Το Ναυτικό στον 2ο ΒΠ - 29ο Ναυτικό Σύνταγμα

8/18/2019 Το Ναυτικό στον 2ο ΒΠ - 29ο Ναυτικό Σύνταγμα

1/8

«Εμπρός δια της λόγχης» Β’ Βαλκανικός Πόλεμος - Μέρος Β’ Σελίδα 72

Το Ναυτικό στον 2ο ΒΠ - 29ο Ναυτικό Σύνταγμα

(Διήγηση του Ανακρέοντα32, 33

)

Η Βουλγαρία δεν διέθετε ναυτικές μονάδες στο Αιγαίο, και έτσι, σε αντίθεση με

τον 1ο Βαλκανικό Πόλεμο, στον 2ο Πόλεμο, ο ρόλος του Στόλου μας ήταν

περιορισμένος. Αλλά το Ναυτικό δεν έμεινε αμέτοχο. Στις πρώτες ημέρες του

πολέμου, πλοία του Στόλου υποστήριξαν με πυρά τις επιχειρήσεις του Στρατού

στον Στρυμονικό Κόλπο και εμπόδισαν την βουλγαρική προώθηση. Και έπειτα,

με το έξυπνο τέχνασμα του Κουντουριώτη, ο Στόλος ελευθέρωσε την Καβάλα

και βοήθησε και στην απελευθέρωση της Αλεξανδρούπολης. Σε όλη τη διάρκεια

του πολέμου, ο Στόλος στήριξε τη μεταφορά εφοδίων, ανδρών και τραυματιών,

ενώ επιτηρούσε και τα στενά των Δαρδανελίων, για πιθανή έξοδο του Οθω-

μανικού Στόλου. Αλλά το Ναυτικό μας δεν αρκέστηκε σε αυτά. Συμμετείχαμεκαι στις χερσαίες επιχειρήσεις, με το «29ον

Ναυτικόν Σύνταγμα» ή «Σύνταγμα

Πεζοναυτών», που συγκροτήθηκε λίγο πριν αρχίσει ο νέος πόλεμος, με διαταγή

του Κουντουριώτη, από Αξιωματικούς και Οπλίτες του Ναυτικού.

Τμήμα του Ναυτικού Συντάγματος στο Βόλο ( επιστολικό δελτάριο )

Βέβαια, άπειροι και ανεκπαίδευτοι καθώς ήμασταν για στεριανό αγώνα, δε μας

32 ( Ναύτης Οπλίτης Ανακρέων Μακρής , 29

ο ΣΠ, Β’ Τάγμα , μυθιστορηματικός ήρωας )

33 Πηγή των παραπάνω είναι (κυρίως) το ημερολόγιο του τότε Ανθυποπλοιάρχου και

μετέπειτα Υποναυάρχου ε.α. Παναγιώτη Βανδώρου , που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό

«Ναυτική Επιθεώρηση» τ. 375 (1975) και αναδημοσιεύθηκε στο τεύχος 581 του ιδίου

περιοδικού (Ιούνιος - Αύγουστος 2001)


2/8


3/8


επάνδρωση των πλοίων και είχαν ξεμείνει στο Ναύσταθμο. Κάθε Τάγμα είχε 4

Λόχους των 150 ανδρών, που αργότερα έγιναν 20034.

Στις αρχές Ιουνίου, το Σύνταγμα αναχώρησε για τη Θεσσαλονίκη. Φτάσαμε εκεί

στις 12 Ιουνίου, λίγες μέρες πριν ξεκινήσει ο πόλεμος. Οι Αξιωματικοί ράψανεκαινούργιες στολές από μάλλινο πράσινο χακί ύφασμα, με κοντό ως την κνήμη

παντελόνι και χακί ταινίες για περικνημίδες, χακί επώμια και καλύμματα πηλι-

κίου, και αγόρασαν με έξοδά τους άρβυλα κατάλληλα για πορεία, υδροδοχείο,

αναδιπλούμενη κλίνη (ράντσο) και κιβώτιο εκστρατείας. Εφοδιάστηκαν επίσης

με κυάλια, πιστόλι Μπράουνιγκ και αντίσκηνο. Οι Υπαξιωματικοί και οι Ναύτες

συνέχισαν να φοράνε τη σκουρόχρωμη χειμερινή

ενδυμασία αλλά με ψάθινο καπέλο, το οποίο, εκτός

του ότι ήταν πιο κατάλληλο για τον ήλιο, βοηθούσε

να ξεχωρίζουμε και από τους Βούλγαρους, που τα

πηλίκιά τους, στο χαμηλό φως, έμοιαζαν με τα δικά

μας35

. Υδροδοχεία δεν είχε η Επιμελητεία. Κάποιοι

αγόρασαν με δικά τους χρήματα, αλλά οι πιο πολλοί

βολευτήκαμε με κενά μπουκάλια της μπύρας. Στη

Θεσσαλονίκη, οι Αξιωματικοί μένανε ανά 3-4 στα γραφεία του Στρατιωτικού

Διοικητηρίου, ενώ οι Υπαξιωματικοί και οι Ναύτες μέναμε σε θαλάμους σε έναν

παρακείμενο στρατώνα.

Ο Λόχος μου ανήκε στο Τάγμα Αθανασίου. Λοχαγό είχαμε τον Υπχο Φραγκίσκο

Πορτάρο με Ουλαμαγούς τους Ανθχους Στυλιανό Καστάλη και Παναγιώτη Βαν-

δώρο. Ο Λόχος είχε 4 Διμοιρίες με 208 Οπλίτες, ήτοι 3 Υποκελευστές (2 Οπλίτες

και 1 Πυροβολητής), 10 Διόπους (5 Πυροβολητές, 4 Οιακιστές, 1 Αρμενιστής)

και 180 Ναύτες. Επίσης, 1 Δίοπο Νοσοκόμο, 1 Σύνδεσμο Λόχου, 2 Σαλπικτές, 2

Μαγείρους, 1 Αποθηκάριο, 1 Ιπποκόμο, 5 Ημιονηγούς και 2 Υπηρέτες. Οι

Αξιωματικοί είχαν, όπως προείπα, πιστόλια Μπράουνιγκ, ενώ εμείς οι Οπλίτες

είχαμε 195 τυφέκια Μάουζερ, από τουρκικά λάφυρα. Είχαμε και ζώα: Άλογο για

τον Λοχαγό μας και πέντε μουλάρια για τη μεταφορά των μαγειρικών σκευών,των κιβωτίων με τα φυσίγγια, του νοσοκομειακού φορείου, του αρχείου του

Λόχου και των κιβωτίων των Αξιωματικών. Στη Θεσσαλονίκη ασχολούμασταν με

34 Στις παραμονές του πολέμου, το Σύνταγμα είχε 27 Αξιωματικούς και 1.533 Οπλίτες.

35 Σε μια γέφυρα που φυλασσόταν από ναυτική φρουρά έγινε παρεξήγηση με τραγικές

συνέπειες. Μια περίπολος της φρουράς βρέθηκε αντιμέτωπη με ελληνικό στρατιωτικό

τμήμα που, μη γνωρίζοντας την αμφίεση των Ναυτών, τους θεώρησαν Βούλγαρους

αντάρτες. Αντάλλαξαν πυροβολισμούς και οι Στρατιώτες έκαναν έφοδο με εφ’ όπλουλόγχη. Μόνον όταν πλησίασαν αρκετά αναγνωρίστηκαν, αφού όμως υπήρξαν απώλειες

και από τις δυο πλευρές.


4/8


«Εσωτερική Υπηρεσία» (σκοπιές, εφοδίες, πλύσεις ιματίων, συσσίτια), όπως

κάναμε και στα πλοία, αλλά και με γυμνάσια (πεζικά, οπλασκία, λύση - άρμοση

όπλου), αν και, ελλείψει χώρου, δεν κάναμε «ασκήσεις αραιάς τάξεως». Ταυτό-

χρονα συμμετείχαμε και στην άμυνα της πόλης, επιτηρούσαμε δηλαδή τους

Βουλγάρους. Μάλιστα, στις 15 Ιουνίου, τμήματά μας μετακινήθηκαν προς ταβόρεια της πόλης, για την παρεμπόδιση της διαφυγής των Βουλγάρων, στην

περίπτωση που διατασσόταν ο αφοπλισμός τους. Καταλάβαμε τότε όλοι, ότι

δεν θα αργούσε να ξεσπάσει ο νέος πόλεμος. Και σιγουρευτήκαμε, όταν το

Σύνταγμα ενισχύθηκε και με Ουλαμό Πολυβόλων, με δύο πολυβόλα.

Ο Ανθυποπλοίαρχος Γρ. Μεζεβίρης, Ουλαμαγός στο Β’ Τάγμα

Στις 16 Ιουνίου 1913 ξεκίνησε ο Ελληνοβουλγαρικός πόλεμος, και στην πόλη της

Θεσσαλονίκης εξουδετερώθηκαν οι Βούλγαροι που είχαν οχυρωθεί σε διάφορα

κτήρια. Όπως προανέφερα, εμείς είχαμε ταχθεί βόρεια της πόλης, εκατέρωθεν

της κυρίας οδού, για να αποκόψουμε τη διαφυγή των Βουλγάρων. Μείναμε

εκεί όλη την νύχτα και επιστρέψαμε στον στρατώνα το επόμενο μεσημέρι. Δεν

χρειάστηκε να επέμβουμε, αφού οι Βούλγαροι συνελήφθησαν όλοι, από τις

ελληνικές δυνάμεις που ήταν στην πόλη.

Με αγωνία μαθαίναμε για τη μάχη στο Κιλκίς - Λαχανά και με υπερηφάνεια

μετείχαμε στην γενική χαρά για την νικηφόρα έκβαση και την προέλαση του


5/8


νικηφόρου Στρατού μας, αλλά και με θλίψη απονείμαμε τις νεκρώσιμες τιμές

στους γενναίους Συνταγματάρχες Καμπάνη και Παπακυριαζή36.

Στη συνέχεια, το Α’ Τάγμα, παραχωρήθηκε ως εφεδρεία στην 10η Μεραρχία και

μεταφέρθηκε σιδηροδρομικά για να ταχθεί κοντά στην Γευγελή, μεταξύ τουαριστερού της ελληνικής παράταξης και των Σέρβων. Ο συρμός χτυπήθηκε από

το βουλγαρικό Πυροβολικό, λίγο πριν φτάσει στην Γευγελή, και οι άνδρες

προωθήθηκαν πεζή ως την πρώτη γραμμή, για να ενισχύσουν το Πεζικό που

πολεμούσε. Οι Βούλγαροι ήταν ταγμένοι στην απέναντι πλευρά μιας ρεματιάς

και πλεονεκτούσαν, καθώς η πλευρά εκείνη ήταν πιο ψηλή και είχαν και δύο

πυροβόλα. Οι Ναύτες του Α’ Τάγματος, παρ’ όλο που είχαν ανάμεσά τους

πολλούς μαχητές με εμπειρία από τα ναυτικά αγήματα του 1ου Πολέμου, είτε

από ενθουσιασμό είτε από άγνοια του τρόπου μάχης με τους Βουλγάρους,

βγήκαν γρήγορα από τα χαρακώματα με «εφ’ όπλου λόγχη» και επιτέθηκαν, με

επί κεφαλής τον Υποπλοίαρχο Δεμέστιχα, τον θρυλικό «καπετάν Νικηφόρο» του

Μακεδονικού αγώνα. Οι Βούλγαροι, ξαφνιάστηκαν από την απρόσμενη έφοδο,

ίσως να ξαφνιάστηκαν και από τις περίεργες στολές των πολεμιστών μας με τα

ψάθινα καπέλλα, και υποχώρησαν. Στη μάχη που ακολούθησε, σκοτώθηκαν 16

Ναύτες και τραυματίσθηκαν αρκετοί, ανάμεσά τους και οι αδελφοί Νικόλαος

Μπούμπουλης (Υπχος) και Περικλής Μπούμπουλης (Ανθχος).

Στις 2 πμ της 24

ης

Ιουνίου, το Τάγμα μας αναχώρησε από τον στρατώνα και υπότους ήχους σαλπίγγων πορεύθηκε προς τον αρκετά μακρινό σιδηροδρομικό

σταθμό, όπου περιμέναμε την άφιξη του συρμού που ερχόταν από το μέτωπο.

Μετά τη δυσάρεστη εμπειρία από τους πολλούς αποβιβαζόμενους τραυματίες,

τακτοποιηθήκαμε στα οχήματα και στις 08.30 αναχωρήσαμε με κατεύθυνση για

Καρασούλι. Στις 12.00 φτάσαμε στο Κιλινδίρ. Σημειώνω ότι το Καρασούλι είναι

στην γραμμή προς Γευγελή, ενώ το Κιλινδίρ στην γραμμή προς Δοϊράνη. Αναχω -

ρήσαμε από το Κιλινδίρ στις 15.00, και, τοποθετώντας φυλάκια σε διάφορα

σημεία της γραμμής, φτάσαμε ώρα 19.00 στο Καρασούλι, όπου βρήκαμε έναν

Επιλοχία του Ιππικού που με μία μικρή φρουρά φυλούσε πολλά βαγόνια μεχορτονομή, που ήταν σταθμευμένα σε δύο βοηθητικές γραμμές.

Εγκατασταθήκαμε πρόχειρα στον σταθμό, δίνοντας την πρώτη μας μάχη με κάτι

υπερμεγέθη πράσινα κουνούπια. Στις 08.15 της επομένης, 25 Ιουνίου, ο Λόχος

αναχώρησε προς επίσκεψη χωριών της περιοχής, μερικά από τα οποία ήταν

βουλγαρόφωνα. Κατά την πορεία υποφέραμε από ισχυρό καύσωνα, εξ αιτίας

των μάλλινων ρούχων μας, και μερικοί Ναύτες αναγκάστηκαν να βγάλουν και

τα άρβυλά τους, που αποδείχθηκαν ακατάλληλα για πεζοπορία. Ευτυχώς, ο

δρόμος ήταν καλυμμένος με παχύ στρώμα σκόνης, στο μεγαλύτερο μέρος του.

36 Ο 1

ος Λόχος του Α’ Τάγματος ανέλαβε το καθήκον της περισυλλογής των νεκρών της

μάχης Κιλκίς – Λαχανά.


6/8


Κατά την επιστροφή, οι προφυλακές διέκριναν μαύρα στίγματα στους λόφους

που ήταν μπροστά μας,. Αφήσαμε το δρόμο και βαδίσαμε «εις αραιάν τάξιν»

προς τους λόφους. Τελικά αποδείχθηκε πως δεν ήταν Κομιτατζήδες με σκούρα

ρούχα, όπως νομίζαμε, αλλά κοπάδι προβάτων. Από το επεισόδιο αυτό χάσαμε

πάνω από μία ώρα και, επειδή άρχισε να σκοτεινιάζει, ακολούθησε και νέα παρεξήγηση, καθώς, ο Υπχος Περικλής Ρεδιάδης, που είχε μείνει στο Σταθμό

λόγω πόνου στο στομάχι, σαν μας είδε να πλησιάζουμε, μας νόμισε για

Κομιτατζήδες και σήμανε συναγερμό στους άνδρες του, που πήραν θέσεις για

άμυνα. Ευτυχώς, και αυτή η παρεξήγηση πέρασε χωρίς συνέπειες. Η απειρία

μας στον στεριανό πόλεμο, έκανε τις συνθήκες κωμικοτραγικές.

Το ίδιο βράδυ στις 18.45, η Διμοιρία μου με 33 άνδρες υπό τον Ανθχο Βανδώρο,

διατάχθηκε από τον Αθανασίου να αναχωρήσει σιδηροδρομικώς, για να ανεφο-

διάσουμε με τρόφιμα τα ενδιάμεσα φυλάκια. Αφού εγκαταστήσαμε, σύμφωνα

με τη Διαταγή, και 2 νέα φυλάκια στη μεγάλη γέφυρα του 25ου χιλιομέτρου,

φτάσαμε στις 20.35 στο Κιλινδίρ. Εκεί παραλάβαμε την Διοίκηση των φυλακίων

από έναν έφεδρο Επιλοχία των Ευζώνων και τους λίγους Εθνοφρουρούς του.

Δεν θυμάμαι το όνομα του άξιου εκείνου Υπαξιωματικού, αλλά ας είναι καλά

όπου βρίσκεται. Βοήθησε στην απειρία και την άγνοια που είχαμε για τις μεθό-

δους Πεζικού και ωργάνωσε την εγκατάσταση και την τροφοδοσία μας.

Ο Σταθμός του Κιλινδίρ είχε τρεις παράπλευρες σιδηροδρομικές γραμμές που

χρησίμευαν για την εκεί προσωρινή στάθμευση των συρμών που ερχόντουσαν

από τη Θεσσαλονίκη, μέχρι να ξεφορτωθούν οι συρμοί που προηγούνταν στην

Δοϊράνη, όπου υπήρχον μόνο δύο σιδηροτροχιές. Τις κινήσεις αυτές φρόντιζε ο

έφεδρος Ανθγός Μηχανικού Μιλτιάδης Μυλωνάς, με βοηθό τον Βανδώρο. Οι

δυο τους μοιράζονταν το σομμιέ ενός διπλού κρεβατιού, στο οποίο κοιμόντου-

σαν με τα ρούχα. Οι υπόλοιποι βολευόμασταν όπως όπως, χωρίς να χάνουμε το

κέφι μας. Νέοι ήμασταν, πόλεμο είχαμε, δεν ζητούσαμε και πολλά.

Στις 27 Ιουνίου, αναχωρήσαμε στις 7 το πρωί, για επιθεώρηση των φυλακίων,από τον Σταθμό ως το 20

ο χιλιόμετρο. Σαν γυρίσαμε κατά τις 16.30, είδαμε τον

Επιλοχία με 14 άνδρες να φεύγουν εσπευσμένα προς ενίσχυση του φυλακίου

του 17½ χλμ, από όπου είχαν ακουστεί πυροβολισμοί, που κίνησαν υποψίες για

επίθεση Κομιτατζήδων. Ο Βανδώρος υποψιάστηκε γενικώτερη επίθεση, επειδή

εκεί κοντά υπήρχαν πολλοί βουλγαρόφωνοι που θέριζαν. Και πήρε 15 άνδρες ,

μεταξύ τους και μένα, και πήγαμε στο χωριό Κιλινδίρ, όπου όμως επικρατούσε

ησυχία. Όταν επιστρέψαμε στο Σταθμό, επέστρεψε και ο Επιλοχίας, που μας

πληροφόρησε ότι οι πυροβολισμοί ρίχτηκαν από δικούς μας, για να σταματήσει

ένα τραίνο που ερχόταν και να παραλάβει το πτώμα του άτυχου ΔιόπουΤζανίδη, που είχε διαμπερές τραύμα στο κρανίο, από τυχαία εκπυρσοκρότηση

του όπλου του. Ήταν ως φαίνεται ανασφάλιστο και έμπλεξε η σκανδάλη σε

κάποιο κλαδί. Ο στρατιωτικός ιατρός Ληζόπουλος, που επέβαινε στο τραίνο,


7/8


επιβεβαίωσε τον θάνατο και μας είπε ότι η σφαίρα θα είχε προξενήσει μικρή

εγκεφαλική βλάβη αν δεν είχαν ξαπλώσει τον τραυματία, και ίσως σωζόταν. Τη

νύχτα ήρθε και ο Λοχαγός μας, ο Υπχος Φραφκίσκος Πορτάρος, που έκανε

ανάκριση για τον θάνατο του Τζανίδη.

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός του Κιλινδίρ (σημερινή Καλίνδρια)

Στις 28 Ιουνίου, ώρα 08.00, έγινε η ταφή του άτυχου Τζανίδη. Γύρω στις 11.00,

ο Λοχαγός πήγε στο Κιλινδίρ και μετά από λίγο μας παρήγγειλε να σπεύσουμε

εκεί για να ενεργήσουμε αφοπλισμό, που τελείωσε στις 14.30. Τη νύχτα μας

έφεραν ένα Βούλγαρο, που είχε συλληφθεί κοντά στο φυλάκιο του 25ου χλμ,

έχοντας πάνω του μαχαίρι, καπνό, ένα φυσίγγιο Μάνλιχερ, ένα φιαλίδιο με ένα

άγνωστο λευκό πυκνόρευστο υγρό, 40 γρόσια και βουλγαρικά κέρματα που

αντιστοιχούσαν σε 19 δραχμές. Την επομένη τον στείλαμε για τα περαιτέρω...

Στις 29 Ιουνίου η ημέρα πέρασε ήρεμα. Από την Δοϊράνη μάθαμε για τις μάχες

και την προέλαση του Στρατού μας. Στις 21.20 ακούστηκαν από τη γέφυρα του

25ου πυροβολισμοί. Σπεύσαμε με τον Επιλοχία και καθ’ οδόν συναντήσαμε την

περίπολό μας που είχε καλυφθεί στα χόρτα. Μοιραστήκαμε σε δύο ομάδες, η

δική μου με τον Βανδώρο πήγε από τους αγρούς, οι υπόλοιποι από τη γραμμή.

Από ένα συρμό που στάθμευε, ήρθε μαζί μας εθελοντικά κι ένας Υπολοχαγός

του Πεζικού. Κατά τη διάρκεια της πορείας μας, αυτοί που ήσαν στη γέφυρα

πυροβολούσαν σποραδικά και, για πρώτη φορά στη ζωή μου, άκουσα σφαίρες

να σφυρίζουν πάνω από το κεφάλι μου. Έσκυψα από ένστικτο, όταν είχαν ήδη περάσει. Κάποτε σταμάτησαν τα πυρά και κατά τις 10 τη νύχτα μπορέσαμε να

συνεννοηθούμε με αυτούς που ήταν στη γέφυρα, που μέσα σε αρκετή σύγχυση

μας είπαν ότι είχαν γίνει αντιληπτοί 2-3 άνδρες που πυροβολούσαν.


8/8


Το επόμενο πρωί πήγαμε στη γέφυρα και ερευνήσαμε την υποδειχθείσα θέση

των επιτεθέντων. Βρήκαμε 5 κάλυκες, αλλά μείναμε με αμφιβολίες, χωρίς να

ξέρουμε με σιγουριά τι είχε συμβεί. Το απόγευμα επιθεωρήσαμε τα φυλάκια

ως τη Δοϊράνη, όπου με ευχαρίστηση αντικρύσαμε την ήρεμη επιφάνεια της

λίμνης. Γυρίσαμε με τα πόδια, διανύοντας 16 χιλιόμετρα. Όταν φτάσαμε στοΣταθμό είχε πια νυχτώσει, και οι περίεργες πολεμικές μας περιπέτειες, μάλλον

φαιδρές, συνεχίστηκαν. Καθώς ο Βανδώρος περνούσε έξω από το γραφείο του

σταθμάρχη, είδε από την ανοιχτή πόρτα πολλούς Αξιωματικούς να συνομιλούν

και να καπνίζουν στο αμυδρό φως μιας λάμπας πετρελαίου. Συνεχίζοντας το

δρόμο του, όπως μας έλεγε αργότερα, ένοιωσε δύο μπράτσα να τον γραπώνουν

από πίσω. Γύρισε το κεφάλι και είδε στο αμυδρό φως ένα Λοχαγό του Πεζικού,

που ήταν Υπασπιστής του Συνταγματάρχη μας. Τον είχε περάσει για Βούλγαρο,

τους γέλασε και το ναυτικό του πηλίκιο. Γελάσαμε όλοι όταν μας τα διηγόταν ο

Βανδώρος, με την αστεία ιδέα της σύλληψης ως κατασκόπου, του ίδιου του

φρούραρχου στην περιοχή του.

Στις 1 Ιουλίου, έγινε ο πρώτος εμβολιασμός για τη χολέρα και, την επομένη,

μερικοί από εμάς μετασταθμεύσαμε στο Καρασούλι, όπου ήρθε κι ο Βανδώρος.

Μείναμε εκεί ως τις 4 Ιουλίου, που ήρθε Διαταγή να επιστρέψει το Τάγμα στη

Θεσσαλονίκη.

Χάρτης σιδηροδρομικών δικτύων εποχής

Το Ναυτικό στον 2ο ΒΠ - 29ο Ναυτικό Σύνταγμα

Documents

Transcript of Το Ναυτικό στον 2ο ΒΠ - 29ο Ναυτικό Σύνταγμα