Επιδημιολογία σακχαρώδη διαβήτη και

κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις

3ο Σεμινάριο συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στη Νεφρολογία

Δημ. Θ. Καραμήτσος

4-4-2003

Αλεξανδρούπολη

Τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη

•ΣΔ τύπου 1

•ΣΔ τύπου 2

•Κυήσεως

•Σπάνιες μεταλλάξεις (ΜΟDY)

•Δευτεροπαθής ΣΔ

–Παθήσεις παγκρέατος

–Ενδοκρινοπάθειες

Eργαστ. ΔιάγνωσηΓλυκόζη >126 mg/dl

GTT παθολογική2h>200 mg/dl

Οριακές ΙGT 2h 140-200 IFG 110-126

Ο ΣΔ τύπου 1 είναι περίπου το 1/10 του ΣΔ τύπου 2 σε διαγνώσεις

Οι επιπλοκές του ΣΔ είναι κοινές και στους δύο τύπους ΣΔμε διαφορές στη συχνότητα και χρόνο εμφάνισης

Δεν υπάρχει ήπιος διαβήτης. Οσονδήποτε «ήπιος»

δυνητικά προκαλεί επιπλοκές

Ασία

Ευρώπη

Παγκόσμίως

1994 2010

Άτο

μα

με

ΣΔ

(εκ

ατο

μύ

ρια

)

0

50

100

150

200

250

300

1997 2025

Επιδημιολογία του Σ. Διαβήτη

Αυξητική τάση

0

50

100

150

200

250

300

350

Ανεπ

τυγμ

ένες

Υπό

ανάπ

τυξη

Συνο

λο

1995

2000

2025

Άτο

μα

με

ΣΔ

(εκ

ατο

μύρ

ια)

Ανεπτυγμένεςχώρες

Υπό ανάπτυξηχώρες

Σύνολο χωρών

Συχνότητα ΣΔ 1995 2025

Data from Harris, et al. Diabetes Care. 1998;21:518-524.

4.8

2.5

8.2

3.6

9.3

4.5

0

2

4

6

8

10

ΝεγροιΛευκοί

Διαγνωσμένοι

Αδιάγνωστοι

Συχ

νότη

τα σ

τον

πλη

θυσμ

ό %

Συχνότητα ΣΔ στις ΗΠΑ Φυλετικές διαφορές

Ισπανόφωνοι

Kατσιλάμπρος και συν 1974– άνδρες 2.41% – γυναίκες 3.24%

Xριστακόπουλος και συν 1975– άνδρες 1.7%– γυναίκες 1.7%

Aιγάλεω

Aγροτικέςπεριοχές

Eπιπολασμός Σακχαρώδη Διαβήτη στην Eλλάδα

Παπάζογλου και συν 1995

-άνδρες 1,7%-γυναίκες 2,08

5 νομοί Β. Ελλάδας

Mεταβολή επιπολασμού ΣΔ

Kατσιλάμπρος και συν 1993

Hλικίες 50-59 60-69 70-79

1974 5.87 10.98 11.41

1990 7.70 13.68 19.52

1974 2.4%

1990 3.1%

Μεθοδολογία καταγραφής-Αρχεία νοσοκομείων, κέντρων υγείας, αγροτικών ιατρείων-Αρχεία ασφαλιστικών ταμείων-Αρχεία σχολείων-Σύλλογοι γονέων, σύλλογοι ασθενών-Φαρμακεία-Εθνικά αρχεία (αν υπάρχουν)

Επιδημιολογία ΣΔ τύπου 1

Συχνότητα νέων διαγνώσεων/100.000 πληθυσμού

0

5

10

15

20

25

30

35

Φιλαν δία Σαρδην ία Σουηδία Σκωτία ΗΠΑ Δαν ία Ολαν δία Εσθον ία Γαλλία Ελλάδα Γερμαν ία Αγγλία Πολων ία Ιαπων ία

Series1

Συχνότητα νέων διαγνώσεων ανά 100.000 πληθυσμού

έως 14 ετών

Aθηνών 10/100.000 κατοίκους

Eπαρχία 7/100.000 κατοίκους

Eπίπτωση ΣΔ τύπου 1 ( Nέες περιπτώσεις /100.000/έτος )

