ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2016

ΠΡΙΣΜΑ# 4

Ο κόσμος μαςΚυριακή, 25 Ιουνίου 1967. Η ώραείναι 8:54 στον μεσημβρινό τουΓκρίνουιτς. Εδώ και πάνω από μίαώρα η ανθρωπότητα βιώνει μιαπρωτόγνωρη εμπειρία.Περισσότεροι από 400.000.000θεατές σε 24 χώρεςπαρακολουθούν ταυτόχρονα τηνπρώτη δορυφορική τηλεοπτικήμετάδοση με το όνομα “Our World”.

AΦΙΕΡΩΜΑ

Επιστήμη και θρησκεία:

Δύο ανθρωπολογικέςκατασκευές με 150 χρόνια Ιστορίας

,,6

ΣΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ άρθρο του αφιερώματος εξε-τάζουμε γιατί η επιστήμη και η θρησκεία είναισύγχρονες ανθρωπολογικές επινοήσεις, άμεσααλληλοεξαρτώμενες. Αυτό δεν σημαίνει ότι ηγνώση κατασκευάζεται αποκλειστικά με κοινω-νικούς όρους, αλλά ότι η έννοια της επιστήμηςείναι μια κοινωνική κατασκευή. Επομένως, τοδίπολο «επιστήμη - θρησκεία» είναι ένα κατα-σκευασμένο δίπολο.

,,8

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές τεχνολογίεςτρισδιάστατης εκτύπωσης (3D printing) καικαθεμία έχει τους περιορισμούς και τιςδυνατότητές της. Τα πλεονεκτήματασχετίζονται με την αποτελεσματικότητα, τοκόστος παραγωγής και υλικών αλλά και τοπόσο φιλική είναι προς το περιβάλλον. ΟΣοφοκλής Γιαννακόπουλος, αρχιτέκτονας καιερευνητής, μας εξηγεί τα υπέρ και τα κατά τηςχρήσης της τεχνολογίας αυτής στηνΑρχιτεκτονική.

Τυπώνονταςσπίτια Το 3D printingστηναρχιτεκτονική

Μια πλατφόρμα σε 240 χώρες

ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ να είσαιπρογραμματιστής για ναέχεις μια καλή ιδέα, απόαυτές που «πιάνουν». Ιδι-αίτερα όταν πρόκειται γιατην αισθητική του Διαδι-κτύου, ένας γραφίσταςέχει πολλά να πει. Το E-MAILiT, δημιουργία τουΝικήτα Γεωργόπουλου,έχει απλωθεί σχεδόν σεόλο τον πλανήτη για ναδώσει έναν άλλο τόνοστα «κουμπιά». Γιατί όχιάλλωστε; Δεν υπάρχουνσύνορα όταν πρόκειταιγια το Δίκτυο...

,,4-5

Ψάχνοντας γιαεξωπλανήτες

με το τηλεσκόπιο Αρίσταρχος

Η ιστορία των εξωπλανητών ξεκίνησε μόλις το 1992,ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί δεκάδες

βραχώδεις πλανήτες σαν τη Γη. Επιστήμονες από τοΕθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

έχουν συμβάλει σε αυτήτην αναζήτηση,

ανακαλύπτοντας νέους εξωπλανήτες

,,7

,,2-3

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥΣΤΗΝ ΛΗΔΑ ΑΡΝΕΛΛΟΥ

Ποια είναι τα πλεονεκτήματατης τεχνολογίας αυτής;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικέςτεχνολογίες τρισδιάστατης εκτύ-πωσης και καθεμία έχει τους πε-

ριορισμούς και τις δυνατότητές της. Ταπλεονεκτήματα σχετίζονται με την αποτε-λεσματικότητα, το κόστος παραγωγής καιυλικών, την κλίμακα εκτύπωσης, αλλά καιτη φιλικότητα ως προς το περιβάλλον. Βα-σικό πλεονέκτημα είναι ότι ξεκινάς τη δια-δικασία κατασκευής από το μηδέν και μπο-ρείς να ελέγξεις πλήρως την τοποθέτησητου υλικού σε συγκεκριμένα σημεία, φτά-νοντας μια γεωμετρική πολυπλοκότηταπολύ γρήγορα, χωρίς ανάγκη στήριξης.Θεωρητικά, μπορείς να επέμβεις και στησύνθεση του υλικού, δίνοντας διαφορετι-κές ιδιότητες σε διαφορετικά σημεία ενόςαντικειμένου, π.χ., κατασκευάζεις ένα πο-τήρι που είναι πιο μαλακό στα σημεία απ΄

όπου το κρατάς.Τι είδους υλικά χρησιμοποιούνται στο 3dprinting;

Στη βιομηχανία και την έρευναχρησιμοποιούν από τιτάνιο μέχρικύτταρα και υδρογέλες. Το πρό-

βλημα είναι πόσο ακριβή είναι η πρώτηύλη και πόσο εύκολα βρίσκεται και βέβαιαπόσο οικονομική είναι η τεχνολογία πουχρησιμοποιείται. Για παράδειγμα, στηνΑνταρκτική δεν υπάρχει καθόλου χώμα,υπάρχει όμως πάγος και νερό σε όλες τιςκαταστάσεις. Εκεί μπορείς να χρησιμοποι-ήσεις σαν υλικό το νερό. Αλλά θα πρέπεινα βρεις τρόπους να ελέγξεις την αλλαγήκατάστασης του νερού. Όλος ο σχεδιασμόςτου εκτυπωτή σχετίζεται με τις ιδιότητεςτου υλικού που θες να έχεις στο τέλος τηςδιαδικασίας. Ξεκινάς πάντα με πάρα πολύαπλά πειράματα, που έχουν να κάνουν κυ-ρίως με το υλικό εκτύπωσης και τη σύνθε-σή του.

Τι είναι το Pylos project;

Η ιδέα μου ήταν να παντρέψω τηλεγόμενη λαϊκή αρχιτεκτονική(vernacular archi tecture) με την

τεχνολογία, θεωρώντας ότι ο συνδυασμόςτους μπορεί να φέρει πολλά πλεονεκτήμα-τα. Μου άρεσε πολύ η κουλτούρα αυτή πουβασίζεται στις παραδόσεις των λαών, σταυλικά κάθε τόπου και τις ιδιότητές τους.Επίσης, υπάρχει και ένα ηθικό κομμάτι, στοοποίο ο χώρος στον οποίο ζεις είναι ζω-ντανός και πρέπει να ζήσεις μαζί του καινα τον συντηρείς. Στα σπίτια που ζούμε

τώρα δεν υπάρχει η κουλτούρα αυτή. Ανχαλάσει κάτι, καλούμε κάποιον να το φτιά-ξει. Για τους λόγους αυτούς επέλεξα ωςυλικό τον πηλό που βρίσκεται στο χώμα. Τοχώμα βρίσκεται παντού, οπότε δεν έχειςκόστος μεταφοράς, χρησιμοποιείται ήδηγια δόμηση σε πάρα πολλές χώρες, εδώκαι πάρα πολλά χρόνια, είναι οικονομικό,οικολογικό-βιοδιασπώμενο και έχει μεγά-λη αντοχή. Ο πηλός βέβαια θέλει συντήρη-ση ανά κάποια χρόνια, ανάλογα και με τοκλίμα και τις συνθήκες της περιοχής πουβρίσκεται. Απαιτεί την ενασχόληση με τοσπίτι.

Ποιες ήταν οι δυσκολίες του project;;

;

;!

!

!

;

ΣΤΑ ΜΕΣΑ του 17ου αιώνα, ο René Descartes ορι-στικοποίησε ένα σχήμα που διαπερνούσε με-γάλο μέρος του δυτικού φιλοσοφικού και θεο-λογικού στοχασμού: Τη διάκριση σώματος καιπνεύματος. Το υλικό σώμα ταυτίζεται με τηνιδιότητα της έκτασης, ενώ το πνεύμα με την ικα-νότητα της σκέψης. Το σώμα αντιπροσωπεύειτην παθητικότητα και την αδράνεια, ενώ τοπνεύμα αντιπροσωπεύει την ενεργητικότητακαι τη βούληση. Ένα σημαντικό πρόβλημα πουπροέκυψε από αυτή τη διάκριση είναι το πρό-βλημα της επικοινωνίας των δύο διαστάσεωντης ύπαρξης. Πώς μεταφέρει το σώμα τις εμπει-ρίες και τις ανάγκες του στο πνεύμα και, κυρίως,πώς μεταφέρει το πνεύμα τις αποφάσεις τουστο σώμα; Υπάρχει κάποιο ειδικό όργανο μέσωτου οποίου πραγματοποιείται αυτή η μεταβίβα-ση; Κι αν ναι, πού ανήκει αυτό, στο σώμα ή τοπνεύμα;

Προφανώς, δεν θα μας απασχολήσει εδώ ηπορεία του φιλοσοφικού στοχασμού που αφιε-ρώθηκε στην απάντηση των συγκεκριμένωνερωτημάτων. Στην πορεία της Ιστορίας, όμως, οκαρτεσιανός δυϊσμός μεταφέρθηκε και στα έρ-γα των ανθρώπων. Η κατασκευή των υπολογι-στών αναπαράγει σε μεγάλο βαθμό το συγκε-κριμένο σχήμα. Η εδραία διάκριση ανάμεσα σεsoftware και hardware κάθε άλλο παρά ανα-γκαία και τεχνολογικά αυτονόητη είναι: Το λο-γισμικό παραπέμπει στον ανθρώπινο λογισμόκαι το υλισμικό στην αδρανή σωματικότητα τηςύλης. Ακόμα και η ηθική κανονιστικότητα πουείναι συναρτημένη με τον καρτεσιανό δυϊσμόβρίσκει εφαρμογή εδώ: Το λογισμικό έχει αδια-πραγμάτευτα ηγεμονικό ρόλο και, προοπτικά,τείνει να απορροφήσει το υλισμικό.

