1. Το στόμα2. Ο οισοφάγος3. Το στομάχι4. Το λεπτό και παχύ έντεροΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΛΛΩΝ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ:5. Ήπαρ και πάγκρεας

Ο στόμαχος αποτελεί τη συνέχεια του οισοφάγου και την πιο ανευρυσμένη μοίρα του εντερικού σωλήνα. Είναι το βασικότερο όργανο πέψης και έχει χωρητικότητα 2.000 κυβικά εκατοστά.

Στο σύνολό του εμφανίζει μια κάμψη που θυμίζει το αγγλικό γράμμα J, στρέφοντας το κυρτό προς τα αριστερά και το κοίλο προς τα δεξιά. το κυρτό, αριστερό του χείλος χαρακτηρίζεται ως μείζον τόξο του στομάχου, ενώ το δεξιό, κοίλο χείλος του οργάνου χαρακτηρίζεται ως έλασσον τόξο του στομάχου. Επίσης Διακρίνουμε δύο επιφάνειες, την πρόσθια και την οπίσθια, η οποία βρίσκεται σε στενή ανατομική σχέση με το πάγκρεας.

Η περιοχή του στομάχου κοντά στο οισοφαγικό στόμιο χαρακτηρίζεται ως καρδιακή μοίρα. Ψηλότερα από την καρδιακή μοίρα διακρίνουμε το θόλο του στομάχου, ο οποίος συνήθως περιέχει αέρα, ενώ χαμηλότερα από την καρδιακή μοίρα εκτείνεται το σώμα του στομάχου. Το σώμα προς τα κάτω μεταπίπτει στο πυλωρικό άντρο, και τελικά στον πυλωρό. Όριο μεταξύ σώματος και πυλωρικού άντρου θεωρείται η γωνιαία εντομή, μια απότομη κύρτωση κατά μήκος του ελάσσονος τόξου. Στην περιοχή του πυλωρού, η κυκλοτερής μυϊκή στιβάδα του οργάνου παχύνεται και σχηματίζεται ο πυλωρικός σφιγκτήρας, μέσω του οποίου η τροφή οδηγείται στην πρώτη μοίρα του δωδεκαδακτύλου.

• THN ANATOMIA TOY ΣΤΟΜΑΧΟΥ

•THN ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΕΝΩΣΗ•ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

•ΓΑΣΤΡΙΚΕΣ ΕΚΚΡΙΣΕΙΣ•ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΡΙΣΕΩΝ

•ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ

Οι γαστρικοί αδένες και τα επιφανειακά επιθηλιακά κύτταρα του στομάχου παράγουν 1-2 λίτρα γαστρικού υγρού ημερησίως. Το γαστρικό υγρό αποτελείται από υδροχλωρικό οξύ (HCl), άλατα (Na+, K+, και Cl-), πεψίνες, ενδογενή παράγοντα και βλέννη.

Οι γαστρικοί αδένες στο βλεννογόνο του θόλου και του σώματος του στομάχου αποτελούνται από τοιχωματικά (οξυντικά) κύτταρα που εκκρίνουν HCl, μια διαδικασία που ελέγχεται από νευρογενείς, ενδοκρινείς και παρακρινείς μηχανισμούς.

Υπάρχουν περίπου ένα δισεκατομμύριο τοιχωματικά κύτταρα στον ανθρώπινο γαστρικό βλεννογόνο τα οποία είναι ικανά να παράγουν 3×106 ιόντα υδρογόνου/δευτερόλεπτο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το pΗ του στομάχου να είναι όξινο και να πέφτει σε τιμές μικρότερες του 1 όταν η παραγωγή HCl είναι μεγάλη. Το HCl είναι απαραίτητο για:

τη μετατροπή του ανενεργού πεψινογόνου σε ενεργό πεψίνη, από την οποία ξεκινά η πέψη του

κολλαγόνου

Την καταστροφή των προσλαμβανόμενων από το στόμα βακτηρίων, αν κι ορισμένα βακτήρια, όπως το Helicobacter pylori που συμμετέχει στη δημιουργία του πεπτικού έλκους, καταφέρνουν να επιβιώσουν

Η μέγιστη ποσότητα του παραγόμενου οξέος εξαρτάται από το φύλο κι από την ηλικία. Στους άνδρες, η μέγιστη ποσότητα είναι 10-30 MMOL HCL/ώρα, ενώ στις γυναίκες ο ρυθμός παραγωγής είναι 25-40% μικρότερος. Και στα δύο φύλα, ο ρυθμός παραγωγής του HCL μειώνεται με την ηλικία.

