Πεπτικό

σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης»

Β. Στεργίου

-

Μιχαηλίδου

Επίκουρη Καθηγήτρια ΦυσιολογίαςΤης Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διευθυντής

ο Καθηγητής Γ.Ανωγειανάκις

Πεπτικό σύστημα

Λειτουργίες

του γαστρεντερικού συστήματος

Πρόσληψη και επεξεργασία των τροφών

Προσφορά θρεπτικών ουσιών προς τον οργανισμό

Πέψη

1-Μηχανική επεξεργασία της τροφής –τεμαχισμός της τροφής σε μικρότατα τμήματα:

a)Μάσησηβ) Γαλακτωματοποίηση ( χολή )γ) Κινήσεις του εντέρου (ανάμειξη και

προώθηση)

•2-

Χημική επεξεργασία

–•υδρόλυση των ουσιών με την επίδραση των πεπτικών ενζύμων

Απορρόφηση

Ενεργητική και παθητική μεταφορά ουσιών από τον αυλό του πεπτικού σωλήνα προς το ενδιάμεσο εξωκυττάριο χώρο

Έκκριση

Μεταφορά νερού και ιόντων από το εξωκυττάριο χώρο προς τον αυλό του πεπτικού σωλήναΑπελευθέρωση ουσιών,που συνθέτονται στα γαστροεντερικάεπιθηλιακά κύτταρα, προς τον αυλό του πεπτικού σωλήνα

Εκκρίσεις

και απορρόφηση

Κινητικότητα

Μύξη των τροφών με τα υγρά του ΓΕΣ

Προώθηση των ουσιών κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα

Κινήσεις

μίξεως

Περισταλτικές

κινήσεις

Σκοπός

φυσιολογικής λειτουργίας του ΓΕΣ

Συντονισμός των τεσσάρων διαδικασιών που πραγματοποιούνται στο πεπτικό σύστημα:

1-πέψη2-απορρόφηση3-κινητικότητα4-έκκριση

Ρύθμιση

της λειτουργίας του ΓΕΣ

Τρεις κατηγορίες ελέγχου:

1.Ενδοκρινικός έλεγχος2.Παρακρινικός έλεγχος3.Νευρικός έλεγχος

Νεύρωση

του ΓΕΣ

1. Ενδογενές νευρικό σύστημα

Βρίσκεται:a) Στον υποβλεννογόνιο χιτώνα-Υποβλεννογόνιο

πλέγμα

Meissner’s

b) και μεταξύ κυκλοτερής και επιμήκης μυϊκής στιβάδας –

Μυεντερικό πλέγμα Auerbach’s

Νευρική

ρύθμιση λειτουργίας του γαστρεντερικού συστήματος

Ενδογενές

νευρικό σύστημα Ελέγχει :

1. Την κινητικότητα - Μυεντερικό

πλέγμα

Auerbach’s

2. Τις εκκρίσεις

– Υποβλεννογόνιο

πλέγμα Meissner’s

Επίπεδα

ρύθμισης λειτουργίας του ΓΕΣ

Κεντρικό νευρικό σύστημα

Παρασυμπαθητική μοίρα Συμπαθητική μοίρα

Εντερικό

νευρικό σύστημα

Μυεντερικό

πλέγμα Υποβλεννογόνιο

πλέγμα

Λείοςμυς

Εκκριτικάκύτταρα

Ενδοκρινήκύτταρα Αιμοφόρα

αγγεία

+ _

Μάσηση

–

κατάποση

Λειτουργίες

του στομάχου

Το στομάχι παρέχει τέσσεριςβασικές λειτουργίες που βοηθούν στααρχικά στάδια της πέψης και προετοιμάζουντο χυλό για την περαιτέρω επεξεργασία στολεπτό έντερο:

1. Χρησιμεύει ως μια

δεξαμενή βραχυπρόθεσμης αποθήκευσης,

επιτρέποντας να καταναλωθεί γρήγορα ένα μεγάλο γεύμα και να επεξεργαστεί κατά τη διάρκεια μιας εκτεταμένης χρονικής περιόδου.

2. Αρχίζει

η ουσιαστική ενζυματική πέψη, ιδιαίτερα των πρωτεϊνών.

Λειτουργίες

του στομάχου

3. Ρευστοποίηση της τροφής

με τις συστολές

των λείων μυϊκών ινών στο γαστρικό τοίχωμα αλέθεται και αναμιγνύεται η τροφή με τις γαστρικές εκκρίσεις ,μια προϋπόθεση για την περαιτέρω επεξεργασία της στο λεπτό έντερο.

