610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Ο θεσμός των θεμάτων

Θέματα:

•Αρχικά μετακινούμενες στρατιωτικές μονάδες που

εγκαταστάθηκαν μετά μόνιμα σε συγκεκριμένες

περιοχές

•Οι περιοχές εγκατάστασης των μονάδων

•Μεταρρύθμιση Ηρακλείου: Θέματα = διοικητικές

περιφέρειες

Τα θέματα της αυτοκρατορίας (τέλη 8ου αι.)

Στρατηγός

πολιτικός και

στρατιωτικός

διοικητής θέματος

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Οργάνωση θεμάτων

Μολυβδόβουλο (μολύβδινη σφραγίδα) Στρατηγού θέματος

Στρατιώτες-αγρότες

Αγροκτήματα που παραχωρούνταν

• Στρατιωτόπια στους στρατιώτες του θέματος

ή στρατείες Μπορούσαν να μεταβιβαστούν από

πατέρα σε γιο

•Υποχρεώσεις στρατιωτών:

Παροχή στρατιωτικής υπηρεσίας

Προμήθεια ατομικού εξοπλισμού (άλογο, όπλα)

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Αγρότες οριοθετούν τη γη

Σημασία διοικητικής μεταρρύθμισης θεμάτων

Α. Άμυνα κράτους

• Αποτελεσματικότερη υπεράσπιση των εδαφών της

αυτοκρατορίας από τους επιδρομείς

καθώς

Στηριζόταν περισσότερο στους στρατιώτες-αγρότες και

λιγότερο στους μισθοφόρους

Οι στρατιώτες είχαν ισχυρό κίνητρο για να πολεμούν

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Σημασία διοικητικής μεταρρύθμισης θεμάτων

Β. Οικονομία – Κοινωνία

•Ενίσχυση της μικρής και μεσαίας ιδιοκτησίας γης

(+ λόγω του ότι οι μεγαλογαιοκτήμονες είχαν πληγεί από τις

επιδρομές)

•Οι ελεύθεροι αγρότες έγιναν η δυναμικότερη και

πολυπληθέστερη κοινωνική τάξη

•Αλλαγή στη σύνθεση της βυζαντινής κοινωνίας

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Σκηνή αγροτικής ζωής

(μικρογραφία από χειρόγραφο)

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Κοινότητες χωρίων

οι αγροτικές κοινότητες

Άλλες μεταρρυθμίσεις

Κεντρική διοίκηση

•Όλες οι υπηρεσίες εξαρτιόνταν από τον αυτοκράτορα

• Λογοθέσια : αξιώματα – τομείς ευθύνης (βλ. σημερινά

υπουργεία)

Λογοθέτες = ανώτατοι αξιωματούχοι

Λογοθέτης του Γενικού : υπεύθυνος για τα οικονομικά

Λογοθέτης του Δρόμου : ο ανώτερος αξιωματούχος

Αρμόδιος για οδικό δίκτυο - μετακινήσεις

διπλωματία - εξωτερική πολιτική

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Διπλωματία: Βυζαντινοί αποκρισάριοι (=πρέσβεις)

προσέρχονται στον Χαλίφη Αλ Μαμούν

Μετά το 630: Σταδιακή απώλεια ανατολικών εδαφών

• Οι περισσότεροι υπήκοοι είναι πλέον ελληνόφωνοι

Βαθμιαίος εξελληνισμός αυτοκρατορίας

Τα ελληνικά γίνονται η επίσημη γλώσσα του

κράτους αντικαθιστώντας τα λατινικά

Ηράκλειος: υιοθετεί τον τίτλο «βασιλεύς» (αντί

των λατινικών Imperator, Caesar, Augustus)

610-641 (βασιλεία Ηρακλείου).

Εξελληνισμός του κράτους.