Π Α Ρ Α Σ Κ Ε Υ Η 6 Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ 2 0 1 5 • Σ Ε Λ Ι Δ Α 5

Σ ήμερα, στην ε -ντελώς αντιποι-ητική εποχήμας, το να γρά-φει κάποιος ποί-

ηση είναι ηρωισμός!». «Μοι-άζεις στα βάθη μέσα να ’σαιτου ήλιου ψυχή πυρόζωη,κι είν’ απόξω οι φλόγες πουφωτάν τ’ άλλα αστέρια καιτον κόσμο. Θωρείς τ’ αστέ-ρια, αυτά δεν σε θωρούνε.Βλέπεις τον κόσμο, ο κόσμοςδεν σε βλέπει. Μοιάζεις κλει-σμένος όλος μες στον ήλιοτου πάθους σου, κι αυτούθενα τοξεύεις εκεί που δενανάτειλαν ακόμα της δημι-ουργίας τα πείσματα!». Καιξάφνου, με πόνους πολλούς,«όπως η μάνα το παιδί της,να φέρνεις το ποίημα στονκόσμο με μια κραυγή». Κιάλλοτε, «ξενυχτώντας το σαννεκρό», να το πιάνεις απ’τον έναν στίχο και να σουγκρεμίζεται απ’ τον άλλον.Στρατηγός σε μια μάχη πουοι στρατιώτες σου αρνούνταινα συνταχτούν μέσα στιςγραμμές του τετραδίου καιη ήττα, σκοτεινή, να κάνειέφοδο κατά κύματα, «όπως,με την δύση του ήλιου, αν-τιφεγγάν τα παραθύρια μιαςπολιτείας ολόφλογα και,ξάφνου, βυθίζονται στο βρά-διασμα».

Την μοναξιά του ποιητήποιος την καταλαβαίνει; Τηνώρα «που λιώνει το κορμίσαν το κερί, για να λάμψειη φλόγα του»: «της σκέψηςτο τέλειο Γενηθήτω». Τοδιαρκές μπαινόβγαιμα απ’το ιδεώδες στο φρικώδες«καθημερινό κοιμητήρι τωνιδεών». «Αιμοφιλικός σ’ ερ-γοστάσιο ξυραφιών ο ποι-ητής!». Αλχημεία μετατροπήςτου αίματος σε μελάνι ηποίηση! Κι ακόμα φρικτό-τερο, να ζεις εξόριστος σεμια μικρή επαρχία, «φυλά-γοντας Θερμοπύλες». Ακρί-τας στα σύνορα της αντοχήςκαι γύρω σου ορδές βαρβά-ρων να σε πολεμούν μεόπλα τρομερά: την αμάθειακαι την χλεύη! Τα κέντρατων αποφάσεων να σ’ έχουνλησμονήσει. Ακόμα χειρότε-ρα: ν’ αγνοούν την ύπαρξήσου. Ενισχύσεις να μην κα-ταφθάνουν. Κι ο καιρός ναέχει αποκλείσει τους δρό-μους. Χειμώνας παγερός ηλευκή εγκατάλειψη ενός χαρ-τιού. Και της γραφομηχανήςσου τα πλήκτρα να χτυπι-ούνται σαν δόντια παγωμένααπ’ το κρύο…

Όσο λογοτεχνική ακούγεταιη περιγραφή, τόσο ζοφερήείναι η πραγματικότητα! Το

να είσαι ποιητής στην επαρ-χία, μοιάζει σαν να είσαιαγρότης στην Αθήνα! Πα-ράλληλα, πρέπει να γράφειςκαι σε καμιά τοπική εφημε-ρίδα για να έχεις μια κάποι-αν υπόληψη ή να είσαι φι-λόλογος ή δάσκαλος, ειδάλ-λως θ’ αντιμετωπίζεις καθη-μερινώς όλες τις αποχρώσειςτων μειδιαμάτων. Στην πα-ραμικρή σου αποτυχία, θ’ακούς το στερεότυπο: «Μαςτο ’παιζες και ποιητής!» ήτον περιπαικτικό χαιρετισμό:«Πού είσαι ποιητή;». Κι αν,ας πούμε, γινότανε να πάρειςακόμα και το… Νόμπελ λο-γοτεχνίας, όλοι θα έλεγανπως πήρες ένα βραβείο πουμοιάζει με… απορρυπαντικό!Δεν είναι τυχαίο που ο ποι-ητής Δημήτρης Σύψωμος(1879 – 1932) έγραφε με τοψευδώνυμο «Λάμπρος Πορ-φύρας», για να μπορεί άνετανα πίνει το κρασάκι τουστον Πειραιά με τους ψα-ράδες. Όταν πέθανε κι έμα-θαν πως ο «Πορφύρας» ήτανο Σύψωμος, δεν μπορούσαννα το πιστέψουν. Και μιλά-με για μια εποχή που ηποίηση είχε ακόμα την τι-μητική της. Βέβαια, η α -ντιμετώπιση «του περιβάλ-λοντος, της εποχής» δεν απο-τελεί το κυρίως πιάτο, αλλάτο κερασάκι στην τούρτα!Το άγευστο έδεσμα είναι ταδεινά της έκδοσης και ταπαρελκόμενά της. Η αυτο-έκδοση, ως «μια κάποια λύ-σις», μοιάζει σαν «αυτοϊκα-νοποίηση χωρίς εκσπερμά-τιση!». Πρέπει να παραγγεί-λεις το χαρτί από καταλό-γους τυπογραφείων προορι-σμένων να τυπώνουν δια-φημιστικά φυλλάδια! Κι ανβρεις κάποιο να σου κάνει,άλλο διαλέγεις κι άλλο φέρ-νουν! Άσε τα γραμμάρια!Παραγγέλνεις, ας πούμε, σα-μουά 120 γραμμαρίων καισου έρχεται… χασαπόχαρτο!Τυπώνεις το εξώφυλλο και…ξεβάφει, γιατί ο τυπογράφοςέβαλε μελάνι για εφημερίδες!Ή τυπώνει ποίημα στηνμέσα πλευρά του οπισθο-φύλλου, για να γλιτώσει σε-λίδες, λες κι η συλλογή είναιπροσπέκτους! Αν είναι ολι-γοσέλιδο, μπαίνει κόπιτσακαι μοιάζει σαν την «ΦωνήΚυρίου» στην εκκλησία! Ανέχει αρκετές σελίδες, το στέλ-νεις σε βιβλιοδετείο της πρω-τευούσης και σου ζητάνετα μαλλιοκέφαλά σου προ-καταβολικά στην τράπεζα,για δουλειά που δεν είδες!Κι όταν έρχεται το βιβλίοείναι στραβοκολλημένο, ραμ-μένο σε δύο μεριές αντί γιατέσσερις, έχουν κόψει «τ’

αυτιά» κατά λάθος, και οιάκοπες σελίδες που παρήγ-γειλες μπήκαν στο μαχαίρι:«όλα τα μαχαιρώνω, όλα τασφάζω», που λένε. Κι άντεμετά να πάρεις πίσω τα λε-φτά που έχεις προκαταβάλειή να παρουσιάσεις το έκτρω-μα στα βιβλιοπωλεία! Χρει-άζεται άπειρος κόπος, προ-σωπική εργασία και ανα -γκαστική εξειδίκευση για ναπρολάβεις τις κακοτεχνίεςτων άλλων. Πρέπει να ξέρειςόλα τα στάδια παραγωγής

και τα πιθανά λάθη που θαμπορούσε να γίνουν! Αν δενσου αρέσει αυτό, θα πρέπεινα στέλνεις σαν ζητιάνοςτα χειρόγραφά σου στηνΑθήνα περιμένοντας να επι-σύρει το βλέμμα του πάνωτους κανένας εκδότης καινα «προσεύχεσαι άκοπα στονθεό της απαντήσεως». Φυσι-κά, αν διαθέτεις το βαλάντιο,μπορείς να πληρώσεις στοπολλαπλάσιο την τιμή τηςέκδοσης (περιλαμβάνεται ητιμή της φίρμας του εκδότη)και να καμαρώνεις σαν γύ-φτικο σκεπάρνι που εκδό-θηκες σε οίκο των Αθηνών.Αν βέβαια πρόκειται για γυ-ναίκα… «Οι ποιήτριες εκδί-δονται μόνες τους», όπωςσυνήθιζε να λέει, αστειευό-μενος, γνωστός εκδότης.Υπάρχουν, ασφαλώς, και οιελάσσονες εκδοτικοί οίκοι,που με λιγότερα χρήματα,αλλά και με αμφιβόλου ποι-ότητος αποτέλεσμα, ανα-λαμβάνουν να σου εκτονώ-

σουν το πάθος της έκδοσης.Κατόπιν αυτής, ματαίως θ’αναζητήσεις τα βιβλία σουστις βιτρίνες. Ίσως, όμως,αν ο εκδότης φροντίσει, ταδεις σε μερικούς πάγκουςπεριθωριακών βιβλιοπωλεί-ων, για ολίγον βεβαίως, μέχριπληθώρα άλλων εντύπωννα καλύψουν το δικό σου.Ακολουθεί, ενδεχομένως, κά-ποια μορφή παρουσίασηςσε κάποιο καλλιτεχνικό κα-φενείο, με ολίγους γνωστούςπου θα συντρέξουν ή άσχε-

τους που όλως τυχαίως θαπαρεβρεθούν, ο απαραίτητοςπρόλογος από τον φιλόλογοτης γειτονιάς σου, ίσως κά-ποια απαγγελία από φέρελπιηθοποιό του καφενείου καισκόλασε ο γάμος.

Ματαίως θ’ αναζητήσεις κρι-τικές και σχόλια στα γνωστάπεριοδικά των Αθηνών. Ακό-μα και δέκα τεύχη να ζητή-σεις σε περίπτωση παρου-σιάσεώς σου, το πολύ ναγράψουν «κυκλοφόρησε ητάδε συλλογή» για ν’ αρπά-ξουν το παραδάκι και τέρμα.Εκεί, δημοσιεύονται οι πα-ρατρεχάμενοι των ελίτ εκ-δοτών: ως επί το πλείστονδιορθωτές, μεταφραστές καιδοκιμιογράφοι, που τυγχάνεινα γράφουν και ποιήματαή τα γνωστά μεγάλα ονόμα-τα της λογοτεχνίας που που-λάνε. Εσύ, ο απούλητος, οεπαρχιώτης, πού πας ρε μαύ-ρε; Στείλε σε κανένα επαρ-χιακό περιοδικό, στείλε σε

καμιά τοπική εφημερίδα ναμπεις δίπλα στις κηδείες!Έτσι κι αλλιώς, τις ιδέεςσου κηδεύεις κι εσύ! Έτσικι αλλιώς, οι πενθούντεςδιαβάζουν ποίηση, ε; Έτσικι αλλιώς, για κλάματα είσαι,«προσμένοντας πως κάπουπέρα η δόξα καρτερεί, παρ-θένα, βαθυστόχαστη, ιλαρή!».

Α, παραλίγο να ξεχάσω τιςαποστολές: σε λογοτέχνες,συναδέλφους, συγγενείς καιφίλους. Ακρίβυνε το γραμ-ματόσημο: Δεκαέξι σελίδεςβιβλίο, ένα ευρώ κι εξήνταλεπτά. Τριάντα δύο σελίδες,δύο ευρώ κι εβδομήντα λε-πτά. Δηλαδή τριάντα ναστείλεις, πάνε τα ογδόνταευρώ! Βάλε και τα φάκελα!Βάλε και την πένα που αγό-ρασες για τις αφιερώσεις!Και πόσο σκέφτηκες για νατις γράψεις! Και τι απαντή-σεις πήρες; Όσοι είχαν φέισ -μπουκ, έγραψαν ένα ξερό:«Το έλαβα!». Ή ένα ημί-σκληρο «Ευχαριστώ!». Όσοιδεν είχαν, τσιγκουνεύτηκαντο γραμματόσημο! Και βέ-βαια, δεν θα σου στείλουνόλοι αυτοί τα βιβλία πουστο μέλλον θα βγάλουν. Μό-νον όσοι είναι σαν κι εσένα:στο έλεος του θεού, «ποιητέςάγνωστοι πού ’ναι». Οι άλλοι,θα στείλουν μέσω του εκδό-τη τους μόνον στις διαση-μότητες, στα κορυφαία πε-ριοδικά, στους ανθρώπουςκλειδιά για την δουλειά τους.Εσύ τους χρησιμεύεις μόνονως αναγνώστης τους, ωςθαυμαστής, ως λιβανιστής!Ουαί κι αλίμονό τους όμωςαν σου γράψουν δυο καλέςκουβέντες οι διασημότητες!Εσύ, ο επαρχιώτης, θα τιςκάνεις σημαία! Θα τις βάλειςπρομετωπίδα στο επόμενοβιβλίο σου, θ’ αναρτήσειςπαντού τα ενθαρρυντικάτους λόγια! Θα τα φωτοτυ-πήσεις και θα τα μοιράσειςστους φίλους σου, στουςσυναδέλφους, στις εφημε-ρίδες! Αν ήταν δυνατόν θατοιχοκολλούσες την κριτικήστους δρόμους, στις κολόνες,στον τάφο σου σκαλισμένησε γρανίτη!

Όμως, φίλε μου, κανείς δενθα είναι το ίδιο μεγάλος σεδιακόσια χρόνια! Τα ποι-ήματα θα μείνουν στο τέλοςμονάχα κι ανυπεράσπιστα!Χωρίς κριτικές, χωρίς βρα-βεία, χωρίς κανείς να γνω-ρίζει τον εκδότη, χωρίς κα-νείς να νοιάζεται για τονποιητή τον ίδιον ακόμα. Τοποίημα στο τέλος θα μείνειμονάχο με την ψυχή πουκουβαλάει, με την ζωή που

διατήρησαν οι λέξεις του,με την πνοή που του εμ-φύσησε ο δημιουργός του.Κάποιος, σε κάποια βιβλιο-θήκη, κάποτε, θα το ανασύ-ρει τυχαία, θα το ανοίξει σεμια επίσης τυχαία σελίδακαι θα διαβάσει τους πρώ-τους τρεις στίχους. Αυτή θαείναι η ευκαιρία σου: νατον οδηγήσουν οι τρεις πρώ-τοι στίχοι στους τρεις επό-μενους. Δεν ξέρεις ποιο ποί-ημα θα είναι αυτό. Γι’ αυτόσε κάθε συλλογή σου φρόντι -σε ο κάθε στίχος να είναιλαμπερός σαν μαργαριτάρισε περιδέραιο. Έτσι κι αλ-λιώς, γράφουμε για τουςαγέννητους! Αυτοί θα φρο -ντίσουν για την αθανασίατης ψυχής μας: εφόσον ηψυχή μας είναι οι στίχοιμας, εφόσον οι στίχοι μαςεμπεριέχουν την ψυχή μας.Όλα τ’ άλλα, ανήκουν στηνεπικράτεια του φθαρτού καιτου πεπερασμένου.

«Πίσω σου ο κόσμος καίγεταισαν Τρωάδα, κι η πυρκαγιάτου αντιφεγγάει στα βάθητων περασμένων, όπως μετην δύση του ήλιου αντι-φεγγάν τα παραθύρια μιαςπολιτείας ολόφλογα και,ξάφνου, βυθίζονται στο βρά-διασμα. Και πέρα, καπνοίτης ίδιας πυρκαγιάς καινέφη, σιγαναλιώνουν κι αρ-γοσβήνουν όσα μελλοντικάαπ’ τον άνθρωπο λογιούνται.Άσ’ την ανίδεη και χοντρο-κομμένη γενιά στους στο-χασμούς της, που ’ναι ψέμακαι που ’ν’ ερείπιο, και βυ-θίσου ακέριος στ’ άναρχορίγος που χιμάει στο νουΣου, απ’ όπου δεν ανάτειλανακόμα της δημιουργίας ταπείσματα, να λάμψει στοκορμί και στο νου σου η τέ-λεια λάμψη και της Σκέψηςτο τέλειο Γενηθήτω!»_____________

Τα κλεισμένα σε εισαγωγικάαποσπάσματα ανήκουν στους:Γιάννη Φαλκώνη, Άγγελο Σικε-λιανό, Μίλτο Σαχτούρη, ΚώσταΓ. Καρυωτάκη, Robin Williams,Κωνσταντίνο Π. Καβάφη, Αν-δρέα Εμπειρίκο και Κική Δη-μουλά.

Απ’ τα ευτράπελα παραλειπό-μενα, ο αναγνώστης που νόμιζεπως αγόρασε ελαττωματικό βι-βλίο, επειδή οι σελίδες ήτανάκοπες και προσπαθούσε να τιςκόψει με το δάχτυλό του, καιτο cd μελοποιημένων ποιημάτωνπου κυκλοφόρησε σε τοπικήεφημερίδα κι ο περιπτεράς τοκρέμασε από έναν σπάγκο γιανα… τρομάζουν τα περιστέριαπου του κουτσουλούσαν το πε-ρίπτερο! Άφες αυτοίς, Μούσατης Ποιήσεως!

Επαρχιώτης ποιητής«

012_06-03-2015_typos 04/03/2015 8:15 μ.μ. Page 5