Παπάζογλου και συν. Ελλ Διαβ Χρον 1998

Μπαρτσόκας και συν. Diab Care 1995

ηλικίες

0...5

6...10

11...15

16...20

21...25

26...30

31...35

36...40

41...45

46...50

51...55

56...60

>60

0E+0 20 40 60 80 100 120 140 160

AÚÈÐ̼˜ ·ÛÐÂÓÒÓ ¾Ô× ‰È·ÁÓÒÛÐËηÓ

HÏÈ

ΛÂ

˜ ‰

È¿Á

ÓˆÛ

˘

™Â Û‡ÓÔÏÔ 763 ·ÛÐÂÓÒÓ Ì IDDM

Αριθμός περιπτώσεων

Έτη

Ηλικία εμφάνισης ΣΔ τύπου 1 μεταξύ 960 ασθενών

•Mονοωογενής δίδυμος 30%

•Aδελφός 6%

•Aπό πατέρα με ΣΔ 6%

•Aπό μητέρα με ΣΔ 2%

Kίνδυνος για εμφάνιση ΣΔ τύπου 1

Hλικία διάγνωσης ΣΔ τύπου 2

0

100

200

300

400

500

600

700

800

<29 30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80-84

85-89

Hλικία διάγνωσης ΣΔ τύπου 2

Χρόνιες επιπλοκές του ΣΔ

ΑμφιβληστροειδοπάθειαΝευροπάθειαΝεφροπάθειαΔερματικές

Μακροαγγειοπάθειααγγεία κ. άκρωνκαρδιάεγκέφαλοςλοιπά αγγεία

Οι εικόνες υπενθυμίζουν

National Diabetes Data Group. Diabetes in America. 2nd ed. NIH;1995.

• ~80% των αιτίων θανάτου

– 75% στεφανιαία αθηρωμάτωση

– 25% εγκεφάλου και περιφ. αρτηριών

– >75% των νοσοκομειακών εισαγωγών

Aθηρωμάτωση στον Σ. Διαβήτη

•>50% των ασθενών πρόσφατης διάγνωση ΣΔ

έχουν ήδη νόσο των στεφανιαίων αρτηριών

Background Retinopathy

American Diabetes Association, Vital Statistics 1996

Κύρια αιτία τύφλωσηςσε ενήλικες

Ακρωτηριασμοί15 - 40x

Καρδιαγγειακά αίτια και ΑΕΕ

2 - 4x

Κύρια αιτία ΧΝΑτελικού σταδίου

Ο ΣΔ προκαλεί αναπηρίες και θνητότητα

0

40

80

120

160

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

Incid

en

ce P

er

Millio

n P

op

ula

tio

n

Glomerulonephritis Hypertension Diabetes

United States Renal Data System (USRDS) 2000 Annual Data Report • WWW.USRDS.ORG

Συχνότητα αναφερόμενων αιτίων Συχνότητα αναφερόμενων αιτίων τελικού σταδίου ΧΝΑτελικού σταδίου ΧΝΑ

Συχ

νότη

τα α

νά ε

κατο

μύρι

ο πλ

ηθυσ

μού

27%

13%

10%50%

Διαβήτης

Υπέρταση

Σπειραματονεφρίτιδα

Λοιπά

United States Renal Data System (USRDS) 2000 Annual Data Report • WWW.USRDS.ORG

Πρωτοπαθής διάγνωση ασθενών που αρχίζουν Πρωτοπαθής διάγνωση ασθενών που αρχίζουν αιμοκάθαρσηαιμοκάθαρση

ΗΠΑ ηλικίες 55 ως 64 από 1971 ως 1975

Gu K, et al. Mortality in adults with and without diabetes in a national cohort of the US population, 1971-1993.Diabetes Care 1998;21:1138-45.

0

10

20

30

Μέσο προσδόκιμο

Γυναίκες Άνδρες

Μη διαβητικοί

Διαβητικοί

Έτη

25

1718

10

Ελάττωση προσδοκίμου επιβίωσης

Ποιό είναι το κόστος του ΣΔ

Ε

Ε

Ε

Ε

Αμεσο και έμμεσο κόστος

Εμμεσο κόστοςΆμεσο κόστος Συνολικό κόστος

Κόστος εργ. εξετάσεωνιατρικών επισκέψεων διαβητολόγος οφθαλμίατρος μαιευτήρας

Κόστος ινσουλίνης

βελονών ενέσεωνταινιών αυτοελέγχουβελονών αυτοελέγχου

Έξοδα ατόμου με ΣΔ τύπου 1 τα πρώτα χρόνια

Κόστος φαρμάκευτικών ειδών ινσουλίνης βελονών ενέσεων ταινιών αυτοελέγχου βελονών αυτοελέγχου

Κόστος ιατρικών επισκέψεωνδιαβητολόγοςοφθαλμίατροςκαρδιολόγος νεφρολόγοςαγγειοχειρουργόςκαρδιοχειρουργός

Κόστος εργαστηριακών εξετάσεωνανά 2-3 μήνες

Κόστος ακτινολογικών εξετάσεωνκατά περίπτωσιν

Έξοδα μετά αρκετά χρόνια με ΣΔ τύπου 1

ΦαρμάκωνΣΔΥπέρτασηςΔυσλιπιδαιμίαςΑσπιρίνηςΑντιστηθαγχικώνΗρεμιστικών

Ιατρικών επισκέψεωνΔιαβητολόγουΟφθαλμιάτρουΧειρουργώνΝεφρολόγουΑγγειοχειρουργόςΚαρδιοχειρουργός

Υπολογισμός κόστους: Περίπτωση ασθενούς

ΦαρμάκωνΣΔΥπέρτασηςΔυσλιπιδαιμίαςΑσπιρίνηςΑντιστηθαγχικώνΗρεμιστικών

Ιατρικών επισκέψεωνΔιαβητολόγουΟφθαλμιάτρουΧειρουργώνΝεφρολόγουΑγγειοχειρουργόςΚαρδιοχειρουργός

ΝοσηλειώνΠαθολογική ΚλινικήΟφθαλμολογική κλινικήΚαρδιολογική κλινικήΝεφρολογική κλινικήΚαρδιοχειρουργική κλινικήΑγγειοχειρουργική κλινική

Ημεραργιών

Εργαστ. εξετάσεων

Εισιτηρίων

Αυτοελέγχου

Υπολογισμός κόστους: Περίπτωση ασθενούς

Πρόωρη σύνταξη καιΨυχολογικές επιπτώσεις

Σύνολο φαρμάκων

Σύνολο φαρμάκων τυπικού ασθενούς με ΣΔ τύπου 2

Σουλφονυλουρίες 2-3 δισκίαΜετφορμίνη 1-2 δισκίαΑντιυπερτασικά-καρδιακής ανεπάρκειας 1, 2 ή 3 είδη φαρμάκων, δισκία 1 έως 6 δισκίαΑντιστηθαγχικά 2 έως 4 δισκίαΑντιαιμοπεταλιακά 1 ή 2 δισκίαΥπολιπιδαιμικά 1 δισκίοΠιθανό ΣΥΝΟΛΟ δισκίων = 10 έως 18

Μηνιαίο κόστος > 120 Euro

Μεταβάσεις σε νοσοκομεία για εξέτασησε νοσοκομεία για γνωματεύσειςσε ελεγκτές ιατρούςσε υγειονομικές επιτροπέςσε φαρμακεία

Αναμονή εξέτασης

Νοσηλείες

Αναρρωτικές άδειες

Απώλεια ημερών ή ωρών εργασίας

Διαβητικοί άνδρες=Ημεραργίες 3,1 φορές περισσότερες=Νοσηλείες 7,9 μέρες περισσότερες

Διαβητικές γυναίκες=Ημεραργίες 0,6 φορές περισσότερες=Νοσηλείες 8,1 μέρες περισσότερες

