«Αειφόρος ανάπτυξη και τουρισμός: Διερεύνηση του βαθμού ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εφαρμογής αειφόρων πρακτικών στα τουριστικά

καταλύματα της Αθήνας. Εμπόδια και προοπτικές»

Υπό: Κούτρου ΓεωργίαΥπεύθυνη καθηγήτρια: Δρ. Εβρένογλου Λευκοθέα

Ορισμός και είδη τουρισμού Τουρισμός είναι η

πρόσκαιρη μετακίνηση ανθρώπων από τον τόπο της μόνιμης διαμονής τους σε έναν άλλο, με αποκλειστικό σκοπό την ικανοποίηση των τουριστικών αναγκών ή επιθυμιών τους, που όμως δεν είναι πάντα ανάγκες ή επιθυμίες ξεκούρασης και αναψυχής, καθώς και η οργανωμένη προσπάθεια για την προσέλκυση, υποδοχή και καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση αυτών των ανθρώπων.

Πολιτιστικός τουρισμός Επαγγελματικός τουρισμός Θεραπευτικός τουρισμός Αθλητικός τουρισμός Θρησκευτικός τουρισμός Αστικός τουρισμός Θαλάσσιος τουρισμός Οικολογικός τουρισμός Ορεινός τουρισμός Αγροτικός τουρισμός

Επιπτώσεις του τουρισμούΣτο φυσικό περιβάλλον (οικοσυστήματα και

πόρους: έδαφος, χλωρίδα, πανίδα, τοπίο, αέρας, θάλασσα, νερά).

Στο δομημένο περιβάλλον (αρχιτεκτονική κληρονομιά, δομή, λειτουργία και δυναμική των ανθρώπινων οικισμών).

Στο κοινωνικό περιβάλλον (θεσμούς, ήθη και έθιμα).

Στο οικονομικό περιβάλλον (τοπική, περιφερειακή, εθνική κλίμακα).

Ορισμός αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης

Αειφόρος τουριστική ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη που έχει ικανοποιήσει τις ανάγκες των σημερινών τουριστών και των περιοχών υποδοχής τους, προστατεύοντας ταυτόχρονα και ενισχύοντας τη δυνατότητα ικανοποίησης αντίστοιχων αναγκών στο μέλλον.

Οδηγεί στη διαχείριση όλων των πόρων κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να εκπληρωθούν οι οικονομικές, κοινωνικές και αισθητικές ανάγκες, διατηρώντας ταυτόχρονα την πολιτισμική ακεραιότητα, τις βασικές οικολογικές διαδικασίες, τη βιολογική ποικιλομορφία και τα συστήματα υποστήριξης της ζωής.

Αειφόρος Τουριστική Ανάπτυξη στον Ελλαδικό χώρο

Ανάπτυξη ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού

Προώθηση μέτρων προστασίας φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος

Προώθηση προγραμμάτων κατάρτισης επιχειρηματιών και εργαζόμενων του τουριστικού κλάδου, σχετικά με την αειφόρο τουριστική ανάπτυξη

Προώθηση μέτρων αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος (κίνητρα για φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις, περιβαλλοντική εκπαίδευση κ.α.)

Υλικό και Μεθοδολογία ΈρευναςΩς υλικό της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν 15 τουριστικά

καταλύματα του κέντρου της Αθήνας τα οποία διαθέτουν περισσότερες από 30 κλίνες.

Ως μέσο συλλογής των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο.

Κατηγοριοποίηση και κωδικοποίηση των απαντήσεων των ερωτήσεων

Έλεγχος ορθής εισαγωγής των δεδομένων μέσω του προγράμματος SPSS

Χρήση της μεθόδου της σύγκρισης των πινάκων/γραφημάτων συχνότητας δύο ή περισσότερων μεταβλητών

Ανάλυση στατιστικών συσχετίσεωνΣχολιασμός αποτελεσμάτων

Τύπος επιχείρησης

Η συντριπτική πλειοψηφία των τουριστικών καταλυμάτων ήταν ξενοδοχειακές μονάδες σε ποσοστό 86,7% ενώ μόνο το 13,3% ήταν

ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Από τις ξενοδοχειακές μονάδες που ερευνήθηκαν το 38,5% αυτών ήταν κατηγορίας 1 Αστέρος, το 30.8% ήταν 2 Αστέρων

ενώ μόλις το 15,4% ήταν κατηγορίας 4 και 5 Αστέρων.

