Αρραβώνας - Γάμος

στο Σκοπό Ανατολικής Θράκης.

Τα έθιμα που πλαισιώνουν το γάμο είναι πάρα πολλά και διαφορετικά από λαό σε λαό, από τόπο σε τόπο, από εποχή σε εποχή.

Ξεχωριστά είναι και τα έθιμα που αφορούν τους γάμους που τελούνταν στο Σκοπό της Ανατολικής Θράκης, και συνεχίστηκαν στο Νέο Σκοπό.

Κάποια μάλιστα συνεχίζουν να αναβιώνουν και σήμερα.

Επιλογή συντρόφου

Στο Σκοπό της Ανατολικής Θράκης την επιλογή των συντρόφων των παιδιών τους, την έκαναν οι γονείς.

Ο/Η υποψήφιος/α έπρεπε να είναι ενάρετος/η με πλούσια ψυχικά χαρίσματα.

Η επικύρωση της μνηστείας γινόταν με ανταλλαγή δαxτυλιδιών και δώρων ανάμεσα στο ζευγάρι.

Η μνηστεία διαρκούσε μερικούς μήνες. Πολλές φορές οι γονείς αρραβώνιαζαν τα παιδιά τους

πριν ενηλικιωθούν.

Το προξενιό Ο αρραβώνας γινόταν με προξενιό. Η προξενήτρα συγκέντρωνε πληροφορίες για τη νύφη,

για το χαρακτήρα της, τις ικανότητες της, τη νοικοκυροσύνη, την υγεία της, αλλά και για τις προθέσεις των γονιών της νύφης, τι θα της έδιναν πέρα από τα προικιά της.

Έτσι άρχιζαν τα πήγαινε - έλα από το σπίτι του γαμπρού στο σπίτι της νύφης.

Ο αρραβώνας Αφού τα κανόνιζαν, γίνονταν οι επίσημοι αρραβώνες. Στο σπίτι της νύφης πολλοί συγγενείς βοηθούσαν στις

ετοιμασίες, να καθαρίσουν το σπίτι, να στρώσουν τα καλά, να ετοιμάσουν ποικιλία μεζέδων και γλυκών.

Από το σπίτι του γαμπρού ξεκινούσαν ο προξενητής/ προξενήτρια και τα πανέρια με τα δώρα. Στο ένα ήταν τα δώρα της νύφης, βέρα, δαχτυλίδια, βραχιόλια, σκουλαρίκια και στο άλλο τα δώρα των συγγενών, πουκάμισα, κάλτσες, μαντήλια, φορέματα.

Φτάνοντας στο σπίτι της νύφης προηγούνταν ο γαμπρός με τους γονείς και τον κουμπάρο και ακολουθούσαν οι συγγενείς. Χαιρετιούνταν, ασπάζονταν μεταξύ τους και αντάλλασαν ευχές.

Εμφανιζόταν η νύφη, τους χαιρετούσε και ο κουμπάρος, αφού σταύρωνε τις βέρες τρεις φορές στο εικόνισμα, τις περνούσε στο δάχτυλό τους. Όλοι τους εύχονταν, τους ασπάζονταν, τους έδιναν το “μπαξίσ'” .

Ακολουθούσαν τα ποτά, τα κεράσματα, το παραδοσιακό ορτό σαραγλί, οι χοροί και τα τραγούδια.

Ο Γάμος Ο Γάμος άρχιζε την Πέμπτη πριν από την Κυριακή του

γάμου. Την ημέρα αυτή η νύφη λουζόταν και οι φίλες της την χτένιζαν και την έβαφαν.

Την ίδια μέρα μοίραζαν τα προσκλητήρια του γάμου, καρυοφύλλια, δηλαδή γαρίφαλα, μοσχοκάρφια, τυλιγμένα μέσα σε τσιγαρόχαρτο και δεμένα με χρυσά τέλια, λέγοντας: «Προσκυνήματα πε το γαμπρό και τη νύφ, να ΄ρτείτε στη χαρά ντους την Κυριακή το κεντί στου Αϊ – Δημήτρη την εκκλησιά».

Το πρωί του Σαββάτου στο σπίτι της νύφης εξέθεταν τα προικιά της, κεντήματα, κιλίμια, σκουλωτά, χράμια, εσώρουχα, φορέματα.

Το απόγευμα του Σαββάτου ο γαμπρός έστελνε τις βοϊδάμαξες, στολισμένες με λουλούδια και κορδέλες για να πάρουν την προίκα με τον παράγαμπρο και συνοδεία οργάνων.

Οι φίλες της νύφης ζητούσαν να ασημώσουν την προίκα και αφού ο παράγαμπρος τις υπόσχονταν πλούσιο τραπέζι και μεταξωτά μαντήλια, φόρτωναν την προίκα και τη συνόδευαν στο σπίτι του γαμπρού.

Στο δρόμο τους έκλειναν νέοι με χονδρά σκοινιά ζητώντας να ασημωθεί η προίκα. Ο παράγαμπρος τους έταζε χρήματα και η πομπή συνεχιζόταν φτάνοντας στο σπίτι του γαμπρού, όπου ξεφόρτωναν και τακτοποιούσαν την προίκα μέσα σε μουσικές, ευχές και κεράσματα.

Οι φίλοι του γαμπρού με τον κουρέα ταλαιπωρούσαν το γαμπρό και τον βασάνιζαν προσπαθώντας να τον ξυρίσουν.

Την Κυριακή, μετά τη θεία λειτουργία οι φίλοι του γαμπρού πήγαιναν στο σπίτι του. Έστρωναν ένα υφαντό τραπεζομάντηλο στο πάτωμα, πάνω στο οποίο τοποθετούσαν ένα γερό κάθισμα και ένα ταψί (σιδεροσίνι), μέσα στο οποίο έριχναν ρύζι, κουφέτα, φλουριά, νομίσματα και τέλια.

Ο γαμπρός καθόταν βάζοντας τα πόδια του στο ταψί και οι φίλοι του τον έντυναν με πειράγματα και βασανιστήρια. Του έβαζαν ανάποδα τα εσώρουχα, το πουκάμισο. Πριν του βάλουν το σακάκι, περνούσαν από τα μανίκια του τρεις φορές ένα ατσαλένιο μαχαίρι, το οποίο καρφωνόταν στο πάτωμα για να είναι ο γαμπρός πάντα γερός.

Αφού τον χτένιζαν και του έβαζαν άρωμα, τον «αξίωναν». Τον σήκωναν ψηλά με το κάθισμα και του ζητούσαν να τους «τάξει», για να τον κατεβάσουν. Ο γαμπρός τούς υποσχόταν κρασί, φαγητά, τραπεζώματα κ. α. , και αφού τον σήκωναν ψηλά τρεις φορές, προσπαθώντας ταυτόχρονα να χτυπούν το κεφάλι του στο ταβάνι του σπιτιού, φώναζαν «άξιος» τρεις φορές και τον κατέβαζαν.

Στο σπίτι της νύφης οι φίλες της την ετοίμαζαν. Την στόλιζαν και της τραγουδούσαν.

Πριν της φορέσουν τα παπούτσια, έγραφαν στο εσωτερικό μέρος τους τα ονόματά τους. Όποιας το όνομα σβηστεί, σημαίνει ότι θα παντρευτεί και αυτή γρήγορα.

Ο γαμπρός κατέφτανε στο σπίτι της νύφης με τη συνοδεία βιολιών και άλλων μουσικών οργάνων μαζί με τον παράγαμπρο, τον κουμπάρο, τους γονείς και συγγενείς του.

Ο παράγαμπρος πρόσφερε στη νύφη την ανθοδέσμη και πετούσε πάνω της σταυρωτά κουφέτα και ρύζι. Το ίδιο έκανε και ο γαμπρός.

Στη συνέχεια ο κουμπάρος καρφίτσωνε σταυρωτά πάνω στο μπούστο και στο πέπλο της νύφης τέλια. Έβγαιναν έξω από το σπίτι και αφού κερνιόταν όλος ο κόσμος, χόρευαν και τραγουδούσαν.

Η νύφη αποχαιρετούσε με τρεις μετάνοιες τους γονείς και το σπίτι της και η γαμήλια πομπή ξεκινούσε κατευθυνόμενη προς την εκκλησία.

Κατέφταναν στην εκκλησία και ο ιερέας τελούσε το μυστήριο.

Οι καλεσμένοι τους εύχονταν και όλοι μαζί κατευθύνονταν στο σπίτι του γαμπρού. Εκεί τους υποδέχονταν η μητέρα του γαμπρού προσφέροντας ένα καρβέλι ψωμί στη νύφη της και ένα μπουκάλι κρασί στο γιο της.

Έμπαιναν στο σπίτι, κερνιόταν ο κόσμος και άρχιζε το γαμήλιο γλέντι, το οποίο κρατούσε μέχρι νωρίς το πρωί της άλλης μέρας.

Ο γαμπρός για τρεις μέρες δεν έβγαινε από το σπίτι. Την Τετάρτη ερχόταν ο παράγαμπρος και τον έβγαζε έξω. Στο σπίτι έπρεπε να γυρίσει, αφού πρώτα αγόραζε κάτι σιδερένιο για το νοικοκυριό, όπως μασιά, ψαλίδι κ.λ.π

Η νύφη έβγαινε από το σπίτι την Κυριακή για να πάει στην εκκλησία μαζί με το σύζυγό της. Μετά τη Θεία Λειτουργία επισκέπτονταν το πατρικό σπίτι της νύφης, γευμάτιζαν εκεί το μεσημέρι και παρέμεναν σ΄ αυτό μέχρι αργά το βράδυ.

Στις μέρες μας στους γάμους που τελούνται στο Νέο Σκοπό αναβιώνουν κάποια από αυτά τα έθιμα, όπως το στρώσιμο της προίκας, που εξακολουθεί να γίνεται με ιδιαίτερο μεράκι ή το ντύσιμο και το αξίωμα του γαμπρού από τους φίλους του.

Οι πηγές μας• “Οίνος και γάμος στο Σκοπό Ανατ. Θράκης” των

Μ. Τζαχείλη - Ζ. Σοφίτση.• Εφημερίδα “Νέος Σκοπός” του συλλόγου “Ορφέας”• Αφηγήσεις των παππούδων και γιαγιάδων μας• Διαδίκτυο• Ευχαριστούμε:• Όλους όσους μας έδωσαν φωτογραφίες, • (τους ιδιώτες και τη “Φωτοθήκη” του συλλόγου του

“Ορφέας”)

Συνεργάστηκαν• Η ομάδα των μαθητών/τριών της Α΄1 τάξης του

Γυμνασίου του Νέου Σκοπού.

• Ευχαριστούμε για την προσοχή σας.