Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο...

54
Πεπτικό σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης» Β. Στεργίου - Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας Της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Διευθυντής ο Καθηγητής Γ.Ανωγειανάκις

Transcript of Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο...

Page 1: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πεπτικό

σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης»

Β. Στεργίου

-

Μιχαηλίδου

Επίκουρη Καθηγήτρια ΦυσιολογίαςΤης Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διευθυντής

ο Καθηγητής Γ.Ανωγειανάκις

Page 2: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πεπτικό σύστημα

Page 3: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργίες

του γαστρεντερικού συστήματος

Πρόσληψη και επεξεργασία των τροφών

Προσφορά θρεπτικών ουσιών προς τον οργανισμό

Page 4: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πέψη

1-Μηχανική επεξεργασία της τροφής –τεμαχισμός της τροφής σε μικρότατα τμήματα:

a)Μάσησηβ) Γαλακτωματοποίηση ( χολή )γ) Κινήσεις του εντέρου (ανάμειξη και

προώθηση)

•2-

Χημική επεξεργασία

–•υδρόλυση των ουσιών με την επίδραση των πεπτικών ενζύμων

Page 5: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Απορρόφηση

Ενεργητική και παθητική μεταφορά ουσιών από τον αυλό του πεπτικού σωλήνα προς το ενδιάμεσο εξωκυττάριο χώρο

Page 6: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Έκκριση

Μεταφορά νερού και ιόντων από το εξωκυττάριο χώρο προς τον αυλό του πεπτικού σωλήναΑπελευθέρωση ουσιών,που συνθέτονται στα γαστροεντερικάεπιθηλιακά κύτταρα, προς τον αυλό του πεπτικού σωλήνα

Page 7: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Εκκρίσεις

και απορρόφηση

Page 8: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Κινητικότητα

Μύξη των τροφών με τα υγρά του ΓΕΣ

Προώθηση των ουσιών κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα

Page 9: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Κινήσεις

μίξεως

Page 10: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Περισταλτικές

κινήσεις

Page 11: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Σκοπός

φυσιολογικής λειτουργίας του ΓΕΣ

Συντονισμός των τεσσάρων διαδικασιών που πραγματοποιούνται στο πεπτικό σύστημα:

1-πέψη2-απορρόφηση3-κινητικότητα4-έκκριση

Page 12: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ρύθμιση

της λειτουργίας του ΓΕΣ

Τρεις κατηγορίες ελέγχου:

1.Ενδοκρινικός έλεγχος2.Παρακρινικός έλεγχος3.Νευρικός έλεγχος

Page 13: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Νεύρωση

του ΓΕΣ

1. Ενδογενές νευρικό σύστημα

Βρίσκεται:a) Στον υποβλεννογόνιο χιτώνα-Υποβλεννογόνιο

πλέγμα

Meissner’s

b) και μεταξύ κυκλοτερής και επιμήκης μυϊκής στιβάδας –

Μυεντερικό πλέγμα Auerbach’s

Page 14: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Νευρική

ρύθμιση λειτουργίας του γαστρεντερικού συστήματος

Ενδογενές

νευρικό σύστημα Ελέγχει :

1. Την κινητικότητα - Μυεντερικό

πλέγμα

Auerbach’s

2. Τις εκκρίσεις

– Υποβλεννογόνιο

πλέγμα Meissner’s

Page 15: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Επίπεδα

ρύθμισης λειτουργίας του ΓΕΣ

Κεντρικό νευρικό σύστημα

Παρασυμπαθητική μοίρα Συμπαθητική μοίρα

Εντερικό

νευρικό σύστημα

Μυεντερικό

πλέγμα Υποβλεννογόνιο

πλέγμα

Λείοςμυς

Εκκριτικάκύτταρα

Ενδοκρινήκύτταρα Αιμοφόρα

αγγεία

+ _

Page 16: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Μάσηση

κατάποση

Page 17: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργίες

του στομάχου

Το στομάχι παρέχει τέσσεριςβασικές λειτουργίες που βοηθούν στααρχικά στάδια της πέψης και προετοιμάζουντο χυλό για την περαιτέρω επεξεργασία στολεπτό έντερο:

1. Χρησιμεύει ως μια

δεξαμενή βραχυπρόθεσμης αποθήκευσης,

επιτρέποντας να καταναλωθεί γρήγορα ένα μεγάλο γεύμα και να επεξεργαστεί κατά τη διάρκεια μιας εκτεταμένης χρονικής περιόδου.

2. Αρχίζει

η ουσιαστική ενζυματική πέψη, ιδιαίτερα των πρωτεϊνών.

Page 18: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργίες

του στομάχου

3. Ρευστοποίηση της τροφής

με τις συστολές

των λείων μυϊκών ινών στο γαστρικό τοίχωμα αλέθεται και αναμιγνύεται η τροφή με τις γαστρικές εκκρίσεις ,μια προϋπόθεση για την περαιτέρω επεξεργασία της στο λεπτό έντερο.

4. Προώθηση της τροφής. Η υγροποιημένη τροφή

από το στομάχι προωθείται αργά προς το λεπτό έντερο.

Page 19: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Βραχυπρόθεσμη αποθήκευση

Αντανακλαστικόυποδοχής

Μετά την διατομή του πνευμονογαστρικούνεύρου καταργείται το αντανακλαστικό υποδοχής

Page 20: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Μακροσκοπική

και

μικροσκοπική

ανατομία του

στομάχου

Γαστρικός

αδένας

Βλεννογόνα

αυχενικά κύτταρα-

εκκρίνουν βλέννα

Εμβόλιμα (όξεο-εκκριτικά) κύτταρα

εκκρίνουν HCL, ενδογενή παράγοντα του Castle

Θεμέλια (πεπτικά) κύτταρα

εκκρίνουν πεψινογόνο

Κύτταρα D-σωματοστατίνη (αναστέλλει την έκκριση HCl)

Κύτταρα G

εκκρίνουν ορμόνη-

γαστρίνη

(διεγείρει την έκκριση HCl)

Page 21: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ρόλος

του HCL

Παρεμποδίζει την εγκατάσταση μικροβίωνΒοηθά στη διάσπαση του συνδετικού ιστού και των μυϊκών ινών των τροφώνΕνεργοποιεί τα πεψινογόνα Παρέχει το βέλτιστο pH για τη δράση των πεψινών

Page 22: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Παραγωγή

της βλέννας –

προστασία από το γαστρικό οξύ

Page 23: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Γαστρική

κινητικότητα

Θόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκηΤο σώμα και το άντρο – ανάμιξη τροφήςσύσπαση του πυλωρικού σφιγκτήρα περιορίζει την κένωση του στομάχου με σκοπό –α) να προλαμβάνει το 12-0 να

προωθήσει το χυμό,β) πρόληψη της

παλινδρόμησης

Page 24: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ρύθμιση

γαστρικής έκκρισης

Page 25: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λεπτό

έντερο

πτυχές

Page 26: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λεπτό

έντερο

Αύξηση της επιφάνειας του αυλού λόγω ειδικής μορφολογίας

Πτυχές

Δακτυλιοειδείς προεξοχές –Λάχνες

Οι μεμβράνες επιθηλιακών κυττάρων σχηματίζουν μικρές πτυχώσεις - Μικρολάχνες

1 0,33

13

30 10

600 200

Page 27: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λάχνες

στο λεπτό έντερο

Page 28: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργική

οργάνωση της λάχνης

Page 29: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Brunner’s glands-

βλεννογόνοι αδένες, εκκρίνουν

•αλκαλικά

•βλέννα

Πρώτη

προστασία του 12-ου από το γαστρικό οξύ

Η έκκριση διεγείρεται -

από το

παρασυμπαθητικό ν.σ.

Αναστέλλεται από το συμπαθητικό ν. σ.

?stress δημιουργεί έλκοι

Pancreas

Έκκριση

της βλέννας

Page 30: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πάγκρεας

Page 31: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πέψη

και απορρόφηση των υδατανθράκων

Page 32: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πέψη

και απορρόφηση των πρωτεϊνών

Page 33: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ήπαρ

Page 34: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργική

δομή του ήπατος

Page 35: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ήπαρ

Page 36: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργίες

μεταβολισμού Υδατάνθρακες

γλυκογόνο

γλυκόζη

Γλυκογονόλυση Γλυκονεογένεση

ΑμινοξέαΛιπαρά οξέα

γλυκόζη

ΓλυκόλυσηΓλυκογένεση

γλυκόζη

γλυκογόνο

γλυκόζη

ενέργεια

Ενσωμάτωση

γλυκόζης στο γλυκογόνο

Διάσπασηγλυκόζης

Απόσπασηγλυκόζης απότο γλυκογόνο

ΒιοσύνθεσηΓλυκόζης από μη υδατάνθρακες

Page 37: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Λειτουργίες

μεταβολισμού

↑ Λίπη / λιπίδια

Αποθήκες

λίπους

ΛιπογένεσηΠρωτεΐνες

↑ πρωτεϊνών

Αποθήκες

λίπους

Λίπη

μετατρέπεται

σε αμμωνία NH3 πολύ

τοξική

Στο

ήπαρ μετατρέπεται σε ουρία

Αμινοξέα

-

NH2

Αποτοξίνωση

Page 38: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ανατομία

της χοληδόχου κύστης, παγκρέατος και η διαδρομή της χολής

Page 39: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Πέψη

των λιπών

Page 40: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Εκκρίσεις

του λεπτού εντέρου,

του πάγκρεας και του ήπαρ –

περίληψη

Λεπτό

έντερο

-

βλέννα και νερό

συμβάλλουν στην προστασία και απορρόφηση

-

ορμόνες

έλεγχος

των

παγκρεατικών

και ηπατικών

εκκρίσεων

Πάγκρεας

-

διττανθρακικά

για

την

εξουδετέρωση

του

οξύ, κατάλληλο

περιβάλλον

για

τη

δράση

παγκρεατικών

ενζύμων

-

ένζυμα

για

την

πέψη

Ήπαρ

-

χολή

για

την

γαλακτωματοποίηση

του

λίπους

Page 41: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Βιταμίνη

Β12

Page 42: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Παχύ

έντερο

Μήκος 1,2μ. Και διάμετρο 5 εκ.Ο χυμός εισέρχεται μέσω της ειλεοτυφλικού σφιγκτήραΓαστροειλεϊκό αντανακλαστικό –μετά το γεύμα αυξάνονται οι συστολές του ειλεούΗ διάταση του παχύ εντέρου –αντανακλαστική συστολή του σφιγκτήρα – αποκλείει την παλινδρόμηση των κοπράνων

Page 43: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Παχύ

έντερο

Ελάχιστη απορρόφηση

Βρίσκονται βακτηρίδια –μεταβολίζουν άπεπτες ουσίες, από την ζύμωση παράγονται αέρια (Ν, CO2H, μεθάνιο) 400-700mlημερησίως,παράγουν μικρές ποσότητες βιταμινών

Page 44: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ενεργειακή

ομοιόσταση

Page 45: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

24-η κατανάλωση ενέργειας

ομάδα Δραστηριότητα Θερμίδες

1 Πνευματική

εργασία 2100 -

2450

2 Ελαφρά

άσκηση 2500 –

2800

3 Μέτρια

άσκηση 2950 –

3300

4 Έντονη

άσκηση 3400 –

3850

5 Μεγάλης

έντασης άσκηση

3850 -

4200

Page 46: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ενεργειακή

αξία των τροφών και ενεργειακή απαίτηση κατά την ελαφριά άσκηση

Page 47: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ρύθμιση

της πρόσληψης τροφής

Page 48: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Μηχανισμοί

ρύθμισης της πρόσληψης της τροφής

Page 49: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Μηχανισμοί

ρύθμισης της πρόσληψης της τροφής

Page 50: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ρόλος

του κεντρικού νευρικού συστήματος

Κέντρο πείνας -πλάγιος υποθαλάμιος πυρήναςΗ διέγερση αυτών των πυρήνων προκαλεί βουλιμική πρόσληψη τροφής

Κέντρο κορεσμού – πρόσθιοι μεσαίοι υποθαλάμιοι πυρήνεςΗ διέγερση αυτών των πυρήνων προκαλεί ικανοποίηση από την πρόσληψη τροφής και αναστέλλει το κέντρο της πείνας

Υποθάλαμος:

Page 51: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Ρόλος

του κεντρικού νευρικού συστήματος

Η καταστροφή των πρόσθιων μεσαίων υποθαλαμικών πυρήνωνπροκαλεί βουλιμική και συνεχή πρόσληψη τροφής

Η καταστροφή των πλάγιων υποθαλαμικών πυρήνων προκαλεί ανεπαρκή επιθυμία για πρόσληψη τροφής - αφαγία

Page 52: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Διαταραχές

της πρόσληψης τροφής

Οι διαταραχές χαρακτηρίζονται από αναγκαστική μη ελεγχόμενη υπερβολική ή περιορισμένη στο ελάχιστο πρόσληψη τροφής

Μερικές κατηγορίες:

Νευρική ανορεξία ( βάρος σώματος 15% κάτω του φυσιολογικού σύμφωνα με την ηλικία και το ύψος)Δίαιτα πείνας Νευρική βουλιμία Μηρυκασμός (αναμάσημα)Παράλογη όρεξηΣύνδρομο νυχτοφαγίας

Page 53: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

Διαταραχές

της πρόσληψης τροφής Αίτια και μηχανισμοί

Περιβαλλοντικοί παράγοντεςΨυχολογικοί παράγοντες

Βιολογικοί / γενετικοί παράγοντες:

Page 54: Πεπτικό σύστημα και το κόστος της · zΘόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη

ΠροσοχήΠροσοχή στηνστην καλοπέρασηκαλοπέραση!!!!!!

ΕυχαριστώΕυχαριστώ