Πώς πραγματοποιείται όμως η σύζευξη τωνδύο διαστάσεων της τεχνολογικής ύπαρξης; ΟΚαρτέσιος ήταν πεπεισμένος ότι στο κέντροτου εγκεφάλου βρισκόταν ένας αδένας που επι-τελούσε αυτή τη λειτουργία. Στον σύγχρονουπολογιστή, τη θέση αυτού του οργάνου παίρ-νει ο επεξεργαστής. Το CPU είναι το καρτεσια-νό conarium. Οι πιο παλιοί θυμούνται εξάλλου:Μέχρι τη δεκαετία του ’80 ο υπολογιστής ονο-μαζόταν «ηλεκτρονικός εγκέφαλος». Ο εγκέ-φαλος αυτός περιστοιχίζεται από συσκευές ει-σόδου και εξόδου, οι οποίες έχουν την ευθύνηνα άγουν πληροφορίες από τον κόσμο της ύληςστον κόσμο του πνεύματος και αντίστροφα. Κιεκείνος, βάσει των δεδομένων με τα οποία τρο-φοδοτείται, κρίνει, αποφασίζει και ενεργεί. Μεαυτή την έννοια, ο υπολογιστής δεν είναι ούτεεργαλείο (=χρήση), ούτε μηχανή (=αυτοματι-σμός). Είναι ένα νέο είδος που κατασκεύασε οάνθρωπος κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν όχι τουεαυτού του, αλλά μιας φιλοσοφικής θεώρησηςτου εαυτού του.

Θα είχε, επομένως, ενδιαφέρον να αναρωτη-θούμε πώς θα ήταν τα πράγματα αν οι τεχνολο-γικές επιλογές είχαν καθοριστεί από μια άλληφιλοσοφική παράδοση. Μολονότι ιστορικά ένατέτοιο ερώτημα είναι ασφαλώς άνευ νοήματος,το ότι μπορούμε να το διατυπώσουμε είναι ση-μαντικό: Μας επιτρέπει να στοχαστούμε την“ενδεχομενικότητα” της τεχνολογίας και τον μηαναπόδραστο χαρακτήρα επιλογών που μαςεπιβάλλονται με το βάρος της «φυσικής» ανα-γκαιότητας.

Μ.Π.

Rescogitans

Λήδα Αρνέλλου, Διδάκτωρ Επικοινωνίας της ΕπιστήμηςΒάλια Καϊμάκη, Διδάκτωρ Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Γιάννης Κοντογιάννης, Διδάκτωρ ΑστροφυσικήςΜανώλης Πατηνιώτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών, Πανεπιστημίου ΑθηνώνΔημήτρης Πετάκος, Διδάκτωρ Ιστορίας των Επιστημών

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Επικοινωνία: prisma@avgi.gr

ΠΡΙΣΜΑ

ΤΥΠΩΝΟΝΤΑΣ ΣΠΙΤΙΑ: ΤΟ 3D PRINTING ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟ

Παντρεύοντας την παράδοση

ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 201619/

Η έρευνά μου επικεντρώθηκε στο ναβρω την κατάλληλη σύνθεση τουυλικού που θα επιτρέπει την εκτύ-

πωση και θα έχει, όταν στεγνώσει, την επιθυ-μητή συμπεριφορά. Το χώμα δουλεύει πολύκαλά σε κάθετες δυνάμεις, αλλά επειδή δενέχει ελαστικότητα, δεν αντιδρά καλά στη στρέ-βλωση. Για τον λόγο αυτό έψαχνα μια σύνθε-ση που θα είχε νέες ιδιότητες. Δοκίμασα 350διαφορετικές χημικές συνθέσεις για να βρωτην καταλληλότερη. Κατέληξα στο ότι μια σύν-θεση με πρωτεΐνες λειτουργεί καλύτερα. Ηδιαδικασία αυτή είναι περίπλοκη, καθώς, εκτόςαπό τις αναλογίες, παίζουν ρόλο ο χρόνος καιη σειρά της ανάμειξης των υλικών. Μια άλληδυσκολία είναι ότι ο πηλός είναι βαρύ υλικό,που δεν στεγνώνει γρήγορα. Πρέπει να παί-ξεις με τη μοριακή δομή των υλικών μέχρι ναβρεις την επιθυμητή κατάσταση μεταξύ υγρούκαι στερεού, ελαστικότητας και αντοχής. Σεόλα αυτά παίζουν μεγάλο ρόλο και η γεωμε-τρία, τι σχήμα θα πάρει το υλικό που θα χτίσειςαλλά και οι περιβαλλοντικές συνθήκες.

Τι περιλάμβανε η έρευνα;

Έφτιαξα ένα δικό μου μηχάνημα γιανα τεστάρω την ελαστικότητα τωνσυνθέσεων που προέκυπταν. Κατέ-

γραψα τα αποτελέσματα και μελέτησα τα δια-γράμματα αντοχής μέχρι να καταλήξω στηνεπιθυμητή συμπεριφορά του υλικού. Στη σύν-θεση που κατέληξα εμπεριέχονται εκτός απότον πηλό (άργυλος) και πρωτεΐνες. Οι πρω-τεΐνες στο μείγμα δημιουργούν τη δομή πουθέλουμε, ενώ ταυτόχρονα αντιδρούν στην επι-φάνεια του υλικού και την κάνουν πιο σκληρή.Δημιουργούν δηλαδή επιφανειακά ένα φιλμπου λειτουργεί προστατευτικά (π.χ., από τηβροχή, την υγρασία), αλλά δεν κλείνουν τουςπόρους του υλικού, οπότε ο τοίχος αναπνέει.

Γιατί να χρησιμοποιήσει κανείς 3D printing στην Αρχιτεκτονική; Τι δυνατότητες έχει;

Οι δυνατότητες είναι πάρα πολλές.Για παράδειγμα, μπορούμε να μιλά-με για τοίχους που δεν είναι συμπα-

γείς. Μια κολώνα μπορεί να είναι στατικά σω-στή αν έχει κενά στα κατάλληλα σημεία. Αυτόσημαίνει ότι κάνεις οικονομία σε υλικό, σε χρό-νο, σε ανθρώπινη εργασία και στο κόστος κα-τασκευής. Παράλληλα, το 3D Printing στην Αρ-χιτεκτονική επιτρέπει να προσαρμόσεις τονσχεδιασμό και την κατασκευή σου σε μεγάλοβαθμό στο περιβάλλον της περιοχής, λαμβά-νοντας υπόψη πώς αντιδρά κάθε υλικό σ’ αυ-τό. Για παράδειγμα, μπορείς να κάνεις μια με-λέτη για το κλίμα και τους ανέμους της περιο-χής και να κατασκευάσεις τούβλα που επιτρέ-πουν να περνάει αέρας και να κλιματίζεται τοσπίτι. Επίσης, επιτρέπει να φτιάξεις κατασκευ-ές με πολύ πιο περίπλοκες γεωμετρίες.

Τι γίνεται διεθνώς σε επίπεδοέρευνας σχετικά με το 3D Printingστην Αρχιτεκτονική;

Η έρευνα που γίνεται διεθνώς αφο-ρά κυρίως δοκιμές διαφορετικώνυλικών στην εκτύπωση. Οι ερευνη-

τές όμως αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν πά-νε να εκτυπώσουν σε μεγάλη κλίμακα (π.χ.σπίτι). Για να φέρω ένα παράδειγμα από τη δι-

κή μου έρευνα, ο πηλός είναι ένα πηχτό καιβαρύ υλικό, επομένως η ενέργεια που χρειά-ζεσαι για να στείλεις το υλικό στο πάνω μέροςενός γιγάντιου εκτυπωτή θα είναι τεράστια. Θαείναι πάλι πιο οικονομικό από τον υπάρχωντρόπο δόμησης, αλλά η λογική δεν πρέπει ναείναι αυτή. Χρειάζονται έξυπνες λύσεις.

