Μικρασιατική Ηχώ_427

16
ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ Tαχ. Γραφείο Aριθµός Άδειας ΚΕΜΠ ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ X+7 P R E S S P O S T P R E S S P O S T ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ «ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ» ΕΤΟΣ 57ο - ΑΡΙΘ. ΦΥΛ. 427 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΣKOYΦA 71A & MAΣΣAΛIAΣ 106 80 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210 3633618 - FAX: 210 3634636 ENTYΠO KΛEIΣTO AP. AΔEIAΣ 1067/96 – KΩΔIKOΣ 01-2966 ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ Η ΜΙΜΗ ΝΤΕΝΙΣΗ Μέγα πλήθος και μέγα πάθος για την παράσταση «Σμύρνη μου αγαπημένη» Η Μικρασιατική Ηχώ εύχεται στους αναγνώστες και στους συνεργάτες της το νέο έτος 2015 να είναι ευλογημένο, ειρηνικό και δημιουργικό σε καλά έργα. ΜΕΤΑ την απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας να προκηρύξει διαγωνισμό με στόχο την ιδιωτικοποίηση του χωριού Κayaköy (Λιβίσι), το ελληνικό τμήμα του ICOMOS έστειλε προς το αντίστοιχο τμήμα της Τουρκίας, το ακόλουθο μήνυμα: Αγαπητοί συνάδελφοι Πληροφορηθήκαμε ότι στις 23/10/2014 θα υποβληθούν οι προσφο- ρές των ενδιαφερομένων επενδυτών για την τουριστική αξιοποίηση του χωριού Kayaköy (Λιβίσι). Σύμφωνα δε με την προκήρυξη προβλέπεται η δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας δυναμικότητας 300 δωματίων. Επειδή το Kayaköy είναι διακηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος 3ης κατηγορίας και επί πλέον ανήκει σε προστατευόμενη περιβαλλοντικά περιοχή θεωρούμε ότι σε κάθε παρέμβαση θα πρέπει πρωτίστως να μην αλλοιωθεί ο παραδοσιακός χαρακτήρας του οικισμού. Το ελληνικό ICOMOS για το Λιβίσι Τ έτοιο πλήθος και πάθος για θεατρικό έργο με ελληνικό ιστορικό θέμα δεν είχαμε ξανα- δεί στα καλλιτεχνικά χρονικά τα τελευταία σαράντα χρόνια. Ανα- φερόμαστε φυσικά στο έργο της Μιμής Ντενίση «Σμύρνη μου αγαπημένη», μια παραγωγή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνι- σμού, αφιερωμένη στη μνήμη του ιδρυτή και πρώτου προέ- δρου του, Λάζαρου Εφραίμο- γλου, παράσταση που ανέβηκε στη σκηνή του Κέντρου Πολιτι- σμού «Ελληνικός Κόσμος» στα τέλη του περασμένου Οκτωβρί- ου. Χωρίς αμφιβολία, η κ. Μιμή Ντενίση κέρδισε το μεγάλο στοί- χημα και έδωσε ένα τιτάνιο έργο με εικόνες από τη ζωή της ιωνι- κής πρωτοπολιτείας, τις σχέσεις των ανθρώπων διαφόρων εθνο- τήτων και τις διαφορετικές από- ψεις που προκάλεσαν το θάνα- το της πόλης. «Υπήρξαν πολλές καταστροφές στην Ιστορία της ανθρωπότητας», λέει η κ. Μιμή Ντενίση. «Η καταστροφή της Σμύρνης έχει μια φρικτή μονα- δικότητα: έγινε παρουσία όλων των πολιτισμένων κρατών. Είναι μια σύγχρονη Ελληνική Τραγω- δία χωρίς κάθαρση. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς πια είναι να μην αφήσουμε να την πνίξει η λήθη. Γιατί, όπως λέει και η Μικρασιάτισσα ηρω- ίδα μου: "Σαν δεν θέλεις να πε- θάνεις, να θυμάσαι, μην ξε- χνάς"». (συνέχεια στη σελ. 3)

description

Εφημερίδα Ενωσης Σμυρναίων

Transcript of Μικρασιατική Ηχώ_427

Page 1: Μικρασιατική Ηχώ_427

ΠΛHPΩMENOTEΛOΣ

Tαχ Γραφείο

Aριθmicroός Άδειας

ΚΕΜΠ ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥX+7

PRE S S POST

PRE S S P OST

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗlaquoΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝraquo

ΕΤΟΣ 57ο - ΑΡΙΘ ΦΥΛ 427ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ -

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΓΡΑΦΕΙΑ ΣKOYΦA 71A amp MAΣΣAΛIAΣ106 80 ΑΘΗΝΑ

ΤΗΛ 210 3633618 - FAX 210 3634636

ENTYΠO KΛEIΣTO AP AΔEIAΣ 106796 ndash KΩΔIKOΣ 01-2966

ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ Η ΜΙΜΗ ΝΤΕΝΙΣΗ

Μέγα πλήθος και μέγα πάθοςγια την παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Η Μικρασιατική Ηχώ εύχεταιστους αναγνώστες και στους συνεργάτες της

το νέο έτος 2015να είναι ευλογημένο ειρηνικό και δημιουργικό σε καλά έργα

ΜΕΤΑ την απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού τηςΤουρκίας να προκηρύξει διαγωνισμό με στόχο την ιδιωτικοποίηση τουχωριού Κayakoumly (Λιβίσι) το ελληνικό τμήμα του ICOMOS έστειλε προςτο αντίστοιχο τμήμα της Τουρκίας το ακόλουθο μήνυμα

Αγαπητοί συνάδελφοι

Πληροφορηθήκαμε ότι στις 23102014 θα υποβληθούν οι προσφο-

ρές των ενδιαφερομένων επενδυτών για την τουριστική αξιοποίηση του

χωριού Kayakoumly (Λιβίσι) Σύμφωνα δε με την προκήρυξη προβλέπεται

η δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας δυναμικότητας 300 δωματίων

Επειδή το Kayakoumly είναι διακηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος 3ης

κατηγορίας και επί πλέον ανήκει σε προστατευόμενη περιβαλλοντικά

περιοχή θεωρούμε ότι σε κάθε παρέμβαση θα πρέπει πρωτίστως να μην

αλλοιωθεί ο παραδοσιακός χαρακτήρας του οικισμού

Το ελληνικό ICOMOS για το Λιβίσι

Τέτοιο πλήθος και πάθος γιαθεατρικό έργο με ελληνικό

ιστορικό θέμα δεν είχαμε ξανα-δεί στα καλλιτεχνικά χρονικά τατελευταία σαράντα χρόνια Ανα-φερόμαστε φυσικά στο έργο τηςΜιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μουαγαπημένηraquo μια παραγωγή τουΙδρύματος Μείζονος Ελληνι-σμού αφιερωμένη στη μνήμητου ιδρυτή και πρώτου προέ-δρου του Λάζαρου Εφραίμο-γλου παράσταση που ανέβηκεστη σκηνή του Κέντρου Πολιτι-σμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo στατέλη του περασμένου Οκτωβρί-ου Χωρίς αμφιβολία η κ ΜιμήΝτενίση κέρδισε το μεγάλο στοί-χημα και έδωσε ένα τιτάνιο έργομε εικόνες από τη ζωή της ιωνι-κής πρωτοπολιτείας τις σχέσειςτων ανθρώπων διαφόρων εθνο-τήτων και τις διαφορετικές από-ψεις που προκάλεσαν το θάνα-το της πόλης laquoΥπήρξαν πολλές

καταστροφές στην Ιστορία τηςανθρωπότηταςraquo λέει η κ ΜιμήΝτενίση laquoΗ καταστροφή τηςΣμύρνης έχει μια φρικτή μονα-δικότητα έγινε παρουσία όλων

των πολιτισμένων κρατών Είναιμια σύγχρονη Ελληνική Τραγω-δία χωρίς κάθαρση Το μόνοπου μπορούμε να κάνουμε εμείςπια είναι να μην αφήσουμε να

την πνίξει η λήθη Γιατί όπωςλέει και η Μικρασιάτισσα ηρω-ίδα μου Σαν δεν θέλεις να πε-θάνεις να θυμάσαι μην ξε-χνάςraquo

(συνέχεια στη σελ 3)

Σε μία μοναδική laquoπανήγυρηraquo όπως προσφυώς την χαρακτήρισε ο Ομότ Καθηγητήςτης Παλαιάς Διαθήκης και Ερμηνείας των Οrsquo της Θεολογικής Σχολής του Πανεπι-στημίου Αθηνών Νικόλαος Π Μπρατσιώτης πρόεδρος του ΔΣ της γεραράς και

υπεραιωνοβίου Εταιρείας Φίλων του Λαού έλαβε χώρα σε μία κατάμεστη αίθουσα τοεσπέρας της Κυριακής 16 Νοεμβρίου 2014 μία παρουσίαση της Ιεράς Μητροπόλεως Πι-σιδίας και των δραστηριοτήτών της στην ΝΑ Μικρά Ασία Σημειωθήτω ότι εφέτος συ-μπληρούνται σαράντα έτη από της επανασυστάσεως της Ιεράς Μητροπόλεως Πισιδίαςτον Αύγουστο του 19741 από την ΜΧΕ δεδομένου ότι η επαρχία Πισιδίας ενέχει ιδιαί-τερο βάρος στην ιστορία της Καινής Διαθήκης και του Αρχεγόνου Χριστιανισμού

Την εκδήλωση ευλόγησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πισιδίας και Έξαρχος Σί-δης και Ατταλείας κκ Σωτήριος ο Τράμπας παρέστη εκ μέρους της ΑΜ του Αρχιε-πισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κκ Ιερωνύμου ο λόγιος Αρχιμανδρίτης π Χρυ-σόστομος Παπαθανασίου Ιεροκήρυξ του Καθεδρικού Ναού Αθηνών και Διευθυντήςτου ιδιαιτέρου γραφείου του Μακαριωτάτου ο Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κκ Συ-μεών πλήθος κληρικών Καθηγητές Πανεπιστημίου και πλήθος Μικρασιατών

Η εκδήλωση ωργανώθηκε από την νεοσύστατη καιλίαν δραστήρια Εταιρεία Μεσογειακού Πολιτισμού καιο Πρόεδρός της κ Ιωάννης Αλατζόγλου ανέλυσε τουςσκοπούς και τους στόχους της εταιρείας

Ακολούθησαν δύο εισηγήσεις η πρώτη του Καθη-γητού Φυσικής και Προέδρου του Τμήματος Εφηρμο-σμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών τουΕΜΠ κ Αλέξανδρου Σεραφετεινίδη ο οποίος με γλα-φυρό και λίαν συγκινητικό τρόπο παρουσίασε την ιστο-ρία της οικογενείας του στην Αττάλεια και την ανεύρε-ση της πατρικής οικίας και η δεύτερη του ερευνητούκ Πέτρου Μεχτίδη αρχαιολόγου ο οποίος με προβο-λή διαφανειών παρουσίασε τις εκκλησίες στο Λιβίσι τηςΝΔ ΜΑσίας

Στην συνέχεια ο κ Στέφανος Τσερπάνης ΕπίτιμοςΠρόεδρος της Εταιρείας Μεσογειακού Πολιτισμού πα-ρουσίασε με αναλυτικό και διαυγή τρόπο το νέο βιβλίοτης ερευνήτριας φιλολόγου κ Μαρίας Χρόνη-Βακαλο-πούλου εκδεδομένο από την Εταιρεία ΜεσογειακούΠολιτισμού (2014) αφιερωμένο στις δύο εικόνες της

Το νέο βιβλίο του Ανδρέα Μπαλτά Ο Ελληνικός Αθλητισμός

στη Σμύρνη 1890 - 1922 παρουσίασε στη Βιβλιοθήκη η Ένω-ση Σμυρναίων Ο φέρελπις συγγραφέας μέσα από το βιβλίο τουθέλησε να δώσει την αθλητική ζωή της Σμύρνης και της ευρύτερηςπεριοχής της με επίκεντρο τη δράση των δύο ιστορικών σωματεί-ων της Σμύρνης του Απόλλωνα και του Πανιώνιου Για το βιβλίομίλησαν ο ιστορικός του Αθλητισμού δημοσιογράφος και συγ-γραφέας κ Πέτρος Λινάρδος και ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων φιλόλογος και ιστορικός κ Γιώργος Αρχοντάκης

2 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Τριμηνιαία έκδοση τηςlaquoΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝraquo

ΓραφείαΣκουφά 71A amp Mασσαλίας

106 80 ΑθήναΤηλ 210 3633618 Fax 210 3634636

E-mail Ensmyrnotenetgrwwwenosismyrneongr

EKΔOTHΣΓεώργιος Αρχοντάκης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣΝίκος Βικέτος

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ-ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗΚορίνα Σπηλιώτη

ΠAPAΓΩΓHNONSTOP Printing EΠΕ

Αίμωνος 71 amp Κρέοντος - ΑκαδημίαΠλάτωνος - τηλ 210 5144160

Ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν απόψειςτων συγγραφέων και δεν απηχούν κατrsquoανάγκη θέσεις της εφημερίδας ή της

Ενώσεως Σμυρναίων

Ο Ελληνικός Αθλητισμός στη Σμύρνη 1890 - 1922

ΔΩΡΕΕΣbull Εις μνήμην ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑ-

ΔΟΥ ο Γιάννης και η Κούλα Μιχο-

πούλου κατέθεσαν το ποσό των 40

ευρώ υπέρ των σκοπών της Ενώσε-

ως Σμυρναίων

bull Εις μνήμην του Νυφιώτη ΜΙΧΑΛΑΚΗ

ΙΩΑΝΝΙΔΗ οι κύριοι Τάσος και Αδάμ

Ιωαννίδης κατέθεσαν 40 ευρώ υπέρ

των σκοπών της Ενώσεως Σμυρναί-

ων

bull Η κ Αικατερίνη Κωνσταντινίδου κα-

τέθεσε το ποσό των 50 ευρώ υπέρ

των σκοπών της Ενώσεως Σμυρναί-

ων

bull Η κ Ρόη Σέττα κατέθεσε το ποσό των

20 ευρώ υπέρ των σκοπών της Ενώ-

σεως Σμυρναίων

bull Για την ενίσχυση της Χριστουγεννιά-

τικης Εορταγοράς της Ενώσεως

Σμυρναίων κατέθεσαν τα ακόλουθα

χρηματικά ποσά οι κυρίες

Γεωργία Κατσιγιάννη 100 ευρώ

Μαρία Φουριώτου 40 raquo

Λένα Αραποστάθη 50 raquo

NEEΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ

Ύστερα από αρχαιρεσίες που

πραγματοποιήθηκαν στις 14 Δεκεμ-

βρίου 2014 στο Σύλλογο ΠεραμίωνΚυζικηνών το νέο Διοικητικό Συμβού-

λιο που προέκυψε συγκροτήθηκε σε

σώμα με την ακόλουθη σύνθεση

Πρόεδρος Ελπίδα Χονδρίδου Αντι-

πρόεδρος Άννα Ζούμπλιου Γεν

Γραμματέας Ιωάννης Κεχαγιάς Τα-

μίας Δήμητρα Γκίκα Έφορος Πανα-

γιώτης Μπαρμπούνης Υπεύθ Χορευ-

τικού Θεόκλητος Γεωργαντζάς Μέλη

Ελένη Τσακίρη Δέσποινα Πρέππα

Ζωή Δόστη

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο τηςστην ΝΑ Μικρά Ασία

1 Περί τούτων εγράψαμε προσφάτως Πβ Χρήστου Π Μπαλόγλου laquoΗΙερά Μητρόπολις Πισιδίας και το ιεραποστολικό έργο στην ΜικράΑσίαraquo Ενορία έτ 69ονφυλ 1100 Μάιος 2014 σσ 57-59

(συνέχεια στη σελ 7)

Στις φωτογραφίες εικονίζονται (αριστερά) ο ποδηλάτης Εμμανουήλ

Όμηρος (αρχείο Άννας Μαΐλλη) και (δεξιά) η τενίστρια Κλοτίλδη

Βουλγαρίδη μετέπειτα σύζυγος Γ Μακαρονίδη (αρχείο Μαριάνθης-

Μαρίας Φουριώτου)

Τη μαρτυρική γη της Σμύρνηςθα επισκεφτεί από 5 μέχρι 10

Φεβρουαρίου προσκαλεσμένοςαπό την Ορθόδοξη Κοινότητατης πόλης ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης κ Βαρθολομαίος μετην ευκαιρία της εορτής του Αγί-ου Βουκόλου που είναι στις 6 Φε-βρουαρίου

Σύμφωνα με πληροφορίες τηςΜικρασιατικής Ηχούς ο Πατριάρ-χης θα φθάσει στον αερολιμένατης Σμύρνης στις 5 Φεβρουαρίουτο απόγευμα και θα καταλύσειστο ξενοδοχείο HILTON Την Πα-ρασκευή (6 Φεβρουαρίου) τοπρωί θα προεξάρχει της Πα-τριαρχικής και Συνοδικής ΘείαςΛειτουργίας στον εορτάζοντα ΙΝαό του Αγίου Βουκόλου ο οποί-ος ndashόπως είναι γνωστόndash ανακατα-σκευάσθηκε πρόσφατα και μετάτο τέλος της Θ Λειτουργίας θαφυτεύσει στον προαύλιο χώρο τουΝαού μια μυρτιά και θα ανάψει ένακαντηλι στο σημείο όπου κατάτην παράδοση ήταν ο τάφος τουΑγίου Βουκόλου Την Κυριακή (8Φεβρουαρίου) θα χοροστατήσειτο πρωί στον Ι Ναό της Αγίας Φω-τεινής Σμύρνης στις 1300 το με-σημέρι θα μεταβεί στο όρος Πά-γος τόπο του μαρτυρίου του Αγί-ου Πολυκάρπου και στις 1630 θαεπισκεφθεί στον Μπουρνόβα τοναΰδριο του Τιμίου Σταυρού

Τη Δευτέρα (9 Φεβρουαρίου)πέμπτη ημέρα του ταξιδιού τουστη Μ Ασία ο Προκαθήμενος τηςΟρθοδοξίας θα επισκεφθεί στις930 το πρωί τον παλαιό βυζαντι-νό Ναό των Αγίων Αποστόλων (νυντέμενος Χισάρ ονού) και το από-γευμα στις 1700 θα χοροστατή-σει στον Πατριαρχικό Εσπερινόπου θα τελεστεί στον Ι Ναό τουΑγίου Δημητρίου στον Κιρκιντζέ

Την τελευταία ημέρα (10 Φε-βρουαρίου) ο κ Βαρθολομαίοςθα τελέσει Αρχιερατική Θ Λει-τουργία στον Ι Ναό της ΑγίαςΦωτεινής Σμύρνης επί τη εορτήτου ιερομάρτυρος Αγίου Χαρα-λάμπους μετά την οποία θα με-ταβεί στον Τσεσμέ για προσκύ-νημα στον εκεί Ι Ναό του ΑγίουΧαραλάμπους άλλοτε Μητροπο-λιτικό Ναό της Ι ΜητροπόλεωςΚρήνης Το απόγευμα στις 1800

ο Προκαθήμενος της Ορθοδο-ξίας θα αναχωρήσει επιστρέφο-ντας στην Κωνσταντινούπολη

Τον κ Βαρθολομαίο θα συνο-δεύσουν στο ταξίδι του τα μέλητης Ι Συνόδου του ΟικουμενικούΘρόνου και κληρικοί από την Ελ-λάδα και το εξωτερικό Στη Σμύρ-νη προβλέπεται να μεταβούν επί-σης αποστολές μικρασιατικώνΣυλλόγων από τη χώρα μας μετους προέδρους των οποίων ο κΒαρθολομαίος θα έχει συνάντη-ση στο Γενικό Προξενείο της Ελ-λάδος το βράδυ της 2ης ημέρας

Στο πλαίσιο της 5νθήμερηςεπισκέψεώς του στη Σμύρνη οΟικουμενικός Πατριάρχης θαπραγματοποιήσει εθιμοτυπικέςεπισκέψεις σε εκπροσώπους τωντοπικών αρχών θα παραστεί στοΑγιολογικό Συνέδριο που οργα-νώνεται στο αμφιθέατρο τουΕμπορικού Επιμελητηρίου καιθα αναγορευθεί επίτιμος διδά-κτορας του Οικουμενικού Πανε-πιστημίου Σμύρνης

Αναγνωρίζοντας τη σημασία

της επίσκεψης του ΟικουμενικούΠατριάρχη κ Βαρθολομαίουστον ι ναό του Αγίου Βουκόλουτην πρώτη που πραγματοποιείταιμετά το 1922 η Ένωση Σμυρναί-

ων θα τιμήσει τον Προκαθήμενοτης Ορθοδοξίας και ο πρόεδροςτου Σωματείου κ Γεώργιος Αρ-χοντάκης θα του επιδώσει ειδικότιμητικό δίπλωμα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 3

Στη Σμύρνη ο Οικουμενικός Πατριάρχης

Βαρθολομαίος για την εορτή του Αγίου ΒουκόλουΘΑ ΤΙΜΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Το ελληνικό ICOMOS για το Λιβίσι

Επί πλέον ο οικισμός αυτός εί-

ναι και ιστορικός διότι εκεί έζησαν

επί πολλές δεκαετίας αρμονικά

Έλληνες και Τούρκοι μέχρι το

1924 οπότε όλα τα σπίτια εγκα-

ταλείφθηκαν λόγω της ανταλλαγής

των πληθυσμών και έκτοτε πα-

ραμένουν ως γνωστόν ακατοίκη-

τα

Επομένως η όποια τουριστική

αξιοποίηση δεν πρέπει να γίνει σε

βάρος των ιδιαίτερων χαρακτη-

ριστικών του οικισμού

Ακόμη σας γνωρίζουμε ότι

συμφωνούμε με τις θέσεις των συ-

ναδέλφων του αρχιτεκτονικού επι-

μελητηρίου της πόλης του Fethiye

και πιο ειδικά με την πρότασή

τους να υπάρξει συμμετοχή των

τοπικών φορέων και των κατοί-

κων στη διαδικασία σύνταξης του

master plan 11000 που προβλέ-

πεται να υποβάλει προς έγκριση ο

υποψήφιος επενδυτής και στο

οποίο θα περιλαμβάνονται όλες οι

προβλεπόμενες παρεμβάσεις

To μήνυμα υπογράφουν ο πρό-εδρος του ελληνικού ICOMOSΑθανάσιος Νακάσης οι αντι-πρόεδροι Νίκος Λιανός και ΣοφίαΑυγερινού ndash Κολώνια και ο γε-νικός γραμματέας Βασίλης Πα-λαντζάς

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ Βαρθολομαίος με την αντιπρόεδρο

της Ενώσεως Σμυρναίων κ Ελένη Μπίστικα - Κατραμοπούλου

δημοσιογράφο στην Αίθουσα του Θρόνου του επισκοπείου της

Ι Μητροπόλεως Κερκύρας Φωτογραφία από την πρόσφατη επίσκεψη

του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας στο νησί του Καποδίστρια την

οποία μας έστειλε πρόθυμα από την Κωνσταντινούπολη ο καλός φίλος

κ Νίκος Μαγγίνας προσωπικός φωτογράφος του Πατριάρχη

(συνέχεια από τη σελ 1)

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

Είναι γνωστό ότι η ιστο-ρία των ΕμπορικώνΟδηγών της Σμύρνης

ξεκινάει με τα Ημερολόγια Οδηγούς της Αμάλθειας απότο 1888 (Οδ Λαμψίδης Συμ-

βολή στην οικονομική ζωή της

Σμύρνης μετά το 1870 2009)για να συνεχιστεί με τη σειράτων Εμπορικών Οδηγών τωνDe Andria Nalpas Σχετικάγράφει ο Οδ Λαμψίδης στονπρόλογο (σ 19) ότι ο Οδηγόςτού 1888 είναι laquoη παλαιότερη

προσιτή σε εμάς πηγήraquo Οι Εμπορικοί Οδηγοί της

Σμύρνης αλλά και της Κων-σταντινούπολης αποτελούναναμφισβήτητα πολύτιμες πη-γές για το εμπόριο την εκπαί-δευση αλλά και την καθημερι-νότητα των κατοίκων της ΜΑσίας Στη σημασία των Οδη-γών αυτών αναφέρθηκε ο ΦΦάλμπος ήδη από τη δεκαετίατου 1960 laquo[hellip] σπουδαίο στο εί-

δος του γιατί μας παρέχει άγνω-

στες πολύτιμες σήμερα πλη-

ροφορίες για το εμπόριο της

Σμύρνης του τέλους του 19ου

αιώνα [hellip] πολύτιμος πληρο-

φοριοδότηςraquo (Φ ΦάλμποςlaquoΜπεζεστένια και χάνια τηςΣμύρνηςraquo περ Μικρασιατικά

Χρονικά τ Θrsquo 1961 σ 147)Πιθανώς όμως ο παλαιότε-

ρος Εμπορικός Οδηγός τηςΣμύρνης να είναι του 18761Εντόπισα στην ιστοσελίδα Δη-μόσιες Βιβλιοθήκες (httpdiglibypepthgrawwebmainjsp) ψηφιακό αντίγραφο (pdf) μετον τίτλο Ημερολόγιον και Οδη-

γός Σμύρνης του βισεκτου (sic)

έτους 1876 εκδίδοται κατrsquo έτος

υπό ΘΚ και ΣΚ έτος αrsquo ενΣμύρνη τύποις laquoΣμύρνηςraquo(1875) το οποίο προέρχεταιαπό τη Βιβλιοθήκη της Ηγεμο-νίας Σάμου και σήμερα βρί-σκεται στη Δημόσια ΚεντρικήΙστορική Βιβλιοθήκη Σάμου

(httppubliclibsypepthgrfrontofficeportalaspcpage=NODEampcnode=90) Το 1898 ηΔημόσια Βιβλιοθήκη αριθμού-σε 3752 τόμους Η Βιβλιοθήκηδιαθέτει σήμερα περίπου 30000τεκμήρια

Το Ημερολόγιο Οδηγόςτου 1876 πρόκειται για ένα μι-κρό βιβλίο 72 σελίδων με τηγνωστή ndashαπό τους μεταγενέ-στερους Οδηγούς Ημερολό-γιαndash διάταξη Μέρος πρώτο -Ημερολόγιο και μέρος δεύτερο(το πιο ενδιαφέρον κατά τηγνώμη μου) Οδηγός (σσ 25-70) Κλείνει με ένα πολύ ειδικόθέμα τον κανονισμό για τα δι-πλού μισθώματος (ιτζαρετεΐν)κατεχόμενα επίστεγα τε (μουσ-σακαφάτ) και άστεγα (μουστε-γηλάτ) βακουφικά κτήματα

Για το δεύτερο μέρος υπάρ-χει η εξής περιγραφή (περιε-χόμενα) laquoΠεριέχον τας εγχω-ρίους αρχάς μετά των συμβου-λίων δικαστηρίων διευθύνσε-ων και των διαφόρων γραφεί-ων αυτών τας εκκλησιαστικάςαρχάς μετά των ναών και νε-κροταφείων τα προξενεία ταεκπαιδευτικά καταστήματα δη-μόσια και ιδιωτικά διδασκά-λους κλειδοκυμβάλου και χο-ρού βιβλιοθήκας και μουσείασυλλόγους λέσχας και φιλαν-θρωπικά καταστήματα εφημε-

ρίδας και περιοδικά τυπογρα-φεία βιβλιοπωλεία χαρτοπω-λεία και βιβλιοδετεία δικηγό-ρους ιατρούς εμβολιαστάςοδοντοποιούς φαρμακοποιούςκαλλιτέχνας τράπεζας και με-σίτας συναλλαγών εμπόρουςμεσίτας και ναυλομεσίτας τα-χυδρομεία πρακτορεία ασφα-λιστικάς εταιρίας ξενοδοχείακαπνεργοστάσια ζαχαροπλα-στεία βιομηχανικά καταστή-ματα δημόσια έργα αφίξεις καιαναχωρήσεις ατμοπλοίων τι-μολόγιον ναύλων τιμολόγιοντηλεγραφικών τελώνraquo

Ενδεικτικά και μόνο γιαέναν Οδηγό που αξίζει σίγου-ρα μία επανέκδοση ή πιο ανα-λυτική παρουσίαση σημειώνωτον Έλληνα ιατρό του αrsquo τάγ-ματος της Σμύρνης ταγματάρ-χη ΑΘ Αποστολίδη τους υπαλ-λήλους του Ελληνικού Προξε-νείου Α Τζιβόγλου (διερμη-νέας) Κ Κάππα (συμβολαιο-γράφος) Δ Σέμψη (γραμματέ-ας) Γ Σπαχή (λιμενάρχης) καιΓεώργιο Δ Κωνσταντινίδη (δι-καστικός κλητήρας) Αναφέ-ρονται 1800 μαθητές στην Ευ-αγγελική Σχολή και την Κιου-πετζόγλειο (παράρτημα της Ευ-αγγελικής) 120 μαθητές στο

Ελληνικό Σχολείο Αγ Δημη-τρίου 150 στο Ελλ ΣχολείοΑγίου Ιωάννου 200 μαθητέςστο Ελλ Σχολείο άνω συνοι-κίας κα Ο Οδηγός σημειώνειγια το Σχολείον του Λαού (οδόςΡόδων) laquoΣυσταθέν και διατη-ρούμενον υπό του ldquoΣυλλόγουΟμήρουrdquo εργάζεται μόνον ταςεσπέρας Εν τούτω φοιτώσι πά-σης τάξεως εργάται διδασκό-μενοι τα αναγκαιώτερα καιχρησιμώτερα τη τάξει αυτώνμαθήματα υπό τινων μελών τουΣυλλόγου τούτουraquo και για ταΔημόσια Σχολεία θηλέων 700μαθήτριες στο Ανώτατο Παρ-θεναγωγείο Αγ Φωτεινής (δι-ευθύντρια Σαπφώ Λεοντιάςδασκάλα κλειδοκυμβάλου ηΚατίνα Μαζάτ επιμελήτρια επίτων εργατιδών του laquoκαταστή-ματος των Βαπτιστικώνraquo πουλειτουργούσε η σχολή η Το-σκάνα Βλέσσα) 120 μαθήτριεςστο Παρθεναγωγείο Αγ Αι-κατερίνης 200 στο Παρθενα-γωγείο Αγ Ιωάννου - Σχοινά-δικα 150 στο Παρθεναγωγείοτης άνω συνοικίας κα Από ταιδιωτικά σημειώνω το ΣχολείονΥγιεινής Γυμναστικής laquoΟ Ιπ-ποκράτηςraquo στην οδό Σκαλαμ-βρίνη με διευθυντή τον Μ

4 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Ο παλαιότερος σωζόμενοςΕμπορικός Οδηγός της Σμύρνης 1876

Του ΠΕΤΡΟΥ ΜΕΧΤΙΔΗ

Επάνω Δάσκαλοι του κλειδοκυμβάλου με τη σειρά που καταχωρούνται

στον Εμπορικό Οδηγό Σμύρνης του 1876 Αριστερά Το εξώφυλλο από το

Ημερολόγιον και Οδηγός Σμύρνης του βισέκτου (sic) έτους 1876

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 5

Μετά τις πρόσφατες εκλο-

γές που πραγματοποιή-

θηκαν στην Ελληνική Επιτρο-

πή Σπουδών Νοτιοανατολι-

κής Ευρώπης (ΕΕΣΝΑΕ)

νέος πρόεδρος του επιστη-

μονικού αυτού σωματείου

που αποτελεί την ελληνική

εθνική Επιτροπή της Διε-

θνούς Ενώσεως Σπουδών

ΝΑ Ευρώπης εξελέγη για

την τριετία 2014 - 2017 ένας

δικός μας άνθρωπος ο οικο-

νομολόγος ndash ομ τακτικός κα-

θηγητής Πολιτικών και Οικο-

νομικών Επιστημών της Σχο-

λής Ευελπίδων κ Σάββας

Παρ Σπέντζας (φωτό)

Ο καθηγητής Σπέντζας

με καταγωγή από την Πέρ-

γαμο και τη Σμύρνη είναι ευ-

ρύτατα γνωστός τόσο για

το πολυδιάστατο επιστημο-

νικό του έργο όσο και για

την προσήλωσή του στην

αρχή της νομιμότητας και

των υπέρ αυτής αγώνων

του Σταματώ εδώ το λιτό

μου σημείωμα για να μην

προσκρούσω στην εγνωσμέ-

νη μετριοφροσύνη του εκλε-

κτού συμπατριώτη καθηγη-

τή αναφέροντας μόνο πως

ο κ Σάββας Σπέντζας είναι η

μοναδική περίπτωση ακαδη-

μαϊκού διδασκάλου που

επειδή αρνήθηκε τη δικτατο-

ρία τιμωρήθηκε επί Δημο-

κρατίας

Ν Χ Β

Γρηγοριάδη το οποίο δεν ανα-φέρεται στο βιβλίο Η Παιδεία

στη Σμύρνη του Χρ Σολομωνί-δη Ο Μ Γρηγοριάδης ταυτί-ζεται με τον αναφερόμενο ωςομιλητή σε διαλέξεις του Ανα-γνωστηρίου laquoΗ Ομόνοιαraquo (ΧρΣολομωνίδης όπ σ 208)

Εκτός των σχολείων ο Οδη-γός αναφέρει και (ιδιώτες) εκ-παιδευτικούς στις κατηγορίεςδιδάσκαλου διπλογραφίαςκλειδοκυμβάλου ρυθμιστώνκλειδοκυμβάλου και χοροδι-δασκάλους (Καπελέτης Δημ δίοδος Γκιζ Καρπούζης Ι αί-θουσα Θεάτρου Σμύρνης ΡέβεζΣτ οδός Χατζή ΝικολάουΓιαννακόγλου)

Αναφέρεται το ΘέατρονΣμύρνης laquoεις Χωριάτη Αλά-νιrsquoraquo το οποίο την περίοδο 1875-6 έπαιζε είχε διευθύντρια τηνΔ Αλεξιάδου και 18 ηθοποιούς(πχ Πιπίνα Βονοσέρα ΕλένηΧέλμη Ν Καρδοβίλης Σ Δη-μητριάδης) και το Θέατρον Αρ-μενικόν Βασπουραγκάν στηνοδό Ναζλή της αρμένικης συ-νοικίας (σ 43)

Ο Οδηγός συνεχίζει (σ 46 κεξ) με τις κατηγορίες των επαγ-γελματιών που ήδη παρέθεσαστην περιγραφή περιεχόμεναΑναφέρονται 52 ιατροί 3οφθαλμίατροι 5 οδοντοποιοί(sic) και 33 φαρμακεία ndash σεπολλά από τα οποία εξέταζανκαι ιατροί Ο οδηγός παραθέ-

τει μία ολόκληρη σειρά απόκαλλιτέχνες (αγιογράφους αρ-χιτέκτονες ανδριαντοποιούςγλύπτες ζωγράφους καλλι-γράφους ξυλογράφους ξυλο-γλύπτες) μία πολύ χρήσιμηπηγή αφού κάποιοι από αυτούςπροφανώς εργάστηκαν και έχτι-σαν ή διακόσμησαν οικίες καιεκκλησίες της Σμύρνης και τηςευρύτερης περιοχής Σημειώνωτους αγιογράφους αδελφούςΑρμενοπούλου ΒεζυρόπουλοΚ Γεννάδιο Ν Μιμήκο ΑρΣαράντη Εμμ Σκίζα Χ ΜιχΨάλτη Ι και Κωστή Φυσικάιδιαίτερη σημασία έχει η πα-ρουσία των γλυπτών Χαλεπά Ακαι Ζ και Ι της οικογένειας Τη-νίων γλυπτών με αναφορά στηθέση των εργαστηρίων τουςοδός Βαλτατζή Μαγαζιά καιΑγγλικής Σκάλας Γνωστά έργατων Χαλεπάδων στη Μ Ασίαείναι στον ναό Εισοδίων Θεο-τόκου στα Αλάτσατα (1861-73) τέμπλο Αγ Ιωάννου Προ-δρόμου Σμύρνη (1871) και μνη-μείο μαρμάρινο στη Σμύρνη(1873) (Στρατής Δούκας Γιαν-

νούλης Χαλεπάς 1967 και ΝέαΒιογραφικά 1952)

Αναμενόμενη είναι βέβαια ηπαρουσίαση σε πάνω από έξισελίδες εμπόρων της Σμύρ-νης Αν και σημειώνονται 260προφανώς και δεν είναι όλοιΕνδεικτικά και πάλι αναφέρωτους αδελφούς Αλλιώτη (οδός

Φραγκομαχαλά) και Πέτρο Αλ-λιώτη (μικρό Βεζύρ χάνι) τηςγνωστής οικογένειας τον ΓΑρμάο (δίοδος Μιγκέτη) τονΒαν Λένεπ (έχει σχέση με τονομώνυμο μισσιονάριο) τονΑντ Δάνδρια (στην ομώνυμηδίοδο) και Πέτρο Δάνδρια ndashσυγγενείς του εκδότη των με-ταγενέστερων εμπορικών οδη-γών ndash τον Νικ Δρομοκαΐτη2τον Λεωνίδα Λάτρη (συγγενήτου αρχιτέκτονα ΞενοφώνταΛάτρη) τον Όνιζερ (στην ομώ-νυμη δίοδο)

Μιλώντας για μία εποχήακριβώς πριν από την επέκτασητης Σμύρνης και των εμπορικώνδραστηριοτήτων προς την προ-κυμαία είναι χρήσιμη η παρά-θεση των ξενοδοχείων του Οδη-γού των δύο Αυγούστων (οδόςΤράσσα) Απόλλων (Φασουλά)Ευρώπης (δίοδος Μιγκέτη)Μούλλερ (δίοδος Κράμερ) Πό-λεως (Αγγλική Σκάλα) Θεο-δώρου (έξωθι διόδου Κράμερ)της ηγεμονίας Σάμου (Γαλάζιο)και Σμύρνα (οδός ΠαλαιούΦρουρίου) Η άγνωστη αυτήοδός ταυτίζεται με δρόμο κοντάστο κάστρο του Πάγου (παλιόκάστρο) ή με δρόμο κοντά στομόλις κατεδαφισθέν Κρομμυ-δόκαστρο (βλ Π ΜεχτίδηςΚρομμυδόκαστρο ndash το χαμένο

κάστρο της Σμύρνης 2012) Πιολογικό μου φαίνεται ένα ξενο-δοχείο να βρισκόταν κοντά στο

κέντρο της πόλης στο Φραγκο-μαχαλά και το τελωνείο παράστο εσωτερικό προς τον Πάγο

Πιθανώς λοιπόν μιλάμε γιατον παλαιότερο γνωστό Εμπο-ρικό Οδηγό της Σμύρνης ίσωςκαι για τον πρώτο που εκδόθη-κε Η έλλειψη αυτή στη βιβλιο-γραφία3 δεν με βοήθησε στο ναεντοπίσω τους συγγραφείς ΟΣΚ ταυτίζεται με τον Σ Κεσ-σίσογλους καθηγητή μαθημα-τικών στην Ευαγγελική Σχο-λή Με τον έμπορο ΣτέφανοΚεσσίσογλους (μικρό βεζύρχάνι) ή πρόκειται για δύο (ΘΚκαι ΣΚ) άγνωστούς μας επί-δοξους εκδότες οδηγών πουδεν είχαν την τύχη να δουν τηνπροσπάθειά τους να μακροη-μερεύει όπως οι μεταγενέστε-ροι Οδηγοί της Αμάλθειας ή τωνDe Andria Nalpas Εκτός εάνυπάρχουν και άλλα Ημερολό-για Οδηγοί τα οποία laquoλαν-θάνουνraquo

Σημειώσεις1 Ήδη όμως από το 1868 ο

Raphael C Cervati εκδίδει τον LIndi-cateur Constantinopolitain GuideCommercial 1868-9

2 Συγγενής του Χιώτη εμπόρουκαι ευεργέτη Ζώρζη Δρομοκαΐτη

3 Όπως ήδη αναγράφηκε δεναναφέρεται από τον Οδ Λαμψίδη ού-τε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα Ημερολόγια httpwwwgreek-lan-guagegrgreekLangliteraturebibli-ographiesto_greeklist_1htmlanc7

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΠΕΝΤΖΑΣ

Νέος πρόεδρος στην ΕΕΣΝΑΕ

ΟΝικόλαος Καπνιάς γεν-νήθηκε στο Βαθύ τηςΣάμου το 1865 Ήταν το

πρώτο παιδί της Πολυξένης καιτου Δημητρού Σαμιώτη καρα-βοκύρη κι εμπορευόμενου Λέ-γεται πως το επίθετο Καπνιάςπροήλθε από την πειρακτική έκ-φραση laquoΈρχεται ο Καπνιάςhellipraquoμε την οποία υποδέχτηκαν τονκαπεταν Δημητρό οι συμπα-τριώτες του όταν πρωτομπήκεστο λιμάνι της Σάμου έχονταςαντικαταστήσει το ιστιοφόροτου με ένα από τα πρώτα ατμό-πλοια του νησιού

Η Πολυξένη πέθανε νέα αφή-νοντας δύο μικρά παιδιά το Νι-κολάκη και το Γιαννακό ενώ έναακόμη αγόρι ο Ζήνων (Τζανέ-τος) γεννήθηκε από δεύτερογάμο του Δημητρού

Ο Νικολάκης σπούδασε φι-λολογία στο Πανεπιστήμιο τηςΑθήνας Δίδαξε αρχικά στηΣάμο και στη συνέχεια διορί-στηκε στο Αϊδίνι της ΜικράςΑσίας Εκεί γνώρισε την ΕλένηΣγουρίτσα που είχε μόλις απο-φοιτήσει από το Ομήρειο κόρητου Κωνσταντίνου Σγουρίτσαεμπορευόμενου από το Βασαράτης Λακωνίας και της Ευθα-λίας Δεληγιάννη αδελφής τουγνωστού Αϊντινιού laquoτζινιέρηraquoΑνδρέα Δεληγιάννη1 Παντρεύ-τηκαν στις αρχές του 1900 καιαπέκτησαν δύο παιδιά την Πο-λυξένη και τον Δημητράκη όσοακόμα ζούσαν στο Αϊδίνι

Όταν ο Νικόλαος διορίστηκεστη Σμύρνη μετακόμισαν στηνΠούντα σrsquo ένα διώροφο σπίτι τηςοδού Καρντελίνα 15 κοντά στονσιδηροδρομικό σταθμό του Αϊ-δινίου Το σπίτι αυτό που επέ-ζησε της φωτιάς κατοικήθηκεαργότερα από κάποια οικογέ-νεια Τόκταν που τη δεκαετία του1950 φιλοξένησε με ξεχωριστήευγένεια τον γιο τού καθηγητήΚαι δεν είναι δύσκολο να φα-

νταστούμε την συγκίνησή αυτούτου τελευταίου μπροστά στα ζω-ντανά ακόμα κατάλοιπα μιαςχαμένης ζωής που αντίκρισεστο πατρικό του σπίτι το πιάνοκαι τον μπουφέ της οικογένειαςΤο σπίτι αυτό ήταν ένα από τατελευταία του δρόμου που πα-ρέμενε όρθιο αν και ετοιμόρ-ροπο μέχρι το 2009

Ο Νικόλαος Καπνιάς δίδαξεστη Σμύρνη στην ΕυαγγελικήΣχολή και στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Δίδαξε επίσης στη

Σχολή Αρώνη και κάποιες ώρεςστη Σχολή Δαλδάκη και στοΟμήρειο

Παρότι ήταν ως άνθρωποςκαι ως καθηγητής πολύ αυστη-ρός αγαπούσε πολύ τα παιδιάκαι βοηθούσε ανιδιοτελώς μα-θητές που είχαν ανάγκη Τιςιδιωτικές αυτές παραδόσεις επέ-τρεπε να τις παρακολουθούνκαι άλλα παιδιά ως ακροατές Ηγειτονοπούλα του και φίλη τωνπαιδιών του Γιώτα Διαμαντί-δου (σύζ Κουλούρη) μιλούσε

με συγκίνηση για τα πόσα έμα-θε ως ακροάτρια αυτών των μα-θημάτων

Η καταστροφή βρήκε στηΣμύρνη όλη την οικογένεια τουΝικολάου Καπνιά ακόμα καιτον πρωτοετή της ιατρικής γιοτου που είχε επιστρέψει από τηνΑθήνα για διακοπές Επέζησανέχοντας βιώσει την πιο σκληρήφάση των γεγονότων

Πρόσφυγας στη Σάμο φιλο-ξενήθηκε για λίγο μαζί με την οι-κογένειά του στο σπίτι του αδελ-φού του Γιαννακού φαρμακο-

ποιού στο Βαθύ περιμένονταςτον πρώτο του διορισμό στηνΙκαρία Φαίνεται όμως πως οιεξαιρετικά δυσμενείς συνθήκεςτής εκεί παραμονής τους τονυποχρέωσαν να ζητήσει μετά-θεση Η νέα του τοποθέτησηστην Πύλο ανάγκασε την οικο-γένεια να διασκορπιστεί αφούο φοιτητής γιος του δεν μπο-ρούσε νrsquo ακολουθήσει

Στη συνέχεια υπηρέτησε γιακάποιο διάστημα στο Λαύριοκαι κατέληξε γυμνασιάρχης στογυμνάσιο Παγκρατίου που εξα-

6 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Νικόλαος Δημ Καπνιάς (1865-1943)Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΑΠΟΣΤΑΘΗ - ΚΑΠΝΙΑ

Ο Νικόλαος Καπνιάς και η σύζυγός του Ελένη Καπνιά το γένος Σγουρίτσα

Τελειόφοιτοι μαθητές της Ευαγγελικής Σχολής του 1920 με το γυμνασιάρχη Νικόλαο Λιθοξόο (στο κέντρο της

αrsquo σειράς δίπλα στον ιεροδιάκονο Γρηγόρ Ορφανίδη) και τους καθηγητές τους Πρώτος από δεξιά ο φιλόλογος

Νικόλαος Καπνιάς

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 2: Μικρασιατική Ηχώ_427

Σε μία μοναδική laquoπανήγυρηraquo όπως προσφυώς την χαρακτήρισε ο Ομότ Καθηγητήςτης Παλαιάς Διαθήκης και Ερμηνείας των Οrsquo της Θεολογικής Σχολής του Πανεπι-στημίου Αθηνών Νικόλαος Π Μπρατσιώτης πρόεδρος του ΔΣ της γεραράς και

υπεραιωνοβίου Εταιρείας Φίλων του Λαού έλαβε χώρα σε μία κατάμεστη αίθουσα τοεσπέρας της Κυριακής 16 Νοεμβρίου 2014 μία παρουσίαση της Ιεράς Μητροπόλεως Πι-σιδίας και των δραστηριοτήτών της στην ΝΑ Μικρά Ασία Σημειωθήτω ότι εφέτος συ-μπληρούνται σαράντα έτη από της επανασυστάσεως της Ιεράς Μητροπόλεως Πισιδίαςτον Αύγουστο του 19741 από την ΜΧΕ δεδομένου ότι η επαρχία Πισιδίας ενέχει ιδιαί-τερο βάρος στην ιστορία της Καινής Διαθήκης και του Αρχεγόνου Χριστιανισμού

Την εκδήλωση ευλόγησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πισιδίας και Έξαρχος Σί-δης και Ατταλείας κκ Σωτήριος ο Τράμπας παρέστη εκ μέρους της ΑΜ του Αρχιε-πισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κκ Ιερωνύμου ο λόγιος Αρχιμανδρίτης π Χρυ-σόστομος Παπαθανασίου Ιεροκήρυξ του Καθεδρικού Ναού Αθηνών και Διευθυντήςτου ιδιαιτέρου γραφείου του Μακαριωτάτου ο Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κκ Συ-μεών πλήθος κληρικών Καθηγητές Πανεπιστημίου και πλήθος Μικρασιατών

Η εκδήλωση ωργανώθηκε από την νεοσύστατη καιλίαν δραστήρια Εταιρεία Μεσογειακού Πολιτισμού καιο Πρόεδρός της κ Ιωάννης Αλατζόγλου ανέλυσε τουςσκοπούς και τους στόχους της εταιρείας

Ακολούθησαν δύο εισηγήσεις η πρώτη του Καθη-γητού Φυσικής και Προέδρου του Τμήματος Εφηρμο-σμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών τουΕΜΠ κ Αλέξανδρου Σεραφετεινίδη ο οποίος με γλα-φυρό και λίαν συγκινητικό τρόπο παρουσίασε την ιστο-ρία της οικογενείας του στην Αττάλεια και την ανεύρε-ση της πατρικής οικίας και η δεύτερη του ερευνητούκ Πέτρου Μεχτίδη αρχαιολόγου ο οποίος με προβο-λή διαφανειών παρουσίασε τις εκκλησίες στο Λιβίσι τηςΝΔ ΜΑσίας

Στην συνέχεια ο κ Στέφανος Τσερπάνης ΕπίτιμοςΠρόεδρος της Εταιρείας Μεσογειακού Πολιτισμού πα-ρουσίασε με αναλυτικό και διαυγή τρόπο το νέο βιβλίοτης ερευνήτριας φιλολόγου κ Μαρίας Χρόνη-Βακαλο-πούλου εκδεδομένο από την Εταιρεία ΜεσογειακούΠολιτισμού (2014) αφιερωμένο στις δύο εικόνες της

Το νέο βιβλίο του Ανδρέα Μπαλτά Ο Ελληνικός Αθλητισμός

στη Σμύρνη 1890 - 1922 παρουσίασε στη Βιβλιοθήκη η Ένω-ση Σμυρναίων Ο φέρελπις συγγραφέας μέσα από το βιβλίο τουθέλησε να δώσει την αθλητική ζωή της Σμύρνης και της ευρύτερηςπεριοχής της με επίκεντρο τη δράση των δύο ιστορικών σωματεί-ων της Σμύρνης του Απόλλωνα και του Πανιώνιου Για το βιβλίομίλησαν ο ιστορικός του Αθλητισμού δημοσιογράφος και συγ-γραφέας κ Πέτρος Λινάρδος και ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων φιλόλογος και ιστορικός κ Γιώργος Αρχοντάκης

2 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Τριμηνιαία έκδοση τηςlaquoΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝraquo

ΓραφείαΣκουφά 71A amp Mασσαλίας

106 80 ΑθήναΤηλ 210 3633618 Fax 210 3634636

E-mail Ensmyrnotenetgrwwwenosismyrneongr

EKΔOTHΣΓεώργιος Αρχοντάκης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣΝίκος Βικέτος

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ-ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗΚορίνα Σπηλιώτη

ΠAPAΓΩΓHNONSTOP Printing EΠΕ

Αίμωνος 71 amp Κρέοντος - ΑκαδημίαΠλάτωνος - τηλ 210 5144160

Ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν απόψειςτων συγγραφέων και δεν απηχούν κατrsquoανάγκη θέσεις της εφημερίδας ή της

Ενώσεως Σμυρναίων

Ο Ελληνικός Αθλητισμός στη Σμύρνη 1890 - 1922

ΔΩΡΕΕΣbull Εις μνήμην ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑ-

ΔΟΥ ο Γιάννης και η Κούλα Μιχο-

πούλου κατέθεσαν το ποσό των 40

ευρώ υπέρ των σκοπών της Ενώσε-

ως Σμυρναίων

bull Εις μνήμην του Νυφιώτη ΜΙΧΑΛΑΚΗ

ΙΩΑΝΝΙΔΗ οι κύριοι Τάσος και Αδάμ

Ιωαννίδης κατέθεσαν 40 ευρώ υπέρ

των σκοπών της Ενώσεως Σμυρναί-

ων

bull Η κ Αικατερίνη Κωνσταντινίδου κα-

τέθεσε το ποσό των 50 ευρώ υπέρ

των σκοπών της Ενώσεως Σμυρναί-

ων

bull Η κ Ρόη Σέττα κατέθεσε το ποσό των

20 ευρώ υπέρ των σκοπών της Ενώ-

σεως Σμυρναίων

bull Για την ενίσχυση της Χριστουγεννιά-

τικης Εορταγοράς της Ενώσεως

Σμυρναίων κατέθεσαν τα ακόλουθα

χρηματικά ποσά οι κυρίες

Γεωργία Κατσιγιάννη 100 ευρώ

Μαρία Φουριώτου 40 raquo

Λένα Αραποστάθη 50 raquo

NEEΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ

Ύστερα από αρχαιρεσίες που

πραγματοποιήθηκαν στις 14 Δεκεμ-

βρίου 2014 στο Σύλλογο ΠεραμίωνΚυζικηνών το νέο Διοικητικό Συμβού-

λιο που προέκυψε συγκροτήθηκε σε

σώμα με την ακόλουθη σύνθεση

Πρόεδρος Ελπίδα Χονδρίδου Αντι-

πρόεδρος Άννα Ζούμπλιου Γεν

Γραμματέας Ιωάννης Κεχαγιάς Τα-

μίας Δήμητρα Γκίκα Έφορος Πανα-

γιώτης Μπαρμπούνης Υπεύθ Χορευ-

τικού Θεόκλητος Γεωργαντζάς Μέλη

Ελένη Τσακίρη Δέσποινα Πρέππα

Ζωή Δόστη

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο τηςστην ΝΑ Μικρά Ασία

1 Περί τούτων εγράψαμε προσφάτως Πβ Χρήστου Π Μπαλόγλου laquoΗΙερά Μητρόπολις Πισιδίας και το ιεραποστολικό έργο στην ΜικράΑσίαraquo Ενορία έτ 69ονφυλ 1100 Μάιος 2014 σσ 57-59

(συνέχεια στη σελ 7)

Στις φωτογραφίες εικονίζονται (αριστερά) ο ποδηλάτης Εμμανουήλ

Όμηρος (αρχείο Άννας Μαΐλλη) και (δεξιά) η τενίστρια Κλοτίλδη

Βουλγαρίδη μετέπειτα σύζυγος Γ Μακαρονίδη (αρχείο Μαριάνθης-

Μαρίας Φουριώτου)

Τη μαρτυρική γη της Σμύρνηςθα επισκεφτεί από 5 μέχρι 10

Φεβρουαρίου προσκαλεσμένοςαπό την Ορθόδοξη Κοινότητατης πόλης ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης κ Βαρθολομαίος μετην ευκαιρία της εορτής του Αγί-ου Βουκόλου που είναι στις 6 Φε-βρουαρίου

Σύμφωνα με πληροφορίες τηςΜικρασιατικής Ηχούς ο Πατριάρ-χης θα φθάσει στον αερολιμένατης Σμύρνης στις 5 Φεβρουαρίουτο απόγευμα και θα καταλύσειστο ξενοδοχείο HILTON Την Πα-ρασκευή (6 Φεβρουαρίου) τοπρωί θα προεξάρχει της Πα-τριαρχικής και Συνοδικής ΘείαςΛειτουργίας στον εορτάζοντα ΙΝαό του Αγίου Βουκόλου ο οποί-ος ndashόπως είναι γνωστόndash ανακατα-σκευάσθηκε πρόσφατα και μετάτο τέλος της Θ Λειτουργίας θαφυτεύσει στον προαύλιο χώρο τουΝαού μια μυρτιά και θα ανάψει ένακαντηλι στο σημείο όπου κατάτην παράδοση ήταν ο τάφος τουΑγίου Βουκόλου Την Κυριακή (8Φεβρουαρίου) θα χοροστατήσειτο πρωί στον Ι Ναό της Αγίας Φω-τεινής Σμύρνης στις 1300 το με-σημέρι θα μεταβεί στο όρος Πά-γος τόπο του μαρτυρίου του Αγί-ου Πολυκάρπου και στις 1630 θαεπισκεφθεί στον Μπουρνόβα τοναΰδριο του Τιμίου Σταυρού

Τη Δευτέρα (9 Φεβρουαρίου)πέμπτη ημέρα του ταξιδιού τουστη Μ Ασία ο Προκαθήμενος τηςΟρθοδοξίας θα επισκεφθεί στις930 το πρωί τον παλαιό βυζαντι-νό Ναό των Αγίων Αποστόλων (νυντέμενος Χισάρ ονού) και το από-γευμα στις 1700 θα χοροστατή-σει στον Πατριαρχικό Εσπερινόπου θα τελεστεί στον Ι Ναό τουΑγίου Δημητρίου στον Κιρκιντζέ

Την τελευταία ημέρα (10 Φε-βρουαρίου) ο κ Βαρθολομαίοςθα τελέσει Αρχιερατική Θ Λει-τουργία στον Ι Ναό της ΑγίαςΦωτεινής Σμύρνης επί τη εορτήτου ιερομάρτυρος Αγίου Χαρα-λάμπους μετά την οποία θα με-ταβεί στον Τσεσμέ για προσκύ-νημα στον εκεί Ι Ναό του ΑγίουΧαραλάμπους άλλοτε Μητροπο-λιτικό Ναό της Ι ΜητροπόλεωςΚρήνης Το απόγευμα στις 1800

ο Προκαθήμενος της Ορθοδο-ξίας θα αναχωρήσει επιστρέφο-ντας στην Κωνσταντινούπολη

Τον κ Βαρθολομαίο θα συνο-δεύσουν στο ταξίδι του τα μέλητης Ι Συνόδου του ΟικουμενικούΘρόνου και κληρικοί από την Ελ-λάδα και το εξωτερικό Στη Σμύρ-νη προβλέπεται να μεταβούν επί-σης αποστολές μικρασιατικώνΣυλλόγων από τη χώρα μας μετους προέδρους των οποίων ο κΒαρθολομαίος θα έχει συνάντη-ση στο Γενικό Προξενείο της Ελ-λάδος το βράδυ της 2ης ημέρας

Στο πλαίσιο της 5νθήμερηςεπισκέψεώς του στη Σμύρνη οΟικουμενικός Πατριάρχης θαπραγματοποιήσει εθιμοτυπικέςεπισκέψεις σε εκπροσώπους τωντοπικών αρχών θα παραστεί στοΑγιολογικό Συνέδριο που οργα-νώνεται στο αμφιθέατρο τουΕμπορικού Επιμελητηρίου καιθα αναγορευθεί επίτιμος διδά-κτορας του Οικουμενικού Πανε-πιστημίου Σμύρνης

Αναγνωρίζοντας τη σημασία

της επίσκεψης του ΟικουμενικούΠατριάρχη κ Βαρθολομαίουστον ι ναό του Αγίου Βουκόλουτην πρώτη που πραγματοποιείταιμετά το 1922 η Ένωση Σμυρναί-

ων θα τιμήσει τον Προκαθήμενοτης Ορθοδοξίας και ο πρόεδροςτου Σωματείου κ Γεώργιος Αρ-χοντάκης θα του επιδώσει ειδικότιμητικό δίπλωμα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 3

Στη Σμύρνη ο Οικουμενικός Πατριάρχης

Βαρθολομαίος για την εορτή του Αγίου ΒουκόλουΘΑ ΤΙΜΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Το ελληνικό ICOMOS για το Λιβίσι

Επί πλέον ο οικισμός αυτός εί-

ναι και ιστορικός διότι εκεί έζησαν

επί πολλές δεκαετίας αρμονικά

Έλληνες και Τούρκοι μέχρι το

1924 οπότε όλα τα σπίτια εγκα-

ταλείφθηκαν λόγω της ανταλλαγής

των πληθυσμών και έκτοτε πα-

ραμένουν ως γνωστόν ακατοίκη-

τα

Επομένως η όποια τουριστική

αξιοποίηση δεν πρέπει να γίνει σε

βάρος των ιδιαίτερων χαρακτη-

ριστικών του οικισμού

Ακόμη σας γνωρίζουμε ότι

συμφωνούμε με τις θέσεις των συ-

ναδέλφων του αρχιτεκτονικού επι-

μελητηρίου της πόλης του Fethiye

και πιο ειδικά με την πρότασή

τους να υπάρξει συμμετοχή των

τοπικών φορέων και των κατοί-

κων στη διαδικασία σύνταξης του

master plan 11000 που προβλέ-

πεται να υποβάλει προς έγκριση ο

υποψήφιος επενδυτής και στο

οποίο θα περιλαμβάνονται όλες οι

προβλεπόμενες παρεμβάσεις

To μήνυμα υπογράφουν ο πρό-εδρος του ελληνικού ICOMOSΑθανάσιος Νακάσης οι αντι-πρόεδροι Νίκος Λιανός και ΣοφίαΑυγερινού ndash Κολώνια και ο γε-νικός γραμματέας Βασίλης Πα-λαντζάς

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ Βαρθολομαίος με την αντιπρόεδρο

της Ενώσεως Σμυρναίων κ Ελένη Μπίστικα - Κατραμοπούλου

δημοσιογράφο στην Αίθουσα του Θρόνου του επισκοπείου της

Ι Μητροπόλεως Κερκύρας Φωτογραφία από την πρόσφατη επίσκεψη

του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας στο νησί του Καποδίστρια την

οποία μας έστειλε πρόθυμα από την Κωνσταντινούπολη ο καλός φίλος

κ Νίκος Μαγγίνας προσωπικός φωτογράφος του Πατριάρχη

(συνέχεια από τη σελ 1)

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

Είναι γνωστό ότι η ιστο-ρία των ΕμπορικώνΟδηγών της Σμύρνης

ξεκινάει με τα Ημερολόγια Οδηγούς της Αμάλθειας απότο 1888 (Οδ Λαμψίδης Συμ-

βολή στην οικονομική ζωή της

Σμύρνης μετά το 1870 2009)για να συνεχιστεί με τη σειράτων Εμπορικών Οδηγών τωνDe Andria Nalpas Σχετικάγράφει ο Οδ Λαμψίδης στονπρόλογο (σ 19) ότι ο Οδηγόςτού 1888 είναι laquoη παλαιότερη

προσιτή σε εμάς πηγήraquo Οι Εμπορικοί Οδηγοί της

Σμύρνης αλλά και της Κων-σταντινούπολης αποτελούναναμφισβήτητα πολύτιμες πη-γές για το εμπόριο την εκπαί-δευση αλλά και την καθημερι-νότητα των κατοίκων της ΜΑσίας Στη σημασία των Οδη-γών αυτών αναφέρθηκε ο ΦΦάλμπος ήδη από τη δεκαετίατου 1960 laquo[hellip] σπουδαίο στο εί-

δος του γιατί μας παρέχει άγνω-

στες πολύτιμες σήμερα πλη-

ροφορίες για το εμπόριο της

Σμύρνης του τέλους του 19ου

αιώνα [hellip] πολύτιμος πληρο-

φοριοδότηςraquo (Φ ΦάλμποςlaquoΜπεζεστένια και χάνια τηςΣμύρνηςraquo περ Μικρασιατικά

Χρονικά τ Θrsquo 1961 σ 147)Πιθανώς όμως ο παλαιότε-

ρος Εμπορικός Οδηγός τηςΣμύρνης να είναι του 18761Εντόπισα στην ιστοσελίδα Δη-μόσιες Βιβλιοθήκες (httpdiglibypepthgrawwebmainjsp) ψηφιακό αντίγραφο (pdf) μετον τίτλο Ημερολόγιον και Οδη-

γός Σμύρνης του βισεκτου (sic)

έτους 1876 εκδίδοται κατrsquo έτος

υπό ΘΚ και ΣΚ έτος αrsquo ενΣμύρνη τύποις laquoΣμύρνηςraquo(1875) το οποίο προέρχεταιαπό τη Βιβλιοθήκη της Ηγεμο-νίας Σάμου και σήμερα βρί-σκεται στη Δημόσια ΚεντρικήΙστορική Βιβλιοθήκη Σάμου

(httppubliclibsypepthgrfrontofficeportalaspcpage=NODEampcnode=90) Το 1898 ηΔημόσια Βιβλιοθήκη αριθμού-σε 3752 τόμους Η Βιβλιοθήκηδιαθέτει σήμερα περίπου 30000τεκμήρια

Το Ημερολόγιο Οδηγόςτου 1876 πρόκειται για ένα μι-κρό βιβλίο 72 σελίδων με τηγνωστή ndashαπό τους μεταγενέ-στερους Οδηγούς Ημερολό-γιαndash διάταξη Μέρος πρώτο -Ημερολόγιο και μέρος δεύτερο(το πιο ενδιαφέρον κατά τηγνώμη μου) Οδηγός (σσ 25-70) Κλείνει με ένα πολύ ειδικόθέμα τον κανονισμό για τα δι-πλού μισθώματος (ιτζαρετεΐν)κατεχόμενα επίστεγα τε (μουσ-σακαφάτ) και άστεγα (μουστε-γηλάτ) βακουφικά κτήματα

Για το δεύτερο μέρος υπάρ-χει η εξής περιγραφή (περιε-χόμενα) laquoΠεριέχον τας εγχω-ρίους αρχάς μετά των συμβου-λίων δικαστηρίων διευθύνσε-ων και των διαφόρων γραφεί-ων αυτών τας εκκλησιαστικάςαρχάς μετά των ναών και νε-κροταφείων τα προξενεία ταεκπαιδευτικά καταστήματα δη-μόσια και ιδιωτικά διδασκά-λους κλειδοκυμβάλου και χο-ρού βιβλιοθήκας και μουσείασυλλόγους λέσχας και φιλαν-θρωπικά καταστήματα εφημε-

ρίδας και περιοδικά τυπογρα-φεία βιβλιοπωλεία χαρτοπω-λεία και βιβλιοδετεία δικηγό-ρους ιατρούς εμβολιαστάςοδοντοποιούς φαρμακοποιούςκαλλιτέχνας τράπεζας και με-σίτας συναλλαγών εμπόρουςμεσίτας και ναυλομεσίτας τα-χυδρομεία πρακτορεία ασφα-λιστικάς εταιρίας ξενοδοχείακαπνεργοστάσια ζαχαροπλα-στεία βιομηχανικά καταστή-ματα δημόσια έργα αφίξεις καιαναχωρήσεις ατμοπλοίων τι-μολόγιον ναύλων τιμολόγιοντηλεγραφικών τελώνraquo

Ενδεικτικά και μόνο γιαέναν Οδηγό που αξίζει σίγου-ρα μία επανέκδοση ή πιο ανα-λυτική παρουσίαση σημειώνωτον Έλληνα ιατρό του αrsquo τάγ-ματος της Σμύρνης ταγματάρ-χη ΑΘ Αποστολίδη τους υπαλ-λήλους του Ελληνικού Προξε-νείου Α Τζιβόγλου (διερμη-νέας) Κ Κάππα (συμβολαιο-γράφος) Δ Σέμψη (γραμματέ-ας) Γ Σπαχή (λιμενάρχης) καιΓεώργιο Δ Κωνσταντινίδη (δι-καστικός κλητήρας) Αναφέ-ρονται 1800 μαθητές στην Ευ-αγγελική Σχολή και την Κιου-πετζόγλειο (παράρτημα της Ευ-αγγελικής) 120 μαθητές στο

Ελληνικό Σχολείο Αγ Δημη-τρίου 150 στο Ελλ ΣχολείοΑγίου Ιωάννου 200 μαθητέςστο Ελλ Σχολείο άνω συνοι-κίας κα Ο Οδηγός σημειώνειγια το Σχολείον του Λαού (οδόςΡόδων) laquoΣυσταθέν και διατη-ρούμενον υπό του ldquoΣυλλόγουΟμήρουrdquo εργάζεται μόνον ταςεσπέρας Εν τούτω φοιτώσι πά-σης τάξεως εργάται διδασκό-μενοι τα αναγκαιώτερα καιχρησιμώτερα τη τάξει αυτώνμαθήματα υπό τινων μελών τουΣυλλόγου τούτουraquo και για ταΔημόσια Σχολεία θηλέων 700μαθήτριες στο Ανώτατο Παρ-θεναγωγείο Αγ Φωτεινής (δι-ευθύντρια Σαπφώ Λεοντιάςδασκάλα κλειδοκυμβάλου ηΚατίνα Μαζάτ επιμελήτρια επίτων εργατιδών του laquoκαταστή-ματος των Βαπτιστικώνraquo πουλειτουργούσε η σχολή η Το-σκάνα Βλέσσα) 120 μαθήτριεςστο Παρθεναγωγείο Αγ Αι-κατερίνης 200 στο Παρθενα-γωγείο Αγ Ιωάννου - Σχοινά-δικα 150 στο Παρθεναγωγείοτης άνω συνοικίας κα Από ταιδιωτικά σημειώνω το ΣχολείονΥγιεινής Γυμναστικής laquoΟ Ιπ-ποκράτηςraquo στην οδό Σκαλαμ-βρίνη με διευθυντή τον Μ

4 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Ο παλαιότερος σωζόμενοςΕμπορικός Οδηγός της Σμύρνης 1876

Του ΠΕΤΡΟΥ ΜΕΧΤΙΔΗ

Επάνω Δάσκαλοι του κλειδοκυμβάλου με τη σειρά που καταχωρούνται

στον Εμπορικό Οδηγό Σμύρνης του 1876 Αριστερά Το εξώφυλλο από το

Ημερολόγιον και Οδηγός Σμύρνης του βισέκτου (sic) έτους 1876

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 5

Μετά τις πρόσφατες εκλο-

γές που πραγματοποιή-

θηκαν στην Ελληνική Επιτρο-

πή Σπουδών Νοτιοανατολι-

κής Ευρώπης (ΕΕΣΝΑΕ)

νέος πρόεδρος του επιστη-

μονικού αυτού σωματείου

που αποτελεί την ελληνική

εθνική Επιτροπή της Διε-

θνούς Ενώσεως Σπουδών

ΝΑ Ευρώπης εξελέγη για

την τριετία 2014 - 2017 ένας

δικός μας άνθρωπος ο οικο-

νομολόγος ndash ομ τακτικός κα-

θηγητής Πολιτικών και Οικο-

νομικών Επιστημών της Σχο-

λής Ευελπίδων κ Σάββας

Παρ Σπέντζας (φωτό)

Ο καθηγητής Σπέντζας

με καταγωγή από την Πέρ-

γαμο και τη Σμύρνη είναι ευ-

ρύτατα γνωστός τόσο για

το πολυδιάστατο επιστημο-

νικό του έργο όσο και για

την προσήλωσή του στην

αρχή της νομιμότητας και

των υπέρ αυτής αγώνων

του Σταματώ εδώ το λιτό

μου σημείωμα για να μην

προσκρούσω στην εγνωσμέ-

νη μετριοφροσύνη του εκλε-

κτού συμπατριώτη καθηγη-

τή αναφέροντας μόνο πως

ο κ Σάββας Σπέντζας είναι η

μοναδική περίπτωση ακαδη-

μαϊκού διδασκάλου που

επειδή αρνήθηκε τη δικτατο-

ρία τιμωρήθηκε επί Δημο-

κρατίας

Ν Χ Β

Γρηγοριάδη το οποίο δεν ανα-φέρεται στο βιβλίο Η Παιδεία

στη Σμύρνη του Χρ Σολομωνί-δη Ο Μ Γρηγοριάδης ταυτί-ζεται με τον αναφερόμενο ωςομιλητή σε διαλέξεις του Ανα-γνωστηρίου laquoΗ Ομόνοιαraquo (ΧρΣολομωνίδης όπ σ 208)

Εκτός των σχολείων ο Οδη-γός αναφέρει και (ιδιώτες) εκ-παιδευτικούς στις κατηγορίεςδιδάσκαλου διπλογραφίαςκλειδοκυμβάλου ρυθμιστώνκλειδοκυμβάλου και χοροδι-δασκάλους (Καπελέτης Δημ δίοδος Γκιζ Καρπούζης Ι αί-θουσα Θεάτρου Σμύρνης ΡέβεζΣτ οδός Χατζή ΝικολάουΓιαννακόγλου)

Αναφέρεται το ΘέατρονΣμύρνης laquoεις Χωριάτη Αλά-νιrsquoraquo το οποίο την περίοδο 1875-6 έπαιζε είχε διευθύντρια τηνΔ Αλεξιάδου και 18 ηθοποιούς(πχ Πιπίνα Βονοσέρα ΕλένηΧέλμη Ν Καρδοβίλης Σ Δη-μητριάδης) και το Θέατρον Αρ-μενικόν Βασπουραγκάν στηνοδό Ναζλή της αρμένικης συ-νοικίας (σ 43)

Ο Οδηγός συνεχίζει (σ 46 κεξ) με τις κατηγορίες των επαγ-γελματιών που ήδη παρέθεσαστην περιγραφή περιεχόμεναΑναφέρονται 52 ιατροί 3οφθαλμίατροι 5 οδοντοποιοί(sic) και 33 φαρμακεία ndash σεπολλά από τα οποία εξέταζανκαι ιατροί Ο οδηγός παραθέ-

τει μία ολόκληρη σειρά απόκαλλιτέχνες (αγιογράφους αρ-χιτέκτονες ανδριαντοποιούςγλύπτες ζωγράφους καλλι-γράφους ξυλογράφους ξυλο-γλύπτες) μία πολύ χρήσιμηπηγή αφού κάποιοι από αυτούςπροφανώς εργάστηκαν και έχτι-σαν ή διακόσμησαν οικίες καιεκκλησίες της Σμύρνης και τηςευρύτερης περιοχής Σημειώνωτους αγιογράφους αδελφούςΑρμενοπούλου ΒεζυρόπουλοΚ Γεννάδιο Ν Μιμήκο ΑρΣαράντη Εμμ Σκίζα Χ ΜιχΨάλτη Ι και Κωστή Φυσικάιδιαίτερη σημασία έχει η πα-ρουσία των γλυπτών Χαλεπά Ακαι Ζ και Ι της οικογένειας Τη-νίων γλυπτών με αναφορά στηθέση των εργαστηρίων τουςοδός Βαλτατζή Μαγαζιά καιΑγγλικής Σκάλας Γνωστά έργατων Χαλεπάδων στη Μ Ασίαείναι στον ναό Εισοδίων Θεο-τόκου στα Αλάτσατα (1861-73) τέμπλο Αγ Ιωάννου Προ-δρόμου Σμύρνη (1871) και μνη-μείο μαρμάρινο στη Σμύρνη(1873) (Στρατής Δούκας Γιαν-

νούλης Χαλεπάς 1967 και ΝέαΒιογραφικά 1952)

Αναμενόμενη είναι βέβαια ηπαρουσίαση σε πάνω από έξισελίδες εμπόρων της Σμύρ-νης Αν και σημειώνονται 260προφανώς και δεν είναι όλοιΕνδεικτικά και πάλι αναφέρωτους αδελφούς Αλλιώτη (οδός

Φραγκομαχαλά) και Πέτρο Αλ-λιώτη (μικρό Βεζύρ χάνι) τηςγνωστής οικογένειας τον ΓΑρμάο (δίοδος Μιγκέτη) τονΒαν Λένεπ (έχει σχέση με τονομώνυμο μισσιονάριο) τονΑντ Δάνδρια (στην ομώνυμηδίοδο) και Πέτρο Δάνδρια ndashσυγγενείς του εκδότη των με-ταγενέστερων εμπορικών οδη-γών ndash τον Νικ Δρομοκαΐτη2τον Λεωνίδα Λάτρη (συγγενήτου αρχιτέκτονα ΞενοφώνταΛάτρη) τον Όνιζερ (στην ομώ-νυμη δίοδο)

Μιλώντας για μία εποχήακριβώς πριν από την επέκτασητης Σμύρνης και των εμπορικώνδραστηριοτήτων προς την προ-κυμαία είναι χρήσιμη η παρά-θεση των ξενοδοχείων του Οδη-γού των δύο Αυγούστων (οδόςΤράσσα) Απόλλων (Φασουλά)Ευρώπης (δίοδος Μιγκέτη)Μούλλερ (δίοδος Κράμερ) Πό-λεως (Αγγλική Σκάλα) Θεο-δώρου (έξωθι διόδου Κράμερ)της ηγεμονίας Σάμου (Γαλάζιο)και Σμύρνα (οδός ΠαλαιούΦρουρίου) Η άγνωστη αυτήοδός ταυτίζεται με δρόμο κοντάστο κάστρο του Πάγου (παλιόκάστρο) ή με δρόμο κοντά στομόλις κατεδαφισθέν Κρομμυ-δόκαστρο (βλ Π ΜεχτίδηςΚρομμυδόκαστρο ndash το χαμένο

κάστρο της Σμύρνης 2012) Πιολογικό μου φαίνεται ένα ξενο-δοχείο να βρισκόταν κοντά στο

κέντρο της πόλης στο Φραγκο-μαχαλά και το τελωνείο παράστο εσωτερικό προς τον Πάγο

Πιθανώς λοιπόν μιλάμε γιατον παλαιότερο γνωστό Εμπο-ρικό Οδηγό της Σμύρνης ίσωςκαι για τον πρώτο που εκδόθη-κε Η έλλειψη αυτή στη βιβλιο-γραφία3 δεν με βοήθησε στο ναεντοπίσω τους συγγραφείς ΟΣΚ ταυτίζεται με τον Σ Κεσ-σίσογλους καθηγητή μαθημα-τικών στην Ευαγγελική Σχο-λή Με τον έμπορο ΣτέφανοΚεσσίσογλους (μικρό βεζύρχάνι) ή πρόκειται για δύο (ΘΚκαι ΣΚ) άγνωστούς μας επί-δοξους εκδότες οδηγών πουδεν είχαν την τύχη να δουν τηνπροσπάθειά τους να μακροη-μερεύει όπως οι μεταγενέστε-ροι Οδηγοί της Αμάλθειας ή τωνDe Andria Nalpas Εκτός εάνυπάρχουν και άλλα Ημερολό-για Οδηγοί τα οποία laquoλαν-θάνουνraquo

Σημειώσεις1 Ήδη όμως από το 1868 ο

Raphael C Cervati εκδίδει τον LIndi-cateur Constantinopolitain GuideCommercial 1868-9

2 Συγγενής του Χιώτη εμπόρουκαι ευεργέτη Ζώρζη Δρομοκαΐτη

3 Όπως ήδη αναγράφηκε δεναναφέρεται από τον Οδ Λαμψίδη ού-τε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα Ημερολόγια httpwwwgreek-lan-guagegrgreekLangliteraturebibli-ographiesto_greeklist_1htmlanc7

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΠΕΝΤΖΑΣ

Νέος πρόεδρος στην ΕΕΣΝΑΕ

ΟΝικόλαος Καπνιάς γεν-νήθηκε στο Βαθύ τηςΣάμου το 1865 Ήταν το

πρώτο παιδί της Πολυξένης καιτου Δημητρού Σαμιώτη καρα-βοκύρη κι εμπορευόμενου Λέ-γεται πως το επίθετο Καπνιάςπροήλθε από την πειρακτική έκ-φραση laquoΈρχεται ο Καπνιάςhellipraquoμε την οποία υποδέχτηκαν τονκαπεταν Δημητρό οι συμπα-τριώτες του όταν πρωτομπήκεστο λιμάνι της Σάμου έχονταςαντικαταστήσει το ιστιοφόροτου με ένα από τα πρώτα ατμό-πλοια του νησιού

Η Πολυξένη πέθανε νέα αφή-νοντας δύο μικρά παιδιά το Νι-κολάκη και το Γιαννακό ενώ έναακόμη αγόρι ο Ζήνων (Τζανέ-τος) γεννήθηκε από δεύτερογάμο του Δημητρού

Ο Νικολάκης σπούδασε φι-λολογία στο Πανεπιστήμιο τηςΑθήνας Δίδαξε αρχικά στηΣάμο και στη συνέχεια διορί-στηκε στο Αϊδίνι της ΜικράςΑσίας Εκεί γνώρισε την ΕλένηΣγουρίτσα που είχε μόλις απο-φοιτήσει από το Ομήρειο κόρητου Κωνσταντίνου Σγουρίτσαεμπορευόμενου από το Βασαράτης Λακωνίας και της Ευθα-λίας Δεληγιάννη αδελφής τουγνωστού Αϊντινιού laquoτζινιέρηraquoΑνδρέα Δεληγιάννη1 Παντρεύ-τηκαν στις αρχές του 1900 καιαπέκτησαν δύο παιδιά την Πο-λυξένη και τον Δημητράκη όσοακόμα ζούσαν στο Αϊδίνι

Όταν ο Νικόλαος διορίστηκεστη Σμύρνη μετακόμισαν στηνΠούντα σrsquo ένα διώροφο σπίτι τηςοδού Καρντελίνα 15 κοντά στονσιδηροδρομικό σταθμό του Αϊ-δινίου Το σπίτι αυτό που επέ-ζησε της φωτιάς κατοικήθηκεαργότερα από κάποια οικογέ-νεια Τόκταν που τη δεκαετία του1950 φιλοξένησε με ξεχωριστήευγένεια τον γιο τού καθηγητήΚαι δεν είναι δύσκολο να φα-

νταστούμε την συγκίνησή αυτούτου τελευταίου μπροστά στα ζω-ντανά ακόμα κατάλοιπα μιαςχαμένης ζωής που αντίκρισεστο πατρικό του σπίτι το πιάνοκαι τον μπουφέ της οικογένειαςΤο σπίτι αυτό ήταν ένα από τατελευταία του δρόμου που πα-ρέμενε όρθιο αν και ετοιμόρ-ροπο μέχρι το 2009

Ο Νικόλαος Καπνιάς δίδαξεστη Σμύρνη στην ΕυαγγελικήΣχολή και στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Δίδαξε επίσης στη

Σχολή Αρώνη και κάποιες ώρεςστη Σχολή Δαλδάκη και στοΟμήρειο

Παρότι ήταν ως άνθρωποςκαι ως καθηγητής πολύ αυστη-ρός αγαπούσε πολύ τα παιδιάκαι βοηθούσε ανιδιοτελώς μα-θητές που είχαν ανάγκη Τιςιδιωτικές αυτές παραδόσεις επέ-τρεπε να τις παρακολουθούνκαι άλλα παιδιά ως ακροατές Ηγειτονοπούλα του και φίλη τωνπαιδιών του Γιώτα Διαμαντί-δου (σύζ Κουλούρη) μιλούσε

με συγκίνηση για τα πόσα έμα-θε ως ακροάτρια αυτών των μα-θημάτων

Η καταστροφή βρήκε στηΣμύρνη όλη την οικογένεια τουΝικολάου Καπνιά ακόμα καιτον πρωτοετή της ιατρικής γιοτου που είχε επιστρέψει από τηνΑθήνα για διακοπές Επέζησανέχοντας βιώσει την πιο σκληρήφάση των γεγονότων

Πρόσφυγας στη Σάμο φιλο-ξενήθηκε για λίγο μαζί με την οι-κογένειά του στο σπίτι του αδελ-φού του Γιαννακού φαρμακο-

ποιού στο Βαθύ περιμένονταςτον πρώτο του διορισμό στηνΙκαρία Φαίνεται όμως πως οιεξαιρετικά δυσμενείς συνθήκεςτής εκεί παραμονής τους τονυποχρέωσαν να ζητήσει μετά-θεση Η νέα του τοποθέτησηστην Πύλο ανάγκασε την οικο-γένεια να διασκορπιστεί αφούο φοιτητής γιος του δεν μπο-ρούσε νrsquo ακολουθήσει

Στη συνέχεια υπηρέτησε γιακάποιο διάστημα στο Λαύριοκαι κατέληξε γυμνασιάρχης στογυμνάσιο Παγκρατίου που εξα-

6 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Νικόλαος Δημ Καπνιάς (1865-1943)Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΑΠΟΣΤΑΘΗ - ΚΑΠΝΙΑ

Ο Νικόλαος Καπνιάς και η σύζυγός του Ελένη Καπνιά το γένος Σγουρίτσα

Τελειόφοιτοι μαθητές της Ευαγγελικής Σχολής του 1920 με το γυμνασιάρχη Νικόλαο Λιθοξόο (στο κέντρο της

αrsquo σειράς δίπλα στον ιεροδιάκονο Γρηγόρ Ορφανίδη) και τους καθηγητές τους Πρώτος από δεξιά ο φιλόλογος

Νικόλαος Καπνιάς

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 3: Μικρασιατική Ηχώ_427

Τη μαρτυρική γη της Σμύρνηςθα επισκεφτεί από 5 μέχρι 10

Φεβρουαρίου προσκαλεσμένοςαπό την Ορθόδοξη Κοινότητατης πόλης ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης κ Βαρθολομαίος μετην ευκαιρία της εορτής του Αγί-ου Βουκόλου που είναι στις 6 Φε-βρουαρίου

Σύμφωνα με πληροφορίες τηςΜικρασιατικής Ηχούς ο Πατριάρ-χης θα φθάσει στον αερολιμένατης Σμύρνης στις 5 Φεβρουαρίουτο απόγευμα και θα καταλύσειστο ξενοδοχείο HILTON Την Πα-ρασκευή (6 Φεβρουαρίου) τοπρωί θα προεξάρχει της Πα-τριαρχικής και Συνοδικής ΘείαςΛειτουργίας στον εορτάζοντα ΙΝαό του Αγίου Βουκόλου ο οποί-ος ndashόπως είναι γνωστόndash ανακατα-σκευάσθηκε πρόσφατα και μετάτο τέλος της Θ Λειτουργίας θαφυτεύσει στον προαύλιο χώρο τουΝαού μια μυρτιά και θα ανάψει ένακαντηλι στο σημείο όπου κατάτην παράδοση ήταν ο τάφος τουΑγίου Βουκόλου Την Κυριακή (8Φεβρουαρίου) θα χοροστατήσειτο πρωί στον Ι Ναό της Αγίας Φω-τεινής Σμύρνης στις 1300 το με-σημέρι θα μεταβεί στο όρος Πά-γος τόπο του μαρτυρίου του Αγί-ου Πολυκάρπου και στις 1630 θαεπισκεφθεί στον Μπουρνόβα τοναΰδριο του Τιμίου Σταυρού

Τη Δευτέρα (9 Φεβρουαρίου)πέμπτη ημέρα του ταξιδιού τουστη Μ Ασία ο Προκαθήμενος τηςΟρθοδοξίας θα επισκεφθεί στις930 το πρωί τον παλαιό βυζαντι-νό Ναό των Αγίων Αποστόλων (νυντέμενος Χισάρ ονού) και το από-γευμα στις 1700 θα χοροστατή-σει στον Πατριαρχικό Εσπερινόπου θα τελεστεί στον Ι Ναό τουΑγίου Δημητρίου στον Κιρκιντζέ

Την τελευταία ημέρα (10 Φε-βρουαρίου) ο κ Βαρθολομαίοςθα τελέσει Αρχιερατική Θ Λει-τουργία στον Ι Ναό της ΑγίαςΦωτεινής Σμύρνης επί τη εορτήτου ιερομάρτυρος Αγίου Χαρα-λάμπους μετά την οποία θα με-ταβεί στον Τσεσμέ για προσκύ-νημα στον εκεί Ι Ναό του ΑγίουΧαραλάμπους άλλοτε Μητροπο-λιτικό Ναό της Ι ΜητροπόλεωςΚρήνης Το απόγευμα στις 1800

ο Προκαθήμενος της Ορθοδο-ξίας θα αναχωρήσει επιστρέφο-ντας στην Κωνσταντινούπολη

Τον κ Βαρθολομαίο θα συνο-δεύσουν στο ταξίδι του τα μέλητης Ι Συνόδου του ΟικουμενικούΘρόνου και κληρικοί από την Ελ-λάδα και το εξωτερικό Στη Σμύρ-νη προβλέπεται να μεταβούν επί-σης αποστολές μικρασιατικώνΣυλλόγων από τη χώρα μας μετους προέδρους των οποίων ο κΒαρθολομαίος θα έχει συνάντη-ση στο Γενικό Προξενείο της Ελ-λάδος το βράδυ της 2ης ημέρας

Στο πλαίσιο της 5νθήμερηςεπισκέψεώς του στη Σμύρνη οΟικουμενικός Πατριάρχης θαπραγματοποιήσει εθιμοτυπικέςεπισκέψεις σε εκπροσώπους τωντοπικών αρχών θα παραστεί στοΑγιολογικό Συνέδριο που οργα-νώνεται στο αμφιθέατρο τουΕμπορικού Επιμελητηρίου καιθα αναγορευθεί επίτιμος διδά-κτορας του Οικουμενικού Πανε-πιστημίου Σμύρνης

Αναγνωρίζοντας τη σημασία

της επίσκεψης του ΟικουμενικούΠατριάρχη κ Βαρθολομαίουστον ι ναό του Αγίου Βουκόλουτην πρώτη που πραγματοποιείταιμετά το 1922 η Ένωση Σμυρναί-

ων θα τιμήσει τον Προκαθήμενοτης Ορθοδοξίας και ο πρόεδροςτου Σωματείου κ Γεώργιος Αρ-χοντάκης θα του επιδώσει ειδικότιμητικό δίπλωμα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 3

Στη Σμύρνη ο Οικουμενικός Πατριάρχης

Βαρθολομαίος για την εορτή του Αγίου ΒουκόλουΘΑ ΤΙΜΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Το ελληνικό ICOMOS για το Λιβίσι

Επί πλέον ο οικισμός αυτός εί-

ναι και ιστορικός διότι εκεί έζησαν

επί πολλές δεκαετίας αρμονικά

Έλληνες και Τούρκοι μέχρι το

1924 οπότε όλα τα σπίτια εγκα-

ταλείφθηκαν λόγω της ανταλλαγής

των πληθυσμών και έκτοτε πα-

ραμένουν ως γνωστόν ακατοίκη-

τα

Επομένως η όποια τουριστική

αξιοποίηση δεν πρέπει να γίνει σε

βάρος των ιδιαίτερων χαρακτη-

ριστικών του οικισμού

Ακόμη σας γνωρίζουμε ότι

συμφωνούμε με τις θέσεις των συ-

ναδέλφων του αρχιτεκτονικού επι-

μελητηρίου της πόλης του Fethiye

και πιο ειδικά με την πρότασή

τους να υπάρξει συμμετοχή των

τοπικών φορέων και των κατοί-

κων στη διαδικασία σύνταξης του

master plan 11000 που προβλέ-

πεται να υποβάλει προς έγκριση ο

υποψήφιος επενδυτής και στο

οποίο θα περιλαμβάνονται όλες οι

προβλεπόμενες παρεμβάσεις

To μήνυμα υπογράφουν ο πρό-εδρος του ελληνικού ICOMOSΑθανάσιος Νακάσης οι αντι-πρόεδροι Νίκος Λιανός και ΣοφίαΑυγερινού ndash Κολώνια και ο γε-νικός γραμματέας Βασίλης Πα-λαντζάς

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ Βαρθολομαίος με την αντιπρόεδρο

της Ενώσεως Σμυρναίων κ Ελένη Μπίστικα - Κατραμοπούλου

δημοσιογράφο στην Αίθουσα του Θρόνου του επισκοπείου της

Ι Μητροπόλεως Κερκύρας Φωτογραφία από την πρόσφατη επίσκεψη

του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας στο νησί του Καποδίστρια την

οποία μας έστειλε πρόθυμα από την Κωνσταντινούπολη ο καλός φίλος

κ Νίκος Μαγγίνας προσωπικός φωτογράφος του Πατριάρχη

(συνέχεια από τη σελ 1)

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

Είναι γνωστό ότι η ιστο-ρία των ΕμπορικώνΟδηγών της Σμύρνης

ξεκινάει με τα Ημερολόγια Οδηγούς της Αμάλθειας απότο 1888 (Οδ Λαμψίδης Συμ-

βολή στην οικονομική ζωή της

Σμύρνης μετά το 1870 2009)για να συνεχιστεί με τη σειράτων Εμπορικών Οδηγών τωνDe Andria Nalpas Σχετικάγράφει ο Οδ Λαμψίδης στονπρόλογο (σ 19) ότι ο Οδηγόςτού 1888 είναι laquoη παλαιότερη

προσιτή σε εμάς πηγήraquo Οι Εμπορικοί Οδηγοί της

Σμύρνης αλλά και της Κων-σταντινούπολης αποτελούναναμφισβήτητα πολύτιμες πη-γές για το εμπόριο την εκπαί-δευση αλλά και την καθημερι-νότητα των κατοίκων της ΜΑσίας Στη σημασία των Οδη-γών αυτών αναφέρθηκε ο ΦΦάλμπος ήδη από τη δεκαετίατου 1960 laquo[hellip] σπουδαίο στο εί-

δος του γιατί μας παρέχει άγνω-

στες πολύτιμες σήμερα πλη-

ροφορίες για το εμπόριο της

Σμύρνης του τέλους του 19ου

αιώνα [hellip] πολύτιμος πληρο-

φοριοδότηςraquo (Φ ΦάλμποςlaquoΜπεζεστένια και χάνια τηςΣμύρνηςraquo περ Μικρασιατικά

Χρονικά τ Θrsquo 1961 σ 147)Πιθανώς όμως ο παλαιότε-

ρος Εμπορικός Οδηγός τηςΣμύρνης να είναι του 18761Εντόπισα στην ιστοσελίδα Δη-μόσιες Βιβλιοθήκες (httpdiglibypepthgrawwebmainjsp) ψηφιακό αντίγραφο (pdf) μετον τίτλο Ημερολόγιον και Οδη-

γός Σμύρνης του βισεκτου (sic)

έτους 1876 εκδίδοται κατrsquo έτος

υπό ΘΚ και ΣΚ έτος αrsquo ενΣμύρνη τύποις laquoΣμύρνηςraquo(1875) το οποίο προέρχεταιαπό τη Βιβλιοθήκη της Ηγεμο-νίας Σάμου και σήμερα βρί-σκεται στη Δημόσια ΚεντρικήΙστορική Βιβλιοθήκη Σάμου

(httppubliclibsypepthgrfrontofficeportalaspcpage=NODEampcnode=90) Το 1898 ηΔημόσια Βιβλιοθήκη αριθμού-σε 3752 τόμους Η Βιβλιοθήκηδιαθέτει σήμερα περίπου 30000τεκμήρια

Το Ημερολόγιο Οδηγόςτου 1876 πρόκειται για ένα μι-κρό βιβλίο 72 σελίδων με τηγνωστή ndashαπό τους μεταγενέ-στερους Οδηγούς Ημερολό-γιαndash διάταξη Μέρος πρώτο -Ημερολόγιο και μέρος δεύτερο(το πιο ενδιαφέρον κατά τηγνώμη μου) Οδηγός (σσ 25-70) Κλείνει με ένα πολύ ειδικόθέμα τον κανονισμό για τα δι-πλού μισθώματος (ιτζαρετεΐν)κατεχόμενα επίστεγα τε (μουσ-σακαφάτ) και άστεγα (μουστε-γηλάτ) βακουφικά κτήματα

Για το δεύτερο μέρος υπάρ-χει η εξής περιγραφή (περιε-χόμενα) laquoΠεριέχον τας εγχω-ρίους αρχάς μετά των συμβου-λίων δικαστηρίων διευθύνσε-ων και των διαφόρων γραφεί-ων αυτών τας εκκλησιαστικάςαρχάς μετά των ναών και νε-κροταφείων τα προξενεία ταεκπαιδευτικά καταστήματα δη-μόσια και ιδιωτικά διδασκά-λους κλειδοκυμβάλου και χο-ρού βιβλιοθήκας και μουσείασυλλόγους λέσχας και φιλαν-θρωπικά καταστήματα εφημε-

ρίδας και περιοδικά τυπογρα-φεία βιβλιοπωλεία χαρτοπω-λεία και βιβλιοδετεία δικηγό-ρους ιατρούς εμβολιαστάςοδοντοποιούς φαρμακοποιούςκαλλιτέχνας τράπεζας και με-σίτας συναλλαγών εμπόρουςμεσίτας και ναυλομεσίτας τα-χυδρομεία πρακτορεία ασφα-λιστικάς εταιρίας ξενοδοχείακαπνεργοστάσια ζαχαροπλα-στεία βιομηχανικά καταστή-ματα δημόσια έργα αφίξεις καιαναχωρήσεις ατμοπλοίων τι-μολόγιον ναύλων τιμολόγιοντηλεγραφικών τελώνraquo

Ενδεικτικά και μόνο γιαέναν Οδηγό που αξίζει σίγου-ρα μία επανέκδοση ή πιο ανα-λυτική παρουσίαση σημειώνωτον Έλληνα ιατρό του αrsquo τάγ-ματος της Σμύρνης ταγματάρ-χη ΑΘ Αποστολίδη τους υπαλ-λήλους του Ελληνικού Προξε-νείου Α Τζιβόγλου (διερμη-νέας) Κ Κάππα (συμβολαιο-γράφος) Δ Σέμψη (γραμματέ-ας) Γ Σπαχή (λιμενάρχης) καιΓεώργιο Δ Κωνσταντινίδη (δι-καστικός κλητήρας) Αναφέ-ρονται 1800 μαθητές στην Ευ-αγγελική Σχολή και την Κιου-πετζόγλειο (παράρτημα της Ευ-αγγελικής) 120 μαθητές στο

Ελληνικό Σχολείο Αγ Δημη-τρίου 150 στο Ελλ ΣχολείοΑγίου Ιωάννου 200 μαθητέςστο Ελλ Σχολείο άνω συνοι-κίας κα Ο Οδηγός σημειώνειγια το Σχολείον του Λαού (οδόςΡόδων) laquoΣυσταθέν και διατη-ρούμενον υπό του ldquoΣυλλόγουΟμήρουrdquo εργάζεται μόνον ταςεσπέρας Εν τούτω φοιτώσι πά-σης τάξεως εργάται διδασκό-μενοι τα αναγκαιώτερα καιχρησιμώτερα τη τάξει αυτώνμαθήματα υπό τινων μελών τουΣυλλόγου τούτουraquo και για ταΔημόσια Σχολεία θηλέων 700μαθήτριες στο Ανώτατο Παρ-θεναγωγείο Αγ Φωτεινής (δι-ευθύντρια Σαπφώ Λεοντιάςδασκάλα κλειδοκυμβάλου ηΚατίνα Μαζάτ επιμελήτρια επίτων εργατιδών του laquoκαταστή-ματος των Βαπτιστικώνraquo πουλειτουργούσε η σχολή η Το-σκάνα Βλέσσα) 120 μαθήτριεςστο Παρθεναγωγείο Αγ Αι-κατερίνης 200 στο Παρθενα-γωγείο Αγ Ιωάννου - Σχοινά-δικα 150 στο Παρθεναγωγείοτης άνω συνοικίας κα Από ταιδιωτικά σημειώνω το ΣχολείονΥγιεινής Γυμναστικής laquoΟ Ιπ-ποκράτηςraquo στην οδό Σκαλαμ-βρίνη με διευθυντή τον Μ

4 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Ο παλαιότερος σωζόμενοςΕμπορικός Οδηγός της Σμύρνης 1876

Του ΠΕΤΡΟΥ ΜΕΧΤΙΔΗ

Επάνω Δάσκαλοι του κλειδοκυμβάλου με τη σειρά που καταχωρούνται

στον Εμπορικό Οδηγό Σμύρνης του 1876 Αριστερά Το εξώφυλλο από το

Ημερολόγιον και Οδηγός Σμύρνης του βισέκτου (sic) έτους 1876

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 5

Μετά τις πρόσφατες εκλο-

γές που πραγματοποιή-

θηκαν στην Ελληνική Επιτρο-

πή Σπουδών Νοτιοανατολι-

κής Ευρώπης (ΕΕΣΝΑΕ)

νέος πρόεδρος του επιστη-

μονικού αυτού σωματείου

που αποτελεί την ελληνική

εθνική Επιτροπή της Διε-

θνούς Ενώσεως Σπουδών

ΝΑ Ευρώπης εξελέγη για

την τριετία 2014 - 2017 ένας

δικός μας άνθρωπος ο οικο-

νομολόγος ndash ομ τακτικός κα-

θηγητής Πολιτικών και Οικο-

νομικών Επιστημών της Σχο-

λής Ευελπίδων κ Σάββας

Παρ Σπέντζας (φωτό)

Ο καθηγητής Σπέντζας

με καταγωγή από την Πέρ-

γαμο και τη Σμύρνη είναι ευ-

ρύτατα γνωστός τόσο για

το πολυδιάστατο επιστημο-

νικό του έργο όσο και για

την προσήλωσή του στην

αρχή της νομιμότητας και

των υπέρ αυτής αγώνων

του Σταματώ εδώ το λιτό

μου σημείωμα για να μην

προσκρούσω στην εγνωσμέ-

νη μετριοφροσύνη του εκλε-

κτού συμπατριώτη καθηγη-

τή αναφέροντας μόνο πως

ο κ Σάββας Σπέντζας είναι η

μοναδική περίπτωση ακαδη-

μαϊκού διδασκάλου που

επειδή αρνήθηκε τη δικτατο-

ρία τιμωρήθηκε επί Δημο-

κρατίας

Ν Χ Β

Γρηγοριάδη το οποίο δεν ανα-φέρεται στο βιβλίο Η Παιδεία

στη Σμύρνη του Χρ Σολομωνί-δη Ο Μ Γρηγοριάδης ταυτί-ζεται με τον αναφερόμενο ωςομιλητή σε διαλέξεις του Ανα-γνωστηρίου laquoΗ Ομόνοιαraquo (ΧρΣολομωνίδης όπ σ 208)

Εκτός των σχολείων ο Οδη-γός αναφέρει και (ιδιώτες) εκ-παιδευτικούς στις κατηγορίεςδιδάσκαλου διπλογραφίαςκλειδοκυμβάλου ρυθμιστώνκλειδοκυμβάλου και χοροδι-δασκάλους (Καπελέτης Δημ δίοδος Γκιζ Καρπούζης Ι αί-θουσα Θεάτρου Σμύρνης ΡέβεζΣτ οδός Χατζή ΝικολάουΓιαννακόγλου)

Αναφέρεται το ΘέατρονΣμύρνης laquoεις Χωριάτη Αλά-νιrsquoraquo το οποίο την περίοδο 1875-6 έπαιζε είχε διευθύντρια τηνΔ Αλεξιάδου και 18 ηθοποιούς(πχ Πιπίνα Βονοσέρα ΕλένηΧέλμη Ν Καρδοβίλης Σ Δη-μητριάδης) και το Θέατρον Αρ-μενικόν Βασπουραγκάν στηνοδό Ναζλή της αρμένικης συ-νοικίας (σ 43)

Ο Οδηγός συνεχίζει (σ 46 κεξ) με τις κατηγορίες των επαγ-γελματιών που ήδη παρέθεσαστην περιγραφή περιεχόμεναΑναφέρονται 52 ιατροί 3οφθαλμίατροι 5 οδοντοποιοί(sic) και 33 φαρμακεία ndash σεπολλά από τα οποία εξέταζανκαι ιατροί Ο οδηγός παραθέ-

τει μία ολόκληρη σειρά απόκαλλιτέχνες (αγιογράφους αρ-χιτέκτονες ανδριαντοποιούςγλύπτες ζωγράφους καλλι-γράφους ξυλογράφους ξυλο-γλύπτες) μία πολύ χρήσιμηπηγή αφού κάποιοι από αυτούςπροφανώς εργάστηκαν και έχτι-σαν ή διακόσμησαν οικίες καιεκκλησίες της Σμύρνης και τηςευρύτερης περιοχής Σημειώνωτους αγιογράφους αδελφούςΑρμενοπούλου ΒεζυρόπουλοΚ Γεννάδιο Ν Μιμήκο ΑρΣαράντη Εμμ Σκίζα Χ ΜιχΨάλτη Ι και Κωστή Φυσικάιδιαίτερη σημασία έχει η πα-ρουσία των γλυπτών Χαλεπά Ακαι Ζ και Ι της οικογένειας Τη-νίων γλυπτών με αναφορά στηθέση των εργαστηρίων τουςοδός Βαλτατζή Μαγαζιά καιΑγγλικής Σκάλας Γνωστά έργατων Χαλεπάδων στη Μ Ασίαείναι στον ναό Εισοδίων Θεο-τόκου στα Αλάτσατα (1861-73) τέμπλο Αγ Ιωάννου Προ-δρόμου Σμύρνη (1871) και μνη-μείο μαρμάρινο στη Σμύρνη(1873) (Στρατής Δούκας Γιαν-

νούλης Χαλεπάς 1967 και ΝέαΒιογραφικά 1952)

Αναμενόμενη είναι βέβαια ηπαρουσίαση σε πάνω από έξισελίδες εμπόρων της Σμύρ-νης Αν και σημειώνονται 260προφανώς και δεν είναι όλοιΕνδεικτικά και πάλι αναφέρωτους αδελφούς Αλλιώτη (οδός

Φραγκομαχαλά) και Πέτρο Αλ-λιώτη (μικρό Βεζύρ χάνι) τηςγνωστής οικογένειας τον ΓΑρμάο (δίοδος Μιγκέτη) τονΒαν Λένεπ (έχει σχέση με τονομώνυμο μισσιονάριο) τονΑντ Δάνδρια (στην ομώνυμηδίοδο) και Πέτρο Δάνδρια ndashσυγγενείς του εκδότη των με-ταγενέστερων εμπορικών οδη-γών ndash τον Νικ Δρομοκαΐτη2τον Λεωνίδα Λάτρη (συγγενήτου αρχιτέκτονα ΞενοφώνταΛάτρη) τον Όνιζερ (στην ομώ-νυμη δίοδο)

Μιλώντας για μία εποχήακριβώς πριν από την επέκτασητης Σμύρνης και των εμπορικώνδραστηριοτήτων προς την προ-κυμαία είναι χρήσιμη η παρά-θεση των ξενοδοχείων του Οδη-γού των δύο Αυγούστων (οδόςΤράσσα) Απόλλων (Φασουλά)Ευρώπης (δίοδος Μιγκέτη)Μούλλερ (δίοδος Κράμερ) Πό-λεως (Αγγλική Σκάλα) Θεο-δώρου (έξωθι διόδου Κράμερ)της ηγεμονίας Σάμου (Γαλάζιο)και Σμύρνα (οδός ΠαλαιούΦρουρίου) Η άγνωστη αυτήοδός ταυτίζεται με δρόμο κοντάστο κάστρο του Πάγου (παλιόκάστρο) ή με δρόμο κοντά στομόλις κατεδαφισθέν Κρομμυ-δόκαστρο (βλ Π ΜεχτίδηςΚρομμυδόκαστρο ndash το χαμένο

κάστρο της Σμύρνης 2012) Πιολογικό μου φαίνεται ένα ξενο-δοχείο να βρισκόταν κοντά στο

κέντρο της πόλης στο Φραγκο-μαχαλά και το τελωνείο παράστο εσωτερικό προς τον Πάγο

Πιθανώς λοιπόν μιλάμε γιατον παλαιότερο γνωστό Εμπο-ρικό Οδηγό της Σμύρνης ίσωςκαι για τον πρώτο που εκδόθη-κε Η έλλειψη αυτή στη βιβλιο-γραφία3 δεν με βοήθησε στο ναεντοπίσω τους συγγραφείς ΟΣΚ ταυτίζεται με τον Σ Κεσ-σίσογλους καθηγητή μαθημα-τικών στην Ευαγγελική Σχο-λή Με τον έμπορο ΣτέφανοΚεσσίσογλους (μικρό βεζύρχάνι) ή πρόκειται για δύο (ΘΚκαι ΣΚ) άγνωστούς μας επί-δοξους εκδότες οδηγών πουδεν είχαν την τύχη να δουν τηνπροσπάθειά τους να μακροη-μερεύει όπως οι μεταγενέστε-ροι Οδηγοί της Αμάλθειας ή τωνDe Andria Nalpas Εκτός εάνυπάρχουν και άλλα Ημερολό-για Οδηγοί τα οποία laquoλαν-θάνουνraquo

Σημειώσεις1 Ήδη όμως από το 1868 ο

Raphael C Cervati εκδίδει τον LIndi-cateur Constantinopolitain GuideCommercial 1868-9

2 Συγγενής του Χιώτη εμπόρουκαι ευεργέτη Ζώρζη Δρομοκαΐτη

3 Όπως ήδη αναγράφηκε δεναναφέρεται από τον Οδ Λαμψίδη ού-τε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα Ημερολόγια httpwwwgreek-lan-guagegrgreekLangliteraturebibli-ographiesto_greeklist_1htmlanc7

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΠΕΝΤΖΑΣ

Νέος πρόεδρος στην ΕΕΣΝΑΕ

ΟΝικόλαος Καπνιάς γεν-νήθηκε στο Βαθύ τηςΣάμου το 1865 Ήταν το

πρώτο παιδί της Πολυξένης καιτου Δημητρού Σαμιώτη καρα-βοκύρη κι εμπορευόμενου Λέ-γεται πως το επίθετο Καπνιάςπροήλθε από την πειρακτική έκ-φραση laquoΈρχεται ο Καπνιάςhellipraquoμε την οποία υποδέχτηκαν τονκαπεταν Δημητρό οι συμπα-τριώτες του όταν πρωτομπήκεστο λιμάνι της Σάμου έχονταςαντικαταστήσει το ιστιοφόροτου με ένα από τα πρώτα ατμό-πλοια του νησιού

Η Πολυξένη πέθανε νέα αφή-νοντας δύο μικρά παιδιά το Νι-κολάκη και το Γιαννακό ενώ έναακόμη αγόρι ο Ζήνων (Τζανέ-τος) γεννήθηκε από δεύτερογάμο του Δημητρού

Ο Νικολάκης σπούδασε φι-λολογία στο Πανεπιστήμιο τηςΑθήνας Δίδαξε αρχικά στηΣάμο και στη συνέχεια διορί-στηκε στο Αϊδίνι της ΜικράςΑσίας Εκεί γνώρισε την ΕλένηΣγουρίτσα που είχε μόλις απο-φοιτήσει από το Ομήρειο κόρητου Κωνσταντίνου Σγουρίτσαεμπορευόμενου από το Βασαράτης Λακωνίας και της Ευθα-λίας Δεληγιάννη αδελφής τουγνωστού Αϊντινιού laquoτζινιέρηraquoΑνδρέα Δεληγιάννη1 Παντρεύ-τηκαν στις αρχές του 1900 καιαπέκτησαν δύο παιδιά την Πο-λυξένη και τον Δημητράκη όσοακόμα ζούσαν στο Αϊδίνι

Όταν ο Νικόλαος διορίστηκεστη Σμύρνη μετακόμισαν στηνΠούντα σrsquo ένα διώροφο σπίτι τηςοδού Καρντελίνα 15 κοντά στονσιδηροδρομικό σταθμό του Αϊ-δινίου Το σπίτι αυτό που επέ-ζησε της φωτιάς κατοικήθηκεαργότερα από κάποια οικογέ-νεια Τόκταν που τη δεκαετία του1950 φιλοξένησε με ξεχωριστήευγένεια τον γιο τού καθηγητήΚαι δεν είναι δύσκολο να φα-

νταστούμε την συγκίνησή αυτούτου τελευταίου μπροστά στα ζω-ντανά ακόμα κατάλοιπα μιαςχαμένης ζωής που αντίκρισεστο πατρικό του σπίτι το πιάνοκαι τον μπουφέ της οικογένειαςΤο σπίτι αυτό ήταν ένα από τατελευταία του δρόμου που πα-ρέμενε όρθιο αν και ετοιμόρ-ροπο μέχρι το 2009

Ο Νικόλαος Καπνιάς δίδαξεστη Σμύρνη στην ΕυαγγελικήΣχολή και στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Δίδαξε επίσης στη

Σχολή Αρώνη και κάποιες ώρεςστη Σχολή Δαλδάκη και στοΟμήρειο

Παρότι ήταν ως άνθρωποςκαι ως καθηγητής πολύ αυστη-ρός αγαπούσε πολύ τα παιδιάκαι βοηθούσε ανιδιοτελώς μα-θητές που είχαν ανάγκη Τιςιδιωτικές αυτές παραδόσεις επέ-τρεπε να τις παρακολουθούνκαι άλλα παιδιά ως ακροατές Ηγειτονοπούλα του και φίλη τωνπαιδιών του Γιώτα Διαμαντί-δου (σύζ Κουλούρη) μιλούσε

με συγκίνηση για τα πόσα έμα-θε ως ακροάτρια αυτών των μα-θημάτων

Η καταστροφή βρήκε στηΣμύρνη όλη την οικογένεια τουΝικολάου Καπνιά ακόμα καιτον πρωτοετή της ιατρικής γιοτου που είχε επιστρέψει από τηνΑθήνα για διακοπές Επέζησανέχοντας βιώσει την πιο σκληρήφάση των γεγονότων

Πρόσφυγας στη Σάμο φιλο-ξενήθηκε για λίγο μαζί με την οι-κογένειά του στο σπίτι του αδελ-φού του Γιαννακού φαρμακο-

ποιού στο Βαθύ περιμένονταςτον πρώτο του διορισμό στηνΙκαρία Φαίνεται όμως πως οιεξαιρετικά δυσμενείς συνθήκεςτής εκεί παραμονής τους τονυποχρέωσαν να ζητήσει μετά-θεση Η νέα του τοποθέτησηστην Πύλο ανάγκασε την οικο-γένεια να διασκορπιστεί αφούο φοιτητής γιος του δεν μπο-ρούσε νrsquo ακολουθήσει

Στη συνέχεια υπηρέτησε γιακάποιο διάστημα στο Λαύριοκαι κατέληξε γυμνασιάρχης στογυμνάσιο Παγκρατίου που εξα-

6 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Νικόλαος Δημ Καπνιάς (1865-1943)Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΑΠΟΣΤΑΘΗ - ΚΑΠΝΙΑ

Ο Νικόλαος Καπνιάς και η σύζυγός του Ελένη Καπνιά το γένος Σγουρίτσα

Τελειόφοιτοι μαθητές της Ευαγγελικής Σχολής του 1920 με το γυμνασιάρχη Νικόλαο Λιθοξόο (στο κέντρο της

αrsquo σειράς δίπλα στον ιεροδιάκονο Γρηγόρ Ορφανίδη) και τους καθηγητές τους Πρώτος από δεξιά ο φιλόλογος

Νικόλαος Καπνιάς

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 4: Μικρασιατική Ηχώ_427

Είναι γνωστό ότι η ιστο-ρία των ΕμπορικώνΟδηγών της Σμύρνης

ξεκινάει με τα Ημερολόγια Οδηγούς της Αμάλθειας απότο 1888 (Οδ Λαμψίδης Συμ-

βολή στην οικονομική ζωή της

Σμύρνης μετά το 1870 2009)για να συνεχιστεί με τη σειράτων Εμπορικών Οδηγών τωνDe Andria Nalpas Σχετικάγράφει ο Οδ Λαμψίδης στονπρόλογο (σ 19) ότι ο Οδηγόςτού 1888 είναι laquoη παλαιότερη

προσιτή σε εμάς πηγήraquo Οι Εμπορικοί Οδηγοί της

Σμύρνης αλλά και της Κων-σταντινούπολης αποτελούναναμφισβήτητα πολύτιμες πη-γές για το εμπόριο την εκπαί-δευση αλλά και την καθημερι-νότητα των κατοίκων της ΜΑσίας Στη σημασία των Οδη-γών αυτών αναφέρθηκε ο ΦΦάλμπος ήδη από τη δεκαετίατου 1960 laquo[hellip] σπουδαίο στο εί-

δος του γιατί μας παρέχει άγνω-

στες πολύτιμες σήμερα πλη-

ροφορίες για το εμπόριο της

Σμύρνης του τέλους του 19ου

αιώνα [hellip] πολύτιμος πληρο-

φοριοδότηςraquo (Φ ΦάλμποςlaquoΜπεζεστένια και χάνια τηςΣμύρνηςraquo περ Μικρασιατικά

Χρονικά τ Θrsquo 1961 σ 147)Πιθανώς όμως ο παλαιότε-

ρος Εμπορικός Οδηγός τηςΣμύρνης να είναι του 18761Εντόπισα στην ιστοσελίδα Δη-μόσιες Βιβλιοθήκες (httpdiglibypepthgrawwebmainjsp) ψηφιακό αντίγραφο (pdf) μετον τίτλο Ημερολόγιον και Οδη-

γός Σμύρνης του βισεκτου (sic)

έτους 1876 εκδίδοται κατrsquo έτος

υπό ΘΚ και ΣΚ έτος αrsquo ενΣμύρνη τύποις laquoΣμύρνηςraquo(1875) το οποίο προέρχεταιαπό τη Βιβλιοθήκη της Ηγεμο-νίας Σάμου και σήμερα βρί-σκεται στη Δημόσια ΚεντρικήΙστορική Βιβλιοθήκη Σάμου

(httppubliclibsypepthgrfrontofficeportalaspcpage=NODEampcnode=90) Το 1898 ηΔημόσια Βιβλιοθήκη αριθμού-σε 3752 τόμους Η Βιβλιοθήκηδιαθέτει σήμερα περίπου 30000τεκμήρια

Το Ημερολόγιο Οδηγόςτου 1876 πρόκειται για ένα μι-κρό βιβλίο 72 σελίδων με τηγνωστή ndashαπό τους μεταγενέ-στερους Οδηγούς Ημερολό-γιαndash διάταξη Μέρος πρώτο -Ημερολόγιο και μέρος δεύτερο(το πιο ενδιαφέρον κατά τηγνώμη μου) Οδηγός (σσ 25-70) Κλείνει με ένα πολύ ειδικόθέμα τον κανονισμό για τα δι-πλού μισθώματος (ιτζαρετεΐν)κατεχόμενα επίστεγα τε (μουσ-σακαφάτ) και άστεγα (μουστε-γηλάτ) βακουφικά κτήματα

Για το δεύτερο μέρος υπάρ-χει η εξής περιγραφή (περιε-χόμενα) laquoΠεριέχον τας εγχω-ρίους αρχάς μετά των συμβου-λίων δικαστηρίων διευθύνσε-ων και των διαφόρων γραφεί-ων αυτών τας εκκλησιαστικάςαρχάς μετά των ναών και νε-κροταφείων τα προξενεία ταεκπαιδευτικά καταστήματα δη-μόσια και ιδιωτικά διδασκά-λους κλειδοκυμβάλου και χο-ρού βιβλιοθήκας και μουσείασυλλόγους λέσχας και φιλαν-θρωπικά καταστήματα εφημε-

ρίδας και περιοδικά τυπογρα-φεία βιβλιοπωλεία χαρτοπω-λεία και βιβλιοδετεία δικηγό-ρους ιατρούς εμβολιαστάςοδοντοποιούς φαρμακοποιούςκαλλιτέχνας τράπεζας και με-σίτας συναλλαγών εμπόρουςμεσίτας και ναυλομεσίτας τα-χυδρομεία πρακτορεία ασφα-λιστικάς εταιρίας ξενοδοχείακαπνεργοστάσια ζαχαροπλα-στεία βιομηχανικά καταστή-ματα δημόσια έργα αφίξεις καιαναχωρήσεις ατμοπλοίων τι-μολόγιον ναύλων τιμολόγιοντηλεγραφικών τελώνraquo

Ενδεικτικά και μόνο γιαέναν Οδηγό που αξίζει σίγου-ρα μία επανέκδοση ή πιο ανα-λυτική παρουσίαση σημειώνωτον Έλληνα ιατρό του αrsquo τάγ-ματος της Σμύρνης ταγματάρ-χη ΑΘ Αποστολίδη τους υπαλ-λήλους του Ελληνικού Προξε-νείου Α Τζιβόγλου (διερμη-νέας) Κ Κάππα (συμβολαιο-γράφος) Δ Σέμψη (γραμματέ-ας) Γ Σπαχή (λιμενάρχης) καιΓεώργιο Δ Κωνσταντινίδη (δι-καστικός κλητήρας) Αναφέ-ρονται 1800 μαθητές στην Ευ-αγγελική Σχολή και την Κιου-πετζόγλειο (παράρτημα της Ευ-αγγελικής) 120 μαθητές στο

Ελληνικό Σχολείο Αγ Δημη-τρίου 150 στο Ελλ ΣχολείοΑγίου Ιωάννου 200 μαθητέςστο Ελλ Σχολείο άνω συνοι-κίας κα Ο Οδηγός σημειώνειγια το Σχολείον του Λαού (οδόςΡόδων) laquoΣυσταθέν και διατη-ρούμενον υπό του ldquoΣυλλόγουΟμήρουrdquo εργάζεται μόνον ταςεσπέρας Εν τούτω φοιτώσι πά-σης τάξεως εργάται διδασκό-μενοι τα αναγκαιώτερα καιχρησιμώτερα τη τάξει αυτώνμαθήματα υπό τινων μελών τουΣυλλόγου τούτουraquo και για ταΔημόσια Σχολεία θηλέων 700μαθήτριες στο Ανώτατο Παρ-θεναγωγείο Αγ Φωτεινής (δι-ευθύντρια Σαπφώ Λεοντιάςδασκάλα κλειδοκυμβάλου ηΚατίνα Μαζάτ επιμελήτρια επίτων εργατιδών του laquoκαταστή-ματος των Βαπτιστικώνraquo πουλειτουργούσε η σχολή η Το-σκάνα Βλέσσα) 120 μαθήτριεςστο Παρθεναγωγείο Αγ Αι-κατερίνης 200 στο Παρθενα-γωγείο Αγ Ιωάννου - Σχοινά-δικα 150 στο Παρθεναγωγείοτης άνω συνοικίας κα Από ταιδιωτικά σημειώνω το ΣχολείονΥγιεινής Γυμναστικής laquoΟ Ιπ-ποκράτηςraquo στην οδό Σκαλαμ-βρίνη με διευθυντή τον Μ

4 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Ο παλαιότερος σωζόμενοςΕμπορικός Οδηγός της Σμύρνης 1876

Του ΠΕΤΡΟΥ ΜΕΧΤΙΔΗ

Επάνω Δάσκαλοι του κλειδοκυμβάλου με τη σειρά που καταχωρούνται

στον Εμπορικό Οδηγό Σμύρνης του 1876 Αριστερά Το εξώφυλλο από το

Ημερολόγιον και Οδηγός Σμύρνης του βισέκτου (sic) έτους 1876

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 5

Μετά τις πρόσφατες εκλο-

γές που πραγματοποιή-

θηκαν στην Ελληνική Επιτρο-

πή Σπουδών Νοτιοανατολι-

κής Ευρώπης (ΕΕΣΝΑΕ)

νέος πρόεδρος του επιστη-

μονικού αυτού σωματείου

που αποτελεί την ελληνική

εθνική Επιτροπή της Διε-

θνούς Ενώσεως Σπουδών

ΝΑ Ευρώπης εξελέγη για

την τριετία 2014 - 2017 ένας

δικός μας άνθρωπος ο οικο-

νομολόγος ndash ομ τακτικός κα-

θηγητής Πολιτικών και Οικο-

νομικών Επιστημών της Σχο-

λής Ευελπίδων κ Σάββας

Παρ Σπέντζας (φωτό)

Ο καθηγητής Σπέντζας

με καταγωγή από την Πέρ-

γαμο και τη Σμύρνη είναι ευ-

ρύτατα γνωστός τόσο για

το πολυδιάστατο επιστημο-

νικό του έργο όσο και για

την προσήλωσή του στην

αρχή της νομιμότητας και

των υπέρ αυτής αγώνων

του Σταματώ εδώ το λιτό

μου σημείωμα για να μην

προσκρούσω στην εγνωσμέ-

νη μετριοφροσύνη του εκλε-

κτού συμπατριώτη καθηγη-

τή αναφέροντας μόνο πως

ο κ Σάββας Σπέντζας είναι η

μοναδική περίπτωση ακαδη-

μαϊκού διδασκάλου που

επειδή αρνήθηκε τη δικτατο-

ρία τιμωρήθηκε επί Δημο-

κρατίας

Ν Χ Β

Γρηγοριάδη το οποίο δεν ανα-φέρεται στο βιβλίο Η Παιδεία

στη Σμύρνη του Χρ Σολομωνί-δη Ο Μ Γρηγοριάδης ταυτί-ζεται με τον αναφερόμενο ωςομιλητή σε διαλέξεις του Ανα-γνωστηρίου laquoΗ Ομόνοιαraquo (ΧρΣολομωνίδης όπ σ 208)

Εκτός των σχολείων ο Οδη-γός αναφέρει και (ιδιώτες) εκ-παιδευτικούς στις κατηγορίεςδιδάσκαλου διπλογραφίαςκλειδοκυμβάλου ρυθμιστώνκλειδοκυμβάλου και χοροδι-δασκάλους (Καπελέτης Δημ δίοδος Γκιζ Καρπούζης Ι αί-θουσα Θεάτρου Σμύρνης ΡέβεζΣτ οδός Χατζή ΝικολάουΓιαννακόγλου)

Αναφέρεται το ΘέατρονΣμύρνης laquoεις Χωριάτη Αλά-νιrsquoraquo το οποίο την περίοδο 1875-6 έπαιζε είχε διευθύντρια τηνΔ Αλεξιάδου και 18 ηθοποιούς(πχ Πιπίνα Βονοσέρα ΕλένηΧέλμη Ν Καρδοβίλης Σ Δη-μητριάδης) και το Θέατρον Αρ-μενικόν Βασπουραγκάν στηνοδό Ναζλή της αρμένικης συ-νοικίας (σ 43)

Ο Οδηγός συνεχίζει (σ 46 κεξ) με τις κατηγορίες των επαγ-γελματιών που ήδη παρέθεσαστην περιγραφή περιεχόμεναΑναφέρονται 52 ιατροί 3οφθαλμίατροι 5 οδοντοποιοί(sic) και 33 φαρμακεία ndash σεπολλά από τα οποία εξέταζανκαι ιατροί Ο οδηγός παραθέ-

τει μία ολόκληρη σειρά απόκαλλιτέχνες (αγιογράφους αρ-χιτέκτονες ανδριαντοποιούςγλύπτες ζωγράφους καλλι-γράφους ξυλογράφους ξυλο-γλύπτες) μία πολύ χρήσιμηπηγή αφού κάποιοι από αυτούςπροφανώς εργάστηκαν και έχτι-σαν ή διακόσμησαν οικίες καιεκκλησίες της Σμύρνης και τηςευρύτερης περιοχής Σημειώνωτους αγιογράφους αδελφούςΑρμενοπούλου ΒεζυρόπουλοΚ Γεννάδιο Ν Μιμήκο ΑρΣαράντη Εμμ Σκίζα Χ ΜιχΨάλτη Ι και Κωστή Φυσικάιδιαίτερη σημασία έχει η πα-ρουσία των γλυπτών Χαλεπά Ακαι Ζ και Ι της οικογένειας Τη-νίων γλυπτών με αναφορά στηθέση των εργαστηρίων τουςοδός Βαλτατζή Μαγαζιά καιΑγγλικής Σκάλας Γνωστά έργατων Χαλεπάδων στη Μ Ασίαείναι στον ναό Εισοδίων Θεο-τόκου στα Αλάτσατα (1861-73) τέμπλο Αγ Ιωάννου Προ-δρόμου Σμύρνη (1871) και μνη-μείο μαρμάρινο στη Σμύρνη(1873) (Στρατής Δούκας Γιαν-

νούλης Χαλεπάς 1967 και ΝέαΒιογραφικά 1952)

Αναμενόμενη είναι βέβαια ηπαρουσίαση σε πάνω από έξισελίδες εμπόρων της Σμύρ-νης Αν και σημειώνονται 260προφανώς και δεν είναι όλοιΕνδεικτικά και πάλι αναφέρωτους αδελφούς Αλλιώτη (οδός

Φραγκομαχαλά) και Πέτρο Αλ-λιώτη (μικρό Βεζύρ χάνι) τηςγνωστής οικογένειας τον ΓΑρμάο (δίοδος Μιγκέτη) τονΒαν Λένεπ (έχει σχέση με τονομώνυμο μισσιονάριο) τονΑντ Δάνδρια (στην ομώνυμηδίοδο) και Πέτρο Δάνδρια ndashσυγγενείς του εκδότη των με-ταγενέστερων εμπορικών οδη-γών ndash τον Νικ Δρομοκαΐτη2τον Λεωνίδα Λάτρη (συγγενήτου αρχιτέκτονα ΞενοφώνταΛάτρη) τον Όνιζερ (στην ομώ-νυμη δίοδο)

Μιλώντας για μία εποχήακριβώς πριν από την επέκτασητης Σμύρνης και των εμπορικώνδραστηριοτήτων προς την προ-κυμαία είναι χρήσιμη η παρά-θεση των ξενοδοχείων του Οδη-γού των δύο Αυγούστων (οδόςΤράσσα) Απόλλων (Φασουλά)Ευρώπης (δίοδος Μιγκέτη)Μούλλερ (δίοδος Κράμερ) Πό-λεως (Αγγλική Σκάλα) Θεο-δώρου (έξωθι διόδου Κράμερ)της ηγεμονίας Σάμου (Γαλάζιο)και Σμύρνα (οδός ΠαλαιούΦρουρίου) Η άγνωστη αυτήοδός ταυτίζεται με δρόμο κοντάστο κάστρο του Πάγου (παλιόκάστρο) ή με δρόμο κοντά στομόλις κατεδαφισθέν Κρομμυ-δόκαστρο (βλ Π ΜεχτίδηςΚρομμυδόκαστρο ndash το χαμένο

κάστρο της Σμύρνης 2012) Πιολογικό μου φαίνεται ένα ξενο-δοχείο να βρισκόταν κοντά στο

κέντρο της πόλης στο Φραγκο-μαχαλά και το τελωνείο παράστο εσωτερικό προς τον Πάγο

Πιθανώς λοιπόν μιλάμε γιατον παλαιότερο γνωστό Εμπο-ρικό Οδηγό της Σμύρνης ίσωςκαι για τον πρώτο που εκδόθη-κε Η έλλειψη αυτή στη βιβλιο-γραφία3 δεν με βοήθησε στο ναεντοπίσω τους συγγραφείς ΟΣΚ ταυτίζεται με τον Σ Κεσ-σίσογλους καθηγητή μαθημα-τικών στην Ευαγγελική Σχο-λή Με τον έμπορο ΣτέφανοΚεσσίσογλους (μικρό βεζύρχάνι) ή πρόκειται για δύο (ΘΚκαι ΣΚ) άγνωστούς μας επί-δοξους εκδότες οδηγών πουδεν είχαν την τύχη να δουν τηνπροσπάθειά τους να μακροη-μερεύει όπως οι μεταγενέστε-ροι Οδηγοί της Αμάλθειας ή τωνDe Andria Nalpas Εκτός εάνυπάρχουν και άλλα Ημερολό-για Οδηγοί τα οποία laquoλαν-θάνουνraquo

Σημειώσεις1 Ήδη όμως από το 1868 ο

Raphael C Cervati εκδίδει τον LIndi-cateur Constantinopolitain GuideCommercial 1868-9

2 Συγγενής του Χιώτη εμπόρουκαι ευεργέτη Ζώρζη Δρομοκαΐτη

3 Όπως ήδη αναγράφηκε δεναναφέρεται από τον Οδ Λαμψίδη ού-τε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα Ημερολόγια httpwwwgreek-lan-guagegrgreekLangliteraturebibli-ographiesto_greeklist_1htmlanc7

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΠΕΝΤΖΑΣ

Νέος πρόεδρος στην ΕΕΣΝΑΕ

ΟΝικόλαος Καπνιάς γεν-νήθηκε στο Βαθύ τηςΣάμου το 1865 Ήταν το

πρώτο παιδί της Πολυξένης καιτου Δημητρού Σαμιώτη καρα-βοκύρη κι εμπορευόμενου Λέ-γεται πως το επίθετο Καπνιάςπροήλθε από την πειρακτική έκ-φραση laquoΈρχεται ο Καπνιάςhellipraquoμε την οποία υποδέχτηκαν τονκαπεταν Δημητρό οι συμπα-τριώτες του όταν πρωτομπήκεστο λιμάνι της Σάμου έχονταςαντικαταστήσει το ιστιοφόροτου με ένα από τα πρώτα ατμό-πλοια του νησιού

Η Πολυξένη πέθανε νέα αφή-νοντας δύο μικρά παιδιά το Νι-κολάκη και το Γιαννακό ενώ έναακόμη αγόρι ο Ζήνων (Τζανέ-τος) γεννήθηκε από δεύτερογάμο του Δημητρού

Ο Νικολάκης σπούδασε φι-λολογία στο Πανεπιστήμιο τηςΑθήνας Δίδαξε αρχικά στηΣάμο και στη συνέχεια διορί-στηκε στο Αϊδίνι της ΜικράςΑσίας Εκεί γνώρισε την ΕλένηΣγουρίτσα που είχε μόλις απο-φοιτήσει από το Ομήρειο κόρητου Κωνσταντίνου Σγουρίτσαεμπορευόμενου από το Βασαράτης Λακωνίας και της Ευθα-λίας Δεληγιάννη αδελφής τουγνωστού Αϊντινιού laquoτζινιέρηraquoΑνδρέα Δεληγιάννη1 Παντρεύ-τηκαν στις αρχές του 1900 καιαπέκτησαν δύο παιδιά την Πο-λυξένη και τον Δημητράκη όσοακόμα ζούσαν στο Αϊδίνι

Όταν ο Νικόλαος διορίστηκεστη Σμύρνη μετακόμισαν στηνΠούντα σrsquo ένα διώροφο σπίτι τηςοδού Καρντελίνα 15 κοντά στονσιδηροδρομικό σταθμό του Αϊ-δινίου Το σπίτι αυτό που επέ-ζησε της φωτιάς κατοικήθηκεαργότερα από κάποια οικογέ-νεια Τόκταν που τη δεκαετία του1950 φιλοξένησε με ξεχωριστήευγένεια τον γιο τού καθηγητήΚαι δεν είναι δύσκολο να φα-

νταστούμε την συγκίνησή αυτούτου τελευταίου μπροστά στα ζω-ντανά ακόμα κατάλοιπα μιαςχαμένης ζωής που αντίκρισεστο πατρικό του σπίτι το πιάνοκαι τον μπουφέ της οικογένειαςΤο σπίτι αυτό ήταν ένα από τατελευταία του δρόμου που πα-ρέμενε όρθιο αν και ετοιμόρ-ροπο μέχρι το 2009

Ο Νικόλαος Καπνιάς δίδαξεστη Σμύρνη στην ΕυαγγελικήΣχολή και στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Δίδαξε επίσης στη

Σχολή Αρώνη και κάποιες ώρεςστη Σχολή Δαλδάκη και στοΟμήρειο

Παρότι ήταν ως άνθρωποςκαι ως καθηγητής πολύ αυστη-ρός αγαπούσε πολύ τα παιδιάκαι βοηθούσε ανιδιοτελώς μα-θητές που είχαν ανάγκη Τιςιδιωτικές αυτές παραδόσεις επέ-τρεπε να τις παρακολουθούνκαι άλλα παιδιά ως ακροατές Ηγειτονοπούλα του και φίλη τωνπαιδιών του Γιώτα Διαμαντί-δου (σύζ Κουλούρη) μιλούσε

με συγκίνηση για τα πόσα έμα-θε ως ακροάτρια αυτών των μα-θημάτων

Η καταστροφή βρήκε στηΣμύρνη όλη την οικογένεια τουΝικολάου Καπνιά ακόμα καιτον πρωτοετή της ιατρικής γιοτου που είχε επιστρέψει από τηνΑθήνα για διακοπές Επέζησανέχοντας βιώσει την πιο σκληρήφάση των γεγονότων

Πρόσφυγας στη Σάμο φιλο-ξενήθηκε για λίγο μαζί με την οι-κογένειά του στο σπίτι του αδελ-φού του Γιαννακού φαρμακο-

ποιού στο Βαθύ περιμένονταςτον πρώτο του διορισμό στηνΙκαρία Φαίνεται όμως πως οιεξαιρετικά δυσμενείς συνθήκεςτής εκεί παραμονής τους τονυποχρέωσαν να ζητήσει μετά-θεση Η νέα του τοποθέτησηστην Πύλο ανάγκασε την οικο-γένεια να διασκορπιστεί αφούο φοιτητής γιος του δεν μπο-ρούσε νrsquo ακολουθήσει

Στη συνέχεια υπηρέτησε γιακάποιο διάστημα στο Λαύριοκαι κατέληξε γυμνασιάρχης στογυμνάσιο Παγκρατίου που εξα-

6 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Νικόλαος Δημ Καπνιάς (1865-1943)Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΑΠΟΣΤΑΘΗ - ΚΑΠΝΙΑ

Ο Νικόλαος Καπνιάς και η σύζυγός του Ελένη Καπνιά το γένος Σγουρίτσα

Τελειόφοιτοι μαθητές της Ευαγγελικής Σχολής του 1920 με το γυμνασιάρχη Νικόλαο Λιθοξόο (στο κέντρο της

αrsquo σειράς δίπλα στον ιεροδιάκονο Γρηγόρ Ορφανίδη) και τους καθηγητές τους Πρώτος από δεξιά ο φιλόλογος

Νικόλαος Καπνιάς

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 5: Μικρασιατική Ηχώ_427

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 5

Μετά τις πρόσφατες εκλο-

γές που πραγματοποιή-

θηκαν στην Ελληνική Επιτρο-

πή Σπουδών Νοτιοανατολι-

κής Ευρώπης (ΕΕΣΝΑΕ)

νέος πρόεδρος του επιστη-

μονικού αυτού σωματείου

που αποτελεί την ελληνική

εθνική Επιτροπή της Διε-

θνούς Ενώσεως Σπουδών

ΝΑ Ευρώπης εξελέγη για

την τριετία 2014 - 2017 ένας

δικός μας άνθρωπος ο οικο-

νομολόγος ndash ομ τακτικός κα-

θηγητής Πολιτικών και Οικο-

νομικών Επιστημών της Σχο-

λής Ευελπίδων κ Σάββας

Παρ Σπέντζας (φωτό)

Ο καθηγητής Σπέντζας

με καταγωγή από την Πέρ-

γαμο και τη Σμύρνη είναι ευ-

ρύτατα γνωστός τόσο για

το πολυδιάστατο επιστημο-

νικό του έργο όσο και για

την προσήλωσή του στην

αρχή της νομιμότητας και

των υπέρ αυτής αγώνων

του Σταματώ εδώ το λιτό

μου σημείωμα για να μην

προσκρούσω στην εγνωσμέ-

νη μετριοφροσύνη του εκλε-

κτού συμπατριώτη καθηγη-

τή αναφέροντας μόνο πως

ο κ Σάββας Σπέντζας είναι η

μοναδική περίπτωση ακαδη-

μαϊκού διδασκάλου που

επειδή αρνήθηκε τη δικτατο-

ρία τιμωρήθηκε επί Δημο-

κρατίας

Ν Χ Β

Γρηγοριάδη το οποίο δεν ανα-φέρεται στο βιβλίο Η Παιδεία

στη Σμύρνη του Χρ Σολομωνί-δη Ο Μ Γρηγοριάδης ταυτί-ζεται με τον αναφερόμενο ωςομιλητή σε διαλέξεις του Ανα-γνωστηρίου laquoΗ Ομόνοιαraquo (ΧρΣολομωνίδης όπ σ 208)

Εκτός των σχολείων ο Οδη-γός αναφέρει και (ιδιώτες) εκ-παιδευτικούς στις κατηγορίεςδιδάσκαλου διπλογραφίαςκλειδοκυμβάλου ρυθμιστώνκλειδοκυμβάλου και χοροδι-δασκάλους (Καπελέτης Δημ δίοδος Γκιζ Καρπούζης Ι αί-θουσα Θεάτρου Σμύρνης ΡέβεζΣτ οδός Χατζή ΝικολάουΓιαννακόγλου)

Αναφέρεται το ΘέατρονΣμύρνης laquoεις Χωριάτη Αλά-νιrsquoraquo το οποίο την περίοδο 1875-6 έπαιζε είχε διευθύντρια τηνΔ Αλεξιάδου και 18 ηθοποιούς(πχ Πιπίνα Βονοσέρα ΕλένηΧέλμη Ν Καρδοβίλης Σ Δη-μητριάδης) και το Θέατρον Αρ-μενικόν Βασπουραγκάν στηνοδό Ναζλή της αρμένικης συ-νοικίας (σ 43)

Ο Οδηγός συνεχίζει (σ 46 κεξ) με τις κατηγορίες των επαγ-γελματιών που ήδη παρέθεσαστην περιγραφή περιεχόμεναΑναφέρονται 52 ιατροί 3οφθαλμίατροι 5 οδοντοποιοί(sic) και 33 φαρμακεία ndash σεπολλά από τα οποία εξέταζανκαι ιατροί Ο οδηγός παραθέ-

τει μία ολόκληρη σειρά απόκαλλιτέχνες (αγιογράφους αρ-χιτέκτονες ανδριαντοποιούςγλύπτες ζωγράφους καλλι-γράφους ξυλογράφους ξυλο-γλύπτες) μία πολύ χρήσιμηπηγή αφού κάποιοι από αυτούςπροφανώς εργάστηκαν και έχτι-σαν ή διακόσμησαν οικίες καιεκκλησίες της Σμύρνης και τηςευρύτερης περιοχής Σημειώνωτους αγιογράφους αδελφούςΑρμενοπούλου ΒεζυρόπουλοΚ Γεννάδιο Ν Μιμήκο ΑρΣαράντη Εμμ Σκίζα Χ ΜιχΨάλτη Ι και Κωστή Φυσικάιδιαίτερη σημασία έχει η πα-ρουσία των γλυπτών Χαλεπά Ακαι Ζ και Ι της οικογένειας Τη-νίων γλυπτών με αναφορά στηθέση των εργαστηρίων τουςοδός Βαλτατζή Μαγαζιά καιΑγγλικής Σκάλας Γνωστά έργατων Χαλεπάδων στη Μ Ασίαείναι στον ναό Εισοδίων Θεο-τόκου στα Αλάτσατα (1861-73) τέμπλο Αγ Ιωάννου Προ-δρόμου Σμύρνη (1871) και μνη-μείο μαρμάρινο στη Σμύρνη(1873) (Στρατής Δούκας Γιαν-

νούλης Χαλεπάς 1967 και ΝέαΒιογραφικά 1952)

Αναμενόμενη είναι βέβαια ηπαρουσίαση σε πάνω από έξισελίδες εμπόρων της Σμύρ-νης Αν και σημειώνονται 260προφανώς και δεν είναι όλοιΕνδεικτικά και πάλι αναφέρωτους αδελφούς Αλλιώτη (οδός

Φραγκομαχαλά) και Πέτρο Αλ-λιώτη (μικρό Βεζύρ χάνι) τηςγνωστής οικογένειας τον ΓΑρμάο (δίοδος Μιγκέτη) τονΒαν Λένεπ (έχει σχέση με τονομώνυμο μισσιονάριο) τονΑντ Δάνδρια (στην ομώνυμηδίοδο) και Πέτρο Δάνδρια ndashσυγγενείς του εκδότη των με-ταγενέστερων εμπορικών οδη-γών ndash τον Νικ Δρομοκαΐτη2τον Λεωνίδα Λάτρη (συγγενήτου αρχιτέκτονα ΞενοφώνταΛάτρη) τον Όνιζερ (στην ομώ-νυμη δίοδο)

Μιλώντας για μία εποχήακριβώς πριν από την επέκτασητης Σμύρνης και των εμπορικώνδραστηριοτήτων προς την προ-κυμαία είναι χρήσιμη η παρά-θεση των ξενοδοχείων του Οδη-γού των δύο Αυγούστων (οδόςΤράσσα) Απόλλων (Φασουλά)Ευρώπης (δίοδος Μιγκέτη)Μούλλερ (δίοδος Κράμερ) Πό-λεως (Αγγλική Σκάλα) Θεο-δώρου (έξωθι διόδου Κράμερ)της ηγεμονίας Σάμου (Γαλάζιο)και Σμύρνα (οδός ΠαλαιούΦρουρίου) Η άγνωστη αυτήοδός ταυτίζεται με δρόμο κοντάστο κάστρο του Πάγου (παλιόκάστρο) ή με δρόμο κοντά στομόλις κατεδαφισθέν Κρομμυ-δόκαστρο (βλ Π ΜεχτίδηςΚρομμυδόκαστρο ndash το χαμένο

κάστρο της Σμύρνης 2012) Πιολογικό μου φαίνεται ένα ξενο-δοχείο να βρισκόταν κοντά στο

κέντρο της πόλης στο Φραγκο-μαχαλά και το τελωνείο παράστο εσωτερικό προς τον Πάγο

Πιθανώς λοιπόν μιλάμε γιατον παλαιότερο γνωστό Εμπο-ρικό Οδηγό της Σμύρνης ίσωςκαι για τον πρώτο που εκδόθη-κε Η έλλειψη αυτή στη βιβλιο-γραφία3 δεν με βοήθησε στο ναεντοπίσω τους συγγραφείς ΟΣΚ ταυτίζεται με τον Σ Κεσ-σίσογλους καθηγητή μαθημα-τικών στην Ευαγγελική Σχο-λή Με τον έμπορο ΣτέφανοΚεσσίσογλους (μικρό βεζύρχάνι) ή πρόκειται για δύο (ΘΚκαι ΣΚ) άγνωστούς μας επί-δοξους εκδότες οδηγών πουδεν είχαν την τύχη να δουν τηνπροσπάθειά τους να μακροη-μερεύει όπως οι μεταγενέστε-ροι Οδηγοί της Αμάλθειας ή τωνDe Andria Nalpas Εκτός εάνυπάρχουν και άλλα Ημερολό-για Οδηγοί τα οποία laquoλαν-θάνουνraquo

Σημειώσεις1 Ήδη όμως από το 1868 ο

Raphael C Cervati εκδίδει τον LIndi-cateur Constantinopolitain GuideCommercial 1868-9

2 Συγγενής του Χιώτη εμπόρουκαι ευεργέτη Ζώρζη Δρομοκαΐτη

3 Όπως ήδη αναγράφηκε δεναναφέρεται από τον Οδ Λαμψίδη ού-τε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα Ημερολόγια httpwwwgreek-lan-guagegrgreekLangliteraturebibli-ographiesto_greeklist_1htmlanc7

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΠΕΝΤΖΑΣ

Νέος πρόεδρος στην ΕΕΣΝΑΕ

ΟΝικόλαος Καπνιάς γεν-νήθηκε στο Βαθύ τηςΣάμου το 1865 Ήταν το

πρώτο παιδί της Πολυξένης καιτου Δημητρού Σαμιώτη καρα-βοκύρη κι εμπορευόμενου Λέ-γεται πως το επίθετο Καπνιάςπροήλθε από την πειρακτική έκ-φραση laquoΈρχεται ο Καπνιάςhellipraquoμε την οποία υποδέχτηκαν τονκαπεταν Δημητρό οι συμπα-τριώτες του όταν πρωτομπήκεστο λιμάνι της Σάμου έχονταςαντικαταστήσει το ιστιοφόροτου με ένα από τα πρώτα ατμό-πλοια του νησιού

Η Πολυξένη πέθανε νέα αφή-νοντας δύο μικρά παιδιά το Νι-κολάκη και το Γιαννακό ενώ έναακόμη αγόρι ο Ζήνων (Τζανέ-τος) γεννήθηκε από δεύτερογάμο του Δημητρού

Ο Νικολάκης σπούδασε φι-λολογία στο Πανεπιστήμιο τηςΑθήνας Δίδαξε αρχικά στηΣάμο και στη συνέχεια διορί-στηκε στο Αϊδίνι της ΜικράςΑσίας Εκεί γνώρισε την ΕλένηΣγουρίτσα που είχε μόλις απο-φοιτήσει από το Ομήρειο κόρητου Κωνσταντίνου Σγουρίτσαεμπορευόμενου από το Βασαράτης Λακωνίας και της Ευθα-λίας Δεληγιάννη αδελφής τουγνωστού Αϊντινιού laquoτζινιέρηraquoΑνδρέα Δεληγιάννη1 Παντρεύ-τηκαν στις αρχές του 1900 καιαπέκτησαν δύο παιδιά την Πο-λυξένη και τον Δημητράκη όσοακόμα ζούσαν στο Αϊδίνι

Όταν ο Νικόλαος διορίστηκεστη Σμύρνη μετακόμισαν στηνΠούντα σrsquo ένα διώροφο σπίτι τηςοδού Καρντελίνα 15 κοντά στονσιδηροδρομικό σταθμό του Αϊ-δινίου Το σπίτι αυτό που επέ-ζησε της φωτιάς κατοικήθηκεαργότερα από κάποια οικογέ-νεια Τόκταν που τη δεκαετία του1950 φιλοξένησε με ξεχωριστήευγένεια τον γιο τού καθηγητήΚαι δεν είναι δύσκολο να φα-

νταστούμε την συγκίνησή αυτούτου τελευταίου μπροστά στα ζω-ντανά ακόμα κατάλοιπα μιαςχαμένης ζωής που αντίκρισεστο πατρικό του σπίτι το πιάνοκαι τον μπουφέ της οικογένειαςΤο σπίτι αυτό ήταν ένα από τατελευταία του δρόμου που πα-ρέμενε όρθιο αν και ετοιμόρ-ροπο μέχρι το 2009

Ο Νικόλαος Καπνιάς δίδαξεστη Σμύρνη στην ΕυαγγελικήΣχολή και στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Δίδαξε επίσης στη

Σχολή Αρώνη και κάποιες ώρεςστη Σχολή Δαλδάκη και στοΟμήρειο

Παρότι ήταν ως άνθρωποςκαι ως καθηγητής πολύ αυστη-ρός αγαπούσε πολύ τα παιδιάκαι βοηθούσε ανιδιοτελώς μα-θητές που είχαν ανάγκη Τιςιδιωτικές αυτές παραδόσεις επέ-τρεπε να τις παρακολουθούνκαι άλλα παιδιά ως ακροατές Ηγειτονοπούλα του και φίλη τωνπαιδιών του Γιώτα Διαμαντί-δου (σύζ Κουλούρη) μιλούσε

με συγκίνηση για τα πόσα έμα-θε ως ακροάτρια αυτών των μα-θημάτων

Η καταστροφή βρήκε στηΣμύρνη όλη την οικογένεια τουΝικολάου Καπνιά ακόμα καιτον πρωτοετή της ιατρικής γιοτου που είχε επιστρέψει από τηνΑθήνα για διακοπές Επέζησανέχοντας βιώσει την πιο σκληρήφάση των γεγονότων

Πρόσφυγας στη Σάμο φιλο-ξενήθηκε για λίγο μαζί με την οι-κογένειά του στο σπίτι του αδελ-φού του Γιαννακού φαρμακο-

ποιού στο Βαθύ περιμένονταςτον πρώτο του διορισμό στηνΙκαρία Φαίνεται όμως πως οιεξαιρετικά δυσμενείς συνθήκεςτής εκεί παραμονής τους τονυποχρέωσαν να ζητήσει μετά-θεση Η νέα του τοποθέτησηστην Πύλο ανάγκασε την οικο-γένεια να διασκορπιστεί αφούο φοιτητής γιος του δεν μπο-ρούσε νrsquo ακολουθήσει

Στη συνέχεια υπηρέτησε γιακάποιο διάστημα στο Λαύριοκαι κατέληξε γυμνασιάρχης στογυμνάσιο Παγκρατίου που εξα-

6 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Νικόλαος Δημ Καπνιάς (1865-1943)Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΑΠΟΣΤΑΘΗ - ΚΑΠΝΙΑ

Ο Νικόλαος Καπνιάς και η σύζυγός του Ελένη Καπνιά το γένος Σγουρίτσα

Τελειόφοιτοι μαθητές της Ευαγγελικής Σχολής του 1920 με το γυμνασιάρχη Νικόλαο Λιθοξόο (στο κέντρο της

αrsquo σειράς δίπλα στον ιεροδιάκονο Γρηγόρ Ορφανίδη) και τους καθηγητές τους Πρώτος από δεξιά ο φιλόλογος

Νικόλαος Καπνιάς

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 6: Μικρασιατική Ηχώ_427

ΟΝικόλαος Καπνιάς γεν-νήθηκε στο Βαθύ τηςΣάμου το 1865 Ήταν το

πρώτο παιδί της Πολυξένης καιτου Δημητρού Σαμιώτη καρα-βοκύρη κι εμπορευόμενου Λέ-γεται πως το επίθετο Καπνιάςπροήλθε από την πειρακτική έκ-φραση laquoΈρχεται ο Καπνιάςhellipraquoμε την οποία υποδέχτηκαν τονκαπεταν Δημητρό οι συμπα-τριώτες του όταν πρωτομπήκεστο λιμάνι της Σάμου έχονταςαντικαταστήσει το ιστιοφόροτου με ένα από τα πρώτα ατμό-πλοια του νησιού

Η Πολυξένη πέθανε νέα αφή-νοντας δύο μικρά παιδιά το Νι-κολάκη και το Γιαννακό ενώ έναακόμη αγόρι ο Ζήνων (Τζανέ-τος) γεννήθηκε από δεύτερογάμο του Δημητρού

Ο Νικολάκης σπούδασε φι-λολογία στο Πανεπιστήμιο τηςΑθήνας Δίδαξε αρχικά στηΣάμο και στη συνέχεια διορί-στηκε στο Αϊδίνι της ΜικράςΑσίας Εκεί γνώρισε την ΕλένηΣγουρίτσα που είχε μόλις απο-φοιτήσει από το Ομήρειο κόρητου Κωνσταντίνου Σγουρίτσαεμπορευόμενου από το Βασαράτης Λακωνίας και της Ευθα-λίας Δεληγιάννη αδελφής τουγνωστού Αϊντινιού laquoτζινιέρηraquoΑνδρέα Δεληγιάννη1 Παντρεύ-τηκαν στις αρχές του 1900 καιαπέκτησαν δύο παιδιά την Πο-λυξένη και τον Δημητράκη όσοακόμα ζούσαν στο Αϊδίνι

Όταν ο Νικόλαος διορίστηκεστη Σμύρνη μετακόμισαν στηνΠούντα σrsquo ένα διώροφο σπίτι τηςοδού Καρντελίνα 15 κοντά στονσιδηροδρομικό σταθμό του Αϊ-δινίου Το σπίτι αυτό που επέ-ζησε της φωτιάς κατοικήθηκεαργότερα από κάποια οικογέ-νεια Τόκταν που τη δεκαετία του1950 φιλοξένησε με ξεχωριστήευγένεια τον γιο τού καθηγητήΚαι δεν είναι δύσκολο να φα-

νταστούμε την συγκίνησή αυτούτου τελευταίου μπροστά στα ζω-ντανά ακόμα κατάλοιπα μιαςχαμένης ζωής που αντίκρισεστο πατρικό του σπίτι το πιάνοκαι τον μπουφέ της οικογένειαςΤο σπίτι αυτό ήταν ένα από τατελευταία του δρόμου που πα-ρέμενε όρθιο αν και ετοιμόρ-ροπο μέχρι το 2009

Ο Νικόλαος Καπνιάς δίδαξεστη Σμύρνη στην ΕυαγγελικήΣχολή και στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Δίδαξε επίσης στη

Σχολή Αρώνη και κάποιες ώρεςστη Σχολή Δαλδάκη και στοΟμήρειο

Παρότι ήταν ως άνθρωποςκαι ως καθηγητής πολύ αυστη-ρός αγαπούσε πολύ τα παιδιάκαι βοηθούσε ανιδιοτελώς μα-θητές που είχαν ανάγκη Τιςιδιωτικές αυτές παραδόσεις επέ-τρεπε να τις παρακολουθούνκαι άλλα παιδιά ως ακροατές Ηγειτονοπούλα του και φίλη τωνπαιδιών του Γιώτα Διαμαντί-δου (σύζ Κουλούρη) μιλούσε

με συγκίνηση για τα πόσα έμα-θε ως ακροάτρια αυτών των μα-θημάτων

Η καταστροφή βρήκε στηΣμύρνη όλη την οικογένεια τουΝικολάου Καπνιά ακόμα καιτον πρωτοετή της ιατρικής γιοτου που είχε επιστρέψει από τηνΑθήνα για διακοπές Επέζησανέχοντας βιώσει την πιο σκληρήφάση των γεγονότων

Πρόσφυγας στη Σάμο φιλο-ξενήθηκε για λίγο μαζί με την οι-κογένειά του στο σπίτι του αδελ-φού του Γιαννακού φαρμακο-

ποιού στο Βαθύ περιμένονταςτον πρώτο του διορισμό στηνΙκαρία Φαίνεται όμως πως οιεξαιρετικά δυσμενείς συνθήκεςτής εκεί παραμονής τους τονυποχρέωσαν να ζητήσει μετά-θεση Η νέα του τοποθέτησηστην Πύλο ανάγκασε την οικο-γένεια να διασκορπιστεί αφούο φοιτητής γιος του δεν μπο-ρούσε νrsquo ακολουθήσει

Στη συνέχεια υπηρέτησε γιακάποιο διάστημα στο Λαύριοκαι κατέληξε γυμνασιάρχης στογυμνάσιο Παγκρατίου που εξα-

6 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Νικόλαος Δημ Καπνιάς (1865-1943)Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΑΠΟΣΤΑΘΗ - ΚΑΠΝΙΑ

Ο Νικόλαος Καπνιάς και η σύζυγός του Ελένη Καπνιά το γένος Σγουρίτσα

Τελειόφοιτοι μαθητές της Ευαγγελικής Σχολής του 1920 με το γυμνασιάρχη Νικόλαο Λιθοξόο (στο κέντρο της

αrsquo σειράς δίπλα στον ιεροδιάκονο Γρηγόρ Ορφανίδη) και τους καθηγητές τους Πρώτος από δεξιά ο φιλόλογος

Νικόλαος Καπνιάς

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 7: Μικρασιατική Ηχώ_427

Ηοικονομική κρίση και οι συνέπειές της που όλοι τραγικά βιώνουμεστις μέρες μας έστρεψε τον κόσμο στις φιλανθρωπικές εορταγορές

προκειμένου να κάνει τις προμήθειές του σε χαμηλές τιμές Στην ΈνωσηΣμυρναίων η διοργάνωση του χριστουγεννιάτικου bazaar ndash πέρα από τονπρωταρχικό του στόχο την αγορά διαφόρων δώρων ndash επεδίωκε να συ-ντελέσει στην ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου ώστε να βοηθηθείη λειτουργία του η οποία τα τελευταία χρόνια στηρίζεται μόνο στην πε-νιχρή ετήσια συνδρομή των μελών Σπάνιες οι δωρεές και μηδαμινές οιενισχύσεις από χορηγούς και το κράτος Πώς να τα βγάλεις πέρα

Στο τριήμερο που στήθηκε το bazaar (28-30 11) πολλά μέλη και φίλοιτης Ενώσεως ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του ΔΣ και έσπευσανστη Βιβλιοθήκη του Σωματείου για να προμηθευτούν μέσα σε χριστου-γεννιάτικη ατμόσφαιρα παραδοσιακά γλυκίσματα είδη διατροφής και ποτάβιβλία (φωτ 2) χριστουγεννιάτικα στολίδια κοσμήματα ρούχα καιάλλα είδη Οι πιο τυχεροί πρόλαβαν και γεύτηκαν τα σμυρναίικα σου-τζουκάκια φτιαγμένα σύμφωνα με τη laquoΣυνταγή τριών γενεώνraquo του laquoΓα-στρονόμουraquo της Καθημερινής

Εκτός από την εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού αξιοπρόσεκτη ήτανη βοήθεια που προσέφεραν εθελόντριες κυρίες και κυρίως νέες γυναίκεςγεγονός που δημιουργεί πολλές ελπίδες για το μέλλον της Ενώσεως Σμυρ-ναίων

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 7

Ο Δημήτρης και η Μέλπω Αραμπατζή με την Ιωάννα Αραμπατζή -

Τζανουδάκη και το παραδοσιακό πρωτοχρονιάτικο δένδρο των

Νεοφωκιανών στην εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

κολουθεί να λειτουργεί απένα-ντι από το Άλσος Η οικογένειασυγκεντρώθηκε τότε στην Πλά-κα σrsquo ένα νεοκλασικό της οδούΤριπόδων που μέχρι πρόσφατασωζόταν ανακαινισμένο

Συνταξιούχος εγκαταστά-θηκε στην Καλλιθέα στην οδόΕσπερίδων 105 μετά το γάμο τηςκόρης του με τον παιδικό της

φίλο και μαθητή του στην Ευ-αγγελική Κυριάκο Μήτσορακαι του γιου του με την Πολυ-ξένη Τεχριτζόγλου2 μαθήτριάτου επίσης στο Κεντρικό Παρ-θεναγωγείο Από τους γάμοςαυτούς απέκτησε τρία εγγόνιατον Δημήτριο Μήτσορα και τιςαδελφές Ελένη και Όλγα Κα-πνιά

Στο σπίτι αυτό πέθανε το1943 από καρδιακή ανακοπήΈνα χρόνο μετά πέθανε και ησύζυγός του Ελένη

Σημειώσεις1 Ο μηχανικός και εργολάβος ΑνδρέαςΔεληγιάννης ήταν διάσημος στη ΜικράΑσία αλλά και αργότερα στην Ελλάδαγια τα ωραία και κυρίως εξαιρετικάχρηστικά σπίτια του Είχε χτίσει μετα-

ξύ άλλων στο Αϊντίνι το σπίτι των Χα-τζηδήμων και το σπίτι της αδελφής τουΕυθαλίας στο οποίο κατοίκησε γιακάποιο διάστημα ο Νικόλαος Καπνιάςκαι αργότερα η πατρική οικογένεια τηςφωτογράφου Νέλλης Σουγιουλτζόγλου(σύζ Σεραϊδάρη)2 Η Πολυξένη γεννημένη επίσης στοΑϊδίνι ήταν κόρη της Όλγας ΧrsquorsquoΣταύ-ρου αδελφής του Αρχιεπισκόπου Αθη-νών Χρυσοστόμου Βrsquo και του Καππα-δόκη Γεωργίου Τεχριτζόγλου

Η χριστουγεννιάτικη εορταγορά της Ενώσεως Σμυρναίων

Η ΙΜ Πισιδίας και το έργο της στην ΝΑ Μικρά Ασία

Παναγίας στην ΝΑ ΜικράΑσία σε αυτή της Ατταλείας(Τσικοπαναγιά) και της Πισι-δίας (Παναγία η Πισιδιώτισ-σα) καθώς επίσης και στην ει-κόνα της Παναγίας Ατταλειώ-τισσας που βρίσκεται στονομώνυμο Ιερό Ναό στην Γα-λήνη της Νάξου

Ένα θαυμάσιο οπτικά καιηχητικά φίλμ παρουσίασε τοέργον του Σεβ Μητροπολίτουκκ Σωτηρίου από της εκλο-γής του το 2008 έως σήμε-ρα την απόκτηση αναπαλαί-ωση και επαναλειτουργία σεκαθημερινή βάση με μόνιμοιερέα του Ιερού Ναού Αγ

Αλυπίου και Απ Παύλου Ατ-ταλείας την λειτουργία τουΙερού Ναού Αγ Γεωργίου τουΒουνού Αλάιας και την προ-σπάθεια για την πρώτη προ-σευχή μετά από 90 χρόνια τηνημέρα της εορτής των Εισο-δίων του Ιερού Ναού των Ει-σοδίων της Θεοτόκου στηνΣπάρτη της Πισιδίας

Εκείνο όμως που πρέπειιδιαιτέρως να υπογραμμισθείκαι δεόντως να τονισθεί υπήρ-ξε η παρουσία του Χορευτικούκαι Λαογραφικού ΣυλλόγουlaquoΡΕΑraquo από τον σσο Κοριν-θίας Ο Σύλλογος αυτός μεμία παρουσία είκοσι έξι και

πλέον ετών με διεθνή συμμε-τοχή και προβολή με χορωδίακαι χορευτικό συγκρότημαέψαλε ύμνους τραγούδησετραγούδια μικρασιατικά καιάλλα και τέλος χόρεψε μικρα-σιατικούς χορούς Πλείστοιόσοι παρέστησαν στην μονα-δική αυτή εσπερίδα συνεκινή-θησαν με την ανάμνηση τωντραγουδιών Ας μην λησμο-νούμε ότι το όνομα laquoΑσσοςraquoέχει ειδικό βάρος στην συνεί-δηση των Μικρασιατών δεδο-μένου ότι στην ευρύτερη πε-ριοχή της σσου της ΜικράςΑσίας δραστηριοποιήθηκε οΑριστοτέλης όπου φιλοξενή-

θηκε από τον τύραννο Ερμείαστοχάσθηκε και εδίδαξε

Συγχαρητήρια οφείλονταιστον Σεβ Μητροπολίτη Πισι-δίας που αόκνως συνεχίζει τοέργον του στην ΝΑ ΜικράΑσία στην Εταιρεία Μεσογει-ακού Πολιτισμού αλλά καιστον Σύλλογο laquoΡΕΑraquo και στονδραστήριο Πρόεδρό του ΦάνηΓιαννακόπουλο εκπαιδευτικό

Χάριτες οφείλω στον συ-νάδελφο Στεφανο Τσερπάνηγια την συμβολή του στην πα-ροχή πληροφοριών για τηνσυγγραφή του άρθρου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ

(συνέχεια από τη σελ 2)

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 8: Μικρασιατική Ηχώ_427

Στο laquoΘέατρονraquo του ΚέντρουΠολιτισμού laquoΕλληνικόςΚόσμοςraquo πραγματοποιή-

θηκε στις 2 Δεκεμβρίου η επί-σημη πρεμιέρα της θεατρικήςπαράστασης laquoΣμύρνη μου αγα-πημένηraquo που παρουσιάζει τοΊδρυμα Μείζονος Ελληνισμούσε κείμενο και σκηνοθεσία τηςΜιμής Ντενίση Η ίδια επίσηςυποδύεται την κεντρική ηρωίδατη Φιλιώ Μπαλτατζή που θυ-μάται τη ζωή στην κοσμοπολί-τικη laquoΣμύρνη των Ελλήνωνraquo ταχαρισάμενα χρόνια καθώς καιτις μέρες της καταστροφής καιτου ξεριζωμού το 1922 Τουςάλλους βασικούς ρόλους τουέργου ερμηνεύουν οι ηθοποιοίΚώστας Βουτσάς Τάσος Χαλ-κιάς Χριστίνα Αλεξανιάν Κρα-τερός Κατσούλης Μιχάλης Μη-τρούσης Τάσος Νούσιας Δη-μήτρης Μακαλιάς Κατερίνα Γε-ρονικολού Αναστασία Σκοπε-λίτη Δήμητρα Μιχαηλίδου Λευ-τέρης Ζαμπετάκης Μαρία Εγ-γλεζάκη Νέδη Αντωνιάδη ΝέληΑλκάδη

Συμμετέχει ζωντανά η ορχή-στρα Εστουδιαντίνα με διευθυ-ντή τον Ανδρέα ΚατσιγιάννηΤα τραγούδια ερμηνεύουν οΜπάμπης Τσέρτος και η ΣοφίαΜέρμηγκα

Τα κοστούμια και τα σκηνικάείναι του Γιώργου Πάτσα η μου-σική και οι ενορχηστρώσεις τουΑνδρέα Κατσιγιάννη

Η υπόθεση του έργου

Ο άντρας της Φιλιώς ο Δη-μήτρης Μπαλτατζής φανατι-κός Έλληνας και Βενιζελικόςόπως και ο πατέρας της και ταπαιδιά της ζουν με το όνειροτης Μεγάλης Ιδέας Ο αδελφόςτου και η οικογένειά του πετυ-χημένοι έμποροι Βασιλικοί καιφανατικοί Μικρασιάτες θέλουντη Σμύρνη αυτόνομη Οι σχέ-σεις ανάμεσα στις δύο οικογέ-νειες η αρμονική συνύπαρξη μεΤούρκους και Λεβαντίνους οιανεκπλήρωτοι απαγορευμένοιέρωτες ανάμεσα στις διαφορε-

τικές φυλές τα γλέντια τους τατραγούδια τα όνειρά τους κυ-ριαρχούν στο έργο Σημαντικόρόλο παίζουν όμως και τα ιστο-ρικά γεγονότα που επηρεάζουντη ζωή όλων ερήμην τους απότον ερχομό των Ελλήνων καιτην απελευθέρωση στις 2Μαΐου 1919 μέχρι την κατα-στροφή και τον ξεριζωμό Μέσααπό την ιστορία της οικογένει-ας ξετυλίγεται και η ευρύτερηιστορία της πόλης

Κοσμοσυρροή στην πρεμιέρα

Στην επίσημη πρεμιέρα τουέργου έδωσαν το laquoπαρώνraquo πολ-λοί φίλοι και συνεργάτες της κΝτενίση αλλά και άνθρωποι απότο χώρο της πολιτικής της δη-μοσιογραφίας του θεάτρου καιτης τηλεόρασης Ήταν επίσηςεκεί σύσσωμο σχεδόν το Διοικη-τικό Συμβούλιο της ΕνώσεωςΣμυρναίων με επικεφαλής τονπρόεδρό της κ Γιώργο Αρχο-

ντάκη Να σημειωθεί ότι με αφορ-μή την παρουσίαση του έργου ηΈνωση Σμυρναίων παραχώρησεαπό τις συλλογές της μέρος απότο υλικό της Έκθεσης laquoΗ Σμύρ-νη των Ελλήνωνraquo το οποίο εκτέ-θηκε στο φουαγιέ του laquoΘεά-τρουraquo με επιμέλεια των ΜιχάληΒαρλά και Θανάση Κωνσταντό-πουλου

Πληροφορίεςγια την παράσταση

laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquolaquoΘέατρονraquo Κέντρο ΠολιτισμούlaquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Πειραιώς254 Ταύρος Ημέρες και ώρεςπαραστάσεων Τετάρτη 1900Πέμπτη 1900 Παρασκευή 2030Σάββατο 2030 Κυριακή 1830 Τι-μές εισιτηρίων Κανονικά εισιτή-ρια 35 ευρώ 28 ευρώ 21 ευρώ18 ευρώ και 14 ευρώ (θεωρείο)Ομαδικά εισιτήρια (άνω των 20ατόμων) 22 ευρώ 16 ευρώ 10ευρώ (θεωρείο) Ισχύουν ειδικέςτιμές για ΑΜΕΑ και ανέργουςΠροπώληση από τα εκδοτήριατου θεάτρου στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwtheatron254grκαι τηλεφωνικά στο 212 254 0300με χρώση πιστωτικής κάρταςΔιατίθεται δωρεάν χώρος στάθ-μευσης

8 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

laquoΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ αγαπημένηraquoΜια παράσταση που γοήτευσε το κοινό

Οι βασικοί ερμηνευτές του έργου της Μιμής Ντενίση laquoΣμύρνη μου

αγαπημένηraquo

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση laquoΣμύρνη μου αγαπημένηraquo

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 9: Μικρασιατική Ηχώ_427

Με αφορμή την έκθεση laquoΗΣμύρνη των Ελλήνωνraquo η

οποία φιλοξενείται στο ΚέντροΠολιτισμού laquoΕλληνικός Κόσμοςraquoη Ένωση Σμυρναίων και το Ίδρυ-μα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)οργάνωσαν στις 10 Δεκεμβρίουδιάλεξη στο αμφιθέατρο laquoΙφιγέ-νειαraquo του Κέντρου με ομιλήτριατην κ Χρυσόθεμη Σταματοπούλουndash Βασιλάκου καθηγήτρια του τμή-ματος Θεατρικών Σπουδών τουΠανεπιστημίου Αθηνών και θέμαΤο Θέατρο στη Σμύρνη Από τιςαπαρχές του μέχρι το 1922

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαι-ρετισμό η αντιπρόεδρος του ΙΜΕκαι επικεφαλής του Κέντρου laquoΕλ-ληνικός Κόσμοςraquo κ Σοφία Κουνε-νάκη - Εφραίμογλου προλόγισε δεο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων κ Γιώργος Αρχοντάκης

Ακολούθησε μετά τη διάλεξηαναφορά στην έκθεση και στα

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Από τις εκδόσεις της ΕνώσεωςΣμυρναίων κυκλοφόρησε με

χορηγία του κ Γεωργίου Δολια-νίτη εκπαιδευτικού ndashπρώην σχο-λάρχη ιδρυτή και διευθυντή τηςομώνυμης Βιβλιοθήκηςndash το νέοσυλλεκτικό ημερολόγιο του Σω-ματείου μας το οποίο είναι αφιε-ρωμένο στον ελληνικό Τύπο τηςΣμύρνης Όπως είναι γνωστό το2014 η Ένωσις Σμυρναίων είχεδιοργανώσει δύο εκθέσεις πα-νελλήνιας εμβέλειας για τις ελ-ληνικές εφημερίδες και τα πε-ριοδικά της Σμύρνης από το1831 έως το 1922 την πρώτηστην Αθήνα (Παλαιά Βουλή 123- 1242014) και τη δεύτερη στηΘράκη (Λύκειο Ελληνίδων Ξάν-θης 308 - 792014)

Το νέο ημερολόγιο παρου-σιάζει την καθημερινή ζωή τηςΣμύρνης μέσα από αποσπάσμα-τα των εφημερίδων και των πε-ριοδικών Ιωνικός ΠαρατηρητήςΑστήρ της Ανατολής Μελησιγε-νής Εφημερίς της Σμύρνης Κό-σμος Μνημοσύνη Πρόοδος Αϊ-δίν Αμάλθεια Φιλολογία Τηλέ-γραφος Η Σμύρνη

Την έκδοση συμπληρώνουνδύο κείμενα που υπογράφουν οπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρ-ναίων Γιώργος Αρχοντάκης φι-λόλογος - ιστορικός Ταξίδι στηνκαθημερινή ζωή με οδηγό τον Ελ-ληνικό Τύπο της Σμύρνης και ηαντιπρόεδρος του ΣωματείουΕλένη Μπίστικα - Κατραμοπού-λου δημοσιογράφος Οι Εφημε-ρίδες της Σμύρνης laquoΦύλλα πουάντεξαν στον άνεμο της Κατα-στροφήςraquo και μια συνέχειαστις μέρες μας Την έκδοση πε-ρικοσμούν αυθεντικές κάρτεςαπό τη συλλογή της Ενώσεως

Σμυρναίων και η αφίσα της Έλ-λης Σολομωνίδου - Μπαλάνουπου φιλοτεχνήθηκε ειδικά για τησυμπλήρωση 55 χρόνων από τηνέκδοση της εφημερίδας Μικρα-σιατική Ηχώ της Ενώσεως Σμυρ-ναίων (1958 - 2013)

Επιλογή κειμένων ΜαρίαΒαϊάννη Νίκος Βικέτος Lay -out Τάνια Δεμιρτζή Εκδοτικήπαραγωγή laquoΕπτάλοφος ΑΒΕΕraquo

Το Ημερολόγιο 2015 είναιένα αναμνηστικό συλλεκτικόανάγνωσμα το οποίο μπορείνα κοσμήσει βιβλιοθήκες ή νααποτελέσει ιδιαίτερο δώρο γιαφιλικά μας πρόσωπα Διατίθεταιστην τιμή των δέκα ευρώ απο-κλειστικά από τα γραφεία τηςΕνώσεως Σμυρναίων (Σκουφά71α amp Μασσαλίας Αθήνα)

Για παραγγελίες τηλέφ 210-3633618 fax 210-3634636 e-mail ensmyrnotenetgr

ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ

Ημερολόγιο 2015

Η σμυρνιά νενέ παρακολουθεί με

ενδιαφέρον τα νέα της Σμύρνης

μέσα από τις στήλες της

εφημερίδας laquoΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣraquo

Το Θέατρο στη ΣμύρνηΔιάλεξη στο ΙΜΕ από την καθηγήτριαΧρυσόθεμης Σταματοπούλου-Βασιλάκου

Αριστερά Η καθηγήτρια κ Χρυσόθεμης Σταματοπούλου - Βασιλάκου

βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης στο laquoΘέατρονraquo του Πολιτιστικού

Κέντρου laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo Δεξιά Ο πρόεδρος της Ενώσεως

Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης επιδίδει στην κ Χρ Βασιλάκου

αναμνηστικά δώρα αγάπης

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος

Μείζονος Ελληνισμού Δημήτρης

Εφραίμογλου και η σύζυγός του

Σοφία Κουνενάκη ήταν από τους

πρώτους που έδωσαν το laquoπαρώνraquo

στην έκθεση της Ενώσεως

Σμυρναίων

Άποψη από την έκθεση laquoΟ Ελληνισμός της Σμύρνηςraquo στο φουαγιέ του

θεάτρου στο Πολιτιστικό Κέντρο laquoΕλληνικός Κόσμοςraquo την οποία

παραχώρησε η Ένωση Σμυρναίων με την ευκαιρία της παράστασης

κειμήλιά της από το γεν γραμμα-τέα της Ενώσεως κ Νίκο Βικέτο

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 10: Μικρασιατική Ηχώ_427

10 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ

Ένας σερ με προσφυγικές ρίζες

ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ενώσεως Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης οτ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός κ Ευάγγελος Τσίρκας καιο διευθυντής της Μικρασιατικής Ηχούς Νίκος Βικέτος παραβρέ-θηκαν στη Συναυλία Συμφωνικής Μουσικής που δόθηκε στο Δη-μοτικό Θέατρο Καλλιθέας υπό την αιγίδα του τοπικού Δήμου

Έλαβαν μέρος η Συμφωνική Ορχήστρα του έγκριτου Ωδείου Ιω-άννας Συγκελάκη με διευθυντή ορχήστρας τον κ Παναγιώτη Βλά-χο και σολίστες τη κ Ελένη Τσούτσου (πιάνο) και το κ Σπύρο Μου-ρίκη (κλαρινέτο)

Η Συναυλία πραγματοποιήθηκε για την ενίσχυση του Συλλό-γου Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία Το Εργαστήριτου Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και οργανώθηκε από το ΣύνδεσμοΕλλήνων Μουσουργών (ΣΕΜ) πρόεδρος του οποίου είναι ο σμυρ-ναϊκής καταγωγής αρχιμουσικός κ Νικηφόρος Νευράκης

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων Γεώργιος Αρχοντάκης

ο τ πρόεδρος του Σωματείου στρατηγός Ευάγγελος Τσίρκας με τον

πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μουσουργών Νικηφόρο Νευράκη

στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας

ΚΑΤΑ τη διάρκεια ειδικής τελετής η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βι-βλιοθήκη της Εστίας Νέας Σμύρνης στις 3 Δεκεμβρίου 2014 το απόγευ-μα απονεμήθηκαν τα βραβεία του Πανελληνίου Διαγωνισμού βιβλίων μι-κρασιατικού περιεχομένου που εκδόθηκαν την περίοδο 2010 - 2012

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιτροπής κρίσεως που την απο-τελούσαν οι κύριοι Αθανάσιος Φραγκούλης Τάκης Ιωαννίδης και Χρή-στος Παπαδόπουλος το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού απέσπασε οκ Λάζαρος Ασίκογλου για το βιβλίο του laquoΜαυρόλοφος Σερρών Από

την Πάρλα στη νέα πατρίδαraquo Αθήνα laquoΠληθώραraquo 2012Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στον κ Κωστή Κεφαλάκη για το βιβλίο

του laquoΜικρασία αγαλιά amp ξενιτιά Τουρκοκρητικοί - Μικρασιάτες - Ιστο-

ρίαraquo Ηράκλειο Κρήτης laquoΤυποκρέταraquo 2010

Το τρίτο βραβείο πήρε ο κ Ανδρέας Μπαλτάς για το βιβλίο του laquoΤα

Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας Ιστορικό Λεύκωμαraquo Γλύ-φα Βαρθολομιού Ηλείας laquoΜπαλτάςraquo 2010

Έπαινοι δόθηκαν στην κ Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση για το βι-βλίο της laquoΜνήμες και ιστορία πατρίδων (η παράδοση στο επάγγελμα)

Από τον παππού στον εγγονόraquo Νέα Ιωνία Βόλου laquoΠολιτιστικός Σύλ-λογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΤο Εγγλεζονησιrdquo 2011στον κ Θεόδωρο Δημούδη για το βιβλίο του laquoΝέο Μοναστήρι Ιστορία

του χωριού και αναδρομή στα παιδικά χρόνιαraquo Αθήνα laquoΚατάρτιraquo 2010και στην κ Αργυρώ Μάμαλη - Κοπάνου για το βιβλίο της laquoΑντέτια Δω-

δεκαημέρουraquo Νέα Ιωνία Μαγνησίας laquoΠολιτιστική Εστία Μικρασια-τών Ν Ιωνίας Μαγνησίας ldquoΊωνεςrdquoraquo

ΑΠΟ τις πατρίδες της ελληνικήςΑνατολής καταγόταν ο σερ τηςμεταπολιτευτικής δημοσιογρα-φίας στην Ελλάδα ΣεραφείμΦυντανίδης που laquoέφυγεraquo από τηζωή ανήμερα Χριστούγεννα σεηλικία 77 ετών Από τη Μάδυτοτης Καλλίπολης ήταν ο πατέραςτου και από την Κυζικηνή Μη-χανιώνα η μητέρα του Οι δυοτους ήρθαν πρόσφυγες στην Ελ-λάδα μετά το 1922 από την Κων-σταντινούπολη και εγκαταστά-θηκαν στο Περιστέρι της Αττι-κής Εδώ το 1937 γεννήθηκε καιεδώ μεγάλωσε ανάμεσα στουςπρόσφυγες ο Σεραφείμ Και εί-ναι αλήθεια πως όποτε του ζη-τήθηκε έσπευσε πρόθυμα νατους βοηθήσει όπως συνέβη τονπερασμένο Σεπτέμβρη όταν διη-ύθυνε το πάνελ των ομιλητώνστην εκδήλωση της ΟΠΣΕ για τα

100 χρόνια από την έναρξη τωνδιωγμών που οδήγησαν στη Γε-νοκτονία των Ελλήνων της Μι-κράς Ασίας

Στο βιβλίο του 31 αξέχαστα

χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της

ldquoΕλευθεροτυπίαςrdquo και της ldquoΚυ-

ριακάτικης Εrdquo (εκδόσεις ΠΑ-ΤΑΚΗ) που κυκλοφόρησε λίγεςμόνο βδομάδες πριν μας απο-χαιρετίσει για πάντα διέσωσε με-ταξύ άλλων τις αναμνήσεις τουαπό τη γνωριμία του με τον Τούρ-κο Πρόεδρο Τουργκούτ ΟζάλΌπως μας αφηγήθηκε ο ίδιος στις22 Ιανουαρίου 2005 όταν τον τι-μήσαμε στο laquoΧίλτονraquo για τηνπροσφορά του στη δημοσιογρα-φία σrsquo εκείνη τη συνάντηση οΟζάλ τού μίλησε για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές που συζη-τούσαν εκείνη την εποχή στοΝταβός με τον Ανδρέα Παπαν-δρέου και με την ευκαιρία τού εκ-μυστηρεύτηκε το ακόλουθο laquoΗΤουρκία το 1922 έχασε το πιοδραστήριο κομμάτι τηςraquo

laquoΔεν ξέρωraquo σχολίασε ο ΣΦυντανίδης laquoαν το πίστευε

όμως αυτοί που έφυγαν από εκείέχασαν πολύ περισσότερα απrsquoόσα η ΤουρκίαΈχασαν τα πά-ντα Τους κέρδισε όμως η Ελ-λάδα Υπάρχουν περιοχές πουαν δεν είχαν μπολιαστεί με τουςπρόσφυγες δεν ξέρω σήμεραπού θα βρίσκοντανraquo είπε και οκόσμος που τον παρακολουθού-σε ξέσπασε σε χειροκροτήματα

Αυτά τα λίγα αντί άλλου επι-μνημόσυνου λόγου για τον άν-θρωπο που όπως γράφτηκε άφη-σε laquoανεξίτηλη τη σφραγίδα τουόχι μόνο στον κόσμο της δημο-σιογραφίας αλλά και στην πολι-τική και κοινωνική ζωή της χώ-ραςraquo (Το Βήμα της Κυριακής 28Δεκεμβρίου 2014 σελ Α19)

Ας είναι ελαφρύ το χώμα τηςΑττικής γης που τον σκεπάζει

Ν Χ ΒΙΚΕΤΟΣ

Απονεμήθηκαν τα βραβεία της Εστίας Νέας Σμύρνης

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 11: Μικρασιατική Ηχώ_427

Σπονδή μνήμης έστω οδυ-νηρής αλλά και ιστορικήτεκμηρίωση με ένα θαυ-

μάσιο πανόραμα από επιλογέςφωτογραφικών παρουσιών καιεμπνευσμένων κειμένων Πρό-κειται για το laquoΗμερολόγιο2015raquo του Συλλόγου Μικρα-σιατών Ερμούπολης που στασχετικά λίγα χρόνια της δρά-σης του από το 2009 κατα-θέτει με περισσή φροντίδα τησυμβολή του στη laquoζωντάνιαraquoτου Μικρασιατικού Ελληνι-σμού

Σελίδα με σελίδα μήνα μεμήνα προσφέρεται ένα laquoμά-θημαraquo ιστορικής μνήμης γε-γονός που έχει ευνόητη αξίαιδιαίτερα για τη νέα γενιά κα-θώς ο αδιάψευστος φακός συ-νταιριάζεται με κείμενα υψηλήςεπιλεκτικής στάθμης Οι laquoκαρτ- ποστάλraquo είναι της εποχήςκαι η επιλογή των κειμένωνπροέρχεται από το πλούσιοαρχείο του Νίκου Λειβαδάραμε την καθrsquo όλα επαινετή επι-μέλεια έκδοσης από την laquoΕκτυ-πωτικήraquo του Χρήστου και τηςΒασιλείας Τσαούσογλου

laquoΩ Σμύρνη ένδοξη πόληraquoυψώνει την αυλαία ο μεγάλοςφιλέλληνας και ανθρωπιστήςΤζώρτζ Χόρτον το έργο τουοποίου Η μάστιγα της Ασίαςστέκει βράχος ακλόνητος τηςιστορικής αυθεντικότητας

Ο μαγνητισμός της φωτο-γραφίας είναι δεδομένος αλλάαποκτά πρόσθετο ειδικό βάρος

με μεστά αποσπάσματα κει-μένων (κατά σειρά εμφάνισης)των Μανόλη Μεγαλοκονόμου(laquoΠροσπαθείς να ξαναζωντα-νέψεις τις μνήμες από μια μαρ-τυρική εποχή που έχει τη μα-γεία του παρελθόντος και πα-λεύεις με το χρόνο που από τοχέρι σε οδηγεί προς το τέ-λοςraquo) Κώστα Πολίτη (laquoΒούϊ-ζε [από το καμπαναριό τηςΑγίας Φωτεινής] η πολιτείαολάκερη και δε σταματούσανετο βουητό Και το βουητό αυτόαπόμενε πολύ ώρα στον αγέραraquo) Αρσιμπάλ Μακ Λη (laquoΤι ξέ-ρουμε εμείς απrsquo αυτόν τον χα-μένο παράδεισο που μας πε-ριγράφετε απrsquo την άγνωστη σεμας Ανατολή σας Ωστόσο μετον τρόπο που τον ζείτε εσείςστις αναμνήσεις σας () ξυ-πνάτε σrsquo εμάς τη νοσταλγίατου δικού μας του προσωπι-κού του χαμένου μας φαντα-στικού παραδείσουraquo) Οδυσ-σέα Ελύτη (laquoΜικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα lsquoθελα να σε υιοθετήσωΝα σε στείλω σχολείο στηνΙωνία Να μάθεις μανταρίνι κιάψινθο () Μικρή πράσινηθάλασσα δεκατριώ χρονώ μετον άσπρο γιακά και την κορ-δέλα Να μπεις απrsquo το παρά-θυρο στη Σμύρνηraquo) ΓαλάτειαΓρηγοριάδου - Σουρέλη (laquoΤαχρόνια πέρναγαν πλήθαιναν οικαημοί τα δάκρυα πλήθαινανκαι κάποιο πρωινό μπήκαν στοστένωμα του λιμανιού καράβιαπου φέρνανε το μήνυμα τηςλευτεριάς Και άρχισαν να ξυ-πνούν τα δύο αδέλφια τα βου-νά της Σμύρνης Είχανε μου-διάσει από τα τόσα χρόνιαπου lsquoμειναν ακίνητα Αρχίνησαννα ξυπνούν και να σαλεύουνraquo) Δημήτρη Φωτιάδη (laquoΤι τα-βατούρι είταν εκείνο στο στε-νό δρόμο του Φραγκομαχαλά[] Πολλά λείπανε εκείνα ταχρόνια μα όσα είχαμε είτανεπαστρικά και μερακλίδικαraquo)Πάνου Βαλσαμάκη (laquoΑτόφιοσίδερο το κλειδί του σπιτικούμας στερνό κατάλοιπο ανε-χτίμητο στερνή και μάταιη ελ-πίδα () Ατόφιο σίδερο με τησκουριά της εγκατάλειψης τοκλειδί του σπιτικού μας μrsquoαυτό διπλοκλειδώσανε τηναρχοντόπορτα μrsquo ατόφιο σί-δερο την αρχοντόπορτα δι-πλοκλειδώσανεraquo) Νίκου Λει-βαδάρα (laquoΟ Κόλπος του Έρ-μαιου κυμάτιζε ελαφρά Πήγαάκρη - άκρη στην παραλία βλέ-ποντας τη θάλασσα Η μόνηπου δεν άλλαξε σκέφτηκα

Δεν άλλαξε Και τι είναι αυτό τοσκούρο κόκκινο καφετί χρώμαΠού είναι τι γαλάζιο της θά-λασσάς μας Μήπως από τοΣεπτέμβρη του lsquo22 δε θέλησεπια νrsquo αλλάξει χρώμα για ναμην ξεχνά και να θυμίζειraquo)Ευριπίδη Τσαούσογλου (laquoΕντόςολίγου χρονικού διαστήματοςη πυρκαϊά από την αρμενικήνσυνοικίαν έφθασεν εις την συ-νοικίαν της Αγίας Ευαγγελι-στρίας Αγίου Νικολάου με-γάλων ταβερνών και ούτωεντός 24 ωρών εκάη η ωραιο-τέρα και γραφικοτέρα πόλιςτης Ανατολή η αλησμόνητοςΙωνία εντός των μεγάλων φλο-γών και εκρήξεων χειροβομβί-δων και τα τοιαύταraquo) ΜανόληΜεγαλοκονόμου (laquoΌλοι ήθε-λαν να μπουν στα πλοία Όλοινα φύγουν από την κόλαση Τέ-λος κάποιο πλοίο μάς πήρε καιόταν βγήκαμε έξω από τονκόλπο της Σμύρνης () ότανφθάσαμε κάτω από τον ωραίογαλανό ουρανό μας έπιασεένα κλάμα βουβό για τους αν-θρώπους που αφήσαμε πίσωάταφους άκλαυτους για τηγλυκιά πατρίδα μας τη Σμύρνηγια τα χαμένα όνειρά μας Κάποτε σταματήσαμε να κλαί-μεraquo) Γιώργου Σεφέρη (laquoΘυ-μήθηκα τις εντάφιες στάμνεςτης Κως Μια τέτοια στάμναπρέπει να είναι για μένα ηΣμύρνη ndash δε γυρίζει κανείς ΗΣμύρνη έχει χάσει τον ίσκιοτης όπως τα φαντάσματαraquo)Διδώς Σωτηρίου (laquoΝά ταν λέειψέμα όλα όσα περάσαμε καινα γυρίζαμε τωραδά στη γημας στους μπαξέδες μας σταδάση μας με τις καρδερίνες[] και στις ανθισμένες κερα-σιές στα πανηγύρια μας με τιςόμορφεςraquo)

Ένα μπράβο σrsquo εκείνουςπου έφεραν κοντά μας το αξέ-χαστο το όμορφο μαργαριτά-ρι της Ανατολής

ΠΕΤΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΟΣ

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Το μαργαριτάρι της Ανατολής

Προς τα Μέλη και τους Φίλους της Ενώσεως Σμυρναίων

Eφόσον επιθυμείτε να ενημερώνεστε ηλεκτρονικά για τις δραστηριότητες

της Ενώσεως Σμυρναίων να μας γνωρίσετε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση στο

ensmyrnotenetgr

Mας βοηθάτε έτσι να επικοινωνούμε γρήγορα μαζί σας και το σημαντικότερο

να αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση χαρτιού και την επιβάρυνση

της αλληλογραφίας με ταχυδρομικά τέλη

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 12: Μικρασιατική Ηχώ_427

(Συνέχεια από

το προηγούμενο)

Το ψήφισμα συνοδεύει μα-κροσκελές δακτυλογραφημένουπόμνημα οχτώ σελίδων (διαστ34x21 εκ) το οποίο χωρίζεται σεδύο μέρη

Ι Το πρώτο μέρος περιέχειστοιχεία για την πληθυσμιακήκατάσταση της πόλης τα σχολείακαι την πνευματική κίνηση τουςιερούς ναούς το εμπόριο τηβιομηχανία τα επαγγέλματα καιτην κοινοτική διοίκηση

Σύμφωνα με τα στοιχείααυτά

Η πόλη είχε 1500 χριστιανι-κά σπίτια και 8000 Έλληνες κα-τοίκους ενώ 6000 απόδημοιΣπαρταλήδες διέπρεπαν στιςδιάφορες πόλεις της Πισιδίαςκαι της Τουρκίας στο εμπόριοστη βιομηχανία στην επιστήμη

Στη Σπάρτη λειτουργούσαν 2νηπιαγωγεία με 240 μαθητέςκαι μαθήτριες και 3 νηπιαγω-γούς 1 αστική σχολή με 425 μα-θητές και 6 δασκάλους 1 ημι-γυμνάσιο με 85 μαθητές και 4δασκάλους και καθηγητές και 1επτατάξιο παρθεναγωγείο με293 μαθήτριες και 5 δασκάλες

Η επίδοση των Σπαρταλήδωνστα γράμματα είχε ως αποτέλε-σμα να γνωρίζουν τη μητρικήγλώσσα όλοι οι κάτοικοι εκτόςτων γερόντων Για τη στάθμη τηςπαιδείας της η Σπάρτη απεκλή-θη laquoτηλαυγής φάρος ο φωτίζωντας πέριξ χριστιανικάς κοινό-τηταςraquo

Ο αριθμός των εκκλησιώνυπερέβαινε τις 12 Από αυτές οι5 ήταν υπόγειοι ναοί βυζαντινήςεποχής laquoαριθμούντες βίον άνωτων 500 ετώνraquo

Η πόλη είχε 17 γιατρούς 25δικηγόρους 12 φαρμακοποιούς5 φιλόλογους 30 διδασκαλι-στές 10 απόφοιτους ιεροδιδα-σκαλείου και περισσότερουςαπό 100 νέους απόφοιτους διά-φορων φιλολογικών και πρα-κτικών σχολείων

Από τους κατοίκους περισ-

σότεροι των 150 ήταν έμποροι14 μεγαλοβιομήχανοι ασχολού-μενοι με την ταπητουργία μευποκαταστήματα στις πρωτεύ-ουσες των ευρωπαϊκών κρατώνκαι πολλοί εργοστασιάρχες πουείχαν εργοστάσια ροδελαίουαλεύρου βυρσοδεψίας

Έντονη πολιτιστική κίνησηεπικρατούσε στη Σπάρτη καθώςλειτουργούσαν διάφοροι μου-σικοί - φιλολογικοί σύλλογοιαδελφότητες και παντός είδουςκαθιδρύματα τεκμήρια της πνευ-ματικής προόδου των Σπαρτα-λήδων

Την επίβλεψη των κοινοτικώνπραγμάτων είχε η δημογερο-ντία η εφορία των σχολείωνκαι φυσικά ο μητροπολίτης Πι-σιδίας Σύμφωνα με τα στοιχείατου υπομνήματος στη Σπάρτηλειτουργούσε laquoμικτόνraquo καιlaquoοντοματικόνraquo δικαστήριο

Η ανάπτυξη της ελληνικήςκοινότητας laquoεπισύρει πάντοτετον φθόνον των συνοίκων ημώνΤούρκων οίτινες αφορμήν μό-νον εζήτουν ίνα αποσβέσωσιντην φωτοδόχον ταύτην λαμπάδατου εσωτερικούraquo

ΙΙ Το δεύτερο και μεγαλύ-τερο μέρος του υπομνήματοςπεριγράφει τον άγριο διωγμόπου ξέσπασε κατά της ελληνικήςκοινότητας το 1914 σε περίοδοπου η πόλη είχε δοκιμαστεί απόφοβερό σεισμό συνεπεία τουοποίου έχασαν τη ζωή τους 300κάτοικοι κατέπεσαν 800 σπίτιακαι μεταβλήθηκαν τα υπόλοιπασχεδόν σε ερείπια Για την πε-ρίθαλψη των θυμάτων του σει-σμού μετέβη από τη Σμύρνη στηΣπάρτη αποστολή της Αδελφό-τητας του Αγγλικού Νοσοκο-μείου η οποία παρέμεινε στηνπόλη ένα μήνα

Ο άγριος και αμείλικτοςδιωγμός έγινε laquoεπί προδιαγε-γραμμένου σχεδίουraquo τονίζουνστο υπόμνημά τους οι Σπαρτα-λήδες και σημειώνουν ότι εάν ο

πόλεμος διαρκούσε λίγο ακόμηlaquoη πόλις ημών ήθελε απαλειφθήτης επιφανείας της γηςraquo

Σύμφωνα με το υπόμνηματων Σπαρταλήδων

1 Με την ενθάρρυνση καιτην καθοδήγηση δασκάλων χο-τζάδων στρατιωτικών ο όχλοςξεσπά σε κάθε είδους βιαιότη-τες καταδιώξεις προπηλακι-σμούς φόνους διαρπαγές λεη-λασίες Οι χωρικοί καταδιώκο-νται και φονεύονται τα κτήμα-τα και η περιουσία τους διαρ-πάζονται από τα όργανα τουκράτους Η ύπαιθρος ερημώνε-ται καθώς οι κάτοικοι έντρομοιεγκαταλείπουν τα σπίτια τουςκαι έρχονται πρόσφυγες στηΣπάρτη

2 Ταυτόχρονα ξεσπά φοβε-ρό οικονομικό μποϋκοτάζ καιπαρεμποδίζονται οι συναλλα-γές με τους χριστιανούς εμπό-ρους laquoΡοπαλοφόροι Τούρκοιιστάμενοι προ των εμπορικώνκαταστημάτων των χριστιανώνημπόδιζαν βία τους θέλονταςνα συναλλάσσονται μετrsquo αυτώνraquoκαταγγέλλουν οι Σπαρταλήδες

3 Στις μέρες που ήταν διοι-κητής της πόλης ο ανιψιός τουΤαλαάτ πασά ο Πεχίτζ βέης καινομάρχης Ικονίου ο διαβόητοςΑζμή βέης τριάντα πρόκριτοικαι τρεις ιερείς χωρίς λόγο καιαιτία συλλαμβάνονται και ωςκακούργοι και εγκληματίες με-ταφέρονται σε χώρες που απεί-χαν από τη Σπάρτη laquoάνω των 15ημερώνraquo Πέντε από αυτούς πέ-θαναν από τα δεινοπαθήματακαι τις κακουχίες

4 Παράλληλα αρχίζει και ηlaquoλευκή σφαγήraquo του ανδρικούπληθυσμού της Σπάρτης δηλα-δή η στρατολογία των χριστια-νών Ελλήνων στα τάγματα ερ-γασίας

Μόλις άρχισε η στρατολογίαστρατιώτες με laquoεφrsquo όπλου λόγ-χηνraquo όρμησαν στα σπίτια της ελ-ληνικής συνοικίας συνέλαβαν

όλους τους άνδρες που ήταν 17μέχρι 50 ετών και τους οδήγησανστη φυλακή Όσους δεν μπόρε-σαν να πληρώσουν το αντισή-κωμα (μπεντέλι) τους έστειλανlaquoεις τας αγρίας στέπας της Αρ-μενίας εις τας καυστικάς πε-διάδας της Συρίας και εις ταάγρια μεταλλεία της Βίγαςraquo καιεκεί πολλοί βρήκαν τον θάνατοαπό την πείνα και τις κακουχίες

Και οι Σπαρταλήδες σημει-ώνουν στο υπόμνημά τους laquoΤοεξής χαρακτηριστικόν της απαν-θρωπίας και της σκληρότητοςτων Γερμανών διηγούνται αυ-τόπται μάρτυρες των εν Βίγα δει-νοπαθημάτων Εν τη περιφε-ρεία ταύτη άνω των 15 χιλ ερ-γατών εχρησιμοποιούντο εις ταμεταλλεία εργαζόμενοι 15 ώραςτο ημερονύκτιον έχοντες ωςτροφήν τεμάχιον ξηρού άρτου μηδυναμένου να φαγωθή Ότεημέραν τινά ούτοι παρεπονέ-θησαν προς τον Γερμανόν αξιω-ματικόν διά την ποιότητα του άρ-του και την υπερβολικήν εργα-σίαν ούτος κυνικώτατα απή-ντησε ldquoεγώ μόνον εργασίαν γνω-ρίζω την τροφήν ο ΤούρκοςΚαι όστις πεινά ας φάγη ψείρεςπου τρέχουν εις τα ρούχα σαςrdquoraquo

5 Όσοι χριστιανοί απέμει-ναν στη Σπάρτη κλήθηκαν να συ-νεισφέρουν κάθε είδους τρόφι-μα που φύλαγαν στις αποθήκεςτους νήματα και βαμβάκια γιατις ανάγκες του στρατού καιτου στόλου οικιακά σκεύη για τανοσοκομεία τα ορφανοτροφείακαι διάφορα καταστήματα laquoωντην ύπαρξιν μέχρι τούδε δεν εί-δομενraquo γράφουν οι Σπαρταλή-δες

Σαν να μην έφταναν οι επι-τάξεις άρχισε και η λεηλασίαστην αγορά Στρατιωτικοί με τοπρόσχημα των επιτάξεων laquoδιέρ-πασαν ου μόνον διά τους στρα-τιώτας χρήσιμα είδη αλλά καιπολλά αντικείμενα πολυτελείαςαποβλέποντες μάλλον εις πλου-τισμόν παρά εις εφοδιασμόντων αναγκαιούντωνraquo

6 Οι Έλληνες υποχρεώθη-

12 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Η laquoΈνωση Πισιδώνraquo της Σμύρνης και οι

ανθελληνικοί διωγμοί στη Σπάρτη της Μ Ασίας

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ ΒΙΚΕΤΟΥ

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 13: Μικρασιατική Ηχώ_427

Το εξαιρετικά ενδιαφέ-ρον ντοκιμαντέρ (διάρ-κειας 50rsquo) laquoΓεγονότα στη

Φώκαια 1914raquo που αναφέρεταιστο διωγμό των κατοίκων τηςΦώκαιας τον Ιούνιο του 1914από τις παραστρατιωτικές ομά-δες των Τούρκων παρουσιά-σθηκε υπό την αιγίδα της Ενώ-σεως Σμυρναίων στην Ταινιο-θήκη της Ελλάδος την Κυριακή14 Δεκεμβρίου το απόγευμα

Τα φοβερά γεγονότα πουσυνέβησαν στη Φώκαια κατέ-γραψε και φωτογράφισε μεκίνδυνο της ζωής του ο Γάλλοςαρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ οοποίος εκείνη την εποχή πραγ-ματοποιούσε ανασκαφές στηνπεριοχή της Παλαιάς Φώκαιαςγια λογαριασμό της ΓαλλικήςΑρχαιολογικής Σχολής

Το φωτογραφικό αρχείο καιτα κείμενα του Σαρτιώ περιήλ-θαν στην κατοχή του ιστορικούτης φωτογραφίας Χάρη Για-κουμή (το 2005 στο Παρίσι) οοποίος μαζί με τους παραγω-γούς του ντοκιμαντέρ συνετέ-λεσε στην αποκάλυψη του λη-σμονημένου και άγνωστουστους πολλούς διωγμού

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

καν να ζήσουν στην πόλη τουςΚάθε μετακίνηση χριστιανών σεάλλη πόλη απαγορεύτηκε αυ-στηρά Όσοι τόλμησαν να πα-ραβούν τη διαταγή του απο-κλεισμού δολοφονήθηκαν laquoήκαθrsquo οδόν ή εις τα μέρη όπουέφθασανraquo

ΣΤΟ υπόμνημα των Σπαρτα-λήδων διαβάζουμε laquoΟύτω οΑθανάσιος Αθανάσογλου κα-τεκρεουργήθη εν Τεφεννή οιΑδελφοί Ευστάθιος και Γρηγό-ριος Ασλάνογλου εδάρησαν ανη-λεώς εν Τεφεννή και εστάλησανσιδηροδέσμιοι εις το Στρατοδι-κείον της Σμύρνης Εν Καυκλή-ει οι αδελφοί ΧrdquoΔουρμούσο-γλου αφού εδάρησαν εξεδιώ-χθησαν εκείθεν κακήν κακώς ηδε μεγάλη αυτών περιουσίαδιηρπάγη υπό των χωρικών

Ο εκ των προκρίτων του τό-που μας και των ευεργετών ου

μόνον των χριστιανών αλλά καιτων Τούρκων Παναγιώτης Σε-ρεφετίνογλου απεγυμνώθη τηςεπαύλεώς του αξίας 20 χιλ λι-ρών Το αυτό έπαθεν και ο εν Κι-λίτ Κιοϊ διαμένων ΓεώργιοςΚιοκπάσογλου απολέσας κτή-μα 10 χιλ λιρώνraquo

7 Ευρηματικοί στο να επε-ξεργάζονται δεινά κατά των Ελ-λήνων της Σπάρτης οι Τούρκοιπροέβησαν και σε άλλες ενέρ-γειες Με την πρόφαση του εξω-ραϊσμού της πόλης κατεδάφι-σαν σειρά καταστημάτων χωρίςνα επιτραπεί στους ιδιοκτήτεςτους η παραλαβή του υλικούτων οικοδομημάτων και το σπου-δαιότερο laquoχωρίς καν επί τωνερειπίων αυτών να σχηματισθείη πλατεία ην διεκήρυττον ότιήθελον ανεγείρη εκείraquo

Παρόμοια εγκλήματα μεαυτά που καταγγέλλουν οι Σπαρ-

ταλήδες εκθέτουν στα υπομνή-ματά τους και οι άλλοι Πισιδείςαπό το Νησί την Πάρλα τηνΑπολλωνία καθώς και οι Έλ-ληνες των άλλων περιοχών τηςΜικράς Ασίας

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστάσε μια γενοκτονία ανάλογης ση-μασίας από άποψη εθνολογικήςσυμφοράς με τη γενοκτονία τωνΑρμενίων Σύμφωνα με μιαέρευνα του ΚΜΣ η γενοκτο-νίας αυτή στοίχισε τη ζωή σε700000 ανθρώπους και το ξερί-ζωμα του ελληνορθόδοξου πλη-θυσμού της Μικράς Ασίας απότις προγονικές του εστίες

Η γενοκτονία του Μικρα-σιατικού Ελληνισμού αποδει-κνύει περίτρανα πως οι Τούρκοιουδέποτε αποδέχτηκαν τους Έλ-ληνες ως laquoισότιμους πολίτεςraquoτου κράτους τους ούτε αναγνώ-ρισαν θρησκευτικά πολιτικά και

ανθρώπινα δικαιώματα των χρι-στιανών που ζούσαν στην επι-κράτειά τους

Το κείμενο αυτό αποτελεί διάλε-

ξή μας που πραγματοποιήθηκε στο

Πνευματικό Κέντρο της Ένωσης Σπάρ-

της Μ Ασίας στις 10 Δεκεμβρίου 1990

οργανωμένη από το Σωματείο των

Σπαρταλήδων της Νέας Ιωνίας Δημο-

σιεύτηκε το πρώτον στην εφημερίδα Η

Σπάρτη της Ανατολής (φύλλο 8 20

Απριλίου 1991 σ 3 και φύλλο 10

Μάιος 1992 σ4) Αναδημοσιεύεται

εδώ όπως ακριβώς εκφωνήθηκε ως μι-

κρή συμβολή στον αγώνα της Ενώσεως

Σμυρναίων και των προσφυγικών σω-

ματείων της χώρας για την αναγνώριση

της γενοκτονίας των Μικρασιατών Ελ-

λήνων Ελάχιστες οι παρεμβάσεις που

έγιναν οσάκις αυτό κρίθηκε αναγκαίο

προκειμένου να διορθωθούν τυχόν τυ-

πογραφικά λάθη

ΠΡΟΒΟΛΗ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

laquoΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ ΦΩΚΑΙΑ 1914raquoΤων Ανιές Σκλάβου και Στέλιου Τατάκη

Στις επτά το βράδυ όλα έχουν τελειώσει Η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί

Η επιχείρηση κράτησε μετά βίας είκοσι τέσσερις ώρες

Οι οργανωτές πρέπει να είναι ικανοποιημένοι Το εγχείρημα είχε στηθεί καλά

ούτε μια στραβοτιμονιά κατά την εκτέλεση ούτε καν ένας Τούρκος πληγωμένος

Όλα έγιναν αριστοτεχνικά Οι νέοι αυτοί βάρβαροι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν

από τους προγόνους τους τις οθωμανικές ορδές που ρήμαζαν κατά τον Μεσαίωνα

τις ακτές και τα νησιά

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 14: Μικρασιατική Ηχώ_427

Διττή σπουδαιότητα έχουν οι μελέτεςπου αφορούν συγκεκριμένο περιορισμένοτόπο (πόλη ή χωριό) αφενός πληροφορούνλεπτομερέστατα συνήθως για το συγκε-κριμένο τόπο με πληροφορίες συχνά δυ-σεύρετες αλλού και αφετέρου εντασσό-μενες στην ιστορία μιας ευρύτερης περιο-χής συναποτελούν σημαντική πηγή για τηνιστορία της περιοχής αυτής

Ειδικά για τις μικρασιατικές πόλεις ήκωμοπόλεις έχουν γραφτεί αρκετές μονο-γραφικές μελέτες (ή καταγράφτηκαν απλώςαναμνήσεις) που όλες μαζί συγκροτούν τηνιστορία του ελληνισμού της Μικράς ΑσίαςΤο βιβλίο Αρτάκη1 Σύντομη Ιστορία βα-

σισμένη στο συγγραφικό έργο των Κων-

σταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή των Νε-οαρτακηνών Πέτρου Ποδάρα και ΙωάννηΡίζου είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωσηΌμως συγχρόνως διαφέρει από τις σχε-τικές τοπικού ενδιαφέροντος μελέτες για-τί βασίζεται στο έργο δύο εξαιρετικών καιξεχωριστών συγγραφέων - επιστημόνων -πατριωτών του Κωνσταντίνου Μακρή καιτου γιου του Ιπποκράτη

Πολύ σωστά στον Πρόλογό τους οιΠοδάρας και Ρίζος εξηγούν γιατί βασίστηκετο βιβλίο τους στους Μακρή και επίσης σω-στά το βιβλίο τους αρχίζει με τέσσερα σύ-ντομα βιογραφικά του Κωνσταντίνου Μα-κρή και των τριών γιων του Ιπποκράτη Αρι-στοτέλη και Περικλή

Ο πατέρας Μακρής (Αρτάκη 1850 -Πάνορμος 1920) σπούδασε Ιατρική στηνΑθήνα στο Μόναχο στο Στρασβούργο ΣτοΠαρίσι συνεργάστηκε με το Λουί ΠαστέρΔιακρίθηκε ως ερευνητής επιστήμονας και

ως άριστος επαγγελματίας γιατρός τόσοστην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστά-θηκε περί το 1880 όσο και στην Αρτάκη λίγοαργότερα όπου ίδρυσε δική του κλινική Ηαγάπη του όμως για τη γενέτειρά του δεν πε-ριορίστηκε στις ιατρικές του γνώσεις αλλάτον ώθησε να ταξιδεύει συχνά σε όλη την πε-ριοχή και να μελετά ερείπια αρχαίων μνη-μείων να καταγράφει ήθη και έθιμα τωνΑρτακηνών και όλης της κυζικηνής χερσο-νήσου Ανακάλυψε το άγνωστο ώς τότε αρ-χαίο υδροθεραπευτήριο Έγραψε την ιστο-ρία της περιοχής ασχολήθηκε με την πνευ-ματική οικονομική πολιτιστική ζωή των Αρ-τακηνών Όλα αυτά καταγράφτηκαν στοανέκδοτο έργο του Κύζικος και Αρτάκηαποσπάσματα του οποίου εκδόθηκαν πολύαργότερα από τον Ιπποκράτη Προφανώςτο έργο τού Κ Μακρή δεν είναι απλός του-ριστικός οδηγός αλλά είναι πληρέστατο καιεπιστημονικά τεκμηριωμένο ιστορικό έργομε ότι η Ιστορία περιλαμβάνει

Ο Ιπποκράτης Μακρής (Κωνσταντι-νούπολη 1883 - Νew Jersey ΗΠΑ 1967)σπούδασε γιατρός εργάστηκε ως γιατρόςκαι ndash κάτι που κυρίως ενδιαφέρει εδώ ndash συ-μπλήρωσε τις μελέτες του πατέρα του για τηνΑρτάκη και την περιοχή της Κυζίκου με-λετώντας ερευνώντας και γράφοντας και οίδιος Πολλές από τις μελέτες του δημοσι-εύτηκαν στα Μικρασιατικά Χρονικά από το1954 και εξής

Οι μελέτες του πατέρα και του γιου Μα-κρή είναι ποικίλες αναφέρονται σε δια-φορετικά ερευνητικά αντικείμενα και είναιπροφανώς και επιστημονικά τεκμηριωμέ-νες Οι δυο τους δεν έδρασαν μόνον ως με-λετητές του τόπου τους Βασικό στοιχείο τηςζωής τους ήταν ο έντονος πατριωτισμός τουςπου εκδηλώθηκε με έργα κοινής ωφέλειαςστην Αρτάκη αλλά και με την κατάταξη τουΙπποκράτη και των δύο αδελφών του στονελληνικό στρατό κατά τους ΒαλκανικούςΠολέμους κατά τον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλε-μο (στρατός Εθνικής Άμυνας) και στηΣτρατιά της Μικράς Ασίας2

Οι μελέτες του Κωνσταντίνου Μακρήσυχνά συμπληρώνονται με στατιστικά στοι-χεία από τα οθωμανικά αρχεία από προ-σωπικές έρευνες από συζητήσεις με πλη-ροφορητές μετρήσεις επισκέψεις χώρωνκαι μνημείων μελέτες βιβλίων και πηγώνπαρέχοντας ποικίλες και πολλές πληροφο-ρίες ιστορικές γεωγραφικές γεωφυσικέςγλωσσικές3 αρχαιολογικές λαογραφικέςκά για όλη τη Χερσόνησο της ΚυζίκουΌλα αυτά καταδεικνύουν την αγάπη τωνδύο Αρτακηνών συγγραφέων για την πόλητους αλλά και τη μόρφωση την παιδεία τουςτη γνώση σε βάθος θεμάτων ποικίλων

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο τογεγονός ότι οι δύο Νεοαρτακηνοί συγγρα-φείς Ποδάρας και Ρίζος εξέδωσαν αυτό τοβιβλίο βασισμένο στα γραπτά δύο ΜεγάλωνΕλλήνων

Το βιβλίο των Ποδάρα και Ρίζου πε-

ριέχει εκτενή αποσπάσματα από το έργο Κύ-

ζικος και Αρτάκη του Κωνσταντίνου Μα-κρή το οποίο διέσωσε επεξεργάστηκε καισυμπλήρωσε ο Ιπποκράτης Μακρής Εκτόςαπό τα προτασσόμενα βιογραφικά το βιβλίοΑρτάκη Σύντομη Ιστορία χωρίζεται σταακόλουθα κεφάλαια1 Η Αρτάκη της Κυζίκου περί το 19002 Πνευματική και Κοινοτική ζωή στην

Αρτάκη μέχρι το 19223 Η Μονή της Φανερωμένης Κυζίκου 4 Η ίδρυση της Νέας Αρτάκης Τα πρώτα

χρόνια 5 Χρυσή Βίβλος Αρτακηνών Ακολουθούν τρία ΠαραρτήματαΑ Πνευματικοί Άνθρωποι της ΑρτάκηςΒ ΝτοκουμένταΓ Χάρτες (της Κυζικηνής Χερσονήσου

και των στρατιωτικών επιχειρήσεωνστην Αρτάκη το 1922) Τέλος υπάρχει ενδεικτική Βιβλιογραφία

- Πηγές όπου αναφέρονται και άρθρα τωνΚωνσταντίνου και Ιπποκράτη Μακρή δη-μοσιευμένα στα Μικρασιατικά Χρονικά

Το βιβλίο των Πέτρου Ποδάρα και Ιω-άννη Ρίζου που συμπληρώνεται με δικέςτους μελέτες και σχόλια έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον γιατί παρέχει πληροφορίες γιαποικίλα θέματα σχετικά με την Αρτάκη αλλάκαι γιατί η εικόνα της Αρτάκης και της Χερ-σονήσου της Κυζίκου όπως παρουσιάζεταισrsquo αυτό είναι μέρος της εικόνας του ελλη-νισμού στις αλησμόνητες πατρίδες

Βγένα Βαρθολομαίου

Δεκέμβριος 2014

1 Αρτάκη ή Υρτάκη ήταν το όνομα της αρχαίαςπόλης αποικίας της Μιλήτου

2 Πολλοί Αρτακηνοί κατατάχθηκαν στον ελληνικόστρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 ndash 1913)στον Αrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 (όταν μπήκε η Ελ-λάδα στον πόλεμο) - 1918 και στη Στρατιά κατά τη Μι-κρασιατική Εκστρατεία (1919 ndash 1922) Το εθνικότους έργο κορυφώθηκε με την ίδρυση της Εθνικής Ορ-γάνωσης (βλ σσ 105 - 108 του βιβλίου)

3 Στην Αρτάκη μιλούσαν το αρτακηνό ιδίωμα πουσυγγενεύει με αυτό της Λέσβου Περγάμου και άλλωνπεριοχών (βλ σσ 36 - 37)

ΚΑΤΕΡΙΝΑΣΠΑΠΑΔΡΙΑΝΟΥΗ ΨωροκώσταιναΗ ΠανώριαΧατζηκώστα - Αϊβαλιώτηκαι ο Βενιαμίν ΛέσβιοςΙστορικό μυθιστόρημα

Εκδ laquoΑργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκηςraquo Άργος 2014

Η Κατερίνα Παπαδριανού ndash Κόρδαρη εί-ναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν τοεμπνευσμένο από την νεοελληνική Ιστορία μυ-θιστόρημα Η Ιστορία αυτή και γενικότεραη Ιστορία των Ελλήνων αποτελεί ένα πραγ-ματικό πακτωλό έμπνευσης από τον οποίοαναπηδά και ίπταται ο Πήγασος των συγ-γραφέων μας Τη φορά αυτή η ξεχασμένη πε-ριφρονημένη και συνεχώς απαξιωτικά ανα-φερόμενη Πανωραία Χατζηκώστα πασί-γνωστη σε όλους μας ως Ψωροκώσταινα απο-τελεί την ηρωίδα του μυθιστορήματος αυτού

Μια ηρωίδα της οποίας η βιωτή είναι τελεί-ως άγνωστη από όλους αυτούς που καθημε-ρινά την αναφέρουν και την επικαλούνται γιανα χλευάσουν Και όμως η Ψωροκώσταιναυπήρξε αξιομνημόνευτο πρόσωπο της νεο-ελληνικής ιστορίας

Το ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμέ-νο από πραγματικά και ιστορικά βεβαιω-μένα γεγονότα αποτελεί τον καμβά (τονκάνναβο) επάνω στον οποίο κεντάει η συγ-γραφική έμπνευση Στο βαθμό που η συγ-γραφική η καλλιτεχνική μπορεί να πει κα-νείς ελευθερία δεν αλλοιώνει την πραγ-ματικότητα είναι πολύτιμο είδος του λόγουόχι μόνο για τη διδακτική του σημασία αλλάκαι για τη συγκίνηση που μπορεί να προ-καλέσει στον αναγνώστη έτσι που η Τέχνηκαι η Ιστορία συμπλέκονται με επιτυχία Ηκυρία Παπαδριανού κατόρθωσε να διηγη-θεί τα αψευδή ιστορικά συμβάντα συ-μπλέκοντάς τα με τη ζωή της ΠανωραίαςΧατζηκώστα ndashτης Ψωροκώσταιναςndash πουήταν μια πραγματική ηρωίδα της ΕλληνικήςΕπανάστασης Από σεβαστή αρχόντισσατων Κυδωνιών βρέθηκε κυριολεκτικό ναυ-άγιο της ζωής στο Ναύπλιο αφού προη-γουμένως είδε όλα τα παιδιά της και τονάντρα της να σκοτώνονται από τους Τούρ-κους Κατάντησε υπηρέτρια στο σπίτι τουΒενιαμίν του Λέσβιου κι όταν πέθανε κι αυ-τός περιφερόταν στους δρόμους ζητιάνακαι κουρελιάρα αλλά με μια μεγάλη ομά-δα μικρών παιδιών που είχαν μείνει πε-ντάρφανα και τα οποία προστάτευε και συ-ντηρούσε με τη ζητιανιά της

Και όμως Αυτή η βασανισμένη και λοι-δορούμενη από τους άλλους γυναίκα έδω-σε τέτοια μαθήματα ηρωισμού φιλανθρω-πίας και εθνικής συνείδησης που πρέπει νααποτελούν παραδείγματα για τους Νεοέλ-ληνες Ήταν και αυτή μια ηρωίδα της Επα-νάστασης Το βιβλίο της συγγραφέως δενεξιστορεί μόνο τα γεγονότα του Αγώνα τωνΕλλήνων με όλες τις μεγάλες και τις μικρέςστιγμές του ούτε μόνο τη ζωή της ηρωίδαςΔιδάσκει στον αναγνώστη το ήθος και τηνανθρωπιά που φώλιαζαν στις καρδιές τωνανθρώπων που έζησαν και αγωνίστηκαν σrsquoεκείνη την αξέχαστη εποχή Κι αυτό είναιπου μας συγκινεί

Τ Σ

14 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

BIBΛΙΟγραφικά

ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΔΑΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΙΖΟΣΑρτάκη Σύντομη Ιστορία βασισμένη στο συγγραφικό έργο των Κωνσταντίνου και Ιπποκράτους Μακρή

Εκδόσεις laquoΚύζικοςraquoΧαλκίδα 2014σσ 165 Σε πολυτονικό

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 15: Μικρασιατική Ηχώ_427

MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 15

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Δεκεμβρίου

2014 στις 630 το απόγευμα

στο Συνεδριακό Κέντρο του

Δήμου Ν Ιωνίας παρουσία

του δημάρχου κ Ηρακλή Γκό-

τση του αντιδήμαρχου κ Φώτη

Τσομπάνογλου και εκπροσώ-

πων μικρασιατικών σωματεί-

ων έγινε η παρουσίαση των

Πρακτικών του 6ου Συμποσίου

του ΚΕΜΙΠΟ (Ν Ιωνία 22 - 24

Νοεμβρίου 2013) που είχε

θέμα laquoΗ κοινωνική μέριμνα

στις Ελληνικές Κοινότητες της

Μ Ασίας κατά τους νεότερους

χρόνουςraquo

Μετά το καλωσόρισμα από

τον αντιπρόεδρο του ΚΕΜΙΠΟ

κ Χρήστο Χατζηιωάννου ακο-

λούθησε ένα 8λεπτο VIDEO ndash

αφιέρωμα στο 6ο Συμπόσιο και

στις εργασίες του

Ο πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

κ Λουκάς Χριστοδούλου στη

σύντομη ομιλία του αφού ευ-

χαρίστησε όλους τους ειση-

γητές τόνισε ότι το ΚΕΜΙΠΟ

είναι συνεπές με την Ιστορία

διότι μεταξύ άλλων στα 11

χρόνια λειτουργίας του έχει

διοργανώσει 6 Συμπόσια ενώ

έχει προβεί παράλληλα και

στην έκδοση των αντίστοιχων

τόμων Πρακτικών

Ο καθηγητής του Πανεπι-

στημίου Δυτικής Μακεδονίας κ

Κωνσταντίνος Φωτιάδης μί-

λησε για την κοινωνική πολιτι-

κή στις ελληνικές Κοινότητες

της Μ Ασίας αναφέρθηκε πε-

ριληπτικά στις 12 εισηγήσεις

που έχουν καταχωρηθεί στα

Πρακτικά και τόνισε ότι το εν

λόγω βιβλίο θα είναι σημείο

αναφοράς για τους μελετη-

τές και ιστορικούς που θα θε-

λήσουν να ασχοληθούν με το

θέμα

Το βιβλίο των Πρακτικών

θα διανέμεται δωρεάν από τα

γραφεία του ΚΕΜΙΠΟ (Πα-

τριάρχου Ιωακείμ 4 142 34 Ν

Ιωνία τηλέφ 210 2795012)

μέχρι εξαντλήσεως των αντι-

τύπων τους

Αφορμή για το παρακάτω κεί-μενο στάθηκε το τετράωρο

αφιέρωμα του τηλεοπτικού κανα-λιού της Βουλής στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2014 στην επέτειο των92 ετών από τη Μικρασιατική Κα-ταστροφή καθώς και η ταυτόχρο-νη laquoαμνησίαraquo των περισσοτέρωνκαναλιών Ως νέο μέλος της Ενώ-σεως Σμυρναίων δεν θα ήθελα νααναλωθώ σε ευχολόγια και κο-μπλιμέντα που έτσι κι αλλιώς ηΈνωση δεν τα χρειάζεται Η αλή-θεια είναι όμως ότι επισκεπτόμε-νη για πρώτη φορά την εορταγοράμας το 2013 και βλέποντας σμυρ-ναίικα γλυκά και καφέ στο τραπέζιαισθάνθηκα ότι συνάντησα έπει-τα από καιρό αγαπημένους συγ-γενείς που είχα χρόνια να δω Οζεστός χώρος της βιβλιοθήκης καιτα χαμόγελα των ανθρώπων πουενώ δεν με ήξεραν με καλωσόρι-σαν δημιούργησαν την αίσθηση ότιυπάρχει ακόμη ένα μικρό κομμά-τι αλησμόνητης πατρίδας έστωκαι στην οδό Καρύτση της παρα-μελημένης Αθήνας

Κι αν οι υπόλοιποι Έλληνεςθυμήθηκαν τη Μικρασία και τηνΠόλη λόγω της ταινίας laquoΠολίτικηΚουζίναraquo και των πολλών αι-σθηματικών κυρίως μυθιστορη-μάτων με κοινό θέμα τις γυναίκεςτης Σμύρνης ή της φετινής θεα-τρικής παράστασης με θέμα τηΣμύρνη για μας οι μυρωδιές τηςσπιτικής μας κουζίνας το γεγονόςότι θα πάει κανείς επίσκεψη μεταψί γαλακτομπούρεκο ή μπα-κλαβά και ποτέ με άδεια χέρια ότιθα χει λουλούδια στο μπαλκόνι ή

στον κήπο του και πραγματικήαγάπη για τη φύση και τα ζώα καιγενικά ότι θα επιδεικνύει τακτ δι-πλωματία και προσαρμοστικότη-τα σε δύσκολες καταστάσεις όλαδεν είναι επίκτητα εστέτ χαρα-κτηριστικά αλλά το DNA του πο-λιτισμού που αποκάλυψαν όλοιότι μεταφέρουμε αφού πια εμείςοι πρόσφυγες εκμοντερνίσαμε καιβελτιώσαμε τη μητέρα Ελλάδασε όλους τους τομείς

Για τα παιδιά της δεκαετίαςτου 70 όπως εγώ οι διηγήσεις τωνπαππούδων ενισχύονταν και απότις σειρές τής τότε κρατικής τη-λεόρασης laquoΓαλήνηraquo και laquoΛωξά-ντραraquo και κάποιες άλλες αργότε-ρα η προβολή των οποίων ήτανιερή ώρα παρακολούθησης καιμνήμης όχι απλή ψυχαγωγία καιαποτέλεσε το έναυσμα για τηναναζήτηση και μελέτη των έργωντων σπουδαίων μικρασιατών λο-γοτεχνών

Σήμερα βέβαια τα κενά τηςμνήμης ανάμεσα στ άλλα καλύ-πτουν αξιόλογα ντοκυμαντέρ καιμελέτες έγκριτων ξένων ιστορι-κών που λόγω της αποστάσεωςτου χρόνου μπορούν να παρου-σιάσουν τα γεγονότα αποκρυ-σταλλωμένα και αντικειμενικά

Ενενήντα δύο χρόνια όμωςμετά το ερώτημα που εγείρεται εί-ναι πόσο πια αυτή η μνήμη μπορείνα συντηρηθεί και πόσο μπορούνόλα τα μικρασιατικά σωματείανα συμβάλουν σrsquo αυτό εφόσονυφίσταται μέσα σ ένα ασφυκτικόελληνικό κοινωνικό πλαίσιο πουδείχνει ότι μισεί την ελληνική

γλώσσα αρχαία και νέα και πα-ρουσιάζει την ιστορία κατά τοδοκούν ενώ οι μορφωμένοι καικαταστισμένοι πολίτες θεωρούνταιεξ ορισμού laquoμιάσματαraquo που εξω-θούνται στη μετανάστευση

Γεγονός είναι ότι οι περισσό-τεροι πρόσφυγες του 22 που έζη-σαν τον όλεθρο έχουν πια φύγειαπό τη ζωή ενώ οι μνήμες αρκε-τών νεότερων αμβλύνονται καιεπικρατεί αδιαφορία Αν επομέ-νως το να είναι κανείς σήμεραΜικρασιάτης θεωρείται τίτλος τι-μής μήπως πρέπει να επιδιωχθείη ουσιαστική ενοποίηση ή η πε-ραιτέρω κοινή συνεργασία όλωντων υφιστάμενων σωματείων γιανα μην ξεχαστεί τίποτε να μείνουνοι μνήμες ζωντανές και να μετα-λαμπαδευτούν οι γνώσεις και στιςνεότερες γενιές που λόγω συν-θηκών αδιαφορούν

Σαφώς τα παραπάνω ερωτή-ματα είναι δύσκολο να απαντη-θούν και κάθε άποψη για το θέμαθα είναι καλοδεχούμενη και σε-βαστή Η ευχή της νεοφερμένηςγράφουσας είναι αν υπάρχει ηΕλλάδα και οι Έλληνες το 2022στην επέτειο των 100 χρόνων τηςΚαταστροφής της Σμύρνης ναξαναπάμε βόλτα στην προκυμαίατης πόλης μας έστω και ως του-ρίστες οργανωμένης εκδρομήςΓιατί κάθε άνθρωπος δικαιούταινα βλέπει και να αγαπάει την πα-τρίδα του

Σας ευχαριστώΜαρίνα Μαγδαληνού

Καθηγήτρια Αγγλικής

Εντυπώσεις νεοφερμένηςΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΤΟΥ 6ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΚΕΜΙΠΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕbull Δημήτρης Ξυριτάκης Συγνώ-

μη Αναστάση laquoΦιλόπολιςraquoΗράκλειο 2005

bull Ιωάννης Δ Λουκίδης Αξέχα-

στα περασμένα από την Καρ-

βάλη της Καππαδοκίας laquoΊδρυ-μα Μείζονος ΕλληνισμούraquoΑθήνα 2011

bull Πέτρος Ποδάρας - Ιωάννης

Ρίζος Αρτάκη Σύντομη Ιστο-

ρία βασισμένη στο συγγραφικό

έργο των Κωνσταντίνου και Ιπ-

ποκράτους Μακρή laquoΚύζικος 1raquo Μάρτιος 2014

bull Ρένα Βελισσαρίου Όσα σά-

ρωσε η θύελλα Το χρονικό

μιας Μικρασιατικής Οδύσσει-

ας laquoΛεξίτυπονraquo Αθήνα 2014 bull Φελίξ Σαρτιώ Η καταστροφή

της Φώκαιας και ο διωγμός

των Ελλήνων Οθωμανών από τη

Μικρά Ασία τον Ιούνιο του

1914 Επετειακή έκδοσηEacuteditions Kallimages Paris 2014

bull Παρασκευάς Γ ΣυριανόγλουΜια Αγάπη Δύο Θεοί Ρέθυμνο2014

bull Δήμος Νέας Ιωνίας -

ΚΕΜΙΠΟ (Συλλογικό) 6ο

Συμπόσιο laquoΗ κοινωνική μέρι-

μνα στις Ελληνικές Κοινότη-

τες της Μικράς Ασίας κατά

τους νεότερους χρόνουςraquo 22 -23 - 24 Νοεμβρίου 2013 εκδΚΕΜΙΠΟ 2014

bull Κούλα Κασιμάτη Σμύρνη Τα

Μείζονα Κύθηρα Οι Κυθήριοι

στην Ιωνία (18ος - 20ός αιώ-

νας) Eταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών - Εκδ laquoGutenbergraquoΑθήνα 2014

bull Ανδρέας Μπαλτάς Ο Ελληνι-

κός Αθλητισμός στη Σμύρνη

1890 - 1922 Εκδόσεις Μπαλτά2014

bull Μιμή Ντενίση Σμύρνη μου

αγαπημένη Θέατρο Εκδ Πα-τάκη Αθήνα Οκτώβριος 2014

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου

Page 16: Μικρασιατική Ηχώ_427

16 MIKPAΣIATIKH HXΩ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Με πρωτοβουλία του Συλ-λόγου Μικρασιατών Ανα-

τολικής Αττικής πραγματοποι-ήθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρί-ου 2014 στο θέατρο του Αμε-ρικανικού Κoλλεγίου ΕλλάδοςPierce μεγάλη χορωδιακή συ-νάντηση στην οποία πήρανμέρος πέντε χορωδιακά σχή-ματα από ισάριθμες προσφυ-γικές περιοχές της ΑττικήςΣυγκεκριμένα συμμετείχαν ηΧορωδία του Μουσικού ΟμίλουΝικαίας η Χορωδία Βυζαντινήςκαι Παραδοσιακής ΜουσικήςlaquoΓ Κακουλίδηςraquo η Χορωδίατου Πολιτιστικού ΣυλλόγουlaquoΦιλύραraquo η Χορωδία Μελισ-σίων του Δήμου Πεντέλης καιη Χορωδία της Εστίας Ν Σμύρ-νης Εκατόν εξήντα και πλέονχορωδοί παρουσίασαν πανέ-μορφα τραγούδια της Σμύρ-

νης της Πόλης του Πόντουτης Καππαδοκίας και της ευ-ρύτερης Μ Ασίας Το συντο-νισμό της εκδήλωσης είχε ηπρόεδρος κ Παρασκευή Σα-

ριντζιώτου - Παπαγεωργίουκαι την επιμέλεια του μουσικούπρογράμματος ο καθηγητήςτης μουσικής και μαέστρος κΒασίλης Πετρόχειλος

Μικρασιάτικες μελωδίες στην Αγ Παρασκευή Αττικής

Από το ελληνικό τμήμα τουΙΒΒΥ (Διεθνής Οργάνωση

Βιβλίων για τη Νεότητα - ΚύκλοςΕλληνικού Παιδικού Βιβλίου)ανακοινώθηκε ότι υποψήφια γιατο Διεθνές Βραβείο Χανς Κρί-στιαν Άντερσεν 2016 είναι η Ελέ-νη Δικαίου Το βραβείο Άντερ-σεν ένα χρυσό μετάλλιο είναι ηανώτερη διεθνής αναγνώρισηγια δημιουργούς παιδικών βι-βλίων (συγγραφείς εικονογρά-φους και μεταφραστές) γι αυτόκαι λέγεται laquoμικρό Νόμπελraquo

Η συγγραφέας Ελένη Δικαί-ου το γένος Βουλγαρίδη γεν-νήθηκε και μεγάλωσε στον προ-σφυγικό συνοικισμό της ΝέαςΙωνίας Βόλου και από την πλευ-ρά της μητέρας της έλκει την κα-ταγωγή της από τη Σμύρνη Είναιμέλος της Ενώσεως Σμυρναίωνστην οποία διατέλεσε και μέλοςτου Διοικητικού Συμβουλίου της

Το 1991 έκανε την πρώτη εμ-φάνισή της στη Λογοτεχνία γιαπαιδιά και νέους με το μυθιστό-ρημα Τα Κοριτσάκια με τα Ναυ-

τικά (Έπαινος Ενώσεως Σμυρ-ναίων) Πρωτοκυκλοφόρησε το1991 από τις εκδόσεις laquoΑκρίταςraquo(Αrsquo και Βrsquo έκδοση) με εικονο-γράφηση της Έλλης Σολομωνί-δου - Μπαλάνου Μετά το 2000το βιβλίο έκανε αλλεπάλληλεςεκδόσεις από τον εκδ οίκο laquoΠα-τάκηraquo μεταφράστηκε δε και κυ-κλοφορεί στα Γαλλικά με τον τίτ-λο Que demain soit un jour de

bonheur Έκτοτε η Ελένη Δι-

καίου ασχολείται αποκλειστικάμε τη Λογοτεχνία για εφήβουςκαι παιδιά Έχει γράψει μυθι-στορήματα και βιβλία για μι-κρότερα παιδιά κάποια από ταέργα της έχουν διακριθεί στηνΕλλάδα και το εξωτερικό

Ως συγγραφέας η Ελένη Δι-καίου έχει κάνει σκοπό ζωής ναπαραδώσει την Μικρασία τηνοποία της άφησαν πολύτιμη κλη-ρονομιά οι δικοί της στους νέουςκαι τα παιδιά με τα οποία βρί-σκεται σε καθημερινή σχεδόνεπαφή Για τον σκοπό αυτό εκτόςαπό το γεγονός ότι δεν ξεχνάειποτέ να αναφέρει την ιωνική πα-τρίδα της έχει εκπονήσει δύο Εκ-παιδευτικά Προγράμματα μεπλούσιο οπτικοακουστικό υλικόμέσα από τα οποία με τρόποβιωματικό ως παιδί μικρασιατι-κής καταγωγής ενώνει το χτες μετο σήμερα της Μικρασίας όχιως τόπο αφού οι Μικρασιάτεςαναγκάστηκαν το 1922 να εγκα-ταλείψουν τη γενέθλια γη τουςαλλά ως ιδέα και τρόπο ζωής

Η Ελένη Δικαίου υποψήφιαγια το Βραβείο Άντερσεν

ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΕΣ

ΤΗΣ Ν ΙΩΝΙΑΣ

ΣΤΟ ΝΕΟ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥΣ

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 Νοεμβρίου2014 το μεσημέρι το ΔιοικητικόΣυμβούλιο της Ένωσης ΣπάρτηςΜ Ασίας επισκέφθηκε στο Επι-σκοπείο της Ιεράς Μητροπόλε-ως Ν Ιωνίας και Φιλαδελφείαςτο νέο μητροπολίτη της σεβ κΓαβριήλ προκειμένου να τουευχηθεί για την ανάληψη των κα-θηκόντων του

Απευθυνόμενος προς το νέοποιμενάρχη τής Ν Ιωνίας οπρόεδρος της Ένωσης κ ΧάρηςΣαπουντζάκης αναφέρθηκε μελίγα λόγια στην πορεία της ΙεράςΜητροπόλεως και τους προκα-τόχους του μητροπολίτη

Ο κ Σαπουντζάκης προσέ-φερε στο νέο μητροπολίτη τιςεκδόσεις του συλλόγου και τονπαρακάλεσε να τις μελετήσειγιατί αναφέρονται στην ιστορίατης έδρας της Μητροπόλεωςτης Ν Ιωνίας και στους ανθρώ-πους της στη διαδρομή των 90χρόνων από την ίδρυσή τηςώστε να μορφώσει γνώμη για τοποίμνιό του

Ο κ Γαβριήλ με πολλή ειλι-κρίνεια παραδέχθηκε ότι δενείχε παλαιότερα γνώση του χώ-ρου και των ανθρώπων τουαλλά έτρεφε πάντα ιδιαίτερηεκτίμηση για τους συμπατριώ-τες που ξεριζωμένοι από τιςαλησμόνητες πατρίδες της Ανα-τολής έφθασαν στην μητροπο-λιτική Ελλάδα το 1922 Θεωρείότι με τα πολιτισμικά εφόδιαπου έφεραν μαζί τους βοήθησαντα μέγιστα στην εξέλιξη ολό-κληρης της πατρίδας τα κατο-πινά χρόνια Είπε ακόμη ότι πι-στεύει στην οικουμενικότητα τουΕλληνισμού και στην παγκόσμιαακτινοβολία του και υποσχέθηκενα καταβάλει κάθε προσπάθειαστη δύσκολη οικονομική συγκυ-ρία για να στηρίξει τους αδύνα-μους και τους αναξιοπαθούντες

Ακολούθως ο μητροπολίτηςκ Γαβριήλ μαζί με τα μέλη τουΔ Συμβουλίου επισκέφθηκανστο γραφείο του τον πρώην ΝΙωνίας και Φιλαδελφείας σεβ κΚωνσταντίνο στον οποίο υπέ-βαλαν τα σεβάσματά τους

Η χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου laquoΗ Φιλύραraquo στη μουσική εκδήλωση

του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ανατολικής Αττικής

Η Ελένη Δικαίου