Post on 28-Jun-2020
Energie prestatie gebouwenAandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
>> Als het gaat om energie en klimaat
Bouwkundige aspecten
Warmteweerstand dichte geveldelen
• Tussentijdsecontrole:controleerdeRc-waardevandedichte
delendoordediktevanhetisolatiemateriaaltemeten
endeλ-waardevanhetverpakkingsmateriaalaftelezenen
vervolgensindicatiefdeRc-waardetebepalen.Letopbij
hogeRc-waardenindeberekeningincombinatiemet
geringeisolatiediktesoptekening.Controleerofindatgeval
ookdaadwerkelijkhoogwaardigeisolatietoegepastwordt.
Letookopbijhoutskeletbouwelementenincombinatie
methogeisolatiewaarden:isereenkoudebrugonderbreking
(isolatielaagjevan20of30mm)voorhetstijl-enregelwerk
toegepast?
• Tussentijdsecontrole:kijkofdeisolatiegoedaansluit,
zowelonderlingalsophetbinnenspouwblad,envergenoeg
doorloopt.Slechtaansluitendeisolatieleverteenaanzienlijke
verlagingvandewarmteweerstandop.
Warmteweerstand ramen en deuren
• Tussentijdsecontrole:controleeropdebouwofde
toegepasteglassoortenkozijnstrokenmetdegegevensuit
EPC-berekening.Kijkindespouwvanhetglasofopstickers
vooreentypeaanduiding.
• Eindcontrole:controleerdeaanwezigheidvanbuitenzonwering
enbijutiliteitsbouwdaarnaastofhetjuistetypeaanwezigis
(handbediendofautomatisch).
Infiltratie
• Controleerofhetgebouwtypeendebouwwijzeovereenkomen
metdevergunningsaanvraag.
• Controleeringevalvaneenopgegeveneigenwaardevoor
deqv10;specofervolgensdekwaliteitsborgingsproceduregewerkt
wordt.
• Bijtwijfeloverdeopgegevenluchtdichtheidkanereventueel
eenluchtdichtheidsmetinggedaanworden(voorwoningeneen
zogenaamdeblowerdoortest,voorutiliteitsgebouweneenlucht-
dichtheidsbeproevingvaneenrepresentatiefdeelvandegevel).
2Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Thermische capaciteit
• Tussentijdsecontrole:controleerofhetjuistetype(massieve
oflichte)constructieswordentoegepastvoordevloeren,
binnenspouwbladenenwoningscheidendewanden.
Utiliteitsbouw
• Tussentijdsecontrole:controleerofhettoegepastevloertype
overeenkomtmetdevergunning.
• Tussentijdsecontrole:controleeroferbetonkernactivering
wordttoegepast.Ditisteherkennenaandeaanwezigheid
vaneenleidingnetindeconstructievevloer,bijvoorbeeld
tezienbijhetstortenvandevloeren.
• Eindcontrole:controleerofhetjuistetypeplafondistoegepast:
geslotenofgeen/open.
Zomercomfort
• Tussentijdsecontrole:controleerofdeaan-ofafwezigheid
vaneenkoelsysteemovereenkomtmetdevergunning.
• Eindcontrole:controleerofdeaanwezigheidvan
buitenzonweringen/ofoverstekkenen/ofzonwerendglas
overeenkomtmetdevergunning.
3Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Installaties
Verwarming
Warmteafgiftesystemen
• Eindcontrole:alsergekozenisvooreen
LT-verwarmingssysteemcontroleerdanopdebouwplaatsofer
ookeenLT-afgiftesysteemwordttoegepast,zoalsbijvoorbeeld
vloerverwarming,klimaatplafondsofbetonkernactivering.
Alsergedeeltelijkradiatorenofconvectorenwordentoegepast,
controleerdanopdebouwplaatsofditLT-radiatoren(dat
wilzeggenvergroteradiatoren)zijn.Bijwoningengaathet
hierbijomhetafgifte-systeemindewoonkamer.
• Eindcontrole:controleerbijwoningenofereenregeling
voordeverwarmingeningevalvaneencollectieve
verwarmingsinstallatieoferindividuelebemeteringis
aangebracht.
