Πεπτικό σύστημα

•

Β. Στεργίου

-

Μιχαηλίδου•

Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας

•

Της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.

•

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Φυσιολογία του στομάχου•

Η

φυσιολογία

του

στομάχου

εξετάζει

τα

ακόλουθα

θέματα:

•

Μακροσκοπική

και μικροσκοπική

ανατομία

του

στομάχου•

Γαστρική

κινητικότητα

–

πλήρωση

και

εκκένωση•

Ρύθμιση

της

κινητικότητας

•

Γαστρικές

εκκρίσεις•

Ρύθμιση

των

εκκρίσεων

•

Απορρόφηση

στο

στομάχι

Λειτουργίες του στομάχου•

Το

στομάχι

παρέχει

τέσσερις

βασικές

λειτουργίες

που βοηθούν στα αρχικά στάδια της πέψης

και

προετοιμάζουν

το

χυλό

για

την

περαιτέρω

επεξεργασία

στο

λεπτό

έντερο: 1.

Χρησιμεύει ως μια

δεξαμενή βραχυπρόθεσμης αποθήκευσης,

επιτρέποντας να καταναλωθεί γρήγορα ένα μεγάλο γεύμα και να επεξεργαστεί κατά τη διάρκεια μιας εκτεταμένης χρονικής περιόδου.

2.

Στο στομάχι

αρχίζει

η ουσιαστική ενζυματική

πέψη, ιδιαίτερα των πρωτεϊνών. 3.

Ρευστοποίηση της τροφής

με τις συστολές των λείων μυϊκών ινών στο γαστρικό τοίχωμα αλέθεται και αναμιγνύεται η τροφή με τις γαστρικές εκκρίσεις ,μια προϋπόθεση για την περαιτέρω επεξεργασία της στο λεπτό έντερο.

4.

Προώθηση της τροφής.

Η υγροποιημένη τροφή από το στομάχι προωθείται αργά προς το λεπτό έντερο.

Ανατομία

•

Θόλος•

Σώμα

•

Άντρο•

Πυλωρός

Πτυχές

βλεννογόνου

Κινητικότητα

του στομάχου

•

Το

στομάχι μπορεί να διαιρεθεί σε δύο περιοχές βάσει της κινητικότητας :

1.

Το ανώτερο τμήμα ( θόλος και ανώτερο σώμα) παρουσιάζει χαμηλή συχνότητα συστολών

που επιτρέπει την διαμόρφωση μιας μεγάλης δεξαμενής χωρίς σημαντική αύξηση της πίεσης.

2.

Το κάτω τμήμα ( κάτω σώμα και πυλωρικό άντρο) αναπτύσσει ισχυρά περισταλτικά κύματα συστολών

που διαδίδονται

προς τον πυλωρικό σωλήνα.

Γαστρική

κινητικότητα

Υποδεκτική

χάλαση (αύξηση του όγκου χωρίς την

αύξηση της ενδογαστρικής πίεσης)

, ασθενείς συσπάσεις

–

αποτέλεσμα:

το περιεχόμενο δεν αναμειγνύεται για μεγάλο χρονικό διάστημα –

λειτουργία δεξαμενής.Έντονες συσπάσεις

–

αποτέλεσμα :

ανάμιξη

του χυμού με τα γαστρικά υγρά, ομογενοποίηση

, κένωση σε μικρές δόσεις.

Λήψη

γεύματος -

απαγωγό οδός παρασυμπαθητικού Υποδεκτικό αντανακλαστικό χάλασης

(νευροδιαβιβαστής

VIP).

Αποκοπή του πνευμονογαστρικού νεύρουεξάλειψη του αντανακλαστικού

αποτέλεσμα

Σύνδρομο ταχείας εκκένωσης

(χρόνια διάρροια)

Ρυθμοί

εκκένωσης στομάχου

Τα υγρά ρέουν γύρω από τη μάζα της τροφής

-

αποτέλεσμα

-

εκκενώνονται ταχύτερα.

Τα λίπη σχηματίζουν ελαιώδες στρώμα πάνω στη μάζα της τροφής -

αποτέλεσμα -

εκκενώνονται αργότερα

Ρύθμιση

της κινητικότητας του στομάχου

Μικροσκοπική

δομή του στομάχου

Επιθηλιακά κύτταρα- εκκρίνουν βλέννα

Βλεννογόνα

αυχενικά κύτταρα-

εκκρίνουν

βλένναΕμβόλιμα (όξεο-

εκκριτικά) κύτταρα

– εκκρίνουν HCL,

ενδογενή παράγοντα του CastleΘεμέλια (πεπτικά) κύτταρα

–

εκκρίνουν

πεψινογόνοΚύτταρα G

–

εκκρίνουν

ορμόνη-

γαστρίνη

Σύσταση

του γαστρικού υγρού

•

Άλατα•

Ύδωρ

•

HCl•

Πεψίνες

•

Ενδογενής παράγοντας

•

Βλέννα

Έκκριση

HCL

Καλυπτήρια

(οξυντικά) κύτταρα

Ρύθμιση

της έκκρισης του HCL

Έκκριση

HCL

•

Ρυθμός εκκρίσεως γαστρικού υγρού, μετά από γεύμα σε φυσιολογικά άτομα και σε ασθενείς με έλκος του 12-λου.

Ρόλος του HCL

•

Παρεμποδίζει

την εγκατάσταση μικροβίων

•

Βοηθά στη διάσπαση του συνδετικού ιστού και των μυϊκών ινών των τροφών

•

Ενεργοποιεί τα πεψινογόνα •

Παρέχει το βέλτιστο pH

για τη δράση

των πεψινών

Ρύθμιση

εκκρίσεως του γαστρικού οξέως

•

Κεφαλική

φάση

Γαστρική φάση

Ρύθμιση

εκκρίσεως του γαστρικού οξέως – εντερική φάση

•

–

Νευρικοί μηχανισμοί =•

Η παρουσία χυμού στο 12-

λο

–

μηχανική διάταση του τοιχώματος–

προάγει την

έκκριση γαστρικού υγρού•

-

Ορμονικοί μηχανισμοί =

•

Λίπη, υδατάνθρακες, χαμηλό Ph = παραγωγή εκκριματίνης, CCK, GIP,VIP –

αναστέλλουν την γαστρική έκκριση

Αναστολή

της γαστρικής έκκρισης

•

1-

Ρύθμιση από το στόμαχο•

Πτώση του pH

< 3 στο στόμαχο αναστέλλει την έκκριση

γαστρίνης•

2-

Ρύθμιση από το 12-λο

•

pH

< 3 -

νευρικό αντανακλαστικό (έντερο-γαστρικό) αναστέλλει: την έκκριση HCl

και την γαστρική κένωση

•

pH

< 3, λιπαρά οξέα –

προκαλούν έκκριση ορμονών :•

α) σεκκρετίνη

-

εκκρίνεται από την παρουσία του οξέος =

αναστέλλει την έκκριση HCl

και γαστρίνης•

β) γαστρικό ανασταλτικό πεπτίδιο (GIP) -

εκκρίνεται από την

παρουσία λιπαρών οξέων =

αναστέλλει την έκκριση HCl