Σε σύγκριση με μη διαβητικούς

Αυτοκινητιστικά ατυχήματα

Άτομα με ΣΔ υπό ινσουλίνη έχουν τριπλάσια συχνότητα ατυχημάτων

Ψυχολογικό κόστος (μη υπολογιζόμενο)

Επιδραση του ΣΔ στην ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς και της οικογένειάς του

Αρχικό ψυχολογικό

στρες Επίτευξη ισορροπίας Χρόνιες

επιπλοκές

Κατάθλιψη

Χορήγηση επιδόματοςΣυνέχιση χορηγούμενου επιδόματοςΕγκρίσεως φαρμάκων (ανά 6 ή 12 μήνες)Για έγκριση εξόδων ταινιών αυτοελέγχουΕισαγωγή στο ΠανεπιστήμιοΜετεγγραφή σε άλλο ΠανεπιστήμιοΕξετάσεις σε ειδικές συνθήκες στο σχολείοΜετάθεση του ασθενούς κοντά σε Διαβητολογικό ΚέντροΜετάθεση γονέως διαβητικού παιδιούΓια την εφορίαΓια τη στρατολογίαΓια απόκτηση πάσο στις συγκοινωνίεςΓια δικαστική χρήσηΓια διορισμό μέσω ΟΑΕΔΓια τη ΓυμναστικήΓια δικαιολόγηση απουσιών

Ελληνική πραγματικότητα

Λόγοι που ζητούν γνωματεύσεις

Κόστος στη Σουηδία σε εκατομμύρια κορώνες

Κόστος ΣΔ στη Σουηδία (5.476 εκατομμ. κορώνες)

NoσοκομειακήφροντίδαΕξωνοσοκομειακήφροντίδαΦάρμακα

Ιατρικές συσκευές

Ημεραργίες

Πρώιμη σύνταξη

Πρόωρος θάνατος

Α

Σύνταξη

Νοσοκομείο

Θάνατος

ΗμεραργίεςΣυσκευές

Φάρμακα

Πρόωρος

Εξωνοσοκομειακά

Πρόωρη

Ετήσιο κόστος

ΥπέρτασηΔιαβήτηςAlzheimer'sΣχιζοφρένιαΑκράτεια ούρωνΧΑΠΣυμφ καρδ ανεπΟστεοπόρωσηΜετεμφραγματικάHIV

eeeeeeeeeeeee

eeeeee

Aρχικήθεραπεία

Οξείεςεπιπλοκές

Χρόνιες επιπλοκές

Euro

Ετη

Decision Resources, "Decision Base--Final Report", Vols. II-X.

Το κόστος του Σ. Διαβήτησυγκριτικά με άλλα νοσήματα

Data from American Diabetes Association. Diabetes Care. 1998;21:296-309.

Ετή

σιο

κόσ

τος

($10

00s)

0

5

10

15

20

25

Χορηγούμενα φάρμακαΙατρείων

ΕπισκέψειςΕξωτερικέςΥπηρεσίες

Νοσοκομείο

23.5

12.2

2.51.5 0.7 0.4 0.7 0.2

Διαβητικοί

Μη διαβητικοί

Κόστος Υγείας κατά κεφαλήν άτομα με ΣΔ # μη ΣΔ

Κόστος ΣΔ σε δισεκατομύρια δολλάρια

0 50 100 150

2002

2002

ΣΔ

Series1

Αμεσο+Εμμ

1997

Αμεσο

Αμεσο+Εμμ

Άμεσο 1997

Κατά κεφαλήν 2002

Κατά κεφαλήν 2002

χωρίςΣΔ 2,56

13,24

44

92

98

132

Το συνολικό κόστος του διαβήτηοικονομικό και ψυχολογικό μειώνεται με την

εντατική προσπάθεια άριστης ρύθμισης της γλυκαιμίας

αλλά και την αντιμετώπιση των λοιπών παραγόντων κινδύνου

για μικρο- και μακρο-αγγειοπάθεια

ΥπέρτασηΛιπίδιαΚάπνισμα

Σωστή εκπαίδευση διαβητικού

Τέλος ομιλίας