Η παθολογία μπορεί να αφορά τη διαταραχή της εκκριτικής λειτουργίας.

Σε αυτή την περίπτωση διακρίνουμε δύο καταστάσεις:

Υπερέκκριση, οπότε έχουμε μεγάλη παραγωγή υδροχλωρικού οξέος και πεψίνης. Αυτή την κατάσταση την ονομάζουμε υπερχλωρυδρία.

Μπορεί να έχουμε όμως και το αντίθετο, δηλαδή μειωμένη έκκριση ή και καθόλου έκκριση υδροχλωρικού οξέος, τις οποίες καταστάσεις ονομάζουμε υποχλωρυδρία και αχλωρυδρία, αντίστοιχα. Όταν η αχλωρυδρία συνοδεύεται και από τελεία έλλειψη έκκρισης και ενζύμων, τότε την ονομάζουμε αχυλία.

Όπως φανερώνουν οι τυπικές ουλές που βρίσκονται κατά τις νεκροτομές, περίπου το 25% των ανδρών και το 15%των γυναικών αναπτύσσουν έλκος σε κάποια περίοδο της ζωής τους, αλλά πολύ λιγότερα άτομα (5-10%) παρουσιάζουν και τα συμπτώματα του έλκους. Στην Ελλάδα η συχνότητα του έλκους είναι μεγάλη. Περίπου το 10% των αντρών ηλικίας 45-55 ετών και το 6% στις γυναίκες της ίδιας ηλικίας, είναι συχνότερο στη μέση ηλικία.

Το πεπτικό έλκος είναι μια περιγεγραμμένη διάβρωση του βλεννογόνου σε περιοχές που εκτίθενται στην επίδραση των όξινωνεκκρίσεων. Η διάβρωση αυτή προοδευτικά προχωρεί και στους άλλους χιτώνες του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου, δηλαδή στον υποβλεννογόνιο και τον μυϊκό. Οι περιοχές στις οποίες αναπτύσσεται συνήθως είναι ο στόμαχος και το δωδεκαδάκτυλο. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε οποιαδήποτε περιοχή εκτίθεται σε γαστρικό υγρό π.χ. οισοφάγο και νήστιδα.

Στους επιθετικούς παράγοντες περιλαμβάνονται:1. Το υδροχλωρικό οξύ (HCI) 2. Η πεψίνη και 3. Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Στους γνωστούς αμυντικούς παράγοντες περιλαμβάνονται:

1. Η βλέννη 2. Οι προσταγλανδίνες και ιδιαίτερη η προσταγλαδινη Ε

Πολλοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση έλκους αλλά ολίγων έχει επιβεβαιωθεί η συμμετοχή. Μερικοί από τους παράγοντες αυτούς είναι: 1. Το stress. 2. Το κάπνισμα. 3. Ασπιρίνη και άλλα παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. 4. Αλκοόλ και καφεΐνη.

• Πόνος ή αίσθημα καύσου στο επιγάστριο .Ο πόνος μπορεί να βελτιώνεται μετά από το φαγητό αλλά επανέρχεται μετά από μερικές ώρες ή κατά τη διάρκεια της νύκτας.

•Ο επιγαστρικός πόνος του έλκους του στομάχου μπορεί να χειροτερεύει με το γεύμα ή να εκδηλώνεται και όταν το στομάχι είναι γεμάτο ή και (2 με 3 ώρες μετά από το γεύμα).

• Ο επιγαστρικός πόνος του έλκους του δωδεκαδακτύλου ανακουφίζεται με το φαγητό αλλά επανεμφανίζεται μετά και σε αρκετές περιπτώσεις ξυπνά τον ασθενή το βράδυ. Αλλαγές στην όρεξη με απώλεια ή με αύξηση βάρους

• Ναυτία ή εμετός• Δυσπεψία με δημιουργία αυξημένων αερίων

στον πεπτικό σωλήνα και μετεωρισμό

(1) Αναζήτηση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (2) Βαριούχο γεύμα -Ακτινογραφία στομάχου (3) Εξετάσεις κοπράνων (4) Ανάλυση γαστρικού υγρού (5) Γενική αίματος (6) Γαστροσκόπιση (ενδοσκόπηση του στομάχου)

1) Το ιστορικό του: που θα μας βοηθήσει για τη διάγνωση. 2) Οικογενειακό ιστορικό: για διαπίστωση ύπαρξης μέλους της οικογένειας που πάσχει από το έλκος 3) Συζητώνται: το επάγγελμα και η ρουτίνα εργασίας του αρρώστου. 4) Φυσική εκτίμηση :του αρρώστου δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην εξέταση της κοιλιάς.

