πόλεων,

όπως ήταν η Νικόπολη του Ίστρου, η Νικόπολη του Νέστου, η Τόπειρος,

η Τραϊνούπολη, η Πλωτινούπολη και η Αδριανούπολη. Αξιοσημείωτο είναι

το γεγονός ότι η ρωμαϊκή επαρχιακή πολιτική στη Θράκη ευνόησε όχι τον

εκρωμαϊσμό - όπως θα περίμενε κανείς - αλλά τον εξελληνισμό της

χώρας, ο οποίος είχε αρχίσει με τον ελληνικό αποικισμό, συνεχίστηκε με

τον μακεδονικό και ολοκληρώθηκε ως το τέλος της ρωμαϊκής αρχαιότητας.

Η μεγάλη αριθμητική υπεροχή των ελληνικών επιγραφών έναντι των

λατινικών στη νότια από τον Αίμο Θράκη μαρτυρεί τον πλήρη γλωσσικό

εξελληνισμό της περιοχής αυτής. Ανταγωνισμός ανάμεσα στις δυο

γλώσσες (ελληνική και λατινική) υπήρξε μόνο βόρεια του Αίμου, όπου λίγο

πιο πάνω από τους βόρειους πρόποδές του τοποθετούνται τα όρια της

ελληνόφωνης και λατινόφωνης Θράκης.

Βυζαντινή περίοδος

Η μονή Κοσμοσώτειρας, που ιδρύθηκε από τον Ισαάκιο Άγγελο

Κομνηνό το 1152, και σήμερα ονομάζεται ναός της Αγίας Σοφίας,

στις Φέρρες, κοντά στο Έβρο είναι από τα αξιολογότερα βυζαντινά

μνημεία.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο, η Θράκη αναβαθμίζεται σημαντικά. Η νέα

πρωτεύουσα του κράτους, Κωνσταντινούπολη, βρίσκεται στην περιοχή

της Θράκης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συρροή πολλών ατόμων

(αστυφιλία) στην περιοχή, προς αναζήτηση καλύτερης ζωής και το κέντρο

του ελληνικού πολιτισμού μετατοπίζεται από την Αθήνα στην

Κωνσταντινούπολη. Μερικοί από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες

κατάγονταν από τη Θράκη, όπως ο Ιουστίνος και ο ανιψιός και διάδοχός

του Ιουστινιανός. Φυσικά πρόκειται για μία αυτοκρατορία που κυρίως

στηρίζει τη συνεκτικότητά της στη θρησκεία και στη γλώσσα και όχι στον

ελληνικό πολιτισμό. Όμως στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων

πολλά από τα ήθη και έθιμά τους προέρχονται από τον ελληνικό πολιτισμό

εμπλουτισμένα με τη χριστιανική θρησκεία, όπως του κιοπέκ μπέη, του

καλόγερου, τα αναστενάρια κ.α. Στα βυζαντινά χρόνια έχουμε και τις

συγκρούσεις με τα σλαβικά φύλα, καθώς και με το αλταϊκό φύλο των

Βουλγάρων, τα οποία θα δημιουργήσουν ισχυρά ρήγματα στην πυκνότητα

του ντόπιου πληθυσμού.

Μεσαιωνική και Οθωμανική περίοδος

Η σημαία των Θρακών επαναστατών το 1821

Η κατάκτηση της περιοχής της Θράκης από τους Τούρκους

πραγματοποιήθηκε νωρίτερα από την άλωση της Πόλης. Καθ' όλη τη

διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί διέκριναν τους

υπηκόους σε μουσουλμάνους και μη μουσουλμάνους, δίνοντας φυσικά

περισσότερα προνόμια στους μουσουλμάνους, ως πολίτες πρώτης

κατηγορίας. Σαν παράδειγμα των μέτρων που έλαβαν οι Οθωμανοί

μπορούμε να αναφέρουμε το παιδομάζωμα και τo χαράτσι ή κεφαλικό

φόρο. Σε αυτήν την ιστορική φάση αρκετοί Θρακικοί πληθυσμοί έγιναν

μουσουλμανικοί, είτε λόγω των παραπάνω κινήτρων είτε λόγω μίας

μουσουλμανικής συγκρητιστικής αίρεσης, των κιζιλμπασήδων, η οποία

φέρει αρκετά κοινά στοιχεία με το χριστιανισμό. Κάποια χρόνια αργότερα

άλλαξε η πολιτική του Οθωμανικού κράτους λαμβάνοντας ηπιότερα μέτρα,

καθώς ένα μεγάλο μέρος του πλυθυσμού είχαν γίνει ήδη μουσουλμάνοι

και με αυτό τον τρόπο δεν πλήρωναν φόρο, μειώνοντας κατά πολύ τα

έσοδα του κράτους. Παράλληλα έχουμε και μεταφορές άλλων εθνοτήτων

όπως Τσιγγάνους, Αρμένιους και Εβραίους. Παράλληλα έχουμε και

μεταναστεύσεις ελληνικών φύλων προς τη Θράκη όπως Ηπειρώτες,

Θεσσαλούς, Μακεδόνες και Πελοποννησίους. Παρακάτω αναφέρονται

χαρακτηριστικά ονόματα χωριών:

Πελοπόννησος: Καρυωτή, Μάνη, Ποιμενικόν, Σκουρτοχώρι(Σιτοχώρι),

Παταγή, Αμπελάκια, Στέρνα, Κουφόβουνο, Βρυσικά, Ασπρονέρι,

Ασβεστάδες, Κυανή.

Ήπειρος: Ελληνοχώρι, Παληούρι, Μεταξάδες, Πάδη(Λάδη), Χιονάδες,

Δοξαπάρα, Χανδράς, Σουφλί.

Κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής (1913 - 1918), στη Δυτική

Θράκη σημειώθηκαν μαζικές εκτοπίσεις Ελλήνων δια της βίας, σε σημείο

τέτοιο, ώστε ο Ελληνισμός της περιοχής συρρικνώθηκε ανεπανόρθωτα.

Έτσι, πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1920 οι μουσουλμάνοι ήταν

μια ξεκάθαρη πλειοψηφία στην δυτική Θράκη. Μετά το 1923 στην

Ελληνική Θράκη εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, την

ανατολική Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία (Βόρεια Θράκη).

Σύγχρονη εποχή

Με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το 1878 ιδρύθηκε η "Μεγάλη

Βουλγαρία", η οποία κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης. Με την

αναθεώρηση της Συνθήκης από το Συνέδριο του Βερολίνου η εδαφική

έκταση της αυτόνομης Βουλγαρίας περιορίστηκε και η βόρεια Θράκη έγινε

ξεχωριστό κράτος, υποτελές στον Σουλτάνο, με το όνομα "Ανατολική

Ρωμυλία". Η υπόλοιπη Θράκη παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία. Το

1886, μέσω πραξικοπήματος, η Ανατολική Ρωμυλία ενώθηκε με το

βουλγαρικό κράτος. Με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913 η

Δυτική Θράκη προσαρτήθηκε στη Βουλγαρία, ενώ η Ανατολική,

συμπεριλαμβανομένης και της Αδριανουπόλεως, παρέμεινε στην

Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 απέδωσε το

μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, ενώ με τη Συνθήκη

των Σεβρών και η Ανατολική Θράκη ως τις Μέτρες περιήλθε στην Ελλάδα.

Όμως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ο ελληνικός στρατός

αναγκάστηκε να εκκενώσει την Ανατολική Θράκη και να υποχωρήσει

πέραν του Έβρου. Η συγκεκριμένη κατάσταση παγιώθηκε με την

υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης που οριστικοποίησε τα σημερινά

ελληνοτουρκικά σύνορα. Την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η

Θράκη και η Ανατολική Μακεδονία βρέθηκαν υπό βουλγαρική κατοχή. Οι

Εβραίοι της Θράκης εκτοπίστηκαν στο στρατόπεδο εξοντώσεως

Τρεμπλίνκα.

Αλεξανδρούπολη

Κομοτηνή

Ξάνθη

Γνωστοί Θράκες και άνθρωποι με καταγωγή από την Θράκη

Ορφέας: Μυθολογική μορφή

Εύμολπος: Μυθολογική μορφή

Δημόκριτος: Έλληνας φιλόσοφος γεννημένος στα Άβδηρα

Πρωταγόρας: Έλληνας φιλόσοφος γεννημένος στα Άβδηρα

Ανάξαρχος: Έλληνας φιλόσοφος από τα Άβδηρα

Σπάρτακος: Ηγέτης της επανάστασης των σκλάβων

Μαξιμίνος ο Θραξ: Ρωμαίος αυτοκράτορας (ο πρώτος μη Ρωμαίος)

Λέων Α': Βυζαντινός αυτοκράτορας

Μαρκιανός: Βυζαντινός αυτοκράτορας

Ιουστίνος Α΄: Βυζαντινός αυτοκράτορας

Τιβέριος Β´: Βυζαντινός αυτοκράτορας

Φωκάς: Βυζαντινός αυτοκράτορας

Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης: Αυτοκράτορας της Νικαίας, γεννημένος

στο Διδυμότειχο

Θεόκλητος Πολυειδής: κληρικός, εκπρόσωπος του Νεοελληνικού

διαφωτισμού, γεννημένος στην Αδριανούπολη

Άγιος Νεκτάριος: Κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφάλας, γεννημένος

στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης

Γεώργιος Βιζυηνός: Έλληνας πεζογράφος, ποιητής και λόγιος,

γεννημένος στη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή: Έλληνας μαθηματικός με καταγωγή από

τη Βύσσα Έβρου

Ευγένιος Ευγενίδης: Έλληνας εφοπλιστής γεννημένος στο Σουφλί

Μάνος Χατζιδάκις: Έλληνας μουσικοσυνθέτης, γεννημένος στην Ξάνθη

Ντίνος Χριστιανόπουλος: ποιητής, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος,