Ποιος θα μπορούσε να είναι ο απώτερος στόχος;

Το τσιμέντο που χρησιμοποιούμεσήμερα αντέχει 150 με 200 χρόνια,μετά στατικά δεν είναι ανθεκτικό,

πρέπει να γκρεμιστεί. Το γκρέμισμα έχει τερά-στιο κόστος σε χρήμα και ενέργεια, ενώ δημι-ουργεί και πολλά σκουπίδια, αφού τα υλικάσπάνια ανακυκλώνονται. Η ιδέα είναι να μπο-ρούμε να έχουμε οικολογικά, οικονομικά σπί-τια για όλους, διατηρώντας παράλληλα μιαπαράδοση δόμησης σπιτιών. Αν δεχτούμε ότιόλοι θέλουμε να έχουμε έναν χώρο για ναζούμε, να προσπαθήσουμε να το κάνουμε όσοπιο φιλικά στο περιβάλλον γίνεται. Για εμένα,ήταν σημαντικό μέσα από την έρευνά μου ναασκήσω κριτική στον τρόπο που χτίζουμε, πουδημιουργούμε χώρους, που καταλαμβάνουμεχώρο στο περιβάλλον αλλά και στην ίδια τηνιδέα της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Γι’ αυτόεπέλεξα ένα τόσο «παραδοσιακό» υλικό.

Αποτελεί τελικά το 3D printingεπανάσταση;

Η Αρχιτεκτονική πάντα εκμεταλλευ-όταν όποια τεχνολογία υπήρχε δια-θέσιμη στη βιομηχανία. Η επανάστα-

ση που φέρνει εν μέρει το 3D printing είναι η

πρόσβαση που έχουν στην κατασκευή περισ-σότεροι άνθρωποι. Όσο η τεχνολογία και ταυλικά του 3D printing γίνονται πιο προσιτά, τό-σο περισσότερος κόσμος μπορεί να ασχοληθείχωρίς να έχει εξειδικευμένες γνώσεις. Επιπλέ-ον, θα μπορεί ένας οικοδόμος, ένας υδραυλι-κός και άλλες ειδικότητες να έχουν πρόσβασηκαι να τα δουν από τη δική τους σκοπιά, γεν-νώντας νέες εφαρμογές και χρήσεις.

Ακούγεται πολύ καλό. Υπάρχει κάποια παγίδα;

Πολλές αφηγήσεις για το 3Dprinting καταλήγουν σε ένα μέλλονόπου όλοι θα έχουμε στο σπίτι μας

έναν 3D printer και θα τυπώνουμε ό,τι θέλου-με μόνοι μας. Για παράδειγμα, βαρεθήκαμετην καρέκλα μας; Θα μπαίνουμε στους ψηφια-κούς καταλόγους, θα «κατεβάζουμε» το σχέ-διο και θα την τυπώνουμε στο χρώμα και τουλικό που θέλουμε. Η λογική αυτή ίσως κάνειπιο «προσβάσιμα» αρκετά υλικά αγαθά, αλλάοδηγεί σε υπερκαταναλωτισμό και σε πολλάσκουπίδια για το περιβάλλον. Αν σε αυτή τηλογική υπάρχει η δυνατότητα ανακύκλωσηςτου υλικού, τότε μπορεί να είναι επαναστατι-κό. Επίσης, κινδυνεύει να χαθεί το «μεράκι», οκόπος και ο χρόνος που χρειάζεται να κατα-βάλεις για ένα όμορφο αποτέλεσμα, με ό,τι αυ-τό συνεπάγεται. Και στο 3D printing, όπως καισε καθετί, πρέπει να υπάρχει ένα φίλτρο κι ένακριτήριο από πίσω.

Ο Σοφοκλής Γιαννακόπουλος διδάσκει στο Ιν-στιτούτο Προηγμένης Αρχιτεκτονικής της Κα-ταλωνίας στην Ισπανία και στο UniversityCollege London

;

;

; ;

;

;

!

!

! !

!

!

!

Οι αστροναύτες εκπαιδεύονται στο 3D printing, ώστεμε τη βοήθεια ενός εκτυπωτή να μπορούν να εκτυ-πώσουν στο διάστημα όποιο μικροεξάρτημα χρειαστείκαι να αντιμετωπίσουν αναπάντεχες βλάβες του σκά-φους.

Η ΝΑSΑ εργάζεται πάνω σε ρομπότ-εκτυπωτές ταοποία θα μπορούσαν να προηγηθούν μιας επανδρω-μένης αποστολής και να εκτυπώσουν, στον Άρη ή στηΣελήνη, εργαστήρια και κατοικίες για τους αστροναύ-τες. Η ιδέα είναι να χρησιμοποιήσουν τα υλικά πουυπάρχουν ήδη επιτόπου, λαμβάνοντας υπόψη τις συν-θήκες που επικρατούν εκεί.

ΟΝΙΚΗ

Υπεύθυνος έρευνας: Σοφοκλής ΓιαννακόπουλοςΣύμβουλος έρευνας: Αρετή ΜαρκοπούλουΣύμβουλος ρομποτικής: Alexander DuborΠληροφορίες: https://iaac.net/research-projects/large-scale-3d-printing/pylos/Project Initiated at Iaac Barecelona

με την τεχνολογία στο Pylos Project//

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

Κύριε Γεωργόπουλε, το E-MAILiTείναι μια νεοφυής ή μια «κανονι-κή» εταιρεία;

Πρόκειται για μια start-up, καθώς ταστοιχεία καινοτομίας είναι εμφανήκαι συνεχώς αυξάνονται με νέες δυ-

νατότητες που έρχονται να καλύψουν επιπλέονανάγκες των χρηστών. Μάλιστα, αξίζει να ανα-φερθεί ότι όλο το εγχείρημα είναι μέχρι στιγ-μής αυτοχρηματοδοτούμενο (boot strapped).

Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολίαπου συναντήσατε στο στήσιμό της;

Δεν θα έλεγα ότι μας απασχόλησεποτέ κάτι τόσο πολύ ώστε να τοαποκαλέσουμε δυσκολία. Γενικά, εί-

μαστε της φιλοσοφίας ότι με την κατάλληληπροετοιμασία μπορούν να ξεπεραστούν όλεςοι δυσκολίες. Το μόνο που χρειάζεται μερικέςφορές είναι υπομονή.

Ούτε καν στη λειτουργία της δενσυναντήσατε δυσκολίες;

Ούτε καν αυτό, γιατί είμαστε μια συ-μπαγής ομάδα που ενστερνίζεταιένα κοινό όραμα, την πίστη στο

προϊόν και το πόσο μακριά μπορούμε να φτά-σουμε όλοι μαζί. Μπορεί να μη μένουμε όλοιστην ίδια πόλη, αλλά με τη χρήση τής τεχνο-λογίας καταφέρνουμε και εκμηδενίζουμε τιςαποστάσεις. Ωστόσο, μία από τις μεγαλύτερεςδυσκολίες σε σχέση με την αγορά ήταν η ανα-ζήτηση των κατάλληλων μελών που πλαι-σιώνουν τώρα την όλη προσπάθεια. Υπάρχειπολύς κόσμος στην αγορά εργασίας, και κυ-ρίως στην ελληνική, που δεν είναι ακόμη ψυ-χολογικά έτοιμος να συνεισφέρει σε μια δη-μιουργία, να σκεφτεί αντισυμβατικά και να εί-ναι self-starter. Η μεγάλη πλειονότητα αν-θρώπων δυστυχώς έχουν στο μυαλό τους μιαδουλειά 9-5, όπου απλά θα εκτελούν εντολέςσε αυστηρώς ορισμένες εργασιακές διαδικα-σίες. Οπότε, ναι, η μεγαλύτερη δυσκολία ήταννα βρω τους κατάλληλους συνεργάτες πουδεν σκέφτονται έτσι, αλλά που έχουν ως πυ-ξίδα έναν καινοτόμο τρόπο σκέψης και τηντόλμη να δοκιμάζουν νέα πράγματα.

Πόσοι είσαστε σ’ αυτή την ομάδακαι με ποιον τομέα ασχολείται οκαθένας;

Η ομάδα μας αυτή τη στιγμή απαρ-τίζεται από μόλις πέντε μέλη, ωστό-σο με τις νέες ενέργειες που γίνο-

νται θεωρώ ότι σύντομα θα αυξηθούν. Οι τω-ρινές θέσεις των μελών της ομάδας έχουν νακάνουν τόσο στην ανάπτυξη του προϊόντος,μέσω του προγραμματιστή μας, όσο και τηςαγοράς, μέσω του business developer. Ακό-μη, είναι απαραίτητη η ύπαρξη του systemadministrator για την ασφάλεια της υπηρε-σίας, αλλά και του marketing guy για την πε-ραιτέρω δημοσιότητα και ανάπτυξη του E-MAILiT εντός και εκτός συνόρων.

