ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Η ΟΨΙΜΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ. ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ Ιστοριογραφία της τέχνης: η τέχνη έχει μια συγκεκριμένη ιστορία που βαδίζει

παράλληλα με τους καλλιτέχνες. Έτσι επιχειρείται η περιοδιοποίηση και συντάσσονται για πρώτη φορά βιογραφίες καλλιτεχνών υπό το πρίσμα της κριτικής. Πατέρας της ιστορίας της τέχνης θεωρείται ο ζωγράφος και αρχιτέκτονας Τζόρτζο Βαζάρι.

Maniera: είναι προσωπικό ύφος αλλά και γνώρισμα σχετικό με την άνεση, την εκλέπτυνση, την τυποποίηση και την εκζήτηση.

Figura serpentinata: μορφή περιστρεφόμενου φιδιού ή μορφή περιστρεφόμενη σαν φίδι.

Ο ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ ΩΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά του μανιερισμού; Πότε χρονολογείται;

Ο μανιερισμός οριοθετήθηκε να χρησιμοποιείται για την περίοδο που ακολούθησε την ακμή, δηλαδή την ώριμη Αναγέννηση και προσδιορίζει τα έργα από το 1525 ως το 1600 περίπου. Μπορεί όμως να θεωρηθεί και ως αυτόνομο στιλ που τέθηκε από τους ιστορικούς τέχνης του 20ου αιώνα.

Ο όρος μανιερισμός είναι τεχνητός και δεν χρησιμοποιήθηκε από τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Είναι κατεξοχήν ιταλικό δημιούργημα και ειδικά ρωμαϊκό, αλλά διαδόθηκε πολύ γρήγορα στις σημαντικότερες ιταλικές πόλεις. Μετά το 1527 αναπτύχθηκε και στη Γαλλία.ΘέματαΠολύπλοκα, εξεζητημένα.Χαρακτηριστικά

Ο μανιερισμός εμφανίζεται ως τέχνη για ολίγους, αλλά καλλιεργημένους φιλότεχνους που γνωρίζουν την ερμηνεία της αλληγορίας, η οποία επιβάλλει συγκεκριμένες γνώσεις για την αποκωδικοποίησή της. Ο μανιεριστής δημιουργεί πολλαπλά σημεία αναφοράς. Αντιστρέφει το κεντρικό σημείο και το πολλαπλασιάζει, δυναμιτίζοντας κάθε έννοια γεωμετρίας και στερεομετρίας, διατηρώντας όμως την έννοια του χώρου. Έτσι συντελείται ο ατέρμων εικαστικός χώρος εν κινήσει που προκύπτει από μια στρεβλωμένη αντίληψη της κλασικής προοπτικής (αντικλασικό στοιχείο). Η καινούργια εικαστική ματιά αμφισβήτησε τις αρχές του χώρου και επιχείρησε διαφυγή μέσα από την κίνηση.

Ποιο είναι το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίχθηκε ο μανιερισμός;

1. το προτεσταντικό δόγμα είχε πάρει σαφή μορφή ύστερα από την εξέγερση του Λούθηρου το 1517

2. Πόλεμοι των Χωρικών στη Γερμανία 1524-15253. κατάληψη της Ρώμης από τα στρατεύματα του Καρόλου Ε΄ το 15274. η Αντιμεταρρύθμιση ήταν σε πλήρη δραστηριότητα με τη σύνοδο του Trento της

βόρειας Ιταλίας το 1545

21

5. ανακάλυψη του Νέου Κόσμου6. ανακάλυψη Κοπέρνικου ότι η Γη δεν ήταν κέντρο του ηλιακού συστήματος7. αμφισβήτηση.

Ο ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Ζωγραφική- Γλυπτική

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ζωγραφικής και της γλυπτικής της περιόδου του μανιερισμού;

ΖωγραφικήΧαρακτηριστικόΚίνηση ΘέματαΘρησκευτικά Έργο

I. Μαντόνα με παιδί του Παρμιτζιανίνο

ΓλυπτικήΧαρακτηριστικά

1. Κίνηση, πολλαπλότητα, ποικιλία. 2. Δημιουργία ατομικών μορφών ή πολυπρόσωπων συνθέσεων που γίνονται περίβλεπτα.3. Ο τεχνικός όρος figura serpentinata = μορφή περιστρεφόμενου φιδιού ή

περιστρεφόμενη σαν φίδι περιγράφει την εικαστική αυτή προτίμηση.Έργα

I. Αλατιέρα του Φραγκίσκου Α΄ της Γαλλίας του Τσελίνι (1543)II. Απόλλωνας του Τζαμπολόνια (1573-1575)

III. Απαγωγή της Σαβίνας του Τζαμπολόνια (1582)IV. Ερμής του Τζαμπολόνια (1580)

Ο μανιερισμός στη Φλωρεντία

Πώς εξελίχθηκε ο μανιερισμός στη Φλωρεντία;

Την περίοδο αυτή αναπτύχθηκε η χαρακτική και οι χαλκογραφίες. Το νέο ύφος βρήκε την έκφρασή του στο πορτρέτο.ΕκπρόσωποιPontormo, Παρμιτζιανίνο (φινέτσα, κομψότητα γυναικείων μορφών, αφύσικες αναλογίες), Ρομάνο.Έργο

I. Νεαρό κορίτσι του Pontormo / εκλεπτυσμένη παρουσία, αμφιβολία καταγωγής, ανορθόδοξη στάση της μορφής, σχετική απροσδιοριστία ως προς το φύλο, απόρριψη γνωστών υφολογικών δεδομένων, επαναπροσδιορισμός ταυτότητας, οδηγός για την ερμηνεία των επόμενων έργων.

22

Ο μανιερισμός στη Βενετία

Πώς εξελίχθηκε ο μανιερισμός στη Βενετία κα ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποί του;

Στη Βενετία αναφέρεται η όψιμη φάση του μανιερισμού. Αν και πρόσφερε σημαντικά έργα και καλλιτεχνικές προσωπικότητες, κρατά την ανάμνηση του κλασικού του ύστερου Τισιανού, τόσο στο χρώμα όσο και στη σύνθεση.Εκπρόσωποι1) Τιντορέττο

Χαρακτηριστικά1. πολυπρόσωπες συνθέσεις2. ενεργητικότητα, επινοητικότητα3. συνδυασμός αντικλασικών και κομψών ιδιοτήτων στην αναπαράσταση του θέματος

(διαπραγμάτευση του χώρου)4. αυθαίρετος χειρισμός της προοπτικής5. αντινατουραλιστική χρήση χρώματος6. εξωπραγματική λειτουργία φωτός7. δραματικότητα σκηνής8. επιδίωξη συνδυασμού σχεδίου Μιχαήλ Άγγελου με το χρώμα του Τισιανού 9. γρήγορη ζωγραφική εκτέλεση.

2) Πάολο Κάλιαρι Έργο

I. Μυστικός Δείπνος ή Δείπνο στο σπίτι του Λεβί / γιγαντιαίες διαστάσεις, φωτεινότητα, ρυθμικότητα

Χαρακτηριστικά1. ανεξαρτησία μέσων σε ό,τι σχετίζεται με το περιεχόμενο της σύνθεσης2. διαχωρισμός περιεχομένου από τη μορφή, εικόνας από τον διάκοσμο, αρχικής ιδέας

από την πρόχειρη εφεύρεση3. απεικόνιση Χριστού με Γερμανούς στρατιώτες και σκύλους στους πίνακές του4. επιβίωση κλασικού ύφους στον μανιερισμό5. καθαρότητα, κρυστάλλινοι, διάφανοι τόνοι.

3) Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Χαρακτηριστικά

1. θεωρείται διαχρονική καλλιτεχνική προσωπικότητα2. ζωγράφισε τα μεγάλα θρησκευτικά θέματα της καθολικής Αντιμεταρρύθμισης με τα

μέσα του Μανιερισμού βαθιά συναισθηματική τέχνη3. εμφάνισε τεχνοτροπικές ιδιαιτερότητες μετά το 1577 στην Ισπανία4. το έργο του εμφανίζει αδυναμία ερμηνείας και ταξινόμησης του 5. διαπλοκές του με μια συγκεκριμένη φιλοσοφική – θεολογική αντίληψη, του

χριστιανικού νεοπλατωνισμού μαζί με το μανιεριστικό ιδίωμα6. ξεπέρασε τους περιορισμούς της σχεδιαστικής ακρίβειας και ορθότητας.

ΈργαI. Ευαγγελιστής Λουκάς / μεταβυζαντινή, κρητική, δυτική ζωγραφική

II. Προσκύνηση των ΜάγωνΕθνική Πινακοθήκη

III. Η Σταύρωση, 1600-1607IV. Άγιος Φραγκίσκος της Ασσίζης και ο αδελφός Λέων διαλογιζόμενοι περί θανάτου,

1600

23

V. Ευαγγελισμός με τη συναυλία των Αγγέλων, 1622VI. Ο Άγιος Πέτρος, 1606-1607

Ερμούπολη ΣύρουVII. Κοίμηση Θεοτόκου της Σύρου, 1567

Δήμος ΗρακλείουVIII. Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά, 1570

Εκτός ΕλλάδαςIX. Το Τρίπτυχο της Μόντενα, 1567-1568X. Η Μαγδαληνή, 1577

XI. Το Μαρτύριο του Αγίου Μαυρικίου με τη Θηβαϊκή Λεγεώνα, 1582XII. Ο Διαμελισμός των Ιματίων, 1577-1579

XIII. Ταφή του Κόμητος Οργκάθ, 1586XIV. Ο Άγιος Μαρτίνος και ο φτωχός, 1597-1599XV. Η Βάπτιση, 1596-1600

XVI. Το άνοιγμα της Πέμπτης Σφραγίδας της Αποκάλυψης, 1608-1614

Αρχιτεκτονική

Πώς εξελίχθηκε η αρχιτεκτονική την εποχή του μανιερισμού; Ποιες πραγματείες γράφτηκαν για την αρχιτεκτονική, ποια ήταν τα σημαντικότερα καινούργια κτίσματα και ποιοι οι κυριότεροι εκπρόσωποι;

1. Ανακαίνιση του Αγίου Πέτρου. Ο ναός αυτός έγινε το κέντρο της αντιμεταρρυθμιστικής προσπάθειας του Βατικανού.

2. Στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα η αίσθηση του χώρου των εκκλησιών τονίζεται με επιστέγαση του κεντρικού κλίτους με έναν ημισφαιρικό θόλο, ενώ οι δευτερεύοντες χώροι απομονώνονται από το κεντρικό.

3. Στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα ενισχύεται η ιδέα του επιμήκους κεντρικού κλίτους, όπου τα πλάγια υποτάσσονται στον κεντρικό χώρο.

4. Στα ανάκτορα εμφανίζεται η τάση μιας αξονικής συμμετρικής διάταξης των επιμέρους στοιχείων.

ΠραγματείεςI. Δέκα βιβλία για την αρχιτεκτονική του Alberti

II. Ιταλική Πραγματεία αρχιτεκτονικής, του Αβερλίνο, 1451-1464

Οι πραγματείες του cinquecento είναι περισσότερες, στηρίζονται στη γνώση της Αρχαιότητας και διατυπώνουν σωστά τη χρήση των γνωστών ρυθμών κιόνων. Από τα βιβλία αυτά σημαντικά είναι:

I. Κανόνες για τους πέντε ρυθμούς των κτιρίων του Serlio, 1537II. Κανόνες για τους πέντε ρυθμούς της αρχιτεκτονικής του Vignola, 1562

III. Τέσσερα βιβλία για την αρχιτεκτονική του Palladio, 1570.

Τα νέα κτίσματαΆγιος Πέτρος στη Ρώμη : τελευταία φάση με τον Μιχαήλ Άγγελο.1547-1564 / Μιχαήλ Άγγελος / τονίζει τον κεντρικό θόλο και τον εξωτερικό τρούλο, συμπυκνώνει τους εσωτερικούς χώρους προς το κέντρο.