μεταφραστής, ερευνητής, καταγόμενος από την Ανατολική Θράκη

Διονύσης Σαββόπουλος: συνθέτης και τραγουδιστής με καταγωγή από

την Ανατολική Ρωμυλία

Γιάννης Ξανθούλης, συγγραφέας και δημοσιογράφος

Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: O Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης

Ελλάδος (1998-2008) γεννήθηκε στην Ξάνθη και καταγόταν από την

Αδριανούπολη

Χρόνης Αηδονίδης: Έλληνας τραγουδιστής, γεννημένος στην Καρωτή,

ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο

Θανάσης Γκαϊφύλλιας: έλληνας τραγουδιστής, στιχουργός και

μουσικοσυνθέτης, γεννημένος στο Σουφλί του Έβρου. Ζει στην

Κομοτηνή της Ροδόπης.

Ανδρικές και γυναικείες ενδυμασίες

Το ανδρικό παραδοσιακό ένδυμα, παρουσιάζει ομοιογένεια σ’όλο το

Θρακικό χώρο. Οι Θρακιώτες φοράνε ποτούρια. Η γυναικεία φορεσιά αντίθετα

διαφοροποιείται. Κάθε ενδυματολογικό σύνολο τονίζει το χαρακτήρα της

κοινωνικής ομάδας από την οποία προέρχεται.

Γυναικείες φορεσιές από νομό Έβρου που εκτίθενται στο μουσείο:

Μακρά Γέφυρα Μεταξάδες Πετρωτά Μάριδες Καβακλί Σουφλί Ορμένιο και Φτελιά Σαρακατσάνικη

Πομάκικη

Ορτάκιοϊ Νέα Βύσσα Γκαγκαβούζικη (παιδική) Καππαδοκία Μαύρη Θάλασσα

Οι ενδυματολογικές και διακοσμητικές ιδιαιτερότητες κάθε συνόλου

δίνουν την ιδιαίτερη αισθητική αντίληψη της ομάδας και συνθέτουν έναν

κώδικα πληροφόρησης για τις οικονομικές και επαγγελματικές διακρίσεις, την

ηλικία και τους συγκεκριμένους ρόλους των ατόμων στην οικογένεια και την

τοπική κοινωνία.

Στους αγροτικούς κυρίως πληθυσμούς, οι γυναίκες επαναλαμβάνουν

με θρησκευτική προσήλωση φόρμες, σχήματα και κεντίδια, σύμβολα που

έκρυβαν μέσα τους μια μαγική δύναμη που πίστευαν πως θα μεταφερθεί σ’

αυτήν που το φορούσε. Μια σχέση μυστική και μαγική ανάμεσα στο ρούχο και

τον άνθρωπο που σιγά σιγά χάθηκε όταν ο ορθολογισμός γκρέμισε την πίστη

του σ’ αυτά.

ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

Οι χοροί της Θράκης παρουσιάζονται πλούσιοι σε αριθμό και εντυπωσιακοί στο τρίπτυχο κίνηση, λόγος, μελωδία. Η ιδιάζουσα ακόμη συμμετρία κινήσεων του σώματος, σε συνδυασμό με συντονισμένα στην ίδια οξύτητα από τους χορευτές ζωηρά επιφωνήματα, είναι στοιχεία που προσδίδουν ξεχωριστά εντυπωσιακό χαρακτήρα στους θρακικούς χορούς. Οι χοροί είναι κυκλικοί, αντικριστοί και μεικτοί και έχουν διάφορες ονομασίες, κυρίως από τον τρόπο ή από τις περιστάσεις που χορεύονται, από ιδιαίτερα τοπικά γεγονότα, από εναρκτήριους στίχους τραγουδιών που τους συνοδεύουν κλπ. Οι πιο συνηθισμένοι είναι: Ζωναράδικος. Μεικτός χορός, από άντρες και γυναίκες, εντυπωσιακός, με μεγάλη διάδοση σ' όλη τη Θράκη. Οφείλει την ονομασία του στο γεγονός ότι οι χορευτές πιάνονται ο ένας από τον άλλο από τα ζωνάρια. Χορεύεται κυκλικά.

Μπροστά μπαίνουν οι άντρες και ακολουθούν οι γυναίκες. Σύμφωνα με τα ήθη παλαιότερα, ο τελευταίος άντρας για να πιαστεί με την πρώτη χορεύτρια του γυναικείου κύκλου και ν' αποτελέσουν από κοινού έναν κύκλο, έπρεπε απαραίτητα να είχαν συγγενική σχέση μεταξύ τους. Η συνήθεια αυτή ίσχυε για το σύνολο των κυκλικών χορών, ιδιαίτερα στην περιφέρεια του Διδυμότειχου. Συγκαθιστός. Ιδιαίτερα σημαντικός χορός, από άντρες και γυναίκες. Χορεύεται στους γάμους, όταν πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη, επίσης σε πανηγύρια και άλλα γλέντια. Την ονομασία του οφείλει στο ότι το βήμα του χορευτή ημικάθεται μια στο δεξιό και μια στο αριστερό πόδι. Οι συγκαθιστοί σκοποί είναι πολλοί σε κλίμακες, τρόπους και αρχιτεκτονική μελωδιών. Χορεύονται κατά ζεύγη αντικριστά με μεγάλη ποικιλία χορευτικών σχημάτων και συνοδεύονται από ενθουσιώδη επιφωνήματα. Χασάπικος Πολιτικός ή Μακελάρης. θεωρείται πολεμικός χορός. Τη σημερινή ονομασία του έλαβε, επειδή ήταν ο χορός που συνηθιζόταν ιδιαίτερα από τη συντεχνία των μακελάρηδων (των χασάπηδων). Ο χορός αποτελείται από δυο μέρη, αργό και γρήγορο, που έχουν διάφορες ονομασίες: βαρύ χασάπικο, χασαπιά κ.ά. Αντικριστός ή Καρσιλαμάς. Χορός με μεγάλη διάδοση (καρσί = αντίκρυ). Συνηθίζεται ιδιαίτερα στις γαμήλιες τελετές και διασκεδάσεις. Στην παραδοσιακή εκτέλεση του χορού, οι γυναίκες κρατούν μαντήλι από δυο διαγώνιες άκρες, με τεντωμένα ή λυγισμένα τα χέρια στους αγκώνες και κινούν τα χέρια δεξιά-αριστερά ή περιστρέφουν το μαντήλι κυκλικά στη μια κατεύθυνση, ώσπου να διπλωθεί" μετά αυτό ξεδιπλώνεται στην αντίθετη κίνηση. Μαντηλάτος. Χορός αντικριστός, συνήθως από έναν άντρα και μια γυναίκα. Οφείλει την ονομασία του στο μαντήλι που κρατούν οι χορευτές. Συνηθιζόταν ιδιαίτερα στους γάμους, στο δρόμο, όταν πήγαιναν να πάρουν τη νύφη ή τον κουμπάρο για την εκκλησία. Ταπεινός. Χορός γαμήλιος, γυναικείος, απλός και αργός, με μικρά βήματα, ο πρώτος μετά τη στέψη, με τη νύφη στην κορυφή του χορού. Κουσευτός. Χορός που ονομάστηκε έτσι, επειδή τα βήματά του είναι τρεχάτα (κουσεύω = τρέχω).

Χορός της παλαίστρας. Συνηθιζόταν σε γάμους και πανηγύρια, όπου απαραίτητο στοιχείο ήταν το αγώνισμα πάλης, πολλές φορές από επαγγελματίες παλαιστές. Οι σκοποί της παλαίστρας είναι πολλοί και καθένας αποτελείται από τρία μελωδικά και ρυθμικά μέρη. Το πρώτο, σε αργό ρυθμό, παίζεται στην έναρξη, το δεύτερο, σε πιο γρήγορο ρυθμό, όταν το αγώνισμα βρίσκεται στο αποκορύφωμα του και το τρίτο μέρος, σε ακόμη πιο γρήγορο και ελεύθερο ρυθμό, παίζεται όταν η πάλη φτάνει προς το τέλος και ο νικητής αρχίζει πλέον να ξεχωρίζει καθαρά. Σουφλιουτούδα. Γυναικείος χορός, που επιχωριάζει στο Σουφλί. Την ονομασία του οφείλει στον εναρκτήριο στίχο “Σουλτάνα, Σουφλιουτούδα” τοπικού χορευτικού τραγουδιού. Γιάννη μ', Γιαννάκη μου. Μεικτός χορός του Σουφλίου επίσης, που και αυτός οφείλει την ονομασία του σε τοπικό τραγούδι. Γίκνα. Γαμήλιος χορός της περιοχής Ορεστιάδας. Την ονομασία του οφείλει στο χρώμα (κνα) που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες .για το βάψιμο των νυχιών τους. Κουτσός. Χορός επίσης της περιοχής Ορεστιάδας, από άντρες και γυναίκες. Τριπάτης. Μεικτός χορός της περιοχής Ορεστιάδας και αυτός. Σούστα. Μεικτός χορός της περιοχής Διδυμοτείχου. Το όνομά του οφείλει στο σουστάρισμα (λύγισμα) των ποδιών. Του Μαμά τα παλικάρια. Μεικτός χορός που επιχωριάζει στη Γρατινή. Το όνομά του οφείλει στον εναρκτήριο στίχο τοπικού τραγουδιού (“Του Μαμά τα παλικάρια, ήταν όλα σαν λιοντάρια”).

Ζεϊμπέκικος. Αργός χορός, παρόμοιος με αντικριστό καρσιλαμά, θεωρείται χορός πολεμικής καταγωγής και χορεύεται από δύο άτομα. Οι κινήσεις γίνονται σε νοερό κύκλο. Έχει αργό και γρήγορο μέρος, χωρίς τυποποιημένα βήματα, τα οποία κατά περίσταση δίνουν στο χορευτή τη δυνατότητα να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του. Λαγίσιος ή Λαγίτικος. Μιμητικός και σκωπτικός χορός, που παριστάνει το κυνήγι του λαγού. Είναι κυκλικός και χορευόταν παλαιότερα στα βραδινά γλέντια του γάμου, για να δημιουργήσει ευθυμία και χαλάρωση στην υπερένταση της ημέρας. Πώς το τρίβουν το πιπέρι. Μιμητικός αντρικός χορός, πολύωρος. Στα λόγια που τραγουδούν οι χορευτές προσπαθούν να μιμηθούν τις αντίστοιχες κινήσεις υποθετικού τριψήματος πιπεριού με τα μέλη του σώματος (αγκώνα, γόνατα, μύτη κλπ.). Χορός του μαχαιριού ή Αράπικος. Χορός από δυο άντρες, που κρατούν μαχαίρια και ο ένας προσπαθεί να το ακουμπήσει στο στήθος του άλλου, οπότε αυτός πέφτει κάτω προσποιούμενος τον νεκρό και ο νικητής χορεύει γύρω του θριαμβευτικά. (Πβ. Ξενοφώντα, Κόρου Άνάβασις, Βιβλίο Στ', κεφ. 1, 5-6: “Έπεί δε σπονδαί τε εγένοντο καί έπαιάνισαν, άνέστησαν πρώτον μεν θράκες καί προς αύλόν ώρχήσαντο συν τοις όπλοις καί ήλλοντο υψηλά τε καί κούφως καί ταις μαχαίραις έχρώντο· τέλος δε ό έτερος τον έτερον παίει, ως πάσιν έδόκει πεπληγέναι τον άνδρα· ο δ' έπεσεν τεχνικώς πως” -Αφού και το συμπόσιο έγινε και έπαιξαν τον παιάνα, σηκώθηκαν πρώτα - πρώτα θράκες και σύμφωνα με τη μουσική χόρεψαν ένοπλοι και αναπηδούσαν ψηλά και ανάλαφρα και τα μαχαίρια χρησιμοποιούσαν. Στο τέλος ο ένας χορευτής χτύπησε τον άλλον, όπως σε όλους φάνηκε, και αυτός έπεσε στο έδαφος με κάποια τέχνη). Τέλος, ιδιότυποι και ιδιόμορφοι χοροί συνδέονται με ορισμένες εθιμικές εκδηλώσεις. Απ' αυτούς ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι χοροί των Αναστεναρίων, οι οποίοι έχουν πρωτεύοντα ρόλο στην όλη τελετουργία και αποτελούν από τα βασικά στοιχεία του εκστασιασμού των τελεστών. Οι βηματισμοί στους χορούς αυτούς είναι απλοί, με στατικότητα και αυτοσχεδιασμούς και με ανάλογες κινήσεις των χεριών, που εκφράζουν την ψυχοσύνθεση και τα συναισθήματα των οιστρόπληκτων χορευτών.

Οι χοροί της Θράκης παρουσιάζονται πλούσιοι σε αριθμό και εντυπωσιακοί στο τρίπτυχο κίνηση, λόγος, μελωδία. Η ιδιάζουσα ακόμη συμμετρία κινήσεων του σώματος, σε συνδυασμό με συντονισμένα στην ίδια οξύτητα από τους

χορευτές ζωηρά επιφωνήματα, είναι στοιχεία που προσδίδουν ξεχωρ ιστά εντυπωσιακό χαρακτήρα στους θρακικούς χορούς. Οι χοροί είναι κυκλικοί, αντικριστοί και μεικτοί και έχουν διάφορες ονομασίες, κυρίως από τον τρόπο ή από τις περιστάσεις που χορεύονται, από ιδιαίτερα τοπικά γεγονότα, από εναρκτήριους στίχους τραγουδιών που τους συνοδεύουν κλπ. Μερικοί από τους πιο διαδεδομένους παραδοσιακούς χορούς της Θράκης είναι οι: Ζωναράδικος (λέγεται και Ζουναράδικος), Μπαϊντούσκα, Ποδαράκι, Τσέστος, Σφαρλής, Τροϊρω. Ζωναράδικος Θρακιώτικος χορός, που χορεύεται με διάφορες μορφές, σε όλη τη Θράκη αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. Οφείλει την ονομασία του στη λαβή που χρησιμοποιούν οι χορευτές. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Οι άνδρες πιάνονται στην αρχή ο ένας μετά τον άλλον και ακολουθούν οι γυναίκες. Ο Ζωναράδικος είναι ο πιο διαδεδομένος χορός στη Θράκη. Στην αρχή είναι κυκλικός, όσο όμως συνεχίζεται και αυξάνεται ο ενθουσιασμός, ο πρωτοχορευτής τυλίγει το χορό σε σχήμα σαλιγκαριού, μέχρι που ο τελευταίος της σειράς να τον κινήσει αντίθετα. Όταν ο χορός φτάσει στο αποκορύφωμά του, τότε οι χορευτές πιάνονται με τα χέρια σταυρωτά.

Μουσικά όργανα στη Θράκη

Η θρακική λύρα (λιούρα) είναι αχλαδόμορφη με τρεις χορδές. Είναι δύο

ειδών: η καμπάδικη, ελαφριά, μικρή και λεπτόηχη, και η τσαουσάνικη,

βαρόηχη. Κατασκευάζεται από μονοκόμματο ξύλο (συνήθως καρυδιά ή

μουριά) και αποτελείται από το ηχείο, το χέρι (ή λαιμό) και το κεφάλι, όπου

είναι περασμένα από πίσω προς τα εμπρός τα κουρδιστήρια. Το ηχείο

καλύπτεται με καπάκι από ξύλο πεύκου. Στο κάτω μέρος του υπάρχουν δύο

τρύπες σε σχήμα κύκλου χωρισμένου στη μέση κατά μήκος. Στο ενδιάμεσο

αυτό χώρισμα, που είναι σαν γέφυρα, τοποθετείται ο “καβαλάρης”. Ένα μικρό

ξύλο (“ψυχή” ή “στύλος”) συνδέει τον καβαλάρη με το εσωτερικό της ράχης

του ηχείου. Το δοξάρι της θρακικής λύρας διατηρεί μια από τις πρώτες φάσεις

της ιστορικής εξέλιξης του τόξου των εγχόρδων οργάνων. Οι τρίχες του από

αλογοουρά είναι χαλαρά περασμένες και τεντώνονται κατά το παίξιμο με τα

δάχτυλα του δεξιού χεριού. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τύπου αυτού λύρας

είναι ότι κατά το παίξιμοτα δάχτυλα του αριστερού χεριού δεν πιέζουν από

πάνω τη χορδή, αλλά από τα πλάγια με τα νύχια. Άλλο χαρακτηριστικό που

παρατηρείται στη θρακιώτικη λύρα είναι ότι μαζί με τη χορδή που παίζεται η

μελωδία, το δοξάρι δονεί ταυτόχρονα και τη μεσαία χαμηλότερη χορδή, η

οποία ηχεί ως Ισοκράτης, δημιουργώντας έτσι την πιο απλή μορφή

πολυφωνίας, που συνήθως συναντάται στη δημοτική μουσική. Ο λυράρης

παίζει λύρα καθιστός, στηρίζοντας την στο αριστερό πόδι ή όρθιος χωρίς να

τη στηρίζει.

Η γκάιντα (ή: γκάιδα, γάιδα, κάιντα, τουλούμι) είναι είδος ασκαύλου και

αποτελείται από ασκί, επιστόμιο και τμήμα παραγωγής του ήχου, το οποίο

απαρτίζεται από δύο ξεχωριστούς αυλούς' ο ένας, κοντός με τρύπες, δίνει τη

μελωδία και ο άλλος, μακρύς χωρίς οπές, δίνει ένα φθόγγο, που

εναρμονίζεται με το φθόγγο που χρησιμοποιείται ως τονική στον αυλό της

μελωδίας.

Η γκάιντα κατασκευάζεται συνήθως από τον ίδιο τον γκαϊντατζή (ή γκαϊντιέρη),

από δέρμα κατσίκας ή, σπανιότερα, προβάτου. Μετά την κατεργασία του

δέρματος προσαρμόζουν στο ασκί το επιστόμιο και τους δυο αυλούς. Το

επιστόμιο (φυσουνα, φερέκι, στόμιο κ.ύ.) είναι ξύλινος κωνικός σωλήνας, απ'

όπου ο γκαϊντατζής φυσάει και γεμίζει τον ασκό με αέρα. Στο επιστόμιο

υπάρχει πέτσινη βαλβίδα, για να εμποδίζει τον αέρα να φύγει, η οποία

κολλιέται στο άκρο που δένει στον ασκό. Επιστόμιο και αυλοί

κατασκευάζονται από ξύλο (κρανιά, δαμασκηνιά, αμυγδαλιά κ.α.). Ο αυλός για

τη μελωδία έχει συνήθως επτά οπές μπροστά και μια πίσω. Είναι κυλινδρικός,

με μήκος γύρω στα 25-30 εκ. και μοιάζει με φλογέρα. Στο σημείο που

ενώνεται με τον ασκό προσαρμόζεται το λεγόμενο καλάμι (ή: τσαμπούνα,

ζαμπούνα, κουμούσι, γκαϊτοκαλαμο κ.α.), το οποίο είναι το πιο ευαίσθητο

τμήμα της γκάιντας και οι οργανοπαίχτες το προσέχουν ιδιαίτερα. Ο αυλός της

μελωδίας, η γκαϊτανίτσα, γίνεται και αυτός από ξύλο κρανιάς, δαμασκηνιάς

κ.ά. Το άλλο τμήμα παραγωγής του ήχου είναι ο μακρύς σωλήνας χωρίς

τρύπες (μπουρί, τζαμάρα, μπουρού κ.α.), που βγάζει ένα μόνο ήχο, ο οποίος

χρησιμοποιείται ως τονική στον κυρίως αυλό της μελωδίας, κρατεί δηλαδή

συνεχώς ένα ίσο. Το μέγεθος του μπουριού ποικίλλει, είναι όμως πάντοτε

αρκετά μεγαλύτερο από το μέγεθος του κυρίως αυλού της μελωδίας. Το

παίξιμο της γκάιντας χαρακτηρίζεται από τα ποικίλματα, με τα οποία ο

γκαϊντατζής καλλωπίζει συνέχεια τη μελωδία. Οι περισσότεροι πρώτα παίζουν

κάποιον αργό, καθιστικό σκοπό και ακολουθούν οι ζωηροί-χορευτικοί ρυθμοί

(ζωναράδικα, συρτοί, αντικριστοί κλπ.). Η γκάιντα παίζεται μόνη της ή παίζεται

με άλλα όργανα, λύρα, ταραμπούκα, νταϊρέ κλπ. Παλαιότερα ήταν το

μοναδικό και κυρίαρχο όργανο σε γάμους, γιορτές, πανηγύρια και σε κάθε

άλλη διασκέδαση.

Η μασιά ή μασά είναι στο σχήμα της μια απλή σιδερένια μασιά της φωτιάς, της

οποίας τα δυο σκέλη καταλήγουν σε κλώνους, μ' ένα μικρό ζίλι (κύμβαλο)

στην άκρη. Οι κλώνοι είναι ακριβώς απέναντι ο ένας στον άλλο, έτσι ώστε

όταν ενώνονται τα δυο σκέλη της μασιάς, το ένα ζίλι να χτυπάει το άλλο. Η

μασιά κατασκευάζεται από τους σιδεράδες, οι οποίοι συχνά στολίζουν τον

κορμό και τους κλώνους με εγχάρακτα σχέδια.

Η μασιά είναι καθαρά ρυθμικό όργανο, το οποίο σήμερα παίζεται από

τα παιδιά μόνο στη Θράκη, στην περιοχή της Ορεστιάδας (Καστανιές,

Μαράσια, Νέα Βύσσα κ.α.) και στην περιοχή του Διδυμοτείχου. Με τη μασιά

μόνη της ή μαζί με ντέφι τα παιδιά συνοδεύουν τα κάλαντα των

Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων. Παλαιότερα όμως τη

χρησιμοποιούσαν και οι μεγάλοι στις διασκεδάσεις τους. Με αυτή συνόδευαν

την γκάιντα ή και άλλα μελωδικά όργανα, βιολί, κλαρίνο κλπ.

Ρυθμικό όργανο είναι και η ταραμπούκα (ή: τουμπελέκι, στάμνα). Ο

σκελετός της είναι πήλινος σε σχήμα στάμνας χωρίς λαβή, ανοιχτός στο ένα

άκρο και σκεπασμένος στο άλλο με τεντωμένο δέρμα, που κολλούν ή δένουν

πάνω στο ηχείο. Η ταραμπούκα παίζεται με τα δυο χέρια ή, σπανιότερα, με

μικρά ξύλα, κρατημένη συνήθως κάτω από την αριστερή μασχάλη ή

κρεμασμένη από τον αριστερό ώμο' ή κάθεται ο παίκτης και παίζει την

ταραμπούκα κρατώντας την ανάμεσα στους μηρούς. Η ταραμπούκα παίζεται

μαζί μ' ένα τουλάχιστο μελωδικό όργανο, συνήθως με γκάιντα ή με λύρα,

φλογέρα κ.ά. όργανα. Παίζεται όμως και μόνη από τα παιδιά που λέγουν τα

κάλαντα.

Ρυθμικό επίσης όργανο με ήχο ακαθόριστης τονικής οξύτητας, που

παίζεται με τα χέρια, είναι και ο νταϊρές, όργανο γνωστό σε άλλα μέρη με την

ονομασία ντέφι. Κατασκευάζεται όπως το νταούλι, σε διάφορα μεγέθη, με

επιφάνεια από δέρμα κατσίκας, προβάτου ή λαγού. Σε πολλούς νταϊρέδες

περνούν γύρω-γύρω στον κυλινδρικό σκελετό, σε ίσες αποστάσεις, μικρά

μπρούτζινα ζίλια (κύμβαλα). Στη Θράκη ειδικότερα, στολίζουν το όργανο αυτό

με πολύχρωμες κορδέλες και ζωγραφίζουν στο δέρμα του διάφορα σχέδια. Ο

νταϊρές παίζεται και αυτός μαζί με άλλα όργανα (λύρα, γκάιντα, βιολί κλπ.),

παίζεται όμως και μόνος του για να συνοδέψει το τραγούδι ή μαζί με το

τραγούδι τους χορούς, ιδιαίτερα τους γυναικείους ή ανδρικούς αντικριστούς.

ΒΑΡΒΑΡΑ

Είναι γλυκό που έχει θρησκευτικές ρίζες, παρασκευάζεται την

παραμονή της αγίας Βαρβάρας, δηλαδή σήμερα και μοιράζεται σε μπολάκια

σε γείτονες για να έχουν καλή υγεία τα παιδιά κυρίως του σπιτιού αλλά και

προς τιμήν της αγίας, από όπου και το όνομά της. Παραδοσιακό έδεσμα

Θράκης.