4. Προώθηση της τροφής. Η υγροποιημένη τροφή

από το στομάχι προωθείται αργά προς το λεπτό έντερο.

Βραχυπρόθεσμη αποθήκευση

Αντανακλαστικόυποδοχής

Μετά την διατομή του πνευμονογαστρικούνεύρου καταργείται το αντανακλαστικό υποδοχής

Μακροσκοπική

και

μικροσκοπική

ανατομία του

στομάχου

Γαστρικός

αδένας

Βλεννογόνα

αυχενικά κύτταρα-

εκκρίνουν βλέννα

Εμβόλιμα (όξεο-εκκριτικά) κύτταρα

–

εκκρίνουν HCL, ενδογενή παράγοντα του Castle

Θεμέλια (πεπτικά) κύτταρα

–

εκκρίνουν πεψινογόνο

Κύτταρα D-σωματοστατίνη (αναστέλλει την έκκριση HCl)

Κύτταρα G

–

εκκρίνουν ορμόνη-

γαστρίνη

(διεγείρει την έκκριση HCl)

Ρόλος

του HCL

Παρεμποδίζει την εγκατάσταση μικροβίωνΒοηθά στη διάσπαση του συνδετικού ιστού και των μυϊκών ινών των τροφώνΕνεργοποιεί τα πεψινογόνα Παρέχει το βέλτιστο pH για τη δράση των πεψινών

Παραγωγή

της βλέννας –

προστασία από το γαστρικό οξύ

Γαστρική

κινητικότητα

Θόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκηΤο σώμα και το άντρο – ανάμιξη τροφήςσύσπαση του πυλωρικού σφιγκτήρα περιορίζει την κένωση του στομάχου με σκοπό –α) να προλαμβάνει το 12-0 να

προωθήσει το χυμό,β) πρόληψη της

παλινδρόμησης

Ρύθμιση

γαστρικής έκκρισης

Λεπτό

έντερο

πτυχές

Λεπτό

έντερο

Αύξηση της επιφάνειας του αυλού λόγω ειδικής μορφολογίας

Πτυχές

Δακτυλιοειδείς προεξοχές –Λάχνες

Οι μεμβράνες επιθηλιακών κυττάρων σχηματίζουν μικρές πτυχώσεις - Μικρολάχνες

1 0,33

13

30 10

600 200

Λάχνες

στο λεπτό έντερο

Λειτουργική

οργάνωση της λάχνης

Brunner’s glands-

βλεννογόνοι αδένες, εκκρίνουν

•αλκαλικά

•βλέννα

Πρώτη

προστασία του 12-ου από το γαστρικό οξύ

Η έκκριση διεγείρεται -

από το

παρασυμπαθητικό ν.σ.

Αναστέλλεται από το συμπαθητικό ν. σ.

