ΕΑΠ_ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (ΕΠΟ 43).pdf

Παγκόσμιο Χωριό Γνώσης

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 www.arnos.gr –www.eap-learning.gr - www.oktonia.com

e-mail : [email protected] ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

1

ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟ ΕΑΠ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΠΟ43 (2η ΕΡΓΑΣΙΑ 2005 - 2006)

(Ο ρόλος του εθνικισμού στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας.)

ΘΕΜΑ: «Πως διαμορφώνεται η εθνική ταυτότητα και ποια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενέχει η ταύτιση του ατόμου με το έθνος; Με ποιο τρόπο επηρεάζει η πολιτική ιδεολογία του εθνικισμού, ειδικότερα, την ταύτιση των ατόμων με το έθνος;»

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΛΥΣΗ Εισαγωγή: Έθνος: Στην αρχική του χρήση (19ος αι) ο όρος σήμαινε μια ορισμένη γενιά ανθρώπων ή φυλετική ομάδα, χωρίς πολιτική απόχρωση. Το έθνος είναι μια πολιτισμική οντότητα, μία ομάδα ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με κοινές αξίες, πολιτισμικές πεποιθήσεις και παραδόσεις και συγκεκριμένα με κάποια κοινή γλώσσα, θρησκεία και ιστορία και συνήθως καταλαμβάνει την ίδια γεωγραφική περιοχή.

Στην πραγματικότητα, όμως δεν υπάρχει κανένα αντικειμενικό κριτήριο που να μπορεί να καθορίσει πότε υφίσταται ένα έθνος και πότε όχι. Κριτήριο της εθνικής ταυτότητας είναι η επιθυμία εξασφάλισης ή διαφύλαξης της πολιτικής ανεξαρτησίας, που συνήθως εκφράζεται με την αρχή του εθνικού αυτοκαθορισμού Ο προσδιορισμός του έθνους είναι δυνατός μόνο «υποκειμενικά» και εκ των έσω. Επομένως είναι μια ιδέα, μία οντότητα ψυχοπολιτική, που αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως φυσική πολιτική ενότητα, βασισμένη σε κοινούς δεσμούς πίστης και αφοσίωσης (Heywood, οπ.π.. σ. 182 – 184 και Μαρκέτος, Εισαγωγή στη Μελέτη των Πολιτικών Ιδεολογιών, Ε.Α.Π., Πάτρα, 2002, σ. 194, 196 - 197).

Α. Μέσα / τρόποι διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας: - η εκπαιδευτική πολιτική, το εκπαιδευτικό σύστημα, αρχής γενομένης από την πρώτη βαθμίδα της, και ειδικότερα, μαθήματα, όπως η γλώσσα, η ιστορία και η γεωγραφία - οι νόμοι που αφορούν τη γλώσσα και ρυθμίζουν τη φύση της (γραμματική, συντακτικό, κλπ) και την λειτουργία της (προϋπόθεση για την απόκτηση ιθαγένειας, για την αναγνώριση από το κράτος και το δημόσιο, κλπ) - τα Μ.Μ.Ε και ειδικά τα εθνικά μέσα ενημέρωσης, - τα βιβλία και τα έργα των πνευματικών ανθρώπων - οι εθνικοί ύμνοι, οι εθνικές γιορτές και τα εθνικά σύμβολα - η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και οι πρακτικές εμψύχωσης του εθνικού φρονήματος (στρατιωτικές παρελάσεις, επιδείξεις, κλπ) - οι τοποθετήσεις των επίσημων κρατικών και / ή θρησκευτικών ηγετών και φορέων - ο πολιτικός εγκοινωνισμός, η αναγνώριση πολιτικών δικαιωμάτων στους φορείς της ενικής ταυτότητας και οι πολιτικές - προϋποθέσεις απόκτησης της ιθαγένειας - η παροχή κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης - οι οικονομικοί θεσμοί - η εξουσία και ο τρόπος άσκησής της - οι νόμοι και οι θεσμοί, γραπτοί και / ή άτυποι, τα ήθη και τα έθιμα - ο υπερτονισμός των κοινών σημείων (αξίες, παραδόσεις, ιστορία, θρησκεία, γεωγραφική περιοχή) και η αποσιώπηση των εσωτερικών ετεροτήτων




2

Β. Τα πλεονεκτήματα της ταύτισης του ατόμου με το έθνος. Η ταύτιση του ατόμου με το έθνος προσφέρει στο πρώτο: - την αίσθηση του ανήκειν, της ένταξης σε ένα σύνολο και της αποδοχής από αυτό - την αίσθηση της πολιτισμικής συνοχής και της πολιτικής ενότητας του συνόλου - την αίσθηση ισότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των μελών του εθνοτικού συνόλου - τη διασφάλιση μιας αίσθησης αξιοπρέπειας για κάθε άτομο, ανεξαρτήτως οικονομικής ή κοινωνικής θέσης - τη συμβίωση με άτομα παρόμοιων αντιλήψεων, συνηθειών και χαρακτηριστικών - την αίσθηση ασφάλειας που προσφέρουν οι κόλποι της εθνικής κοινότητας - την άμβλυνση των (ταξικών, οικονομικών, κλπ) αντιθέσεων - τη διατήρηση των παραδοσιακών ηθών και του παραδοσιακού τρόπου ζωής Γ. Τα μειονεκτήματα της ταύτισης του ατόμου με το έθνος. Η ταύτιση αυτή εμπεριέχει ορισμένα μειονεκτήματα, από τα οποία άλλα είναι σύμφυτα και άλλα εμφανίζονται όταν συντρέχουν ειδικότερες συνθήκες / καταστάσεις: - ο περιορισμός της ελευθερίας των ατόμων στο εσωτερικό της εθνοτικής ομάδας, η δέσμευση της ατομικής έκφρασης η τυποποίηση και η μαζοποίηση - ο κίνδυνος της ατομικής καταπίεσης, όταν τα δικαιώματα της συλλογικότητας ασκούνται σε βάρος των δικαιωμάτων του ατόμου - ο ορισμός της εικόνας του άλλου ως αντιταυτότητας και η αντιμετώπιση του ως εχθρού - ο υποβιβασμός της υπόστασης του ατόμου σε δευτερεύουσα και αμελητέα οντότητα - η αντιμετώπιση των ατόμων ως προϊόντων των κοινωνικών πρακτικών - η υπερβολική προσήλωση στον εθνισμό αναιρεί τον ορθολογιστικό χαρακτήρα του ατόμου και ωθεί προς τον άκριτο πατριωτισμό, την υπερβολική ανύψωση του εθνικού εγώ και επιθετικές προς τα άλλα έθνη πράξεις (εθνικισμός) - η αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας οδηγεί στον υποβιβασμό της ατομικής ύπαρξης και ζωής - η αυστηρή προσήλωση σε δεδομένα κριτήρια εθνικότητας σημαίνει την παραγνώριση ενός πληθυσμιακού ποσοστού που διαβιεί εντός του έθνους και συναισθηματικά – ψυχολογικά εντάσσεται σε αυτό Δ. Τρόποι επίδρασης της πολιτικής ιδεολογίας του εθνικισμού στην ταύτιση των ατόμων με το έθνος. Εθνικισμός: Το κεντρικό χαρακτηριστικό του εθνικισμού είναι ότι συνδέεται με ιδεολογίες η πολιτικά κινήματα, που αποδίδουν βασική σημασία στο έθνος (Heywood, οπ.π.. σ. 181). Ο εθνικισμός έγινε η γλώσσα της πολιτικής των μαζών. Αρχικά ήταν συνδεδεμένος με κινήματα προοδευτικά και φιλελεύθερα, αλλά τελικά κατέληξε να εκπροσωπεί την κοινωνική σταθερότητα και αποσκοπούσε στην διατήρηση της υπάρχουσας κοινωνικής δομής (Heywood, οπ.π.. σ. 178 - 179).

Ο πολιτικός του χαρακτήρας διαπλάστηκε με την επίδραση ιδιαίτερων πολιτισμικών και ιστορικών παραγόντων και πολιτικών στόχων . Ο εθνικισμός ανεξαρτήτως των διαφόρων μορφών που προσέλαβε, συνδέεται σταθερά με ορισμένους πολιτικούς στόχους. Επιπλέον, παρέχει στα μέλη του εθνοτικού συνόλου μία ταυτότητα βασισμένη σε ψυχολογικά - συναισθηματικά ερείσματα, αναπλάθει την ιστορία και δημιουργεί μια πεπρωμενική αντίληψη της ύπαρξης του Γκέλνερ: ο εθνικισμός συνδέεται στενά με τον εκσυγχρονισμό και την διαδικασία της εκβιομηχάνισης. Στις σύγχρονες κοινωνίες υπήρξε μια νέα πηγή πολιτισμικής συνοχής,




3

όταν με τις κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές, που προώθησε η εκβιομηχάνιση, προβλήθηκε η ατομική οντότητα. Η πεποίθηση του Γκέλνερ ότι είναι αδύνατο για τους ανθρώπους να επιστρέψουν στις παλιότερες πεποιθήσεις και ταυτότητες, στηρίζει την προσδοκία για τη μακροβιότητα της εθνικής κοινότητας Άντερσον: ο εθνικισμός είναι σκόπιμος στο βαθμό που εξασφαλίζει τη διατήρηση της επίκοινης ταυτότητας των μελών του συνόλου, εφόσον τα έθνη δεν είναι γνήσιες κοινότητες, αλλά νοερές (Heywood, οπ.π.. σ. 187). Μέσα στα έθνη τα άτομα συναντούν μόνο μια απειροελάχιστη αναλογία των άλλων ανθρώπων, με τους οποίους εννοείται ότι μοιράζονται την ίδια εθνική ταυτότητα. Χομπσμπάουμ: ο εθνικισμός διαμορφώνει ένα μύθο περί ιστορικής συνέχειας και πολιτισμικής καθαρότητας ενός έθνους και άρα αυτός είναι που διαμορφώνει το έθνος (και όχι το αντίστροφο). Τα έθνη είναι «κατασκευασμένες παραδόσεις». Ο εθνικισμός είναι ένας μηχανισμός μέσω του οποίου η πίστη στο έθνος λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στον κίνδυνο της εσωτερικής σταθερότητας και συνοχής (Heywood, οπ.π.. σ. 187). Επίλογος: Η ιδέα του έθνους είναι δημιούργημα των τελευταίων αιώνων και εξυπηρέτησε πολλαπλά στις νέες κοινωνικές και κρατικές συνθήκες που εμφανίστηκαν με τις αλλαγές που επήλθαν στον τρόπο παραγωγής και γενικότερα στον τρόπο ζωής των ατόμων. Ο εθνισμός, η προσήλωση στο έθνος, χρησιμοποιήθηκε από ένα ιδιαίτερα ευρύ σύνολο ιδεολογικών και κινημάτων, προσλαμβάνοντας κάθε φορά μια διαφορετική μορφή και άλλα χαρακτηριστικά, αναλόγως των κινήτρων των ατόμων ή των ομάδων που τον επικαλέστηκαν. Ακραία έκφανση του εθνισμού είναι ο εθνικισμός, που συνιστά αμιγή πολτική ιδεολογία και συνίσταται στον υπερτονισμό της εθνικής ταυτότητας και στον υποβιβασμό των άλλων εθνοτήτων. Τα δεδομένα της σύγχρονης πραγματικότητας, ωστόσο, δείχνουν ότι ανέτειλε μια νέα εποχή, αυτή του πολυεθνισμού και της πολυπολιτισμικότητας.

Λύτης: Τουρούκης Χάρης.

ΕΑΠ_ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (ΕΠΟ 43).pdf

Documents

Transcript of ΕΑΠ_ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (ΕΠΟ 43).pdf