Η αντιμετώπιση και θεραπεία του έλκους βασίζεται σήμερα κυρίως σε φάρμακα. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα ακόλουθα: Αντιβιοτικά: Τα αντιβιοτικά έχουν στόχο να εξαλείψουν το ελικοβακτηρίδιο. Χρησιμοποιούνται συνήθως 2 αντιβιοτικά για 2 εβδομάδες. Αντιβιοτικά που μπορούν να εξολοθρέψουν το ελικοβακτηριδιο είναι η αμοξυκιλλίνη, η μετρονιδαζόλη, η κλαριθρομυκίνη, η τετρακυκλίνη και άλλα

Χρησιμοποιούνται επίσης οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, οι οποίοι πετυχαίνουν περισσότερη καταστολή της όξινης έκκρισης του στομάχου. Τέτοια φάρμακα είναι :omeprazole, lansoprazole και rabeprazole Φάρμακα που καλύπτουν και προστατεύουν τον βλεννογόνο: Τέτοια φάρμακα είναι τα αντι-όξινα, το βισμούθιο, η σουκραλφάτη και άλλα.

Φάρμακα που μειώνουν ή καταστέλλουν την έκκριση οξέων από το στομάχι: Τα φάρμακα αυτά είναι οι αναστολείς των υποδοχέων Η2 της ισταμίνης όπως η cimetidine, ranitidine, famotidine και η nizatidine.

1. Γαστρορραγία: συμβαίνει όταν ένα έλκος προχωρώντας σε βάθος συναντήσει και διαβρώσει κάποιο αγγείο του μυϊκού τοιχώματος. Εάν το αγγείο είναι μεγάλο τότε και η αιμορραγία θα είναι μεγάλη και σημαντική ποσότητα αίματος μπορεί να αποβληθεί με εμετό (αιματέμεση) ή να περάσει στο έντερο και να αποβληθεί στα κόπρανα τα οποία είναι μαύρα (μέλαινα κένωση).Η γαστρορραγία συνήθως σταματάει από μόνη της ή με θεραπεία. Άλλοτε όμως απαιτεί μετάγγιση αίματος ή και χειρουργική επέμβαση για να σταματήσει.

Εξασφάλιση δύο φλεβικών γραμμώνΤοποθέτηση καθετήρα στην υποκλείδια φλέβα και

μέτρηση ΚΦΠΑποστολή αίματος στην αιμοδοσία για

προσδιορισμό ομάδος και διασταύρωσηΑποστολή αίματος στο αιματολογικό και

μικροβιολογικό εργαστήριο για επείγουσες εξετάσεις ( αιματοκρίτης, χρόνος προθρομβίνης, ουρία,

σάκχαρο, ηλεκτρολύτες κλπ)Προσδιορισμός αερίων και pH αρτηριακού αίματοςΤοποθέτηση καθετήρα κύστης και ωριαία

παρακολούθηση διούρησης

Γρήγορη παρεντερική χορήγηση κρυσταλλοειδών διαλυ-μάτων και συνθετικών υποκατάστατων του πλάσματος

Μετάγγιση αίματοςΧορήγηση οξυγόνου με προσωπίδαΤοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα και επι

αιμορραγίας πλύσεις στομάχουΣυχνή παρακολούθηση και καταγραφή ΖΣΝοσηλεία σε μονάδα εντατικής παρακολούθησηςΣυχνή επανεκτίμηση της κατάστασης από ομάδα

Ιατρών και Νοσηλευτών

Εφόσον η κατάσταση είναι ασταθής και επιδεινώνεται, επείγουσα ενδοσκόπηση στο χειρουργείο και περαιτέρω ειδική θεραπεία

Εφόσον αποκαθίσταται η αιμοδυναμική σταθερότητα, προγραμματισμός παρακλινικών εξετάσεων ( ενδοσκό-πηση, ακτινολογικός έλεγχος) εντός του πρώτου 24ώρου

Διάτρηση: συμβαίνει όταν το έλκος προχωρήσει πολύ σε βάθος μέχρι σημείου να τρωθεί όλο το τοίχωμα του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου. Η οπή που δημιουργείται επιτρέπει την έξοδο του γαστρικού περιεχομένου (γαστρικών υγρών και τροφής) μέσα στην κοιλιακή χώρα με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία πολύ βαριά φλεγμονή, η περιτονίτις, η οποία είναι θανατηφόρος αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα και σωστά.

