ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαγαλιού Λαμπρινή

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΙΚΑΣ

Από τους:Λαζαρίδης Μπάμπης Ματσκίδης Άρης Ματσκίδης ΓιάννηςΣάρκα ΟλσιάνΧαραλαμπίδης Δημήτρης

Πως παρουσιάζει ο Λασκαράτος την ζωή της γυναίκας στο πατρικό και στο συζυγικό σπίτι; Βρίσκει διαφορές;

Ερώτηση 1η

Ο Λασκαράτος καυτηριάζει την αδιαφορία των γονέων για τα κορίτσια τους, καθώς εκείνοι δε διαθέτουν χρήματα για τη μόρφωσή τους, την ψυχαγωγία τους ούτε ακόμα και για την ενδυμασία τους ή τη φαρμακευτική τους περίθαλψη. Επιπλέον, η διατροφή τους δεν είναι πλήρης και τις στέλνουν και για δουλειά, πιστεύοντας πως έτσι θα εξοικονομηθεί κάτι παραπάνω για να προστεθεί στην προίκα τους.

Απάντηση στην ερώτηση 1 (α)

Όμως τα βάσανα των κοριτσιών δε σταματούν εδώ, αλλά συνεχίζονται και μετά το γάμο τους. Έτσι, συνεχίζουν να εργάζονται με τον ίδιο σκληρό τρόπο, απλά τώρα σε ένα διαφορετικό σπίτι και για έναν άλλο αφέντη, το σύζυγό τους, ο οποίος, όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο Λασκαράτος τις παντρεύτηκε μόνο για την προίκα τους.

Απάντηση στην ερώτηση 1 (β)

Ο Λασκαράτος καυτηριάζει την αδιαφορία των γονέων για τα κορίτσια τους και αναφέρει πως τα βάσανα των κοριτσιών συνεχίζονται και μετά το γάμο τους, αφού εργάζονται με τον ίδιο σκληρό τρόπο και στις δύο περιπτώσεις, με την μόνη και κύρια διαφορά ότι στην πρώτη περίπτωση τα κορίτσια εργάζονται για το δικό τους-υποτίθεται- συμφέρον προκειμένου να μεγαλώσουν την προίκα τους, ενώ στη δεύτερη περίπτωση εργάζονται σε ένα διαφορετικό σπίτι για το συμφέρον των συζύγων τους και του νέου σπιτικού που δημιούργησαν μαζί τους.

Απάντηση στην ερώτηση 1 (γ)

Ποιες οι συνέπειες του θεσμού της προίκας σύμφωνα με το Λασκαράτο;

Ποια είναι η δική σας γνώμη;

Ερώτηση 2η

Ο Λασκαράτος  παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο ανατρέφονταν τα κορίτσια στην εποχή του. Μελετώντας το κείμενο αντιλαμβανόμαστε πως η προίκα ήταν αυτή που καθόριζε την ποιότητα του γάμου και αποτελούσε το μόνο δέλεαρ για τους μελλοντικούς γαμπρούς. Για το σκοπό αυτό οι γονείς των κοριτσιών αγωνίζονταν με όλες τους τις δυνάμεις προκειμένου να μπορέσουν να συγκεντρώσουν μια αξιοπρεπή προίκα ώστε να καταφέρουν  να αποκαταστήσουν τις θυγατέρες τους.  

Απάντηση στην ερώτηση 2 (α)

Ο αγώνας αυτός ήταν τόσο μεγάλος που σε μερικές περιπτώσεις έφτανε τα όρια της απανθρωπιάς. Κάθε είδους δαπάνη, από την πιο μικρή έως την πιο μεγάλη αποφεύγονταν, με αποτέλεσμα τα κορίτσια να στερούνται κάθε έξοδο, κάθε είδους ψυχαγωγία, να μην ντύνονται με ευπρεπή ρούχα και ακόμη περισσότερο να μην εξετάζονται από γιατρό στην αρχή της εκδήλωσης των ασθενειών τους. Αυτό δημιουργούσε ψυχικά προβλήματα στα κορίτσια τα οποία στερούνταν όλες τις απολαύσεις τις νεανικής ζωής για να παντρευτούν τελικά έναν άγνωστο που μπορεί και  να μην τον αγαπούσαν ποτέ.

Απάντηση στην ερώτηση 2 (β)

Έτσι, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως στην κοινωνία του Λασκαράτου η προίκα παρουσιάζεται ως υπέρτατη προϋπόθεση για την αποκατάσταση των κοριτσιών και αποτελεί βάσανο και μαρτύριο για τους γονείς οι οποίοι πρέπει να μεριμνήσουν για την εξασφάλισή της.

Απάντηση στην ερώτηση 2 (γ)

Ο ίδιος ο συγγραφέας ωστόσο διαφωνεί με τον τρόπο ανατροφής των κοριτσιών αυτό που έχει επικρατήσει και αντιπροτείνει μια δικιά του αγωγή που θα αποσκοπεί στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Αυτή η αγωγή θα τους επιτρέψει, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, να επιλέξουν τον άντρα που θα τις κάνει ευτυχισμένες και όχι αυτόν που θα περιορισθεί στην προίκα τους. 

Απάντηση στην ερώτηση 2 (δ)

ΑσκήσειςΑσκήσεις 1-3!

Με βάση το κείμενο του βιβλίου «η προίκα» του Α. Λασκαράτου και αυτά του Γρηγ. Ξενόπουλου , κατασκευάστε ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στον Ανδρέα Λασκαράτο και σ’ έναν πατέρα της εποχής που ετοιμάζει τον γάμο της κόρης του.

Άσκηση 1η

ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ: Έμαθα παντρεύεις την κόρη σου! Καλά στέφανα να ’χει!

ΠΑΤΕΡΑΣ: Να ’σαι καλά, αγαπητέ Ανδρέα. Εύχομαι να βρεις και συ ένακαλό κορίτσι με μεγάλη προίκα να παντρευτείς!

ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ: Σε ευχαριστώ πολύ, μα δεν νομίζω πως η προίκα μετράτόσο πολύ σε ένα γάμο.

Απάντηση στην Άσκηση 1 (α)

ΠΑΤΕΡΑΣ: Μα τι λες; Η προίκα είναι το σημαντικότερο απόκτημα σε ένα γάμο! Δηλώνει το επίπεδο της οικογένειας της και προδικάζει και το τυχερό της!

Για αυτό και εμείς κοπιάσαμε τόσο πολύ, στερηθήκαμε κάποια αγαθά, για να είναι μια από τις περιζήτητες νύφες στην περιοχή!

ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ: Αυτό θα έπρεπε να αλλάξει, γιατί το σημαντικότερο σε ένα γάμο είναι η έλξη μεταξύ του ζευγαριού, η αγάπη, ο έρωτας, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, ο σεβασμός! Όχι τοοικονομικό επίπεδο της οικογένειας!

Απάντηση στην Άσκηση 1 (β)

ΠΑΤΕΡΑΣ: Δεν νομίζω πως είναι εύκολο να αλλάξει κάτι τέτοιο! Είναι σύμφωνομε τα πρότυπα της εποχής.

ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ: Έχεις δίκιο, μα εγώ συνεχίζω να πιστεύω πως είναι ένας ξεπερασμένος και παλιομοδίτικος τρόπος παντρειάς και θα προσπαθήσω να αλλάξω τις αντιλήψεις αυτές μέσα από τα κείμενά μου!

Απάντηση στην Άσκηση 1 (γ)

Αναζητήστε στο www.google.gr πληροφορίες σχετικά με το θέμα της προίκας και διερευνήστε ιστορικά και κοινωνικά το θέμα.

Άσκηση 2η

Προίκα είναι ένας θεσμός κατά τον οποίο η οικογένεια παραχωρεί στη νύφη την περιουσία της όταν παντρεύεται. Ο θεσμός της προίκας υπήρχε από τα αρχαία χρόνια και αποτελούσε τη συμβολή της γυναίκας στον κοινό βίο του ζευγαριού.

Οι συνήθεις λόγοι που επιβαλλόταν ήταν αρχικά οικονομικοί και στη συνέχεια κοινωνικοί. Πέρα από τα φυσικά προσόντα της νύφης, αιτία γάμου αποτελούσε και η προίκα. Η προίκα ήταν ένα συμβόλαιο γάμου, έγγραφο και ενυπόγραφο, το οποίο επιβεβαιωνόταν από το προικοσύμφωνο. Ήταν μια ενέργεια στην οποία το συναίσθημα είχε ανύπαρκτο ρόλο στην διαδικασία λήψεως της απόφασης.

Απάντηση στην άσκηση 2(α)

Οι γονείς κάθε κοπέλας προσπαθούσαν από τα μικρά χρόνια της μέχρι τη στιγμή που θα την ζητούσε κάποιος να συλλέξουν όση περισσότερη προίκα μπορούσαν για να παντρευτεί. Συνήθως η προίκα αποτελούνταν από ρούχα, αλλά οι πιο εύποροι έδιναν κοσμήματα, κτήματα γης, ζώα, καθώς και κατοικίες.

Στην ουσία η προίκα ήταν μια αποζημίωση στον άντρα, καθώς εξασφάλιζε την ελάφρυνση της οικογένειας σε πολλούς τομείς και του συζύγου από τα βάρη της.

Τέλος,η προίκα είναι ένα σύμβολο μέσα από το οποίο μπορούσε κανείς να διακρίνει την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας.

Απάντηση στην άσκηση 2(β)

Ωστόσο, ο θεσμός της προίκας δεν είχε θετικά αποτελέσματα στις ζωές των γυναικών, αφού ο γάμος τους δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια

συνθηκολόγηση μεταξύ των εμπλεκομένων οικογενειών μόνο για λόγους οικονομικούς.

Ο ρόλος της γυναίκας μέσα στην οικογένεια ήταν απαξιωμένος, υποταγμένος στον άντρα σαν «αφεντικό», ταπεινωτικός, εξευτελιστικός, και δεν διέθετε δικαιώματα.

Ήταν ένα άβουλο ον που αποτελούσε μέσο απόκτησης περιουσίας και καλύτερης ευπορίας του άντρα.

Πέρα από το λόγο της προίκας, οι γυναίκες βρίσκονταν στον πάτο της κοινωνικής πυραμίδας λόγω της πανίσχυρης τότε κυριαρχίας του αρσενικού φύλου.

Απάντηση στην άσκηση 2(γ)

Σήμερα, οι αντιλήψεις γύρω από το θεσμό της προίκας και η εφαρμογή της, έχουν οριστικά εκλείψει στην Ελλάδα με τη μορφή που είχε παλαιότερα. Συχνά όμως οι γονείς του ζευγαριού βοηθούν οικονομικά το ζευγάρι οικονομικά, υλικά και ηθικά στη νέα κοινή ζωή τους.

Ωστόσο, σε κάποιες υποανάπτυκτες χώρες τηρείται ο θεσμός αυτός ακόμα και σήμερα

Γενικότερα, οι σημερινοί άνθρωποι δεν πιστεύουν στην προίκα, καθώς υποθάλπει τη θέση της γυναίκας και παγιώνει την απόλυτη εξάρτησή της από τον σύζυγό της. Επιπλέον, δηλώνεται έτσι η κατώτερη θέση της, καταρρίπτεται η ισοτιμία ανάμεσα στα δύο φύλα και χαρακτηρίζεται η γυναίκα ως δεύτερης κατηγορίας άνθρωπος.

Απάντηση στην άσκηση 2(δ)

Προικοσύμφωνο

Καταγράψτε στο τοπικό σας περιβάλλον τις αντιλήψεις για τον θεσμό της προίκας (διαχωρίστε τις κατηγορίες ανάλογα με την ηλικία).

Άσκηση 3η

Στη σημερινή εποχή στο τοπικό μας περιβάλλον, ο θεσμός της προίκας θεωρείται αναχρονιστικός και ότι υποβαθμίζει τη γυναίκα. Αποτελεί μια αντίληψη κάπως παλαιωμένη, η οποία απλώς υπενθυμίζει τις συνήθειες κα τον τρόπο συνύπαρξης των ανθρώπων μιας άλλης εποχής.

Απάντηση στην άσκηση 3(α)

Πλέον η γυναίκα έχει εξισωθεί κοινωνικά με τον άνδρα, αντιμετωπίζεται ως ίση και έχει ακριβώς τα ίδια δικαιώματα. Είναι ενεργό μέλος της κοινωνίας και ενεργεί ως ένα αυτόνομο, με δική του βούληση άτομο, το οποίο δεν είναι υπόλογο σε κανέναν.

Έτσι, το κάθε άτομο ανεξάρτητα από το φύλο του, μεριμνά μόνο του για την επιβίωση του και σταδιακά ανεξαρτητοποιείται. Έτσι, από σχετικά νεαρή ηλικία αποκτά εργασία, με αποτέλεσμα να είναι οικονομικά ανεξάρτητο και υπεύθυνο για τις όποιες επιλογές του στην προσωπική του ζωή.

Απάντηση στην άσκηση 3(β)

Το γεγονός αυτό συμβάλλει στην κατάργηση της προίκας, αφού σκοπός της ήταν να ενισχύσει οικονομικά τη νέα οικογένεια που θα δημιουργούνταν. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, και ο άνδρας και η γυναίκα, συνήθως έχουν αποκατασταθεί επαγγελματικά και δεν χρειάζονται την υποχρεωτική προικοδότηση της γυναίκας σε αυτό το νέο ξεκίνημα της ζωής τους.

Απάντηση στην άσκηση 3(γ)

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%AF%CE%BA%CE%B1

http://www.propaganda.net.gr/retro-stories/%CE%BF-%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CF%82-%CE%AC%CF%84%CF%85%CF%80%CE%B1-%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%B5/

http://5genikolykeio-agriniou.blogspot.gr/2013/03/blog-post.html

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

ΤΕΛΟΣ!