Post on 09-Jul-2015
description
QUE É QUE É A A
TOPONIMIA?TOPONIMIA?Τόπος (topos) é a palabra grega que significa Τόπος (topos) é a palabra grega que significa “lugar” e ΄'ονομα (onoma) (de onde deriva a “lugar” e ΄'ονομα (onoma) (de onde deriva a
forma -onimia) significa “nome”. Toponimia é, forma -onimia) significa “nome”. Toponimia é, logo, o conxunto dos nomes dos lugares. Tamén logo, o conxunto dos nomes dos lugares. Tamén se denomina así a ciencia que se ocupa do seu se denomina así a ciencia que se ocupa do seu
estudo.estudo.
O estudo da toponimia é moi interesante, porque nos permite O estudo da toponimia é moi interesante, porque nos permite saber que significan os nomes dos lugares. saber que significan os nomes dos lugares. A toponimia galega é a máis abondosa da Península, A toponimia galega é a máis abondosa da Península, quizquizááis pola dispersión da poboación e polo minifundio. is pola dispersión da poboación e polo minifundio. Hai quen calcula que temos máis de 3 millóns de topónimos. É, Hai quen calcula que temos máis de 3 millóns de topónimos. É, polo tanto, un arquivo que temos que polo tanto, un arquivo que temos que estudar, porque nela temos informacións sobre o noso estudar, porque nela temos informacións sobre o noso pasado que non conservamos doutra maneira, xa que todos os pasado que non conservamos doutra maneira, xa que todos os pobos que tiveron algo que ver con esta terra deixaron a súa pobos que tiveron algo que ver con esta terra deixaron a súa pegada na nosa toponimia (celtas e outros prerromanos, pegada na nosa toponimia (celtas e outros prerromanos, romanos, xermanos, árabes e mesmo os casteláns).romanos, xermanos, árabes e mesmo os casteláns).
Adá
Étimo:Probablemente de al-dai’a> aldea, palabra procedente do árabe, que se reserva
para entidades poboacionais menores.
Significado: Aldea
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
AlvarónÉtimo:É un antropónimo ,
de villa Alvarini ( de Alvarinus), en alusión a unha posesión medieval
dun tal Alvarino.Tamén hai quen o pon en relación con a palabra alba,
branca, terra brancacenta, areosaSignificado:Finca da familia do señor Alvarino
Badón
Étimo:Viría dunha raíz céltica *bod-, relacionada con auga, braña ou fonte, raíz emparentada con outras
como *bed- e, nesta hipótese, *bad-.
Significado: Braña, terreo enchoupado
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
A Balsa Étimo:Proviniente da voz prerromana
* balsa=”pequena depresión de terreo encharcada
Significado:De acordo con este significado en Galicia, o hidrónimo BALSA e A BALSA dá nome a un bo número de correntes fluviais, que se caracterizan, dado o seu escaso nivel e corrente, por encharcaren pequenas superficies de terreo próximas á caixa do río
O Bañal/ A Casilla do
BañalÉtimo: Do latín “balneare” = bañar
Non debe confundirse este topónimo con Baños, do latín “balneos”, en referencia a antigas instalacións terapéutico-sanitarias , así
chamadas e xa usadas en tempos dos romanosSignificado:Fai referencia a unha paraxe con auga,
situada nalgún lugar chan do leito dunha corrente fluvial,o arroio Bañal, que rega a parroquia
O Barral/As Barrosas
Étimo: Do celta * barro= lama
Significado:Lugar onde hai moito barro. Relacionado co topónimo “AS BARROSAS”. Terreos que teñen lama ou no que se forma
lama doadamente
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
As Borrallas
Étimo:Do latín “burrus-a-um” =vermello.Vén do grego πυρρός- α- ον= vermello como o lume
Significado: Restos de ferro e de carbón que quedan no lugar da forxa
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
O Brixeo
Étimo:Pode vir de “viridem”> brizo> briceo = verdoso
Significado: Lugar verdoso
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
As Campeiras
Étimo: De “campus”, chairaSignificado: Lugar onde medra a herba de maneira espontánea e ventureira, sen necesidade de ser plantada
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
O Campo da Cova/ Cuveliña/Os Covelos
Étimo:De cova < cava, cavidade lateral na terra, gruta. Pero tamén, oco, burato na terra, facendo referencia a
unha depresión do terreo, terreo afundido
Significado:Depresión de terreo
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
O Carballal/A CarballeiraÉtimo:De “quercus robur”= carballo+
o sufixo -al (abundancial) ou o sufixo-eira
Significado:Lugar abundante en carballos.Alusivoa espazos arbóreos coutados
para a produciónde madeira
Carelle
Étimo:Voz preindoeuropea *kar , pedra. Raíz que está presente noutros topónimos galegos
(Cariño)Significado:Pedriñas
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
A CasanovaÉtimo:Do latín, casam máis o adxectivo novam=
Cabana nova Significado:Neste caso, debe tratarse dunha nova vivenda dun importante personaxe da zona ( nada que ver cunha cabana)
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
O CatarouÉtimo:De “catadoiro”= lugar onde asmulleres se cataban unhas ás outras os piollos.De “captatoirum”= lugar elevado, miradoiroSignificado:Lugar elevado , que ofrece boas vistas
O Chamoselo
Étimo:De flammosus< flamma, da cor do lume, queimado
Significado:Río da cor do lume
Os Chaos
Étimo:De planos< planus- a- um = superficies chás
Significado:Chairos
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
As Cortes
Étimo: Do latín vulgar cortem = curral, lugar cercado e cuberto onde se garda o gando
Significado:Cortellos
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
O Cotelo
Étimo:Da base prerromana *cott-, prominencia, altura rochosa + o sufixo -ellum,
diminutivo
Significado:Pequena altura, pequeno outeiro
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
A Cuiña Étimo:Topónimo relacionado coa palabra “coido”, conxunto de pedras arredondadas pola erosión, tamén relacionada coa portuguesa “conho”, rocha no medio dun río. Parece,
tamén, que pode relacionarse cunha antiga base preindoeuropea * cun, rocha, prominencia altura
Significado:Pico que sobresae
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
A FerreríaÉtimo:De ferrum = ferroSegundo Candelas Colodrón, un dos oficios dos que temos noticia na Vila das Pontes xa na Idade Media ( documento de 1274)”…un lugar en el que labran el hierro con un macizo que hay en dicha tierra….”, é dicir, onde se extraía o mineralSignificadoInstalación onde se extrae e se traballa o ferro
A ForxaÉtimo:Relacionado co obradoiro do ferreiro,pois, aínda que o termo ferrería nun principio se refería aos establecementos situados a pé de xacemento que fundían mineral en barras ou lingotes, despois pasou a denominar tamén o conxunto do edificio e instalación,onde está a forxa < fortiamSignificado:Lugar onde se atopa a forxa do ferreiro
A Fraga / A Fragachá
Étimo:Do latín frangere, “romper”, (de onde a botánica tomou nome para as malezas, segundo Rivera Rouco), ou
do plural de fragum< fragosum, fragoso; máis planum-a-um, “plano, chan”.
Significado: Bosque de árbores autóctonas
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
GarabatosÉtimo:Da raíz prerromana *carba, póla, pao delgado e seco que se emprega para facer
lume. Ou relacionado coa base preindoeuropea *car, rocha
Significado:Lugar onde abunda a madeira seca para facer lume
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Gondré
Étimo:Parece un antropónimo de orixe xermánica, villa Gunderedi
Significado:Finca do señor Gunderedo
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir). Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Os LoureirosÉtimo:De laurum, loureiro+ un abundancial
-eiroSignificado:Lugar onde
abundan os loureirosPara ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
A Madalena
Étimo:Nome de lugar repetido en Galicia. Debe reproducir o nome dunha Madalena, que algunhas
veces pode ser de santidade, referido a María Madalena
Significado:Parroquia da Virxe da Madalena
Mariñaleda/ O Mariñao
Étimo:Parece tamén un antropónimo relacionado co propietario do lugar, quizáis un tal Marinianus;
porque non estando en contacto co mar, non parece posíbel relacionalo coa mariña
Significado:Finca de Mariano? Finca do mariñeiro?
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Marraxón de arribae de abaixoÉtimo:De marram, maza grande de ferro utilizada por pedreiros
e canteiros.Segundo Candelas Colodrón, o oficio de pedreiro estaba xa testificado na Idade Media: “…o oficio de predreyro, traballo que requería unha grande especialización, tanto das habilidades como das ferramentas…”Significado:Lugar onde se utilizan marras grandes
A Mourela
Étimo:De *mor, base preindoeuropea relacionada coa palabra galega “ morea” ou a italiana “mora” ou a vasca “muru”( outeiro) e,
tamén, coas palabras galegas “morouza” ( sitio de maleza e silvas) e “morica” ( morea de cousas), que nada teñen que ver cos mouros de
África Significado:Moural, terreo poboado de uces, uceira
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
O NarónÉtimo:Segundo figura na España Sagrada. Theatro geographico-historico de la iglesia de España …, Naharon é un dos lugares, preto de Lugo e de Betanzos, no que o príncipe de Asturias, Don Alonso o Casto, saíu ao encontro dos mouros no ano 820, e desbaratou os seus exércitos.Segundo unha tese sobre TOPONIMIA DE INTRODUCCIÓN MOZÁRABE EN LA GALLAECIA, a palabra é de orixe árabe<Harun y qasr = Castelo de Harún
Significado:Castelo de Harún ??Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
O Paraño
Étimo:De petreneum< petram, pedra
Significado:Emprazamento moi pedregoso
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
O Pasadelo
Étimo:De passum < pandere, extenderse + o sufixo diminutivo -ellum
Significado:Topónimo que pode facer referencia a un antigo paso fluvial sobre pedra, como outros topónimos galegos: Os Pasales, Peares, Pasadela
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
O CaneiroÉtimo: Parece un abundancial
de canaSignificado:
Tipo de pesca fluvial chamada“caneiro”, en alusión á canle onde