Επηρέασαν την τέχνη του quattrocento

24

Εκπρόσωποι1) Αντόνιο ντα Σανγκάλλο / καθιέρωσε τη σχέση των κυρίως χώρων ως προς τον άξονα. Οι προσόψεις αποτελούν συμμετρικές συνθέσεις, όπου τα παράθυρα υποτάσσονται στην αυστηρότητα του ενιαίου τοίχου.2) Τζούλιο Ρομάνο / Παλάτσο ντελ Τε3) Μιχαήλ Άγγελος4) Τζάκομο Μπαρότσι ντα Βινιόλα5) Τζάκομο ντέλλα Πόρτα / πρόσοψη της εκκλησίας Il Gesu6) Τζόρτζο Βαζάρι / Ουφίτσι7) Μικέλε Σανμικέλι / Φορτέτσα στον Χάνδακα8) Γιάκοπο Σανσοβίνο / πλατεία του Σαν Μάρκο, Πιατσέτα στη Βενετία9) Αντρέα Παλλάντιο / συνδυασμός κλασικιστικών στοιχείων και μνημειακότητας. Η σύνθεση των προσόψεων με τους κίονες, τα ανοίγματα και η ρυθμικότητα της επίπεδης επιφάνειας έγιναν πρότυπο / Βίλα Ροτόντα.

Ο ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ

Πώς εξελίχθηκε ο μανιερισμός στις χώρες του βορρά;

Οι τέχνες στις γερμανόφωνες χώρες αντιμετωπίζουν έντονη κρίση εξαιτίας της Μεταρρύθμισης. Ο διαχωρισμός από την εκκλησία της Ρώμης, που επέβαλε πλούσια καλλιτεχνική διακόσμηση, έπρεπε να γίνει σαφής. Στη Γερμανία, στην Αυστρία και στις Κάτω Χώρες οι καλλιτέχνες πρόσφεραν πολλά στην ανάπτυξη της χαρακτικής, στη διάδοση της ιταλικής ζωγραφικής και στο τυπωμένο – εικονογραφημένο βιβλίο. Εξαίρεση αποτελεί η Σχολή του Δούναβη με εκπρόσωπο τον Αλτντόρφερ.

Εκπρόσωποι1) Αλτντόρφερ

ΈργοI. Μάχη της Ισσού, 1529

2) Μπρύχελ / αλληγορική διάθεση, κρυφό θεολογικό περιεχόμενοΈργα

I. Η συγκομιδή του καλαμποκιού, 1565 II. Η πομπή των τυφλών, 1568

III. Χωριάτικος γάμος, 1568.

ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ. ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Τι γνωρίζετε για τον Τζόρτζο Βαζάρι;

Ο τομέας της ιστοριογραφίας της τέχνης αφορά την αντίληψη ότι η τέχνη έχει μια συγκεκριμένη ιστορία που βαδίζει παράλληλα με τους καλλιτέχνες. Έτσι επιχειρείται η περιοδιοποίηση και συντάσσονται για πρώτη φορά βιογραφίες καλλιτεχνών υπό το πρίσμα της κριτικής. Πατέρας της ιστορίας της τέχνης θεωρείται ο ζωγράφος και αρχιτέκτονας Τζόρτζο Βαζάρι. Καταθέτει την πρώτη σημαντική πραγματεία με τίτλο Οι βίοι των πλέον εξαίρετων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων το 1550 στη Φλωρεντία. Ο μεθοδολογικός

25

χαρακτήρας της είναι ιστορικός και διακρίνει τις μεγάλες εποχές της τέχνης σε τρεις περιόδους που αντιστοιχούν στις τρεις ηλικίες του ανθρώπου.

1. στην πρώτη, την παιδική, αναφέρονται οι καλλιτέχνες του τελευταίου μισού του 13 ου

και 14ου αιώνα (τέχνη του Giotto, του Cimabue, των γλυπτών Nicola και Giovanni Pisano), οι οποίοι αποστράφηκαν τη βυζαντινή τέχνη που ονόμαζαν maniera greca και maniera bizantina.

2. στη δεύτερη, που είναι μια ενδιάμεση κατάσταση και αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα, οι καλλιτέχνες (Masaccio) έκαναν τεράστιες προόδους κυρίως στην απεικόνιση του εξωτερικού κόσμου, με την εισαγωγή της κεντρικής προοπτικής και τις εφαρμογές των κανόνων της οπτικής.

3. στην τρίτη, επέρχεται ο πραγματικός θρίαμβος. Καλλιτέχνες όπως οι Λεονάρντο ντα Βίντσι, Ραφαήλ, Μιχαήλ Άγγελος οδήγησαν τον Βαζάρι να χαρακτηρίσει τη σύγχρονή του τέχνη ως Χρυσούν Αιώνα.

26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ο 17ος ΑΙΩΝΑΣ, Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑΜπαρόκ: Η λέξη μπαρόκ προέρχεται από τα πορτογαλικά, όπου στη γλώσσα των κοσμηματοπωλών ένα στραβό, ακανόνιστο μαργαριτάρι ονομαζόταν μπαρούκα (barucca). Επίσης στα ιταλικά η λέξη barocco είχε αρνητική έννοια:σήμαινε τη μεσαιωνική σκέψη, τη σχετική με τον σχολαστικισμό, η οποία περιέγραφε ένα εμπόδιο με σχηματική λογική. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε το 1570. Στη γαλλική θεωρία της τέχνης του κλασικισμού σήμαινε αυτό που πάει ενάντια στον κανόνα, το ανώμαλο.

Propaganda fidei: προπαγάνδα για την πίστη. Εκλεκτικισμός: είναι η έλλειψη προσωπικού ύφους και η μίμηση των καλύτερων

στοιχείων άλλων μεγάλων έργων. Νατουραλισμός: είναι η τάση για πιστή αντιγραφή της φύσης. Νεκρά φύση: είναι πίνακες που παρουσιάζουν αντικείμενα πιστά αποδοσμένα,

τοποθετημένα με ένα συγκεκριμένο τρόπο από τον καλλιτέχνη και επιλεγμένα ώστε να αποδοθεί με τον καλύτερο τρόπο μια εικόνα σπανίων και πολύτιμων αντικειμένων.

Ηθογραφία: είναι σκηνές από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, που συνήθως βρίσκονται σε κλειστούς χώρους και εργάζονται ή διασκεδάζουν στην ύπαιθρο.

ΤΟ ΜΠΑΡΟΚ ΓΕΝΙΚΑ

Ποιο είναι το ιστορικό πλαίσιο του 17ου αιώνα;

Ιστορικό πλαίσιο1. ενίσχυση και ακμή της Ολλανδίας2. παρακμή της Ισπανίας3. θρησκευτικός πόλεμος καθολικών και προτεσταντών (1618-1648)4. ερήμωση Γερμανίας5. κατάλυση Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Τι γνωρίζετε για το μπαρόκ; Χαρακτηριστικά, εκπρόσωποι.