Τι χρειαζόμαστε:

500 γραμ. αποφλοιωμένο σιτάρι 2 φλυτζάνια ζάχαρη

1 φλυτζάνι σταφίδες ξανθές 10 σύκα ξερά δαμάσκηνα χωρίς κουκούτσι χουρμάδες 200 γραμ. καρύδια χονδροκομμένα κανέλα 1 βάζο ταχίνι

Πώς το κάνουμε:

1. Πλένουμε και μουσκεύουμε το σιτάρι την προπαραμονή της αγίας Βαρβάρας.

2. Την παραμονή της γιορτής βράζουμε το σιτάρι στη χύτρα για 20 λεπτά.

3. Βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα και πολτοποιούμε το περισσότερο σιτάρι και το

ξαναρίχνουμε στην κατσαρόλα.

4. Προσθέτουμε τις σταφίδες και συνεχίζουμε το βράσιμο σε χαμηλή φωτιά.

5. Ψιλοκόβουμε τα σύκα και τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα κι αυτά.

6. Αφήνουμε να βράσουν αρκετή ώρα ανακατεύοντας συχνά, ώστε να χυλώσει

πολύ καλά.

7. Όταν έχουν βράσει πολύ καλά, προσθέτουμε τη ζάχαρη και ανακατεύουμε.

8. Όταν λιώσει και η ζάχαρη, σβήνουμε και προσθέτουμε το ταχίνι.

9. Ανακατεύουμε καλά και αδειάζουμε σε μπολάκια.

10. Σε κάθε μπολάκι, βάζουμε από πάνω 1 κουταλιά καρύδια, κανέλα και

στολίζουμε με 1 χουρμά και 1 δαμάσκηνο.

Λίγα μυστικά ακόμα

Αν θέλετε μπορείτε να καβουρδίσετε και να προσθέσετε αλεύρι. Επίσης

πολλές νοικοκυρές βάζουν μέσα από μια χουφτίτσα καλαμπόκι, φασόλια

ξερά, φακές και ρεβύθια.

Λαχανιά με κρέας

Ένα φαγητό του χειμώνα...

ΥΛΙΚΑ 8 μερίδες κρέας μοσχάρι 1-2 λάχανα κομμένα σε μέτρια κομμάτια, αφαιρώντας τα κοτσάνια και τα πολύ σκληρά μέρη 2 κουτιά ντοματάκια αποφλοιωμένα και ψιλοκομμένα (αν είναι φρέσκια τομάτα, ακόμη καλύτερα) ελαιόλαδο 2 μεγάλα κρεμμύδια τριμμένα 2-3 σκελίδες σκόρδο αλάτι, πιπέρι 1 κόκκινη καυτερή πιπεριά (προαιρετικά)

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1.Βάζουμε το κρέας στην κατσαρόλα με νερό σκέτο να βράσει σε χαμηλή φωτιά, ώσπου να μαλακώσει. 2. Σε μία κατσαρόλα, σωτάρουμε τα κρεμμύδια και τις σκελίδες σκόρδου ολόκληρες στο ελαιόλαδο. 3. Κατόπιν, προσθέτουμε τα ντοματάκια και γυρνάμε λίγο τη σάλτσα. 4. Στη συνέχεια προσθέτουμε το ζωμό από το κρέας, που έχουμε βράσει. Αν δούμε ότι το ζουμί είναι λίγο, προσθέτουμε και λίγο νερό (πρέπει να μισοσκεπάζεται το φαγητό). 5. Προσθέτουμε τα λάχανα κομμένα σε μέτρια κομμάτια, αφού τα έχουμε πλύνει καλά. Προσέχουμε να τα βάζουμε λίγα - λίγα για να μαραίνονται και να 'κάθονται', ανακατεύοντάς τα για να πηγαίνει παντού η σάλτσα. 6. Βάζουμε αλάτι και πιπέρι. 7. Τέλος προσθέτουμε προσεκτικά το βρασμένο κρέας ανάμεσα στο λάχανο και βράζουμε το φαγητό μέχρι να μαλακώσει το λάχανο. Το φαγητό πρέπει να μείνει με ζουμί. Αν βάλουμε την καυτερή πιπεριά, αυτή θα δώσει ένα ελαφρύ κάψιμο στο φαγητό.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

http://www.pameevro.gr/Tourismos/ApoTonTopoMas.aspx

ellinwnparadosi.blogspot.

θρακιώτικοι χοροί & περιγραφή - Αναζήτηση Google

www.google.gr

laografiaparadosi.blogspot.g

Παραδοσιακοί Χοροί της Θράκης : www.orestiada.gr

Περιγραφή: Οι Χοροί της Θράκης (Διαχρονική – Συγκριτική προσέγγιση

: search.lib.auth.gr

Ανδρικές και γυναικείες ενδυμασίες | Εθνολογικό Μουσείο Θράκης :

www.emthrace.org

Θράκη - Βικιπαίδεια : el.wikipedia.org

www.sintagespareas.gr