se colocaban as redes para a pesca
A Costa
Étimo:
Base prerromana * cott“altura rochosa, prominencia”
Significado:Costa, lado
Pena da Revolta
Étimo:De pinnam, penedo + revoluta < revolvere, facer un traxecto en sentido inverso
SignificadoOuteiro ao que se chega tras moitas voltas no camiño
Pena na que apareceu un petroglifo con esa figura
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Pena do Curro
Étimo:De pinnam, pedra grande que sobresae + currere, correr
Significado: Lugar decuberto e cercado para a produción de toxo sementado, é dicir, toxeiras cercadas, para alimentar o gando vacún ou cabalar, facer esteco, combustible, ect…Relacionado tamén coa celebración dos “curros”, nas que os gandeiros se dirixen aos montes para localizar aos seus cabalos e conducilos desde os lugares de pasto ata os valados Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
As Pereiras
Étimo:Do latín pirum> (arbor) pirarius, “pereira”. Árbore que dá peras.Variedade de maceira que produce unhas mazás alongadas chamadas peros. Segundo Fernando Cabezas estes nomes poden estar relacionados con sitios máis ou menos elevados localizados nalgunhas ocasións sobre auténticos pericoutos pedregosos
Significado:Terreo onde abundan as pereirasPara ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
As Pontes de GarcíaRodríguez
Étimo:De PontesSignificado: Vila que en 1376, Henrique II de Castela lle concedeu ao cabaleiro García Rodríguez de Valcárcel por rescatalo da prisión
na que se atopaba tras a batalla de Náxera. "Por quantas lealtanzas de fianza fallamos en vos... e por quanto afán y trabajo y pérdidas oviste tomado por nós... facemos vos donación pura y perpetua... del lugar de las Puentes de Hume"
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
O PontoiboÉtimo:Este topónimo identifícase, segundo o profesor Juan J. Sánchez Badiola, co escenario da batalla de Pontuvio, episodio máis famoso do rei Fruela I de Asturias contra os musulmáns.Nas crónicas o termo é Pontoybo, parece que facendo referencia a un lugar de bo paso sobre o ríoSignificado:Bo pontón, bo camiño de paso
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
O Rego do Muíño
Étimo:De rigare, atravesar unha corrente de auga, e de molitum < molo, moer
Significado:Pequena corrente que permite traballar a un muíño de auga
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
A Ribeira Nova
Étimo:De ripariam novamSignificado:Nova ribeira, novo camiño á beira
do río
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
San VicenteÉtimo:É un topónimo relativo a unha igrexa,a un nome de santo, isto é un haxitopónimo.Significado:Capela de San Vicente
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
A Seara
Étimo:Probablemente da voz prerromana *senara, campo que se labra, extensión de
terreo que se cultivaSignificado:Campo fértil sementado de trigo
ou outros cereais
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Tras da Ponte
Étimo:De trans + pontem
Significado:Detrás da ponte
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Tras do RegoO Rego do Campo
Étimo:De trans + riguum < rigare, curso de auga, arroioSignificado: Detrás dun curso de auga pouco abundante
Chaira bañada por un regato
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
A Vacariza
Étimo: De vaccam, vacaSignificado:Lugar onde se crían e explotan
vacas ou gando vacún en xeral
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
A Veiga/As Veigas de
VilariñoÉtimo:Forma prerromana de *baica = terreo
inundado.
Significado:Parte de terra baixa, chá e fértil, pola que normalmente pasa un río.
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Os Vidás
Étimo:Do latín betulla <base celto-latina betullus. “bidueiro”. Variante de bidueiro é bido, o lugar onde se
dan estas árbores é bidal. Bidás é unha das variantes do plural que se da en Galicia.
Hai quen considera que este é un antropónimo, referido a unha familia chamada Vidás ( < plural de Vidal)
Significado: Bosque de bidueirosFinca da familia Vidal
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
VilarnovoÉtimo:De villare < villa, “aldea pequena”+ o adxectivo novus. No mundo romano vila non ten a acepción que terá a partir da Idade Media. Na época romana é unha casa aillada no campo que é centro dunha explotación agraria, no Medievo contínua a súa función pero exténdese o significado a agrupacións maiores que nalgúns casos reciben unha carta puebla. A palabra aldea (al daya), procedente do árabe, reservarase para entidades menores. O termo “lugar”, moi empregado na comarca é sinónimo de aldea. Significado:Novo poboado
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y de
un descompresor TIFF (sin comprimir).
Para ver esta película, debedisponer de QuickTime™ y deun descompresor TIFF (sin comprimir).
• IES MONCHO VALCARCETraballo realizado polos alumnos do grupo Latín IAndreaAlejandroMarinaSergioNataliaRocíoRamiro RaquelUxíae a profe, Olga