Αρωματικά φυτά: μέσο θεραπείας ή μαγγανείας;

Ιστορική αναδρομή

Εργασία των: Σαββίδου Νένα, Σκύφτη Νικολέτα,

Σεβαστίδη Θοδωρή, Τσελίδη Παναγιώτη

Στόχοι

Να μάθουμε:

• από πού ξεκίνησε η χρήση των αρωματικών φυτών ;• ποιοι ήταν αυτοί που τα πρωτοχρησιμοποίησαν ;• ποια βότανα χρησιμοποιούσαν ;• ήταν όντως αποτελεσματικά;

Πατέρας της Βοτανικής: ΘεόφραστοςΈργα του: ♦ «Περί Φυτών Ιστορία»

♦ «Περί Φυτών Αιτίαι»

Η σύγχρονη βοτανική επιστήμη, άρχισε νααναπτύσσεται αλματωδώς, χάρη στον μεγάλο

Σουηδό φυσιοδίφη Καρλ φον Λίνεν (ΚάρολοΛινναίο – 18ος αιώνας).

Ασχολήθηκαν επίσης με την καταγραφή των φυτών και βοτάνων:

♦ Ιπποκράτης ♦ Διοσκουρίδης ♦ Αριστοτέλης

Αναφορές για αρωματικά φυτά:

♦ Βαβυλωνιακές πηγές ♦ Παλαιά Διαθήκη ♦ Ελληνική Μυθολογία

Αδίαντος

• Ηταν γνωστό ως τονωτικό των μαλλιών.

• Ο Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε εναντίον του άσθματος.

• Χρησιμοποιήθηκε σε όλο τον κόσμο για πιτυρίαση, αλωπεκία και εμμηνορροϊκές δυσκολίες.

Αμυγδαλιά

• Όταν πέθανε ο Αιγύπτιος βασιλιάς Τουταγχαμών γύρω στο 1325 π.Χ. τα αμύγδαλα ήταν μία από τις τροφές που τοποθετήθηκαν στον περίφημο τάφο του για να τον τρέφουν στη μετά θάνατο ζωή του.

• Στους Έλληνες και τους Πέρσες αναφέρεται σαφώς ως εδώδιμο από τον 6ο π.Χ. αιώνα.

Άνηθος

Από τα άνθη του παρασκεύαζαν

άρωμα, ενώ το πρόσθεταν σε

διάφορα κρασιά που είχαν την

ονομασία ανηθίτης οίνος.

Βαλεριάνα

Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται:• σαν υπνωτικό,• αγχολυτικό, • κατευναστικό,• σε ασθενείς με επιληψία.

Γλυκάνισος

Χρησιμοποιείται από το 2000 π.Χ. ως αρωματικό, καρύκευμα και φάρμακο (σπασμολυτικές & αποχρεμπτικές ιδιότητες).

Δάφνη

• Ήταν ιερό δέντρο, αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα.

• Πρώτα οι Έλληνες και έπειτα οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να στεφανώνουν με κλαδιά δάφνης τους νικητές των αγώνων.

Δεντρολίβανο

• Διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών.

• Οι μαθητές όταν μελετούσαν το χρησιμοποιούσαν σα στεφάνι, χάρη στην ιδιότητά του να τονώνει τη μνήμη.

Ιπποφαές

• Κατά την εκστρατεία του Μ. Αλέξανδρου, τα άλογα θεραπεύονταν τρώγοντας τα φύλλα και τους καρπούς του και άρχιζε να γυαλίζει το τρίχωμα τους, έτσι δόθηκε και η ονομασία του (ίππο -; φάος = άλογο που γυαλίζει)

• Έτσι άρχισαν να το χρησιμοποιούν και οι στρατιώτες του, μαζί με τον ίδιο, για να είναι πιο ισχυροί στις εκστρατείες.

Λάπαθο

• πολύτιμες καθαρτικές ιδιότητες,

• η ρίζα του φυτού ήταν το μόνο μέρος το οποίο χρησιμοποιούσαν,

• ήταν χρήσιμο και στα δερματικά προβλήματα ,

Λεβάντα• τη χρησιμοποιούσαν για να

αρωματίζουν το νερό των λουτρών τους,

• τη χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή αρωματικών σαπουνιών και ηρεμιστικά βάλσαμα,

• χρησιμοποιούσαν τα άνθη της στα σκαλίσματα του κρεβατιού για να απομακρύνουν τους κοριούς,

• χρησιμοποιούσαν το αιθέριο έλαιο στα μαλλιά τους για να απωθηθούν οι ψείρες.

Λουϊζα

• πλούσιο σε αιθέρια έλαια

• η καταγωγή του είναι από την Αμερική.

Μαϊντανός

• εξουδετέρωση του αλκοόλ

• βασικό συμπλήρωμα της διατροφής των πολεμικών αλόγων

• τονωτικό και ευεργετικό για την ενδυνάμωση και υγεία των ζώων.

Μαντζουράνα

• Ο Ιπποκράτης τη χρησιμοποιούσε ως αντισηπτικό

• Τα κόκκινα άνθη της αναδίδουν ένα πολύ όμορφο άρωμα και χρησιμοποιούνται ευρέως στην αρωματοποιία

Μάραθος

• Ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο και την Ινδία.

• Ειδικότερα, ο Πλίνιος αναφέρει 22 φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού.

Μέντα• Αρωματικό στη μαγειρική, την οινοποιία

και στη φαρμακοποιία.• Οι αρχαίοι Έλληνες έτριβαν το τραπέζι

με δυόσμο πριν από το γεύμα.• Επίσης, αρωμάτιζαν το νερό τού

μπάνιου.• Στην Αρχαία Ελλάδα ο Ιπποκράτης και ο

Γαληνός χρησιμοποιούσαν την μέντα κατά της δυσπεψίας, κατά των νευρικών διαταραχών, κατά των ιλίγγων, της αϋπνίας, της γαστρίτιδας, του βήχα, του κρυολογήματος, του πονόλαιμου και ως αντισπασμωδικό.

Ραπάνι

• Το συνιστούσαν σαν ορεκτικό, αντιβηχικό, για τη διάλυση νεφρολίθων, χολόλιθων.

• Φάρμακο κατά της υδρωπικίας, του ερυσιπέλατος, της αρθρίτιδας και των ηπατικών παθήσεων.

Ρίγανη

• Την χρησιμοποιούσαν εσωτερικά (πίνοντας το αφέψημα της) σε σπασμούς, δηλητηριάσεις, κολικούς και εξωτερικά για να ανακουφίζουν πρηξίματα που πονούσαν.

• Κατά τους Ιπποκρατικούς θερμαίνει και αποβάλλει τα χολώδη προϊόντα.

Ροδιά

Η φλούδα της ρίζας και του καρπού της χρησιμοποιούνταν σαν ταινιοκτόνο και παρασιτοκτόνο των εντέρων.

Σέλινο

• Τονωτικό, διουρητικό και αντιπυρετικό.κατά της δυσπεψίας, της δυσοσμίας του στόματος, της δυσκοιλιότητας, της εμμηνορραγίας και για την επούλωση των τραυμάτων.

• Η ρίζα του θεωρείται ερωτικό διεγερτικό.

Σκιλοκρόμυδο ή ασκέλλα

Το συνιστούσαν ως διουρητικό,καρδιοτονωτικό, αποχρεμπτικό και επουλωτικό των τραυμάτων,

Σκόρδο

• πρόκληση δίψας, αποβολή της ταινίας του εντέρου

• θεραπεία για δαγκώματα από σκύλους, φίδια

• σε ανάμιξη με μέλι το σκόρδο χρησιμοποιείτο για τη λέπρα και τα εκζέματα.

Σπαράγγι

• το αφέψημα ρίζας σπαραγγιού βελτιώνει τη ροή των ούρων,

• θεραπεία των προβλημάτων των νεφρών, του ίκτερου και της ισχιαλγίας,

• το συνιστούσαν ως συλληπτικό ή ως αντιδιαρροϊκό φάρμακο.

Στομαχοβότανο - δίκταμο

• Οι γιατροί το έδιναν με ξύδι στους σπληνοπαθείς και με κρασί σ' αυτούς που υπόφεραν από το συκώτι.

• Το βότανο κάνει καλό στους πόνους του στομαχιού, εκκενώνει την κύστη και επιδρά στα ερεθισμένα μάτια.

Στόρακας

• Ο Ηρόδοτος συνάντησε τη γόμα αυτή στην Αραβία, όπου την έκαιγαν για να διώξουν από τα δέντρα «φτερωτά φίδια».

• Στην αρχαία Ελλάδα το στοράκι χρησιμοποιείτο σαν φάρμακο για το βήχα και το άσθμα (Διοσκουρίδης).

Σχίνος

Στην αρχαιότητα η μαστίχα χρησίμευε για καλλυντικούς σκοπούς, για να κολλούν τα βλέφαρα των ματιών.

Τορδύλιον

Οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν το ζουμί του βλαστού, ανακατεμένο με γλυκό κρασί, για τις αρρώστιες των νεφρών, έπρεπε όμως να λαμβάνεται για 10 μέρες.

Υοσκύαμος

• Οι Ιπποκρατικοί έδιναν τους σπόρους του παραισθησιογόνου αυτού φυτού, ανακατεμένους με κρασί, για τον πυρετό,τον τέτανο και για παραλύσεις.

• Ο Διοσκουρίδης χαρακτηρίζει αυτό το δύσμορφο και υπνωτικό βότανο σαν ακατάλληλο και το δίνει μόνο για παυσίπονο.

Φασκόμηλο

• Οι Άραβες πίστευαν ότι μπορούσε να θεραπεύσει τα πάντα.

• Οι Λατίνοι το θεωρούσαν το ιερό φυτό της αθανασίας και το χρησιμοποιούσαν σε τελετές.

• Οι Γάλλοι το ονομάζουν «ελληνικό τσάι» και το χρησιμοποιούν – όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι – τόσο στη μαγειρική, όσο και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Χαμολεύκη ή βηχάνι

Οι Ιπποκρατικοί το χρησιμοποιούσαν σε αρρώστιες του αναπνευστικού συστήματος δίνοντας τη ρίζα του ανακατεμένη με μέλι και γάλα.

Χαμομήλι

• Το χρησιμοποιούσαν σε υστερίες.

• Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν ως αντιπυρετικό στους διαλείποντες πυρετούς

• Ο Διοσκουρίδης το θεωρούσε εμμηναγωγικό.

Χολοκούκι

Με τους καρπούς του φυτού έφτιαχναν το «κνιδικόν έλαιον», που ήταν καθαρτικό.

Συμπέρασμα

Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήξαμε, βάσει της έρευνας που κάναμε, είναι πως οι φαρμακευτικές δράσεις των φυτών έγιναν αντιληπτές αιώνες πριν.

Όσον αφορά το θέμα, αν τελικά όντως ισχύουν αυτές οι δράσεις, συμπεραίναμε ότι, επειδή όντως έχουν κάποιες φαρμακευτικές ιδιότητες, ο άνθρωπος εμπιστευόταν τα αρωματικά φυτά και τα χρησιμοποιούσε ανάλογα.