Η τέχνη του μπαρόκ εκφράζει τόσο την κοσμική όσο και τη θρησκευτική εξουσία και περιγράφει τόσο μια εποχή όσο και ένα στιλ.ΕκπρόσωποιΚαρράτσι, Καραβάτζιο, Ρούμπενς, βαν Ντάικ, Πουσέν, Λορρέν, Μπερνίνι, Μπορρομίνι, Βελάσκεθ, Ρέμπραντ.Προέλευση

Η λέξη μπαρόκ προέρχεται από τα πορτογαλικά, όπου στη γλώσσα των κοσμηματοπωλών ένα στραβό, ακανόνιστο μαργαριτάρι ονομαζόταν μπαρούκα (barucca). Επίσης στα ιταλικά η λέξη barocco είχε αρνητική έννοια:σήμαινε τη μεσαιωνική σκέψη τη σχετική με τον σχολαστικισμό, η οποία περιέγραφε ένα εμπόδιο με σχηματική λογική. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε το 1570. Στη γαλλική θεωρία της τέχνης του κλασικισμού σήμαινε αυτό που πάει ενάντια στον κανόνα, το ανώμαλο.

27

Χαρακτηριστικά1. αντιφατικότητα – αντιθετικότητα2. πολλαπλότητα – κινητικότητα3. δυναμισμός – υπερβατικότητα4. αναζήτηση υπερβολής – θεατρικότητας – εντυπωσιακού5. αδιαφορία για ενότητα 6. ακαταστασία – ασυνέπεια – ταραχή.

Την αυτονομία του μπαρόκ και τη θετική αξιολόγησή του έθεσε ο Ελβετός ιστορικός τέχνης Wolfflin στο βιβλίο του Βασικές έννοιες της ιστορίας της τέχνης. Το πρόβλημα της εξέλιξης του στιλ στη νεότερη τέχνη (1915). Οι έννοιες που απομόνωσε είναι:

1. το γραμμικό και ζωγραφικό2. η επιφάνεια και το βάθος3. κλειστή και ανοιχτή μορφή4. πολλαπλότητα και ενότητα5. σαφήνεια και ασάφεια

ΤΟ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Αρχιτεκτονική

Πώς εξελίχθηκε η αρχιτεκτονική του μπαρόκ στην Ιταλία;

Μέσα από την αρχιτεκτονική καθορίστηκαν η ζωγραφική και η γλυπτική. Η Ιταλία κατέχει τα σκήπτρα στην αρχιτεκτονική των αρχών του 17ου αιώνα. Προς το τέλος του αιώνα η θέση αυτή καταλαμβάνεται από τη Γαλλία και κεντρικό σημείο αναφοράς είναι το ανάκτορο των Βερσαλλιών (Λουί λε Βω, Ζυλ Αρντουέν Μανσάρ). Η τέχνη που ξεκίνησε από τη Ρώμη αναπτύχθηκε σε ξεχωριστές σχολές. Η αρχιτεκτονική γίνεται στο μπαρόκ αυτοσκοπός και μέσο για τον εκθειασμό του κρατικού και εκκλησιαστικού μεγαλείου.

Η εκκλησία των Ιησουϊτών στη Ρώμη Il Gesu του Giacomo della Porta (1568), περιλάμβανε τα βασικότερα χαρακτηριστικά της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του μπαρόκ.Δύο αρχιτεκτονικοί τύποι είχαν απήχηση την εποχή αυτή:

1. η εκκλησία2. το ανάκτορο

Χαρακτηριστικά1. συνθετότητα2. πλούσια διάρθρωση σε λεπτομέρειες3. δυναμική και κίνηση μέσα από κοίλες και κυρτές καμπύλες, επιφάνειες και ευθείες4. πλούσιες συνθέσεις5. έλλειψη, ωοειδές, σύνθετες καμπύλες (παραβολή – υπερβολή)6. δραματικότητα, ένταση7. μη διάκριση των επιμέρους στατικών ή φερόντων στοιχείων από τα φερόμενα8. συμβολισμός, θρησκευτικός μυστικισμός, υπερβατικότητα.

Εκπρόσωποι1) Bernini

ΈργαI. Εσωτερική διαμόρφωση του Αγίου Πέτρου, με το νέο, γιγαντιαίο στέγαστρο 29

μέτρων από επιχρυσωμένο μπρούτζο, που στηριζόταν σε 4 συστρεφόμενους κίονες II. Εξωτερική διπλή κιονοστοιχία (1656-1667) ως 2 τεράστιους βραχίονες κιονοστοιχιών,

που περιβάλλουν την οβάλ πλατεία του Βατικανού / συμβολισμός

Ζωγραφική – γλυπτική - αρχιτεκτονική

Ζωγραφική - αρχιτεκτονική

28

2) Maderno3) Borromini4) Guarini

Όλοι αυτοί έδωσαν έμφαση σε 1. όγκο2. μνημειακότητα3. κίνηση4. δραματικότητα5. σχέση φωτός – χώρου6. χρήση πολύτιμων υλικών7. αμεσότητα δομικού υλικού8. αισθησιακή απόλαυση.

Η Αντιμεταρρύθμιση ως στρατηγική της Καθολικής Εκκλησίας εξάπλωσε την επιρροή της γεωγραφικά και ιδεολογικά. Η τέχνη του μπαρόκ είναι αισθησιακή και πνευματική και διευκολύνει την επικοινωνία με το θείο, αλλά αντικατοπτρίζει και την καθιέρωση της απόλυτης μοναρχίας.

Γλυπτική

Πώς εξελίχθηκε η γλυπτική του μπαρόκ στην Ιταλία;

Τα λαμπρά θεάματα που αποτελούσαν οι εκκλησίες της Ρώμης χρειάζονταν πεπειραμένους γλύπτες, ώστε να τα εναρμονίσουν με την propaganda fidei = προπαγάνδα για την πίστη.ΕκπρόσωποςBerniniΈργα

I. Η έκσταση της Αγίας Θηρεσίας (1645-1652) / πολύχρωμα μάρμαρα, επιχρυσωμένες επιφάνειες, θεατρικότητα, πάθος

II. Κρήνη με τους τέσσερις ποταμούς (1648-1651).

Ζωγραφική

Πώς εξελίχθηκε η ζωγραφική του μπαρόκ στην Ιταλία;

Εκπρόσωποι 1) ΚαρράτσιΤο 1580 ίδρυσε στην Μπολόνια την Accademia degli Incamminati. Χαρακτηριστικά

1. σύνθεση στοιχείων διαμετρικά αντίθετων:του σχεδίου και του χρώματος2. απλότητα3. ομορφιά4. φήμη εκλεκτικισμού, δηλαδή έλλειψη προσωπικού ύφους και μίμηση των καλύτερων

στοιχείων άλλων μεγάλων έργων.Έργο

I. τοιχογραφία της οροφής στο Ανάκτορο Φαρνέζε στη Ρώμη (1597-1600)

2) Ρένι3) Τζαμπιέρι

Αγία Αγνή, 1653

29

4) Αλμπάνι5) ΚαραβάτζιοΧαρακτηριστικά

1. ακολουθούσε τη φύση2. αναζητούσε την αλήθεια3. ήταν ασεβής ως προς την ομορφιά4. ήταν βιρτουόζος του σχεδίου και του χρώματος5. είδε την τέχνη ως κάτι νέο6. δεν αναγνώριζε αυθεντίες7. οδηγήθηκε προς τον νατουραλισμό8. δεν αρνήθηκε ποτέ την ύπαρξη της ασχήμιας9. τα ζωγραφικά του μέσα ήταν ο σκιοφωτισμός10. αποσκοπούσε στην απόδοση της ψυχολογικής έντασης της στιγμής / μαγικός

ρεαλισμός11. η επίδρασή του ήταν τεράστια στην Ολλανδία, στη Γαλλία, στην Ισπανία αλλά και

στη Ρώμη. Έτσι δημιουργήθηκε ένα ρεύμα γνωστό ως Caravaggismo, που είχε διάρκεια ως το τέλος της δεκαετίας του 1620.

Επηρέασε Τζεντιλέσκι, Ριβέρα, Τερμπρύγκεν, Χοντχορστ, Μπαμπούρεν, Τουρ, Ρέμπραντ, Βελάσκεθ.

6) Ρούμπενς7) ΠουσένΧαρακτηριστικά

1. φωτισμοί2. ζεστά γήινα χρώματα3. φθινοπωρινή ατμόσφαιρα4. στοχαστικότητα5. κλασικιστής ακαδημαϊκός

ΈργοI. Βρίσκομαι ακόμα και στην Αρκαδία (1638-1639) / μελαγχολία.

8) ΛορρένΚαθιερώνει την τοπιογραφία.

Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΗ ΦΛΑΝΔΡΑ

Πώς εξελίχθηκε η ζωγραφική του μπαρόκ στη Φλάνδρα;

Εκπρόσωποι1) Ρούμπενς

Η ζωγραφική του Ρούμπενς αποτελεί την επιτομή της ζωγραφικής του μπαρόκ. Ο ίδιος αποτελεί τον σημαντικότερο καλλιτέχνη με το πλουσιότερο έργο της εποχής. Επέλεξε τη δημιουργία μεγάλων πινάκων με θέματα που είχε αγαπήσει από το ταξίδι του στην Ιταλία και με επίκεντρο του ενδιαφέροντος του τη φλαμανδική παράδοση, η οποία χαρακτηριζόταν από την πιστή απόδοση της εξωτερικής πραγματικότητας.2) Γιαν βαν Άυκ3) Ρόγκερ βαν ντερ Βέυντεν4) Πήτερ ΜπρέγκελΑυτοί διαμόρφωσαν τη φλαμανδική παράδοση.

30

Χαρακτηριστικά1. στροφή προς την ομορφιά2. απόδοση ζωής υπό το πρίσμα του ρεαλισμού.

5) Άντονις βαν Ντάικ Χαρακτηριστικά

1. λιγότερη πρωτοτυπία2. σοβαροφάνεια3. καθιέρωση αυλικού πορτρέτου ως επίσημης προσωπογραφίας4. αίσθηση υπεροχής της κοινωνικής τάξης.

ΤΟ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Πώς εξελίχθηκε το μπαρόκ στην Ισπανία;

1) ΒελάσκεθΧαρακτηριστικά

1. νατουραλισμός2. πολυχρωμία3. ανανέωση της ισπανικής ζωγραφικής του μπαρόκ4. σκληρός ρεαλισμός5. έντονη μυστικοπάθεια6. ζωγραφικότητα7. επίσημος ζωγράφος της ισπανικής Αυλής

ΈργοI. Η οικογένεια του Φιλίππου Δ΄

2) Θουρμπαράν3) Μουρίγιο4) Κάνο.

ΤΟ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΟΛΛΑΝΔΙΑ. Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

Οι βόρειες επαρχίες της Ολλανδίας

Ποια καλλιτεχνική τάση επικράτησε στις βόρειες επαρχίες της Ολλανδίας; Εκπρόσωποι.

Στην Ολλανδία είχε επικρατήσει ο προτεσταντισμός, που δεν αποδεχόταν το μπαρόκ. Αντίθετα το είδος που καλλιεργήθηκε ήταν το πορτρέτο. Η ανάγκη για απεικόνιση των αστών με κάποιο αξίωμα ήταν πλέον δεδομένη.Εκπρόσωποι1) Φρανς Χαλς Διακρίθηκε στα πορτρέτα, είτε τα ατομικά είτε τα ομαδικά με τα μέλη μιας συντεχνίας.

2) Σιμόν ντε Φλίγκερ Χαρακτηριστικά

1. είναι από τους πρώτους θαλασσογράφους2. αποδίδει τα σχέδια με δεξιοτεχνία, λιγοστά χρώματα, αλλά πολλούς τόνους.

31

3) Γιαν βαν ΓκόγιενΧαρακτηριστικά

1. τοπιογράφος2. δημιουργός ονειρικών τοπίων3. απέδωσε το τοπίο ως στοιχείο του γραφικού4. είχε αδυναμία στο κοινότοπο τοπίο της πατρίδας του.

Η ιδιοφυΐα του Ρέμπραντ βαν Ρέιν (1606-1669)

Τι γνωρίζετε για τον Ρέμπραντ βαν Ρέιν;

Χαρακτηριστικά1. βαθύτερη αναζήτηση της αλήθειας και της εσωτερικότητας της καθημερινής ζωής2. ψυχογραφικές μελέτες της ανθρώπινης προσωπικότητας3. συνειδητοποίηση τραγικότητας του, χωρίς εξιδανίκευση4. συνδυασμός με μνημειώδη τρόπο του υποκειμενικού με το πανανθρώπινο

Η Ολλανδία στα χρόνια του Ρέμπραντ βαν Ρέιν έχει ασπαστεί το καλβινιστικό πνεύμα, που δεν αποδεχόταν τη λειτουργία της τέχνης ως μέσο προπαγάνδας της θρησκείας. Έτσι δε υπάρχουν μνημειώδη έργα ζωγραφικής, αλλά έργα μικρών διαστάσεων με πορτρέτα, τοπία, καθημερινές σκηνές, νεκρές φύσεις εξαιρετικής ποιότητας, τα οποία αποζητούσε ένα ευρύ και μορφωμένο αστικό κοινό.

Η ολλανδική τοπιογραφία

Πώς εξελίχθηκε η ολλανδική τοπιογραφία;

Οι ζωγράφοι επέλεγαν τα θέματα που είχαν εμπορική ζήτηση, ειδικεύονταν σε ένα από αυτά και διέπρεπαν. Ένας Ολλανδός που διέπρεψε στην τοπιογραφία ήταν ο Γιάκομπ βαν Ρούισνταελ.Χαρακτηριστικά

1. ποιητική απεικόνιση βόρειου τοπίου με συννεφιασμένους ουρανούς και ερειπωμένους πύργους / ρομαντική διάθεση

2. προτίμηση φωτοσκίασης3. απόδοση δραματικότητας και ηρωικού χαρακτήρα.

Οι ολλανδικές νεκρές φύσεις

Τι αποκαλούμε νεκρή φύση;

Νεκρές φύσεις αποκαλούνται οι πίνακες που παρουσιάζουν αντικείμενα πιστά αποδοσμένα, τοποθετημένα με ένα συγκεκριμένο τρόπο από τον καλλιτέχνη και επιλεγμένα ώστε να αποδοθεί με τον καλύτερο τρόπο μια εικόνα σπανίων και πολύτιμων αντικειμένων. Τα έργα αυτά ήταν κάτι παραπάνω από διακοσμητικά στοιχεία.

32

Τα ολλανδικά εσωτερικά σπιτιών

Πώς διαμορφώθηκαν τα ολλανδικά εσωτερικά σπιτιών;

Το αντίστοιχο των νεκρών φύσεων αποτελεί η ηθογραφία ή ζωγραφική genre, η οποία παρουσιάζει σκηνές από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, που συνήθως βρίσκονται σε κλειστούς χώρους και εργάζονται ή διασκεδάζουν στην ύπαιθρο.ΕκπρόσωποςΓιαν Βερμέρ Χαρακτηριστικά

1. γοητεία2. λιτότητα3. αναζήτηση αρμονίας4. ποιητική διαχρονικότητα του έργου του.

ΈργοI. Άποψη του Ντελφτ (1662) / Είναι το ωραιότερο τοπίο της ολλανδικής ζωγραφικής,

έχει 3 διαδοχικές οριζόντιες ζώνες.

33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΡΟΚΟΚΟ, Ο 18ος ΑΙΩΝΑΣ

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ Rocaile: κοχύλι. Νυμφέα: τεχνητές σπηλιές από ακανόνιστα βράχια διακοσμημένα με κοχύλια. Ancien regime: παλαιό κατεστημένο. Fêtes galantes: αβρές γιορτές. Παλλαντιανισμός: Οι ιδιωτικές κατοικίες των ευγενών είχαν αρχιτεκτονικές

απαιτήσεις, σύμφωνες με το καλό γούστο, το οποίο είναι προσανατολισμένο προς τα ιταλικά πρότυπα (Παλλάντιο). Η αρχιτεκτονική αυτή τάση ονομάστηκε παλλαντιανισμός.

ΤΟ ΡΟΚΟΚΟ ΓΕΝΙΚΑ

Ποια είναι η προέλευση της λέξης ροκοκό; Χαρακτηριστικά του ροκοκό.

Η λέξη ροκοκό προέρχεται από την επανάληψη της πρώτης συλλαβής της λέξης rocaile = κοχύλι, που υποδηλώνει την διακοσμητική κατασκευή για τεχνητές σπηλιές ( νυμφέα) από ακανόνιστα βράχια διακοσμημένα με κοχύλια, οι οποίες αναπτύχθηκαν ως ένα αυτάρεσκο καπρίτσιο της αριστοκρατίας, αλλά και την άρνηση κάθε ορθολογισμού συνδεδεμένου με το κλασικό.Χαρακτηριστικά

1. αποδέσμευση από αυστηρούς κανόνες της αναπαράστασης με ακρίβεια2. ανάγκη ανανέωσης με κανόνες από τη φύση, απρόβλεπτους και απροσδιόριστους3. επικράτηση ερωτικού στοιχείου.

Οι ρίζες του ροκοκό ανάγονται στο 1714. Συνδέεται με τη γαλλική κουλτούρα και με την αυλή του Λουδοβίκου ΙΕ΄(επίδειξη εξουσίας). Όμως και στην Ιταλία έχει να επιδείξει δείγματα διακοσμητικών τοιχογραφιών της οικογένειας των Τιέπολο, αλλά και νέες ιδέες στη ζωγραφική και χαρακτική με θέμα το τοπίο. Μια ολόκληρη σχολή αναπτύχθηκε στη Βενετία (Κανάλ, Γκουάρντι).

ΤΟ ΡΟΚΟΚΟ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

Αρχιτεκτονική

Ποια είναι τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά έργα της περιόδου;

Το κυρίαρχο αρχιτεκτονικό έργο της εποχής είναι το ανάκτορο των Βερσαλλιών. Η αρχιτεκτονική ασκείται για να υπηρετήσει την απόλυτη μοναρχία, όπως καθορίστηκε από το Λουδοβίκο ΙΔ΄. Ο Κολμπέρ, πολιτικός σύμβουλος του βασιλιά, οργάνωσε τις Καλές Τέχνες υπό την προστασία της μοναρχίας.Έργα

I. Ολοκλήρωση του παλιού ανακτόρου του Λούβρου / Λεμπρέν, Λε Βω, Περρώ.

34

II. Ανάκτορο των Βερσαλλιών (1660-1680) / ογκώδες κεντρικό κτίριο, παράπλευρες, ανεξάρτητες πτέρυγες, διακόσμηση πάρκου με γλυπτά συμπλέγματα και σιντριβάνια (Λε Βω, Μανσάρ, Νοτρ), εσωτερική συνοχή, συνέπεια / Αίθουσα των Κατόπτρων.

Ζωγραφική

Ο Αντουάν Βατώ 91684-1721). Οι υπαίθριες αβρές γιορτές ή fetes galantes

Τι γνωρίζετε για τον Αντουάν Βατώ;

Έφτιαχνε σκηνικά για τα έργα της Commedia dell’ arte, του βενετσιάνικου κωμικού θεάτρου. Το 1717 έγινε μέλος της γαλλικής Ακαδημίας των Τεχνών στην κατηγορία των υπαίθριων αβρών γιορτών με το έργο Επιβίβαση για τα Κύθηρα. ΘέματαΆνθρωποι της αριστοκρατίας, ηθοποιοί της ιταλικής κωμωδίας σε παραδεισένια δάση, ερωτευμένοι νέοι και γέροι που ζουν σε συνεχή γιορτή.

Οι ζωγράφοι Φρανσουά Μπουσέ (1703-1770), Ζαν Μπατίστ Σιμεόν Σαρντέν (1699-1779), Ζαν – Ονορέ Φραγκονάρ (1732-1806), Μαρί Λουίζ Ελιζαμπέτ Βιζέ – Λεμπρέν (1755-1842)

Τι γνωρίζετε για τους ζωγράφους Φρανσουά Μπουσέ, Ζαν Μπατίστ Σιμεόν Σαρντέν, Ζαν – Ονορέ Φραγκονάρ, Μαρί Λουίζ Ελιζαμπέτ Βιζέ – Λεμπρέν;

Στα έργα των καλλιτεχνών του ροκοκό απεικονίζεται 1. κομψότητα2. αβρότητα3. ανάλαφρο κλίμα.

Εκπρόσωποι1) Φρανσουά Μπουσέ

Ήταν ζωγράφος και χαράκτης. Επηρεάστηκε από τον Τιέπολο. Το 1765 έγινε ο Πρώτος ζωγράφος του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ΄. Ειδικότητά του ήταν οι πίνακες με ποιμενικές σκηνές που ονομάζονταν Υπαίθριες γιορτές, αλλά και οι ερωτικές μυθολογικές σκηνές της ελληνικής και ρωμαϊκής Αρχαιότητας. Στη χαρακτική έδωσε εικονογραφήσεις για τον Μολιέρο.

2) Ζαν Μπατίστ Σιμεόν ΣαρντένΧαρακτηριστικά

1. απλότητα2. μελαγχολία3. ακινησία μορφών4. χρώματα : γήινες ώχρες, γκρίζο, υπόλευκο5. σκηνές σε απλά αστικά δωμάτια.

3) Ζαν – Ονορέ ΦραγκονάρΉταν μαθητής του Μπουσέ και του Σαρντέν. Είχε γνωρίσει καλά την ιταλική τέχνη

και ζωγράφιζε τοπία με ερειπωμένες αρχαιότητες. Ήταν ο ευνοούμενος καλλιτέχνης του παλαιού καθεστώτος. Θεωρείται από τους σημαντικότερους ηθογράφους στο προεπαναστατικό Παρίσι. Στο έργο του διακρίνεται αμυδρά η επερχόμενη παρακμή.Έργο

I. Η πρόοδος του έρωτα

35

4) Μαρί Λουίζ Ελιζαμπέτ Βιζέ – Λεμπρέν

Από το 1783 αποτελούσε μέλος της Ακαδημίας λόγω της ποιότητας του έργου της. Ήταν η αγαπημένη ζωγράφος της Μαρίας Αντουανέτας, γι’ αυτό αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Παρίσι το 1789.ΘέματαΤοπία, γυναικεία πορτρέτα της αριστοκρατίας.Έργο

I. Διπλό πορτρέτο με την ίδια και την κόρη της.Χαρακτηριστικό

1. συγκράτηση στον τρόπο απόδοσης της μορφής νεοκλασική λιτότητα (1760 και εξής)

Γλυπτική

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της γλυπτικής; Αναφέρετε έναν εκπρόσωπο και το έργο του.

Χαρακτηριστικά γλυπτικής1. σημειώνεται ενδιαφέρον για τον κοινό άνθρωπο2. περισσότερες προσωπογραφίες3. προσπάθεια διεισδυτικότητας στο πνεύμα.

ΕκπρόσωποςΖαν – Αντουάν ΟυντόνΈργο

I. Βολταίρος (1781)

ΤΟ ΡΟΚΟΚΟ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 17ου ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ

Πώς εξελίχθηκε το ροκοκό στη Γερμανία και στην Αυστρία στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα;

Οι αρχιτέκτονες στη Γερμανία και στην Αυστρία επηρεάστηκαν από τις Βερσαλλίες και από την καθολική κεντρική Ευρώπη.Εκπρόσωποι1) Λούκας φον Χίλντεμπραντ Έργα

I. Ανάκτορο στο Άνω Μπελβεντέρε (1720-1724) / στοιχεία από το ιταλικό και γαλλικό μπαρόκ

II. Κλιμακοστάσιο στο ανάκτορο Πομερσφέλντεν (1713-1714) / τάση για επίδειξη.

2) Γιάκομπ ΠράνταουερI. Μοναστήρι του Μελκ.

36

ΤΟ ΡΟΚΟΚΟ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ

Αρχιτεκτονική – Γλυπτική

Πώς διαμορφώθηκε η αρχιτεκτονική και η γλυπτική στην Αγγλία;

Η Αγγλία δεν υιοθέτησε το μπαρόκ, αλλά έδωσε έργα νηφαλιότητας και αυτοσυγκράτησης, τα οποία φαίνεται να έχουν πρότυπα προερχόμενα από την Αναγέννηση. Οι κανόνες καλαισθησίας είναι αυστηροί.ΕκπρόσωποςΣερ Κρίστοφερ ΡενΈργο

I. Καθεδρικός ναός του Αγίου Παύλου (1675-1710) / τεράστιο κτίσμα με γιγαντιαίο τρούλο, επιρροή μπαρόκ, φαντασία.

Τι είναι ο παλλαντιανισμός;

Οι ιδιωτικές κατοικίες των ευγενών είχαν αρχιτεκτονικές απαιτήσεις, σύμφωνες με το καλό γούστο, το οποίο είναι προσανατολισμένο προς τα ιταλικά πρότυπα (Παλλάντιο). Η αρχιτεκτονική αυτή τάση ονομάστηκε παλλαντιανισμός. Μια αγγλική ιδιομορφία είναι η διαμόρφωση του αγγλικού κήπου, που είναι η ένταξη ενός φυσικού κήπου, ο οποίος απεικονίζει την ελεύθερη βλάστηση και αποδίδει την ομορφιά της φύσης. Τα κριτήρια τα παρέλαβαν από τα ζωγραφικά έργα του Λορρέν.

Ζωγραφική. Ο Ουίλλιαμ Χόγκαρθ, ο Σερ Τζόσουα Ρέυνολντς και ο Τόμας Γκέινσμπορω

Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι ζωγράφοι της περιόδου στην Αγγλία;

1) Ουίλλιαμ ΧόγκαρθΧαρακτηριστικά

1. ηθοπλαστικό περιεχόμενο2. διδαχή του δέοντος 3. επιβολή πινάκων του ως απαραίτητους.

ΈργοI. Πορεία του ακόλαστου.

2) Σερ Τζόσουα ΡέυνολντςΧαρακτηριστικά

1. απεικόνιση κάμψης της κοινωνίας του 18ου αιώνα2. ακαδημαϊκός3. καλό γούστο.

3) Τόμας ΓκέινσμπορωΠροσωπογράφος.

37

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗΣ

Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά του μανιερισμού; Πότε χρονολογείται;

Ποιο ήταν το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίχθηκε ο μανιερισμός;

Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της ζωγραφικής και της γλυπτικής της περιόδου του

μανιερισμού; Τι σημαίνει ο όρος «figura serpentinata»;

Πώς εξελίχθηκε ο μανιερισμός στη Φλωρεντία; Ποιος θεωρείται ο

αντιπροσωπευτικότερος Ιταλός ζωγράφος του μανιερισμού και ποια τα κύρια

χαρακτηριστικά του έργου του; Αναφέρετε 1 έργο του.

Πώς εξελίχθηκε ο μανιερισμός στη Βενετία και ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι

εκπρόσωποί του;

Πώς διαμορφώθηκε η αρχιτεκτονική την εποχή του μανιερισμού; Ποιες πραγματείες

γράφτηκαν για την αρχιτεκτονική, ποια ήταν τα σημαντικότερα καινούργια κτίσματα

και ποιοι οι κυριότεροι εκπρόσωποι;

Πώς εξελίχθηκε ο μανιερισμός στις χώρες του Βορρά;

Τι γνωρίζετε για τον Τζόρτζο Βαζάρι; Ποιες είναι οι τρεις περίοδοι της τέχνης

σύμφωνα με τον Βαζάρι;

Τι γνωρίζετε για το μπαρόκ; Ποια είναι η προέλευση της λέξης μπαρόκ και ποια είναι

τα χαρακτηριστικά του;

Πώς εξελίχθηκε η αρχιτεκτονική του μπαρόκ στην Ιταλία;

Ποια ήταν η θέση της αρχιτεκτονικής στο μπαρόκ;

Ποιοι αρχιτεκτονικοί τύποι είχαν απήχηση την εποχή του μπαρόκ;

Ποια αρχιτεκτονικά σχήματα προτίμησε το μπαρόκ;

Ποιος ήταν ο σημαντικότερος αρχιτέκτονας – γλύπτης του μπαρόκ στην Ιταλία;

Αναφέρετε τα γνωστότερα έργα του.

Πώς εξελίχθηκε η γλυπτική του μπαρόκ στην Ιταλία;

Καρράτσι, Καραβάτζιο:Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του έργου τους και ποια η

διαφορά τους ως προς την τεχνοτροπία;

Ποιος ζωγράφος καθιέρωσε την τοπιογραφία;

Πώς εξελίχθηκε η ζωγραφική του μπαρόκ στη Φλάνδρα; Ποιος ήταν ο

σημαντικότερος εκπρόσωπος;

38

Ποιος ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του μπαρόκ στην Ισπανία; Αναφέρετε 1

έργο του.

Ποια καλλιτεχνική τάση επικράτησε στις βόρειες επαρχίες της Ολλανδίας;

Εκπρόσωποι.

Τι γνωρίζετε για τον Ρέμπραντ βαν Ρέιν;

Πώς εξελίχθηκε η ολλανδική τοπιογραφία;

Τι αποκαλούμε νεκρή φύση;

Πώς διαμορφώθηκαν τα ολλανδικά εσωτερικά σπιτιών;

Ποια είναι η προέλευση της λέξης ροκοκό; Χαρακτηριστικά του ροκοκό.

Ποια είναι τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά έργα της περιόδου στην Γαλλία;

Τι γνωρίζετε για τον Αντουάν Βατώ και τις υπαίθριες αβρές γιορτές ή fetes galantes ;

Τι γνωρίζετε για τους ζωγράφους Φρανσουά Μπουσέ, Ζαν Μπατίστ Σιμεόν Σαρντέν,

Ζαν – Ονορέ Φραγκονάρ, Μαρί Λουίζ Ελιζαμπέτ Βιζέ – Λεμπρέν;

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της γλυπτικής του ροκοκό; Αναφέρετε έναν εκπρόσωπο

και το έργο του.

Πώς εξελίχθηκε το ροκοκό στη Γερμανία και στην Αυστρία στα τέλη του 17ου και στις

αρχές του 18ου αιώνα;

Πώς διαμορφώθηκε η αρχιτεκτονική και η γλυπτική στα τέλη του 17ου και στις αρχές

του 18ου αιώνα στην Αγγλία;

Τι είναι ο παλλαντιανισμός;

Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι ζωγράφοι του ροκοκό στην Αγγλία;

39