?stress δημιουργεί έλκοι

Pancreas

Έκκριση

της βλέννας

Πάγκρεας

Πέψη

και απορρόφηση των υδατανθράκων

Πέψη

και απορρόφηση των πρωτεϊνών

Ήπαρ

Λειτουργική

δομή του ήπατος

Ήπαρ

Λειτουργίες

μεταβολισμού Υδατάνθρακες

γλυκογόνο

γλυκόζη

Γλυκογονόλυση Γλυκονεογένεση

ΑμινοξέαΛιπαρά οξέα

γλυκόζη

ΓλυκόλυσηΓλυκογένεση

γλυκόζη

γλυκογόνο

γλυκόζη

ενέργεια

Ενσωμάτωση

γλυκόζης στο γλυκογόνο

Διάσπασηγλυκόζης

Απόσπασηγλυκόζης απότο γλυκογόνο

ΒιοσύνθεσηΓλυκόζης από μη υδατάνθρακες

Λειτουργίες

μεταβολισμού

↑ Λίπη / λιπίδια

Αποθήκες

λίπους

ΛιπογένεσηΠρωτεΐνες

↑ πρωτεϊνών

Αποθήκες

λίπους

Λίπη

μετατρέπεται

σε αμμωνία NH3 πολύ

τοξική

Στο

ήπαρ μετατρέπεται σε ουρία

Αμινοξέα

-

NH2

Αποτοξίνωση

Ανατομία

της χοληδόχου κύστης, παγκρέατος και η διαδρομή της χολής

Πέψη

των λιπών

Εκκρίσεις

του λεπτού εντέρου,

του πάγκρεας και του ήπαρ –

περίληψη

Λεπτό

έντερο

-

βλέννα και νερό

–

συμβάλλουν στην προστασία και απορρόφηση

-

ορμόνες

–

έλεγχος

των

παγκρεατικών

και ηπατικών

εκκρίσεων

Πάγκρεας

-

διττανθρακικά

για

την

εξουδετέρωση

του

οξύ, κατάλληλο

περιβάλλον

για

τη

δράση

παγκρεατικών

ενζύμων

-

ένζυμα

για

την

πέψη

Ήπαρ

-

χολή

για

την

γαλακτωματοποίηση

του

λίπους

Βιταμίνη

Β12

Παχύ

έντερο

Μήκος 1,2μ. Και διάμετρο 5 εκ.Ο χυμός εισέρχεται μέσω της ειλεοτυφλικού σφιγκτήραΓαστροειλεϊκό αντανακλαστικό –μετά το γεύμα αυξάνονται οι συστολές του ειλεούΗ διάταση του παχύ εντέρου –αντανακλαστική συστολή του σφιγκτήρα – αποκλείει την παλινδρόμηση των κοπράνων

Παχύ

έντερο

Ελάχιστη απορρόφηση

Βρίσκονται βακτηρίδια –μεταβολίζουν άπεπτες ουσίες, από την ζύμωση παράγονται αέρια (Ν, CO2H, μεθάνιο) 400-700mlημερησίως,παράγουν μικρές ποσότητες βιταμινών

Ενεργειακή

ομοιόσταση

24-η κατανάλωση ενέργειας

ομάδα Δραστηριότητα Θερμίδες

1 Πνευματική

εργασία 2100 -

2450

2 Ελαφρά

άσκηση 2500 –

2800

3 Μέτρια

άσκηση 2950 –

3300

4 Έντονη

άσκηση 3400 –

3850

5 Μεγάλης

έντασης άσκηση

3850 -

4200

Ενεργειακή

αξία των τροφών και ενεργειακή απαίτηση κατά την ελαφριά άσκηση

Ρύθμιση

της πρόσληψης τροφής

Μηχανισμοί

ρύθμισης της πρόσληψης της τροφής

Μηχανισμοί

ρύθμισης της πρόσληψης της τροφής

Ρόλος

του κεντρικού νευρικού συστήματος

Κέντρο πείνας -πλάγιος υποθαλάμιος πυρήναςΗ διέγερση αυτών των πυρήνων προκαλεί βουλιμική πρόσληψη τροφής

Κέντρο κορεσμού – πρόσθιοι μεσαίοι υποθαλάμιοι πυρήνεςΗ διέγερση αυτών των πυρήνων προκαλεί ικανοποίηση από την πρόσληψη τροφής και αναστέλλει το κέντρο της πείνας

Υποθάλαμος:

Ρόλος

του κεντρικού νευρικού συστήματος

Η καταστροφή των πρόσθιων μεσαίων υποθαλαμικών πυρήνωνπροκαλεί βουλιμική και συνεχή πρόσληψη τροφής

Η καταστροφή των πλάγιων υποθαλαμικών πυρήνων προκαλεί ανεπαρκή επιθυμία για πρόσληψη τροφής - αφαγία

Διαταραχές

της πρόσληψης τροφής

Οι διαταραχές χαρακτηρίζονται από αναγκαστική μη ελεγχόμενη υπερβολική ή περιορισμένη στο ελάχιστο πρόσληψη τροφής

Μερικές κατηγορίες:

Νευρική ανορεξία ( βάρος σώματος 15% κάτω του φυσιολογικού σύμφωνα με την ηλικία και το ύψος)Δίαιτα πείνας Νευρική βουλιμία Μηρυκασμός (αναμάσημα)Παράλογη όρεξηΣύνδρομο νυχτοφαγίας

Διαταραχές

της πρόσληψης τροφής Αίτια και μηχανισμοί

Περιβαλλοντικοί παράγοντεςΨυχολογικοί παράγοντες

Βιολογικοί / γενετικοί παράγοντες:

ΠροσοχήΠροσοχή στηνστην καλοπέρασηκαλοπέραση!!!!!!

ΕυχαριστώΕυχαριστώ