Πυλωρική στένωση: συμβαίνει όταν έλκη του πυλωρού επουλώνονται με συνδετικό ιστό, ο οποίος έχει την ιδιότητα να συρρικνώνεται με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια « ζαρωμένη» ουλή. Η ουλή αυτή παραμορφώνει και στενεύει ή και αποφράσσει το πυλωρικό στόμιο, την έξοδο δηλαδή του περιεχομένου του στομάχου προς τον δωδεκαδάκτυλο.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι το στομάχι να αδειάζει με σημαντική καθυστέρηση ή και καθόλου επί τελείας απόφραξης. Κύριο σύμπτωμα της πυλωρικής στένωσης είναι οι εμετοί με τους οποίους αποβάλλονται τροφές προηγουμένων ημερών. Η πυλωρική στένωση αντιμετωπίζεται πάντα χειρουργικά.

Οξεία Φάση : Αρχές χορήγησης φαρμάκων . 1)Χορήγηση αντιόξινων Αντιχολινεργικών ( μείωση γαστρικής έκκρισης- καθυστέρηση γαστρικής κένωσης) 2) ανταγωνιστών Η2 –υποδοχέων (σιμετιδίνη-ρανιτιδίνη, φαμοτιδίνη)Ανταγωνίζονται την ισταμίνη & ελαττώνουν την όξινη έκκριση του στομάχου 3)αναστολέων αντλίας πρωτονίων

Υποξεία Φάση:1)Διάρκεια θεραπείας 6 εβδομάδες2)Διδασκαλία αιτιολόγησης θεραπείας & πιθανών παρενεργειών3)Διδασκαλία για αναγνώριση υποτροπών νόσου4)Εξασφάλιση προϋποθέσεων για ανάπαυση – μείωση άγχους5)Ενημέρωση για φάρμακα ή τροφές που πρέπει νααποφεύγονται6)Αλλαγή διατροφικών συνηθειών

1) Nα μην έχει πόνο.2) Nα μην έχει σημεία και συμπτώματα επιπλοκών.3) Nα γνωρίζει τρόπους βελτίωσης της επούλωσης των υπαρχόντων ελκών και αποφυγής της υποτροπής του πεπτικού έλκους.4) Να αναφέρει ότι κατάλαβε τη φαρμακευτική αγωγή που του χορηγήθηκε συμπεριλαμβανομένων του σκοπού, των παρενεργειών, της δοσολογίας και της σημασίας της τήρησης των οδηγιών.

5) Να γνωρίζει τα σημεία και τα συμπτώματα που θα πρέπει να αναφέρει στον ιατρό/νοσηλευτή6) Να γνωρίζει τους κοινωνικούς φορείς που μπορούν να τον βοηθήσουν να κάνει τις αναγκαίες αλλαγές στον τρόπο ζωής για να βελτιώσει την επούλωση του έλκους και να αποφύγει την υποτροπή του.7) Να αναφέρει ότι κατάλαβε και θα ακολουθήσει το προτεινόμενο σχέδιο φροντίδας κατά την περίοδο της παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών συναντήσεων με τον ιατρό.

‘Oσα αναφέρονται στη θεραπευτική αγωγή και στη νοσηλευτική φροντίδα. Επί πλέον ενημερώνουμε τον άρρωστο για τις πιθανές επιπλοκές του έλκους πριν και μετά την εγχείρηση, την ανάγκη τήρησης της αγωγής και των προληπτικών μέτρων. Συστήνουμε την αποφυγή μεγάλων γευμάτων,γλυκών και υγρών κατά το γεύμα, τα οποία συμβάλλουν στην εμφάνιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου Dumping καθώς και την ανάπαυση όταν εμφανιστούν.