• Eindcontrole:controleerbijutiliteitsbouwofersprakeisvan
individueleregelingopverwarming.Ditishetgevalalsde
gebruikersvanhetpandopvertrekniveauhetklimaatkunnen
beïnvloeden.
CV-ketels
• Eindcontrole:controleerhettypeaandehandvanhet
Gaskeurlabelophettoestel.
• Eindcontrole:alsgebruikgemaaktisvaneenkwaliteits-
verklaring:ganaofhetjuistetoestelisgeplaatst.
Gebouwgebonden warmtekracht en microWKK
• Controleeropdebouwplaatsofhetafgiftesysteemvoor
verwarming(LTofHT)overeenkomtmetdevergunning.
• Controleeropdebouwplaatsoferinderdaadeenmicro-WKK
metHRe-labelgeplaatstis,alsditindevergunningis
aangegeven.
• Controleerofhetnominalevermogenvandetoegepaste
WKKovereenkomtmetdevergunning.
Warmte- en koudeopslag in de bodem
• Controleeropdebouwplaatsoferbijseizoensopslag
incombinatiemeteenwarmtepomplagetemperatuur-
verwarmingwordttoegepast.
4Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Warmtepompen
• Tussentijdsecontrole:controleerofhetjuistetypebron
wordttoegepast.Metnamebronnenindebodemzullen
alineenvroegstadiumwordenaangelegd.
• Tussentijdse/eindcontrole:controleerofereenlage
temperatuurverwarmingssystemenwordttoegepast.
• Eindcontrole:controleerofhetjuistetypewarmtepompis
geplaatst:eenelektrischewarmtepompofeengasgedreven
warmtepomp.
• Eindcontrole:ganaofaandachtisbesteedaandebeperking
vandegeluid-entrillingshinder.Zomoetbijwoningende
warmtepompbijvoorkeurineengoedgeïsoleerdeaparte
berginggeplaatstworden,ennietineengangkast.Letvooral
opbijplaatsinginruimtendiegrenzenaanverblijfsruimten.
Hybride warmtepompen
• Tussentijdse/eindcontrole:controleerindienvantoepassing
ofereenlagetemperatuurverwarmingssystemenwordt
toegepast.
• Eindcontrole:controleerofhetjuistetypehybride
warmtepompisgeplaatst.
• Eindcontrole:ganaofaandachtisbesteedaandebeperking
vandegeluid-entrillingshinder.Zomoetbijwoningende
warmtepompbijvoorkeurineengoedgeïsoleerdeaparte
berginggeplaatstworden,ennietineengangkast.Letvooral
opbijplaatsinginruimtendiegrenzenaanverblijfsruimten.
Externe warmtelevering
• Tussentijdsecontrole:controleerbijwoningenof
de(voorbereidingvoor)eenafleversetaanwezigis,
alsditindevergunningisopgenomen.
• Eindcontrole:controleerofhetjuistetypetoestel
voorwarmtapwaterverwarmingistoegepast.
Zonneboilercombi
• Eindcontrole:controleeropdebouwplaatsofde
zonnecollectorendusdanigzijngeplaatstdatergeen
schaduwopvalt.
• Eindcontrole:controleeropdebouwplaatsglobaalof
decollectordejuisteoppervlakteheeft.
• Eindcontrole:controleeropdebouwplaatsglobaalof
decollectorindejuisteoriëntatierichtingisgeplaatst.
Hulpenergie en pompen
• Controleeropdebouwplaatsoferautomatische
toerenregelingopdecirculatiepompenwordttoegepast
alsditindeberekeningisaangegeven.
5Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Ventilatie
Ventilatiesystemen woningbouw
• Tussentijdsecontrole:controleeringevalvangebalanceerde
ventilatietussentijdsoferinderdaadsparingenvoor
ventilatiekanalenwordenopgenomenindevloeren.
• Eindcontrole:controleeropdebouwofhetventilatiesysteem
overeenkomtmetdeEPC-berekening.Letmetnamegoed
opbijsystemenmettijdsturingofCO2-sturing.Afhankelijk
vanhettoegepastesysteemdientereencentraleregelunit
ofCO2-sensortezijn,ofinmeerderezonesofzelfsinelke
verblijfsruimte.
• Eindcontrole:controleerbijdetoepassingvanzelfregelende
roostersofvraaggestuurderoostersindeEPCofdezeook
daadwerkelijkoveralwordentoegepast.Bijzelfregelende
roostersmoeteenklepaanwezigzijn,dietezieniswanneer
debinnenkapverwijderdwordt.Vraaggestuurderoosterszijn
teherkennenaaneenregelunitopelkrooster.
• Eindcontrole:warmteterugwinningkanopbasisvan
gelijkwaardigheidwordengewaardeerd.Gaopdebouwna
ofdaadwerkelijkhettoesteluitdegelijkwaardigheidsverklaring
isgeplaatst.
Ventilatoren woningbouw
• Controleeropdebouwofhettypeventilatorkloptmetde
invoerindeEPC-berekening.
Ventilatiesystemen utiliteitsbouw
• Tussentijdsecontrole:controleeroftypeventilatiesysteem
wordtaangebrachtdatisopgenomenindeEPC-berekening.
• Eindcontrole:controleerofhettypewarmteterugwinning
overeenkomtmetdeEPC-berekening.
Ventilatoren utiliteitsbouw
• Veelalzijndetechnischespecificatiesvandeventilatorendoor
middelvaneentypeplaatjeopdeventilatorofdebetreffende
delenvandeluchtbehandelingskastaangegeven.Controleer
opdebouwplaatsofdegegevensopdetypeplaatjes
overeenkomenmetdeindeberekeningingevoerdegegevens.
6Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Warmtapwater
Afgifterendement warmwatersysteem
• Controleeropdebouwplaatsdepositievanhet
opwekkingstoestelvoorwarmwater,metnamebijkorte
leidinglengten.
• Controleerdediametervandeuittapleidingen,metname
wanneerindeberekeningdiametersvan10mmofkleiner
zijnopgegeven.Eendiametervan≥10mmkomtnamelijk
hetmeestevoor.
Distributierendement warmwatersysteem
• Tussentijdsecontrole:controleerofbijtoepassingvaneen
circulatieleiding,eencollectieftapwatersysteemofexterne
warmteleveringdecirculatieleidingenvandejuistedikte
isolatiewordenvoorzien.
• Controleerofdeaan/afwezigheidvaneenafleverset
voorwarmtapwaterovereenkomtmetdeberekening.
Elektrische/elektro boiler
• Controleeropdebouwofdeafstandvandetappuntentot
deelektrischeboilerjuistis.
Combiketel
• Controleeropdebouwdeafstandenaanwezigheidvan
detappunten.
• Ganaofereenvoorzieningisgetroffenvoorhetafvoeren
vandeverbrandingsgassen.
• Gasgestooktetoestellenkunnenvanéénofmeergaskeurlabels
zijnvoorzien.Controleeropdebouwofdeinvoergegevensbij
deEPC-berekeningkloppenmetdelabelsopdeCV-ketel
(HR,HRww,CW).
• Ganaofhettypewarmtapwatertoestel(bijvoorbeeld
HR-combiketel)eenlogischecombinatievormtmethet
typeverwarmingstoestel(indatgevaleenHR-100,HR-104
ofHR-107ketel).
Externe warmtelevering
• Hetisgebruikelijkdegeleverdewarmtevoorzowel
ruimte-alstapwaterverwarmingtegebruiken.Controleer
opdebouwplaatsofer(voorbereidingenvoor)eenafleverset
voorwarmtapwaterbereidingaanwezigis.
• Inwoningenmetexternewarmteleveringismeestalgeen
gasaansluitingaanwezig.Controleeropdebouwplaatsde
afwezigheidvaneengasaansluiting.
Combiwarmtepomp
• Controleerofhetjuistetypewarmtepompistoegepast.
• Controleeropdebouwofhetjuistemerkentypewarmte-
pompistoegepast,zekeringevalvaneengelijkwaardigheids-
ofkwaliteitsverklaring.
7Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Warmtepompboiler
• Eenwarmtepompboilerkannietincombinatiemet
warmteterugwinningwordentoegepast.
Dewarmtedieindeventilatieretourluchtaanwezigis,
kanslechtsvoorééndoelgebruiktworden:ofwelvoorde
verwarmingvanwarmtapwaterofwelvoordevoorverwarming
vandeventilatielucht.Controleeropdebouwplaatsdusde
afwezigheidvanwarmteterugwinning.
• Uiteraardishettoepassenvaneenwarmtepompboileralleen
mogelijkwanneerineengebouwdeventilatieluchtmechanisch
wordtafgezogen.Dewijzevantoevoerisnietvanbelang
voorditsysteem,enkanduszowelmechanischalsnatuurlijk
wordengerealiseerd.Controleeropdebouwplaatsof
mechanischeafzuigingaanwezigis.
Zonneboiler
Eindcontrole:
• Controleerglobaalofdecollectordejuistegrootteheeft.
Bijeengemiddeldhuishoudenishetcollectoroppervlak
vooreenzonneboiler2.7-2.8m2.
• Controleerofdecollectoropdejuisteoriëntatieisgeplaatst.
• Controleerofergeenschaduwopdecollectorvalt.
• Controleerofdehellingshoekvandecollectorjuistis.
Douchewaterwarmteterugwinning
• Tussentijdsecontrole:ControleerofdedoucheWTWgeplaatst
wordtenofhettypeovereenkomtmetdeberekening.
• Tussentijdsecontrole:Controleerdemaniervanaansluiten
vandedoucheWTW.
Hulpenergie
• Controleerbijtoepassingvaneenzonneboilerofhettype
overeenkomtmethettypedatindeberekeningis
aangehouden.
8Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Koeling
Compressiekoeling
• ControleeropdebouwoferinderdaadeenHT-afgiftesysteem
(zoalsbetonkernactivering,vloerkoelingofeenklimaatplafond)
istoegepastalsditindeberekeningisopgegeven.
• Controleeropdebouwoferinderdaadeenlagetemperatuur
koudebron(zoalseenaquiferofbodemwarmtewisselaars)
istoegepastalsditindeberekeningisaangegeven.
• Controleeropdebouwoferinderdaadeenverdampings-
condensorofnattekoeltorenwordttoegepastalsditinde
berekeningisaangegeven.
Koudeopslag in de bodem
• Controleeropdebouwplaatsdeafwezigheidvaneen
koelmachine,wanneereralleenkoudeopslagindeberekening
isaangegeven.
Hulpenergie en pompen
• Controleeropdebouwplaatsoferautomatischetoeren-
regelingopdecirculatiepompenwordttoegepastalsditin
deberekeningisaangegeven.
• Controleeropdebouwplaatsofereenkoeltorenistoegepast
alsditindeberekeningisaangegeven.
Bevochtiging (utiliteitsbouw)
• Controleeropdebouwplaatsof,bijtoepassingvan
waterbevochtiging,continugebruikwordtgemaaktvan
verswater.Ditinverbandmethetgevaarvanbacteriën.
• Controleerofhettypebevochtigingssysteemovereenkomt
metdeberekening.
Verlichting (utiliteitsbouw)
Lichtregelsystemen
• Gaopdebouwnaofdelichtregelingovereenkomtmet
hetgeenindeberekeningisaangehouden.Metnamein
gevalvandaglichtregelingen/ofveegschakeling.
• Controleeropdebouwoftenminste70%vande
verlichtingsarmaturenisvoorzienvanarmatuurafzuiging
alsditindeberekeningaangegevenis.
• Controleerofdeaanwezigheidsdetectiedaadwerkelijk
aanwezigis.Aanwezigheidsdetectiemaginrekening
gebrachtwordenalsinmeerdan70%vaneenrekenzone
aanwezigheidsdetectieaanwezigis.
9Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
Verlichtingssystemen
• Controleeropdebouwglobaalofhetopgegevenvermogen
voorverlichtingjuistis.Devermogensvandelampen
zijnveelalopdelampenzelfgedrukt.Devermogensvan
devoorschakelapparatuurzijnopdebouwmoeilijker
tecontroleren,maaralsvuistregelkunjestellendatbij
elektronischehoogfrequentevoorschakelapparatenhet
vermogencirca10%vanhetvermogendatvandelampenis.
• Hetgeïnstalleerdevermogenishetvermogenvandelampen
inclusiefvoorschakelapparatuur!
• Inprincipehoeftalleenhetgeïnstalleerdevermogenvan
degebouwgebondenverlichtingindeberekeningtezijn
opgenomen.Devermogensvanlossebureaulampenmogen
dusbuitenbeschouwingwordengelaten.
Zonnecellen (PV-cellen)
• Controleeropdebouwdeoriëntatie,hellingshoeken
oppervlaktevandezonnecellen.
• Controleerookbelemmeringenenbeschaduwing.
Deopbrengstvaneenzonnepaneeldaaltdrastischalseen
deelvanhetpaneelwordtbeschaduwd.Meestalbestaateen
zonnepaneeluiteenaantalinseriegeschakeldezonnecellen
(datbetekentdatwanneerééncelgeenzonlichtontvangt,
deheleseriegeenstroomlevert).Ookkaneenaantalpanelen
inseriegeschakeldzijn,waardoorhetzelfdeeffectopgrotere
schaalkanoptreden.
• DeenergieopbrengstvanverschillendePV-systemenloopt
nogaluiteen:controleerbijniet-forfaitaireWatt-
piekvermogensopdebouwofhettypePV-paneelklopt
methettypedatindeberekeningisaangehouden.
• Wanneerindeberekeningisuitgegaanvandeforfaitaire
Watt-piekvermogen(zieparagraaf5.7.1),controleerdan
opdebouwofhetjuistetypePV-panelenistoegepast
(monokristallijn,multikristallijnetc).;
• DeenergieopbrengstvaneenkoudPV-systeemishogerdan
vaneenwarmPV-systeem.Doorhetsysteemteventileren
wordtdetemperatuurverlaagd,endaarmeedeopbrengst
verhoogd.Controleeropdebouwofhetsysteem
daadwerkelijkwordtgeventileerd.Ditisafhankelijkvanhet
typebouwintegratie.
PVT
• Controleerdezelfdepuntenalsbijdetoepassing
vaneenzonneboiler,zieparagraaf5.3.10;
• Controleerdezelfdepuntenalsbijdetoepassing
vanPV-panelen,zieparagraaf5.7.1;
• Controleeropdebouwofhetjuistesysteemistoegepast:
afgedektofonafgedekt.
10Energie prestatie gebouwen Aandachtspunten energieprestatie controle bouwplaats
DivisieNLEnergieenKlimaatvoertinopdrachtvanhet
ministerievanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrelaties
hetprogramma‘Energie&GebouwdeOmgeving’uit.
Wijbiedenprofessionelemarktpartijenenoverheden
ondersteuningbijenergiebesparing,duurzameenergie
enCO2-reductievandegebouwdeomgeving.
AgentschapNL
NLEnergieenKlimaat
Croeselaan15
Postbus8242|3503RE Utrecht
T+31(0)886029200
©AgentschapNL|juni2012
Publicatie-nr.2EGOW1218
DezepublicatieisinopdrachtvanAgentschapNLdoorDGMRopgesteld.Ditdocument
bevatde'Aandachtspuntencontrolebouwplaats'uithet'Handboekgemeenten
Energieprestatiegebouwen'.Verwijzingenindetekstverwijzennaardithandboek.
Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld
kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten.
AgentschapNLiseenagentschapvanhetministerievanEconomischeZaken,Landbouwen
Innovatie.AgentschapNLvoertbeleiduitvoordiverseministeriesalshetgaatomduurzaamheid,
innovatieeninternationaal.AgentschapNLishétaanspreekpuntvoorbedrijven,kennisinstellingen
enoverheden.Voorinformatieenadvies,financiering,netwerkenenwet-enregelgeving.
DedivisieNLEnergieenKlimaatversterktdesamenlevingdoortewerkenaandeenergie-en
klimaatoplossingenvandetoekomst.