Αν δεν είχατε κάνει τη δική σαςεταιρεία, πιστεύετε ότι θα είχατεδουλειά σήμερα;

Το πιο πιθανό είναι να είχα ξεκινή-σει και πάλι μια δική μου προσπά-θεια. Οι συνθήκες στην Ελλάδα αυ-

τή τη στιγμή δεν είναι και οι καλύτερες, ωστό-σο, μέσα στα καθημερινά προβλήματα, καλόθα είναι να κοιτάμε για τις λύσεις, οι οποίεςσυχνά μπορούν να μετατραπούν σε εξαιρετι-κές επιχειρηματικές ιδέες. Φυσικά, πιο ελκυ-στικός χώρος είναι οι ηλεκτρονικές υπηρε-σίες, παρά το φυσικό «παραδοσιακό» εμπόριογια παράδειγμα.

Βοηθά βέβαια και το γεγονός ότιδεν υπάρχει αντίστοιχο προϊόν στηχώρα μας.

Όχι, δεν υπάρχει κάποια άλλη εται-ρεία που να έχει αναπτύξει παρόμοιαυπηρεσία. Το E-MAILiT είναι η πρώ-

τη πλατφόρμα κοινωνικού διαμοιρασμού στηνΕλλάδα αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, γι’αυτό και υπάρχει αναγνώριση και από γνώ-στες του αντικειμένου στο εξωτερικό, ακόμηκαι από τους ίδιους τους ανταγωνιστές μας.

Έχετε πολλούς πελάτες στο εξωτερικό;

Η πλειονότητα των συνεργατών μαςβρίσκεται στο εξωτερικό και όχιστην Ελλάδα. Συγκεκριμένα στις

ΗΠΑ και στη Λατινική Αμερική. Αυτή τη στιγμή

;!

;!

;

!

;!

;!

;!

;!

Ο ΝΙΚΗΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ είναι γραφίσ

λήθηκε με ό,τι έχει σχέση στην έντυπη δια

τον τρισδιάστατο σχεδιασμό ηλεκτρονικώ

σμό γραμματοσειρών και συσκευασιών.

επεκτείνει τις γνώσεις του στο multimedi

στις γλώσσες προγραμματισμού. Στη συν

φιστικής σε δημόσιες και ιδιωτικές σχολέ

ναι επιφορτισμένος με το social network

τάλλευσης όλης της γνώσης που εξασφ

MAILiT.

Το E-MAILiT είναι η μοναδική social sharing πλατφόρμα στην Ελλάδα και η πρώτηστην Ευρώπη. Πρόκειται για μια δωρεάν υπηρεσία κοινωνικού διαμοιρασμού περιε-χομένου (social sharing/following) που απευθύνεται τόσο σε επιχειρήσεις όσο καισε καθημερινούς χρήστες του Διαδικτύου. Η πλατφόρμα επιτρέπει στον διαχειριστήμιας ιστοσελίδας (ιστότοπους επιχειρήσεων, ειδήσεων, blogs κ.λπ.) να δημιουργήσεικαι να παραμετροποιήσει τα κουμπιά διαμοιρασμού (share buttons) που θα εμφανί-ζονται στο website του. Ο διαχειριστής μπορεί να επιλέξει τα χρώματα, το κείμενοκαι τις υπηρεσίες που θα περιλαμβάνουν, έχοντας να διαλέξει μεταξύ μιας πληθώραςυπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης. Η εύκολη παραμετροποίηση είναι το βασικό ση-μείο διαφοροποίησης του E-MAILiT σε σχέση με τον ανταγωνισμό, καθώς επίσης καιη ευκολία στην εγκατάσταση. Ταυτόχρονα, η πλατφόρμα παρέχει επιπρόσθετα εργα-λεία μάρκετινγκ που μπορούν να βοηθήσουν τους διαχειριστές ιστοσελίδων ώστε ναμάθουν περισσότερα για τις προτιμήσεις των κοινών τους, ακόμα και τη δυνατότητανα δημιουργούν έσοδα.

Το Μπόλιγουντ κυριεύει το YouTu

Μια πλατφόρμα Το E-MAILiT είναι μία πλατφόρμα, η οποίαεπιτρέπει στον χρήστη να δημιουργήσει καινα παραμετροποιήσει τα κουμπιά διαμοιρα-σμού (share buttons) που εμφανίζονται στοwebsite του, δημιουργώντας έτσι μοναδι-κούς συνδυασμούς τόσο στην αισθητικήόσο και στη χρήση. Πίσω από το E-MAILiT,που κατάφερε να κερδίσει μερίδιο της πα-γκόσμιας αγοράς, βρίσκεται μια μικρή ομά-δα νέων ανθρώπων με επικεφαλής τον γρα-φίστα Νικήτα Γεωργόπουλο.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤON ΛΟΥΚΑ ΖΩΣΙΜΑ ΣΚΟΥΡΟΛΙΑΚΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2016

το E-MAILiT χρησιμοποιείται καθημερινά απόκοινό 240 χωρών. Αυτό έχει να κάνει τόσο μετη μεγάλη διαφορά σε πληθυσμό της Ελλάδαςμε τον υπόλοιπο κόσμο, όσο και στο ότι στοεξωτερικό οι χρήστες είναι πιο εξοικειωμένοιμε τους όρους του κοινωνικού διαμοιρασμούπεριεχομένου ιστοσελίδων.

Τελικά, μια τέτοια προσπάθεια αξί-ζει τον κόπο;

Φυσικά και αξίζει. Εάν δεν άξιζε,δεν θα το κάναμε άλλωστε. Σκοπόςτου E-MAILiT είναι μέσω των υπη-

ρεσιών του να βελτιώσει την εμπειρία τωνχρηστών τού Διαδικτύου σε ό,τι αφορά τονδιαμοιρασμό περιεχομένου. Η ανάγκη του κό-σμου να μοιράζεται πληροφορίες με τους συ-νανθρώπους του πάντα υπήρχε, ωστόσο τώ-ρα, στην εποχή του Διαδικτύου, όλα έχουν γί-νει πιο εύκολα. Γι’ αυτό και το E-MAILiT έρχε-ται να συμβάλει σε αυτό και να βελτιώσει τονδιαμοιρασμό της πληροφορίας μέσω Διαδι-κτύου με κάθε δυνατό τρόπο και μέσο, είτεμέσω κάποιου κοινωνικού δικτύου, είτε μέσωe-mail και γραπτών μηνυμάτων. Η υπηρεσίαμας απευθύνεται σε όσους έχουν τη δική τουςιστοσελίδα και θέλουν να αυξήσουν τα απο-τελέσματα της προβολής τους, αλλά και σεαπλούς χρήστες που θα ενσωματώσουν τηνεπιλογή Share στους browsers τους. Πρακτι-κά, σε όσους έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.Γι’ αυτό τον λόγο η ανταπόκριση του κόσμουείναι μεγάλη και, με βάση τα τρέχοντα νούμε-ρα, η πλατφόρμα χρησιμοποιείται από 40 εκα-τομμύρια χρήστες μηνιαίως και από 300.000ιστοσελίδες παγκοσμίως.

;!

Χρήσιμα δώρα:χαρίστε διαδρομές με ταξίΤο Taxibeat, η δωρεάν εφαρμογή για εύρεσηταξί, δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες ναστέλνουν ανά πάσα στιγμή χρήματα για δωρε-άν διαδρομές στα αγαπημένα τους πρόσωπα μετις Taxibeat Gist Cards. Ο αποστολέας, με μερι-κά μόνο κλικ μέσα από το προφίλ του στηνTaxibeat εφαρμογή, μπορεί να ορίσει τον παρα-λήπτη και το ποσό που θέλει να δωρίσει. Το ελά-χιστο ποσό είναι 10 ευρώ, ενώ δεν υπάρχει ημε-ρομηνία λήξης για την εξαργύρωση του ποσούτης δωροκάρτας.

Ευρωπαϊκό βραβείοευρυζωνικότηταςΣυνολικά 66 πρότζεκτ από όλη την Ευρώπη δήλωσαν συμμετοχή για τοEuropean Broadband Award 2016, το βραβείο ευρυζωνικότητας. Από αυτά,η επιτροπή, που αποτελείταιαπό πέντε ειδικούς στον το-μέα, επέλεξε 16 για τον τελι-κό γύρο. Η ανακοίνωση τουνικητή θα γίνει στις 14 Νοεμ-βρίου κατά τη διάρκεια τουσυνεδρίου «B-DAY: GoingGiga», στις Βρυξέλλες. Τα 16πρότζεκτ χωρίζονται σε 5κατηγορίες: Καινοτόμα μοντέλα χρηματοδότησης, επιχειρηματικότητας καιεπένδυσης, Μείωση κόστους και συγχρηματοδότηση, Κοινωνικοοικονομικέςεπιπτώσεις και προσιτό κόστος, Ανοιχτότητα και ανταγωνισμός, Διάρκεια καιποιότητα υπηρεσιών. Όλα τα πρότζεκτ στο: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/finalists-european-broadband-awards-2016

Η Nintendo Switch πάει παντού. Και με όλουςΤις τελευταίες ημέρες βομβαρδιζόμαστε απόδιαφημίσεις για την καινούργια παιχνιδομηχα-νή της Nintendo, τη Nintendo Switch, τηνοποία θα δούμε στις 12 Ια-νουαρίου 2017. Εν τω με-ταξύ, το τρέιλερ μας δεί-χνει ότι πρόκειται γιαένα μηχάνημα, το οποίοείναι μεν κονσόλα, αλ-λά τα εξαρτήματά της(δύο χειριστήρια και μίαοθόνη) είναι αποσπώμενακι έτσι η μεγάλη κονσόλα γίνεται και μικρή, φορητή. Στην Ευρώπη, η παντο-κρατορία της Playstation πιθανόν να μην της αφήσει πολύ χώρο, ωστόσο ηκαινοτομία της Nintendo έγκειται κυρίως στη «φορητότητα» (αδόκιμος όροςγια το mobility), η οποία περνάει τις παιχνιδομηχανές σε μια άλλη εποχή. Αςμην ξεχνάμε ότι η ιαπωνική εταιρεία ήταν η πρώτη που έφερε συστήματα«κίνησης» στις κονσόλες, με τα παιχνίδια αθλημάτων όπου ο παίκτης χορο-πηδά μπροστά στην οθόνη αντί να χειρίζεται παθητικός το κοντρόλ. Η και-νοτομία αυτή δεν μπορεί παρά να ενσωματωθεί και στις υπόλοιπες παιχνι-δομηχανές σιγά-σιγά.

Με αγγλικούς υπότιτλους στο:https://youtu.be/CzrUyaxjShI

στας και λάτρης του κώδικα. Αρχικά ασχο-

αφήμιση, τη φωτογράφιση, αλλά κυρίως με

ών μηχανημάτων ισχύος και με τον σχεδια-

Μετά την εξειδίκευση στο DTP, θέλησε να

ia/web design, με ταυτόχρονη ενασχόληση

νέχεια ασχολήθηκε με τη διδασκαλία γρα-

ές. Τα τελευταία χρόνια τον βρίσκουν να εί-

ing και φυσικά με το αποτέλεσμα της εκμε-

φάλισε εδώ και 20 χρόνια, τη startup E-

ube

21/

σε 240 χώρες

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ EΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΕΣΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

[OUT] TOPIAS

Tο Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει στο κτήριο της οδού Πειραιώς τηνέκθεση με τίτλο «[OUT] TOPIAS, Περφόρμανς και υπαίθριος / δη-μόσιος χώρος» από τις 22 Σεπτεμβρίου έως τις 20 Νοεμβρίου. Τα βί-ντεο, από τα οποία αποτελείται η έκθεση, αναπαριστούν τον υπαίθριοκαι δημόσιο χώρο. Στόχος της έκθεσης είναι η επαναδιαπραγμάτευ-

ση του δημόσιου χώρου, με έμφαση στο φυσικό περιβάλλον και στο πώς αυτόσχετίζεται με το ίδιο το παραστασιακό γεγονός. Στην έκθεση παρουσιάζονταιprojects που πήραν μέρος με την ελληνική εθνική συμμετοχή στη 13η Διεθνή Έκ-θεση Prague Quadrennial of Performance Design and Space 2015, καθώς καιτην εθνική συμμετοχή της Ολλανδίας (πρώτο βραβείο Curatorial Concept PQ2015). Επίσης, προβάλλονται νέα projects που έχουν δημιουργηθεί κατά τηνπερίοδο 2015 – 2016, ενώ, παράλληλα, κατά τη διάρκεια της έκθεσης, θα πραγ-ματοποιηθούν σειρά από live performances, διαλέξεις, εργαστήρια, προβολές καιστρογγυλά τραπέζια.

Γαλαξίας

Aπό τις 3 Νοεμβρίου, και για 16παραστάσεις, ο Αντώνης Φω-νιαδάκης θα παρουσιάσει τη νέατου δημιουργία στο Θέατρο Rex– Σκηνή Μαρίκα Κοτοπούλη. Με

αφορμή την πρώτη συνεργασία ανάμεσα στους δύο καλλιτεχνικούς θεσμούςτης Ελλάδας, το Εθνικό Θέατρο και την Εθνική Λυρική Σκηνή, ο διεθνώς ανα-γνωρισμένος χορογράφος, χορευτής και νέος διευθυντής Μπαλέτου της ΕΛΣΑντώνης Φωνιαδάκης δημιουργεί μια χορευτική και θεατρική παράσταση πουπραγματεύεται τη δημιουργία του κόσμου εκ του μηδενός.

Η παράσταση ξεκινάει από τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης και το πώς μέσα απότο τίποτα προέκυψαν ο χώρος και ο χρόνος. Στη συνέχεια, ασχολείται με τις φυσι-κές διεργασίες που οδήγησαν στη δημιουργία γαλαξιών και αστέρων. Ο άνθρω-πος είναι στην καρδιά της παράστασης, καθώς αυτός είναι που αναρωτιέται γιατην προέλευση του κόσμου και το νόημα της ύπαρξης. Η σχέση επιστήμης και θρη-σκείας έρχεται διαρκώς στο προσκήνιο. Τα ερωτήματα που αφορούν το επέκειναοδηγούν στην αποδόμηση του κόσμου και στη συγκρότηση ενός νέου. Επιστημο-νικά κείμενα, διάλογοι αστροναυτών και στίχοι συμπορεύονται με τη μουσική τωνΓκυαίργκυ Λίγκετι, Ιάννη Ξενάκη, Ζυλιέν Ταρρίντ και συνοδεύουν τους χορευτές καιτους δύο ηθοποιούς στο «αστρικό» τους ταξίδι.Ταμεία Θεάτρου Ολύμπια: Τρίτη – Κυριακή, 9 π.μ.-9 μ.μ. & Δευτέρα, 9 π.μ.-4 μ.μ.Τηλεφωνικό κέντρο: +30 210 3662100, Ομαδικές πωλήσεις: +30 2103711342Ηλεκτρονική προπώληση: nationalopera.gr

Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου

Tο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου και το INNOVATHENS, συμβαδί-ζοντας με τις σύγχρονες τάσεις και αναγνωρίζοντας τη σημασία τηςεπιστήμης και των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, εντάσσουνστο πρόγραμμά τους, και αυτό τον Νοέμβριο, νέα εργαστήρια STEM(Science, Technology, Engineering and Mathematics). Παιδιά και

έφηβοι συναρμολογούν και προγραμματίζουν ρομποτάκια, περιηγούνται σε ψη-φιακούς κόσμους, μαθαίνουν να λειτουργούν ομαδικά και διασκεδάζουν, πά-ντοτε με την καθοδήγηση έμπειρων παιδαγωγών. Η ενασχόληση των παιδιών μετην εκπαιδευτική ρομποτική και τον προγραμματισμό τα βοηθά να αναπτύξουνχρήσιμες δεξιότητες, όπως δεξιότητες επικοινωνίας και ομαδικό πνεύμα, αντί-ληψη, παρατηρητικότητα, προσαρμοστικότητα στην αλλαγή, διερευνητικό πνεύ-μα, ενώ παράλληλα καλλιεργεί τη φαντασία τους!Περισσότερες πληροφορίες:Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, Πειραιώς 100, Γκάζι, 118 54Tηλ.: 213 0109325, 213 0109300, E-mail: gasmuseum@athens-technopolis.gr

Δ.Π.

Kυριακή, 25 Ιουνίου 1967. Η ώρα είναι8:54 στον μεσημβρινό του Γκρίνουιτς.Εδώ και πάνω από μία ώρα η ανθρω-πότητα βιώνει μια πρωτόγνωρη εμπει-ρία. Περισσότεροι από 400.000.000

θεατές σε 24 χώρες παρακολουθούν ταυτόχρονατην πρώτη δορυφορική τηλεοπτική μετάδοση με τοόνομα “Our World”.

Το 1945, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντα-σίας σερ Άρθουρ Κλαρκ είχε προτείνει ένα σύστημαεπικοινωνίας βασισμένο σε τεχνητούς δορυφό-ρους. Τιμώντας αυτή την πρωτοπόρα ιδέα, συχνάαναφερόμαστε στη γεωσύγχρονη τροχιά ως τροχιάClarke ή Ζώνη του Κλαρκ. To 1957, η ΣοβιετικήΈνωση θέτει σε τροχιά τον πρώτο τεχνητό δορυφό-ρο (Sputnik 1) και η δεκαετία του 1960 που ακο-λουθεί είναι η εποχή του μεγάλου αγώνα για τηνκατάκτηση του διαστήματος. Μέχρι τα μέσα της δε-καετίας τρεις τεχνητοί δορυφόροι βρίσκονται ήδη σεγεωσύγχρονη τροχιά και χρησιμοποιούνται στις τη-λεπικοινωνίες.

Το 1966, ο παραγωγός του BBC Όμπρεϊ Σίνγκερσυλλαμβάνει την ιδέα να φτιαχτεί ένα ζωντανό τηλεοπτικό πρόγραμμα, το οποίο θα προβληθείταυτόχρονα σε όλη την Υφήλιο. Δεκαεννέα χώρες αποφασίζουν να συμμετάσχουν και το πρό-γραμμα θα ονομαστεί “Our World”. Το πρόγραμμα θα κλείσει με τους Beatles, οι οποίοι θα εκτε-λέσουν ένα κομμάτι που τους ζητήθηκε να γράψουν για την περίσταση (“All you need is love”).Μπορεί το αποκορύφωμα της καριέρας τους να βρίσκεται μόλις πίσω τους και το νόημα του και-νούργιου κομματιού τους να είναι απλοϊκό και ξεπερασμένο για τα σημερινά δεδομένα, η συμ-βολική σημασία, ωστόσο, του γεγονότος είναι πολύ μεγάλη.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1969, 500.000.000 θεατές θα παρακολουθήσουν, και πάλι ταυτό-χρονα με τη βοήθεια δορυφόρων, την πρώτη προσεδάφιση ανθρώπων στη Σελήνη ως μέροςτης αποστολής Apollo 11. Πέντε ημέρες πριν από την εκτόξευση της αποστολής, ο David Bowieθα κυκλοφορήσει το “Space Oddity” και στην pop μουσική έχει αρχίσει να διαμορφώνεται ένα νέουποείδος, το space rock, με θεματολογία εμπνευσμένη από το διάστημα και τις επιστημονικέςεξελίξεις της εποχής.

Σήμερα, δεκαετίες αργότερα, στο ψηφιακό μας παρόν, όλα αυτά μοιάζουν μακρινά, ενώ η επι-κοινωνία είναι κάτι δεδομένο και αδιαπραγμάτευτο. Η μουσική, η τέχνη, τα τελευταία επιστημο-νικά νέα, μπορούν να βρεθούν με το πάτημα ενός κουμπιού. Καθώς όμως ο δίσκος γυρίζει στοπικάπ, το χαρακτηριστικό τρίξιμο της βελόνας κάνει τη μουσική της δεκαετίας του ’60 πιο ζεστήκαι πιο οικεία. Ακούγοντας τα παράσιτα μιας άλλης εποχής, είναι σαν να ανακαλύπτει κανείς ξα-νά το παρελθόν.

Γ.Κ.

Ο κόσμος μας

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

16 Ioυλίου 1969, δυόμιση λεπτά μετά τηνεκτόξευση του Saturn V.

Mισό δισεκατομμύριο θεατέςπαρακολούθησαν την προσεδάφιση.

ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 201623/

ΩΣ ΕΞΩΠΛΑΝΗΤΕΣ ορίζονται οι πλάνητες πουπεριφέρονται γύρω από άλλους αστέρες (άλ-λους ήλιους) εκτός του δικού μας ηλιακού συ-στήματος. Η ιστορία τους ξεκινά πολύ πρό-σφατα, μόλις το 1992, όταν ανακαλύφθηκανδύο σε τροχιά γύρω από έναν αστέρα νετρο-νίων. Ωστόσο, η πρώτη ανακάλυψη εξωπλα-νήτη σε αστέρα με χαρακτηριστικά παρόμοιαμε του δικού μας Ήλιου έγινε το 1995. Αυτόςο εξωπλανήτης, που ονομάζεται 51 Peg B, εί-ναι γιγάντιος και αεριώδης και έχει «έτος» πε-ρίπου 4 ημέρες. Έκτοτε, έχουν ανακαλυφθείπερίπου άλλοι 3.000, ενώ ακόμα 2.500 αστέ-ρες είναι υποψήφιοι να φιλοξενούν εξωπλα-νήτες. Οι ανακαλύψεις γίνονται τόσο από επί-γεια προγράμματα παρατηρήσεων όσο καιαπό διαστημικές αποστολές. Οι εξωπλανήτεςχωρίζονται στα παρακάτω είδη: α) τύπου θερ-μού Δία (μεγάλης ακτίνας και αέριας μορφής),β) τύπου Ποσειδώνα (μικρότερης ακτίνας απότους τύπου Δία και αέριας μορφής) και γ) τύ-που Γης (συγκρίσιμης ακτίνας με τη Γη καιβραχώδεις). Η δυνατότητα του εξωπλανήτη ναφιλοξενεί ζωή ή νερό σε υγρή μορφή ή έστωατμόσφαιρα παραπλήσια με της Γης καθορί-ζεται από την απόστασή του από τον αστέραγύρω από τον οποίο περιφέρεται και τη θερ-μοκρασία του αστέρα. Για όλους τους αστέρεςμπορεί να καθοριστεί η λεγόμενη «ζώνη κα-τοικισιμότητας», δηλαδή η περιοχή γύρω τουςστην οποία εάν εντοπιστεί ένας πλανήτης τύ-που Γης, δύναται να έχει παρόμοια ατμοσφαι-ρικά και φυσικά χαρακτηριστικά με τον πλα-νήτη μας.

Το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής,Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπη-σης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού ΑστεροσκοπείουΑθηνών (ΕΑΑ) συμμετέχει σε διεθνές ερευνη-τικό πρόγραμμα εντοπισμού και χαρακτηρι-σμού εξωπλανητών χρησιμοποιώντας το όρ-γανο RISE2 (Rapid Imager to Search forExoplanets), το οποίο είναι προσαρμοσμένοστο τηλεσκόπιο 2,3 μ. Αρίσταρχος στο όροςΧελμός, σε υψόμετρο 2.340 μ. Tο RISE2 απο-τελείται από ένα οπτικό σύστημα στο οποίοέχει προσαρμοστεί μία ψηφιακή κάμερα (CCD)υψηλής φωτοευαισθησίας, επιτρέποντας, σεσυνδυασμό με τις άριστες φωτομετρικές συν-θήκες του τόπου παρατήρησης, την καταγρα-φή δεδομένων υψηλής ποιότητας και φωτο-μετρικής ακρίβειας, κάτι που θεωρείται άκρωςαπαραίτητο για παρατηρήσεις εξωπλανητών.Το όργανο αυτό, μέσω της συνεργασίας τουΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ με τα βρετανικά πανεπιστήμιαΜάντσεστερ, Λίβερπουλ, Γουάρικ και Μπέλ-φαστ, σχεδιάστηκε και τοποθετήθηκε στο τη-λεσκόπιο πριν από έξι χρόνια με επιστημονικόυπεύθυνο τον δρ Παναγιώτη Μπούμη, κύριοερευνητή του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ. Την ελληνική ομά-δα συμπληρώνουν οι δρ Αλέξιος Λιάκος καιδρ Ιωάννης Αλικάκος ως μεταδιδακτορικοίερευνητές του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ.

Οι στόχοι παρατήρησης προκύπτουν από τοερευνητικό πρόγραμμα WASP (Wide AngleSearch for Planets). Το WASP περιλαμβάνεισυστοιχίες μικρών τηλεσκοπίων τοποθετημέ-νες στα Κανάρια Νησιά και στη Νότια Αφρική,τα οποία σαρώνουν όλο τον ουρανό και ανι-χνεύουν μικρομεταβολές στις λαμπρότητεςτων αστέρων. Αυτές οι μικρομεταβολές, όπουεντοπίζονται, κατατάσσουν τους αστέρες σευποψήφιους να φιλοξενούν εξωπλανήτες. Ενσυνεχεία, οι ερευνητές του WASP επικοινω-νούν με άλλους συνεργάτες-ερευνητές σε άλ-λα αστεροσκοπεία (ένα εκ των οποίων και τοΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ), τα οποία έχουν πολύ μεγαλύτε-ρα τηλεσκόπια, και τους γνωστοποιούν τις συ-ντεταγμένες των υποψήφιων αστέρων.

Η διάβαση του εξωπλανήτη μπροστά απότον αστέρα γύρω από τον οποίο βρίσκεται σετροχιά είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείταικατά κόρον με αστρονομικά όργανα υψηλήςακρίβειας και αποτελεί την πλέον διαδεδομέ-

νη μέθοδο ανακάλυψης εξωπλανητών. Η διά-βαση είναι ανάλογη των ηλιακών εκλείψεωνπου παρατηρούμε στη Γη, όταν δηλαδή ο σε-ληνιακός δίσκος κρύβει τον ηλιακό με αποτέ-λεσμα την απόκρυψη του φωτός του Ήλιου.Ωστόσο, επειδή οι αστέρες είναι πάρα πολύμακριά και οι εξωπλανήτες έχουν πολύ μικρόμέγεθος, η μείωση της λαμπρότητας του αστέ-ρα κατά τη διάρκεια μιας διάβασης είναι τόσομικρή, που πρακτικά είναι σαν να μετράμε πό-σο φως απέκρυψε ένα κουνούπι περνώνταςμπροστά από έναν φάρο!