Το 50% των ενοικιαζόμενων δωματίων είναι 1 κλειδιού ενώ το υπόλοιπο 50% είναι 2 κλειδιών

Το 46,7% των τουριστικών καταλυμάτων έχει 30-50 κλίνες ενώ το 13,3% έχει από 51-100 κλίνες. Σε ποσοστό 33,3% βρίσκονται τα τουριστικά καταλύματα που έχουν από 151-200 κλίνες ενώ μόλις το 6,7% έχει πάνω από 501 κλίνες.

Περίοδος λειτουργίας καταλυμάτων

Το 93,3% των ξενοδοχειακών μονάδων λειτουργεί όλο το χρόνο ενώ μόλις το 6,7% λειτουργεί κατά την κύρια τουριστική σεζόν Απριλίου-Οκτωβρίου.

Πιστεύετε ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική για τον τομέα του τουρισμού;

Η πλειοψηφία των ιδιοκτητών των τουριστικών καταλυμάτων σε ποσοστό 80% θεωρούν ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική για να μπορέσει να ανθίσει ο τομέας του τουρισμού.

 Κατά την γνώμη σας τα τουριστικά καταλύματα επιβαρύνουν το φυσικό περιβάλλον;

Όλοι οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων συμφωνούν ότι τα τουριστικά καταλύματα επιβαρύνουν το φυσικό περιβάλλον.

Μεγαλύτερη επιβάρυνση ανά τομέα

Μεγαλύτερη επιβάρυνση προκαλεί η αυξημένη κατανάλωση νερού και η αυξημένη παραγωγή απορριμμάτων.

Σε ποσοστό 26,7% οι ιδιοκτήτες των τουριστικών καταλυμάτων αντιλαμβάνονται τον όρο «Αειφόρος Τουριστική Ανάπτυξη» ως αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος ως μέσο για την ανάπτυξη του τουρισμού ενώ

αντίστοιχο ποσοστό ως την διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ φυσικού περιβάλλοντος και τουριστικών δραστηριοτήτων.

Μεγαλύτερη ενημέρωση για τις παρακάτω υπηρεσίες και διαδικασίες υποστήριξης των «πράσινων» τουριστικών επιχειρήσεων;

Όσον αφορά τις υπηρεσίες και διαδικασίες υποστήριξης των «πράσινων» τουριστικών επιχειρήσεων οι ιδιοκτήτες ήταν περισσότερο ενημερωμένοι σε ποσοστό 40% τόσο για το ISO 14001 όσο και για τις φοροαπαλλαγές

σε ξενοδοχεία για εξοικονόμηση ενέργειας.

Μεγαλύτερη ενημέρωση ανά πρόγραμμα

Πάνω από τους μισούς ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων σε ποσοστό 53,3% ήταν πολύ καλά ενημερωμένοι για το πρόγραμμα LIFE σε

ποσοστό 33,3% ακολουθεί το πρόγραμμα Green Globe.

Στην επιχείρησή σας εφαρμόζεται κάποιο πρόγραμμα αειφορικής διαχείρισης των φυσικών πόρων;

Η συντριπτική πλειοψηφία των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων σε ποσοστό 93,3% εφαρμόζει κάποιο πρόγραμμα αειφορικής

διαχείρισης των φυσικών πόρων ενώ μόλις το 6,7% των ιδιοκτητών δεν μπαίνει στην διαδικασία να εφαρμόσει κάποιο πρόγραμμα.

Μεγαλύτερος βαθμός επιρροής καθενός από τους παρακάτω παράγοντες για της εφαρμογή τις φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών;

Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων εφαρμόζει κάποια φιλοπεριβαλλοντική πρακτική εξαιτίας του φόβου καταβολής

προστίμου.

Η Άποψη «Όσο πιο ελκυστική από άποψη ενδιαφέροντος είναι µια περιοχή τόσο

περισσότερο κινδυνεύει περιβαλλοντικά από τους αυξημένους αριθµούς των επισκεπτών»

σχετίζεται σημαντικά με την Άποψη «Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν ότι απαραίτητη

προϋπόθεση µακροχρόνιας επιβίωσης είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό θα αυξάνει την ικανοποίηση των τουριστών και θα εξασφαλίσει την ευηµερία των επιχειρήσεων».

Το 91,7% των ερωτηθέντων συμφωνεί και με τις δυο απόψεις.

Η Άποψη «Είµαστε υποχρεωμένοι να παραδώσουµε στις επόµενες γενιές

αναλλοίωτο το φυσικό περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους όπως οι ίδιοι τους κληρονοµήσαµε»

σχετίζεται σημαντικά με την Άποψη «Η ανάγκη µιας τουριστικής περιβαλλοντικής πολιτικής είναι

επιτακτική δεδοµένου ότι το περιβάλλον εκτός από την ίδια τη ζωή µας επηρεάζει αποφασιστικά τη βιωσιµότητα των τουριστικών προορισµών και επιχειρήσεων».

Το 88,9% των ερωτηθέντων συμφωνεί και με τις δυο απόψεις.

Η Άποψη «Ο τουρισµός και το περιβάλλον είναι έννοιες αλληλένδετες διότι

χωρίς φυσικό περιβάλλον δεν µπορεί να αναπτυχθεί τουρισµός»

σχετίζεται σημαντικά με την Άποψη «Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν ότι

απαραίτητη προϋπόθεση µακροχρόνιας επιβίωσης είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό θα αυξάνει την ικανοποίηση των τουριστών και θα εξασφαλίσει την ευηµερία των επιχειρήσεων».

Το 100% των ερωτηθέντων συμφωνεί και με τις δυο απόψεις

Η Άποψη

«Όσο πιο ελκυστική από άποψη ενδιαφέροντος είναι µια περιοχή τόσο περισσότερο κινδυνεύει περιβαλλοντικά από τους αυξημένους αριθµούς των επισκεπτών»

σχετίζεται σημαντικά με την ερώτηση «Πιστεύετε ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική για τον

τομέα του τουρισμού»

Το 91,7% όσων απάντησαν θετικά στην ερώτηση συμφωνεί και με την παραπάνω άποψη

Η Άποψη «Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν ότι

απαραίτητη προϋπόθεση µακροχρόνιας επιβίωσης είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό θα αυξάνει την ικανοποίηση των τουριστών και θα εξασφαλίσει την ευηµερία των επιχειρήσεων»

σχετίζεται σημαντικά με την ερώτηση «Πιστεύετε ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική

για τον τομέα του τουρισμού»

Το 100% όσων απάντησαν θετικά στην ερώτηση συμφωνεί και με την παραπάνω άποψη

Συμπεράσματα

Το 93,3% θεωρεί ότι ένα καλό περιβαλλοντικό προφίλ θα ωφελούσε οικονομικά την επιχείρηση τους.

Περίπου μισοί επιχειρηματίες τουριστικών καταλυμάτων γνωρίζουν τις προτιμήσεις των ευαισθητοποιημένων περιβαλλοντικά τουριστών.

Την τελευταία πενταετία περισσότεροι από τους μισούς ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων σε ποσοστό 53,3% έχουν ακούσει αρκετές φορές σχόλια τουριστών αναφορικά με τον περιβαλλοντικό ή μη περιβαλλοντικό χαρακτήρα των καταλυμάτων όπου διαμένουν.

Το 73,3% των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων πιστεύει ότι ο τουρισµός και το περιβάλλον είναι έννοιες αλληλένδετες

Το 80 % των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων πιστεύει ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση µακροχρόνιας επιβίωσης είναι η προστασία του περιβάλλοντος.

Οι περισσότερο διαδεδομένες πρακτικές είναι πρακτικές χαμηλού κόστους εφαρμογής. Το ίδιο ισχύει και για εκείνες τις πρακτικές που απαιτούν διαρκή παρακολούθηση και βελτίωση.

Υπάρχει υψηλή ευαισθητοποίηση για τα περιβαλλοντικά προβλήματα, η ενημέρωση και η εφαρμογή αειφόρων πρακτικών είναι μέτρια.

Όσον αφορά τα εμπόδια που εντοπίστηκαν στο να υπάρξει περισσότερη εφαρμογή φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών, αυτά είναι το οικονομικό κόστος και η έλλειψη ενημέρωσης.

Ανάμεσα στα κίνητρα σημαντικότερο είναι η πιθανή μείωση των λειτουργικών δαπανών για την εφαρμογή των πρακτικών όπως και η βελτίωση εικόνας της επιχείρησης.

Σημαντικό κίνητρο είναι και η οικονομική στήριξη της πολιτείας η οποία μέσω επιδοτήσεων και φοροαπαλλαγών μπορεί να ωθήσει τα ξενοδοχεία να επενδύσουν σε περισσότερο δαπανηρά συστήματα και πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας…