ΕΚΠΑ • ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ • ΑΚ. ΕΤΟΣ 2017-18

Μάθημα ΙΑ 43Εμβάθυνση στην Αρχαιολογία

Όψεις της βυζαντινής μικρογραφικής ζωγραφικής, μικροτεχνίας και κεραμικής

(4ος-15ος αι.)

ΨΗΦΙΔΩΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Θεοτόκος η «Επίσκεψις»,τέλη13ου αι.,

ΒΧΜ

Ψηφιδωτές εικόνες:

- Έργα πολυτελή και δαπανηρά, απευθύνονται σε ανώτερους κύκλους

- Εμφανίζονται τον 12ο αι. και παράγονται ως το α’ μισό του 14ου

- Σώζονται περίπου 50

- 11 μεγάλων διαστάσεων, προσκύνησης

- Οι υπόλοιπες πολύ μικρής κλίμακας (micromosaics), ιδιωτικής λατρείας, κυρίως του 14ου αι.

Παναγία Οδηγήτρια,

τέλη 12ου αι., μονή Σινά

Χ

Χ

Ο άγιος Θεόδωρος, α’ τέταρτο

14ου αι., Mουσείο Ερμιτάζ

(9Χ7,4 εκ.)

Υλικά και τεχνική

Θεοτόκος η «Επίσκεψις»,

τέλη13ου αι., ΒΧΜ

Ο άγιος Ιωάννης ο

Πρόδρομος, α΄μισό 14ου αι., Βενετία, θησαυρο-φυλάκιο

Αγίου Μάρκου

Μεσοβυζαντινές ψηφιδωτές εικόνες

Ο Χριστός Ελεήμων,

α’ μισό 12ου αι., Βερολίνο,

Skulpturen-sammlung

und Museum für Byzantinische

Kunst(74,5X52 εκ.)

Ο Χριστός Παντοκράτωρ, μέσα 12ου αι., Φλωρεντία,

Εθνικό Μουσείο

Παναγία Οδηγήτρια, 12ος αι.,

μονή Χελανδαρίου

Παναγία Οδηγήτρια,

τέλη 12ου αι., μονή Σινά

Παναγία Οδηγήτρια, τέλη 12ου αι., μονή Σινά

Ο άγιος Γεώργιος, 12ος αι.,

μονή Ξενοφώντος,Άγιο Όρος

Ο άγιος Δημήτριος, 12ος αι.,

μονή Ξενοφώντος,Άγιο Όρος

Η Μεταμόρφωση, τέλη 12ου αι.,

Λούβρο(52Χ36 εκ.)

Η Μεταμόρφωση, τέλη 12ου αι.,

Λούβρο

Η Μεταμόρφωση, τέλη 12ου αι., Λούβρο

O άγιος Νικόλαος, 12ος αι., Aachen-

Burtscheid(22Χ16 εκ.)

Υστεροβυζαντινές ψηφιδωτές εικόνες

Θεοτόκος η «Επίσκεψις»,

τέλη13ου αι., ΒΧΜ

Θεοτόκος Οδηγήτρια

(«Παμμακάριστος»), π. 1260-1290,

Κωνσταντινούπολη, πατριαρχικός ναός

Αγίου Γεωργίου(0,85Χ0,60)

Άγιος Ιωάννηςο Πρόδρομος,

π. 1280, Κωνσταντινούπολη, πατριαρχικός ναός

Αγίου Γεωργίου(0,95Χ0,62)

Θεοτόκος Οδηγήτρια, α’ τέταρτο

14ου αι., Σόφια

(Ηράκλεια Θράκης)98Χ80 εκ.

Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος,

13ος αι., μονή Μεγίστης

Λαύρας

Ο άγιος Νικόλαος,

τέλη 13ου αι., μονή

Σταυρονικήτα,Άγιο Όρος

Μονή Εσφιγμένου

…

Χριστός Παντοκράτωρ,

α΄μισό 14ου αι., Chimay,

Βέλγιο(12Χ10,6 εκ.)

Η Άκρα Ταπείνωση,

π. 1300, Ρώμη,

Santa Croce in Gerusaleme(19Χ13 εκ.)

Η Άκρα Ταπείνωσις, π. 1300, μονή

Τατάρνας Ευρυτανίας

Παναγία Ελεούσα, αρχές

14ου αι., ΜΕΤ

(11,2 Χ 8,6 εκ.)

Παναγία Ελεούσα, αρχές

14ου αι., ΜΕΤ

(11,2 Χ 8,6 εκ.)

Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, α΄μισό

14ου αι., Βενετία, θησαυροφυλάκιο

Αγίου Μάρκου(ύψ. 23,5 εκ.)

Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, α΄μισό

14ου αι., Βενετία, θησαυροφυλάκιο

Αγίου Μάρκου

Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, α΄μισό 14ου αι., Βενετία, θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου

Άγιος Γεώργιος,

αρχές 14ου αι., Παρίσι, Λούβρο

(διάμ. 22 εκ.)

Ο άγιος Δημήτριος, 14ος αι., Αncona,

Sasoferrato

Ο άγιος Δημήτριος, 14ος αι., Αncona,

Sasoferrato

Ο άγιος Δημήτριος, 14ος αι., Αncona,

Sasoferrato

Ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων,

α’ μισό 14ου αι., Mουσεία Βατικανού

(14Χ6,4 εκ.)

Ο άγιος Θεόδωρος ο

Στρατηλάτης, α’ τέταρτο

14ου αι., Mουσείο Ερμιτάζ

(9Χ7,4 εκ.)

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος,

π. 1325, Ουάσινγκτον,

Dumbarton Oaks(μονή Βατοπεδίου)

Eικόνα τεσσάρων ιεραρχών, α’ τέταρτο

14ου αι., Mουσείο Ερμιτάζ

(9Χ7,4 εκ.)

Η αγία Άννα, α’ τέταρτο

14ου αι.,μονή

Βατοπεδίου

Οι Άγιοι Τεσσαράκοντα,

π. 1300, Ουάσινγκτον,

Dumbarton Oaks

(22X16 εκ.)

Οι Άγιοι Τεσσαράκοντα, π. 1300, Ουάσινγκτον, Dumbarton Oaks.

O Eυαγγελισμός, α’ τέταρτο 14ου αι.,

V&A

Η Σταύρωση, τέλη 13ου αι.,

Βερολίνο, Skulpturen-

sammlung und Museum für

Byzantinische Kunst(26Χ19,5 εκ.)

Το δίπτυχο της Φλωρεντίας, …

Το δίπτυχο της Φλωρεντίας, α’ μισό 14ου αι., Santa Maria del Fiore, 27X17,7 εκ.

Το δίπτυχο της Φλωρεντίας,

α’ μισό 14ου αι., Santa Maria del

Fiore

Το δίπτυχο της Φλωρεντίας,

α’ μισό 14ου αι., Santa Maria del

Fiore,

Το δίπτυχο της ΦλωρεντίαςO Eυαγγελισμός του V&A