Οι παρατηρήσεις που λαμβάνονται με τοRISE2 από το τηλεσκόπιο Αρίσταρχος έχουν τημορφή εικόνων. Κατά τη διάρκεια της νύχταςστοχεύεται ο υποψήφιος αστέρας και λαμβά-νονται συνεχώς εικόνες για πολλές ώρες. Ενσυνεχεία, χρησιμοποιώντας ειδικά λογισμικά,καταμετράται η ποσότητα του φωτός τουαστέρα σε κάθε εικόνα και καθίσταται δυνατόνα μετρηθούν τυχόν μικρομεταβολές στη λα-μπρότητά του και να επιβεβαιωθεί ή όχι ηύπαρξη του εξωπλανήτη. Αξίζει να σημειωθείότι μικρομεταβολές στη λαμπρότητα τωναστέρων μπορούν να δημιουργηθούν και απόάλλα φυσικά αίτια (π.χ., αναπάλσεις), ωστόσοαυτές που αποδίδονται στους εξωπλανήτεςέχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και είναι πλέ-ον πολύ εύκολο να διαχωριστούν.

Γ.Κ.

Ψάχνοντας για εξωπλανήτεςμε το τηλεσκόπιο Αρίσταρχος

EΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ελληνική ομάδα συνέβαλε μέσω πα-ρατηρήσεων εντός του 2014 και2015 στην επιβεβαίωση ύπαρξης καιχαρακτηρισμού δύο εξωπλανητών μεκωδικά ονόματα WASP113b καιWASP114b. Η σχετική εργασία δημο-σιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό πε-ριοδικό «Αstronomy & Astrophysics”πριν από μερικούς μήνες.

Το κτήριο που στεγάζει το τηλεσκόπιο Αρίσταρχος στο όρος Χελμός, με φόντο τονέναστρο ουρανό. Διακρίνεται ο Γαλαξίας.

Το τηλεσκόπιο Αρίσταρχος, διαμέτρου 2,3μ.

Προσομοίωση διάβασης εξωπλανήτη μπροστά από αστέρα και το διάγραμμα τηςμεταβολής της λαμπρότητας του αστέρα λόγω απόκρυψης του φωτός του από τονεξωπλανήτη

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ δέκα χρόνια έχουν ανακαλυφθεί δεκάδες βραχώδεις πλανήτες σαν τη Γηκαι πολλοί από αυτούς εντός της ζώνης κατοικισιμότητας των αστέρων τους, με κύριο πα-ράδειγμα τον Proxima b, που ανακαλύφθηκε πριν από μερικούς μήνες και βρίσκεται στονπιο κοντινό σε εμάς αστέρα. Λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας, η οποία είναι αλ-ληλένδετη με τις ανάγκες της σύγχρονης επιστήμης, οι επιστήμονες είναι πλέον σε θέσηνα χαρακτηρίζουν με πολύ καλή ακρίβεια τον τύπο ενός εξωπλανήτη και την πιθανότητανα μπορεί να φιλοξενήσει ζωή. Εκτιμάται ότι τις επόμενες δεκαετίες θα είμαστε σε θέση ναέχουμε δεδομένα που θα μας επιτρέπουν να βρίσκουμε ακόμα και τη χημική σύσταση τωνατμοσφαιρών τους. Ο απώτερος στόχος δεν είναι άλλος από την προσπάθεια να απαντη-θεί το αρχέγονο ερώτημα της ανθρωπότητας αναφορικά με την ύπαρξη ζωής στο Σύμπαν.Η εικόνα της ανθρωπότητας για τον κόσμο αλλάζει ανά τους αιώνες και πλέον ίσως να εί-μαστε κοντά στο να βρούμε επιτέλους απάντηση και για τη μοναδικότητα ή μη του αν-θρώπινου γένους.

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

Ό,τι υπήρξε, αυτό και θα υπάρξει· και ό,τι έγι-νε, αυτό και θα ξαναγίνει· άρα λοιπόν, τίποτα

δεν είναι καινούργιο κάτω από τον ήλιο.

~ Παλαιά Διαθήκη, Εκκλησιαστής 1.9

… το πιθανότερο είναι ότι οι περισσότερεςαπό τις μεγάλες βασικές αρχές [στην επιστή-

μη] έχουν εδραιωθεί.

~ Albert Michelson, 1894

Bασική αρχή του αποκλεισμού,αλλά και του συμψηφισμού, εί-ναι η οριοθέτηση ενός συνόλουπραγμάτων με βάση κάποια συ-γκεκριμένα κριτήρια. Αυτά τα

κριτήρια, συνήθως, προβάλλονται ως ου-δέτερα. Διαφορετικά, δεν είναι εφικτή η δι-καιολόγηση γιατί επιλέχθηκαν αυτά τα μέ-ρη του συνόλου και όχι κάποια άλλα. Οιπρακτικές αποκλεισμού και συμψηφισμούμπορούν να ενσωματώνουν διαφορετικάπράγματα που σε πρώτη ματιά ίσως μοιά-ζουν διαφορετικά. Η αληθινή κομψότητα,όχι με την καλή έννοια, δεν βρίσκεται στονφαινομενικό και ανούσιο εκδημοκρατισμότου «όλοι και όλα συνυπάρχουμε». Βρίσκε-ται στα κριτήρια με τα οποία κατασκευάζο-νται και ενσωματώνονται τα πράγματα στοσύνολο· και τα κριτήρια είναι προϊόντα τουΛόγου. Ο Λόγος είναι άσκηση εξουσίας. Γιανα διατηρηθεί, όμως, η εξουσία πρέπει ναθεμελιωθεί ως αντικειμενική και ουδέτε-ρη. Όσα ανήκουν σε ένα σύνολο, επομέ-νως, προέκυψαν με βάση κάποια έλλογα«ουδέτερα και αντικειμενικά» κριτήρια.Σκοπός του τελευταίου άρθρου του αφιε-ρώματος είναι να δείξει ότι η επιστήμη καιη θρησκεία είναι σύγχρονες ανθρωπολο-γικές επινοήσεις άμεσα αλληλοεξαρτώμε-νες. Αυτό δεν σημαίνει ότι η γνώση κατα-σκευάζεται αποκλειστικά με κοινωνικούςόρους, αλλά ότι η έννοια της επιστήμης εί-ναι μια κοινωνική κατασκευή. Επομένως,το δίπολο επιστήμη-θρησκεία είναι ένα κα-τασκευασμένο δίπολο.

Ο Andrew Dickson White με το «A Historyof the Warfare of Science with Theology inChristendom” (1896) και ο John Draper μετο «History of the Conflict between Religionand Science” (1875) ήταν αυτοί που εγκαι-νίασαν τον μύθο της σύγκρουσης μεταξύεπιστήμης και θρησκείας. Πριν από αυτά ταέργα, δεν υπήρχε καμία ομολογία ότι επιστή-μη και θρησκεία βρίσκονταν σε σύγκρουση.Όπως έχουν δείξει ιστορικοί και φιλόσοφοιτων επιστημών (Simon Schaffer, AndrewCunningham, Peter Harrison, Paolo Rossi,David Hull και άλλοι), η επιστήμη επινοήθη-κε και νομιμοποιήθηκε στα τέλη του 19ου αι-ώνα ως μια νέα επαγγελματική κατηγορία.Συχνά ακούμε ότι η επιστήμη ξεκίνησε στηναρχαία Ελλάδα. Ποια επιστήμη; Δεν υπάρχειούτε ένας, κυριολεκτικά μιλώντας, όρος, μίαέννοια ή, έστω, μία πρακτική του αρχαίου κό-

σμου που να έχουν το ακριβές ανάλογό τουςστη σύγχρονη επιστήμη. Αυτό δεν σημαίνειότι η επιστήμη αξιολογείται ως πιο σημαντι-κή από τον αρχαίο ή και τον μεσαιωνικό στο-χασμό ή ότι δεν έχει αξία να μελετάμε οιιστορικοί των επιστημών την αρχαιότητα. Κά-θε άλλο! Το ζήτημα είναι να θυμόμαστε ότιοι πρακτικές και οι ιδέες αυτών των ανθρώ-πων έχουν μόνο γενεαλογική σχέση με τησημερινή επιστήμη.

Αν η επινόηση της επιστήμης δημιούργησετο δίπολο «επιστήμη – θρησκεία» για πρώτηφορά στην ιστορία, η επινόηση της «θρη-σκείας» και των «θρησκειών», κατά τη διάρ-κεια του Διαφωτισμού, επέτρεψε τη γέννησημιας άλλης πρακτικής: Της σύγκρισης μετα-ξύ «θρησκειών». Αυτό σημαίνει ότι μία «θρη-σκεία» είναι πιο αντικειμενική από τις άλλεςκαι αποτελεί κριτήριο αλήθειας για εκείνες.Δεν είναι τυχαίο ότι ο μωαμεθανισμός, η Ιου-δαϊκή θρησκεία και η ευρύτερη κατηγορίατης ειδωλολατρίας προβλήθηκαν ως υποδε-έστερες κατηγορίες του χριστιανισμού. Επι-πλέον, επειδή ο χριστιανισμός ήταν διαιρε-μένος και οι διαφορετικές μορφές του θεω-ρούνταν αμοιβαία αποκλειόμενες, αυτή η δι-αίρεση προβλήθηκε και στον υπόλοιπο κό-σμο. Η Δύση για πρώτη φορά κατασκεύασετις «άλλες θρησκείες» με πρότυπο τον χρι-στιανισμό. Ο βουδισμός κάνει για πρώτη φο-ρά την εμφάνισή του το 1821, ο ινδουισμόςτο 1829 και ο κομφουκιανισμός το 1862. Ηκοινή δυτική άποψη είναι ότι υπάρχουν τρειςθρησκείες στην Κίνα: Ο κομφουκιανισμός, οταοϊσμός και ο βουδισμός. Αυτή είναι μια κα-τηγοριοποίηση που οι Κινέζοι δεν αναγνω-ρίζουν. Οι περισσότεροι Κινέζοι συνδυάζουνστοιχεία και από τις τρεις θρησκευτικές πα-ραδόσεις χωρίς να υπάρχει καμία συνειδητήσύγχυση σε αυτούς τους συνδυασμούς ήχωρίς να θεωρούν καν ότι αποτελούν συν-δυασμούς. Το γεγονός ότι οι Δυτικοί πιστεύ-ουμε ότι είναι τρεις διαφορετικές θρησκείεςέχει να κάνει με την έννοια της «θρησκείας»

έτσι όπως κατασκευάστηκε στο τέλος του19ου αιώνα, μια έννοια που βασίζεται στουςαποκλεισμούς. Όπως έχει σημειώσει ο ιστο-ρικός Wilfred Cantwell Smith, «Το ερώτημακατά πόσο ο κομφουκιανισμός είναι θρη-σκεία είναι ένα ερώτημα που η Δύση δεν έχεικαταφέρει να απαντήσει και οι Κινέζοι δενμπορούν να διατυπώσουν». Ο χριστιανισμόςπροσπάθησε να δείξει ότι είναι η πιο λογική«θρησκεία», η οποία θα λειτουργούσε ως το«αληθές» παράδειγμα για τον προσδιορισμόκαι την κατασκευή «άλλων θρησκειών».

Όπως η επιστήμη επινόησε τον εαυτό τηςεπειδή απέκλεισε τις θρησκευτικές ανησυ-χίες, ομοίως και η θρησκεία απέκλεισε τιςεπιστημονικές. Διαφορετικά, δεν θα προσπα-θούσαν πολλοί επιστήμονες σήμερα να δεί-ξουν ότι ο χριστιανισμός συμβαδίζει με τηνεπιστήμη. Πριν από 150 χρόνια κάτι τέτοιοήταν έξω από την κουλτούρα των διανοη-τών. Θεωρούσαν αυτονόητο ότι η μελέτη τηςφύσης ήταν θρησκευτική πρακτική και δενχρειαζόταν να κάνουν τη διάκριση «επιστή-μης και θρησκείας». Από αυτό αποδεικνύεταιότι οι δύο έννοιες είναι επινοήσεις της νεω-τερικότητας. Κάτι αντίστοιχο βλέπουμε καιαπό οπαδούς «άλλων θρησκειών», π.χ. τουβουδισμού. Αρκετοί πιστοί του προσπαθούννα επινοήσουν ότι είναι συμβατός με τη δυ-τική επιστήμη, ειδικά με τα πεδία της θεωρίαςτης εξέλιξης ή της κβαντικής κοσμολογίας.

Ο Μπλεζ Πασκάλ τον 17ο αιώνα είχε δια-κρίνει μεταξύ του «Θεού του Αβραάμ, τουΙσαάκ και του Ιακώβ» και του «Θεού των φι-λοσόφων», όπου ο πρώτος ήταν ο Θεός τηςχριστιανικής πίστης, ενώ ο δεύτερος ο Θεόςτης «λογικής θρησκείας». Σχεδόν σε όλες τιςσυζητήσεις που αφορούν το δίπολο «επιστή-μη - θρησκεία», ο Θεός που πρωταγωνιστείείναι των φιλοσόφων. Γιατί; Γιατί αυτός ο Θε-ός προβάλλεται ως το αναγκαίο αίτιο για τηνύπαρξη του Σύμπαντος, τη διατήρηση της τά-ξης μέσα από μαθηματικούς νόμους ή τη δη-μιουργία κβαντικών αβεβαιοτήτων. Πλέον,μέσα από τη λογική νομιμοποιείται η πίστηκαι όχι ανάποδα. Η λογική έχει την επίφασητης αντικειμενικότητας και ουδετερότητας.Επομένως, ένα ουδέτερο κριτήριο λειτουρ-γεί ως σημείο αναφοράς για οποιαδήποτεσύγκριση, εν προκειμένω με οποιαδήποτε«άλλη θρησκεία». Αυτές οι συγκρίσεις οδή-γησαν από τη χριστιανική πίστη στην κατα-σκευή της χριστιανικής «θρησκείας», μιας«λογικής θρησκείας» που μπορεί να συνδια-λεχθεί με την κατασκευασμένη κατηγορίατης «επιστήμης». Η προέκταση των ιδεώντου Διαφωτισμού, που έδωσε προτεραιότηταστην ανωτερότητα της λογικής, είναι αυτήπου παρήγαγε την ιδέα της αρχετυπικής«χριστιανικής θρησκείας». Ο χριστιανισμόςέγινε λογικός όχι για να αντιμετωπίσει τηνεπιστήμη, αλλά για να δείξει την ανωτερότη-τά του, οριακά με αποικιοκρατικούς όρους,στις «άλλες θρησκείες».

Η επιστήμη και η θρησκεία βρίσκονται σεσύγκρουση; Βρίσκονται σε διάλογο; Συμπο-ρεύονται και συνδυάζονται; Το γεγονός ότικαθεμία από τις παραπάνω τάσεις έχει τουςυποστηρικτές της είναι ενδεικτικό της τεχνη-τής φύσης τόσο της «επιστήμης» όσο και της«θρησκείας». Η «επιστήμη» και «θρησκεία»είναι επινοήσεις της Δύσης. Δεν υπάρχει τί-ποτα νέο κάτω από τον Ήλιο, επομένως, για-τί ο δυτικός τρόπος με τον οποίο συγκροτή-θηκε η «επιστήμη» και η «θρησκεία» θεμε-λιώθηκε στους αποκλεισμούς και στις συ-γκρίσεις με τους «άλλους».

Δ.Π.

Επιστήμη και Θρησκεία, δύο ανθρωπολογικέςκατασκευές με 150 χρόνια ιστορίας

ΣΑΒΒΑΤΟ 5 NOEMBΡΙΟΥ 2016

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Blaise Pascal (1623 - 1662) John Locke (1632 - 1704)

ΑΝ ΔΟΥΜΕ την ιστορία του όρου«επιστήμη», θα εκπλαγούμε από τοδιαφορετικό περιεχόμενο που κάθεφορά της αποδιδόταν. Ο τρόπος μετον οποίο αντιλαμβανόμαστε σήμε-ρα την επιστήμη έχει ενάμιση αιώναζωής. Ο φιλόσοφος Τζον Λοκ τον17ο αιώνα, για παράδειγμα, έλεγεότι η Φυσική Φιλοσοφία δεν πρό-κειται ποτέ να γίνει επιστήμη. Μέσαστον 19ο αιώνα, διαφορετικά δια-νοητικά πεδία ενώθηκαν κάτω απότην κατηγορία της «επιστήμης», οιθεολογικές ανησυχίες αυτονομή-θηκαν ως επαγγελματικός κλάδοςκαι οι θρησκευτικές ανησυχίες έγι-ναν ιδιωτική υπόθεση του κάθε πι-στού. Η επινόηση της «επιστήμης»έκανε δυνατή για πρώτη φορά τησχέση «επιστήμης» και «θρησκεί-ας». Υπό αυτή την έννοια, η «θρη-σκεία» αποτελεί μια επινόηση. Τοερώτημα που λογικά προκύπτει εί-ναι: Ποια «θρησκεία»; Η απάντησηείναι: Όλες!

Αφιέρωμα «Επιστήμη και Θρησκεία»

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 400 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.12500 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (None) /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice