YGRAERIOFORA

ΑΝΩΤΕΡΕΣ ∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ

Ο∆ΗΓΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

∆ΕΞΑΜΕΝΟΠΛΟΙΩΝ

(υγροποιηµένα αέρια)

Προλεγόµενα

To Υπουργείο Ε.Ν. µε το υπ' αριθ. 80019/609/84 έγγραφο του πρότεινε στο Ίδρυµα Ευγενίδου να αναλάβει την έκδοση και στην Ελλάδα του βιβλίου Tanker Safety Guide (Liquefied Gas). Η πρόταση αυτή του Υπουργείου υιοθετήθηκε από το Ίδρυµα Ευγενίδου, το οποίο, αφού εξασφαλίσθηκε η άδεια µεταφράσεως και το δικαίωµα εκδόσεως, προέβη αµέσως στις απαιτούµενες ενέργειες για την εξεύρεση κατάλληλου µεταφραστή και για τη γλωσσική επεξεργασία και σχεδίαση του κειµένου. Καρπός των προσπαθειών αυτών είναι το παρόν βιβλίο. Η χρησιµότητα του βιβλίου αυτού είναι φανερή και για τα αντίστοιχα πλοία υπό ελληνική

σηµαία. Οι αξιωµατικοί και το πλήρωµα, γνωρίζοντας το περιεχόµενο του βιβλίου θα έχουν την δυνατότητα να φροντίζουν για την ασφαλή φόρτωση, µεταφορά και εκφόρτωση των φορτίων, καθώς και τις απαιτούµενες γνώσεις για την πρόληψη και αντιµετώπιση των ατυχηµάτων που µπορεί να συµβούν, καθ' όλα τα στάδια της µεταφοράς του πράγµατι επικίνδυνου φορτίου. Η µετάφραση έγινε από την αγγλική και από την τελευταία έκδοση του βιβλίου, διορθώθηκαν

δε όλα τα παροράµατα που επισηµάνθηκαν καθώς και τα σχήµατα. Καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια, ώστε η απόδοση των ειδικών όρων στην ελληνική να

είναι απόλυτα ακριβής. Το Ίδρυµα Ευγενίδου αισθάνεται ιδιαίτερη χαρά γιατί µε την κυκλοφορία και του βιβλίου

«Οδηγός ασφαλείας δεξαµενόπλοιων» (υγροποιηµένα αέρια) συµβάλλει και αυτό στον τοµέα του, στην πρόοδο της Ελληνικής Ναυτιλίας.

Ι ∆ Ρ Υ Μ Α Ε Υ Γ Ε Ν Ι ∆ Ο Υ B Ι Β Λ Ι Ο Θ Η Κ Η Τ Ο Υ Ν Α Υ Τ Ι Κ Ο Υ

Οδηγός ασφαλείας

δεξαµενόπλοιων (υγροποιηµένα αέρια)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ∆ΑΜΙΑΝΟΥ Α. ∆ΟΥΜΑΝΗ Πλοιάρχου Λ.Σ. - ∆ιπλ. Χηµ.-Μηχ.

Ε.Μ.Π.

ΑΘΗΝΑ 1988

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Αντικείµενο και σκοπός.... ...................................................................................................................................................... 1 Ορισµοί ................................................................................ ....................................................................................... 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ιδιότητες και κίνδυνοι από τα υγροποιηµένα αέρια

1.1 Εισαγωγή 10 1.2 Ευφλεκτικότητα 10 1.3 Κίνδυνοι για την υγεία 10

1.3.1 Τοξικότητα 10 1.3.2 Ασφυξία 10 1.3.3 Αναισθησία 11 1.3.4 Κρυοπάγηµα 11

1.4 Αντιδραστικότητα 11 1.4.1 Αντίδραση µε το νερό-σχηµατισµός υδριτών 11 1.4.2Αυτοαντίδραση 11 1.4.3 Αντίδραση µε τον αέρα 12 1.4.4 Αντίδραση µε άλλα φορτία 12 1.4.5 Αντίδραση µε άλλα υλικά 12

1.5 ∆ιαβρωτικότητα 12 1.6 Χαρακτηριστικά των ατµών 13 1.7 Επιδράσεις χαµηλών θερµοκρασιών 13

1.7.1 Ευθραυστότητα (δηµιουργία cracks) 13 1.7.2 ∆ιαρροή (διασκόρπιση) του φορτίου 13 1.7.3 Ψύξη 14 1.7 4 Ψυχρά σηµεία (κηλίδες) 14 1.7.5 Σχηµατισµός πάγου 14 1.7.6 Υστέρηση εξατµίσεως 14

1.8 Πίεση 15 1.8.1 Επιδράσεις της υψηλής και χαµηλής πιέσεως 15 1.8.2 Αντίθλιψη 15 1.8.3 Συστήµατα υπό πίεση 15 1.8.4 Παλινδροµικός εξοπλισµός 16 1.8.5 Πιέσεις δεξαµενών φορτίου 16 1.8.6 ∆είγµατα υγροποιηµένου αερίου 16 1.8.7 ∆ράση ελεύθερων επιφανειών 16 1.8.8 Ανακουφιστικά επιστόµια πιέσεως 17 1.8.9 Εναλλάκτες θερµότητας 18

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ Γενικές προφυλάξεις

2.1 Εισαγωγή .............................................................................................................................................................18 2.2 Πληροφορίες για το φορτίο ......................................................................................................................................... 18 2.3 Αγκυροβολιά ........................................................................................................................................................18 2.4 Συρµατόσχοινα έκτακτης ρυµουλκήσεως ..............................................................................................................19 2.5 Πρόσβαση (επιβίβαση)..........................................................................................................................................19

2.5.1 Μέσα προσβάσεως (κύρια είσοδος ή κύρια εξωτερική κλίµακα).....................................................................19 2.5.2 Φωτισµός .....................................................................................................................................................19 2.5.3 Μη εξουσιοδοτηµένα άτοµα ..........................................................................................................................19 2.5.4 Κάπνισµα προσωπικού, άτοµα µεθυσµένα ή υπό την επίδραση ναρκωτικών ..............................................19

2.6 Προειδοποιήσεις ..................................................................................................................................................19 2.6.1 Μόνιµες.........................................................................................................................................................19 2.6.2 Προσωρινές..................................................................................................................................................19

2.7 Σκάφη κατά µήκος του πλοίου ..............................................................................................................................20 2.8 Προφυλάξεις από τον καιρό..................................................................................................................................20

2.8.1 Κατάσταση ανέµου ............................................................................................................................................. 20 2.8.2Ηλεκτρικές καταιγίδες..................................................................................................................................20 2.8.3 Ψυχρός καιρός .............................................................................................................................................20

2.9 ∆ιασκόρπιση ατµών φορτίου που εξαερίζονται.....................................................................................................21 2.10 Ανοίγµατα στη γέφυρα και τις υπερκατασκευές ......................................................................................................21 2.11 Προφυλάξεις στο µηχανοστάσιο και το λεβητοστάσιο.............................................................................................21

2.11.1 Εξοπλισµός καύσεως ...................................................................................................................................21 2.11.2 Αυλοί εµφυσήσεως αέρα στο λέβητα (εκκαπνισµός)......................................................................................21 2.11.3 Εύφλεκτα υγρά στα µηχανοστάσια...............................................................................................................21 2.11.4 Έκχυση και διαρροή πετρελαίου..................................................................................................................21 2.11.5 Καύσιµο πετρέλαιο και λιπαντέλαια ............................................................................................................. 22 2.11.6 Ατµοί φορτίου............................................................................................................................................... 22

2.12 Προφυλάξεις στα µαγειρεία.................................................................................................................................... 22 2.13 Προφυλάξεις στο µηχανοστάσιο φορτίου ............................................................................................................... 22 2.14 ∆ιαγωγή, ευστάθεια, τάσεις και ετοιµότητα κινήσεως.............................................................................................. 23 2.15 Ναυσιπλοΐα............................................................................................................................................................ 23 2.16 Ρύπανση................................................................................................................................................................ 23 2.17 Εξοπλισµός καταπολεµήσεως πυρκαϊάς και πυροπροστασίας ............................................................................. 23 2.18 Ελικόπτερα.....................................................................................................................................................................23 2.19 Λειτουργικές ανωµαλίες.......................................................................................................................................... 24

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Κίνδυνοι πυρκαϊάς και προφυλάξεις

3.1 Εισαγωγή.................................................................................................................................................................25 3.2 Ευφλεκτικότητα των υγροποιηµένων αερίων ..........................................................................................................25 3.3 Έκλυση και διάθεση ατµών φορτίου.................................................................................... ..................................26 3.4 Έλεγχος της ατµόσφαιρας .....................................................................................................................................26

3.4.1 Γενικά .............................................................................................................................................................26 3.4.2 Χώροι συγκρατήσεως και χώρος µεταξύ διαφραγµάτων.................................................................................26 3.4.3 ∆εξαµενές φορτίου και συστήµατα σωληνώσεων ............................................................................................27 3.4.4 Ποιότητα αδρανούς αερίου ............................................................................................................................27 3.4.5 Κίνδυνοι από το αδρανές αέριο και προφυλάξεις ...........................................................................................27

3.5 Προφυλάξεις από πηγές αναφλέξεως ....................................................................................................................28 3.5.1 Κάπνισµα ................................................... ...................................................................................................28 3.5.2 Φορητός ηλεκτρικός εξοπλισµός .....................................................................................................................28 3.5.3 Εξοπλισµός επικοινωνιών .............................................................................................................................29 3.5.4 Θερµές εργασίες, σφυροκοπανισµοί, σφυρηλατήσεις και εργαλεία ισχύος .....................................................29 3.5.5 Γείωση ξηράς-πλοίου.....................................................................................................................................30 3.5.6 Αυτανάφλεξη ......................................................................................................................................................... 31 3.5.7 Αυτόµατη καύση .............................................................................................................................................31

3.6 Στατικός ηλεκτρισµός .............................................................................................................................................31 3.6.1 ∆ηµιουργία στατικού ηλεκτρισµού...................................................................................................................31 3.6.2 Ατµός..............................................................................................................................................................32 3.6.3 ∆ιοξείδιο του άνθρακα ...................................................................................................................................32

3.7 Εξοπλισµός καταπολεµήσεως και προστασίας από πυρκαϊά ................................................................................32 3.7.1 Πυροσβεστικός εξοπλισµός καταπολεµήσεως πυρκαϊάς ................................................................................32 3.7.2 Πλέγµατα και δικτυωτά συγκρατήσεως φλογών..............................................................................................32 3.7.3 Αδρανές αέριο................................................................................................................................................32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Εργασίες φορτίου

4.1 Εισαγωγή ...............................................................................................................................................................34 4.2 Ευθύνη..., ..................................................................................................................................................................... 34 4.3 Προετοιµασία του συστήµατος φορτίου..................................................................................................................34 4.4 Γενικός κύκλος εργασιών φορτίου ..........................................................................................................................35 4.5 Προετοιµασία µεταγγίσεως φορτίου ....................................................................................................................... 35

4.5.1 Γενικά............................................................................................................................................................. 35 4.5.2 Αντίθλιψη ....................................................................................................................................................... 36

4.6 Αδρανοποίηση και έκπλυση µε αδρανές αέριο ............................................................................................................ 37 4.6.1 Γενικά............................................................................................................................................................. 37 4.6.2 Αδρανοποίηση............................................................................................................................................... 38 4.6.3 Έκπλυση µε αδρανές αέριο ........................................................................................................................... 38 4.6.4 Μέθοδοι αδρανοποιήσεως και εκπλύσεως µε αδρανές αέριο ......................................................................... 38

4.7 Προετοιµασία για φόρτωση.................................................................................................................................... 39 4.7.1 Γενικά............................................................................................................................................................ 39 4.7.2Ψύξη ............................................................................................................................................................. 40

4.7.3 Σχηµατισµός πάγου ή υδριτών .......................................................................................................................40 4.7.4 Εξίσωση πιέσεων ........................................................................................................................................... 40

4.8 Φόρτωση του φορτίου ............................................................................................................................................ 40 4.9 Κατάσταση του φορτίου ......................................................................................................................................... 42

4.9.1 Γενικά............................................................................................................................................................. 42 4.9.2 Επανυγροποίηση (συµπύκνωση) και έλεγχος της συµπυκνώσεως της εξατµίσεως......................................... 42 4.9.3 Χρησιµοποίηση του φορτίου σαν καύσιµο ............................................................................................................ 44

4.10 Εκφόρτωση του φορτίου ........................................................................................................................................ 46 4.11 Μετάγγιση φορτίου µεταξύ πλοίων......................................................................................................................... 46

4.11.1 Μετάγγιση φορτίου από πλοίο σε πλοίο ....................................................................................................... 46 4.11.2 Μετάγγιση φορτίου από πλοίο σε φορτηγίδα ............................................................................................... 47

4.12 Ερµατισµός/αφερµατισµός .................................................................................................................................... 47 4.13 ∆ιαχωρισµός φορτίων................................................................................................................................................... 47 4.14 Αλλαγή φορτίων ............................................................................................................................................................ 48

4.14.1 Αποστράγγιση φορτίου.................................................................................................................................49 4.14.2 Έκπλυση µε αδρανές αέριο ..........................................................................................................................49 4.14.3 Πλύση µε νερό µετά από εκφόρτωση φορτίου αµµωνίας ...............................................................................50

4.15 Απελευθέρωση (απαλλαγή) από αέρια ..................................................................................................................50 4.16 Εξαερισµός στη θάλασσα ή στο λιµάνι ....................................................................................................................51 4.17 Αποθήκευση σε δοχεία στο κατάστρωµα.................................................................................................................51 4.18 ∆ειγµατοληψία........................................................................................................................................................52

4.18.1 ∆είγµατα υγρού.............................................................................................................................................52 4.18.2 ∆είγµατα ατµού.............................................................................................................................................52

4.19 ∆εξαµενισµός και περίοδοι επισκευών (παροπλισµού) ...........................................................................................53

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Εξοπλισµός φορτίου και όργανα

5.1 Εισαγωγή ...............................................................................................................................................................54 5.2 Λειτουργικές προφυλάξεις .....................................................................................................................................54

5.2.1Συντήρηση .....................................................................................................................................................54 5.2.2 Ενέργειες σε περίπτωση ελαττώµατος ...........................................................................................................55

5.3 Εγκατάσταση και προφυλακτικός εξοπλισµός .......................................................................................................55 5.3.1 Αντλίες......................................................................................................... ................................................55 5.3.2 Συµπιεστές ...................................................................................................................................................55 5.3.3 Εναλλάκτες θερµότητας................................................................................................................................ 56 5.3.4 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός..........................................................................................................................56 5.3.5 Συστήµατα ελέγχου και προειδοποιήσεως (συναγερµού) .............................................................................56 5.3.6 Όργανα ........................................................................................................................................................57 5.3.7 Επιστόµια (βάνες) ................................................................................................. :........................................................57 5.3.8 Συστήµατα εξαερισµού του φορτίου.............................................................................................................. 57 5.3.9 Εξαρτήµατα διαστολής-συστολής ................................................................................................................ 58 5.3.10Σωληνώσειςφορτίου .................................................................................................................................... 58 5.3.11 Εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου ........................................................................................................................ 58 5.3.12 Συστήµατα αδρανούς αερίου........................................................................................................................ 59 5.3.13 Εξοπλισµός εξαερισµού................................................................................................................................ 59

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Κλειστοί χώροι

6.1 Εισαγωγή ................................................................................................................................................................ 60 6.2 Ατµόσφαιρα µέσα σε κλειστούς χώρους ...................................................................................................................60 6.3 Είσοδος σε κλειστούς χώρους................................................................................................................................. 61

6.3.1 Γενικά .............................................................................................................................................................. 61 6.3.2 ∆οκιµή πριν από την είσοδο............................................................................................................................ 61 6.3.3 Αναπνευστική συσκευή ....................................................................................................................................62 6.3.4 Ενέργειες σε περίπτωση ατυχήµατος .............................................................................................................. 62

6.4 Εξαερισµός χώρων ................................................................................................................................................. 63 6.4.1Σύστηµαφορτίου ............................................................................................................................................ 63 6.4.2 Κλειστοί χώροι ξεχωριστοί από το σύστηµα φορτίου........................................................................................ 63 6.4.3 Χώροι ελέγχου φορτίου ................................................................................................................................... 63 6.4.4 Χώροι αντλιών ή συµπιεστών, χώροι κινητήρων και αεροφράγµατα ............................................................... 64 6.4.5 Μηχανοστάσια και λεβητοστάσια ..................................................................................................................... 64

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ ∆ιαδικασίες έκτακτης ανάγκης

7.1 Εισαγωγή............... ................................................................................................................................................................... 65 7.2 Προσχεδίαση ............................................................................................................................................................................. 65

7.2.1 Γενικά ............................................................................................................................................................................... 65 7.2.2 Οργάνωση ......................................................................................................................................................................... 65

7.3 Προκαταρκτικές ενέργειες .........................................................................................................................................................66 7.3.1 Γενικός συναγερµός .......................................................................................................................................................... 66 7.3.2 Έλεγχος πληρώµατος ....................................................................................................................................................... 66 7.3.3 Συγκέντρωση............................................................................................................................. ........................................66

7.4 ∆ιαδικασίες ................................................................................................................................................................................66 7.4.1 Πυρκαϊά.............................................................................................................................................................................66 7.4.2 Σύγκρουση .........................................................................................................................................................................67 7.4.3 Προσάραξη ........................................................................................................................................................................67 7.4.4 ∆ιαρροή νερού σε χώρο συγκρατήσεως ή διαφράγµατος ...................................................................................................67 7.4.5 ∆ιάρρηξη εύκαµπτου σωλήνα, θραύση σωληνώσεως ή διαρροή φορτίου ...........................................................................67 7.4.6 ∆ιαρροή δεξαµενής ...............................................................................................................................................................67 7.4.7 Απόρριψη φορτίου στη θάλασσα σε έκτακτες περιπτώσεις................................................................................................68 7.4.8 Ατύχηµα στο προσωπικό ...................................................................................................................................................68

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ Καταπολέµηση πυρκαΐάς

8.1 Εισαγωγή....................................................................................................................................................................................69 8.2 Οργάνωση της καταπολεµήσεως της πυρκαΐάς...........................................................................................................................69 8.3 Θεωρία της καταπολεµήσεως της πυρκαΐάς................................................................................................................................69

8.3.1 Στοιχεία πυρκαΐάς ................................. ...........................................................................................................................69 8.3.2 Τύποι πυρκαΐάς .................................................................................................................................................................69 8.3.3 Ειδική εξέταση για την καταπολέµηση διαφόρων τύπων πυρκαΐάς ..................................................................................70

8.4 ∆ιαδικασίες καταπολεµήσεως πυρκαΐάς ....................................................................................................................................71 8.4.1 Γενικά ................................................................................................................................................................................71 8.4.2 Σχέδια έκτακτης ανάγκης ..................................................................................................................................................72

8.5 Πυροσβεστικά µέσα....................................................................................................................................................................73 8.5.1 Ανασχετές φλογών ......................................................................................................................................................... 8.5.2 Ψύξη ....................................................................................................................................................................................... 74 8.5.3 Απόπνιξη ...........................................................................................................................................................................74

8.6 Προστατευτικές στολές...............................................................................................................................................................76 8.7 Εκπαίδευση και γυµνάσια ..........................................................................................................................................................76 8.8 Επιθεώρηση και συντήρηση του εξοπλισµού...............................................................................................................................76

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Προστασία προσωπικού και διάσωση της ζωής

9.1 Εισαγωγή ................................................................................................................................... ............................................... 77 9.2 Προστατευτικές στολές ..............................................................................................................................................................77 9.3 Καθαρισµός, ψεκασµός µε νερό και καταιονητήρες ...................................................................................................................77 9.4 Αναπνευστικές συσκευές ........................................................................................................................................................... 77 9.5 Αναπνευστήρες µεταλλικού κιβωτίου ή τύπου φίλτρου.............................................................................................................. 78 9.6 Πρώτες βοήθειες ........................................................................................................................................................................ 78 9.7 Τεχνητή αναπνοή ....................................................................................................................................................................... 79 9.8 Κρυοπάγηµα .............................................................................................................................................................................. 79 9.9 Ατυχήµατα σε περιωρισµένους χώρους...................................................................................................................................... 79

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Πληροφορίες για το φορτίο (φύλλα πληροφοριών)

Π.1.1 Γενικά .................................................................................................................................................................................... 80 Π. 1.2 ∆ιαδικασία έκτακτης ανάγκης ............................................................................................................................................... 80 Π. 1.3 Πληροφορίες για την υγεία .........................................................................................................................................................80 Π. 1.4 Φυσικές ιδιότητες .................................................................................................................................................................. 80 Π. 1.5 Πληροφορίες αντιδραστικότητας (χηµικής).......................................................................................................................... 81 Π. 1.6 Υλικά κατασκευής................................................................................................................................................................. 81 Π.1.7 Στοιχεία ευφλεκτικότητας ...........................................................................................................................................................81

Φύλλα πληροφοριών ...................................................................................................................................................... 83-157

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Η µε πλοίο µεταφορά του χύµα υγροποιηµένου αερίου

Π.2.1 Γενικά .................................................................................................................................................................................. 158 Π.2.2 Βασική εξέταση της σχεδιάσεως του συστήµατος φορτίου .................................................................................................... 158

Π.2.2.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 158 Π.2.2.2 Μεταφορά υπό πίεση .............................................................................................................................................. 158 Π.2.2.3 Μεταφορά υπό ψύξη................................................................................................................................................ 159 Π.2.2.4 Τα φορτία............................................................................... ................................................................................ 159

Π.2.3 Συστήµατα που περιέχουν το φορτίο.................................................................................................................................... 160 Π.2.3.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 160 Π.2.3.2 Συστήµατα µε δεξαµενές πιέσεως............................................................................................................................ 160

Π.2.3.3 Συστήµατα χαµηλής πιέσεως .............................................................................................................................. 161 Π.2.3.4 ∆ιατάξεις κελύφους και µονώσεως ......................................................................................................................... 161 Π.2.3.5Συστήµαταεπανυγροποιήσεως(συµπυκνώσεως) .................................................................................................... 162

Π.2.4 Τύποι πλοίων....................................................................................................................................................................... 162 Π.2.4.1 Γενικά..................................................................................................................................................................... 162 Π.2.4.2 Πλοία που λειτουργούν µε πλήρη πίεση .................................................................................................................. 162 Π.2.4.3 Πλοία που λειτουργούν µε ηµιψύξη ........................................................................................................................... 163 Π.2.4.4 Πλοία LPG µε πλήρη ψύξη ........................................................................................................................................ 163 Π.2.4.5 Πλοία µεταφοράς αιθυλενίου ................................................................................................................................. 165 Π.2.4.6 Πλοία µεταφοράς LNG........................................................................................................................................... 165 Π.2.4.7 Άλλοι τύποι υγραεριοφόρων πλοίων και συστηµάτων αποθηκεύσεως φορτίου ................................................... 168

Π.2.5 Εξοπλισµός φορτίου................................................................................................................................................................. 168 Π.2.5.1 Γενικά..................................................................................................................................................................... 168 Π.2.5.2 Σωληνώσεις φορτίου υγρού και ατµοίν ................................................................................................................... 168 Π.2.5.3 Αντλίες φορτίου ..................................................................................................................................................... 169 Π.2.5.4 Συµπιεστές φορτίου και εναλλάκτες θερµότητας ...................................................................................................... 169 Π.2.5.5 Όργανα .................................................................................................................................................................. 169 Π.2.5.6 Αδρανές αέριο ......................................................................................................................................................... 169

Π.2.6 Απαιτήσεις κατασκευής και εξοπλισµού .............................................................................................................................. 170 Π.2.6.1 Γενικά..................................................................................................................................................................... 170 Π.2.6.2 Αποθήκευση του φορτίου ....................................................................................................................................... 170 Π.2.6.3 Εξοπλισµός φορτίου ............................................................................................................................................... 171 Π.2.6.4 ∆ιάταξη του πλοίου................................................................................................................................................ 172 Π.2.6.5 Θέση δεξαµενών και πλευστότητα σε περίπτωση βλάβης ......................................................................................... 173

Π.2.6.6 Προφυλάξεις φορτίου................................................................................................................................................ 174 Π.2.7 Λειτουργικός κύκλος υγραεριοφόρου πλοίου ...................................................................................................................... 174 Π.2.8 Οι µεταφορές αερίων ........................................................................................................................................................... 175

Π.2.8.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 175 Π.2.8.2 Φυσικό αέριο (LNG)............................................................................................................................................... 175 Π.2.8.3 Υγροποιηµένα αέρια πετρελαίου (LPG) .................................................................................................................. 175 Π.2.8.4 Αµµωνία και χηµικά αέρια...................................................................................................................................... 175

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Συµπύκνωση και έλεγχος εκλυόµενων ατµών

Π.3.1 Γενικά .................................................................................................................................................................................. 177 Π.3.2 Τύποι των νγραεριοφόρον πλοίων ψύξεως .......................................................................................................................... 177

Π.3.2.1 Υγραεριοφόρα ηµιψύξεως ......................................................................................................................................... 177 Π.3.2.2 Υγραεριοφόρα πλήρους ψύξεως ................................................................................................................................ 177

Π.3.3 Συστήµατα συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως).................................................................................................................. 178 Π.3.3.1 Απαιτήσεις της µονάδας συµπυκνώσεως.................................................................................................................. 178 Π.3.3.2 Αποστολή της µονάδας συµπυκνώσεως ................................................................................................................... 178 Π.3.3.3 Βοηθητικές εργασίες της µονάδας συµπυκνώσεως................................................................................................... 178 Π.3.3.4 Βοηθητικές εργασίες του συστήµατος R22 ............................................................................................................... 178

Π.3.4 Βασική θερµοδυναµική θεωρία ............................................................................................................................................ 179 Π.3.4.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 179 Π.3.4.2 Αρχές και ορισµοί ................................................................................................................................................... 179 Π.3.4.3 Θερµοδυναµικές µονάδες........................................................................................................................................... 180 Π.3.4.4 Θερµοδυναµικοί νόµοι και µεταβολές..................................................................................................................... 182 Π.3.4.5 ∆ιάγραµµαMollier (πιέσεως- ενθαλπίας)............................................................... , .............................................. 184 Π.3.4.6 Τάση ατµών µίγµατος ............................................................................................................................................. 185

Π.3.5 Θερµοδυναµική θεωρία που εφαρµόζεται σε απλό κύκλο επανυγροποιήσεως (συµπυκνώσεως) αερίου ............................. 186 Π.3.5.1 Απλός κύκλος συµπυκνώσεως αερίου ...................................................................................................................... 186 Π.3.5.2 Εφαρµογή του διαγράµµατος Mollier σε απλό κύκλο................................................................................................ 187 Π.3.5.3 ∆ιαφορές µεταξύ πραγµατικών κύκλων και απλού κύκλου ...................................................................................... 189

Π.3.6 Κύκλοι συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως) αερίου ........................................................................................................... 191 Π.3.6.1 Γενικά .................................................................................................................................................................... 191 Π.3.6.2 Άµεσο σύστηµα - ενός σταδίου ............................................................................................................................. 191 Π.3.6.3 Άµεσο σύστηµα - δύο σταδίων.................................................................................................................................. 192 Π.3.6.4 Άµεσο σύστηµα-καταιονισµός ............................................................................................................................. 193 Π.3.6.5 Έµµεσο σύστηµα ................................................................................................................................................... 194

Π.3.7 Εργασίες της µονάδας συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως)................................................................................................ ΐν. Π.3.7.1 Γενικά..................................................................................................................................................................... 195 Π.3.7.2 Αρχικές προφυλάξεις............................................................................................................................................. 195 Π.3.7.3 Εργασίες της µονάδας συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως) φορτίου ................................................................... 196 Π.3.7.4 Εργασίες του συστήµατος R22................................................................................................................................ 196 Π.3.7.5 Συµπλήρωση των εργασιών συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως).......................................................................... 197 Π.3.7.6 Συστήµατα γλυκόλης .............................................................................................................................................. 197 Π.3.7.7 Εισαγωγή αλκοόλης ............................................................................................................................................... 197 Π.3.7.8 Σχηµατισµός υδριτών................................................................................................................................................. 198 Π.3.7.9 Αέρια που δεν συµπυκνώνονται ............................................................................................................................. 198

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 ∆εξαµενισµός και περίοδοι παροπλισµού

Π.4.1 Γενικά ...................................................................................................................................................................................... 200 Π.4.2 Ειδικές µελέτες .................................................................................................................................................................... 200

Π.4.2.1 ∆εξαµενές φορτίου και χώροι συγκρατήσεως ή µεταξύ διαφραγµάτων .................................................................. 200 Π.4.2.2 Όργανα................................................................................................................................................................... 200 Π.4.2.3 Υλικά και διαδικασίες που χρησιµοποιούνται στις επισκευές ................................................................................. 200 Π.4.2.4 Θερµές εργασίες ...................................................................................................................................................... 201 Π.4.2.5 ∆εξαµενές αποθηκεύσεως υπό πίεση........................................................................................................................ 201 Π.4.2.6 Πρετοιµασία ............................................................................................................................................................ 201

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 Εγκατάσταση χειρισµού φορτίου και εξοπλισµός

Π.5.1 Γενικά .................................................................................................................................................................................... 202 Π.5.2 Αντλίες φορτίου................................................................................................................................................................. 202

Π.5.2.1 Αντλίες τύπου βαθέος φρέατος............................................................................................................................ 202 Π.5.2.2 Μόνιµες υποβρύχιες αντλίες................................................................................................................................. 203 Π.5.2.3 Κινητές υποβρύχιες αντλίες.................................................................................................................................. 203 Π.5.2.4 Αντλίες τοποθετηµένες στο κατάστρωµα.............................................................................................................. 203 Π.5.2.5 Αντλίες χώρων συγκρατήσεως ή µεταξύ διαφραγµάτων ....................................................................................... 204

Π.5.3 Αντλίες ατµών και συµπιεστές :.............................................................................................................................................. 204 Π.5.3.1 Γενικά .................................................................................................................................................................. 204 Π.5.3.2 Παλινδροµικοί συµπιεστές ................................................................................................................................... 204 Π.5.3.3 Φυγοκεντρικοί συµπιεστές ................................................................................................................................... 206 Π.5.3.4 Συµπιεστές τύπου Rootes ...................................................................................................................................... 206 Π.5.3.5 Κοχλιωτοί συµπιεστές ........................................................................................................................................... 207

Π.5.4 Εναλλάκτες θερµότητας...................................................................................................................................................... 207 Π.5.5 Ανακουφιστικοί µηχανισµοί............................................................................................................................................... 207

Π.5.5.1 Γενικά ................................................................................................................................................................... 207 Π.5.5.2 Συνήθεις προφυλάξεις .......................................................................................................................................... 207 Π.5.5.3 Ανακουφιστικά επιστόµια που λειτουργούν µε φορτισµένο ελατήριο και οόήγό ................................................... 208 Π.5.5.4 Ανακουφιστικά επιστόµια νεκρού βάρους ............................................................................................................ 208

Π.5.5 ∆ίσκοι θραύσεως ............................................................................. .................................................................................. 208 Π.5.6 Επιστόµια (βάνες).............................................................................................................................................................. 208 Π.5.7 Φίλτρα και διηθήτηρες ...................................................................................................................................................... 209 Π.5.8 Αναστολείς διαστολών....................................................................................................................................................... 210 Π.5.9 Πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών ...................................................................................................................................... 211 Π.5.10 Εξαερισµοί και ιστοί εκπλύσεως µε αέριο .......................................................................................................................... 211 Π.5.11 Στηρίγµατα σωληνώσεων ................................................................................................................................................... 211 Π.5.12 Εύκαµπτοι σωλήνες ........................................................................................................................................................... 212 Π.5.13 Μόνωση.............................................................................................................................................................................. 212 Π.5.14 Σύνδεσµοι γειώσεως .......................................................................................................................................................... 213 Π.5.15 Πλυντρίδες......................................................................................................................................................................... 213 Π.5.16 Συστήµατα αδρανούς αερίου............................................................................................................................................. 213

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6 Όργανα

Π.6.1 Γενικά .......................................................................................................................................... ........................................ 215 Π.6.2 ∆είκτες στάθµης υγρού ........................................................................................................................................................ 215

Π.6.2.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 215 Π.6.2.2 Πλωτοί δείκτες ........................................................................................................................................................ 215 Π.6.2.3 ∆είκτες διαφορικής πιέσεως ................................................................................................................................... 216 Π.6.2.4 ∆είκτες µε σταθερό και ολισθαίνοντα σωλήνα ........................................................................................................ 216 Π.6.2.5 ∆είκτες φυσαλίδας αζώτου..................................................................................................................................... 216 Π.6.2.6 Αισθητήρια ηλεκτρικής χωρητικότητας................................................................................................................... 217 Π.6.2.7 ∆είκτες υπερήχων ................................................................................................................................................... 217 Π.6.2.8 Μετρητές ραδιενεργών ............................................................................................................................................ 217

Π.6.3 Συναγερµοί στάθµης και συστήµατα αυτόµατης διακοπής ................................................................................................... 217 Π.6.4 Μηχανισµοί ενδείξεως της πιέσεως .......................................................................................................................................... 217

Π.6.4.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 217 Π.6.4.2 Μανόµετρα ............................................................................................................................................................. 218 Π.6.4.3 Σωλήνες Bourdon ................................................................................................................................................... 218 Π.6.4.4 Συνήθεις προφυλάξεις ............................................................................................................................................ 218

Π.6.5 Εξοπλισµός παρακολουθήσεως της θερµοκρασίας............................................................................................................... 219 Π.6.5.1 Γενικά ..................................................................................................................................................................... 219 Π.6.5.2 Θερµόµετρα υγρού-ατµού ...................................................................................................................................... 219 Π.6.5.3 Θερµόµετρα µε υγρό ............................................................................................................................................... 219 Π.6.5.4 ∆ιµεταλλικά θερµόµετρα ........................................................................................................................................ 219 Π.6.5.5 Θερµοστοιχεία........................................................................................................................................................ 219 Π.6.5.6 Θερµόµετρα αντιστάσεως ....................................................................................................................................... 219 Π.6.5.7 Συνήθεις προφυλάξεις ........................................................................................................................................... 219

Π.6.6 ∆ιακόπτες πιέσεως και θερµοκρασίας ................................................................................................................................. 220 Π.6.7 Εξοπλισµός ανιχνεύσεως ατµών........................................................................................................................................... 220

Π.6.7.1 Γενικά .................................................................................................................................................................... 220 Π.6.7.2 Ανιχνευτές υπερύθρων........................................................................................................................................... 220 Π.6.7.3 Μετρητές θερµικής αγωγιµότητας .......................................................................................................................... 221 Π.6.7.4 Ανιχνευτές καύσιµου αερίου .................................................................................................................................. 221 Π.6.7.5 ∆είκτες χηµικής απορροφήσεως οξυγόνου.............................................................................................................. 222 Π.6.7.6 ∆είκτες οξυγόνου ................................................................................................................................................... 222 Π.6.7.7 Συνήθεις προφυλάξεις............................................................................................................................................ 222

Π.6.8 Εξοπλισµός συναγερµού και κυκλώµατα διακοπής............................................................................................................. 223 Π.6.9 Όργανα και έλεγχος των παροχών αέρα ............................................................................................................................. 224 Π.6.10 Μηχανισµοί ελέγχου της βλάβης στην καύση ..................................................................................................................... 224

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός για επικίνδυνες περιοχές

Π.7.1 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός και κανονισµοί ...................................................................................................................... 225 Π.7.2 Πιστοποιηµένα ασφαλής ηλεκτρολογικός εξοπλισµός......................................................................................................... 225

Π.7.2.1 Εσωτερικά ασφαλής εξοπλισµός.................................................................................................................................. 225 Π.7.2.2 Αντιεκρηκτικός/αντισπινθηρικός εξοπλισµός ......................................................................................................... 226 Π.7.2.3 Εξοπλισµός συµπιεζόµενος ή εκπλυνόµενος µε αέριο ............................................................................................. 226 Π.7.2.4 Εξοπλισµός αυξηµένης ασφαλείας ......................................................................................................................... 226 Π.7.2.5 Συνήθεις προφυλάξεις ............................................................................................................................................ 226

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 8 Το φαινόµενο της αντιθλίψεως

Π.8.1 Εισαγωγή ............................................................................................................................................................................ 229 Π.8.2 ∆ηµιουργία της αντιθλίψεως ................................................................................................................................................ 229 Π.8.3 Άλλες επιδράσεις της αντιθλίψεως ...................................................................................................................................... 230

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 9 Κατάλογος ελέγχων ασφαλείας πλοίου-ξηράς

Υγροποιηµένο αέριο - κατάλογος ελέγχων µεταφοράς................................................................................................................... 231 Υγροποιηµένο αέριο - υπόδειγµα πληροφοριών φορτίου .............................................................................................................. 235 Υγροποιηµένο αέριο - υπόδειγµα πληροφοριών αναχαιτιστή....................................................................................................... 235 Υγροποιηµένο αέριο-υπόδειγµα εύκαµπτου σωλήνα φορτίου...................................................................................................... 236 Πίνακας θεµάτων ........................................................................................................................................................................... 237 Πίνακας ονοµάτων χηµικών φορτίων (ελληνικά) ........................................................................................................................... 243 Πίνακας ονοµάτων χηµικών φόρτι ων (αγγλικά)............................................................................................................................... 244

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ

Σκοπός του Οδηγού αυτού είναι η παροχή, σε όσους εργάζονται σε πλοία, που µεταφέρουν υγροποιηµένα αέρια χύµα, όλων των διαθέσιµων σύγχρονων γνώσεων πάνω στις αναγνωρισµένες πρακτικές, µε τις οποίες προάγεται η λειτουργική ασφάλεια του πλοίου, τόσο όταν ταξιδεύει όσο και όταν βρίσκεται στο λιµάνι. Αν και οι συστάσεις του Οδηγού δεν καλύπτουν ενδεχοµένως πλήρως όλες τις δυνατές καταστάσεις, εντούτοις, παρέχουν την πιο κατάλληλη διαθέσιµη, επί του παρόντος, καθοδήγηση για ασφαλείς διαδικασίες στις περισσότερες από τις καταστάσεις αυτές. Ο Οδηγός αυτός σχετίζεται άµεσα µε τον Οδηγό Ασφαλείας Χηµικών ∆εξαµενόπλοιων, που έχει

εκδοθεί από το ∆ιεθνές Ναυτιλιακό Επιµελητήριο και ασχολείται κατ' αρχήν µε λειτουργικά θέµατα, χωρίς να κάνει συστάσεις για θέµατα κατασκευής ή εξοπλισµού των πλοίων. Τα θέµατα αυτά καλύπτονται ανάλογα από τις Εθνικές Αρχές και τους αρµόδιους εξουσιοδοτηµένους οργανισµούς. Ο Οδηγός δεν ασχολείται επίσης µε τα ειδικά λειτουργικά θέµατα του εξοπλισµού, µε τις επισκευές ή τα ναυτιλιακά θέµατα, παρ' όλο που και τα θέµατα αυτά πολλές φορές µνηµονεύονται σ' αυτόν. Όπου είναι αναγκαίο, σε ορισµένες περιπτώσεις, ο Οδηγός αναφέρεται και στην πιθανή ύπαρξη

τοπικών κανονισµών. Επιπρόσθετα, οι χειριστές των τερµατικών εγκαταστάσεων διαθέτουν τις δικές τους διαδικασίες

ασφαλείας, οι οποίες επηρεάζουν άµεσα τις εργασίες χειρισµού του φορτίου και τις διαδικασίες, που θα υιοθετηθούν σε έκτακτες περιπτώσεις. Καθήκον του πλοιάρχου είναι η γνώση και η τήρηση των πιο πάνω κανονισµών και διαδικασιών. Ο όρος χύµα αναφέρεται στη µεταφορά του φορτίου µέσα σε δεξαµενές ή σε δοχεία πιέσεως, που

κατασκευάζονται σαν τµήµα του πλοίου. Το περιεχόµενο φορτοεκφορτώνεται από το εγκατ; :τηµ£ D στο πλοίο σύστηµα χειρισµού του φορτίου. Στο κυρίως κείµενο του Οδηγού περιέχονται συστάσεκ; για κατάλληλες και ασφαλείς πρακτικές, καθώς επίσης και φύλλα στοιχείων, δηλαδή πληροφορίες, για µεµονωµένα φορτία, που περιγράφουν τα κύρια χαρακτηριστικά του καθενός και τις ενέργειες, που θα αναληφθούν σε έκτακτη περίπτωση. ∆εν περιλαµβάνονται θέµατα που σχετίζονται αποκλειστικά µε τη διατήρηση της καθαρότητας

µεµονωµένων φορτίων και της καταστάσεως τους κατά τη διάρκεια της µεταφοράς. Ο πιο πάνω Οδηγός θα πρέπει να ενηµερώνεται περιοδικά µε την προσθήκη τροποποιήσεων και

νέων στοιχείων, λαµβανοµένων πάντοτε υπόψη των ισχυόντων κωδίκων του ΙΜΟ για την κατασκευή και τον εξαρτισµό των πλοίων, που µεταφέρουν υγροποιηµένα αέρια χύµα.

Αναγνώριση προσφοράς. .-

Το ∆ιεθνές Ναυτιλιακό Επιµελητήριο επιθυµεί να ευχαριστήσει εκείνους τους παραγωγούς χηµικών φορτίων που τόσο πρόθυµα το εφοδίασαν µε τα στοιχεία, τα οποία συµπεριλαµβάνονται στα φύλλα πληροφοριών, καθώς και όλες τις οργανώσεις και µεµονωµένα άτοµα που το βοήθησαν στην έκδοση αυτού του Οδηγού.

ΟΡΙΣΜΟΙ Για τους σκοπούς του Οδηγού αυτού, ισχύουν οι παρακάτω ορισµοί. Άλλοι ορισµοί που έχουν

περιορισµένη εφαρµογή, παραθέτονται στο παράρτηµα 3.

Άδεια εκτελέσεως θερµής εργασίας (Hot Work Permit). Έγγραφο χρησιµοποιούµενο από εξουσιοδοτηµένο πρόσωπο, µε το οποίο επιτρέπεται η ειδική εργασία, που πρέπει να εκτελεσθεί σε καθορισµένο χρόνο και σε προσδιορισµένη περιοχή, µε τη χρησιµοποίηση εργαλείων και εξοπλισµού που δυνατόν να προκαλέσει την ανάφλεξη εύφλεκτου αερίου (βλ. θερµή εργασία).

Αδιαβατική (Adiabatic). Μεταβολή που γίνεται χωρίς τη µεταφορά θερµότητας. Αδιαβατική εκτόνωση είναι η µεταβολή του όγκου υγρού ή αερίου, χωρίς την προσθήκη ή αφαίρεση θερµότητας από αυτό (βλ. παράρτηµα 3).

Αδρανές αέριο (Inert Gas). Αέριο ή ατµός που δεν προωθεί (διευκολύνει) την καύση και δεν αντιδρά µε το φορτίο.

Αδρανοποίηση (Inerting). Η εισαγωγή αδρανούς αερίου σε ένα χώρο για µείωση και διατήρηση της περιεκτικότητας του οξυγόνου σε επίπεδο, στο οποίο η καύση δεν µπορεί να διευκολυνθεί.

Αέριο συγκρίσεως (Span Gas). ∆είγµα ατµού γνωστής συνθέσεως και συγκεντρώσεως που χρησιµοποιείται για τη βαθµονόµηση (calibration) του εξοπλισµού ανιχνεύσεως αερίων του πλοίου.

Αναχαιτιστής (Inhibitor). Ουσία που χρησιµοποιείται για την παρεµπόδιση ή επιβράδυνση της χειροτερεύσεως του φορτίου ή µιας πιθανής επικίνδυνης χηµικής αντιδράσεως.

Ανιχνευτής απορροφήσεως αερίου (Gas Absorption Detector). Βλέπε ανιχνευτής χηµικής απορροφήσεως.

Ανιχνευτής χηµικής απορροφήσεως (Chemical Absorption Detector). Οργανο που χρησιµοποιείται για την ανίχνευση αερίων ή ατµών. Λειτουργεί µε βάση την αρχή της αντιδράσεως µεταξύ του αερίου και ενός χηµικού αντιδραστηρίου που βρίσκεται µέσα σπ| συσκευή. Το αέριο αποχρωµατίζει το αντιδραστήριο ή το αντιδραστήριο διαλύει ορισµένο από το αέριο (βλ. παράρτηµα 6).

Αντιεκρηκτικός κλειστός χώρος (Explosion Proof Enclosure). Χώρος που αντέχει, χωρίς βλάβη, σε οποιαδήποτε έκρηξη εύφλεκτου αερίου, η οποία δυνατόν να συµβεί εντός του. Κάτω από πρακτικές συνθήκες λειτουργίας και µέσα στα όρια αξιοπιστίας των συσκευών (και των αναγνωρισµένων υπερφορτίσεων, αν υπάρχουν, που τις συνοδεύουν) παρεµπο-δίζει τη µετάδοση της φλόγας κατά τρόπο που αυτή δυνατόν να προκαλέσει την ανάφλεξη ενός εύφλεκτου αερίου, το οποίο ενδεχοµένως βρίσκεται στην γύρω ατµόσφαιρα (βλ. παράρτηµα 7).

Αντισπινθηρικός κλειστός χώρος (Flame Proof Enclosure). Βλέπε αντιεκρηκτικός κλειστός χώρος.

Ανώτερο όριο αναφλεξιµότητας (Upper Flammable Limit, UFL) Βλέπε περιοχή αναφλεξιµότητας.

Ανώτερο όριο εκρηκτικότητας (UEL). Βλέπε περιοχή αναφλεξιµότητας.

Απελευθέρωση αερίων (Gas-Freeing). Η εισαγωγή καθαρού αέρα σε δεξαµενή, διαµέρισµα ή δοχείο για την αποµάκρυνση τοξικού, εύφλεκτου ή αδρανούς αερίου σε επίπεδο'που απαιτείται για ένα ειδικό σκοπό (π.χ. είσοδος σε δεξαµενή, εκτέλεση θερµών εργασιών). Για τις ορθές διαδικασίες βλ. κεφάλαιο 4.

Απόλυτη πυκνότητα ατµού (Absolute Vapour Density). Η µάζα της µονάδας όγκου του αερίου υπό σταθερές συνθήκες θερµοκρασίας και πιέσεως.

Αρχή (Administration). Η κυβέρνηση της χώρας, στην οποία είναι νηολογηµένο το πλοίο.

Ασφυξία (Asphyxia). Η κατάσταση που προκύπτει, όταν το αίµα στερείται από την επάρκεια παροχής οξυγόνου, µε επακόλουθο την απώλεια των αισθήσεων.

Ασφυκτικό (Asphyxiant). Αέριο ή ατµός που δεν έχει τοξικές ιδιότητες, αλλά όταν υπάρχει σε αρκετά µεγάλες συγκεντρώ-σεις (ποσότητες) εκδιώκει το οξυγόνο από το χώρο και συνεπώς προκαλεί ασφυξία.

Αυτανάφλεξη (Spontaneous Ignition). Βλέπε θερµοκρασία αυταναψλέξεως.

Αυτο-αντίδραση (Self-Reacting). Η τάση µιας χηµικής ουσίας να αυτοαντιδρά, µε συνήθη αποτελέσµατα τον πολυµερισµό ή την αποσύνθεση.

Αυτογενής ανάφλεξη (Autogenous Ignition). Βλέπε θερµοκρασία αυτογενούς αναφλέξεως.

∆είκτης εύφλεκτου αερίου (Combustible Gas Indicator). Όργανο για την ανίχνευση καύσιµου µίγµατος αερίου/αέρα που συνήθως µετρά τη συγκέντρωση του, σε σχέση µε το κατώτερο όριο αναφλέξεως (LFL). Ένα απλό όργανο δεν είναι αξιόπιστο για όλους τους εύφλεκτους ατµούς (βλ. παράρτηµα 6).

∆εξαµενή φορτίου (Cargo Tank). Το στεγανό κέλυφος που σχεδιάζεται να είναι το πρωτεύον δοχείο που περιέχει το φορτίο, καθώς και άλλα στεγανά δοχεία, αν συνδέονται ή όχι µε µόνωση και/ή δευτερεύοντα διαφράγµατα.

∆ευτερεύον διάφραγµα (Secondary Barrier). Το ανθεκτικό στο υγρό εξωτερικό στοιχείο ενός συστήµατος που περιέχει το φορτίο, σχεδιοαµένο να συγκρατεί παροδικά οποιαδήποτε διαρροή υγρού φορτίου που θα γίνει δια - ~ου του πρωτεύοντος διαφράγµατος και να παρεµποδίζει την πτώση της θερµοκρασίας στην κατασκευή του πλοίου σε µη ασφαλές επίπεδο. Οι τύποι του δευτερεύοντος διαφράγµατος ορίζονται πληρέστβρα στο κεφάλαιο IV των κωδίκων του ΙΜΟ.

∆ράση ελεύθερων επιφανειών (Sloshing). Σχηµατισµοί κυµάτων που δυνατόν να δηµιουργηθούν στην επιφάνεια ενός υγρού στη δεξαµενή φορτίου ως συνέπεια της επιδράσεως των κινήσεων του πλοίου.

Εγκεκριµένος εξοπλισµός (Approved Equipment). Εξοπλισµός του οποίου η σχεδίαση δοκιµάσθηκε και εγκρίθηκε από αρµόδια υπηρεσία, όπως η Αρχή ή ο Νηογνώµονας. Η υπηρεσία αυτή θα πιστοποιεί τον επί µέρους εξοπλισµό, για χρησιµοποίηση του µε ασφάλεια σε προσδιορισµένες επικίνδυνες ατµόσφαιρες (βλ. παράρτηµα 7).

Ειδική πυκνότητα (Specific Gravity). Ο λόγος του βάρους προς τον όγκο µιας ουσίας σε µια θερµοκρασία t1 προς το βάρος ίσου όγκου αποσταγµένου νερού σε µια θερµοκρασία t2, όπου t1 δεν είναι απαραίτητο να είναι ίσο µε το t2. Η θερµοκρασία επηρεάζει τον όγκο και συνεπώς η θερµοκρασία στην οποία έγινε η σύγκριση πρέπει να δηλώνεται σε κάθε φύλο στοιχείων µετά την αναλογία. π.χ. SG = 0,662 -33°C/15°C

-33°C παραπέµπει στη θερµοκρασία της ουσίας = t1 15°C παραπέµπει στη θερµοκρασία του νερού = t2

Έκλυση ατµών (Boil-off). Οι ατµοί που παράγονται πάνω από την επιφάνεια ενός υγρού φορτίου, οι οποίοι οφείλονται στην εξάτµιση που προκαλείται από την εισαγωγή θερµότητας.

Έκπλυση µε αέριο (Purging).

Η εισαγωγή αζώτου ή κατάλληλου αδρανούς αερίου ή ατµού φορτίου για την εκτόπιση µιας µη αποδεκτής ατµόσφαιρας δεξαµενής.

Εκρηξιόµετρο (Explosimeter).

Βλέπε δείκτης εύφλεκτων αερίων.

Ελεύθερος αερίων (χώρος) (Gas-Free). Ελεύθερη από αέρια σηµαίνει ότι δεξαµενή, διαµέρισµα ή δοχείο δοκιµάστηκε µε τη χρησιµοποίηση κατάλληλης συσκευής ανιχνεύσεως αερίων και βρέθηκε επαρκώς ελεύθερη κατά το χρόνο της δοκιµής από τοξικά ή εκρηκτικά αέρια.

Εµπρηστικός σπινθήρας (Incendive Spark). Σπινθήρας επαρκούς θερµοκρασίας και ενέργειας, ικανός να προκαλέσει την ανάφλεξη ενός εύφλεκτου αερίου.

Ενδόθερµη (Endothermic). Η διαδικασία που συνοδεύεται µε απορρόφηση θερµότητας. ·

Εξαερισµός (Venting). Η απελευθέρωση ατµών φορτίου ή αδρανούς αερίου από τις δεξαµενές φορτίου και τα συνδεµένα συστήµατα.

Εξώθερµη (Exothermic). Η διαδικασία που συνοδεύεται µε έκλυση θερµότητας.

Επανυγροποίηση (συµπύκνωση) (Reliquefaction). Η εκ νέου µετατροπή σε υγρό (µε ψύξη) του ατµού φορτίου που εξατµίζεται (βλ. παράρτηµα 3).

Εργασίες φορτίου (Cargo Operations). Κάθε εργασία στο υγραεριοφόρο πλοίο που περιλαµβάνει χειρισµό του φορτίου, υγρού ή ατµού, και η οποία περιλαµβάνει ακόµη τη µεταφορά του φορτίου, την επανυγροποίηση, τον εξαερισµό κλπ.

Εσωτερικά ασφαλής (Intrinsically Safe). Εσωτερικά ασφαλής εξοπλισµός, όργανα ή καλωδιώσεις. Τα όργανα ή οι καλωδιώσεις που δεν είναι ικανές να απελευθερώσουν επαρκή ηλεκτρική ή θερµική ενέργεια κάτω από οµαλές ή ανώµαλες συνθήκες, προκειµένου να προκαλέσουν την ανάφλεξη ενός ειδικά επικίνδυνου ατµοσφαιρικού µίγµατος στην πιο εύκολη συγκέντρωση αναφλέξεως (βλ. παράρτηµα 7).

Ευθραυστότητα (Brittle Fracture). Η θραύση ενός υλικού που προκαλείται από την έλλειψη ευκαµψίας στην κρυσταλλική δοµή του, η οποία είναι αποτέλεσµα της χαµηλής θερµοκρασίας.

Εύφλεκτο (Flammable). Αυτό που είναι ικανό να αναφλέγεται και να καίεται στον αέρα. Ο όρος εύφλεκτο αέριο χρησιµοποιείται, για να περιγραφεί µίγµα ατµού αέρα εντός της περιοχής αναφλεξιµότητας.

Ζώνη µε επικίνδυνα αέρια. Βλέπε χώρος µε επικίνδυνα αέρια.

Ηλεκτρική σύνδεση. Βλέπε σύνδεση (ηλεκτρική).

Θερµή εργασία (Hot Work). Εργασία που περιλαµβάνει φλόγες ή θερµοκρασίες ενδεχοµένως αρκετά υψηλές, ώστε να

προκαλέσουν την ανάφλεξη εύφλεκτου αερίου. Περιλαµβάνει κάθε εργασία σχετική µε τη χρησιµοποίηση συγκολλήσεως, καύσεως, ή εξοπλισµό συγκολλήσεως, πυρσούς, εργαλεία µηχανο-κίνητα, µη αντιεκρηκτικό ηλεκτρολογικό εξοπλισµό, εξοπλισµό αµµοβολής και εξοπλισµό που περιλαµβάνει µηχανές εσωτερικής καύσεως.

Θερµοκρασία αυταναφλέξεως (θερµοκρασία αυτογενούς αναφλέξεως) (Auto-Ignition Temperature, Autogenous Ignition Temperature). Η χαµηλότερη θερµοκρασία που απαιτεί ένα στερεό, υγρό ή αέριο, προκειµένου να προκληθεί σ' αυτό αυτανάφλεξη χωρίς την παρουσία σπινθήρα ή φλόγας.

Θόλος δεξαµενής (Tank Dome).

Η προς τα πάνω προεξοχή ενός τµήµατος της δεξαµενής φορτίου. Για κάτω του καταστρώµατος συστήµατα που περιέχουν το φορτίο, ο θόλος της δεξαµενής προεξέχει από το ανοικτό κατάστρωµα ή το κάλυµµα της δεξαµενής.

ΙΜΟ. ∆ιεθνής Ναυτιλιακός Οργανισµός. Το εξειδικευµένο όργανο των Ηνωµένων Εθνών για το χειρισµό των ναυτιλιακών θεµάτων.

Κάλυµµα δεξαµενής (Tank Cover). Η κατασκευή που προορίζεται να προστατεύει το σύστηµα που περιέχει το φορτίο έναντι βλάβης όπου αυτό προεξέχει του ανοικτού καταστρώµατος και/ή να εξασφαλίζει τη συνέχεια και ακεραιότητα της κατασκευής του καταστρώµατος.

Κατώτερο όριο αναφλεξιµότητας (Lower Flammable Limit, LFL). Βλέπε περιοχή αναφλεξιµότητας.

Κατώτερο όριο εκρηκτικότητας (LEL). Βλέπε περιοχή αναφλεξιµότητας.

Κατώφλι (TVL). Βλέπε όριο τιµής.

Κενός χώρος (Void Space). Ο κλειστός χώρος στην περιοχή φορτίου εξωτερικά του συστήµατος που περιέχει το φορτίο που δεν είναι χώρος συγκρατήσεως, έρµατος, δεξαµενής καυσίµων, αντλιών φορτίου, συµπιεστών ή οποιοσδήποτε χώρος σε κανονική χρήση του πληρώµατος.

Κλειστό σύστηµα ενδείξεως (κλειστός ελεύθερος χώρος) (Closed Gauging System, Closed Maging). Σύστηµα µε το οποίο µπορεί να µετρηθεί το περιεχόµενο µιας δεξαµενής, µε τη βοήθεια ενός µηχανισµού που τη διαπερνά, ο οποίος όµως είναι τµήµα κλειστού συστήµατος που διαφυλάσσει το περιεχόµενο της δεξαµενής από το να διαφύγει. Παραδείγµατα αποτελούν πλωτού τύπου συστήµατα, ηλεκτρονικά αισθητήρια, µαγνητικά αισθητήρια και σωλήνες φυσαλίδων (βλ. παράρτη-µα 6).

Κρίσιµη θερµοκρασία (Critical Temperature). Η θερµοκρασία πάνω από την οποία ένα αέριο δεν είναι δυνατό να υγροποιηθεί όση πίεση και αν ασκηθεί σ' αυτό (βλ. παράρτηµα 3).

Κρίσιµη πίεση (Critical Pressure). Η ελάχιστη πίεση που απαιτείται, για να υγροποιηθεί ένα αέριο στην κρίσιµη θερµοκρασία (βλ. κρίσιµη θερµοκρασία).

Κώδικες του ΙΜΟ (ΙΜΟ Codes). Οι κώδικες του ΙΜΟ για τη σχεδίαση, κατασκευή και εξοπλισµό των πλοίων που µεταφέρουν υγροποιηµένα αέρια χύµα. Υπάρχουν δυο κώδικες. Ο ένας εφαρµόζεται στα πλοία που ναυπηγήθη-καν και παραλήφθηκαν πριν από την 31-10-1976 (Κώδικας υπαρχόντων πλοίων), ενώ ο άλλος εφαρµόζεται σε πλοία που ναυπηγήθηκαν ή παραλήφθηκαν µετά από την πιο πάνω ηµεροµηνία (Κώδικας νέων πλοίων).

Λεπτό πλέγµα . Βλέπε µηχανισµός συγκρατήσεως φλογών.

LNG. Υγροποιηµένο φυσικό αέριο. Το κύριο συοτατικό του LNG είναι το µεθάνιο.

LPG. Υγροποιηµένα αέρια πετρελαίου (κυρίως είναι προπάνιο και βουτάνιο, φορτωµένα χωριστά ή σε µίγµατα). Ίσως είναι υποπροϊόντα της διυλίσεως ή παράγονται ενδεχοµένως σε συνδυασµό µε το αργό πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο.

MARVS.

Η µέγιστη επιτρεπόµενη ρύθµιση του ανακουφιστικού επιστοµίου µιας δεξαµενής φορτίου.

Μετάγγιση φορτίου (Cargo Transfer). Η µεταφορά υγρού ή ατµού φορτίου προς ή από το πλοίο.

Μηχανισµοί συγκρατήσεως φλόγας (πλέγµατα συγκρατήσεως φλόγας). (Cause Screen, Flame Screen). Φορητός συνδεµένος µηχανισµός που ενσωµατώνει ένα ή περισσότερα συρµάτινα πλέγµατα, ανθεκτικά στη διάβρωση, τα οποία χρησιµοποιούνται για την παρεµπόδιση της εισόδου σπινθήρων σε µια ανοικτή θυρίδα του καταστρώµατος ή για τη βραχυχρόνια παρεµπόδιση διόδου φλόγας, έστω και αν επιτρέπει τη δίοδο του αερίου.

Μηχανισµός συγκρατήσεως φλογών (Flame Arrester). Μηχανισµός που χρησιµοποιείται στις σωληνώσεις εξαερισµού του αερίου για τη συγκράτηση της εισόδου φλογών σε κλειστούς χώρους.

Μονωτική φλάντζα (Insulating Flange).

Μηχανισµός µονώσεως που τοποθετείται µεταξύ των µεταλλικών φλαντζών, των κοχλιών και δακτυλίων για την παρεµπόδιση της ηλεκτρικής συνέχειας µεταξύ σωληνώσεων, τµηµάτων σωληνώσεων, σπάγγων εύκαµπτων σωλήνων και βραχιόνων φορτώσεως ή εξοπλισµού/συσκευών.

Μοριακό βάρος (Mole). Το ποσό µιας ουσίας σε οποιοδήποτε συµβατικό σύστηµα µετρήσεως του βάρους, το οποίο αντιστοιχεί στην αριθµητική τιµή του µοριακού βάρους της ουσίας (π.χ. για το προπάνιο, το µοριακό βάρος είναι 44,1 γραµµοµόρια σε γραµµάρια ή 44,1 Pounds σε Pounds (µόρια).

Μοριακό κλάσµα (Mole Fraction). Ο αριθµός των µορίων οποιουδήποτε συστατικού σε ένα µίγµα, διαιρεµένος δια του συνολικού αριθµού των µορίων καθενός συστατικού.

Νέφος νερού (Water Fog). Πολύ µικρά σταγονίδια νερού που κανονικά σχηµατίζονται σε µία υψηλή πίεση δια µέσου ειδικού ακροφυσίου.

Όρια αναφλεξιµότητας (Flammable Limits). Βλέπε περιοχή αναφλεξιµότητας.

Όριο πληρώσεως (Filling Limit or Ratio). Ο όγκος µιας δεξαµενής που εκφράζεται ως επί τοις εκατό ποσοστό του ολικού όγκου, ο οποίος µπορεί ασφαλώς να πληρωθεί λαµβανοµένης υπόψη της πιθανής διαστολής (και της αλλαγής της πυκνότητας) του υγρού.

Όριο τιµής (κατώφλι, TLV) (Threshold Limit Value). To TLV αναφέρεται στη µέγιστη συγκέντρωση αερίων, ατµών, σκόνης ή σταγονιδίων, κοντά στην οποία πιστεύεται ότι όλα τα άτοµα που βρίσκονται στο πλοίο µπορούν επανειληµµένα να εκτίθενται κάθε ηµέρα, χωρίς δυσµενή επίδραση, µε την προϋπόθεση ότι εκτίθενται 8 ώρες την ηµέρα ή 40 ώρες την εβδοµάδα.

Περιορισµένο σύστηµα ενδείξεως (Restricted Ganging System, Restricted Ullage System). Σύστηµα που χρησιµοποιεί ένα µηχανισµό, ο οποίος διαπερνά τη δεξαµενή, και που όταν βρίσκεται σε χρήση, επιτρέπει σε µια µικρή ποσότητα φορτίου υγρού ή ατµού να εκτίθεται στην ατµόσφαιρα. Όταν δεν χρησιµοποιείται, ο µηχανισµός κλείεται πλήρως (βλ. παράρτηµα 6).

Περιοχή αναφλεξιµότητας (Flammable Range). Περιοχή αναφλεξιµότητας (εκρήξεως) είναι η περιοχή, µεταξύ της ελάχιστης και της µέγιστης συγκεντρώσεως του ατµού στον αέρα, η οποία σχηµατίζει εύφλεκτα (εκρητικά) µίγµατα. Συνήθως οι συγκεντρώσεις αυτές αναγράφονται συντετµηµένα ως FLF (Lower Flammable Limit - Κατώτερο Όριο Αναφλεξιµότητας) και UFL (Upper Flammable Limit - Ανώτερο Όριο Αναφλεξιµότητας). Αυτά είναι συνώνυµα µε το Κατώτερο Όριο Εκρηκτικότητας (LEL) και το Ανώτερο Όριο Εκρηκτικότητας (UEL).

Περιοχή φορτίου (Cargo Area). Το τµήµα του πλοίου που περιέχει το σύστηµα µέσα στο οποίο βρίσκεται το φορτίο, το αντλιοστάσιο και τους χώρους των συµπιεστών του φορτίου. Περιλαµβάνει επίσης την περιοχή του καταστρώµα-τος σε όλο το µήκος και πλάτος του πλοίου πάνω από τους χώρους που προαναφέρθηκαν. Αν

υπάρχουν στεγανά χωρίσµατα ή κενοί χώροι στο πρυµναίο άκρο του πιο πρυµναίου χώρου συγκρατήσεως ή στο πρωραίο άκρο του πιο πρωραίου χώρου συγκρατήσεως, εξαιρούνται από την περιοχή φορτίου.

Πίεση (Pressure). Η δύναµη ανά µονάδα επιφάνειας.

Πιστοποιηµένα ασφαλής ηλεκτρολογικός εξοπλισµός (Certified Safe Electrical Equipment). Βλέπε εγκεκριµένος εξοπλισµός.

Πιστοποιηµένα ελεύθερος αερίων χώρος (Certified Gas-Free).

Πιστοποιηµένα ελεύθερος αερίων είναι ένας χώρος, µια δεξαµενή, ένα διαµέρισµα ή δοχείο που δοκιµάστηκε, µε τη χρησιµοποίηση ενός εγκεκριµένου οργάνου δοκιµής και βρέθηκε επαρκώς ελεύθερος κατά το χρόνο της δοκιµής, από τοξικά ή εκρηκτικά ή αδρανή για ένα συγκεκριµένο σκοπό αέριο, όπως για την εκτέλεση θερµής εργασίας. Η δοκιµή έγινε από εξουσιοδοτηµένο πρόσωπο (συνήθως χηµικό από την ξηρά). Εκδόθηκε και ισχύει ένα σχετικό πιστοποιητικό.

Πλέγµα φλόγας (Flame Screen). Βλέπε λεπτό πλέγµα.

Πολυµερισµός (Polymerisation). Το φαινόµενο κατά το οποίο τα µόρια µιας συγκεκριµένης ουσίας δυνατόν να αναπτύξουν δεσµούς µεταξύ τους, σχηµατίζοντας µια µεγαλύτερη µονάδα που περιέχει από δυο µέχρι χιλιάδες µόρια. Η νέα µονάδα ονοµάζεται πολυµερές. Μια ουσία δυνατόν µε τη µεταβολή αυτή να µετατραπεί από ελεύθερα ρέον υγρό σε πολύ ιξώδες υγρό ή ακόµη και στερεό σώµα. Κατά τον πολυµερισµό είναι δυνατόν να λάβει χώρα έκλυση θερµότητας. Ο πολυµερισµός δυνατόν να συντελεσθεί αυτόµατα και χωρίς εξωτερική επίδραση. Αυτό δυνατόν να πραγµατοποιηθεί, αν η ουσία θερµαίνεται, αν προστίθεται ένας καταλύτης ή ακαθαρσία. Κάτω από ορισµένες συνθήκες ο πολυµερισµός δυνατόν να είναι επικίνδυνος.

Πρωτεύον διάφραγµα (Primary Barrier).

Το εσωτερικό στοιχείο που προορίζεται να περιέχει το φορτίο, όταν το άύστηραΤµέσα στο οποίο περιέχεται το φορτίο, περιλαµβάνει δυο στρώµατα.

Πυκνότητα ατµών (Vapour Density).

Βλέπε απόλυτη πυκνότητα ατµών και σχετική πυκνότητα ατµών.

Σηµείο αναφλέξεως (Flash Point). Η κατώτερη θερµοκρασία στην οποία ένα υγρό εκλύει επαρκή ποσότητα ατµών, για να σχηµατίσει ένα εύφλεκτο µίγµα µε τον αέρα κοντά στην επιφάνεια του υγρού ή µέσα στη συσκευή που χρησιµοποιείται. Το σηµείο αναφλέξεως προσδιορίζεται µε εργαστηριακή δοκιµή σε µία προδιαγε-γραµµένη συσκευή.

Σηµείο βρασµού (Boiling Point). Η θερµοκρασία κατά την οποία η τάση ατµών ενός υγρού εξισώνεται µε εκείνη της ατµόσφαιρας πάνω από την επιφάνεια του. Η θερµοκρασία αυτή διαφέρει ανάλογα µε την πίεση (βλ. φύλλα στοιχείων).

Σπηλαίωση (Cavitation). Η ανώµαλη ροή που προκαλείται από θύλακες ατµού µέσα στο υγρό. Αυτή µπορεί να συµβεί ακόµη και αν Κατακλύζεται η αναρρόφηση µιας αντλίας.

Στατικός ηλεκτρισµός (Static Electricity). Η ηλέκτριση ανόµοιων υλικών µε φυσική επαφή και διαχωρισµό.

Στεγανό χώρισµα (Cofferdam). Ο αποµονωµένος χώρος µεταξύ δυο γειτονικών χαλύβδινων φρακτών ή καταστρωµάτων. Ο χώρος αυτός δυνατόν να είναι κενός ή χώρος έρµατος.

Σύνδεση (ηλεκτρική) [Bonding (Electrical)]. Η µεταξύ των τµηµάτων µεταλλικών ηλεκτρικών αγωγών σύνδεση, για την εξασφάλιση ηλεκτρικής συνέχειας.

Συντελεστής κυβικής διαστολής (Coefficient of Cubical Expansion). Η αύξηση του όγκου που αντιστοιχεί στην κατά 1°C ανύψωση της θερµοκρασίας. Η αύξηση είναι τα 5/9 της προηγούµενης για ανύψωση της θερµοκρασίας κατά 1°F.

Σύστηµα µέσα στο οποίο περιέχεται το φορτίο (Cargo Contaiment System).

Η διάταξη για τον περιορισµό του φορτίου που περιλαµβάνει, αν υπάρχουν, ένα πρωτεύον και ένα δευτερεύον διάφραγµα, την τοποθετηµένη µόνωση και κάθε ενδιάµεσο χώρο και παραπλήσια κατασκευή, αν είναι αναγκαία, για την υποστήριξη των στοιχείων αυτών. Αν το δευτερεύον διάφραγµα είναι µέρος της κατασκευής του σκάφους, αυτό δυνατόν να είναι το όριο του χώρου συγκρατήσεως.

Σχετική πυκνότητα ατµού (Relative Vapour Density). Το βάρος του ατµού σε σχέση µε το βάρος ίσου όγκου αέρα που και τα δυο βρίσκονται σε πρότυπες συνθήκες θερµοκρασίας και πιέσεως. Έτσι ατµός πυκνότητας 2,9 σηµαίνει ότι ο ατµός είναι 2,9 φορές βαρύτερος από ίσο όγκο αέρα κάτω από τις ίδιες φυσικές συνθήκες.

Τάση ατµών (Vapour Pressure). Η πίεση που εξασκείται από τον ατµό που βρίσκεται πάνω από το υγρό σε µια δεδοµένη θερµοκρασία (βλ. παράρτηµα 3).

Υγροποιηµένο αέριο (Liquified Gas). Υγρό που έχει απόλυτη τάση ατµών, η οποία υπερβαίνει τα 2,8 kg/cm στους 37,8°C, και ορισµένες άλλες ουσίες που προδιαγράφονται στους κώδικες του ΙΜΟ.

Υδρίτες (Hyarates). Οι ενώσεις που σχηµατίζονται σε ορισµένες πιέσεις και θερµοκρασίες και που οφείλονται στην αντίδραση του νερού και των υδρογονανθράκων.

Υπεροξείδιο (Peroxide). Ουσία που σχηµατίζεται µε χηµική ένωση του υγρού φορτίου ή ατµού µε το ατµοφαιρικό οξυγόνο ή µε οξυγόνο από άλλη πηγή. Οι ουσίες αυτές δυνατόν σε ορισµένες περιπτώσεις να είναι πολύ δραστικές ή ασταθείς και να συνιστούν πιθανό κίνδυνο.

Υπεύθυνος αντιπρόσωπος εγκαταστάσεως (Responsible Terminal Representative). Ο επόπτης της ξηράς που εκτελεί φυλακή και όλοι οι χειριστές της εγκαταστάσεως που σχετίζονται µε τις εργασίες χειρισµού των προϊόντων, ή ο υπεύθυνος αντιπρόσωπος του.

Υπεύθυνος αξιωµατικός (Responsible Officer). Ο πλοίαρχος ή οποιοσδήποτε άλλος αξιωµατικός στον οποίο ο πλοίαρχος αναθέτει κάθε εργασία η αποστολή.

Φορτίο που έχει υποστεί αναχαίτηση (της δραστικότητας roi/XInhibited Cargo). Φορτίο που περιέχει ένα αναχαιτιστή.

Χώρος ασφαλής αερίων (Gas-Safe Space). Χώρος που δεν καθορίζεται ως επικίνδυνος λόγω υπάρξεως αερίων.

Χώρος ή ζώνη µε επικίνδυνα αέρια (Gas-Dangerous Space or Zone). Χώρος ή ζώνη στην περιοχή φορτίου που θεωρείται ότι πιθανόν περιέχει εύφλεκτους ατµούς και που δεν εφοδιάζεται µε εγκεκριµένες διατάξεις, για να διασφαλισθεί ότι η ατµόσφαιρα του διατηρείται πάντοτε σε ασφαλή κατάσταση.

Χώρος µεταξύ διαφραγµάτων (Interbarrier Space). Ο χώρος µεταξύ ενός πρωτεύοντος και ενός δευτερεύοντος διαφράγµατος, αν πλήρως ή µερικώς καταλαµβάνεται ή όχι από µόνωση ή άλλο υλικό.

Χώρος µονώσεως (Insulation Space). Ο χώρος που είναι ή δεν είναι δυνατόν να είναι µεταξύ δυο διαφραγµάτων, ο οποίος καταλαµβάνεται πλήρως ή µερικώς από µόνωση.

Χώρος συγκρατήσεως (Hold Space). Ο χώρος που περικλείεται από την κατασκευή του σκάφους, στον οποίο τοποθετείται το σύστηµα που περιέχεται το φορτίο (βλ. σύστηµα µέσα στο οποίο περιέχεται το φορτίο).

Ψεκασµός νερού. Νερό που διαχέεται σε λεπτότατα σταγονίδια µετά τη διέλευση του από ειδικά ακροφύσια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΑ

ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΕΡΙΑ

1.1 Εισαγωγή.

Το κεφάλαιο αυτό ασχολείται µε τις ιδιότητες που είναι κοινές σε όλα ή στα περισσότερα φορτία υγροποιηµένων αερίων χύµα. Τα φορτία αυτά µεταφέρονται συνήθως ως υγρά, που βράζουν σε:

• Θερµοκρασία περιβάλλοντος (πλοία που λειτουργούν υπό πλήρη πίεση) ή • ατµοσφαιρική πίεση (πλοία που λειτουργούν υπό πλήρη ψύξη) ή • ενδιάµεσες θερµοκρασίες πιέσεως (πλοία που λειτουργούν υπό ηµι-ψύξη).

Τα φορτία υγροποιηµένων αερίων εκλύουν αµέσως ατµούς, επειδή βράζουν. Οι συνηθισµένοι πιθανοί κίνδυνοι και οι προφυλάξεις εµφαίνονται στις επόµενες παραφράφους.

1.2 Ευφλεκτικότητα.

Μερικά φορτία είναι εύφλεκτα. Όταν λάβει χώρα ανάφλεξη, δεν είναι το υγρό εκείνο που καίεται, αλλά ο εκλυόµενος ατµός. ∆ιαφορετικά φορτία δηµιουργούν διαφορετικές ποσότητες ατµού, που εξαρτώνται από τη σύσταση και τη θερµοκρασία (βλ. §1.6). Ο εύφλεκτος ατµός µπορεί να αναφλέγει και να καεί, όταν αναµιχθεί µε αέρα σε ορισµένες

αναλογίες. Αν υπάρχει πολύ λίγος ή πάρα πολύς ατµός, το µίγµα δεν θα καεί. Οι ακραίες αναλογίες, που είναι γνωστές σαν κατώτερο και ανώτερο όριο αναφλέξεως, είναι διαφορετικές για κάθε φορτίο.

'Οταν ένα µίγµα ατµού/αέρα καίεται σε ανοικτό χώρο, τότε υπάρχει πολύ σηµαντική διαστολή των αερίων. Αν η διαστολή αυτή των αερίων, που παράγονται από την καύση, είναι περιορισµένη (σε κλειστό χώρο), µπορεί να αυξήσει αιφνιδίως την πίεση µέχρι το σηµείο εκρήξεως σε ένα κλειστό χώρο. Τα εύφλεκτα φορτία µπορεί να προκαλέσουν πυρκαϊά. Λεπτοµέρειες για τις αναγκαίες προφυλάξεις

αποφυγής της πυρκαϊάς δίνονται στο κεφάλαιο 3.

1.3 Κίνδυνοι για την υγεία.

1.3.1 Τοξικότητα.

Μερικά φορτία είναι τοξικά, επειδή οι χηµικές τους ιδιότητες µπορούν να προκαλέσουν παροδική ή µόνιµη βλάβη στην υγεία, όπως ερεθισµό, βλάβη ειδικότερα στους ιστούς ή αδυναµία. Η επίδραση είναι δυνατόν να προκληθεί από την επαφή µε το δέρµα ή από τραύµατα στο δέρµα ή από την εισπνοή. Σε µερικές περιπτώσεις η επίδραση είναι συσσωρευτική. Πρέπει να αποφεύγεται η επαφή µε υγρό φορτίο ή ατµούς. Πρέπει να φέρονται προστατευτικές στολές, αν είναι αναγκαίο (βλ. § 9.2), και αναπνευστικές συσκευές, αν υπάρχει κίνδυνος εισπνοής τοξικών ατµών (βλ. § 9.4 και 9.5). Ο εξοπλισµός ανιχνεύσεως τοξικού αερίου που προβλέπεται θα χρησιµοποιείται, όσο είναι αναγκαίο, και θα πρέπει να διατηρείται σε καλή κατάσταση (βλ. § 5.3.6).

1.3.2 Ασφυξία.

Ασφυξία λαµβάνει χώρα, όταν το αίµα δεν µπορεί να εφοδιάσει επαρκώς µε οξυγόνο τον εγκέφαλο. Το άτοµο που υφίσταται ασφυξία δυνατόν να έχει πονοκέφαλο, ιλίγγους και ανικανότητα συγκεντρώ-σεως, που ακολουθείται από απώλεια αισθήσεων. Αν οποιοσδήποτε ατµός υπάρχει σε µεγάλη συγκέντρωση σε ένα χώρο ώστε να εκδιώξει το οξυγόνο, αυτός µπορεί να προκαλέσει ασφυξία, ακόµα και αν δεν είναι τοξικός. Πρέπει να λαµβάνεται µέριµνα για την αποφυγή ασφυξίας από τη χρησιµοποίηση του εξοπλισµού

ανιχνεύσεως ατµών και οξυγόνου και των αναπνευστικών συσκευών, όταν είναι αναγκαίο (βλ. § 6.3 και 9.4).

11

1.3.3 Αναισθησία.

Ένα άτοµο που ειοττνέει ατµούς (π.χ. οξειδίου του αιθυλενίου) δυνατόν να χάσει τις αισθήσεις του λόγω της επιδράσεως τους στο νευρικό σύστηµα. Το αναίσθητο άτοµο ίσως αντιδρά ενστικτωδώς, αλλά µπορεί να συνέλθει µόνο µε µεγάλη δυσκολία. Μέριµνα θα λαµβάνεται για την αποφυγή εισπνοής αναισθητικού ατµού κατά τη χρησιµοποίηση του

εξοπλισµού ανιχνεύσεως ατµών φορτίου και των αναπνευστικών συσκευών (βλ. §6.3 και 9.1).

1.3.4 Κρυοπάγηµα.

Μερικά φορτία µεταφέρονται σε χαµηλές θερµοκρασίες ή βρίσκονται σε τέτοιες θερµοκρασίες κατά τη διάρκεια ορισµένων φάσεων των σχετικών εργασιών. Απευθείας επαφή µε το παγωµένο υγρό/ατµό ή µε τις σωληνώσεις και τον εξοπλισµό που δεν έχουνι µονωθεί, µπορεί να προκαλέσει κρυοπαγήµατα, που είναι δυνατόν να έχουν σαν αποτέλεσµα τη µόνιµη βλάβη ορισµένων οργάνων του σώµατος (π.χ. των πνευµόνων). Παχύ στρώµα πάγου ή παγετού µπορεί να δηµιουργηθεί πάνω σε µη µονωµένο εξοπλισµό, κάτω από ορισµένες συνθήκες περιβάλλοντος, και έτσι αυτό ενεργεί σαν µόνωση. Οπωσδήποτε κάτω από ορισµένες συνθήκες λίγος, ή καθόλουrπαγετός θα σχηµατισθεί και σε τέτοιες περιπτώσεις η επαφή µπορεί ειδικότερα να είναι βλαπτική. Προστατευτική στολή πρέπει να φοριέται για την αποφυγή κρυοπαγηµάτων και η επαφή µε κρύο, υγρό ή ατµό ή εξοπλισµό, πρέπει γα αποφεύγεται. Ειδικότερη φροντίδα είναι αναγκαία σχετικά µε τους δίσκους περισυλλογής διαρροών στο κατάστρωµα, που περιέχουν υγρό φορτίο (βλ. §1.7.1).

1.4 Αντιδραστικότητα.

Ένα υγροποιηµένο αέριο δυνατόν να αντιδρά κατά διάφορους τρόπους µε το νερό, σχηµατίζοντας υδρίτες µε τον εαυτό του, µε τον αέρα, µε άλλο φορτίο ή µε άλλα υλικά.

1.4.1 Αντίδραση µε νερό - σχηµατισµός υδρίτη.

Μερικά φορτία υδρογονανθράκων µπορούν να ενώνονται µε το νερό υπό ορισµένες συνθήκες και να σχηµατίζουν µία ουσία, που είναι γνωστή σαν υδρίτης. Οι κρύσταλλοι των υδριτών µοιάζουν µε θρυµµατισµένο πάγο ή χιόνι. Το νερό για το σχηµατισµό των υδριτών δυνατόν να προέλθει από ατµούς εκπλύσεως του χώρου, των οποίων το σηµείο δρόσου (dew point) δεν είναι κατάλληλο, από νερό στο σύστηµα φορτίου ή νερό διαλυµένο στο φορτίο. Πρέπει να λαµβάνεται µέριµνα, για να διασφαλισθεί ότι το σηµείο δρόσου οποιουδήποτε ατµού, που χρησιµοποιείται για έκπλυση, είναι κατάλληλο για το συγκεκριµένο φορτίο και ότι το νερό έχει αποκλεισθεί από το σύστηµα του φορτίου. Οι υδρίτες είναι δυνατόν να προκαλέσουν κράτηση των αντλιών και κακή λειτουργία του εξοπλισµού, θα λαµβάνεται πρόνοια για να διαπιστωθεί, αν παρεµποδίσθηκε ο σχηµατισµός τους. Ορισµένα φορτία, όπως LPG. δυνατόν να περιέχουν, όταν φορτώνονται, διαλυµένο νερό. Σε ορισµένες περιπτώσεις ίσως είναι επιτρεπτή για την αποφυγή σχηµατισµού υδρίτη η προσθήκη µικρών ποσοτήτων κατάλληλου αντιψυκτικού (π.χ. µεθανόλη, αιθανόλη) σε στρατηγικά σηµεία στο σύστηµα. Τονίζεται µε έµφαση ότι τίποτε δεν θα προστεθεί σε οποιοδήποτε φορτίο, χωρίς την άδεια του ναυλωτή. Για µίγµατα LPG µία µικρή δόση αντιψυκτικού κανονικά επιτρέπεται, αλλά για χηµικά, φορτία, όπως το αιθυλένιο, η προσθήκη ακόµη και ενός λίτρου ανά διακόσιους τόνους δυνατόν να καταστήσει το φορτίο χωρίς εµπορική αξία. Στην περίπτωση φορτίων µε αναχαιτιστές το αντιψυκτικό είναι δυνατόν να επιδράσει στον αναχαιτιστή. , . Αν επιτρέπεται, το αντιψυκτικό θα εισάγεται σε θέσεις, που λαµβάνει χώρα διαστολή (π.χ. επιστόµια

διαστολής, ολισθαίνοντες σωλήνες, ακροφύσια ψεκασµού κλπ.). Σε φορτίο αποθηκευµένο υπό πίεση (π.χ. σε δεξαµενές καταστρώµατος) το αντιψυκτικό θα

προστεθεί, πριν διέλθει σε σύστηµα ατµοσφαιρικής πιέσεως, εκτός αν είναι ελεύθερο από νερό. Προσθήκη δόσεως αντιψυκτικού πρέπει επίσης να γίνεται στις αντλίες και στα επιστόµια. Τα αντιψυκτικά πρόσθετα συνήθως είναι εύφλεκτα και τοξικά και απαιτείται ειδική προσοχή κατά τη

χρησιµοποίηση τους. .

1.4.2 Αυτο-αντίδραση. Ορισµένα φορτία αυτο-αντιδρούν. Ο πιο συνηθισµένος τύπος της αυτο-αντιδράσεως αυτής είναι ο

πολυµερισµός και αυτός δυνατόν να αρχίσει µε την παρουσία µικρών ποσοτήτων άλλων φορτίων ή ορισµένων µετάλλων. Ο πολυµερισµός συνήθως εκλύει θερµότητα, η οποία επιταχύνει την αντίδραση. Οι κώδικες του ΙΜΟ απαιτούν γενικά να αναχαιτίζονται φορτία, τα οποία δυνατόν να αυτο-αντιδρούν

12

πριν από τη φόρτωση. Επίσης απαιτείται να δίνεται στο πλοίο πιστοποιητικό, που θα δηλώνει: 1)Την ποσότητα και το όνοµα του αναχαιτιστή που προστέθηκε. 2) Την ηµεροµηνία προσθήκης του αναχαιτιστή και το χρονικό διάστηµα, που αναµένεται να παρεµείνει αποτελεσµατικός.

3) Τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν, αν η διάρκεια του ταξιδιού υπερβεί το χρόνο δραστικότητας του αναχαιτιστή.

4) Οποιοδήποτε περιορισµό στη θερµοκρασία, που επηρεάζει τον αναχαιτιστή. Ένα υπόδειγµα πιστοποιητικού αναχαιτιστή φαίνεται στο παράρτηµα 9. Συνήθως δεν είναι αναγκαία

η προσθήκη στο φορτίο οποιουδήποτε αναχαιτιστή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Αν είναι αναγκαίο, οι προσθήκες αυτές θα γίνονται σύµφωνα µε τις οδηγίες του ναυλωτή. Ο αναχαιτιστής είναι δυνατόν να µην εξατµίζεται µε το φορτίο και κατά συνέπεια είναι πιθανόν τα

συστήµατα επανυγροποιήσεως να περιέχουν φορτίο, στο οποίο δεν υπάρχει αναχαιτιστής. Το σύστηµα θα στραγγίζεται ή θα εκπλύνεται µε αναχαιτισµένο φορτίο, όταν διακόπτεται η λειτουργία του. Ορισµένοι αναχαιτιστές είναι πολύ πιο ευδιάλυτοι στο νερό παρά στο φορτίο και συνεπώς πρέπει να

λαµβάνεται µέριµνα για την αποµάκρυνση του νερού από το σύστηµα. ∆ιαφορετικά η συγκέντρωση του αναχαιτιστή στο φορτίο δυνατόν να µειωθεί σηµαντικά. Οµοίως ο αναχαιτιστής ενδεχοµένως να είναι πολύ διαλυτός στα αντιψυκτικά πρόσθετα, αν αυτά σχηµατίζουν ξεχωριστή φάση. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες των ναυλωτών, σχετικά µε τη χρησιµοποίηση του αντιψυκτικού. Αν το πλοίο είναι αγκυροβοληµένο σε συνθήκες ηρεµίας, το φορτίο θα κυκλοφορεί καθηµερινά, προκειµένου να εξασφαλίζεται η οµοιοµορφία συγκεντρώσεως του αναχαιτιστή. Για ορισµένα φορτία που µπορούν να αυτοαντιδρούν δεν υπάρχουν αναχαιτιστές (π.χ. οξείδιο του

αιθυλενίου) και έτσι πρέπει αυτά να µεταφέρονται κάτω από αδρανές αέριο. Χρειάζεται προσοχή για να διασφαλίζεται ότι διατηρείται πάντοτε µια θετική πίεση αδρανούς αερίου και ότι η συγκέντρωση οξυγόνου ποτέ δεν υπερβαίνει το 0,2% κατ' όγκο. 1.4.3 Αντίδραση µε τον αέρα.

Μερικά φορτία µπορούν να αντιδρούν µε τον αέρα και να σχηµατίζουν ασταθείς ενώσεις του οξυγόνου, οι οποίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν έκρηξη. Οι κώδικες του ΙΜΟ απαιτούν τα φορτία αυτά να µεταφέρονται αναχαιτισµένα ή κάτω από αδρανές αέριο. Οι γενικές προφυλάξεις της παραγράφου 1.4.2 εφαρµόζονται και γι' αυτό πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια να τηρούνται οι οδηγίες του ναυλωτή.

1.4.4 Αντίδραση µε άλλα φορτία.

Ορισµένα φορτία µπορεί να αντιδράσουν επικίνδυνα µε ένα άλλο φορτίο και συνεπώς πρέπει να αποφεύγεται η ανάµιξη τους µε αυτό. Αυτό συνήθως το επιτυγχάνει κανείς χρησιµοποιώντας χωριστά συστήµατα σωληνώσεων και εξαερισµού, καθώς επίσης και χωριστό εξοπλισµό επανυγροποιήσεως για κάθε φορτίο. Προσοχή, προκειµένου να διασφαλισθεί ότι ο διαχωρισµός αυτός τηρείται. Προκειµένου να γίνει γνωστό, αν δύο φορτία θα αντιδράσουν επικίνδυνα ή όχι, πρέπει να γίνεται

µελέτη των φύλλων στοιχείων και των δύο φορτίων. Το ερώτηµα αυτό καλύπτεται επίσης από πολλούς εθνικούς κανονισµούς, οι οποίοι πρέπει να εφαρµόζονται.

1.4.5 Αντίδραση µε άλλα υλικά.

Τα φύλλα στοιχείων απαριθµούν τα υλικά, τα οποία δεν επιτρέπεται να έλθουν σε επαφή µε το φορτίο. Τα υλικά που χρησιµοποιούνται στο σύστηµα φορτίου πρέπει να συµβιβάζονται µε τα φορτία, που πρόκειται να µεταφερθούν, και χρειάζεται προσοχή, για να διασφαλισθεί ότι δεν χρησιµοποιούνται ασυµβίβαστα υλικά (π.χ. παρεµβύσµατα). Αντίδραση µπορεί να συµβεί µεταξύ του φορτίου και ατµών εκπλύσεως, που η ποιότητα τους δεν

είναι καλή (π.χ. αδρανές αέριο µε υψηλή περιεκτικότητα CO2 µπορεί να προκαλέσει µε αµµωνία το σχηµατισµό καρβαµιδίων, βλ. § 4.6.1). Επίσης µπορεί να προκληθεί αντίδραση µεταξύ των λιπαντε-λαίων του συµπιεστή και ορισµένων φορτίων, που δυνατόν να προκαλέσει φράξιµο και βλάβη.

1.5 ∆ιαβρωτικότητα.

Το φορτίο και οι αναχαιτιστές είναι δυνατόν να είναι διαβρωτικά υλικά. Οι κώδικες του ΙΜΟ απαιτούν τα υλικά που χρησιµοποιούνται στο σύστηµα φορτίου να είναι γενικά ανθεκτικά στη διάβρωση που προκαλεί το φορτίο. Χρειάζεται προσοχή, για να εξασφαλισθεί ότι δεν εισάγονται ακατάλληλα υλικά

13

στο σύστηµα του φορτίου. Όλες οι ειδικές προφυλάξεις για το φορτίο πρέπει να τηρούνται αυστηρά. Τα διαβρωτικά υγρά µπορούν επίσης να προσβάλουν τον άνθρωπο και γι' αυτό επιβάλλεται αποφυγή επαφής µε αυτά. Πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες σχετικά µε τη χρησιµοποίηση των προστατευτικών στολών (βλ. § 9.2).

1.6 Χαρακτηριστικά των ατµών.

Χαρακτηριστικό των υγροποιηµένων αερίων είναι η µεγάλη ποσότητα ατµού, που αµέσως παράγεται από µικρό όγκο υγρού. Για παράδειγµα 1m3 LNG θα δηµιουργήσει σε θερµοκρασία περιβάλλοντος 600 m3 ατµών. Αν είναι δυνατόν, πρέπει να αποφεύγεται ο εξαερισµός των ατµών του φορτίου. Αν αυτός είναι αναγκαίος, τότε θα γίνεται µε προσοχή και µε πλήρη γνώση των δυνατών κινδύνων. Στις περισσότερες περιοχές απαγορεύεται ο εξαερισµός εύφλεκτων ή τοξικών ατµών και θα πρέπει να τηρούνται οποιοιδήποτε τέτοιοι τοπικοί κανονισµοί (βλ. § 2.9 και 4.16).

1.7 Επιδράσεις χαµηλών θερµοκρασιών.

Τα φορτία των υγροποιηµένων αερίων συχνά µεταφέρονται σε χαµηλές θερµοκρασίες και το γεγονός αυτό µπορεί να δηµιουργήσει κίνδυνο για το πλήρωµα (βλ. § 1.3.4), τον εξοπλισµό και τα συστήµατα του πλοίου. Είναι σηµαντικό ο εξοπλισµός ελέγχου της θερµοκρασίας να συντηρείται κατάλληλα και να βαθµονοµείται µε ακρίβεια (βλ. § 5.3.6 και παράρτηµα 6).

1.7.1 Ευθραυστότητα (δηµιουργία cracks).

Τα περισσότερα µέταλλα και κράµατα γίνονται σκληρότερα αλλά λιγότερο ελατά σε χαµηλές θερµοκρασίες (δηλαδή αυξάνει η σκληρότητα αλλά το υλικό καθίσταται εύθραυστο και η αντοχή του σε κρούση µειώνεται, επειδή η µείωση της θερµοκρασίας µεταβάλλει την κρυσταλλική δοµή του. Οι συνηθισµένοι ναυπηγικοί χάλυβες χάνουν γρήγορα σε θερµοκρασία κάτω από το 0°C την ελατότητα και την αντοχή τους σε κρούση. Για το λόγο αυτό πρέπει να λαµβάνεται πρόνοια για την αποφυγή της επαφής κρύου φορτίου µε αυτούς τους χάλυβες, γιατί η γρήγορη ψύξη που ακολουθεί θα κάνει το µέταλλο εύθραυστο και θα προκαλέσει τάσεις που οφείλονται στη συστολή. Στην κατάσταση αυτή το µέταλλο δεν θα είναι ικανό ν' αντέξει τις συνδυασµένες στατικές, δυναµικές και θερµικές τάσεις και θα δηµιουργηθούν ρήγµατα (cracks). Αυτή η γένεση ρηγµάτων λαµβάνει χώρα αιφνιδιαστικά µε πολύ µικρή πλαστική παραµόρφωση, δηµιουργώντας θραυσµένες επιφάνειες µε ευκρινή κρυσταλλική εµφάνιση. Οπωσδήποτε η ελατότητα και η αντοχή σε κρούση των υλικών, όπως το αλουµίνιο, τα ωστενικά και ειδικά κράµατα χαλύβων, χαλκού και νικελίου, αυξάνει σε χαµηλές θερµοκρασίες και τα υλικά αυτά χρησιµοποιούνται, όπου υπάρχει απευθείας επαφή µε το κρύο φορτίο.

1.7.2 ∆ιαρροή (διασκόρπιση) του φορτίου. Πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια για την αποφυγή της διαρροής και της διασκορπίσεως του

φορτίου, επειδή αυτό αποτελεί κίνδυνο για το προσωπικό (βλ. § 1.3) και κίνδυνο επίσης ευθραυστότη-τας των κατασκευών (§ 1.7.1). Αν συµβεί διαρροή, κατά πρώτο πρέπει να αποµονωθεί η πηγή και στη συνέχεια να διασκορπισθεί το υγρό που διέφυγε. Η παρουσία ατµών ίσως καθιστά αναγκαία τη χρησιµοποίηση αναπνευστικών συσκευών (βλ. § 9.4 και 9.5). Αν υπάρχει κίνδυνος προκλήσεως θραύσεως στις κατασκευές, ένας εύκαµπτος σωλήνας νερού µπορεί να χρησιµοποιηθεί, τόσο για να διευκολύνει την εξάτµιση του υγρού όσο και για να διατηρεί ζεστό το χάλυβα. Αν η διαρροή περιέχεται µέσα σε δίσκο συλλογής διαρροών, το περιεχόµενο του θα σκεπάζεται ή θα προστατεύεται για την αποφυγή τυχαίας επαφής και θ' αφήνεται να εξατµισθεί, εκτός αν ο δίσκος συλλογής συνδέεται µε αποχέτευση, οπότε µε αυτή είναι δυνατόν να απαντληθεί το υγρό. Γρήγορα τα υγροποιηµένα αέρια φθάνουν σε ισορροπία και η ορατή εξάτµιση διακόπτεται. Αυτό το ήρεµο υγρό θα µπορούσε από λάθος να θεωρηθεί ότι είναι νερό, λόγω του ότι είναι άχροο, µε συνέπεια τη δηµιουργία επικίνδυνης καταστάσεως. Ποτέ δεν πρέπει να ψεκάζεται µε νερό το περιεχόµενο ενός δίσκου συλλογής διαρροών. Κατάλληλοι δίσκοι συλλογής πρέπει πάντοτε να χρησιµοποιούνται κάτω από τις συνδέσεις της σωληνώσεως πολλαπλής παροχής, όταν γίνεται µεταφορά φορτίου ή αποστράγγιση σωληνώσεων και συνδέσεων. Μέριµνα θα λαµβάνεται, για να εξασφαλισθεί ότι οι µη χρησιµοποιούµενες συνδέσεις της σωληνώσεως πολλαπλής παροχής αποµονώνονται και ότι, αν πρέπει να τοποθετηθούν τυφλές φλάντζες, η επιφάνεια της φλάντζας πρέπει να είναι καθαρή και ελεύθερη από πάγο. Σηµειώνεται ότι έχουν συµβεί ατυχήµατα, επειδή υπήρξε διαφυγή φορτίου από κακώς τοποθετηµένες τυφλές φλάντζες.

14

Αν η διαρροή του υγροποιηµένου αερίου γίνει προς τη θάλασσα, τότε θα παραχθούν µεγάλες ποσότητες ατµών κάτω από την επίδραση της θερµότητας του νερού. Ο ατµός αυτός δυνατόν να δηµιουργήσει κίνδυνο πυρκαϊάς ή κίνδυνο για την υγεία ή ακόµη και τα δύο. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται, για να διασφαλισθεί ότι τέτοιες διαρροές δεν θα συµβούν, ειδικά όταν γίνεται αποσύνδεση των εύκαµπτων σωλήνων φορτίου.

1.7.3 Ψύξη.

Τα συστήµατα φορτίου σχεδιάζονται, για να αντέχουν σε µία ορισµένη θερµοκρασία υπηρεσίας. Αν αυτή είναι µικρότερη από τη θερµοκρασία του περιβάλλοντος, το σύστηµα πρέπει να ψυχθεί στη θερµοκρασία του φορτίου πριν από τη φόρτωση. Η τάση και το θερµικό σοκ που προκαλείται από µία γρήγορη ψύξη του συστήµατος δυνατόν να προκαλέσει θραύση και θρυµµατισµό. Οι εργασίες ψύξεως του συστήµατος πρέπει να εκτελούνται προσεκτικά και σύµφωνα µε τις οδηγίες (βλ. § 4.7.2).

1.7.4 Ψυχρά σηµεία (κηλίδες).

Η µόνωση του συστήµατος που περιέχει το φορτίο παρεµποδίζει τη θερµοκρασία του γειτονικού χάλυβα του πλοίου να πέσει κάτω από τα επιτρεπόµενα επίπεδα. Ψυχρά σηµεία και πάγωµα στο χάλυβα αυτό δείχνουν τοπική θραύση της µονώσεως και συνεπώς πρέπει να γίνονται τακτικοί έλεγχοι για διαπίστωση υπάρξεως τέτοιων θραύσεων. Αν βρεθούν ψυχρά σηµεία, η θερµοκρασία του χάλυβα πρέπει να διατηρείται στα κανονικά της επίπεδα µε τη χρησιµοποίηση νερού ή µε απευθείας σωλήνα, ή, αν αυτό δεν είναι αποτελεσµατικό, µε πλήρωση του γειτονικού χώρου υδατέρµατος. Εναλλακτικά, αν υπάρχει εγκαταστηµένο σύστηµα θερµάνσεως, αυτό θα χρησιµοποιείται κατά προτίµηση.

1.7.5 Σχηµατισµός πάγου.

Χαµηλές θερµοκρασίες είναι δυνατόν να έχουν ως συνέπεια την πήξη του νερού στο σύστηµα, γεγονός που µπορεί να προκαλέσει φράξιµο και ζηµιά στις αντλίες, επιστόµια, γραµµές αισθητηρίων οργάνων, σωληνώσεις ψεκασµού κλπ. Ο πάγος είναι δυνατόν να σχηµατισθεί από την υγρασία που υπάρχει στο σύστηµα, τον ατµό εκπλύσεως που έχει ακατάλληλο σηµείο δρόσου, ή το νερό που έχει διαλυθεί στο φορτίο. Εφαρµόζονται για τις περιπτώσεις αυτές οι προφυλάξεις που δίνονται στην § 1.4.1. Οι επιπτώσεις του σχηµατισµού πάγου είναι παρόµοιες µε εκείνες των υδριτών και αντιψυκτικό µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την αποφυγή τους.

1.7.6 Υστέρηση εξατµίσεως.

Αν ένα φορτίο αποθηκεύεται για µεγάλο χρονικό διάστηµα και ο εκλυόµενος από αυτό ατµός αποµακρύνεται, προκειµένου να διατηρηθεί η πίεση της δεξαµενής σταθερή, η εξάτµιση θα προκαλέσει µικρή αύξηση της πυκνότητας και µείωση της θερµοκρασίας κοντά στην επιφάνεια του υγρού. Η υδροστατική πίεση θα δηµιουργήσει περιθωριακά υψηλότερη θερµοκρασία και χαµηλότερη πυκνότητα στον πυθµένα της δεξαµενής. Αυτή η ασταθής ισορροπία θα υπάρχει, µέχρις ότου λάβει χώρα κάποια αναταραχή, όπως προσθήκη

νέου υγρού. Τότε θα λάβει χώρα αυτόµατη ανάµιξη µε βίαιη έκλυση µεγάλων ποσοτήτων ατµού. Το φαινόµενο αυτό καλείται υστέρηση εξατµίσεως. Στις εγκαταστάσεις ξηράς υπάρχει εµπειρία σχετικά µε το πιο πάνω φαινόµενο, το οποίο είναι δυνατόν να συµβεί και σε πλοία που βρίσκονται αγκυροβοληµένα για ορισµένο χρονικό διάστηµα. Αν προβλέπονται τέτοιες καταστάσεις, το .περιεχό-µενο της δεξαµενής πρέπει να κυκλοφορεί καθηµερινά µε τη βοήθεια των αντλιών φορτίου, για την αποφυγή του παραπάνω φαινοµένου. Το ίδιο φαινόµενο είναι δυνατόν να συµβεί, αν όµοια ή συµβιβαστά φορτία διαφορετικών

πυκνοτήτων τοποθετούνται στην ίδια δεξαµενή. Για παράδειγµα: • Αν η πίεση µιας δεξαµενής διατηρείται µε επανυγροποίηση των ατµών, το συµπύκνωµα επιστρέφει σ' αυτή τη δεξαµενή πιθανόν µε πολύ µικρή διαφορά θερµοκρασίας (και πυκνότητας) από εκείνη της µάζας του υγρού.

• Αν συµπύκνωµα από δύο ή περισσότερα φορτία επιστρέφει σε µια δεξαµενή. Στις περιπτώσεις αυτές η υστέρηση εξατµίσεως µπορεί να αποφευχθεί µε την επαναφορά του συµπυκνώµατος στην κορυφή της δεξαµενής, αν αυτό έχει µεγαλύτερη πυκνότητα από την πυκνότητα της µάζας του φορτίου, και προς τον πυθµένα της δεξαµενής, αν η πυκνότητα του είναι µικρότερη. Υστέρηση εξατµίσεως είναι επίσης δυνατόν να συµβεί, όταν δυο τµήµατα φορτίων φορτώνονται στην ίδια δεξαµενή (π.χ. προπάνιο και βουτάνιο). Σ' αυτή την περίπτωση θα υπάρξει µεγαλύτερη εξάτµιση λόγω της διαφοράς της θερµοκρασίας µεταξύ των δύο φορτίων και µέχρι 3% του συνολικού όγκου του υγρού. Για το λόγο αυτό η πρακτική θεωρείται ανασφαλής, εκτός αν έχει γίνει

15

θερµοδυναµική ανάλυση ολόκληρης της διαδικασίας και η φόρτωση γίνεται κάτω από αυστηρά ελεγχόµενες συνθήκες.

1.8 Πίεση.

Τα υγροποιηµένα αέρια συνήθως µεταφέρονται ως ζέοντα υγρά σε: • Θερµοκρασία περιβάλλοντος (πλοία υπό πλήρη πίεση) ή • ατµοσφαιρική πίεση (πλοία υπό πλήρη ψύξη) ή • ενδιάµεσες θερµοκρασίες και πιέσεις (πλοία υπό ηµιψύξη). Ορισµένα σχετικά επικίνδυνα φορτία, όπως το αιθυλενοξείδιο, δυνατόν να µεταφερθούν σε

θερµοκρασίες κάτω από το σηµείο βρασµού τους για µείωση της εξατµίσεως και αύξηση του βαθµού ασφαλείας. Η πίεση της δεξαµενής (αυτών των φορτίων) διατηρείται πάνω από την ατµοσφαιρική µε άζωτο στις περιπτώσεις αυτές. Οποιαδήποτε εισαγωγή θερµότητας προς το φορτίο θα προκαλέσει την εξάτµιση ορισµένης ποσότητας υγρού και βαθµιαία θα αυξήσει την πίεση της δεξαµενής. Οι δεξαµενές (ή τα δοχεία) πιέσεως σχεδιάζονται, για να δέχονται την πίεση αυτή, αλλά σε πλοία πλήρους ή ηµιψύξεως αυτή η ποσότητα φορτίου που εξατµίζεται, συµπυκνώνεται στο σύστηµα επανυγροποιή-σεως και επανέρχεται στις δεξαµενές φορτίου ως ζέον υγρό. Σε πλοία LNG η πίεση της δεξαµενής φορτίου σχεδόν πάντοτε ελέγχεται είτε µε καύση του ατµού

στο κύριο σύστηµα προώσεως ή µε εξαερισµό του ατµού προς την ατµόσφαιρα (βλ. § 4.9.3). Αν η πίεση πάνω από ένα υγρό που ζέει αυξάνεται, τότε µειώνεται η εξάτµιση από την επιφάνεια, ενώ αντίθετα, αν η πίεση πάνω από την επιφάνεια του υγρού µειώνεται, τότε αυξάνεται η εξάτµιση. Σηµειώνεται ότι τα συστήµατα, τα εφοδιασµένα µε αισθητήρια όργανα πιέσεως, θα πρέπει να

συντηρούνται καλά και να βαθµονοµούνται µε ακρίβεια (βλ. § 5.3.6 και παράρτηµα 6).

1.8.1 Επιδράσεις της υψηλής και χαµηλής πιέσεως.

Πιέσεις πάνω ή κάτω από τα επίπεδα της σχεδιάσεως µπορούν να προκαλέσουν βλάβη του συστήµατος και το προσωπικό λειτουργίας θα πρέπει να είναι πλήρως ενήµερο για οποιοδήποτε περιορισµό στην τιµή της πιέσεως. Για κάθε τµήµα του συστήµατος φορτίου οι πιέσεις θα διατηρούνται µεταξύ ενός προκαθορισµένου µέγιστου και ελάχιστου. Φορτίο που είναι παγιδευµένο σε ένα κλειστό σύστηµα (π.χ. µεταξύ επιστοµίων διακοπής της ροής)

µπορεί να προκαλέσει µεταβολές στην πίεση. Ψυχρό φορτίο µπορεί να θερµανθεί και να προκαλέσει αύξηση της πιέσεως και θερµός ατµός (ειδικά βουτάνιο και βουταδιένιο) µπορεί να συµπυκνωθεί και να µειωθεί η πίεση. Πρέπει να διασφαλίζεται ότι ψυχρό υγρό δεν παραµένει σε ένα κλειστό σύστηµα και ότι λαµβάνονται οι αναγκαίες προφυλάξεις αναφορικά µε τον ατµό του φορτίου. Οι τάσεις ατµών ορισµένων υγρών και ατµών που δεν αναµιγνύονται, είναι κατά προσέγγιση

προσθετικές (δηλαδή η συνολική τάση ατµών ισούται µε το άθροισµα των επί µέρους). Για παράδειγµα, αν υγρή αµµωνία µε τάση ατµών 4 kg/cm2 αναµιχθεί µε υγρό προπυλένιο τάσεως ατµών 6 kg/cm2, η πίεση που θα προκύψει θα είναι περίπου 10 kg/cm2. Πρέπει να φροντίζει κανείς για την αποφυγή αναµίξεως οπουδήποτε τέτοιων υγρών στο σύστηµα του φορτίου (βλ. § 4.13 και 4.14). Οι πιέσεις ορισµένων αµοιβαία διαλυτών ατµών είναι επίσης κατά προσέγγιση προσθετικές (π.χ. LPG και άζωτο). 1.8.2 Αντίθλιψη.

Υψηλές αντιθλίψεις (ή πιέσεις κλονισµού ή υγρόσφυρες) είναι δυνατόν να δηµιουργηθούν, όταν επιστόµια ανοίγονται ή κλείνονται πολύ γρήγορα και η πίεση είναι ίσως αρκετή για να προκαλέσει βλάβη σε εύκαµπτο σωλήνα ή σωλήνωση. Η ταχύτητα κλεισίµατος των τηλεχειριζόµενων επιστοµίων πρέπει να ελέγχεται περιοδικά κάτω από συνθήκες λειτουργίας και να ρυθµίζεται, αν αυτό είναι αναγκαίο. Τα επιστόµια συχνά έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά περιστροφής κατά τη λειτουργία και τις θερµοκρασίες περιβάλλοντος (βλ. επίσης § 4.5.2). Αντιθλίψεις δυνατόν να προκληθούν από αυτόµατα επιστόµια διακοπής που λειτουργούν από

αισθητήρια στάθµης. Τα επιστόµια αυτά έχουν την ιδιότητα να κλείνουν πρόωρα λόγω βλάβης ή απώλειας ισχύος και είναι βασικό το σύστηµα να συντηρείται καλά και να ρυθµίζεται κατάλληλα.

1.8.3 Συστήµατα υπό πίεση.

Σε συστήµατα υπό πίεση, µε το φορτίο σε θερµοκρασία περιβάλλοντος, συνήθως δεν υπάρχει εξωτερική ψύξη που να δείχνει την παρουσία υγρού ή ατµού οπουδήποτε στο σύστηµα.

16

Έλεγχοι πρέπει να γίνονται για τη διαπίστωση υπάρξεως ατµού υψηλής πιέσεως ή υγρού, µε ενδείκτες και κρουνούς δοκιµής, πριν από το άνοιγµα επιστοµίων κλπ. Είναι δυνατόν ο παγιδευµένος στο σύστηµα ατµός να συµπυκνωθεί σε ψυχρό καιρό, προκαλώντας

πολύ µικρή µείωση της πιέσεως. Αν το φορτίο είναι αναχαιτισµένο, το επανασυµπυκνούµενο υγρό δεν θα είναι αναχαιτισµένο και θα πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις που δίνονται στις § 1.4.2, 1.4.3 και 1.8.4.

1.8.4 Παλινδροµικός εξοπλισµός.

Αν παγιδεύεται ατµός σε παλινδροµικό συµπιεστή συµπυκνώσεως ατµών, ο ατµός αυτός δυνατόν να αραιώσει το λιπαντέλαιο στο στροφαλοθάλαµο, γεγονός που µπορεί να προκαλέσει βλάβη στους τριβείς, υπερθέρµανση ή, πιθανόν, έκρηξη. Ο εξοπλισµός θερµάνσεως του στροφαλοθάλαµου πρέπει να χρησιµοποιείται για µείωση της πιθανότητας συµπυκνώσεως του φορτίου και θα πρέπει να µπαίνει σε λειτουργία πριν από την εκκίνηση του συµπιεστή. Τα υγρά που συµπυκνώνονται στο συµπιεστή, είναι δυνατόν να του προκαλέσουν µηχανολογική βλάβη.

1.8.5 Πιέσεις δεξαµενών φορτίου.

Η πίεση µιας δεξαµενής φορτίου θα πρέπει κανονικά να διατηρείται πάνω από την ατµοσφαιρική, προκειµένου να αποφεύγεται η είσοδος σ' αυτή αέρα και ο πιθανός σχηµατισµός εύφλεκτων µιγµάτων. Θετικές πιέσεις επίσης θα διατηρούνται, αν η δεξαµενή περιέχει µόνο ατµούς φορτίου ή αδρανές αέριο. Οπωσδήποτε, πολλά δοχεία πιέσεως σχεδιάζονται για να αντέχουν στο κενό και είναι δυνατόν να µειωθεί η πίεση της δεξαµενής κάτω της ατµοσφαιρικής χωρίς ελκυσµό αέρα, για παράδειγµα κατά την αδρανοποίηση και την απελευθέρωση από αέρια (βλ. § 4.6.4 και 4.14.1). Εργασίες στο φορτίο, όπως ψύξη, θέρµανση, φόρτωση και εκφόρτωση δυνατόν να επηρεάζουν τις

πιέσεις στους χώρους συγκρατήσεως ή στους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων. Οι πιέσεις µπορούν να επηρεασθούν από τις κλιµατολογικές αλλαγές και τις µεταβολές της θερµοκρασίας µεταξύ ηµέρας και νύκτας. Η πίεση στις δεξαµενές φορτίου, στους χώρους συγκρατήσεως και µεταξύ των διαφραγµάτων,

πρέπει να ελέγχεται και να παρακολουθείται προσεκτικά, ειδικά κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο και ο διατιθέµενος εξοπλισµός πρέπει να χρησιµοποιηθεί για να γίνουν οι αναγκαίες ρυθµίσεις. Ειδικότερη προσοχή είναι αναγκαία στις περιπτώσεις συστηµάτων µεµβράνης ή ηµιµεµβράνης, τα οποία είναι ευαίσθητα σε βλάβη λόγω κενού ή όχι σωστών διαφορών πιέσεως, και αυτό λόγω του λεπτού πάχους του υλικού. Η πίεση στις δεξαµενές φορτίου θα διατηρείται πάνω από την ατµοσφαιρική: • Εξισώνοντας τις πιέσεις µεταξύ δεξαµενών, οι οποίες περιέχουν ίδιο φορτίο, ή • κυκλοφορώντας υγρό φορτίο ή ατµούς ή και τα δύο, µεταξύ των δεξαµενών που περιέχουν ίδιο φορτίο, ή

• κυκλοφορώντας φορτίο µέσα σε µια δεξαµενή µε τη χρησιµοποίηση των αντλιών φορτίου ή • επιτρέποντας τη θέρµανση του φορτίου.

1.8.6 ∆είγµατα υγροποιηµένου αερίου.

∆είγµατα υγροποιηµένου αερίου δεν θα τοποθετούνται σε δοχεία, τα οποία δεν µπορούν να αντέξουν την πίεση που δηµιουργείται από το δείγµα στη µέγιστη αναµενόµενη θερµοκρασία περιβάλλοντος. Επαρκής κενός χώρος πρέπει να αφήνεται στο δοχείο, για να διασφαλίζεται ότι αυτό δεν θα γίνει όλο υγρό στη µέγιστη προβλεπόµενη θερµοκρασία (βλ. § 4.18.1).

1.8.7 ∆ράση ελεύθερων επιφανειών.

Μέσα σε µία σειρά ορίων πληρώσεως της δεξαµενής, οι κινήσεις του πλοίου (προνευστασµός (σκαµπανέβασµα) και διατοιχισµός (µπότζι) και η ελεύθερη επιφάνεια του υγρού µπορούν να δηµιουργήσουν επιδράσεις πιέσεως στην επιφάνεια της δεξαµενής. Αυτή η επίδραση ονοµάζεται δράση ελεύθερων επιφανειών και είναι δυνατόν να προκαλέσει ζηµιές στην κατασκευή. Συνήθως αποφεύγεται µια σειρά ορίων πληρώσεως για την παρεµπόδιση της δράσεως ελεύθερων

επιφανειών και η σειρά αυτή εξαρτάται από τη διαµόρφωση της δεξαµενής φορτίου. Οπωσδήποτε, τα φορτία δυνατόν να µεταφέρονται µε ασφάλεια εντός της σειράς που καθορίζεται για ένα ειδικότερο σύστηµα, αν οι δυνάµεις των ελεύθερων επιφανειών είναι µέσα στα επιτρεπόµενα όρια. Ένας τέτοιος οδηγός πρέπει να ζητείται από τον πλοιοκτήτη, το σχεδιαστή και το νηογνώµονα.

17

1.8.8 Ανακουφιστικά επιστόµια πιέσεως.

Τα ανακουφιστικά (ασφαλιστικά) επιστόµια πιέσεως εξαρτώνται για αποτελεσµατική λειτουργία από την ακρίβεια ρυθµίσεως των πιέσεων ανοίγµατος και κλεισίµατος. Ύπαρξη υγρού στην εξωτερική πλευρά αυτών των επιστοµίων µπορεί να επηρεάσει την πίεση ρ Ηµίσεως και να παρεµποδίσει την ανακούφιση της πιέσεως. Κάθε ποσότητα υγρού που συλλέγεται θα απαντλείται προσεκτικά και κανονικά (βλ. § 5.3.8 και παράρτηµα 5).

1.8.9. Εναλλάκτες θερµότητας.

Μία διαφορά πιέσεως πρέπει να διατηρείται στους εναλλάκτες θερµότητας έτσι, ώστε διαρροή, που δυνατόν να λάβει χώρα στο σύστηµα στην πλευρά του φορτίου, να παρεµποδίσει τους ατµούς του φορτίου από το να εισέλθουν σε ένα σφαλές σύστηµα. Κάθε ποσότητα που διαρρέει είναι ανάγκη να αποµακρύνεται.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ


Στο κεφάλαιο αυτό αναφέρονται οι γενικές προφυλάξεις, που πρέπει να τηρούνται άσχετα µε το φορτίο που µεταφέρεται. Οι προφυλάξεις που αφορούν κάθε συγκεκριµένο φορτίο µνηµονεύονται σε άλλα κεφάλαια και είναι επιπρόσθετες εκείνων του παρόντος κεφαλαίου. Σ' αυτό το κεφάλαιο µνηµονεύεται η ύπαρξη τοπικών κανονισµών. Στην δε ευθύνη του πλοιάρχου ανάγεται η κατανόηση και η τήρηση οποιουδήποτε εφαρµόσιµου τοπικού κανονισµού.

2.2 Πληροφορίες για το φορτίο.

Οι κώδικες του ΙΜΟ απαιτούν να παρέχονται οι πιο κάτω πληροφορίες σε κάθε πλοίο και για κάθε φορτίο: α) Η πλήρης περιγραφή των φυσικών και χηµικών ιδιοτήτων που είναι αναγκαίες για την ασφαλή

αποθήκευση TQU φορτίου στο πλοίο. β) Οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε περίπτωση εκχύσεως ή διαρροής. γ) Τα µέτρα (αντίδοτα) έναντι τυχαίας επαφής του προσωπικού µε το φορτίο. δ) Οι διαδικασίες καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς και τα µέσα πυροσβέσεως. ε) Οι διαδικασίες για τη µεταφορά φορτίου, την απελευθέρωση από αέρια, τον ερµατισµό, τον

καθαρισµό των δεξαµενών και την αλλαγή φορτίων, στ) Ο ειδικός εξοπλισµός που απαιτείται για τον ασφαλή χειρισµό ενός συγκεκριµένου φορτίου. ζ) Οι ελάχιστες θερµοκρασίες στο εσωτερικό των ελασµάτων του σκάφους. η) Οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης. θ) Η συµβιβαστότητα. ι) Οι λεπτοµέρειες για τα µέγιστα όρια πληρώσεως δεξαµενών που επιτρέπονται για κάθε φορτίο, το οποίο είναι δυνατόν να µεταφερθεί σε κάθε θερµοκρασία φορτώσεως, η µέγιστη θερµοκρασία αναφοράς και η πίεση ρυθµίσεως κάθε ανακουφιστικού επιστοµίου.

Ο πλοίαρχος πρέπει να απαιτεί, το ταχύτερο δυνατόν πριν από τη φόρτωση, το σωστό τεχνικό όνοµα του φορτίου, που πρόκειται να φορτωθεί. Αν το φορτίο δεν καλύπτεται επαρκώς από το φύλλο στοιχείων, ο πλοίαρχος θα εφοδιάζεται µε τις επιπλέον αναγκαίες πληροφορίες για την ασφαλή µεταφορά του φορτίου. Ένα παράδειγµα για τον τύπο πληροφοριών του φορτίου, που χρησιµοποιείται σε τέτοιες περιπτώσεις δίνεται στο παράρτηµα 9. Ο πλοίαρχος και όλοι οι ενδιαφερόµενοι πρέπει να χρησιµοποιούν τα φύλλα στοιχείων και κάθε άλλη

σχετική πληροφορία, που θα καθιστά γνωστά σ' αυτούς τα χαρακτηριστικά κάθε φορτίου, το οποίο πρόκειται να φορτωθεί.

Αν το φορτίο που πρόκειται να φορτωθεί είναι µίγµα (π.χ. LPG), θα πρέπει να ζητηθούν πληροφορίες σχετικές µε τη σύσταση του. Οι αναγνώσεις της θερµοκρασίας και πιέσεως στη δεξαµενή της ξηράς µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την επιβεβαίωση των πληροφοριών αυτών. Αν οι αναγκαίες πληροφορίες για την ασφαλή µεταφορά δεν είναι διαθέσιµες, δεν πρέπει να

επιτραπεί η φόρτωση. Επίσης ο πλοίαρχος θα αρνηθεί τη φόρτωση, αν σε ένα φορτίο πρέπει να προστεθεί αναχαιτιστής, αλλά το πιστοποιητικό που παρέχει λεπτοµέρειες σχετικά µε τον αναχαιτιστή δεν είναι διαθέσιµο (βλ. § 1.4.2). Ειδική σηµείωση θα γίνεται για οποιαδήποτε πρόσµιξη (ακαθαρσία), που δυνατόν να υπάρχει στο

φορτίο, π.χ. νερό (βλ. § 1.4.1).

2.3 Αγκυροβολιά.

Τα σχοινιά προσδέσεως πρέπει να είναι κατά τέτοιο τρόπο τεντωµένα που να κρατούν το πλοίο

19 ασφαλώς στην προβλήτα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σηµασία κατά τη διάρκεια της µεταφοράς του φορτίου, όπου υπερβολικές κινήσεις είναι δυνατόν να προκαλέσουν βλάβη στους εύκαµπτους σωλήνες ή στους βραχίονες φορτώσεως.

2.4 Συρµατόσχοινα έκτακτης ρυµουλκήσεως.

Τα συρµατόσχοινα ρυµουλκήσεως θα είναι έτοιµα για χρησιµοποίηση χωρίς διευθέτηση, προκειµέ-νου το πλοίο που βρίσκεται σε ανάγκη να µπορεί να αποµακρυνθεί σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου έκτακτου συµβάντος. Κατά τη διάρκεια της παραβολής του πλοίου, ο πλοίαρχος θα φροντίζει ώστε τα συρµατόσχοινα

έκτακτης ρυµουλκήσεως να τοποθετούνται πλώρα και πρύµα του πλοίου προς την πλευρά της ξηράς και οι οπές να διατηρούνται στην ή περί την ίσαλο. Τα συρµατόσχοινα θα είναι σε καλή κατάσταση και επαρκούς αντοχής. Θα καταλήγουν απευθείας

στο πλοίο, αρκετά µπόσικα για σκοπούς ρυµουλκήσεως, θα κρατούνται µεταξύ της δέστρας και του υποστάτη και θα πρέπει να αποφευχθεί η χαλάρωση µε σφιλάτσο ή άλλο µέσο που σπάζει εύκολα.

2.5 Πρόσβαση (επιβίβαση).

2.5.1 Μέσα προσβάσεως (κύρια είσοδος ή κύρια εξωτερική κλίµακα)

Όταν ένα πλοίο είναι παραβεβληµένο ή αγκυροβοληµένο, τα µέσα επιβιβάσεως θα τοποθετούνται έτσι, ώστε να είναι εύκολα για επίβλεψη και, αν είναι δυνατόν, µακριά από την περιοχή της σωληνώσεως πολλαπλής παροχής. Αν είναι δυνατόν, θα πρέπει να υπάρχουν δύο µέσα επιβιβάσεως. Οι κύριες είσοδοι ή τα άλλα µέσα επιβιβάσεως θα εφοδιάζονται ανάλογα µε ένα δίκτυ ασφαλείας.

2.5.2 Φωτισµός.

Κατά τη διάρκεια του σκότους τα µέσα επιβιβάσεως και όλες οι θέσεις εργασίας θα φωτίζονται επαρκώς.

2.5.3 Μη εξουσιοδοτηµένα άτοµα.

Σε άτοµα τα οποία δεν έχουν νόµιµες εργασίες στο πλοίο ή τα οποία δεν διαθέτουν ειδική άδεια από τον πλοίαρχο δεν θα επιτρέπεται ή επιβίβαση.

2.5.4 Κάπνισµα προσωπικού, άτοµα µεθυσµένα ή υπό την επίδραση ναρκωτικών.

Το προσωπικό φυλακής θα διασφαλίζει ότι κανείς στο πλοίο δεν θα καπνίζει, εκτός αν ο χώρος αυτός είναι ελεύθερος από εύφλεκτους ατµούς. Ειδικές προφυλάξεις θα λαµβάνονται, αν εµφανισθούν άτοµα µεθυσµένα ή υπό την επίδραση ναρκωτικών, τα οποία θα επιχειρήσουν να επιβιβασθούν στο πλοίο.

2.6 Προειδοποιήσεις.

2.6.1 Μόνιµες.

Μόνιµες προειδοποιήσεις ή διεθνώς αποδεκτά σήµατα θα τοποθετούνται σε εµφανείς θέσεις στο πλοίο, που θα δείχνουν, αν απαγορεύεται το κάπνισµα και τα γυµνά φώτα, και ότι πριν από την είσοδο είναι αναγκαίος ο εξαερισµός.

2.5.2 Προσωρινές. r r Ί

Κατά τον κατάπλου στο λιµάνι, προσωρινές προειδοποιήσεις πρέπει να τοποθετηθούν κοντά στα σηµεία επιβιβάσεως προς το πλοίο, που ανάλογα θα δηλώνουν.

ΠΡΟΕΙ∆ΟΠΟΙΗΣΗ

ΟΧΙ ΓΥΜΝΑ ΦΩΤΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η

ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΞΟΥΣΙΟ∆ΟΤΗΜΕΝΑ

20

Επιπροσθέτως, (όταν γίνεται χειρισµός υγροποιηµένων αερίων, που παρουσιάζουν κίνδυνο για την υγεία, θα τοποθετούνται προειδοποιήσεις σε ευκρινείς θέσεις, που θα δηλώνουν:

ΠΡΟΕΙ∆ΟΠΟΙΗΣΗ

ΕΠΙΚΙΝ∆ΥΝΟ ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΕΡΙΟ

Οι τοπικοί κανονισµοί δυνατόν να απαιτούν επιπρόσθετες προειδοποιήσεις και οι απαιτήσεις αυτές πρέπει να τηρούνται.

2.7 Σκάφη κατά µήκος του πλοίου.

∆εν θα επιτρέπεται η πρόσδεση κατά µήκος του πλοίου σε µη εξουσιοδοτηµένα σκάφη. ∆εν θα επιτρέπεται η παρουσία ρυµουλκών ή άλλων αυτοπροωθούµενων σκαφών κατά µήκος του πλοίου κατά τη διάρκεια των εργασιών, στις οποίες περιλαµβάνεται ο εξαερισµός ατµών φορτίου. Οι κανονισµοί για το κάπνισµα και τα γυµνά φώτα θα εφαρµόζονται αυστηρά σε οποιοδήποτε

σκάφος, που βρίσκεται κατά µήκος του πλοίου και, αν είναι εφαρµόσιµο, στην ξηρά. Οι εργασίες πρέπει να διακόπτονται, αν παραβιάζονται οι κανονισµοί αυτοί και δεν πρέπει να ξαναρχίζουν, µέχρι που η κατάσταση να παρέχει την απαιτούµενη ασφάλεια.

2.8 Προφυλάξεις από τον καιρό.

2.8.1 Κατάσταση ανέµου.

Αν επικρατεί άνεµος µικρής εντάσεως, τότε ο ατµός είναι δυνατόν να παραµένει στο κατάστρωµα. Αν υπάρχει άνεµος, ο άνεµος αυτός δυνατόν να διαπερνά µία υπερκατασκευή ή κατασκευή, δηµιουργώντας χαµηλή πίεση στην υπήνεµη πλευρά, που έχει σαν αποτέλεσµα ο ατµός να µεταφερθεί προς τα επάνω της υπερκατασκευής ή κατασκευής. Αποτέλεσµα αυτής της καταστάσεως ανέµου δυνατόν να είναι οι υψηλές τοπικές συγκεντρώσεις

ατµών και, αν συµβεί αυτό, ίσως να είναι αναγκαία η διακοπή των εργασιών χειρισµού του φορτίου ή της απελευθερώσεως από τα αέρια κατά το χρόνο που επικρατούν αυτές οι συνθήκες.

2.8.2 Ηλεκτρικές καταιγίδες.

Οι εργασίες στο φορτίο που περιλαµβάνουν την εξαέρωση εύφλεκτων φορτίων πρέπει να διακόπτονται κατά τη διάρκεια ηλεκτρικών καταιγίδων, οι οποίες λαµβάνουν χώρα στην αµέσως γειτονική µε το πλοίο περιοχή. Αν ένας ιστός εξαερισµού πληγεί από αστραπή κατά τη διάρκεια των εργασιών εξαερισµού, µπορεί

να εµφανισθεί φωτιά. Για την κατάσβεση της φλόγας πρέπει να αποµονωθεί η πηγή του καυσίµου και, αν είναι δυνατόν, να

εισαχθεί στον ιστό εξαερισµού αδρανές αέριο. Ο εξαερισµός δεν θα ξαναρχίσει, µέχρις ότου η θερµοκρασία στην κεφαλή του ιστού επανέλθει στην κανονική τιµή της [βλ. § 8.4.2(ε)].

2.8.3 Ψυχρός καιρός.

Σε ψυχρές καιρικές συνθήκες υπάρχει κίνδυνος παγώµατος του εξοπλισµού. Ειδικότερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα ασφαλιστικά (ανακουφιστικά) επιστόµια και στα συστήµατα ψύξεως νερού. Αν υπάρχουν, πρέπει να χρησιµοποιούνται συστήµατα θερµάνσεως. Οποιαδήποτε ποσότητα νερού που συγκεντρώνεται στην πλευρά καταθλίψεως των ανακουφιστικών επιστοµίων, θα αποµακρύνεται. Στο νερό ψύξεως πρέπει να προστίθεται αντιψυκτικό ή, αν είναι ανάγκη, θα εξυδατώνεται. Αν ένα σύστηµα εξυδατώνεται, η ενέργεια αυτή θα καταγράφεται και το σύστηµα θα ξαναγεµίζει µε νερό πριν από την επόµενη χρησιµοποίηση. Το νερό στο κύριο σύστηµα πυρκαϊάς και στα συστήµατα ψεκασµού θα κυκλοφορεί συνεχώς ή θα αποµακρύνεται, αν υπάρχει κίνδυνος παγώµατος. Ο ψυχρός καιρός επίσης προκαλεί συµπύκνωση των παγιδευµένων ατµών του φορτίου σε

περιστρεφόµενο εξοπλισµό (π.χ. σε ένα συµπιεστή φορτίου), εισέρχεται στο στροφαλοθάλαµο και αραιώνει το λιπαντέλαιο, προκαλώντας βλάβη. Οι θερµαντήρες του στροφαλοθάλαµο υ πρέπει να χρησιµοποιηθούν (βλ. § 1.8.4). Τα πνευµατικά επιστόµια και τα συστήµατα ελέγχου είναι δυνατόν να παγώσουν σε ψυχρές καιρικές συνθήκες, αν ο αέρας ελέγχου µε τον οποίο τροφοδοτούνται περιέχει υγρασία.

21

2.9 ∆ιασκόρπιση ατµών φορτίου που εξαερίζονται.

Ο ατµός οποιουδήποτε τοξικού ή εύφλεκτου φορτίου θα εξαερίζεται µε πολύ µεγάλη προσοχή προς την ατµόσφαιρα, λαµβάνοντας υπόψη τους κανονισµούς και τις καιρικές συνθήκες (βλ. § 2.8). Σε ορισµένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να απαγορευθεί ο εξαερισµός. Αν ο ατµός που εξαερίζεται βρίσκεται σε θερµοκρασία χαµηλότερη από το σηµείο δρόσου της ατµόσφαιρας, θα σχηµατισθούν νέφη υδρατµού, τα οποία είναι βαρύτερα από τον αέρα. Ο ατµός του φορτίου δυνατόν να είναι ή όχι βαρύτερος του αέρα, αυτό εξαρτάται από τη θερµοκρασία. Εκείνο που πρέπει να τονισθεί είναι ότι ποτέ δεν πρέπει να υποτεθεί ότι ο ατµός του φορτίου περιέχεται πλήρως εντός των ορίων του νέφους των υδρατµών. Το νέφος των ατµών φορτίου πιθανόν να περιέχει µικρή ποσότητα οξυγόνου και το προσωπικό θα εισέρχεται σ' αυτό µόνο όταν φέρει αναπνευστικές συσκευές. Αν οι ατµοί του φορτίου είναι βαρύτεροι από τον αέρα, δυνατόν να συσσωρευθούν στο κατάστρωµα

και να εισέλθουν στους χώρους ενδιαιτήσεως. Κατά συνέπεια πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις που δίνονται στην § 2.10. Σε ορισµένες περιπτώσεις ίσως είναι δυνατή η θέρµανση του ατµού πριν από τον εξαερισµό,

προκειµένου να µειωθεί η πυκνότητα του και να υποβοηθηθεί η διασκόρπιση του. Αν διατίθενται τέτοιες ευκολίες, πρέπει να χρησιµοποιούνται (βλ. επίσης § 4.16).

2.10 Ανοίγµατα στη γέφυρα και τις υπερκατασκευές.

Οι κανονισµοί απαιτούν οι υπερκατασκευές να σχεδιάζονται µε ορισµένες µόνιµα κλειστές παραφωτίδες και ανοίγµατα, τοποθετηµένα έτσι, ώστε να ελαχιστοποιείται η δυνατότητα εισόδου ατµού. Τα χαρακτηριστικά αυτά σχεδιάσεως δεν πρέπει µε οποιοδήποτε τρόπο να υποβαθµίζονται. Όλες οι θύρες, οι παραφωτίδες και τα λοιπά ανοίγµατα (περιλαµβανοµένων όλων εκείνων πλώρα

του επίστεγου) θα διατηρούνται κλειστά κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο, αν υπάρχει οποιαδήποτε δυνατότητα ατµός του φορτίου να εισέλθει στις κατασκευές του καταστρώµατος και τις υπερκατασκευές. Οι θύρες πρέπει να σηµειώνονται ευκρινώς, αν πρέπει να διατηρηθούν κλειστές, αλλά σε καµιά περίπτωση δεν πρέπει να κλειδωθούν. Είναι ιδιαίτερα σηµαντικό οι αερόκλειστες θύρες να ανοίγονται µόνο όταν είναι αναγκαίο, επειδή η απώλεια πιέσεως µεταξύ των θυρών είναι δυνατόν να προκαλέσει κράτηση του εξοπλισµού. Ο µηχανικός εξαερισµός θα διακόπτεται και οι µονάδες κλιµατισµού που λειτουργούν µε κλειστό

κύκλωµα, θα διακόπτονται, αν υπάρχει οποιαδήποτε πιθανότητα να µεταφέρουν ατµούς προς τους χώρους ενδιαιτήσεως. Οι µονάδες κλιµατισµού τύπου παραθύρου θα κρατούνται και τα ανοίγµατα τους θα κλείνονται. 2.11 Προφυλάξεις στο µηχανοστάσιο και στο λεβητοστάσιο.

2.11.1 Εξοπλισµός καύσεως.

Οι αυλοί του λέβητα, οι καπνοθάλαµοι, οι πολλαπλές εξατµίσεις και ο εξοπλισµός καύσεως θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση, σαν προφύλαξη εναντίον πυρκαϊών στην καπνοδόχο και σπινθήρων. Σε περίπτωση πυρκαϊάς στην καπνοδόχο ή, αν εκλύονται σπινθήρες από αυτή, οι εργασίες στο φορτίο πρέπει να διακοπούν και, αν το πλοίο ταξιδεύει, η πορεία του πρέπει να αλλάξει το ταχύτερο δυνατόν, για να αποφευχθεί η πτώση των σπινθήρων στο κατάστρωµα των δεξαµενών.

2.11.2 Εµφύσηση των αυλών του λέβητα (εκκαπνισµός).

Οι καπνοθάλαµοι των καπνοδόχων και οι αυλοί του λέβητα δεν πρέπει να εκκαπνίζονται στο λιµάνι. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο πιο πάνω εξοπλισµός θα εκκαπνίζεται µόνο υπό συνθήκες που η αιθάλη θα φύγει µακριά από το κατάστρωµα των δεξαµενών.

2.11.3 Εύφλεκτα υγρά στα µηχανοστάσια.

Τα εύφλεκτα ή άλλα ευεξάτµιστα υγρά για καθαρισµό ή άλλους σκοπούς θα φυλάσσονται, όταν δεν χρησιµοποιούνται σε κλειστά, άθραυστα και σωστά σηµασµένα δοχεία σε κατάλληλο διαµέρισµα. Η απευθείας επαφή µε το δέρµα των υγρών καθαρισµού θα πρέπει να αποφεύγεται. Τα υγρά

καθαρισµού θα πρέπει κατά προτίµηση να είναι µη εύφλεκτα και µη τοξικά.

2.11.4 Έκχυση και διαρροή πετρελαίου.

Η έκχυση και η διαρροή πετρελαίου στο µηχανοστάσιο πρέπει να αποφεύγεται και τα πανιόλα πρέπει να διατηρούνται καθαρά.

22

2.11.5 Καύσιµο πετρέλαιο και λιπαντέλαια.

Το καύσιµο πετρέλαιο και τα λιπαντέλαια µπορεί να αναφλέγουν, όταν έλθουν σε επαφή µε θερµές επιφάνειες, ακόµη και µε απουσία εξωτερικής φλόγας ή σπινθήρα (βλ. § 3.5.6). Χρειάζεται προσοχή για να διασφαλισθεί ότι καύσιµο πετρέλαιο ή λιπαντέλαιο δεν έρχεται σε επαφή µε θερµές επιφάνειες. Αν διαρροή προκαλεί ψεκασµό του πετρελαίου ή πτώση πάνω σε θερµή επιφάνεια, η πηγή (της διαρροής) πρέπει αµέσως να αποµονωθεί.

2.11.6 Ατµοί φορτίου.

Χρειάζεται προσοχή για να διασφαλισθεί ότι ατµοί του φορτίου δεν θα εισέλθουν στο µηχανοστάσιο ή το λεβητοστάσιο από οποιαδήποτε πηγή. Ειδικότερη προσοχή είναι αναγκαία στην περίπτωση που ατµοί φορτίου LNG χρησιµοποιούνται σαν καύσιµο (βλ. § 4.9.3). Αν, σαν αποτέλεσµα της κακής λειτουργίας του εξοπλισµού, εκρήξεως, συγκρούσεως ή προσαράξεως, είναι η πιθανότητα εισόδου ατµού του φορτίου στο µηχανοστάσιο, πρέπει να γίνει άµεση εξέταση για την πιθανή επίδραση τους στη λειτουργία κάθε συσκευής. Κάθε αναγκαία ενέργεια θα γίνεται, π.χ. αποµόνωση της πηγής, κλείσιµο των θυρών προσβάσεως, των σκεπασµάτων των φωταγωγών, κράτηση των βοηθητικών και κύριων µηχανών, εκκένωση. Αρχίζοντας από τους προφανείς κινδύνους, οι µηχανές Diesel υπόκεινται σε υπερτάχυνση και καταστροφή, αν υπάρχουν εύφλεκτοι ατµοί στον αέρα τροφοδοσίας τους ακόµη και σε συγκεντρώσεις κάτω από το κατώτερο όριο αναφλέξεως (LFL). Συνιστάται να συνδέονται οι µηχανές Diesel µε µια βάνα στην εισαγωγή του αέρα για τη διακοπή της λειτουργίας της µηχανής σε τέτοιες περιπτώσεις.

2.12 Προφυλάξεις στα µαγειρεία.

Η ερµηνεία του εδαφίου αυτού δυνατόν να υπόκειται σε τοπικούς κανονισµούς. Οι φούρνοι και οι εστίες των µαγειρείων δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται, όταν ο πλοίαρχος θεωρεί ότι υπάρχει αδικαιολόγητος κίνδυνος. Το προσωπικό του µαγειρείου θα πρέπει να είναι ενήµερο των πιθανών κινδύνων από τις φωτιές του µαγειρείου και των προφυλάξεων που πρέπει να λαµβάνονται:

• Οι καυστήρες του µαγειρείου θα ρυθµίζονται, για να εξασφαλίζεται τέλεια καύση προς αποφυγή πυρκαϊών στην καπνοδόχο του µαγειρείου από καιόµενη αιθάλη.

• Τα φίλτρα των εξατµίσεων και των λιπών πρέπει να καθαρίζονται σε κανονικά διαστήµατα. • Λαδωµένα ράκη και λίπη δεν επιτρέπεται να συσσωρεύονται στα µαγειρεία ή κοντά σ' αυτά. • Το κιβώτιο του ανεµιστήρα του απορροφητήρα πρέπει να διατηρείται καθαρό. • Οποιαδήποτε συσκευή µε εµφιαλωµένο αέριο θα περιέχει αέριο το οποίο θα µυρίζει. • Κατάλληλοι πυροσβεστήρες θα πρέπει πάντοτε να είναι διαθέσιµοι στα µαγειρεία. Κατά το χρόνο που το πλοίο είναι παραβεβληµένο στην προβλήτα οι φούρνοι των µαγειρείων και οι

συσκευές µε όχι βυθισµένα στοιχεία, όπως ηλεκτρικές θερµές πλάκες και τοστιέρες, δυνατόν να χρησιµοποιούνται στα µαγειρεία, τις καντίνες και τους χώρους ενδιαιτήσεως, πάντοτε όµως µε τη σύµφωνη γνώµη του πλοιάρχου και του εκπροσώπου της εγκαταστάσεως, εφόσον δεν υπάρχει κίνδυνος. Κάθε θύρα ή άνοιγµα απευθείας πάνω ή που αντικρύζουν το κατάστρωµα των δεξαµενών πρέπει να διατηρούνται κλειστά. Οι φούρνοι των µαγειρείων και οι συσκευές µαγειρέµατος µε όχι βυθιζόµενα στοιχεία δεν θα χρησιµοποιούνται στο µαγειρείο, όταν είναι σε χρήση η πρυµνιά γραµµή. Οι κουζίνες και ο λοιπός εξοπλισµός που θερµαίνεται µε ατµό µπορεί πάντοτε να χρησιµοποιείται.

2.13 Προφυλάξεις στο µηχανοστάσιο του φορτίου.

Ατµοί του φορτίου είναι δυνατόν να υπάρχουν στους χώρους των αντλιών ή των συµπιεστών του φορτίου και συστήµατα ανιχνεύσεως αερίων θα εγκαθίστανται, που θα προειδοποιούν για την παρουσία τους. Ορισµένα πλοία µπορούν να µεταφέρουν φορτία (π.χ. αµµωνία και LPG) οι ατµοί των οποίων είναι ελαφρότεροι ή βαρύτεροι από τον αέρα. Στις περιπτώσεις αυτές οι ανιχνευτές αερίων τοποθετούνται σε υψηλά και χαµηλά επίπεδα και ανάλογοι ενισχυτές θα χρησιµοποιηθούν για το φορτίο που µεταφέρεται. Τα συστήµατα εξαερισµού υπάρχουν, για να διασκορπίζουν οποιοδήποτε ατµό, που είναι δυνατόν να συγκεντρωθεί στο χώρο των αντλιών ή του συµπιεστή. Ο χώρος αυτός πρέπει να εξαερίζεται για τουλάχιστον δέκα λεπτά πριν από την έναρξη των εργασιών στο φορτίο και καθ' όλη τη διάρκεια τους, καθώς επίσης και αν υπάρχει υποψία διαρροής υγρού ή ατµών. Τα συστήµατα εξαερισµού πρέπει να συντηρούνται προσεχτικά. Αν οι ανεµιστήρες που εγκαθίστανται είναι αντισπινθηρικού τύπου, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα χαρακτηριστικά σχεδιάσεως τους δεν υποβαθµίζονται καθοιονδήποτε τρόπο. Οι προφυλάξεις που αναφέρονται στην § 6.3 πρέπει να τηρούνται, όταν το προσωπικό εισέρχεται

23

στους χώρους των αντλιών ή συµπιεοτών φορτίου. Τα συστήµατα φωτισµού στο µηχανοστάσιο φορτίου δυνατόν να είναι πιστοποιηµένα ασφαλούς

τύπου. Είναι βασικό να κατοχυρώνεται ότι συντηρούνται κατάλληλα. Αν απαιτείται επιπρόσθετος φωτισµός, ο φωτισµός αυτός πρέπει να είναι κατάλληλου ασφαλούς τύπου (βλ. § 3.5.2.). Μέσα, όπως αεροστεγείς φράκτες, στεγανωτικά και αεροστεγείς θύρες, θα διατίθενται για να είναι

βέβαιο ότι οι ατµοί του φορτίου δεν θα εισέλθουν στο µηχανοστάσιο των ηλεκτρικών κινητήρων των αντλιών φορτίου. Πρόνοια πρέπει να λαµβάνεται, ώστε να λειτουργούν σωστά και να συντηρούνται κατάλληλα. ;

2.14 ∆ιαγωγή, ευστάθεια, τάσεις και ετοιµότητα κινήσεως.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών φορτώσεως, εκφορτώσεως και ερµατισµού το πλοίο πάντοτε πρέπει να έχει επαρκή ευστάθεια και καλή συµπεριφορά, για να καθίσταται δυνατόν να επιτρέπεται ο απόπλους µετά από σύντοµη προειδοποίηση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Οι πληροφορίες που περιέχονται στο εγχειρίδιο φορτώσεως και ευστάθειας πρέπει να λαµβάνονται υπόψη. Πρέπει να εξασφαλίζεται ότι η κατανοµή του φορτίου και του έρµατος ποτέ δεν δηµιουργεί υπερβολικές τάσεις (καταπονήσεις) στο σκάφος. Οι µηχανισµοί µετρήσεως των τάσεων, αν υπάρχουν, πρέπει να χρησιµοποιηθούν για την επιβεβαίωση του γεγονότος αυτού. Κατά την παραµονή του πλοίου στην προβλήτα µιας εγκαταστάσεως οι λέβητες, οι κύριες µηχανές, ο µηχανισµός πηδαλιουχήσεως και ο λοιπός βασικός εξοπλισµός του πλοίου θα πρέπει κανονικά να διατηρείται σε ετοιµότητα, που θα επιτρέπει στο πλοίο να µετακινηθεί από την προβλήτα µετά από βραχεία προειδοποίηση. Επισκευές και άλλες εργασίες, οι οποίες ίσως καταστήσουν ακίνητο το πλοίο, δεν θα γίνονται στην

προβλήτα, χωρίς προηγούµενη γραπτή συµφωνία µε τους εκπροσώπους της εγκαταστάσεως. Ίσως επίσης είναι αναγκαία η έκδοση άδειας από την τοπική λιµενική αρχή πριν από την εκτέλεση τέτοιων επισκευών ή εργασιών.

2.15 Ναυσιπλοΐα.

Τα συνηθισµένα πρότυπα ναυσιπλοΐας πρέπει να διατηρούνται και οποιοιδήποτε περιορισµοί (π.χ. πορείες) πρέπει να εφαρµόζονται. Αν επιτρέπεται να καίει το πλοίο ατµούς φορτίου στην κύρια µηχανή, όταν ταξιδεύει, ίσως, είναι αναγκαία η αλλαγή σε καύσιµο πετρέλαιο, όταν αυτό κάνει ελιγµούς ή εισέρχεται σε περιορισµένα ή χωρικά νερά. Πρέπει να καταβάλλεται φροντίδα για να εξασφαλισθεί ότι η πιο πάνω αλλαγή γίνεται ασφαλώς (βλ. § 4.9.3.)

2.16 Ρύπανση.

Είναι στην ευθύνη του πλοιάρχου ή εκείνων, που είναι υπεύθυνοι για τις εργασίες µεταφοράς του φορτίου ή των καυσίµων, να γνωρίζουν τους κανονισµούς προλήψεως και ρυπάνσεως της θάλασσας και να φροντίζουν ώστε αυτοί να µη παραβιάζονται. Κατά τη διάρκεια της πετρελεύσεως δίσκοι περισυλλογής θα τοποθετούνται κάτω από τις συνδέσεις

των σωληνώσεων και τα εξαεριστικά των δεξαµενών καυσίµου. Όλα τα µπούνια στο ανώτερο κατάστρωµα πρέπει να φράζονται αποτελεσµατικά για την παρεµπόδιση διαφυγής καύσιµου πετρελαί-ου, που ενδεχοµένως θα διαρρεύσει, εκτός του πλοίου. Όλο το πετρέλαιο που τυχόν θα διαρρεύσει πρέπει να σκουπισθεί αµέσως. Υπάρχει κίνδυνος παραβάσεως των κανονισµών προλήψεως της ρυπάνσεως, αν ληφθεί έρµα από

νερά που έχουν ρυπανθεί και στη συνέχεια αυτό απορριφθεί στο λιµάνι. Αν είναι απαραίτητος ο ερµατισµός σε περιοχές που έχουν ρυπανθεί, το έρµα αυτό θα απορρίπτεται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και θα αντικαθίσταται από καθαρότερο. Τα νερά των υδροσυλλεκτών (σεντίνες) του µηχανοστασίου, δεν θα απορρίπτονται στο λιµάνι ή στα χωρικά νερά ή κατά παράβαση οποιουδήποτε κανονισµού, ο οποίος εφαρµόζεται.

2.17 Εξοπλισµός καταπολεµήσεως πυρκαϊάς και πυροπροστασίας.

Τα µέσα καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς πρέπει πάντοτε να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, να δοκιµάζονται κανονικά και να είναι διαθέσιµα πάντοτε για άµεση χρησιµοποίηση (βλ. § 3.7).

2.18 Ελικόπτερα.

Ελικόπτερα δεν θα προσγειώνονται πάνω σε υγραεριοφόρα πλοία εκτός αν έχουν έγκριση της

24

Αρχής. Σε ειδικές περιστάσεις είναι δυνατόν να επιτραπεί στα ελικόπτερα να υπερίπτανται για να παραλάβουν άτοµα και/ή εφόδια. Στις πιο πάνω περιπτώσεις οι χειριστές θα συµµορφώνονται µε τα µέτρα ασφαλείας και τις διαδιακασίες, που απαιτούνται, και θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι οδηγίες, που περιέχονται στον οδηγό ελικόπτερο/εργασίες πλοίου του ICS.

2.19 Λειτουργικές ανωµαλίες.

Οποιεσδήποτε λειτουργικές ανωµαλίες σε κάθε σύστηµα του πλοίου (π.χ. του εξοπλισµού ναυσιπλοΐας, των µηχανών, του εξοπλισµού φορτίου κλπ.) θα καταγράφονται. Οι πληροφορίες θα γνωστοποιούνται και στις επόµενες φυλακές και όταν αλλάζει το πλήρωµα στους αντικαταστάτες. Συνηθισµένες καταχωρήσεις θα γίνονται για όλα τα συστήµατα, για να καθίσταται δυνατή ή άµεση εντόπιση οποιασδήποτε αλλαγής στη λειτουργία και η λήψη των αναγκαίων µέτρων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ ΠΥΡΚΑΪΑΣ

ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ


Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται οι ιδιότητες των εύφλεκτων υγροποιηµένων αερίων, η έκλυση και φιασκόρπιση των ατµών και οι πρακτικές που συνιστώνται για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου αυρκαϊάς. Επίσης παρέχονται πληροφορίες για τις προφυλάξεις έναντι των κινδύνων από την εισπνοή ατµών και των κινδύνων πυρκαϊάς από άλλες εκτός του φορτίου πηγές. Η αποφυγή πυρκαϊών στο φορτίο εξαρτάται από την πρόληψη της επαφής των ατµών του φορτίου µε το οξυγόνο και τις πηγές αναφλέξεως. Ατµοί φορτίου σε εύφλεκτες συγκεντρώσεις θα αναµένονται σε περιοχές, όπως οι δεξαµενές φορτίου, οι χώροι των µηχανηµάτων φορτίου και µερικές φορές το κατάστρωµα. Είναι βασικό το να περιορίζονται από τις πιο πάνω περιοχές όλες οι δυνατές πηγές αναφλέξεως,τόσο µε τη σχεδίαση όσο και µε τη λειτουργία. Πηγές αναφλέξεως αναπόφευκτα υπάρχουν σε χώρους όπως της ενδιαιτήσεως, των µαγειρείων και

του µηχανοστασίου. Συνεπώς είναι αναγκαίο να παρεµποδίζεται η είσοδος ατµών φορτίου στους χώρους αυτούς. Το προσωπικό πρέπει συνεχώς κατά τη διάρκεια της φυλακής του να επαγρυπνεί, όχι µόνο έναντι

των πιο προφανών κινδύνων, αλλά και έναντι απρόβλεπτων περιστάσεων, οι οποίες είναι δυνατόν να οδηγήσουν τους εύφλεκτους ατµούς σε επαφή µε τις πηγές αναφλέξεως.

3.2 Ευφλεκτικότητα των υγροποιηµένων αερίων. Ο ατµός που εκλύεται από ένα υγρό, και όχι αυτό το ίδιο το υγρό, είναι εκείνος που καίεται. Μίγµα

ατµών και αέρα δεν µπορεί να αναφλέγει, εκτός αν οι αναλογίες των ατµών και του αέρα βρίσκονται µεταξύ δυο συγκεντρώσεων, που είναι γνωστές σαν κατώτερο όριο αναφλέξεως (LFL) και ανώτερο όριο αναφλέξεως (UFL). Τα όρια ποικίλουν ανάλογα µε το είδος τσυ φορτίου (βλ. φύλλα στοιχείων). Συγκεντρώσεις κάτω του

κατώτερου ορίου αναφλέξεως (φτωχό µίγµα) ή άνω του ανώτερου ορίου αναφλέξεως (πολύ πλούσιο µίγµα) δεν είναι δυνατόν να αναφλέγουν. Είναι όµως σηµαντικό να υποµνησθεί ότι οι συγκεντρώσεις πάνω από το ανώτερο όριο µπορεί να καταστούν αναφλέξιµες, όταν αραιωθούν µε αέρα, µέχρις ότου το µίγµα βρεθεί στην περιοχή αναφλέξεως και ότι θύλακες αέρα δυνατόν να υπάρχουν σε οποιοδήποτε σύστηµα, το οποίο µπορεί να δηµιουργήσει εύφλεκτο µίγµα. : Κάθε υγρό πρέπει να είναι σε θερµοκρασία πάνω από εκείνη του σηµείου αναφλέξεως του, πριν

µπορέσει να εκλύσει ποσότητα ατµών για το σχηµατισµό εύφλεκτου µίγµατος. Πολλά από τα µεταφερόµενα αέρια είναι εύφλεκτα και φορτώνονται σε θερµοκρασίες πάνω από εκείνες του σηµείου αναφλέξεως τους, έτσι ώστε να είναι δυνατός ο σχηµατισµός εύφλεκτων µιγµάτων. Τρία στοιχεία είναι αναγκαία για την πρόκληση καύσεως:

• καύσιµο, • οξυγόνο, • πηγή αναφλέξεως.

Το καύσιµο, πιθανόν ατµός από το φορτίο ή από οποιαδήποτε άλλη πηγή, είναι εκείνο που θα καεί. Το οξυγόνο κανονικά προέρχεται από την ατµόσφαιρα (που περιέχει κατ' όγκο 21% οξυγόνο). Η

ανάφλεξη µπορεί να προκληθεί από ο,τιδήποτε είναι ικανό να προσδώσει την αναγκαία ενέργεια, π.χ. γυµνή φλόγα, σπινθήρας (ηλεκτρικός ή ηλεκτροστατικός), θερµό µέταλλο.

26

Η πυρκαϊά αποφεύγεται µε την εξασφάλιση ότι τουλάχιστον ένα από τα τρία στοιχεία αποκλείεται, αν είναι δυνατόν. Είναι ασφαλέστερο να αποκλεισθούν τα δυο. Αν υπάρχει καύσιµο, τότε είτε οι πηγές αναφλέξεως είτε το οξυγόνο, και αν είναι δυνατόν και τα

δυο, πρέπει να αποκλεισθούν. Το οξυγόνο µπορεί να αποκλεισθεί από το σύστηµα του φορτίου, διατηρώντας την πίεση του πάνω από την ατµοσφαιρική, είτε µε ατµούς του φορτίου είτε µε αδρανές αέριο. Πολλές πηγές αναφλέξεως ελαττώνονται µε την κατάλληλη σχεδίαση του πλοίου και την προσοχή, που θα δίνεται για την εξασφάλιση ότι τα χαρακτηριστικά της σχεδιάσεως µε οποιοδήποτε τρόπο δεν υποβαθµίζονται. Λοιπές πηγές αναφλέξεως πρέπει να αποκλεισθούν µε ορθές λειτουργικές πρακτικές. Ατµοί φορτίου δυνατόν να υπάρχουν πάνω στο ανοικτό κατάστρωµα. Για την αποφυγή πυρκαϊάς

είναι ζωτικό το να αποκλεισθούν οι πηγές αναφλέξεως. Όπου οι πηγές αναφλέξεως και το οξυγόνο είναι πιθανό να υπάρχουν, π.χ. στους χώρους

ενδιαιτήσεως, στα µηχανοστάσια και λεβητοστάσια, στα µαγειρεία, στους χώρους κινητήρων κλπ., είναι ζωτικός για την πρόληψη της πυρκαϊάς ο αποκλεισµός από αυτούς τους χώρους των εύφλεκτων ατµών. Ειδικότερη προσοχή είναι αναγκαία, αν υπάρχει απευθείας σύνδεση µεταξύ του µηχανοστασίου και

του συστήµατος φορτίου (π.χ. αν χρησιµοποιούνται σαν καύσιµο ατµοί φορτίου ή το σύστηµα παραγωγής αδρανούς αερίου βρίσκεται στο µηχανοστάσιο). Μέριµνα θα λαµβάνεται, για να διασφαλισθεί ότι οι ατµοί δεν µπορούν να διαφύγουν προς το µηχανοστάσιο (βλ. § 4.9.3) και ότι οι ατµοί του φορτίου δεν είναι δυνατόν να µεταφερθούν εκεί δια των σωληνώσεων τροφοδοσίας µε αδρανές αέριο [βλ. § 3.4.5 και 4.14.2(α)].

3.3 Έκλυση και διάθεση ατµών φορτίου.

Τα φορτία υγροποιηµένων αερίων συνήθως µεταφέρονται σαν ζέοντα υγρά και κανονικά εκλύουν µεγάλες ποσότητες ατµών. Για παράδειγµα, 1m3 LNG είναι δυνατόν να αποδώσει 600m3 ατµών σε θερµοκρασία περιβάλλοντος. Το σύστηµα φορτίου σχεδιάζεται λαµβανοµένου υπόψη του πιο πάνω γεγονότος και ο ατµός εκτοπίζεται µε εξαεριστικούς ιστούς ή διαφορετικά, για την αποφυγή υψηλών συγκεντρώσεων στο κατάστρωµα (βλ. § 4.16). Ο ατµός του φορτίου διατίθεται µε τους παρακάτω τρόπους: α) Κατά τη διάρκεια της φορτώσεως ο ατµός εκτοπίζεται από το υγρό φορτίο και είτε συµπυκνώνεται και επιστρέφει στις δεξαµενές σαν ζέον υγρό, είτε επιστρέφει στην ξηρά δια µέσου της σωληνώσεως επιστροφής ατµού, είτε εξαερίζεται στην ατµόσφαιρα.

β) Κατά τη διάρκεια της µεταφοράς το φορτίο θα θερµαίνεται και θα εκλύει ατµούς λόγω της ροής της θερµότητας δια µέσου της µονώσεως. Στην περίπτωση αυτή ο ατµός είτε επανυγροποιείται είτε εξαερίζεται είτε καίγεται στις κύριες µηχανές (µόνο το LNG), αν το φορτίο βρίσκεται στην ή κοντά στη θερµοκρασία του περιβάλλοντος και οι δεξαµενές έχουν επαρκή ικανότητα αντοχής στην πίεση. Οποιαδήποτε ποσότητα ατµού παράγεται, κρατείται µέσα στις δεξαµενές, γ) Κατά τη διάρκεια της απελευθερώσεως από τα αέρια ο ατµός γενικά εξαερίζεται, επειδή συνήθως είναι µίγµα ατµών φορτίου και αδρανούς αερίου ή αδρανούς αερίου και αέρα, και συνεπώς δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν καύσιµο ή να επανυγροποιηθεί. Οποιαδήποτε µέθοδος χειρισµού των ατµών προβλεφθεί, είναι βασικό να διασφαλισθεί ότι η

µέθοδος είναι κατάλληλη και λειτουργεί σωστά. Κακή λειτουργία δυνατόν να δηµιουργήσει κίνδυνο για το πλοίο.

3.4 Έλεγχος της ατµόσφαιρας.

3.4.1 Γενικά.

Η ατµόσφαιρα στην/και γύρω από την περιοχή του συστήµατος φορτίου ελέγχεται κανονικά και αδρανοποιείται, για την αποφυγή σχηµατισµού εύφλεκτων µιγµάτων. Οι κώδικες του ΙΜΟ χρησιµοποι-ούν τον όρο περιβαλλοντικός έλεγχος για την περιγραφή των πιο πάνω ελέγχων. Οι αναγκαίες προφυλάξεις για την ασφάλεια παρέχονται στις παραγράφους που ακολουθούν.

3.4.2 Χώροι συγκρατήσεως και χώροι µεταξύ διαφραγµάτων.

Οι χώροι αυτοί ίσως πρέπει να αδρανοποιηθούν, αν το φορτίο είναι εύφλεκτο. Αυτό εξαρτάται από τη σχεδίαση του συστήµατος που περιέχει το φορτίο ως εξής:

27

Σύστηµα που περιέχει το φορτίο Ατµόσφαιρα χώρων συγκρατήσεως ή χώρων µεταξύ διαφραγµάτων

1) Πλήρες δευτερεύον διάφραγµα Ξηρό αδρανές αέριο ή άζωτο 2) Μερικό δευτερεύον διάφραγµα Ξηρό αδρανές αέριο ή άζωτο ή ξηρός αέρας

µε δυνατότητα αδρανοποιήσεως στο πλοίο, αν ανιχνευθεί διαρροή φορτίου.

3) ∆εν υπάρχει δευτερεύον διάφραγµα Αέρας ή αν απαιτείται αδρανές αέριο.

Οι απαιτήσεις αποβλέπουν στην αποφυγή δηµιουργίας εύφλεκτου µίγµατος, αν το πρωτεύον διάφραγµα παρουσιάζει διαρροή. Οι απαιτήσεις αυτές λαµβάνουν υπόψη την πιθανότητα διαρροής.

3.4.3 ∆εξαµενές φορτίου και συστήµατα σωληνώσεων.

Για εύφλεκτα φορτία ο σχηµατισµός εύφλεκτων µιγµάτων στο σύστηµα φορτίου θα αποφευχθεί µε την αποµάκρυνση του αέρα µε αδρανές αέριο, πριν από τη φόρτωση, και µε την αποµάκρυνση των ατµών του φορτίου µε αδρανές αέριο µετά την εκφόρτωση και πριν από την απελευθέρωση από τα αέρια. Για το σκοπό αυτό διατίθενται πάντοτε συνδέσεις σωλήνων. Η αδρανοποίηση θα συνεχίζεται, µέχρις ότου η συγκέντρωση του οξυγόνου ή των ατµών του φορτίου στο χώρο φθάσει στα απαιτούµενα επίπεδα. Οι συγκεντρώσεις πρέπει να ελέγχονται σε διαφορετικά επίπεδα (ύψη), για να διασφαλισθεί ότι δεν υπάρχουν µεγάλοι θύλακες, ειδικά σε δεξαµενές µε µεγάλες εσωτερικές κατασκευές ή διαβρεχόµενες φράκτες. Σε µερικά φορτία το περιεχόµενο οξυγόνο στο χώρο των ατµών πρέπει να διατηρείται σε πολύ

χαµηλές περιεκτικότητες (µικρότερες από 0,2%), για την αποφυγή χηµικής αντιδράσεως. Στα φορτία αυτά περιλαµβάνονται το οξείδιο του αιθυλενίου, το οποίο µπορεί να αποσυντεθεί µόνο του, εκτός αν λαµβάνονται ειδικές προφυλάξεις για τον έλεγχο της ατµόσφαιρας, και το βουταδιένιο, που µπορεί να αντιδρά µε το οξυγόνο και να σχηµατίζει ασταθή υπεροξείδια, δηλαδή ενώσεις οι οποίες δυνατόν να εκραγούν. Χαµηλή περιεκτικότητα οξυγόνου στις δεξαµενές συνήθως απαιτείται πριν από την έναρξη της φορτώσεως. Κατά τη διάρκεια της µεταφοράς, το οξυγόνο εκδιώκεται είτε µε πλήρωση όλων των κενών χώρων µε αδρανές αέριο σε θετική πίεση, είτε, στην περίπτωση του βουταδιενίου, µε κράτηση της πιέσεως των ατµών του φορτίου πάνω από την ατµοσφαιρική. Στις περιπτώσεις αυτές οι απαιτήσεις των ναυλωτών θα πρέπει να εφαρµόζονται αυστηρά.

3.4.4 Ποιότητα αδρανούς αερίου.

Το αδρανές αέριο που χρησιµοποιείται για τον έλεγχο της ατµόσφαιρας θα είναι κατάλληλο για το σκοπό για τον οποίο προορίζεται, ανεξάρτητα της πηγής. Ειδικότερα πρέπει:

1) Να είναι χηµικά συµβιβάσιµο µε το φορτίο και τα υλικά κατασκευής σε ολόκληρη την πλήρη σειρά των θερµοκρασιών και πιέσεων λειτουργίας (βλ. § 4.6.1),

2) Να έχει επαρκές χαµηλό σηµείο δρόσου για την αποφυγή συµπυκνώσεως, δηµιουργίας πάγου, διαβρώσεως, βλάβης στη µόνωση κλπ., στην ελάχιστη θερµοκρασία λειτουργίας,

3) Να έχει επαρκώς χαµηλή συγκέντρωση οξυγόνου (πότε µεγαλύτερη από 5% και συνήθως χαµηλότερη από αυτή, αλλά όσο το δυνατόν χαµηλότερη από 0,2% αν το φορτίο αντιδρά και σχηµατίζει υπεροξείδια),

4) Να έχει χαµηλή συγκέντρωση C02 για την αποφυγή παγώµατος στη θερµοκρασία λειτουργίας (βλ. επίσης § 4.6.1),

5) Να έχει ελάχιστο στατικό ηλεκτρικό φορτίο.

3.4.5 Κίνδυνοι από το αδρανές αέριο και προφυλάξεις.

Ο κυριότερος κίνδυνος που συνδέεται µε το αδρανές αέριο είναι η πρόκληση ασφυξίας του προσωπικού, που οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου. Η ασφυξία µπορεί να συµβεί στα τµήµατα εκείνα του συστήµατος φορτίου, τα οποία έχουν αδρανοποιηθεί ή σε κλειστούς χώρους, µέσα στους οποίους έγινε εισαγωγή αδρανούς αερίου. Στους χώρους αυτούς δεν πρέπει να επιτρέπεται η είσοδος προσωπικού µέχρις ότου επιβεβαιωθεί ότι η ατµόσφαιρα θα είναι κατάλληλη για την αναπνοή (βλ. κεφ. 6). Η µονάδα παραγωγής αδρανούς αερίου συχνά εγκαθίσταται στο µηχανοστάσιο και χρειάζεται

µεγάλη προσοχή για να διασφαλισθεί ότι οι ατµοί του φορτίου δεν θα εισέλθουν στο χώρο αυτό µέσω

των σωληνώσεων τροφοδοτήσεως µε αδρανές αέριο. Οποιαδήποτε προσωρινή σύνδεση µεταξύ της µονάδας παραγωγής αδρανούς αερίου και των συστηµάτων φορτίου θα αποσυνδέεται µετά τη χρησιµοποίηση και θα τυφλώνεται ερµητικά [βλ. § 4.14.2(α)]. Αν χρησιµοποιείται σύστηµα υγρού αζώτου, χρειάζεται προσοχή για την αποφυγή της επαφής του µε

το δέρµα, τα µάτια κλπ., γιατί είναι δυνατόν να προκληθούν σοβαρά κρυοπαγήµατα. Το υγρό άζωτο θα προκαλέσει θραύση οποιουδήποτε µετάλλου, µε το οποίο θα έλθει σε επαφή, εκτός αν αυτό σχεδιάζεται για υπηρεσία σε θερµοκρασία -196°C. Μεγαλύτερη προσοχή απαιτείται για να χρησιµο-ποιηθούν σωστά οι εξατµιστές. Αν οι φιάλες αποθηκεύσεως και οι σωληνώσεις µεταφοράς µονώνονται µε κενό, αυτό πρέπει να διατηρείται εντός ορίων που θα αποφεύγεται η υπερβολική εξάτµιση, γιατί δεν θα είναι ίσως δυνατή η αντικατάσταση των απωλειών του αζώτου παρά µόνο στο λιµάνι.

3.5 Προφυλάξεις από πηγές αναφλέξεως.

3.5.1 Κάπνισµα.

α) Γενικά. Συχνά υπάρχουν τοπικοί κανονισµοί σχετικοί µε το κάπνισµα, οι οποίοι πρέπει να εφαρµόζονται

αυστηρά. Το περιεχόµενο της παραγράφου αυτής πρέπει να θεωρείται συµπληρωµατικό προς τους κανονισµούς αυτούς.

β) Ελεγχόµενο κάπνισµα. Το κρυφό κάπνισµα είναι επικίνδυνο. Το κάπνισµα θα επιτρέπεται µόνο κάτω από ελεγχόµενες

συνθήκες σε χρόνους και θέσεις που καθορίζονται από τον πλοίαρχο. Ο πλοίαρχος θα εξετάζει µε προσοχή τις θέσεις εκείνες, στις οποίες µπορεί να επιτρέπεται

ελεγχόµενο κάπνισµα και θα επιλέγονται εκείνες που δεν έχουν θύρες ή ανοίγµατα, τα οποία ανοίγουν απευθείας στην περιοχή φορτίου ή πάνω από αυτή. Κατά τον καθορισµό αυτών των θέσεων ο πλοίαρχος θα εξετάζει τους κινδύνους πυρκαϊάς και

υγείας από τους ατµούς του φορτίου κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο και την απελευθέρωση από αέρια. Αυτός επίσης θα εξετάζει κάθε κατάσταση που δυνατόν να είναι επικίνδυνη, οποιαδήποτε ένδειξη ασυνηθών υψηλών συγκεντρώσεων αερίου, ειδικότερα σε περίπτωση απουσίας ανέµου και όταν το πλοίο βρίσκεται στο λιµάνι, καθώς και κάθε εργασία σε γειτονικά πλοία ή στην προβλήτα. Στις καθορισµένες θέσεις καπνίσµατος όλα τα ανοίγµατα πρέπει να τηρούνται κλειστά και οι θύρες

στους διαδρόµους εισόδου θα διατηρούνται κλειστές, µε εξαίρεση όταν χρησιµοποιούνται. Όταν οι εργασίες στο φορτίο βρίσκονται σε εξέλιξη, το κάπνισµα δυνατόν να επιτρέπεται από τον

πλοίαρχο σε οποιονδήποτε κλειστό χώρο ενδιαιτήσεως, όταν το πλοίο βρίσκεται στο λιµάνι. Ξεκινώντας από τους προφανείς κινδύνους του ανεξέλεγκτου καπνίσµατος υπάρχει ο επιπρόσθετος κίνδυνος της θερµότητας από το τσιγάρο, που µπορεί να προκαλέσει αποσύνθεση µερικών ατµών και δηµιουργία ατµού περισσότερο επικίνδυνου από τον αρχικό.

γ) Σπίρτα και αναπτήρες. Το προσωπικό που εργάζεται πάνω στο πλοίο δεν θα φέρει µαζί του σπίρτα ή αναπτήρα. Ο κίνδυνος

από τη µη συµµόρφωση προς τα παραπάνω πρέπει να κατανοείται από όλους.

3.5.2 Φορητός ηλεκτρικός εξοπλισµός.

Φορητός ηλεκτρικός εξοπλισµός (αυτοτελή ή καλώδια βπεκτάσεως) δεν θα χρησιµοποιείται bVo εσωτερικό των δεξαµενών φορτίου, στις αντλίες φορτίου, στους χώρους των συµπιεστών ή σε παρακείµενους χώρους, εκτός αν:

1) α) Το διαµέρισµα πάνω από το οποίο ή εντός του οποίου ο εξοπλισµός και/ή αυτός που πρόκειται να χρησιµοποιηθεί είναι ελεύθερο από εύφλεκτους ατµούς σε όλη την περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας χρησιµοποιείται ο εξοπλισµός. 6) Τα παρακείµενα

διαµερίσµατα είναι επίσης ελεύθερα από εύφλεκτους ατµούς ή έχουν γίνει ασφαλή µε αδρανοποίηση ή µε πλήρη πλήρωση τους µε νερό. γ) Όλες οι συνδέσεις µε

τα λοιπά διαµερίσµατα, τα οποία δεν είναι ελεύθερα από εύφλεκτους ατµούς, κλείνονται και παραµένουν κλειστές.

2) Το δίκτυο του εξοπλισµού και τα καλώδια επεκτάσεως είναι εσωτερικά ασφαλή. 3) Ο εξοπλισµός περιέχεται µέσα σε εγκεκριµένο αντιεκρηκτικό στέγασµα. Οποιαδήποτε εύκαµπτα

καλώδια θα είναι εγκεκριµένου τύπου για άκρως σκληρή χρήση, θα έχουν αγωγούς γειώσεως και θα είναι µόνιµα προσαρµοσµένα σε αντιεκρηκτικό στέγασµα κατά εγκεκριµένο τρόπο.

29

Αν ο εξοπλισµός πρόκειται να χρησιµοποιηθεί µόνο πάνω από το κατάστρωµα µιας δεξαµενής, τότε αντιεκρηκτικός ή άλλων τύπων εγκεκριµένος ασφαλής εξοπλισµός µπορεί να χρησιµοποιείται (βλ. παράρτηµα 7). Φανοί εγκεκριµένου τύπου δυνατόν να χρησιµοποιηθούν σε ατµόσφαιρες που δεν είναι ελεύθερες

από αέρια, αν και για την αποφυγή συσσωρεύσεως στατικού ηλεκτρισµού επάνω στις λυχνίες αυτές θα πρέπει να γειωθούν ή ο εύκαµπτος σωλήνας θα πρέπει να έχει αντίσταση αρκετά χαµηλή, ώστε να επιτρέπει τη διασπορά του στατικού φορτίου. Μόνο εγκεκριµένου τύπου πυρσοί ασφαλείας ή φανοί χειρός θα χρησιµοποιούνται. Μικρά προσωπικά αντικείµενα που κινούνται µε µπαταρίες, όπως ρολόγια και ακουστικά βοηθήµατα,

όταν χρησιµοποιούνται σωστά, δεν συνιστούν σηµαντικές πηγές αναφλέξεως. Οπωσδήποτε, φορητά ραδιόφωνα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, µαγνητόφωνα και λοιπές συσκευές

που λειτουργούν µε µπαταρίες όχι εγκεκριµένου τύπου, δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται στο κατάστρωµα των δεξαµενών ή οπουδήποτε είναι δυνατόν να υπάρχουν εύφλεκτοι ατµοί. Κατά την παραµονή στο λιµάνι πρέπει να γίνεται αναφορά στους τοπικούς κανονισµούς, οι οποίοι θα

απαγορεύουν ενδεχοµένως ολοκληρωτικά τη χρησιµοποίηση οποιουδήποτε ηλεκτρικού εξοπλισµού, αυτοτελούς ή µε καλώδια επεκτάσεως, εκτός αν ο εξοπλισµός αυτός είναι εσωτερικά ασφαλής. Όλος ο φορητός ηλεκτρικός εξοπλισµός θα πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά, πριν από τη χρήση για

πιθανά ελαττώµατα. Ειδική προσοχή χρειάζεται για να υπάρξει βεβαιότητα ότι η µόνωση δεν έχει υποστεί βλάβη, ότι τα

καλώδια είναι ασφαλώς προσαρµοσµένα και παραµένουν έτσι και κατά το χρόνο χρησιµοποιήσεως του εξοπλισµού και ότι αποφεύγεται η µηχανική βλάβη στα καλώδια επεκτάσεως. Κατά την παραβολή του το πλοίο είναι ενδεχόµενο να εισέλθει στα όρια της χερσαίας επικίνδυνης

ζώνης. Οι προφυλάξεις που σχετίζονται µε τη χρησιµοποίηση του ηλεκτρικού εξοπλισµού µέσα στην πιο πάνω ζώνη θα πρέπει τότε να τηρούνται από το πλοίο.

3.5.3 Εξοπλισµός επικοινωνιών.

Κατά τον χρόνο παραβολής του πλοίου ο κανονικός εξοπλισµός επικοινωνιών δεν θα χρησιµοποιεί-ται, εκτός αν είναι πιστοποιηµένα ασφαλής ή αν έχει δοθεί ειδική έγκριση από την εγκατάσταση ξηράς. Τα πιο πάνω εφαρµόζονται στα τηλέφωνα, τα µεγάφωνα, τα φώτα έρευνας κλπ. Οι κύριοι ραδιο-ποµποί δεν θα χρησιµοποιούνται κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο, αν η

κεραία βρίσκεται πάνω από το κατάστρωµα, επειδή δυνατόν να δηµιουργηθεί ενέργεια στα αγώγιµα άκρα του πεδίου του ραδιοφωνικού κύµατος, που µπορεί να είναι επαρκής για την πρόκληση σπινθήρα. Αν υπάρξει διακοπή της συνέχειας, δυνατοί σπινθήρες µπορεί επίσης να προκληθούν σε µονωτές, ειδικότερα µε υγρό καιρό. Τα πιο πάνω δεν ισχύουν σε µόνιµα και σωστά τοποθετηµένο εξοπλισµό VHF. Όταν το πλοίο είναι αγκυροβοληµένο, οι κύριες κεραίες θα πρέπει να γειώνονται. Αν είναι

αναγκαίες για τη λειτουργία του ασυρµάτου του πλοίου, για συντήρηση κλπ. θα πρέπει να ζητείται η συµφωνία της εγκαταστάσεως ξηράς. Η έκδοση άδειας εργασίας ίσως είναι απαραίτητη και για επίτευξη της ασφάλειας. Η εγκατάσταση ξηράς µπορεί να απαιτήσει λειτουργία σε χαµηλή ισχύ, χρησιµοποίηση οµοιώµατος κεραίας ή εκποµπή µόνο, όταν οι εργασίες στο σύστηµα φορτίου δεν βρίσκονται σε εξέλιξη.

3.5.4 Θερµές εργασίες, σφυροκοπανισµοί, σφυρηλατήσεις και εργαλεία ισχύος.

α) Γενικά. Πριν χρησιµοποιηθεί οποιοδήποτε εργαλείο ισχύος και πριν αναληφθεί κάποια θερµή εργασία,

σφυροκοπανισµός, σφυρηλάτηση ή αµµοβολή, ο υπεύθυνος αξιωµατικός ή ένας χηµικός θα πρέπει να εξετάσει την περιοχή, η οποία πρέπει να βρεθεί και να παρέχει το εχέγγυο, ότι τέτοια εργασία µπορεί ασφαλώς να αναληφθεί. Ειδικότερα πρέπει να διασφαλισθεί ότι:

1) Η περιοχή είναι ελεύθερη από εύφλεκτους ατµούς (π.χ. η συγκέντρωση του εύφλεκτου αερίου στην περιοχή για όλους τους πρακτικούς σκοπούς είναι µηδενική, αλλά ουδέποτε υπερβαίνει το 1% του LFL).

2) ∆εν υφίσταται επικάθιση φορτίου ή άλλο υλικό στην περιοχή, το οποίο πιθανόν να εκλύει εύφλεκτους ατµούς ή επιβλαβείς ή και τα δύο.

3) ∆εν υπάρχει εύφλεκτο ή καύσιµο υγρό στους παρακείµενους χώρους,το οποίο δυνατόν να , αναφλέγει µε τη µετάδοση θερµότητας δια µέσου της φράκτης ή του καταστρώµατος. 4) ∆εν είναι δυνατόν να εισαχθούν εύφλεκτοι ατµοί δια µέσου των κοινών σωληνώσεων εξαερισµού. 5) Οποιοδήποτε καύσιµο υλικό, όπως µόνωση, αποµακρύνθηκε ή προστατεύεται από τη θερµότητα.

30

6) ∆εν µπορεί να λάβει χώρα έκλυση εύφλεκτου ατµού ή υγρού κατά το χρόνο πο'υ η θερµή εργασία βρίσκεται σε εξέλιξη.

7) Το περιεχόµενο οξυγόνο είναι στο συνηθισµένο επίπεδο του 21%, αν η εργασία πρόκειται να γίνει σε κλειστό χώρο.

8) Επαρκής πυροσβεστικός εξοπλισµός είναι έτοιµος για άµεση χρησιµοποίηση. Θεωρείται φρόνιµο να γίνεται προηγουµένως συνεννόηση µε τους αρµόδιους της εγκαταστάσεως

ξηράς, όταν πρόκειται να χρησιµοποιηθούν Radar ή δίαυλοι δορυφορικής επικοινωνίας, επειδή αυτά δυνατόν να περιλαµβάνουν µη εγκεκριµένο εξοπλισµό (π.χ. κινητήρες κινήσεως), αν και η ακτινοβολία αυτή καθεαυτή δεν θεωρείται ότι παρουσιάζει κίνδυνο αναφλέξεως. Σωληνώσεις και εξοπλισµός δυνατόν ακόµη να περιέχουν φορτίο, όπως και δεξαµενές, αν και

δηλώθηκαν σαν ελεύθερες αερίων και συνεπώς θερµές εργασίες σ' αυτές δεν θα επιτραπούν, µέχρις ότου βρεθούν και πάλι ασφαλείς. Προσοχή απαιτείται όταν ανοίγονται αυτά τα συστήµατα. Σε περίπτωση υπάρξεως υγρού ή διαφυγής

ατµών, η περιοχή θα εξετάζεται και θα δοκιµάζεται από υπεύθυνο αξιωµατικό. Οι ίδιες προφυλάξεις θα τηρούνται, ακόµη και αν δεν γίνονται θερµές εργασίες (βλ. § 6.3.2). Όταν η περιοχή δοκιµάζεται και βρίσκεται ασφαλής για θερµή εργασία, αυτό θα σηµειώνεται και ο

υπεύθυνος αξιωµατικός θα το εγγράφει στο ηµερολόγιο, εκτός αν οι δοκιµές γίνονται από χηµικό στο λιµάνι, οπότε στην περίπτωση αυτή ο τελευταίος θα εκδόσει πιστοποιητικό. Η συχνότητα της επανεξετάσεως θα εξαρτάται από τη φύση και τη διάρκεια της εργασίας. Η ασφάλεια της ζωής του προσωπικού εξαρτάται από το αν η ατµόσφαιρα παραµένει ασφαλής και οι δοκιµές γίνονται πολύ προσεκτικά και τόσο συχνά όσο απαιτείται για να εξασφαλισθεί αυτό. Επαρκής αερισµός θα προβλέπεται κατά την έναρξη και διάρκεια των θερµών εργασιών. Κατά το χρόνο αγκυροβολιάς, η άδεια θα υπογράφεται από τον υπεύθυνο της εγκαταστάσεως ξηράς

πριν από την εκτέλεση οποιασδήποτε από τις πιο πάνω εργασίες.

β) Εργαλεία χειρός. Η χρησιµοποίηση των ονοµαζόµενων αντισπινθηρικών εργαλείων δεν συνιστάται. Εκτεταµένες

δοκιµές απέδειξαν ότι σε σύγκριση µε σιδηρούχα εργαλεία, αυτά δεν µειώνουν σηµαντικά τον κίνδυνο αναφλέξεως ενός εύφλεκτου ατµού.

γ) Εξοπλισµός αλουµινίου και χρώµατα. Ο εξοπλισµός αλουµινίου δεν πρέπει να σύρεται βίαια ή να τρίβεται πάνω σε χάλυβα έτσι που να αφήνει πάνω σ' αυτόν ίχνη (υπολείµµατα αλουµινίου). Αν υπάρξει πυκνό ίχνος αλουµινίου πάνω σε σκονισµένο χάλυβα, αυτό είναι δυνατόν να προκαλέσει εµπρηστικό σπινθήρα. Μακρά εµπειρία αποδεικνύει ότι η κανονική χρησιµοποίηση χρωµάτων αλουµινίου δεν παρουσιάζει ειδικό κίνδυνο.

3.5.5 Γείωση ξηράς-πλοίου.

Σε µερικές περιοχές οι σωληνώσεις των αποβάθρων και προβλητών γειώνονται στο πλοίο µε τη βοήθεια καλωδίων γειώσεως. Η πρακτική αυτή, αν υπάρχει, είναι το ελάχιστο όφελος για οποιαδήποτε διαφορά δυναµικού µεταξύ πλοίου και ξηράς. Πολλές προβλήτες εφοδιάζονται οπωσδήποτε µε περισσότερο αποτελεσµατικά µέσα ελαχιστοποιή-

σεως του ρεύµατος, εκτός της συνδέσεως πλοίου-ξηράς, µε την εισαγωγή ενός τµήµατος της µονώσεως της φλάντζας στη χορδή του εύκαµπτου σωλήνα ή του βραχίονα φορτώσεως. Οι χορδές των εύκαµπτων σωληνώσεων φορτίου και των βραχιόνων φορτώσεως θα συνδέονται µε τη

µόνωση της φλάντζας ή µε ένα τµήµα εύκαµπτου σωλήνα που δεν είναι αγωγός (του ηλεκτρισµού), για να εξασφαλισθεί η ηλεκτρική ασυνέχεια µεταξύ πλοίου και ξηράς. Όλο το µέταλλο της βάνας αποµονώσεως προς την πλευρά της ξηράς ή ο µη αγωγός εύκαµπτος σωλήνας θα είναι ηλεκτρικά συνεχής προς το σύστηµα γειώσεως της προβλήτας και όλα τα µεταλλικά τµήµατα προς την πλευρά της θάλασσας θα είναι ηλεκτρικά συνεχή προς το πλοίο. Όταν εγκαθίσταται µια βάνα αποµονώσεως ή ένα τµήµα µη αγωγού εύκαµπτου σωλήνα, αυτό δεν θα βραχυκυκλωθεί, π.χ. µε απευθείας επαφή µε την κατασκευή της προβλήτας, τον εξοπλισµό χειρισµού του εύκαµπτου σωλήνα ή µε µεταλλική κλίµακα. Τα επιστόµια αποµονώσεως θα επιθεωρούνται περιοδικά οπτικά, για να διασφαλίζεται ότι η µόνωση είναι καθαρή και σε καλή κατάσταση. Η αντίσταση πρέπει να µετρείται µεταξύ του µεταλλικού σωλήνα επί της προς την ξηρά πλευράς της φλάντζας και του άκρου του εύκαµπτου σωλήνα ή του µεταλλικού βραχίονα, όταν αυτός αιωρείται ελεύθερα. Αντίσταση µικρή, όπως µερικά Ω (Ohms), είναι αρκετή να µειώσει το ρεύµα σε ασφαλές επίπεδο, αλλά η τιµή που µετρείται θα είναι βασικά υψηλότερη, µέχρι 1000 Ω. Μία πολύ µικρή αντίσταση δυνατόν να φανερώνει βλάβη ή υποβάθµιση της µονώσεως.

31

Οι εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου µε εσωτερική γείωση µεταξύ των άκρων των φλαντζών θα ελέγχονται για ηλεκτρική συνέχεια, πριν τεθούν σε υπηρεσία και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους περιοδικά. Αν, παρά τα παραπάνω, απαιτείται από τις Αρχές της ξηράς ένα καλώδιο γειώσεως, η σύνδεση προς

το πλοίο θα ελέγχεται, για να φανεί ότι αυτό είναι µηχανικά και ηλεκτρικά συνδεδεµένο. Η σύνδεση δεν θα γίνεται ή δεν θα θραύεται κατά τη διάρκεια των εργασιών, οι οποίες µπορούν να

προκαλέσουν την απελευθέρωση ατµών φορτίου, π.χ. φόρτωση, απελευθέρωση από αέρια. Θέτοντας εκτός λειτουργίας το σύστηµα καθοδικής προστασίας του πλοίου, αυτό δεν υποκαθιστά µια φλάντζα µονώσεως ή ένα τµήµα µη αγωγού εύκαµπτου σωλήνα. Προσοχή χρειάζεται στη διακοπή των συστηµάτων του πλοίου, αν η εγκατάσταση ξηράς δεν έχει φλάντζα µονώσεως ούτε σύστηµα καθοδικής προστασίας.

3.5.6 Αυτανάφλεξη.

Οι ατµοί από εύφλεκτα υγρά (περιλαµβανόµενου καύσιµου πετρελαίου και λιπαντελαίου) µπορεί να αναφλέγουν, αν το υγρό έλθει σε επαφή µε µία θερµαινόµενη πάνω από τη θερµοκρασία αυταναφλέξεως επιφάνεια (π.χ. σωληνώσεις ατµού, υπερθερµαινόµενες συσκευές), έστω και αν δεν υπάρχει εξωτερική φλόγα ή σπινθήρες. Το φαινόµενο αυτό ονοµάζεται αυτανάφλεξη. Σε κάθε περίπτωση ο κίνδυνος πυρκαϊάς θα αυξάνεται µε την αύξηση της εξατµίσεως. Άµεσα µέτρα πρέπει να ληφθούν για την αποκατάσταση οποιασδήποτε διαρροής, η οποία µπορεί να

έχει σαν αποτέλεσµα την επαφή του υγρού µε θερµές επιφάνειες. Προσοχή χρειάζεται για την αποφυγή υπάρξεως ρακών ή άλλων υλικών, ποτισµένων µε πετρέλαιο ή χηµικά, τα οποία έρχονται σε επαφή µε θερµές επιφάνειες.

3.5.7 Αυτόµατη καύση.

Μερικά ινώδη υλικά, όταν υγρανθούν µε νερό ή διαβραχούν µε πετρέλαιο ή χηµικά, υπόκεινται σε ανάφλεξη χωρίς την παρουσία θερµότητας, λόγω της βαθµιαίας αυξήσεως της θερµοκρασίας που οφείλεται στην οξείδωση τους. Ο κίνδυνος αυξάνεται, αν το υλικό διατηρείται θερµό, όπως π.χ. λόγω γειτονίας του µε ζεστό σωλήνα. Επιπροσθέτως όταν τα πιο πάνω υλικά βρίσκονται σε επαφή µε άλλα υγρά, όπως ισχυρά οξέα, δυνατόν να προκαλέσουν ανάφλεξη ή, διαφορετικά, καταστρέφονται από τη χηµική προσβολή. Για τους λόγους αυτούς κατάλοιπα βαµβακιού, λιναριού, άχυρα ή παρόµοια απορροφητικά υλικά

χύµα, σε δέµατα ή δέσµες πρέπει να παρεµποδίζονται από το να έλθουν σε επαφή µε το φορτίο, όταν για παράδειγµα, εισάγονται στο πλοίο κατά τη διάρκεια εργασιών στο φορτίο. Αυτά δεν πρέπει να αφήνονται στην προβλήτα ή στα καταστρώµατα, πάνω στον εξοπλισµό ή γύρω από τις σωληνώσεις κλπ., και δεν πρέπει να στοιβάζονται κοντά σε πετρέλαιο, χρώµατα κλπ. Αν τα υλικά αυτά γίνουν άχρηστα ή µολυνθούν, τότε πρέπει να ξηρανθούν και να καθαρισθούν πριν από την αποθήκευση ή να καταστραφούν.

3.6 Στατικός ηλεκτρισµός.

Ο στατικός ηλεκτρισµός µπορεί να προκαλέσει σπινθήρες, ικανούς να αναφλέξουν ένα εύφλεκτο αέριο. Μερικές συνηθισµένες εργασίες µπορεί να δηµιουργήσουν ηλεκτροστατικό φορτίο. Παρακάτω αναφέρονται οι προφυλάξεις για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου που παρουσιάζουν οι εργασίες αυτές.

3.6.1 ∆ηµιουργία στατικού ηλεκτρισµού. Όλα τα υλικά, στερεά, υγρά ή ατµοί, µπορούν να δηµιουργήσουν και να διατηρήσουν σε µερική έκταση ένα στατικό φορτίο. Το µέγεθος του φορτίου αυτού εξαρτάται από την ηλεκτρική αντίσταση του υλικού. Αν αυτή είναι µεγάλη, το φορτίο µπορεί να αυξηθεί. Είναι δυνατόν ένα φορτίο να δηµιουργηθεί στα υλικά ενός συστήµατος µε µικρή αντίσταση (π.χ. µέταλλα) που µονώνονται ηλεκτρικά το ένα από το άλλο. Το σύστηµα φορτίου ενός υγραεριοφόρου γειώνεται ηλεκτρικά στο σκάφος για την πρόληψη δηµιουργίας φορτίου και είναι βασικό, οι συνδέσεις αυτών των γειώσεων να διατηρούνται σε καλή και αποτελεσµατική κατάσταση. Οι εύκαµπτοι σωλήνες συνήθως γειώνονται στις φλάντζες µε µεταλλικές ενισχύσεις και αυτό παρέχει µία συνεχή δίοδο προς τη γη δια µέσου της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών του πλοίου και του σκάφους. Αν µια φλάντζα µονώσεως τοποθετείται στη σωλήνωση πολλαπλών παροχών της ξηράς, οι ενδιάµεσες φλάντζες και µεταλλικές ενισχύσεις θα παρέχουν ακόµη µία συνεχή δίοδο προς τη γη.

32

Σηµσντικά στατικά ηλεκτρικά φορτία µπορεί να δηµιουργηθούν από υψηλές ταχύτητες, αλλαγές φάσεως υγρών, σε ατµό/υγρό ροής σταγονιδίων, σε µεταφερόµενα µικρά σωµατίδια σε ρεύµα ατµού και από πρόσκρουση. Σε µη γειωµένο σύστηµα ο στατικός ηλεκτρισµός δυνατόν να δηµιουργηθεί από: • Ροή υγρού δια µέσου σωληνώσεων. • Ροή µιγµάτων υγρού/ατµών δια µέσου ακροφυσίων. • Ροή ατµού που περιέχει σωµατίδια (π.χ. σκόνη), δια µέσου σωληνώσεων. Ο κίνδυνος αναφλέξεως από στατικό ηλεκτρισµό µειώνεται, αν το σύστηµα γειώνεται σωστά ή αν

δεν σχηµατίζονται εύφλεκτα µίγµατα.

3.6.2 Ατµός.

Σταγονίδια νερού που εκπέπονται µε υψηλή ταχύτητα σε µία προβολή ατµού ίσως φορτισθούν κατά τη δίοδο µέσω ενός ακροφυσίου και δυνατόν να δηµιουργήσουν φορτισµένο νέφος. Για το λόγο αυτό ατµός δεν πρέπει να εισάγεται µέσα σε δεξαµενή, διαµέρισµα ή σύστηµα σωληνώσεων που περιέχει εύφλεκτο µίγµα. Ατµός δυνατόν µερικές φορές να χρησιµοποιηθεί για την παροχή εξωτερικής θερµότητας για απόψυξη ή ξήρανση ενός γειωµένου συστήµατος που περιέχει εύφλεκτο υγρό ή ατµό, αλλά µόνο όταν η πλησίον ατµόσφαιρα δεν είναι εύφλεκτη.

3.6.3 ∆ιοξείδιο του άνθρακα.

Όταν υγρό διοξείδιο του άνθρακα υπό πίεση απελευθερώνεται µε υψηλή ταχύτητα, η γρήγορη εξάτµιση προκαλεί ψύξη και έτσι είναι δυνατόν να σχηµατισθούν σωµατίδια στερεού διοξειδίου του άνθρακα. Τα στερεά σωµατίδια στο νέφος του CO2 δυνατόν να καταστούν ηλεκτροστατικά φορτισµένα. Για το λόγο αυτό το διοξείδιο του άνθρακα δεν θα απελευθερώνεται µέσα σε δεξαµενές ή χώρους που περιέχουν εύφλεκτο µίγµα.

3.7 Εξοπλισµός καταπολεµήσεως και προστασίας από πυρκαία.

3.7.1 Πυροσβεστικός εξοπλισµός καταπολεµήσεως πυρκαϊάς.

Τα µέσα καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς θα διατηρούνται πάντοτε σε καλή κατάσταση, θα δοκιµάζονται τακτικά και θα είναι πάντοτε διαθέσιµα για άµεση χρησιµοποίηση. Όταν το πλοίο είναι αγκυροβοληµένο, ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα εξοικειώνεται µε τη

διαθεσιµότητα των υπηρεσιών κατασβέσεως πυρκαϊάς της ξηράς και µε τα µέσα επικοινωνίας µε τις αρµόδιες υπηρεσίες. Αµέσως πριν από την έναρξη της µεταφοράς του φορτίου, το σύστηµα καταπολεµήσεως πυρκαϊάς

του πλοίου πρέπει να τίθεται σε ετοιµότητα. Αν είναι πρακτικό, µία αντλία θα διατηρεί την πίεση στην κύρια σωλήνωση νερού πυρκαϊάς, αλλά οπωσδήποτε αυτή θα είναι σε άµεση ετοιµότητα. Οι εύκαµπτοι σωλήνες πυρκαϊάς θα ξετυλίγονται και θα συνδέονται προς το κύριο δίκτυο και δύο

τουλάχιστον θα τοποθετούνται κοντά στη σωλήνωση πολλαπλών παροχών, ο ένας πλώρα και ο άλλος πρύµα προς αυτή. Το σύστηµα ψεκασµού νερού θα είναι διαθέσιµο για την προστασία της σωληνώσεως πολλαπλών

παροχών και πρέπει να δοκιµάζεται. Οι µόνιµοι ανιχνευτές πυρκαϊάς θα πρέπει να είναι έτοιµοι και ενεργοποιηµένοι, αν ο χειρισµός τους γίνεται από µακριά. Επίσης θα ρυθµίζονται, για να προστατεύ-ουν τη σωλήνωση πολλαπλών παροχών πριν από την έναρξη των εργασιών. Ένας φορητός πυροσβεστήρας ξηράς σκόνης θα τοποθετείται ευνοϊκά για χρησιµοποίηση κοντά

στη σωλήνωση πολλαπλών παροχών ή ένας εύκαµπτος σωλήνας από ένα µόνιµο σηµείο λήψεως ξηράς σκόνης θα ξετυλίγεται και θα τοποθετείται υπήνεµα στη σωλήνωση πολλαπλών παροχών.

3.7.2 Πλέγµατα και δικτυωτά συγκρατήσεως φλογών.

Τα πλέγµατα και τα δικτυωτά συγκρατήσεως φλογών, αν υπάρχουν, θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση και θα αντικαθίστανται, αν καταστούν ελαττωµατικά. Η µέσω αυτών διέλευση αερίου δυνατόν να είναι επικίνδυνα περιορισµένη, αν οι µηχανισµοί αυτοί βουλώσουν. Ακόµη η µέσω αυτών διέλευση ψυχρού ατµού µπορεί να προκαλέσει πάγωµα και φραγή. Τα πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών ποτέ δεν πρέπει να βάφονται.

3.7.3 Αδρανές αέριο.

Αν χρησιµοποιείται αδρανές αέριο στο σύστηµα του φορτίου (π.χ. δεξαµενές, κενούς χώρους,

33

χώρους µεταξύ διαφραγµάτων κλπ.), το αέριο κάθε χώρου πρέπει να ελέγχεται τακτικά, για να διασφαλισθεί ότι η συγκέντρωση οξυγόνου είναι πιο κάτω από την απαιτούµενη τιµή και ότι η πίεση είναι πάνω από την ατµοσφαιρική. Όλα τα όργανα και ο εξοπλισµός που χρησιµοποιείται στο σύστηµα θα διατηρείται σε καλή κατάσταση. Αδρανές αέριο δεν θα χρησιµοποιείται για σκοπούς καταπολεµή-σεως πυρκα'ίάς στο σύστηµα φορτίου. Η αδρανοποίηση δεν θα προλαµβάνει εξωτερικές πυρκαϊές, αν εύφλεκτο υγρό ή ατµοί διαφύγουν λόγω διαρροής, υπερχειλίσεως, θραύσεως εύκαµπτου σωλήνα, βλάβης από σύγκρουση. Μίγµα αδρανούς αερίου/ατµών φορτίου δυνατόν να γίνει εύφλεκτο, αν διαφύγει προς την ατµόσφαιρα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΦΟΡΤΙΟΥ


Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται η σειρά των εργασιών στο φορτίο, οι οποίες συνήθως γίνονται σε υγραεριοφόρα πλοία και οι γενικές προφυλάξεις ασφαλείας που πρέπει να εφαρµόζονται σε σχέση µε τις εργασίες αυτές. Οι διαδικασίες, για τις οποίες γίνεται πιο κάτω λόγος, θα θεωρούνται σαν γενικές οδηγίες, λόγω της σηµαντικής διαφοροποιήσεως της σχεδιάσεως των συστηµάτων που περιέχουν το φορτίο, και εκείνων του χειρισµού του φορτίου των διαφόρων πλοίων. Ειδικές οδηγίες θα καταρτίζονται για κάθε πλοίο και θα µελετώνται προσεκτικά από όλο το προσωπικό που εµπλέκεται στις εργασίες χειρισµού του φορτίου. Αν και τα συστήµατα που περιέχουν και χειρίζονται το φορτίο σχεδιάζονται προσεκτικά και

κατασκευάζονται κάτω από αυστηρή παρακολούθηση, ο επιδιωκόµενος υψηλός βαθµός ασφαλείας στις εργασίες φορτίου µπορεί να επιτευχθεί µόνο, αν όλα τα τµήµατα των συστηµάτων και του εξοπλισµού διατηρούνται σε καλή λειτουργική κατάσταση. Είναι εξίσου σπουδαίο το προσωπικό που ασχολείται µε εργασίες στο φορτίο, να είναι κατάλληλα ενηµερωµένο µε τα καθήκοντα του και να εκπαιδεύεται στις σωστές διαδικασίες χειρισµού του εξοπλισµού. Η εκπαίδευση στις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης είναι ειδικότερα σπουδαία (βλ. κεφ. 7).

4.2 Ευθύνη.

. Είναι στην ευθύνη του πλοιάρχου το να έχουν οι αξιωµατικοί και το πλήρωµα του επαρκώς και σωστά ενηµερωθεί στα καθήκοντα τους. Ο πλοίαρχος, ή ένας αξιωµατικός που διορίζεται από αυτόν, θα είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια

του πλοίου και όλων των εργασιών στο φορτίο. Ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα παρευρίσκεται πάντοτε και θα πείθεται ότι όλος ο εξοπλισµός που

είναι κάτω από τη δική του ευθύνη, είναι σε καλή λειτουργική κατάσταση. Ο πλοίαρχος θα εξασφαλίζει κατάλληλο σύνδεσµο µεταξύ του διορισµένου στο πλοίο υπεύθυνου

αξιωµατικού και του αντίστοιχου µέρους στην εγκατάσταση της ξηράς. Αυτοί θα προετοιµάζουν το πρόγραµµα για όλες τις εργασίες στο φορτίο και τις διαδικασίες που θα υιοθετηθούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Κατάλογοι ονοµάτων, τίτλοι, αριθµοί τηλεφώνων κλπ. θα διανέµονται πριν από την έναρξη των εργασιών στο φορτίο. Οποιαδήποτε ειδική απαίτηση ασφαλείας της εγκαταστάσεως ξηράς θα γίνεται γνωστή και θα ανατίθεται στους κατά περίπτωση αρµόδιους.

4.3 Πρετοιµασία του συστήµατος φορτίου.

Κατά την προετοιµασία πλοίου για τη µεταφορά υγροποιηµένου αερίου είναι βασικό όλα τα τµήµατα του συστήµατος φορτίου να καθαρίζονται και να ξηραίνονται για την αποφυγή σφαλµάτων ή βλάβης και προκειµένου ο εξοπλισµός ασφαλείας να ελεχθεί και να δοκιµασθεί. Οι δεξαµενές φορτίου πρέπει να καθαρίζονται και να επιθεωρούνται σε όλα τα επίπεδα, για να

διασφαλισθεί ότι αποµακρύνθηκαν οι συσσωρεύσεις σκόνης, νερού και πιθανόν χαµένα αντικείµενα. Τα εσωτερικά εξαρτήµατα θα ελέγχονται για την αντοχή τους καθώς και τα δίκτυα ασφαλείας,

κοχλίες κλπ. (τα οποία κατά προτίµηση θα έχουν σηµεία συγκολλήσεως). Τα παρεµβύσµατα των καλυµµάτων των ανθρωποθυρίδων θα ελέγχονται για ενδεχόµενη βλάβη και τα καλύµµατα θα σφίγγονται προς τα κάτω. Είναι σηµαντικό οι σωληνώσεις, τα επιστόµια και οι αντλίες να ξηραίνονται προσεκτικά και, αν είναι

35

απαραίτητο, να προστίθεται σ' αυτά αντιψυκτικό, π.χ. αλκοόλη. Στα συστήµατα των σωληνώσεων θα γίνεται πλήρης εµφύσηση µε επαρκείς ποσότητες συµπιεσµέ-

νου αέρα (µε τη χρησιµοποίηση, αν υπάρχουν, των συµπιεστών φορτίου) µε κατ' επανάληψη κατάλληλη πλήρη χρησιµοποίηση του συστήµατος εξυδατώσεως. Ειδική προσοχή είναι απαραίτητη στις σπηλαιώσεις, στο σώµα των επιστοµίων και στα περιτυλίγµατα των αναστολέων διαστολής. Το σύστηµα έκτακτης ανάγκης θα είναι έτοιµο και θα ελέγχεται η λειτουργία όλων των

ενεργοποιητών βανών, συµπιεστή και αντλίας διακοπής. Τελική ρύθµιση και δοκιµή µερικών συσκευών ελέγχου σε συνδυασµό µε την εγκατάσταση ψύξεως

του φορτίου µπορεί να γίνεται µόνο µε το φορτίο στο πλοίο. Προ-διευθέτηση µε την εγκατάσταση ξηράς θα γίνεται, για να επιτραπεί, ώστε η εργασία αυτή να διεξαχθεί από το αρµόδιο προσωπικό κατά τη διάρκεια των πρώτων σταδίων της φορτώσεως. Τα στηρίγµατα των σωληνώσεων ειδικά θα ελέγχονται, καθώς και όπου υπάρχουν αναστολείς διαστολών.

4.4 Γενικός κύκλος εργασιών φορτίου.

Τα παρακάτω θεωρούνται σαν γενικός κύκλος των εργασιών φορτίου. Συµπληρωµατικά σχόλια γίνονται όπου αυτό απαιτείται:

Προετοιµασία για τη µεταφορά του φορτίου

Απελευθέρωση από αέρια

Αδρανοποίηση και πλύση µε αέριο

Αλλαγή φορτίων

Εξίσωση θερµοκρασιών και πιέσεων

Ερµατισµός και αφερµατισµός

Φόρτωση

Κλιµατισµός του

φορτίου

εκφόρτωση

4.5 Προετοιµασία µεταγγίσεως φορτίου.

4.5.1 Γενικά.

Πριν από την έναρξη της µεταγγίσεως του φορτίου, ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα πρέπει να έχει πεισθεί ότι οι προφυλάξεις που υποδεικνύονται στα κεφάλαια 2 και 3, τηρούνται και ότι:

α) Οι τοπικοί κανονισµοί έχουν ληφθεί υπόψη και τηρούνται. β) Έχει επιτευχθεί συµφωνία µε τον υπεύθυνο εκπρόσωπο της εγκαταστάσεως ξηράς σχετικά µε:

1)τα αναγκαία σήµατα για την ένδειξη: • Ετοιµότητας. • Ενάρξεως εργασιών. • Επιβραδύνσεως. • ∆ιακοπής των εργασιών.

2) Παροχές αντλήσεως. 3) Επανάληψη αντλήσεως ή φορτώσεως. 4) Τις ενέργειες που θα γίνουν σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλης έκτακτης ανάγκης. 5) Τις διαδικασίες κρατήσεως λόγω έκτακτης ανάγκης. Το σύστηµα του πλοίου θα πρέπει να έχει εξετασθεί και η ξηρά να έχει ενηµερωθεί για τη χρονική περίοδο κρατήσεως των επιστοµίων αποµονώσεως του πλοίου, αν αυτό και τα συστήµατα ξηράς έχουν συνδεθεί, η λειτουργικότη τα τους πρέπει να έχει δοκιµασθεί.

6) Την πρόσβαση προς το πλοίο και τους περιορισµούς στο κάπνισµα. γ) Επαρκής φωτισµός, όποτε είναι αναγκαίος, διατίθεται για ασφαλείς συνθήκες εργασίας (βλ. §

3.5.2). δ) Τα συστήµατα εξαερισµού, όσο είναι αναγκαίο, βρίσκονται σε λειτουργία (βλ. § 6.4). ε) Τα µόνιµα συστήµατα ανιχνεύσεως αερίων βαθµονοµούνται για το συγκεκριµένο φορτίο και είναι

σε λειτουργία. στ) Ο εξοπλισµός καταπολεµήσεως πυρκαϊάς έχει δοκιµασθεί και είναι έτοιµος για άµεση χρησιµο-

ποίηση, περιλαµβανοµένων και των συσκευών καταιονισµού υγρού, αν είναι αναγκαίο (βλ. § 3.7). ζ) Ο εξοπλισµός προστασίας του προσωπικού έχει ελεγχθεί, οι φιάλες αέρα των αναπνευστικών

συσκευών έχουν πλήρως γεµισθεί µε αέρα και κατάλληλα φίλτρα έχουν τοποθετηθεί για τις µάσκες των συσκευών τύπου-κιβωτίου.

36

η) Οι προστατευτικές στολές και οι αναπνευστικές συσκευές φέρονται (από το προσωπικό) ή είναι αµέσως διαθέσιµες, αν είναι αναγκαίο,

θ) ∆εν εκτελούνται στην περιοχή φορτίου εργασίες χωρίς εξουσιοδότηση και το µη απαραίτητο προσωπικό βρίσκεται µακριά από την περιοχή φορτίου,

ι) Οι δείκτες στάθµης υγρού είναι ασφαλισµένοι σε κλειστή θέση, αν η χρησιµοποίηση τους δεν επιτρέπεται για το συγκεκριµένο φορτίο,

ία) Τα ανακουφιστικά (ασφαλιστικά) επιστόµια είναι σωστά ρυθµισµένα, αν είναι ρυθµιζόµενου τύπου. Αν αυτά µπορούν να ρυθµισθούν σε πολλά σηµεία, τότε πρέπει να χρησιµοποιηθεί ο κατάλληλος µηχανισµός ρυθµίσεως,

ιβ) Τα πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών ή οι παρόµοιοι µηχανισµοί στο σύστηµα εξαερισµού είναι καθαροί και δεν περιορίζουν τη ροή του αερίου,

ιγ) Η περιεκτικότητα σε οξυγόνο είναι µικρότερη από την καθορισµένη µέγιστη τιµή στους χώρους που πρέπει να διατηρούνται αδρανοποιηµένοι, και παροχή αδρανούς αερίου είναι διαθέσιµη για τη διατήρηση µιας µικρής θετικής πιέσεως στους χώρους αυτούς κατά τη διάρκεια όλων των εργασιών µεταγγίσεως του φορτίου,

ιδ) Η σύνδεση γειώσεως πλοίου-ξηράς, αν χρησιµοποιείται, γίνεται πριν συνδεθούν οι εύκαµπτοι σωλήνες. Αν χρησιµοποιείται φλάντζα µονώσεως, τότε η µόνωση αυτή θα είναι σε καλή κατάσταση (βλ. § 3.5.5).

ιέ) Οι εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου, οι βραχίονες φορτώσεως καιταστεγανωτικάπαρεµβύσµατα είναι κατάλληλα για το φορτίο και σε καλή κατάσταση, οι εύκαµπτοι σωλήνες αιωρούνιαι από κατάλληλο εξοπλισµό και δεν υπόκεινται σε υπερβολικό λύγισµα, καθώς και ότι δεν θέτουν σε υπερβολική καταπόνηση τη σωλήνωση πολλαπλών παροχών (ειδικά όταν αυτή εκτείνεται σε µη στηριζόµενα τµήµατα). Προσοχή χρειάζεται για την αποφυγή µηχανικής βλάβης στους βραχίονες φορτώσεως. Η φλάντζα συνδέσεως πλοίου-ξηράς ειδικά ελέγχεται από τον υπεύθυνο για το φορτίο αξιωµατικό,

ιστ) Τα δοχεία περισυλλογής διαρροών ή οι δίσκοι βρίσκονται στις θέσεις τους κάτω από τις συνδέσεις της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών, οι αντίστοιχες βάνες εξυδατώσεως κλείνονται και, αν απαιτείται, ένας εύκαµπτος σωλήνας συνδέεται για την αποστράγγιση της διαρροής.

ιζ) Όλες οι σωληνώσεις φορτίου, τα φίλτρα, οι εγκαταστάσεις, τα όργανα και έλεγχοι έχει αποδειχθεί ότι είναι σε καλή λειτουργική κατάσταση,

ιη) Οι αρµόδιοι για τις εργασίες γνωρίζουν ποιος είναι υπεύθυνος για να δίνει οδηγίες για το κλείσιµο ή το άνοιγµα των επιστοµίων και τη διακοπή ή εκκίνηση της λειτουργίας του εξοπλισµού,

ιθ) Το σύστηµα σωληνώσεων του πλοίου ρυθµίζεται για τη σχετική λειτουργία και ότι έχουν ελεγχθεί τα επιστόµια· η σωλήνωση πρύµης, αν υπάρχει, αποµονώνεται αν δεν είναι σε χρήση, οποιαδήποτε κινητά τµήµατα σωλήνων ή εύκαµπτων σωλήνων που συνδέουν το σύστηµα φορτίου µε τη µονάδα παραγωγής αδρανούς αερίου του πλοίου, έχουν αποµακρυνθεί και έχουν τοποθετηθεί κατάλληλα τυφλές φλάντζες.

Η χρησιµοποίηση κατάλληλων καταλόγων ελέγχων που βασίζονται στα προηγούµενα και είναι προσαρµοσµένοι για το πλοίο, συνιστώνται µε έµφαση. Υποδείγµατα καταλόγων ελέγχων παρατί-θενται στο παράρτηµα 9.

4.5.2 Αντίθλιψη.

Οι δυνατοί κίνδυνοι των αντιθλίψεων (πιέσεων κλονισµού ή υγρόσφυρων) δηµιουργούνται από την ταχεία λειτουργία των επιστοµίων. Το γεγονός αυτό πρέπει να τονίζεται µε έµφαση σε όλο το προσωπικό που απασχολείται µε τη µεταφορά του φορτίου. Η αντίθλιψη µπορεί να δηµιουργηθεί, όταν η ροή σε µία σωλήνωση υγρού διακόπτεται πολύ γρήγορα. Ο κίνδυνος είναι µέγιστος, όταν το φορτίο µεταφέρεται σε µακρινές αποστάσεις και µε µεγάλη ταχύτητα. Αν το επιστόµιο κλείνεται πολύ γρήγορα κάτω από αυτές τις συνθήκες, η επιβράδυνση της µεγάλης στήλης του υγρού στη σωλήνωση παράγει κύµατα, τα οποία µπορούν να διαδοθούν πάνω και κάτω από τη σωλήνωση και να προκαλέσουν άκρως υψηλές αντιθλίψεις. Οι εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου είναι περισσότερο εύκολο λόγω ευαισθησίας να υποστούν ζηµιά σε τέτοιες περιπτώσεις. Είναι σηµαντικό τα συστήµατα των επιστοµίων αυτόµατης κρατήσεως να συντηρούνται κατάλληλα

και να ρυθµίζονται προσεκτικά' αν είναι δυνατό, θα συνδέονται µε το σύστηµα της εγκαταστάσεως κατά τρόπο που τα συστήµατα του πλοίου και της ξηράς να λειτουργούν µαζί. Η λειτουργία θα ρυθµίζεται έτσι, ώστε τα επιστόµια του ρεύµατος ροής προς τα πάνω να κλείνουν πρώτα για την προστασία του εύκαµπτου σωλήνα φορτίου ή του βραχίονα φορτώσεως. Όταν δεν υπάρχουν τέτοια συντονισµένα συστήµατα, εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για τις εργασίες

φορτίου θα είναι άµεσα ενήµεροι του πιθανού κινδύνου για το πλοίο από κράτηση των αντλιών της

37

ξηράς και αντίστροφα. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να λαµβάνονται για την αποφυγή αντιθλίψεως κατά τη διάρκεια

της µεταφοράς του φορτίου: α) Κατά τη διάρκεια της φορτώσεως, όταν η ροή εκτρέπεται από µία δεξαµενή σε µία άλλη, τα επιστόµια της δεξαµενής που είναι έτοιµη να παραλάβει φορτίο, θα είναι τελείως ανοικτά, πριν τα αντίστοιχα της άλλης δεξαµενής κλεισθούν. Με τη συµπλήρωση της φορτώσεως η ροή θα διακόπτεται από την εγκατάσταση ξηράς, µε τη χρησιµοποίηση των επιστοµίων που βρίσκονται στην πλευρά της ξηράς για την αποφυγή υπερπιέσεως στον εύκαµπτο σωλήνα φορτίου, β) Κατά τη διάρκεια της εκφορτώσεως η ροή του φορτίου θα εΧέγχεται από τα επιστόµια στην κατάθλιψη των αντλιών ή το επιστόµιο στο θόλο της δεξαµενής, αν είναι δυνατόν, για την ελαχιστοποίηση των επιδράσεων της πιέσεως και περιορισµό τους σε ένα µικρό µήκος της σωληνώσεως κυρίως εντός της δεξαµενής φορτίου. Οµοίως τα επιστόµια στην κατάθλιψη των αντλιών θα κλείνονται πριν από το κλείσιµο των επιστοµίων προς την πλευρά του πλοίου και της ξηράς. γ) Όταν ακόµη διαρκεί η µεταφορά, τα επιστόµια στο σύστηµα του υγρού ποτέ δεν θα λειτουργούν

ή θα κλείνονται αιφνιδιαστικά. Τα επιστόµια πρέπει να ρυθµίζονται στη θέση που απαιτείται, πριν αρχίσει η µεταφορά και θα χρησιµοποιούνται κατά τη διάρκεια των εργασιών µόνο εκείνα που είναι αναγκαία για το στραγγαλισµό ή τον έλεγχο της ροής. Χειροκίνητα επιστόµια που δεν πρέπει να χρησιµοποιηθούν κατά τη διάρκεια των κανονικών εργασιών, δυνατόν να δεθούν (για ασφάλεια), αλλά ποτέ δεν πρέπει να κλειδωθούν σε περίπτωση που αυτά πρέπει να χρησιµοποιη-θούν σε έκτακτη ανάγκη.

Αντίθλιψη µπορεί να δηµιουργηθεί, όταν ανοίγεται ένα επιστόµιο που διατηρεί πίεση η οποία διαφέρει στη σωλήνωση υγρού. Αν η διαφορά πιέσεως είναι µεγάλη και το επιστόµιο ανοίγεται πολύ γρήγορα, µεγάλη ταχύτητα υγρού θα δηµιουργηθεί και υψηλή αντίθλιψη θα προκληθεί, όταν διακόπτεται η ροή. Αυτό, για παράδειγµα, µπορεί να συµβεί, όταν παγιδεύεται υγρό µεταξύ των επιστοµίων κάποιας σωληνώσεως του καταστρώµατος, η οποία αρχίζει να θερµαίνεται. Στις περιπτώ-σεις αυτές το επιστόµιο πρέπει να ανοίγεται πολύ προσεκτικά, προκειµένου να γίνει βραδεία εξίσωση των πιέσεων. Οι σωληνώσεις υγρών θα εξυδατώνονται µετά τη χρησιµοποίηση τους για την αποφυγή της πιο πάνω καταστάσεως. Μία πιο λεπτοµερής περιγραφή του φαινοµένου της αντιθλίψεως γίνεται στο παράρτηµα 8.

4.6 Αδρανοποίηση και έκπλυση µε αδρανές αέριο.

4.6.1 Γενικά.

Ο όρος αδρανοποίηση χρησιµοποιείται γενικά για την αντικατάσταση του αέρα ή των ατµών του φορτίου µε αδρανές αέριο, πριν από τη φόρτωση ή την απελευθέρωση από αέρια αντίστοιχα, για την πρόληψη σχηµατισµού εύφλεκτων µιγµάτων. Ο όρος έκπλυση µε αέριο γενικά χρησιµοποιείται για την αντικατάσταση του αδρανούς αερίου του

οποίου η ποιότητα δεν είναι αποδεκτή, ή των προηγούµενων ατµών φορτίου, µε άζωτο ή κατάλληλους ατµούς φορτίου πριν από τη φόρτωση. Η έκταση της εκπλύσεως µε αέριο και οι ατµοί που χρησιµοποιούνται κανονικά προσδιορίζονται από τους κώδικες του ΙΜΟ ή τις απαιτήσεις του φορτωτή. Οι φορτωτές πάντοτε θα συµβουλεύουν για την απαιτούµενη ατµόσφαιρα κατά τον κατάπλου πριν από την φόρτωση. Οι εργασίες αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως µε αέριο δυνατόν να γίνονται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, αν το πλοίο είναι κατάλληλα εξοπλισµένο, ή στο λιµάνι. Και στις δύο περιπτώσεις ο ασφαλής εξαερισµός των ατµών του φορτίου προς την ατµόσφαιρα θα εξετάζεται και θα εφαρµόζονται οποιοιδήποτε τοπικοί κανονισµοί. Αν είναι δυνατόν, ο εξαερισµός θα αποφεύγεται µέσα στο λιµάνι. Αν αυτό είναι αναπόφευκτο, οι εργασίες πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά για την αποφυγή δηµιουργίας επικίνδυνων συγκεντρώσεων ατµών κοντά στο πλοίο. Κατά τη διάρκεια της αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως µε αέριο οι σχετικές συγκεντρώσεις αερίων θα

ελέγχονται τακτικά σε διαφορετικές στάθµες της δεξαµενής, για να διασφαλισθεί ότι οι αυτές είναι ασφαλείς. Αυτό είναι ειδικότερα σπουδαίο στην περίπτωση δεξαµενών µε εσωτερικές κατασκευές, φράκτες κλπ. Οι δεξαµενές µπορούν να αδρανοποιούνται ή να εκπλύνονται µε αέριο χωριστά ή κατά σειρά,

σύµφωνα µε τη διάταξη του συστήµατος. Αν οι δεξαµενές αδρανοποιούνται ή εκπλύνονται µε αέριο παράλληλα, οι επιδράσεις της αντιθλίψεως στη σωλήνωση προκαλούν άνιση παροχή ατµού σε κάθε µία δεξαµενή. Η παράλληλη έκπλυση πρέπει να αποφεύγεται, εκτός αν η παροχή ατµού σε κάθε δεξαµενή µπορεί να µετρηθεί και να ελεγχθεί µε ακρίβεια. Το αδρανές αέριο που παράγεται µε καύση περιέχει µέχρι 15% διοξείδιο του άνθρακα και είναι

38

ακατάλληλο για χρήση σε ορισµένες περιπτώσεις. Ο τύπος αυτός του αδρανούς αερίου δεν θα χρησιµοποιείται, πριν από τη φόρτωση ενός φορτίου, του οποίου η θερµοκρασία είναι κάτω από -55°C, επειδή στις θερµοκρασίες αυτές το C02 παγώνει και είναι δυνατόν να µολύνει το φορτίο. Επίσης το CO2 µπορεί να αντιδρά µε την αµµωνία και να παράγει άλατα, τα οποία θα επικαθίσουν στα τοιχώµατα της δεξαµενής και είναι δυνατόν να φράξουν τις σωληνώσεις. Για την αποφυγή αντιδράσεως, η συγκέντρωση της αµµωνίας θα µειώνεται στα 100 ppm µε απελευθέρωση του αερίου µε αέρα πριν από την αδρανοποίηση (π.χ. όταν γίνεται προετοιµασία για τη φόρτωση LPG µετά από µεταφορά αµµωνίας) και µία αδρανοποιηµένη δεξαµενή πρέπει να απελευθερώνεται από τα αέρια µε αέρα, πριν από τη φόρτωση της αµµωνίας (π.χ. όταν γίνεται προετοιµασία για φόρτωση αµµωνίας µετά από µεταφορά LPG).

4.6.2 Αδρανοποίηση.

Σκοπός της αδρανοποιήσεως είναι η αποφυγή δηµιουργίας µιγµάτων ατµών/αέρα µε εύφλεκτα φορτία. Οι πηγές του αδρανούς αερίου περιγράφονται στην § 5.3.12 και το αέριο που χρησιµοποιείται για αδρανοποίηση, πρέπει να είναι κατάλληλο για το σκοπό αυτό (βλ. § 3.4.4). Το περιεχόµενο στη δεξαµενή οξυγόνο θα ελέγχεται τακτικά, όταν γίνεται αδρανοποίηση από αέρα.

Η συγκέντρωση του οξυγόνου µετά την αδρανοποίηση ποτέ δεν θα υπερβαίνει το 5% κατ' όγκο, αλλά κανονικά θα είναι της τάξεως του 1,5-2%, για να αποτρέπει άνισες κατανοµές. Πολύ χαµηλότερες περιεκτικότητες δυνατόν να απαιτούνται για οξυγόνο που αντιδρά µε τα φορτία (π.χ. βουταδιένιο). Όταν γίνεται αδρανοποίηση από ατµούς φορτίου, η διαδικασία θα συνεχίζεται, µέχρις ότου η συγκέντρωση των ατµών του φορτίου είναι επαρκώς χαµηλή για την αποφυγή σχηµατισµού εύφλεκτων µιγµάτων κατά τη διάρκεια του αερισµού µε αέρα που ακολουθεί. (Για την παραπέρα ενηµέρωση σχετικά µε τις συγκεντρώσεις οξυγόνου και ατµών φορτίου για κάθε φορτίο βλέπε στο παράρτηµα 1). Οι σωληνώσεις του φορτίου θα ανοίγονται για τον εξαερισµό του συστήµατος πριν από τη σύνδεση

µε αυτές του συστήµατος αδρανούς αερίου, για προστασία έναντι πιθανής ροής ατµών φορτίου προς το σύστηµα αδρανούς αερίου. Συνιστάται να γίνεται θέρµανση των δεξαµενών που περιέχουν φορτία σε χαµηλές θερµοκρασίες, πριν από την αδρανοποίηση. ∆ιαφορετικά απαιτούνται πολύ µεγαλύτερες ποσότητες αδρανούς αερίου και η υγρασία ή το CO2 θα παγώσουν. Οι δεξαµενές θα θερµανθούν µε θερµό αέριο ή µε άλλες κατάλληλες µεθόδους. Οµοίως, χρησιµοποιούνται για αδρανοποίηση ψυχροί ατµοί αζώτου, αυτοί όµως προκαλούν την επικάθιοη της ατµοσφαιρικής υγρασίας στις δεξαµενές.

4.6.3 Έκπλυση µε αδρανές αέριο.

Σκοπός της εκπλύσεως µε αέριο είναι η προετοιµασία των δεξαµενών για την παραλαβή φορτίων. Το συνηθισµένο αδρανές αέριο που παράγεται στο πλοίο δυνατόν να πρέπει να ξεπλυθεί µε καθαρό άζωτο για τις απαιτήσεις του φορτίου (π.χ. αποµάκρυνση του περιεχόµενου CO2, επίτευξη χαµηλού σηµείου δρόσου). Ούτε το αδρανές αέριο ούτε το άζωτο µπορούν να συµπυκνωθούν από την εγκατάσταση επανυγροποιήσεως του πλοίου, επειδή αυτά είναι µόνιµα αέρια (δηλαδή βρίσκονται µακριά από την κρίσιµη θερµοκρασία τους και δεν είναι δυνατόν να συµπυκνωθούν µε πίεση). Η έκπλυση µε ατµούς φορτίου είναι συνεπώς αναγκαία πριν από τη φόρτωση έτσι, ώστε το σύστηµα επανυγροποιήσεως του πλοίου να µπορεί να λειτουργεί συνεχώς (βλ. § 4.9.2). ΟΙ ατµοί του φορτίου που χρησιµοποιούνται για έκπλυση είναι δυνατόν να ληφθούν από αποθήκη που βρίσκεται στο πλοίο, δια µέσου ενός εξατµιστή ή από την ξηρά. Όταν γίνει η έκπλυση µε ατµούς φορτίου στο λιµάνι, οι ατµοί φορτίου, το αδρανές αέριο ή το µίγµα αζώτου πρέπει να εξαερίζονται κατάλληλα ή να διοχετεύονται σε χερσαίο πυρσό καύσεως για ασφαλή διάθεση. Η έκπλυση µε αέριο συµπληρώνεται, όταν οι αναλύσεις δειγµάτων ατµών από τη δεξαµενή είναι

ικανοποιητικές ή όταν η συγκέντρωση αδρανούς αερίου είναι επαρκώς χαµηλή για τη λειτουργία της µονάδας επανυγροποιήσεως ή όταν συµβαίνουν και τα δύο.

4.5.4 Μέθοδοι αδρανοποιήσεως και εκπλύσεως µε αέριο.

Μια από τις τρεις βασικές µεθόδους µπορεί να υιοθετηθεί:

α) Στρωµάτωση (εκτόπιση). Η στρωµάτωση βασίζεται στη διαφορά των πυκνοτήτων µεταξύ του αερίου στη δεξαµενή και του

ατµού εκπλύσεως ή αδρανοποιήσεως. Το ελαφρότερο αέριο εισάγεται ή εξαερίζεται από το πάνω µέρος (κορυφή) της δεξαµενής και το βαρύτερο στον πυθµένα. Ένα στρώµα, που το πάχος του

39

ποικίλλει, σχηµατίζεται µεταξύ των δυο αερίων λόγω της διαφοράς των πυκνοτήτων τους. Οι περισσότεροι υδρογονάνθρακες είναι βαρύτεροι από το αδρανές αέριο, ενώ η αµµωνία είναι ελαφρότερη από τον αέρα. Το άζωτο και το αδρανές αέριο έχουν σχεδόν ίσες πυκνότητες, πλην όµως, το άζωτο είναι βαρύτερο σε χαµηλές θερµοκρασίες. Η ποσότητα των ατµών αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως που χρησιµοποιείται, είναι σηµαντικά χαµηλότερη από εκείνη που απαιτείται µε άλλες µεθόδους, αλλά ο ατµός πρέπει να εισάγεται µε ελεγχόµενο ρυθµό για την αποφυγή περιδινήσεων, που διαταράσσουν τη στρωµάτωση. Η µέθοδος αυτή µπορεί να χρησιµοποιηθεί για όλους τους τύπους των δεξαµενών, αλλά είναι αποτελεσµατικότερη για εκείνες µε µικρή εσωτερική κατασκευή.

β) Περιδίνηση (αραίωση ή ανάµιξη). Μεγάλοι όγκοι αερίου αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως, εµφυσώνται στις δεξαµενές και αναµιγνύ-

ονται µε τον ατµό, που ήδη βρίσκεται µέσα σ' αυτές. Το αέριο αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως πρέπει να εµφυσάται ορµητικά, προκειµένου να µειώνεται η πιθανότητα δηµιουργίας µεµονωµένων θυλάκων.

γ) Κενό/πίεση. Η µέθοδος αυτή χρησιµοποιείται σε δεξαµενές φορτίου, που λειτουργούν υπό πίεση ή ηµιπίεση.

Ένα κενό δηµιουργείται στις δεξαµενές (εντός των περιορισµών της σχεδιάσεως) µε τη χρησιµοποίη-ση των συµπιεστών του πλοίου. Το αέριο αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως εισάγεται τότε µέχρις ότου δηµιουργηθεί θετική πίεση. Η διαδικασία επαναλαµβάνεται, µέχρι να επιτευχθεί η απαιτούµενη συγκέντρωση αερίου αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως. Η ποσότητα του αερίου στη δεξαµενή θα µειώνεται όσο αυτό είναι δυνατόν και οι ατµοί αδρανοποιήσεως ή εκπλύσεως θα εισέρχονται σε διάφορα σηµεία το ταχύτερο δυνατόν, για να παρέχουν τη µέγιστη ανάµιξη.

4.7. Προετοιµασία για φόρτωση.

4.7.1 Γενικά.

Μετά την αναγκαία αδρανοποίηση ή εκπλυση της δεξαµενής, η δεξαµενή πρέπει να προετοιµασθεί σωστά για τη φόρτωση, προς αποφυγή εµφανίσεως ανεξέλεγκτης πιέσεως και όχι ασφαλούς θερµοκρασίας κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της φορτώσεως. Τα περισσότερα φορτία έχουν σηµεία βρασµού κάτω από το µηδέν σε ατµοσφαιρική πίεση (π.χ. βουτάνιο -5°C, αµµωνία -33° C, προπάνιο -42° C, αιθυλένιο -104° C, µεθάνιο -163° C). Στα πιο πάνω σηµεία βρασµού αντιστοιχούν άλλα υψηλότερα σε µεγαλύτερες πιέσεις (βλ. φύλλα στοιχείων). Αυτό σηµαίνει ότι το υγρό φορτίο που εισέρχεται στις δεξαµενές και στις σωληνώσεις, που βρίσκονται στη θερµοκρασία και πίεση του περιβάλλοντος, αµέσως θα αρχίσει να βράζει και η θερµοκρασία του θα αντιστοιχεί στη θερµοκρασία βρασµού υπό ατµοσφαιρική πίεση. Η απαιτούµενη για την εξάτµιση θερµότητα θα απορροφάται από το υλικό, µε το οποίο το υγρό φορτίο βρίσκεται σε επαφή, µέχρι που η θερµοκρασία του υλικού αυτού φθάσει τη θερµοκρασία του υγρού. Αυτός ο αρχικός βρασµός θα προκαλέσει: α) Ταχεία αύξηση της πιέσεως στο σύστηµα φορτίου. Η πίεση που επιτυγχάνεται θα εξαρτάται από

την ποιότητα του υγρού, τη διαθέσιµη για την εξάτµιση θερµότητα και τη δυναµικότητα της γραµµής επιστροφής ατµού ή του ιστού εξαερισµού. Η εγκατάσταση επανυγροποιήσεως του πλοίου δεν µπορεί να συµπυκνώνει ατµούς πρακτικά, µέχρις ότου όλο το µη συµπυκνούµενο αδρανές αέριο εξαερωθεί (βλ. § 4.6.2). Αν ο ρυθµός παραγωγής ατµών υπερβαίνει τη δυναµικότητα της επιστροφής, η πίεση θα αυξάνεται γρήγορα και πιθανό να υπερβεί την τιµή ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου, προκαλώντας εξαερισµό δια µέσου του ιστού εξαερισµού. Υπάρχει κάποιος χρόνος καθυστερήσεως στη διαδικασία αυτή και είναι αναγκαία η προσοχή στην εισαγωγή υγρού φορτίου στο θερµό φορτίο των δεξαµενών, η οποία θα γίνεται επαρκώς σιγά για την αποφυγή αυξήσεως της πιέσεως στο σηµείο προειδοποιήσεως και σε µη ελεγχόµενο εξαερισµό 5-10 λεπτά αργότερα.

β) Το υγρό φορτίο γρήγορα απορροφεί τη θερµότητα εξατµίσεως από το υλικό, µε το οποίο βρίσκεται σε επαφή (π.χ. χάλυβα, αλουµίνιο), αλλά υπάρχει κάποιος χρόνος καθυστερήσεως στη µετάδοση της εκτοπίσεως θερµότητας προς αυτό το ίδιο το υλικό. ∆ιαφορές στη θερµοκρασία και στις θερµικές διαστολές µπορούν τοιουτοτρόπως να δηµιουργηθούν στο ίδιο το υλικό. Τοπικές διαστολές σε σχέση µε τις περιβάλλουσες κατασκευές προκαλούν σηµαντικές τάσεις και αυτές οπωσδήποτε λήφθηκαν υπόψη κατά τη σχεδίαση και την επιλογή των υλικών. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο για την αποφυγή αδικαιολογήτων θερµικών τάσεων ή θερµικών κλονισµών. Ειδική φροντίδα είναι αναγκαία για τα φορτία µε χαµηλό σηµείο βρασµού.

40

4.7.2 Ψύξη.

Για την αποφυγή αδικαιολογήτων θερµικών τάσεων το σύστηµα φορτίου πρέπει βαθµιαία µε κανονικό ρυθµό να ψυχθεί, πριν από τη φόρτωση ενός φορτίου υπό ψύξη. Η διαδικασία αυτή ονοµάζεται ψύξη. Είναι πλεονέκτηµα αν το τελικό στάδιο της εκπλύσεως µε αέριο µπορεί να συµπληρωθεί µε ατµούς φορτίου, επειδή αυτό θα καταστήσει δυνατή τη συµπύκνωση των εκλυόµενων κατά την έναρξη της ψύξεως ατµών από τη µονάδα επανυγροποιήσεως. Συνιστάται, αν είναι διαθέσιµη, η χρησιµοποίηση της σωληνώσεως επιστροφής ατµού. ∆ιαφορετικά, οι ρυθµοί της ψύξεως και φορτώσεως θα υπαγορεύονται από τη δυναµικότητα της µονάδας επανυγροποιήσεως. Το υγρό φορτίο πρέπει να εισάγεται αργά κατά τη διάρκεια της ψύξεως για την πρόληψη θερµικών

κλονισµών. Αν οι δεξαµενές διαθέτουν εξοπλισµό ψεκασµού, αυτός πρέπει να χρησιµοποιηθεί και το υγρό να κατανεµηθεί γύρω και εσωτερικά της δεξαµενής εξίσου, όσο είναι δυνατόν. Ο ψεκασµός ψύξεως είναι βασικός για πολύ ψυχρά φορτία, όπως το αιθυλένιο ή το LNG. Οι ειδικές προφυλάξεις για το συγκεκριµένο πλοίο και φορτίο πρέπει να τηρούνται. Αν χρησιµοποιείται αντιψυκτικό, η ροή του υγρού πρέπει να είναι βραδεία κατά τα αρχικά στάδια, για την αποφυγή εκπλύσεως (και αραιώσεως) του αντιψυκτικού µακριά από τα φρεάτια αναρροφήσεως των αντλιών. Τα αισθητήρια όργανα της θερµοκρασίας, θα δείχνουν αν υπάρχει υγρό στον πυθµένα της δεξαµενής, αλλά το υγρό πρέπει να εισάγεται αργά, µέχρις ότου καλυφθεί πλήρως ο πυθµένας. Το δίκτυο σωληνώσεων και ο εξοπλισµός φορτίου θα ψύχεται µε κυκλοφορία του υγρού µε

ελεγχόµενο ρυθµό. Το σύστηµα πρέπει να φθάσει τη θερµοκρασία του υγρού επαρκώς σιγά, για την αποφυγή

αδικαιολογήτων θερµικών τάσεων στα υλικά ή συστολής/διαστολής στα εξαρτήµατα. Το χρησιµοποιούµενο υγρό µπορεί να προέρχεται από την ξηρά, από ειδικές αποθήκες του πλοίου ή

από τις δεξαµενές φορτίου. Η θερµική διαστολή των δεξαµενών µπορεί να προκαλέσει µείωση της πιέσεως σε σφραγισµένο κλειστό χώρο ή σε χώρους µεταξύ διαφραγµάτων και, αν είναι αναγκαίο, πρέπει να εισαχθεί αέρας ή αδρανές αέριο ή ξηρό άζωτο (βλ. § 3.4.2). Αυτό συνήθως γίνεται µε µια αυτόµατη συσκευή. Οι δείκτες πιέσεως πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά κατά τη διάρκεια της ψύξεως.

4.7.3 Σχηµατισµός πάγου ή υδριτών.

Πάγος ή υδρίτες πιθανόν να σχηµατισθούν κατά τη διάρκεια της ψύξεως, αν υπάρχει υγρασία στην ατµόσφαιρα της δεξαµενής. Κανονική διαδικασία είναι η εκ των προτέρων προσθήκη αντιψυκτικού, αν αυτό επιτρέπεται (βλ. § 1.4.1). Κατά τη διάρκεια της ψύξεως τα επιστόµια θα λειτουργούν συχνά για να διασφαλίζεται ότι είναι

ελεύθερα και οι άξονες των αντλιών θα στρέφονται κατά διαστήµατα µε το χέρι, αν αυτό είναι πρακτικά δυνατό. Αν χρησιµοποιείται για ψύξη LPG από δεξαµενή πιέσεως σε θερµοκρασία πάνω από 0° C πριν από τη

φόρτωση του LPG, αυτό δυνατό να περιέχει νερό και, αν λάβει χώρα εκτόνωση, είναι δυνατόν να σχηµατισθούν πάγος ή υδρίτες. Αν υπάρχει νερό, το πάγωµα του µπορεί να προληφθεί µε την προσθήκη αντιψυκτικού (βλ. § 1.4.1.).

4.7.4 Εξίσωση πιέσεων.

Για τον περιορισµό στο ελάχιστο της θερµοκρασίας στις δεξαµενές πιέσεως, η τάση ατµών µέσα σ' αυτές µπορεί να αυξηθεί, πριν από τη φόρτωση του υγρού, µε την εισαγωγή αζώτου ή ατµών φορτίου από την ξηρά ή µε εξάτµιση υγρού φορτίου στον εξατµιστή του πλοίου. Ο ατµός ίσως να πρέπει να εισαχθεί από τους συµπιεστές φορτίου, για να φθάσει στην απαιτούµενη πίεση. Το σηµείο βρασµού του υγρού θα εξαρτάται από την τάση ατµών µέσα στις δεξαµενές. Προσοχή χρειάζεται, για να διασφαλισθεί ότι δεν γίνεται υπέρβαση των ορίων της πιέσεως σχεδιάσεως κατά τη διάρκεια της εργασίας και ότι εύφλεκτα µίγµατα δεν επιτρέπεται να εισέλθουν στους συµπιεστές.

4.8 Φόρτωση του φορτίου.

Πριν από τη φόρτωση του φορτίου, ένας κατάλογος ελέγχων για το πλοίο πρέπει να χρησιµοποιηθεί. Ο κατάλογος αυτός βασίζεται στο υπόδειγµα του παραρτήµατος 9. Ειδικότερα, χρειάζεται προσοχή στην κατάσταση των ανακουφιστικών επιστοµίων της δεξαµενής, των επιστοµίων τηλεχειρισµού, της µονάδας επανυγροποιήσεως, του εξοπλισµού καύσεως αερίων, των συστηµάτων ανιχνεύσεως αερίων, των συναγερµών προειδοποιήσεως και των ελέγχων (π.χ. συναγερµοί υψηλής στάθµης, πιέσεως και κρατήσεως σε έκτακτη ανάγκη).

41

Το φορτίο δεν πρέπει να φορτώνεται, µέχρις ότου γίνουν γνωστές όλες οι πληροφορίες, οι σχετικές µε αυτό (βλ. § 2.2). Κατά τη διάρκεια της φορτώσεως το φορτίο µεταφέρεται από την ξηρά δια µέσου της κατάλληλης πλευράς του πλοίου ή πρυµναίων συνδέσεων και κατευθύνεται στη δεξαµενή φορτίου µε τη βοήθεια των γραµµών πληρώσεως, οι οποίες συνήθως καταλήγουν κοντά στον πυθµένα της δεξαµενής. Αν η δεξαµενή έχει ψυχθεί, συνηθίζεται να εισάγεται µε παρακαµπτήριο σωλήνωση υγρό µέσω των ψεκαστών της δεξαµενής, αν υπάρχουν, για τη µείωση της διαφοράς θερµοκρασίας του πυθµένα και της οροφής της δεξαµενής και για την εξίσωση του ρυθµού εξατµίσεως. Όσο η στάθµη του υγρού ανέρχεται στη δεξαµενή, η πίεση αυξάνεται µε: • Εκτόπιση ατµών από το εισερχόµενο υγρό. • ∆ηµιουργία ατµών από τη θερµότητα που µεταφέρεται µέσω των τοιχωµάτων της δεξαµενής στο υγρό, και

• δηµιουργία ατµών από τη θερµότητα που µεταφέρεται από το πλοίο, τις σωληνώσεις της ξηράς και τις αντλίες της ξηράς.

Σε πλοία πλήρους πιέσεως ή ηµιψύξεως η τάση ατµών αυξάνει κατά τη διάρκεια της φορτώσεως. Η τάση αυτή µπορεί µειωθεί µε ψεκασµό φορτίου, µε την προϋπόθεση ότι η θερµοκρασία του φορτίου θα παρέχει πίεση κορεσµού ασφαλώς κάτω της τιµής ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου πιέσεως. Με δεξαµενές σε πλήρη ή σε ηµιψύξη ο εκλυόµενος και εκτοπιζόµενος ατµός είτε επιστρέφεται στην ξηρά είτε συµπυκνώνεται από τη µονάδα επανυγροποιήσεως του πλοίου. Πρέπει να αποφεύγεται, αν είναι δυνατόν, ο εξαερισµός προς την ατµόσφαιρα κατά τη διάρκεια της φορτώσεως. Στην περίπτωση LNG ο εκλυόµενος ατµός κανονικά δεν µπορεί να συµπυκνωθεί και τότε πρέπει όλος να επιστραφεί στην ξηρά, ή, αν επιτρέπεται, να εξαερισθεί. Ο υπεύθυνος αξιωµατικός πρέπει να βεβαιώνεται ότι εφαρµόζονται οι παρακάτω συστάσεις, επιπλέον εκείνων που παρατίθενται στην § 4.5: α) Σε περίπτωση οποιασδήποτε έκτακτης ανάγκης θα εφαρµόζονται οι διαδικασίες έκτακτης διακοπής της λειτουργίας,

β) Όλος ο µόνιµος εξοπλισµός ανιχνεύσεως αερίων θα λειτουργεί κατά τη διάρκεια όλων των εργασιών φορτώσεως.

γ) Κατά τη διάρκεια των πρώτων σταδίων της φορτώσεως το εισερχόµενο υγρό δυνατόν να είναι σχετικά θερµό και να παράγει ποσότητες ατµού πέρα από τη δυναµικότητα της µονάδας συµπυκνώσεως ή της σωληνώσεως επιστροφής του ατµού. Η πίεση της δεξαµενής πρέπει να ελέγχεται τακτικά κατά τη φόρτωση και η παροχή θα µειώνεται σε κατάλληλο χρόνο, πριν προσεγγισθούν οι πιέσεις ρυθµίσεως των ασφαλιστικών επιστοµίων. Αν, µειώνοντας την παροχή φορτώσεως, δεν µειώνεται η πίεση, τότε πρέπει να γίνουν οι παρακάτω ενέργειες: • Η φόρτωση πρέπει αµέσως να διακοπεί. • Όλα τα µέτρα ασφαλείας για πυρκαϊά πρέπει να ενεργοποιηθούν. • Η εγκατάσταση ξηράς θα ενηµερωθεί, για να είναι σε θέση να λάβει τα κατάλληλα µέτρα σε περίπτωση κινδύνου παρακειµένων χερσαίων περιοχών.

Αν γίνει εξαερισµός, αυτός θα προκαλέσει αυτοψύξη. Έτσι µειώνεται η θερµοκρασία και η πίεση του φορτίου.

δ) Η πλήρωση των δεξαµενών φορτίου είναι δυνατόν να προκαλέσει σηµαντική απώλεια της πιέσεως στους χώρους συγκρατήσεως ή στους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων, η οποία εξαρτάται από τη σχεδίαση του συστήµατος φορτίου. Αυτή πρέπει συνεχώς να ελέγχεται και η πίεση να διατηρείται µε την προσθήκη συµπληρωµατικής ποσότητας αδρανούς αερίου ή ξηρού αέρα.

ε) Αν παράγονται µεγάλες ποσότητες ατµών (π.χ. το υγρό φορτίο βράζει γρήγορα), οι φυσαλίδες που δηµιουργούνται θα αυξάνουν τον όγκο του υγρού. Για την ακριβή µέτρηση του περιεχοµένου της δεξαµενής κάτω από τις συνθήκες αυτές η αποµάκρυνση των ατµών θα µειώνεται προσωρινά,για να επιτρέπει τη σταθεροποίηση της στάθµης του υγρού.

στ) οι αναγνώσεις της στάθµης του υγρού της δεξαµενής θα παρακολουθούνται σε όλη τη διάρκεια της φορτώσεως και, αν κάποια ανάγνωση παραµένει αµετάβλητη, δυνατόν να σηµαίνει κάποιο σφάλµα, το οποίο πρέπει να διερευνηθεί. Οι πιέσεις των δεξαµενών θα παρακολουθούνται προσεκτικά σε όλη την διάρκεια της φορτώσεως.

ζ) Όταν η ροή του υγρού εκτρέπεται από µία δεξαµενή σε µία άλλη, τα επιστόµια της δεύτερης δεξαµενής πρέπει να είναι πλήρως ανοικτά, πριν τα αντίστοιχα που αποµονώνουν την πρώτη, κλεισθούν.

η) Οι κανονισµοί σχετικά µε τα όρια πληρώσεως πρέπει να τηρούνται. Η µέγιστη στάθµη υγρού σε κάθε δεξαµενή θα υπολογίζεται πριν ή κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της φορτώσεως.

θ) Με τη συµπλήρωση της φορτώσεως όλες οι σωληνώσεις του πλοίου θα στραγγίζονται στις

42

δεξαµενές φορτίου µε τις υπάρχουσες ευκολίες. Το υγρό στους εύκαµπτους σωλήνες ή στους βραχίονες φορτώσεως επίσης θα στραγγίζεται προς τις δεξαµενές φορτίου, αν είναι δυνατόν, ή θα εµφυσάται προς την ξηρά. Αν είναι δυνατόν, η σύνδεση πλοίου-ξηράς θα εκπλύνεται µε αέριο, πριν αποσυνδεθεί. Οι συνδέσεις πλοίου-ξηράς δεν θα θραύονται, µέχρις ότου επιβεβαιωθεί ότι όλο το υγρό αποµακρύνθηκε και αποσυµπιέσθηκαν οι σωληνώσεις. Γειτονικά επιστόµια αποµονώ-σεως στο πλοίο και την ξηρά και τα άλλα σχετικά επιστόµια πρέπει τότε να κλεισθούν, πριν από την αποσύνδεση των συνδέσεων.

ι) Τα καλώδια γειώσεως, αν υπάρχουν, δεν θα αποσυνδέονται, µέχρις ότου προηγουµένως οι εύκαµπτοι σωλήνες αποσυνδεθούν.

ία) Τα ανακουφιστικά επιστόµια µερικών πλοίων έχουν διπλές ρυθµίσεις που επιτρέπουν υψηλότερες πιέσεις στη δεξαµενή κατά τη διάρκεια της φορτώσεως. Αυτό είναι δυνατόν, επειδή κατά τη φόρτωση η δεξαµενή δεν υπόκειται σε δυναµικές καταπονήσεις, που συµβαίνουν κατά το ταξίδι. Πριν από τον απόπλου του πλοίου η πίεση στις δεξαµενές θα µειωθεί στα κανονικά επίπεδα και τα ασφαλιστικά επιστόµια θα επαναρρυθµίζονται στη θέση για το ταξίδι. Οι αλλαγές στις ρυθµίσεις των ασφαλιστικών επιστοµίων θα γίνονται σύµφωνα µε τις διαδικασίες που προδιαγράφονται και υπό την επίβλεψη του πλοιάρχου. Οι αλλαγές αυτές θα καταχωρούνται στο ηµερολόγιο του πλοίου και θα τοιχοκολλούνται στο ανακουφιστικό επιστόµιο και στο θάλαµο ελέγχου του φορτίου, αν υπάρχει, για να φαίνεται η τιµή της πιέσεως στην οποία ρυθµίστηκε.

ιβ) Κατά τη διάρκεια του χειρισµού το προσωπικό θα είναι ενήµερο για τον κίνδυνο από τις παγωµένες επιφάνειες και, όσο είναι αναγκαίο, θα φορεί γάντια και προστατευτικές στολές.

ιγ) Κανονικά είναι αναγκαίος ο αφερµατισµός κατά τη διάρκεια της φορτώσεως και κατά τη διάρκεια του θα πρέπει να τηρούνται τα προφυλακτικά µέτρα που δίνονται στην § 4.12.

4.9 Κατάσταση του φορτίου.

4.9.1 Γενικά.

Ο όρος κατάσταση του φορτίου αναφέρεται στη διατήρηση κατά τη διάρκεια της παραµονής της: • Ποσότητας φορτίου χωρίς αδικαιολόγητες απώλειες. • Πιέσεως της δεξαµενής φορτίου µέσα στα όρια της σχεδιάσεως, και • διατηρήσεως ή µεταβολής, όσο απαιτείται, της θερµοκρασίας του φορτίου. Τα πιο πάνω επιτυγχάνονται είτε µε επανυγροποίηση είτε στα πλείστα πλοία LNG µε χρησιµοποίηση

των εκλυόµενων ατµών ως καυσίµου προώσεως. Η κατάσταση του φορτίου δυνατόν να µην είναι αναγκαία σε πλοία µε δεξαµενές πιέσεως. Αν υπάρχει µονάδα συµπυκνώσεως, το υπεύθυνο προσωπικό θα έχει πλήρη γνώση των λειτουργικών

αρχών της. Όταν βρίσκεται σε λειτουργία η µονάδα, θα παρακολουθείται έτσι, ώστε κάθε τι που επηρεάζει την ασφάλεια ή την απόδοση της θα εντοπίζεται γρήγορα, ώστε να γίνεται ενέργεια διορθώσεως. Η µονάδα κανονικά εφοδιάζεται µε µηχανισµούς διακοπής για την ανίχνευση υψηλής στάθµης υγρού, υψηλής θερµοκρασίας ή πιέσεως. Κάθε προσπάθεια θα γίνεται για την πρόληψη και διόρθωση τέτοιων καταστάσεων, πριν γίνει κράτηση.

4.9.2 Επανυγροποίηση (συµπύκνωση) και έλεγχος της συµπυκνώσεως της εξατµίσεως.

Γενικές οδηγίες για τις ασφαλείς διαδικασίες επανυγροποιήσεως και ελέγχου της συµπυκνώσεως της εξατµίσεως δίνονται παρακάτω. Οι λεπτοµερείς οδηγίες για κάθε πλοίο εξαρτώνται από το εγκαταστηµένο σύστηµα και τις

λειτουργικές οδηγίες των κατασκευαστών, που πρέπει να ακολουθούνται επακριβώς. ∆ιαδικασίες και προφυλακτικά µέτρα για χωριστά τµήµατα του συστήµατος αναφέρονται στα

παραρτήµατα 5 και 6. ∆ιαφορετικοί τύποι συστηµάτων συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως) δυνατόν να χρησιµοποιούνται και αυτά εξετάζονται στο παράρτηµα 3. Οι πιο συνηθισµένες εργασίες είναι η συµπίεση των ατµών του φορτίου και η συµπύκνωση σε συµπυκνωτή που ψύχεται µε θαλασσινό νερό. Εναλλακτικά, ο συµπυκνωτής είναι δυνατόν να ψύχεται µε ψυκτικό αέριο από µία δευτερογενή

ψυκτική µονάδα (ψύξη κατ' αντιρροή).Ένας άλλος τύπος συµπυκνώσεως επιτυγχάνεται µε κυκλοφο-ρία του ψυκτικού δια µέσου σερπαντίνων µέσα στη δεξαµενή ή δια µέσου ενός ξεχωριστού εναλλάκτη θερµότητας εξωτερικά των δεξαµενών (έµµεση ψύξη). Η ψύξη του φορτίου µπορεί επίσης να επιτευχθεί µε κυκλοφορία ψυχρού αδρανούς αερίου στο χώρο γύρω από τη δεξαµενή. Οι ατµοί ορισµένων φορτίων (π.χ. αιθυλαινοξειδίου, προπυλενοξειδίου) δεν είναι δυνατό να συµπιεσθούν. Τα φορτία αυτά µπορούν να ψυχθούν µόνο µε έµµεσο τρόπο και οι συµπιεστές φορτίου κανονικά

πρέπει να αποµονώνονται ή να τυφλώνονται.

43

To LPG κανονικά υγροποιείται µε απευθείας συµπίεση και συµπύκνωση σε µία απλού σταδίου µονάδα επανυγροποιήσεως. Ψυχρότερα φορτία, όπως το αιθυλένιο, απαιτούν δύο σταδίων ψύξη. Μονάδα επανυγροποιήσεως συνήθως δεν εγκαθίσταται στα πλοία µεταφοράς LNG. Στα πλοία αυτά ο εκλυόµενος ατµός χρησιµοποιείται ως καύσιµο στην κύρια µηχανή προώσεως. Κατά τη διάρκεια του ερµατισµού συνήθως οι δεξαµενές διατηρούνται ψυχρές, µε χρησιµοποίηση ποσότητας φορτίου που αποµένει στο πλοίο. Το φορτίο αυτό είναι γνωστό ως αποµένον φορτίο (heel). Η κράτηση αποµένοντας φορτίου απαιτεί την εξέταση της δράσεως των ελεύθερων επιφανειών του (βλ. § 1.8.7). Προσοχή πρέπει να δίνεται για να διασφαλισθεί ότι το φορτίο που κρατείται στο πλοίο κατανέµεται κατάλληλα. Μία ποσότητα αποµένοντας φορτίου κρατείται επίσης συχνά σε πλοία µεταφοράς LPG πλήρους ή ηµιψύξεως, για να καθίσταται δυνατή η ψύξη της δεξαµενής κατά το ταξίδι υπό έρµα. Οι κανονισµοί δεν επιτρέπουν να χρησιµοποιηθούν ως καύσιµο οι εκλυόµενοι από το LPG ατµοί και κατά συνέπεια επανυγροποιούνται και επιστρέφουν στις δεξαµενές. Η επιστροφή γίνεται από τη γραµµή ψεκασµού, αν υπάρχει, για καλύτερη απόδοση της ψύξεως. Οποιοδήποτε σύστηµα και αν υπάρχει, οι ειδικές οδηγίες λειτουργίας πρέπει να τηρούνται

επιπρόσθετα από τις παρακάτω γενικές προφυλάξεις: α) Σκοπός του συστήµατος συµπυκνώσεως είναι η παρεµπόδιση απωλειών φορτίου και η εξασφάλιση ότι το υγρό φορτίο διατηρείται είτε στη θερµοκρασία φορτώσεως είτε στη θερµοκρασία που απαιτείται για την εκφόρτωση κατά τον κατάπλου. Στη δεύτερη περίπτωση δυν(*τόν να είναι αναγκαία η θέρµανση ή ψύξη της µάζας του υγρού. Αν το σύστηµα χρησιµοποιείται µόνο για τη διατήρηση της πιέσεως των δεξαµενών φορτίου µόλις κάτω από την τιµή ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου, το φορτίο θα θερµανθεί µέχρι µία νέα θερµοκρασία και αυτή δυνατόν να είναι αρκετά υψηλή για την εκφόρτωση στην εγκατάσταση ξηράς. Αν είναι αναγκαία η ψύξη του υγρού για την εκφόρτωση του, η θερµοκρασία φορτώσεως και η χωρητικότητα του συστήµατος θα εξετάζονται, για να διασφαλισθεί ότι οι αναγκαίες εργασίες µπορούν να συµπληρωθούν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Σε ορισµένες περιπτώσεις δυνατόν να χρειάζονται 48 ώρες για τη µείωση κατά 1°C της θερµοκρασίας του φορτίου.

β) Αν δύο ή περισσότερα φορτία µεταφέρονται ταυτόχρονα, πρέπει να διατηρούνται ξεχωριστά καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών. Ειδικότερη προσοχή απαιτείται για τα ασυµβίβαστα φορτία (βλ. § 4.13).

γ) Ο εξοπλισµός ανιχνεύσεως αερίων στους χώρους που περιέχεται η µονάδα συµπυκνώσεως, δηλαδή τα όργανα και οι έλεγχοι, θα ενεργοποιούνται πριν από την έναρξη των εργασιών και καθ' όλη τη διάρκεια τους. Ανώτερα και κατώτερα σηµεία δειγµατοληψίας, αν υπάρχουν, θα επιλέγονται σύµφωνα µε τη σχετική πυκνότητα ατµών του φορτίου (βλ. φύλλα στοιχείων).

δ) Ολόκληρος ο εξοπλισµός εξαερισµού του χώρου της µονάδας συµπυκνώσεως πρέπει να τίθεται σε λειτουργία τουλάχιστον 10 λεπτά πριν από την έναρξη των εργασιών. Ορισµένοι κανονισµοί δυνατόν να απαιτούν διάρκεια µεγαλύτερη από την περίοδο αυτή και συνεπώς οι κανονισµοί αυτοί πρέπει να τηρούνται.

ε) Τα φίλτρα στην πλευρά αναρροφήσεως των συµπιεστών θα ελέγχονται και, αν είναι αναγκαίο, θα καθαρίζονται προσεκτικά. Αν αυτά είναι βουλωµένα, ή απόδοση της εγκαταστάσεως είναι δυνατό να µειωθεί δραστικά.

στ) Τα λιπαντέλαια που χρησιµοποιούνται για όλα τα µηχανήµατα πρέπει να είναι συµβιθαότά µε το φορτίο και κατάλληλα για τις θερµοκρασίες και τις πιέσεις, που συναντώνται κατά τη λειτουργία και όταν τα µηχανήµατα δεν λειτουργούν. Οι στάθµες των λιπαντελαίων θα ελέγχονται και οι θερµαντήρες των στροφαλοθαλάµων θα τίθενται, αν είναι ανάγκη, σε λειτουργία, πριν από το ξεκίνηµα της µονάδας,

ζ) Ολόκληρος ο εξοπλισµός, τα όργανα και οι έλεγχοι έκτακτης διακοπής της µονάδας θα δοκιµάζονται πριν από την έναρξη των εργασιών,

η) Θα τηρούνται όλες οι προφυλάξεις για την αποφυγή σχηµατισµού πάγου ή υδριτών και για την αντιδραστικότητα και µόλυνση του φορτίου (βλ. § 1.4 και 4.13).

θ) Όλες οι σωληνώσεις και τα επιστόµια θα ελέγχονται διπλά πριν από το ξεκίνηµα της µονάδας, για να διασφαλισθεί ότι ρυθµίσθηκαν σωστά.

ι) Προκειµένου να αποφευχθεί υπερθέµανση, η τροφοδότηση των συµπυκνωτών µε νερό ψύξεως θα σταθεροποιείται και, αν υπάρχει, το σύστηµα ψύξεως θα τίθεται σε λειτουργία πριν από την εκκίνηση των συµπιεστών φορτίου.

ία) Οι συµπιεστές φορτίου δεν πρέπει ποτέ να λειτουργούν µε κλειστά τα επιστόµια καταθλίψεως, ιβ) Πιέσεις υπό την ατµοσφαιρική πίεση κανονικά πρέπει να αποφεύγονται σε οποιοδήποτε τµήµα του συστήµατος, για ιην αποφυγή εισόδου αέρα [βλ. § 4.6.4(γ)]. Εύφλεκτα µίγµατα ατµών/αέρα δεν πρέπει ποτέ να διέρχονται δια µέσου των συµπιεστών φορτίου.

44

ιγ) Οι συµπιεστές του ψυκτικού µέσου ή των ατµών του φορτίου πρέπει να εκκινούν και τα επιστόµια αναρροφήσεώς τους να ανοίγονται πολύ σιγά, για την αποφυγή βλάβης από την αναρρόφηση υγρού φορτίου.

ιδ) Αν η δυναµικότητα των συµπιεστών φορτίου ή ψυκτικού µέσου ελέγχεται χειροκίνητα, η µονάδα θα τίθεται σε λειτουργία µε την ελάχιστη ρύθµιση και η δυναµικότητα θα αυξάνεται βαθµιαία όσο είναι αναγκαίο.

ιέ) Η λειτουργία της µονάδας συµπυκνώσεως επηρεάζεται από οποιοδήποτε αέριο, που δεν µπορεί να συµπυκνωθεί και το οποίο αναρροφείται από τις δεξαµενές φορτίου. Αυτά τα µη συµπυκνούµε-να αέρια δυνατόν να προέρχονται από αυτό το ίδιο το φορτίο (π.χ. αιθάνιο, µεθάνιο) ή από το αδρανές αέριο, που παρέµεινε από προηγούµενες εκπλύσεις. Τα µη συµπυκνούµενα αέρια θα προκαλέσουν ανώµαλα υψηλή πίεση στο συµπυκνωτή και θα µειώσουν τη συµπύκνωση των ατµών του φορτίου. Για την αποκατάσταση πλήρους συµπυκνώσεως τα µη συµπυκνούµενα αέρια πρέπει τακτικά να εξαερίζονται. Τα προβλήµατα µε τα µη συµπυκνούµενα αέρια εµφανίζονται κυρίως κατά τα πρώτα στάδια της συµπυκνώσεως. Οι στάθµες υγρού της µονάδας συµπυκνώσεως πρέπει να ελέγχονται τακτικά κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της, για την αποφυγή υπερπληρώσεως των δοχείων υγρού ή των συµπυκνωτών, που δυνατόν να προκληθεί από κόλληµα των επιστοµίων ελέγχου ή των επιστοµίων εκτονώσεως. Βασικό είναι να γίνεται προσεκτική παρακολούθηση των συνθηκών λειτουργίας της µονάδας συµπυκνώσεως, για να υπάρχει ενηµέρωση για το τι συµβαίνει σ' αυτή. Καλό επίσης είναι να γίνονται λεπτοµερείς καταχωρήσεις έτσι, ώστε οποιαδήποτε µη αναµενόµενη µεταβολή να µπορεί γρήγορα να σηµειωθεί και να γίνουν ενέργειες αποκαταστάσεως.

ιστ) Προσοχή πρέπει να δίνεται για την αποφυγή εισόδου στους συµπιεστές υγρού φορτίου, ειδικότερα όταν δεν υπάρχει εξοπλισµός διαχωρισµού του υγρού. Σε δυσµενείς καιρικές συνθήκες δυνατόν αυτό να είναι σηµαντικό πρόβληµα, το οποίο να απαιτεί τη διακοπή της λειτουργίας των συµπιεστών. Κάτω από ορισµένες συνθήκες η είσοδος του υγρού δυνατόν να συµβεί κατά τη διάρκεια του ψεκασµού ψύξεως των δεξαµενών. Είσοδος υγρού στους ατµούς δυνατόν να προκαλέσει σοβαρές µηχανικές βλάβες στους συµπιεστές.

ιζ) Αν το συµπύκνωµα επιστρέφεται ταυτόχρονα σε περισσότερες από µια δεξαµενή ή αν λαµβάνεται ατµός από διαφορετικές δεξαµενές και αυτός επιστρέφει σε µια δεξαµενή, οι στάθµες του υγρού πρέπει να ελέγχονται τακτικά και ενέργειες αποκαταστάσεως πρέπει να γίνονται, προκειµένου να 1 αποφευχθεί πιθανή υπερχείλιση της δεξαµενής.

4.9.3 Χρησιµοποίηση του φορτίου σαν καύσιµο.

Οι εκλυόµενοι από το φορτίο LNG ατµοί δυνατόν να καίγονται σαν καύσιµο στο σύστηµα κύριας προώσεως. Αυτό επιτρέπεται για δυο λόγους:

1)Οι ατµοί του LNG είναι κυρίως µεθάνιο. Το µεθάνιο σε θερµοκρασίες περιβάλλοντος είναι ελαφρότερο από τον αέρα και κατά συνέπεια θα διαφεύγει από τα εξαεριστικά ή τα σπιράγια του µηχανοστασίου. Αυτό δεν συµβαίνει µε τα άλλα αέρια και τοιουτοτρόπως µόνο ατµοί LNG επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται σαν καύσιµο.

2) Η συµπύκνωση των ατµών του LNG απαιτεί ένα σύνθετο κύκλο ψύξεως, ο οποίος χρειάζεται σηµαντική ισχύ και τέτοιος εξοπλισµός σπάνια εγκαθίσταται.

Είναι δυνατή η καύση των ατµών του LNG σε λέβητες, µηχανές Diesel ή αεροστρόβιλους. Σε κάθε περίπτωση οι ατµοί του φορτίου εισάγονται σε ένα χώρο, στον οποίο κανονικά δεν επιτρέπεται η παρουσία τους και η σχεδίαση του συστήµατος χρήσεως του φορτίου σαν καυσίµου υπόκειται σε· αυστηρούς περιορισµούς. Είναι ζωτικό να διασφαλισθεί ότι η αντοχή του συστήµατος δεν επιδεινώνε- ται καθοιονδήποτε τρόπο. Οι εκλυόµενοι ατµοί του LNG µπορούν να καούν ή να εξαερισθούν, ή και τα δυο, προκειµένου να

διατηρηθούν οι πιέσεις των δεξαµενών στα απαιτούµενα επίπεδα. Η απόφαση για το αν θα γίνει εξαερισµός ή καύση των ατµών, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως οικονοµικούς ή κανονισµών. Σε ορισµένες περιοχές ο εξαερισµός δεν επιτρέπεται, σε άλλες (ειδικά σε χωρικά ύδατα ή κλειστές θαλάσσιες περιοχές) η χρησιµοποίηση του φορτίου σαν καυσίµου δυνατόν να απαγορεύεται. Οι κανονισµοί αυτοί πρέπει πάντοτε να τηρούνται. Στην ανοικτή θάλασσα οι ατµοί του φορτίου δυνατόν να εξασφαλίζουν το κύριο καύσιµο, αν και

καυστήρες-πιλότοι πετρελαίου επίσης απαιτούνται. Στην περίπτωση µονάδων ατµού, οι ατµοί του φορτίου δυνατόν επίσης να καίονται, όταν η µηχανή προώσεως δεν βρίσκεται σε λειτουργία, υπό την

45

προϋπόθεση ότι διατίθενται µέσα αποθηκεύσεως του ατµού. Κανονικά οι εκλυόµενοι ατµοί θερµαίνονται και συµπιέζονται, πριν να φθάσουν στους καυστήρες.

Με τη συµπίεση του ατµού υποβοηθείται και προάγεται η σταθερή απόδοση της καύσεως. Οι ατµοί θερµαίνονται προκειµένου:

• Να µπορεί να χρησιµοποιηθεί στο σύστηµα συµβατικός χάλυβας. • Να αυξάνεται η εξοικονόµηση καυσίµου, και • να ανυψώνεται και να διαφεύγει οποιαδήποτε διαρροφή ατµού.

Πρέπει να τηρούνται τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα: α) Το προσωπικό πρέπει να γνωρίζει πλήρως το σύστηµα, τους περιορισµούς, τις απαιτήσεις συντηρήσεως και τους κινδύνους από τη διαρροή του φορτίου. Το σύστηµα πρέπει να διατηρείται καθαρό και σε ικανοποιητική κατάσταση. Επίσης θα γίνεται καταγραφή σχετικά µε τη λειτουργία του, έτσι ώστε µεταβολές να είναι δυνατόν να εντοπισθούν και να προληφθούν προβλήµατα.

β) Οι ανεµιστήρες εξαερισµού για το µηχανοστάσιο και την κύρια σωλήνωση τροφοδοτήσεως καυσίµου θα τίθενται σε λειτουργία πριν και κατά τις εργασίες καύσεως του αερίου. Προσοχή θα δίνεται στον εξαερισµό οποιασδήποτε περιοχής κοντά στην κύρια σωλήνωση του αερίου.

γ) Ο εξοπλισµός ανιχνεύσεως αερίων για το σύστηµα θα πρέπει να λειτουργεί καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών καύσεως.

δ) Οι σωληνώσεις τροφοδοτήσεως πρέπει να εκπλύνονται µε αδρανές αέριο αµέσως πριν και µετά από τις εργασίες καύσεως.

ε) Πρέπει να τηρούνται όλες οι οδηγίες λειτουργίας για το σύστηµα. Ο εξοπλισµός ασφαλείας, όπως οι αυτόµατοι διακόπτες, δεν πρέπει να παρακάµπτονται.

στ) Αν η φλόγα του αερίου σβήνει, πρέπει να εντοπισθεί η αιτία πριν την εκ νέου έναυσή της. Αν και οι δυο φλόγες σβήσουν (δηλαδή και του αερίου και του πετρελαίου) όλοι οι χώροι καύσεως πρέπει να καθαρισθούν από τους εύφλεκτους ατµούς πριν από την αποµάστευση της φλόγας. ∆ιαφορετικά είναι δυνατόν να γίνει έκρηξη. Προσοχή πρέπει να δίνεται στα αισθητήρια όργανα βλάβης της φλόγας. Μικρή ευαισθησία θα έχει ως αποτέλεσµα να µη γίνεται κράτηση της λειτουργίας (ενώ πρέπει να γίνει) και µεγάλη ευαισθησία θα προκαλεί αδικαιολόγητες διακοπές, ζ) Οι πιέσεις των δεξαµενών φορτίου θα ελέγχονται καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών καύσεως. Αν οι εκλυόµενοι ατµοί αποµακρύνονται πολύ γρήγορα, η πίεση είναι δυνατό να µειωθεί κάτω από την ατµοσφαιρική και να εισέλθει αέρας στη δεξαµενή, δηµιουργώντας εύφλεκτο µίγµα. Οι πιέσεις των δεξαµενών φορτίου πρέπει να διατηρούνται πάντοτε πάνω από την ατµοσφαιρική πίεση. η) Προσοχή πρέπει να δίνεται για την παρεµπόδιση εισόδου υγρού φορτίου στους συµπιεστές,

ειδικά στην περίπτωση που δεν υπάρχουν συµπιεστές υγρού [βλ. 4.9.2(ιστ)]. Ταχείες µεταβολές στην πίεση τροφοδοσίας πρέπει να αποφεύγονται, διαφορετικά η φλόγα δεν θα είναι σταθερή.

θ) Οι σωληνώσεις των γραµµών παροχής αερίου πρέπει τακτικά να ελέγχονται για τυχόν διαρροές. Αν υπάρχει διαρροή, η παροχή καυσίµου πρέπει αµέσως να αποµονωθεί και να µην ξανασυνδεθεί, µέχρις ότου επισκευασθεί η διαρροή.

ι) Ουδεµία τροποποίηση οπουδήποτε στο σύστηµα θα γίνεται χωρίς την άδεια της αρµόδιας αρχής. ία) Στα παραρτήµατα 5 και 6 γίνεται αναφορά στα προφυλακτικά µέτρα ασφαλείας των ειδικών

τµηµάτων της µονάδας ή των οργάνων. ιβ) Όλες οι συνδέσεις στη σωλήνωση τροφοδοτήσεως πρέπει να δοκιµάζονται υπό πίεση µετά από

τη συντήρηση, πριν από τη λειτουργία και όταν γίνεται προετοιµασία του συστήµατος. ιγ) Το νερό πρέπει να εξυδατώνεται από τις σωληνώσεις καυσίµου, που είναι κατασκευασµένες από

ανθρακούχο χάλυβα για την πρόληψη της διαβρώσεως. ιδ) Πλέγµατα συγκρατήσεως των φλογών δυνατόν να υπάρχουν στη σωλήνωση τροφοδοτήσεως ή

µέσα σε κάθε καυστήρα. Αυτά έχουν πολύ µικρές οπές, που εύκολα φράζουν και γΓ αυτό πρέπει να καθαρίζονται τακτικά.

ιέ) Οι θερµαντήρες αερίου πρέπει να ελέγχονται τακτικά, για να διασφαλισθεί ότι δεν υπάρχει διαρροή µεταξύ των συστηµάτων αερίου και υδρατµού. Το συµπύκνωµα του υδρατµού πρέπει να επιστρέφει στο σύστηµα τροφοδοτήσεως νερού δια µέσου µιας αεριζόµενης δεξαµενής. Η στάθµη του νερού στις δεξαµενές αυτές θα διατηρείται και τα εξαεριστικά τους θα ελέγχονται περιοδικά για τυχόν φράξιµο, το οποίο δυνατόν να προκαλέσει την είσοδο αερίου στο σύστηµα τροφοδοτικού νερού.

ιστ) Οι βοηθητικοί συµπιεστές αερίου θα συντηρούνται προσεκτικά και θα δίνεται προσοχή στην κατάσταση των στεγανωτικών του άξονα (σαλαµάστρες).

ιζ) Όλα τα περιστατικά, όσο ασήµαντα και να φαίνονται, πρέπει να καταγράφονται και να τίθενται υπόψη του υπεύθυνου αξιωµατικού.

46

4.10 Εκφόρτωση του φορτίου.

Τα γενικά προφυλακτικά µέτρα της § 4.5 πρέπει να εφαρµόζονται κατά την εκφόρτωση του φορτίου και ειδικότερη προσοχή πρέπει να δίνεται στον εξοπλισµό του φορτίου (π.χ. αντλίες, συµπιεστές, εξατµιστές). Αν το φορτίο πρόκειται να εκφορτωθεί µε αντλίες και η ξηρά δεν µπορεί να παραλάβει την πλήρη δυναµικότητα όλων των αντλιών, η δυναµικότητα αυτή πρέπει να µειώνεται µε κλείσιµο (κράτηση) των αντλιών αντί του στραγγαλισµού, επειδή ο στραγγαλισµός τείνει να προκαλέσει θέρµανση του φορτίου. Πλοία που λειτουργούν υπό πίεση δυνατόν να εκφορτώνουν το φορτίο µε εκτόπιση (δηλαδή µε

αύξηση της πιέσεως πάνω από το υγρό µε τη βοήθεια συµπιεστών), σαν εναλλακτική λύση επιπλέον προς τη χρησιµοποίηση των αντλιών. Μερικά πλοία πιέσεως δεν διαθέτουν καθόλου αντλίες και ορισµένα φορτία (π.χ. αιθυλενοξείδιο) πρέπει να εκφορτώνονται µε εκτόπιση. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να εφαρµόζονται επιπλέον εκείνων που αναφέρονται στην § 4.5. α) Ο µόνιµος εξοπλισµός ανιχνεύσεως αερίων πρέπει να λειτουργεί καθόλη τη διάρκεια της

εκφορτώσεως. β) Αν υπάρχει αντλία υποβρύχιου τύπου, η µόνωση της πρέπει να ελέγχεται πριν από το ξεκίνηµα. γ) Οι αντλίες φορτίου εκκινούν κανονικά µε το επιστόµιο καταθλίψεως κλειστό ή εν µέρει ανοικτό

για τη µείωση του φορτίου εκκινήσεως και της αντιθλίψεως. Ίσως είναι αναγκαίο να γίνει επανακυκλοφορία για τη ρύθµιση των πιέσεων και την ψύξη των σωληνώσεων του καταστρώµα-τος. Θα πρέπει να γίνεται αναδροµή στις οδηγίες του πλοίου και τον κατασκευαστή. Βοηθητικές αντλίες και οι κύριες αντλίες φορτίου θα κυκλοφορούν το φορτίο και δεν θα εκκινούν, µέχρι που να υπάρξει επαρκής τροφοδότηση µε υγρό για την αποφυγή σπηλαιώσεως (ξέπιασµα).

δ) Οι πιέσεις στις σωληνώσεις υγρού θα είναι σηµαντικά υψηλότερες κατά τη διάρκεια της εκφορτώσεως από εκείνες κατά τη φόρτωση. Οι σύνδεσµοι και οι στυπιοθλίπτες στη φάση αυτή της εκφορτώσεως πιθανόν να διαρρέουν και συνεπώς πρέπει να ελέγχονται συχνότερα.

ε) Η πίεση της δεξαµενής θα τείνει να κατέλθει, όσο αποµακρύνεται το φορτίο. Αν ο ρυθµός της εκφορτώσεως είναι αρκετά υψηλός, δυνατόν να υπάρξει ανεπαρκής έκλυση ατµών, προκειµένου να διατηρηθεί στη δεξαµενή θετική πίεση. Αν συµβεί αυτό, πρέπει να προστεθεί ατµός για την , αποφυγή δηµιουργίας κενού. Ο ατµός δυνατόν να εισαχθεί από την ξηρά ή να παραχθεί στο πλοίο, εκτρέποντας ορισµένο υγρό φορτίο προς τον εξατµιστή. Οι πιέσεις των δεξαµενών πρέπει να ελέγχονται καθ' όλη τη διάρκεια της εκφορτώσεως.

στ) Η εκφόρτωση µπορεί να προκαλέσει αλλαγές στην πίεση στους χώρους συγκρατήσεως ή σε εκείνους που βρίσκονται µεταξύ των διαφραγµάτων. Ο βαθµός της αλλαγής εξαρτάται από τη σχεδίαση του συστήµατος φορτίου. Οι πιέσεις στους χώρους αυτούς θα επιτηρούνται κατά τη διάρκεια της εκφορτώσεως και θα λαµβάνεται κάθε µέτρο, που κρίνεται αναγκαίο.

ζ) Οι αναγνώσεις της στάθµης του φορτίου θα παρακολουθούνται κατά τη διάρκεια της εκφορτώ-σεως. Οποιαδήποτε ανάγνωση που δεν εµφανίζει µεταβολή, δείχνει την ύπαρξη βλάβης, που πρέπει να διερευνηθεί. Προσοχή θα δίνεται για να διασφαλισθεί ότι δεν ξεπιάνουν οι αντλίες φορτίου. Είναι σηµαντικό το βαθµιαίο κλείσιµο του επιστοµίου καταθλίψεως, όταν η δεξαµενή πλησιάζει να αδειάσει, προκειµένου να αποφευχθεί το ξέπιασµα των αντλιών και να επιτευχθεί η απάντληση της µέγιστης δυνατής ποσότητας φορτίου. Η λειτουργία των αντλιών (εν ξηρώ) χωρίς φορτίο είναι επικίνδυνη, επειδή το υγρό φορτίο παρέχει την απαιτούµενη λίπανση και ψύξη για τους τριβείς, παρεµβύσµατα, στυπιοθλίπτες κλπ.

η) Σε περίπτωση οποιουδήποτε έκτακτου κινδύνου πρέπει να εφαρµόζονται οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης.

θ) Με την ολοκλήρωση της εκφορτώσεως, οι σωληνώσεις υγρού και οι εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου ή οι βραχίονες φορτώσεως θα αποστραγγίζονται, θα εκπλύνονται µε αέριο και θα αποσυµπιέ-ζονται µε τις διαθέσιµες ευκολίες. Οι βάνες αποµονώσεως θα πρέπει τότε να κλείνονται και να αποσυνδέονται οι σύνδεσµοι πλοίου-ξηράς. Τα καλώδια γειώσεως, αν υπάρχουν, θα αποσυνδέ-ονται µετά την αποσύνδεση των εύκαµπτων σωλήνων.

ι) Για τα προφυλακτικά µέτρα βλέπε την § 4.13, όταν περισσότερα από ένα φορτία µεταφέρονται ταυτόχρονα, και την § 4.18 για τις διαδικασίες δειγµατοληψίας.

ία) Κατά τη διάρκεια της εκφορτώσεως πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά η ευστάθεια και να λαµβάνονται οι αναγκαίες προφυλάξεις (βλ. § 4.12).

4.11 Μετάγγιση φορτίου µεταξύ πλοίων. 4.11.1 Μετάγγιση από πλοίο σε πλοίο.

Αν πρόκειται να µεταγγισθεί φορτίο από ένα πλοίο σε ένα άλλο πρέπει να εφαρµόζονται τα

47

προφυλακτικά µέτρα που προαναφέρθηκαν (βλ. § 4.5. και 4.8, 4.10). Πρέπει επίσης να τηρούνται οι γενικές προφυλάξεις, που δίνονται στον Οδηγό µεταγγίσεως από πλοίο σε πλοίο (πετρελαιοειδή) του ICS/OCIMF. Πριν από την έναρξη των εργασιών, πρέπει να υπάρχει συµφωνία για το ποιος είναι υπεύθυνος για την επιχείρηση. Στην περίπτωση των υγραεριοφόρων είναι προτιµότερο την ευθύνη να έχει το πλοίο που εκφορτώνει. Η µετάγγιση δεν θα αρχίζει, µέχρι που ο πλοίαρχος ή ο υπεύθυνος αξιωµατικός να διαπιστώσει ότι η

κατάσταση είναι ασφαλής. Αν λάβει χώρα κάποιο σταµάτηµα, ένας παρόµοιος έλεγχος πρέπει να πραγµατοποιηθεί ξανά, πριν επαναρχίσουν οι εργασίες.

4.11.2 Μετάγγιση από πλοίο σε φορτηγίδα.

Η µετάγγιση φορτίου µεταξύ πλοίου και φορτηγίδας, παραβεβληµένης κατά µήκος του, πρέπει να πραγµατοποιείται µόνο µε ευνοϊκές συνθήκες. Ο ρυθµός της µεταγγίσεως θα ελέγχεται σύµφωνα µε τη φύση και το µέγεθος της φορτηγίδας. Πριν από την έναρξη της µεταγγίσεως ο υπεύθυνος αξιωµατικός πρέπει να βεβαιωθεί ότι το

προσωπικό της φορτηγίδας είναι πλήρως ενήµερο για τη φύση και τους κινδύνους του µεταφερόµε-νου φορτίου και για τα προφυλακτικά µέτρα που πρέπει να τηρούνται και από τα δυο ενδιαφερόµενα µέρη. Τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα πρέπει να εφαρµόζονται επιπροσθέτως εκείνων που παρατί-

θενται στην § 4.11.1: α) Τα µέσα προσδέσεως της φορτηγίδας πρέπει να είναι τέτοιας φύσεως, ώστε αυτή να µπορεί γρήγορα να απελευθερωθεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

6) Οι εργασίες θα διακόπτονται αµέσως, αν η φορτηγίδα δεν κατορθώσει να συµµορφωθεί µε τις σχετικές απαιτήσεις ασφαλείας.

γ) Η φορτηγίδα θα αποµακρύνεται το ταχύτερο δυνατό από το πλοίο µετά τη συµπλήρωση της φορτώσεως ή εκφορτώσεως.

4.12 Ερµατισµός/Αφερµατισµός.

Σε συνάρτηση µε τη σχεδίαση του πλοίου, είναι αναγκαίο να γίνονται ταυτόχρονα εργασίες φορτώσεως/αφερµατισµού ή εκφορτώσεως/ερµατισµού. Αν γίνονται τέτοιες εργασίες, πρέπει να δίνεται προσοχή στην ευστάθεια του πλοίου, ειδικά στην επίδραση των ελεύθερων επιφανειών στις δεξαµενές, στη σωστή χρήση των επιστοµίων στη διαµήκη φράκτη και στην κατανοµή του φορτίου και του έρµατος, προκειµένου να εξασφαλισθεί επαρκής ευστάθεια. Μέριµνα πρέπει να λαµβάνεται επίσης, για να διασφαλισθεί ότι η κατανοµή των βαρών δεν έχει σαν

αποτέλεσµα την υπερβολική διαγωγή, κλίση ή τάση στη διαµήκη ή εγκάρσια διεύθυνση, (βλ. επίσης §2.14).

4.13 ∆ιαχωρισµός των φορτίων.

Αν δυο ή περισσότερα φορτία µεταφέρονται ταυτόχρονα, κανονικά διαχωρίζονται µεταξύ τους, για να αποφευχθεί η µόλυνση και σε ορισµένες περιπτώσεις η χηµική αντίδραση. Αν ο διαχωρισµός απαιτείται για την πρόληψη της µολύνσεως, πρέπει να εφαρµόζονται οι απαιτήσεις των φορτωτών ως προς τον αναγκαίο βαθµό διαχωρισµού. Αν το ίδιο σύστηµα σωληνώσεων πρέπει να χρησιµοποιηθεί για διαφορετικά φορτία, µεγάλη προσοχή θα δίνεται στην εξασφάλιση της αποστραγγίσεως και εκπλύσεως µε αέριο, αν απαιτούνται, για τα φορτία αυτά. Για καθένα φορτίο πρέπει να χρησιµοποιεί-ται, αν είναι δυνατό, χωριστό σύστηµα συµπυκνώσεως. Οπωσδήποτε, αν υπάρχει κίνδυνος χηµικής αντιδράσεως, είναι απαραίτητη η χρησιµοποίηση πάντοτε πλήρως διαχωρισµένων συστηµάτων. Στις περιπτώσεις αυτές οι κανονισµοί απαιτούν θετικό διαχωρισµό, δηλαδή µε τη βοήθεια µέσων όπως κινητών τµηµάτων ή τµηµάτων σωλήνων. Αν υπάρχει αµφιβολία ως προς το αν δυο φορτία αντιδρούν, τότε θα πρέπει να γίνεται αναδροµή στα φύλλα στοιχείων κάθε φορτίου και να ζητούνται πληροφορίες από τους φορτωτές ή άλλη αρχή. Αν οι πληροφορίες αυτές δεν φαίνονται πειστικές, τα φορτία θα θεωρούνται σαν ασυµβίβαστα, που απαιτούν θετικό διαχωρισµό. Τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα πρέπει να εφαρµόζονται: α) Όλες οι σωληνώσεις και ο εξοπλισµός θα αποστραγγίζονται και θα εκπλύνονται µε αέριο, µετά τη χρησιµοποίηση τους για ένα φορτίο και πριν χρησιµοποιηθούν για άλλο.

β) Όλες οι προσωρινές (µη µόνιµες) σωληνώσεις θα είναι ελεύθερες από αέρια, θα αποσυνδέονται και θα στοιβάζονται κατάλληλα, όταν δεν χρησιµοποιούνται. Το παραπάνω ειδικότερα ισχύει σε προσωρινές συνδέσεις µεταξύ σωληνώσεων αδρανούς αερίου και φορτίου υγρού ή ατµών προς τις δεξαµενές αποθηκεύσεως στο κατάστρωµα.

48

γ) Παρακείµενα συστήµατα που µεταφέρουν δυο διαφορετικά συµβιβαστά φορτία θα αποµονώ-νονται µε τη βοήθεια τουλάχιστον δυο επιστοµίων σε κάθε σύνδεση ή κατά προτίµηση µε τυφλή φλάντζα.

δ) Αν τα µεταφερόµενα φορτία µπορούν να αντιδρούν, ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα εξασφαλίζει ότι τα συστήµατα σωληνώσεων για κάθε φορτίο αποµονώνονται πλήρως από κάθε άλλο. Αυτό προϋποθέτει έλεγχο ότι τοποθετήθηκαν όλες οι αναγκαίες τυφλές φλάντζες ή ότι αποµακρύνθη-καν τα κινητά τµήµατα των σωληνώσεων.

4.14 Αλλαγή φορτίων.

4.14.1 Αποστράγγιση φορτίου.

Πριν από την αλλαγή των φορτίων ή την απελευθέρωση από αέρια, είναι πολύ σηµαντική η αποµάκρυνση όλου του υγρού φορτίου (ή πολυµερών, νερού κλπ.) από τις δεξαµενές, τις σωληνώσεις, τη µονάδα συµπυκνώσεως και οποιοδήποτε άλλο µέρος του συστήµατος φορτίου. Κάθε ποσότητα υγρού φορτίου που αποµένει, θα συνεχίσει να εκλύει ατµούς και θα µαταιώνει την επόµενη έκπλυση ή την απελευθέρωση από τα αέρια. Αν τα προηγούµενα και επόµενα φορτία είναι όµοια (π.χ. προπάνιο και βουτάνιο), ίσως να µην είναι αναγκαία η έκπλυση. Αυτό βεβαίως εξαρτάται από τις εµπορικές απαιτήσεις, αλλά ακόµη και σε τέτοιες περιπτώσεις, η συνηθισµένη απαίτηση είναι ότι δεν θα αποµείνει προηγούµενο υγρό φορτίο. Πάντοτε πρέπει να εφαρµόζονται οι οδηγίες του ναυλωτή, οι σχετικές µε τις απαιτήσεις εκπλύσεως. Για να επιτευχθεί µέγιστη αποστράγγιση του υγρού κατά τη διάρκεια της εκφορτώσεως, πρέπει να εφαρµόζονται τα εξής: α) Αν χρησιµοποιούνται αντλίες για την εκφόρτωση, η βάνα της αντλίας εκφορτώσεως θα στραγγαλίζεται σχεδόν πλήρως, για να διατηρείται η αναρρόφηση και στην ελάχιστη στάθµη υγρού. Πρέπει να γίνεται αναδροµή στις οδηγίες των κατασκευαστών ως προς τη στάθµη του υγρού, στην οποία θα αρχίσει ο στραγγαλισµός και για την πίεση της αντλίας, που πρέπει να διατηρείται κατά τη διάρκεια των τελευταίων σταδίων της αντλήσεως για την επίτευξη της µέγιστης αποστραγγίσεως. Κάθε αντλία πρέπει να τηρείται υπό συνεχή έλεγχο κατά την αποστράγγιση για επίτευξη των πιο καλών αποτελεσµάτων χωρίς ξέπιασµά της.

β) Ακόµη και µε καλή λειτουργία των αντλιών φορτίου, ορισµένη ποσότητα υγρού θα παραµείνει στις δεξαµενές κατά το πέρας της αντλήσεως. Στη περίπτωση πλοίων, των οποίων οι δεξαµενές φορτίου µπορεί να υποστούν υπερπίεση (π.χ. πλοία υπό πλήρη πίεση ή ηµιψύξη) µια παραπέρα αποστράγγιση του υγρού δυνατόν να επιτευχθεί µε επαρκή αύξηση της πιέσεως της δεξαµενής για την εξαγωγή του υγρού δια µέσου τη συνδέσεως εξυδατώσεως του πυθµένα, κατά προτίµηση δια του συστήµατος σωληνώσεων της ξηράς, ή µε συλλογή όλων των αποστραγγίσεων σε µια από τις δεξαµενές, στην οποία η αντλία φορτίου δυνατόν και πάλι να εκκινήσει για αποστράγγιση. Ακολουθεί συµπίεση στην τελευταία αυτή δεξαµενή µε τη χρησιµοποίηση των συµπιεστών φορτίου, που αναρροφούν από τις άλλες δεξαµενές. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι το υγρό, που παραµένει στη δεξαµενή και στο σύστηµα σωληνώσεων, ωθείται προς την ξηρά, εγκαταλείποντας τη δεξαµενή και το σύστηµα σωληνώσεων, πρακτικά ελεύθερα από υγρό. Οι κατάλληλες δεξαµενές αποστραγγίσεως θα ελέγχονται µε δειγµατοληπτική σωλήνωση πυθµένα ή µε αισθητήρια θερµοκρασίας.

γ) Στην περίπτωση πλοίων µε δεξαµενές φορτίου, σχεδιασµένες για πιέσεις µόνο ελάχιστα πάνω από την ατµοσφαιρική, δεν είναι δυνατή η άσκηση πιέσεως για αποστράγγιση. Στα πλοία αυτά (και σε πλοία µε δεξαµενές πιέσεως, αν η πίεση αποστραγγίσεως δεν είναι επιτυχής), το υγρό που αποµένει θα εξατµίζεται µε εισαγωγή θερµού ατµού από τους συµπιεστές φορτίου προς τους πυθµένες των δεξαµενών. Κατά τη διάρκεια της εργασίας αυτής, η πίεση της δεξαµενής πρέπει να παρακολουθείται στενά, έτσι ώστε να µην υπερβεί την τιµή ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου. Όταν η πίεση έχει αυξηθεί µέχρι ένα επίπεδο ασφαλές κάτω από την πίεση ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου, ο κύκλος θα αναστρέφεται µε εκκίνηση της αναρροφήσεως του συµπιεστή από τη δεξαµενή, υγροποιώντας ατµό στο συµπυκνωτή και καταθλίβοντας το συµπύκνωµα προς την ξηρά. Εναλλακτικά, αν το πλοίο ταξιδεύει, ο ατµός δυνατόν να εξαερίζεται αντί να συµπυκνώνεται.

δ) Με την προϋπόθεση ότι η θερµοκρασία του υγρού που αποµένει στις δεξαµενές είναι µεγαλύτερη από εκείνη που αντιστοιχεί στην ατµοσφαιρική πίεση, το υγρό αυτό µπορεί να ζέει (βράζει) µε αναρρόφηση του συµπιεστή από τις δεξαµενές αντί της χρησιµοποιήσεως θερµού αερύ>υ. Αυτό είναι γνωστό σαν µέθοδος κενού. Η ποσότητα του υγρού που αποµακρύνεται µε τη µέθοδο αυτή περιορίζεται. Οπωσδήποτε, όσο ο βρασµός θα γίνεται ταχύτερος, τόσο θα ψύχεται

το υγρό και δεν γίνεται παραπέρα εξάτµιση. Η παρουσία του ψυχρού υγρού, που ακόµη παραµένει, δυνατόν να είναι δύσκολο να εντοπισθεί, επειδή θα υπάρχει ανεπαρκής πίεση στη δεξαµενή για την ανίχνευση του µε τη δειγµατοληπτική σωλήνωση του πυθµένα. Το υγρό θα απαιτεί ορισµένο χρόνο πριν αυτό απορροφήσει επαρκή θερµότητα από την περιβάλλουσα τη δεξαµενή κατασκευή, για να αρχίσει να βράζει και πάλι, µε αποτέλεσµα να ανυψώσει την πίεση στη δεξαµενή. Συνεπώς, συνιστάται µάλλον εξάτµιση του υγρού που παραµένει µε τη βοήθεια θερµού αερίου, παρά η χρησιµοποίηση της µεθόδου του κενού.

ε) Μερικά πλοία εφοδιάζονται µε σερπαντίνες θερµάνσεως στον πυθµένα της δεξαµενής για την εξάτµιση του υγρού που αποµένει. Το θερµαντικό µέσο δυνατόν να είναι θερµός ατµός φορτίου ή αδρανές αέριο, που κυκλοφορεί δια µέσου των σερπαντίνων. Τέτοιες σερπαντίνες θερµάνσεως θα εκπλύνονται είτε µε αδρανές αέριο είτε µε ατµούς του επόµενου φορτίου, αν αυτό είναι συµβιβαστό µε το προηγούµενο. Παρόµοιες προφυλάξεις θα λαµβάνονται για τους συµπιεστές φορτίου και τα συνδεµένα συστήµατα σωληνώσεων.

στ) Το υγρό αποµακρύνεται από το σύστηµα σωληνώσεων και τον εξοπλισµό µε εµφύσηση δια µέσου αυτού ατµού [βλ. § (γ) πιο πάνω]. Το θερµό αέριο από τους συµπιεστές που διέρχεται δια µέσου των γραµµών του υγρού θα παρέχει θερµότητα για την εξάτµιση του υγρού, που δεν αποµακρύνθηκε µε την πίεση εκτοπίσεως. Το υγρό µπορεί επίσης να αποστραγγισθεί από τα σηµεία αποστραγγίσεως στα χαµηλότερα σηµεία, αλλά το σύστηµα σωληνώσεων δεν θα βρίσκεται κάτω από σηµαντική πίεση, όταν αποµακρύνονται τα βουλώµατα των οπών αποστραγ-γίσεως. Σε ψυχρές καιρικές συνθήκες και µε µονωµένες σωληνώσεις, υγρό βουτάνιο, βουταδιέ-νιο κλπ. δυνατόν να εξατµίζεται πολύ αργά, ακόµη και σε ατµοσφαιρική πίεση.

ζ) ∆υνατόν να είναι αναγκαία η αλλαγή των λιπαντελαίων του συµπιεστή, όταν αλλάζουν τα φορτία.

4.14.2 Έκπλυση µε αέριο.

Όταν ολόκληρο το υγρό που αποµένει από το προηγούµενο φορτίο έχει αποµακρυνθεί από το σύστηµα και µέχρι να προχωρήσει η προετοιµασία για το επόµενο φορτίο, µία ελαφρά υπερπίεση πρέπει να διατηρείται στις δεξαµενές για την αποφυγή εισόδου αέρα (σύµφωνα και µε τις ατµοσφαιρικές συνθήκες). Κατά την προετοιµασία για το επόµενο φορτίο θα εξετάζονται τα παρακάτω:

1) Οποιαδήποτε δυνατή χηµική αντίδραση µεταξύ των προηγούµενων και επόµενων φορτίων (βλ. φύλλα στοιχείων).

2) Η µόλυνση του επόµενου φορτίου, έστω και αν αυτό είναι συµβιβαστό µε το προηγούµενο φορτίο. Ορισµένα φορτία υπόκεινται σε πολύ αυστηρές προδιαγραφές για λόγους εµπορικούς και οι ατµοί από το προηγούµενο φορτίο ή ακόµη και το αδρανές αέριο του πλοίου µπορεί να προκαλέσουν απαράδεκτη µόλυνση. Οι οδηγίες των ναυλωτών πρέπει να εφαρµόζονται, όσο είναι δυνατόν, πριν από τη φόρτωση. Σε ορισµένες περιπτώσεις οι δεξαµενές πρέπει να επιθεωρηθούν εσωτερικά πριν από τη φόρτωση, πράγµα που απαιτεί απελευθέρωση από τα αέρια και εξαερισµό µε αέρα πριν από τον κατάπλου. Πριν από την είσοδο, πρέπει να τηρούνται τα προφυλακτικά µέτρα της § 6.3. Πριν από τη φόρτωση, οι δεξαµενές θα αδρανοποιούνται και θα εκπλύνονται και πάλι όσο είναι αναγκαίο (βλ. § 4.6). Η έκπλυση δυνατόν να εκτελείται µε τη χρησιµοποίηση αδρανούς αερίου ή ατµού του επόµενου φορτίου, όπως περιγράφεται παρακάτω:

α) Έκπλυση µε αδρανές αέριο. Οι ατµοί του τελευταίου φορτίου που βρίσκονται στο σύστηµα εκτοπίζονται µε αδρανές αέριο από

το πλοίο ή την ξηρά. Το αδρανές αέριο από την ξηρά γενικά είναι καθαρό άζωτο. Αν χρησιµοποιείται το αδρανές αέριο του πλοίου, το σύστηµα σωληνώσεων θα ανοίγεται για εξαερισµό πριν συνδεθεί η παροχή αδρανούς αερίου, σαν προφύλαξη εναντίον της επανεισόδου εύφλεκτων ατµών στη µονάδα παραγωγής του. Αν χρησιµοποείται αδρανές αέριο από την ξηρά, πρέπει να τηρούνται οι κανονισµοί, οι σχετικοί µε τον εξαερισµό ατµών φορτίου στο λιµάνι. Οι εξαεριζόµενοι ατµοί φορτίου θα κατευθύνονται προς ένα πυρσό ή καµινάδα εξαερισµού, αν διατίθεται, προς την ξηρά. Η έκπλυση θα συνεχίζεται µέχρι το απαιτούµενο σηµείο δρόσου ή µέχρις ότου επιτευχθεί η απαιτούµενη συγκέντρωση ατµών φορτίου ή οξυγόνου. Το αδρανές αέριο (ή άζωτο) πρέπει τότε να αντικατασταθεί από ατµό του επόµενου φορτίου (βλ. § 4.6.3).

β) Έκπλυση µε ατµούς του επόµενου φορτίου. Αν τα δύο φορτία είναι συµβιβαστά (αναφορικά µε τη χηµική αντίδραση και τις απαιτήσεις του

φορτωτή), ο ατµός του προηγούµενου φορτίου δυνατόν να εκπλυθεί απευθείας από ατµό του επόµενου φορτίου από δεξαµενές, που υπάρχουν στο πλοίο ή από την ξηρά (βλ. § 4.6.3). Αν η έκπλυση

50

γίνεται σε λιµάνι, οι εκδιωκόµενοι ατµοί θα κατευθύνονται προς την ξηρά, για ασφαλή διάθεση, προς εξαεριστικό ή καµινάδα πυρσού ή για χρησιµοποίηση στην εγκατάσταση της ξηράς. Ο εξαερισµός προς την ατµόσφαιρα πρέπει να αποφεύγεται, αλλά αν αυτό είναι αναπόφευκτο, τότε πρέπει να εφαρµόζονται αυστηρά οι τοπικοί κανονισµοί. Η έκπλυση εκτελείται κατά τον καταλληλότερο τρόπο (βλ. § 4.6.4), µέχρι που να επιτευχθούν αποδεκτές συνθήκες για το επόµενο φορτίο.

4.14.3 Πλύση µε νερό µετά από εκφόρτωση φορτίου αµµωνίας.

Πολλές φορές είναι πρακτικά αδύνατη και δαπανηρή η αποµάκρυνση όλων των ιχνών της αµµωνίας µόνο µε έκπλυση µε ατµό. Κανονικά οι ατµοί της αµµωνίας αποµακρύνονται από τις δεξαµενές στο ταξίδι µε έκπλυση τους µε µεγάλες ποσότητες αέρα και στη συνέχεια εξαερισµό προς την ατµόσφαιρα. Το αδρανές αέριο του πλοίου πρέπει να χρησιµοποιηθεί µόνο, όταν η συγκέντρωση της αµµωνίας είναι κάτω από 100 ppm για την αποφυγή σχηµατισµού καρβαµιδίων (βλ. § 4.6.1). Τα τελευταία ίχνη της αµµωνίας δυνατόν να αποµακρυνθούν µε έκπλυση τους µε νερό. Η αµµωνία είναι πάρα πολύ ευδιάλυτη (ένας όγκος νερού διαλύει µέχρι 1000 όγκους ατµών αµµωνίας) και η εισαγωγή νερού στις δεξαµενές, που περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις αµµωνίας, δυνατόν να προκαλέσει αµέσως συνθήκες επικίνδυνου κενού, εκτός αν υπάρχει ελεύθερη εισαγωγή αέρα. Αν γίνεται έκπλυση µε νερό, πρέπει να εφαρµόζονται τα πιο κάτω προφυλακτικά µέτρα: α) Πριν από την έκπλυση µε νερό όλα τα σκεπάσµατα των ανθρωποθυρίδων των δεξαµενών θα ανοίγονται για την πλήρη είσοδο αέρα και αποφυγή δηµιουργίας καταστάσεως επικίνδυνου κενού. β) Το προσωπικό θα φέρει, όσο αυτό είναι αναγκαίο, τις αναπνευστικές συσκευές και τις

προστατευτικές στολές του. Αν ο ψεκασµός του νερού αρχίζει µε εύκαµπτο σωλήνα δια µέσου µιας ανθρωποθυρίδας και ενώ ακόµη υπάρχει υψηλή συγκέντρωση αµµωνίας στη δεξαµενή, το άτοµο που χειρίζεται τον εύκαµπτο σωλήνα θα πρέπει να είναι κατάλληλα ασφαλισµένο, για να µην τραβηχθεί προς τη δεξαµενή από ορµητική εισροή του αέρα δια µέσου της ανθρωποθυρίδας προς τη δεξαµενή, που προκαλείται από κενό.

γ) Πρέπει να χρησιµοποιείται γλυκό νερό, επειδή το θαλασσινό θα αφήσει επικαθίσεις, που είναι δύσκολο να αποµακρυνθούν, µε αποτέλεσµα να αυξήσουν σηµαντικά το σχηµατισµό σκουριάς πάνω στις χαλύβδινες επιφάνειες.

δ) Οι δεξαµενές δεν θα πλένονται, αν περιέχουν υποβρύχιες αντλίες ακατάλληλες για εµβάπτιση στο νερό. Ακόµη κι αν το νερό δεν είναι επιβλαβές στις αντλίες φορτίου, χωριστές φορητές αντλίες πρέπει κατά προτίµηση να χρησιµοποιούνται για την αποµάκρυνση του απ' τις δεξαµενές µετά την έκπλυση. Αν προτείνεται η χρησιµοποίηση των αντλιών φορτίου, πρέπει να εξετάζεται η πιθανότητα υπερφορτώσεως των κινητήρων τους µε την άντληση του νερού (ειδική πυκνότητα = 1) και θα πρέπει να γίνεται αναδροµή στις οδηγίες των κατασκευαστών. ε) Μετά την απάντληση όσο το δυνατό περισσότερου νερού, κάθε ποσότητα που αποµένει στον πυθµένα της δεξαµενής θα σκουπίζεται και οι δεξαµενές θα ξηραίνονται µε εξαερισµό, πριν κλεισθούν. Αν χρησιµοποιήθηκαν οι αντλίες φορτίου για την άντληση του νερού πλύσεως, τότε πρέπει να ξηρανθούν προσεκτικά µε εξαερισµό και να προστεθεί αντιψυκτικό. Η περίσσεια αντιψυκτικού που συλλέγεται στον πυθµένα της δεξαµενής θα σκουπίζεται, επειδή είναι δυνατόν το αντιψυκτικό αυτό να µην είναι αποδεκτό για το επόµενο φορτίο. στ) Προσοχή θα δίνεται, αν τα εκπλύµατα της αµµωνίας απορρίπτονται εκτός του πλοίου. Αυτό

δυνατόν σε ορισµένες περιοχές να απαγορεύεται. Τα απορριπτόµενα εκπλύµατα αµµωνίας δεν επιτρέπεται να εισέλθουν από τις εισαγωγές θάλασσας στο πλοίο, επειδή η αµµωνία είναι διαβρωτική για τα κράµατα µε βάση το χαλκό που υπάρχουν στο σύστηµα θαλασσινού νερού.

4.15 Απελευθέρωση (απαλλαγή) από αέρια.

Για την απελευθέρωση µιας δεξαµενής φορτίου από τα αέρια, πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω διαδικασίες: α) Αποµακρύνεται κάθε ποσότητα υγρού φορτίου που αποµένει (6λ. § 4.14.1). Η πίεση πρέπει να

εκτονώνεται µε προσοχή. β) Αν η θερµοκρασία της δεξαµενής είναι κοντά στη θερµοκρασία κορεσµού του φορτίου σε

ατµοσφαιρική πίεση, η ατµόσφαιρα της δεξαµενής πρέπει να θερµαίνεται µε κυκλοφορία θερµού αερίου. Αυτό θα βοηθήσει στην εξάτµιση οποιασδήποτε ποσότητας αποµένοντας υγρού (περιλαµβανόµενου και του συµπυκνώµατος στην κατασκευή της δεξαµενής) και θα µειώσει την ποσότητα του απαιτούµενου αδρανούς αερίου (βλ. § 4.6.2).

γ) Έκπλυση των ατµών του φορτίου στο σύστηµα µε αδρανές αέριο (βλ § 4.6). Το στάδιο αυτό

51

κανονικά παραλείπεται κατά την απελευθέρωση από αέρια µετά τη µεταφορά αµµωνίας (βλ. § 4.14.3).

δ) Μετά την αδρανοποίηση του συστήµατος µέχρι µια ασφαλή συγκέντρωση ατµών (βλ. φύλλα στοιχείων), δυνατόν να είναι αναγκαίος ο εξαερισµός του συστήµατος µε αέρα για την εξασφάλιση εισόδου (αέρα), προκειµένου να γίνει επιθεώρηση ή επισκευές. Ο εξαερισµός µε αέρα θα συνεχίζεται, µέχρι που να επιτευχθεί περιεκτικότητα σε οξυγόνο περίπου 21 %. ∆είγµατα σε διάφορες στάθµες θα λαµβάνονται και η δειγµατοληψία θα επαναλαµβάνεται για ορισµένο χρόνο µετά την επίτευξη αποδεκτής συγκεντρώσεως οξυγόνου, για να καταστεί δυνατή η ανάµιξη των θυλάκων αδρανούς αερίου µε τον αέρα και να ανιχνευθεί η ενδεχόµενη µείωση της περιεκτικότητας σε οξυγόνο πριν από την είσοδο στις δεξαµενές. Όταν µία δεξαµενή και οι συνδεµένες µε αυτή σωληνώσεις έχουν πιστοποιηθεί ως ελεύθερες από αέρια, τότε είναι δυνατόν να γίνουν εργασίες συντηρήσεως. Τα προφυλακτικά µέτρα που δίνονται στις § 3.5 και 6.3 και στα παραρτήµατα 5 και 6 πρέπει να εφαρµόζονται.

4.16 Εξαερισµός στη θάλασσα ή στο λιµάνι.

Εξαερισµός είναι δυνατόν να πραγµατοποιηθεί στη θάλασσα ή, αν επιτρέπεται, στο λιµάνι. Η γρήγορη διασκόρπιση και αραίωση των τοξικών ή εύφλεκτων ατµών φορτίου, που εξαερίζονται προς την ατµόσφαιρα, είναι βασική για την ασφάλεια. Το κρίσιµο στάδιο είναι εκείνο της διασποράς των υψηλών συγκεντρώσεων ατµού, που δυνατόν να

εξαερίζονται κατά τη διάρκεια των εργασιών φορτώσεως ή απελευθερώσεως από αέρια. Αυτοί οι ατµοί είναι ανάγκη να αραιωθούν µερικές φορές, για να φθάσουν σε συγκέντρωση κάτω από

το κατώτερο όριο αναφλέξεως, και ακόµη µεγαλύτερη αραίωση ίσως είναι αναγκαία, αν η εισπνοή τους είναι δυνατόν να δηµιουργήσει κίνδυνο για το προσωπικό. Ακόµη, η πυκνότητα του µίγµατος ατµού που διαφεύγει δυνατόν να είναι πολύ µεγαλύτερη από εκείνη του αέρα και συνεπώς το µίγµα του ατµού θα τείνει να κατακαθίσει και να σχηµατισθεί στρώµα αερίου στο κατάστρωµα. Η ταχύτητα του ανέµου παίζει σπουδαίο ρόλο στη διασπορά του ατµού. Ίσως είναι αναγκαίο ακόµη και να διακοπούν οι εργασίες λόγω των καιρικών συνθηκών (βλ. § 2.8.1). Η διεύθυνση του ανέµου σε σχέση µε την πορεία του πλοίου αποτελεί επίσης σπουδαίο παράγοντα. Στρόβιλοι ρευµάτων µε υψηλότερες συγκεντρώσεις αερίου δυνατόν να σχηµατισθούν σε υπήνεµα σηµεία των υπερκατασκευών. Η ταχύτητα και η πορεία του πλοίου πρέπει να εναλλάσσονται έτσι, ώστε να διασπείρεται ο ατµός του φορτίου µακριά από το πλοίο και στη διεύθυνση πίσω από αυτό. Οι ψυχροί ατµοί φορτίου θα παγώνουν την υγρασία, που περιέχεται στον αέρα του συστήµατος

εξαερισµού πριν από αυτόν και πλησίον των εξαγωγών εξαερισµού. Συνεπώς πρέπει να δίνεται προσοχή στο πάγωµα των εξαγωγών εξαερισµού. Ο ατµός που εκτοπίζεται από τις δεξαµενές φορτίου κατά τη φόρτωση, είτε θα επιστρέφει στην ξηρά είτε, αν είναι δυνατόν, συµπυκνούµενος θα διοχετεύεται στις δεξαµενές. Σε πλοία που σχεδιάζονται για τη µεταφορά διαλυτών τοξικών αερίων (π.χ. αµµωνία) µερικές φορές εγκαθίσταται µια πλυντρίδα για τη µείωση της ποσότητας του εκλυόµενου ατµού. Αν υπάρχει τέτοιο σύστηµα, τότε πρέπει να χρησιµοποιείται.

4.17 Αποθήκευση σε δοχεία στο κατάστρωµα.

Μερικά πλοία διαθέτουν ειδικές δεξαµενές αποθηκεύσεως υγρού φορτίου πάνω στο κατάστρωµα, που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την έκπλυση των δεξαµενών φορτίου κατά το ταξίδι. Συνήθως οι δεξαµενές αυτές είναι δεξαµενές πιέσεως, σχεδιασµένες για να περιέχουν το υγροποιηµένο αέριο σε θερµοκρασία περιβάλλοντος. Οι παρακάτω προφυλάξεις θα λαµβάνονται για τα δοχεία πιέσεως που βρίσκονται στο κατάστρωµα: α) Τα όρια πληρώσεως πρέπει να τηρούνται, ειδικότερα όταν τα δοχεία φορτώνονται µε ψυχρό

υγρό, το οποίο µπορεί να διασταλεί, αν αυξηθεί η θερµοκρασία του περιβάλλοντος, β) ∆εν πρέπει να γίνεται υπέρβαση των περιορισµών της θερµοκρασίας, γ) Στο αποθηκευµένο LPG θα προστίθεται αντιψυκτικό, αν αυτό έχει µολυνθεί µε νερό (επίσης βλ.

§ 1.4.1). Κάθε συσσώρευση νερού περιοδικά θα αποµακρύνεται από το χαµηλότερο σηµείο εξυδατώσεως.

δ) Αν τα δοχεία πληρώνονται, ενώ το πλοίο µεταφέρει διαφορετικό φορτίο στις δεξαµενές φορτίου, τότε θα διαχωρίζονται πλήρως από το σύστηµα του φορτίου µε αποµάκρυνση των σχετικών κινητών τµηµάτων σωληνώσεων, για την αποφυγή µολύνσεως του φορτίου,

ε) Μερικά φορτία (π.χ. βουταδιένιο) αναχαιτίζονται, για την αποφυγή πολυµερισµού, και η ενεργότητα του αναχαιτιστή θα υπόκειται σε χρονικούς περιορισµούς. Πρέπει να λαµβάνονται από το φορτωτή πληροφορίες σχετικά µε τα χρονικά όρια αποθηκεύσεως σε θερµοκρασία

52

περιβάλλοντος και να τηρούνται. στ) Για απελευθέρωση από αέρια και πρόσβαση πρέπει να τηρούνται τα προφυλακτικά µέτρα που

δίνονται στις § 4.15 και 6.3. Όταν δεν χρησιµοποιούνται οι δεξαµενές αποθηκεύσεως, πρέπει να ελευθερώνονται από τα αέρια και κατά προτίµηση να πληρώνονται µε καθαρό ξηρό αδρανές αέριο (για πρόληψη διαβρώσεως). Οι δεξαµενές αυτές πρέπει να είναι πλήρως διαχωρισµένες από το σύστηµα φορτίου µε την αποµάκρυνση των σχετικών κινητών τµηµάτων σωληνώσεων και την τοποθέτηση τυφλών φλαντζών.

4.18 ∆ειγµατοληψία.

Από το φορτίο συνήθως λαµβάνονται δείγµατα από το προσωπικό των φορτωτών ή των παραληπτών ή από εξουσιοδοτηµένους επιθεωρητές. Ο υπεύθυνος αξιωµατικός πρέπει οπωσδήποτε να είναι παρών, όταν γίνεται δειγµατοληψία, για να εξασφαλίσει ότι τα δείγµατα λαµβάνονται από τα σωστά δειγµατοληπτικά σηµεία και ότι η δειγµατοληψία πραγµατοποιείται κατά ορθό και ασφαλή τρόπο. Ο ίδιος επίσης πρέπει να προβαίνει σε κατάλληλη καταγραφή των δειγµάτων που λήφθηκαν, επειδή τα δείγµατα αυτά δυνατόν στη συνέχεια να είναι σηµαντικής αξίας. Καλό είναι ο αξιωµατικός να απαιτεί όπως τα δείγµατα, που πρόκειται να ληφθούν από τις συνδέσεις ξηράς, ληφθούν κατά την έναρξη της φορτώσεως, για τη διαφύλαξη έναντι δυνατής µολύνσεως των γραµµών µεταφοράς της ξηράς.

4.18.1 ∆είγµατα υγρού.

Οι παρακάτω προφυλάξεις θα τηρούνται κατά τη δειγµατοληψία υγρού φορτίου ή ατµών. α) Το δοχείο του δείγµατος θα πρέπει να είναι πλήρως καθαρό και το υλικό του συµβιβαστό µε το

φορτίο, από το οποίο πρόκειται να γίνει δειγµατοληψία, και ικανό να αντέχει στις προβλεπόµενες ακραίες θερµοκρασίες και πιέσεις.

β) Τα δοχεία δειγµατοληψίας θα εκπλύνονται µε καθαρό άζωτο, πριν χρησιµοποιηθούν για τη δειγµατοληψία εύφλεκτων φορτίων.

γ) Αν το δείγµα πρόκειται να είναι αντιπροσωπευτικό, το δοχείο του πρέπει να εκπλυθεί πλήρως µε φορτίο από τη σύνδεση της δειγµατοληψίας. Αρκετό φορτίο πρέπει να διέλθει δια µέσου του δοχείου, για να το κρυώσει στη θερµοκρασία του υγρού. Αν το φορτίο είναι µίγµα (αυτή είναι πιο συνηθισµένη περίπτωση), τα πιο ευεξάτµιστα συστατικά θα εξατµίζονται πιο γρήγορα από τα βαρύτερα κλάσµατα, όσο το δοχείο ψύχεται. Αυτό θα αφήσει το δείγµα µε πιο υψηλή συγκέντρωση του βαρέος κλάσµατος από εκείνη, που αυτό έχει στο φορτίο, και έτσι το δείγµα δεν θα είναι αντιπροσωπευτικό. Αντίθετη ενέργεια: Τα δοχεία δειγµατοληψίας θα στρέφονται µε τη βαλβίδα εξαερισµού προς τα κάτω κατά τη διάρκεια της ψύξεως, για την αποστράγγιση του υγρού που λήφθηκε πρώτο. Για τον ίδιο λόγο δείγµατα από τον πυθµένα των δεξαµενών φορτίου κατά την αρχή ή µόλις µετά τη φόρτωση δυνατόν να µην είναι αντιπροσωπευτικά. Συνιστάται το φορτίο να κυκλοφορεί µε τη χρησιµοποίηση της αντλίας φορτίου, αν είναι δυνατόν, πριν από τη λήψη δειγµάτων από τον πυθµένα.

δ) Είναι επιτακτική ανάγκη να αφήνεται επαρκής κενός χώρος ή χώρος ατµού στο δοχείο δειγµατοληψίας, για να επιτρέπει τη διαστολή του υγρού, που θα συµβεί, αν αυξηθεί η θερµοκρασία του περιβάλλοντος. Ο κενός χώρος επιτυγχάνεται µε γεµάτο το δοχείο δειγµατο-ληψίας και όρθιο, µετά την αποσύνδεση του από τη σύνδεση και µε χύσιµο λίγου υγρού µε στιγµιαίο άνοιγµα της βαλβίδας του πυθµένα.

ε) Αν το δοχείο δειγµατοληψίας δεν είναι ελεύθερο από ατµούς φορτίου, αυτό δεν θα αποθηκεύε-ται σε χώρο που δεν εξαερίζεται.

στ) Γάντια, µατογυάλια και προστατευτικές στολές, αν απαιτούνται, πρέπει να φέρονται, όταν γίνεται δειγµατοληψία κρύων φορτίων.

ζ) Αν το φορτίο είναι τοξικό, µια κατάλληλη αναπνευστική συσκευή ή κατά προτίµηση µια αυτόνοµη αναπνευστική συσκευή πρέπει να φέρεται. Αν η δειγµατοληψία γίνεται σε κλειστό χώρο, µια αναπνευστική συσκευή (µάσκα) είναι κατάλληλη λόγω της πιθανότητας ασφυξίας και εποµένως µια αναπνευστική συσκευή µε χορήγηση αέρα είναι αναγκαία.

η) Αν χρησιµοποιείται ηλεκτρικός εξοπλισµός κατά τη λήψη των δειγµάτων, αυτός πρέπει να είναι πιστοποιηµένα ασφαλούς τύπου.

4.18.2 ∆είγµατα ατµού.

α) Οι προφυλάξεις που δίνονται στην § 4.18.1(α), (β), (γ), (δ), (ε) και (στ), πρέπει να τηρούνται, όταν λαµβάνεται δείγµα ατµού φορτίου ή αδρανούς αερίου,

β) Μερικές φορές χρησιµοποιούνται πλαστικές σακκούλες δειγµατοληψίας, για τη συγκέντρωση

53

δειγµάτων ατµού. Αυτές πρέπει να χρησιµοποιούνται προσεκτικά. Ποτέ να µην χρησιµοποιούνται για υγρά δείγµατα και πάντοτε να εκπλύνονται µετά τη χρήση.

4.19 ∆εξαµενισµός και περίοδοι επισκευών (παροπλισµοί).

Πρέπει να αποτελεί τελική ευθύνη του πλοιάρχου ότι οι εργασίες επισκευής εκτελούνται πάντοτε µε ασφάλεια. Το προσωπικό του πλοίου πρέπει να είναι πολύ εξοικειωµένο µε το πλοίο. Αυτό πρέπει να

παρακολουθεί όλες τις δραστηριότητες και να ενηµερώνει αρµοδίως (ειδικά για κάθε εργασία στο σύστηµα φορτίου). Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για τη διατήρηση της ασφαλείας του πλοίου και όλων εκείνων που βρίσκονται σε αυτό κατά το δεξαµενισµό και µετά από αυτόν. Το παράρτηµα 4 περιγράφει τις ειδικές προφυλάξεις, που πρέπει να τηρούνται κατά τη διάρκεια του δεξαµενισµού και των περιόδων των επισκευών ή παροπλισµού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

ΦΟΡΤΙΟΥ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ


Το µεγαλύτερο µέρος του εξοπλισµού του συστήµατος φορτίου στα υγραερίβφόρα πλοία κατασκευάζεται µε ακρίβεια. Αυτό εξαρτάται από τη σωστή συναρµολόγηση και συντήρηση των ανοχών της σχεδιάσεως για ασφαλή λειτουργία. Ο εξοπλισµός πρέπει να λειτουργεί σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και του πλοιοκτήτη, καθώς και µε τις ιδιότητες του φορτίου. Ο εξοπλισµός ποτέ δεν πρέπει να λειτουργεί πέρα από τα προδιαγραφόµενα γι' αυτόν όρια. Γενικές προφυλάξεις λειτουργίας και συντηρήσεως περιγράφονται στο κεφάλαιο αυτό. Οι προφυλάξεις για µεµονωµένους τύπους εξοπλισµού και οργάνων αναφέρονται στα παραρτήµατα 5, 6 και 7.

5.2 Λειτουργικές προφυλάξεις.

5.2.1 Συντήρηση.

Κάθε έλλειψη µπορεί να χειροτερεύσει τη λειτουργία και να εµφανίσει κίνδυνο για το προσωπικό, τον εξοπλισµό ή το πλοίο. Ο εξοπλισµός πρέπει να συντηρείται προσεκτικά. Γι' αυτό πρέπει να εφαρµόζονται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Όλες οι εργασίες συντηρήσεως θα γίνονται προσεκτικά και θα αναλαµβάνονται από προσωπικό, που είναι εξοικειωµένο µε τον εξοπλισµό. Οι οδηγίες του κατασκευαστή πρέπει να τηρούνται.

β) Αν ο εξοπλισµός εκτέθηκε εσωτερικά στο φορτίο, υγρό ή ατµό, όλοι οι τοξικοί ή εύφλεκτοι ατµοί θα αποστραγγίζονται και θα εκπλύνονται πλήρως πριν από την αποσυναρµολόγηση του εξοπλισµού. Αν ο εσωτερικός όγκος είναι σηµαντικός, το αδρανές αέριο θα εκπλύνεται µε αέρα για την πρόληψη του κινδύνου ασφυξίας για το προσωπικό (βλ. § 1.3.2 και κεφάλαιο 6).

γ) Ουδεµία αποσυναρµολόγηση θα αρχίζει, µέχρις ότου ο σχετικός εξοπλισµός αποσυµπιεσθεί και υπάρξει πλήρης ενηµέρωση για την εσωτερική κατασκευή και τις λεπτοµέρειες συναρµολογή-σεως. Συνδυασµένοι έλεγχοι θα αποδεικνύουν ότι αυτός είναι εκτός λειτουργίας και η κατάσταση θα σηµειώνεται επαρκώς για τις επόµενες βάρδιες.

δ) Όλες οι σωληνώσεις, αισθητήριες και ελέγχου, θα είναι αδιάβροχες έναντι διαρροής, ειδικά αν το σύστηµα λειτουργεί υπό κενό.

ε) Όλα τα εφεδρικά που χρησιµοποιούνται θα είναι συµβιβαστά µε τα φορτία, στα οποία δυνατόν αυτά να εκτεθούν, και θα είναι κατάλληλα για τις θερµοκρασίες και πιέσεις σχεδιάσεως του συστήµατος,

στ) Κατά τη διάρκεια της επανασυναρµολογήσεως των εσωτερικών τµηµάτων ενός συστήµατος, όλοι οι κοχλίες, τα περικόχλια και τα λοιπά εξαρτήµατα θα ελέγχονται και θα στερεώνονται κατάλληλα στη θέση τους.

ζ) Όλα τα εφεδρικά που χρησιµοποιούνται για τη βαθµονόµηση του εξοπλισµού θα είναι ακριβή. Η σύσταση και η συγκέντρωση κάθε δείγµατος αερίου, που χρησιµοποιείται για βαθµονόµηση, θα είναι ακριβώς γνωστή. Η βαθµονόµηση θα καταχωρείται πάνω ή κοντά στη συσκευή,

η) Όλες οι εργασίες συντηρήσεως θα καταχωρούνται, θ) Αν η συντήρηση περιλαµβάνει θερµή εργασία, πρέπει να εξετάζεται η πιθανή αναγκαιότητα για

την εν συνεχεία εξοµάλυνση των τάσεων (ανόπτηση), πριν η σχετική εργασία αναληφθεί. Ειδικά για τον εξοπλισµό του φορτίου πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις για θερµές εργασίες που αναφέρονται στην § 3.5.4.

ι) Οι ύποπτες διαρροές από τις σωληνώσεις και τον εξοπλισµό πρέπει να διερευνούνται µε ασφαλή µέσα, όπως φορητούς ανιχνευτές αερίου ή σαπουνόνερο και ποτέ γυµνό φως.

55

5.2.2 Ενέργειες σε περίπτωση ελαττώµατος.

Οι παρακάτω ενέργειες πρέπει να αναλαµβάνονται, αν αποκαλυφθεί ένα ελάττωµα: α) Ο υπεύθυνος αξιωµατικός και όλο το προσωπικό που εµπλέκεται πρέπει να ενηµερωθούν για τη

φύση του ελαττώµατος. β) Κατάλληλη εγγραφή θα γίνεται στο ηµερολόγιο, γ) Το ελάττωµα πρέπει να αποκαθίσταται το ταχύτερο δυνατό, δ) Ένα εφεδρικό ή διπλό σύστηµα πρέπει να ενεργοποιείται. Αυτό δυνατόν να απαιτεί χειροκίνητη

λειτουργία. Αν ο εξοπλισµός προσωρινά αργεί, είναι βασικό οι σχετικοί έλεγχοι να τον καθιστούν αδρανή. Τα στοιχεία τα σχετικά µε την κατάσταση θα µεταβιβάζονται επαρκώς στις επόµενες φυλακές,

ε) Όλα τα αισθητήρια και οι σωληνώσεις ελέγχου του εξοπλισµού, που έχει υποστεί βλάβη, θα αποµονώνονται για την αποφυγή διαρροής ή κακής λειτουργίας του υπόλοιπου εξοπλισµού,

στ) Προσοχή είναι αναγκαία κατά τη δοκιµή κυκλωµάτων µε εξοπλισµό δοκιµής υψηλής τάσεως. Τα χαµηλής τάσεως κυκλώµατα δυνατόν να υποστούν µόνιµη βλάβη και ακόµη δυνατόν να προκληθούν σπινθήρες,

ζ) Αν οποιοσδήποτε συναγερµός λειτουργεί, είναι αναγκαία η άµµεση διερεύνηση και η λήψη των κατάλληλων µέτρων.

5.3 Εγκατάσταση και προφυλακτικός εξοπλισµός

Ο εξοπλισµός πρέπει να λειτουργεί σύµφωνα µε τις οδηγίες για το συγκεκριµένο πλοίο, τις οδηγίες του κατασκευαστή και τις ιδιότητες του φορτίου, που περιγράφονται στο κεφάλαιο 1. Πρέπει να γίνονται καταχωρήσεις στο ηµερολόγιο του εξοπλισµού. Γενικές προφυλάξεις παρέχονται παρακάτω, καθώς και παραπέρα προφυλάξεις για µεµονωµένους τύπους εξοπλισµού αναφέρονται στα παραρτή-µατα 5, 6 και 7.

5.3.1 Αντλίες.

Οι αντλίες του πλοίου πρέπει να χρησιµοποιούνται και να συντηρούνται µε προσοχή. Πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω προφυλάξεις:

α) Πριν από την εκκίνηση, ελέγχεται, αν είναι δυνατόν χειροκίνητα, αν η αντλία περιστρέφεται ελεύθερα και προστίθεται, αν χρειάζεται, ποσότητα αντιψυκτικού (βλ. § 1.4.1). Αν η αντλία είναι υποβρύχιου τύπου, ελέγχεται η ηλεκτρική αντίσταση.

β) Το ξεκίνηµα γίνεται σύµφωνα µε τις οδηγίες. Ειδική προσοχή δίνεται στην πλήρωση της αντλίας, στη ρύθµιση της βάνας καταθλίψεως και στο τι πρέπει να γίνει, αν η αντλία ξεπιάσει στην αρχή της λειτουργίας,

γ) Κατά την περιστροφή της αντλίας οι βάνες θα ανοίγονται αργά, το αέριο εκπλύσεως θα εξαερίζεται, η σπηλαίωση (ξέπιασµα) πρέπει να αποφευχθεί και η πίεση (-εις) καταθλίψεως θα κρατηθεί πάνω από την πίεση της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών µε στραγγαλισµό, για την αποφυγή λειτουργίας υπό κενό. Αν η πίεση της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών είναι πολύ υψηλή, ορισµένες βάνες πρέπει να κρατηθούν µάλλον παρά καθεµία να στραγγαλισθεί. ∆ιαφορετικά θα υπάρξει θέρµανση του φορτίου.

δ) Πλησιάζοντας προς το τέλος της αντλήσεως, τα επιστόµια καταθλίψεως θα στραγγαλίζονται. Για τη διατήρηση της αναρροφήσεως και τη βελτίωση της αποστραγγίσεως πρέπει να εφαρµόζονται οι οδηγίες του κατασκευαστή,

ε) Κατά τη διάρκεια της συντηρήσεως ειδικότερη προσοχή θα δίνεται στη διατήρηση της καθαριότητας των φίλτρων και στην κατάσταση των στεγανωτικών µέσων των τριβέων και των υπό πίεση δικτύων.

5.3.2 Συµπιεστές.

Συµπιεστές χρησιµοποιούνται στα συστήµατα του φορτίου για τη συµπίεση των ατµών, προκειµένου αυτοί να συµπυκνωθούν, ή στην περίπτωση του LNG για να προωθηθούν στο µηχανοστάσιο. Οι συµπιεστές υφίστανται συχνά βλάβες, π.χ. από το υγρό που συµπυκνώθηκε στους κυλίνδρους, τους άξονες ή τους διαχωριστήρες. Πρέπει να εφαρµόζονται τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα:

α) Πριν από την εκκίνηση διαπιστώνεται ότι δεν έχει συµπυκνωθεί υγρό στη µηχανή, τα συστήµατα θερµάνσεως λειτουργούν, όπως απαιτείται, τα φίλτρα είναι καθαρά και οι διακόπτες είναι σωστά ρυθµισµένοι,

β) Όταν αρχίζουν να εργάζονται οι βάνες αναρροφήσεως, ανοίγουν σιγά για την αποφυγή εισόδου

56

υγρού. Το λιπαντέλαιο διατηρείται καθαρό και οι διαχωριστήρες εργάζονται αποτελεσµατικά. Γίνεται έλεγχος για ενδείξεις διαρροής, ειδικά στην πλευρά της καταθλίψεως, και παρακολου-θούνται οι πιέσεις. Όταν αυτές είναι υψηλότερες από εκείνες που αναµένονται, αυτό ενδεχοµένως να οφείλεται σε αέρια, που δεν είναι δυνατόν να συµπυκνωθούν ή σε φράξιµο των γραµµών καταθλίψεως: π.χ. κολληµένος ο δείκτης στάθµης, σχηµατισµός πάγου στο επιστόµιο εκτονώσεως.

γ) Μετά τη διακοπή της λειτουργίας και όταν γίνεται αλλαγή φορτίων, είναι αναγκαία η αλλαγή του λιπαντελαίου (π.χ. µετά από φορτία αµµωνίας, βουταδιένιου ή βινυλοχλωρίδιου). Οι ψύκτες λιπαντελαίου, τα φίλτρα, οι διαχωριστήρες κλπ. θα ελέγχονται για την καθαρότητα τους, µετά από τη µεταφορά βουταδιένιου. Ίσως να είναι αναγκαία η αλλαγή εµβόλων πριν από τη χρησιµοποίηση για ορισµένα φορτία.

δ) Κατά τη διάρκεια της συντηρήσεως ειδικότερη προσοχή θα δίνεται στους διακόπτες, τους στυπιοθλίπτες των φρακτών, τις σαλαµάστρες των αξόνων, τα φίλτρα αναρροφήσεως (για την πρόληψη βλάβης και για το γεγονός ότι το φράξιµο µειώνει την απόδοση) και σε όλες τις φλάντζες συνδέσεως των σωληνώσεων.

5.3.3 Εναλλάκτες θερµότητας.

Εναλλάκτες θερµότητας δυνατόν να χρησιµοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, όπως για συµπύ-κνωση και επανυγροποίηση ατµών φορτίου, εξάτµιση υγρού φορτίου, τυρβώδη θέρµανση, εσωτερική ψύξη και ξήρανση. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εφαρµόζονται οι οδηγίες, αναφορικά µε την επαλληλία εισαγωγής των φάσεων θερµό και ψυχρό και τις σχετικές πιέσεις κάθε φάσεως. Ο εξοπλισµός πρέπει να διατηρείται καθαρός από κάθε ρύπανση. Οι εξατµιστές φορτίου που θερµαίνονται µε θαλασσινό νερό θα πρέπει να λειτουργούν µε προσοχή, ειδικά αν το φορτίο βρίσκεται σε χαµηλή θερµοκρασία. Η τροφοδότηση µε θαλασσινό νερό πρώτα θα σταθεροποιείται και η παροχή του υγρού φορτίου θα ρυθµίζεται µε προσοχή για την αποφυγή πήξεως του νερού, που µπορεί να προκαλέσει φράξιµο του εξοπλισµού και βλάβη.

5.3.4 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός.

Η σχεδίαση και η εγκατάσταση του µόνιµου ηλεκτρολογικού εξοπλισµού στην περιοχή φορτίου υπόκειται σε αυστηρούς κανονισµούς για την πρόληψη πυρκαϊών ή εκρήξεων. Είναι βασική η διατήρηση αυτής της σχεδιάσεως ασφαλείας. Φορητός ηλεκτρολογικός εξοπλισµός, που δεν έχει πιστοποιητικό ασφαλείας, δεν θα λαµβάνεται πουθενά, όπου είναι δυνατόν να υπάρξουν ατµοί φορτίου (βλ. § 3.5.2). Οι παρακάτω προφυλάξεις συντηρήσεως θα εφαρµόζονται: α) Ο εξοπλισµός θα απο-ενεργοποείται και θα αποµονώνεται, πριν αναληφθούν εργασίες συντηρή-

σεως. β) Εξοπλισµός δοκιµής υψηλής τάσεως θα χρησιµοποιείται µόνο σε κυκλώµατα που αντέχουν σ' αυτόν και ποτέ σε εσωτερικά ασφαλή κυκλώµατα. Κυκλώµατα χαµηλής τάσεως δυνατόν να υποστούν µόνιµη βλάβη και ίσως να προκληθούν σπινθήρες, γ) Αν υπάρχει συµπύκνωση σε ορισµένες συσκευές, αυτές πρέπει να αποµονωθούν, να ανοιχθούν

και να ξηρανθούν και όχι να σφραγισθούν αµέσως. δ) Κατά την επανασυναρµολόγηση τα καλώδια στα σηµεία που διαπερνούν θα εφοδιάζονται µε

κατάλληλα στεγανωτικά (όχι γεµισµένους σωλήνες ή στόκο) και όλοι οι κοχλίες κλπ. θα αντικαθίστανται.

5.3.5 Συστήµατα ελέγχου και προειδοποιήσεως (συναγερµού).

Τα συστήµατα φορτίου του υγραεριοφόρου πλοίου συχνά είναι πολύπλοκα, µε αρκετά συστήµατα ελέγχου και διακοπής που ρυθµίζονται από µακριά. Είναι βασικό τα πιο πάνω συστήµατα ελέγχου να διατηρούνται σε καλή λειτουργική κατάσταση. Όλα τα συστήµατα ελέγχου πρέπει να επιθεωρούνται τακτικά, ειδικά τα συστήµατα διακοπής, και να

γίνονται οι αναγκαίες ρυθµίσεις. Ο εξοπλισµός θα είναι σε θερµοκρασία λειτουργίας, όταν γίνονται οι ρυθµίσεις αυτές. Τα υγρά ελέγχου πρέπει να διατηρούνται καθαρά, ξηρά και χωρίς προσµίξεις, καθώς επίσης και να συµπληρώνονται, αν αυτό απαιτείται. Τα φίλτρα των συστηµάτων αυτών πρέπει να διατηρούνται καθαρά. Τα υγρά ελέγχου (υδραυλικά) θα αποστραγγίζονται, µόνο όταν αυτό είναι απόλυτα αναγκαίο. Αν

πρόκειται να χρησιµοποιηθεί διαφορετικό υγρό, πρέπει να διασφαλισθεί ότι αυτό είναι συµβιβαστό µε το παρέµβυσµα και τα υλικά του εξωτερικού περιβλήµατος.

57

5.3.6 Όργανα.

Ο χειρισµός των οργάνων πρέπει να γίνεται µε µεγάλη προσοχή. Η ζωή του προσωπικού και η ασφάλεια του πλοίου συχνά εξαρτώνται από τις αποφάσεις, που βασίζονται στις αναγνώσεις από λεπτά και ευαίσθητα όργανα. Ειδικότερα πρέπει να εφαρµόζονται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Οι οδηγίες των κατασκευαστών πρέπει να µελετώνται προσεκτικά, πριν από τη χρήση ή

βαθµονόµηση, και οι συστάσεις για την προετοιµασία πρέπει να εφαρµόζονται όσο το δυνατόν αυστηρότερα.

β) Τα όργανα θα χρησιµοποιούνται µόνο για το σκοπό, για τον οποίο αυτά προορίζονται, πρέπει δε να τηρούνται καταγραφές των αναγνώσεων τους.

γ) Σχετικά µε τις γραφίδες των καταγραφέων, πρέπει να λαµβάνεται ειδική πρόνοια, για να διασφαλισθεί ότι έχει τοποθετηθεί ρόλος χαρτιού και ότι η τροφοδότηση της µελάνης είναι επαρκής.

δ) Του εξοπλισµού (όργανα), που λειτουργεί µε χηµική απορρόφηση ή αντίδραση, οι σωληνίσκοι ή τα υγρά έχουν περιορισµένη διάρκεια ζωής και συνεπώς πρέπει να γίνεται αντικατάσταση, πριν ξεπερασθεί το όριο ζωής τους. ∆ιαφορετικά οι αναγνώσεις δεν θα είναι αξιόπιστες.

ε) Ο εξοπλισµός θα βαθµονοµείται τόσο συχνά όσο αυτό είναι αναγκαίο (οι αναγνώσεις του εξοπλισµού ανιχνεύσεως αερίων Ν. Β. δυνατό να παρεκκλίνουν ακόµα και κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο). Ο εξοπλισµός βαθµονοµήσεως πρέπει να είναι ακριβής και καλής ποιότητας, παροχές δειγµάτων αερίου βαθµονοµήσεως πρέπει να είναι πάντοτε διαθέσιµες και να συµπληρώνονται συχνά. Τα σηµεία µηδενισµού, αν είναι αναγκαίο, θα ελέγχονται και θα ρυθµίζονται και ο εξοπλισµός τότε θα βαθµονοµείται σε ολόκληρη την κλίµακα λειτουργίας του. Η βαθµονόµηση ή ο λεπτοµερής έλεγχος θα καταχωρείται πάνω ή κοντά στο όργανο.

5.3.7 Επιστόµια (βάνες).

Τα επιστόµια που χρησιµοποιούνται στα υγραεριοφόρα διαφέρουν στις λεπτοµέρειες από εκείνα που χρησιµοποιούνται στα λοιπά δεξαµενόπλοια, λόγω της κλίµακας των θερµοκρασιών και πιέσεων, στις οποίες αυτά εργάζονται. Είναι θεµελιώδες να συντηρούνται τα επιστόµια κατά τρόπο, που να µη διαρρέουν και που να λειτουργούν κατάλληλα. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να εφαρµόζονται: α) Τα επιστόµια θα ρυθµίζονται σωστά πριν από την έναρξη των εργασιών στο φορτίο. Πρέπει επίσης να λειτουργούν κατά τη διάρκεια της ψύξεως για να υπάρξει βεβαιότητα ότι είναι ελεύθερα και, αν χρειάζεται, θα προστίθεται αντιψυκτικό (βλ. § 1.4.1).

β) Κατά τη διάρκεια των εργασιών, τα βάκτρα θα καθαρίζονται από τον πάγο και τα χειροκίνητα επιστόµια θα στρέφονται αργά, για την αποφυγή δηµιουργίας αντιθλίψεως. Κατά το χειρισµό ψυχρών βάκτρων, βολάν κλπ. θα χρησιµοποιούνται προστατευτικά γάντια.

γ) Όταν γίνεται αλλαγή δεξαµενών κατά τη διάρκεια της φορτώσεως, το επιστόµιο προς τη δεξαµενή, που πρόκειται να αρχίσει να γεµίζει, θα ανοίγεται, πριν κλεισθεί το αντίστοιχο προς τη δεξαµενή που σχεδόν γέµισε.

δ) Κατά τη διάρκεια της συντηρήσεως ο στυπιοθλίπτης του επιστοµίου πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά. ,

5.3.5 Συστήµατα εξαερισµού του φορτίου.

Συστήµατα εξαερισµού του φορτίου εγκαθίστανται για τη διάθεση των ατµών "του φορτίου από τις δεξαµενές και του υγρού που παρέµεινε στις σωληνώσεις. Είναι βασικό τα συστήµατα αυτά να διατηρούνται καθαρά. ∆ιαφορετικά υπάρχει κίνδυνος υπερπιέσεως και βλάβης τους. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να εφαρµόζονται: α) Αν τα ανακουφιστικά επιστόµια έχουν πολλαπλές ρυθµίσεις, η ρύθµιση πρέπει να γίνεται

σύµφωνα µε τις οδηγίες και να καταχωρείται (βλ. § 4.8). β) Τα συστήµατα εξαερισµού θα διατηρούνται καθαρά. Το νερό πρέπει να αποστραγγίζεται τακτικά από τους ατµαγωγούς και τα ανακουφιστικά επιστόµια και οι κρουνοί εξυδατώσεως θα κρατούνται κλειστοί, όταν δεν χρησιµοποιούνται. ∆ιαφορετικά, υγρό στην πλευρά της καταθλί-ψεως των ανακουφιστικών επιστοµίων δυνατόν να συµπιεσθεί προς το κατάστρωµα, όταν το επιστόµιο λειτουργεί.

γ) Τα πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών, αν υπάρχουν, πρέπει να είναι καθαρά και σε καλή κατάσταση και να µην βάφονται. Αν υπάρχουν καλύµµατα των πλεγµάτων, πρέπει αυτά να µπορούν να κινούνται ελεύθερα.

58

5.3.9 Εξαρτήµατα διαστολής/συστολής.

Τα συστήµατα φορτίου όλων των υγραεριοφόρων υπόκεινται σε µεταβολές της θερµοκρασίας και συνεπώς πρέπει να υφίστανται ορισµένα µέσα, τα οποία θα δέχονται τη διαστολή και τη συστολή. Είναι βασικό τα µέσα αυτά να εργάζονται κατάλληλα. ∆ιαφορετικά, τµήµατα των συστηµάτων δυνατόν να. υπερκαταπονηθούν και να σηµειωθεί βλάβη. Τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα πρέπει να εφαρµόζονται: α) Τα ολισθαίνοντα στηρίγµατα θα διατηρούνται ελεύθερα. β) Τα εξαρτήµατα θα προστατεύονται από πάγωµα. γ) Έλεγχος θα γίνεται σχετικά, τόσο στους σφιγκτήρες εκείνους που πρέπει να είναι στη θέση τους όσο και σε όποιους άλλους έχουν αφαιρεθεί.

δ) Η κατάσταση των αναστολέων διαστολής θα ελέγχεται. Οι αναστολείς αυτοί θα προστατεύονται, για να µην υποστούν µηχανική βλάβη.

5.3.10 Σωληνώσεις φορτίου.

Οι σωληνώσεις υγρού και ατµών είναι δυνατόν να µπερδευθούν κατά τρόπο που να είναι δύσκολο να διακρίνονται. Έτσι είναι σηµαντικό οι ρυθµίσεις των επιστοµίων κλπ. να ελέγχονται προσεκτικά, πριν από τη χρησιµοποίηση οποιασδήποτε σωληνώσεως. Επίσης οι σωληνώσεις στο τµήµα του συστήµατος φορτίου είναι περισσότερο ευαίσθητες στην αντίθλιψη και στη συγκράτηση νερού (µε συνέπεια την εµφάνιση προβληµάτων πάγου). Τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα πρέπει να εφαρµόζονται: α) Οι σωληνώσεις πρέπει να αποστραγγίζονται από το νερό κλπ. πριν τη χρησιµοποίηση, µε πεπιεσµένο αέρα ή αδρανές αέριο και στη συνέχεια να εξυδατώνονται κατάλληλα. Οι γραµµές θα καθαρίζονται και θα εκπλύνονται για την αποµάκρυνση του φορτίου µετά τη χρήση, β) Οι φλάντζες θα καθαρίζονται (ειδικά για τον πάγο), πριν συνδεθούν τυφλές φλάντζες ή εύκαµπτοι σωλήνες,

γ) Οι γραµµές πρέπει να τοποθετούνται σωστά, πριν από τη χρήση, και η θέση όλων των επιστοµίων, τυφλών κλπ. θα ελέγχεται προσεκτικά,

δ) Προστατευτικά γάντια θα φέρονται από το προσωπικό που χειρίζεται ψυχρές γραµµές ή τυφλές φλάντζες κλπ.

ε) Τα φίλτρα θα καθαρίζονται και τα παρεµβύσµατα θα αντικαθίστανται προσεκτικά, στ) Όλα τα στηρίγµατα που αφαιρέθηκαν, οι σφήνες κλπ., θα αντικαθίστανται.

5.3.11 Εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου. Οι εύκαµπτοι σωλήνες υγρού και ατµού είναι το πιο ευαίσθητο τµήµα του συστήµατος µεταγγίσεως

του φορτίου και θα αντιµετωπίζονται µε µεγάλη προσοχή, τόσο κατά τη χρησιµοποίηση όσο και κατά τη διάρκεια της αποθηκεύσεως. Κατά τη χρησιµοποίηση το προσωπικό θα παραµένει µακριά από την περιοχή του εύκαµπτου σωλήνα, εκτός από τις περιπτώσεις που η παραµονή του κοντά είναι απόλυτα αναγκαία. Τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα πρέπει να εφαρµόζονται: α) Οι εύκαµπτοι σωλήνες θα ελέγχονται, για να διασφαλισθεί ότι είναι κατάλληλοι για το φορτίο

(είναι χηµικά συµβιβαστοί, αντέχουν στην πίεση και θερµοκρασία κλπ.). Το πιστοποιητικό του εύκαµπτου σωλήνα θα ελέγχεται (βλ. παράρτηµα 9) και η κατάσταση του θα επιθεωρείται. Οι εύκαµπτοι σωλήνες θα ελέγχονται τακτικά, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια κάθε δεξαµενισµού. Θα ελέγχονται σε θερµοκρασία περιβάλλοντος στην πίεση εργασίας και τα αποτελέσµατα των δοκιµών θα καταχωρούνται (βλ. κώδικες ΙΜΟ, § 5.4.3).

β)Τα παρεµβύσµατα θα ελέγχονται, για να διαπιστώνεται η καταλληλότητα τους. γ) Ο εύκαµπτος σωλήνας θα στηρίζεται σωστά, λαµβανοµένων υπόψη της παλίρροιας και του

βυθίσµατος. δ) Οι φλάντζες των σωληνώσεων θα καθαρίζονται πριν από τη σύνδεση. ε) Τα περικόχλια και οι κοχλίες θα έχουν σωστό µέγεθος και θα είναι από κατάλληλο υλικό. Οι

κοχλίες που έχουν υποστεί βλάβη δεν θα χρησιµοποιούνται. Κάθε κοχλίας θα τοποθετείται και θα σφίγγεται σωστά.

στ) Η γείωση και η µόνωση του εύκαµπτου σωλήνα θα ελέγχεται (βλ. § 3.5.5). ζ) Οι εύκαµπτοι σωλήνες θα εξυδατώνονται, θα εκπλύνονται µε αέριο και θα αποσυµπιέζονται πριν

την αποσύνδεση, η) Τα άκρα του εύκαµπτου σωλήνα θα κλείνονται µε τυφλές φλάντζες πριν από την αποθήκευση.

59

5.3.12 Συστήµατα αδρανούς αερίου.

Το αδρανές αέριο παίζει σηµαντικό ρόλο στη διατήρηση της ασφάλειας στα υγραεριοφόρα πλοία και για το λόγο αυτό το σύστηµα αδρανούς αερίου πρέπει να διατηρείται σε καλή λειτουργική κατάσταση. Αυτό δυνατόν να µην απαιτείται συχνά, αλλά θα πρέπει να δοκιµάζεται τακτικά για τη πρόληψη τυχόν κακής λειτουργίας και συνεπώς οποιοδήποτε σφάλµα θα εντοπίζεται και θα αποκαθίσταται. Τα παρακάτω προφυλακτικά µέτρα πρέπει να εφαρµόζονται: α) Εξασφάλιση ότι η µονάδα και το σύστηµα βρίσκονται σε καλή λειτουργική κατάσταση, πριν την έναρξη λειτουργίας. Ειδικότερα ελέγχεται, αν οι µηχανισµοί κλεισίµατος των ανεπίστροφων βανών εδράζονται κατάλληλα, αν οι καυστήρες βρίσκονται σε καλή κατάσταση, αν η τροφοδότη-ση µε καύσιµο είναι ρυθµισµένη σωστά και αν οι ξηραντήρες δεν παρεµποδίζονται.

β) Ανοίγεται το σύστηµα σωληνώσεων στην εξαγωγή εξαερισµού (για την απελευθέρωση τυχόν πιέσεως και αποφυγή πιέσεως προς το εσωτερικό) και συνδέονται προσεκτικά οι µη µόνιµες συνδέσεις προς το σύστηµα του φορτίου.

γ) Η παροχή νερού προς την πλυντρίδα (scrubber) αρχίζει πριν την έναρξη της καύσεως. δ) Το αέριο που παράγεται εξαερίζεται προσεκτικά προς την ατµόσφαιρα, µέχρις ότου η ποιότητα του είναι αρκούντως καλή για χρήση.

ε) Η περίσσεια του αέρα πρέπει να ρυθµίζεται νια την παραγωγή της καλύτερης δυνατής ποιότητας αδρανούς αερίου. Η περιεκτικότητα του οξυγόνου, του διοξειδίου του άνθρακα, µονοξειδίου του άνθρακα και της αιθάλης πρέπει να εξετάζεται (βλ. § 4.6.2). Αν µειώνεται η περίσσεια του αέρα για µείωση της συγκεντρώσεως του οξυγόνου, τότε συχνά το αέριο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αιθάλη, η οποία βουλώνει τα ξηραντήρια, τις ανεπίστροφες βάνες κλπ.

στ) Η ποιότητα του αερίου πρέπει να παρακολουθείται όσο η µονάδα βρίσκεται σε λειτουργία. ζ) Μετά τη χρήση είναι αναγκαίο οι µη µόνιµες συνδέσεις προς το σύστηµα του φορτίου να

αποσυνδέονται και οι φλάντζες να κλείνονται µε τυφλές (φλάντζες) ασφαλώς. η) Αν αποθηκεύεται υγρό άζωτο, αυτό δεν επιτρέπεται να έρχεται σε επαφή µε οποιοδήποτε

µέταλλο, που έχει θερµοκρασία υπηρεσίας πάνω από -196°C, επειδή είναι δυνατόν να λάβει χώρα θρυµµατισµός. Αυτό µπορεί επίσης να προκαλέσει σοβαρά κρυοπαγήµατα στο προσωπικό. Σε περίπτωση διαρροής ο ψεκασµός µε νερό δυνατόν να χρησιµοποιηθεί για τη διατήρηση της θερµοκρασίας του µετάλλου. Το κενό (αρνητική πίεση) αποµονώσεως πρέπει να διατηρείται εντός ορίων. Είναι δυνατός ο εµπλουτισµός µε οξυγόνο των χώρων που περιέχουν συστήµατα υγρού αζώτου και προσοχή θα δίνεται για να εξασφαλισθεί ο εξαερισµός των χώρων αυτών, όσο είναι απαραίτητο.

5.3.13 Εξοπλισµός εξαερισµού.

Όλοι οι κινητήρες και οι ανεµιστήρες εξαερισµού θα συντηρούνται κατάλληλα. Η κακή ηλεκτρική επαφή, το φράξιµο των εισαγωγών αέρα και η αλληλεπίδραση µεταξύ των κινουµένων τµηµάτων θα αποφεύγεται. Σε ορισµένες θέσεις οι φτερωτές των ανεµιστήρων κατασκευάζονται από ειδικά υλικά, τα οποία δεν δηµιουργούν σπινθήρες. Όταν αναλαµβάνεται συντήρηση τέτοιου εξοπλισµού, θα δίνεται προσοχή να µην υποβαθµίζονται τα χαρακτηριστικά ασφαλείας της σχεδιάσεως καθοιονδήπο-τε τρόπο. Όλα τα εξαρτήµατα των συστηµάτων εξαερισµού, όπως π.χ. τα ανεπίστροφα πτερύγια, τα πλέγµατα

συγκρατήσεως φλογών, οι ρυθµίσεις παροχής αέρα, θα διατηρούνται σε καλή λειτουργική κατάσταση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΚΛΕΙΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ


Όταν πρόκειται να εισέλθει ή να εργασθεί το προσωπικό σε κλειστό χώρο, πρέπει να δίνεται µεγάλη προσοχή στη δηµιουργία ασφαλών συνθηκών εργασίας, ακόµη και όταν η διάρκεια της εργασίας θα είναι σύντοµη. Οι κίνδυνοι και οι "προφυλάξεις που έχουν σχέση µε την είσοδο ή την εργασία σε κλειστούς χώρους περιγράφονται στο κεφάλαιο αυτό.

6.2 Ατµόσφαιρα µέσα σε κλειστούς χώρους.

Όταν ορισµένοι χώροι παραµένουν κλειστοί και δεν εξαερίζονται για µακρό χρονικό διάστηµα, η ατµόσφαιρα τους δυνατόν να µην είναι ασφαλής, επειδή περιέχει είτε λιγότερο από 21 % οξυγόνο είτε ρύπους είτε και τα δύο. Το περιεχόµενο οξυγόνο ίσως µειώνεται από την παρουσία του αδρανούς αερίου ή από τη διαδικασία της οξειδώσεως (η οποία απορροφεί οξυγόνο από τον αέρα). Ο συνηθισµένος ρύπος που πρέπει να προλαµβάνεται είναι οι ατµοί του φορτίου, αν και είναι δυνατόν οι ατµοί από άλλες πηγές (π.χ. αποθήκες) να παρουσιάζουν κάποιον κίνδυνο. Η παρουσία των ατµών του φορτίου ή του αδρανούς αερίου θα προβλέπεται στις δεξαµενές φορτίου

και στους χώρους συγκρατήσεως, καθώς και στους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων (εκτός αν αερίζονται επαρκώς). ∆ιαρροή αερίου είναι επίσης πιθανή σε χώρους, που διαχωρίζονται από µία απλή αεροστεγή φράκτη, από τις δεξαµενές φορτίου και τους χώρους συγκρατήσεως ή και µεταξύ των διαφραγµάτων. Οµοίως είναι πιθανή µέσα σε οποιοδήποτε χώρο που περιέχει φορτίο ή εξοπλισµό αδρανούς αερίου (π.χ. θαλάµους συµπιεστών, χώρους ελέγχου µε απευθείας συνδέσεις προς τα συστήµατα). Η περιεκτικότητα του αέρα σε οξυγόνο είναι 21%. Ατµόσφαιρα µε περιεκτικότητα οξυγόνου

µικρότερη από την παραπάνω µπορεί να χρησιµοποιηθεί για αναπνοή για µερικά λεπτά, πριν οι επιδράσεις καταστούν εµφανείς. Όσο η τροφοδότηση του εγκεφάλου µε οξυγόνο θα µειώνεται, το θύµα θα αισθάνεται ζαλάδα και πονοκέφαλο, πριν χάσει τις αισθήσεις του. Αυτό είναι ειδικότερα επικίνδυνο, επειδή το θύµα ίσως δεν είναι σε θέση να καταλάβει ότι βρίσκεται σε κίνδυνο και ενδεχοµένως δεν είναι ικανό να βρει την έξοδο από το χώρο. Τελικά ο άνθρωπος αυτός είναι επικίνδυνος για τον εαυτό του και για τους άλλους. Υπάρχει κίνδυνος µόνιµης βλάβης του εγκεφάλου µετά από παραµονή µερικών λεπτών σε χώρο µε µεγάλη έλλειψη οξυγόνου. Αν η περιεκτικότητα του οξυγόνου είναι υψηλότερη, ο άνθρωπος µπορεί να διασωθεί µετά από ελαφρά µεγαλύτερο χρόνο εκθέσεως. Σε κάθε περίπτωση η διάσωση εξαρτάται από τη δυνατότητα παροχής στο θύµα οξυγόνου στο συντοµότερο δυνατό χρόνο. Αν ο χώρος περιέχει ατµούς υδρογοναθράκων, τότε είναι δυνατόν το θύµα να εµφανίσει

συµπτώµατα µέθης και να συµπεριφέρεται επιθετικά. Η κρίση του χαλαρώνει και πιθανόν αυτό να µην είναι σε θέση να µπορεί να αντιληφθεί τον κίνδυνο, πριν χάσει τις αισθήσεις του. Για τους παραπάνω λόγους είναι ζωτικό να µη γίνεται είσοδος σε κανένα χώρο χωρίς αναπνευστική

συσκευή, µέχρις ότου επιβεβαιωθεί ότι η ατµόσφαιρα είναι ασφαλής. Γενικός κανόνας είναι να µην εισέρχεται κανείς σε κλειστούς χώρους, εκτός αν αυτό είναι απόλυτα

αναγκαίο. Αν η είσοδος είναι αναγκαία, πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις, που παρατίθενται πιο κάτω. Κατάλληλες προειδοποιήσεις πρέπει να υπάρχουν για ενηµέρωση του προσωπικού για τις

προφυλάξεις που θα λαµβάνονται κατά την είσοδο στις δεξαµενές ή σε άλλους κλειστούς χώρους και για τους περιορισµούς που τίθενται προκειµένου να επιτραπεί η εργασία.

61

6.3. Είσοδος σε κλειστούς χώρους.

6.3.1 Γενικά.

Κανείς δεν εισέρχεται σε οποιοδήποτε κλειστό χώρο υπό κανονικές συνθήκες, εκτός αν αυτό είναι αναγκαίο και δεν υπάρχει άλλη πρακτική εναλλακτική λύση. Ο πλοίαρχος ή ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα εξασφαλίζει ότι ο χώρος εξαερίστηκε και: α) Η περιεκτικότητα του οξυγόνου και των ρυπαντών έχουν ελεχθεί, ή β) φέρονται κατάλληλες αναπνευστικές συσκευές και σωστικός εξοπλισµός, που περιλαµβάνει

σχοινί διασώσεως, αν αυτό είναι δυνατό. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να διασφαλίζεται ότι: 1) Ο χώρος εξαερίζεται κατά το χρόνο παραµονής του προσωπικού µέσα σ' αυτόν. 2) Έχει καταρτισθεί σχέδιο διασώσεως. 3) ∆ιατίθεται σε ετοιµότητα, για να εισέλθει στο χώρο έµπειρο άτοµο. 4) Υπάρχει αξιόπιστο σύστηµα επικοινωνίας και ότι αυτό είναι κατανοητό από εκείνους, που βρίσκονται εντός και εκτός του χώρου.

5) Έχει τοποθετηθεί κοντά στην είσοδο εξοπλισµός διαφυγής, αναπνευστικές συσκευές και 6) είναι άµεσα διαθέσιµη οµάδα διασώσεως. Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα καθορίζει σαφώς πώς θα σηµαίνεται συναγερµός και πώς θα γίνεται

η κλήση για βοήθεια. Επίσης θα εξετάζεται η πρόσβαση προς το συγκεκριµένο χώρο, η ανάπτυξη του εξοπλισµού επιφυλακής και επικοινωνίας µεταξύ του µέρους που βρίσκεται σε έκτακτη ανάγκη και του κέντρου διοικήσεως (βλ. κεφ. 7). Το προσωπικό γενικά δεν πρέπει να εισέρχεται σε χώρο, που είναι γνωστό ότι περιέχει ατµούς

φορτίου ή παρουσιάζει έλλειψη οξυγόνου. Αν η είσοδος είναι απόλυτα αναγκαία και εφόσον δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση, εκείνοι που πρόκειται να εισέλθουν στο χώρο θα πρέπει να είναι καλά εκπαιδευµένοι στη χρήση των αναπνευστικών συσκευών και ενήµεροι του κινδύνου, που συνεπάγεται η αφαίρεση αυτού του εξοπλισµού. Οι εργασίες πρέπει να εποπτεύονται από υπεύθυνο αξιωµατικό, που θα εξασφαλίζει ότι λαµβάνονται όλες οι προφυλάξεις.

6.3.2 ∆οκιµή πριν από την είσοδο.

Πριν από την είσοδο σε οποιοδήποτε χώρο, ο χώρος αυτός πρέπει να έχει πλήρως εξαερισθεί. Ο αναγκαίος χρόνος για την εξασφάλιση πλήρους εξαερισµού εξαρτάται από το µέγεθος του χώρου, τη δυναµικότητα του χρησιµοποιούµενου συστήµατος εξαερισµού και την περιεκτικότητα του περιεχό-µενου ρυπαντή. Αφού ο χώρος εξαερισθεί, η ατµόσφαιρα του θα ελεγχθεί ως εξής: α) Από το περιεχόµενο οξυγόνο θα ληφθεί δείγµα µε κατάλληλο ανιχνευτή. β) Αν υπάρχουν ατµοί εύφλεκτου φορτίου, τότε πρέπει να χρησιµοποιηθεί ένας δείκτης καύσιµου αερίου.

γ) Αν υπάρχει τοξικό αέριο, τότε πρέπει να χρησιµοποιηθεί ένας κατάλληλος δείκτης τοξικού αερίου.

Είναι ουσιώδες να χρησιµοποιούνται κατάλληλα όργανα. Ένας δείκτης καύσιµου αερίου δεν θα δείχνει την έλλειψη οξυγόνου, την παρουσία τοξικού αερίου ή την παρουσία εύφλεκτου ατµού στο αδρανές αέριο. Επίσης είναι ουσιώδες οι αναγνώσεις να λαµβάνονται σε σωστή θέση. Ατµοί βαρύτεροι από τον αέρα

θα βρεθούν στον πυθµένα οποιουδήποτε χώρου και ο αέρας στο σηµείο αυτό πρέπει να ελεγχθεί δειγµατοληπτικά για να διαπιστωθεί αν υπάρχει υποψία παρουσίας ατµού, που έχει σχετική πυκνότητα µεγαλύτερη από 1 (βλ. φύλλα στοιχείων). Το ίδιο θα πρέπει να συµβεί και µε την κορυφή του χώρου, για να διαπιστωθεί αν υπάρχει υποψία υπάρξεως ατµού, που έχει σχετική πυκνότητα µικρότερη από 1. Ατµός επίσης θα τείνει να παραµείνει, όπου η ροή του αέρα εξαερισµού είναι ελάχιστη. Ο εξαερισµός πρέπει να διακοπεί 10 λεπτά περίπου πριν από την πραγµατοποίηση των δοκιµών και να µην ξαναρχίσει, µέχρι που αυτές να συµπληρωθούν. Ο δειγµατοληπτικός έλεγχος της ατµόσφαιρας δυνατόν να απαιτεί τη χρησιµοποίηση αναπνευστικών συσκευών. Αν ισχύει αυτό, πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις της § 6.3.3. Ένας αριθµός δειγµάτων πρέπει ίσως να ληφθεί πριν ο αέρας σε ολόκληρο το χώρο µπορεί να

θεωρηθεί ασφαλής. Είναι βασικό όλος ο εξοπλισµός δοκιµής αερίων που χρησιµοποιείται να είναι εγκεκριµένου τύπου,

να συντηρείται σωστά και, όπου απαιτείται, συχνά να ελέγχεται και να δοκιµάζεται, µε πρότυπα δείγµατα. Η δοκιµή αερίων θα γίνεται από προσωπικό εξοικειωµένο µε τη χρήση του εξοπλισµού και

επαρκώς ενηµερωµένο στην ορθή ερµηνεία των αποτελεσµάτων που προκύπτουν. ∆είκτες χηµικής απορροφήσεως µε κατάλληλο ανιχνευτή-σωλήνα µπορούν να χρησιµοποιηθούν για

τη µέτρηση της συγκεντρώσεως του οξυγόνου, αλλά η ανάγνωση δυνατόν να είναι λιγότερο ακριβής, αν υπάρχουν ατµοί χηµικών. Ένας δείκτης, που ίσως είναι αξιόπιστος για τη µέτρηση του περιεχόµενου οξυγόνου σε ένα χώρο µετά τον πλήρη εξαερισµό του, δυνατόν να µην είναι κατάλληλος για τον έλεγχο του περιεχόµενου οξυγόνου σε µίγµα ατµών φορτίου-αέρα-αδρανούς αερίου. Αν η ατµόσφαιρα στο χώρο βρέθηκε ασφαλής για είσοδο, πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις που

αναφέρονται στην § 6.3.1. Ακόµα και αν ο χώρος µιας δεξαµενής είναι ελεύθερος από αέρια και βρέθηκε να περιέχει

αναπνεύσιµη ατµόσφαιρα, πρέπει πάντοτε να υπάρχει υποψία υπάρξεως τοπικών θυλάκων αερίου. Εποµένως όταν γίνεται προσέγγιση στο κατώτερο τµήµα της δεξαµενής ή του διαµερίσµατος, παραπέρα δοκιµές πρέπει να γίνονται. Η περαιτέρω δηµιουργία ατµών πάντοτε θα θεωρείται δυνατή, ακόµη και µετά την αποµάκρυνση των επικαθίσεων από τα τοιχώµατα. Όταν βρίσκεται εντός του χώρου προσωπικό, ο εξαερισµός θα συνεχίζεται και η ατµόσφαιρα θα

παρακολουθείται σε τακτικά διαστήµατα. Αν αυτοί που είναι µέσα στο χώρο αρχίσουν να αισθάνονται ζάλη ή αδιαθεσία, πρέπει αµέσως να εγκαταλείπουν τον χώρο. Προσοχή θα δίνεται, αν σωληνώσεις ή ο εξοπλισµός µέσα στο χώρο είναι ανοικτός. Αν διαφεύγει υγρό ή ατµός, ο χώρος πρέπει να εκκενωθεί και να µην εισέλθει ξανά κανείς, µέχρις ότου η ατµόσφαιρα βρεθεί και πάλι ασφαλής. Συχνές δοκιµές αερίων θα γίνονται ανάλογα µε την εργασία ή την οποιαδήποτε αλλαγή των συνθηκών. Ειδικότερα πρέπει να γίνονται δοκιµές, πριν από κάθε ηµερήσια ανάληψη εργασίας ή µετά από κάθε διακοπή ή παύση εργασίας. Οι δοκιµές θα διευθετούνται έτσι, ώστε να επιτυγχάνεται αντιπροσωπευτικό αποτέλεσµα της καταστάσεως εισόδου στο χώρο.

6.3.3 Αναπνευστική συσκευή.

Αν όλες οι προηγούµενες προφυλάξεις µπορούν να εφαρµόζονται, θα εισέρχεται στους χώρους προσωπικό, µόνο αν χρησιµοποιεί αναπνευστική συσκευή και, αν είναι πρακτικό, θα φέρει σχοινί διασώσεως. Συσκευές που χρησιµοποιούν αποθηκευµένο οξυγόνο ή αναπνευστήρες τύπου µεταλλι-κού κιβωτίου δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται. Αν χρησιµοποιείται αναπνευστική συσκευή, πρέπει να εφαρµόζονται οι προφυλάξεις που αναφέ-

ρονται στην § 6.3.1 και επιπρόσθετα: α) Το συγκεκριµένο προσωπικό θα είναι πλήρως εξοικειωµένο µε τη χρησιµοποίηση των συσκευών

και την τήρηση των οδηγιών του κατασκευαστή. β) Η συσκευή πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά για σηµεία διαβρώσεως ή βλάβης. γ) Οι φιάλες αέρα, αν υπάρχουν, θα είναι πλήρως γεµάτες. δ) Η µάσκα θα είναι αεροστεγής. Αυτό ίσως είναι δύσκολο στην περίπτωση που αυτός που την φέρει έχει γένια.

ε) Οποιαδήποτε επιπλέον απαιτούµενη προστατευτική στολή πρέπει να φοριέται. Το προσωπικό που προστατεύεται µε αναπνευστική συσκευή µέσα σε κλειστό χώρο: 1) Ποτέ δεν πρέπει να αφαιρεί τη µάσκα του αέρα. 2 ) Πρέπει µε σήµατα να δείχνει τακτικά στο άτοµο που βρίσκεται στην είσοδο του χώρου ότι όλα

βαίνουν οµαλά. 3) Τα ρολόγια και οι δείκτες, αν η συσκευή είναι αυτοτελής, θα ελέγχονται. Ακόµη αν υπάρχει διαρροή στη µάσκα και αυτή δεν είναι δυνατόν να γίνει αεροστεγής, ο παρακαµπτήριος σωλήνας θα ανοίγεται σιγά και αυτός που φορεί τη µάσκα θα πρέπει αµέσως να εγκαταλείπει το χώρο. Το προσωπικό πρέπει να εγκαταλείπει αµέσως το χώρο, όταν οι δείκτες ή ο συναγερµός (ή και τα δυο) δείχνουν ότι η τροφοδότηση αέρα σχεδόν εξαντλείται. Σε ορισµένες περιπτώσεις ο συναγερµός δυνατόν να µην είναι ακουστικός και γι' αυτό είναι αναγκαίο να γίνεται έλεγχος των δεικτών.

4) Ο χώρος θα εγκαταλείπεται, αν το προσωπικό έχει οποιαδήποτε αµφιβολία για τη συσκευή. 5) Ο χώρος θα εγκαταλείπεται από τη δίοδο που χρησιµοποιήθηκε για την είσοδο κατά τρόπο, που το σχοινί διασώσεως και η γραµµή αέρα, αν χρησιµοποιούνται, να µην µπλέκονται και υπάρξει χαλάρωση της προσπάθειας διασώσεως.

Περισσότερες πληροφορίες για τις αναπνευστικές συσκευές παρέχονται στην § 9.4.

6.3.4 Ενέργειες σε περίπτωση ατυχήµατος.

Σε περίπτωση ατυχήµατος:

63

α) Τίθεται σε λειτουργία ο συναγερµός. β) Συγκροτείται η οµάδα διασώσεως και συµφωνείται το σχέδιο διασώσεως, που πρέπει να

εφαρµοσθεί. Ουδεµία προσπάθεια διασώσεως θα επιχειρείται χωρίς τη λήψη των κατάλληλων προφυλάξεων.

γ) Το προσωπικό της οµάδας διασώσεως θα φορεί αναπνευστικές συσκευές. Επίσης είναι ίσως αναγκαίες και οι προστατευτικές στολές. Ένα σχοινί διασώσεως, αν είναι πρακτικό, επίσης θα φέρεται.

δ) Το προσωπικό της οµάδας διασώσεως ποτέ δεν θα βγάζει τις δικές του µάσκες, σε µια προσπάθεια να τις δώσει σε ένα θύµα µέσα στο χώρο, αν είναι αναγκαίο. Μια αναπνευστική συσκευή θα φέρεται στο χώρο για το άτοµο, που πρόκειται να διασωθεί.

Αν και η ταχύτητα των ενεργειών ίσως είναι βασική, είναι σηµαντικό να τηρούνται οι προφυλάξεις αυτές, γιατί διαφορετικά είναι δυνατόν αυτοί που πηγαίνουν να διασώσουν άλλους, να µεταβληθούν οι ίδιοι σε θύµατα. Οι οµάδες διασώσεως θα οργανώνονται και θα εκπαιδεύονται και σχέδια διασώσεως θα καταρτί-

ζονται για όλες τις έκτακτες περιπτώσεις.

6.4 Εξαερισµός χώρων.

Ο εξοπλισµός εξαερισµού θα συντηρείται προσεκτικά (βλ. § 5.3.13). Οι προφυλάξεις εξαερισµού για τα διάφορα τµήµατα του πλοίου εξετάζονται στο παρακάτω εδάφιο. Αυτά είναι επιπρόσθετα από εκείνα που αναφέρονται στην § 6.3.

6.4.1 Σύστηµα φορτίου. Οι δεξαµενές φορτίου, οι σωληνώσεις φορτίου και ο εξοπλισµός φορτίου θα περιέχουν ατµούς

φορτίου, εκτός αν έχουν απελευθερωθεί από αέρια. Τα άλλα τµήµατα του συστήµατος φορτίου δυνατόν να περιέχουν αδρανές αέριο. Προσοχή θα

δίνεται στην εξασφάλιση ότι τα επίπεδα του περιεχόµενου οξυγόνου στους χώρους είναι µέχρι κατά προσέγγιση 21%, πριν γίνει είσοδος σ' αυτούς ατόµων, χωρίς αναπνευστική συσκευή. Επίσης πρέπει να τηρούνται οι άλλες προφυλάξεις, που δίνονται στην § 6.3. Ο εξοπλισµός φορτίου δυνατόν να περιέχει είτε ατµούς φορτίου είτε αδρανές αέριο. Είναι αναγκαίο

να διασφαλισθεί ότι ο εξοπλισµός αυτός έχει προηγουµένως επαρκώς εξαερισθεί πριν από το άνοιγµα του για συντήρηση. Κατά τον εξαερισµό των συστηµάτων φορτίου τύπου µεµβράνης, πρέπει να δίνεται προσοχή, για να

διασφαλισθεί ότι τηρούνται οι οδηγίες των κατασκευαστών σχετικά µε τις διαφορές πιέσεως. ∆ιαφορετικά είναι δυνατόν να λάβει χώρα βλάβη της µεµβράνης.

6.4.2 Κλειστοί χώροι ξεχωριστοί από το σύστηµα φορτίου.

Κανένας δεν θα εισέρχεται σε στεγανό χώρο, δεξαµενή έρµατος, στεγανό συγκρούσεως, δεξαµενή καυσίµου ή λιπαντελαίου, δεξαµενή γλυκού νερού, αγωγό τρόπιδας, κενό χώρο, χοάνη προσβάσεως ή οποιοδήποτε άλλο χώρο, εκτός αν τηρούνται οι προφυλάξεις της § 6.3. Ο βασικός κίνδυνος στους χώρους αυτούς είναι ότι η οξείδωση µειώνει το περιεχόµενο στην

ατµόσφαιρα τους οξυγόνο κατά τρόπο, που δεν είναι δυνατόν να διατηρηθεί µέσα σ' αυτούς η ζωή. Οπωσδήποτε είναι επίσης δυνατόν ατµοί του φορτίου ή αδρανές αέριο να εισχωρήσει µέσα στους παραπάνω χώρους και συνεπώς η ατµόσφαιρα τους πρέπει πριν από την είσοδο να ελέγχεται και για τα δύο, δηλαδή και για το περιεχόµενο οξυγόνο και για τους ατµούς φορτίου.

6.4.3 Χώροι ελέγχου φορτίου.

Αν οι χώροι αυτοί βρίσκονται εντός της ενδιαιτήσεως, µεγάλη προσοχή θα δίνεται για την αποφυγή διαφυγής ατµών φορτίου ή αδρανούς αερίου από τα συστήµατα των οργάνων. Κάθε χώρος ελέγχου του φορτίου ή οργάνων θα εξαερίζεται πλήρως πριν από την είσοδο (βλ.

§ 6.3.1) και οι θύρες ή τα σκεπάσµατα προσβάσεως δεν θ' αφήνονται ποτέ ανοικτά. Ο εξοπλισµός εξαερισµού και ανιχνεύσεως αερίων θα λειτουργεί και θα ελέγχεται καθ' όλη την

περίοδο, κατά την οποία ο χώρος χρησιµοποιείται. Αν µόνιµος εξοπλισµός δεν έχει εγκατασταθεί ή δεν εργάζεται, τότε πρέπει να χρησιµοποιείται φορητός εξοπλισµός. Σε πλοία που είναι σχεδιασµένα να µεταφέρουν φορτία, των οποίων οι ατµοί είναι ελαφρότεροι ή βαρύτεροι από τον αέρα, κανονικά θα προβλέπονται ανώτερα και χαµηλότερα σηµεία εξαερισµού και δειγµατοληψίας αερίου. Οι µηχανισµοί αλλαγής θα ρυθµίζονται σύµφωνα µε τη σχετική πυκνότητα των ατµών του φορτίου (βλ. φύλλα στοιγείωνν

64

6.4.4 Χώροι αντλιών ή συµπιεστών, χώροι κινητήρων και αεροφράγµατα.

Οι παρακάτω προφυλάξεις είναι επιπρόσθετες εκείνων της § 6.4.3. Καµιά µηχανή δεν θα τίθεται σε λειτουργία, µέχρις ότου το σύστηµα εξαερισµού λειτουργήσει για αρκετό χρόνο, προκειµένου να αποµακρύνει οποιονδήποτε τοξικό ή εύφλεκτο ατµό, ο οποίος ίσως συγκεντρώθηκε στους χώρους του αντλιοστασίου φορτίου ή των συµπιεστών, και δηµιουργηθεί επαρκής πίεση στους χώρους των κινητήρων και των αεροφραγµάτων. Σε πολλά πλοία διατίθενται εσωτερικές ασφάλειες εκκινήσεως για εξασφάλιση ότι στις περιπτώσεις αυτές η απώλεια στην πίεση εξαερισµού µπορεί να προκαλέσει κράτηση του εξοπλισµού. Οι ανεµιστήρες εξαερισµού θα λειτουργούν συνεχώς για τουλάχιστον δέκα λεπτά πριν από την

εργασία στο φορτίο και καθ' όλη τη διάρκεια της. Θα εργάζονται επίσης συνεχώς, όταν υπάρχει υποψία διαρροής ατµού ή υγρού στο χώρο.

6.4.5 Μηχανοστάσια και λεβητοστάσια.

Σε περίπτωση µεγάλης εκλύσεως ατµών φορτίου ή πιθανότητας υπάρξεως ή εισόδου τοξικού ή εύφλεκτου ατµού στα µηχανοστάσια ή λεβητοστάσια, όλος ο εξαερισµός πρέπει να κρατηθεί και οι θύρες προσβάσεως, τα σκεπάσµατα και τα σπιράγια προσωρινά να κλεισθούν. Το άτοµο που έχει φυλακή πρέπει να σηµάνει γενικό συναγερµό. Πρέπει ακόµη να γίνει κράτηση της κύριας και βοηθητικής µηχανής. Σε πλοία LNG που χρησιµοποιούν τους εκλυόµενους ατµούς σαν καύσιµο, ο εξοπλισµός εξαερισµού

στο σύστηµα τροφοδοτήσεως αερίου θα τίθεται σε λειτουργία, πριν επιτραπεί στο αέριο να διέλθει προς το χώρο του µηχανοστασίου. Πριν αρχίσει η παροχή αερίου, πρέπει να τεθεί σε λειτουργία όλος ο εξοπλισµός ανιχνεύσεως στο

σύστηµα παροχής αερίου και στο µηχανοστάσιο. Αν εντοπίζεται διαρροή αερίου, τότε η τροφοδοσία µε αέριο πρέπει να διακόπτεται, µέχρις ότου επιδιορθωθεί η βλάβη που προκάλεσε τη διαρροή.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ


Είναι αδύνατον να γίνει πρόβλεψη της φύσεως οποιουδήποτε πιθανού περιστατικού έκτακτης ανάγκης, αλλά πρότυπες διαδικασίες έκτακτης ανάγκης πρέπει να αναπτυχθούν για κάθε πλοίο και είναι βασικό το προσωπικό να εκπαιδεύεται κατάλληλα στις διαδικασίες αυτές. Η αδιάλειπτη εξέταση από τους υπεύθυνους για τις εργασίες πρέπει να συνεχίζονται για την ασφάλεια όλου του προσωπικού, που βρίσκεται στο πλοίο, και οποιουδήποτε άλλου, που βρίσκεται κοντά σ' αυτό. Γενικός οδηγός για τις διαδικασίες των περισσότερο πιθανών έκτακτων περιστατικών δίνεται σ' αυτό το κεφάλαιο.

7.2 Προσχεδίαση.

7.2.1 Γενικά.

Οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης πρέπει να προσχεδιάζονται για να είναι επιτυχείς. Οι πλοίαρχοι, οι µηχανικοί και οι άλλοι αξιωµατικοί πρέπει να εξετάζουν και να καταρτίζουν πίνακα, που θα περιλαµβάνει τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση ενδεχόµενης έκτακτης ανάγκης στο ταξίδι, όπως προσάραξη, πυρκαϊά και µάλιστα στο µηχανοστάσιο, σύγκρουση, βλάβη στην περιοχή του φορτίου κλπ. Σε κάθε περίπτωση τα πρώτα στάδια σε ένα τέτοιο σχέδιο θα είναι:

• Σήµανση συναγερµού. • Θέση και εκτίµηση του περιστατικού καθώς και δυνατοί κίνδυνοι. • Οργάνωση του προσωπικού και του εξοπλισµού. Οι λεπτοµέρειες ενός πραγµατικού περιστατικού θα διαφέρουν σε πολλές περιπτώσεις από εκείνες,

που προβλέπονται κατά την προσχεδίαση. Οπωσδήποτε η προσχεδίαση πρέπει να εξασφαλίζει ότι η βασική ενέργεια µπορεί να αναληφθεί γρήγορα και ό,τι αποφάσεις για το πώς θα αντιµετωπισθούν οποιαδήποτε πρόσθετα προβλήµατα είναι δυνατόν να ληφθούν µε τάξη.

7.2.2 Οργάνωση.

Το πλήρωµα του πλοίου έχει σηµαντικές δυνατότητες αποκτήσεως εµπειρίας. Η εκπαίδευση σε διαδικασίες έκτακτης ανάγκης και τα γυµνάσια θα καταστήσουν ικανό τον υπεύθυνο αξιωµατικό να καθιερώσει σε ποιους από τα µέλη του πληρώµατος πρέπει να δίνονται ειδικότερα καθήκοντα σε έκτακτη περίπτωση. Αυτό είναι βασικό για την επιτυχία των διαδικασιών έκτακτης ανάγκης. Οι παρακάτω προτάσεις για την οργάνωση έκτακτης ανάγκης είναι ενδεικτικές κατά την προσχεδίαση. Τέσσερα στοιχεία θα εξετάζονται κατά την προσχεδίαση: ένα κέντρο διοικήσεως, ένα τµήµα

έκτακτης ανάγκης, ένα εφεδρικό τµήµα έκτακτης ανάγκης και µια οµάδα µηχανικών.

α) Κέντρο διοικήσεως. Μία οµάδα θα διατίθεται για τον έλεγχο των ενεργειών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η οµάδα

κατά προτίµηση θα αποτελείται από ένα αρχαιότερο αξιωµατικό (µαζί µε άλλον αξιωµατικό, αν είναι δυνατόν), τον ραδιοτηλεγραφητή στο χώρο ασυρµάτου και έναν αγγελιοφόρο. Πρέπει να υπάρχει συνεχής επαφή µε το τµήµα έκτακτης ανάγκης και την οµάδα των µηχανικών, αν είναι δυνατόν, µε φορητό ασύρµατο ή τηλέφωνο.

β) Τµήµα έκτακτης ανάγκης. Αυτό θα είναι η πρώτη οµάδα στο σηµείο του περιστατικού. Θα αναφέρει στο κέντρο διοικήσεως την

66

έκταση του περιστατικού, το είδος της ενέργειας, που πρέπει να αναληφθεί, και την απαιτούµενη βοήθεια. Η οµάδα αυτή θα βρίσκεται υπό τη διοίκηση έµπειρου αξιωµατικού και θα συνίσταται από αξιωµατικούς καταστρώµατος και µηχανής, όχι κατώτερους, µαζί µε άλλους βαθµοφόρους, που επιλέγονται εφόσον διατίθενται.

γ) Εφεδρικό τµήµα έκτακτης ανάγκης. Το εφεδρικό τµήµα έκτακτης ανάγκης θα βρίσκεται σε ετοιµότητα, για να βοηθήσει το τµήµα

έκτακτης ανάγκης, εφόσον αυτό ζητηθεί από το κέντρο διοικήσεως. Το τµήµα αυτό θα βρίσκεται υπό τη διοίκηση αξιωµατικού και θα αποτελείται από επιλεγµένους βαθµοφόρους στο βαθµό που αυτοί διατίθενται.

δ) Οµάδα µηχανικών. Η οµάδα αυτή θα βρίσκεται υπό τον πρώτο µηχανικό και θα παρέχει έκτακτη µηχανικής φύσεως

βοήθεια, εφόσον αυτή ζητηθεί από το κέντρο διοικήσεως. Η οµάδα αυτή θα έχει πρωταρχική ευθύνη για την αντιµετώπιση οποιουδήποτε έκτακτου περιστατικού στους κύριους χώρους του µηχανοστα-σίου. Είναι επίσης δυνατόν η οµάδα αυτή, εφόσον κληθεί, να παρέχει πρόσθετη ενίσχυση σε προσωπικό, αν οι περιστάσεις το υπαγορεύουν. 7.3 Προκαταρκτικές ενέργειες.

7.3.1 Γενικός συναγερµός.

Το άτοµο που εντοπίζει την περίπτωση έκτακτης ανάγκης θα σηµαίνει συναγερµό και θα µεταβιβάζει την πληροφορία το ταχύτερο δυνατό. Ο πλοίαρχος θα γνωστοποιεί σε όλο το προσωπικό ότι αυτή είναι η πρωταρχική ευθύνη οποιουδήποτε είναι πρώτος γνώστης του περιστατικού. Η φύση του περιστατι-κού θα αναφέρεται στο κέντρο διοικήσεως, το οποίο θα εφαρµόζει το σχέδιο ενέργειας. Ενώ θα γίνονται αυτά, εκείνοι που βρίσκονται στο σηµείο του περιστατικού είναι δυνατόν να κάνουν προσπάθειες για µέτρα πρώτων βοηθειών, προκειµένου η κατάσταση να τεθεί υπό έλεγχο. Όταν καταφθάσει το τµήµα έκτακτης ανάγκης, πρέπει να γίνει πλήρης αναφορά, µαζί µε εκείνη

αυτών που βρίσκονταν στο σηµείο του περιστατικού, προς τους σταθµούς έκτακτης ανάγκης, στους οποίους ανήκουν.

7.3.2 Έλεγχος πληρώµατος.

Είναι βασικός ο έλεγχος του πληρώµατος το ταχύτερο δυνατόν µετά από το γενικό συναγερµό, έτσι ώστε να γίνεται γνωστή η απώλεια οποιουδήποτε. Ο έλεγχος θα συµπληρώνεται έτσι, που να µην επηρεάζει στο ελάχιστο την οργάνωση της έκτακτης ανάγκης και για την επίτευξη αυτού είναι αναγκαία η προσεκτική προσχεδίαση.

7.3.3 Συγκέντρωση.

Το σηµείο συγκεντρώσεως για κάθε οµάδα θα προκαθορίζεται, καθώς επίσης και για εκείνους που δεν εµπλέκονται άµεσα στην αντιµετώπιση του περιστατικού. Η φύση του περιστατικού θα υπαγορεύσει τις περιστάσεις, αλλά, για παράδειγµα, το τµήµα έκτακτης ανάγκης θα συγκεντρώνεται κοντά στις αποθήκες του εξοπλισµού έκτακτης ανάγκης.

7.4 ∆ιαδικασίες.

7.4.1 Πυρκαϊά.

Λεπτοµερείς σηµειώσεις για την καταπολέµηση πυρκαϊών στην περιοχή φορτίου, το µηχανοστάσιο και τους χώρους ενδιαιτήσεως παρέχονται στο κεφάλαιο 8, αλλά και τα παρακάτω πρέπει να εξετάζονται:

• Σήµανση συναγερµού. • Συγκέντρωση του τµήµατος έκτακτης ανάγκης. • Ενηµέρωση όλων των επιστασιών για τους κινδύνους. • Εξασφάλιση ότι όλοι στο πλοίο είναι ενήµεροι για το περιστατικό. • Προσπάθεια αρχικής προσβολής της πυρκαϊάς. • Προσβολή ευρείας κλίµακας, αν είναι αναγκαία, για την καταπολέµηση της πυρκαϊάς. • Καθαρισµός των λέµβων για καθέλκυση. • Κάθε άλλη αναγκαία ενέργεια.

67

7.4.2 Σύγκρουση. ·

Τα παρακάτω πρέπει να εξετάζονται: • Σήµανση γενικού συναγερµού και συναγερµού πυρκαϊάς, αν είναι αναγκαίο. • Συγκέντρωση του τµήµατος έκτακτης ανάγκης. • Τοποθέτηση των προστατευτικών στολών και των προσωπίδων αερίων, αν είναι αναγκαίο. • Προετοιµασία ή εφαρµογή αρχικής καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς. • Συνάθροιση του πληρώµατος και έρευνα για τυχόν ύπαρξη οποιασδήποτε απώλειας. • Προειδοποίηση όλων των επιστασιών για τους κινδύνους. • Κλείσιµο όλων των υδατοστεγών θυρών. • Καθέλκυση λέµβων για ναυαγούς. • Ανάληψη ευρείας κλίµακας προσβολής της πυρκαϊάς, αν είναι αναγκαία. • Εκτίµηση της ζηµιάς του σκάφους και της ευστάθειας. • Εκτίµηση της επιδράσεως στο σύστηµα φορτίου. • Οποιαδήποτε άλλη αναγκαία ενέργεια.

7.4.3 Προσάραξη.

Τα παρακάτω πρέπει να εξετάζονται: • Σήµανση γενικού συναγερµού. • Εκτέλεση ελιγµών για επανάπλευση. • Κλείσιµο όλων των υδατοστεγών θυρών. • Εκτίµηση της ζηµιάς στο σκάφος και στην ευστάθεια. • Εκτίµηση της επιδράσεως στο σύστηµα φορτίου. • Προσδιορισµός του βάθους και της συστάσεως του βυθού και διεύθυνση των βαθέων υδάτων. • Απόρριψη (αβαρία) φορτίου, αν υπήρξε προσάραξη σε βραχώδη βυθό και τριβή του σκάφους σ' αυτόν (βλ. § 7.4.7).

• Καθαρισµός του χώρου των λέµβων για καθέλκυση. • Οποιαδήποτε άλλη αναγκαία ενέργεια.

7.4.4 ∆ιαρροή νερού σε χώρο συγκρατήσεως ή διαφράγµατος.

Αν διαρρέει νερό σε χώρο συγκρατήσεως ή διαφράγµατος, δυνατόν να προκαλέσει βλάβη στη µόνωση, που θα έχει σαν αποτέλεσµα αύξηση της θερµοκρασίας και πιέσεως του φορτίου. Οι χώροι αυτοί πρέπει να ελέγχονται τακτικά για διαρροή νερού. Αν λάβει χώρα διαρροή νερού, τότε το νερό αυτό πρέπει να απαντληθεί.

7.4.5 ∆ιάρηξη εύκαµπτου σωλήνα, θραύση σωληνώσεως ή διαρροή φορτίου.

Αυτό είναι πιθανό αποτέλεσµα της επιδράσεως της αντιθλίψεως, των υπερβολικών κινήσεων του πλοίου ή της κάµψεως του εύκαµπτου σωλήνα. Οι παρακάτω ενέργειες πρέπει αµέσως να αναλαµβάνονται:

• Όλες οι εργασίες στο φορτίο πρέπει να διακόπτονται και όλα τα επιστόµια στη γραµµή του υγρού θα κλείνονται τόσο προς το πλοίο όσο και προς την ξηρά, εφόσον είναι αναγκαίο.

• Θα σηµαίνεται συναγερµός. • Όλες οι θύρες προσβάσεως προς τους χώρους ενδιαιτήσεως θα κλείνονται και όλος ο εξαερισµός

(εκτός των κλειστών κυκλωµάτων) θα διακόπτεται. • Σε όλα τα σηµεία παντού πάνω στο πλοίο θα απαγορεύεται το κάπνισµα και τα γυµνά φώτα, οι δε ηλεκτρικοί φανοί θα χρησιµοποιούνται στο ελάχιστο δυνατόν.

• Κατάλληλος πυροσβεστικός εξοπλισµός και αναπνευστικές συσκευές θα συγκεντρώνονται για άµεση χρήση. Τα τµήµατα έκτακτης ανάγκης θα φορούν τις αναπνευστικές συσκευές και τις προστατευτικές στολές τους.

• Αν λάβει χώρα έκχυση υγρού, οι εύκαµπτοι σωλήνες πυρκαϊάς ή ψεκασµού νερού θα τοποθετηθούν κατά µήκος του καταστρώµατος, για να διασκορπίσουν το υγρό (που χύθηκε) εκτός του πλοίου και για να διατηρηθεί η θερµοκρασία του χάλυβα, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο θρυµµατισµός του. Ψεκασµός µε νερό από σωλήνες δυνατόν επίσης να χρησιµοποιηθεί για την εκτροπή του νέφους του αερίου.

68

7.4.6 ∆ιαρροή δεξαµενής.

Η διαρροή δεξαµενής φορτίου ανιχνεύεται από τον εξοπλισµό ανιχνεύσεως αερίου και η µόνιµη παρακολούθηση θα δίνει συνεχείς πληροφορίες για τη µεταβολή της συγκεντρώσεως ατµών. Η σταθερότητα ή ο ρυθµός µεταβολής των αναγνώσεων θα δείχνουν το µέγεθος της διαρροής και, µαζί µε τη σταθερή παρακολούθηση της πιέσεως και θερµοκρασίας των χώρων συγκρατήσεως ή εκείνων µεταξύ των διαφραγµάτων, θα καθιστούν ικανό το χειριστή να σταθεροποιεί το ρυθµό της διαρροής. Όλες οι διαρροές στις δεξαµενές φορτίου θα θεωρούνται σοβαρά περιστατικά και θα αναφέρονται αµέσως. Κάθε ειδική οδηγία για το πλοίο θα εφαρµόζεται και επίσης θα εξετάζεται η εφαρµογή των

παρακάτω: • Η άντληση και µεταφορά του υγρού από τους χώρους συγκρατήσεως ή µεταξύ των διαφραγµάτων σε µία ακέραιη δεξαµενή (που δεν έχει υποστεί βλάβη) µε συµβιβαστό φορτίο και επαρκή κενό χώρο (ullage).

• Η χρησιµοποίηση, αν είναι αναγκαία, του συστήµατος θερµάνσεως του χάλυβα του σκάφους για την αποφυγή θρυµµατισµού (βλ. § 1.7.4).

• Η χρησιµοποίηση της µονάδας συµπυκνώσεως για τη µείωση της πιέσεως της δεξαµενής (δηλαδή της υδροστατικής πιέσεως στη διαρροή), όπου είναι δυνατόν να γίνει. Οπωσδήποτε πρέπει να δίνεται προσοχή στην αποφυγή εισροφήσεως αέρα στο εσωτερικό της δεξαµενής, που θα έχει ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία εύφλεκτου µίγµατος.

7.4.7 Απόρριψη φορτίου στη θάλασσα σε έκτακτες περιπτώσεις.

Αν οποιαδήποτε δεξαµενή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού παρουσιάζει σοβαρό ελάττωµα, Το οποίο επιδεινώνεται όσο περισσότερο παραµένει µέσα σ' αυτή το φορτίο, και το οποίο στο µεταξύ διέρρευσε στο χώρο συγκρατήσεως ή στο χώρο µεταξύ των διαφραγµάτων, τότε το φορτίο αυτό πρέπει να µεταφερθεί σε οποιαδήποτε άλλη δεξαµενή µε διαθέσιµο χώρο και συµβιβαστό φορτίο. Σε ορισµένες περιπτώσεις ίσως είναι προτιµότερο το φορτίο που αποµένει να απορριφθεί στη

θάλασσα, ανάλογα µε τη διαγωγή και την καταπόνηση του πλοίου καθώς και µε τις τοπικές συνθήκες. Αν γίνεται απόρριψη, πρέπει να χρησιµοποιείται η γραµµή πρύµνης, αν υπάρχει. Αν δεν υπάρχει,

πρέπει να διατίθεται µία προέκταση σωληνώσεως προς το εγκάρσιο στο µέσο του πλοίου. Αυτή πρέπει να έχει επαρκές µήκος, για να εκτείνεται πάνω από την πλευρά και να στηρίζεται κατάλληλα για την αποφυγή προκλήσεως µεγάλης καταπονήσεως στη σωλήνωση πολλαπλών παροχών. Το τµήµα της προεκτάσεως θα είναι από υλικό κατάλληλο για το φορτίο, αγκιστρωµένο προς τα κάτω

και εξοπλισµένο στο άκρο µε κατάλληλο µειωτήρα για την αύξηση της ταχύτητας απορρίψεως. Αν πρέπει να λάβει χώρα έκτακτη απόρριψη φορτίου, θα τηρούνται οι προφυλάξεις που δίνονται

στην § 7.4.5. και επιπρόσθετα θα εξετάζεται η εφαρµογή των παρακάτω: • Ραδιοφωνική προειδοποίηση όλων των παραπλεόντων στην περιοχή πλοίων. • Προσανατολισµός του πλοίου έτσι, ώστε η διεύθυνση του ανέµου να συµπίπτει, αν είναι δυνατόν,

µε εκείνη της απορρίψεως. • Χρησιµοποίηση του µέγιστου δυνατού ρυθµού αντλήσεως για τη µέγιστη δυνατή αποµάκρυνση του φορτίου από το πλοίο.

• Κάθε άλλη προφύλαξη, που προσδιορίζεται για το συγκεκριµένο πλοίο, πρέπει να εφαρµόζεται.

7.4.8 Ατύχηµα στο προσωπικό.

Αν το προσωπικό επηρεάζεται ή έρχεται σε επαφή µε το φορτίο, οι έκτακτες ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν αναφέρονται στα φύλλα στοιχείων για το συγκεκριµένο φορτίο (βλ. § 9.6 και παράρτηµα 1). Αν το προσωπικό βρίσκεται σε κλειστό χώρο, το άτοµο που βρίσκεται σε ετοιµότητα θα σηµάνει συναγερµό και θα συγκεντρώσει την οµάδα διασώσεως. Τότε πρέπει να εφαρµόζεται το υπάρχον σχέδιο διασώσεως και να ενηµερώνεται ο υπεύθυνος αξιωµατικός (βλ. § 6.3.1).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΥΡΚΑΪΑΣ

«ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΕΙΝΑΙ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ»

8.1 Εισαγωγή. .

Αν εκδηλωθεί πυρκαϊά, οι ενέργειες που θα αναληφθούν τις πρώτες λίγες στιγµές είναι ζωτικής σηµασίας. Το άτοµο που βρίσκεται στο σηµείο της πυρκαϊάς πρέπει να σηµάνει συναγερµό και να εκτιµήσει την κατάσταση. Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης πρέπει να εφαρµόζεται (βλ. κεφ. 7). Οι πυρκαϊές των υγροποιηµένων αερίων διαφέρουν από τις άλλες. Είναι σηµαντικό να αποµονωθεί η

πηγή του καυσίµου, πριν από την κατάσβεση των φλογών, για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος πιθανού σχηµατισµού εύφλεκτου νέφους αερίου.

8.2 Οργάνωση της καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς.

Οι απαιτήσεις για τον πυροσβεστικό εξοπλισµό καθορίζονται από κανονισµούς και δεν καλύπτονται από τον οδηγό αυτό. Η οργάνωση της καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς πρέπει να εξασφαλίζει ότι: α) Όλα τα πυροσβεστικά µέσα διατηρούνται σε καλή κατάσταση και είναι έτοιµα για χρησιµοποίηση, β) Λεπτοµερή σχέδια έκτακτης ανάγκης έχουν προετοιµασθεί για την καταπολέµηση της πυρκαϊάς. γ) Συχνά γίνεται εκπαίδευση και γυµνάσια όλου του προσωπικού στη χρησιµοποίηση του εξοπλισµού και την εφαρµογή των σχεδίων έκτακτης ανάγκης.

δ) Όταν το πλοίο είναι αγκυροβοληµένο, η διαδικασία για την παροχή σ' αυτό βοήθειας από την ξηρά είναι σαφώς κατανοητή.

8.3 Θεωρία της καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς.

8.3.1 Στοιχεία πυρκαϊάς. Η εκδήλωση της πυρκαϊάς απαιτεί τη συνύπαρξη του καυσίµου, του οξυγόνου και της πηγής

αναφλέξεως. Το καύσιµο είναι ο ατµός που εκλύεται από µία ουσία στερεά ή υγρή, η οποία καίεται όταν

αναφλέγει. Πριν από τη δυνατότητα αναφλέξεως, πρέπει να παραχθεί επαρκής ατµός για το σχηµατισµό ενός εύφλεκτου µίγµατος. Μόνο υγρά µε χαµηλά σηµεία αναφλέξεως δηµιουργούν την αναγκαία ποσότητα ατµών, όταν θερµανθούν. Τότε µόνο το µίγµα του ατµού αναφλέγεται, όταν η θερµοκρασία της ουσίας αυξάνει, προκαλώντας το σχηµατισµό µεγαλύτερης ποσότητας ατµού, η οποία υποστηρίζει (συντηρεί) την πυρκαϊά. Οι πυρκαϊές είναι δυνατόν να κατασβεσθούν µε: • ∆ιακοπή της παροχής του καυσίµου. • Αποκλεισµό του αέρα. • Αποµάκρυνση της πηγής θερµότητας µε ψύξη της ουσίας και του περιβάλλοντος της. • Ανάσχεση της καύσεως µε χηµικά µέσα.

8.3.2 Τύποι πυρκαϊάς.

Οι πυρκαϊές είναι δυνατόν να διακριθούν σε τρεις κλάσεις, κάθε µια από τις οποίες απαιτεί διαφορετικά πυροσβεστικά µέσα (βλ. § 8.5) και διαφορετικές πυροσβεστικές τεχνικές. Συνοπτικά

70

αυτές οι κλάσεις είναι: α) Πυρκαϊές στερεών µε υλικά όπως κλινοσκεπάσµατα, υφάσµατα, µουσαµάδες και σχοινιά, τα οποία σβήνει κανείς πιο αποτελεσµατικά ψύχοντας τα µε µεγάλες ποσότητες νερού ή µε πυροσβεστικά µέσα που περιέχουν µεγάλη αναλογία νερού.

β) Πυρκαϊές υγρών µε καύσιµα όπως χηµικά, πετρέλαιο και χρώµατα, όπου είναι βασικός ο αποκλεισµός του αέρα µε κατάπνιξη ή ανάσχεση της καύσεως µε χηµικά µέσα.

γ) Λοιποί τύποι πυρκαϊών, όπως υγροποιηµένων αερίων - όπου είναι σηµαντική η αποµόνωση της πηγής του καυσίµου πριν από την κατάπνιξη των φλογών µε ένα ανασχετή της φλόγας (π.χ. ξηρά σκόνη) - και ηλεκτρικές πυρκαϊές, όπου ένα πυροσβεστικό µέσο, κακός αγωγός του ηλεκτρισµού, πρέπει να χρησιµοποιηθεί (κατά προτίµηση ένα που δεν προκαλεί βλάβη στην εγκατάσταση).

8.3.3 Ειδική εξέταση για την καταπολέµηση διαφόρων τύπων πυρκαϊάς.

α) Πυρκαϊές υγροποιηµένων αερίων. Το κύριο πρόβληµα στην καταπολέµηση της πυρκαϊάς ενός υγροποιηµένου αερίου είναι η µεγάλη

ποσότητα των εκλυόµενων ατµών και η σηµαντική θερµότητα, που παράγεται από τις φλόγες. Το υγροποιηµένο αέριο συνήθως δεν είναι δυνατόν να περισυλλέγει στο κατάστρωµα, αλλά ίσως

µπορεί να συγκρατηθεί σε δίσκους περισυλλογής. Σε περίπτωση πυρκαϊάς θα καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποµόνωση της πηγής του καυσίµου. Ξηρά σκόνη ή ψεκασµός µε νερό θα χρησιµοποιείται σε τοπικές πυρκαϊές, οι οποίες παρεµποδίζουν την πρόσβαση στα επιστόµια. Η πηγή του καυσίµου πρέπει πάντοτε να κλείεται πριν από την κατάσβεση των φλογών, για την αποφυγή πιθανής δηµιουργίας εύφλεκτου νέφους αερίου και επαναφλέξεώς του σε άλλο σηµείο κατά τη διεύθυνση του ανέµου ή από επιφάνειες, που θερµάνθηκαν κατά την αρχική πυρκαϊά. Αν η πηγή του καυσίµου δεν µπορεί να αποµονωθεί, είναι ασφαλέστερο να αφεθεί η φωτιά να καίει, ενώ θα συνεχίζεται η ψύξη της περιοχής. Η χρησιµοποίηση αφρού χαµηλής διογκώσεως ή νερού δεν είναι αποτελεσµατική για τις πυρκαϊές

υγροποιηµένων αερίων, επειδή αυξάνεται η ταχύτητα της εξατµίσεως. Έτσι χρησιµοποιείται ξηρά σκόνη, αν και αυτή παράγει αµελητέο αποτέλεσµα ψύξεως. Βασική είναι η εξασφάλιση ψύξεως στην περιοχή για την παρεµπόδιση επαναφλέξεώς µετά το σβήσιµο των φλογών, µέχρι που το υγρό να διασκορπισθεί και η περιοχή να είναι ελεύθερη από εύφλεκτους ατµούς. Η ψύξη επιτυγχάνεται µε νερό από εγκαταστηµένα συστήµατα ψεκασµού ή από κινητούς εύκαµπτους σωλήνες (µε ακροφύσια στη θέση ψεκασµού) ή και µε τα δύο. Ο ψεκασµός από εύκαµπτους σωλήνες είναι εξαιρετικός για την προστασία των πυροσβεστών από τη θερµότητα, που ακτινοβολείται λόγω του καιόµενου υγρού. Η δυναµικότητα των εγκαταστηµένων συστηµάτων ξηράς σκόνης περιορίζεται και, εκτός αν χρησιµοποι-ούνται πολύ προσεκτικά, είναι δυνατόν να καταναλωθεί µία µεγάλη ποσότητα. Αυτό δίνει έµφαση στην ανάγκη για προσεκτική σχεδίαση µιας ευρείας κλίµακας προσβολής της πυρκαϊάς, η οποία ακολουθεί τις αρχικές προσπάθειες.

β) Πυρκαϊές υγρών. Η πιο αποτελεσµατική µέθοδος για την αντιµετώπιση πυρκαϊών µε υγρά, διαφορετικά από τα

υγροποιηµένα αέρια [βλ. § 8.3.3(α)] είναι η χρησιµοποίηση διοξειδίου του άνθρακα, ξηράς σκόνης ή αφρού κατάλληλου για το υγρό. Όταν χρησιµοποιείται αφρός, αυτός θα προσαρµόζεται έτσι, ώστε να ρέει οµαλά και προοδευτικά πάνω στην καιόµενη επιφάνεια. Αυτό µπορεί να γίνει πολύ αποτελεσµατι-κά µε το να κατευθύνεται η προβολή του αφρού πάνω σε οποιαδήποτε κατακόρυφη επιφάνεια, γειτονική προς την πυρκαϊά, και αυτό, γιατί έτσι σπάζει η ορµή της προβολής και σχηµατίζεται µια άθραυστη κρούστα καταπνίξεως ή, αν δεν υπάρχει κατακόρυφη επιφάνεια, µε το να προωθείται η προβολή κατά τρόπο, που να σαρώνει από το άκρο προς τα µέσα την επιφάνεια του υγρού. Περιορισµένης εκτάσεως πυρκαϊές µε εύφλεκτα υγρά, περιλαµβανοµένων και εκείνων που είναι

διαλυτά ή αντιδρούν µε το νερό, µπορούν να σβησθούν µε ψεκασµό µε νερό. Σε περιπτώσεις υδατοδιαλυτών υγρών πρέπει να χρησιµοποιηθούν µεγάλες ποσότητες νερού, για να διασφαλισθεί ότι το αποτέλεσµα της διαλύσεως δεν θα είναι η παραπέρα παραγωγή εύφλεκτων ατµών. Η κατάπνιξη της πυρκαϊάς µε σάκκους άµµου, βρεγµένους µουσαµάδες και άλλα παρόµοια µέσα, ή η χρησιµοποίηση ξηράς χηµικής σκόνης είναι επίσης αποτελεσµατική κατά την αντιµετώπιση περιορισµένων πυρκαϊών υγρών. Καµία πυρκαϊά υγρού, που καίει για µεγάλο χρονικό διάστηµα, δεν µπορεί να σβησθεί µε προβολές

νερού, αφού το υγρό θα έχει θερµανθεί σε ένα προοδευτικά µεγαλύτερο βάθος και δεν µπορεί αµέσως να ψυχθεί µέχρι του σηµείου, που να παύσει να εκλύει ατµούς. Παραπέρα προβολή νερού δυνατόν να προκαλέσει εξάπλωση ή υπερχείλιση του υγρού, έτσι που να αυξήσει την εξάπλωση της πυρκαϊάς.

71 4

γ) Πυρκαϊές στερεών. Οι πυρκαϊες αυτές συνήθως σχετίζονται µε κλινοσκεπάσµατα, ρουχισµό, ξύλα, εφόδια και είναι

δυνατόν να εκδηλωθούν οπουδήποτε στο πλοίο, ειδικότερα όµως στους χώρους ενδιαιτήσεως και εφοδίων. Μετά τη χρησιµοποίηση του πλησιέστερου πυροσβεστήρα, είναι αναγκαία η γρήγορη προσβολή της φωτιάς µε νερό. Γενικώς θα είναι περισσότερο αποτελεσµατική η χρησιµοποίηση εύκαµπτων σωλήνων µε ακροφύσια στη θέση ψεκασµού, αλλά όταν καταβάλλεται προσπάθεια να προσεγγισθεί η φωτιά σε µία αποµακρυσµένη θέση, ίσως είναι αναγκαία η ρύθµιση του ακροφυσίου στη θέση της προβολής. Πάντοτε, όπου είναι δυνατόν, θα φέρονται αναπνευστικές συσκευές. Όταν πυρκα'ίά στερεών υλικών

φαίνεται ότι σβήστηκε, θα διατηρείται µόνιµη φυλακή για τον φόβο επαναφλέξεως. Η πιο πάνω φυλακή θα διαθέτει ακόµη όλα τα αναγκαία µέσα. Τα φλεγόµενα υλικά θα αραιώνονται πλήρως έτσι, ώστε όλα να είναι δυνατόν να βραχούν. Μεγάλες ποσότητες εύφλεκτων υλικών χρησιµοποιούνται στη µόνωση των δεξαµενών φορτίου των

υγραεριοφόρων πλοίων καθώς και των συστηµάτων χειρισµού του φορτίου τους. Προσοχή πρέπει να δίνεται στην προστασία του προσωπικού από τη γρήγορη εξάπλωση της πυρκαϊάς, την ασφυξία και τις επιδράσεις των τοξικών προϊόντων της καύσεως. Ο κίνδυνος πυρκαϊών στη µόνωση είναι µέγιστος, όταν στο πλοίο γίνονται επισκευές, κατά τη διάρκεια των οποίων οι χώροι της µονώσεως δεν αδρανοποιούνται και υπάρχουν πηγές αναφλέξεως, όπως συγκόλληση και πιθανόν καύση.

δ) Πυρκαϊές ηλεκτρολογικού εξοπλισµού. Οι πυρκαϊές αυτές είναι δυνατόν να προκληθούν από βραχυκύκλωµα, υπερθέρµανση ή από τη

διασπορά ενός καιόµενου στερεού ή υγρού. Άµεση ενέργεια πρέπει να είναι η απενεργοποίηση (διακοπή) όλων των εµπλεκόµενων στην πυρκαϊά κυκλωµάτων. Όταν το πιο πάνω έχει γίνει, είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθεί οποιοσδήποτε κατάλληλος τύπος πυροσβεστήρα. Αν τα ηλεκτρικά κυκλώµατα δεν είναι δυνατόν να απενεργοποιηθούν, τότε πρέπει να αναπτυχθεί

ένα υλικό που είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισµού, όπως διοξείδιο του άνθρακα ή ξηρά σκόνη. Προβολές νερού ΠΟΤΕ δεν πρέπει να χρησιµοποιηθούν σε ηλεκτρολογικό εξοπλισµό που βρίσκεται υπό τάση, επειδή υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας. Θα χρησιµοποιούνται µόνο σαν έσχατο µέσο σε εξοπλισµό, που έχει απενεργοποιηθεί.

8.4 ∆ιαδικασίες καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς.

8.4.1 Γενικά.

Τα στάδια επιτυχούς καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς είναι: • Ταχύς εντοπισµός της θέσεως της πυρκαϊάς και σήµανση συναγερµού. • Προσδιορισµός του είδους του υλικού που καίγεται, της εκτάσεως της πυρκαϊάς και του αν κάποιος έχει αποκλεισθεί από αυτή.

• Εφαρµογή του κατάλληλου σχεδίου έκτακτης ανάγκης (βλ. § 8.4.2). • Λήψη άµεσων µέτρων για τη διακοπή της εξαπλώσεως της πυρκαϊάς οριζόντια και κάθετα, µε αποµόνωση της πηγής του καυσίµου και ψύξη της περιοχής.

• Κατάσβεση των φλογών µε κατάλληλου τύπου πυροσβεστικό υλικό (βλ. § 8.5). • Παρεµπόδιση της επαναφλέξεως µε συνέχιση της ψύξεως της γύρω περιοχής µε νερό. Είναι καθήκον οποιουδήποτε ατόµου στο πλοίο που εντοπίζει έκρηξη πυρκαϊάς, να σηµαίνει αµέσως

συναγερµό. Μετά από αυτό θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τον έλεγχο της πυρκαϊάς µε τη βοήθεια των πλησιέστερων κατάλληλων µέσων, µέχρι την ώρα που θα επιληφθεί του έργου αυτού το οργανωµένο τµήµα πυρκαϊάς. Αµέσως µόλις σηµαίνεται συναγερµός, διακόπτονται όλες οι εργασίες στο φορτίο και στην πετρέλευση και τα επιστόµια κλείνονται στις σωληνώσεις του υγρού. Όλα τα καταστρώµατα, οι φράκτες και η υπόλοιπη κατασκευή κοντά στην πυρκαϊά, πρέπει να ψύχονται µε νερό. Όταν το πλοίο βρίσκεται στο λιµάνι, πρέπει να ζητείται αµέσως βοήθεια από την ξηρά και, αν είναι δυνατόν, όλοι οι εύκαµπτοι σωλήνες φορτίου πρέπει να αποµονώνονται και να αποσυνδέονται. Αν το πλοίο ταξιδεύει, πρέπει να ελιχθεί έτσι, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος εξαπλώσεως της

πυρκαϊάς. Αν η πυρκαϊά έχει εκδηλωθεί σε κλειστό χώρο, ο χώρος αυτός πρέπει, αν είναι δυνατόν, να

σφραγισθεί για τον αποκλεισµό του αέρα από αυτόν. Κάθε µηχανικός εξαερισµός προς το χώρο πρέπει να διακοπεί και η πηγή του καυσίµου (π.χ. υγρό φορτίο) πρέπει να κλεισθεί, κατά προτίµηση από το εξωτερικό. Αν ο χώρος διαθέτει µόνιµο πυροσβεστικό σύστηµα (π.χ. CO2, ψεκασµός νερού, αφρός),

72

αυτό πρέπει να ενεργοποιείται. Αν στο χώρο δεν υπάρχει τέτοιο σύστηµα, τότε ο χώρος αυτός θα παραµείνει σφραγισµένος µέχρι την άφιξη του τµήµατος πυρκαϊάς, οπότε η πυρκα'ίά πρέπει να προσβληθεί δια µέσου του µικρότερου δυνατού ανοίγµατος. Αν είναι δυνατόν, οι παρακείµενοι χώροι θα διατηρούνται ελεύθεροι από καπνό και θα ελέγχονται τακτικά έτσι, ώστε να µπορεί να ψυχθεί το κοινό τους τοίχωµα, αν αυτό είναι αναγκαίο. Όταν σβήνεται η φωτιά, ο χώρος θα καταβρέχεται πλήρως µε ψεκασµό νερού, για να διασφαλισθεί ότι όλα τα καύσιµα υλικά ψύχονται και βρέχονται κατά τρόπο που να µην είναι δυνατό να ξαναρχίσει η φωτιά. Ο χώρος δυνατόν τότε να εξαερίζεται και µετά από έλεγχο της περιεκτικότητας σε οξυγόνο (βλ. § 6.3.1) δυνατόν να επιτραπεί η είσοδος σ' αυτόν χωρίς αναπνευστική συσκευή.

8.4.2 Σχέδια έκτακτης· ανάγκης.

α) Γενικά. Το πλοίο πρέπει να διαθέτει λεπτοµερή σχέδια έκτακτης ανάγκης για την κάλυψη όλων των

περιπτώσεων πυρκαϊάς. Ευθύς µετά τη σήµανση του συναγερµού το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα εφαρµόζεται χωρίς

καθυστέρηση (βλ. § 8.4.1), γιατί οι πρώτες λίγες στιγµές είναι ζωτικής σηµασίας. Κατά την αρχική αλλά και τη σε ευρεία κλίµακα προσβολή της πυρκαϊάς που εφαρµόζεται από το Κέντρο ∆ιοικήσεως, το κέντρο αυτό πρέπει να εξετάζει τα παρακάτω καθώς και κάθε άλλη αναγκαία ενέργεια:

• ∆ιασφάλιση ότι καθένας στο πλοίο έχει εντοπισθεί. • Συνάθροιση των τµηµάτων έκτακτης ανάγκης. • Προειδοποίηση όλων των επιστασιών για τον κίνδυνο. • Αίτηση βοήθειας από τον ασύρµατο ή το τηλέφωνο. • Αλλαγή της πορείας του πλοίου. • Εκκίνηση των γεννητριών κινδύνου. • Καθαρισµός των λέµβων για καθέλκυση.

β) Πυρκαϊά στο µηχανοστάσιο. Η πυρκαϊά στο µηχανοστάσιο πιθανότατα έχει σχέση µε το καύσιµο, πετρέλαιο ή τον ηλεκτρολογικό

εξοπλισµό, και γι' αυτό πρέπει να χρησιµοποιούνται τα κατάλληλα πυροσβεστικά µέσα (βλ. § 8.5). Η πυρκαϊά είναι δυνατόν να εξαπλωθεί στους χώρους ενδιαιτήσεως ή να προκαλέσει απώλεια στη δυνατότητα κινήσεως του πλοίου. Η πυρκαϊά επίσης δυνατόν να επηρεάσει το σύστηµα του φορτίου και να αυξήσει την έκλυση ατµών,

αν αυτή εκδηλωθεί κοντά στις δεξαµενές. Αυτό µπορεί να ελεγχθεί µε ψύξη της περιοχής φορτίου µε ψεκασµό νερού, χρησιµοποίηση της µονάδας συµπυκνώσεως ή κατάκλυση κατάλληλου κενού χώρου διαχωρισµού. Τα παρακάτω πρέπει να εξετάζονται: • Αρχική προσβολή της πυρκαϊάς µε κατάλληλο πυροσβεστήρα. • Έλεγχος ότι δεν λείπει κανείς από το προσωπικό (έρευνα, αν είναι αναγκαίο). • Ασφάλιση του εξοπλισµού, των παροχών αέρα και ηλεκτρισµού, των επιστοµίων καυσίµου και θάλασσας, εφόσον είναι αναγκαίο.

• Εκκένωση και προετοιµασία προσβολής ευρείας κλίµακας. • Ευρείας κλίµακας προσβολή µε µόνιµο σύστηµα (π.χ. CO2, Halon) αφρού ή νερού.

γ) Πυρκαϊά στους χώρους ενδιαιτήσεως. Η πυρκαϊά στους χώρους ενδιαιτήσεως ή εφοδίων πιθανόν να σχετίζεται µε στερεά υλικά (π.χ.

κλινοσκεπάσµατα ή ηλεκτρολογικό εξοπλισµό), αν και η πυρκαϊά στο µαγειρείο δυνατόν επίσης να σχετίζεται µε το πετρέλαιο. Είναι βασικό να αποφευχθεί η εξάπλωση της πυρκαϊάς στους αγωγούς ή κατά µήκος των διαδρόµων. Ο καπνός είναι δυνατόν να παρεµποδίσει σηµαντικά την καταπολέµηση της πυρκαϊάς. Τα παρακάτω πρέπει να εξετάζονται: • Αποµόνωση του χώρου όσο το δυνατόν πιο αποτελεσµατικά. • Έλεγχος ότι δεν απουσιάζει κανείς (έρευνα, αν είναι αναγκαίο). • Αρχική προσβολή της πυρκαϊάς µε κατάλληλο πυροσβεστήρα. • Ευρείας κλίµακας προσβολή δια µέσου του µικρότερου δυνατού ανοίγµατος προς το χώρο. • Αν καίγονται στερεά υλικά, συνέχιση του ψεκασµού νερού και µετά το σβήσιµο των φλογών, για την πρόληψη επαναφλέξεως.

73 δ) Πυρκαϊά στην περιοχή φορτίου. Αν η πυρκαϊά εκδηλωθεί στους χώρους εφοδίων ή στο µηχανοστάσιο, τότε πρέπει να χρησιµοποιη-

θεί ο κατάλληλος πυροσβεστήρας. Η πυρκαϊά δυνατόν να επηρεάσει το φορτίο και να αυξήσει την έκλυση ατµών. Αυτό µπορεί να µειωθεί ψύχοντας την περιοχή µε ψεκασµό νερού και χρησιµοποιώντας τη µονάδα συµπυκνώσεως ή και τα δύο. Οπωσδήποτε, προβολή νερού δεν πρέπει ποτέ να χρησιµοποιείται στην περίπτωση πυρκαϊάς υγρού (βλ. § 8.5.2). Αν η πυρκαϊά συµβεί σε χώρο εξοπλισµού του φορτίου (π.χ. χώρο συµπιεστών), η πηγή του καυσίµου

πρέπει να αποµονωθεί και να γίνει αρχική προσβολή της πυρκαϊάς µε ξηρά σκόνη. Αν είναι αναγκαίο, ο χώρος θα εκκενωθεί από όλο το προσωπικό, το διαµέρισµα θα κλεισθεί και θα ενεργοποιηθεί το µόνιµο σύστηµα καταπολεµήσεως της πυρκαϊάς (π.χ. αφρός, CO2, Halon). Η περιοχή θα ψύχεται µε ψεκασµό νερού. Ευθύς µετά το σβήσιµο της φωτιάς, ο χώρος θα εξαερίζεται προσεκτικά για τη διασκόρπιση οποιουδήποτε ατµού. Τα παρακάτω θα εξετάζονται: • Αποµόνωση της πηγής του καυσίµου. • Αρχική προσβολή. • ∆ιακοπή όλων των εργασιών στο φορτίο και κλείσιµο όλων των επιστοµίων των δεξαµενών. • Έλεγχος ότι κανείς από το προσωπικό δεν απουσιάζει και έρευνα, αν είναι αναγκαίο. • Προετοιµασία για ευρείας κλίµακας προσβολή, µε ενεργοποίηση του συστήµατος ψεκασµού νερού.

• Προσβολή ευρείας κλίµακας (οι πυροσβέστες µπορούν να προχωρούν πίσω από το ψεκαζόµενο µε σωλήνες νερό, το οποίο τους προστατεύει από τη θερµότητα).

• Συνέχιση της ψύξεως της περιοχής µε νερό.

ε) Πυρκαϊά στον ιστό εξαερισµού. Ανάφλεξη είναι δυνατόν να προκληθεί στον ιστό εξαερισµού από αστραπή ή άλλη πηγή αναφλέξεως, όταν γίνεται εξαερισµός εύφλεκτων ατµών. Τα παρακάτω θα εξετάζονται:

• ∆ιακοπή του εξαερισµού. • Εισαγωγή, αν είναι δυνατόν, στο εξαεριστικό αδρανούς αερίου. • Ψεκασµός µε νερό της κεφαλής του ιστού. • Επαναλειτουργία του εξαεριστικού, όταν η κεφαλή του και το περιβάλλον ψυχθούν και περάσει η ηλεκτρική καταιγίδα.

ζ) Πυρκαϊές κοντά στο πλοίο. Σε περίπτωση πυρκαϊάς στην ξηρά, την άµεσα γειτονική µε το πλοίο, ή πάνω σε ένα άλλο πλοίο, θα

εξετάζονται τα παρακάτω: • Θέση σε ετοιµότητα του πυροσβεστικού εξοπλισµού και οργάνωση. • ∆ιακοπή όλων των εργασιών στο φορτίο και της πετρελεύσεως. • Αποµόνωση και αποσύνδεση των εύκαµπτων σωλήνων. • Κλείσιµο των ανοιγµάτων όλων των διαµερισµάτων. • Θέση σε άµεση ετοιµότητα των κύριων µηχανών. ·

η) Πυρκαϊές κατά το δεξαµενισµό ή σε περιόδους παροπλισµού. Ο κίνδυνος πυρκαϊάς είναι πιθανόν πολύ πιο µεγάλος κατά το δεξαµενισµό και σε περιόδους

παροπλισµού. Οι ειδικές προφυλάξεις που απαιτούνται στις περιπτώσεις αυτές περιγράφονται στο παράρτηµα 4. Το προσωπικό του πλοίου θα εξασφαλίζει ότι εφαρµόζονται επαρκούς ασφαλείας συνήθεις διαδικασίες. Αν συµβεί πυρκαϊά, είναι ευθύνη του προσωπικού του πλοίου να προσδιορίσει την επίδραση της βλάβης στις δεξαµενές φορτίου, στα συστήµατα χειρισµού του φορτίου και στην κατασκευή του πλοίου.

8.5 Πυροσβεστικά µέσα.

8.5.1 Ανασχετές φλογών, α)

Ξηρά χηµική σκόνη. Η ξηρά χηµική σκόνη (γνωστή επίσης σαν ξηρά σκόνη) είναι ένας ανασχετής φλογών. Η εκτόξευση

της από πυροσβεστήρα σαν ελεύθερα ρέον νέφος µπορεί να είναι αποτελεσµατική κατά την αντιµετώπιση πυρκαϊάς στο αρχικό της στάδιο, η οποία (πυρκαϊά) προέρχεται από έκχυση υγρού στο κατάστρωµα ή σε περιορισµένο χώρο. Η ξηρά σκόνη είναι ειδικά αποτελεσµατική σε καιόµενα υγρά,

74

όπως υγροποιηµένα αέρια ή πετρέλαιο, που διαφεύγει από διαρροή σωληνώσεων και συνδέσεων και πάνω από κατακόρυφες επιφάνειες, π.χ. πυρκαϊές εξοπλισµού Diesel. Η ξηρά σκόνη δεν είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισµού και συνεπώς κατάλληλη για χρησιµοποίηση στην αντιµετώπιση ηλεκτρικών πυρκαιών, αν και υπάρχει δυνατότητα βλάβης στα ηλεκτρικά του µηχανοστασίου από την απόξεση της. Η ξηρά σκόνη έχει αµελητέα ψυκτική ικανότητα και συνεπώς δεν παρέχει προστασία εναντίον της

δυνατότητας επαναφλέξεως από µία θερµή επιφάνεια. Ορισµένοι τύποι ξηράς σκόνης µπορούν να προκαλέσουν θραύση του στρώµατος αφρού και µόνο

εκείνοι, που είναι γνωστοί σαν συµβιβαστοί αφροί (αφροί που µπορούν να χρησιµοποιηθούν συγχρόνως µε ξηρά σκόνη), πρέπει να χρησιµοποιούνται σε συνδυασµό µε αφρό. Η ξηρά σκόνη πετρώνει και καθίσταται άχρηστη, εκτός αν αποθηκεύεται σε υγρό χώρο ή υπάρχει υγρασία κατά τη γόµωση των πυροσβεστήρων.

β) Εξατµιζόµενα υγρά. Ένα παράδειγµα τέτοιων υγρών είναι το βρωµο-τριφθορο-µεθάνιο (ΒΤΜ ή Ha/on 1301). Τα υγρά

αυτά είναι ανασχετές των φλογών και ενεργούν σε ορισµένη έκταση σαν µέσα καταπνίξεως. Αποθηκευµένα σε υγρή κατάσταση αλλά εισαγόµενα σ' ένα χώρο σαν ατµοί, παράγουν µικρά στατικά

ηλεκτρικά φορτία σε σύγκριση µε τον ατµό ή το διοξείδιο του άνθρακα. Όλα τα εξατµιζόµενα υγρά έχουν ορισµένο βαθµό τοξικότητας, αλλά το ΒΤΜ είναι µόνο ελαφρά

τοξικό, σε επαφή µε φλόγες ή θερµές επιφάνειες. Όλα τα εξατµιζόµενα υγρά παράγουν τοξικούς ατµούς. Οποιοσδήποτε είναι ανάγκη να εισέλθει σε ένα διαµέρισµα µετά τη χρησιµοποίηση τέτοιων υγρών πρέπει να φέρει και να χρησιµοποιεί κατάλληλη αυτόνοµη ή τροφοδοτούµενη µε καθαρό αέρα αναπνευστική συσκευή.

8.5.2 Ψύξη.

Το νερό είναι το πιο συνηθισµένο µέσο ψύξεως. Χρησιµοποιείται ευρύτατα, γιατί έχει ιδιότητα να απορροφά πολύ µεγάλες ποσότητες θερµότητας και, ειδικότερα στα πλοία, είναι συνήθως διαθέσιµο σε ικανές ποσότητες. Ένα µέσο διαβροχής δυνατόν να προστεθεί στο νερό. Αυτό επιδρά στη µείωση της επιφανειακής του τάσεως και έτσι αυξάνει η αποτελεσµατικότητα διεισδύσεως του. Μία προβολή νερού (συµπαγές ρεύµα) είναι εξαιρετική για την καταπολέµηση των πυρκαϊών

στερεών υλικών. Οπωσδήποτε προβολή νερού ουδέποτε θα χρησιµοποιείται σε οποιαδήποτε πυρκαϊά υγροποιηµένου αερίου, πετρελαίου ή λίπους, επειδή υπάρχει κίνδυνος εξαπλώσεως της φωτιάς λόγω του βίαιου βρασµού του νερού ή της αυξηµένης παραγωγής εύφλεκτων ατµών. Σε µερικά πλοία η πίεση της αντλίας πυρκαϊάς ίσως είναι µεγαλύτερη από τη συνηθισµένη, για να

παρέχει ικανοποιητικού βαθµού ψεκασµό του νερού. Όταν γίνεται χρήση εύκαµπτων σωλήνων για τη δηµιουργία προβολής νερού δυνατόν να είναι αναγκαία η µείωση της πιέσεως, για την αποφυγή υπερβολικής ανακρούσεως (ώθηση προς τα πίσω). Ψεκασµός νερού µπορεί εντούτοις να χρησιµοποιηθεί εναντίον περιορισµένων πυρκαϊών υγροποιη-

µένων αερίων ή πετρελαίου. Οι πυροσβέστες µπορούν να προστατεύονται από την ακτινοβολούµενη θερµότητα από τη σκιά που δηµιουργείται πίσω από το ψεκαζόµενο νερό. Ένα µόνιµο σύστηµα ψεκασµού νερού δυνατόν να υπάρχει για την ψύξη της επιφάνειας (συνήθως καταστρώµατος) κατασκευής του πλοίου σε περίπτωση πυρκαϊάς. Μερικοί πυροσβεστήρες (συνήθως ονοµάζονται πυροσβεστήρες υγρού χηµικού) εκβάλλουν νερό µε χηµική αντίδραση ή µε συµπιεσµένο αέριο.

8.5.3 Απόπνιξη.

α) Αφρός.

Ο αφρός είναι νέφος, που παράγεται µε ανάµιξη ενός συµπυκνώµατος µε νερό και αέρα. Είναι σύνολο µικρών φυσαλίδων µικρότερης πυκνότητας από εκείνη του νερού. Ο αφρός σχηµατίζει αποπνικτικό στρώµα, όταν ρέει δια µέσου της επιφάνειας του καιόµενου υγρού. Ένα µέρος του αφρού εξαφανίζεται παράγοντας ατµό και µειώνει την επιφανειακή θερµοκρασία του υγρού, αποκλείοντας τον αέρα από την επιφάνεια και δηµιουργώντας ατµόσφαιρα, η οποία δεν µπορεί να συντηρήσει την καύση. Υπάρχουν διάφοροι τύποι αφρού:

1) Κανονικός αφρός. Γίνεται από πρωτεϊνούχο συµπύκνωµα και προορίζεται για χρήση σε πυρκαϊές υδρογονανθράκων. Περίπου 12 όγκοι αφρού παράγονται από ένα όγκο συµπυκνώµατος. Ο κανονικός αφρός µπορεί να χρησιµοποιηθεί εναντίον πολλών πυρκαϊών σε ανοικτούς χώρους,

75

αλλά απαιτούνται ειδικοί τύποι αφρού για πυρκαϊές µε ορισµένα υγρά χαµηλού σηµείου αναφλέξεως και πυρκαϊές από χηµικά.

2) Ο αφρός υψηλής διογκώσεως διαφέρει από τον κανονικό αφρό. Γίνεται από συνθετικό συµπύκνωµα και περίπου 1000 όγκοι αφρού παράγονται από κάθε όγκο συµπυκνώµατος. Ο αφρός είναι πολύ ελαφρός και παρασύρεται µακριά σχεδόν από οποιαδήποτε πνοή του ανέµου. Συνεπώς η χρησιµοποίηση του περιορίζεται σε κλειστούς χώρους. Οπωσδήποτε είναι τόσο ελαφρός, ώστε να µη µπορεί να εκτοπίσει παγιδευµένο αέρα και κατά συνέπεια η διαφυγή του αέρα πρέπει να επιτραπεί. Έχει σηµαντικές ιδιότητες ψύξεως, είναι έξοχος στη δηµιουργία προστατευτικής ασπίδας, εναντίον της ακτινοβολούµενης θερµότητας και µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη διαφυγή ατόµων που παγιδεύτηκαν από θερµότητα ή καπνό. Ο αφρός αυτός είναι αποτελεσµατι κός για πυρκαϊές φορτίων χαµηλού σηµείου αναφλέξεως, τα οποία δεν διαλύονται στο νερό.

3) Ειδικοί αφροί, κατάλληλοι για χηµικά προϊόντα, χρησιµοποιούν διάφορα συµπυκνώµατα. Για παράδειγµα, ο αφρός της φθοριοπρωτεΐνης έχει πρόσθετα, τα οποία αντέχουν στη θερµότητα καλύτερα από τον κανονικό αφρό. Οι αλκοολούχοι ανθεκτικοί αφροί είναι κατάλληλοι για πυρκαϊές υδατοδιαλυτών χηµικών προϊόντων, που µοιάζουν µε τις αλκοόλες (που χρησιµοποιού νται σαν αντιψυκτικά), οι οποίες θα διαλύσουν τον κανονικό αφρό. Οι αφροί που σχηµατίζουν υδατώδεις µεµβράνες (φιλµς-φθοριοχηµικοί αφροί) χρησιµοποιούν συµπύκνωµα, το οποίο αντιδρά µε την υγρή επιφάνεια συµπιέζοντας την ατµοποίηση. Οι αφροί αυτοί είναι κατάλληλοι για υδρογονάνθρακες και πολλά χηµικά.

Οι πυροσβέστες µπορούν να προστατεύονται πίσω από το ψεκαζόµενο νερό, το οποίο τους επιτρέπει πλησιέστερη προσέγγιση στη φωτιά, πλην όµως θα δίνεται προσοχή στην αποφυγή πτώσεως του νερού πάνω στον αφρό, γιατί το γεγονός αυτό θα έχει σαν αποτέλεσµα τη µείωση της αποτελεσµατικότητας του τελευταίου. Ο αφρός δεν επιτρέπεται να έρχεται σε επαφή µε ηλεκτρολογικό εξοπλισµό, εκτός αν έχει διακοπεί

η παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος και αυτό λόγω του κινδύνου ηλεκτροπληξίας.

β) ∆ιοξείδιο του άνθρακα (CO2). Το διοξείδιο του άνθρακα δεν µοιάζει µε αφρό. ∆ρα αποπνικτικά εκτοπίζοντας τον αέρα και

δηµιουργώντας ατµόσφαιρα, η οποία δεν συντηρεί την καύση. Συνεπώς µπορεί να χρησιµοποιηθεί αποτελεσµατικά µόνο σε κλειστούς χώρους. Το αέριο αυτό είναι ειδικότερα αποτελεσµατικό σε χώρους µηχανών, όπου µπορεί να διεισδύσει σε θέσεις, οι οποίες είναι αδύνατον να προσεγγισθούν από τα περισσότερα άλλα µέσα. Επειδή οι έλεγχοι των µόνιµων συστηµάτων CO2 βρίσκονται συνήθως εκτός των χώρων των µηχανοστασίων, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, για να διασφαλίζεται ότι όλο το προσωπικό έχει εγκαταλείψει το χώρο, πριν εισαχθεί σ' αυτόν CO2, και αυτό, γιατί η ατµόσφαιρα µε µικρή περιεκτικότητα σε οξυγόνο, την οποία δηµιουργεί, δεν επιτρέπει τη διατήρηση της ζωής (κίνδυνος ασφυξίας). Για τη µέγιστη απόδοση, τα περισσότερα ανοίγµατα - όσα είναι δυνατόν - του χώρου πρέπει να

κλεισθούν και ο µηχανικός εξαερισµός πρέπει επίσης να διακοπεί πριν από τη χρησιµοποίηση του συστήµατος CO2. To αέριο αυτό δεν προκαλεί βλάβη σε λεπτά µηχανήµατα ή όργανα και, αφού δεν είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισµού, µπορεί να χρησιµοποιηθεί πάνω ή γύρω από ενεργοποιηµένο ηλεκτρολογικό εξοπλισµό. Η εκποµπή διοξειδίου του άνθρακα από ακροφύσια µε υψηλό ρυθµό παροχής µπορεί να

συνοδεύεται από έντονη ηλεκτροστατική φόρτιση του εµφανιζόµενου ρεύµατος και αυτό µπορεί να δηµιουργήσει την αιτία σπινθήρα εντός του διαµερίσµατος που αδρανοποιείται. Για το λόγο αυτό πρέπει να αποφεύγεται η εισαγωγή του διοξειδίου του άνθρακα στις δεξαµενές φορτίου ή στα διαµερίσµατα των µηχανηµάτων φορτίου, τα οποία ενδεχοµένως περιέχουν εύφλεκτους ατµούς. ∆ηλαδή το CO2 µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν πυροσβεστικό µέσο, αλλά ποτέ σαν µέσο προλήψεως της πυρκαϊάς σε χώρους όπου δυνατόν να υπάρχει εύφλεκτη ατµόσφαιρα (βλ. § 3.6.3).

To CO2 είναι αέριο που προκαλεί ασφυξία, γιατί εκτοπίζει τον αέρα. Κατά συνέπεια κανείς δεν θα εισέρχεται σε περιορισµένο ή µερικά περιορισµένο χώρο µετά τη χρησιµοποίηση πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα εκτός αν:

1) Βρίσκεται υπό την επίβλεψη του υπεύθυνου αξιωµατικού και 2) προστατεύεται από αναπνευστική συσκευή και σχοινί διασώσεως. Ο χώρος πρέπει να εξαερίζεται κατάλληλα και στη συνέχεια να δοκιµάζεται και να βρίσκεται

ασφαλής, πριν επιτραπεί η κανονική είσοδος προσωπικού. Η εκ νέου είσοδος του αέρα σε διαµέρισµα µετά από πυρκαϊά ίσως έχει σαν αποτέλεσµα επανέναρξη της πυρκαϊάς ή ακόµα έκρηξη.

76

γ) Υδρατµός. Τα συστήµατα αποπνίξεως υδρατµού δυνατόν να εγκαθίστανται, για να εκτοπίζουν και να

αποκλείουν τον αέρα από κλειστούς χώρους, όπως οι χώροι του µηχανοστασίου ή του αντλιοστασίου. Λόγω της συµπυκνώσεως του υδρατµού θα υπάρξει σηµαντική καθυστέρηση, πριν η καύση περιορισθεί, και η εισαγωγή ατµού απαιτείται να συνεχισθεί για αποφυγή επαναφλέξεως. Ο υδρατµός έχει περιορισµένη ψυκτική επίδραση. Τα επιστόµια του ατµού αποπνίξεως πρέπει να αφήνονται ανοικτά, έτσι ώστε σε περίπτωση πυρκαϊάς

να είναι δυνατόν να ασκηθεί άµεσος έλεγχος από µακριά ευρισκόµενο κύριο επιστόµιο. Ευθύς ως αυτό ανοιχθεί, πρέπει να κλεισθούν τα επιστόµια παροχής ατµού προς τα διαµερίσµατα, που δεν επηρεάζονται από την πυρκαϊά. Ο υδρατµός ουδέποτε πρέπει να χρησιµοποιείται σαν µέσο προλήψεως της πυρκαϊάς όπου υπάρχουν εύφλεκτοι ατµοί, επειδή είναι ενδεχόµενο να προκληθεί ανάφλεξη από τη δηµιουργία στατικού ηλεκτρισµού (6λ. § 3.6.2).

8.6 Προστατευτικές στολές.

Οι πυροσβέστες πρέπει να φορούν ειδικές προστατευτικές στολές. Ορισµένοι τύποι στολών προσωπικού τήκονται, όταν εκτίθενται στη θερµότητα και ενδεχοµένως αυξάνουν τη σοβαρότητα των τραυµάτων. Ο αµίαντος στιγµιαία απορροφεί και µεταφέρει θερµότητα και οι στολές που κατασκευά-ζονται από το υλικό αυτό παρέχουν προστασία µόνο για σύντοµες περιόδους εκθέσεως στη θερµότητα. Οι στολές από αµίαντο πρέπει να διατηρούνται ξηρές, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος, αυτός που τις φορεί να ζεµατισθεί, όταν εκτεθεί στη θερµότητα. Προσωπικό µε γάντια πρέπει να είναι σε ετοιµότητα, για την αφαίρεση της προστατευτικής στολής, όταν αυτή υπερθερµανθεί. Το προσωπικό µπορεί να προστατευθεί από τη θερµότητα µιας πυρκαϊάς µε τη χρησιµοποίηση ψεκαζόµενου νερού. Αν τα προϊόντα της καύσεως είναι τοξικά ή υπάρχει κίνδυνος οι πυροσβέστες να υπερκαλυφθούν από καπνό, τότε οι τελευταίοι πρέπει να φορούν αναπνευστικές συσκευές. Αν καίγεται τοξικό φορτίο ή φορτίο, του οποίου τα προϊόντα της καύσεως είναι τοξικά ή ερεθιστικά, οι πυροσβέστες θα φέρουν πάντοτε αναπνευστικές συσκευές. Υπεύθυνος αξιωµατικός θα εξασφαλίζει ότι όλες οι προστατευτικές στολές είναι: α) Ικανές για υπηρεσία και κατάλληλες για την απαιτούµενη αποστολή, και 6) κατάλληλα τοποθετηµένες και δεµένες. Οι προστατευτικές στολές θα στοιβάζονται κοντά στους φοριαµούς που περιέχουν τις αναπνευστι-

κές συσκευές.

8.7 Εκπαίδευση και γυµνάσια.

∆εν είναι δυνατόν να πραγµατοποιηθεί επιτυχής καταπολέµηση της πυρκαϊάς, παρά µόνο αν όλος ο εξοπλισµός είναι σε κατάσταση λειτουργίας και όλο το προσωπικό είναι καλά εκπαιδευµένο στη χρήση του εξοπλισµού και στις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης. Γίνεται σύσταση όλο το προσωπικό του πλοίου να παρακολουθεί στην ξηρά ένα εκπαιδευτικό σεµινάριο, κατά τη διάρκεια του οποίου θα εξασκείται σε συνθήκες πραγµατικής πυρκαϊάς. Συχνά πρέπει να γίνονται γυµνάσια πυρκαϊάς, τα οποία θα βασίζονται στις διαδικασίες του σχεδίου έκτακτης ανάγκης. Αν γνωστοποιείται ο κατά προσέγγιση χρόνος των γυµνασίων, τότε δεν πρέπει να περιορίζεται η φύση και ο τύπος της έκτακτης ανάγκης. Οι χρόνοι των γυµνασίων πρέπει να ποικίλλουν, σε τρόπο ώστε το προσωπικό να µην απουσιάζει από αυτά λόγω εκτελέσεως φυλακής. Οι υπεύθυνοι των γυµνασίων θα εξετάζουν τον κίνδυνο, που µπορεί να προκληθεί από ένα σύστηµα αποπνίξεως, που τυχαία ενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της ασκήσεως. Η εκπαίδευση που γίνεται και τα γυµνάσια θα καταχωρούνται στο ηµερολόγιο του πλοίου. Οι αντλίες πυρκαϊάς, περιλαµβανόµενης και της αντλίας πυρκαϊάς κινδύνου, και τα µέσα πυροσβέσεως θα δοκιµάζονται το ένα µετά το άλλο και, αν είναι αναγκαίο, θα γίνεται εκπαίδευση του προσωπικού έτσι, ώστε αυτό να είναι ικανό να τα θέτει σε λειτουργία κατά τρόπο αποτελεσµατικό. Οι συναγερµοί πυρκαϊάς θα πρέπει να δοκιµάζονται τακτικά.

1 . 8.8 Επιθεώρηση και συντήρηση του εξοπλισµού.

Όλος ο πυροσβεστικός εξοπλισµός θα πρέπει να επιθεωρείται τακτικά, να συντηρείται, να βρίσκεται σε καλή κατάσταση και να είναι έτοιµος για άµεση χρησιµοποίηση. Οι φορητοί πυροσβεστήρες που έχουν πλήρως ή εν µέρει εκφορτισθεί πρέπει να αναγοµώνονται, πριν επιστρέψουν στ,ην κανονική θέση τους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΙ

∆ΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ


Οι ελάχιστες απαιτήσεις και τα πρότυπα του εξοπλισµού διασώσεως της ζωής στα πλοία καθορίζονται από κανονισµούς. Όλος ο εξοπλισµός πρέπει να επιθεωρείται τακτικά και να διατηρείται έτοιµος για άµεση χρησιµοποίηση σε µία θέση, που σαφώς έχει επισηµανθεί και είναι εύκολα προσιτή. Ειδικότερα ο εξοπλισµός του συµπιεσµένου αέρα θα επιθεωρείται τουλάχιστον µία φορά το µήνα και η ενέργεια αυτή θα καταγράφεται. Πρακτικές επιδείξεις εκπαιδεύσεως και γυµνασίων θα γίνονται τακτικά έτσι, ώστε το προσωπικό να αποκτά εµπειρία στη χρησιµοποίηση όλου του εξοπλισµού ασφαλείας και να γνωρίζει τη θέση κάθε αντικειµένου.

9.2 Προστατευτικές στολές.

Οι προστατευτικές στολές θα φέρονται όσο αυτό είναι αναγκαίο, για την προστασία εκείνων που εµπλέκονται σε εργασίες στο φορτίο από κινδύνους που σχετίζονται µε αυτό. Οι στολές, τα γάντια, τα υποδήµατα, τα µατογυάλια, τα σκιάδια προσώπου κλπ. που χρησιµοποιούνται πρέπει να είναι κατάλληλα για το φορτίο. Πολλά πλαστικά καθίστανται εύθραυστα και ραγίζουν, όταν εκτεθούν σε χαµηλές θερµοκρασίες ή µπορούν να διαλυθούν από το φορτίο, αν και στολές PVC ή παρόµοιων τύπων υλικά είναι λιγότερο επιδεκτικά στην απορρόφηση και πρέπει να φέρονται, όταν γίνεται έκθεση σε ατµούς ή υγρά. Ειδικότερα για την προστασία των χεριών, τα γάντια πρέπει να φοριούνται όταν γίνεται χειρισµός

εξοπλισµού σε χαµηλή θερµοκρασία, όπως επιστοµίων ή ολισθαινόντων σωλήνων. Για την προστασία του προσώπου θα φέρεται εξοπλισµός, όταν υπάρχει κίνδυνος εκποµπής υγρού (π.χ. κατά την αποσύνδεση εξοπλισµού φορτίου, τη χρησιµοποίηση ολισθαινόντων σωλήνων, τη δειγµατοληψία). Αναπνευστικές συσκευές θα διατίθενται για την προστασία από εργασίες στο φορτίο, όταν υπάρχουν τοξικά ή ασφυξιογόνα αέρια (βλ. § 9.4 και 9.5). Ατµοί φορτίου είναι δυνατόν να απορροφηθούν σε επαρκείς ποσότητες από τις στολές δηµιουργώντας κίνδυνο, αν οι τελευταίες µεταφερθούν στους χώρους ενδιαιτήσεως, µαγειρεία, χώρους καπνίσµατος κλπ.

9.3 Καθαρισµός, ψεκασµός µε νερό και καταιονητήρες.

Πλήρης χρησιµοποίηση των θαλάµων αλλαγής πρέπει να γίνεται µεταξύ εκείνων που βρίσκονται στην περιοχή καταστρώµατος και εκείνων στους χώρους ενδιαιτήσεως καθώς και των λουτρών, που ενδεχοµένως διατίθενται στα διαµερίσµατα αυτά ή στο κατάστρωµα κοντά στις εισόδους στους χώρους ενδιαιτήσεως. Η υγιεινή του προσωπικού είναι πολύ σηµαντική, αν το φορτίο είναι τοξικό. Το προσωπικό που εµπλέκεται στις εργασίες φορτίου πρέπει πάντοτε να πλύνει τα χέρια του πολύ καλά πριν από το φαγητό και να µη φοράει ή να φέρει µολυσµένη στολή στους χώρους ενδιαιτήσεως.

9.4 Αναπνευστικές συσκευές.

Οι αναπνευστικές συσκευές πρέπει να χρησιµοποιούνται, όταν είναι αναγκαίο, από το προσωπικό που απασχολείται σε εργασίες σχετικές µε τοξικά φορτία, από τους πυροσβέστες και κατά την είσοδο σε χώρο που δεν είναι ασφαλής. Σε δεξαµενές ή διαµερίσµατα που δεν είναι ελεύθερα από αέρια και που µέσα σ' αυτά υπάρχει έλλειψη οξυγόνου ή τα οποία περιέχουν καπνό, δεν πρέπει να επιτρέπεται η είσοδος, εκτός αν αυτό είναι απόλυτα αναγκαίο, και πάντοτε µε αναπνευστική συσκευή. Η αναπνευστική συσκευή δυνατόν να είναι αυτόνοµη ή να τροφοδοτείται µε καθαρό αέρα δια µέσου

σωληνώσεως και φίλτρου κατάλληλης δυναµικότητας είτε από φιάλες αέρα, που βρίσκονται στο

78

κατάστρωµα, είτε από φυσητήρα ή ανεµιστήρα µε το άκρο του ανοικτό στον καθαρό αέρα. Η αναπνευστική συσκευή πάντοτε θα χρησιµοποιείται σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και θα επιθεωρείται πριν και µετά τη χρήση για ενδεχόµενη ζηµιά ή διάβρωση. Πριν από την τοποθέτηση της µάσκας πρέπει να εκφυσάται αέρας µέσω των σωληνώσεων, για τον καθαρισµό τους από τυχόν σκόνη ή ακαθαρσία. Προσοχή θα δίνεται, προκειµένου να διασφαλισθεί ότι η αεροστεγανότητα επιτυγχάνε-ται, όταν τοποθετηθεί η µάσκα. Αυτό ίσως είναι δύσκολο, αν αυτός που τη φέρει έχει γένια, οπότε η διαρροή µπορεί να φθάσει µέχρι 10%. Αν χρησιµοποιούνται φιάλες αέρα, θα δίνεται προσοχή στην εξασφάλιση ότι είναι γεµάτες και ότι διατίθενται και γεµάτες εφεδρικές φιάλες. Η αναπνευστική συσκευή περιορίζει τις κινήσεις αυτού που τη φέρει σε κλειστούς χώρους. Αν

χρησιµοποιείται αυτόνοµη συσκευή, η συσκευή αυτή ίσως είναι δύσκολο να διέλθει µέσω µικρών ανοιγµάτων, Ένα σχοινί διασώσεως θα τοποθετείται οποτεδήποτε είναι δυνατόν, όταν φέρεται αναπνευστική

συσκευή και είναι απαραίτητο η αναχώρηση από ένα χώρο να γίνεται ακολουθώντας την ίδια διαδροµή της εισόδου για την αποφυγή µπερδέµατος ότου σχοινιού. Τα ίδια ισχύουν και για τις συσκευές, στις οποίες παρέχεται αέρας. Οι προφυλάξεις που παρέχονται για τη χρησιµοποίηση των αναπνευστικών συσκευών στην § 6.3.3 θα εφαρµόζονται οπουδήποτε σε κλειστούς χώρους χρησιµοποιούνται τέτοιες συσκευές. Μερικά πλοία εφοδιάζονται µε συλλογές µικρών αναπνευστικών συσκευών, οι οποίες παρέχουν

αέρα για διαφυγή έκτακτης ανάγκης και δεν πρέπει να χρησιµοποιείται για άλλους σκοπούς. Όλοι οι τύποι των αναπνευστικών συσκευών πρέπει να εξετάζονται και να δοκιµάζονται από

υπεύθυνο αξιωµατικό κάθε µήνα και κάθε χρόνο από ειδικό. Τα ελαττώµατα θα διορθώνονται ταχέως και θα γίνεται καταχώρηση των επισκευών. Όλες οι φιάλες αέρα πρέπει να ξαναγεµίζονται το ταχύτερο δυνατό µετά τη χρησιµοποίηση. Οι αναπνευστικές συσκευές θα στοιβάζονται πλήρως συναρµολογηµένες σε θέση που να είναι

άµεσα προσιτές, προκειµένου σε έκτακτες περιπτώσεις να διατεθούν σε διάφορα µέρη του πλοίου. Πρακτική επίδειξη και εκπαίδευση στη χρήση της αναπνευστικής συσκευής θα πραγµατοποιείται για

την απόκτηση προσωπικής εµπειρίας στη χρησιµοποίηση της.

9.5 Αναπνευστήρες µεταλλικού κιβωτίου ή τύπου φίλτρου.

Μεταλλικού κιβωτίου ή τύπου φίλτρου αναπνευστήρες ποτέ δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σε κλειστούς χώρους, στην ατµόσφαιρα των οποίων το περιεχόµενο οξυγόνο δυνατόν να είναι ανεπαρκές για τη διατήρηση της ζωής. Οι πιο πάνω συσκευές είναι οπωσδήποτε πολύ χρήσιµες σαν απλό βοήθηµα, που επιτρέπει στο προσωπικό να υποχωρήσει προς µία ασφαλή θέση σε περίπτωση µεγάλης κλίµακας εκλύσεως ατµών. Το προσωπικό θα κρατάει αυτές στο χέρι για άµεση χρήση κατά τη διάρκεια των εργασιών σε τοξικά προϊόντα, εκτός αν φέρονται αναπνευστικές συσκευές. Οι αναπνευστήρες µεταλλικού κιβωτίου διατίθενται για την απορρόφηση ποικιλίας διαφορετικών ατµών, αλλά οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να εφαρµόζονται: α) Ο κατάλληλος τύπος του µεταλλικού κιβωτίου θα τοποθετείται για το συγκεκριµένο ατµό. Αυτό

ίσως καθιστά αναγκαία την αλλαγή των κιβωτίων, όταν αλλάζουν φορτία, β) Τα κιβώτια δεν πρέπει να ανοίγονται προς την ατµόσφαιρα, µέχρι να χρησιµοποιηθούν, επειδή

βαθµιαία καθίστανται κορεσµένα και ανενεργά. γ) Τα κιβώτια έχουν περιορισµένη διάρκεια ζωής, εκτός αν είναι αξιόπιστα γνωστό σε πόσα από αυτά παραµένει η διάρκεια ζωής τους. Τα άλλα ξεχωρίζονται και καταστρέφονται µετά τη χρήση.

9.6 Πρώτες βοήθειες.

Οι διαδικασίες πρώτων βοηθειών στις περιπτώσεις ατυχηµάτων, στα οποία περιλαµβάνεται το φορτίο, παρέχονται στα φύλλα στοιχείων στο παράρτηµα 1. Στην περίπτωση εισόδου στον οφθαλµό υγρού φορτίου, η ορθή θεραπεία για τα πλείστα φορτία είναι

το πλύσιµο του µατιού µε άφθονο καθαρό νερό(γλυκό ή θαλασσινό)και η συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Αν το υγρό φορτίο έλθει σε επαφή µε το δέρµα, η επιφάνεια που προσβλήθηκε πρέπει να πλυθεί και να αφαιρεθούν τα ρούχα που τυχόν µολύνθηκαν. Αν συµβεί κρυοπάγηµα, αυτό πρέπει να αντιµετωπισθεί µε εµβάπτιση σε θερµό νερό (βλ. § 9.8). Αν τα συµπτώµατα της εκθέσεως στον ατµό είναι αισθητά, θα πρέπει να ενηµερωθεί το προσωπικό, προκειµένου να εκκενώσει την περιοχή. Τακτική φυλακή πρέπει να διατηρείται για τυχόν συµπτώµατα σε άλλους. Η έκτακτη ορθή αντιµετώπιση για τα περισσότερα φορτία είναι:

79

α) Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα και β) τεχνητή αναπνοή, αν το θύµα αναπνέει δύσκολα ή έχει άρρυθµη αναπνοή ή δεν αναπνέει (βλ. §

9.7).

9.7 Τεχνητή αναπνοή.

Το προσωπικό πρέπει να εξασκείται στην τεχνική της από στόµα σε στόµα και από στόµα σε µύτη τεχνητής αναπνοής, καθόσον αυτή είναι το πιο σηµαντικό και αποτελεσµατικό µέσο διασώσεως. Οπωσδήποτε, αν το θύµα ανέπνευσε τοξικούς ατµούς ή αδρανές αέριο, το άτοµο που ασκεί την αναπνοή µπορεί να προσβληθεί από το αέριο που εκβάλλεται από το θύµα. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να χρησιµοποιηθεί αναπνευστήρας, ή το άτοµο, που ασκεί την τεχνητή αναπνοή, πρέπει να φορεί αναπνευστική συσκευή και να αποµακρύνει τη µάσκα, µόνο όταν εµφυσά αέρα στο στόµα του θύµατος. Το υπεύθυνο προσωπικό θα ενηµερώνεται στη χρησιµοποίηση των συσκευών τεχνητής αναπνοής. Οι συσκευές αυτές κανονικά ∆ΕΝ πρέπει να φυλάγονται κλειδωµένες. Οι οδηγίες λειτουργίας µε τις οποίες εφοδιάζονται οι συσκευές πρέπει να είναι ευκρινώς αναρτηµένες: α) Στις συσκευές. β) Στους θαλάµους των αξιωµατικών των τµηµάτων υποδιαιρέσεως και γ) στο νοσοκοµείο ή το φοριαµό των φαρµάκων. Οι κύλινδροι που περιέχουν οξυγόνο ή συµπιεσµένο αέρα θα ελέγχονται σε τακτά χρονικά

διαστήµατα και θα αντικαθίστανται ή θα ξαναγεµίζονται, αν έχουν αδειάσει µερικώς. Ειδικά σηµειωµένοι κύλινδροι θα χρησιµοποιούνται για εκπαιδευτικούς σκοπούς, έτσι ώστε σε έκτακτη ανάγκη να µπορούν να επιλεγούν για χρήση µόνο οι πλήρως γεµάτοι κύλινδροι. Η συσκευή τεχνητής αναπνοής δεν θα µεταφέρεται σε κλειστό χώρο, ο οποίος περιέχει ατµούς εύφλεκτου φορτίου, εκτός αν η συσκευή αυτή είναι εγκεκριµένη. 9.8 Κρυοπάγηµα.

Αν υπάρξει κρυοπάγηµα του δέρµατος, πρέπει το σηµείο που πάσχει να αντιµετωπισθεί απαλά και να αποφεύγεται το λύγισµα των συνδέσµων. Η περιποίηση του τραύµατος θα γίνει ως εξής: α) Αποµάκρυνση των ρούχων, τα οποία δυνατόν να περιορίζουν την κυκλοφορία του αίµατος στην

παγωµένη περιοχή. 6) Άµεση εµβάπτιση της περιοχής του τραύµατος σε νερό θερµοκρασίας µεταξύ 40° και 46°0. Ποτέ δεν πρέπει να χρησιµοποιείται ξηρή θερµότητα. Θερµοκρασίες πάνω από 46° C η ξηρή θερµότητα θα προκαλέσουν έγκαυµα στους παγωµένους ιστούς.

γ) Οι παγωµένοι ιστοί δεν πονούν. Μοιάζουν σαν κερί και έχουν χροιά κίτρινου χρώµατος. Αυτοί καθίστανται µπλε, πονούν και είναι πολύ επιρρεπείς σε µόλυνση, όταν ξεπαγώσουν. Επίσης δεν πρέπει να αναθερµαίνονται γρήγορα, αν το ατύχηµα συµβεί στο ταξίδι και το θύµα δεν είναι δυνατόν να µεταφερθεί αµέσως στο νοσοκοµείο. Το ξεπάγωµα µπορεί να γίνει µετά από 15 µέχρι 60 λεπτά και θα συνεχισθεί, µέχρι που η µπλε χροιά του δέρµατος γίνει µελανή ή κόκκινη. Παυσίπονα και καταπραϋντικά απαιτούνται για το µετριασµό του πόνου κατά τη διάρκεια του ξεπαγώµατος.

δ) Αν µε το χρόνο ξεπαγώσουν οι παγωµένοι ιστοί και υπάρξει ιατρική παρακολούθηση, δεν πρέπει να γίνει πάλι εµβάπτιση στο λουτρό του νερού. Κάτω από τις συνθήκες αυτές η περιοχή του τραύµατος, αν είναι δυνατόν, προστατεύεται µε σκόνη αντιβιοτικού και καλύπτεται µε στεγνή, αποστειρωµένη, γάζα και µεγάλο προστατευτικό επικάλυµµα για την αποφυγή µολύνσεως.

ε) Το οινόπνευµα (ποτό) και το κάπνισµα µειώνουν τη ροή του αίµατος προς τους παγωµένους ιστούς και συνεπώς δεν πρέπει να δίνονται στο θύµα.

9.9 Ατυχήµατα σε περιορισµένους χώρους.

Όταν σηµειωθεί ατύχηµα σε περιορισµένο χώρο, µε αποτέλεσµα ένα άτοµο να βρίσκεται υπό την επίδραση αερίου ή ελλείψεως οξυγόνου, η πρώτη ενέργεια που πρέπει να γίνει είναι η σήµανση του συναγερµού. Καµµιά προσπάθεια διασώσεως δεν πρέπει να επιχειρηθεί χωρίς τη λήψη των κατάλληλων προφυλακτικών µέτρων. Αν και η ταχύτητα µπορεί να είναι ζωτικής σηµασίας, οι αναπνευστικές συσκευές και το σχοινί διασώσεως πρέπει να χρησιµοποιούνται πάντοτε στις επιχειρήσεις διασώσεως, για την αποφυγή του κινδύνου να γίνουν θύµατα, αυτοί που πηγαίνουν για διάσωση, όταν εισέλθουν στον χώρο. Αυτός που µετέχει στην επιχείρηση διασώσεως ποτέ δεν πρέπει να αποµακρύνει τη µάσκα από το πρόσωπο του, για να χορηγήσει αέρα στο άτοµο το οποίο προσπαθεί να διασώσει. Η ενέργεια αυτή µόνο κίνδυνο µπορεί να δηµιουργήσει σ' αυτόν και να τον καταστήσει θύµα [βλ. § 6.3.4(δ)].

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ (ΦΥΛΛΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ)

Π.1.1 Γενικά.

Η γνώση των φυσικών και χηµικών ιδιοτήτων του φορτίου, των κινδύνων και των ενεργειών που πρέπει να αναληφθούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, είναι απαραίτητη προκειµένου να επιτευχθεί ο ασφαλής χειρισµός και µεταφορά των φορτίων των υγροποιηµένων αερίων. Βασική ενηµέρωση παρέχεται στα φύλλα πληροφοριών των κωδίκων υγραεριοφόρων του ΙΜΟ για τα υγροποιηµένα αέρια και τα άλλα προϊόντα. Στους κώδικες αυτούς περιλαµβάνονται επίσης στοιχεία για ορισµένα χηµικά προϊόντα, τα οποία

ενδεχοµένως χρησιµοποιούνται για λειτουργικούς σκοπούς, π.χ. για την πρόληψη του πάγου ή του σχηµατισµού υδριτών. Οι πληροφορίες γενικά αναφέρονται σε µεµονωµένα υγροποιηµένα αέρια, αλλά µερικά εµπορικά

φορτία είναι µίγµατα. Για παράδειγµα, τα φορτία LPG δυνατόν να είναι µίγµατα προπανίου, βουτανίου και άλλων αερίων σε ποσότητες που ποικίλλουν και για τα οποία δεν είναι δυνατόν να δοθούν πλήρη στοιχεία. Ενηµέρωση για κάθε µίγµα πρέπει να παρέχεται από το ναυλωτή και τους υπεύθυνους της

εγκαταστάσεως ξηράς, πριν το φορτίο γίνει δεκτό στο πλοίο. Υπόδειγµα του φύλλου πληροφοριών φορτίου παρατίθεται στο παράρτηµα 9. Οι παρακάτω σηµειώσεις σκοπεύουν στην παροχή οδηγιών για το πώς θα χρησιµοποιούνται οι

πληροφορίες.

Π.1.2 ∆ιαδικασία έκτακτης ανάγκης.

Οι ενέργειες που συνιστάται να γίνουν σε περίπτωση πυρκαϊάς, εκχύσεως ή διαρροής του φορτίου ή επαφής του προσωπικού µε αυτό, αυτοεπεξηγούνται και πρέπει να χρησιµοποιηθούν κατά την κατάρτιση των σχεδίων για την αντιµετώπιση οποιασδήποτε έκτακτης ανάγκης, στην οποία εµπλέκεται το φορτίο.

Π.1.3 Πληροφορίες για την υγεία.

Οι πληροφορίες σχετικά µε τις επιπτώσεις από την επαφή ενός ατόµου µε το φορτίο, υγρό και ατµούς, πρέπει να είναι διαθέσιµες σε όλους τους ενδιαφερόµενους, µαζί µε οδηγίες για τις κατάλληλες προστατευτικές στολές και τον εξοπλισµό που πρέπει να φέρεται κατά τη διάρκεια των εργασιών χειρισµού του φορτίου.

Π.1.4 Φυσικές ιδιότητες.

Το σηµείο βρασµού, η τάση ατµών, η πυκνότητα του υγρού και οι συµπληρωµατικοί χάρτες και διαγράµµατα πρέπει να χρησιµοποιούνται για επιβεβαίωση ότι το φορτίο µπορεί ασφαλώς να περιέχεται σύµφωνα µε τις συνθήκες µεταφοράς που δίνονται στο πιστοποιητικό εξαρτισµού (σύµφωνα µε τους κώδικες του ΙΜΟ τα υγραεριοφόρα πλοία πρέπει να έχουν πιστοποιητικό εξαρτισµού για τη µεταφορά υγροποιηµένων αερίων χύµα). Οι συνθήκες µεταφοράς επεξηγούνται στο παράρτηµα 2. Οι διάφορες ιδιότητες του φορτίου για τη θερµοκρασία µεταφοράς µπορούν να αναγνωσθούν από

τα φύλλα φυσικών ιδιοτήτων. Η χρησιµοποίηση των διαγραµµάτων Mollier επεξηγείται στο παράρτηµα 3 (βλ. § Π.3.4.5 και Π.3.5.2).

81

Στο παράρτηµα 3 αναφέρεται µέθοδος για τον υπολογισµό της τάσεως ατµών µίγµατος, από τη σύσταση και τις ιδιότητες των συστατικών του (βλ. § Π.3.4.6).

Π.1.5 Πληροφορίες αντιδραστικότητας (χηµικής).

Όταν είναι γνωστό ότι το φορτίο είναι δυνατόν να αντιδρά επικίνδυνα µε τον αέρα, ολόκληρο το σύστηµα φορτίου πρέπει να αδρανοποιείται µε κατάλληλο µέσο για τη µείωση της συγκεντρώσεως του αποµένοντας οξυγόνου µέχρι το απαιτούµενο χαµηλό επίπεδο, πριν από την έναρξη της φορτώσεως. Η εκ νέου είσοδος του αέρα θα παρεµποδίζεται µε διατήρηση θετικής πιέσεως στο σύστηµα. Μερικά φορτία, όπως φαίνεται στα φύλλα πληροφοριών, πρέπει να σταθεροποιούνται (προσθήκη

αναχαιτιστή) για να µεταφερθούν. Το υπόδειγµα (βλ. υπόδειγµα στο παράρτηµα 9) που συµπληρώνεται και υπογράφεται από τους

αρµόδιους της εγκαταστάσεως ξηράς, δηλώνει την κατάλληλη ποσότητα του αναχαιτιστή που έχει προστεθεί. Το υπόδειγµα αυτό θα λαµβάνεται στο πλοίο πριν την αποδοχή της φορτώσεως. Όταν προκύπτει ότι το φορτίο αντιδρά επικίνδυνα µε το νερό ή καθίσταται διαβρωτικό, όταν έλθει σ'

επαφή µε αυτό, τότε απαιτείται µεγάλη προσοχή για τη διατήρηση του συστήµατος φορτίου ελεύθερου από υγρασία. Το σύστηµα του φορτίου πρέπει να ξηραίνεται πριν από τη φόρτωση και το αδρανές αέριο ή ο αέρας, στην περίπτωση µη εύφλεκτων φορτίων που χρησιµοποιούνται στο σύστηµα φορτίου, πρέπει να έχουν χαµηλό σηµείο δρόσου. Όταν προκύπτει ότι τα φορτία αλληλοαντιδρούν, δεν θα γίνεται αποδεκτή ταυτόχρονη µεταφορά τους, εκτός αν τα δύο φορτία µπορούν να αποθηκευθούν και να τακτοποιηθούν µέσω πλήρως διαχωρισµένων συστηµάτων φορτίου, περιλαµβα-νοµένων δεξαµενών φορτίου, σωληνώσεων, εξαεριστικών και µονάδων συµπυκνώσεως.

Π.1.6 Υλικά κατασκευής.

Οι πληροφορίες θα χρησιµοποιούνται για την επιβεβαίωση ότι τα υλικά κατασκευής σε ολόκληρο το σύστηµα φορτίου δεν θα διαβρώνονται από το φορτίο και ότι δεν περιλαµβάνουν οποιοδήποτε συστατικό είναι δυνατόν να υποβοηθήσει µία επικίνδυνη χηµική αντίδραση.

Π.1.7 Στοιχεία ευφλεκτικότητας.

Όταν τα πιο πάνω στοιχεία είναι διαθέσιµα, η σχέση µεταξύ της συστάσεως και της ευφλεκτικότη-τας των µιγµάτων του ατµού του φορτίου, του οξυγόνου και αζώτου δίνεται στη µορφή που ονοµάζεται διάγραµµα ευφλεκτικότητας. Σκοπός των διαγραµµάτων αυτών είναι να καταστούν οι διαδικασίες, που πρόκειται να εφαρµοσθούν ικανές να προλάβουν το σχηµατισµό εύφλεκτων µιγµάτων καθ' όλο το χρόνο στο σύστηµα φορτίου. Όταν προστίθεται αδρανές αέριο ή άζωτο σε εύφλεκτο µίγµα ατµού/αέρα, το αποτέλεσµα είναι η

αύξηση του κατώτερου ορίου εύφλεκτης συγκεντρώσεως και η µείωση του ανώτερου ορίου εύφλεκτης συγκεντρώσεως. Οι επιδράσεις αυτές περιγράφονται στο σχήµα Π.1.1α, το οποίο θα θεωρείται µόνο σαν οδηγός των σχετικών αρχών. Κάθε σηµείο του διαγράµµατος αντιπροσωπεύει ένα εύφλεκτο µίγµα ατµού/αέρα/αδρανούς αερίου

που προκαθορίζεται σύµφωνα µε την περιεκτικότητα σε εύφλεκτο ατµό και οξυγόνο. Τα εύφλεκτα µίγµατα ατµού/αέρα χωρίς αδρανές αέριο βρίσκονται στη γραµµή ΑΒ, η κλίση της οποίας παριστά τη µείωση της περιεκτικότητας σε οξυγόνο, όσο αυξάνει η περιεκτικότητα σε εύφλεκτο ατµό. Τα σηµεία αριστερά της ΑΒ αντιπροσωπεύουν µίγµατα, των οποίων η περιεκτικότητα σε οξυγόνο

µειώνεται ακόµα περισσότερο µε την προσθήκη αδρανούς αερίου. Το κατώτερο και ανώτερο όριο αναφλέξεως των µιγµάτων για εύφλεκτο ατµό στον αέρα

αντιπροσωπεύονται από τα σηµεία C και D. Όσο αυξάνει η περιεκτικότητα σε αδρανές αέριο, το όριο αναφλέξεως των εύφλεκτων µιγµάτων µεταβάλλεται, όπως φαίνεται από τις γραµµές CE και DE, οι οποίες τελικά συγκλίνουν στο σηµείο Ε. Μόνο τα µίγµατα εκείνα που αντιπροσωπεύονται από σηµεία στη σκιασµένη περιοχή µέσα στο δακτύλιο CED είναι ικανά για καύση. Είναι προφανές από το σχήµα Π.1.1 α ότι όσο προστίθεται αδρανές αέριο σε µίγµατα

υδρογονανθράκων/αέρα, η περιοχή ευφλεκτικότητας µειώνεται µέχρι το περιεχόµενο οξυγόνο να φθάσει σε ένα επίπεδο, στο οποίο κανένα µίγµα δεν µπορεί να καεί. Σε ένα τέτοιο διάγραµµα οι µεταβολές της συστάσεως λόγω της προσθήκης αέρα ή αδρανούς

αερίου αντιπροσωπεύονται από τµήµατα κατά µήκος των ευθειών γραµµών που κατευθύνονται είτε προς τα πάνω στο σηµείο Α (καθαρός αέρας) ή πάνω σ' ένα σηµείο του άξονα του περιεχόµενου οξυγόνου που αντιστοιχεί στη σύσταση του αδρανούς αερίου που προστίθεται. Αυτές οι γραµµές φαίνονται για ένα συγκεκριµένο µίγµα µε συγκεντρώσεις που αντιστοιχούν στο σηµείο F.

82

Όταν ένα αδρανοποιηµένο µίγµα, όπως αυτό που αντιπροσωπεύεται από το σηµείο F, αραιώνεται µε αέρα, η σύσταση του κινείται κατά'µήκος της γραµµής FA και έτσι εισέρχεται στη σκιασµένη περιοχή των εύφλεκτων µιγµάτων. Αυτό σηµαίνει ότι όλα τα αδρανοποιηµένα µίγµατα στην περιοχή στα δεξιά της γραµµής GA διέρχονται µέσω µιας εύφλεκτης καταστάσεως, όσο αυτά αναµιγνύονται µε αέρα, π.χ. κατά τη διάρκεια των εργασιών απελευθερώσεως από αέρια. Εκείνα, αριστερά της γραµµής GA, όπως αυτό που αντιπροσωπεύεται από το σηµείο Η, δεν καθίσταται εύφλεκτο κατά την αραίωση. Η γραµµή GA ονοµάζεται γραµµή κρίσιµης αραιώσεως. Σηµειώνεται ότι είναι δυνατή η κίνηση από ένα µίγµα, όπως του F, σε ένα όπως του Η µε αραίωση µε προσθήκη αδρανούς αερίου, δηλαδή µε έκπλυση. Οµοίως υπάρχει µία γραµµή κρίσιµης αραιώσεως, όταν γίνεται έκπλυση µε ατµό φορτίου και αυτή η γραµµή είναι η JB. Μίγµατα πάνω από την JB κινούνται µέσω µιας εύφλεκτης καταστάσεως. Κάτω από την JB δεν γίνονται µίγµατα. Μπορεί να φανεί ότι µία αρχική συγκέντρωση οξυγόνου J% θα εξασφαλίζει ότι δεν σχηµατίζονται

εύφλεκτα µίγµατα, όταν γίνεται έκπλυση µε ατµούς φορτίου και µία αρχική συγκέντρωση ατµών φορτίου G% θα παρεµποδίζει το σχηµατισµό εύφλεκτων µιγµάτων, όταν γίνεται απελευθέρωση αερίων µε αέρα. Στην πράξη ένας συντελεστής ασφαλείας 2 γίνεται αποδεκτός στον υπολογισµό για µικρότερες από την ιδανική ανάµιξη, σφάλµα εξοπλισµού κλπ. Έτσι η συγκέντρωση των ατµών φορτίου στο σύστηµα φορτίου µετά την έκπλυση µε αέριο δεν θα υπερβαίνει G/2% πριν από την έναρξη της απελευθερώσεως από αέρια και η συγκέντρωση του οξυγόνου θα είναι κάτω από J/2 % µετά την αδρανοποίηση πριν από την έκπλυση µε ατµούς φορτίου. Αν και ένας συντελεστής ασφαλείας 2 είναι αποδεκτός, πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλισθεί ότι οι εργασίες εκπλύσεως εκτελούνται κατάλληλα, δηλαδή χρησιµοποιούνται κατάλληλος εξοπλι-σµός και διαδικασίες, ότι ο εξοπλισµός των αερίων είναι ακριβώς βαθµονοµηµένος κλπ.

Σχήµα Π.1.1 α.∆ιάγραµµα ευφλεκτικότητας.

83

ΤΥΠΟΣ C2H4O (CH3CHO) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1089 ΟΜΑ∆Α Αλδεΰδη ΧΡΩΜΑ άχροο ΟΣΜΗ δριµεία, αποπνικτική

No. 1

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΤΟΞΙΚΟ - ΕΥΦΛΕΚΤΟ

ΑΚΕΤΑΛ∆ΕΥ∆Η

οξική αλδεΰδη αλδεΰδη αιθανάλη αιθυλαλδεΰδη


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστική αυσκευή και προστατευτική στολή. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού. Η κατάκλυση µε νερό µπορεί να προκαλέσει µέχρι ένα σηµείο αραίωση και η καύση να µην µπορεί να συντηρηθεί. ∆εν πρέπει να χρησιµοποιείται προβολή νερού.

ΥΓΡΟ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ

∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση του µατιού µε άφθονο καθαρό νερό γλυκό/θαλασσινό. Κράτηµα ανοικτού του µατιού, αν απαιτείται. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Ζητάµε ιατρική συµβουλή/βοήθεια.

ΥΓΡΟ ΣΤΟ ∆ΕΡΜΑ

∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση της µολυσµένης περιοχής µε νερό. Συνέχιοη της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Ζητάµε ιατρική βοήθεια.

ΕΙΣΠΝΟΗ ΑΤΜΩΝ

Μετακίνηση του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν µπορεί να αναπνεύσει ή αναπνέει δύσκολα και άρρυθµα, του γίνεται τεχνητή αναπνοή. Ζητούνται ιατρικές συµβουλές/βοήθεια.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Οι άλλοι θα εγκαταλείψουν την περιοχή. Κατάκλυση της διαρροής, µε µεγάλες ποσότητες νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε µεγάλη διαρροή.

ΦΥΣΙΚΕΣ Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ

ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ (ο ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

20,8°C ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

1,52 (α) 20°C

ΤΑΣΗ ΑΤΜΩΝ kg/cm2 (A)

0,45 @ 0°C 0,66 @ 10°C 1,02 @ 20°C

ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ 44,05

ΕΙ∆ΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ 0,7827 @ 20°/20°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ∆εν διατίθεται

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΥΒΙΚΗΣ ∆ΙΑΣΤΟΛΗΣ

0,0021 ανά °C @ 20°C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)

∆εν διατίθεται

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΧΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ -38°C

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 4-57%

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 165°0 (περίπου)

TLV 100 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 50 ppm

ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΥΓΡΟΥ

Καίει το δέρµα, σοβαρή βλάβη στα µάτια, µέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα από εισπνοή.

ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΩΝ

Ερεθισµός των µατιών και του δέρµατος σε παρατεταµένη έκθεση. Έγκαυµα στη µύτη και στο φάρυγγα, πονοκέφαλος, ταχυπαλµία. Υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούν νάρκωση. Η χρόνια επίδραση προκαλεί κατάσταση παρόµοια µε εκείνη του χρόνιου αλκοολισµού.

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελίδα IV του βιβλίου

84

No1 ΑΚΕΤΑΛ∆ΕΥ∆Η

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΕΡΑΣ Ο ατµός οξειδώνεται γρήγορα και µπορεί να σχηµατίσει άκρως ασταθή και εκρηκτικά υπεροξείδια, ειδικά κάτω από πεπιεσµένο αέρα.

ΝΕΡΟ (γλυκό/θαλασσινό)

Προκαλεί ασήµαντη αύξηση της θερµοκρασίας αλλά όχι επικίνδυνη αντίδραση. Πλήρως διαλυτή.

ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ/ΑΕΡΙΑ

Επικίνδυνες αντιδράσεις είναι δυνατές µε την αµµωνία, το χλώριο, τη διµεθυλαµίνη και την αιθυλαµίνη.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Συµπιεσµένη πλήρως/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστό ή έµµεσο

ΤΥΠΟΣ ΠΛΟΙΟΥ

2G/2PG ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΤΜΩΝ

Εύφλεκτο και τοξικό

ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μερικά ελαστικά, χαλκός κάτω από ορισµένες συνθήκες

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο, µαλακός χάλυβας (αν είναι ξηρός).

ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

1. Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά καθαρισµού και λουτρό πλύσεως των µατιών πρέπει να υπάρχουν στο κατάστρωµα σε εύκολα προσιτές θέσεις. 2. ∆ύο επιπρόσθετες σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα για κάθε µία πρέπει να διατίθενται για πλοία χωρητικότητας 2000m3 και πάνω. 3. Επιτρέπονται µόνο άµεσα συστήµατα συµπυκνώσεως. 4. Οι σωληνώσεις εκφορτώσεως πλώρης/πρύµης µπορούν να χρησιµοποιούνται, µόνο αν υπάρχει ειδική έγκριση από την Αρχή. 5. Ο αέρας θα αποµακρύνεται από το σύστηµα φορτίου πριν από τη φόρτωση και στη συνέχεια θα αποκλείεται µε: α) Εισαγωγή και διατήρηση θετικής πιέσεως αδρανούς αερίου. Το περιεχόµενο στο αδρανές αέριο οξυγόνο ποτέ δεν πρέπει να υπερβαίνει το 0,2% κατ' όγκο. Η δυναµικότητα παραγωγής ή αποθηκεύσεως αδρανούς αερίου θα είναι επαρκής για την ικανοποίηση των κανονικών απαιτήσεων και των διαρροών των ανακουφιστικών επιστοµίων, ή 6) Έλεγχο της θερµοκρασίας του φορτίου για τη διατήρηση συνεχώς θετικής πιέσεως.

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου.

85

ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ ΟΜΑ∆Α ΧΡΩΜΑ

ΟΣΜΗ

ΝΗ3 1005 αλκαλικό αέριο άχροο υγρό, άχροο ή πυκνός λευκός ατµός ∆ριµεία, αποπνικτική

No 2

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΤΟΞΙΚΟ

ΑΜΜΩΝΙΑ άνυδρη αµµωνία αέρια αµµωνία υγροποιηµένη αµµωνία υγρή αµµωνία


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της τροφοδοτήσεως αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη. Halon ή CO2. ΠΟΤΕ απευθείας ψεκασµός µε νερό στηνκαιόµενη αµµωνία λόγω του κινδύνου αυξήσεως εξατµίσεως, αλλά ο ψεκασµός µε νερό θα µειώσει τησυγκέντρωση των ατµών και θα ψύξει τη γύρω περιοχή.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση του µατιού µε καθαρό νερό γλυκό/θαλασσινό ή διάλυµα αποσταγµένου νερού µε 2,5% βόρακα και 2,5% Θορικό οξύ. Κράτηµα του µατιού ανοικτό αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών /βοήθειας τοταχύτερο δυνατό.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση της µολυσµένης περιοχής µε νερό. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά, και µετά τοποθέτηση βρεγµένου πανιού (διάλυµα 2,5% θόρακα και 2,5% Θορικό οξύ σε αποσταγµένο νερό) αλλά όχι πετρέλαιο ή καταπραϋντικά. Εµβάπτιση της κρυοπαγηµένης περιοχής σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας το ταχύτερο δυνατό.


Άµεση µεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. ∆ιατήρηση του ασθενή σε ζεστό περιβάλλον µε κουβέρτες και φιάλες ζεστού νερού. Αν έχει τις αισθήσεις του και δεν έχει εγκαύµατα στο στόµα του δίνεται ζεστό γλυκό τσάι. Παροχή οξυγόνου. Αν δεν µπορεί ν' αναπνεύσει ήαναπνέει ασθενικά/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας το ταχύτεροδυνατό.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Οι λοιποί πρέπει να εγκαταλείψουν την περιοχή. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασκορπισµό και πρόληψη ευθραυστότητας. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για οποιαδήποτε µεγάλη διαρροή.


ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ


0,6 (ένα νέφος βαρύτερο του αέρα ίσως σχηµατισθεί από τη διαρροή του υγρού)


βλ. διαγράµµατα ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ 17,03

ΕΙ∆ΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ

βλ. διαγράµµατα ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) βλ. διάγραµµα



326,6 @ -33°C 283,5 @ 20°0

* ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ -57°C (περίπου) ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 16-25% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 615°C

* Αν και η αµµωνία µπορεί να καεί, η ενέργεια αναφλέξεως είναι τόσο υψηλή (600 φορές πάνω από του προπανίου) και οι φλόγες έχουν τόσο µικρή θερµότητα ώστε η αµµωνία θεωρείται για πρακτικούς σκοπούς σαν µη εύφλεκτο.


No 2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΑΜΜΩΝΙΑ

TLV 25 ppm 20-50 ppm ανιχνεύσιµη οσµή

ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 2000 ppm δύσκολη αναπνοή θανατηφόρο σε 30' 6000 ppm θανατηφόρο σε λίγα λεπτά 10000 ppm όχι ανεκτό σε απροστάτευτο δέρµα.


Σοθαρά χηµικά εγκαύµατα. Μικρή ποσότητα στα µάτια προκαλεί µόνιµη βλάβη. Το υγρό δεν απορροφάται αµέσως από το δέρµα αλλά η επαφή θα προκαλέσει χηµικά εγκαύµατα και κρυοπαγήµατα, ηπαγωµένη περιοχή θα γίνει λευκή.


Ερεθισµός των µατιών και του δέρµατος και αναπνευστικές δυσκολίες. Προκαλεί αίσθηση εγκαύµατος σε υγρές περιοχές του σώµατος και βήχα. Υψηλές συγκεντρώσεις ίσως επηρεάσουν την καρδιά ή θα προκαλέσουν διακοπή της αναπνοής σαν αντίδραση. Η χρόνια επίδραση είναι ερεθισµός και αναπνευστικάπροβλήµατα που µπορεί να οδηγήσουν σε µόνιµη βλάβη των πνευµόνων αλλά τα θύµατα συνήθως συνέρχονται πλήρως.


ΑΕΡΑΣ όχι επικίνδυνη αντίδραση


∆ιαλύει γρήγορα και εξώθερµα παράγοντας υδροξείδιο του αµµωνίου. Ένας όγκος νερού διαλύει περίπου 200 όγκους, αµµωνίας


Αντιδρά επικίνδυνα πιθανόν µε ακεταλδεύδη, χλώριο, αιθυλενοξείδιο, προπυλενοξείδιο, διοξείδιο του θείου.



Συµπιεσµένο: Υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου



Τοξικό


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Υδράργυρος, ψευδάργυρος, κράµατα χαλκού, αλουµίνιο ήκράµατα του, γαλβανισµένες επιφάνειες, φαινολικές ρητίνες, PVC, πολυεστέρες, viton ελαστικό.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας, νεοπρένιο, πολυ-θαίνιο.


1) Έκτακτη διαφυγή, αναπνευστική προστασία για κάθε άτοµο στο πλοίο, συν δυο εφεδρικές σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά καθαρισµού και ένα για τα µάτια σε προσιτές θέσεις στο κατάστρωµα. 3) ∆ύο επιπλέον σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα ανά σειρά για πλοία 2000m3 και πάνω. 4) Οι γραµµές εκφορτώσεως πλώρης/πρύµης δυνατόν να χρησιµοποιούνται, µόνο αν εγκρίνεται από την Αρχή. 5) Υγρή αµµωνία δεν θα ψεκάζεται σε µια δεξαµενή που περιέχει αέρα. 6) Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός πιστοποιηµένα ασφαλούς τύπου θα χρησιµοποιείται στην περιοχή φορτίου, εκτός για τις ζώνες στο ανοικτό κατάστρωµα. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1) Η αµµωνία είναι άκρως διαλυτή και το νερό µπορεί ν' αναρροφηθεί στο σύστηµα, αν τα άκρα των εύκαµπτων σωλήνων είναι βυθισµένα χωρίς σιφώνιο ή, εκτός αν η πίεση της αµµωνίας είναι επαρκώς υψηλή. Αν απορρίπτεται κάτω από το νερό, προσοχή θα δίνεται στην εξασφάλιση ότι αυτή δεν εισέρχεται στις εισαγωγές του µηχανοστασίου, επειδή αντιδρά µε το χαλκό, ορείχαλκο κλπ. 2) Αν η αµµωνία συσσωρεύεται σε χώρο εργασίας, το πιο αποτελεσµατικό µέσο διασκορπίσεως είναι ο εξαερισµός και, αν είναι αναγκαίο, η χρησιµοποίηση ψεκασµού νερού. 3) Η αµµωνία είναι πολύ αντιδραστική και πρέπει να εµποδίζεται από το να έλθει σε επαφή µε υδράργυρο (π.χ. σε µανόµετρα) µε τη χρησιµοποίηση αδρανούς φράγµατος (π.χ. σιλικόνης). Αδρανές αέριο που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα δεν πρέπει να χρησιµοποιείται (βλ. οδηγίες φορτωτών και 4.6.1), επειδή µπορεί να σχηµατισθεί στερεό ανθρακώδες αµµώνιο, το οποίο µπορεί να φράξει τον εξοπλισµό, σωλήνες κλπ.

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου

Ρ (kg/cm2) πίεση κορεσµού t' (°C) θερµοκρασία i' (kcal/kg) ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) ειδική πυκνότητα υγρού γ" (kg/m3) ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (% όγκος ή ppm) συγκέντρωση % κατ' όγκο ή ppm (µέρη ανά εκατοµµύριο)

Σχ. Π.1.16. Τάση ατµών, ενθαλπίες ειδικές πυκνότητες αµµωνίας.

87

Σχ. Π.1.1γ.

∆ιάγραµµα Mollier αµµωνίας.

89

ΤΥΠΟΣ C4H6 (CH2: CH.CH: CH2) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1010 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας

(αλειφατικός, ακόρεστος) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Ήπια, αρωµατική

No 3

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΕΥΦΛΕΚΤΟ

ΒΟΥΤΑ∆ΙΕΝΙΟ (ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΜΕΝΟ) Β.∆. διθινύλιο 1,3 βουταδιένιο διθινύλιο διθινύλιο-διαιθυλένιο ερυθραίνιο βινυλοαιθυλένιο


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψείφσµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Πλύση του µατιού µε καθαρό γλυκό/θαλασσινό νερό. Κράτηµα του µατιού ανοικτού, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλός χειρισµός του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση της κρυοπαγηµένης περιοχής σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν έχει διακοπεί η αναπνοή του ή αν αναπνέει ασθενικά / άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή της επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασκόρπιση του υγρού και αποφυγή προκλήσεως θραύσεων. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε περίπτωση σοβαρής διαρροής.


ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ @ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

-4,5°C ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

1,88


βλ. διαγράµµατα ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

54,1


6λ. διαγράµµατα ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)

ατµός υγρό 190,8 @ -5°C 91,9 @ -5°C 198 @ 20C 104,9 @ 20°C



99 @ -4,5°C 93,1 @ 20°C ·''

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ

ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ -60°C

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2-12,6%


ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 418°C

TLV 1000 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ ∆εν διατίθεται


Μέτριος ερεθισµός. Μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα µάτια και επιπόλαια εγκαύµατα ή κρυοπάγηµα σε παρατεταµένη επαφή.


Ερεθισµός των µατιών. Ασφυξία και ήπια νάρκωση, ερεθισµός της αναπνοής, αµαύρωση της οράσεως και ελαφρά ναυτία. Πολύ υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούν αναισθησία αλλά µε όχι διαρκείς επιδράσεις.


90

No 3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΒΟΥΤΑ∆ΙΕΝΙΟ (ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΜΕΝΟ)

ΑΕΡΑΣ ∆υνατόν να σχηµατίσει υπεροξείδια, τα οποία προκαλούν πολυµερισµό και µπορούν να θούν βίαια.

αποσυντε-


Ο αναχαιτιστής ίσως αποµακρύνεται µε νερό, το οποίο δυνατόν να είναι επικίνδυνο. Αδιάλυτο.


Είναι δυνατή επικίνδυνη αντίδραση µε το χλώριο.



Συµπιεσµένο: Υπό πλήρη/ηµιψύξη κατά προτίµηση κάτω από 35°C

ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου



εύφλεκτο


[ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ χαλκός, άργυρος, υδράργυρος, µαγνήσιο και (λοιπά µέταλλα που σχηµατίζουν ακετυλίδια, αλουµίνιο, monel

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας, PVC, PTFE Ι


1)Το φορτίο θα είναι επαρκώς αναχαιτισµένο για την αποφυγή πολυµερισµού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Πρέπει να διατίθεται πιστοποιητικό αναχαιτιστή (6λ. παράρτηµα 9). 2) 0 αέρας θα αποµακρύνεται από το σύστηµα φορτίου πριν τη φόρτωση και στη συνέχεια θ' αποκλείεται από αυτό µε: α) Εισαγωγή και διατήρηση θετικής πιέσεως αδρανούς αερίου. Το περιεχόµενο στο αδρανές αέριο οξυγόνο ποτέ δεν θα υπερβαίνει το 0,2% κατ' όγκο. Η δυναµικότητα αποθηκεύσεως ή παραγωγής αδρανούς αερίου θα είναι επαρκής για ικανοποίηση των συνήθων λειτουργικών απαιτήσεων και της διαρροής του ανακουφιστικού επιστοµίου, ή β) έλεγχο της θερµοκρασίας του φορτίου για τη διατήρηση πάντοτε θετικής πιέσεως. 3) Το επανασυµπυκνούµενο φορτίο δεν επιτρέπεται να σχηµατίζει στάσιµους θύλακες µη αναχαιτισµένου υγρού, για την αποφυγή σχηµατισµού επικίνδυνων υπεροξειδίων. Αυτό είναι δυνατόν να επιτευχθεί µε: α) Χρησιµοποίηση ενός έµµεσου συστήµατος συµπυκνώσεως µε συµπυκνωτή στο εσωτερικό της δεξαµενής φορτίου ή β) χρήση άµεσου, έµµεσου ή συνδυασµένου συστήµατος συµπυκνώσεως µε συµπυκνωτή εξωτερικά της δεξαµενής φορτίου και σχεδίαση τέτοια, ώστε το σύστηµα συµπυκνώσεως να αποφεύγει κάθε θέση, στην οποία το υγρό θα συγκεντρωθεί και θα παραµείνει. Αν αυτό είναι αδύνατο, πρέπει να προστίθεται στο ρεύµα προς τα πάνω αναχαιτισµένο υγρό. Αν το πλοίο µεταφέρει συνεχή φορτία µε διέλευση έρµατος µεταξύ τους, όλο το µη αναχαιτισµένο υγρό θα αποµακρύνεται πριν από το ταξίδι µε έρµα. Αν ένα δεύτερο φορτίο πρόκειται να µεταφερθεί µεταξύ συνεχών φορτίων, το σύστηµα συµπυκνώσεως θα εξυδατώνεται πλήρως και θα εκπλένεται µε αέριο πριν τη φόρτωση του δεύτερου φορτίου. Έκπλυση (µε αέριο) θα εκτελείται είτε µε αδρανές αέριο, είτε µε ατµούς από το δεύτερο φορτίο, αν είναι συµβιβαστό. Πρακτικά µέτρα θα λαµβάνονται, για να διασφαλισθεί ότι πολυµερές ή υπεροξείδιο δεν θα συσσωρευθεί στο σύστηµα του πλοίου. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1)Κατά τη διάρκεια της µεταφοράς το φορτίο δυνατόν να σχηµατίζει διµερή, πολυµερή, ή υπεροξείδια. Ο σχηµατισµός διµερούς εξαρτάται από τη θερµοκρασία και το χρόνο στους 1CTC. Αυτό απαιτεί 10 φορές περίπου περισσότερο χρόνο για το σχηµατισµό ίδιας ποσότητας διµερούς παρά στους 39°C. Πρέπει να εφαρµόζονται οι οδηγίες των ναυλωτών σχετικά µε τη θερµοκρασία του φορτίου. Ο σχηµατισµός πολυµερούς καταλύεται από υπεροξείδιο του θουταδιένιου και αλκαλικά µέταλλα. Τα µέταλλα αυτά αποκλείονται από το σύστηµα φορτίου και ο σχηµατισµός υπεροξειδίου παρεµποδίζεται από ένα αναχαιτιστή. Η θερµότητα που εκλύεται από τον πολυµερισµό µπορεί να προκαλέσει έκρηξη και στην περίπτωση κοντινής πυρκαϊάς µπορεί να συµβεί µερικός πολυµερισµός αναχαιτισµένου φορτίου, αλλά πιθανόν όχι εκρηκτικά. Τα πολυµερή µπορούν να προκαλέσουν φράξιµο των σωλήνων και καταστροφή της µονάδας ή του εξοπλισµού. Για τη µείωση της δυνατότητας αυτής, δείκτες της πιέσεως και λοιπά αισθητήρια όργανα θα διατάσσονται έτσι, ώστε τα τριχοειδή αισθητήρια να αυτοεξυδατώνονται ή ένα υγρό διάφραγµα να υπάρχει µεταξύ του φορτίου και του οργάνου. Τα πολυµερή δυνατόν επίσης να φράξουν τα πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών και τα συστήµατα εξαερισµού. Συνεπώς αυτά πρέπει να επιθεωρούνται περιοδικά. 0 σχηµατισµός υπεροξειδίου προκαλείται από οξυγόνο σε επαφή µε βουταδιένιο που δεν έχει αναχαιτισθεί. Τα υπεροξείδια σχηµατίζονται αµέσως και είναι πολύ εκρηκτικά. 0 αέρας ή η σκουριά δυνατόν να είναι η πηγή του οξυγόνου. Το οξυγόνο πρέπει να αποµακρύνεται από το σύστηµα φορτίου πριν από τη φόρτωση και η πίεση του βουταδιένιου θα διατηρείται πάνω από την ατµοσφαιρική για την αποφυγή εισόδου αέρα. 2) Η σκουριά πρέπει να αποµακρύνεται από το σύστηµα φορτίου, όσο είναι δυνατό, πριν από τη φόρτωση. Το υγρό συνήθως αναχαιτίζεται µε περίπου 100 ppm τριτοταγούς κατεχόλης (TBC). Αυτή δεν εξατµίζεται µε το φορτίο και έτσι το συµπύκνωµα από το σύστηµα συµπυκνώσεως δεν είναι αναχαιτισµένο. Συµπύκνωµα και ατµός που εγκαταλείπουν το σύστηµα δυνατόν να παρουσιάζουν κίνδυνο και µετά τη συµπλήρωση κάθε εργασίας συµπυκνώσεως οι γραµµές πρέπει να εξυδατώνονται πλήρως και να εκπλένονται µε αναχαιτισµένο υγρό φορτίο και αδρανές αέριο. Αν υπάρχει υποψία πολυµερισµού ή σχηµατισµού υπεροξειδίου (π.χ. βρίσκονται ελαιώδη κατάλοιπα στις γραµµές), τότε είναι αναγκαία η παροχή συµβουλών από τους κατασκευαστές.


Σχ. Π.1.1δ. Τάση ατµών και ειδική πυκνότητα της υγρής φάσεως του 1,3 βουταδιένιου.

Σχ. Π.1.1ε. Βουταδιένιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού t’ (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος %, ppm)Συγκέντρωση % κατ' όγκο ή ppm

92

ΤΥΠΟΣ C 4Ηιο ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1011 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας

(κορεσµένος, αλειφατικός) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Πρακτικά άοσµο

No 4

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

ΕΥΦΛΕΚΤΟ

* ΒΟΥΤΑΝΙΑ Μεθυλαιθυλοµεθάνιο η-βουτάνιο CH3CH2 . CH2 · CH3 ισο-βουτάνιο CH3CH(CH3)CH3


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Πλύση του µατιού µε καθαρό γλυκό ή θαλασσινό νερό. Κράτηµα του µατιού ανοικτού, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε ζεστό νερό µέχρι να µαλακώσει (6λ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών βοήθειας.

ΕΙΣΠΝΟΗ ΑΤΜΟΝ

Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν µπορεί να αναπνεύσει ή αναπνέει ασθενικά/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Κατάκλυση µεµεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε περίπτωση µεγάλης διαρροής.

* ΦΥΣΙΚΕΣ Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ

ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ 'Μ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ


2,01


βλ. διάγραµµα. Η τάση ατµών του εµπορικού βουτανίου είναι περί-που ίση µε του 1-36ουτανίου

ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

58,12


0,576 @ 20°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)

βλ. διάγραµµα



91 ,9 @ -0,5°C 87,3 @ 20°C


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 1,5-9,0% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 430°C

TLV 600ppm ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 5000 ppm


Κρυοπάγηµα στο δέρµα και τα µάτια. Αµελητέα συστηµατική επίδραση µε κατάποση.


Ασφυξία σε υψηλές συγκεντρώσεις - πονοκέφαλος, ζαλάδες, υπνηλία. Μπορεί επίσης να δράσει ως ναρκωτικό. Είναι δυνατό να προκαλέσει κρυοπάγηµα.


Κανονικά µεταφέρεται ως µίγµα n-βουτάνιου και ισοθουτάνιου.

93

No 4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΒΟΥΤΑΝΙΑ

ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά. ΝΕΡΟ (γλ υ κό/θαλασσι νό) Όχι επικίνδυνη αντίδραση. ∆υνατόν να σχηµατίσει στερεούς υδρίτες. Αδιαλυτο.

ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ/ΑΕΡΙΑ ∆υνατή επικίνδυνη αντίδραση µε χλώριο.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου.



Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ορισµένα πλαστικά

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας, τα περισσότερα συνήθη µέταλλα.



Σχ. Π.1.1στ. Τάση ατµών, ενθαλπίες ειδικές πυκνότητες του η-βουτανίου.

Σχ. Π.1.1ζ. Τάση ατµών, ενθαλπίες, ειδικές πυκνότητες του ισο-βουτανίου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού t ( C) Θερµοκρασία i’ (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού ι ‘’ (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού ι (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος %, ppm) Συγκέντρωση % κατ ' όγκο ή ppm

10 20 30 40 50 60 70 80 90

% όγκος βουτανίου

Βουτάνιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

∆ιάγραµµα Mollier η-ΒΟΥΤΑΝΙΟ

Ρ = πίεση ata i = ενθαλπία kcal/kg ν = ειδικός όγκος cm3/kg s = εντροπία kcal/kg °K χ = ξηρότητα ατµού t = θερµοκρασία °C

Σχ. Π.1.1Θ. ∆ιάγραµµα Mollier η-βουτανίου.

97

ΤΥΠΟΣ C4H8 ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1012 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας

(ακόρεστος, αλειφατικός) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Άοσµο

No 5


ΕΥΦΛΕΚΤΟ

* ΒΟΥΤΕΝΙΑ Βουτένιο-1 CH2=CH .CH2 .CH3 α-6ουτυλένιο αιθυλοαιθυλένιο βουτένιο-2 CH3 .CH=CH .CH3 6-6ουτυλένιο διµεθυλοαιθυλένιο ψευδοβουτελένιο ισο-βουτένιο CH2=C(CH3)2 γ-βουτυλένιο 2-µεθυλοπροπάνιο




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Πλύση απαλή του µατιού µε καθαρό γλυκό νερό. Κράτηµα του µατιού ανοικτού, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Ζητάµε ιατρικές συµβουλές/βοήθεια.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Ζητάµε ιατρικές συµβουλές/βοήθεια.


Μεταφέραµε το θύµα στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει άρρυθµα/ασθενικά, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Κατάκλυση µεµεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε περίπτωση µεγάλης διαρροής.


ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ (ft ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

Βουτένιο-1 : -6°C Βουτένιο-2: 1°C Ισο-6ουτένιο: -6,9°C

ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

1,93


βλ. διαγράµµατα ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

56,1


0.594 @ 20°C/4°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)



0,0022 @ 20 °C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg



ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ,6-10% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 324°C


ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ άοσµο


Βλάβη στα µάτια, κρυοπαγήµατα στο δέρµα. Ασήµαντη η χρόνια επίδραση, αν ληφθεί από το στόµα.


Καµιά επίδραση στα µάτια ή το δέρµα, Άγνωστη η χρόνια επίδραση. Σε υψηλές συγκεντρώσεις δρα σαν απλό ασφυξιογόνο, προκαλώντας ζάλη και υπνηλία, ίσως σαν ναρκωτικό.

Συνήθως µεταφέρεται σαν µίγµα, παροχή συµβουλών από ναυλωτές. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληροφοριών φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).


98

No 5 BOYTENIA


ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά


Όχι επικίνδυνη αντίδραση Μπορεί να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες


Επικίνδυνη αντίδραση πιθανόν µε χλώριο



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου.



Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ορισµένα πλαστικά.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο.



Σχ. Π.1.1ι. Τάση ατµών και ειδικές πυκνότητες του 1-βουτενίου.

Σχ. Π.1.1ια. 1-βουτένιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού (απόλυτη) t (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντας υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος%, ppm) Συγκέντρωση κατ' όγκο % ή pprn

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού t' (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος %., ppm) Συγκέντρωοη % κατ' όγκο ή ppm

Σχ. Π.1.1ιγ. Ισοβουτένιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Σχ. Π.1.1ιβ. Τάση ατµών και ειδικές πυκνότητες του ισοβουτένιου.

101

ΤΥΠΟΣ Μίγµα υδρογονανθράκων ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ - ΟΜΑ∆Α ΧΡΩΜΑ * ΟΣΜΗ *

No 6


C3 Μίγµα υδρογονανθράκων, τα κύρια συστατικά έχουν 3 άτοµα άνθρακα στο µό-ριο τους (π.χ. προπάνιο, προπυλένιο).

* ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Κατάσβεση µε ξηρά σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό ή θαλασσινό νερό και κράτηµα τους ανοικτών αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών βοηθειών.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει άρρυθµα ή ασθενικά, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Αποφυγή της επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε περίπτωση σοβαρής διαρροής. ·.







ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)


ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ

ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ

TLV ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ


Κρυοπάγηµα.


Ασφυξία.

* Εξαρτάται από την σύνθεση του µίγµατος. Παροχή πληροφοριών από τους ναυλωτές και τα σχετικά στοιχεία των φύλλων. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληροφοριών του φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύ-νης βλ. σελ. IV του βιβλίου.

102

No 6 C3

* ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά.


∆εν αντιδρά επικίνδυνα. ∆υνατόν να παγώνει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες.

ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ/ΑΕΡΙΑ Επικίνδυνη αντίδραση πιθανόν µε το χλώριο.

* ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ


Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου



Εύφλεκτο

* ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας, κράµατα χάλυβα, αλουµίνιο.

* ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

.

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύ-νης βλ. σελ. IV του βιβλίου.

* Εξαρτάται από την σύνθεση του µίγµατος. Παροχή πληροφοριών από τους ναυλωτές και τα σχετικά στοιχεία των φύλλων. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληροφοριών του φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).

103

ΤΥΠΟΣ Μίγµα υδρογονανθράκων ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ — ΟΜΑ∆Α — ΧΡΩΜΑ * ΟΣΜΗ *

No 7


C4 Μίγµα υδρογονανθράκων. Τα κύρια συστατικά έχουν 4 άτοµα άνθρακα στο µό-ριο τους (π.χ. βουτάνιο, βουτένιο, βουταδιένιο).




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό ή θαλασσινό νερό και κράτηµα τους ανοικτών, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αν αναπνέει άρρυθµα/ασθενικά, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τους ατµούς. Κατάκλυσή µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε περίπτωση σοβαρής διαρροής.







ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg))



ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ * ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ

* ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV ΟΡΙΟΟΣΜΗΣ


Κρυοπάγηµα.


Ασφυξία


* Εξαρτάται από τη σύνθεση του µίγµατος. Παροχή πληροφοριών . από τους ναυλωτές και τα σχετικά στοιχεία φύλλων. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληροφοριών του φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).

104

No 7 C4


AERAS ∆εν αντιδρά.


∆εν αντιδρά επικίνδυνα, δυνατόν να παγώνει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες.


Επικίνδυνη αντίδραση δυνατόν µε χλώριο.



Συµπιεσµένο, υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου



εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ


Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου. * Εξαρτάται από τη σύνθεση του µίγµατος. Παροχή πληροφοριών

από τους ναυλωτές και τα σχετικά στοιχεία φύλλων. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληροφοριών του φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).


ΟΣΜΗ

CI2 1017 Αλογόνο Πράσινο αέριο, κιτρινόχρωµο υγρό Οξεία, ερεθιστική

No 8


105

ΧΛΩΡΙΟ


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆εν είναι εύφλεκτο. Σε περίπτωση πυρκαϊάς κοντά στις δεξαµενές φορτίου, θα γίνεται ψύξη τους µε ψεκασµό νερού για την αποφυγή εξαερισµού χλωρίου. Ο χάλυβας καίγεται στο χλώριο σε θερµοκρασίες πάνω από 250°C.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό ή θαλασσινό νερό. Κράτηµα των µατιών ανοικτών, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή αµέσως ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση της περιοχής που µολύνθηκε. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 30 λεπτά. Βύθιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας αµέσως.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα, διατήρηση αυτού θερµού και αποφυγή βίας. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει άρρυθµα/ασθενικά, παροχή οξυγόνου ή τεχνητή αναπνοή. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας αµέσως.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή της επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει πλήρεις προστατευτικές στολές και αναπνευστικές συσκευές, οι άλλοι θα φύγουν ήρεµα από την περιοχή αποφεύγοντας την αδικαιολόγητη φυσική βία και κρατούµενοι προς τον άνεµο. Η διαρροή θα περικλείεται και θ' αφήνεται να εξατµισθεί - δυνατόν να χρησιµοποιείται νερό για τη διατήρηση θερµού του γύρω χάλυβα, αλλά αυτό θα αυξήσει το ρυθµό εξατµίσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών.


ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ (α ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

-34°C ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

2,49


3,7 @ 0°C 6,9 @ 20°C


70,91



Υγρό Ατµός 1,45 @ -34°C 70,21 @ -34°C 14,08 @ 20°C 74,83 @ 20°C



68,78 @ -34 60,75 @ 20

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΪΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ Άφλεκτο

ΟΡΙΟ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Άφλεκτο

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ Άφλεκτο

TLV ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

συγκέντρωση 1 ppm ποτέ δεν πρέπει να υπερβαίνεται ΟΡΙΟΟΣΜΗΣ 3-5 ppm


Σοβαρά χηµικά εγκαύµατα και κρυοπαγήµατα (και πολύ µικρές ποσότητες είναι πολύ επικίνδυνες στα µάτια). Μπορεί να προκαλέσει εγκαύµατα δια µέσου των ρούχων.


Σοβαρός ερεθισµός, κάψιµο των µατιών, κάψιµο του δέρµατος, βήχας, πνιγµός, αίσθηση καψίµατος στο φάρυγγα, δυσκολία στην αναπνοή (όσοι έχουν αναπνευστικά προβλήµατα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι). Παρατεταµένη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις µπορεί να είναι θανατηφόρα. Χρόνια επίδραση δυνατόν να προκαλέσει βρογχίτιδα, διάβρωση των δοντιών, έγκαυµα στους βλενογόνους.


106

No 8 ΧΛΩΡΙΟ


ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά µε ξηρό αέρα.


Αντιδρά µε νερό ή υδρατµό σχηµατίζοντας τοξικούς και διαβρωτικούς ατµούς οξέος. Οπωσδήποτε άφθονες ποσότητες νερού ή ατµού µπορεί να χρησιµοποιηθούν για την απορρόφηση ή διασπορά του χλωρίου, αλλά το χλώριο δεν θα κατευθύνεται στην πηγή της διαρροής, διαφορετικά µπορεί να σηµειωθεί γρήγορη διάβρωση.


Επικίνδυνες αντιδράσεις µπορεί να σηµειωθούν µε ακεταλδεΰδη, αµµωνία, βουταδιένιο, βουτάνιο, βουτένιο, διµεθυλαµίνη, αιθάνιο, αιθανόλη, αιθυλαµίνη, αιθυλένιο, µεθάνιο, µεθανόλη, προπάνιο, προπυλένιο, διοξείδιο του θείου, βινυλοχλωρίδιο.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη ψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Έµµεσου τύπου


1G ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΤΜΩΝ

Τοξικό


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Τα mo πολλά µέταλλα, αν υπάρχει υγρασία.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Αν δεν υπάρχει υγρασία, µαλακός και ανοξείδωτος χάλυ-βας, monel, χαλκός.

* ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΑΠΑΠΉΣΕΙΣ

1) ∆ιαφυγή έκτακτης ανάγκης µε αναπνευστική προστασία για κάθε πρόσωπο στο πλοίο και δυο εφεδρικές σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά καθαρισµού και πλύσεως µατιών σε προσιτές θέσεις βίο κατάστρωµα. 3) ∆ύο επιπρόσθετες πλήρεις σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέραανά σειρά για πλοία 2000m3 και πάνω. 4) Θέση καταφυγής για το πλήρωµα στην ενδιαίτηση σε περίπτωση µεγάλης διαρροής, η οποία θα ικανοποιεί τις Αρχές. 5) Ο θάλαµος ελέγχου του φορτίου θα είναι ασφαλής από αέρια. 6) Η δεξαµενή θα είναι ικανή να αντέχει πίεση του ατµού του φορτίου, όταν είναι πλήρης στη µέγιστη θερµοκρασία σχεδιάσεως, άσχετα από τη µονάδα συµπυκνώσεως και µε υπόψη την πίεση του διαχωριστικού αερίου και την πίεση εκτοπίσεως για την εκφόρτωση. 7) Θα χρησιµοποιούνται µόνο έµµεσα συστήµατα συµπυκνώσεως. 8) Όλα τα συγκολληµένα άκρα συνδέσεως στις σωληνώσεις φορτίου διαµέτρου πάνω από 75mm πρέπει να ακτινογραφούνται 100%. 9) Οι σωληνώσεις φορτώσεως/εκφορτώσεως πλώρης/πρύµης δεν πρέπει να καταλήγουν πίσω από χώρους ενδιαιτήσεως, υπηρεσίας ή σταθµούς ελέγχου. 10) Έλεγχος της υγρασίας απαιτείται, για να διασφαλισθεί ότι οι δεξαµενές φορτίου είναι στεγνές πριν από τη φόρτωση, για την αποφυγή αντιδράσεων/διαβρώσεων. Ατµός φορτίου ή αέρας µε σηµείο δρόσου -45°C ή κατώτερο πρέπει να εισάγονται για την πρόληψη αρνητικών πιέσεων κατά την εκφόρτωση. 11) Γραµµές δειγµατοληψίας αερίου δεν µπορούν να καταλήγουν µέσα ή σε χώρους ασφαλείς από αέρια. 12) Οι συναγερµοί ανιχνεύσεως αερίου σε χώρους για αντλίες φορτίου και συµπιεστές και µηχανοστάσια, αεροφράγµατα και χώρους, όπου οι ατµοί δυνατόν να συσσωρευθούν θα ενεργοποιούνται, όταν η συγκέντρωση φθάσει στο TLV. Φορητός εξοπλισµός δεν θα χρησιµοποιείται.


* Για παραπέρα ειδικές απαιτήσεις βλ. τον κώδικα για νέα πλοία του ΙΜΟ.

107

ΤΥΠΟΣ C2H7N [ (CH3)2NH ] ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1032 ΟΜΑ∆Α Αµίνη

(δευτεροταγής, αλειφατική) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Μοιάζει µε του ψαριού

No 9

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΤΟΞΙΚΟ ΕΥΦΛΕΚΤΟ

∆ΙΜΕΘΥΛΑΜΙΝΗ ∆.Μ.Α.


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση της µολυσµένης περιοχής µε νερό. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/ βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει άρρυθµα/ασθενικά, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σθήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση µε µεγάλη ποσότητα νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών σε σοβαρή διαρροή.




1,55


0,78 @ 0°C 1,96 @ 20°C


45,08








ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2,8-14,4% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 402°0

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 10ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 100 ppm (περίπου)


Μέτρια εγκαύµατα στο δέρµα και στα µάτια. Μπορεί να προκαλέσει και µόνιµη βλάβη στα µάτια. Τοπικά εγκαύµατα µε κατάποση.


Ερεθισµός υγρών περιοχών του σώµατος, σοβαρά εγκαύµατα και ερεθισµός των µατιών, ερεθισµός τηςµύτης και του λαιµού που προκαλεί βήχα, φτάρνισµα, πονοκέφαλο και ναυτία.


108

No 9 ∆ΙΜΕΘΥΛΑΜΙΝΗ ∆.Μ.Α.




∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Πολύ διαλυτή. Υψηλή θερµότητα διαλύσεως.


∆υνατόν να αντιδρά επικίνδυνα µε ακεταλδεύδη, χλώριο, προπυλενοξείδιο, αιθυλενοξείδιο,διοξείδιο του θείου.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµίψυξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου





ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Υδράργυρος, ψευδάργυρος, χαλκός και κράµατα τριβέων χαλκού, αλουµίνιο και κράµατα τριβέων αλουµινίου

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας, σίδηρος, PTFE.


1) ∆ιαφυγή έκτακτης ανάγκης µε αναπνευστική προστασία για κάθε άτοµο, δυο επιπρόσθετες σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά καθαρισµού και πλύσεως µατιών στο κατάστρωµα, σε εύκολα προσιτές θέσεις. 3) ∆ύο επιπλέον σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα για κάθε σειρά σε πλοία 2000m3 και πάνω. 4) Οι γραµµές φορτοεκφορτώσεως πρύµης/πλώρης δυνατόν να χρησιµοποιούνται µόνο, αν αυτό ειδικά έχει εγκριθεί από την Αρχή.

Για τις προϋποθέσεις της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου.

109

ΤΥΠΟΣ C2H6 (CH3CH3) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1961 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας

(κορεσµένος, αλειφατικός) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Άοσµο

No 10

ΚΥΡΙΟΣ ΚΥΝ∆ΙΝΟΣ ΕΥΦΛΕΚΤΟ

ΑΙΘΑΝΙΟ ∆ιµεθύλιο Μεθυλοαιθάνιο






∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή αντιµετώπιση του ασθενή, εµβάπτίση του κρυοπαγήµατος σε ζεστό νερό µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Ζητάµε ιατρική συµβουλή/βοήθεια.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Κατάκλυση µεµεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




1,04


8 @ -45°C 37,5 @ 20°C


30,1



Υγρό Ατµός 5,6 @ -90°C 122,8 @ -90°C 94,5 @ 20°C 144,3 @ 20°C


0,0028 ανά °C @ -45°C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)

177,2 @ -90°C 50 @ 20°C

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ -125°C

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3,1-12,45%



TLV lOOOppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ Άοσµο


Βλάβη των ιστών και κρυοπάγηµα στα µάτια και το δέρµα.


Ασφυξία, πονοκέφαλος, ζάλη, υπνηλία.


110

No 10 ΑΙΘΑΝΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ



∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Μπορεί να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτη. Αδιάλυτο.


∆υνατόν να αντιδρά επικίνδυνα µε το χλώριο



Υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου



Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ορισµένα πλαστικά

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο



Σχ. Π.1.1ιδ. Τάση ατµών, ενθαλπίες και ειδικές πυκνότητες αιθανίου.

Σχ. Π.1.1ιε. Αιθάνιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού t' (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος %, ppm) Συγκέντρωση % κατ' όγκο ή ppm

112

ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ ΟΜΑ∆Α

ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

C2H60 (CH3.CH2.OH) 1170 Αλκοόλη (πρωτοταγής αλειφατική) Άχροο Μοιάζει µε του κρασιού

No 11


ΑΙΘΑΝΟΛΗ Αλκοόλη, οινόπνευµα κολώνιας. Αιθυλική αλκοόλη Αλκοόλη ζυµώσεως Αλκοόλη σιτηρών Μεθυλική καρβινόλη Οινόπνευµα κρασιού


ΠΥΡΚΑΪΑ Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon, CO2 ή αλκοολούχο αφρό.


Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό/θαλασσινό νερό. Κράτηµα των µατιών ανοικτών, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά.


Αποµάκρυνση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση µε νερό του σηµείου που µολύνθηκε.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Ξέπλυµα µε νερό. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.



78,32° C ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

1,59


0,058 @ 20° C ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

46,01


0,7893 @ 20°/4° C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ∆εν διατίθεται


0,0011 ανά °C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 12°C

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3,7-13,7%

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 400°0(περίπου)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 1000 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 350 ppm


Ερεθισµός των µατιών, ελαφρός ερεθισµός και ελαφρά επίδραση στα διάφορα συστήµατα από την απορρόφηση του δέρµατος. Μέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα ή οξεία κατάποση έχει µέτριες επιδράσεις και ανοχή αναπτύσσεται. Οπωσδήποτε σοβαρά στοµαχικά προβλήµατα µπορούν να προκληθούν µε διαλύµατα 70% ή περισσότερο.


Ερεθισµός των µατιών, των βλεννογόνων και των αναπνευστικών οργάνων σε οξείες ποσότητες, µέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα: προκαλεί πονοκέφαλο, υπνηλία, απώλεια ορέξεως, ανικανότητα συγκεντρώσεως (και λοιπά κλασικά συµπτώµατα αλκοολικής µέθης). Χρόνια έκθεση προκαλεί ασήµαντη συστηµατική επίδραση.


No 11

113

ΑΙΘΑΝΟΛΗ


ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά επικίνδυνα


∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Πλήρως διαλυτή.


∆υνατόν να αντιδρά επικίνδυνα µε το χλώριο.



ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ


ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΤΜΩΝ


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Αλουµίνιο

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Σίδηρος, µαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας


' — ' * -


∆εν εφαρµόζονται. Η αιθανόλη µεταφέρεται σε υγραεριοφόρα πλοία σαν αντιψυκτικό και όχι σαν φορτίο. Το χύµα φορτίο υπόκειται στον κώδικα χηµικών χύµα του ΙΜΟ.

114


ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

C2H7N CH3CH2NH2 1036 Αµίνη (πρωτοταγής, αλειφατική) Άχροο ∆υσάρεση (µοιάζει µε της αµµωνίας)

No 12

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΤΟΞΙΚΟ-ΕΥΦΛΕΚΤΟ

ΑΙΘΥΛΑΜΙΝΗ Αµινοαιθάνιο Μονοαιθυλαµίνη


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Haion, CO2 ή ψεκασµό νερού. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση του µατιού µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα του µατιού σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιοη της πλύσεως για 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση του σηµείου που µολύνθηκε µε νερό. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/ βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει αδύνατα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές, οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση της διαρροής µε µεγάλη ποσότητα νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




1,56


0,986 @ 15°C ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ 45,08

ΕΙ∆ΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ 0,69 @ 20°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ∆εν διατίθεται


∆εν διατίθεται ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)



ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3,5-14%



TLV 10 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ ∆εν διατίθεται


Σοβαρά εγκαύµατα στα µάτια και το δέρµα. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργικά εξανθήµατα στο δέρµα ή νααπορροφηθεί από το δέρµα. Η κατάποση δυνατόν να προκαλέσει τοπικά εγκαύµατα και δηλητηρίαση τουκεντρικού νευρικού συστήµατος, που προκαλεί σπασµούς, παράλυση και τελικά θάνατο. Είναι αντιπηκτικό του αίµατος (από στοιχεία σε ζώα). Η άµεση δυσφορία, όταν το υγρό έλθει σε επαφή µε το δέρµα, είναι µικρότερη από εκείνη της εκθέσεως. Τα µολυσµένα ρούχα θα πλύνονται αλλά τα πέτσινα γάντια και παπούτσια θα καταστρέφονται.


Ερεθισµός και δερµατίτιδα στο δέρµα. Σοβαρή φλόγωοη και εγκαύµατα στα µάτια, σοβαρά εγκαύµατα στις αναπνευστικές οδούς και τους πνεύµονες σε υψηλές συγκεντρώσεις.

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ IV του βιβλίου.

No12

115

ΑΙΘΥΛΑΜΙΝΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά επικίνδυνα.


∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Πλήρως διαλυτή. Υψηλή θερµότητα διαλύσεως.


Μπορεί να αντιδράσει επικίνδυνα µε ακεταλδεύδη, χλώριο, αιθυλενοξείδιο, προπυλενοξείδιο, διοξείδιο του θείου.



Συµπιεσµένο ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού, έµµεσου τύπου





ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Υδράργυρος, χαλκός και κράµατα τριβέων χαλκού, ψευδάργυρος και κράµατα του, µόλυβδος, κασσίτερος, αλουµίνιο και ορισµένα κράµατα του.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας, PTFE σίδηρος.


1) ∆ιαφυγή έκτακτης ανάγκης, αναπνευστική προστασία για κάθε άτοµο µε δύο επιπλέον σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά (ντους) και ένα λουτρό πλύσεως µατιών στο κατάστρωµα σε εύκολα προσιτή θέση. 3) ∆ύο επιπλέον σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα ανά σειρά για πλοία 2000m3 και πάνω. 4) Οι γραµµές φορτοεκφορτώσεως πλώρης-πρύµνης µπορεί να χρησιµοποιούνται, µόνο αν υπάρχει ειδικά έγκριση από την Αρχή.


116

ΤΥΠΟΣ C2H5CI (CH3.CH2,CI) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1037 ΟΜΑ∆Α αλογονωµένος

υδρογονάνθρακας ΧΡΩΜΑ Άχροο

Οξεία, µοιάζει µε του αιθέρα

No 13


ΑΙΘΥΛΟΧΛΩΡΙ∆ΙΟ Χλωροαιθάνιο Υδροχλωρικός αιθέρας muriatic ether

ΤΟΞΙΚΟ-ΕΥΦΛΕΚΤΟ


ΠΥΡΚΑΙΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση του µατιού µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα του µατιού σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση του σηµείου που µολύνθηκε µε άφθονο νερό. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοηθειών.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει δύσκολα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές, οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




2,2


1,36 @ 20°0 ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

64,52


0,9 ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)



∆εν διατίθεται ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)



ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3-15% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 494°C

TLV 1000 ppm ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ ∆εν διατίθεται


Επιβλαβής στα µάτια, ελαφρός ερεθισµός (µπορεί µε κρυοπάγηµα) στο δέρµα, µέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα µε κατάποση.


Ερεθισµός των µατιών, του δέρµατος και των βλεννογόνων µεµβρανών, µε µέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα την απώλεια του συντονισµού και φαινόµενα µέθης. Σοβαρή έκθεση µπορεί να προκαλέσει βλάβη του αναπνευστικού και καρδιακού κέντρου και αναισθησία.


ΟΣΜΗ

No 13

117

ΑΙΘΥΛΟΧΛΩΡΙ∆ΙΟ




Βραδεία υδρόλυση που σχηµατίζει τοξικούς και διαβρωτικούς ατµούς υδροχλωρίου.

ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ/ΑΕΡΙΑ ∆εν αντιδρά επικίνδυνα.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου κλειστού ή έµµεσου τύπου





ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας (αν υπάρχει υγρασία) χαλκός, αλουµίνιο και µαγνήσιο.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας ή ανοξείδωτος χάλυβας (χωρίς υγρασία).


Οι σωληνώσεις φορτοεκφορτώσεως πλώρης/πρύµνης µπορεί να χρησιµοποιούνται µόνο, αν υπάρχει ειδικά έγκριση από την Αρχή.


118

ΤΥΠΟΣ C2H4 fCH2=CH2) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1038 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας

(ακόρεστος) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Ελαφρά γλυκιά

No 14


ΕΥΦΛΕΚΤΟ

ΑΙΘΥΛΕΝΙΟ Υγρό αιθυλένιο


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής του αερίου. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Πλύση του µατιού µε καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα του µατιού σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή αντιµετώπιση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση TQU κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.


ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ «ι ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ


0,975


θλ. διάγραµµα ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

28,05


0,569 (S -104°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) θλ. διάγραµµα


0,0026 @ -100°C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)

114-104°C 44-0°C

44 @ 0°C


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΪΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3-32% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 453°C


ΟΡΙΟΟΣΜΗΣ ∆εν διατίθεται


Κρυοπάγηµα και βλάβη των ιστών στα µάτια και το δέρµα.


Ασφυξία, ζάλη και ναυτία. Σε υψηλές συγκεντρώσεις µπορεί να προκαλέσει αναισθησία.


No14

119

ΑΙΘΥΛΕΝΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ



∆εν αντιδρά.

ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ/ΑΕΡΙΑ Μπορεί να αντιδράσει επικίνδυνα µε το χλώριο.



Υπό πλήρη ψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου, κλειστού ή έµµε-σου τύπου



Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο, χαλκός



Σχ. Π.1.1ιστ. Τάση ατµών, ενθαλπίες, ειδική πυκνότητα αιθυλενίου.

Σχ. Π.1.1ιζ. Αιθυλένιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Ρ (kg/cm2) πίεση κορεσµού t' (°C) θερµοκρασία i' (kcal/kg) ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) ειδική πυκνότητα υγρού γ" (kg/m3) ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (% όγκος ή ppm) συγκέντρωση % κατ' όγκο ή ppm

110 100 90 -80 70 60 -50 40 -30,

121

ΤΥΠΟΣ C2H4O, (CH2-CH2) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1040 ΟΜΑ∆Α Οξυράνιο ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Μοιάζει µε του αιθέρα.

No 15

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΕΥΦΛΕΚΤΟ-ΤΟΞΙΚΟ

ΟΞΕΙ∆ΙΟ ΑΙΘΥΛΕΝΙΟΥ ∆ιµεθυλοξείδιο Ε Ο 1,2εποξυαιθάνιο Οξυράνιο


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon, CO2 ή ψεκασµός µε νερό. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση του µατιού µε άφθονο καθαρό νερό και κράτηµα του µατιού σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για 15 τουλάχιστον λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση µε άφθονο νερό του σηµείου που µολύνθηκε. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/ βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει δύσκολα ή άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές, οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση της διαρροής µε µεγάλες ποσότητες νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.



10,73 ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

1,5


0,75 @ 0°C 2,1 @ 30°C


44,05


0,87 @ 20° / 20° C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)





ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ -17,8°C

TLV 50 ppm


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 260 ppm

ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΥΓΡΟΥ ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΩΝ

Παρατεταµένη επαφή µπορεί να προκαλέσει εγκαύµατα στα µάτια και το δέρµα. Αν εισαχθεί από το στόµα, θα σηµειωθούν τοπικά εγκαύµατα. Ερεθισµός των µατιών και των πνευµόνων, επίδραση αναισθητική που προκαλεί ζάλη και πονοκέφαλο. Υψηλές συγκεντρώσεις γρήγορα προκαλούν ναυτία και εµετό. Η επίδραση δυνατόν να καθυστερήσει. Η χρόνια επίδραση είναι µέτριος ερεθισµός των αναπνευστικών οδών.


122

No15 ΟΞΕΙ∆ΙΟ ΑΙΘΥΛΕΝΙΟΥ


ΑΕΡΑΣ Αντιδρά σχηµατίζοντας πολυµερή.


∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Πλήρως διαλυτό. Μπορεί να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες.


Μπορεί να αντιδράσει επικίνδυνα µε αµµωνία, αιθυλαµίνη. Η παρουσία ακαθαρσιών µπορεί να δράσει καταλυτικά.



Υπό πλήρη/ηµιψύξη κάτω από 30°C ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου





ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χυτοσίδηρος, υδράργυρος, κράµατα αλουµινίου, χαλκός και κράµατα του, άργυρος και κράµατα του, µαγνήσιο και κράµατα του, ανοξείδωτος χάλυβας τύπων 416 και 442, αµίαντος.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος (µε εξαίρεση τους τύπους 416 και 442) χάλυβας.

ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΑΠΑΠΉΣΕΙΣ

1) Αναπνευστική προστασία για τη διαφυγή ανάγκης για κάθε άτοµο στο πλοίο, µε δύο εφεδρικές σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά (ντους) καθαρισµού και ένα λουτρό για πλύση των µατιών πρέπει να υπάρχουν σε εύκολα προσιτές θέσεις στο κατάστρωµα. 3) ∆ύο επιπρόσθετες σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα για κάθε σειρά για πλοία 2000 m3 και πάνω. 4) Ο θάλαµος ελέγχου του φορτίου πρέπει να είναι ασφαλής από αέρια. 5) Η δεξαµενή πρέπει να είναι ικανή να αντέχει στην πλήρη πίεση των ατµών φορτίου στη µεγίστη θερµοκρασία σχεδιάσεως, ανεξάρτητα από τη µονάδα συµπυκνώσεως και µε υπόψη την πίεση του φράγµατος αερίου καθώς και την πίεση εκτοπίσεως κατά την εκφόρτωση. 6) Μόνο έµµεσα συστήµατα συµπυκνώσεως θα χρησιµοποιούνται. 7) Όλα τα συγκολληµένα άκρα των συνδέσεων στις σωληνώσεις φορτίου διαµέτρου πάνω από 75 mm πρέπει 100% να ακτινογραφούνται. 8) Οι σωληνώσεις φορτοεκφορτώσεως πλώρης/πρύµνης δεν πρέπει να καταλήγουν πίσω από τους χώρους ενδιαιτή-σεως, υπηρεσίας ή σταθµούς ελέγχου. 9) Ο αέρας θα αποµακρύνεται από το σύστηµα φορτίου πριν τη φόρτωση και στη συνέχεια θα αποκλείεται από αυτό µε: α) ∆ιατήρηση θετικής πιέσεως αδρανούς αερίου. Το περιεχόµενο οξυγόνο στο αδρανές αέριο ποτέ δεν θα υπερβαίνει το 0,2% κατ' όγκο. Η δυναµικότητα αποθηκεύσεως και παραγωγής αδρανούς αερίου θα είναι επαρκής για την ικανοποίηση των συνηθισµένων λειτουργικών απαιτήσεων και της διαρροής της ανακουφιστικής θάννας ή β) Έλεγχο της θερµοκρασίας του φορτίου για τη διατήρηση πάντοτε θετικής πιέσεως. 10) Οι σωληνώσεις και τα εξαεριστικά του φορτίου θα είναι πλήρως διαχωρισµένα από όλα τα άλλα συστήµατα. 11) Οι χώροι ατµών των δεξαµενών φορτίου θα αδρανοποιούνται µε αδρανές αέριο, που περιέχει όχι περισσότερο από 0,2% οξυγόνο κατ' όγκο. Η πίεση του αδρανούς αερίου στο χώρο ατµών της δεξαµενής φορτίου θα πρέπει να είναι ίση µε τη διαφορά µεταξύ της τάσεως ατµών του φορτίου στους 30°C και της πιέσεως ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου. 12) Το φορτίο θα εκφορτώνεται µόνο µε αντλίες τύπου θαθέος φρέατος ή µε εκτόπιση από αδρανές αέριο. 13) Το φορτίο θα ψύχεται και θα διατηρείται κάτω από τους 30°C. 14) Η ρύθµιση του ανακουφιστικού επιστοµίου δεξαµενής φορτίου δεν θα είναι µικρότερη από 5,5 kp/cm2. 15) Μία διάταξη απορρίψεως (φορτίου στην θάλασσα) απαιτείται, για να επιτρέπει την σε έκτακτη περίπτωση απόρριψη φορτίου στη θάλασσα, αν λάβει χώρα µία µη ελεγχόµενη αυτοαντίδραση. 16) Πριν από τη φόρτωση η δεξαµενή πρέπει να καθαρισθεί πλήρως, να ξηρανθεί και να απαλλαγεί από τη σκουριά. Η δεξαµενή πρέπει να αδρανοποιείται πριν από τη φόρτωση.


123

ΤΥΠΟΣ Μίγµα υδρογοναθράκων ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ — ΟΜΑ∆Α — ΧΡΩΜΑ * ΟΣΜΗ *

No 16


LNG Μίγµα υδρογονανθράκων

(αποτελείται κυρίως από µεθάνιο µε µικρές ποσότη-τες αιθανίου, προπανίου, βουτανίου και αζώτου)




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό/θαλασσινό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά., Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΚΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλός χειρισµός του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιοη του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικής βοήθειας.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σθήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τους ατµούς. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.










*ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ



* ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ


Κρυοπάγηµα


Ασφυξία

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου. Εξαρτάται από τη σύνθεση. Παροχή οδηγιών από τους φορτωτές

και τα φύλλα στοιχείων. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληρο-φοριών φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).

124

No 16 LNG




∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Μπορεί να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες.


∆υνατή επικίνδυνη αντίδραση µε χλώριο.



Υπό πλήρη ψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου



Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο

* ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΑΠΑΙΊΉΣΕΙΣ


* Εξαρτάται από τη σύνθεση. Παροχή οδηγιών από τους φορτωτές και συµπλήρωση των φύλλων πληροφοριών φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).

125

ΤΥΠΟΣ Μίγµα υδρογονανθράκων ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ — ΟΜΑ∆Α — ΧΡΩΜΑ * ΟΣΜΗ *

No 17


LPG Μίγµα υδρογονανθράκων, κυρίως προπανίου και βουτανίου.




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Κατάκλυση µεµεγάλες ποσότητες νερού, για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.






ΕΙ∆ΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΥΒΙΚΗΣ ∆ΙΑΣΤΟΛΗΣ


* ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ





Κρυοπάγηµα


Ασφυξία

* Εξαρτάται από τη σύνθεση. Παροχή οδηγιών από τους φορτωτές και τα φύλλα στοιχείων. Συµπλήρωση του υποδείγµατος πληροφοριών φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).


126

No 17 * ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

LPG



∆εν αντιδρά επικίνδυνα, δυνατόν να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες.


∆υνατόν να αντιδρά επικίνδυνα µε το χλώριο.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου ή κλειστού ή έµµεσου τύπου.


2C/2PG ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΤΜΩΝ

Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας (κάτω από 0°C)

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας (πάνω από 0°C), ανοξείδωτος χάλυ-βας, αλουµίνιο.


\

Πα τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου.

* Εξαρτάται από τη σύνθεση. Παροχή οδηγιών από τους φορτωτές και τα φύλλα στοιχείων.

127

ΤΥΠΟΣ C3H4 (CH3C=CH) (CH2=C=CH2)

ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1060 ΟΜΑ∆Α Ακόρεστος

υδρογονάνθρακας ΧΡΩΜΑ * ΟΣΜΗ *

No 18


MAPGAS Μίγµα µεθυλακετυλένιου/προπαδιένιου


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halori ή C02. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για 15 λεπτά τουλάχιστον. Παροχή ιατρικών οδηγιών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµθάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Κατάκλυση µεµεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.






ΕΙ∆ΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΥΒΙΚΗΣ ∆ΙΑΣΤΟΛΗΣ


* ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ

ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ








128

No 18 MAPGAS


ΑΕΡΑΣ





Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/η µ ιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου



Εύφλεκτο, τοξικό.


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ


1) Μόνο σταθεροποιηµένα (αναχαιτισµένα) µίγµατα επιτρέπεται να φορτώνονται. Αυτά δυνατόν να περιέχουν µόνο µέχρι 50% µεθυλακετυλένιο και µέχρι 65% µεθυλακετυλένιο και προπαδιένιο. 2) Ειδική προσοχή θα δίνεται στη θερµοκρασία και πίεση αν χρησιµοποιούνται άµεσα συστήµατα ψύξεως.

Για τις προϋποθέσει αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ IV του βιβλίου.


129

ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ ΟΜΑ∆Α ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

CH4 2043 Υδρογονάνθρακας Άχροο Άοσµο

No 19


ΜΕΘΑΝΙΟ «Fire damp» «αέριο ελών» LNG


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη. Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό/θαλασσινό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιοη της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του θύµατος. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό µέχρι να µαλακώσει (6λ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.



ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Κατάκλυση µεµεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




0,554


βλ. διάγραµµα ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

16,04



υγρού ατµού 7@-165°C 130,2@-165°C 68,2@-160°C 140,5@-100°C



βλ. διάγραµµα





TLV 1000ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ Άοσµο


Κρυοπαγήµατα στα µάτια και το δέρµα. ∆εν απορροφάται από το δέρµα.


Ασφυξία - πονοκέφαλος, ζάλη, ναυτία. Σε χαµηλή θερµοκρασία µπορεί να προκαλέσει βλάβη στους πνεύµονες και το δέρµα. ∆εν είναι γνωστές χρόνιες επιδράσεις.


130

No 19 ΜΕΘΑΝΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ


ΝΕΡΟ (γλυ κό/θαλασσινό)

∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Αδιάλυτο. ∆υνατόν να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες.


∆υνατόν να αντιδρά επικίνδυνα µε χλώριο.



Υπό πλήρη ψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου



Εύφλεκτο



ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο, 9 ή 36% νικελιούχος χάλυβας, χαλκός.



Σχ. Π.1.1ιη. Τάση ατµών, ειδικές πυκνότητες, θερµότητα εξατµίσεως µεθανίου.

Σχ. Π.1.1ιθ. Μεθάνιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού t (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος %, ppm) Συγκέντρωση % κατ' όγκο ή ppm

90 100

ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ ΟΜΑ∆Α ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

CH4O (CH3OH) 1230 Αλκοόλη Υγρό άχροο Χαρακτηριστική

No 20


ΜΕΘΑΝΟΛΗ µεθυλική αλκοόλη ξυλόπνευµα


ΠΥΡΚΑΪΑ Κατάσβεση µε νερό, ξηρή σκόνη, Halon, CO2 ή ανθεκτικό στην αλκοόλη αφρό.


Απαλή πλύση µε καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά.


Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση µε νερό του σηµείου του σώµατος που µολύνθηκε. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει δύσκολα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή. Προφυλάσσονται τα µάτια από το φως. Παροχή ιατρικών συµβουλών το ταχύτερο δυνατόν.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό. Κατάσβεση των πηγών αναφλέξεως. Ξέπλυµα µε νερό. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.


ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ (σ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

64,6°C


1,1


0,126 @ 20°C ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ

32,01


0,796 @ 1 5,5/1 5,5°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ∆εν διατίθεται




ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 10°C

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 6-36,5% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 470°C

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 200 ppm ΟΡΙΟΟΣΜΗΣ 2000 ppm


Καύση και ύγρανση των µατιών, ξήρανση και απολίπανση του δέρµατος. Μέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα µε κατάποση. Μπορεί να απορροφηθεί από το δέρµα µε συµπτώµατα παρόµοια µε την έκθεση στους ατµούς (βλ. πιο κάτω).


Μικρός ερεθισµός των µατιών σε υψηλές συγκεντρώσεις, αµελητέα επίδραση στο δέρµα, χρόνια ή οξεία εισπνοή έχει µέτρια επίδραση στα διάφορα συστήµατα. Σοβαρή έκθεση µπορεί να προκαλέσει θάνατο. Λιγότερο σοβαρή έκθεση µπορεί να προκαλέσει κηλίδες στην όραση, ναυτία, µέθη. Τα ορατά συµπτώµατα ίσως εξαφανισθούν, αλλά το αποτέλεσµα αργότερα θα είναι τύφλωση.


No 20

133

ΜΕΘΑΝΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ



∆εν αντιδρά. Πλήρως διαλυτή.


Μπορεί να αντιδράσει επικίνδυνα µε το χλώριο.



ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ


ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΤΜΩΝ


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ψευδάργυρος, γαλβανισµένα µέταλλα, συνθετικές ρητίνες, δέρµα, πλαστικοποιηµένο PVC, πολυστυρένιο, Per-spex, ορισµένα ελαστικά.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ανοξείδωτος και µαλακός χάλυβας.



∆εν εφαρµόζονται. Η µεθανόλη µεταφέρεται σε υγραεριοφόρα πλοία σαν αντιψυκτικό και όχι σαν φορτίο. Το χύµα φορτίο υπόκειται στον κώδικα χηµικών χύµα του ΙΜΟ.

134 ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ ΟΜΑ∆Α

ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

CH3Br 1062 Αλογονωµένος υδρογονάνθρακας Άχροο Λιποθυµική, µοιάζει µε του χλωροφορµίου.


ΒΡΩΜΙΟΥΧΟ ΜΕΘΥΛΙΟ Βρωµοµεθάνιο

ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση του σηµείου του σώµατος που µολύνθηκε. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει δύσκολα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή. Παροχή ιατρικών οδηγιών το ταχύτερο δυνατόν.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή της επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστευτικές στολές, οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση της διαρροής µε µεγάλες ποσότητες νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




3,3


0,84 @ 0°C 1,79 @ 20°C 4,57 @ 50°C


94,93


1,732 @ 0°C/0°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg) ∆εν διατίθεται


∆εν διατίθεται ΛΑΝθΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)


*ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΝΑΦΑΕΞΕΩΣ -15°C περίπου ΕΥΦΛΕΚΠΚΟΤΗΤΑΣ 10-15,4% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 537°C

* Αν και για πρακτικούς σκοπούς µη εύφλεκτο χρησιµοποιήθηκε σαν πυροσβεστικό µέσο. Η ενέργεια αναφλέξεως 100-1000 φορές µεγαλύτερη από του µεθανίου.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 15 ppm (περιλαµβανόµενης και της απορροφήσεως ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ πρακτικά άχροο, αλλά χλωροπικρίνη

από το δέρµα, βλεννογόνους κλπ, µε επαφή ορισµένες φορές προστίθεται σαν δύσοσµο υλικό


Προκαλεί φλύκταινες στα µάτια και το δέρµα. Σοβαρές τοπικές φλύκταινες και επίδραση στα διάφορα συστήµατα µε κατάποση. Άκρως τοξικό, όταν απορροφηθεί από το δέρµα.

ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΝ ΑΤΜΩΝ

Σοβαρές φλύκταινες σε υψηλές συγκεντρώσεις στα µάτια, δέρµα, βλεννογόνους και πνεύµονες (η βλάβη των πνευµόνων µπορεί να προκαλέσει θάνατο). Τα συµπτώµατα µπορεί να καθυστερήσουν µερικές ώρες. Τα µη θανατηφόρα συµπτώµατα ποικίλλουν, αλλά η όραση και το πεπτικό σύστηµα θα επηρεασθούν, η ανάρρωση είναι συχνά παρατεταµένη και µπορεί το αποτέλεσµα να είναι µόνιµη βλάβη. Θανατηφόρα συµπτώµατα είναι πονοκέφαλος, οπτικές διαταραχές, ναυτία, εµετοί, ερεθισµός των µατιών, ατονία, ίλιγγος, ρίγη που γρήγορα εξελίσσονται σε σπασµούς, πυρετό, νερό στους πνεύµονες, απώλεια αισθήσεων και θάνατο. Η χρόνια επίδραση συνοδεύεται από παράλυση των άκρων. Αν προκληθεί θάνατος, οφείλεται σε βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήµατος.


No 21

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣΤΟΞΙΚΟ

135

No 21 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΒΡΩΜΙΟΥΧΟ ΜΕΘΥΛΙΟ



Ασθενής αντίδραση αλλά όχι επικίνδυνη. Ολίγο διαλυτό.


∆εν αντιδρά επικίνδυνα.


ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝθΗΚΕΖ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Υπό πίεση ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου.



Τοξικό, εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Φυσικό ελαστικό (προσβάλλεται ισχυρά) αλουµίνιο και κράµατα τριβέων αλουµινίου (αντιδρούν επικίνδυνα).

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας. Το βρωµιούχο µεθύλιο δεν είναι διαβρωτικό για τα περισσότερα µέταλλα.


1) Πρέπει να υπάρχει αναπνευστική προστασία διαφυγής για κάθε άτοµο που επιβαίνει στο πλοίο, µε δύο εφεδρικές σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά (ντους) καθαρισµού και ένα λουτρό πλύσεως µατιών σε εύκολα προσιτές θέσεις στο κατάστρωµα. 3) ∆ύο επιπλέον σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα ανά σειρά για πλοία 2000 m3 και πάνω. 4) Θέση για καταφυγή του πληρώµατος στους χώρους ενδιαιτήσεως, σε περίπτωση µεγάλης διαρροής φορτίου, που θα ικανοποιεί την Αρχή. 5) Ο θάλαµος ελέγχου του φορτίου θα είναι ασφαλής από αέρια. 6) Οι δεξαµενές θα αντέχουν στην πλήρη πίεση του φορτίου στη µέγιστη θερµοκρασία σχεδιάσεως, άσχετα από τη µονάδα συµπυκνώσεως και µε υπόψη την πίεση του αερίου διαχωρισµού και την πίεση εκφορτώσεως µε εκτόπιση. 7) Θα χρησιµοποιούνται µόνο έµµεσα συστήµατα συµπυκνώσεως. 8) Όλα τα συγκολληµένα άκρα των συνδέσεων στις σωληνώσεις φορτίου διαµέτρου πάνω από 75 mm πρέπει 100% να ακτινογραφούνται. 9) Οι σωληνώσεις φορτοεκφορτώσεως πλώρης/πρύµνης δεν θα καταλήγουν πίσω από τους χώρους ενδιαιτήσεως και τους χώρους υπηρεσίας ή τους σταθµούς ελέγχου. 10) Οι γραµµές δειγµατοληψίας αερίου δεν µπορούν να καταλήγουν ή να περνούν από χώρους ασφαλείς από αέρια. 11) Οι συναγερµοί ανιχνεύσεως αερίων για χώρους αντλιών ή συµπιεστών φορτίου και κινητήρων αεροφραγµάτων και χώρων που µπορεί να συσσωρευθεί ατµός, πρέπει να ενεργοποιούνται, όταν η συγκέντρωση φθάσει το TLV. Φορητός εξοπλισµός δεν πρέπει να χρησιµοποιείται.

Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελίδα IV του βιβλίου.

136

ΤΥΠΟΣ CH3CI ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1063 ΟΜΑ∆Α Αλογονωµένος

Υδρογονάνθρακας Άχροο Αρκετά γλυκεία

No 22


ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΜΕΘΥΛΙΟ Χλωροµεθάνιο


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες πρέπει να φορούν αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon, CO2 ή ψεκασµό νερού. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε καθαρό άφθονο γλυκό ή θαλασσινό νερό. Κρατηµάτων µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά.



ΕΙΣΠΝΟΗ ΑΤΜΠΝ

Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει αδύναµα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.

ΕΚΧΥΣΗ Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές, οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




1,78



50,49


0,918 @ 20°/4°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)



0,019 ανά °C (από -10 µέχρι +50°C) ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ -30°C περίπου




TLV 100 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ πάνω από το TLV

ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΥΓΡΟΥ ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΩΝ

Κρυοπάγηµα που προκαλεί βλάβη στα µάτια και δυνατόν και στο δέρµα. Επανειληµµένη έκθεση σε χαµηλές συγκεντρώσεις προκαλεί βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστηµα και λιγότερο συχνή στο συκώτι, τους νεφρούς, το µυελό των οστών και το καρδιαγγειακό σύστηµα. Έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις µπορεί να προκαλέσει ζάλη, εµετό, αρρυθµία, σύγχυση, ναυτία, υπνηλία, υπογάστριους πόνους, διπλή όραση και αµυδρή όραση. Παραλήρηµα, σπασµοί, κώµα και θάνατος µπορεί να ακολουθήσουν. Αν η έκθεση δεν είναι θανατηφόρα, η επάνοδος στην κανονική κατάσταση µπορεί να είναι βραδεία.


ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

137

NO 22 ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΜΕΘΥΛΙΟ




Αποσυντίθεται, όταν έλθει σε επαφή µε υγρασία. Λίγο διαλυτό.


∆εν αντιδρά επικίνδυνα.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού, έµµεσου τύπου



Εύφλεκτο, τοξικό


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Αλουµίνιο και τα κράµατα του, µαγνήσιο και τα κράµατα του, ψευδάργυρος, χυτοσίδηρος.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας.


Οι σωληνώσεις φορτοεκφορτώσεως πλώρης/πρύµνης θα χρησιµοποιούνται µόνο αν υπάρχει ειδικά έγκριση από την Αρχή.


138

ΤΥΠΟΣ Ν2 ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 2040 ΟΜΑ∆Α ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Άοσµο

No 23

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑ

ΑΖΩΤΟ LN2


ΠΥΡΚΑΪΑ Όχι εύφλεκτο. Ψύξη της περιοχής κοντά στις δεξαµενές φορτίου µε ψεκασµό νερού σε περίπτωση πυρκαϊάς κοντά σ' αυτές.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση µε άφθονο-καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 1 5 λεπτά. Ζήτησε ιατρικές συµβουλές/βοήθεια.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (6λ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει αδύναµα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




0,967


2@-190°C 10@-170°C


28,01



υγρού ατµού 7,33 @ -1 96°C 57,4 @ -1 96°C 34,7@-150°C 52 @-150°C


0,005 @ -198°C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)

47,5 @ -196°C 17,3 @ -150°C

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΪΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ

ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ άφλεκτο

ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ άφλεκτο


ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ άφλεκτο

TLV 1000 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ άοσµο


Κρυοπάγηµα στο δέρµα ή τα µάτια.


Ασφυξία. 0 παγωµένος ατµός µπορεί να προκαλέσει βλάβη.


139

No 23


ΑΖΩΤΟ LN2



∆εν αντιδρά. Αδιάλυτο


∆εν αντιδρά.



Υπό πλήρη ψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού, έµµεσου τύπου



Απαιτείται αναλυτής οξυγόνου



ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Ανοξείδωτος χάλυβας, χαλκός, αλουµίνιο.


Υψηλές συγκεντρώσεις οξυγόνου µπορεί να προκληθούν µε συµπύκνωση και εµπλουτισµό της ατµόσφαιρας. Στον εξοπλισµό που λειτουργεί σε χαµηλές θερµοκρασίες σε τµήµατα συστηµάτων του υγρού αζώτου, τα υλικά κατασκευής και ο βοηθητικός εξοπλισµός (π.χ. µόνωση) θα πρέπει να είναι ανθεκτικά στις επιδράσεις του. Ειδική εξέταση επιβάλλεται να γίνει στον εξαερισµό, σε περιοχές που είναι δυνατόν να συµβεί συµπύκνωση, για την αποφυγή δηµιουργίας στρωµάτων ατµόσφαιρας εµπλουτισµένων µε οξυγόνο.


140

ΤΥΠΟΣ C3H8 ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1978 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας ΧΡΩΜΑ — Άχροο ΟΣΜΗ Άοσµο

NO 24


ΠΡΟΠΑΝΙΟ




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό/θαλασσινό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για 15 λεπτά τουλάχιστον. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.









1,55



44,1


βλ. διάγραµµα ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)

6λ. διάγραµµα



101,5 @ -43°C 83,2 @ -20°C


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2,1-9,5% ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ 468°C

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 1000ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ Αοσµο


Βλάβη των ιστών των µατιών ή του δέρµατος λόγω χαµηλής θερµοκρασίας. ∆εν απορροφάται από το δέρµα.


Βλάβη στους ιστούς λόγω χαµηλής θερµοκρασίας. Ασφυξία, πονοκέφαλος, υπνηλία, ζάλη.


141

No 24 ΠΡΟΠΑΝΙΟ




∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Μπορεί να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες. Αδιάλυτο.





Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/η µ ιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου, σου τύπου

κλειστού ή έµµε-



Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας (κάτω από 0°C)

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας (πάνω από 0°C), ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο.


/


Σχ. Π.1.1.Κ. Τάση ατµών, ενθαλπίες, ειδικές πυκνότητες προπανίου.

Σχ. Π.1.1κα. Προπάνιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα

αζώτου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού (απόλυτη) t (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµού i (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεως γ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού c (όγκος %, ppm) Συγκέντρωση κατ' όγκο % ή ppm

Ενθαλπία i

Σχ. Π.1.1κβ. ∆ιάγραµµα Mollier προπανίου.

144

ΤΥΠΟΣ C3H6 (CH3CH=CH2) ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1077 ΟΜΑ∆Α Υδρογονάνθρακας

(ακόρεστος, αλειφατικός) ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Ελαφρά, χαρακτηριστική

No 25


ΠΡΟΠΥΛΕΝΙΟ Προπένιο




∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό γλυκό/θαλασσινό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.








-47,7°C Ν ΣΧΕΤΙΚΗ 1,48

ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΤΜΩΝ

ΤΑΣΗ ΑΤΜΩΝ kg/cnv (Α)

βλ. διάγραµµα ΜΟΡΙΑΚΟ 42,08 ΒΑΡΟΣ


0,5218 ΕΝΘΑΛΠΙΑ υγρού ατµού (kcal/kg) 43,2 @ -47°C 147,5 @ -47°C 79,8 @ 20°C 162,2 @ 20°C


0,0027 @ -47°C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ βλ. διάγραµµα ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)


ΟΡΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2-11,1%


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 1000ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ πάνω από το TLV


Κρυοπάγηµα στο δέρµα και τα µάτια.


Ασφυξία, σε υψηλές συγκεντρώσεις µπορεί να προκαλέσει αναισθησία, ζάλη και υπνηλία.


No 25

145

ΠΡΟΠΥΛΕΝΙΟ




∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Μπορεί να παγώσει σχηµατίζοντας πάγο ή υδρίτες. Αδιάλυτο.





Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου κλειστού ή έµµεσου τύπου

ΤΥΠΟΣ ΠΛΟΙΟΥ 2G/2PG ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΤΜΩΝ Εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας (κάτω από 0°C).

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας (πάνω από 0°C) ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο.



Σχ. Π.1.1κγ. Τάση ατµών, ειδικές πυκνότητες, θερµότητα εξατµίσεως προπυλενίου.

Σχ. Π.1.1κδ. Προπυλένιο, όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα και σε µίγµατα αζώτου.

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού f (°C) Θερµοκρασία i' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρούi" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµούi (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεωςγ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρούY" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένουc (όγκος %, ppm) Συγκέντρωση % κατ' όγκο ή ppm

Σχ. Π.1.1κε. ∆ιάγραµµα Mollier προπυλενίου.

147

148

ΤΥΠΟΣ C3H6O CH

ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΗΕ 1280 ΟΜΑ∆Α Οξυρανίων ΧΡΩΜΑ Άχροο ΟΣΜΗ Αιθέρια

No 26


ΟΞΕΙ∆ΙΟ ΠΡΟΠΥΛΕΝΙΟΥ 1,2επόξυπροπάνιο Μεθυλοξυράνιο Προπενοξείδιο


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon, CO2 ή ψεκασµός µε νερό. Ψύξη της γύρω περιοχής µε ψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Αφαίρεση των µολυσµένων ρούχων. Πλύση του σηµείου του σώµατος που µολύνθηκε µε άφθονο νερό. Συνέχιση της πλύσεως για τουλάχιστον 15 λεπτά.

ΕΙΣΠΝΟΗ Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αν αναπνέει αδύναµα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης πρέπει να φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές, οι άλλοι πρέπει να φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




2,0



58,08


0,8304 @ 20°C/20°C ΕΝΘΑΛΠΙΑ (kcal/kg)



0,00149 ανά °C @ 20C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)






TLV 1000ppm

ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 10ppm


Εγκαύµατα και σοβαρά τραύµατα στα µάτια, ερεθισµός στο δέρµα και φλύκταινες µετά από παρατεταµένη επαφή. Μέτριες τοπικές και συστηµατικές επιδράσεις µε κατάποση.


Οξεία επίδραση: Μέτριος ερεθισµός της µύτης και των αναπνευστικών οδών, µέτρια επίδραση στο νευρικό σύστηµα που προκαλεί ναυτία, εµετό, αρρυθµία, ανικανότητα ελέγχου των κινήσεων, κατάπτωση. Χρόνια επίδραση: µέτρια (τοπική και στο νευρικό σύστηµα). Χαµηλή συγκέντρωση µπορεί να προκαλέσει τραύµατα στα µάτια. Αµελητέα επίδραση στο δέρµα, µε εξαίρεση) την παρατεταµένη έκθεση σε υψηλή συγκέντρωση.


149

No 26 ΟΞΕΙ∆ΙΟ ΠΡΟΠΥΛΕΝΙΟΥ




∆εν αντιδρά επικίνδυνα. Πλήρως διαλυτό.


∆υνατόν να αντιδράσει επικίνδυνα µε αµµωνία, διµεθυλαµίνη, αιθυλαµίνη. Οι αντιδράσεις µπορεί να καταλυθούν από την παρουσία ακαθαρσιών.



Συµπιεσµένο: Ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού τύπου



Εύφλεκτο, τοξικό


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας.



* Βλέπε κώδικες ΙΜΟ.

150


ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

βλέπε έναντι R12-1028, R22-1018 Αλογονωµένοι υδρογονάνθρακες Άχροο Άοσµο

NO 27

ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ ΑΣΦΥΞΙΑ

R12 ∆ίχλωρο-δίφθορο

µεθάνιο (CF2CI2) Άρκτον 12 Freon 12 Αλογονάνθρακας 12

R22 Χλωρο-δίφθορο

µεθάνιο (CHF2CI2) Άρκτον 22 Freon 22 Αλογονάνθρακας 22


ΠΥΡΚΑΪΑ Άφλεκτο. Ψύξη των δεξαµενών µε ψεκασµό νερού σε περίπτωση πυρκαϊάς κοντά σε αυτές. Οιατµοί του φορτίου που εκτίθενται σε φλόγες ή σε ερυθροπυρωµένες επιφάνειες παράγουντοξικούς ατµούς.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκό νερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως γιατουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του ασθενή. Αφαίρεση των µολυσµένωνρούχων. Εµβάπτιση του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αν αναπνέει αδύναµα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή. ∆εν δίνεται αδρεναλίνη ή παρόµοια συµπαθοµιµητικά φάρµακα.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Κατάκλυση της διαρροής µε µεγάλες ποσότητες νερού, για διασπορά καιαποφυγή προκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρήδιαρροή.



R12: -29,8°C R22: -40,8°C


R12: 4,26 R22: 3,21


R12: 5 @ 15°C R22: 8 @ 15°C


R12: 120,92 R22: 86,48


R12: 1,33 @ 20°C R22: 1,21 @ 20°C


R12: 103,5 @ 15°0 R22: 104,5 @ 15°C


R12: 0,0035 R22: 0,0036 ανά °C @ 15°C ανά °C @ 15°C


R12: 39,5 @ -30°C R22: 55,72 @ -40°C

ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ Άφλεκτο

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΪΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αφλεκτο ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ Άφλεκτ

ο

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 1000ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ Άοσµο


Κρυοπάγηµα, βλάβη στα µάτια και το δέρµα.


Κρύοι ατµοί µπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο δέρµα και τα µάτια. Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούν ασφυξία, ζάλη, υπνηλία, αναισθησία ή αιφνίδιο θάνατο. ∆εν είναι γνωστές επιδράσεις χρόνιες


* Είναι µη τοξικά, άφλεκτα αέρια, που χρησιµοποιούνται ως ψυκτικά. Οι ιδιότητες των πιο συνηθισµένων αερίων (R12 και R22) δίνονται στο φύλλο αυτό. Αν µεταφέρονται άλλα ψυκτικά αέρια, πρέπει να παρέχονται οδηγίες από τους φορτωτές και να συµπληρώνεται το υπόδειγµα πληροφοριών φορτίου (βλ. παράρτηµα 9).

* ΨΥΚΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ

151

No 27 ΨΥΚΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ


ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρούν.


∆εν αντιδρούν. Πρακτικά αδιάλυτα.


∆εν αντιδρούν.



Συµπιεσµένα: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Περιορισµένου, κλειστού ή έµµεσου τύπου.



∆εν απαιτείται


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαγνήσιο και κράµατα του (αν είναι βρεγµένα).

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Μαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο, χαλκός και κράµατα χαλκού (αν είναι ξηρά).



152


ΟΣΜΗ

S02 1079 Όξινο αέριο Ωχρό καστανό καθαρό υγρό ∆ριµεία

No 28


∆ΙΟΞΕΙ∆ΙΟ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ


ΠΥΡΚΑΪΑ Άφλεκτο. Σε περίπτωση πυρκαϊάς κοντά στις δεξαµενές φορτίου, η περιοχή ψύχεται µε ψεκασµόνερού για την παρεµπόδιση εξαερισµού του διοξειδίου του θείου.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών µε άφθονο καθαρό θαλασσινό/γλυκόνερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως γιατουλάχιστον 15 λεπτά. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του θύµατος. Αφαίρεση τωνµολυσµένων ρούχων. Εµβάπτιση των κρυοπαγηµάτων σε θερµό νερό, µέχρι να µαλακώσουν (6λ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας όσο το δυνατόν ταχύτερα.


Μεταφορά του θύµατος στον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει αδύναµα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή (στόµα-στόµα/µύτη). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας το ταχύτεροδυνατόν.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Η οµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές και προστατευτικές στολές, οι άλλοι θα φύγουν από την περιοχή. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγήπροκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




2,3


1,6 @ 0°C 3,4 @ 20°C

ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ 64,07



Υγρού Ατµού 96,8 @ -10°Ο 189,0 @ -10°C 106,4 @ 20°0 193,1 @ 20°C


0,0028 @ 20°C ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΕΞΑΤΜΙΣΕΩΣ (kcal/kg)


ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ Αφλεκτο

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΚΑΪΑΣ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΩΣ ΟΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΥΦΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αφλεκτο ΑΥΤΑΝΑΦΛΕΞΕΩΣ Άφλεκτο

TLV 5 ppm

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ 3 ppm. Ανιχνεύσιµη οσµή 8 ppm. Άµεσο ερεθιστικό. ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ 20 ppm. Ερεθίζονται µάτια, βήχας.

400 ppm. Ακόµη και βραχεία έκθεση είναι επικίνδυνη.


Σοβαρά εγκαύµατα στα µάτια και το υγρό δέρµα καθώς και αν καταποθεί. Πιθανόνκρυοπάγηµα.


Ερεθισµός του υγρού δέρµατος σε υψηλές συγκεντρώσεις, ερεθισµός και κάψιµο στα µάτια. Οξεία επίδραση προκαλεί σοβαρό ερεθισµό της µύτης, του θώρακα και των αναπνευστικώνοδών. Υψηλές συγκεντρώσεις δυνατόν να προκαλέσουν θανατηφόρα αναπνευστικήπαράλυση. Χρόνια επίδραση προκαλεί µέτριο ερεθισµό της µύτης, του θώρακα και τωναναπνευστικών οδών.


153

No 28 ∆ΙΟΞΕΙ∆ΙΟ TOY ΘΕΙΟΥ


ΑΕΡΑΣ ∆εν αντιδρά, εκτός αν ο αέρας είναι υγρός, οπότε σχηµατίζονται όξινοι ατµοί. ΝΕΡΟ (γλυκό/θαλασσινό)

Ενώνεται σχηµατίζοντας διαβρωτικά οξέα (θειώδες και θειϊκό) µε επικίνδυνους ατµούς.


Μπορεί να αντιδράσει επικίνδυνα µε αµµωνία, χλώριο, διµεθυλαµίνη, αιθυλαµίνη.



Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού, έµµεσου τύπου



Τοξικό


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Αν υπάρχει υγρασία: µαλακός χάλυβας, αλουµίνιο σίδηρος, χαλκός, ορείχαλκος.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Σε ξηρή κατάσταση: µαλακός και ανοξείδωτος χάλυβας, αλουµίνιο, σίδηρος, χαλκός, ορείχαλκος, γυαλί, πολυθαίνιο (ελαστικό είναι κατάλληλο για προστατευτικές στολές).


1) Αναπνευστική προστασία έκτακτης διαφυγής για κάθε άτοµο που επιβαίνει στο πλοίο, επιπλέον δύο εφεδρικές σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά (ντους) καθαρισµού και ένα πλύσεως µατιών σε εύκολα προσιτές θέσεις στο κατάστρωµα. 3) ∆ύο επιπλέον σειρές προστατευτικών στολών και αναπνευστικών συσκευών µε τρεις εφεδρικές φιάλες αέρα για κάθε σειρά σε πλοία 2000 m3 και πάνω. 4) Θέση καταφυγής για το πλήρωµα στην ενδιαίτηση σε περίπτωση µεγάλης διαρροής φορτίου. Η θέση αυτή θα εγκρίνεται από την Αρχή. 5) Ο θάλαµος ελέγχου του φορτίου θα είναι ασφαλής από αέρια. 6) Οι δεξαµενές πρέπει να αντέχουν στην πλήρη πίεση των ατµών του φορτίου στη µέγιστη θερµοκρασία σχεδιάσεως, άσχετα από τη µονάδα συµπυκνώσεως και µε υπόψη την πίεση του διαχωριστικού αερίου και την πίεση εκτοπίσεως για εκφόρτωση. 7) Θα χρησιµοποιούνται µόνο έµµεσα συστήµατα συµπυκνώσεως. 8) Όλα τα άκρα των συγκολληµένων συνδέσµων στις σωληνώσεις φορτίου διαµέτρου πάνω από 75 mm πρέπει να ακτινογραφούνται 100%. 9) Οι σωληνώσεις φορτοεκφορτώσεως πλώρης/πρύµνης δεν θα καταλήγουν πίσω από τους χώρους ενδιαιτήσεως, υπηρεσίας ή σταθµούς ελέγχου. 10) Έλεγχος της υγρασίας απαιτείται, για να διασφαλίζεται ότι οι δεξαµενές φορτίου είναι ξηρές πριν από τη φόρτωση, για αποφυγή διαβρώσεως/αντιδράσεως. Ατµοί φορτίου ή αέρας µε σηµείο δρόσου -45°C ή χαµηλότερο θα εισάγεται για την πρόληψη αρνητικών πιέσεων κατά την εκφόρτωση. 11) Οι γραµµές δειγµατοληψίας αερίου δεν θα καταλήγουν, θα διέρχονται ή θα βρίσκονται σε χώρους ασφαλείς από αέρια. 12) Οι συναγερµοί ανιχνεύσεως αερίου για τους χώρους των αντλιών, συµπιεστών φορτίου και κινητήρων, των αεροφραγµάτων και των χώρων όπου είναι δυνατή η συσσώρευση ατµών, θα ενεργοποιούνται, όταν η συγκέντρωση φθάνει το TLV. ∆εν θα χρησιµοποιείται φορητός εξοπλισµός. Για τις προϋποθέσεις αποκλεισµού της ευθύνης βλ. σελ. IV του βιβλίου.

154


ΧΡΩΜΑ ΟΣΜΗ

C2H3CI [CH2=CHCI] 1086 Αλογονωµένος υδρογονάνθρακας Άχροο Γλυκιά

No 29


ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΒΙΝΥΛΙΟ Χλωροαιθένιο Χλωροαιθυλένιο VCM


ΠΥΡΚΑΪΑ ∆ιακοπή της παροχής αερίου. Οι πυροσβέστες θα φορούν αναπνευστικές συσκευές καιπροστατευτικές στολές. Κατάσβεση µε ξηρή σκόνη, Halon ή CO2. Ψύξη της γύρω περιοχής µεψεκασµό νερού.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή πλύση των µατιών, µε άφθονο καθαρό γλυκό/θαλασσινόνερό. Κράτηµα των µατιών σε ανοικτή θέση, αν είναι αναγκαίο. Συνέχιση της πλύσεως για 15 λεπτά τουλάχιστον. Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.


∆ΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ. Απαλή µεταχείριση του θύµατος. Αφαίρεση τωνµολυσµένων ρούχων. Εµθάπτιση του σηµείου του κρυοπαγήµατος σε θερµό νερό µέχρι ναµαλακώσει (βλ. κεφ. 9). Παροχή ιατρικής βοήθειας.


Μεταφορά του θύµατος προς τον καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει ή αναπνέει αδύναµα/άρρυθµα, τεχνητή αναπνοή (από στόµα σε στόµα/µύτη). Παροχή ιατρικών συµβουλών/βοήθειας.

ΕΚΧΥΣΗ ∆ιακοπή της ροής. Αποφυγή επαφής µε το υγρό ή τον ατµό. Σβήσιµο των πηγών αναφλέξεως. Ηοµάδα έκτακτης ανάγκης θα φέρει αναπνευστικές συσκευές, οι άλλοι θα φύγουν από τηνπεριοχή. Κατάκλυση µε µεγάλες ποσότητες νερού για διασπορά της διαρροής και αποφυγήπροκλήσεως θραύσεως. Ενηµέρωση των λιµενικών αρχών για κάθε σοβαρή διαρροή.




2,15



62,5



Υγρού Ατµού 9,1 @ -18°C 95,1 @ -35°C 22,4 @ -20°C 101,70 @ -20°C



βλ. διάγραµµα.



ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ TLV 1-10 ppm ΟΡΙΟ ΟΣΜΗΣ Πάνω από το

TLV


Βλάβη και κρυοπάγηµα στα µάτια και στο δέρµα. Παρατεταµένη έκθεση µπορεί ναπροκαλέσει καρκίνο στο συκώτι.


Ναρκωτική επίδραση σε υψηλή συγκέντρωση (θάµπωµα στην όραση, ανικανότητασυγκεντρώσεως, νάρκωση, κάψιµο ή πόνος στα πόδια) µε γρήγορη αποκατάσταση στονκαθαρό αέρα. Μακρά έκθεση σε χαµηλές συγκεντρώσεις είναι ύποπτη για καρκίνο στοσυκώτι.


155

No 29 ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΒΙΝΥΛΙΟ


ΑΕΡΑΣ Πολυµερίζεται παρουσία οξυγόνου, θερµότητας και φωτός. ΝΕΡΟ (γλυκό/θαλασσινό

∆εν αντιδρά. Πρακτικά αδιάλυτο.





Συµπιεσµένο: υπό πλήρη/ηµιψύξη ΕΝ∆ΕΙΞΕΙΣ Κλειστού ή έµµεσου τύπου



Τοξικό, εύφλεκτο


ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Αλουµίνιο και κράµατα τριβέων αλουµινίου, χαλ-κός, άργυρος, υδράργυρος, µαγνήσιο και λοιπά µέταλλα που σχηµατίζουν ακετυλίδια.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ Χάλυβας, ανοξείδωτος χάλυβας.


1 ) Αναπνευστική προστασία έκτακτης διαφυγής για κάθε άτοµο που επιβαίνει στο πλοίο και επιπλέον δύο εφεδρικές σειρές στη γέφυρα. 2) Κατάλληλα σηµειωµένα λουτρά (ντους) καθαρισµού και ένα πλύσεως µατιών σε ευπρόσιτες θέσεις στο κατάστρωµα. 3) Οι γραµµές φορτοεκφορτώσεως πλώρης/πρύµνης θα χρησιµοποιούνται µόνο αν υπάρχει ειδική έγκριση από την Αρχή. 4) Το φορτίο πρέπει να αναχαιτίζεται επαρκώς για την αποφυγή πολυµερισµού κατά το ταξίδι. Πρέπει να διατίθεται πιστοποιητικό αναχαιτιστή (βλ. παράρτηµα 9). Αν η συγκέντρωση του αναχαιτιστή είναι ανεπαρκής, οποιοδήποτε αδρανές αέριο που χρησιµοποιείται στη µεταφορά θα περιέχει λιγότερο από 0,1% οξυγόνο κατ' όγκο. Πριν από τη φόρτωση, δείγµατα αδρανούς αερίου από τις δεξαµενές φορτίου και τις σωληνώσεις πρέπει ν' αναλύονται. Μια θετική πίεση θα πρέπει να διατηρείται στις δεξαµενές κατά τη µεταφορά και κατά τα ταξίδια υπό έρµα µεταξύ διαδοχικών φορτίων. 5) Ο αέρας πρέπει να αποµακρύνεται από το σύστηµα φορτίου πριν τη φόρτωση και ατή συνέχεια να αποκλείεται µε: α) ∆ιατήρηση µιας θετικής πιέσεως αδρανούς αερίου. Το περιεχόµενο οξυγόνο σ' αυτό το αδρανές αέριο ποτέ δεν θα υπερβαίνει το 0,2% κατ' όγκο (βλ. παραπάνω σηµείωση 4). Η δυναµικότητα αποθηκεύσεως και παραγωγής αδρανούς αερίου θα είναι επαρκής για την ικανοποίηση των κανονικών λειτουργικών απαιτήσεων και της διαρροής του ανακουφιστικού επιστοµίου, ή θ) έλεγχο της θερµοκρασίας του φορτίου µε διατήρηση πάντοτε θετικής πιέσεως. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι τάσεις ατµών στα συστήµατα συµπυκνώσεως πρέπει να περιορίζονται για την πρόληψη πολυµερισµού (η µέγιστη κανονική είναι 60°C).


156

Ρ (kg/cm2) Πίεση κορεσµού (απόλυτη) t (°C) Θερµοκρασίαi' (kcal/kg) Ενθαλπία ζέοντος υγρού i" (kcal/kg) Ενθαλπία κορεσµένου ατµούi (kcal/kg) Θερµότητα εξατµίσεωςγ' (kg/dm3) Ειδική πυκνότητα ζέοντος υγρού γ" (kg/m3) Ειδική πυκνότητα κορεσµένου ατµού C (όγκος%, ppm) Συγκέντρωση κατ' όγκο % ή ppm

Σχ. Π.1.1κστ. Τάση ατµών, ειδική πυκνότητα υγρής φάσεως, θερµότητα εξατµίσεως χλωριούχου βινυλίου.

∆ιάγραµµα Mollier

ΧΛΩΡΙΟΥΧΟΥ ΒΙΝΥΛΙΟΥ Ρ = πίεση ata ενθαλπία i I = ενθαλπία kcal/kg Σχ. Π.1.1κζ. ν = ειδικός όγκος m3/kg ∆ιάγραµµα Mollier χλωριούχου βινυλίου s = εντροπία kcal/kg °K χ = ξηρότητα ατµού t = θερµοκρασία °C


Η ΜΕ ΠΛΟΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΧΥΜΑ ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ

ΑΕΡΙΟΥ


Η µεταφορά αερίου µε πλοία άρχισε στο τέλος της δεκαετίας του 1920. Τα πρώτα πλοία µετέφεραν βουτάνιο και προπάνιο σε δοχεία πιέσεως στη θερµοκρασία του περιβάλλοντος. Η ανάπτυξη των τεχνικών ψύξεως που επακολούθησε και τα περισσότερο ειδικά µέταλλα, τα κατάλληλα για χαµηλές θερµοκρασίες, επέτρεψαν τη µεταφορά των φορτίων αυτών σε θερµοκρασίες κάτω από εκείνες του περιβάλλοντος. Στο τέλος της δεκαετίας του 1950 τα αέρια αυτά άρχισαν να µεταφέρονται υπό ψύξη και τα πλοία κατασκευάστηκαν µε δεξαµενές πιέσεως από υλικά χαµηλών θερµοκρασιών για τη µεταφορά του φορτίου. Περί τα µέσα της δεκαετίας του 1960 τέθηκαν σε υπηρεσία πλοία LPG, που µετέφεραν το φορτίο σε ατµοσφαιρική πίεση υπό πλήρη ψύξη. Επίσης τέθηκαν σε υπηρεσία πλοία µεταφοράς LNG και αιθυλενίου. Στο µεσοδιάστηµα η αµµωνία έγινε συνηθισµένο φορτίο και άλλα χηµικά αέρια όπως το βουταδιένιο κατέστησαν εµπορικώς σπουδαία. Στο παράρτηµα αυτό γίνεται γενική ανασκόπηση της µε πλοία µεταφοράς χύµα υγροποιηµένου

αερίου, της αναπτύξεως της, των τύπων των υγραεριοφόρων πλοίων και των µεταφορών.

Π.2.2 Βασική εξέταση της σχεδιάσεως του συστήµατος φορτίου.

Π.2.2.1 Γενικά. Τα φορτία αερίων µεταφέρονται σε υγροποιηµένη κατάσταση, επειδή το υγρό καταλαµβάνει µέχρι

850 φορές λιγότερο όγκο από το αέριο. Το γεγονός αυτό σηµαίνει ότι πολύ περισσότερο επιπλέον φορτίο µπορεί να µεταφερθεί, µε αποτέλεσµα η µεταφορά να είναι οικονοµικά εφικτή. Το υγρό βρίσκεται στο σηµείο βρασµού του και αµέσως θα εξατµισθεί. Ένα αέριο µπορεί να υγροποιηθεί µε αύξηση της πιέσεως του, µε µείωση της θερµοκρασίας του,

είτε και µε τα δυο. Ο συνδυασµός της συµπιέσεως και της ψύξεως είναι θεµελιώδης στη σχεδίαση του υγραεριοφόρου. Τα επιστηµονικά δεδοµένα των διαδικασιών αυτών επεξηγούνται στο παράρτηµα 2. Αν το φορτίο πρόκειται να µεταφερθεί σε θερµοκρασίες κάτω από εκείνες του περιβάλλοντος, οι

δεξαµενές φορτίου πρέπει να είναι ικανές να αντέχουν την πίεση του φορτίου, το δε υλικό της δεξαµενής πρέπει να είναι ελατό στη θερµοκρασία του φορτίου και συµβιβαστό µε αυτό. Οι δεξαµενές πρέπει επίσης να είναι µονωµένες. Τα περισσότερα από τα εµπορικώς σπουδαία αέρια έχουν ειδική πυκνότητα το µισό εκείνης του

νερού, πράγµα που σηµαίνει ότι σε αντίθεση µε τα πετρελαιοφόρα η δεξαµενή φορτίου µπορεί να εκτείνεται πολύ υψηλότερα πάνω από την ίσαλο. Η µικρή ειδική πυκνότητα του φορτίου είναι επίσης ο λόγος, που η δυναµικότητα µεταφοράς ενός

υγραεριοφόρου συνήθως εκφράζεται σε όγκο (κυβικά µέτρα) µάλλον, παρά σε νεκρό βάρος (dwt). Ο όγκος της δεξαµενής είναι σηµαντικά µεγαλύτερος από των πετρελαιοφόρων για ένα δεδοµένο νεκρό βάρος και είναι αποτέλεσµα του βυθίσµατος σχεδιάσεως, το οποίο καθίσταται σχετικά µεγάλο. Το γεγονός αυτό και η επέκταση των ελευθέρων επιφανειών στις δεξαµενές φορτίου καθιστούν αναγκαία την ειδικότερη προσοχή στην ευστάθεια. Η ειδική πυκνότητα του φορτίου αυξάνει, όσο µειώνεται η θερµοκρασία του φορτίου.

Π.2.2.2 Μεταφορά υπό πίεση. Οι δεξαµενές φορτίου πρέπει να είναι ικανές να αντέχουν τις σχετικές πιέσεις, αν το υγροποιηµένο

αέριο πρόκειται να µεταφερθεί σε θερµοκρασίες περιβάλλοντος. Μία µέγιστη θερµοκρασία 45° C

159

υποτίθεται ότι κανονικά αντιστοιχεί σε µία πίεση περίπου 17kg/cm2 για το προπάνιο, το οποίο είναι το πιο ευεξάτµιστο φορτίο, που συνήθως µεταφέρεται στη θερµοκρασία του περιβάλλοντος. Η τιµή 17kg/cm2 είναι η συνηθισµένη πίεση σχεδιάσεως για τον τύπο αυτό δεξαµενής φορτίου, αν και µικρότερες πιέσεις σχεδιάσεως µπορούν να χρησιµοποιηθούν για πλοία µε περιορισµένες απαιτήσεις φορτίου. Οι δεξαµενές τύπου δοχείου πιέσεως χρησιµοποιούνται, για να περιέχουν το φορτίο. Επειδή είναι

κωνικές ακέραιες δεξαµενές τύπου µεµβράνης ή ανεξάρτητες τετραγωνικές δεξαµενές, δεν µπορούν να αντέξουν πιέσεις πάνω από 0,7kg/cm2. Τα δοχεία πιέσεως έχουν κυκλική διατοµή γενικά κυλινδρικού σχήµατος µε ηµισφαιρικές ή ελλειπτικές κεφαλές. Είναι δυνατός ο υπολογισµός των επιπέδων καταπονήσεως στα κελύφη των δοχείων πιέσεως, καθόσον αυτά έχουν ακόµη περιφέρεια µε σχεδόν πλήρη απουσία εσωτερικής κατασκευής και αποφυγή σηµείων συγκεντρώσεως τάσεων. Τα κυλινδρικά και σφαιρικά δοχεία πιέσεως έχουν αποδεδειγµένα υψηλό βαθµό αξιοπιστίας. Αυτό

στηρίζεται σε αξιοσηµείωτη εµπειρία µε δοχεία πιέσεως σε λέβητες νερού και διυλιστήρια πετρελαίου.

Π.2.2.3 Μεταφορά υπό ψύξη. Αν το φορτίο πρόκειται να µεταφερθεί υπό ψύξη (δηλαδή σε θερµοκρασία κάτω από εκείνη του

περιβάλλοντος), η δεξαµενή πρέπει να κατασκευάζεται από ειδικά υλικά. Οι συνηθισµένοι χάλυβες έχουν µειωµένη ελατότητα, σε θερµοκρασίες κάτω από 0° C καθίστανται εύθραυστοι και λιγότερο ικανοί να αντέχουν τις τάσεις σε χαµηλότερες θερµοκρασίες. Για ναυτικούς σκοπούς, ο συνηθισµένος µαλακός χάλυβας είναι κατάλληλος για θερµοκρασίες

φορτίου µέχρι 0° C. Χάλυβας µε καλές δοµές κόκκων και βελτιωµένες ιδιότητες εφελκυσµού µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε χαµηλότερες θερµοκρασίες. Οι κώδικες του ΙΜΟ αναγνωρίζουν πέντε κατηγορίες τέτοιων χαλύβων, που είναι γνωστές σαν Α, Β, Γ, ∆ και Ε. Οι χάλυβες αυτοί µπορούν να χρησιµοποιηθούν για ανεξάρτητες δεξαµενές φορτίου, που εξαρτώνται από το πάχος, µε όριο θερµοκρασίας τους 0° C για τις τάξεις Α, Β και Γ, -10° C για την τάξη ∆ και -25° C για την τάξη Ε. Για θερµοκρασίες κάτω από -55°C είναι αναγκαίο ένα κράµα χάλυβα για δεξαµενές φορτίου. Το πιο

κοινό γνωστό κράµα είναι αυτό του πλήρως ανοπτηµένου λεπτόκοκκου, κατεργασµένου µε αλουµίνιο ανθρακοµαγγανιούχου χάλυβα. Για θερµοκρασίες χαµηλότερες των-104°0 (αιθυλένιο) ή-163°0 (LNG) µέταλλα, όπως τα κράµατα του αλουµινίου ή ειδικά κράµατα, όπως νικελιούχοι χάλυβες ή ανοξείδωτοι (ωστενικοί) χάλυβες, είναι αναγκαία για την κατασκευή των δεξαµενών φορτίου. Η πίεση σχεδιάσεως µιας δεξαµενής εξαρτάται από το βαθµό ψύξεως του φορτίου, που προορίζεται

να µεταφέρει. Αν το φορτίο ψύχεται κατά τρόπο, ώστε η πίεση του να είναι ίση µε την ατµοσφαιρική, η δεξαµενή φορτίου δεν είναι ανάγκη να έχει σχήµα δοχείου πιέσεως, το φορτίο λέµε ότι θα είναι υπό πλήρη ψύξη και η θερµοκρασία µεταφοράς είναι το σηµείο βρασµού σε ατµοσφαιρική πίεση. Αν το φορτίο ψύχεται κάτω από τη θερµοκρασία του περιβάλλοντος, αλλά δεν είναι υπό πλήρη ψύξη, αυτό µπορεί ακόµη να εξασκεί µια σηµαντική τάση ατµών και οι δεξαµενές φορτίου πρέπει να είναι δοχεία πιέσεως κατασκευασµένα από µέταλλο, κατάλληλο για χαµηλή θερµοκρασία. Στην περίπτωση αυτή θα λέµε ότι το φορτίο βρίσκεται υπό ηµιψύξη. Αν το φορτίο βρίσκεται σε θερµοκρασία κάτω από εκείνη του περιβάλλοντος, είναι αναγκαία η µόνωση των δεξαµενών φορτίου για τη µείωση των επιδράσεων από την ατµόσφαιρα, τη θέρµανση του φορτίου και την αποφυγή ψύξεως από το φορτίο των ελασµάτων του σκάφους κάτω από τα κανονικά τους όρια θερµοκρασίας. Επίσης είναι αναγκαίο να επινοηθούν ορισµένα µέσα αντιµετωπίσεως της εκλύσεως ατµού από το φορτίο από κάθε διαρροή θερµότητας διαµέσου της µονώσεως της δεξαµενής.

Π.2.2.4 Τα φορτία. Τα πιο σηµαντικά φορτία, εκφραζόµενα σε τόννους, που διακινούνται, είναι η αµµωνία, το LPG (βουτάνιο, προπάνιο και µίγµατα τους) και το LNG. Άλλα φορτία εµπορικής σηµασίας είναι το βουταδιένιο, βουτένιο, αιθυλένιο και το LNG, όλα αυτά τα φορτία είναι κάτω από την κρίσιµη θερµοκρασία τους στις θερµοκρασίες περιβάλλοντος. Έτσι αυτά µπορούν να υγροποιηθούν, µε πίεση και µεταφέρονται σε θερµοκρασίες περιβάλλοντος.

Το τελευταίο δεν είναι δυνατόν για το αιθυλένιο και το LNG, επειδή οι κρίσιµες θερµοκρασίες και πιέσεις τους είναι πολύ υψηλές. Όλα αυτά τα φορτία µπορούν να υγροποιηθούν µε ψύξη και µεταφέρονται υπό ηµί- ή πλήρη ψύξη. Αυτή είναι η µόνη πρακτική λύση για το LNG και το αιθυλένιο. Η εξέταση αυτή οδήγησε στις παρακάτω επιλογές για τις συνθήκες µεταφοράς και τους τύπους των πλοίων.

160

Φορτίο Σηµείο βρασµού σε ατµο-σφαιρική πίεση

Τάση ατµών στους 45°C

Πρακτικές συνθήκες µεταφοράς

Βουτάνιο -0,5°C 5,2 kg/cm2 (A) Βουταδιένιο -4,5°C 5,1 kg/cm2 (A) Πλήρως συµπιεσµένα

Βουτένιο -5,0°C 5,3 kg/cm2 (A) Υπό ηµιψύξη

Βινυλοχλωρίδιο -15,0°C 7,2 kg/cm2 (A) Υπό πλήρη ψύξη

Αµµωνία -33,4°C 17,7 kg/cm2 (A)

Προπάνιο -42,8°C 18,0 kg/cm2 (A)

Προπυλένιο -47,7°C 18,5 kg/cm2 (A)

Αιθάνιο -88,6°C Πάνω από την κρίσιµη θερµοκρασία

Υπό ηµιψύξη

Αιθυλένιο -104,0°C Πάνω από την κρίσιµη θερµοκρασία

Υπό πλήρη ψύξη

LNG -163, 0°C Πάνω από την κρίσιµη θερµοκρασία

Υπό πλήρη ψύξη

Τα φορτία αυτά γενικά δεν είναι διαβρωτικά για τα µέταλλα, εκτός από την αµµωνία, που προσβάλλει τον ψευδάργυρο και το χαλκό. Για το λόγο αυτό τα κράµατα χαλκού (π.χ. ορείχαλκος) και ψευδαργύρου πρέπει να αποκλείονται από τα συστήµατα φορτίου των πλοίων που προορίζονται να µεταφέρουν αµµωνία. Οµοίως τα κράµατα αλουµινίου πρέπει να αποκλείονται από τα συστήµατα φορτίου των πλοίων, που προορίζονται να µεταφέρουν χλωριούχο βινύλιο.

Π.2.3 Συστήµατα που περιέχουν το φορτίο.

Π.2.3.1 Γενικά. Κύρια διάκριση µέσα σε ευρεία σειρά συστηµάτων που περιέχουν το φορτίο και τα οποία βρίσκονται

σε υπηρεσία, είναι η πίεση σχεδιάσεως. Σύµφωνα µε τους κώδικες του ΙΜΟ, δοχεία πιέσεως ειδικού σχήµατος είναι αναγκαία για συστήµατα, σχεδιασµένα για πιέσεις πάνω από 0,7 kg/cm2 (10psi). Για πιέσεις µικρότερες από την πιο πάνω τα συστήµατα που περιέχουν το φορτίο µπορούν να κατασκευάζονται µε τετραγωνικό σχήµα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι παρατηρήσεις, που περιέχονται στην § Π.2.2. Η επιλογή του συστήµατος εξαρτάται από τη µεγάλη ποικιλία των φορτίων, που πρόκειται να µεταφερθούν, και από το είδος των ταξιδιών, που πρόκειται να εκτελέσει το πλοίο.

Π.2.3.2 Συστήµατα µε δεξαµενές πιέσεως. Η σχεδίαση των συστηµάτων των δοχείων πιέσεως θα εξαρτάται από τη θερµοκρασία του φορτίου.

Αν απαιτείται θερµοκρασία περιβάλλοντος για τη µεταφορά, η πίεση σχεδιάσεως κανονικά είναι περίπου 17 kg/cm2. To µέγεθος αυτού του τύπου δεξαµενών περιορίζεται µε χοντρά ελάσµατα. Αν πρόκειται να µεταφερθεί φορτίο υπό ψύξη, είναι ανάγκη να χρησιµοποιηθούν για το σύστηµα υλικά ανθεκτικά σε χαµηλές θερµοκρασίες. Η χαµηλότερη απαιτούµενη θερµοκρασία καθορίζει την επιλογή του υλικού. ∆εν είναι αυστηρά αναγκαία η χρησιµοποίηση συστηµάτων δοχείων πιέσεως για υπό πλήρη ψύξη συστήµατα φορτίου, οπωσδήποτε όµως µία µέτριας δυνατότητας πίεση (5-7 kg/cm2) παρέχει στο πλοίο ένα επιπρόσθετο βαθµό ευελιξίας στις µεθόδους µεταφοράς διαφορετικών φορτίων, επιτρέ-ποντας θερµοκρασίες µεταφοράς πάνω από τα επίπεδα της πλήρους ψύξεως. Τα δοχεία πιέσεως γενικά δεν απαιτούν εσωτερικά ή εξωτερικά τµήµατα ενισχύσεως. Παρ' όλα αυτά

διάτρητα εκπλυνόµενα ελάσµατα δυνατόν να τοποθετηθούν εγκαρσίως του µήκους των οριζόντιων κυλίνδρων για µείωση της δράσεως των ελεύθερων επιφανειών. Εξωτερικοί δακτύλιοι ενισχύσεως δυνατόν να τοποθετηθούν ειδικά, αν η δεξαµενή σχεδιάζεται να βρίσκεται υπό κενό κατά την έκπλυση µε αέριο ή την αδρανοποίηση. Το τµήµα του χώρου που συνήθως περιέχει το φορτίο µπορεί να αυξηθεί µε τη χρησιµοποίηση

161

δεξαµενών σχήµατος λοβού. Οι δεξαµενές αυτές κατασκευάζονται από τα στοιχεία των δύο κυλίνδρων και γενικά µικραίνουν, για να καταλήξουν σε περιφέρεια, ειδικά προς το πάνω τµήµα. Άλλος τρόπος να γίνει καλύτερη χρήση του όγκου είναι η επέκταση των δεξαµενών πάνω από το κύριο κατάστρωµα ή η εγκατάσταση ενός επιπλέον δοχείου πιέσεως πάνω από το κατάστρωµα, το οποίο θα προστατεύεται από υδατοστεγές σκέπασµα. Οι πιο πάνω τρόποι είναι εξαιρετικοί για φορτία µε µικρή ειδική πυκνότητα. Περιορισµός στη διάταξη

αυτή είναι η ευστάθεια του πλοίου. Ακόµη και µε τη χρησιµοποίηση του ειδικού σχήµατος δεξαµενών ή την προέκταση του συστήµατος πάνω από το κατάστρωµα, υπάρχει ένα ακόµη σηµαντικό µέρος του χώρου, που αφήνεται αχρησιµοποίητο για φορτίο, το δε βάρος των ίδιων των δεξαµενών είναι σχετικά µεγάλο. Τα µειονεκτήµατα αυτά αντισταθµίζονται από τον υψηλό βαθµό αντοχής των συστηµάτων αποθηκεύσεως του φορτίου και τα πλεονεκτήµατα στην ευελιξία του φορτίου. Τα συστήµατα των δοχείων πιέσεως εξαρτώνται από το κέλυφος του πλοίου, αλλά στηρίζονται σε

στηρίγµατα ή βάσεις φτιαγµένες στην κατασκευή του πλοίου. Η σχεδίαση του συστήµατος στηρίξεως πρέπει να λαµβάνει υπόψη τις δυνάµεις παραµορφώσεως, που µεταφέρονται από το σκάφος µέσω των στηριγµάτων των δεξαµενών. Τα συστήµατα των δεξαµενών πιέσεως είναι γνωστά ως ανεξάρτητες δεξαµενές τύπου C.

Π.2.3.3 Συστήµατα χαµηλής πιέσεως. Αν το φορτίο πρόκειται να µεταφερθεί υπό πλήρη ψύξη, είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθούν

δεξαµενές διαφορετικών τύπων από εκείνες των δοχείων πιέσεως. Οι τύποι των δεξαµενών που κοινώς υιοθετούνται είναι ανεξάρτητες αυτο-στηριζόµενες δεξαµενές (τετραγωνικές, σφαιρικές ή πρισµατικές) ή δεξαµενές ακέραιες µε κέλυφος, που χρησιµοποιούν µόνωση µε µεταλλικές µεµβράνες ή µόνωση υγρού τοιχώµατος, σε επαφή µε το φορτίο.

Π.2.3.4 ∆ιατάξεις κελύφους και µονώσεως. Μόνωση απαιτείται για τις δεξαµενές φορτίου και τα άλλα µέρη του συστήµατος φορτίου, αν το

φορτίο ψύχεται. Η µόνωση εξυπηρετεί δύο σκοπούς, µειώνοντας τη ροή της θερµότητας προς το φορτίο και παρεµποδίζοντας την κατασκευή του κελύφους από το να καταστεί λόγω χαµηλής θερµοκρασίας εύθραυστη. Στην περίπτωση του συστήµατος υγρού τοιχώµατος (ή εσωτερική µόνωση), το φορτίο βρίσκεται σε

απευθείας επαφή µε τη µόνωση. Η µόνωση περιέχει το φορτίο (δηλαδή αυτή δρα στο πρωτεύον διάφραγµα) και ταυτόχρονα αποµονώνει το φορτίο και το κέλυφος από τις ροές θερµότητας. Η έκταση και το πάχος της µονώσεως πρέπει να ολοκληρώνεται στη σχεδίαση. Μεγαλύτερο πάχος

µονώσεως θα µειώνει την εξάτµιση (και θα µειώνει την απαιτούµενη δυναµικότητα της µονάδας συµπυκνώσεως), αλλά θα µειώνει και τον όγκο του φορτίου, που µπορεί να µεταφερθεί. Η απόδοση της µονώσεως που απαιτείται εξαρτάται επίσης από τη θερµοκρασία του φορτίου. Αυτό είναι πιο σπουδαίο για τις θερµοκρασίες του LNG. Η µόνωση για τις αυτοστηριζόµενες δεξαµενές φορτίου δεν τοποθετείται πάντοτε στην εξωτερική

επιφάνεια. ∆υνατόν να τοποθετηθεί στο εσωτερικό του κελύφους και στις κορυφές των δεξαµενών. Κάθε διάταξη έχει πλεονεκτήµατα. Στα συστήµατα µεµβρανών το σύστηµα µονώσεως δρα επίσης

και σαν στήριγµα για το πρωτεύον και το δευτερεύον διάφραγµα. Η σχεδίαση του συστήµατος φορτίου καθορίζει τον τρόπο διατάξεως του κελύφους. Το κέλυφος πάντοτε πρέπει να διατάσσεται κατά τρόπο, που θα παρέχει επαρκή ευστάθεια υπό φορτίο ή έρµα, και θα επιπλέει σε περίπτωση βλάβης. Η έκταση της απαιτούµενης προστασίας για τις δεξαµενές φορτίου εξαρτάται από τη θερµοκρασία

του φορτίου. Αν η θερµοκρασία του φορτίου είναι κάτω από -10°C, απαιτείται ένα διπύθµενο, για κάτω -55°C απαιτούνται αριστερά και δεξιά διαµήκεις υποδιαιρέσεις, που θα σχηµατίζουν την πλευρά έρµατος των δεξαµενών. Πρέπει να διατίθενται δεξαµενές έρµατος, επειδή το θαλάσσερµα δεν είναι δυνατόν να τοποθετηθεί στις δεξαµενές φορτίου στην περίπτωση που ακολουθούν προβλήµατα παγώµατος. Στην πράξη τα πιο πολλά υγραεριοφόρα πλοία συνήθως έχουν δεξαµενές διπυθµένων για έρµα και

καύσιµα. Τα υγραεριοφόρα LNG που λειτουργούν υπό πλήρη ψύξη, έχουν συνήθως δεξαµενές πάνω από το κατάστρωµα για έρµα (παρόµοιες µε εκείνες του ξηρού χύµα φορτίου πλοίων) ή πλήρεις πλευρικές δεξαµενές από το διπύθµενο µέχρι το κύριο κατάστρωµα. Αυτή η τελευταία διάταξη απαιτείται για πλοία µεταφοράς LNG. Οι δεξαµενές έρµατος συνήθως εφοδιάζονται µε σερπαντίνες θερµάνσεως. Για θερµοκρασίες κάτω από -55°C το δευτερεύον διάφραγµα µπορεί να είναι τµήµα του κελύφους.

Το διάφραγµα αυτό παρέχει χρήσιµη ευελιξία για τα πλοία LNG που λειτουργούν υπό πλήρη ψύξη, καθόσον ο χάλυβας που απαιτείται, δεν είναι σηµαντικά ακριβότερος από το συνηθισµένο χάλυβα του

162

κελύφους και είναι περισσότερο ε ακατέργαστος. Η χρησιµοποίηση ειδικών χαλύβων στο κέλυφος είναι συνεπώς προτιµότερη από την εγκατάσταση

ενός ειδικού µηχανισµού γύρω από κάθε δεξαµενή. Οι πλησίον όλων αυτών των συστηµάτων χαµηλής πιέσεως δεξαµενές κατασκευάζονται από επίπεδες επιφάνειες, οι οποίες απαιτούν σχετικά σύνθετη ενίσχυση και συνεπώς υποτίθεται χαµηλότερο βαθµό αξιοπιστίας παρά για µια δεξαµενή πιέσεως. Λόγω αυτής της παραδοχής ένα δευτερεύον µέσο προστασίας του κελύφους, από τις πιθανές σε περίπτωση διαρροής χαµηλές θερµοκρασίες, απαιτείται και αυτό είναι γνωστό σαν δευτερεύον διάφραγµα. Η διαρροή σχετίζεται µε έκτακτη απαίτηση γρήγορης αποκαταστάσεως. Οπωσδήποτε το δευτερεύον διάφραγµα προορίζεται για την παροχή προστασίας για παρατεταµένη έκτακτη περίοδο (τυπικά δύο εβδοµάδων). Αν το φορτίο είναι εύφλεκτο, ο χώρος µεταξύ της δεξαµενής φορτίου και του δευτερεύοντος διαφράγµατος πληρώνεται µε αδρανές αέριο για την αποφυγή σχηµατισµού εύφλεκτων µιγµάτων σε περίπτωση διαρροής της δεξαµενής. Αν το φορτίο δεν είναι εύφλεκτο, ο χώρος µπορεί να πληρωθεί µε αέρια. Οι χώροι που περιβάλλουν τα δοχεία πιέσεως επίσης πληρώνονται µε αέρα. Για φορτία υπό ψύξη είναι αναγκαία η προστασία της µονώσεως από την υγρασία από το αέριο στο χώρο. Αυτό επιτυγχάνεται µε την τοποθέτηση ξηραντών για τον αέρα ή το αδρανές αέριο ή στην περίπτωση δοχείων πιέσεως µε κάλυψη της µονώσεως µε λεπτό ατµοστεγανό µεταλλικό διάφραγµα. Σε συστήµατα χαµηλής πιέσεως µε δευτερεύον διάφραγµα, το κύριο υλικό που περιέχει και έρχεται

σε επαφή µε το φορτίο δυνατόν να αναφέρεται σαν πρωτεύον διάφραγµα, ειδικά στην περίπτωση συστηµάτων µεµβράνης. Η έκταση του απαιτούµενου δευτερεύοντος διαφράγµατος εξαρτάται από τη σχεδίαση του

συστήµατος φορτίου, Ανεξάρτητες ορθογώνιες και πρισµατικές δεξαµενές, ολόκληρες µεµβράνες και συστήµατα υγρού τοιχώµατος απαιτούν ένα πλήρες δευτερεύον διάφραγµα. Οι ανεξάρτητες ορθογώνιες και πρισµατικές δεξαµενές είναι γνωστές σαν ακέραια συστήµατα

µεµβράνης ή ηµιµεµβράνης. Οι ανεξάρτητες δεξαµενές στηρίζουν το δικό τους βάρος και το βάρος του φορτίου, επειδή οι µεµβράνες µεταφέρουν φορτία προς την κατασκευή του κελύφους µέσω της µονώσεως. Η κατασκευή του κελύφους στηρίζει και τα δύο, δηλαδή τη µεµβράνη και το φορτίο. Σε συστήµατα χαµηλής πιέσεως, που βασίζονται σε σχεδιάσεις δοχείων πιέσεως (π.χ. σφαιρικές

δεξαµενές), επιτρέπεται µείωση από την απαίτηση για πλήρες δευτερεύον διάφραγµα, επειδή η ακριβής ανάλυση των τάσεων είναι δυνατή, σε σύγκριση µε τα άλλα χαµηλής πιέσεως συστήµατα. Αυτή η ανάλυση τάσεων που συνδέεται µε προηγούµενη ανάλυση µηχανικής θραύσεως, διαδόσεως ρήγµατος και δοκιµή υποδείγµατος επιτρέπει την υπόθεση ότι, αν σηµειωθεί ένα ρήγµα, αυτό δεν θα διαδοθεί και συνεπώς επιτρέπεται ένα µερικό δευτερεύον διάγραγµα. Οι δεξαµενές αυτού του τύπου είναι γνωστές σαν ανεξάρτητες δεξαµενές τύπου Β. Τα συστήµατα µεµβράνης έχουν το πλεονέκτηµα της χρησιµοποιήσεως λεπτού υλικού, το οποίο

εξοικονοµεί βάρος και µειώνει το χρόνο των εργασιών για ψύξη (του συστήµατος).

Π.2.3.5 Συστήµατα επανυγροποιήσεως (συµπυκνώσεως). Τα φορτία, ανεξάρτητα του συστήµατος φορτίου, µεταφέρονται στο σηµείο βρασµού τους. Αν η

πίεση σχεδιάσεως της δεξαµενής φορτίου είναι κάτω από εκείνη της τάσεως ατµών του φορτίου στη µεγαλύτερη αναµενόµενη θερµοκρασία, πρέπει να διατίθενται µέσα για τον περιορισµό της πιέσεως. Στην περίπτωση όλων των φορτίων, εκτός του LNG, η µονάδα συµπυκνώσεως τοποθετείται για τη συµπύκνωση των ατµών. Για το LNG η απαιτούµενη για τη συµπύκνωση ισχύς είναι µάλλον υψηλή και το φορτίο είτε καίγεται στο κύριο µηχανοστάσιο του πλοίου, είτε εξατµίζεται είτε µερικώς συµπυκνώνεται και εκείνο που αποµένει καίγεται στην κύρια µηχανή. Περισσότερες πληροφορίες για τα συστήµατα συµπυκνώσεως παρέχονται στο παράρτηµα 3.

Π.2.4 Τύποι πλοίων.

Π.2.4.1 Γενικά. Πέντε γενικοί τύποι υγραεριοφόρων πλοίων µπορούν να περιγραφούν, µε υπόψη τις εξετάσεις, που

περιγράφονται στις § Π.2.2 και Π.2.3.

Π.2.4.2 Πλοία που λειτουργούν µε πλήρη πίεση. Τα πλοία µεταφέρουν το φορτίο σε δοχεία από µαλακό χάλυβα, που είναι σχεδιασµένα να αντέχουν

σε πίεση πάνω από 17 kg/cm2. Τα πλοία τείνουν να είναι µικρού µεγέθους, µε µεταφορική ικανότητα µέχρι περίπου 1000m2.

Συνήθως οι δεξαµενές είναι κύλινδροι, δυο τον αριθµό, τοποθετηµένες οριζόντια, αν και µερικά πλοία

χρησιµοποιούν µεγαλύτερο αριθµό σφαιρικών ή κυλινδρικών δεξαµενών κάθετα τοποθετηµένων ή συνδυασµό τους. Τα πλοία συνήθως µεταφέρουν LPG ή αµµωνία σε ταξίδια µικρής διάρκειας. Τα πλοία αυτά κανονικά έxουν διπλά διπύθµενα και µερικά έχουν υπερυψωµένες δεξαµενές έρµατος. Για τα πλοία αυτά δεν απαιτείται δευτερεύον διάφραγµα. Ο χώρος στον οποίο τοποθετούνται οι δεξαµενές φορτίου (χώρος συγκρατήσεως) εξαερίζεται (βλ. σχήµα Π.2.4α).

Σχ. Π.2.4α.

Υγραεριοφόρο πλήρους πιέσεως.

Π.2.4.3 Πλοία που λειτουργούν µε ηµιψύξη. Η κατηγορία αυτή καλύπτει µεγάλο πραγµατικά αριθµό πλοίων. Βασικά όλα έχουν συστήµατα

φορτίου πιέσεως, τα οποία είναι κατάλληλα για φορτία σε θερµοκρασίες µικρότερες από εκείνες του περιβάλλοντος. Η ποιότητα του χρησιµοποιούµενου χάλυβα καθορίζεται από τους περιορισµούς της θερµοκρασίας. Οι συνηθισµένες θερµοκρασίες είναι-33°C (για την αµµωνία) και-50°C(για το LPG). Η πίεση σχεδιάσεως των συστηµάτων εξαρτάται από τη θερµοκρασία του φορτίου, αλλά δυνατόν να είναι της τάξεως 4-7 kg/cm2. Όλα τα πλοία φέρουν µόνωση για τις δεξαµενές φορτίου και τα συστήµατα συµπυκνώσεως. Τα πλοία αυτά τείνουν να είναι µεγαλύτερου µεγέθους µε µεταφορική ικανότητα µέχρι 12000m3. Εκτελούν παράκτια ή ανοικτής θάλασσας ταξίδια και υπάρχει τάση πιο αποτελεσµατικής χρησιµοποιήσεως του όγκου φορτίου (π.χ. σφαιρικοί στις βάσεις κύλινδροι, λαβοειδείς δεξαµενές, δεξαµενές πάνω από το κατάστρωµα). ∆ιαθέτουν συνήθως τέσσερις µέχρι έξι δεξαµενές φορτίου, διατεταγµένες σε δύο οµάδες των τριών, κάθε οµάδα µε αριστερά και δεξιά δεξαµενές κάτω από το κατάστρωµα, και µία τρίτη πάνω στο κατάστρωµα στο διαµήκη άξονα του πλοίου. Στα φορτία που µεταφέρονται περιλαµβάνονται το LPG και χηµικά φορτία, όπως βουταδιένιο,

προπυλένιο και χλωριούχο βινύλιο. Τα πλοία κανονικά έχουν πλήρη διπύθµενα και µερικά υπερυψωµένες δεξαµενές έρµατος. ∆εν

απαιτείται γι' αυτά δευτερεύον διάφραγµα. Ο χώρος συγκρατήσεως εξαερίζεται µε καθαρό ή ξηρό αέρα. Αυτός ο τύπος πλοίου συχνά διαθέτει σύστηµα συµπυκνώσεως µε πολύ µεγάλη δυναµικότητα (βλ.

σχήµατα Π.2.46, Π.2.4γ και Π.2.46).

Π.2.4.4 Πλοία LPG µε πλήρη ψύξη. Τα πλοία αυτά µεταφέρουν LPG σε θερµοκρασίες µεταξύ -47°C και-55°0, που εξαρτώνται από την

περιεκτικότητα σε αιθάνιο. ∆υνατόν να διαθέτουν εξοπλισµό για τη µεταφορά αµµωνίας και συνήθως είναι κατάλληλα για πλήρη σειρά υδρογονανθράκων κάτω από -55°C. Οι δεξαµενές κατασκευάζονται από ανθρακο-µαγγανιούχο χάλυβα και διαθέτουν µόνωση. Επίσης εγκαθίσταται µονάδα συµπυκνώ-σεως. Τα πλοία αυτά είναι µεγάλα, µε µεταφορική ικανότητα από 5000 µέχρι 100 000m3. Συνήθως υπάρχουν τρεις µέχρι έξι δεξαµενές φορτίου, που εκτείνονται σχεδόν πλήρως στα ζυγά του πλοίου. ∆εξαµενές διπυθµένων τοποθετούνται µαζί µε δεξαµενές εξάλων ή πλήρεις πλευρικές δεξαµενές έρµατος. Οι πρισµατικές ελεύθερα στηριζόµενες δεξαµενές (τύπου Α) είναι οι πιο συνηθισµένες. Οι δεξαµενές αυτές στηρίζονται πάνω σε ξύλινες σφήνες και κλειδώνονται στο κέλυφος, για να είναι

164

Σχ. Π.2.4γ. Υγραεριοφόρο LPG 12000 m3 µε δεξαµενές πιέσεως.

Σχ. Π.2.46.

Υγραεριοφόρο LPG 15000 m3 µε δεξαµενές πιέσεως.

δυνατή η διαστολή και η συστολή. Αυτός ο τύπος δεξαµενής συνήθως έχει µία φράκτη στον κεντρικό άξονα για βελτίωση της ευστάθειας και µείωση της δράσεως των ελεύθερων επιφανειών. Κανονικά διατίθεται ένα δευτερεύον διάφραγµα µε τη χρησιµοποίηση ειδικών χαλύβων για τις οροφές των δεξαµενών. Ο χώρος συγκρατήσεως συνήθως αδρανοποιείται, όταν µεταφέρονται εύφλεκτα φορτία ή γεµίζεται µε ξηρό αέρα για φορτία, όπως η αµµωνία (βλ. σχήµατα Π.2.4ε και Π.2.4στ).

∆εξαµενή πιέσεως Μόνωση

Σχ. Π.2.46.Υγραεριοφόρο ηµιψύξεως.

Σχ. Π.2.4στ. Αυτοστηριζόµενη πρισµατική δεξαµενή.

Π.2.4.5 Πλοία µεταφοράς αιθυλενίου. Το φορτίο αυτό µεταφέρεται συνήθως υπό πλήρη ψύξη στους -104°C. Οι δεξαµενές φορτίου

κατασκευάζονται από αλουµίνιο, νικελιούχο χάλυβα ή ανοξείδωτο (ωστενικό) χάλυβα. Τοποθετείται µόνωση και µονάδα συµπυκνώσεως. Οι δεξαµενές φορτίου που χρησιµοποιούνται είναι ανεξάρτητες και κατά το δυνατόν τύπου Α, Β ή C. Οι δεξαµενές τύπου Β έχουν το πλεονέκτηµα της απαιτήσεως µόνο µερικού δευτερεύοντος διαφράγµατος και οι τύπου C δεν απαιτούν δευτερεύον διάφραγµα. Αν τοποθετείται πλήρες ή µερικό δευτερεύον διάφραγµα, αυτό δεν είναι τµήµα του κελύφους. Ένα πλήρες εσωτερικό κέλυφος διατίθεται µε διπύθµενα και εγκαταστηµένες πλευρικές δεξαµενές έρµατος. Τα πλοία τείνουν να γίνουν εξειδικευµένα (µεταφέρουν µόνο αιθυλένιο). Τα πιο πολλά από αυτά έχουν µεταφορική ικανότητα από 1000m3 µέχρι 12000m3 και διαθέτουν µία µέχρι τέσσερις δεξαµενές. Ο χώρος συγκρατήσεως αδρανοποιείται, εκτός αν χρησιµοποιείται δεξαµενή τύπου C. Στην περίπτωση αυτή ο χώρος αυτός πληρώνεται µε ξηρό αέρα. Τα πλοία συχνά εξοπλίζονται κατά τρόπο που να µπορούν να µεταφέρουν φορτία µε υψηλότερο σηµείο βρασµού, όπως LPG (βλ. σχήµατα Π.2.4ζ, Π.2.4η και Π.2.4Θ).

Π.2.4.6 Πλοία µεταφοράς LNG. Το φορτίο αυτό µεταφέρεται υπό πλήρη ψύξη στους -163°C. Οι δεξαµενές φορτίου κατασκευά-

ζονται από αλουµίνο-νικελιούχο χάλυβα ή ανοξείδωτο (ωοτενικό) χάλυβα. Μόνωση τοποθετείται αλλά συνήθως τα πλοία αυτά δεν διαθέτουν µονάδα συµπυκνώσεως. Οι εκλυόµενοι ατµοί είτε εξαερίζονται, είτε καίγονται στην κύρια µηχανή. Τα πλοία αυτά είναι µεγάλα (κυρίως από 40 000 µέχρι 135 000m3) µε τέσσερις έως έξι δεξαµενές φορτίου τύπου Α, Β ή µεµβράνης. Ο χώρος µεταξύ του πρωτεύοντος και

165

Σχ. Π.2.4ε.Υγραεριοφόρο LPG πλήρους ψύξεως 75000m3 µε αυτοστηριζόµενες πρισµατικές δεξαµενές.

του δευτερεύοντος διαφράγµατος αδρανοποιείται, εκτός για συστήµατα τύπου Β, οπότε ο χώρος αυτός εφοδιάζεται µε ξηρό αέρα. Ένα πλήρες διπύθµενο και πλήρες σύστηµα πλευρικών δεξαµενών έρµατος τοποθετείται. Η διάταξη

του πρωτεύοντος και δευτερεύοντος διαφράγµατος ποικίλλει σηµαντικότατα από το ένα σύστηµα στο άλλο. Οι πιο συνηθισµένες σχεδιάσεις περιγράφονται παρακάτω:

1) Ορθογωνικές ελεύθερης στηρίξεως δεξαµενές. Τα πλοία ναυπηγούνται µε το σύστηµα κοχυλιού και έχουν δεξαµενές τύπου Α, που κατασκευά-

ζονται από αλουµίνιο µε ένα κατειργασµένο δευτερεύον διάφραγµα από πεπιεσµένο χαρτί, τοποθετηµένο διαµέσου της µονώσεως προς το εσωτερικό του χαλύβδινου κελύφους. Ένα σύστηµα µονώσεως αφρού τοποθετείται και αυτό είναι µάζα ξύλου-πολυουρεθάνης. ΟΑ δεξαµενές έχουν φράκτες στο κέντρο µε ένα κοινό χώρο ατµών (βλ. σχήµα 2.4Θ).

2) Σφαιρικές ελεύθερης στηρίξεως δεξαµενές. Οι δεξαµενές είναι πιέσεως τύπου Β, που απαιτούν µόνο ένα µερικό δευτερεύον διάφραγµα. Τα

166

167

συστήµατα Moss-Rosenberg και Sener διαφέρουν στις λεπτοµέρειες, αλλά και τα δύο περιλαµβάνουν σφαιρικές δεξαµενές, που στηρίζονται σε κυλίνδρους (ή κράσπεδα), προσαρµοσµένους στη µέγιστη οριζόντια περιφέρεια της σφαίρας και στις κορυφές της δεξαµενής. Η µόνωση εφαρµόζεται στο εξωτερικό της σφαίρας. Μία προστασία ψεκασµού νερού για χαµηλές θερµοκρασίες υλικών εγκαθίστανται µεταξύ της δεξαµενής φορτίου και του εσωτερικού κελύφους, για την εκτροπή οποιασδήποτε διαρροής προς ένα µονωµένο δίσκο συλλογής κάτω από τη δεξαµενή. Αυτές οι ίδιες οι δεξαµενές φορτίου κατασκευάζονται από κράµα αλουµινίου ή 9,5% νικελιούχο χάλυβα. ∆εν είναι αναγκαία υποδιαίρεση στο κέντρο, επειδή το σχήµα των δεξαµενών προεξέχει πάνω από το επίπεδο του κύριου καταστρώµατος Π.2.4ζ (βλ. σχήµατα Π.2.4ζ και Π.2.4η).

3) Συστήµατα µεµβρανών. Τα συστήµατα αυτά χρησιµοποιούν πρωτεύοντα διαφράγµατα, που κατασκευάζονται από λεπτό

υλικό, το οποίο στηρίζεται µέσω της µονώσεως στο εσωτερικό κέλυφος. Τα δύο βασικά συστήµατα χρησιµοποιούν διαφορετικές τεχνικές κατασκευές. Οι µεµβράνες «Gaz-transport» διαθέτουν εντελώς ίδια πρωτεύονται και δευτερεύοντα διαφράγµατα από 36% νικελιούχο χάλυβα (ή κράµα Invar). Οι δεξαµενές κατασκευάζονται από µεγάλου µήκους ελάσµατα µε αναδιπλωµένα τα άκρα, που ενεργούν σαν φλάντζες για τη συγκόλληση προς τη γειτονική φλάντζα. Το νικέλιο 36% έχει πολύ µικρό συντελεστή διαστολής (Invar είναι η σύντµηση του invariable = αµετάβλητο) και η διαστολή που προκαλείται κατά την ψύξη στη θερµοκρασία του φορτίου λαµβάνεται υπόψη για τη σχετική κίνηση των φλαντζών στα ελάσµατα. Η µόνωση είναι περλίτης σε κιβώτια πεπιεσµένου χαρτιού. Οι µεµβράνες «Technigaz» χρησιµοποιούν ένα δευτερεύον διάφραγµα από πεπιεσµένο χαρτί και µία µάζα µονώσεως από µικρά ελάσµατα συγκολληµένα µαζί. Η διαστολή και συστολή αντιµετωπίζεται µε ανυψωµένους ηµικυκλικής διατοµής σταυρούς, που κατασκευάζονται σε κάθε έλασµα. ∆εν είναι πρακτική η τοποθέτηση ελάσµατος υποδιαιρέσεως στον κεντρικό άξονα του συστήµατος και έτσι οι ανώτερες περιοχές των δεξαµενών φορτίου έχουν ένα σαφώς ορισµένο χώρο µειώσεως των ελεύθερων επιφανειών και των φορτίων, που αυτές δηµιουργούν, οι δε δεξαµενές εκτείνονται πάνω από το επίπεδο του κύριου καταστρώµατος (βλ. σχήµα Π.2.4ι).

Σχ. Π.2.41. Τυπικό σύστηµα µεµβράνης.

Χώρος µεταξύ διαφραγµάτων

Πρωτεύον διάφραγµ,α µεµβράνη INVAR 1/50'" Εσωτερικό κέλυφος

Μόνωση περλίτη

168

Π.2.4.7 Άλλοι τύποι υγραεριοφόρων πλοίων και συστηµάτων αποθηκεύσεως φορτίου. Όλοι οι τύποι υγραεριοφόρων πλοίων που προηγουµένως περιγράφηκαν έχουν ναυπηγηθεί. Επίσης

υπάρχουν µερικοί ενδιάµεσοι τύποι µεταξύ δεξαµενόπλοιων µεταφοράς λευκών προϊόντων πετρελαί-ου και εκείνων LPG. Μερικά διαθέτουν δεξαµενές πιέσεως, που λειτουργούν στη θερµοκρασία του περιβάλλοντος µε φορτία πετρελαίου στις πλευρικές δεξαµενές. Άλλα διαθέτουν πρισµατικές πλήρους ψύξεως δεξαµενές LPG και στα οποία το πετρέλαιο µεταφέρεται σε δεξαµενές διπυθµένων και πλευρικές. Η αύξηση του µεγέθους των σηµερινών τύπων πλοίων δυνατόν να απαιτεί νέες λύσεις στα

προβλήµατα που τίθενται. Για παράδειγµα, αν κατασκευάζονται πλοία LPG των 300 000m3, αξιοσηµείωτη προσοχή πρέπει να δίνεται στην ευστάθεια και στις ελεύθερες επιφάνειες. Η µονάδα συµπυκνώσεως θα είναι πιθανόν αναγκαία για ένα τέτοιου µεγέθους πλοίο και πρέπει να

γίνουν διάφορες σχεδιάσεις. Αυτό που επίσης φαίνεται πιθανό είναι ότι ένας αριθµός χηµικών προϊόντων θα προστίθεται στον

κατάλογο των φορτίων, που επιτρέπεται να µεταφέρει το υγραεριοφόρο πλοίο. Η σειρά αυτή περιορίζεται στην πράξη από τη σχεδίαση δεξαµενών για φορτία ορισµένης ειδικής πυκνότητας και από υλικά κατασκευής. Οπωσδήποτε ο µαλακός χάλυβας ή τα κράµατα χάλυβα είναι κατάλληλα για ευρεία σειρά πετροχηµικών (όπως το βενζόλιο, τολουόλιο, ξυλόλιο και κυκλοεξάνιο) και συµπυκνωµέ-νων οξέων. Οι δεξαµενές από ανοξείδωτο χάλυβα θα είναι επίσης ανθεκτικές για τις περισσότερες συγκεντρώσεις ανόργανων οξέων. Τα πρώτα υγραεριοφόρα είχαν δεξαµενές πιέσεως από µαλακό χάλυβα και χρησιµοποιήθηκαν για τη µεταφορά LPG και για πυκνό θειικό οξύ. Ένας αριθµός νέων συστηµάτων αποθηκεύσεως του φορτίου σχεδιάσθηκε. Μερικά χρησιµοποιούν

τη µόνωση υγρού τοιχώµατος, όπου δεν τοποθετείται µεταλλικό πρωτεύον διάφραγµα. Η µόνωση είναι αδιαπέραστη από το υγρό φορτίο και δρα ταυτόχρονα και σαν πρωτεύον διάφραγµα και µόνωση. Μερικά πλοία αυτού του τύπου υπάρχουν ακόµη και άλλα χρησιµοποιούν προκατασκευασµένα πλαίσια.

Π.2.5 Εξοπλισµός φορτίου.

Π.2.5.1 Γενικά. Όλοι οι τύποι των υγραεριοφόρων πλοίων βασικά έχουν παρόµοιο εξοπλισµό και διατάξεις. Οι

κύριες διαφορές συνίστανται στα µέτρα που λαµβάνονται για την αντιµετώπιση της εκλύσεως ατµών και στο βαθµό ευελιξίας της κατασκευής του συστήµατος (π.χ. ο αριθµός των φορτίων, τα οποία είναι δυνατόν να µεταφερθούν ταυτόχρονα). Λεπτοµερέστερη ενηµέρωση σχετικά µε τον εξοπλισµό του φορτίου παρέχεται στα παραρτήµατα 3-7.

Π.2.5.2 Σωληνώσεις φορτίου υγρού και ατµών. Σπάνια υπάρχουν περισσότερες από έξι δεξαµενές φορτίου. Κάθε µια πρέπει να συνδέεται µε µια

γραµµή φορτώσεως υγρού, µία γραµµή εκφορτώσεως υγρού, µία γραµµή ατµού και µία γραµµή ανακουφιστικού επιστοµίου. Επίσης υπάρχουν γραµµές ψεκασµού. Η γραµµή φορτώσεως υγρού καταλήγει κοντά στον πυθµένα της δεξαµενής για µείωση της εισόδου θερµότητας. Συνήθως τοποθετούνται µερικές διατάξεις εκτροπής για την αποφυγή αιφνίδιων τοπικών θερµικών τάσεων. Η γραµµή αυτή κατευθύνεται στο ειδικό επιστόµιο, που επιτρέπει τη φόρτωση από αριστερά ή από δεξιά και που βρίσκεται περίπου στο µέσο του πλοίου. Τα ανακουφιστικά επιστόµια των ατµών βρίσκονται συνήθως στο θόλο των δεξαµενών και καταλήγουν απευθείας στον ιστό εξαερισµού και σε ασφαλή απόσταση από την ενδιαίτηση. Η γραµµή του ατµού καταλήγει στο επιστόµιο στο µέσο του πλοίου για τις συνδέσεις του

επιστρεφόµενου ατµού σε κάθε πλευρά. Η γραµµή αυτή µπορεί επίσης να χρησιµοποιηθεί για την παραλαβή ατµών από τους συµπιεστές. Συχνά λαµβάνεται πρόνοια για τη σύνδεση αυτής της γραµµής είτε στο επιστόµιο του ιστού εξαερισµού, είτε στον ιστό εξαερισµού των εκπλυµάτων αερίου, στις περιπτώσεις εργασιών απελευθερώσεως από αέρια. Μία απλή γραµµή µπορεί να χρησιµοποιείται για ένα αριθµό εργασιών. Έτσι, η γραµµή αυτή κανονικά εξασφαλίζει ένα βαθµό ευελιξίας µε την προσθήκη µικρών τµηµάτων κινούµενων σωλήνων κατά τρόπο, που να µπορούν να αποµονωθούν τµήµατα του συστήµατος. Το πιο πάνω είναι βασικό κατά τη µεταφορά ενός αριθµού διαφορετικών φορτίων ή όταν

εκτελούνται διαφορετικές εργασίες στο φορτίο. Μικρά τµήµατα σωληνώσεων χρησιµοποιούνται επίσης για τη σύνδεση του συστήµατος αδρανούς αερίου.

169

Π.2.5.3 Αντλίες φορτίου. Γενικά τοποθετούνται αντλίες φορτίου, αν και ορισµένα πλοία µε δεξαµενές πιέσεως µπορούν να

εκφορτώνουν µε αύξηση της πιέσεως τον χώρο του ατµού µε τη βοήθεια συµπιεστών. Αυτή είναι µία εναλλακτική µέθοδος εκφορτώσεως για πλοία πλήρους πιέσεως ή ηµιψύξεως. Οι περισσότερες αντλίες υγρού είναι φυγοκεντρικές και διαφέρουν ως προς τη διάταξη της φτερωτής και την κίνηση. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι. Οι βυθιζόµενες (υποβρύχιες) αντλίες συνδυάζουν αντλία-κινητήρα σε µία µονάδα, που τοποθετείται στο εσωτερικό της δεξαµενής και στηρίζεται στη σωλήνωση εκφορτώσεως. Ο ηλεκτρικός κινητήρας και η φτερωτή είναι βυθισµένα στο φορτίο. Οι αντλίες τύπου βαθέων φρεάτων έχουν τις φτερωτές στο άκρο της σωληνώσεως εκφορτώσεως και

κινούνται µε ένα µεγάλου µήκους άξονα µε τη βοήθεια ηλεκτρικού ή υδραυλικού κινητήρα, που εγκαθίσταται κάθετα πάνω στο θόλο της δεξαµενής. Οι αντλίες που εγκαθίστανται στο κατάστρωµα είναι µονάδες φτερωτών µε χωριστό ηλεκτρικό ή υδραυλικό κινητήρα και παρακείµενη φτερωτή. Οι αντλίες αυτές µπορούν να χρησιµοποιούνται σαν κύριες ή βοηθητκές. Αν χρησιµοποιούνται σαν κύριες αντλίες, πρέπει να διατίθενται µηχανισµοί πληρώσεως τους για την αποφυγή σπηλαιώσεως.

Π.2.5.4 Συµπιεστές φορτίου και εναλλάκτες θερµότητας. Συµπιεστές ατµών φορτίου τοποθετούνται κατά κανόνα στα υγραεριοφόρα. Η αποστολή τους

εξαρτάται από τον τύπο του πλοίου. Φυγοκεντρικοί συµπιεστές εγκαθίστανται σε πλοία LNG για την παραλαβή και µεταφορά των ατµών στο µηχανοστάσιο και για την υποβοήθηση της επιστροφής των ατµών στην ξηρά. Σε πλοία αιθυλενίου ή LPG οι συµπιεστές χρησιµοποιούνται για την αύξηση της πιέσεως του ατµού στο σύστηµα του φορτίου, για παράδειγµα, κατά τη διάρκεια της εκπλύσεως µε αέριο ή την απελευθέρωση από αέρια για την εξίσωση των πιέσεων ξηράς και πλοίου πριν από τη φόρτωση του συµπιεσµένου φορτίου ή για την πλήρωση των αντλιών, που είναι εγκατεστηµένες στο κατάστρωµα. Συµπιεστές χρησιµοποιούνται επίσης στους κύκλους συµπυκνώσεως για την αύξηση της θερµοκρασίας του ατµού και της πιέσεως πριν από τη συµπύκνωση. Οι µηχανές αυτές είναι συνήθως θετικής εκτοπίσεως µε τύπο παλινδροµικού εµβόλου, που κινούνται µε τη βοήθεια ηλεκτρικών κινητήρων. Οι µηχανές και οι κινητήρες τους συνήθως τοποθετούνται εντός γειτονικών υπερκατα-σκευών, µε µία απλή αεροστεγή φράκτη µεταξύ τους. Οι κινητήρες κινήσεως των συµπιεστών µε άξονες συνήθως έχουν εσωτερική ασφάλεια εκκινήσεως µε τις µηχανές, για να εξασφαλίζεται ότι ο χώρος εξαερίζεται για ορισµένο χρόνο πριν από την εκκίνηση των συµπιεστών. Οι συµπιεστές ή οι εξατµιστές φορτίου συχνά εγκαθίστανται κατά τρόπο, που οι συµπιεσµένοι ατµοί

φορτίου να µπορούν να υγροποιούνται ή το υγρό φορτίο να µπορεί να εξατµισθεί. Είναι συµβατικής σχεδιάσεως αυλών και κελύφους, αλλά πρέπει να διαθέτουν µέσα για την απάλειψη της διαστολής και της συστολής. Οι εξατµιστές υγρού φορτίου µπορούν να χρησιµοποιούνται και κατά την έκπλυση µε αέριο. Μπορούν επίσης να χρησιµοποιούνται σε συνδυασµό µε µεγάλου µανοµετρικού ύψους βοηθητικές αντλίες, οι οποίες καθιστούν δυνατή την πλήρη ψύξη του φορτίου, προκειµένου αυτό να εκφορτωθεί σε δεξαµενές υπό πίεση, οι οποίες είναι ακατάλληλες για χαµηλές θερµοκρασίες. Τα υγραεριοφόρα LPG κανονικά δεν διαθέτουν µονάδα συµπυκνώσεως και οι εκλυόµενοι ατµοί

καίγονται στην κύρια µηχανή. Τα συστήµατα προσαρµόζονται, ώστε να εναρµονίζονται στις περιπτώσεις µηχανής diesel ή ατµού ή αεροστροβίλου. Μία φλόγα οδηγός µε καύσιµο πετρέλαιο πρέπει να διατηρείται πάντοτε αναµµένη. Η χρησιµοποίηση ατµών φορτίου δυνατόν να περιορίζεται σε παράκτια νερά ή σε περιοχές πυκνής

κινήσεως πλοίων, όπου απαιτούνται συχνοί χειρισµοί στη µηχανή. Ορισµένοι τύποι περιορισµού της θερµότητας διατίθενται, προκειµένου να είναι δυνατή η καύση του αερίου και όταν δεν χρησιµοποιεί-ται η µηχανή.

Π.2.5.5 Όργανα. Σηµαντικό µέρος του εξοπλισµού συνήθως εγκαθίσταται για τον από µακριά έλεγχο των επιστοµίων,

αντλιών και συµπιεστών. Επίσης εγκαθίσταται µία ποικιλία µηχανισµών ανιχνεύσεως αερίων, παρακο-λουθήσεως της θερµοκρασίας και της στάθµης του υγρού. Οι αναγνώσεις συνήθως δείχνονται σε ένα κεντρικό σταθµό ελέγχου του φορτίου, κατά µήκος των µακρινών ελέγχων. Αυτός ο σταθµός ελέγχου του φορτίου συνήθως τοποθετείται στη γέφυρα ή σε κατασκευή πάνω από το χώρο των κινητήρων των συµπιεστών.

Π.2.5.6 Αδρανές αέριο. Μία µονάδα αδρανούς αερίου συνήθως εγκαθίσταται για την παραγωγή αερίου µε χαµηλή

περιεκτικότητα σε οξυγόνο. Αυτό επιτυγχάνεται µε ελεγχόµενη καύση κατάλληλου καυσίµου (όπως gas oil ή LPG).

170

Το αέριο αυτό χρησιµοποιείται για την αποφυγή δηµιουργίας ατµόσφαιρας, η οποία θα συντηρεί την καύση. Ο τύπος αυτός αερίου περιέχει περίπου 15% C02 και είναι ακατάλληλος για χρήση, αν η θερµοκρασία κατέβει κάτω από -80° C, καθόσον το περιεχόµενο CO2 παγώνει στις περιπτώσεις αυτές (π.χ. αιθυλενίου ή LNG). Επίσης το περιεχόµενο CO2 αντιδρά µε την αµµωνία σχηµατίζοντας στερεά ανθρακούχα άλατα, τα οποία βουλώνουν τα αισθητήρια όργανα και τις γραµµές. Συχνά για το LNG και το αιθυλένιο χρησιµοποιείται άζωτο, το οποίο αποθηκεύεται σαν υγρό σε µονωµένα δοχεία πάνω στο πλοίο.

Π.2.6 Απαιτήσεις κατασκευής και εξοπλισµού.

Π.2.6.1 Γενικά. Από τότε που άρχισαν να κατασκευάζονται τα υγραεριοφόρα, υπόκεινται σε πολύ αυστηρές

κατασκευαστικές απαιτήσεις. Αρχικά οι απαιτήσεις αυτές ήταν εκείνες των Νηογνωµόνων. Όταν αυξήθηκε ο αριθµός των πλοίων, που τέθηκαν σε υπηρεσία, ένας αριθµός κυβερνήσεων εισήγαγε κανονισµούς για τα υγραεριοφόρα, τόσο για εκείνα που έφεραν τη σηµαία τους, όσο και για εκείνα που εκτελούσαν ταξίδια στις περιοχές δικαιοδοσίας τους. Αυτή η ανάπτυξη των κανονισµών έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην κατάρτιση κωδίκων υγραεριοφόρων από τον ΙΜΟ, οι οποίοι είναι επιπρόσθε-τοι των απαιτήσεων των Νηογνωµόνων. Οι κώδικες του ΙΜΟ αποσκοπούν στην καθιέρωση κοινής σειράς κανονισµών, µε βάση τους οποίους

για ένα πλοίο είναι δυνατή η έκδοση πιστοποιητικού εξοπλισµού, που δείχνει ότι το πλοίο αυτό συµµορφώνεται µε τον κώδικα. Το πιστοποιητικό αυτό θα είναι αποδεκτό από τα κράτη, στα οποία ταξιδεύει το πλοίο, σαν εξασφάλιση της κατασκευαστικής ασφάλειας του, κατά παρόµοιο τρόπο προς τη διεθνή αποδοχή των πιστοποιητικών ασφάλειας, εξαρτισµού, κατασκευής, γραµµών, φορτώσεως και ραδιοτηλεγραφίας, τα οποία επίσης εκδίδονται, για να δηλώσουν συµµόρφωση µε τα πρότυπα του ΙΜΟ. Όπως και για τ' άλλα πιστοποιητικά, οι Κώδικες απαιτούν επαναθεώρηση του πλοίου κατά τη διάρκεια της ζωής του, προκειµένου να διατηρήσουν την ισχύ τους. Ο ένας κώδικας του ΙΜΟ εφαρµόζεται σε πλοία, το συµβόλαιο κατασκευής των οποίων υπογράφηκε µετά το 1976. Ορισµένα εδάφια του κώδικα αυτού εφαρµόζονται επίσης σε πλοία, που βρίσκονται σε υπηρεσία πριν από την ηµεροµηνία εκείνη. Οι απαιτήσεις αυτές περιέχονται σε ξεχωριστή έκδοση και εφαρµόζονται σε µία χρονική περίοδο µέχρι το 1982. Οι απαιτήσεις των κωδίκων είναι πολύ λεπτοµερείς. Μια γενική επισκόπηση τους γίνεται παρακάτω.

Π.2.6.2 Αποθήκευση του φορτίου. Οι κώδικες περιέχουν απαιτήσεις για τις ανεξάρτητες δεξαµενές φορτίου Α, Β και C, καθώς επίσης και για τα συστήµατα µεµβράνης, ηµι-µεµβράνης ή ολοκληρωµένης σχεδιάσεως. Σκοπός είναι η διασφάλιση ότι υπάρχει ο µέγιστος βαθµός ασφάλειας στη βασική αποθήκευση του φορτίου. Οι κανονισµοί προδιαγράφουν τις καταπονήσεις της δεξαµενής, που πρέπει να λαµβάνονται υπόψη

κατά τη σχεδίαση. Σ' αυτές περιλαµβάνονται η θερµοκρασία του φορτίου, η πίεση και η ειδική πυκνότητα, οι θερµοκρασίες περιβάλλοντος, τα φορτία παρεκτροπής στο σκάφος και τη δεξαµενή και τα δυναµικά φορτία από το σκάφος και την κίνηση του φορτίου κατά το ταξίδι. Οι υποθέσεις που γίνονται βασίζονται γενικά στην πιο χειρότερη περίπτωση. Για παράδειγµα, δεν είναι δυνατόν για το πλήρωµα να παραµείνει στο πλοίο, αν αυτό δεν έχει εµπειρία µε τις δυνάµεις επιταχύνσεως, που έχει υποτεθεί ότι θα εµφανισθούν. Τα υλικά για την κατασκευή της δεξαµενής επιλέγονται σύµφωνα µε τη θερµοκρασία του φορτίου

και πρέπει να εµφανίζουν ικανοποιητική ελατότητα σε µία θερµοκρασία δοκιµής κάτω από την κανονική θερµοκρασία υπηρεσίας. Τα σχέδια βασίζονται στα ορθά πρότυπα των Νηογνωµόνων. Η µέγιστη στάθµη του υγρού κανονικά είναι το 98%, αλλά για ορισµένες δεξαµενές (π.χ. σφαιρικές) το ανακουφιστικό επιστόµιο παραµένει στη φάση του ατµού ακόµη και κάτω από αντίξοες συνθήκες κλίσεως ή διαγωγής. Έτσι ένα όριο 99% είναι δυνατό. Η ίδια η κατασκευή της δεξαµενής υπόκειται σε ακόµη αυστηρότερα πρότυπα από εκείνα, που

συνήθως εφαρµόζονται. Κάθε συγκόλληση στη δεξαµενή υπόκειται σε πλήρη µη-καταστροφική δοκιµή και τα δείγµατα των κολλήσεων ελέγχονται µε δοκιµή εγκοπής Charpy V σε ένα µικρό δείγµα, που αποκόπτεται από τα κύρια ελάσµατα. Υπάρχουν επίσης αυστηρές απαιτήσεις για τα στηρίγµατα και τις σφήνες της δεξαµενής, αν

υπάρχουν, τη µόνωση και το δευτερεύον διάφραγµα. Κάθε δεξαµενή εφοδιάζεται µε µηχανισµό ανακουφίσεως ατµών, για να διασφαλισθεί ότι δεν θα

υπάρξει υπερπίεση εντός της. ∆ύο ίσης δυναµικότητας ανακουφιστικά επιστόµια απαιτούνται, έτσι ώστε το ένα να µπορεί να επισκευάζεται µε τη δεξαµενή σε υπηρεσία. Η δυναµικότητα των επιστοµίων

171

υπολογίζεται υποτιθεµένου ότι οι δεξαµενές εκτίθενται σε µεγάλη πυρκαϊά. Τα επιστόµια πρέπει να διατάσσονται, για να εξαερίζονται από τη φάση ατµών σε προδιαγραµµένες αντίξοες συνθήκες κλίσεως και διαγωγής. Η δυναµικότητα του επιστοµίου βασίζεται στην απελευθέρωση µόνο ατµών, γιατί ένα µίγµα ατµού υγρού θα µειώσει την ενεργό δυναµικότητα. Τα επιστόµια συχνά διαθέτουν ρυθµίσεις για περισσότερες από µια σειρές πιέσεως, έτσι ώστε µια

υψηλότερη τιµή πιέσεως από την κανονική να µπορεί να χρησιµοποιείται κατά τη φόρτωση για τη µείωση της πιθανότητας εξαερισµού. Αυτή η αυξηµένη τιµή είναι επιτρεπτή, επειδή η δεξαµενή δεν υπόκειται σε δυναµικές λόγω της θάλασσας καταπονήσεις κατά τη φόρτωση. Τα εξαεριστικά επιστόµια εξαερίζονται στις εξαγωγές στο ύψος του ιστού, που βρίσκεται αρκετά

µακριά από τις εισαγωγές αέρα στους χώρους ενδιαιτήσεως και που σχεδιάζεται έτσι, ώστε να πραγµατοποιεί γρήγορη αραίωση οποιουδήποτε ατµού, που εξαερίζεται. Προστασία από το κενό πρέπει να προβλέπεται για ορισµένες δεξαµενές, οι οποίες δεν µπορούν να αντέξουν σε διαφορά εξωτερικής πιέσεως µεγαλύτερη από 0,25 kg/cm2. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για τα συστήµατα µεµβρανών, που είναι ευαίσθητα σ' αυτή την επίδραση. Αυτό συνήθως αντιµετωπίζεται µε την τοποθέτηση ενός ανακουφιστικού επιστοµίου κενού στις περιπτώσεις αυτές. Οι Κώδικες θέτουν πρότυπα για τις πιέσεις σχεδιάσεως και την εγκατάσταση των γραµµών υγρού και

ατµού και επίσης για κάθε εξάρτηµα διαστολής-συστολής, όπως τµήµατα καµπυλών γωνιών, ολισθαίνοντα πέλµατα. Οι βασικές απαιτήσεις δίνονται στο διαχωρισµό των γραµµών του φορτίου από τις συνηθισµένες υπηρεσίες του πλοίου και σαν µέσο διασφαλίσεως ότι τα φορτία, που µπορούν να αντιδρούν χηµικά, κρατούνται χωριστά. Ένα επιστόµιο κλεισίµατος της δεξαµενής απαιτείται σε κάθε γραµµή υγρού και ατµού (εκτός της γραµµής ανακουφίσεως του ατµού), έτσι ώστε η δεξαµενή να µπορεί να αποµονωθεί σε περίπτωση ανάγκης. Επιστόµια κλεισίµατος τοποθετούνται και αλλού στις γραµµές του υγρού για κανονικούς λειτουργικούς σκοπούς. Υπάρχει κίνδυνος να παγιδευθεί το υγρό µεταξύ δυο κλειστών επιστοµίων και να θερµανθεί, µε συνέπεια την δηµιουργία υπερπιέσεως στη σωλήνωση. Συνεπώς ανακουφιστικά επιστόµια υγρού θα τοποθετούνται σε τµήµατα των σωληνώσεων, τα οποία είναι δυνατόν να κλεισθούν. Όλες οι σωληνώσεις φορτίου πρέπει να είναι πάνω από το κατάστρωµα, για να επιτυγχάνεται η ασφαλής διασπορά οποιασδήποτε διαρροής και η εύκολη συντήρηση.

Π.2.6.3 Εξοπλισµός φορτίου. Αν οι αντλίες φορτίου δεν µπορούν να επισκευάζονται µε τη δεξαµενή φορτίου σε υπηρεσία, πρέπει

να διατίθεται µια δεύτερη αντλία φορτίου ή µέσο µεταγγίσεως του φορτίου. Η συµπίεση του αερίου είναι αποδεκτή σαν µέθοδος ετοιµότητας. Είναι συνήθως πρακτική η εγκατάσταση δυο αντλιών υγρού, αν χρησιµοποιούνται µονάδες υποβρύχιες ή τύπου βαθέος φρέατος. Οι Κώδικες του ΙΜΟ απαιτούν να εγκαθίσταται µονάδα συµπυκνώσεως ή άλλος εξοπλισµός για τον

έλεγχο των ατµών που εκλύονται, εκτός αν η δεξαµενή φορτίου είναι δυνατόν να αντέχει στην τάση ατµών του πιο ευεξάτµιστου φορτίου, που µεταφέρεται στην πιο µεγάλη προδιαγραφόµενη θερµοκρασία περιβάλλοντος. Αν πρόκειται να χρησιµοποιείται µονάδα συµπυκνώσεως, οι Κώδικες απαιτούν η µονάδα αυτή να έχει µια βασική δυναµικότητα. Οι Κώδικες επίσης κάνουν διάκριση µεταξύ των άµεσων και έµµεσων συστηµάτων ψύξεως. Υπάρχουν διάφορες διατάξεις, αλλά τα άµεσα συστήµατα χρησιµοποιούν απευθείας αυτό το ίδιο το φορτίο σαν ψυκτικό µέσο στη µονάδα συµπυκνώσεως. Τα έµµεσα συστήµατα χρησιµοποιούν ένα χωριστό ψυκτικό µέσο, το οποίο µπορεί να κυκλοφορεί σε σωλήνες (σερπαντίνες) εντός των δεξαµενών φορτίου ή το φορτίο µπορεί να κυκλοφορεί σε ένα εναλλάκτη θερµότητας µακριά από τη δεξαµενή φορτίου. Τα περισσότερο κοινά φορτία µπορούν να χρησιµοποιούν είτε άµεσα είτε έµµεσα συστήµατα, αλλά για ορισµένα υπάρχουν περιορισµοί στη χρησιµοποίηση ενός συστήµατος. Είναι συνηθισµένο στα υγραεριοφόρα LNG να χρησιµοποιούν τους εκλυόµενους ατµούς σαν

καύσιµο για την κύρια µηχανή και οι Κώδικες θέτουν τις ειδικές απαιτήσεις για το σύστηµα αυτό. Κοινή πρακτική είναι η ύπαρξη διαφόρων συστηµάτων απορροφήσεως της θερµότητας για τη διάθεση των εκλυόµενων ατµών στην περίπτωση, που η κύρια µηχανή δεν λειτουργεί. ∆εν είναι πάντοτε επιτρεπτός ο εξαερισµός του φορτίου. Οι δεξαµενές φορτίου πρέπει να εφοδιάζονται µε µηχανισµούς ενδείξεως της στάθµης, επειδή το

σύστηµα κλείνεται και δεν είναι δυνατός ο εντοπισµός της στάθµης του υγρού. Τρεις τύποι δεικτών στάθµης προδιαγράφονται: ο περιορισµένος, ο κλειστός και ο έµµεσος. Οι δείκτες αυτοί βασίζοντα στο αν θα υπάρξει κάποια εκποµπή ή επαφή µε το φορτίο. Ένας ολισθαίνων σωλήνας είναι ένας περιορισµένος µηχανισµός, καθόσον εκπέµπει λεπτά σταγονίδια (ψεκασµός) υγρού, όταν το ανοικτό άκρο του σωλήνα βρίσκεται στην υγρή φάση και ανοίγεται ο µαστός. Οι πλωτήρες, φυσαλίδες και δείκτες χωρητικότητας συνιστούν κλειστό σύστηµα. Το αισθητήριο είναι σε άµεση επαφή µε το

172

φορτίο, αλλά το σύστηµα παραµένει κλειστό. Μηχανισµοί υπερήχων και ραδιενεργών υλικών είναι έµµεσοι µηχανισµοί, οι οποίοι δεν εξαρτώνται από την επαφή µε το φορτίο. Κλειστοί ή έµµεσοι δείκτες πρέπει να τοποθετούνται, αν το φορτίο είναι τοξικό. Οι δείκτες στάθµης και δεξαµενής επίσης πρέπει να διαθέτουν ηχητικούς συναγερµούς υψηλής

ποιότητας και να ενεργοποιούν την αυτόµατη διακοπή, όταν η στάθµη του υγρού υπερβεί το προκαθορισµένο ύψος (συνήθως αντιστοιχεί στο 98%). Οι προφυλάξεις είναι αναγκαίες στην πίεση της δεξαµενής (µε εξαίρεση τις δεξαµενές πιέσεως) και η υπερπλήρωση δυνατόν να σπάσει τη δεξαµενή. Υπάρχουν ορισµένες εξαιρέσεις από την απαίτηση αυτή για τα µικρά δοχεία πιέσεως. Το σύστηµα αυτόµατης διακοπής ενεργοποιείται από άλλες έκτακτες διαδικασίες, εκτός από

εκείνης της υψηλής στάθµης υγρού. Είναι δυνατόν η ενεργοποίηση του συστήµατος να γίνει µε το χέρι και αυτό να λειτουργεί αυτόµατα σε περίπτωση πυρκαϊάς µε τήξη ειδικής ασφάλειας στο σύστηµα ελέγχου και µε την απώλεια της υπερπιέσεως του αέρα σε προστατευόµενους χώρους, όπως οι χώροι των κινητήρων. Ένα σύστηµα ανιχνεύσεως αερίου απαιτείται για δειγµατισµό των συγκεντρώσεων ατµών φορτίου

στους χώρους των αντλιών φορτίου, των συµπιεστών, των κινητήρων, των αεροφραγµάτων, των συστηµάτων καύσεως, εξαερισµού των εκλυόµενων ατµών LNG και των κλειστών χώρων στην περιοχή φορτίου, π.χ. στους χώρους συγκρατήσεως, στους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων (µε εξαίρεση εκείνους των συστηµάτων πιέσεως). Οι χώροι πρέπει να υπόκεινται σε δειγµατοληψία τουλάχιστον κάθε 30 λεπτά, αλλά για τα συστήµατα εξαερισµού του καυσίµου LNG η εργασία αυτή πρέπει να γίνεται συνεχώς. Για συστήµατα µεµβρανών ο εξοπλισµός πρέπει να περιλαµβάνει αναγνώσεις της συγκεντρώσεως από 0-100% στους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων, επειδή σε κάθε άλλη περίπτωση ο εξοπλισµός πρέπει να έχει αναγνώσεις µέχρι το 30% του Κατώτερου Ορίου Αναφλέξεως (LFL για εύφλεκτους ατµούς) ή του TLV (για τοξικά φορτία). Φορητός εξοπλισµός ανιχνεύσεως ατµών φορτίου πρέπει επίσης να διατίθεται καθώς και ανιχνευτής οξυγόνου. Πρέπει να διατίθενται µέσα δειγµατισµού των συγκεντρώσεων αερίου στις δεξαµενές φορτίου κατά την αδρανοποίηση και την έκπλυσή τους µε αέριο. Αν το πλοίο πρόκειται να µεταφέρει φορτία ελαφρότερα ή βαρύτερα από τον αέρα (π.χ. αµµωνία και LPG), το µόνιµο σύστηµα ανιχνεύσεως αερίου πρέπει να είναι ικανό για δειγµατοληψία από τα ανώτερα ή κατώτερα σηµεία των χώρων. Κάθε δεξαµενή φορτίου πρέπει να διαθέτει δύο µηχανισµούς ενδείξεως της θερµοκρασίας, στον

πυθµένα και κοντά στη µέγιστη στάθµη υγρού. Για θερµοκρασίες φορτίου κάτω από -55% πρέπει να διατίθενται επιπλέον αισθητήρια στη δεξαµενή, προκειµένου να είναι δυνατή η παρακολούθηση των εργασιών ψύξεως. Αν το σύστηµα του φορτίου απαιτεί δευτερεύον διάφραγµα, το παρακείµενο χαλύβδινο τµήµα του σκάφους πρέπει να εφοδιάζεται µε αισθητήρια, τα οποία θα έχουν ακουστικούς συναγερµούς ρυθµισµένους κοντά στα όρια της θερµοκρασίας του χάλυβα. ∆είκτες πιέσεως πρέπει να τοποθετούνται για την ανάγνωση της πιέσεως του χώρου ατµών κάθε

δεξαµενής φορτίου. Ένας συναγερµός για υψηλές πιέσεις πρέπει να διατίθεται και ένας για χαµηλή πίεση, αν απαιτείται προστασία από το κενό. ∆είκτες επίσης απαιτούνται για τις σωληνώσεις καταθλίψεως των αντλιών, των συνδέσεων τους και του εύκαµπτου σωλήνα του επιστοµίου της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών. Μία σύνδεση δειγµατισµού της πιέσεως πρέπει να διατίθεται για τους χώρους συγκρατήσεως ή τους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων.

Π.2.6.4 ∆ιάταξη του πλοίου. Το σύστηµα του φορτίου πρέπει να διαχωρίζεται από τα λοιπά τµήµατα του πλοίου. Η πρυµναία

ενδιαίτηση δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται πάνω από τις δεξαµενές φορτίου. Κάτω από το κατάστρωµα απαιτείται να υπάρχει ένα στεγανό ή ισοδύναµο µεταξύ του συστήµατος φορτίου και του µηχανοστασίου. Παρόµοια διαίρεση είναι επίσης αναγκαία µεταξύ των δεξαµενών φορτίου και των δεξαµενών καύσιµου πετρελαίου ή γλυκού νερού και των χώρων των αλυσίδων. Οι εισαγωγές αέρα για την ενδιαίτηση και το µηχανοστάσιο πρέπει να βρίσκονται όχι πλησιέστερα µιας ελάχιστης αποστάσεως από τις εξαγωγές εξαερισµού χώρων µε επικίνδυνα αέρια (π.χ. ιστούς ανακουφιστικών επιστοµίων, εξαεριστικά συµπιεστών). Η πρόσβαση προς την ενδιαίτηση ή το µηχανοστάσιο πρέπει να βρίσκεται όχι πλησιέστερα µιας

ελάχιστης αποστάσεως από την πρωραία υποδιαίρεση της ενδιαιτήσεως ή εναλλακτικά πρέπει να βρίσκεται στο µέσο ενός αεροφράγµατος. Αεροφράγµατα απαιτούνται επίσης για τις προσβάσεις σε ασφαλείς από αέρια κλειστούς χώρους

µέσα στην επικίνδυνη από αέρια περιοχή του καταστρώµατος. Αυτή η επικίνδυνη λόγω αερίων περιοχή περιορίζεται από ένα υποθετικό διάφραγµα 3m από κάθε πηγή ατµών (π.χ. υπερυψωµένο εξαεριστικό, φλάντζα, σωλήνα επιστόµιο), που εκτείνεται σε ύψος 2,4m πάνω από την περιοχή φορτίου και 3m πλώρα και πρύµα από αυτή. Οι Κώδικες καθορίζουν τις απαιτήσεις για την αναθεώρηση της µονώσεως

173

του συστήµατος φορτίου και του εσωτερικού κελύφους. Ελάχιστες ελεύθερες περιοχές προκαθορίζο-νται για πρόσβαση στις δεξαµενές φορτίου και στους χώρους συγκρατήσεως, προκειµένου να είναι δυνατή η αποµάκρυνση από αυτούς ενός τραυµατισµένου ατόµου. Η σύνδεση µεταξύ των χώρων έρµατος και των αντλιών στο µηχανοστάσιο πρέπει να είναι άµεση, για να διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει ανοικτή σύνδεση µεταξύ των δύο. Υψηλός βαθµός πυροπροστασίας πρέπει να εξασφαλίζεται, ανεξάρτητα αν το φορτίο είναι εύφλεκτο

ή όχι.'Το πρωραίο τοίχωµα της ενδιαιτήσεως πρέπει να µονώνεται κατά τρόπο, που να αντέχει σε σφοδρή πυρκαϊά για µία ώρα, χωρίς να µεταφέρει µεγάλες ποσότητες θερµότητας. Η κανονική κύρια γραµµή νερού κατασβέσεως πρέπει να εγκαθίσταται σε πίεση 5 kg/cm2 αντί της συνήθους απαιτήσεως των 2,8 kg/cm2. Επιπρόσθετα υψηλής δυναµικότητας ραντιστής νερού πρέπει να διατίθεται για την προστασία της πρωραίας διαιρέσεως της ενδιαιτήσεως, της περιοχής της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών, των επιστοµίων βασικού ελέγχου, των δεξαµενών αποθηκεύσεως, που βρίσκονται στο κατάστρωµα, των εκτεθειµένων τµηµάτων των δεξαµενών φορτίου και των τοιχωµάτων των υπερκατασκευών στην περιοχή φορτίου, που την αντικρίζουν.

Π.2.6.5 Θέση δεξαµενών και πλευστότητα σε περίπτωση βλάβης. Τρεις διαφορετικοί τύποι πλοίου καθορίζονται από τον Κώδικα για νέα πλοία, που εξαρτώνται από

τον κίνδυνο του φορτίου. Οι απαιτήσεις καθορίζουν µε λεπτοµέρεια την αναγκαία έκταση της πλευστότητας σε περίπτωση βλάβης και πως οι δεξαµενές φορτίου στο πλοίο πρέπει να τοποθετη-θούν. Τα πλοία καλούνται τύπου 1G, 2G/2PG και 3G. Τα πιο κοινά φορτία πρέπει να µεταφέρονται σε πλοία τύπου 2G ή 2GP. To LNG, αιθυλένιο και τα υπό πλήρη ψύξη πλοία LPG πρέπει να συµµορφώνονται µε τις απαιτήσεις τύπου 2G, ενώ τα ηµιψύξεως ή πιέσεως πλοία µπορούν να είναι 2G ή 2PG. Πλοία τύπου 1G απαιτούνται για πολύ επικίνδυνα φορτία, όπως το χλώριο, ενώ πλοία τύπου 3G επιτρέπεται να µεταφέρουν µόνο άζωτο ή ψυκτικά αέρια. Ο Κώδικας καθορίζει ότι θα υπάρχουν διπλά διπύθµενα, αν η θερµοκρασία του φορτίου είναι

µικρότερη από -10° C και πλήρεις πλευρικές δεξαµενές απαιτούνται για θερµοκρασίες κάτω από -55° C. Οι υποδιαιρέσεις αυτές αποσκοπούν να προστατεύσουν το σύστηµα του φορτίου από τις επιδράσεις της κατακλύσεως σε περίπτωση βλάβης. Ο Κώδικας καθορίζει επίσης το µέγεθος των διπυθµένων και των πλευρικών δεξαµενών, καθώς και τις απαιτήσεις για την πίεση των δεξαµενών. Τα διπύθµενα πρέπει να έχουν ύψη 2m ή Β/15 οποιοδήποτε από τα δύο είναι µικρότερο (όπου Β το πλάτος του πλοίου). Οι δεξαµενές δεν µπορούν να τοποθετηθούν πλησιέστερα των 760mm από την πλευρά του σκάφους για πλοία τύπου 2G και Β/5 ή 11,5m (οποιοδήποτε από τα δύο είναι µικρότερο) από την πλευρά του σκάφους για πλοία τύπου 1G. Και στις δυο περιπτώσεις οι µετρήσεις λαµβάνονται στο ύψος της γραµµής φορτώσεως θέρους και οι δεξαµενές δεν είναι δυνατόν να είναι πλησιέστερα από 760mm προς την πλευρά του σκάφους. Οι αποστάσεις αυτές εξήχθησαν από έρευνες 10 χρόνων και από ατυχήµατα, προσαράξεις και

συγκρούσεις, που έλαβαν χώρα, σχεδιάζονται δε για την προστασία έναντι βλάβης, που προκύπτει από αυτά (δηλαδή τα ατυχήµατα). Βρέθηκε ότι µικρή πλευρική βλάβη (π.χ. επαφή µε ρυµουλκά, προβλήτες) σπάνια υπερβαίνει τα 760 mm, ενώ η µέγιστη έκταση της διεισδύσεως σε σοβαρή σύγκρουση είναι σχεδόν κατά κανόνα µικρότερη του Β/5. Τα πιο επικίνδυνα φορτία (π.χ. το χλώριο) απαιτούν πλοία µε δεξαµενές, που βρίσκονται Β/5 προς το εσωτερικό του πλοίου, ενώ τα λιγότερο επικίνδυνα φορτία (π.χ. LPG, LNG) απαιτούν διαχωρισµό 760 mm της δεξαµενής από την πλευρά του ελάσµατος. Η έκταση της πλεύσεως σε κατάσταση βλάβης εξαρτάται επίσης από το µεταφερόµενο φορτίο. Το κέλυφος πρέπει να υποδιαιρείται σε εγκάρσιες υδατοστεγείς υποδιαιρέσεις, έτσι ώστε να διατηρείται επαρκής ευστάθεια µετά τη βλάβη. Η περιοχή ης βλάβης και πάλι ερευνήθηκε από στατιστικές και η βασική ελάχιστη απόσταση µεταξύ των διαιρέσεων είναι µεγαλύτερη από το µέγιστο µήκος της υποθετικής βλάβης. Οι απαιτήσεις καθορίζουν ότι πλοία τύπου 1 G πρέπει να είναι ικανά να επιπλέουν σε κατάσταση

βλάβης σε οποιοδήποτε σηµείο του µήκους τους είναι αυτή. Αυτό περιλαµβάνει βλάβη σε µια υποδιαίρεση, που θα κατακλύσει όχι ένα αλλά δυο παρακείµενα διαµερίσµατα (από όπου και το πρότυπο δυο διαµερισµάτων). Το ίδιο ισχύει και σε πλοία τύπου 2 G µήκους µεγαλύτερου από 150 m, αλλά εξαίρεση παρέχεται για

πρυµναία µηχανοστάσια, αν το πλοίο είναι µικρότερο από το µήκος αυτό (π.χ. ένα πλοίο τύπου 2 G µικρότερο των 150 m πρέπει να επιπλέει µε κατακλυσµένα δυο διαµερίσµατα στην περιοχή φορτίου και ένα διαµέρισµα στο µηχανοστάσιο). Αν οι δεξαµενές φορτίου είναι δοχεία πιέσεως µε τιµή 7 kg/cm2

και η θερµοκρασία λειτουργίας πάνω από -55°C, η δοκιµασµένη ικανότητα των δεξαµενών για πλεύση σε κατάσταση βλάβης και η διατήρηση της πλευστότητας είναι αναγνωρισµένη. Πλοία µήκους κάτω από 150 m πρέπει να επιπλέουν µε κατάκλυση ενός διαµερίσµατος και ονοµάζονται πλοία 2PG. Τα

174

πλοία τύπου 3G πρέπει να επιπλέουν µε κατάκλυση ενός διαµερίσµατος. Για τα πλοία του τύπου αυτού, που έχουν µήκος µικρότερο από 150m, δεν είναι αναγκαίο το µηχανοστάσιο να είναι ικανό να επιπλέει σε κατάσταση βλάβης.

Π.2.6.6 Προφυλάξεις φορτίου.

α) Γενικά. Εκτός από τις προφυλάξεις που προαναφέρθηκαν, από τους Κώδικες καθορίζονται πρόσθετα µέτρα,

ανάλογα µε τη φύση του φορτίου. Τα µέτρα βασικά εξαρτώνται από το αν το φορτίο είναι τοξικό ή εύφλεκτο ή και τα δυο. Επίσης περιλαµβάνονται οι επιπλέον προφυλάξεις, για να ληφθούν υπόψη οι χηµικές ιδιότητες του φορτίου και αυτές παρατίθενται στα σχετικά φύλλα πληροφοριών (βλ. παράρτηµα 1).

β) Εύφλεκτα φορτία. Αν το φορτίο είναι εύφλεκτο, ο χώρος µεταξύ του πρωτεύοντος και του πλήρους δευτερεύοντος, αν

υπάρχει, διαφράγµατος πρέπει να αδρανοποιείται. Αν επιτρέπεται ένα µερικό δευτερεύον διάφραγµα (συστήµατα τύπου Β), ο χώρος πρέπει να αδρανοποιείται, αν ανιχνεύεται οποιαδήποτε διαρροή. Ο συναγερµός για όλα τα συστήµατα ανιχνεύσεως αερίου ρυθµίζεται στο 30% του κατώτερου ορίου αναφλέξεως. Επιπρόσθετες προφυλάξεις εναντίον της πυρκαϊάς απαιτούνται. Οι κλειστοί χώροι οι επικίνδυνοι για

αέρια (π.χ. χώροι συµπιεστών) πρέπει να προστατεύονται µε την εγκατάσταση συστήµατος κατασβέσεως. Επίσης πρέπει να διατίθεται ένα σύστηµα ξηράς σκόνης για την κατάσβεση πυρκαϊών στο φορτίο. Σταθµοί για την αποθήκευση επαρκούς ποσότητας ξηράς σκόνης απαιτούνται, έτσι ώστε δυο εύκαµπτοι σωλήνες να είναι ικανοί να φθάσουν κάθε τµήµα του καταστρώµατος. Πρέπει επίσης να υπάρχει µια συσκευή παρακολουθήσεως, η οποία θα ενεργοποιείται από µακριά

για την προστασία της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών του φορτίου. Πρόσθετες στολές πυροσβέ-στη πρέπει επίσης να διατίθενται. Όλος ο ηλεκτρολογικός εξοπλισµός εντός της επικίνδυνης ζώνης αερίων πρέπει να εγκρίνεται από άποψη ασφάλειας κατά τρόπο, που να µην είναι δυνατόν να προκαλέσει ανάφλεξη. Σε ορισµένες θέσεις κάτω από το κατάστρωµα µόνο εσωτερικά ασφαλής εξοπλισµός επιτρέπεται να

διέρχεται. Κατά τα λοιπά επιτρέπονται αντι-εκρηκτικού τύπου εξαρτήµατα. Αντιεκρηκτικού τύπου εξοπλισµός επιτρέπεται πάνω από το κατάστρωµα. Στους χώρους των

συµπιεστών ο αντιεκρηκτικού τύπου φωτισµός πρέπει να διαιρείται σε δυο κυκλώµατα, έτσι ώστε σε περίπτωση βλάβης του ενός ο χώρος να διαθέτει φωτισµό, που θα επιτρέπει την ασφαλή κίνηση και τις εργασίες επισκευής. Οι κινητήρες των συµπιεστών φορτίου είναι δυνατόν να είναι µόνιµα ανοικτού τύπου, αν ο χώρος,

στον οποίο τοποθετούνται, έχει από κάτω του ένα στεγανό (αν το σύστηµα φορτίου απαιτεί ένα δευτερεύον διάφραγµα) µια αεροστεγή φράκτη µε στεγανή σαλαµάστρα και πρόσβαση είτε πάνω από τη ζώνη την επικίνδυνη από αέρια (δηλαδή 2,4 m πάνω από το κατάστρωµα), είτε δια µέσου ενός αεροφράγµατος. Εναλλακτικά οι κινητήρες µπορεί να είναι πιστοποιηµένου ασφαλούς τύπου, οπότε δεν απαιτείται στεγανό, αερόφραγµα ή φράκτη. Αν υπάρχουν υποβρύχιες ηλεκτρικές αντλίες φορτίου αυτές πρέπει να διακόπτουν τη λειτουργία

τους, όταν υπάρχει χαµηλή στάθµη υγρού και πρέπει να αποµονώνονται κατά τη διάρκεια των εργασιών απελευθερώσεως από αέρια.

γ) Τοξικά αέρια. Αν το φορτίο είναι τοξικό, οι συσκευές των συναγερµών ανιχνεύσεως αερίων πρέπει να ρυθµίζονται

στη συγκέντρωση TLV. Προστασία διαφυγής για όλο το πλήρωµα πρέπει να διατίθεται, καθώς επίσης και επιπρόσθετες προστατευτικές στολές. Οι δείκτες της στάθµης πρέπει να είναι κλειστού ή έµµεσου τύπου κατά τρόπο, που να µην λαµβάνει χώρα έκλυση φορτίου και πρέπει επίσης να διατάσσονται έτσι, ώστε η µονάδα να µπορεί να εξετάζεται επιµελώς χωρίς διαρροή φορτίου, όταν η δεξαµενή είναι σε υπηρεσία. Οι εισαγωγές αέρα για τους χώρους ενδιαιτήσεως πρέπει να εφοδιάζονται µε µηχανισµούς κλεισίµατος, οι οποίοι θα λειτουργούν από το εξωτερικό τους.

Π.2.7 Λειτουργικός κύκλος υγραεριοφόρου πλοίου.

Ο ίδιος γενικός λειτουργικός κύκλος ακολουθείται από όλα τα υγραεριοφόρα πλοία. Οι προφανείς διαφορές ξεκινούν από τα µέσα χειρισµού των ατµών που εκλύονται. Ο κύκλος παρατίθεται στο κεφάλαιο 4

175

Π.2.8 Οι µεταφορές αερίων.

Π.2.8.1 Γενικά. Τα σηµαντικότερα σε τόννους φορτία που διακινούνται είναι το LPG και η αµµωνία, αν και για τα

προσεχή χρόνια φαίνεται ότι θα υπάρξει σηµαντική αύξηση της διακινούµενης ποσότητας LNG. Για το λόγο αυτό τα περισσότερα σε αριθµό πλοία είναι πλοία µεταφοράς LPG/Αµµωνίας. Πολλά από

αυτά είναι µικρού µεγέθους και εκτελούν σύντοµα ή παράκτια ταξίδια. Τα περισσότερα πλοία LNG είναι µεγάλα, καθόσον πραγµατοποιούν ταξίδια στην ανοικτή θάλασσα µε µεγάλη διάρκεια. Συγκριτικά, οι ποσότητες του χλωριούχου βινυλίου, προπυλενίου, θουτυλενίου, βουταδιενίου,

αιθυλενοξειδίου και αιθυλενίου που διακινούνται, είναι µικρές. Τα φορτία αυτά όµως έχουν πολύ σηµαντική εµπορική αξία. Είναι βασικό να υπάρχει διαφοροποίηση µεταξύ των δύο κύριων χρήσεων, για τις οποίες προορίζονται τα φορτία αυτά. Τα LPG και LNG βασικά είναι καύσιµα, ενώ τα υπόλοιπα είναι χηµικά φορτία. Στην περίπτωση των τελευταίων τα φορτία αυτά γενικά είναι περισσότερο δρασικά και απαιτούν µεγαλύτερη καθαρότητα, ειδική σχεδίαση και λειτουργικές προφυλάξεις. Το χηµικό φορτίο είναι πιο καθαρό από το καύσιµο αέριο και πρέπει να παραδίδεται χωρίς µόλυνση.

Π.2.8.2 Φυσικό αέριο (LNG). To LNG βρίσκεται και υγροποιείται σε περιοχές, όπως η Αλγερία, Λιβύη, Ινδονησία, Περσικός Κόλπος

και Αλάσκα. Οι περισσότερες µεταφορές γίνονται προς τις ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία και Μ. Βρετανία. Εγκαταστάσεις παραγωγής για εξαγωγή υπάρχουν επίσης στη ∆υτική Αφρική. Από εκ"εί γίνονται εξαγωγές προς το Βέλγιο και την Ολλανδία. Οι ευκολίες φορτώσεως και παραλαβής είναι πάρα πολύ δαπανηρές και εξειδικευµένες, τα πλοία µεταφοράς LNG συνήθως κατασκευάζονται για ειδικές µεταφορές και ναυλώνονται για περίοδο 20 χρόνων, όση και η προβλεπόµενη διάρκεια ζωής τους.

Π.2.8.3 Υγροποιηµένα αέρια πετρελαίου (LPG). To LPG είτε παραλαµβάνεται σε φυσική κατάσταση (συχνά συνδέεται µε την παραγωγή αργού

πετρελαίου), είτε παράγεται σαν υπο-προϊόν της διυλίσεως. Στην πρώτη περίπτωση τα λιµάνια φορτώσεως βρίσκονται στις ή κοντά στις περιοχές παραγωγής πετρελαίου, όπως στον Περσικό Κόλπο, τη Βενεζουέλα, τη Βόρεια Αφρική και την Αυστραλία. Τα πλοία που φορτώνουν το φορτίο είναι µεγάλα και προορίζονται για την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Το υπο-προϊόν LPG µπορεί να παραχθεί οπουδήποτε υπάρχουν διυλιστήρια και τα πλοία που χρησιµοποιούνται για τη µεταφορά του δυνατόν να είναι µικρού ή µεγάλου µεγέθους, πράγµα που εξαρτάται από τη δυναµικότητα του διυλιστηρίου ή τον προορισµό του φορτίου. Ο µεγαλύτερος αριθµός πλοίων είναι µικρού µεγέθους και µεταφέρει LPG σε µικρές αποστάσεις, µικρά νησιά µε περιορισµένες λιµενικές εγκαταστάσεις και αποθηκευτική ικανότητα, που ανταποκρίνεται στον εφοδιασµό τους µε αέριο σε κανονική µεταφορά από τα πλοία αυτά. Τα µεγάλα πλοία δυνατόν να εκτελούν ταξίδια στον Ατλαντικό ή Ειρηνικό ή σε µερικές περιπτώσεις

σχετικά µικρής διάρκειας ταξίδια µεταξύ περιοχών εξαγωγής και καταναλώσεως.

Π.2.8.4 Αµµωνία και χηµικά αέρια.

Η αµµωνία χρησιµοποιείται κυρίως σαν λίπασµα. Η µεταφορά της βασικά αναπτύσσεται µεταξύ διαφόρων χωρών, αν και αυξανόµενες ποσότητες µετακινούνται από περιοχές, όπως ο Περσικός Κόλπος προς την Τουρκία. Οι µεταφορές των χηµικών αερίων είναι πιο εξειδικευµένες µε το βουταδιένιο, προπυλένιο,

χλωριούχο βινύλιο και το αιθυλένιο να επικρατούν στις µεταφερόµενες ποσότητες. Τα χηµικά αυτά αέρια είναι πρώτες ύλες στις βιοµηχανίες πετροχηµικών και πολυµερών. Γενικά οι

µεταφορές συµπληρώνουν τα ελλείµµατα από τις τοπικές πηγές µάλλον παρά είναι βασικός εφοδιασµός.

176 ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Χρήση του πίνακα: 1) Εύρεση της θερµοκρασίας που απαιτεί µετατροπή στην κεντρική στήλη.

2) Η τιµή που αντιστοιχεί στη δεξιά ή αριστερή στήλη είναι η ισοδύναµη θερµοκρασία σε βαθµούς °F ή °C αντίστοιχα.

°C. °F. °C. °F. °C. °F. °C. °F. -273,0 -459,0 -29,4 -21,0 -5,8 10,0 50,0 122,0 49,4 121,0 249,8 -268,0 -450,0 -28,9 -20,0 -4,0 106,0 51,0 123,8 50,0 122,0 251,6 -262,0 -440,0 -28,3 -19,0 -2,2 11,1 52,0 125,6 50,6 123,0 253,4 -257,0 -430,0 -27,8 -18,0 -0,4 11,7 53,0 127,4 51,1 124,0 255,2 -251,0 -420,0 -27,2 -17,0 1,4 12,2 54,0 129,2 51,7 125,0 257,0 -246,0 -410,0 -26,7 -16,0 3,2 12,8 55,0 131,0 52,2 126,0 258,8 -240,0 -400,0 -26,1 -15,0 5,0 13,3 56,0 132,8 52,8 127,0 260,6 -234,0 -390,0 -25,6 -14,0 6,8 13,9 57,0 134,6 53,3 128,0 262,4 -229,0 -380,0 -25,0 -13,0 8,6 14,4 58,0 136,4 53,9 129,0 264,2 -223,0 -370,0 -24,4 -12,0 10,4 15,0 59,0 138,2 54,4 130,0 266,0 -218,0 -360,0 -23,9 -11,0 12,2 15,6 60,0 140,0 55,0 131,0 267,8 -212,0 -350,0 -23,3 -10,0 14,0 16,1 61,0 141,9 55,6 132,0 269,6 -207,0 -340,0 -22,8 -9,0 15,8 16,7 62,0 143,6 56,1 133,0 271,4 -201,0 -330,0 -22,2 -8,0 17,6 17,2 63,0 145,4 56,7 134,0 273,2 -196,0 -320,0 -21,7 -7,0 19,4 17,8 64,0 147,2 57,2 135,0 275,0 -190,0 -310,0 -21,1 -6,0 21,2 18,3 65,0 149,0 57,8 136,0 276,8 -184,0 -300,0 -20,6 -5,0 23,0 18,9 66,0 150,8 58,3 137,0 278,6 -179,0 -290,0 -20,0 -4,0 24,8 19,4 67,0 152,6 58,9 138,0 280,4 -173,0 -280,0 -19,4 -3,0 26,6 20,0 68,0 154,4 59,4 139,0 282,2 -169,0 -273,0 -459,4 -18,9 -2,0 28,4 20,6 69,0 156,2 60,0 140,0 284,0 -168,0 -270,0 -454,0 -18,3 -1,0 30,2 21,1 70,0 158,0 60,6 141,0 285,8 -162,0 -260,0 -436,0 -17,8 0,0 32,0 21,7 71,0 159,8 61,1 142,0 287,6 -157,0 -250,0 -418,0 -17,2 1,0 33,8 22,2 72,0 161,6 61,7 143,0 289,4 -151,0 -240,0 -400,0 -16,7 2,0 35,6 22,8 73,0 163,4 62,2 144,0 291,2 -146,0 -230,0 -382,0 -16,1 3,0 37,4 23,3 74,0 165,2 62,8 145,0 293,0 -140,0 -220,0 -364,0 -15,6 4,0 39,2 23,9 75,0 167,0 63,3 146,0 294,8 -134,0 -210,0 -346,0 -15,0 5,0 41,0 24,4 76,0 168,8 63,9 147,0 296,6 -129,0 -200,0 -328,0 -14,4 6,0 42,8 25,0 77,0 170,6 64,4 148,0 298,4 -123,0 -190,0 -310,0 -13,9 7,0 44,6 25,6 78,0 172,4 65,0 149,0 300,2 -118,0 -180,0 -292,0 -13,3 8,0 46,4 26,1 79,0 174,2 65,6 150,0 302,0 -112,0 -170,0 -274,0 -12,8 9,0 48,2 26,7 80,0 176,0 68,3 155,0 311,0 -107,0 -160,0 -256,0 -12,2 10,0 50,0 27,2 81,0 177,8 71,1 160,0 320,0 -101,0 -150,0 -238,0 -11,7 11,0 51,8 27,8 82,0 179,6 73,9 165,0 329,0 -96,0 -140,0 -220,0 -11,1 12,0 53,6 28,3 83,0 181,4 76,7 170,0 338,0 -90,0 -130,0 -202,0 -10,6 13,0 55,4 28,9 84,0 183,2 79,4 175,0 347,0 -84,0 -120,0 -184,0 -10,0 14,0 57,2 29,4 85,0 185,0 82,2 180,0 356,0 -79,0 -110,0 -166,0 -9,4 15,0 59,0 30,0 86,0 186,8 85,0 185,0 365,0 -73,0 -100,0 -148,0 -8,9 16,0 60,8 30,6 87,0 188,6 87,8 190,0 374,0 -68,0 -90,0 -130,0 -8,3 17,0 62,6 31,1 88,0 1904,0 90,6 195,0 383,0 -62,0 -80,0 -112,0 -7,8 18,0 64,4 31,7 89,0 192,2 93,2 200,0 392,0 -57,0 -70,0 –94 -7,2 19,0 66,2 32,2 90,0 194,0 96,1 205,0 401,0 -51,0 -60,0 –76 -6,7 20,0 68,0 32,8 91,0 195,8 98,9 210,0 410,0 -45,6 -50,0 -58,0 -6,1 21,0 69,8 33,3 92,0 197,6 101,7 215,0 419,0 -45,0 -49,0 -56,2 -5,6 22,0 71,6 33,9 93,0 199,4 104,4 220,0 428,0 -44,4 -48,0 -54,4 -5,0 23,0 73,4 34,4 94,0 201,2 107,2 225,0 437,0 -43,9 -47,0 -58,0 -4,4 24,0 75,2 35,0 95,0 203,0 110,0 230,0 446,0 -46,0 -46,0 -58,0 -3,9 25,0 77,0 35,6 96,0 204,8 112,8 235,0 455,0 -42,8 -45,0 -49,0 -3,3 26,0 78,8 36,1 97,0 206,6 115,6 240,0 464,0 -42,2 -44,0 -47,2 -2,8 27,0 80,6 36,7 98,0 208,4 118,3 245,0 473,0 -41,7 -43,0 -45,4 -2,2 28,0 82,4 37,2 99,0 210,2 121,0 250,0 482,0 -41,1 -42,0 -43,6 -1,7 29,0 84,2 37,8 100,0 212,0 127,0 260,0 500,0 -40,6 -41,0 -41,8 -1,1 30,0 86,0 38,3 101,0 213,8 132,0 270,0 518,0 -40,0 -40,0 -40,0 -0,6 31,0 87,8 38,9 102,0 215,6 138,0 280,0 536,0 -39,4 -39,0 -38,2 0,0 32,0 89,6 39,4 103,0 217,4 143,0 290,0 554,0 -38,9 -38,0 -36,4 0,6 33,0 91,4 40,0 104,0 219,2 149,0 300,0 572,0 -38,3 -37,0 -34,6 1,1 34,0 93,2 40,6 105,0 221,0 154,0 310,0 590,0 -37,8 -36,0 -32,8 1,7 35,0 95,0 41,1 106,0 222,8 160,0 320,0 608,0 -37,2 -35,0 -31,0 2,2 36,0 96,8 41,7 107,0 224,6 166,0 330,0 626,0 -36,7 -34,0 -29,2 2,8 37,0 98,6 42,2 108,0 226,4 171,0 340,0 644,0 -36,1 -33,0 -27,4 3,3 38,0 100,4 42,8 109,0 228,2 177,0 350,0 662,0 -35,6 -32,0 -25,6 3,9 39,0 102,2 43,3 110,0 230,0 182,0 360,0 680,0 -35,0 -31,0 -23,8 4,4 40,0 104,0 43,9 111,0 231,8 188,0 370,0 698,0 -34,4 -30,0 -22,0 5,0 41,0 105,8 44,4 112,0 233,6 193,0 380,0 716,0 -33,9 -29,0 -20,2 5,6 42,0 107,6 45,0 113,0 235,4 199,0 390,0 734,0 -33,3 -28,0 -18,4 6,1 43,0 109,4 45,6 114,0 237,2 204,0 400,0 752,0 -32,8 -27,0 -16,6 6,7 44,0 111,2 46,1 115,0 239,0 210,0 410,0 770,0 -32,2 -26,0 -14,8 7,2 45,0 113,0 46,7 116,0 240,8 216,0 420,0 788,0 -31,7 -25,0 -13,0 7,8 46,0 114,8 47,2 117,0 242,6 221,0 430,0 806,0 -31,1 -24,0 -11,2 8,3 47,0 116,6 47,8 118,0 244,4 227,0 440,0 824,0 -30,6 -23,0 -9,4 8,9 48,0 118,4 48,3 119,0 246,2 232,0 450,0 842,0 -30,0 -22,0 -7,6 9,4 49,0 120,2 48,9 120,0 248,0 238,0 460,0 860,0

ΠΙΕΣΗ

Bar Std Atm kg.f/cm2 Ib.f/inch2

(P.s.i.) Ib.f/ft2 mm Hg inches Hg inches

H2O ftH2O metres H2O

Bar 1 0,9869 1,020 14,50 2,089 750,1 2953 402,2 33,52 10,22

Std Atm 1,013 1 1,033 14,70 2,116 760 29,92 407,5 33,96 10,35

kg.f/cm2 0,9807 0,9678 1 14,22 2,048 735,6 28,96 394,4 32,87 10,02

Ib.f/inch2 (P.s.i.)

0,06895 0,06805 0,07031 1 144 51,72 2,036 27,73 2,311 0,7044

Ib.f/ft2 4,788 X 10-4 4,725 X 10-4 4,882 X 10-4 0,006944 1 0,3591 0,01414 0,1926 0,01605 0,004891

mm Hg 0,001330 0,001316 0,001360 0,01934 2,785 1 0,03937 0,5362 0,04469 0,01362

inches Hg 0,03386 0,03342 003453 0,4912 70,73 25,4 1 13,62 1,135 0,3459

inches H2O 0,002486 0,002454 0,002535 0,03606 5,193 1,865 0,07342 1 0,0833 0,02540

ftH2O 0,02984 0,02944 0,03042 0,4327 62,31 22,38 0,8810 12 1 0,3048

metres H2O 0,09789 0,09660 0,0998 1,420 204,4 73,42 2,891 39,37 3,281 1

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ

ΕΚΛΥΟΜΕΝΩΝ ΑΤΜΩΝ

Π. 3.1 Γενικά.

Βασικά υπάρχουν δυο τύποι υγραεριοφόρων πλοίων, τα οποία χρησιµοποιούν συστήµατα συµπυ-κνώσεως. Τα πλοία αυτά είναι τα ονοµαζόµενα πλοία ηµιψύξεως και πλοία πλήρους ψύξεως. Οι βασικές διατάξεις και οι θεµελιώδεις θερµοδυναµικές αρχές των συστηµάτων συµπυκνώσεως επεξηγούνται σ' αυτό το παράρτηµα.

Π. 3.2 Τύποι των υγραεριοφόρων πλοίων ψύξεως.

Π. 3.2.1 Υγραεριοφόρα ηµιψύξεως. Η πρώτη γενιά των πλοίων ηµιψύξεως (ή ηµιπιέσεως) κατασκευάσθηκε στις αρχές της δεκαετίας

του 1960, κυρίως για τη µεταφορά LPG. Τα πλοία αυτά είχαν δεξαµενές φορτίου µε πίεση σχεδιάσεως, που αντιστοιχούσε σε θερµοκρασία φορτίου 10° C και αυτό επειδή η µονάδα ψύξεως, που εγκαθίστατο στα πλοία αυτά, χρησιµοποιούσε ελαιολιπαινόµενους παλινδροµικούς συµπιεστές. Είναι δε γνωστό ότι τα περισσότερα φορτία σε θερµοκρασία πάνω από 10° C προκαλούν αυξηµένη διαλυτότητα στο έλαιο λιπάνσεως. Αυτή η γενιά πλοίων έχει συχνά µονάδα συµπυκνώσεως επαρκούς δυναµικότητας, που καθιστά

δυνατή την ψύξη και τη µεταφορά υπό πλήρη ψύξη βουτανίου στους -5° C και σε ατµοσφαιρική πίεση. Αργότερα τα πλοία κατασκευάσθηκαν µε δεξαµενές φορτίου σχεδιασµένες για πιέσεις µέχρι 5 kg/cm2

και χαµηλές θερµοκρασίες έτσι, ώστε τα φορτία να µπορούν να µεταφερθούν σε σηµείο βρασµού, που αντιστοιχεί σε ατµοσφαιρική πίεση. Τα πλοία αυτά συχνά εξοπλίσθηκαν µε ελεύθερους λιπαντελαίου παλινδροµικούς συµπιεστές και σχεδιάσθηκαν έτσι, ώστε να µπορούν να φορτώνουν το προϊόν από την πίεση της δεξαµενής αποθηκεύσεως, να το ψύχουν κατά το ταξίδι και να το παραδίδουν στους παραλήπτες σε ατµοσφαιρική πίεση. Τα τελευταία χρόνια αριθµός πλοίων έχει κατασκευασθεί µε δεξαµενές φορτίου, σχεδιασµένες για

πίεση κορεσµού µεταξύ 3 και 7 kg/cm2, αλλά τα οποία επίσης είναι πλήρους ψύξεως και µπορούν να µεταφέρουν προπάνιο µε 5 γραµµοµόρια % περιεχόµενο αιθάνιο σε θερµοκρασία βρασµού -51° C ή αιθυλένιο υπό πλήρη ψύξη σε θερµοκρασία βρασµού -104° C. Τα πλοία αυτά συνήθως έχουν κύκλο συµπυκνώσεως δυο σταδίων µε ψυκτικό αέριο R22 σαν δευτερεύον ψυκτικό. Οποιαδήποτε και αν είναι η επιλογή της πιέσεως σχεδιάσεως και δεξαµενής φορτίου, η δυναµικότητα της µονάδας συµπυκνώ-σεως πρέπει να είναι τέτοια, ώστε το µεταφερόµενο φορτίο να µπορεί να διατηρείται σε µία θερµοκρασία κορεσµού, κάτω από εκείνη που αντιστοιχεί στην πίεση ρυθµίσεως του ασφαλιστικού επιστοµίου της δεξαµενής φορτίου.

Π. 3.2.2 Υγραεριοφόρα πλήρους ψύξεως. Τα υγραεριοφόρα πλήρους ψύξεως διαθέτουν συνήθως δεξαµενές φορτίου, σχεδιασµένες για

µέγιστη πίεση λειτουργίας 0,25 kg/cm2. To φορτίο µεταφέρεται υπό πλήρη ψύξη στο σηµείο βρασµού του, που αντιστοιχεί στην ατµοσφαιρική πίεση. Ο πιο συνηθισµένος τύπος υγραεριοφόρου πλήρους ψύξεως είναι εκείνος του LPG/αµµωνίας, ο οποίος έχει θερµοκρασία σχεδιάσεως -51° C. Τα υγραεριοφόρα LNG σχεδιάζονται για τη µεταφορά φυσικού αερίου στους -163° C (δηλαδή το

φορτίο βρίσκεται σε ατµοσφαιρική πίεση). Στην περίπτωση αυτή οι εκλυόµενοι ατµοί κανονικά καίγονται στην κύρια µηχανή ή εξαερίζονται και σπάνια εγκαθίσταται µονάδα συµπυκνώσεως λόγω της απαιτούµενης µεγάλης ισχύος. Οι ποσότητες των εκλυόµενων ατµών µειώνονται κατάλληλα µε πρόσθετη µόνωση.

178

Μερικά πλοία LNG εφοδιάζονται µε µονάδες συµπυκνώσεως, που τα καθιστούν ικανά να µεταφέρουν αιθυλένιο ή και φορτία LPG.

Π. 3.3 Συστήµατα συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως). Π. 3.3.1 Απαιτήσεις της µονάδας

συµπυκνώσεως. Ο αριθµός και η δυναµικότητα των µονάδων συµπυκνώσεως που τοποθετούνται εξαρτάται από την

υπηρεσία, για την οποία προορίζεται το πλοίο και από τον αριθµό των ξεχωριστών φορτίων, που αυτό σχεδιάζεται να µεταφέρει. Η εξέταση αυτή οδηγεί σε ευρεία ποικιλία συστηµάτων συµπυκνώσεως. Σε οποιοδήποτε διαχωρισµό η δυναµικότητα της µονάδας σχεδιάζεται, για να διατηρεί τη

θερµοκρασία του φορτίου, έτσι που η πίεση να µην υπερβαίνει εκείνη στην οποία ρυθµίζεται το ανακουφιστικό επιστόµιο κάτω από τις πιο ακραίες συνθήκες υπηρεσίας, οι οποίες συνήθως λαµβάνονται ως οι θερµοκρασίες 45° C και 32° C για τον αέρα και τη θάλασσα αντίστοιχα. Πρέπει να διατίθεται εφεδρική δυναµικότητα τουλάχιστον ίση προς τη µέγιστη της απαιτούµενης

απλής µονάδας. Στις περισσότερες περιπτώσεις η δυναµικότητα που βρίσκεται σε ετοιµότητα (stand by) είναι µία

πλήρης µονάδα, που περιλαµβάνει τους συµπιεστές µε τους κινητήρες τους, τους εναλλάκτες θερµότητας, τα συστήµατα ελέγχου και σωληνώσεις, αν και αυτό είναι πέρα από τις ελάχιστες απαιτήσεις των Κωδίκων του ΙΜΟ. Αν διατίθεται επιπρόσθετη δυναµικότητα υπό τη µορφή της ανεξάρτητης µονάδας, αυτή µπορεί να χρησιµοποιείται για την αύξηση της ταχύτητας (του ρυθµού) ψύξεως ή τη συµπύκνωση των ατµών κατά τη φόρτωση. Όταν µεταφέρονται ταυτόχρονα υπό ψύξη δύο ή περισσότερα φορτία, τα οποία δυνατόν να

αντιδρούν χηµικά µεταξύ τους και κατά επικίνδυνο τρόπο, τα συστήµατα ψύξεως πρέπει να αποµονώνονται πλήρως το ένα από το άλλο µε κινητά τµήµατα σωλήνων ή άλλα µέσα, έτσι ώστε να µην είναι δυνατή η ανάµιξη τους. Στις περιπτώσεις αυτές για κάθε φορτίο πρέπει να διατίθεται µια πλήρης µονάδα συµπυκνώσεως σε ετοιµότητα.

Π. 3.3.2 Αποστολή της µονάδας συµπυκνώσεως. Η µονάδα συµπυκνώσεως εγκαθίσταται για την εκτέλεση των παρακάτω βασικών εργασιών: α) Για την ψύξη των δεξαµενών φορτίου και των συνδεµένων σωληνώσεων πριν από τη φόρτωση, β) Για τη συµπύκνωση των ατµών του φορτίου που παράγονται κατά τη φόρτωση και την αποστολή του συµπυκνώµατος στις δεξαµενές φορτίου, γ) Για τη διατήρηση κατά τη µεταφορά του

φορτίου σε θερµοκρασία και πίεση µέσα στα όρια σχεδιάσεως του συστήµατος φορτίου.

Π. 3.3.3 Βοηθητικές εργασίες της µονάδας συµπυκνώσεως. Τµήµατα της µονάδας συµπυκνώσεως µπορούν συχνά να χρησιµοποιούνται για τις παρακάτω

βοηθητικές εργασίες: α) Σε πλοία ηµιψύξεως οι συµπιεστές φορτίου µπορούν να χρησιµοποιούνται για την ανύψωση της

πιέσεως της δεξαµενής, προς πλήρωση των αντλιών εκφορτώσεως, που είναι εγκαταστηµένες στο κατάστρωµα, πριν από την εκφόρτωση. Οι ατµοί του φορτίου αναρροφούνται µε τη βοήθεια του συµπιεστή, συµπιέζονται και το θερµό αέριο που καταθλίβεται διαβιβάζεται στη δεξαµενή φορτίου.

Όταν η πίεση της δεξαµενή φορτίου είναι επαρκής (περίπου 2 kg/cm2), το επιστόµιο υγρού ανοίγει και η πίεση ατµού της δεξαµενής ωθεί το υγρό προς την αναρρόφηση της αντλίας.

β) Οµοίως ο συµπιεστής φορτίου µπορεί να χρησιµοποιείται για την εξάτµιση των υπολειµµάτων φορτίου, που παραµένουν στα φρεάτια των αντλιών στο τέλος της εκφορτώσεως. Όπως προηγουµένως, οι συµπιεστές φορτίου αναρροφούν τους ατµούς από τις δεξαµενές φορτίου, τους συµπιέζουν και ο θερµός ατµός που καταθλίβεται επιστρέφει στο φρεάτιο της δεξαµενής φορτίου διαµέσου σωληνώσεως µε ανοικτό άκρο, το οποίο είναι βυθισµένο στο αποµένον υγρό ή σε ένα διάτρητο στοιχείο (σερπαντίνα) θερµάνσεως, που διατίθεται µερικές φορές. Εναλλακτικά ο θερµός ατµός µπορεί να κυκλοφορεί διαµέσου κλειστών σερπαντίνων θερµάνσεως. Με τον τρόπο αυτό το αποµένον υγρό µπορεί να εξατµισθεί. Απαιτείται προσοχή στη διασφάλιση ότι τα όρια της πιέσεως ρυθµίσεως του ασφαλιστικού επιστοµίου της δεξαµενής φορτίου δεν ξεπερνιούνται κατά τη διάρκεια της εργασίας αυτής.

Π. 3.3.4 Βοηθητικές εργασίες του συστήµατος R22. Σε πλοία που διαθέτουν συστήµατα R22 σαν δευτερεύον ψυκτικό, τα τµήµατα των συστηµάτων

179

αυτών συχνά χρησιµοποιούνται για τις παρακάτω βοηθητικές εργασίες: α) Ο θερµός ατµός R22, που παράγεται σε ένα εξατµιστή θερµαινόµενο µε υδρατµό, συµπιέζεται

στον συµπιεστή του R22 και ο υπέρθερµος ατµός του R22 διέρχεται από ένα εξατµιστή φορτίου, όπου η θερµότητα του χρησιµοποιείται για την παραγωγή ατµού φορτίου από ψυχρό υγρό

φορτίο. Αυτός ο ατµός του φορτίου µπορεί να χρησιµοποιηθεί είτε για την έκπλυση των δεξαµενών φορτίου κατά την προετοιµασία για φόρτωση ή για την αποφυγή δηµιουργίας κενού κατά την εκφόρτωση των δεξαµενών φορτίου. Υπάρχει επίσης και αριθµός άλλων τύπων συστηµάτων εξατµίσεως φορτίου, τα οποία δεν χρησιµοποιούν R22.

β) Υπέρθερµος ατµός R22 από συµπιεστή R22 µπορεί να διέλθει µέσω σερπαντίνας θερµάνσεως στα φρεάτια των δεξαµενών φορτίου για την εξάτµιση του αποµείναντος φορτίου κατά το πέρας της εκφορτώσεως. Πρόνοια πρέπει να λαµβάνεται για την αποφυγή συµπυκνώσεως ατµών R22 στις σερπαντίνες θερµάνσεως, λόγω του ότι είναι πολύ δύσκολο να καθαρισθούν αυτές από το συµπύκνωµα του R22.

γ) Κρύος ατµός R22 από το σύστηµα R22 µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε ψύκτες για την ξήρανση του αέρα εξαερισµού ή του αδρανούς αερίου. Στους ψύκτες αυτούς ο υδρατµός που περιέχεται στον κορεσµένο αέρα ή το αδρανές αέριο συµπυκνώνεται στους αυλούς, διαµέσου των οποίων ρέει ο ψυχρός ατµός R22. Προσοχή θα δίνεται στο ότι η θερµοκρασία των ατµών του R22 δεν πρέπει να είναι µικρότερη των 0° C, διαφορετικά θα σχηµατισθεί πάγος στο εσωτερικό του ψύκτη, που θα τον καταστήσει ανενεργό. Οι ψύκτες αυτοί κανονικά εξασφαλίζουν ένα σηµείο δρόσου περίπου 5° C.

Π. 3.4 Βασική θερµοδυναµική θεωρία.

Π. 3.4.1 Γενικά. Οι αξιωµατικοί που χειρίζονται το φορτίο πρέπει να είναι εξοικειωµένοι µε τις βασικές αρχές της

θερµοδυναµικής της µεταφοράς θερµότητας σε τόση έκταση, όση αυτοί έχουν σχέση µε τη λειτουργία της µονάδας συµπυκνώσεως. Οι αξιωµατικοί οι υπεύθυνοι για το φορτίο συνιστάται να ανατρέχουν σε κατάλληλα κείµενα και εγχειρίδια για κάθε θέµα, προκειµένου να έχουν πληρέστερη ενηµέρωση για τη θεωρία.

Π. 3.4.2 Αρχές και ορισµοί. Η θερµοδυναµική αναφέρεται στη συµπεριφορά των υλικών, όταν αυτά υπερθερµαίνονται ή

ψύχονται. Γενικά, όταν ένα στερεό σώµα θερµαίνεται, τήκεται και καθίσταται υγρό. Αν το υλικό αυτό θερµανθεί πάρα πέρα, το υγρό βράζει και γίνεται αέριο. Η σειρά αυτή είναι αντιστρεπτή και, αν αφαιρείται θερµότητα από το αέριο, αυτό ξαναγίνεται υγρό (ή είναι υγροποιηµένο). Οι θερµοκρασίες που αντιστοιχούν στη διαδικασία της τήξεως και του βρασµού εξαρτώνται από το συγκεκριµένο υλικό, δηλαδή ο χάλυβας τήκεται σε µεγαλύτερη θερµοκρασία από τον πάγο, το προπάνιο ζέει σε µεγαλύτερη θερµοκρασία από το νερό. Η συµπεριφορά του νερού, όταν αυτό θερµαίνεται και ψύχεται, είναι γνωστή. Αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την περιγραφή της συµπεριφοράς ενός φορτίου υγροποιηµένου αερίου και για την εισαγωγή των βασικών θερµοδυναµικών ορισµών (βλ. σχήµα Π.3.4α). Στο µέρος αυτό χρησιµοποιούνται οι ∆ιεθνείς Πρότυπες Μονάδες (SI units). Στην πράξη όµως είναι δυνατόν να χρησιµοποιούνται άλλες µονάδες (οι θερµοδυναµικές µονάδες παρατίθενται στην § Π.3.4.3).

Θερµότητα είναι µια µορφή ενέργειας. Όταν προστίθεται σε µια ουσία, αυξάνει την ταχύτητα κινήσεως των µορίων της. Η θερµοκρασία µιας ουσίας είναι το µέτρο της ποσότητας της θερµότητας στην ουσία ή του ρυθµού δονήσεως των µορίων της. Επίσης αυτή αποτελεί µέτρο της ικανότητας ενός σώµατος να µεταβιβάζει θερµότητα σε ένα άλλο σώµα, το οποίο βρίσκεται σε χαµηλότερη θερµοκρασία. Σε θερµοκρασία κάτω από τους 0°C το νερό είναι στερεό (πάγος). Όσο προστίθεται θερµότητα στον

πάγο, η θερµοκρασία του αυξάνει µέχρι να φθάσει τους 0°C. Η συνολική ποσότητα θερµότητας που απαιτείται για την ανύψωση της θερµοκρασίας 1 kg πάγου κατά 1°C ονοµάζεται ειδική θερµότητα. Όταν ο πάγος φθάσει τους 0°C η θερµοκρασία του δεν θα αυξάνει αµέσως όπως προηγουµένως. Η

θερµότητα χρησιµοποιείται, για να προκαλέσει εσωτερική αναδιάταξη του πάγου. Όταν ορισµένη ποσότητα θερµότητας θα έχει απορροφηθεί, ο πάγος τήκεται και γίνεται νερό. Αυτή η ποσότητα της θερµότητας ονοµάζεται λανθάνουσα θερµότητα τήξεως του πάγου. Η θερµοκρασία των 0°C ορίζεται σαν το σηµείο πήξεως του νερού. Αν το νερό θερµαίνεται σε ανοικτό δοχείο, η θερµοκρασία του αυξάνει στους 100°C. Η θερµότητα

που απορροφείται στη διαδικασία είναι πάλι η αισθητή θερµότητα και οµοίως η ειδική θερµότητα του

θερµότητα (kcal/kg)

Σχ. Π.3.4α. Συµπεριφορά του νερού όταν θερµαίνεται.

νερού είναι η ποσότητα της θερµότητας, που απαιτείται για την αύξηση της θερµοκρασίας 1kg κατά 1°C. Τα µόρια στην επιφάνεια του νερού εξατµίζονται προς την ατµόσφαιρα και η δύναµη αυτής της διαδικασίας εξασκεί µια πίεση που καλείται τάση ατµών. Τα µόρια στην επιφάνεια του υγρού βρίσκονται σε ισορροπία µεταξύ των φάσεων του υγρού και του ατµού (δηλαδή και οι δυο φάσεις βρίσκονται στην ίδια θερµοκρασία και πίεση). Ο ατµός στην επιφάνεια του υγρού καλείται κορεσµένος. Σε οποιαδήποτε θερµοκρασία της επιφάνειας του υγρού ο ατµός ασκεί µια πίεση, που είναι γνωστή

σαν πίεση κορεσµού. Περισσότερα µόρια εξατµίζονται, όσο η θερµοκρασία αυξάνει και αυτό αυξάνει την τάση του ατµού. Ένα διάγραµµα της θερµοκρασίας προς την πίεση του κορεσµένου ατµού ονοµάζεται διάγραµµα πιέσεως ατµού. Όταν η θερµοκρασία του νερού φθάσει τους 100°C, η θερµοκρασία του πάλι παραµένει σταθερή,

µέχρις ότου απορροφηθεί επαρκής ποσότητα θερµότητας, για να το µεταβάλει σε ατµό. Η ποσότητα της θερµότητας που απορροφιέται είναι η λανθάνουσα θερµότητα εξατµίσεως. Στους 100°C η πίεση κορεσµού του νερού ισούται µε την ατµοσφαιρική πίεση και τότε αυτό ζέει. Η

θερµοκρασία αυτή ορίζεται σαν το σηµείο βρασµού του νερού. Όµως, αν το νερό δεν βρίσκεται σε ανοικτό δοχείο, για να υφίσταται την ατµοσφαιρική πίεση, αλλά σε µεγαλύτερο κενό ή κάτω από µεγαλύτερη πίεση, η πίεση του κορεσµένου ατµού θα είναι ίση µε την πίεση στην επιφάνεια του υγρού σε µια διαφορετική θερµοκρασία, η οποία θα είναι το νέο σηµείο βρασµού του νερού στην πίεση αυτή. Ο όρος σηµείο βρασµού είναι µάλλον αδόκιµος και θα ήταν προτιµότερη η χρησιµοποίηση του όρου θερµοκρασία κορεσµού για τη θερµοκρασία, στην οποία η πίεση του κορεσµένου ατµού εξισώνεται µε την πίεση στην επιφάνεια του υγρού. Η λανθάνουσα θερµότητα εξατµίσεως µιΑς ουσίας ποικίλλει ανάλογα µε την πίεση κορεσµού της. Αν ο κορεσµένος ατµός που παράγεται θερµαίνεται παραπέρα, τότε ονοµάζεται υπέρθερµος. Ο

ατµός αυτός δεν βρίσκεται σε ισορροπία µε το ζέον νερό αλλά σε υψηλότερη θερµοκρασία και πίεση. Η ειδική θερµότητα του υπέρθερµου ατµού εξαρτάται από το αν αυτός θερµαίνεται υπό σταθερό όγκο ή πίεση. Γενικά, αν η πίεση του υπέρθερµου ατµού αυξάνεται και η θερµοκρασία του διατηρείται σταθερή, ο ατµός θα φθάσει τελικά σε συνθήκες κορεσµού και θα υγροποιηθεί. Οπωσδήποτε, αν ο ατµός βρίσκεται πάνω από µια ορισµένη θερµοκρασία, δεν θα υγροποιηθεί οποιαδήποτε πίεση και αν εξασκηθεί σ' αυτόν. Η θερµοκρασία αυτή ονοµάζεται κρίσιµη θερµοκρασία. Η πίεση που απαιτείται για την υγροποίηση ενός αερίου, το οποίο βρίσκεται στην κρίσιµη

θερµοκρασία του, ονοµάζεται κρίσιµη πίεση. Η ολική θερµότητα που περιέχει µια ουσία εξαρτάται από τη θερµοκρασία της (ή εσωτερική

ενέργεια), τον όγκο της και την πίεση της. Αυτή η ποσότητα είναι γνωστή σαν ενθαλπία της ουσίας.

180

181

Όταν προστίθεται ή αφαιρείται θερµότητα από µια ουσία κατά τη διάρκεια µιας αντιστρεπτής µεταβολής, η θερµότητα αυτή διαιρούµενη δια της θερµοκρασίας της ουσίας ονοµάζεται εντροπία. Αν η θερµοκρασία µεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της µεταβολής (π.χ. προσθήκη ή αφαίρεση αισθητής θερµότητας) εκτιµά κανείς την εντροπία διαιρώντας τη µεταβολή σε µικρά τµήµατα, τέτοια ώστε η θερµοκρασία να θεωρείται σταθερή, και προσθέτοντας τα (δηλαδή τα επί µέρους πηλίκα). Αλλαγές στην εντροπία σηµειώνονται µόνο κατά τη συµπύκνωση. Οι γενικές συνέπειες των φαινοµένων είναι ότι: α) Όταν ένα στερεό θερµαίνεται, η ενθαλπία του (Η) και η θερµοκρασία του (Τ) αυξάνουν µέχρι την τήξη του. Η αρχική ανύψωση της θερµοκρασίας περιλαµβάνει την απορρόφηση της αισθητής θερµότητας και η τήξη απορροφεί τη λανθάνουσα θερµότητα τήξεως. Η ειδική θερµότητα είναι η ποσότητα της θερµότητας, που απαιτείται για την ανύψωση της θερµοκρασίας 1kg πάγου κατά 1°C.

β) Όταν το υγρό θερµαίνεται, απορροφεί αισθητή θερµότητα. Η πίεση (Ρ) του κορεσµένου ατµού αυξάνει, µέχρις ότου στη θερµοκρασία κορεσµού φθάσει την πίεση στην επιφάνεια του υγρού. Το υγρό τότε απορροφεί τη λανθάνουσα θερµότητα εξατµίσεως και ζέει.

γ) Ο κορεσµένος ατµός απορροφεί περισσότερη θερµότητα και καθίσταται υπέρθερµος. Η ειδική θερµότητα του ατµού εξαρτάται από το αν αυτός θερµαίνεται υπό σταθερό όγκο ή σταθερή πίεση, καθόσον είναι υπέρθερµος.

Η συµπεριφορά του νερού µοιάζει πολύ µε εκείνη των φορτίων υγροποιηµένων αερίων, τα οποία µεταφέρονται στη θερµοκρασία κορεσµού τους (δηλαδή ζέοντα υγρά), που αντιστοιχεί στην πίεση της δεξαµενής φορτίου. Το φορτίο απορροφεί θερµότητα και αρχίζει να εξατµίζεται. Η παραπέρα απορρόφηση θερµότητας υπερθερµαίνει τους εκλυόµενους ατµούς. Για τη συµπύκνωση των πιο πάνω ατµών είναι αναγκαία η αφαίρεση της θερµότητας

υπερθερµάνσεως και της λανθάνουσας θερµότητας εξατµίσεως και συνεπώς η µονάδα συµπυκνώσεως σχεδιάζεται για την εκτέλεση της εργασίας αυτής.

Π.3.4.3 Θερµοδυναµικές µονάδες. Σηµαντική είναι η εξέταση των µονάδων, που χρησιµοποιούνται στη θερµοδυναµική πριν από την

ανάπτυξη των νόµων και των τύπων της. Κάθε κλίµακα µονάδων (όπως η θερµοκρασία ή η πίεση) έχει ένα σηµείο εκκινήσεως (ή µηδενικό

σηµείο). Αυτό µπορεί να επιλεγεί αυθαίρετα ή να ορισθεί σύµφωνα µε το απόλυτο όριο, κάτω από το οποίο είναι αδύνατη η προσέγγιση. Σε πολλές περιπτώσεις η διαφορά µεταξύ των αρχικών και των τελικών συνθηκών, για παράδειγµα,

της θερµοκρασίας και της πιέσεως, είναι σηµαντική και δίνεται στις ίδιες µονάδες. Η διαφορά αυτή είναι ίδια, ανεξάρτητα από το µηδενικό σηµείο που χρησιµοποιείται. Σε πολλά

παραδείγµατα οι µονάδες που χρησιµοποιούνται στους τύπους της θερµοδυναµικής είναι απόλυτες µονάδες, που βασίζονται σε µία κλίµακα µε µηδενικό σηµείο σταθερό, σύµφωνα µε το απόλυτο φυσικό χαµηλότερο όριο της κλίµακας. Οπωσδήποτε πολλά διαγράµµατα ενθαλπίας κλπ. χρησιµοποιούν αυθαίρετα εκλεγµένα µηδενικά σηµεία και αυτό πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά κατά τη χρησιµο-ποίηση των διαγραµµάτων για υπολογισµούς. Οι τρεις σπουδαιότερες κλίµακες των µονάδων που πρέπει να εξετασθούν είναι της θερµοκρασίας,

πιέσεως και ενθαλπίας. Όπως θα καταφανεί, υπάρχει αριθµός κλιµάκων, που µπορούν να χρησιµο-ποιηθούν σε κάθε περίπτωση, αν και είναι βασική η χρησιµοποίηση σταθερών µονάδων για ολόκληρους τους υπολογισµούς.

α) Θερµοκρασία. Οι δυο πιο σπουδαίες κλίµακες θερµοκρασίας είναι η εκατοντάβαθµη κλίµακα και η κλίµακα

Fahrenheit. Στην εκατοντάβαθµη κλίµακα το σηµείο πήξεως του νερού αντιστοιχεί στους 0°C και το σηµείο βρασµού στους 100°C, υπάρχουν δηλαδή 100 βαθµοί µεταξύ αυτών των δυο ορίων θερµοκρασίας. Στην κλίµακα Fahrenheit το σηµείο πήξεως του νερού είναι 32° F και το σηµείο βρασµού του 212° F, υπάρχουν δηλαδή 180 βαθµοί F µεταξύ αυτών των δυο θερµοκρασιακών ορίων (0° C = 32° F, και 100° C = 212° F). Για τη µετατροπή µεταξύ βαθµών F και βαθµών C χρησιµοποιούνται οι παρακάτω εξισώσεις:

Οι κανόνες αυτοί εφαρµόζονται, αν οι θερµοκρασίες είναι πάνω ή κάτω από το σηµείο πήξεως, αλλά το αρνητικό σηµείο πρέπει να χρησιµοποιείται αν αυτές είναι κάτω από τους 0°.

182

Υπάρχει µία θερµοκρασία, στην οποία η εσωτερική ενέργεια όλων των ουσιών είναι µηδενική και αυτή είναι η ελάχιστη απόλυτη θερµοκρασία, που µπορεί να επιτευχθεί. Θερµοκρασίες που βασίζονται σε κλίµακες, οι οποίες χρησιµοποιούν αυτή σαν µηδενικό σηµείο ονοµάζονται απόλυτες θερµοκρα-σίες. Απόλυτο µηδέν στην εκατοντάβαθµη κλίµακα είναι -273,1° C, ενώ στην κλίµακα Fahrenheit το

απόλυτο µηδέν είναι-459,6° F. Η κλίµακα που βασίζεται στο απόλυτο µηδέν και χρησιµοποιεί µονάδες Κελσίου ονοµάζεται κλίµακα Kelvin (0°K) και η απόλυτη κλίµακα που χρησιµοποιεί µονάδες Farhenheit ονοµάζεται κλίµακα Rankine (°Ft).

0°Κ = 0°R = -273,1 °C = -459,6°F

Πα τη µετατροπή από °C σε °Κ προστίθεται το 273,1 (π.χ. 5°C = 278,1 °Κ). Για τη µετατροπή από °F σε °R προστίθεται το 459,6 (π.χ. 5°F = 464,6°R). Οι απόλυτες θερµοκρασίες χρησιµοποιούνται σε πολλούς θερµοδυναµικούς πίνακες, διαγράµµατα

και υπολογισµούς. Στο διεθνές σύστηµα µονάδων η µέτρηση της θερµοκρασίας γίνεται σε °C ή °Κ. Η µετατροπή των βαθµών °C σε °F ή αντίστροφα φαίνεται στο σχετικό πίνακα προηγούµενης

σελίδας. β) Πίεση. Η πίεση ορίζεται σαν η δύναµη ανά µονάδα επιφάνειας. Υπάρχουν πολλές µονάδες σε κοινή χρήση.

Στο προτιµούµενο διεθνές σύστηµα µονάδων είναι το Newton (Nt) ανά τετραγωνικό µέτρο (m2), αν και το σύστηµα αυτό σπάνια χρησιµοποιείται στα πλοία. Οι µηχανισµοί µετρήσεως της πιέσεως συνήθως δίνουν πιέσεις πάνω ή κάτω από την ατµοσφαιρική

πίεση (δηλαδή η ατµοσφαιρική πίεση επιλέγεται σαν µηδέν γι' αυτό το σύστηµα µονάδων). Η πίεση αυτή ονοµάζεται µανοµετρική πίεση. Η απόλυτη πίεση είναι το άθροισµα της µανοµετρικής και της ατµοσφαιρικής πιέσεως και το µηδέν είναι ισοδύναµο προς την πίεση οποιασδήποτε ουσίας στη θερµοκρασία του απόλυτου µηδενός. Οι πιο πολλοί θερµοδυναµικοί πίνακες, χάρτες και υπολογισµοί χρησιµοποιούν απόλυτες πιέσεις. Ένας πίνακας µετατροπών για διάφορες µονάδες πιέσεως δίνεται στη σελίδα 176.

γ) θερµότητα. Υπάρχουν δυο κοινώς χρησιµοποιούµενες µονάδες θερµότητας. Είναι η χιλιοθερµίδα (kcal) και η

βρετανική θερµική µονάδα (BTU). Η χιλιοθερµίδα είναι το ποσό της θερµότητας, που απαιτείται για την ανύψωση της θερµοκρασίας 1kg νερού κατά 1°C. Η βρετανική θερµική µονάδα είναι το ποσό της θερµότητας, που απαιτείται για την ανύψωση της θερµοκρασίας 1lb νερού κατά 1°F και συνεπώς:

1 Kcal=3,968 BTU

Η κλίµακα µετρήσεως της θερµότητας (δηλαδή η ενθαλπία) µπορεί να θεωρηθεί σαν µια απόλυτη κλίµακα, επειδή µε τον ορισµό της εσωτερικής ενέργειας της ουσίας είναι µηδέν στη θερµοκρασία του απόλυτου µηδενός.

Π.3.4.4 Θερµοδυναµικοί νόµοι και µεταβολές. Η θερµοδυναµική είναι µια ακριβής επιστήµη µε δικούς της νόµους και τύπους. Για πρακτικούς

σκοπούς δεν είναι αναγκαίο να εισέλθουµε σε λεπτοµερή µαθηµατική ανάλυση, αλλά είναι αναγκαίο να γίνουν αντιληπτές οι γενικές αρχές αυτών των κανόνων καθώς και η σηµασία τους.

α) Πρώτος νόµος της θερµοδυναµικής. Ο νόµος αυτός δηλώνει ότι η θερµότητα που χάνεται από µια πηγή είναι ίση προς την ολική

θερµότητα που κερδίζεται και το έργο που παράγεται στο σώµα, που παραλαµβάνει αυτή τη θερµότητα. Ο νόµος αυτός εισάγει την ισοδυναµία της θερµότητας και του έργου σαν µορφών ενέργειας. Η

θερµότητα ορίστηκε στην § Π.3.4.2. Λέγεται ότι παράχθηκε έργο, αν µια δύναµη µετακινεί το σηµείο εφαρµογής της κατά τη διεύθυνση της σε µια ορισµένη απόσταση και στο ∆ιεθνές Σύστηµα µονάδα έργου είναι το joule. Η σπουδαιότητα του πρώτου νόµου στα συστήµατα συµπυκνώσεως είναι ότι το άθροισµα της

θερµότητας και του έργου, που δίνεται στον εκλυόµενο ατµό, πρέπει να είναι ίσο µε τη θερµότητα, που απορρίπτεται στη θάλασσα για τη διατήρηση των θερµοκρασιών και πιέσεων του φορτίου. Το έργο που παράγεται από το συµπιεστή κατά τη συµπίεση του αερίου µπορεί να λαµβάνεται σαν επιπλέον ενός ισοδύναµου ποσού θερµότητας.

183

β) ∆εύτερος Νόµος της θερµοδυναµικής. Ο νόµος αυτός δηλώνει ότι η θερµότητα ρέει πάντοτε από ένα θερµό σώµα σε ένα ψυχρότερο και

είναι βασική η σηµασία του στη µεταφορά υγροποιηµένων αερίων. Αν η θερµοκρασία της θάλασσας ή του αέρα είναι µεγαλύτερη από εκείνη του φορτίου, η θερµότητα

θα ρέει προς το φορτίο µέχρι την εξίσωση των θερµοκρασιών. Ένας λόγος για την τοποθέτηση της µονώσεως των δεξαµενών φορτίου είναι η µείωση του ποσού της θερµότητας, που ρέει προς το φορτίο. Αποστολή της µονάδας συµπυκνώσεως είναι η απόρριψη αυτής της θερµότητας προς τη θάλασσα. Αν η θερµότητα ρέει προς τη θάλασσα, ο εκλυόµενος ατµός φορτίου ή ένα ενδιάµεσο µέσο µεταφοράς θερµότητας, όπως το R22, πρέπει να βρίσκεται σε θερµοκρασία πάνω από εκείνη του θαλασσινού νερού παντού στο σύστηµα συµπυκνώσεως.

γ) Οι Νόµοι των αερίων. Υπάρχουν πολλοί νόµοι που περιγράφουν τη συµπεριφορά των αερίων, αλλά οι σπουδαιότεροι από

αυτούς αναπτύσσονται στην παράγραφο αυτή. Ένα αέριο που υπακούει επακριβώς στους νόµους αυτούς ονοµάζεται τέλειο αέριο. Τα τυπικά αέρια φορτία υπακούουν στους νόµους αυτούς σχεδόν προσεγγιστικά.

1) Νόµος του Boyle. ∆ηλώνει ότι υπό σταθερή θερµοκρασία ο όγκος µιας δεδοµένης µάζας αερίου µεταβάλλεται αντιστρόφως ανάλογα προς την απόλυτη πίεση του. Αν σε µία µεταβολή ένα τέλειο αέριο υπό σταθερή θερµοκρασία µεταβαίνει από αρχική πίεση και όγκο Ρ1 και V1 σε τελική πίεση και όγκο Ρ2 και V2, τότε ο νόµος του Boyle εκφράζεται µε τη σχέση:

Ρ1 · V1 = Ρ2 . V2

2) Νόµος του Charles. ∆ηλώνει ότι ο όγκος µιας δεδοµένης µάζας αερίου υπό σταθερή πίεση µεταβάλλεται ανάλογα προς την απόλυτη θερµοκρασία του. Αν ο αρχικός και τελικός όγκος του αερίου είναι V1 και V2 και η αρχική και τελική θερµοκρασία είναι Τ1 και Τ2, τότε ο νόµος του Charles εκφράζεται µε τη σχέση:

V1 = V2 Τ1 Τ2

3) Καταστατική εξίσωση των αερίων. Αυτή προέρχεται από το συνδυασµό των προηγούµενων νόµων και εκφράζεται ως εξής:

Ρ1 · V1 = Ρ2 . V2 ή ΡV = mRT Τ1

όπου m είναι η µάζα του αερίου και R η 'σταθερά των αερίων, που λαµβάνεται από πίνακες.

4) Νόµος του Dalton. ∆ηλώνει ότι η συνολική πίεση ενός µίγµατος αερίων σε ένα χώρο είναι το άθροισµα των µερικών πιέσεων των επιµέρους αερίων, αν θεωρηθεί ότι καθένα από αυτά θα καταλάµβανε µόνο του το χώρο, στη θερµοκρασία που βρίσκεται το µίγµα. Κάθε συστατικό του µίγµατος συµπεριφέρεται γενικά σαν να καταλάµβανε µόνο του το χώρο. Για παράδειγµα, η προσθήκη µικρής ποσότητας αιθανίου θα αυξήσει σηµαντικά τον κορεσµένο ατµό του προπανίου (βλ. § Π.3.4.6).

5) Νόµος του Joule. ∆ηλώνει ότι η εσωτερική ενέργεια ενός τέλειου αερίου εξαρτάται µόνο από τη θερµοκρασία του και είναι ανεξάρτητη από τις µεταβολές της πιέσεως και του όγκου. Έτσι, αν η πίεση και ο όγκος ενός αερίου µεταβάλλονται σε µία µετατροπή, η ενέργεια του αερίου παραµένει σταθερή, εκτός αν µεταβληθεί η θερµοκρασία του.

6) Επίδραση Joule-Thompson. Περιγράφει την απόκλιση από το νόµο του Joule για τα µη τέλεια αέρια. Στη θεωρία, αν ένα αέριο αφεθεί να εκτονωθεί ελεύθερα χωρίς την παραγωγή έργου, δεν θα µεταβληθεί η θερµοκρασία του. Οπωσδήποτε στην. πράξη η θερµοκρασία του αερίου πέφτει κατά ένα ποσό αντιστρόφως ανάλογο της αρχικής απόλυτης θερµοκρασίας. Η επίδραση αυτή χρησιµοποιείται στη µονάδα συµπυκνώσεως, για την επίτευξη χαµηλών θερµοκρασιών µετά την εκτονωτική βαλβίδα.

δ) θερµοδυναµικές µεταβολές. Υπάρχει ένας αριθµός σχετικών θερµοδυναµικών µεταβολών, που είναι:

184

1) Ισεντροπική µεταβολή. Είναι η µεταβολή, κατά την οποία δεν λαµβάνει χώρα µεταβολή της εντροπίας.

2) Αδιαβατική µεταβολή. Είναι η µεταβολή, κατά την οποία θερµότητα ούτε προστίθεται ούτε αφαιρείται από το σύστηµα. Αυτή είναι επίσης ισεντροπική. Αν ένα αέριο εκτονώνεται ή συµπιέζεται έτσι, ώστε να µην υπάρχει χρόνος για εναλλαγή θερµότητας µε το περιβάλλον, η µεταβολή είναι πρακτικά αδιαβατική. Αυτό συµβαίνει στην περίπτωση, που ο ατµός του φορτίου διέρχεται µέσω συµπιεστή, εκτός αν η µηχανή έχει χιτώνιο ψύξεως.

3) Ισόθερµη µεταβολή. Είναι η µεταβολή, που λαµβάνει χώρα υπό σταθερή θερµοκρασία. Αν ένα αέριο εκτονώνεται ισοθερµοκρασιακά, το έργο που παράγει πρέπει να γίνεται σε βάρος της θερµότητας εξωτερικής πηγής, και αν το αέριο συµπιέζεται ισοθερµοκρασιακά, αυτό πρέπει να αποβάλει τη θερµότητα που παράχθηκε από το έργο, το οποίο καταναλώθηκε για τη συµπίεση του.

Π.3.4.5 ∆ιάγραµµα Mollier (πιέσεως-ενθαλπίας). Συνήθως οι ενθαλπίες κατατάσσονται σε πίνακες για συνθήκες κορεσµού, όµως για άλλες συνθήκες

οι πίνακες θα είναι µεγάλοι και όχι πρακτικοί. Για το σκοπό αυτό χρησιµοποιούνται διαγράµµατα, στα οποία η ενθαλπία αντιστοιχεί στον άξονα χ και οι απόλυτες πιέσεις στον άξονα y. Τα διαγράµµατα αυτά ονοµάζονται διαγράµµατα Mollier ή διαγράµµατα πιέσεως-ενθαλπίας. Η απόλυτη πίεση συνήθως παρίσταται σε λογαριθµική κλίµακα. Το σχήµα Α.3.46 δείχνει ένα τµήµα ενός διαγράµµατος Mollier για το προπάνιο. Η καµπύλη που ξεκινά από κάτω αριστερά προς τα πάνω και δεξιά ονοµάζεται γραµµή κορεσµένου υγρού. Αυτή η γραµµή στρέφεται προς τα κάτω και το τµήµα αυτό της γραµµής ονοµάζεται καµπύλη κορεσµένου ατµού. Η επιφάνεια που περικλείεται από την καµπύλη του κορεσµένου υγρού και την καµπύλη του κορεσµένου

Σχ. Π.3.46.Σχηµατικό διάγραµµα Mollier.

185

ατµού δείχνει τα µίγµατα του υγρού και του αερίου. Η επιφάνεια αριστερά της καµπύλης του κορεσµένου υγρού δείχνει το υπόψυκτο υγρό και η επιφάνεια στα δεξιά της καµπύλης του κορεσµένου ατµού δείχνει τον υπέρθερµο ατµό, στον οποίο εφαρµόζεται η καταστατική εξίσωση των αερίων PV=mRT, Η οριζόντια απόσταση µεταξύ της γραµµής του κορεσµένου υγρού και της γραµµής του κορεσµένου ατµού υποδηλώνει τη λανθάνουσα θερµότητα, δηλαδή τη διαφορά της ενθαλπίας µεταξύ του κορεσµένου υγρού και του κορεσµένου ατµού. Όπως µπορεί να φανεί, η λανθάνουσα θερµότητα µειώνεται όσο αυξάνει η πίεση, µέχρι που να µηδενισθεί στο κρίσιµο σηµείο. Οι συνεχείς γραµµές δείχνουν τον ειδικό όγκο σε cm3/g, ο οποίος είναι ο όγκος µιας ουσίας ανά

µονάδα βάρους (m3/kg). Οι διακοπτόµενες γραµµές που αρχίζουν από µία θερµοκρασία είναι οι γραµµές σταθερής

θερµοκρασίας σε °C. Οι απλές διακοπτόµενες γραµµές (—.—.) διέρχονται διαµέσου των σηµείων σταθερής εντροπίας και

δίνονται σε µονάδες cal/g °C (kcal/kg °C). Οι γραµµές σταθερής εντροπίας δείχνουν την αύξηση της περιεχόµενης θερµότητας, όταν το αέριο συµπιέζεται και αυτές οι γραµµές δείχνουν αδιαβατική συµπίεση. Η πραγµατική συµπίεση διαφέρει από αυτή της καµπύλης λόγω διαφόρων απωλειών. Οι διπλής διακοπής γραµµές (—..—..) στην περιοχή µεταξύ των γραµµών του κορεσµένου υγρού και του κορεσµένου ατµού διέρχονται από τα σηµεία, που έχουν τον ίδιο βαθµό ξηρότητας (Χ). Ο βαθµός ξηρότητας (Χ) δηλώνει το λόγο µεταξύ αερίου και υγρού, δηλαδή Χ=0,4 σηµαίνει ότι 40% της ουσίας είναι αεριώδης και 60% είναι υγρό.

Π.3.4.6 Τάση ατµών µίγµατος. Η τάση των κορεσµένων ατµών ενός µίγµατος υγροποιηµένων αερίων (π.χ. LPG) διαφέρει από την

τάση ατµών των συστατικών του. Οπωσδήποτε η συνολική τάση ατµών µπορεί να υπολογισθεί (βλέπε § Π.3.4.4). Από το νόµο του Dalton και την καταστατική εξίσωση των αερίων µπορεί να αποδειχθεί ότι, για τα

τέλεια αέρια η µερική πίεση κάθε συστατικού του µίγµατος ισούται µε την πίεση, που θα δηµιουργηθεί από µόνο του το συστατικό, πολλαπλασιασµένη επί το µοριακό κλάσµα εκείνου του συστατικού στην υγρή φάση. Το µοριακό κλάσµα είναι τα % γραµµοµόρια διαιρεµένα δια του 100. Ο συντελεστής µοριακού κλάσµατος υπολογίζεται για διαφορετικά βάρη µεµονωµένων αερίων. Για παράδειγµα, η LPG της παρακάτω συστάσεως στους -40°C:

Συστατικό Γραµµοµόριο % Πίεση καθαρού συστατικού στους

-40°C (kg/cm2)

Μερική πίεση συστατικού στους -40°C (kg/cm2)*

Αιθάνιο 3,7 7,78 0,288

Προπάνιο 86,1 1,13 0,973

π-Βουτάνιο 2,1 0,17 0,0036

i -Βουτάνιο 8,1 0,29 0,0234

[*Πίεση καθαρού συστατικού χ Γραµµοµόριο %

100

Η συνολική τάση ατµών του µίγµατος στους -40°C= άθροισµα µερικών πιέσεων = 1,288kg/cm2. Τα συστατικά του µίγµατος βρίσκονται σε διάλυση το ένα στο άλλο και αυτό, γιατί τα χαµηλού

σηµείου βρασµού κλάσµατα (π.χ. το αιθάνιο στο προηγούµενο παράδειγµα) παραµένουν σε υγρή φάση, ακόµη και σε θερµοκρασίες πάνω από τη θερµοκρασία κορεσµού του καθαρού υλικού. Οπωσδήποτε, το παράδειγµα δείχνει πόσο η προσθήκη µιας µικρής ποσότητας ευεξάτµιστου κλάσµατος µπορεί να αυξήσει σηµαντικά την τάση ατµών. Η φάση ατµών θα περιέχει µεγαλύτερη συγκένρωση ευεξάτµιστων συστατικών παρά η υγρή φάση. Το σχήµα Π.3.4γ δείχνει ότι για το προπάνιο µε 4% γραµµοµόρια αιθανίου στην υγρή φάση, η φάση ατµών περιέχει 22% αιθάνιο.

Π.3.5 θερµοδυναµική θεωρία που εφαρµόζεται σε απλό κύκλο επανυγροποιήσεως (συµπυκνώσεως) αερίου.

Π.3.5.1 Απλός κύκλος συµπυκνώσεως αερίου. Το σχήµα Π.3.5α δείχνει ένα απλό κύκλο επανυγροποιήσεως (συµπυκνώσεως). Ο κύκλος αποτελείται

από: 1) Τις δεξαµενές φορτίου. Στα συστήµατα άµεσης συµπυκνώσεως οι δεξαµενές αυτές ενεργούν σαν εξατµιστές, στους οποίους εξατµίζεται το υγρό φορτίο. Η εξάτµιση αποµακρύνει µια ορισµένη

Σχ. Π.3.5α. Απλός κύκλος επανυγροποιήσεως (συµπυκνώσεως) αερίου.

186

187

ποσότητα θερµότητας Q1 από τη δεξαµενή, το υγρό της δεξαµενής και το περιβάλλον της. 2) Τον µηχανικό συµπιεστή. Ο ατµός σχηµατίζεται στις δεξαµενές φορτίου σε πίεση Ρ1 ο συµπιεστής αναρροφά και τον συµπιέζει και στη συνέχεια τον παραδίνει στο συµπυκνωτή σε πίεση Ρ2. Στη διαδικασία της συµπιέσεως ένα ποσό θερµικής ενέργειας προστίθεται στο αέριο. Ο συµπιεστής χρησιµοποιεί ένα ίσο ποσό ενέργειας W1

3) Το συµπυκνωτή. Ο ατµός που προέρχεται από το συµπιεστή υγροποιείται στο συµπυκνωτή, δίνοντας ένα ορισµένο ποσό θερµότητας Q3 στο νερό ψύξεως.

4) Τη βαλβίδα εκτονώσεως. Αυτή µειώνει την πίεση συµπυκνώσεως από Ρ1, σε Ρ2 κατά την είσοδο από το συµπυκνωτή στη δεξαµενή φορτίου.

Σύµφωνα µε τον πρώτο νόµο της θερµοδυναµικής:

Q1 + Q2 = Q3

Π.3.5.2 Εφαρµογή του διαγράµµατος Molller σε απλό κύκλο. Το σχήµα Π.3.56 δείχνει το διάγραµµα Mollier για την αµµωνία, η οποία είναι φορτίο που πρέπει να

συµπυκνωθεί. Για παράδειγµα, γίνεται υπόθεση ότι το φορτίο βρίσκεται στους -15°C και ότι ο συµπιεστής αναρροφεί τον ατµό στους -15°C (παραβλέποντας τις απώλειες πιέσεως στη σωλήνωση αναρροφήσεως και υποθέτοντας ότι το αέριο δεν θερµαίνεται ούτε ψύχεται). Το σηµείο εκκινήσεως (1) του κύκλου (κορεσµένος ατµός) χαρακτηρίζεται από:

Θερµοκρασία (Τ1) Πίεση (Ρ1) Ενθαλπία (Η1) Πυκνότητα ατµού

-15 °C 2,4 Bars 397 kcal/kg

1/0,520 = 1,92 kg/cm3

188

Με την υπόθεση ότι το αέριο συµπιέζεται αδιαβατικά και συµπυκνώνεται στους 30°C, δηλαδή ακολουθώντας τη γραµµή σταθερής εντροπίας, αυτό δίνει πίεση κορεσµού περίπου 11,7 Bar. Στο τέλος της συµπιέσεως το αέριο έχει τα εξής χαρακτηριστικά στο σηµείο (2):

Θερµοκρασία (Τ2) 97 °C Πίεση (Ρ2) 11,7 Bar Ενθαλπία (Η2) 452,5 kcal/kg

Το συµπύκνωµα στο συµπυκνωτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά στο σηµείο (3):

Θερµοκρασία (Τ3) 30 °C Πίεση (Ρ3) 11,7 Bar Ενθαλπία (Η3) 134 kcal/kg

Η διαφορά στις ενθαλπίες µεταξύ εκείνης του συµπυκνώµατος (Η3) και εκείνης του αερίου που φεύγει από το συµπιεστή (Η2) ισούται µε Q3 (αυτή είναι η ποσότητα της θερµότητας, που αποµακρύνεται από το νερό ψύξεως στο συµπυκνωτή):

Η3 — Η2 = Q3

134 - 452,5 = -318,5 kcal.

(Σηµειώνεται ότι το αρνητικό σηµείο της Q3 αντιπροσωπεύει τη θερµότητα, που αφήνεται στο περιβάλλον). Το υγρό συµπύκνωµα στη συνέχεια εκτονώνεται διαµέσου της εκτονωτικής βαλβίδας χωρίς απώλεια

ή προσθήκη θερµότητας, δηλαδή η µεταβολή λαµβάνει χώρα υπό σταθερή ενθαλπία και συνεπώς ακολουθεί την κατακόρυφη ευθεία γραµµή. Μετά την εκτόνωση το υγρό έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά στο σηµείο (4):

Θερµοκρασία (Τ4) -15 °C Πίεση (Ρ4) 2,4 Bar Ενθαλπία (Η4) 134 kcal/kg Ξηρότητα (Χ) 16%

Από τα παραπάνω µπορεί να φανεί ότι, για να κατέβει η θερµοκρασία του υγρού από τους 30°C στους 15°C, µια ποσότητα ίση µε το 16% του όγκου του υγρού εξατµίστηκε, για να απορροφήσει την αναγκαία θερµότητα προσεγγίσεως σ' αυτό το σηµείο ψύξεως. Τελικά, κατά την είσοδο στη δεξαµενή φορτίου το συµπύκνωµα που αποµένει εξατµίζεται από τη

θερµότητα που απορροφεί από τη δεξαµενή το υγρό και το περιβάλλον του κατά τρόπο, που ο κύκλος συµπληρώνεται και γίνεται προσέγγιση στο αρχικό σηµείο (1) (κορεσµένος ατµός). Η ψύξη που παράγεται ή το αποτέλεσµα της ψύξεως Q, είναι συνεπώς η διαφορά στην ενθαλπία µεταξύ του σηµείου εκκινήσεως (1) (κορεσµένος ατµός) και εκείνου, κατά το οποίο το υγρό εισέρχεται στη δεξαµενή στο σηµείο (4).

∆ηλαδή ψυκτικό αποτέλεσµα: Q1 = Η1 - Η4 = 397 - 134 = 263 kcal/kg

Εφόσον ο ατµός έχει πυκνότητα 1,966 kg/m3, η ποσότητα της θερµότητας ανά µονάδα όγκου που απορροφείται από το αέριο δια του συµπιεστή θα είναι: 263 χ 1,966 = 517 kcal/m3. Η ενέργεια που απορροφείται στον συµπιεστή ισούται προς:

Q1 = Η2 - Η1 = 452,5 - 397 = 55,5 kcal/kg

Συνοψίζοντας αυτόν τον κύκλο: α) Στο σηµείο (1) ο κορεσµένος ατµός της αµµωνίας στις δεξαµενές φορτίου σε πίεση 2,4 Bar (R1) µε αντιστοιχούσα θερµοκρασία -15°C (T1) απορροφείται από το συµπιεστή. Κατά τη συµπίεση η πίεση αυξάνεται σε 11,5 Bar (R2) και η θερµοκρασία γίνεται +92°C (T2). Η ενέργεια που απορροφείται στο συµπιεστή ισούται µε 55,5 kcal/kg (Q2) και στο σηµείο (2) ο ατµός της αµµωνίας βρίσκεται στην υπέρθερµη περιοχή.

θ) Στο συµπυκνωτή η συµπύκνωση λαµβάνει χώρα υπό σταθερή πίεση 11,7 Bar και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συµπυκνώσεως ο ατµός πρώτα υπερθερµαίνεται και τότε αφαιρείται η λανθάνου-σα θερµότητα, που τον φέρνει στο σηµείο (3). Η θερµότητα που αφαιρείται από το νερό ψύξεως στο συµπυκνωτή είναι 318,5 kcal/kg (Q3). To συµπύκνωµα στο συµπυκνωτή βρίσκεται στους +30°C (T3).

γ) Η εκτόνωση από το σηµείο (3) στο σηµείο (4) γίνεται µε την εκτονωτική βαλβίδα µεταξύ του συµπυκνωτή και της δεξαµενής φορτίου. Κατά τη διαδικασία αυτή η πίεση µειώνεται από 11,7 Bar

(R3) σε 2,4 Bar (R4). Υποτίθεται ότι το υγρό δεν παίρνει ούτε χάνει θερµότητα κατά τη διάρκεια της µεταβολής αυτής και η ενθαλπία του παραµένει σταθερή. Η θερµοκρασία επίσης µειώνεται από τους 30°C (Τ3) στους -15°C (Τ4), που είναι η θερµοκρασία του φορτίου. Για την επίτευξη αυτού του ψυκτικού αποτελέσµατος εξατµίζεται το 16% του όγκου του συµπυκνώµατος, δ) Για τη συµπλήρωση του κύκλου, το ισοζύγιο του συµπυκνώµατος που επιστρέφει στη δεξαµενή εξατµίζεται από το σηµείο (4) µέχρι το σηµείο (1) παράγοντας 263 kcal/kg, που αφαιρούνται από τη δεξαµενή φορτίου, το περιεχόµενο της και το περιβάλλον της. Τελικά σύµφωνα µε τον πρώτο νόµο της θερµοδυναµικής:

Q1 + Q2 = Q3 δηλαδή 263 + 55,5 = 318,5 kcal/kg

Σηµείωση: Το ποσό της θερµότητας που αφαιρείται στο συµπυκνωτή (στην περίπτωση αυτή 318,5 kcal/kg) είναι πάντοτε µεγαλύτερο από το ψυκτικό αποτέλεσµα στις δεξαµενές φορτίου (στην περίπτωση αυτή 263 kcal/kg). Η διαφορά είναι η θερµότητα που απορροφείται στο συµπιεστή (στην περίπτωση αυτή 55,5 kcal/kg).

Π.3.5.3 ∆ιαφορές µεταξύ πραγµατικών κύκλων και απλού κύκλου. Στην πράξη οι πραγµατικοί κύκλοι συµπυκνώσεως διαφέρουν από τον απλό κύκλο, που περιγράφηκε

παραπάνω, επειδή οι απώλειες θερµότητας υπάρχουν στις διαδικασίες αυτές. Ο υπολογισµός των απωλειών αυτών περιγράφεται παρακάτω. Τα αποτελέσµατα είναι αρκετά ακριβή

για πρακτικούς σκοπούς. α) Απώλειες από τη θέρµανση της σωληνώσεως αναρροφήσεως του συµπιεστή. Οι απώλειες προκύπτουν από τη θέρµανση του ατµού στη γραµµή αναρροφήσεως µεταξύ της

δεξαµενής φορτίου και του συµπιεστή. Η θερµότητα απορροφείται, αν η σωλήνωση δεν έχει µόνωση. Αντίθετα, αν υπάρχει µόνωση, η απορρόφηση θερµότητας µειώνεται, αλλά ποτέ δεν εξαφανίζεται πλήρως. Μερικές µονάδες διατάσσονται µε εναλλάκτη θερµότητας στη γραµµή αναρροφήσεως, το αέριο στην κατάθλιψη του συµπιεστή υπερθερµαίνεται ασήµαντα και αυτό θερµαίνει την αναρρόφηση ατµού. Η έκταση των απωλειών αυτών µπορεί εύκολα να εκτιµηθεί από το διάγραµµα Mollier (σχ. Π.3.56). Για παράδειγµα, γίνεται υπόθεση ότι η αµµωνία βρίσκεται σε πίεση 4,06 kg/cm στη δεξαµενή, η

θερµοκρασία του ατµού που φεύγει από τη δεξαµενή είναι -2°C και ο ειδικός όγκος 0,315 m3/kg.

(δηλαδή το ειδικό βάρος 1/0,315 =3,17 kg/m3). Αν ο ατµός αυτός εισέλθει σε ένα συµπιεστή σε

θερµοκρασία 20°C, ο ειδικός όγκος στην ίδια πίεση θα είναι περίπου 0,350m3/kg (δηλαδή το ειδικό βάρος 1/0,350 = 2,90kg/m3). Συνεπώς υπάρχει µία απώλεια βάρους ανά m3 που απορροφήθηκε από το συµπιεστή. Η απώλεια αυτή είναι 3,17-2,90=0,27kg/m3

0,27 ή, αν εκφραστεί επί τοις εκατό είναι ------- χ 100=8,5%

3,17 8,5

που είναι ως επί τοις εκατό ανά βαθµό °C της θερµάνσεως -------- =0,4%. 22

Για οποιοδήποτε φορτίο βρίσκεται ότι η απώλεια σε βάρος ανά κυβικό µέτρο είναι πάντοτε της τάξεως 0,4% ανά βαθµό °C θερµάνσεως. Συνεπώς, αν η καµπύλη της ισχύος ψύξεως χαράσσεται για ένα συµπιεστή, υποθέτοντας ότι ο ατµός εισέρχεται στο συµπιεστή στην πίεση εξατµίσεως στη δεξαµενή, η πραγµατική ισχύς ψύξεως θα µειώνεται κατά περίπου 0,4% ανά βαθµό διαφοράς µεταξύ της θερµοκρασίας της δεξαµενής και εκείνης στην εισαγωγή της αναρροφήσεως. β) Απώλειες από τριβές στις σωληνώσεις. Η απώλεια της πιέσεως στη σωλήνωση αναρροφήσεως προκαλεί επίσης µείωση στο βάρος του

αερίου ανά m3 και µπορεί να παρασταθεί στο σχήµα Π.3.56. Η απώλεια είναι κατά προσέγγιση ίση µε:

απώλεια πιέσεως πίεση αναρροφήσεως

Αν η δεξαµενή βρίσκεται σε 4kg/cm2 και η απώλεια πιέσεως είναι 0,4kg/cm2 (αυτό σηµαίνει ότι είναι 3,6kg/cm2 στην είσοδο της αναρροφήσεως), η απώλεια που εκφράζεται σαν % θα είναι:

0,4 -----χ 100=10% 4

190

γ) Ογκοµετρική απόδοση συµπιεστών. Οι συµπιεστές φορτίου είναι συνήθως παλινδροµικού τύπου. Είναι ίσως µιας ή πολλαπλών βαθµίδων.

Αυτό εξαρτάται από το ψυκτικό µέσο και την "πίεση συµπυκνώσεώς του, που δυνατόν επίσης να έχει µεταβλητή δυναµικότητα. Η απόδοση του συµπιεστή πρέπει να διατηρείται στο µέγιστο για την προσέγγιση στην απόδοση σχεδιάσεως της µονάδας. Ορισµένοι παράγοντες µειώνουν την απόδοση του συµπιεστή. α) Αν η πίεση συµπυκνώσεώς του ψυκτικού µέσου είναι υψηλότερη από την αναγκαία για τη δεδοµένη κατάσταση, τότε η ποσότητα του αερίου που αντλείται ανά διαδροµή θα µειώνεται, β) Αν η πίεση αναρροφήσεως µειώνεται λόγω χαµηλής πιέσεως, µικρής ποσότητας ψυκτικού ή υπερβολικά χαµηλής θερµοκρασίας, η ποσότητα του αερίου που αντλείται ανά διαδροµή θα µειώνεται. γ) Κάθε αύξηση του θύλακα στο διάκενο θα µειώνει την ποσότητα του αντλούµενου αερίου. Ο θύλακας του διακένου συνήθως προσδιορίζεται ως ο όγκος του αερίου που µένει στον κύλινδρο του συµπιεστή στο άνω µέρος της διαδροµής του εµβόλου, δ) Μία διαφυγή αερίου πίσω από το έµβολο και διαρροή στην αναρρόφηση του συµπιεστή ή τα

επιστόµια καταθλίψεως, θα µειώνουν τον αντλούµενο όγκο του αερίου, ε) ∆ιαρροή του καταθλιβόµενου αερίου από τις παρακαµπτήριες γραµµές προς την πλευρά

αναρροφήσεως του συµπιεστή θα µειώνει την απόδοση, στ) Υπερθέρµανση του συµπιεστή λόγω τριβής θα µειώνει την απόδοση του συστήµατος µε τη

µετάδοση θερµότητας και υπερθέρµανση του αερίου στην κατάθλιψη. Οι συµπιεστές έχουν µία θεωρητική απόδοση ανά ώρα, η οποία είναι ο όγκος που σαρώνεται από τα

έµβολα. Λαµβάνοντας υπόψη το διάκενο της κεφαλής του εµβόλου και την αντίσταση του ατµού στη ροή στα

επιστόµια αναρροφήσεως και καταθλίψεως, η πραγµατική απόδοση υπολογίζεται από το θεωρητικό όγκο µε πολλαπλασιασµό του επί ένα ογκοµετρικό συντελεστή µικρότερο της µονάδας. Αυτός ο συντελεστής δίνεται από την σχέση:

πραγµατικός όγκος αντλούµενου αερίου

θεωρητική απόδοση Ο συντελεστής διαφέρει κυρίως ανάλογα µε το λόγο συµπιέσεως, που είναι ο λόγος µεταξύ των

απολύτων πιέσεων αναρροφήσεως και καταθλίψεως. Η διαφορά αυτή επίσης µεταβάλλεται ανάλογα προς τις πιέσεις αναρροφήσεως και καταθλίψεως, αλλά συνήθως αυτές είναι σταθερές. Για παράδειγµα, υποτίθεται ότι ένας συµπιεστής µε θεωρητική απόδοση 913m3/h αναρροφεί ατµούς

αµµωνίας από µία δεξαµενή σε απόλυτη πίεση 4,06 kg/cm2 (-2°C). Ο ατµός αυτός αναρροφεί θερµότητα στη σωλήνωση της αναρροφήσεως, που του ανεβάζει τη θερµοκρασία κατά 12°C, γίνεται δηλαδή αυτή 10°C στην αναρρόφηση του συµπιεστή και η απώλεια της πιέσεως είναι 0,260 kg/cm2. Η πίεση εισόδου στο συµπιεστή είναι 3,80 kg/cm2. Η θερµοκρασία συµπυκνώσεώς είναι 68,5°C και η απόλυτη πίεση συµπυκνώσεώς που επιτυγχάνεται είναι 15,2 kg/cm2. Ο λόγος συµπιέσεως είναι:

15,2 =4 3,8

στον οποίο αυτός ο συµπιεστής είχει ογκοµετρική απόδοση 0,828. Η θερµότητα που αποβάλλεται στον κύκλο µπορεί να υπολογισθεί από το σχήµα Π.3.56 ως εξής: Στο σηµείο 10°0 και 3,8 kg/cm2:

- Ο ειδικός όγκος είναι 0,35 m3/kg, που είναι ισοδύναµος µε ειδικό βάρος 2,86 kg/m3. -Ο συµπιεστής αναρροφεί 913m3 χ 0,828 = 755,9 m3/h ή 755,9 χ 2,86 = 2162 kg/h. - Η ενθαλπία του ατµού όταν εγκαταλείπει το δοχείο στους -2°C 401 kcal/kg. Η ενθαλπία που αποβάλλεται ανά kg είναι ίση 401-144 = 257 kcal/kg. Η συνολική θερµότητα που αποβάλλεται = ολικό βάρος αναρροφόµενου ατµού Χ αποβαλλόµενη θερµότητα ανά µονάδα βάρους = 2,162 χ 257 = 555,634 kcal/h.

δ) Συµπυκνωτές, εναλλάκτες θερµότητας, εξατµιστές. Τα τµήµατα αυτά της µονάδας σχεδιάζονται όλα, για να επηρεάζουν την εναλλαγή θερµότητας από

µία ουσία στην άλλη διαµέσου ενός διαφράγµατος. ∆υνατόν να αναφέρονται σαν εξατµιστές, όταν χρησιµοποιούνται για τη µετατροπή ατµού σε ατµό, σαν συµπυκνωτές, όταν χρησιµοποιούνται για τη µετατροπή υγρού ατµού σε υγρό και σαν εναλλάκτες θερµότητας, όταν η κύρια αποστολή τους είναι να πραγµατοποιούν εναλλαγή θερµότητας, χωρίς αναγκαστικά να λαµβάνει χώρα εξάτµιση ή συµπύκνωση. Στα συστήµατα φορτίου οι ίδιοι εναλλάκτες θερµότητας δυνατόν να ενεργούν σαν

191

συµπυκνωτές για µία εργασία και σαν εξατµιστές για µία άλλη. Συµπυκνωτές κελύφους και αυλών (shell and tube) ευρύτατα χρησιµοποιούνται και είτε ψύχονται µε νερό, είτε µε ψυκτικό µέσο. Η απόδοση ενός συµπυκνωτή είναι ευθέως ανάλογη της συνολικής επιφάνειας των αυλών, της

αγωγιµότητας τους, του ρυθµού ροής και της διαφοράς θερµοκρασίας µεταξύ των ουσιών που διέρχονται διαµέσου τους. Η απόδοση του ψυκτικού µέσου θα είναι χαµηλή στο συµπυκνωτή όταν: α) Η θερµοκρασία του µέσου ψύξεως είναι σχετικά υψηλή,

β) Ο ρυθµός ροής του ψυκτικού µέσου είναι χαµηλός. γ) Η αγωγιµότητα των αυλών µειώνεται από καθαλατώσεις ή σχηµατισµό επικαθίσεων. δ) Υπάρχει µείωση της επιφάνειας των αυλών λόγω διαρροής τους και συνεπώς φραγής τους (για αποφυγή της διαρροής).

ε) Πρόσθετη ποσότητα συµπυκνώµατος καλύπτει τους αυλούς ψύξεως ή τα κελύφη και περιορίζει την επιφάνεια εναλλαγής θερµότητας.

Π.3.6 Κύκλοι συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως) αερίου.

Π.3.6.1 Γενικά. Οι τέσσερις συνηθέστεροι κύκλοι συµπυκνώσεως, που χρησιµοποιούνται σε υγραεριοφόρα πλοία,

περιγράφονται πιο κάτω. Κάθε κύκλος λειτουργεί πάνω στην αρχή της αποµακρύνσεως της επιπλέον θερµότητας από τον εκλυόµενο ατµό, τη συµπύκνωση του και την επιστροφή του υγρού στη δεξαµενή φορτίου. Η θερµότητα που αφαιρείται είναι η λανθάνουσα θερµότητα εξατµίσεως του φορτίου µε την

προσθήκη κάθε επιπλέον ποσού θερµότητας (ή υπερθερµότητας), που απορρόφησε ο ατµός. Η θερµότητα αυτή ρέει προς το φορτίο µέσω της µονώσεως από τον αέρα, τη θάλασσα και τον ήλιο. Η µονάδα συµπυκνώσεως αφαιρεί τη θερµότητα και την επιστρέφει στη θάλασσα.

Π.3.6.2 Άµεσο σύστηµα - ενός σταδίου. Το σύστηµα συµπυκνώσεως ενός σταδίου µε απευθείας συµπίεση περιγράφεται και φαίνεται στο

σχήµα Π.3.6α. Τα στάδια στον κύκλο αυτό φαίνονται επίσης σε ένα σχηµατικό διάγραµµα Mollier (βλ. σχήµα Π.3.66). Ο εκλυόµενος ατµός (1) λαµβάνεται από τη δεξαµενή φορτίου προς το συµπιεστή (2) µέσω ενός

διαχωριστήρα υγρού, καθόσον η παρουσία οποιουδήποτε υγρού στον ατµό µπορεί να προκαλέσει βλάβη στο συµπιεστή. Ο συµπιεστής χρησιµοποιείται για την απαγωγή ατµού από τη δεξαµενή και την αύξηση της θερµοκρασίας του τελευταίου κατά τρόπο, που να µπορεί να χρησιµοποιηθεί στο συµπυκνωτή θαλασσινό νερό. Ο υπέρθερµος ατµός από το συµπιεστή (3) συµπυκνώνεται σαν υγρό στη

192

Σχ. Π.3.6Θ.

Σχηµατικό διάγραµµα Mollier.

θερµοκρασία του περιβάλλοντος, σε συµπυκνωτή που ψύχεται µε θαλασσινό νερό (4), συγκεντρώνεται και διαβιβάζεται διαµέσου εκτονωτικής βαλβίδας, για την ψύξη του (5). Η ροή µέσω της εκτονωτικής βαλβίδας ελέγχεται από διακόπτη στάθµης στο δοχείο συγκεντρώ-

σεως, για την αποφυγή δηµιουργίας αντιθλίψεως από τη δεξαµενή στο συµπυκνωτή και το συµπιεστή. Η βαλβίδα εκτονώσεως σχεδιάζεται, για να εξασφαλίσει την ύπαρξη επαρκούς πιέσεως προωθήσεως

του υγρού προς τη δεξαµενή φορτίου. Αυτό το απλό σύστηµα µπορεί να χρησιµοποιείται σε υγραεριοφόρα ηµιψύξεως και για φορτία µε

υψηλό σηµείο βρασµού.

Π.3.6.3 Άµεσο σύστηµα - δύο σταδίων. Το άµεσο δύο σταδίων σύστηµα συµπιέσεως περιγράφεται παρακάτω. Ο κύκλος φαίνεται στο σχήµα

Π.3.6γ και στο σχήµα Π.3.6δ δείχνεται ένα σχηµατικό διάγραµµα Mollier. Αν ο λόγος συµπιέσεως ενός συµπιεστή σε σύστηµα ενός σταδίου υπερβαίνει το 6:1 (περίπου), η

απόδοση της µηχανής µειώνεται και είναι αναγκαία δύο στάδια συµπιέσεως. Αυτό µπορεί να λάβει χώρα σε δυο χωριστές µηχανές ή σε ένα συµπιεστή δύο σταδίων. Το πρώτο µέρος του κύκλου δύο σταδίων είναι παρόµοιο µε εκείνο του απλού κύκλου ενός σταδίου.

Ο εκλυόµενος ατµός (1) λαµβάνεται από τη δεξαµενή µέσω ενός διαχωριστή υγρού και κατευθύνεται στο πρώτο στάδιο του συµπιεστή (2), όπου υπερθερµαίνεται (3). Ο ατµός µπορεί τότε να ψυχθεί σε ένο>

Σχ. Π.3.6γ.

Άµεσος κύκλος συµπιέσεως δυο σταδίων.

193

Ενθαλπία —»-

Σχ. Π.3.65. ∆ιάγραµµα Mollier. Άµεσος κύκλος συµπιέσεως δυο σταδίων.

ενδιάµεσο (εσωτερικό) ψύκτη (4), πριν να περάσει στο δεύτερο στάδιο του συµπιεστή. Ο εσωτερικός ψύκτης µειώνει την πίεση αναρροφήσεως προς το δεύτερο στάδιο και αυξάνει την απόδοση. Αυτό είναι βασικό για ένα φορτίο, όπως η υπό πλήρη ψύξη αµµωνία. Η δεύτερη συµπίεση υπερθερµαίνει τον ατµό (5), ο οποίος στη συνέχεια ψύχεται και συµπυκνώνεται σε συµπυκνωτή, που ψύχεται µε θαλασσινό νερό (6). Τότε το υγρό σε θερµοκρασία περιβάλλοντος συλλέγεται και διαβιβάζεται µέσω της βαλβίδας εκτονώσεως (8), όπως στον κύκλο ενός σταδίου. Πριν από τη βαλβίδα εκτονώσεως, το συµπυκνωµένο υγρό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν ψυκτικό

µέσο στον εσωτερικό ψύκτη (7). Το σύστηµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί για υγραεριοφόρα πλοία LPG ηµί- και πλήρους ψύξεως.

Π.3.6.4 Άµεσο σύστηµα - καταιονισµός. Το σύστηµα αυτό είναι πρακτικά πανοµοιότυπο µε το άµεσο σύστηµα ενός σταδίου, εκτός από το ότι

ο συµπυκνωτής φορτίου ψύχεται µε ψυκτικό αέριο, όπως π.χ. R22. Η θερµότητα από το φορτίο εξατµίζει το R22, το οποίο συµπιέζεται, συµπυκνώνεται σε συµπυκνωτή, που ψύχεται µε θαλασσινό νερό, και ψύχεται µε δίοδο διαµέσου µιας βαλβίδας εκτονώσεως. Ο κύκλος του R22 είναι επίσης ένας άµεσος κύκλος, που λειτουργεί σε καταιονισµό µε τον κύκλο συµπυκνώσεως του φορτίου (βλ. σχήµατα Π.3.6ε και Π.3.6στ).

Σχ. Π.3.6ε.

Κύκλος καταιονισµού.

194

Σχ. Π.3.6στ.

∆ιάγραµµα Mollier.

Το σύστηµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί για φορτία πλήρους ψύξεως. Το κύριο πλεονέκτηµα του είναι ότι η δυναµικότητα του συστήµατος δεν επηρεάζεται από τις

θερµοκρασίες του θαλασσινού νερού, όπως τα πλείστα άλλα συστήµατα. Ο κύκλος είναι επίσης περισσότερο αποδοτικός, καθόσον η θερµοκρασία του R22 στο συµπυκνωτή του LPG µπορεί να είναι κάτω από 0° C.

Π.3.6.5 Έµµεσο σύστηµα. Έµµεση ψύξη χρησιµοποιείται για φορτία, τα οποία δεν µπορούν να συµπιεσθούν για χηµικούς

λόγους. Ο εκλυόµενος ατµός διέρχεται από τη δεξαµενή (1) κάτω από την ίδια πίεση του προς ένα συµπυκνωτή, που τον ψύχει και τον υγροποιεί (2). Το συµπύκνωµα στη συνέχεια επιστρέφει προς τη δεξαµενή µε τη βοήθεια αντλίας υπό την αυτή

πίεση. Είναι επίσης δυνατό να διευθετείται η συµπύκνωση µε σερπαντίνες ψύξεως στο θόλο του ατµού ή στον εξωτερικό θόλο, τον συγκολληµένο στη δεξαµενή (βλ. σχήµα Π.3.6ζ και σχηµατικό διάγραµµα Mollier, σχήµα Π.3.6η). Ο κύκλος πρέπει να χρησιµοποιεί ένα πολύ ψυχρό ψυκτικό στο συµπυκνωτή για την επίτευξη

υψηλής αποδόσεως. Τα συνήθη ψυκτικά είναι υδρογόνο, ήλιο και προπάνιο. Το ψυκτικό λειτουργεί σε ένα κύκλο σε καταιονισµό µε τον κύκλο του φορτίου.

Σχ. Π.3.6ζ.Έµµεσος κύκλος.

195

Π.3.7 Εργασίες της µονάδας συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως).

Π.3.7.1 Γενικά. Κατά τα χρονικά διαστήµατα που το πλοίο βρίσκεται υπό φορτίο, η διάρκεια των εργασιών

συµπυκνώσεως θα καθορίζεται από ένα αριθµό συντελεστών, ειδικά δε από: α) Τη θερµοκρασία του φορτίου κατά τη φόρτωση. β) Την απαιτούµενη θερµοκρασία φορτίου κατά την εκφόρτωση. γ) Τη σύσταση του φορτίου. δ) Τις καιρικές συνθήκες. Οι εργασίες συµπυκνώσεως πρέπει να προγραµµατίζονται όσο είναι δυνατόν σε συνδυασµό µε την

κανονική διαδικασία λειτουργίας του πλοίου. Με τη συµπλήρωση της φορτώσεως η πίεση στις δεξαµενές φορτίου πρέπει να µειώνεται στο

δυνατό αναγκαίο. Για πλοία υπό πλήρη ψύξη είναι συνήθως προτιµότερο να λειτουργεί η µονάδα συµπυκνώσεως στη µέγιστη δυναµικότητα της, µέχρις ότου οι πιέσεις των δεξαµενών προσεγγίσουν την ατµοσφαιρική. Κατά την περίοδο που το πλοίο είναι φορτωµένο, η θερµοκρασία του φορτίου θα διατηρείται (ή θα µειώνεται) µε την όσο είναι αναγκαία λειτουργία της µονάδας συµπυκνώσεως. Η δυναµικότητα που διατηρείται σε ετοιµότητα δεν θα απαιτείται συνήθως, αλλά δυνατόν να απαιτηθεί η χρησιµοποίηση της (π.χ. όταν απαιτείται µείωση της θερµοκρασίας του φορτίου λόγω δυσµενών καιρικών συνθηκών). Κατά το χρόνο που το πλοίο βρίσκεται υπό έρµα, οι δεξαµενές φορτίου πρέπει να διατηρούνται

κρύες από την αποµένουσα από την εκφόρτωση ποσότητα (heel) φορτίου. Η ποσότητα αυτή κατανέµεται στις δεξαµενές φορτίου κατά τον αποτελεσµατικότερο δυνατό τρόπο και ο εκλυόµενος ατµός συµπυκνώνεται. Σε ορισµένες περιπτώσεις οι δυσµενείς καιρικές συνθήκες και οι βίαιες κινήσεις του πλοίου δυνατόν

να καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία της µονάδας συµπυκνώσεως από φόβο, µήπως το υγρό εισέλθει στους συµπιεστές, ειδικά, αν δεν υπάρχουν διαχωριστήρες υγρού. Η κακοκαιρία επίσης προκαλεί αύξηση των πιέσεων των δεξαµενών λόγω της δράσεως των

ελεύθερων επιφανειών και της επαφής του υγρού µε τις θερµότερες επιφάνειες στο χώρο ατµών. Για το λόγο αυτό οι πιέσεις των δεξαµενών φορτίου θα διατηρούνται πάντοτε κοντά στα επιθυµητά επίπεδα. Σε περιπτώσεις πολύ θερµών καιρικών συνθηκών, µε κατευθείαν έκθεση στον ήλιο, η θερµότητα

από την ηλιακή ακτινοβολία θα προκαλέσει σοβαρή έκλυση ατµών. Η θερµότητα αυτή δυνατόν να µειωθεί µε τη χρησιµοποίηση συστηµάτων ψεκασµού νερού ή εύκαµπτων σωλήνων ψύξεως του καταστρώµατος.

Π.3.7.2 Αρχικές προφυλάξεις. Πριν από την έναρξη των εργασιών συµπυκνώσεως, ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα εξασφαλίζει ότι: α) Η στάθµη του λιπαντελαίου του συµπιεστή βρίσκεται στη σωστή θέση και ότι το λιπαντέλαιο είναι κατάλληλο για το συγκεκριµένο φορτίο. Αν η στάθµη είναι χαµηλή, συµπληρώνεται µε το κατάλληλο λιπαντέλαιο, πριν η µονάδα τεθεί σε λειτουργία. Αν η στάθµη είναι υψηλή, πρέπει να

196

εξετασθεί το ενδεχόµενο µήπως έχει εισέλθει φορτίο ή ψυκτικό στο στροφαλοθάλαµο. Αν εντοπισθεί η παρουσία µεγάλων ποσοτήτων φορτίου ή ψυκτικού, το λιπαντέλαιο πρέπει να αντικατασταθεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις µικρές ποσότητες θα εξατµισθούν χωρίς βλάβη. Οπωσδήποτε, αν το φορτίο είναι βουταδιένιο, ακόµη και µικρές ποσότητες αν πολυµερισθούν, επιδρούν στο λιπαντέλαιο και θα προκαλέσουν βλάβες στους τριβείς, εκτός αν αυτό αλλάζεται. Παρόµοια προβλήµατα δυνατόν να εµφανισθούν και µε το προπυλένιο.

β) Οι σωληνώσεις και τα επιστόµια είναι ορθά τοποθετηµένα. Τα επιστόµια καταθλίψεως του συµπιεστή θα πρέπει πάντοτε να είναι ανοικτά πριν από την έναρξη λειτουργίας και τα επιστόµια της παρακαµπτήριος γραµµής θερµού αερίου του συµπιεστή (ανοικτά) µετά την εκκίνηση.

γ) Αν είναι αναγκαίο, τα συστήµατα θερµάνσεως του στροφαλοθάλαµου ενεργοποιούνται. δ) Υπάρχει πλήρης τροφοδότηση µε θαλασσινό νερό των κατάλληλων συµπυκνωτών. ε) Έχει τεθεί σε λειτουργία το σύστηµα γλυκόζης (βλ. § Π.3.7.6). στ) Η µεταβολή δυναµικότητας των συµπιεστών γίνεται χειροκίνητα στην ελάχιστη δυναµικότητα.

Π.3.7.3 Εργασίες της µονάδας συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως) φορτίου. Πριν την έναρξη λειτουργίας και κατά την εκκίνηση της µονάδας συµπυκνώσεως, ο υπεύθυνος

αξιωµατικός θα διασφαλίζει ότι εφαρµόζονται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Τα επιστόµια καταθλίψεως του συµπιεστή φορτίου είναι ανοικτά και οι θερµαντήρες του

στροφαλοθάλαµου ενεργοποιηµένοι. β) Το επιστόµιο αναρροφήσεως ανοίγεται αργά µετά την εκκίνηση του συµπιεστή. Αν ο συµπιεστής ,

κτυπά, αυτό σηµαίνει ότι εισέρχεται στη µηχανή υγρό και αµέσως πρέπει να κλείσει το επιστόµιο αναρροφήσεως για την αποφυγή βλάβης. Μικρές ποσότητες υγρού µπορούν να εξατµίζονται µε προσεκτική ρύθµιση του επιστοµίου αναρροφήσεως και όταν λειτουργεί η µονάδα, αλλά αν το κτύπηµα είναι επίµονο, τότε η µηχανή πρέπει να σταµατήσει και να γίνει εξυδάτωση. Αν είναι αναγκαίο, θα γίνει αλλαγή του λιπαντελαίου. Σε ψυχρό καιρό το βουτάνιο και τα παρόµοια φορτία δυνατόν να συµπυκνώνονται στο συµπιεστή και στις περιπτώσεις αυτές η παρακαµπτήριο γραµµή θα χρησιµοποιείται για την υπερθέρµανση της αναρροφήσεως αερίου.

γ) Οι στάθµες λιπαντελαίου και οι πιέσεις στο στροφαλοθάλαµο βρίσκονται µέσα στα όρια του κατασκευαστή. Όταν η µηχανή λειτουργεί κανονικά και ο διαχωριστήρας ελαίου θερµανθεί, η βάνα επιστροφής του ελαίου προς το στροφαλοθάλαµο θα ανοίγεται. Αν αυτή ανοίγεται πολύ ενωρίτερα, το φορτίο δυνατόν να επιστρέψει στο στροφαλοθάλαµο, ειδικά σε περιπτώσεις ψυχρού καιρού.

δ) Οι πιέσεις αναρροφήσεως και καταθλίψεως είναι σωστές. Θα υπάρχει µία πτώση πιέσεως κατά µήκος της σωληνώσεως αναρροφήσεως, αλλά το αέριο δυνατόν να καταστεί υπέρθερµο. Η πίεση καταθλίψεως θα εξαρτάται από τη σύσταση του φορτίου, την πίεση αναρροφήσεως, τη θερµοκρασία του θαλασσινού νερού ή του R22 (βλ. επίσης § Π.3.7.8). Φρόνιµο είναι να γίνονται προσεκτικές καταχωρήσεις των ενδείξεων για µελλοντική αναφορά.

ε) Οι έλεγχοι της στάθµης υγρού του συµπυκνωτή φορτίου λειτουργούν σωστά. Αν η στάθµη του υγρού στο συµπυκνωτή είναι πάνω από το σηµείο ρυθµίσεως, η χειροκίνητη παρακαµπτήριο πρέπει να λειτουργεί. Αν η στάθµη συνεχίζει να ανεβαίνει, είναι πιθανόν ότι σχηµατίσθηκε πάγος στη γραµµή. Τότε η λειτουργία της µονάδας πρέπει να διακοπεί και να γίνει τήξη του πάγου, για παράδειγµα, µε την εισαγωγή αντιψυκτικού.

στ) Η πίεση συµπυκνώσεως και οι θερµοκρασίες καταθλίψεως του αερίου είναι σωστές. Αν η πίεση είναι υψηλότερη από την αναµενόµενη, είναι πιθανόν να υπάρχουν µη συµπυκνούµενα αέρια (βλ. § Π.3.7.8). Τα µη συµπυκνούµενα αέρια πρέπει να εξαερίζονται, µέχρι που να σταθεροποιηθεί η κατάλληλη πίεση συµπυκνώσεως.

ζ) Όταν επιτευχθούν στο σύστηµα ορθές πιέσεις, στάθµες και ισοζύγια, µπορούν να ενεργοποιού-νται οι αυτόµατοι έλεγχοι.

η) Κατά την εκκίνηση οι συνθήκες λειτουργίας της µονάδας θα ελέγχονται συχνά, για να διασφαλίζεται ότι ικανοποιούνται τα πρότυπα σχεδιάσεως.

θ) Αν το συµπύκνωµα επιστρέφει ταυτόχρονα σε περισσότερες από µια δεξαµενές, πρέπει να διασφαλισθεί ότι ουδεµία από αυτές υπερπληρώνεται. Για παράδειγµα, η διαγωγή του πλοίου είναι δυνατόν να οδηγήσει σε επιθυµητή πλήρωση της τελευταίας δεξαµενής φορτίου.

Π.3.7.4 Εργασίες του συστήµατος R22. Αν το σύστηµα του πλοίου είναι τύπου καταιονισµού R22, ο κύκλος του R22 θα εκκινεί πρώτος. Αν

υπάρχει παρατεταµένη καθυστέρηση στην εκκίνηση της µονάδας φορτίου, η πίεση αναρροφήσεως του R22 δυνατόν να πέσει σηµαντικά για τη διακοπή της µονάδας και ίσως είναι αναγκαίο να ανοιχθεί η

197

κατάθλιψη προς την παρακαµπτήριο της αναρροφήσεως. Ο υπεύθυνος θα εξασφαλίζει ότι τηρούνται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Ο διαχωριστήρας υγρού R22 δεν είναι κατακλυσµένος, β) Το επιστόµιο · καταθλίψεως του συµπιεστή R22 είναι ανοικτό. γ) Η µηχανή εκκινεί και το επιστόµιο αναρροφήσεως ανοίγεται σιγά, για την αποφυγή απότοµης

διακοπής λόγω υπερφορτώσεως στην εκκίνηση. Αν ο συµπιεστής κτυπά (αναρροφεί υγρό), η µηχανή πρέπει να κρατείται (βλ. § Π.3.7.3(β)).

δ) Η στάθµη λαδιού του συµπιεστή R22 και οι πιέσεις του στροφαλοθάλαµου βρίσκονται στα όρια του κατασκευαστή.

ε) Το σύστηµα R22 δεν τίθεται σε αυτόµατο έλεγχο, πριν από την επίτευξη κανονικών συνθηκών, στ) Οι µηχανισµοί ενδείξεως της στάθµης υγρού R22 ελέγχονται µερικές φορές για σωστή

λειτουργία κατά τη διάρκεια της συµπυκνώσεως.

Π.3.7.5 Συµπλήρωση των εργασιών συµπυκνώσεως (επανυγροποιήσεως). Όταν η θερµοκρασία του φορτίου είναι στην επιθυµητή τιµή, η µονάδα συµπυκνώσεως µπορεί να

κρατηθεί. Ο υπεύθυνος αξιωµατικός θα διασφαλίζει ότι τηρούνται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Ο συµπιεστής φορτίου κρατείται και κλείνεται το επιστόµιο αναρροφήσεως του. β) Η παρακαµπτήριο της βάνας εκτονώσεως ανοίγεται, για να επιτρέψει στην πίεση του συµπυκνω-

τή να καθαρίσει τη γραµµή συµπυκνώµατος προς τη δεξαµενή φορτίου. γ) Ο συµπιεστής R22 διακόπτεται και κλείνεται η επιστροφή του διαχωριστήρα λαδιού προς το

στροφαλοθάλαµο. δ) Όλα τα επιστόµια φορτίου κλείνονται, όταν ο συµπυκνωτής φορτίου βρίσκεται στην ίδια πίεση

µε αυτή της δεξαµενής. ε) Τα επιστόµια αναρροφήσεως και καταθλίψεως του συµπιεστή κλείνονται για την αποφυγή συγκεντρώσεως συµπυκνώµατος στους κυλίνδρους ή στο στροφαλοθάλαµο. στ) Η παροχή-θαλασσινού νερού στους συµπυκνωτές και η κυκλοφορία γλυκόλης είτε διακόπτεται, είτε αφήνεται να λειτουργεί σύµφωνα µε τις οδηγίες. ζ) ∆ιασφαλίζεται ότι δεν αποµένει υγρό φορτίο στο σύστηµα. Αυτό µπορεί να θερµανθεί και να

ανοίξουν τα ασφαλιστικά επιστόµια. Το συµπύκνωµα βουταδιενίου δεν αναχαιτίζεται και είναι δυνατόν να πολυµερισθεί προκαλώντας φράξιµο. Το µη αναχαιτισµένο συµπύκνωµα µπορεί να αποµακρυνθεί εκπλύνοντάς το µε αναχαιτισµένο υγρό φορτίο. Αν είναι αναγκαίο, οι σωληνώσεις µπορούν να καθαρισθούν µε αδρανές αέριο ή µε ατµούς από το συµπιεστή φορτίου.

Π.3.7.6 Συστήµατα γλυκόλης. Η χρησιµοποίηση µόνο του νερού σαν ψυκτικού ή θερµαντικού µέσου στα συστήµατα χαµηλής

θερµοκρασίας του φορτίου δεν είναι πρακτική, επειδή αυτό παγώνει και προκαλεί φράξιµο ή διάρρηξη των σωλήνων. Όπου οι σερπαντίνες ψύξεως ή θερµάνσεως είναι βασικές στις εργασίες της µονάδας για ορισµένα φορτία, συνήθως χρησιµοποιείται (σαν ψυκτικό ή θερµαντικό µέσο) µίγµα αιθυλενογλυ-κόλης και νερού). Για πλοία που µεταφέρουν φορτίο σε θερµοκρασία κάτω από -55° C, µίγµα 60% κατ' όγκο γλυκόλης

και γλυκού νερού είναι επαρκές για όλες τις εργασίες. Αν η περιεκτικότητα σε γλυκόλη είναι µικρότερη από 60%, το µίγµα ίσως παγώσει. Αν η περιεκτικότητα είναι µεγαλύτερη από 60%, η επιπλέον γλυκόλη δεν θα έχει κανένα πρακτικό πλεονέκτηµα. Το µίγµα της αιθυλενογλυκόλης συνήθως κυκλοφορεί διαµέσου δεξαµενής, εφοδιασµένης µε

ηλεκτρικά στοιχεία θερµάνσεως και σερπαντίνες ψύξεως µε θαλασσινό νερό, µε τη βοήθεια µιας αντλίας για τη διατήρηση του σε σταθερή θερµοκρασία. Αυτό δυνατόν να χρησιµοποιηθεί στις παρακάτω εφαρµογές. α) Σαν σύστηµα ψύξεως για τα έδρανα του συµπιεστή φορτίου, β) Σαν µονάδα υπερθερµάνσεως αερίου στην αναρρόφηση του συµπιεστή φορτίου, για την αποφυγή της συµπυκνώσεως πριν από τη συµπίεση,

γ) Για τα χιτώνια θερµάνσεως µεταφορέων διαφορετικής πιέσεως, εγκαταστηµένων σε συµπυκνωτές και παραλήπτες, για την αποφυγή πήξεως.

δ) Στο σύστηµα θερµάνσεως του λιπαντελαίου του συµπιεστή φορτίου, ε) Για την ψύξη της κεφαλής του κυλίνδρου του συµπιεστή φορτίου, στ) Για την ψύξη των εσωτερικών ψυκτών σε σύστηµα συµπιέσεως δύο σταδίων.

Π.3.7.7 Εισαγωγή αλκοόλης. Αν υδρατµοί αναµιγνύονται µε ατµούς φορτίου σε ένα κύκλο συµπυκνώσεως, το νερό θα

198

συµπυκνώνεται µε το φορτίο στον συµπυκνωτή. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό θα παραµείνει αιωρούµενο, όσο το υγρό παραµένει σε θερµοκρασία πάνω από 0°. Στα περισσότερα συστήµατα συµπυκνώσεως η θερµοκρασία του συµπυκνώµατος είναι κάτω από

τους 0°C στην εκτονωτική βαλβίδα και συνεπώς το ελεύθερο νερό θα παγώσει στη θερµοκρασία αυτή. Η ποσότητα του πάγου που σχηµατίζεται στην εκτονωτική βαλβίδα εξαρτάται από την ποσότητα του ελεύθερου νερού που υπάρχει, τη θερµοκρασία και σε ορισµένη έκταση από τη διαφορά πιέσεως από τη µία πλευρά στην άλλη της εκτονωτικής βαλβίδας. Το φράξιµο στην επιστροφή του συµπυκνώµατος δυνατόν να συµβεί αιφνιδιαστικά και χωρίς προειδοποίηση ή ο πάγος δυνατόν να επικαθίσει στα τοιχώµατα του σωλήνα για ορισµένη περίοδο και να είναι εµφανής µε τη σταδιακή µείωση της ροής του συµπυκνώµατος και µε την αύξηση της στάθµης στο δοχείο του συµπυκνώµατος. Οι αυτόµατες εκτονωτικές βαλβίδες επίσης συνήθως εφοδιάζονται µε χειροκίνητα χειριζόµενη

παρακαµπτήριο σωλήνωση, για την αποφυγή της διακοπής της λειτουργίας της µονάδας σε περίπτωση φραγής. Για την αποφυγή ή τη µείωση του σχηµατισµού πάγου µερικές µονάδες συµπυκνώσεως εφοδιά-

ζονται µε σύστηµα εισαγωγής αλκοόλης στην πλευρά της εκτονωτικής βαλβίδας πριν από την εκτόνωση. Η αλκοόλη αποθηκεύεται σε µία δεξαµενή, εφοδιασµένη µε µία αντλία ικανή να αναπτύσσει

συγκριτικά υψηλές πιέσεις. Όταν σχηµατίζεται πάγος στην εκτονωτική βαλβίδα, η γραµµή εισαγωγής ανοίγεται και η αλκοόλη

αντλείται, µέχρι που να καθαρισθεί από τον πάγο. Αν ο πάγος δεν καθαρίζεται γρήγορα, τότε µπορεί να γίνει υπόθεση ότι υπάρχει εκτεταµένος σχηµατισµός, η µονάδα πρέπει να κρατηθεί ή να λειτουργεί µε την παρακαµπτήριο και ή να διατηρηθεί η πίεση της αλκοόλης έναντι του πάγου µέχρι το ξεβούλωµα και τον καθαρισµό. Όταν το φράξιµο του πάγου είναι εκτεταµένο, η πίεση που θα ασκεί η αλκοόλη στον πάγο, θα είναι αποφασιστική στην περίοδο που ασκείται για τον καθαρισµό της γραµµής. Όσο αποµακρύνεται ο πάγος, η αλκοόλη θα αναµιγνύεται µε το νερό και θα χαµηλώνει το σηµείο πήξεως του τελευταίου. Πρέπει να σηµειωθεί ότι, αν υπάρχει νερό στο φορτίο, υφίσταται κίνδυνος παγώµατος των αντλιών

και των επιστοµίων του φορτίου, µε συνέπεια τη βλάβη. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να προστίθεται κάποιο αντιψυκτικό (βλ. § 1.4.1).

Π.3.7.8 Σχηµατισµός υδριτών. Το µεθάνιο, αιθυλένιο, προπάνιο και βουτάνιο δυνατόν να ενωθούν µε το νερό κάτω από συνθήκες

αυξηµένης πιέσεως ή µειωµένης θερµοκρασίας, για το σχηµατισµό λευκών στερεών κρυστάλλων, οι οποίοι είναι γνωστοί σαν υδρίτες. Οι υδρογονάνθρακες αυτοί συνήθως έχουν την ικανότητα να φέρουν περισσότερο νερό σε διάλυµα ατµών παρά σαν υγρά (για το προπάνιο οκτώ φορές περισσότερο στους 6°C). Έτσι ατµός προπανίου, που είναι κορεσµένος µε υδρατµό, θα εκλύει ελεύθερο νερό, όταν συµπυκνώνεται στη µονάδα συµπυκνώσεως και δυνατόν να σχηµατισθεί υδρίτης, αν αυτό το µίγµα συµπυκνώµατος-νερού ψύχεται σε εναλλάκτη θερµότητας ή µε µείωση της πιέσεως σε µία ρυθµιστική βάνα ή ψεκασµό για ψύξη. Σε συµπύκνωµα εµπορικού προπανίου (83,4% προπάνιο, 12,4% αιθάνιο και 4,2% µεθάνιο) σχηµατίζονται υδρίτες στις παρακάτω θερµοκρασίες και πιέσεις:

Πίεση kg/cm2

Θερµοκρασία 0°C

0 -2

0,7 0 2,8 3 4,2 5 5,3 6

Π.3.7.9 Αέρια που δεν συµπυκνώνονται. Τα µη συµπυκνούµενα αέρια βρίσκονται πάνω από την κρίσιµη θερµοκρασία τους και δεν είναι

δυνατόν να συµπυκνωθούν µε πίεση. Τα συνηθέστερα συναντώµενα µη συµπυκνούµενα αέρια είναι το οξυγόνο και το άζωτο, τα οποία αποµένουν µετά τις εργασίες εκπλύσεως, καθώς και τα συστατικά του φορτίου, που έχουν χαµηλό σηµείο βρασµού (π.χ. το αιθάνιο). Η επίδραση των µη συµπυκνούµενων αερίων στον κύκλο συµπυκνώσεως συνίσταται στην αύξηση

της πιέσεως συµπυκνώσεως και στη µείωση της αποδόσεως της µονάδας. Όταν η πίεση συµπυκνώ-σεως κατά τη διάρκεια µιας εργασίας συµπυκνώσεως αυξάνει σε αισθητό βαθµό πάνω από την πίεση

199

κορεσµού για ένα ειδικό κλάσµα του φορτίου, πρέπει να θεωρείται πιθανόν ότι υπάρχουν µη συµπυκνούµενα αέρια, που πρέπει να εξαερισθούν προς την ατµόσφαιρα, αν αυτό επιτρέπεται από τους τοπικούς κανονισµούς, µε τη βάνα εξαερισµού στη σωλήνωση εξαερισµού σε χειροκίνητη λειτουργία. Ορισµένα συστήµατα διαθέτουν επίσης εναλλακτική γραµµή επιστροφής µη συµπυκνού-µενων αερίων προς τη δεξαµενή φορτίου. Μη συµπυκνούµενα αέρια πολύ πιθανόν συναντώνται µετά την αδρανοποίηση ή την απελευθέρωση

από αέρια του συστήµατος φορτίου, όταν η εργασία της εκπλύσεως µε αέριο, που επακολουθεί, δεν είναι επαρκής. Ο εξαερισµός των µη συµπυκνούµενων αερίων πρέπει να συνεχίζεται κατά τη διάρκεια των αρχικών εργασιών συµπυκνώσεως, µέχρι τη σταθεροποίηση της πιέσεως συµπυκνώσεως στην ή κοντά στη σωστή θεωρητική της τιµή. Μη συµπυκνούµενος αέρας ή αδρανές αέριο θα συναντάται µόνο στην αέρια φάση της δεξαµενής

φορτίου και σε πλήρως φορτωµένο πλοίο. Αυτή η εργασία εξαερισµού είναι απίθανο να παραταθεί. Αν ο για αρκετή χρονική περίοδο (π.χ. µερικές µέρες) εξαερισµός δεν έχει σαν αποτέλεσµα τη

µείωση της πιέσεως συµπυκνώσεως στην προβλεπόµενη τιµή, η υψηλή πίεση µπορεί συνήθως να αποδοθεί στα συστατικά του φορτίου και να γίνει αποδεκτή µε την προϋπόθεση ότι αυτή βρίσκεται µέσα στα όρια σχεδιάσεως της µονάδας. Για να διασφαλισθεί ότι ελάχιστα βασικά συστατικά (π.χ. αιθάνιο) µερικών φορτίων θεωρούνται σαν

µη συµπυκνούµενα αέρια και τα οποία πρέπει να εξαερίζονται στην ατµόσφαιρα, η πίεση του κορεσµένου ατµού σε σχέση µε την αναµενόµενη θερµοκρασία συµπυκνώσεως του φορτίου θα σηµειώνονται από κατάλληλο διάγραµµα Mollier ή διάγραµµα τάσεως ατµών, πριν από την έναρξη των εργασιών συµπυκνώσεως. Συγκριτικά µικροί όγκοι αιθανίου στην υγρή φάση του προπανίου θα παράγουν σηµαντικά µεγαλύτερους όγκους αιθανίου στη φάση ατµών και αυτό το µίγµα των ατµών θα απαιτεί µεγαλύτερη πίεση συµπυκνώσεως από την κανονική για καθαρό προπάνιο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 ∆ΕΞΑΜΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟ∆ΟΙ

ΠΑΡΟΠΛΙΣΜΟΥ


Πριν από την έναρξη των εργασιών δεξαµενισµού ή του παροπλισµού, όλα τα συστήµατα που περιέχουν εύφλεκτο, τοξικό ή αδρανές αέριο πρέπει να απελευθερώνονται από τα αέρια. Όταν γίνει αυτό, τότε µόνο µπορεί να έχει επιτευχθεί το µέγιστο επίπεδο ασφαλείας (βλ. § 4.19 για την υπευθυνότητα του προσωπικού του πλοίου κατά τη διάρκεια του δεξαµενισµού ή του παροπλισµού).

Π.4.2 Ειδικές µελέτες.

Π.4.2,1 ∆εξαµενές φορτίου και χώροι συγκρατήσεως ή µεταξύ διαφραγµάτων. Οι διατάξεις του κεφαλαίου 6 θα µελετώνται πλήρως, πριν δοθεί οποιαδήποτε άδεια για την είσοδο ή

την εκτέλεση εργασιών σε κλειστό χώρο. Πιστοποιητικό ότι οι χώροι είναι ελεύθεροι αερίων θα χορηγείται από κάποιο εξουσιοδοτηµένο πρόσωπο πριν από την είσοδο σ' αυτούς. Θύλακες ατµών φορτίου δυνατόν να έχουν δηµιουργηθεί στους χώρους µεταξύ των διαφραγµάτων

ή στη µόνωση. Εξουσιοδοτηµένο άτοµο θα παρευρίσκεται και θα ελέγχει τις συγκεντρώσεις αερίου πριν από την έναρξη των εργασιών στους χώρους αυτούς. Ατµοί φορτίου παγιδευµένοι στη µόνωση και στους µεταξύ των διαφραγµάτων χώρους δυνατόν να

εκλύονται βαθµιαία. Είναι βασικό να διασφαλισθεί ότι διατίθεται επαρκής εξαερισµός και ότι η ατµόσφαιρα παρακολουθείται περιοδικά. Οι χώροι της µονώσεως θα διατηρούνται, όσο είναι δυνατόν, ξηροί και απαλλαγµένοι από υγρασία, για την αποφυγή καταστροφής της µονώσεως. Ειδική προσοχή θα δίνεται στα συστήµατα τύπου µεµβράνης, όταν αναλαµβάνεται εργασία. ∆ιαφορετικές πιέσεις θα διατηρούνται, όταν γίνεται εξαερισµός των χώρων µεταξύ των διαφραγµάτων. Αν είναι αναγκαία εργασία στο εσωτερικό της δεξαµενής, η µεµβράνη θα προστατεύεται µε προστατευτικές γραµµές κόντρα-πλακέ ή παρόµοιου τύπου υλικό, ειδικά στον πυθµένα της δεξαµενής. Όταν η εργασία συµπληρωθεί και οι γραµµές αποµακρυνθούν, θα γίνεται προσεκτική επιθεώρηση, για να διασφαλισθεί ότι η µεµβράνη δεν έχει τσαλακωθεί ή υποστεί άλλη ζηµία. Πριν από το κλείσιµο των δεξαµενών φορτίου και των άλλων κλειστών χώρων, θα γίνονται

προσεκτικοί έλεγχοι, για να διασφαλισθεί ότι όλα τα εργαλεία και ο εξοπλισµός έχουν αποµακρυνθεί, όλα τα προσαρτήµατα έχουν ασφαλισθεί, υλικά µολύνσεως, όπως σκουριές ή νερό, έχουν αποµακρυν-θεί και, αν είναι αναγκαίο, έχει προστεθεί αντιψυκτικό (βλ. § 1.4.1.). Επίσης πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι τα επιστόµια, οι αντλίες, οι πλωτήρες ενδείξεως βάθους κλπ. είναι ελεύθερα για λειτουργία.

Π.4.2.2 Όργανα. Όλα τα όργανα του συστήµατος φορτίου θα ελέγχονται για την αντοχή, τη λειτουργία και τη βαθµονόµηση πριν από την προετοιµασία. Τα όργανα, οι έλεγχοι τους, τα αισθητήρια και οι γραµµές δειγµατοληψίας θα προστατεύονται προσεκτικά από µηχανική βλάβη. Τα µανόµετρα, θερµόµετρα και ο άλλος λεπτός εξοπλισµός θα αφαιρείται, αν είναι αναγκαίο και θα αποθηκεύεται σε ασφαλή θέση κατά τη διάρκεια των εργασιών επισκευής. Οι φιάλες πεπιεσµένου αερίου που χρησιµοποιούνται για τη βαθµονόµηση θα στοιβάζονται σε

ασφαλή και καλά αεριζόµενο χώρο κατά τη διάρκεια των εργασιών επισκευής. Τα σχέδια του πλοίου και οι προδιαγραφές θα τροποποιούνται σαφώς για την ένδειξη οποιασδήποτε

µετατροπής, η οποία γίνεται στα συστήµατα και τα δίκτυα.

Π.4.2.3 Υλικά και διαδικασίες που χρησιµοποιούνται στις επισκευές. Όλα τα τµήµατα και τα υλικά που χρησιµοποιούνται για την επισκευή ή την αντικατάσταση

201

οπουδήποτε στο σύστηµα φορτίου πρέπει να είναι συµβιβαστά µε τα φορτία, που πρόκειται να µεταφερθούν (τους αναχαιτιστές κλπ., αν χρησιµοποιούνται) και ικανά να αντέχουν στην πλήρη σειρά των θερµοκρασιών και πιέσεων που προβλέπονται. Συγκόλληση εντός του συστήµατος φορτίου θα εκτελείται µόνο µε τη χρησιµοποίηση κατάλληλων ειδικών διαδικασιών και από εξειδικευµένο προσωπικό. Αν πρόκειται να εκτελεσθεί δοκιµή πιέσεως κάποιου τµήµατος του συστήµατος, πρέπει να δίνεται προσοχή, για να διασφαλισθεί ότι τα άλλα µέρη αποµονώνονται αποτελεσµατικά και ότι η δέουσα προσοχή δίνεται για την ασφάλεια του προσωπικού κοντά στην περιοχή της δοκιµής.

Π.4.2.4 Θερµές εργασίες. Θερµές εργασίες δεν θα επιτρέπονται, εκτός αν η άµεσα γειτονική περιοχή και τα παρακείµενα

διαµερίσµατα έχουν πιστοποιητικό απαλλαγής από αέρια. Οι θερµές εργασίες· περιλαµβάνουν συγκόλληση, καύση, χαλκοκόλληση, σφυροκοπανισµό, καλαφάτισµα και χρησιµοποίηση πυρσών για τη θέρµανση (για διαστολή) φτερωτών, ροτόρων κλπ., πριν από την αφαίρεση. Επαρκής εξαερισµός πρέπει πάντοτε να διατίθεται και ειδική προσοχή να δίνεται, όταν

αναλαµβάνεται θερµή εργασία κοντά σε καύσιµα υλικά. Τα υλικά αυτά πρέπει να αποµακρύνονται ή να προστατεύονται έναντι της θερµότητας. Υλικά όπως πολυουρεθάνη, πολυστυρένιο κλπ., όταν εµπλακούν σε πυρκαϊά, παράγουν τοξικούς και ασφυξιογόνους ατµούς. Οι θερµές εργασίες δεν πρέπει να εκτελούνται κοντά στα υλικά αυτά, εκτός αν εξειδικευµένος πυροσβέστης τις παρακολου-θεί και διατίθενται άµεσα κατάλληλες πυροσβεστικές συσκευές, καθώς και συσκευές που βοηθούν τη διαφυγή. Έξοδοι έκτακτης ανάγκης πρέπει να διατίθενται για κάθε κλειστό χώρο, στον οποίο εκτελείται

θερµή εργασία. Οι έξοδοι αυτοί πρέπει να διατηρούνται πάντοτε ελεύθερες από εµπόδια. ∆εν επιτρέπεται να αφήνονται συσσωρευµένα κατάλοιπα καύσεως σε τέτοιους χώρους, επειδή συνιστούν κίνδυνο πυρκαϊάς. Ο αριθµός των ατόµων που επιτρέπεται να βρίσκονται σε περιορισµένους χώρους (π.χ. δεξαµενές

φορτίου, χώρους συγκρατήσεως, χώρους µεταξύ διαφραγµάτων) θα περιορίζεται κατά τρόπο, ώστε σε οποιοδήποτε χρόνο να µπορεί να ελεγχθεί πόσοι είναι δυνατόν να βρίσκονται στο χώρο. Όλος ο εξοπλισµός που πρόκειται να ανοιχθεί για επισκευή ή συντήρηση θα ελέγχεται εσωτερικά, για τυχόν παρουσία εύφλεκτου, τοξικού ή αδρανούς αερίου και θα εκπλύνεται µε αέριο, αν είναι αναγκαίο, πριν από τη συνέχιση της εργασίας. Μετά από θερµή εργασία δυνατόν να είναι αναγκαία η απαλλαγή από τις τάσεις (ανόπτηση), πριν ορισµένα υλικά χρησιµοποιηθούν για την εκτέλεση της αποστολής τους. Το ενδεχόµενο αυτό θα εξετάζεται πριν από την ανάληψη της σχετικής εργασίας.

Π.4.2.5 ∆εξαµενές αποθηκεύσεως υπό πίεση. Συχνά είναι αναγκαία η απελευθέρωση από τα αέρια των δεξαµενών αποθηκεύσεως που υπάρχουν στο κατάστρωµα, πριν από την έναρξη θερµών εργασιών κοντά σ' αυτές. Οπωσδήποτε, αν χορηγείται άδεια για να αποθηκευθεί υγρό φορτίο, πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Όλες οι συνδέσεις των σωλήνων στο σύστηµα φορτίου θα αποσυνδέονται και θα τυφλώνονται ασφαλώς. β) Η πρόσβαση προς την περιοχή θα περιορίζεται και οι συνδέσεις θα τοποθετούνται µε προειδοποιήσεις.

γ) ∆εν επιτρέπεται το κάπνισµα και οι θερµές εργασίες στην περιοχή, δ) ∆εν θα επιτρέπεται καµία εργασία στις δεξαµενές και στα εξαρτήµατα τους. ε) Οι δεξαµενές θα προστατεύονται από µηχανική ζηµιά. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται, αν χρησιµοποιούνται κοντά σ' αυτές γερανοί,

στ) Ο πυροσβεστικός εξοπλισµός θα είναι έτοιµος για άµεση χρησιµοποίηση, τα ακροφύσία νερού θα συνδέονται στο υπό πίεση κύριο δίκτυο πυρκαϊάς.

ζ) Το περιεχόµενο και οι πιέσεις των δεξαµενών θα ελέγχονται καθηµερινά και, κάθε διαρροή θα αποκαθίσταται αµέσως.

Π.4.2.6 Προετοιµασία. Επιπρόσθετα προς τις διατάξεις της § 4.3 όλα τα συστήµατα και ο εξοπλισµός θα ελέγχονται πλήρως

για την αντοχή, καθαριότητα, λειτουργία, βαθµονόµηση και ελευθερία περιστροφής (όπου απαιτείται) πριν από την προετοιµασία, για να τεθούν σε υπηρεσία φορτίου.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ

ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ


Η σειρά του εξοπλισµού που δυνατόν να υπάρξει στο σύστηµα φορτίου ενός υγραεριοφόρου περιγράφεται στο παράρτηµα αυτό. Εκεί δίνεται έµφαση στις αναγκαίες για την ασφάλεια και απόδοση επεξηγήσεις. Οι γενικές προφυλάξεις που πρέπει να τηρούνται κατά τη διάρκεια των εργασιών στο φορτίο παρέχονται στα κεφάλαια 4 και 5. Πάντοτε γίνεται αναφορά στις οδηγίες και τα εγχειρίδια των κατασκευαστών για τον ειδικότερο εξοπλισµό, που έχει εγκατασταθεί.

Π.5.2 Αντλίες φορτίου.

77.5.2. Αντλίες τύπου βαθέος φρέατος. Αυτές είναι ενός ή πολλαπλών σταδίων φυγοκεντρικές αντλίες, που οι κινητήρες τους είναι

τοποθετηµένοι στο κατάστρωµα και οι φτερωτές τους κοντά στον πυθµένα της δεξαµενής. Ο κινητήρας είναι δυνατόν να είναι ηλεκτρικός ή υδραυλικός. Η φτερωτή στηρίζεται στο σωλήνα καταθλίψεως, που είναι συνδεµένος µε φλάντζα στο θόλο της δεξαµενής. Ο άξονας κινήσεως περιστρέφεται εσωτερικά του σωλήνα καταθλίψεως και λιπαίνεται από το φορτίο. Ιδιαίτερη προσοχή θα δίνεται στα παρακάτω σηµεία: α) Πριν από την εκκίνηση των αντλιών θα καταβάλλεται φροντίδα, για να εξασφαλισθεί ότι µπορούν

να περιστρέφονται ελεύθερα. Αν είναι δυνατόν, θα γίνεται χειροκίνητη περιστροφή. β) Οι αντλίες θα εκκινούν µε κλειστές τις βάνες καταθλίψεως ή ελάχιστα ανοικτές (σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή) για τη µείωση της πιέσεως αντιθλίψεως και της εντάσεως του ρεύµατος στον κινητήρα.

γ) Αν ο εξοπλισµός προστασίας δεν λειτουργεί ή δεν έχει εγκατασταθεί, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι αντλίες δεν επιτρέπεται να ξεπιάνουν, επειδή είναι δυνατόν να υπάρξει απώλεια της λιπάνσεως και να σηµειωθεί βλάβη.

δ) Οι αντισπινθηρικοί ηλεκτρικοί κινητήρες δυνατόν να είναι µόνο στεγανοί (για διαρροή) και δυνατόν να απαιτείται να καλύπτονται µε υδατοστεγανό κάλυµµα, όταν δεν χρησιµοποιούνται.

ε) Αν υπάρχουν θερµαντήρες, θα χρησιµοποιούνται για τη διατήρηση της αντιστάσεως µονώσεως, όταν η αντλία δεν βρίσκεται σε λειτουργία.

στ) Οι ωστικοί τριβείς είναι ευαίσθητοι σε οδοντώσεις, όταν κρατούνται και υπόκεινται στους κραδασµούς του πλοίου. Λόγω του µεγάλου βάρους, πρέπει να στηρίζονται, όταν δεν βρίσκονται σε λειτουργία. Ο άξονας της αντλίας πρέπει να περιστρέφεται σε συχνά διαστήµατα για την εναλλαγή των επιφανειών τριβής.

ζ) Αν επιτρέπεται και είναι αναγκαίο (βλ. § 1.4.1), θα εισάγεται αντιψυκτικό πριν από τη λειτουργία µε LPG, για την αποφυγή πήξεως τυχόν ποσότητας νερού, που συγκεντρώθηκε στους τριβείς, τα χιτώνια των αξόνων, τις φτερωτές κλπ. Η πήξη του νερού είναι δυνατόν να προκαλέσει κόλληµα των αντλιών και ανάφλεξη των κινητήρων.

η) Όταν οι αντλίες έχουν υπερταχυνθεί, πρέπει να αντιµετωπίζεται το ότι έχει αφεθεί επαρκές διάκενο µεταξύ του κώδωνα του στοµίου (της αντλίας) και του πυθµένα της δεξαµενής, για την εξασφάλιση επαρκούς ροής φορτίου και την αποφυγή µηχανικής παρεµβάσεως κατά τη διαδικασία της ψύξεως. Οι µηχανισµοί πέρας-έτοιµο θα τοποθετούνται σωστά, για την αποφυγή κινήσεως λόγω της αντιδράσεως στρέψεως και όλα τα εξαρτήµατα στη δεξαµενή θα στερεώ-νονται σε µία θέση (π.χ. µε σφήνες, σύρµατα κλπ.).

θ) Οι ενδιάµεσοι τριβείς του άξονα λιπαίνονται από το φορτίο και οι δίοδοι στις θέσεις των τριβέων πρέπει να διατηρούνται καθαρές.

203

ι) Τα υγρά στεγανωτικά στο άνω άκρο του σωλήνα καταθλίψεως της αντλίας πρέπει να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, για την αποφυγή διαρροής φορτίου και διαρροής πεπιεσµένου υγρού στο φορτίο.

ία) Πρέπει να διασφαλισθεί ότι οι τοπικοί διακόπτες διακοπής-µετακινήσεως συντηρούνται καλά (βλ. παράρτηµα 7).

Π.5.2.2 Μόνιµες υποβρύχιες αντλίες. Αυτές είναι µόνιµες κατακόρυφες αντλίες και ο συνδεµένος κινητήρας τοποθετείται σε µία θέση

στον πυθµένα της δεξαµενής. Η ισχύς παρέχεται µέσω χάλκινων ή από ανοξείδωτο χάλυβα περιτυλιγµένων καλωδίων, τα οποία

καταλήγουν σε κιβώτιο συνδέσεως στο θόλο της δεξαµενής. Οι κινητήρες συνήθως εφοδιάζονται µε µηχανισµούς κρατήσεως χαµηλής στάθµης, για την προστασία τους από τον κίνδυνο ξηράς λειτουργίας (χωρίς υγρό) σε ατµούς φορτίου. Για χρήση σε αµµωνία τα καλώδια και ο κινητήρας πρέπει να περιτυλίγονται ή να κλείνονται µε ανοξείδωτο χάλυβα, προκειµένου να αποκλεισθεί η επαφή της αµµωνίας µε το χαλκό. Αυτό το περιτύλιγµα είναι πολύ λεπτό και πρέπει να δίνεται µεγάλη προσοχή για την αποφυγή βλάβης του, π.χ. ποτέ τσάκισµα, µπέρδεµα, καµπύλωση κλπ. Ειδικότερα απαιτείται προσοχή στα εξής σηµεία: α) Πρέπει να εφαρµόζονται οι προφυλάξεις της § Π.5.2.1(β), (γ), (ζ) και (ία). β) Τα καλώδια πρέπει να ελέγχονται για την αντίσταση της µονώσεως, πριν η αντλία εκκινήσει. γ) Θερµαντήρες πρέπει να χρησιµοποιούνται, όταν γίνεται απελευθέρωση των δεξαµενών από αέρια

για την πρόληψη της συµπυκνώσεως. Σε ορισµένες περιπτώσεις η θερµότητα παρέχεται µε την εφαρµογή χαµηλής τάσεως στις δυο από τις τρεις φάσεις και απαιτείται προσοχή για την αποφυγή ταυτόχρονης συνδέσεως και των τριών φάσεων, ειδικά αν δεν είναι εγκαταστηµένα συστήµατα ασφαλούς διακοπής. ∆ιαφορετικά η αντλία θα περιστραφεί στη µέγιστη ταχύτητα χωρίς λίπανση.

δ) Όταν γίνεται αποσυναρµολόγηση των αντλιών, η σωλήνωση καταθλίψεως θα παρεµποδίζεται από το να προκαλεί καταπόνηση στο κέλυφος της αντλίας, οι µηχανισµοί στερεώσεως και τα καλώδια πρέπει να ασφαλίζονται στη θέση τους προσεκτικά.

ε) Οι τριβείς λιπαίνονται από το φορτίο και γι' αυτό οι οπές λιπάνσεως πρέπει να διατηρούνται καθαρές και τα φίλτρα να καθαρίζονται τακτικά.

στ) Οι συνδέσεις των καλωδίων στην αντλία πρέπει να γίνονται µε τη χρησιµοποίηση νέων επαφών και καλυµµάτων και, αν είναι δυνατόν, να δοκιµάζονται σε πίεση και κενό. Αυτά σχεδιάζονται έτσι, ώστε να αποφεύγεται η προσβολή των χάλκινων αγωγών από την αµµωνία, ζ) Τα περιτυλίγµατα των καλωδίων, που είναι από ανοξείδωτο χάλυβα, θα ελέγχονται για εξωτερικά ελαττώµατα (ρωγµές, ξεφλουδίσµατα) και δεν πρέπει να τσαλακώνονται. Ο οξύς λυγισµός πρέπει να αποφεύγεται (βλ. οδηγίες κατασκευαστή). η) Πριν από το κλείσιµο της δεξαµενής η αντλία πρέπει να περιστρέφεται µε το χέρι, για να

διασφαλισθεί ότι περιστρέφεται ελεύθερα.

Π.5.2.3 Κινητές υποβρύχιες αντλίες. Αυτές είναι παρόµοιες µε τις µόνιµες υποβρύχιες αντλίες, αλλά τοποθετούνται µέσα σε ένα σωλήνα,

που ενεργεί σαν στήριγµα και σωλήνας καταθλίψεως και ο οποίος έχει στη βάση του ένα επιστόµιο έτσι, ώστε η αντλία να µπορεί να αποµακρυνθεί ακόµη και όταν η δεξαµενή περιέχει φορτίο. Αν το περιεχόµενο στο σωλήνα, υγρό και ατµός, εκπλύνεται µε αδρανές αέριο, η αντλία µπορεί να ανυψώνεται ελαφρά και να κλείνεται το επιστόµιο. Τότε η αντλία µπορεί κατά στάδια να αποµακρύνε-ται. Οι προφυλάξεις που περιέχονται στην § Π.5.2.2 πρέπει να εφαρµόζονται. Επιπλέον οι οδηγίες του κατασκευαστή, αναφορικά µε την εγκατάσταση και τη µετακίνηση, πρέπει να ακολουθούνται προσεκτικά, ειδικά αν η δεξαµενή είναι πλήρης ή µερικώς γεµάτη µε φορτίο.

Π.5.2.4 Αντλίες τοποθετηµένες στο κατάστρωµα. Οι αντλίες αυτές συνήθως είναι φυγοκεντρικές αντλίες µε τους κινητήρες τους οριζόντια

τοποθετηµένους. Μπορούν να χρησιµοποιούνται σαν κύριες αντλίες, βοηθητικές, αντλίες τροφοδοτή-σεως θερµότητας, αντλίες τροφοδοτήσεως των δεξαµενών αποθηκεύσεως στο κατάστρωµα κλπ. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα εξής σηµεία: α) Πρέπει να τηρούνται οι προφυλάξεις της § Π.5.2.1(α), (β), (γ), (δ), (ε), (ζ) και (ία). β) Η αντλία πρέπει να πληρώνεται και, αν είναι αναγκαίο, να ψύχεται πριν από την εκκίνηση, η δε δεξαµενή φορτίου να έχει αρκετά συµπιεσθεί για την παροχή επαρκούς πιέσεως υγρού.

γ) Αν χρησιµοποιείται δίκτυο πιέσεως, η κατανάλωση θα καταγράφεται για να διασφαλισθεί ότι

204

διατηρούνται οι στάθµες και επιτυγχάνεται επαρκής στεγανότητα. Τα στεγανωτικά θα διατη-ρούνται σε καλή κατάσταση.

δ) Η ευθυγράµµιση του κινητήρα πρέπει να είναι σωστή για την αποφυγή βλάβης των εδράνων. Όλα τα διάκενα και οι ανοχές που προδιαγράφονται από τον κατασκευαστή θα εξασφαλίζονται.

ε) Μετά την αντικατάσταση των αντλιών τα δίκτυα των σωληνώσεων θα ρυθµίζονται, για την αποφυγή κακής ευθυγραµµίσεως και δηµιουργίας καταπονήσεων στη συναρµολόγηση. Οµοίως τα στηρίγµατα ολισθήσεως πρέπει να παραµένουν ελεύθερα και να λιπαίνονται προσεκτικά, στ) Οι αεροστεγείς φράκτες, αν υπάρχουν, θα συντηρούνται προσεκτικά.

Π.5.2.5 Αντλίες χώρων συγκρατήσεως ή µεταξύ διαφραγµάτων. Αυτές είναι δυνατόν να είναι υποβρύχιες αντλίες (στην περίπτωση αυτή ισχύουν οι προφυλάξεις,

που δίνονται στην § Π.5.5.2) ή τζιφάρια, που εργάζονται σύµφωνα µε την αρχή του Venturi. Σηµειώνεται ότι τα τελευταία δεν έχουν κινούµενα µέρη και συνεπώς αυτός ο τύπος του εξοπλισµού απαιτεί ελάχιστη συντήρηση. Σκοπός τους είναι η απάντληση υγρού φορτίου, το οποίο διέρρευσε από δεξαµενή φορτίου ή νερού, που συγκεντρώθηκε στους χώρους συγκρατήσεως ή σε εκείνους µεταξύ των διαφραγµάτων, από δεξαµενές φορτίου ή έρµατος. Οι αντλίες που κινούνται µε κινητήρα πρέπει να ελέγχονται συχνά, για να διαπιστώνεται η ελευθερία

περιστροφής, η συγκέντρωση συµπυκνώµατος στους τριβείς κλπ., εκτός αν η ατµόσφαιρα στους χώρους αυτούς διατηρείται ξηρά.

Π.5.3 Αντλίες ατµών και συµπιεστές.

Π.5.3.1 Γενικά. Μεγάλος αριθµός τύπων αντλιών ατµών και συµπιεστών είναι δυνατόν να συναντηθούν αλλά εδώ περιγράφονται οι κύριες κατηγορίες τους. ∆υνατόν να χρησιµοποιούνται για τη συµπύκνωση του φορτίου, την παροχή ατµού προς και από την ξηρά και προς το µηχανοστάσιο (µόνο σε πλοία LNG) και για τη διαδικασία απαλλαγής από αέρια. Ο εξοπλισµός αυτός κινείται µε τη βοήθεια υδραυλικών κινητήρων ή ατµοστροβίλων. Λειτουργούν και συντηρούνται σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευα-στή. Επίσης βλέπε παράρτηµα 3. Πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω γενικές προφυλάξεις: α) Ο εξοπλισµός να λειτουργεί εντός της σχεδιάσεως και σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευα-στή. ∆υνατόν ακόµη να υπάρχουν ειδικοί περιορισµοί για ορισµένα φορτία, β) Η ηλεκτρική αντίσταση των κινητήρων να ελέγχεται σε τακτικά διαστήµατα, γ) Οι κινητήρες σε εκτεθειµένες θέσεις να προστατεύονται, όταν δεν χρησιµοποιούνται, και, αν

υπάρχουν, να χρησιµοποιούνται οι θερµαντήρες. δ) Τα προδιαγραφόµενα λιπαντικά και ψυκτικά θα χρησιµοποιούνται σύµφωνα µε τον εξοπλισµό και το φορτίο. ∆υνατόν να είναι αναγκαία η αλλαγή των λιπαντικών µετά τη χρησιµοποίηση τους σε ορισµένα φορτία (π.χ. αµµωνία, βουταδιένιο, χλωριούχο βινύλιο). ε) Όλα τα συστατικά των υλικών, συνδέσµων, γεµισµάτων, διαφραγµάτων κλπ. θα είναι συµβιβαστά

µε το φορτίο, στ) Ο συνδεµένος εξοπλισµός, όπως τα φίλτρα, τα ανακουφιστικά επιστόµια, οι δίσκοι κλπ.

θα συντηρούνται κατάλληλα. ζ) Κάθε διάταξη διαστολής ή συστολής, π.χ. ολισθαίνοντα πέλµατα, θα συνδέονται κατάλληλα, η) Οι ανοχές σχεδιάσεως, έδρανα και χιτώνια άξονα ή ευθυγραµµίσεως θα συντηρούνται σωστά, θ) Οι συνδεµένες σωληνώσεις θα ρυθµίζονται σωστά για την αποφυγή τάσεων στη µηχανή. Τα στηρίγµατα των εύκαµπτων σωλήνων θα συντηρούνται σωστά, ι) Τα υλικά φραγής των αεροστεγών φρακτών θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση, ία) Τα στεγανωτικά µέσα θα συντηρούνται κατάλληλα για την αποφυγή διαρροής φορτίου. Αν ο λαβύρινθος στεγανότητας χρησιµοποιεί πεπιεσµένο αδρανές αέριο, η παροχή του αερίου θα ελέγχεται πριν από την εκκίνηση, ιβ) Όλες οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και ο εξοπλισµός θα συντηρούνται κατάλληλα (βλ. παράρτηµα

7). ιγ) Όταν γίνεται δοκιµή πιέσεως συστηµάτων σωληνώσεων, ο στροφαλοθάλαµος του συµπιεστή θα

αποµονώνεται, εκτός αν µπορεί να αντέξει στην πίεση δοκιµής.

Π.5.3.2 Παλινδροµικοί συµπιεστές.

α) Γενικά. ∆υνατόν να υπάρξουν δυο τύποι, που ονοµαστικά είναι οι συµβατικοί συµπιεστές και οι ελεύθεροι

205

λιπαντελαίου συµπιεστές. Οι συµπιεστές αυτοί χρησιµοποιούνται κυρίως στη µονάδα συµπυκνώσεως για τη συµπύκνωση των

ψυκτικών αερίων ή των ατµών του φορτίου. Αν χρησιµοποιούνται ψυκτικά, εφαρµόζονται οι παρατηρήσεις για κανονική µονάδα συµπυκνώσεως. Αν χρησιµοποιούνται µε ατµούς φορτίου, τότε ίσως είναι αναγκαίες ειδικές προφυλάξεις, που εξαρτώνται από το φορτίο. Οι παρακάτω προφυλάξεις τηρούνται επιπρόσθετα εκείνων της § Π.5.3.1: 1) Αν η µηχανή διαθέτει έλεγχο δυναµικότητας, οι αυτόµατοι µηχανισµοί εκφορτώσεως απαιτούν προσεκτική τακτική συντήρηση.

2) Οι διακόπτες πιέσεως-θερµοκρασίας θα ελέγχονται και θα βαθµονοµούνται τακτικά, τα σηµεία συγκεντρώσεως ελέγχων θα ρυθµίζονται για ορισµένα φορτία (π.χ. βουταδιένιο, χλωριούχο βινύλιο, αέριο µεθυλακετυλένο-προπαδιένιο) και θα επαναρρυθµίζονται στα κανονικά µέγιστα και ελάχιστα για τα άλλα φορτία.

3) Τα επιστόµια αναρροφήσεως θα ανοίγονται βραδέως, όταν εκκινούν οι µηχανές, για την εξάτµιση µε την ελάττωση της πιέσεως κάθε υγρού που τυχόν υπάρχει.

4) Η πίεση στις δεξαµενές φορτίου και στα συστήµατα σωληνώσεων κανονικά δεν θα µειώνεται κάτω από την ατµοσφαιρική, επειδή µπορεί να εισέλθει αέρας µέσω των διαρροών και να δηµιουργήσει εύφλεκτα µίγµατα. Αν πρόκειται να δηµιουργηθεί κενό κατά την απαλλαγή από αέρια (6λ. § 4.6.4), το σύστηµα γενικά, και ειδικότερα η σαλαµάστρα του άξονα, θα ελέγχεται για κατάλληλη λειτουργία πριν από την έναρξη της εργασίας.

5) Βλάβη είναι δυνατόν να προκληθεί στην περίπτωση που υγρά ή στερεά εισέλθουν στο συµπιεστή και απαιτείται προσοχή στην αποτελεσµατικότητα των διακοπτών στάθµης, στη συσκευή διαχωρισµού του υγρού και στα φίλτρα αναρροφήσεως.

β) Συµβατικοί συµπιεστές. Αυτή η σχεδίαση διαθέτει ένα συµπιεσµένο συµβατικό στροφαλοθάλαµο και οι ατµοί του φορτίου

έρχονται σε επαφή µε το λιπαντέλαιο. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται επιπρόσθετα εκείνων που αναφέρονται στις § Π.5.3.1 και Π.5.3.2(α):

1) Η συσκευή διαχωρισµού του λιπαντελαίου θα εργάζεται σωστά και θα διατηρείται καθαρή. Οι στάθµες ελαίου θα παρακολουθούνται και θα εκτελείται κανονική συντήρηση.

2) Ατµός φορτίου δυνατόν να συµπυκνωθεί στο στροφαλοθάλαµο και να αραιώσει το λιπαντέλαιο, πρέπει συνεπώς να χρησιµοποιούνται, αν υπάρχουν, οι θερµαντήρες.

γ) Συµπιεστές χωρίς λιπαντέλαιο. Για την αποφυγή µολύνσεως, οι ατµοί του φορτίου και το λιπαντέλαιο δεν έρχονται σε επαφή στις

µηχανές αυτές. Οι λόγοι συµπιέσεως είναι σχετικά χαµηλοί και συχνά χρησιµοποιούνται δυο στάδια. Οι παρακάτω προφυλάξεις θα τηρούνται επιπρόσθετα εκείνων που αναφέρονται στις § Π.5.3.1 και

Π.5.3.2 (α): 1)Τα έµβολα συνήθως είναι από αλουµίνιο και δυνατόν να έχουν στεγανωτικούς λαβύρινθους ή δακτυλίους teflon: • Αν οι αυλακώσεις του λαβυρίνθου έχουν γίνει στο χιτώνιο του εµβόλου, είναι αναγκαία η αποµάκρυνση κάθε υψηλού στίγµατος πριν από την κανονική χρήση. Αυτό γίνεται µε λειτουργία σε βραδέως αυξανόµενες θερµοκρασίες µέχρι περίπου 5°C πάνω από τη µέγιστη θερµοκρασία λειτουργίας της σχεδιάσεως. Έτσι διασφαλίζεται ότι δεν θα υπάρξει κάποια επίδραση στην κανονική θερµοκρασία λειτουργίας.

• Αν το φορτίο δεν είναι συµβιβαστό µε το αλουµίνιο (π.χ. βινυλοχλωρίδιο), τα πρότυπα έµβολα θα αντικατασταθούν από άλλα, που είναι κατασκευασµένα από κατάλληλο υλικό, όπως ο χυτοσίδηρος. Όλα τα άλλα υλικά οµοίως πρέπει να ελέγχονται για τη συµβατικότητα τους.

2) Τα συστήµατα ψύξεως θα αναχαιτίζονται, για την αποφυγή διαβρώσεως ή ψύξεως. 3) Η συναρµολόγηση της σαλαµάστρας του κυλίνδρου στο στροφαλοθάλαµο θα διατηρείται σε καλή κατάσταση για την αποφυγή µολύνσεως µεταξύ φορτίου και λιπαντελαίου. Οι σαλαµάστρες αυτές συνήθως είναι µηχανικές και απαιτούν προσεκτική συντήρηση.

δ) Κύκλος συµπιεστή Stirling. Τα συστήµατα ψύξεως που λειτουργούν µε βάση τον πιο πάνω κύκλο εγκαθίστανται ορισµένες

φορές για τη συµπύκνωση του φορτίου ή για την υγροποίηση του αζώτου από τον αέρα, προκειµένου να χρησιµοποιηθεί σαν αδρανές αέριο. Αυτά είναι πολύπλοκες µονάδες µε κλειστό κύκλωµα (συµπιεστή, εναλλάκτη θερµότητας κλπ.), ενσωµατωµένο σε µια συναρµολόγηση και λόγω της πολυπλοκότητας του πρέπει να συντηρούνται από εξειδικευµένο προσωπικό. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να λαµβάνονται:

206

1) Κατά την παραγωγή αδρανούς αερίου από αέρα, θα δίνεται προσοχή στο να διασφαλισθεί ότι ο αέρας που χρησιµοποιείται είναι απαλλαγµένος από ατµούς φορτίου και αυτό, επειδή είναι δυνατόν να γίνεται αναρρόφηση από το ανοικτό κατάστρωµα, όπου είναι ενδεχόµενο να γίνει µόλυνση. Αν λαµβάνονται ατµοί φορτίου, δυνατόν να έχουν ως αποτέλεσµα την κατάθλιψη εύφλεκτου υγρού στο άζωτο ή το φράξιµο των σωληνώσεων, λόγω παγώµατος αυτών των ατµών (π.χ. αµµωνία).

2) Το υδρογόνο δυνατόν να χρησιµοποιηθεί σαν ψυκτικό. Σε αντίθεση µε τα άλλα ψυκτικά αυτό είναι πάρα πολύ εύφλεκτο και πρέπει να λαµβάνεται µε µεγάλη προσοχή, για την πρόληψη διαρροής και πρόκληση πυρκαϊάς.

3) Ένα υποπροϊόν της υγροποιήσεως του αέρα είναι το υγρό οξυγόνο. Προσοχή θα καταβάλλεται στη διάθεση του για την αποφυγή δηµιουργίας ατµόσφαιρας πλούσιας σε περιεχόµενο οξυγόνο, που µπορεί να προκαλέσει αυτόµατη καύση. Σπουδαίος είναι ο έλεγχος της θερµοκρασίας του υγρού που παράγεται, επειδή τα σηµεία βρασµού του αζώτου και του οξυγόνου είναι παραπλήσια. Τα αισθητήρια όργανα της θερµοκρασίας πρέπει να βαθµονοµούνται προσεκτικά.

Π.5.3.3 Φυγοκεντρικοί συµπιεστές. Αυτοί συνήθως αποτελούνται από φτερωτές απλών ή πολλαπλών σταδίων που κινούνται µε µεγάλη

ταχύτητα από ένα ατµοστρόβιλο µέσω κιβωτίου µειωτήρα. Ο λόγος συµπιέσεως εξαρτάται από τον αριθµό των σταδίων. Η συνηθισµένη εφαρµογή τους είναι σε πλοία LNG για την παροχή αερίου στο µηχανοστάσιο ή στην ξηρά. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να ισχύουν επιπρόσθετα εκείνων της § Π.5.3.1: α) Οι µηχανές µπορούν να περιστρέφονται και µε κλειστό το επιστόµιο καταθλίψεως, αλλά όχι για

πολύ χρόνο. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει υπερθέρµανση. Το υλικό µονώσεως που συνήθως υπάρχει παθαίνει βλάβη σε υψηλές θερµοκρασίες.

β) Ο εξοπλισµός ελέγχου της ταχύτητας πρέπει να συντηρείται καλά, για την αποφυγή υπερταχύνσεως σε περιπτώσεις µειώσεως του φορτίου. Οι έλεγχοι αυτοί εργάζονται ευαισθητοποιούµενοι από την πίεση αναρροφήσεως (δηλαδή την πίεση της δεξαµενής) και ρυθµίζουν την ταχύτητα µε στραγγαλισµό του στροβίλου.

γ) Βλάβη µπορεί να προκληθεί από την αντίθλιψη του συµπιεστή. Όταν µειώνεται η ροή, δυνατόν να συµβεί στιγµιαία αντίστροφη ροή, η οποία µειώνει την πίεση στη σωλήνωση καταθλίψεως, οπότε η κανονική συµπίεση επανέρχεται και ο κύκλος επαναλαµβάνεται. Αυτός (ο κύκλος) µπορεί να προκαλέσει χαµηλής περιόδου κλονισµό ή υψηλής περιόδου κραδασµό και πρόκληση πλήρους καταστροφής της µηχανής. Οι µηχανές είναι πολύ ευαίσθητες στην αντίθλιψη, όταν λειτουργούν παράλληλα µε άλλη, οπότε το ισοζύγιο των ροών είναι κρίσιµο ή ακόµη χειρότερα, όταν λειτουργούν σε σειρά ή παράλληλα µε παλινδροµικό συµπιεστή, ο οποίος δίνει παλµική ροή. Συνήθως τοποθετούνται αυτόµατοι έλεγχοι της αντιθλίψεως για τη διατήρηση της ροής πάνω από το σηµείο ρυθµίσεως για τη συγκεκριµένη γραµµή, που δίνουν συντελεστή ασφαλείας πάνω από τα µέγιστα όρια λειτουργίας. Η πίεση διαµέσου της µηχανής ευαισθητοποιείται και όταν προσεγγίζεται το σηµείο ρυθµίσεως, η κατάθλιψη ατµού επιστρέφει στην αναρρόφηση για την αποφυγή αντιστροφής. Είναι βασικό οι έλεγχοι της αντιθλίψεως να διατηρούνται σε λειτουργία και να βαθµονοµούνται µετά από συντήρηση σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Π.5.3.4 Συµπιεστές τύπου Rootes. Αυτές είναι θετικής εκτοπίσεως µηχανές µε δυο ζεύγη λοβοειδούς σχήµατος ρότορες. Οι λόγοι

συµπιέσεως είναι σχετικά µικροί και δίνουν αύξηση της πιέσεως περίπου 0,5 kg /cm2. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να λαµβάνονται υπόψη επιπρόσθετα εκείνων της § Π.5.3.1: α) Τα διάκενα µεταξύ των κινουµένων µερών και του κελύφους είναι πολύ µικρά και η είσοδος στερεών (π.χ. σκουριάς, υπολειµµάτων συγκολλήσεως) ή υγρού µπορεί να προκαλέσει βλάβη. Τα φίλτρα και η συσκευή διαχωρισµού του υγρού πρέπει να συντηρούνται καλά.

β) Αν υφίσταται διαφορά πιέσεως, όταν κρατούνται αυτοί οι συµπιεστές, οι ρότορες θα περιστρέ-φονται. Συνήθως τοποθετείται µια ανεπίστροφη βάνα για την πρόληψη της αντίστροφης περιστροφής, η οποία µπορεί να γίνει χωρίς λίπανση. Όταν διακόπτεται η λειτουργία των µηχανών, πρέπει να κλείνεται η αναρρόφηση και τα επιστόµια παραλαβής.

γ) Οι µηχανές δεν πρέπει ποτέ να περιστρέφονται µε τα επιστόµια καταθλίψεως κλειστά, γιατί θα προκληθεί υπερθέρµανση και βλάβη.

207

Π.5.3.5 Κοχλιωτοί συµπιεστές. Αυτοί είναι θετικής εκτοπίσεως υψηλής ταχύτητας συµπιεστές µε ζεύγη περιστρεφόµενων κοχλιών. Οι παρακάτω προφυλάξεις θα εφαρµόζονται επιπρόσθετα αυτών που αναφέρονται στην § Π.5.3.1: α) Τα φίλτρα θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση, επειδή τα εσωτερικά διάκενα είναι πολύ µικρά και η διέλευση στερεών (π.χ. σκουριάς, υπολειµµάτων συγκολλήσεως) θα προκαλέσει βλάβη, β)

Η διέλευση υγρού πρέπει να αποφεύγεται, εκτός αν η µηχανή είναι σχεδιασµένη γι' αυτό. γ) Οι µηχανές δεν πρέπει να λειτουργούν µε κλειστά τα επιστόµια καταθλίψεως.

Π.5.4 Εναλλάκτες θερµότητας.

Οι εναλλάκτες θερµότητας είναι δυνατόν να εγκαθίστανται για οποιοδήποτε από τους παρακάτω σκοπούς:

• Ως εξατµιστές (για φορτίο ή για εξάτµιση του υγρού αζώτου). • Ως θερµαντήρες (για υγρό ή ατµό). • Ως συµπυκνωτές (για το φορτίο ή το ψυκτικό αέριο). • Ως ξηραντές (του αδρανούς αερίου, των ατµών του φορτίου, του συµπιεσµένου αέρα). • Ως εσωτερικοί ψύκτες (σε µονάδες ψύξεως). • Ως ψύκτες (για νερό, λιπαντέλαιο). Προσοχή ειδικότερα πρέπει να δίνεται στα εξής: α) Η θερµή και ψυχρή φάση της ροής θα γίνεται µε την ορθή σειρά. Για παράδειγµα, πολλοί εναλλάκτες θερµότητας έχουν ειδική εσωτερική επένδυση ή διαµεταλλική σωλήνωση, που εύκολα παθαίνει φθορά µε θερµοκρασίες λίγο πιο πάνω από εκείνες της κανονικής λειτουγίας. Αντίστροφα οι εξατµιστές φορτίου που θερµαίνονται µε θαλασσινό νερό µπορούν να βουλώσουν και να υποστούν βλάβη, αν υπάρξει µεγάλη ροή φορτίου και παγώσει το νερό.

β) Αν είναι δυνατόν, το µη επικίνδυνο µέσο θα βρίσκεται σε υψηλότερη πίεση από τη φάση του φορτίου ή το φορτίο θα µπορεί να διαρρεύσει σε ένα οπωσδήποτε ασφαλές σύστηµα.

γ) Οι εναλλάκτες θερµότητας θα δοκιµάζονται σε πίεση ή, διαφορετικά, θα ελέγχονται για διαρροές σε τακτικά διαστήµατα.

δ) Τα όργανα και ο σχετικός εξοπλισµός (π.χ. διακόπτες πιέσεως και θερµοκρασίας, πλωτήρες, ανακουφιστικά επιστόµια κλπ.) θα λειτουργούν σωστά.

ε) Το σύστηµα ψύξεως θα διατηρείται καθαρό, επειδή η επικάθιση ακαθαρσιών µπορεί να προκαλέσει απώλειες της αποδόσεως και κίνδυνο λόγω υπερθερµάνσεως.

Π.5.5 Ανακουφιστικοί µηχανισµοί.

Π.5.5.1 Γενικά. Οι παρακάτω µηχανισµοί δυνατόν να εγκαθίστανται, προκειµένου να επιτρέπουν τη διαφυγή του

υγρού ή του ατµού. • ∆ίσκοι θραύσεως. • Ανακουφιστικά επιστόµια νεκρού βάρους. • Ανακουφιστικά επιστόµια φορτισµένου ελατηρίου. • Ανακουφιστικά επιστόµια που λειτουργούν µε οδηγό.

Π.5.5.2 Συνήθεις προφυλάξεις. α) Οι δυο πλευρές κάθε ανακουφιστικού µηχανισµού θα διατηρούνται ελεύθερες από εµπόδια. ∆εν επιτρέπεται η συγκέντρωση νερού, πολυµερών κλπ. Το σηµείο ρυθµίσεως της χαµηλής πιέσεως των επιστοµίων (π.χ. στην πίεση της ατµόσφαιρας των δεξαµενών φορτίου) µπορεί εύκολα να αλλάζει ακόµη και µε µικρή υδροστατική πίεση. Η απόρριψη κρύου ατµού από το επιστόµιο µπορεί να παγώσει κάθε ποσότητα νερού που τυχόν υπάρχει και να προκαλέσει φράξιµο. Πρέπει να διατίθενται κανονικά µέσα εξυδατώσεως, τα οποία θα διατηρούνται ελεύθερα και θα χρησιµοποι-ούνται συχνά.

β) Αν τα επιστόµια διαθέτουν περισσότερες από µια θέσεις ρυθµίσεως, οι αλλαγές θα γίνονται υπό την επίβλεψη του πλοιάρχου και σύµφωνα µε τις καθορισµένες διαδικασίες. Οι αλλαγές θα καταχωρούνται στο ηµερολόγιο του πλοίου και θα σηµειώνονται στο επιστόµιο και στο θάλαµο ελέγχου του φορτίου, αν υπάρχει. Η σηµείωση αυτή θα δηλώνει την πίεση ρυθµίσεως.

γ) Τα ανακουφιστικά επιστόµια ποτέ δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σαν επιστόµια ελέγχου µε προσωρινή αλλαγή του σηµείου ρυθµίσεως.

δ) Αν είναι δυνατόν, κατά το χειροκίνητο άνοιγµα ή το κλείσιµο του επιστοµίου, το προσωπικό

208

πρέπει να είναι εξοικειωµένο µε την ενέργεια, που πρέπει να γίνει, αν αυτό παραµείνει ανοικτό ή κλειστό. Το βολάν χειρισµού πρέπει να παραµείνει καθαρό, λιπασµένο και απαλλαγµένο από χρώµατα ή σκόνη, ε) Η σωλήνωση καταθλίψεως ποτέ δεν πρέπει να αφήνεται ασύνδετη και

καµιά σωλήνωση δεν θα επιβάλλει καταπόνηση στο σώµα του επιστοµίου, στ) Η σύνδεση, η σαλαµάστρα και τα υλικά

του διαφράγµατος θα είναι συµβιβαστά µε το φορτίο και κάθε εφεδρικό υλικό που χρησιµοποιείται θα ελέγχεται για συµβιβαστότητα. ζ) Αν

χρησιµοποιούνται σύνδεσµοι όχι σωστού πάχους, η πίεση ρυθµίσεως του ανακουφιστικού επιστοµίου δυνατόν να επηρεάζεται, η) Συνηθισµένοι έλεγχοι πρέπει να γίνονται στα σηµεία

ρυθµίσεως, στα χαρακτηριστικά εκλύσεως (εκτός των δίσκων θραύσεως) και τη στεγανότητα. Πρέπει να χρησιµοποιούνται δείκτες µόνο καλής, ποιότητας και ακρίβειας.

Π.5.5.3 Ανακουφιστικά επιστόµια που λειτουγούν µε φορτισµένο ελατήριο και οδηγό. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Τα επιστόµια αυτά είναι µηχανισµοί ακριβείας και συχνά κατασκευάζονται µε λεπτά εξαρτήµατα

(π.χ. βάνες βελόνας, λεπτές βελόνες). Προσοχή θα δίνεται για την αποφυγή βλάβης σ' αυτά και τυχόν επίδραση µεταξύ των κινουµένων µερών κατά την επανασυναρµολόγηση. 6) Οι

µικρές ράβδοι, δίοδοι και σύνδεσµοι αισθητηρίων οργάνων θα είναι καθαρές και δεν θα παρεµποδίζονται, γ) Όλοι οι σύνδεσµοι, τα εξωτερικά αισθητήρια των σωληνώσεων κλπ. θα

είναι ερµητικά, για τη διασφάλιση της λειτουργίας στη σωστή πίεση και για την αποφυγή διαρροής φορτίου, δ)

Όλοι οι µηχανισµοί ρυθµίσεως θα στερεώνονται ασφαλώς στη θέση τους, για την αποφυγή αλλαγής θέσεως λόγω κραδασµού, κλονισµού ή κακοτεχνίας.

Π.5.5.4 Ανακουφιστικά επιστόµια νεκρού βάρους. Λειτουργούν µόνο σε ακριβή ρύθµιση της πιέσεως, όταν είναι όρθια και συνήθως χρησιµοποιούνται

σαν εφεδρικά των ανακουφιστικών επιστοµίων που λειτουργούν µε φορτισµένο ελατήριο ή µε οδηγό.

Π.5.5.5 ∆ίσκοι θραύσεως. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται. α) Οι δίσκοι πρέπει να επιθεωρούνται συχνά για φθορά, διάβρωση κλπ., που είναι δυνατόν να επηρεάσει το σηµείο ρυθµίσεως. Το υλικό πρέπει να είναι συµβιβαστό µε οποιοδήποτε υλικό, µε το οποίο αυτό θα έλθει σε επαφή.

β) Αν ο δίσκος είναι κυρτός, η κοιλότητα πρέπει να είναι προς την πλευρά της πιέσεως, γ) Τσόντες θα τοποθετούνται και στις δυο πλευρές του δίσκου αλλά δεν θα µειώνουν την ενεργό διάµετρο του. δ)Αν υπάρξει

θραύση ενός δίσκου: 1)Η θραύση αυτή θα διερευνάται. 2) Το σύστηµα θα ελέγχεται για τυχόν ύπαρξη τεµαχιδίων και κάθε εύρηµα θα αποµακρύνεται, για την αποφυγή βλάβης του εξοπλισµού.

3) Κατά την αντικατάσταση ενός δίσκου, ο δίσκος αυτός θα ελέγχεται για τη σωστή ρύθµιση της πιέσεως και την προδιαγραφή της συµβιβαστότητας και θα τοποθετείται σωστά.

Π.5.6 Επιστόµια (βάνες).

Όλα τα επιστόµια στο σύστηµα φορτίου θα θεωρούνται ως εξοπλισµός ακριβείας και θα επιθεωρούνται και συντηρούνται συχνά, για την επίτευξη ασφαλούς και αποτελεσµατικής λειτουρ-γίας. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται:

α) Η λειτουργία των επιστοµίων θα γίνεται µόνο από υπεύθυνο αξιωµατικό ή κάτω από την άµεση επίβλεψη του και θα καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για την αποφυγή δηµιουργίας αντιθλίψεων (βλ. § 4.5.2).

β) Κατά τη µεταφορά του φορτίου καµιά βάνα που επηρεάζει τη ροή του υγρού φορτίου ή του ατµού προς ή από την ξηρά δεν θα λειτουργεί, εκτός αν αυτό γίνει κάτω από τη διεύθυνση υπεύθυνου αξιωµατικού και µέχρις ότου ενηµερωθεί το προσωπικό της ξηράς,

γ) Φορητές χειρολαβές θα είναι άµεσα διαθέσιµες κοντά σε όλα τα χειροκίνητα επιστόµια για χρησιµοποίηση σε περίπτωση ανάγκης,

δ) Τα επιστόµια ελέγχου θα επιθεωρούνται συχνά σε όλη την κλίµακα λειτουργίας τους. Μόνο καλής

209

ποιότητας βαθµονοµηµένος εξοπλισµός θα χρησιµοποιείται για την επίτευξη παρόµοιων συνθη-κών σηµάτων πιέσεως και θερµοκρασίας. Όταν φθάσουν στα ενδεικνυόµενα σηµεία ρυθµίσεως, θα ασφαλίζονται, για την αποφυγή αλλαγών από κραδασµό ή κακοτεχνία.

ε) Τα συστήµατα ενεργοποιήσεως, αν λειτουργούν από µακριά ή τοπικά, θα φυλάσσονται ελεύθερα για λειτουργία.

στ) Οι διαρροές από συνδέσµους, σαλαµάστρες κλπ. θα επισκευάζονται το ταχύτερο δυνατόν. Η διαρροή µπορεί προσωρινά να καταστέλλεται µε τη χρησιµοποίηση υγρού επιδέσµου.

ζ) Οι γραµµές των πνευµατικών σηµάτων προς τους ενεργοποιητές θα είναι στεγανές και ο αέρας των παροχών ξηρός και απαλλαγµένος ελαίου.

η) Όταν τα επιστόµια αποσυνδέονται για συντήρηση, οι φλάντζες θα τυφλώνονται ή θα συνδέονται µε δακτύλιο σωληνώσεως. Και στις δυο περιπτώσεις θα χρησιµοποιείται κατάλληλο υλικό. Η αποσύνδεση των επιστοµίων θα σηµειώνεται στο ηµερολόγιο χειρισµού του φορτίου και θα ενηµερώνονται σχετικά όλοι οι χειριστές. Μία σηµείωση θα τοποθετείται στην κονσόλα του ελέγχου και η ενεργοποίηση των ελέγχων θα καλύπτεται µε ταινία ή, διαφορετικά, θα αποµονώνεται. Αν επίσης αποσυνδέονται οι γραµµές σηµάτων (υδραυλικές ή πνευµατικές), θα τυφλώνονται οµοίως, για την αποφυγή εσφαλµένων συναγερµών ή διακοπών και απώλεια του υδραυλικού υγρού.

θ) Τα υλικά που χρησιµοποιούνται κατά τη συντήρηση θα είναι κατάλληλα για το φορτίο. ι) Στο σώµα των επιστοµίων σφαίρας ή συρταρωτών υπάρχουν συνήθως κοιλώµατα µε µερικά µέσα ανακουφίσεως της πιέσεως, αν αυτά χρησιµοποιούνται σε φορτία κάτω από -50°C. Λόγω αυτών των θερµοκρασιών οι έδρες από PTFE καθίστανται άκαµπτες και έτσι δεν διαθέτουν ευελιξία για την ανακούφιση της πιέσεως. Στην περίπτωση αυτή είτε ανοίγεται οπή µεταξύ του κοιλώµατος και της µιας πλευράς του επιστοµίου, είτε τοποθετείται βάνα πιέσεως, που ανακουφίζει προς την κατάλληλη πλευρά. Η διάταξη αυτή θα φυλάσσεται ελεύθερη και σε καλή λειτουργική κατάσταση.

ία) Πριν από την αντικατάσταση ενός επιστοµίου, πρέπει αυτό να ξηραίνεται πλήρως, για την αποφυγή σχηµατισµού πάγου ή υδρίτη, και, αν είναι αναγκαίο και επιτρεπτό (βλ. § 1.4.1), θα αφήνεται µικρή ποσότητα αντιψυκτικού στο σώµα του επιστοµίου. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα επιστόµια, που βρίσκονται στη δεξαµενή φορτίου, τα οποία είναι προσιτά µόνο µετά τη δεξαµενή και τα οποία θερµάνθηκαν και είναι ελεύθερα από αέρια.

ιβ) Μετά την αντικατάσταση οι γραµµές σηµάνσεως πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά για τυχόν αντίστροφη σύνδεση πριν από την υπηρεσία στο φορτίο.

ιγ) Επιστόµια περίσσειας ροής φορτίου δυνατόν να τοποθετούνται σαν µηχανισµοί ασφαλείας στις γραµµές του φορτίου ειδικά από συµπιεσµένες δεξαµενές: 1) Αποσυνδέονται, θα αντικαθίστανται µε σωστό τρόπο. 2) Αν ένα επιστόµιο που βρίσκεται στην κατάθλιψη ανοίγεται πολύ γρήγορα, η βάνα περίσσειας ροής δυνατόν να κλείνει και η διακοπή της ροής ίσως να µην σηµειώνεται για ορισµένο χρόνο. Η ορθή διαδικασία είναι το αργό άνοιγµα της βάνας αποµονώσεως για εξισορρόπηση των πιέσεων και στις δυο πλευρές και στη συνέχεια το πλήρες άνοιγµα του επιστοµίου. Αν ένα επιστόµιο περίσσειας ροής κλείνει, η αιτία πρέπει να διερευνάται. Το επιστόµιο πρέπει να ξανανοίγει σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και αυτό συνήθως περιλαµβάνει τη ρύθµιση των πιέσεων στις δυο πλευρές του.

ιδ) Ανεπίστροφα επιστόµια δυνατόν να τοποθετούνται για την αποφυγή αντίστροφης ροής και πιθανής βλάβης στους συµπιεστές, αντλίες κλπ. και την πρόληψη της ροής προς τα πίσω των ατµών του φορτίου προς τις γραµµές του αδρανούς αερίου, το µηχανοστάσιο κλπ. Είναι ειδικότερα σηµαντικό το να διασφαλισθεί ότι η στεγανότητα των επιστοµίων αυτών διατηρείται και δεν υφίσταται βλάβη. Αν υπάρχει κίνδυνος µολύνσεως του φορτίου, τότε συνήθως τοποθετούνται σε σειρά δύο τέτοια επιστόµια.

Π.5.7 Φίλτρα και διηθητήρες.

Πολλοί τύποι φίλτρων είναι δυνατόν να τοποθετούνται (π.χ. πλέγµατα, γάζες, ύφασµα, κεραµικά), όµως η ορθή λειτουργία του φίλτρου εξαρτάται από την καλή συντήρηση. Τα φίλτρα πρέπει να διατηρούνται σε σωστή λειτουργική κατάσταση, για την προστασία της µονάδας και του εξοπλισµού από την εισαγωγή ρυπαντικών ουσιών ή σωµάτων. Το βαθµιαίο φράξιµο θα επηρεάσει την απόδοση και τη λειτουργική κατάσταση και δυνατόν να προκαλέσει βλάβη στον εξοπλισµό. Φίλτρα δυνατόν να τοποθετούνται: • Στα συστήµατα λιπαντελαίου του συµπιεστή και της αντλίας ατµών. • Στις διατάξεις λιπάνσεως των αντλιών φορτίου. • Στις συνδέσεις φόρτο/εκφορτώσεως του φορτίου.

210

• Στα υδραυλικά και πνευµατικά συστήµατα. • Στα συστήµατα νερού ψύξεως για τους συµπιεστές, εναλλάκτες θερµότητας κλπ. • Στον εξοπλισµό ανιχνεύσεως αερίων κα τις γραµµές δειγµατοληψίας.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τα εξής: α) Τα φίλτρα µπορούν µερικές φορές να τοποθετηθούν κατά εσφαλµένο τρόπο (π.χ. κωνικά φίλτρα

σε συνδέσεις πλοίου/ξηράς). Αν γίνει αυτό, το φίλτρο µπορεί να καταρρεύσει και να φράξει τη γραµµή,

β) Αν µετρείται διαφορά πιέσεων διαµέσου του φίλτρου και διατίθενται συναγερµοί ή διακόπτες, ο εξοπλισµός αυτός πρέπει να παρακολουθείται και να συντηρείται κατάλληλα,

γ) Αν είναι δυνατόν να σηµειωθεί διάβρωση, οι θήκες των φίλτρων θα επιθεωρούνται συχνά, δ) Τα συστήµατα ποτέ δεν πρέπει να λειτουργούν, όταν έχουν αφαιρεθεί τα φίλτρα.

Π.5.8 Αναστολείς διαστολών.

Αναστολείς µπορούν να χρησιµοποιούνται για την εξουδετέρωση των θερµικών συστολών ή διαστολών σε ένα αριθµό εφαρµογών, όπως σε:

• Συστήµατα σωληνώσεων: για την εξουδετέρωση των πλευρικών και αξονικών κινήσεων. • Εναλλάκτες θερµότητας: σε µόνιµους εναλλάκτες θερµότητας (π.χ. στο θερµαντήρα εκφορτώσεως του φορτίου µε κυκλοφορία θαλασσινού νερού στην πλευρά των αυλών και ψυχρού φορτίου στην πλευρά του κελύφους) ένας αναστολέας δυνατόν να τοποθετηθεί στο κέλυφος, για να διευκολύνει τη διαστολή και συστολή των αυλών. Σε πλωτής κεφαλής εναλλάκτες δυνατόν να υπάρχουν αναστολείς και στις δύο πλευρές, δηλαδή των αυλών και του κελύφους.

• Μηχανισµούς στεγανότητας φρακτών: για τη στεγανότητα σωληνώσεων ή αξόνων. • Επιστόµια για τη στεγανότητα σωληνώσεων: στη θέση της παραδοσιακής σαλαµάστρας, για την εξασφάλιση πιο στεγανής συναρµολογήσεως.

• Αυτόµατους ελέγχους: για την απάλειψη κινήσεων χωρίς απώλεια της πιέσεως, για παράδειγµα, στον εξοπλισµό πνευµατικού ελέγχου.

Αν χρησιµοποιούνται κατάλληλα τµήµατα αναστολέων, αυτά είναι πολύ στέρεα, αλλά είναι ευαίσθητα σε κακή χρήση και για το λόγο αυτό, αντί γι' αυτά µπορεί να χρησιµοποιούνται οι βρόχοι διαστολής και οι αντισταθµίσεις. Αν υπάρχουν αναστολείς, πρέπει προσεκτικά να λαµβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση τους η πίεση, η θερµοκρασία, οι διάµετροι, η διάταξη των σωλήνων και οι κινήσεις. Όλα τα συνδεµένα µέρη, όπως άγκυρες, στηρίγµατα κλπ., είναι ζωτικά για την ασφαλή λειτουργία µέσα στα όρια της σχεδιάσεως. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Οι αναστολείς ποτέ δεν θα υφίστανται µη αναγκαίους κραδασµούς (π.χ. αντίθλιψη). β) Κάθε προσπάθεια θα καταβάλλεται για την προστασία των αναστολέων από εσωτερική και εξωτερική βλάβη. Το προσωπικό δεν πρέπει να κάθεται πάνω τους ή να κακοµεταχειρίζεται τις µονάδες των αναστολέων.

γ) Για υπηρεσία σε χαµηλή θερµοκρασία δυνατόν να τοποθετείται εύκαµπτο κάλυµµα για την προστασία της µονάδας από υπερβολικό σχηµατισµό πάγου. Αν τοποθετούνται τέτοια καλύµµατα, δεν πρέπει µόνιµα να αποµακρύνονται. δ) Οι αναστολείς πρέπει να εξυδατώνονται από το νερό ή να προστίθεται σ' αυτούς αντιψυκτικό, αν αυτό επιτρέπεται (βλ. § 1.4.1). Πριν από την υπηρεσία σε χαµηλή θερµοκρασία, το πάγωµα του παγιδευµένου νερού δυνατόν να προκαλέσει τάσεις στη µονάδα και βλάβη. ε) Η απόδοση σχεδιάσεως των αγκύρων, στηριγµάτων, οδηγών κλπ. θα διατηρείται. Ποτέ δεν πρέπει να υποβαθµίζεται, για παράδειγµα, µε ατελή επανασυναρµολόγηση, αλλαγή θέσεως, κακή προσαρµογή των σωληνώσεων ή κάθε άλλη ενέργεια, που επιφέρει καταπόνηση στη µονάδα, για την οποία αυτή δεν έχει σχεδιασθεί, στ) Οι αναστολείς θα επιθεωρούνται τακτικά εσωτερικά και εξωτερικά για τυχόν ρωγµές, διάβρωση, καθαριότητα κλπ. ζ) Πριν από την αντικατάσταση για τις µονάδες που πρόκειται να τοποθετηθούν, θα προσδιορίζεται η

αναγκαία προσυµπίεση ή επέκταση, η) Όταν οι αναστολείς αποθηκεύονται, θα προστατεύονται κατάλληλα έναντι υπερ-διαστολής,

συµπιέσεως, κακής προσαρµογής και µηχανικής βλάβης. θ) Όταν εκτελούνται δοκιµές πιέσεως, οι αναστολείς δεν θα επεκτείνονται πέρα από τα όρια της σχεδιάσεως. Αν αυτό δεν µπορεί να επιτευχθεί, θα προκληθεί βλάβη στους αναστολείς και κίνδυνος για το προσωπικό. ι) Όλες οι προσωρινές ράβδοι στηρίξεως θα αφαιρούνται πριν από την εργασία µε φορτίο και θα τίθενται στη θέση τους όλες οι κανονικές.

211

Π.5.9 Πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών.

Τα πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών (τύπου γάζας) δυνατόν να τοποθετούνται σε διάφορες θέσεις στο σύστηµα σωληνώσεων των ατµών φορτίου. Τα πλέγµατα αυτά παρεµποδίζουν τη διέλευση της φλόγας συγκρατώντας τη θερµότητα της και συνεπώς είναι αποτελεσµατικά µόνο για βραχείες περιόδους. ∆υνατόν να κατασκευάζονται από σύρµα, γάζα ή διάτρητα ελάσµατα µε πολύ µικρά ανοίγµατα. Αν δεν καθαρίζονται συχνά τα ανοίγµατα αυτά, γρήγορα φράζουν από τη σκόνη, τα άλατα και τον πάγο, γεγονός που µπορεί να επηρεάσει τη σωστή λειτουργία των ανακουφιστικών επιστοµίων κλπ. Αν εγκαθίστανται τέτοια πλέγµατα, πρέπει αυτά να καθαρίζονται συχνά και να επιθεωρούνται

τακτικά και ποτέ δεν πρέπει να βάφονται.

Π.5.10 Εξαεριστικά και ιστοί εκπλύσεως µε αέριο.

Οι απορρίψεις από τα ανακουφιστικά επιστόµια και τα συστήµατα εκπλύσεως µε αέριο γίνονται προς την ατµόσφαιρα µέσω ιστών εξαερισµού. Οι εξαγωγές τους σχεδιάζονται, για να προωθούν τη διασπορά του ατµού και να µειώνουν τον κίνδυνο του σχηµατισµού εύφλεκτων µιγµάτων. Τα εξαεριστικά πιθανόν να συγκεντρώνουν νερό, το οποίο πρέπει συχνά να αφαιρείται. Η απόρριψη

του κρύου ατµού δυνατόν να προκαλέσει πάγωµα. Οι εξυδατώσεις δεν πρέπει ποτέ να αφήνονται ανοικτές ή ακόµη δεν πρέπει ατµός να µπορεί να απορριφθεί σε χαµηλό επίπεδο. Μερικοί ιστοί εξαερισµού διαθέτουν εξοπλισµό καταπνίξεως των φλογών, που δυνατόν να

παραχθούν από αστραπές. Αυτό είναι ένα σύστηµα που συνήθως λειτουργεί από µακριά και βρίσκεται πάνω από την εξαγωγή µε σύνδεση για την εισαγωγή CO2 ή αδρανούς αερίου. Υγρό φορτίο ποτέ δεν πρέπει να εξαερίζεται µέσω των ιστών εξαερισµού, επειδή αυτό µπορεί να

προκαλέσει υπερπίεση στο σύστηµα και διάρρηξη. Η έκχυση του υγρού δυνατόν επίσης να είναι επικίνδυνη για το προσωπικό ή να προκαλέσει θρυµµατισµό της κατασκευής. Προσοχή απαιτείται ειδικότερα στη λειτουργία της µονάδας συµπυκνώσεως, όπου κολληµένες

βάνες εκτονώσεως ή έλεγχοι της στάθµης µπορούν να προκαλέσουν κατάκλυση ενός συµπυκνωτή, άνοιγµα των επιστοµίων εκπλύσεως και διαρροή του υγρού. Οι συνθήκες λειτουργίας και εγκαταστά-σεως πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά.

Π.5.11 Στηρίγµατα σωληνώσεων.

Υπάρχουν πολλοί σχεδιασµοί για τη στήριξη των σωληνώσεων, αλλά η λειτουργία τους ανταποκρίνε-ται σε µία ή περισσότερες από τις παρακάτω απαιτήσεις:

• Βάρος στηρίξεως. • Εξασφάλιση ορθής προσαρµογής. • Ελευθερία διαστολής ή συστολής χωρίς την πρόκληση τάσεων. • Αποφυγή εγκάρσιων κινήσεων. • Ύπαρξη σηµείων συνδέσεως. Τα παρακάτω πρέπει πάντοτε να εφαρµόζονται:

α) Όλα τα στοιχεία που έχουν υπερβολικά διαβρωθεί πρέπει να αντικαθίστανται. β) Αν τα στοιχεία υπόκεινται στην επίδραση χαµηλών θερµοκρασιών κατά την εργασία, κάθε

αντικατάσταση θα γίνεται από κατάλληλο υλικό, γ) Όλα τα στηρίγµατα ή οι εχµάσεις θα συναρµολογούνται ορθά και θα στερεώνονται µε

µηχανισµούς ασφαλίσεως, δ) Αν πρόκειται να υπάρξει σχετική κίνηση, όλες οι κινούµενες επιφάνειες θα καθαρίζονται και, αν

απαιτείται, θα λιπαίνονται, ε) Σε µερικές σχεδιάσεις οι σωληνώσεις δυνατόν να στηρίζονται σε έδρανα φορτίου. Ο κατάλληλος

τύπος του υλικού θα χρησιµοποιείται και όλα τα τεµάχια θα αντικαθίστανται για την πρόληψη εγκάρσιων κινήσεων και βλάβης,

στ) Όλα τα στηρίγµατα θα είναι στην ορθή θέση και κατάλληλα συναρµολογηµένα, πριν αρχίσει η εργασία στο φορτίο,

ζ) Αν το σύστηµα ή τµήµα του δοκιµάζεται σε πίεση, είναι αναγκαία ειδική δοκιµή, για να εξασφαλισθεί ότι παρέχεται επαρκής στήριξη και ότι ελέγχονται οι δυνάµεις από οποιαδήποτε πλευρά ή ζεύγη δυνάµεων που δηµιουργούνται. Η αιφνίδια συµπίεση ή αποσυµπίεση του συστήµατος πρέπει να αποφεύγεται.

212

Π.5.12 Εύκαµπτοι σωλήνες.

Ο εύκαµπτος σωλήνας φορτίου είναι το πιο ασθενές σηµείο στο σύστηµα µεταφοράς του φορτίου και θα αντιµετωπίζεται µε µεγάλη φροντίδα και προσοχή. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Εύκαµπτοι σωλήνες θα χρησιµοποιούνται, µόνο όταν δεν διατίθενται σταθερές ή αρθρωτές

συνδέσεις. Αν χρησιµοποιούνται οι εύκαµπτοι σωλήνες της ξηράς, ο πλοίαρχος πρέπει να ζητεί και να βλέπει τα σχετικά πιστοποιητικά,

β) Οι εύκαµπτοι σωλήνες πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό για την απαιτούµενη πίεση και θερµοκρασία του φορτίου που πρόκειται να εξυπηρετήσουν.

γ) Το υλικό κατασκευής του εύκαµπτου σωλήνα θα είναι συµβιβαστό µε το φορτίο, δ) Οι εύκαµπτοι σωλήνες θα στηρίζονται καλά για την αποφυγή υπερβολικής κινήσεως, τριβής ή

συγκρούσεως. ε) Οι εύκαµπτοι σωλήνες δεν πρέπει να υφίστανται αντιθλίψεις (βλ. § 4.5.2). στ) Πριν οι εύκαµπτοι σωλήνες αποσυνδεθούν, πρέπει να ελέγχονται ότι αποσυµπιέστηκαν και είναι

κενοί από υγρό. Αν το φορτίο είναι τοξικό, η σωλήνωση θα εκπλένεται πλήρως από τους ατµούς του φορτίου.

ζ) Οι εύκαµπτοι σωλήνες θα επιθεωρούνται τακτικά για εντοπισµό τυχόν βλάβης και θα αντικαθίστανται, αν υπάρξει οποιαδήποτε ένδειξη εσωτερικής ή εξωτερικής φθοράς ή σηµάδι διαρροής,

η) Κατά την αποθήκευση ή τη χρησιµοποίηση, πρέπει να αποφεύγεται το λύγισµα και να εφαρµόζονται οι σχετικές οδηγίες του κατασκευαστή,

θ) Η συνήθης δοκιµή πιέσεως πρέπει να εκτελείται σύµφωνα µε τους κανονισµούς και να καταχωρείται,

ι) Εύκαµπτοι σωλήνες που δεν εκπλύθηκαν για την αποµάκρυνση των ατµών του φορτίου, δεν θα αποθηκεύονται σε κλειστούς χώρους.

ία) Αν οι εύκαµπτοι σωλήνες αποθηκεύονται στο ανοικτό κατάστρωµα, τα άκρα τους πρέπει να τυφλώνονται, για την αποφυγή εισόδου νερού.

Π.5.13 Μόνωση.

Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Όλες οι µονώσεις θα προστατεύονται από φθορά ή µηχανική βλάβη που θα αυξήσει την έκλυση ατµών φορτίου, η οποία είναι δυνατόν να υπερβεί τη δυναµικότητα της εγκαταστάσεως, β)

Τα άκρα της µονώσεως πρέπει να είναι αρκετά στεγανά για ατµούς/νερό, προκειµένου να παρεµποδίζεται η διάβρωση του κάτω από αυτή υλικού και για την αποφυγή αυξηµένης µεταφοράς θερµότητας. Η στεγανότητα πρέπει να επιθεωρείται περιοδικά, γ) Η µόνωση

µπορεί να υποστεί βλάβη ή να διαλυθεί από το φορτίο, το αντιψυκτικό κλπ. Πρέπει να ελέγχονται οι συµβιβαστότητες και να αποφεύγεται η επαφή (π.χ. η πολυουρεθάνη βλάπτεται από την αµµωνία και τη µεθανόλη). δ) Τα υλικά της µονώσεως βλάπτονται εύκολα από υψηλές

θερµοκρασίες και συνεπώς δεν πρέπει να εκτίθενται σ' αυτές, ε) Κατά τη συντήρηση θα δίνεται προσοχή για τον αποκλεισµό της

υγρασίας που είναι δυνατόν να απορροφηθεί από τη µόνωση και η οποία µπορεί να µειώσει την αποτελεσµατικότητα της.

στ) Τα υλικά της µονώσεως τρέπει να θεωρούνται σαν εύφλεκτα και συνεπώς να προστατεύονται από τις φλόγες, σπινθήρες κλπ. Το υλικό δυνατόν επίσης να είναι τοξικό και να προκαλεί αλλεργία και έτσι το προσωπικό που εργάζεται σ' αυτό να χρειάζεται προστασία. Επαρκής εξαερισµός πρέπει να προβλέπεται, καθώς επίσης πυροσβεστικός εξοπλισµός και συσκευές προστασίας του προσωπικού, υπό την επίβλεψη εκπαιδευµένου προσωπικού.

Π.5.14 Σύνδεσµοι γειώσεως.

Είναι προτιµότερο να περιλαµβάνουν µία µονωµένη φλάντζα στη σύνδεση πλοίου-ξηράς, για την αποφυγή επικίνδυνης ροής ρεύµατος (βλ. § 3.5.5). Οπωσδήποτε, αν ένας σύνδεσµος γειώσεως χρησιµποποιείται, πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω προφυλάξεις, επιπρόσθετα αυτών που αναφέ-ρονται στις § 3.5.5 και 4.5.1(ιδ), ειδικά αν η εγκατάσταση ξηράς διαθέτει σύστηµα καθοδικής προστασίας µε επιβαλλόµενο ρεύµα: α) Όλοι οι σύνδεσµοι γειώσεως πρέπει να βρίσκονται σε καλή ηλεκτρική επαφή, οι επιφάνειες που

213

εφάπτονται θα είναι απαλλαγµένες από χρώµατα, λάδια, άλατα ή σκουριά και θα είναι σφικτά βιδωµένες ή προσαρµοσµένες. β) Αυτή η ίδια η γείωση θα βρίσκεται σε καλή κατάσταση και δεν

θα έχει διαβρώσεις. Οι σύνδεσµοι µε στερεές ταινίες είναι περισσότερο σκληροί από εκείνους µε σύρµατα και η θραύση ανιχνεύεται ευκολότερα, γ) Τα σύρµατα γειώσεως πλοίου-ξηράς θα συνδέονται πάντοτε πριν από τους

εύκαµπτους σωλήνες και δεν θα αποσυνδέονται παρά µετά την αποσύνδεση των τελευταίων, δ) Αν

χρησιµοποιούνται φλάντζες µονώσεως, δεν θα υπάρχει γείωση διαµέσου αυτών. Αυτό µπορεί να γίνει απρόσεκτα µε τις µεταλλικές συνδέσεις µεταξύ του πλοίου και της ξηράς (π.χ. σύρµατα, κλίµακες, καταπέλτες).

Π.5.15 Πλυντρίδες.

Αυτές χρησιµοποιούνται για τη διάλυση και την αποµάκρυνση ανεπιθύµητων προσµίξεων από ένα µίγµα. Η πιο συνηθισµένη εφαρµογή είναι η αφαίρεση του διοξειδίου του θείου και των στερεών προϊόντων της καύσεως κατά την παραγωγή αδρανούς αερίου (βλ. § 5.3.12). Οι πλυντρίδες µπορούν επίσης να χρησιµοποιηθούν για τη διάλυση της αµµωνίας κατά την έκπλυσή της. Το υγρό πλύσεως που χρησιµοποιείται είναι θαλασσινό νερό και η πλυντρίδα µπορεί να περιέχει

κλίνες (στρώµατα) κωκ ή κεραµικούς δακτυλίους, για την αύξηση της επιφάνειας επαφής µεταξύ του νερού και του ατµού. Οι πλυντρίδες απαιτούν πολύ περισσότερο νερό από αυτό που θέλουν οι συµπυκνωτές. Κατά τη χρησιµοποίηση των πλυντρίδων πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω προφυλάξεις: α) Το νερό πρέπει να ρέει, πριν αρχίσει η ροή του αερίου, για την πρόληψη τη υπερθερµάνσεως ή της βλάβης στην εσωτερική αντι-διαβρωτική επίστρωση. Αν χρησιµοποιείται για τη διάλυση της αµµωνίας, η ροή του αερίου πρέπει να γίνεται βραδέως, για την αποφυγή βίαιης αναµίξεως και δηµιουργίας κενού (βλ § 4.14.3). β) Η ροή του νερού θα περιορίζεται µέσα στα όρια της σχεδιάσεως. Υπερβολική ροή προκαλεί κατάκλυση που δυνατόν να δηµιουργήσει πάγο ή υδρίτη στο τµήµα του συστήµατος που βρίσκεται σε χαµηλή θερµοκρασία, γ) Οι συνδεµένοι ψύκτες (µε ψυκτικό µέσο) θα ρυθµίζονται για να παράγουν ατµούς µε το απαιτούµενο σηµείο δρόσου. Οι ψύκτες αυτοί θα υπερφορτώνονται µε περίσσεια νερού, δ)

Οι κλίνες µε το εσωτερικό γέµισµα θα διατηρούνται καθαρές και θα ελέγχεται τυχόν εκτόπιση των δακτυλίων, η οποία θα µπορούσε να φράξει την εξυδάτωση.

ε) Τα γεµίσµατα θα αποµακρύνονται και θα επανατοποθετούνται ή θα αντικαθίστανται περιοδικά, για την αποφυγή συµπυκνώσεως και κονιοποιήσεως, ειδικά αν χρησιµοποιείται κωκ ή παρόµοια υλικά, στ) Τα εσωτερικά στοιχεία θα επιθεωρούνται τακτικά, για τη διαπίστωση τυχόν διαβρώσεως ή

µετακινήσεως, καθώς και της σταθερότητας. ζ) Η ρύπανση των στοιχείων στο λουτρό της ροής θα προκαλεί υψηλή διαφορά πιέσεως διαµέσου της µονάδας.

Π.5.16 Συστήµατα αδρανούς αερίου.

Η περιεκτικότητα του αέρα είναι περίπου 21% οξυγόνο και 78% άζωτο. Για την παραγωγή αδρανούς αερίου το περιεχόµενο οξυγόνου πρέπει να αποµακρυνθεί ή να µειωθεί σηµαντικά. Το αδρανές αέριο µπορεί να παραχθεί στο πλοίο, είτε µε υγροποίηση του αζώτου από τον αέρα ή µε ελεγχόµενη καύση ενός καυσίµου, όπως το καύσιµο πετρέλαιο ή το LPG. Εναλλακτικά αδρανές αέριο από την ξηρά (συνήθως καθαρό άζωτο) δυνατόν να αποθηκεύεται στο πλοίο. Το αδρανές αέριο που παράγεται από την καύση περιέχει ορισµένο ελεύθερο οξυγόνο, διοξείδιο και

µονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου και άζωτο. Αυτό ίσως να µην είναι επαρκώς καθαρό για χρήση σε ορισµένα φορτία. Το αέριο που παράγεται πρέπει να πλυθεί µε νερό, για την αφαίρεση της αιθάλης και των άλλων προϊόντων της καύσεως και στη συνέχεια να ξηρανθεί πριν από τη χρήση. Το καύσιµο πρέπει να είναι καλής ποιότητας, για να υπάρχουν µειωµένες ποσότητες ακαθαρσιών στο αέριο (π.χ. θείο). Το άζωτο παράγεται από τον αέρα µε υγροποίηση και αφαίρεση των ανεπιθύµητων προϊόντων (π.χ.

του οξυγόνου). Ο εξοπλισµός χρησιµοποιεί ένα πολύπλοκο κύκλο ψύξεως (κανονικά ένα κύκλο Stirling), ο οποίος

απαιτεί πολύ προσεκτική συντήρηση. Το παραγόµενο άζωτο βρίσκεται στους -196°0 και αποθηκεύεται

214

σε ειδικά δοχεία, τα οποία συνήθως φέρουν µόνωση κενού. Τα συστήµατα αποθηκεύσεως του αζώτου χρησιµοποιούν παρόµοια διάταξη. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται στα συστήµατα αδρανούς αερίου: α) Ο εξοπλισµός αδρανούς αερίου δυνατόν να µην απαιτείται συχνά, αλλά θα δοκιµάζεται συχνά για την πρόληψη φθοράς και κατά τρόπο που οι ελλείψεις του να µπορούν να εντοπισθούν και να αποκατασταθούν, πριν η εγκατάσταση τεθεί σε λειτουργία.

6) Πριν από την εκκίνηση πρέπει να διασφαλίζεται ότι η εγκατάσταση βρίσκεται σε καλή λειτουργική κατάσταση. Ειδικότερα οι καυστήρες πρέπει να βρίσκονται σε καλή κατάσταση, οι ανεπίστροφες βάνες να είναι ρυθµισµένες σωστά, η παροχή καυσίµου ορθά ρυθµισµένη, οι ξηραντήρες να είναι απαλλαγµένοι από εµπόδια, οι ανεµιστήρες πρέπει να λειτουργούν σωστά και, αν υπάρχουν, τα πυρότουβλα του θαλάµου καύσεως να είναι σε καλή κατάσταση.

γ) Οι προσωρινές συνδέσεις προς το σύστηµα του φορτίου πρέπει να γίνονται προσεκτικά. δ) Η τροφοδότηση της πλυντρίδας µε νερό πρέπει να αρχίσει πριν από την έναρξη της καύσεως. ε) Οι συνθήκες καύσεως πρέπει να ρυθµίζονται, µέχρις ότου το παραγόµενο αέριο είναι αρκετά καλής ποιότητας, το δε αέριο πρέπει να εξαερίζεται µέχρι την ολοκλήρωση της ρυθµίσεως, στ) Η περίσσεια του αέρα θα ρυθµίζεται για την παραγωγή της καλύτερης δυνατής ποιότητας αδρανούς αερίου. Οι περιεκτικότητες του οξυγόνου, διοξειδίου και µονοξειδίου του άνθρακα και της αιθάλης πρέπει να ελέγχονται. Αν µειώνεται η περίσσεια του αέρα για τη µείωση της συγκεντρώσεως του οξυγόνου, τότε το παραγόµενο αέριο συχνά περιέχει µεγάλη ποσότητα αιθάλης, η οποία βουλώνει τα ξηραντήρια, τις ανεπίστροφες βάνες κλπ. ζ) Η ποιότητα του παραγόµενου αερίου θα παρακολουθείται όσο χρόνο η εγκατάσταση βρίσκεται σε λειτουργία.

η) Μετά τη χρησιµοποίηση θα αποσυνδέεται και θα τυφλώνεται ασφαλώς η προσωρινή σύνδεση προς το σύστηµα φορτίου.

θ) Αν αποθηκεύεται υγρό άζωτο, αυτό δεν επιτρέπεται να έρχεται σε επαφή µε οποιοδήποτε µέταλλο, το οποίο δυνατόν να χρησιµοποιείται σε θερµοκρασία πάνω από -196°C, γιατί θα προκληθεί θρυµµατισµός του. Αυτό επίσης (το άζωτο) µπορεί να προκαλέσει σοβαρά κρυοπαγή-µατα στο προσωπικό. Οι χαµηλές θερµοκρασίες που συναντώνται µπορούν να προκαλέσουν εµπλουτισµό των συγκεκριµένων χώρων σε οξυγόνο. Οι πιέσεις στη µόνωση κενού πρέπει να διατηρούνται εντός των κανονικών ορίων, διαφορετικά θα υπάρξει αύξηση της εκλύσεως ατµών και δεν θα είναι δυνατή η αναπλήρωση των αποθεµάτων αζώτου παρά µόνο στο λιµάνι. Βλέπε § Π.5.3.2(δ) για τις προφυλάξεις στον εξοπλισµό του κύκλου Stirling και Π.5.15 για τις πλυντρίδες.


ΟΡΓΑΝΑ


Η ευρεία κλίµακα οργάνων που είναι δυνατόν να τοποθετηθούν σε υγραεριοφόρα πλοία, περιγράφεται στο παράρτηµα αυτό και δίνονται οδηγίες για την ασφαλή και αποτελεσµατική λειτουργία του εξοπλισµού. Το κεφάλαιο 5 παρέχει µία γενική θεώρηση της ασφάλειας.

Π.6.2 ∆είκτες στάθµης υγρού.

Π.6.2.1 Γενικά. Οι δείκτες στάθµης είναι πολύ σπουδαίοι, επειδή τα συστήµατα φορτίου των υγραεριοφόρων είναι

κλειστά και οι στάθµες δεν είναι δυνατόν να βυθοµετρηθούν. Οι δείκτες αυτοί ίσως συνδέονται µε τους συναγερµούς υψηλής στάθµης για την παροχή προειδοποιήσεως, αν η δεξαµενή υπερπληρώνε-ται, και µε τα συστήµατα κρατήσεως, για την πρόληψη υπερπληρώσεως της δεξαµενής και διαρροής του φορτίου στο κατάστρωµα ή υπερσυµπιέσεως της δεξαµενής και πρόκληση θραύσεως. Αν οι κινητήρες της αντλίας φορτίου είναι υποβρύχιοι, υπάρχει συνήθως σύστηµα κρατήσεως του συστήµατος χαµηλής στάθµης, για την αποφυγή περιστροφής της αντλίας µε ατµούς φορτίου. Η ακρίβεια που απαιτείται για τους δείκτες στάθµης των υγραεριοφόρων πλοίων είναι µεγαλύτερη από εκείνη που απαιτείται για τα λοιπά δεξαµενόπλοια, λόγω της τιµής του φορτίου και συνεπώς οι δείκτες στάθµης σ' αυτούς είναι πιο εξειδικευµένοι και απαιτούν προσεκτική συντήρηση. Οι δείκτες στάθµης που απαιτούνται από τους κώδικες του ΙΜΟ για τα επιµέρους φορτία φαίνονται

στα φύλλα πληροφοριών στο παράρτηµα 1. Οι δείκτες που περιγράφονται παρακάτω είναι όλοι κλειστών ή έµµεσων τύπων, εκτός των µονίµων ή ολισθαινόντων σωλήνων που είναι περιορισµένου τύπου.

Π.6.2.2 Πλωτοί δείκτες. Οι δείκτες αυτοί συνίστανται από πλωτήρα που µπορεί να ανέρχεται κατακόρυφα και ο οποίος επιπλέει σε υγρό. Αυτός προσαρµόζεται σε ταινία µηχανισµού ενδείξεως, που µπορεί να συνδέεται µε ένα µηχανισµό κινήσεως για µακρινή ανάγνωση. Ειδικότερα εφιστάται η προσοχή στα εξής: α) Οι πλωτήρες θα στερεώνονται µε το χέρι, όταν το πλοίο ταξιδεύει, εκτός για σύντοµα χρονικά

διαστήµατα κατά τη διάρκεια µετρήσεως του περιεχόµενου της δεξαµενής. Αν αφεθούν να ανεβοκατεβαίνουν κατά το ταξίδι, οπωσδήποτε θα υποστούν βλάβη, β) Οι µακρινές ή τοπικές

αναγνώσεις συχνά θα συγκρίνονται για τον εντοπισµό τυχόν αποκλίσεων. ∆ιορθώσεις θα γίνονται στις αναγνώσεις, για να επιτρέπουν τη συστολή ή διαστολή της ταινίας και τη διαγωγή και κλίση του πλοίου. Κανονικά θα διατίθενται πίνακες διορθώσεων, γ) Οι

ταινίες θα ρυθµίζονται, για να εξασφαλίζεται η ελεύθερη κατακόρυφη κίνηση. Όταν ξεφτίζουν, πρέπει να αντικαθίστανται. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται µε τους µηχανισµούς εξαερισµού που είναι προσεκτικά ισορροπηµένοι. Αν εµποδίζονται οι αναγνώσεις, ο δείκτης θα είναι ανακριβής,

δ) Αν οι ταινίες ανανεώνονται ή όταν επανασυναρµολογούνται, πρέπει να γίνεται έκπτωση για τη στάθµη στην οποία ο πλωτήρας αρχίζει να ανυψώνεται. Αυτή εξαρτάται από την πυκνότητα του φορτίου, επειδή καθορίζει το βάθος, στο οποίο ο πλωτήρας βυθίζεται. Πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι οδηγίες του κατασκευαστή, ε) Όλα τα τµήµατα θα στερεώνονται και θα ασφαλίζονται

στη θέση τους. Ειδική προσοχή απαιτείται στην προσήλωση της ταινίας-προς-πλωτήρα και της ταινίας-προς τον οδηγό.

216

Π.6.2.3 ∆είκτες διαφορικής πιέσεως. Οι δείκτες αυτοί δεν είναι µηχανικά όργανα, αλλά εργάζονται µε τη διαφορά πιέσεως µεταξύ υγρού

και ατµού. Ειδικότερα εφιστάται η προσοχή στα εξής: α) Αν το περιεχόµενο της δεξαµενής είναι εύφλεκτο ή τοξικό, οι γραµµές σηµάνσεως κανονικά θα

ξεπλύνονται συνεχώς µε αδρανές αέριο και ο ,ρυθµός της ροής θα παρακολουθείται, για την αποφυγή εσφαλµένων αναγνώσεων και διαρροής ατµών φορτίου σε κάποια άλλη ασφαλή περιοχή.

θ) Τα µανόµετρα τύπου ενδείξεως είναι γεµάτα µε υγρό και βασίζονται στην πυκνότητα του υγρού για την εξασφάλιση ακριβών αναγνώσεων. Το υγρό πρέπει επίσης να είναι συµβιβαστό µε το συγκεκριµένο φορτίο, αλλά ένα στρώµα αδρανούς υγρού (π.χ. σιλικόνης) µπορεί να χρησιµοποιη-θεί για το διαχωρισµό των ασυµβίβαστων υγρών και ατµών (π.χ. υδράργυρος και αµµωνία).

γ) Αν περισσότερες από µία δεξαµενές παρακολουθούνται µε ένα όργανο, η βάνα διακοπής θα κρατείται σε λειτουργία, για την αποφυγή εσωτερικής συνδέσεως και ανακριβών αναγνώσεων.

δ) Το όργανο δεν θα είναι ακριβές, αν ο µικρός αισθητήριος σωληνίσκος βουλώσει ή διαρρέει. Αυτό πρέπει να ελέγχεται συχνά.

Π.6.2.4 ∆είκτες µε σταθερό και ολισθαίνοντα σωλήνα. Αυτός ο τύπος του δείκτη συνήθως τοποθετείται σε δοχεία πιέσεως. Ο σωλήνας διαπερνά τη

δεξαµενή και έχει βάνα στην κορυφή του. Όταν η βάνα ανοίγεται, περιορισµένη ποσότητα φορτίου εκλύεται. Αν το ανοικτό άκρο του σωλήνα βρίσκεται (µέσα στη δεξαµενή) στη φάση του ατµού, ο ατµός έρχεται στη βάνα. Αν το ανοικτό άκρο βρίσκεται στο υγρό φορτίο, τότε εκλύονται λεπτά σταγονίδια. Τρεις τύποι σωλήνα δυνατόν να τοποθετηθούν: • Ένας σταθερός σωλήνας, που δείχνει ότι το υγρό ανήλθε σε µια ορισµένη στάθµη. • Ένας βαθµονοµηµένος σωλήνας που µπορεί να ανυψώνεται και να κατεβαίνει κατακόρυφα διαµέσου σαλαµάστρας, για τον προσδιορισµό της στάθµης του υγρού. Αυτός ο σωλήνας ονοµάζεται ολισθαίνων σωλήνας.

• Ένας κυρτός σωλήνας που τοποθετείται στο άκρο του άξονα µιας κυλινδρικής δεξαµενής, ο οποίος µπορεί να περιστρέφεται. Οι στάθµες του υγρού φαίνονται στην κυκλική κλίµακα της δεξαµενής.

Τα απλά αυτά όργανα χρησιµοποιούνται εύκολα και απαιτούν ελάχιστη συντήρηση. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Τα σταγονίδια από τη βάνα θα κατευθύνονται µακριά από το προσωπικό, το οποίο πρέπει να φορεί

προστατευτικές στολές, β) Η πίεση της δεξαµενής µπορεί να προκαλέσει βίαιη εκτόξευση προς τα έξω του ολισθαίνοντα

σωλήνα. Συνεπώς το προσωπικό δεν πρέπει να κάθεται κατευθείαν µπροστά σ' αυτόν, γ) Οι πηγές αναφλέξεως πρέπει να αποφεύγονται στην περιοχή, δ) Η εκτόνωση του αερίου διαµέσου της βάνας δυνατόν να προκαλέσει πάγωµα και για το λόγο αυτό

ίσως είναι αναγκαία η χρησιµοποίηση αντιψυκτικού για την πρόληψη του ή την απελευθέρωση (από τον πάγο) της βάνας, ε) Οι βελόνες και το γέµισµα της σαλαµάστρας πρέπει να

επιθεωρούνται και να επισκευάζονται ή να αντικαθίστανται, αν υπάρχουν ενδείξεις φθοράς, στ) Οι βάνες θα προστατεύονται από βλάβη

και θα λαµβάνεται µέριµνα για την αποφυγή φραγής του στοµίου από χρώµατα, άλατα, σκουριές κλπ.

Π.6.2.5 ∆είκτες φυσαλίδας αζώτου. Αυτός ο τύπος δείκτη µετρά την πίεση που είναι αναγκαία για την εκτόπιση του υγρού φορτίου από

ένα µικρό ευαίσθητο σωλήνα τοποθετηµένο στη δεξαµενή. Η στάθµη του φορτίου είναι η ίδια, όπως η στάθµη του υγρού στο σωλήνα. Το άζωτο εισάγεται στο σωλήνα σε πίεση που µόλις επαρκεί για να εκτοπίσει το υγρό, που φαίνεται

από τις φυσαλίδες του αζώτου, οι οποίες διαφεύγουν (από όπου και το όνοµα). Η αναγκαία πίεση εξαρτάται από την πυκνότητα του φορτίου και τη στάθµη του υγρού. Αν η πυκνότητα του φορτίου είναι γνωστή, η στάθµη του υγρού µπορεί να υπολογισθεί απευθείας, αν όχι, τότε µπορεί να υπολογισθεί η πυκνότητα του φορτίου, αν έχουν τοποθετηθεί δύο δείκτες, ένας στον πυθµένα της δεξαµενής και ένας σε ένα γνωστό ύψος πάνω από αυτόν. Η διαφορά των πιέσεων καθιστά δυνατόν τον υπολογισµό της πυκνότητας. Οι αναγνώσεις µπορεί να είναι τύπου µανοµέτρου ή τύπου ωρολογίου. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Ο ρυθµός της ροής του αερίου στο σύστηµα θα διατηρείται χαµηλός, για την αποφυγή

217

αντιθλίψεως, η οποία µπορεί να δίνει ανακριβείς αναγνώσεις. β) Κάθε διαρροή στους ευαίσθητους σωλήνες θα προκαλεί ανακρίβεια και συνεπώς όλες οι συνδέσεις κλπ. πρέπει να ελέγχονται συχνά.

Π.6.2.6 Αισθητήρια ηλεκτρικής χωρητικότητας. Αυτός ο τύπος δείκτη χρησιµοποιεί σταθερό, ηλεκτρονικό αισθητήριο ηλεκτρικά µονωµένο από τη

δεξαµενή, το οποίο ανιχνεύει τη µεταβολή της ηλεκτρικής χωρητικότητας (ή διηλεκτρική σταθερά) µεταξύ υγρού και ατµού. Η ανάγνωση συνήθως γίνεται µε τη βοήθεια ψηφιακού πίνακα. Είναι δυνατόν να χρησιµοποιείται ένα αισθητήριο που εκτείνεται στο βάθος της δεξαµενής ή αριθµός αισθητηρίων σε διαφορετικά επίπεδα. Τα αισθητήρια χωρητικότητας δεν έχουν κινούµενα µέρη και είναι πολύ απλά. Οπωσδήποτε πρέπει να δίνεται προσοχή, προκειµένου να διασφαλισθεί ότι: α) Τα αισθητήρια διατηρούνται καθαρά, επειδή ακαθαρσία, σκουριά κλπ. θα προκαλέσει ανακριβείς

αναγνώσεις. β) ∆εν πρέπει να υπάρχει νερό στο αισθητήριο και στα ηλεκτρικά κυκλώµατα. Το νερό, όπως είναι γνωστό, έχει πολύ υψηλή διηλεκτρική σταθερά σε σύγκριση µε τα περισσότερα φορτία και συνεπώς η ύπαρξη ακόµα και ασήµαντων ιχνών του θα προκαλέσει ανακριβείς αναγνώσεις.

Π.6.2.7 ∆είκτες υπερήχων. Οι δείκτες αυτοί εργάζονται πάνω στην ίδια αρχή όπως και οι ηχο-µετρητές. Ηχητικά κύµατα

διαβιβάζονται από την κορυφή της δεξαµενής και µετρείται ο χρόνος λήψεως τους µετά την ανάκλαση τους. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τους ευαίσθητους ποµπούς και δέκτες στη βαθµονόµηση των µετρητών αυτού του τύπου.

Π.6.2.8 Μετρητές ραδιενεργών. Μια πηγή ραδιενεργού υλικού τοποθετείται στη µια πλευρά της δεξαµενής και ένας ανιχνευτής στην

άλλη. Στην περίπτωση αυτή γίνεται µέτρηση της ακτινοβολίας που απορροφείται από το περιεχόµενο της δεξαµενής.

Π.6.3 Συναγερµοί στάθµης και συστήµατα αυτόµατης διακοπής.

Συναγερµοί υψηλής και χαµηλής στάθµης και συστήµατα αυτόµατης διακοπής δυνατόν να απαιτούνται, όµως αυτό εξαρτάται από το σύστηµα του φορτίου. Τα συστήµατα αυτά µπορούν να ενεργοποιούνται µε πλωτήρες που λειτουργούν µε µηχανικό διακόπτη, αισθητήρια ηλεκτρικής χωρητικότητας, υπερήχους ή πηγές ραδιενεργών υλικών, µε το ρεύµα του κινητήρα της αντλίας ή µηχανισµούς ευαίσθητους στη θερµοκρασία. Οποιοδήποτε σύστηµα χρησιµοποιείται, το σηµείο ρυθµίσεως δυνατόν να επηρεάζεται από τις

ιδιότητες του φορτίου (π.χ. πυκνότητα, διηλεκτρική σταθερά κλπ.) και, αν είναι αναγκαίο, οι ρυθµίσεις πρέπει να γίνονται σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή. Τα αυτόµατα συστήµατα διακοπής απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Συνήθως σχεδιάζονται, για να

κλείνουν τα επιστόµια της σωληνώσεως πολλαπλών παροχών, αν το υγρό ανέλθει πάνω από ορισµένο σηµείο και υπάρχει κίνδυνος υπερχειλίσεως της δεξαµενής. Μεγάλη προσοχή θα δίνεται στο να διασφαλίζεται ότι το σηµείο ενεργοποιήσεως ρυθµίζεται ακριβώς και ότι η λειτουργία του µηχανισµού ελέγχεται µε οµοιότητα συνθηκών πριν από την προετοιµασία του συστήµατος για φόρτωση. Αν τα κυκλώµατα διακοπής πλοίου και ξηράς µπορούν να συνδεθούν, η λειτουργία τους πρέπει να ελέγχεται πριν από την έναρξη της µεταφοράς του φορτίου. Αν αυτό δεν γίνεται, οι υπεύθυνοι της ξηράς πρέπει να ενηµερώνονται για το κλείσιµο των επιστοµίων του πλοίου (βλ. παράρτηµα 8).

Π.6.4 Μηχανισµοί ενδείξεως της πιέσεως.

Π.6.4.1 Γενικά. Οι δείκτες πιέσεως τοποθετούνται σε διάφορα σηµεία στο και γύρο από το σύστηµα φορτίου

υγραεριοφόρου πλοίου, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις των κωδίκων του ΙΜΟ. Οι δείκτες αυτοί µπορεί να χρησιµοποιούνται για την ένδειξη της πιέσεως των δεξαµενών, της πιέσεως των χώρων συγκρατήσεως και των χώρων µεταξύ των διαφραγµάτων και των πιέσεων στις καταθλίψεις των συµπιεστών. Οι δείκτες πιέσεως µπορούν να συνδέονται µε τα συστήµατα διακοπής ή συναγερµού. Βασική αρχή είναι η διασφάλιση ότι εργάζονται σωστά και ότι οι πιέσεις στο σύστηµα διατηρούνται

µέσα στα όρια της σχεδιάσεως.

218 ^ . -

Π.6.4.2 Μανόµετρα. Τα µανόµετρα είναι σωλήνες σχήµατος U µερικώς γεµάτοι µε υγρό και όταν και οι δυο πλευρές του σωλήνα είναι ανοικτές στην ατµόσφαιρα, το υγρό σε κάθε πλευρά θα βρίσκεται στην ίδια στάθµη. Όταν η πίεση που πρόκειται να µετρηθεί συνδέεται στη µια πλευρά του σωλήνα, το υγρό εκτοπίζεται και βρίσκεται σε διαφορετικό ύψος από την άλλη πλευρά. Η διαφορά αυτή του ύψους παρέχει ένα άµεσο µέτρο της πιέσεως (π.χ. mm υδραργύρου, ίντσες νερού) ή µπορεί να µετατρέπεται άµεσα σε άλλες µονάδες. Το ένα άκρο του σωλήνα δεν είναι ανάγκη να είναι ανοικτό στον αέρα. Αυτό µπορεί να συνδέεται σε ένα άλλο σηµείο του συστήµατος για την ένδειξη των διαφορετικών πιέσεων. Κάθε υγρό µπορεί να χρησιµοποιηθεί, εφόσον είναι κατάλληλο για την απαιτούµενη εργασία. Τα

κατάλληλα µανόµετρα συνήθως τοποθετούνται µε ολισθαίνουσες κλίµακες για ακριβή µηδενισµό και µεταβλητό περιοριστή στον πυθµένα των σωληνώσεων, για την αποφυγή αντιθλίψεων. Αν οι αναγνώσεις είναι µακρινές και σε ασφαλή από αέρια περιοχή, η άµεση σύνδεση µε τον ατµό θα αποφεύγεται µε τη χρήση ενός ενδιάµεσου ασφαλούς αερίου (π.χ. αζώτου). Το µανόµετρο είναι πολύ απλό και αξιόπιστο όργανο, αλλά πρέπει να λαµβάνονται οι εξής

προφυλάξεις: α) Το υγρό πρέπει να είναι συµβιβαστό µε τους ατµούς, µε τους οποίους έρχεται σε επαφή. Αν αυτό δεν συµβεί, ένα διαφορετικό υγρό πρέπει να χρησιµοποιείται ή ένα στρώµα αδρανές υλικό (π.χ. υγρή σιλικόνη).

β) Το υγρό πρέπει να έχει κατάλληλη πυκνότητα για την παροχή ακριβών ενδείξεων, γ) Το υγρό και ο ατµός πρέπει να είναι συµβιβαστά µε το υλικό του σωλήνα, δ) Το υγρό πρέπει να είναι ελεύθερο από παγιδευµένο ατµό, διαφορετικά οι ενδείξεις θα είναι

ανακριβείς, ε) Το σύστηµα δεν θα χρησιµοποιείται, παρά µόνο αν η ροή του αδρανούς αερίου είναι µέσα στα όρια σχεδιάσεως, στ) Πριν από τη λήψη µετρήσεων πρέπει να γίνεται

µηδενισµός της κλίµακας.

Π.6.4.3 Σωλήνες Bourdon. Είναι όργανα µετρήσεως της πιέσεως µε την κίνηση ενός σπειροειδούς ή ελικοειδούς σωλήνα, που είναι απευθείας ανάλογη προς την ασκούµενη πίεση. Η κίνηση αυτή µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την κίνηση ενός δείκτη, τον έλεγχο µιας βάνας πιέσεως αερίου ή για την αλλαγή µιας µεταβλητής αντιστάσεως. Ο δείκτης κινείται για τοπικές αναγνώσεις. Η άλλη µέθοδος είναι για έµµεσες µετρήσεις. Επειδή για το µανόµετρο η έµµεση ανάγνωση µπορεί να είναι αναγκαία για την αποφυγή συνδέσεως µεταξύ ασφαλών και επικίνδυνων περιοχών, τα συστήµατα πιέσεως αερίων χρησιµοποιούν αέρα ή αδρανές αέριο, συνήθως στην περιοχή από 0,21-1,05 (kg/cm2 3-15 psig), που καταλήγει σε δείκτη πιέσεως, καταγραφέα πιέσεως ή καταχωρητή στοιχείων. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να λαµβάνονται: α) Ο δείκτης δεν πρέπει να χρησιµοποιείται πέρα από το 75% της µέγιστης ενδείξεως του, αν η

πίεση είναι συνεχής, ή το 60%, αν αυτή κυµαίνεται, β) Ο παρεχόµενος πεπιεσµένος αέρας ή το αδρανές αέριο προς τους µεταδότες πιέσεως πρέπει να είναι καθαρός, ξηρός και ελεύθερος από λάδι.

γ) Οι σωλήνες Bourdon δυνατόν να υποστούν βλάβη από υπερβολικές διακυµάνσεις της πιέσεως, που µπορούν να περιορισθούν µε τη χρησιµοποίηση οργάνου ελαττώσεως της ροής ή του κραδασµού.

δ) Πριν από την εγκατάσταση ενός νέου δείκτη, τα υλικά κατασκευής πρέπει να ελέγχονται για τη διαπίστωση συµβιβαστότητας µε το φορτίο (π.χ. χαλκός ή ορείχαλκος δεν είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθούν µε αµµωνία).

Π.6.4.4 Συνήθεις προφυλάξεις. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να λαµβάνονται σε όλο τον ευαίσθητο στην πίεση εξοπλισµό: α) Το υλικό κατασκευής πρέπει να είναι συµβιβαστό µε το φορτίο. β) Πριν από τη λήψη µετρήσεων όλα τα επιστόµια σε ευθεία γραµµή πρέπει να ανοίγονται και όλες οι διασταυρωτές συνδέσεις να είναι κλειστές.

γ) Κανένας δείκτης πιέσεως δεν πρέπει να υφίσταται βίαιες αλλαγές πιέσεως. δ) Η βαθµονόµηση πρέπει να ελέγχεται τακτικά µε ακριβή εξοπλισµό δοκιµής. ε) Αν το φορτίο σχηµατίζει πολυµερή (π.χ. βουταδιένιο), τα άκρα των αισθητηρίων πρέπει να διατάσσονται έτσι που να γίνεται εξυδάτωση προς το σύστηµα ή στη δεξαµενή, για την πρόληψη σχηµατισµού πολυµερούς µε συνέπεια τη φραγή. Ίσως είναι αναγκαίο το ξέπλυµα των γραµµών

219

και των θαλαµίσκων των αισθητηρίων οργάνων. στ) Αν οι γραµµές του αισθητηρίου αποσυνδέονται κατά τη συντήρηση, πρέπει να τυφλώνονται

προσωρινά.

Π.6.5 Εξοπλισµός παρακολουθήσεως της θερµοκρασίας.

Π.6.5.1 Γενικά. Τα αισθητήρια θερµοκρασίας τοποθετούνται σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του ΙΜΟ κατά τρόπο, που

να είναι δυνατή η παρακολούθηση των θερµοκρασιών του φορτίου και της κατασκευής, γύρω από το σύστηµα του φορτίου. Η γνώση της θερµοκρασίας του φορτίου είναι βασική, επειδή οι δεξαµενές έχουν µια ελάχιστη θερµοκρασία, κάτω από την οποία δεν είναι δυνατόν να ψυχθούν. Η θερµοκρασία του χάλυβα γύρω από τη δεξαµενή φορτίου πρέπει να παρακολουθείται, για να διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει βλάβη στη µόνωση, η οποία να προκαλεί πτώση της θερµοκρασίας του χάλυβα του σκάφους. Αυτό θα µπορεί να ανιχνευθεί γρήγορα και να αναληφθεί η κατάλληλη ενέργεια. Πολύ σπουδαίο είναι επίσης να υπάρχει δυνατότητα παρακολουθήσεως των θερµοκρασιών στο

σύστηµα φορτίου κατά τις εργασίες ψύξεως και θερµάνσεως, για την εξασφάλιση, ότι αποφεύγονται ανασφαλείς θερµικές τάσεις. Είναι συνηθισµένο κάθε µια από τις δεξαµενές του πλοίου να διαθέτει επιπλέον αισθητήρια, έτσι ώστε οι προβλεπόµενες αποκλίσεις της θερµοκρασίας να µπορούν να επιβεβαιώνονται κατά τις αρχικές δοκιµές.

Π.6.5.2 Θερµόµετρα υγρού-ατµού. Τα θερµόµετρα αυτά βασίζονται στη διαστολή του υγρού σε ένα πολύ λεπτό ή τριχοειδή σωλήνα. Το

υγρό διαστέλλεται ανάλογα µε τη θερµοκρασία και η ανάγνωση της θερµοκρασίας γίνεται σε µία κλίµακα ανάλογη µε το µήκος της στήλης του υγρού. Τα συστήµατα τριχοεδούς σωλήνα υγρού σφραγίζονται. Τα πιο συνηθισµένα υγρά που χρησιµοποι-

ούνται είναι ο υδράργυρος, η αιθανόλη ή το ξυλόλιο. Τα θερµόµετρα υδραργύρου δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σε φορτία αµµωνίας. Βασικό είναι να διασφαλίζεται ότι η στήλη του υγρού είναι συνεχής. Αν αυτή διασπάται, τότε η µέτρηση δεν είναι ακριβής.

Π.6.5.3 Θερµόµετρα µε υγρό. Οι µηχανισµοί αυτοί χρησιµοποιούν τη διαστολή του όγκου του υγρού, προκειµένου να δηµιουργή-

σουν την κίνηση ενός τριχοειδούς σωλήνα τύπου Bourdon (βλ. § Π.6.4.3). Συνήθως ο σωλήνας κινεί ένα δείκτη (δηλαδή τοπική ανάγνωση), αλλά είναι δυνατόν να γίνει διάταξη και για µακρινές αναγνώσεις. Το σύστηµα σφραγίζεται κάτω από σηµαντική πίεση για την υπερνίκηση των επιδράσεων της τάσεως ατµών που προέρχεται από το υγρό.

Π.6.5.4 ∆ιµεταλλικά θερµόµετρα. ∆ύο µέταλλα µε διαφορετικούς συντελεστές διαστολής συγκολλούνται µαζί και, όταν θερµαίνεται

αυτή η διµεταλλική ταινία, λυγίζει λόγω της άνισης διαστολής. Αυτή η κίνηση µπορεί να χρησιµοποιη-θεί για τη µετατόπιση δείκτη κατά παρόµοιο τρόπο µε το σωλήνα Bourdon.

Π.6.5.5 Θερµοστοιχεία. Όταν προσφέρεται θερµότητα στη σύνδεση δύο ανόµοιων µετάλλων, τότε δηµιουργείται µικρή

ηλεκτρική τάση. Αυτή µπορεί να µετρηθεί και να δώσει µία ένδειξη της θερµοκρασίας. Συνήθως η τάση αυτή ανιχνεύεται ηλεκτρονικά και η ανάγνωση είναι µακρινή.

Π.6.5.6 Θερµόµετρα αντιστάσεως. Η ηλεκτρική αντίσταση ορισµένων υλικών µεταβάλλεται µε τη θερµοκρασία και η µεταβολή αυτή

µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη µέτρηση της θερµοκρασίας. Το υλικό που συνήθως χρησιµοποιείται είναι πολύ λεπτό σύρµα λευκόχρυσου (πλατίνα). Η µεταβολή της αντιστάσεως ανιχνεύεται συνήθως ηλεκτρονικά και οι αναγνώσεις γίνονται από µακριά.

Π.6.5.7 Συνήθεις προφυλάξεις. Οι παρακάτω προφυλάξεις λαµβάνονται συνήθως σε όλους τους µηχανισµούς ενδείξεως της θερµοκρασίας: α) Τα θερµόµετρα που χρησιµοποιούνται θα είναι κατάλληλα για όλο το φάσµα των θερµοκρασιών

που αναµένονται (π.χ. τα µέταλλα ίσως καταστούν εύθραυστα ή τα υγρά ίσως παγώσουν σε χαµηλές θερµοκρασίες).

220

β) Το αισθητήριο πρέπει να έχει καλή θερµική επαφή µε το υλικό, του οποίου πρόκειται να µετρηθεί η θερµοκρασία.

γ) Αν δεν µεταβάλλονται οι ενδείξεις, όπως αναµενόταν, το όργανο πρέπει να ελέγχεται. δ) Τα θερµόµετρα, και ειδικά εκείνα µε τριχοειδείς σωλήνες, εύκολα υφίστανται βλάβη. Αυτά πρέπει να τα µεταχειρίζονται µε προσοχή και να προστατεύονται από µηχανική βλάβη και ακραίες θερµοκρασίες, γιατί διαφορετικά γίνονται ανακριβή.

ε) Όταν ένα θερµόµετρο αποσυνδέεται, πρέπει να δίνεται προσοχή στην αποφυγή αφαιρέσεως του θύλακα του, ειδικά αν το σύστηµα βρίσκεται υπό πίεση.

στ) Όταν γίνεται τοποθέτηση ενός θερµοµέτρου, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται κατά την κοχλίωση του, για την αποφυγή βλάβης του πυθµένα του στο θύλακα. Αν ο λωβός του θερµοµέτρου είναι χαλαρός στο θύλακα (δηλαδή δεν υπάρχει καλή επαφή), τότε µπορεί να χρησιµοποιηθεί ένα υλικό υψηλής θερµικής αγωγιµότητας (π.χ. κατάλληλο λιπαντέλαιο) για την επίτευξη ακριβών µετρή-σεων.

ζ) Όλες οι ηλεκτρικές συνδέσεις στο αισθητήριο πρέπει να είσαι καθαρές, σφικτές και σωστές. Πρέπει ακόµη να δίνεται προσοχή για να φαίνεται ότι τα εσωτερικά ασφαλή άκρα δεν διέρχονται από πηγές ισχύος.

η) Σε πολλαπλά κυκλώµατα καταγραφής και συναγερµού ή διακοπής είναι βασικός ο έλεγχος για τη διαπίστωση ότι οι είσοδοι συνδέονται σωστά.

F

Π.6.6 ∆ιακόπτες πιέσεως και θερµοκρασίας.

Οι διακόπτες αυτοί τοποθετούνται για την προστασία του προσωπικού µε τη βοήθεια ηχητικού συναγερµού ή µε τη λειτουργία του εξοπλισµού διακοπής. ∆ιάφοροι τύποι δυνατόν να συναντηθούν και καθένας πρέπει να χρησιµοποιείται και να συντηρείται σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή. Οπωσδήποτε όµως οι παρακάτω γενικές προφυλάξεις πρέπει να λαµβάνονται: α) Ο µηχανισµός πρέπει να βαθµονοµείται ορθά σε όλη την πλήρη σειρά του, µε τη χρησιµοποίηση

οργάνων δοκιµής ακριβείας, β) Αν το σηµείο ρυθµίσεως του µηχανισµού είναι σταθερό, αυτός πρέπει να στερεώνεται για την αποφυγή αναταράξεων από κραδασµό ή κακοτεχνία.

γ) Μετά τη ρύθµιση δεν πρέπει να γίνονται αλλαγές, εκτός αν οι πλήρεις επιπτώσεις τους είναι κατανοητές και οι άλλοι χειριστές είναι ενήµεροι. Οι ρυθµίσεις πρέπει να γίνονται υπό την καθοδήγηση υπεύθυνου αξιωµατικού και σύµφωνα µε το µεταφερόµενο φορτίο, δ) Αν τοποθετούνται κρουνοί κλεισίµατος, αυτοί πρέπει να είναι ανοικτοί. Κατά τη διάρκεια των κανονικών εργασιών δεν πρέπει να τοποθετούνται πρόσθετοι κρουνοί κλεισίµατος.

Π.6.7 Εξοπλισµός ανιχνεύσεως ατµών.

Π.6.7.1 Γενικά. Ο εξοπλισµός ανιχνεύσεως των ατµών απαιτείται από τους κώδικες του ΙΜΟ έναν αριθµό λόγων,

όπως η ανίχνευση των: • Ατµών φορτίου στον αέρα, το αδρανές αέριο ή των ατµών άλλου φορτίου. • Συγκεντρώσεων του αερίου στην ή κοντά στην περιοχή αναφλέξεως. • Συγκεντρώσεων του οξυγόνου στο αδρανές αέριο, στους ατµούς του φορτίου ή σε κλειστούς χώρους.

Το προσωπικό πρέπει να είναι πλήρως ενήµερο για τους σκοπούς και τους περιορισµούς που υπάρχουν στη λειτουργία του εξοπλισµού ανιχνεύσεως και στο αν αυτός είναι µόνιµος ή φορητός.

Π.6.7.2 Ανιχνευτές υπερύθρων. Τα αέρια απορροφούν υπέρυθρη ακτινοβολία και η αρχή αυτή χρησιµοποιείται σε µόνιµο εξοπλισµό

για την ανίχνευση συγκεντρώσεων από 0-100%. Η υπέρυθρη ακτινοβολία διέρχεται µέσω δυο σωληνώσεων, από τους οποίους ο ένας περιέχει αέριο γνωστής συγκεντρώσεως και ο άλλος το δείγµα, που πρόκειται να µετρηθεί. Η απορρόφηση υπέρυθρης ακτινοβολίας είναι ανάλογη προς τη συγκέντρωση του αερίου και η έξοδος από τους δυο σωλήνες συγκρίνεται ηλεκτρονικά. Το ηλεκτρονικό σήµα που παράγεται µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν ερέθισµα ενός δείκτη µετρήσεως, ενός καταγραφέα ή άλλης παρόµοιας συσκευής. Η βαθµονόµηση εξαρτάται από το δειγµατιζόµενο αέριο.

- 221

Π.6.7.3 Μετρητές θερµικής αγωγιµότητας. Μερικοί µόνιµοι ή φορητοί ανιχνευτές λειτουργούν µε τη µέτρηση της θερµικής αγωγιµότητας των

δειγµάτων αερίου και ονοµάζονται µετρητές θερµικής αγωγιµότητας ή καθαρόµετρα. Οι µετρητές αυτοί µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την ανίχνευση συγκεντρώσεων αερίου 0-100%. Ένας θερµαντήρας νήµατος (πυρακτωµένο νήµα) χρησιµοποιείται σαν αισθητήριο στοιχείο. Όταν παρέχε-ται ισχύς, η θερµοκρασία του σταθεροποιείται σε µια τιµή, που εξαρτάται από τη θερµική αγωγιµότητα του αερίου γύρω του. Αν αλλάζει η σύσταση του αερίου, τότε µεταβάλλεται η θερµοκρασία του νήµατος. Αυτή η θερµοκρασιακή αλλαγή έχει ως συνέπεια τη µεταβολή της ηλεκτρικής αντιστάσεως του νήµατος, η οποία ανιχνεύεται από ένα µετρητή. Το νήµα µπορεί να τοποθετείται έτσι, ώστε το δειγµατιζόµενο αέριο να ρέει κατευθείαν πάνω σ'

αυτό ή έτσι, ώστε το αέριο να διαχέεται σ' αυτό. Ο τύπος της απευθείας ροής ανταποκρίνεται πολύ ταχύτερα στις αλλαγές της συγκεντρώσεως, αλλά εξαρτάται από τους ρυθµούς της ροής. Ο τύπος που λειτουργεί µε διάχυση παρέχει βραδύτερη ανταπόκριση, αλλά δεν είναι ευαίσθητος στη ροή. Πρέπει να σηµειωθεί ότι σχεδόν κάθε µεταβολή στις συνθήκες λειτουργίας (π.χ. στην τάση του νήµατος πυρακτώσεως ή στο ρυθµό ροής του αερίου) θα µεταβάλλει τη θερµοκρασία του νήµατος και η βαθµονόµηση εξαρτάται από το δειγµατιζόµενο αέριο.

Π.6.7.4 Ανιχνευτές καύσιµου αερίου. Αυτός ο τύπος του εξοπλισµού µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την ανίχνευση ορισµένων καυσίµων

αερίων υδρογοναθράκων και χρησιµοποιεί ένα θερµαινόµενο νήµα από ειδικό µέταλλο για την καταλυτική οξείδωση του αερίου. Η χρησιµοποιούµενη αρχή είναι παρόµοια µε εκείνη του µετρητή θερµικής αγωγιµότητας, αλλά οι θερµοκρασίες του νήµατος είναι υψηλότερες και η σειρά συγκεντρώ-σεων χαµηλότερη (συνήθως 0-100% του κατώτερου ορίου αναφλέξεως LFL). Ο εξοπλισµός λειτουργεί µε τη µέτρηση της αντιστάσεως και είναι δυνατόν να είναι µόνιµος ή φορητός. Κατά την κατασκευή του νήµατος πυρακτώσεως συνήθως γίνεται σ' αυτό ενεργοποίηση για την

αύξηση της ευαισθησίας του. Οπωσδήποτε, ο ενεργοποιηµένος καταλύτης του νήµατος µπορεί εύκολα να δηλητηριασθεί από υλικά, όπως η σιλικόνη, τα αλογονωµένα αέρια (π.χ. ψυκτικά, χλωριούχο βινύλιο), τα οξέα, το νερό, τα πετρελαιοειδή και ο µόλυβδος. Ειδικές προφυλάξεις είναι αναγκαίες, όπως χρησιµοποίηση φίλτρων στις γραµµές δειγµατοληψίας, για τη συγκράτηση των δηλητηρίων µακριά από το νήµα. Σε µερικά πλοία ο µόνιµος εξοπλισµός ανιχνεύσεως αερίου µπορεί να χρησιµοποιεί δείκτες

καυσίµου αερίου, για τη µέτρηση από 0-100% του LFL και ανιχνευτές θερµικής αγωγιµότητας ή υπερύθρων για συγκεντρώσεις LFL-100%. Η βαθµονόµηση ενδεχοµένως επηρεάζεται από τον δειγµατιζόµενο ατµό. Αν διαφέρει από εκείνον

που χρησιµοποιείται για τη βαθµονόµηση, τότε πρέπει να χρησιµοποιηθούν κατάλληλοι συντελεστές µετατροπής. Ο εξοπλισµός απαιτεί οξυγόνο για να λειτουργήσει και µπορεί να ανιχνεύσει καύσιµα αέρια σε ατµόσφαιρες αέρα και όχι σε ατµόσφαιρες αδρανούς αερίου. Αν πρέπει να δειγµατισθεί µίγµα αδρανούς αερίου/καύσιµου αερίου, χρησιµοποιούνται είτε ανιχνευτές υπερύθρων, είτε µετρητές θερµικής αγωγιµότητας, ή το µίγµα θα πρέπει να αναµιχθεί µε αέρα πριν από τη χρησιµοποίηση ενός ανιχνευτή καύσιµου αερίου. Οι φορητοί ανιχνευτές καύσιµου αερίου χρησιµοποιούνται συχνά για τον έλεγχο ατµοσφαιρών. Όταν χρησιµοποιούνται για το σκοπό αυτό, πρέπει να εξετάζονται τα εξής: α) Οι µετρήσεις πρέπει να λαµβάνονται από ή υπό την επίβλεψη υπεύθυνου αξιωµατικού, ο οποίος θα ικανοποιείται από το ότι οι ενδείξεις του οργάνου είναι ορθές και ερµηνεύονται ορθά. 6) Πρέπει να γίνεται επιβεβαίωση ότι η βαθµονόµηση είναι σωστή, γ) Αν υπάρχει στο µίγµα αδρανές αέριο, οι ενδείξεις θα είναι ανακριβείς, δ) Οι ενδείξεις δεν είναι επαρκώς ακριβείς για την ένδειξη της ασφαλούς ατµόσφαιρας, αν ο συγκεκριµένος ατµός είναι τοξικός. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να χρησιµοποιηθεί ένας διαφορετικός τύπος οργάνου, ε) Οι ενδείξεις πρέπει να λαµβάνονται από την κορυφή ή τον πυθµένα ενός χώρου. Αυτό εξαρτάται από την πυκνότητα των ατµών του φορτίου.

στ) Κατά τη χρησιµοποίηση του οργάνου κάθε κίνηση του δείκτη του µετρητή είναι σπουδαία και όχι µόνο αυτή που γίνεται στην τελική θέση. Η πρώτη κίνηση δείχνει ότι υπάρχει κάποιο είδος καύσιµου ατµού. Η τελική θέση παρέχει µια βαθµονοµηµένη ένδειξη της συγκεντρώσεως του ατµού, που εκφράζεται σαν ποσοστό του LFL. Μια τελική θέση αναπαύσεως πέρα από το 100% του LFL δείχνει συγκέντρωση µέσα στην περιοχή αναφλέξεως. Σε µια κίνηση της βελόνας πρώτα πάνω από το 100% του LFL και στη συνέχεια σε τελική θέση αναπαύσεως το µηδέν δείχνει

222

συγκέντρωση αερίου πάνω από το UFL (ανώτερο όριο αναφλέξεως). Λόγω των πιο πάνω µεταβλητών συνιστάται ο υπεύθυνος αξιωµατικός να µην ικανοποιείται όταν

ελέγχεται ένας χώρος, µέχρις ότου το όργανο δείξει επανειληµµένες µηδενικές ενδείξεις. Οι σταθεροί ανιχνευτές που λειτουργούν πάνω σ' αυτή την αρχή έχουν τους ίδιους περιορισµούς όπως και οι φορητοί.

Π.6.7.5 ∆είκτες χηµικής απορροφήσεως οξυγόνου. Στο συνηθισµένο τύπο του δείκτη χηµικής απορροφήσεως ένα δείγµα αναρροφείται διαµέσου ενός

χηµικού αντιδραστηρίου σε ένα γυάλινο σωλήνα. Το χηµικό ανιχνεύσεως αποχρωµατίζεται, αν υπάρχει ατµός. Το µήκος του αποχρωµατισµού (το οποίο µπορεί να αναγνωσθεί στο σωλήνα ή σε µία βαθµονοµηµένη κλίµακα που τοποθετείται κατά µήκος του σωλήνα) δίνει ένα µέτρο της συγκεντρώ-σεως του ατµού. Οι δείκτες χηµικής απορροφήσεως παρέχουν ακριβείς ενδείξεις της συγκεντρώσεως του ατµού, οποιαδήποτε κι αν είναι η περιεκτικότητα του οξυγόνου στο µίγµα. Σηµαντικό είναι να διέρχεται διαµέσου του δείκτη ο σωστός όγκος δείγµατος, σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευα-στή, διαφορετικά η µέτρηση δεν θα δείχνει ακριβώς τη συγκέντρωση µέσα στον εξεταζόµενο χώρο. Ένας πολύ µικρός όγκος δείγµατος θα δίνει χαµηλή τιµή. Σε ορισµένα όργανα το µήκος του σωλήνα είναι κρίσιµος συντελεστής στην επίτευξη ορθής µετρήσεως. Η παρουσία δεύτερου αερίου µπορεί να επηρεάσει τις µετρήσεις και να προκαλέσει ανακρίβειες. Σωλήνες χηµικών ανιχνευτών είναι ειδικοί για ένα (ή µερικές φορές για περισσότερους από ένα)

ειδικότερο χηµικό ατµό. Αυτός ο ατµός ή οι ατµοί δεν απαιτείται να έχουν εύφλεκτες ή καύσιµες ιδιότητες. Οι σωλήνες σκόπιµα σχεδιάζονται για τη µέτρηση ακριβώς χαµηλών συγκεντρώσεων ατµών και πρέπει πάντοτε να χρησιµοποιούνται, όταν οι ατµοί χηµικών ουσιών παρουσιάζουν σοβαρό κίνδυνο εισπνοής, π.χ. αµµωνία, χλωριούχο βινύλιο.

Π.6.7.6 ∆είκτες οξυγόνου. Υπάρχουν διάφοροι τύποι δεικτών οξυγόνου. Ορισµένοι είναι δείκτες χηµικής απορροφήσεως που

χρησιµοποιούν ειδικούς σωλήνες, άλλοι χρησιµοποιούν χηµικά που διαλύουν το οξυγόνο από ένα δείγµα και άλλοι βασίζονται στο µαγνητισµό (παραµαγνητισµό) του οξυγόνου. Αν οι σωλήνες δεικτών χρησιµοποιούνται, οι µετρήσεις δυνατόν να επηρεάζονται από την παρουσία

χηµικών ατµών. Ένας δείκτης, ο οποίος ίσως είναι αξιόπιστος για τη µέτρηση του περιεχόµενου οξυγόνου ενός χώρου µετά από πλήρη εξαερισµό, δυνατόν να µην είναι κατάλληλος για τον έλεγχο του περιεχόµενου οξυγόνου ενός µίγµατος αέρα/αδρανούς αερίου/ατµών φορτίου. Πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. Τα παραµαγνητικά όργανα µετρούν την εκτροπή ενός περιστρεφόµενου µαγνήτη σε ένα συµµετρικό ανοµοιογενές µαγνητικό πεδίο. Ο µαγνήτης είναι κλειστός θάλαµος, στον οποίο εισάγεται το δείγµα του αερίου. Η εκτροπή είναι ευθέως ανάλογη µε τη συγκέντρωση του οξυγόνου. Μερικά άλλα αέρια, όπως τα οξείδια του αζώτου, έχουν συγκρίσιµες παραµαγνητικές ιδιότητες. Έτσι η τεχνική αυτή δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί στην περίπτωση που δυνατόν να υπάρχουν τέτοια αέρια σε ποσότητα µεγαλύτερη από ίχνη. ∆ιαφορετικά αυτές οι συσκευές µπορούν να χρησιµοποιούνται για την ανίχνευση του οξυγόνου σε µίγµατα των άλλων ατµών. Σε µία συσκευή απορροφήσεως υγρού ένα δείγµα γνωστού όγκου διέρχεται διαµέσου απορροφητικού υγρού και ο τελικός όγκος µετρείται σε µία κλίµακα που δείχνει το περιεχόµενο οξυγόνο του αρχικού δείγµατος. Η χρήση των ανιχνευτών οξυγόνου για τον έλεγχο του αέρα κλειστών χώρων εξετάζεται στο

κεφάλαιο 6.

Π.6.7.7 Συνήθεις προφυλάξεις. Ο εξοπλισµός ανιχνεύσεως ατµών διατίθεται για τη µέτρηση των συγκεντρώσεων ατµών και απαιτείται µεγάλη προσοχή για να διασφαλίζεται ότι οι µετρήσεις είναι ακριβείς, ειδικά όταν από αυτές εξαρτάται η ζωή του προσωπικού. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Το εγχειρίδιο του κατασκευαστή πρέπει να µελετάται πριν από τη χρησιµοποίηση ή τη

βαθµονόµηση. β) Τα σηµεία µηδενισµού θα ελέγχονται τακτικά και, αν απαιτείται, θα επανεξετάζονται πριν από τη βαθµονόµηση του οργάνου. Μεγάλη προσοχή θα δίνεται στην εξασφάλιση ότι το δείγµα είναι απαλλαγµένο από κάθε αέριο, το οποίο θα δώσει µία µέτρηση, όταν το όργανο είναι στο µηδέν. Αν είναι δυνατόν, θα χρησιµοποιείται καθαρό άζωτο.

223

γ) Το όργανο πρέπει να βαθµονοµείται συχνά σε όλη την κλίµακα λειτουργίας του. Η συγκέντρωση και η σύσταση του αερίου που χρησιµοποιείται για τη βαθµονόµηση (όριο συγκρίσεως) πρέπει να είναι ακριβώς γνωστές. Η βαθµονόµηση δυνατόν να απαιτεί µία ώρα ή λιγότερο µερικές φορές. Η επαναβαθµονόµηση θα καταχωρείται πάνω ή κοντά στο όργανο.

δ) Όταν βαθµονοµούνται οι ανιχνευτές οξυγόνου, είναι βασικό να χρησιµοποιείται καθαρός αέρας, ε) Τα αποθέµατα αερίου βαθµονοµήσεως πρέπει να αναπληρώνονται συχνά, στ) Οι ίδιες προφυλάξεις τηρούνται όταν γίνεται χρήση εύφλεκτου ή τοξικού αερίου βαθµονοµήσεως, όπως και για το χύµα φορτίο, ζ) Οι συστάσεις των κατασκευαστών για την προετοιµασία του εξοπλισµού πρέπει να τηρούνται όσο

το δυνατόν ακριβέστερα, η) Οι σωλήνες υγρών για τον εξοπλισµό που χρησιµοποιεί τις αρχές της χηµικής απορροφήσεως ή αντιδράσεως έχουν περιορισµένη διάρκεια ζωής και πρέπει να αντικαθίστανται, πριν την υπερβούν (τη διάρκεια). ∆ιαφορετικά οι µετρήσεις θα είναι ανακριβείς, θ) Όλες οι

σωληνώσεις δειγµάτων πρέπει να είναι καθαρές, χωρίς εµπόδια, στεγανές και συνδεµένες στο κατάλληλο σηµείο, ι) Αν διατίθενται κατώτερο ή ανώτερο σηµεία

δειγµατοληψίας (για βαρύτερα ή ελαφρότερα του αέρα φορτία, αντίστοιχα), θα χρησιµοποιείται το σωστό σηµείο για το µεταφερόµενο φορτίο και προσοχή θα δίνεται για την αλλαγή των σηµείων, όταν αλλάζουν τα φορτία, αν βέβαια αυτό είναι απαραίτητο, ία) Αν σε ένα κλειστό χώρο χρησιµοποιείται µόνιµος εξοπλισµός

ανιχνεύσεως, το σύστηµα εξαερισµού θα λειτουργεί. Όταν όµως ένας χώρος ελέγχεται, για να γίνει είσοδος προσωπικού σ' αυτόν, τότε ο εξαερισµός θα διακόπτεται 10 λεπτά πριν γίνουν οι δοκιµές, ιβ) Όταν γίνεται

χρήση φορητού εξοπλισµού, θα δίνεται προσοχή για την αποφυγή των περιοχών µε χαµηλή περιεκτικότητα οξυγόνου ή συγκεντρώσεων ατµών φορτίου, ακόµη και στο ανοικτό κατάστρωµα. Τις περιοχές αυτές πρέπει να τις αποφεύγει το προσωπικό, λόγω της ελλείψεως οξυγόνου που προκαλείται από το αδρανές αέριο, το οποίο προέρχεται από ένα σηµείο δειγµατοληψίας, ιγ) Φορητά αισθητήρια όργανα δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σε εύφλεκτες

ατµόσφαιρες, εκτός αν αυτά είναι εγκεκριµένου ασφαλούς τύπου, ιδ) Οι αντλίες, τα φίλτρα, τα πλέγµατα

συγκρατήσεως φλογών και τα λοιπά στοιχεία του συστήµατος πρέπει να συντηρούνται κατάλληλα, για να εξασφαλίζεται η ακρίβεια των µετρήσεων, ιέ) Τα

στοιχεία του καταλυτικού νήµατος δεν πρέπει να εκτίθενται στο νερό ή τους ατµούς πετρελαίου, επειδή είναι δυνατόν να δηλητηριασθούν (βλ. § Π.6.7.4).

ιστ) Οι τοπικές και οι µακρινές µετρήσεις πρέπει να ελέγχονται για την εξασφάλιση ακρίβειας, ιζ) Η βαθµονόµηση των περισσότερων σταθερών οργάνων εξαρτάται από το ρυθµό ροής και οι

διακυµάνσεις µπορεί να προκαλέσουν ανακρίβεια. Οι ροές πρέπει να διατηρούνται σταθερές και οι ροές από κάθε σηµείο πρέπει να εξισορροπούνται, ιη) Η τάση των συσσωρευτών των

φορητών οργάνων πρέπει να ελέγχεται συχνά, για την εξασφάλιση ακριβών µετρήσεων.

Π.6.8 Εξοπλισµός συναγερµού και κυκλώµατα διακοπής.

Οι σχεδιάσεις και οι προορισµοί των κυκλωµάτων αυτών ποικίλλουν ευρύτατα, αλλά συνήθως τα κυκλώµατα αυτά είναι ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά, αν και µερικά µπορεί να είναι υδραυλικά. Η ασφαλής λειτουργία της εγκαταστάσεως και των συστηµάτων εξαρτάται από τη σωστή λειτουργία των κυκλωµάτων αυτών και οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Οι ευκολίες δοκιµής, αν υπάρχουν, θα χρησιµοποιούνται, πριν αρχίσουν οι εργασίες στο φορτίο

για τον έλεγχο της λειτουργίας των κυκλωµάτων και των συναγερµών τους. Κάθε λυχνία που δεν ανάβει πρέπει να αντικαθίσταται. 6) Οι καλωδιώσεις εσωτερικά και εξωτερικά των καµπίνων

θα ελέγχονται για τριβή, συµπύκνωση, φθορά της µονώσεως, κακή σύνδεση κλπ. γ) Οι άνδρες της φυλακής θα ενηµερώνονται,

πώς να διακρίνουν µεταξύ τους καθένα ηχητικό συναγερµό και ποιες ενέργειες απαιτούνται, όταν κάποιος από αυτούς ηχήσει, δ) Η ακρίβεια

όλων των εισαγωγών στα κυκλώµατα των συναγερµών πρέπει να ελέγχεται, ε) Αν ενεργοποιείται ένας συναγερµός, η αιτία πρέπει να διερευνάται και ο συναγερµός δεν θα ακυρώνεται αµέσως. Η ακύρωση του συναγερµού δεν θεραπεύει την αιτία που τον προκάλεσε. Η αιτία θα διερευνάται και θα αναλαµβάνεται η αναγκαία ενέργεια αποκαταστάσεως.

224

Π.6.9 Όργανα και έλεγχος των παροχών αέρα.

Οι παροχές αέρα πρέπει να είναι στεγανές και τα φίλτρα και οι ξηραντές θα ελέγχονται συχνά. Το νερό είναι συνηθισµένη ακαθαρσία που µπορεί να προκαλέσει διάβρωση και κακή λειτουργία του εξοπλισµού, αν και το πετρέλαιο µπορεί επίσης να δηµιουργήσει προβλήµατα. Το νερό και το πετρέλαιο πρέπει να αποµακρύνονται τακτικά από όλα τα συστήµατα του

συµπιεσµένου αέρα στα δοχεία αποθηκεύσεως και τα άλλα ευαίσθητα σηµεία. Αποτυχία στην εκτέλεση της εργασίας αυτής µπορεί να έχει σαν αποτέλεσµα πάγωµα σε ψυχρές καιρικές συνθήκες και βλάβη στον έλεγχο ή στα όργανα η κατάληψη των µηχανικών στοιχείων από διάβρωση ή υδατοφράξιµο. Οι συµπιεστές αέρα θα διατηρούνται κατάλληλα, θα συντηρούνται και θα είναι αποτελεσµατικοί για την εξασφάλιση επαρκούς παροχής αέρα. Αν υπάρχουν περισσότεροι από ένας συµπιεστές, κάθε αυτόµατη εναλλαγή τους θα ελέγχεται συχνά και οι εναλλακτικοί συµπιεστές θα εναλλάσσονται τακτικά µεταξύ της λειτουργίας και της ετοιµότητας.

Π.6.10 Μηχανισµοί ελέγχου της βλάβης στην καύση.

Αυτός ο τύπος του εξοπλισµού µπορεί να εγκαθίσταται σε συστήµατα ελέγχου της καύσεως, για την παραγωγή αδρανούς αερίου και στους διπλού καυσίµου λέβητες. Οι παρακάτω προφυλάξεις πρέπει να τηρούνται: α) Η ευαισθησία συνήθως ρυθµίζεται και θα πρέπει να ελέγχεται σε συνθήκες οµοιότητας. Η ρύθµιση ποτέ δεν θα επαναρρυθµίζεται, προκειµένου να αποφευχθούν ψευδείς συναγερµοί ή διακοπές που πιθανόν προκαλούνται από όχι αποτελεσµατική καύση (ακάθαρτοι καυστήρες, όχι ορθή σχέση καυσίµου/αέρα κλπ.).

β) Το όργανο πρέπει να κατευθύνεται σωστά στη φλόγα και οι θυρίδες να διατηρούνται καθαρές. Οι τελευταίες δυνατόν να καθαρίζονται µε παρακαµπτήριο ροή αέρα διαµέσου του εσωτερικού της θυρίδας. Στην περίπτωση αυτή η παροχή του αέρα πρέπει να είναι καθαρή.

γ) Το φωτοηλεκτρικά στοιχεία (φωτοκύτταρα) έχουν περιορισµένη διάρκεια ζωής και θα αντικαθί-στανται τόσο συχνά όσο συνιστά ο κατασκευαστής.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7 ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΓΙΑ

ΕΠΙΚΙΝ∆ΥΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Π.7.1 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός και κανονισµοί.

Οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις των υγραεριοφόρων πλοίων υπόκεινται στις απαιτήσεις των Εθνικών Αρχών, των Νηογνωµόνων, της ∆ιεθνούς Ηλεκτροτεχνικής Επιτροπής και τον ΙΜΟ. Σκοπός των απαιτήσεων αυτών είναι η ελαχιστοποίηση του κινδύνου πυρκαϊάς. Οι περιοχές και οι χώροι κατατάσσονται σαν ασφαλείς από αέρια ή σαν επικίνδυνες λόγω αερίων. Η

διάκριση αυτή εξαρτάται από τον υφιστάµενο κίνδυνο υπάρξεως ατµών φορτίου. Στην ξηρά ο ορισµός των επικίνδυνων λόγω αερίων θέσεων λαµβάνει υπόψη το αν υπάρχει ή προβλέπεται συνεχής ή διαλείπουσα παρουσία αερίων. Στα πλοία δεν υπάρχει τέτοια διάκριση και ένας χώρος είτε είναι επικίνδυνος είτε ασφαλής, αν και µία περιοχή που δυνατόν να είναι επικίνδυνη, κατά τη διάρκεια ορισµένων εργασιών (π.χ. κατά την απαλλαγή από αέρια) κατατάσσεται ανάλογα. Αν ένας χώρος θεωρείται επικίνδυνος (στο πλοίο ή στην ξηρά), οποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή που

εγκαθίσταται πρέπει να είναι ειδικής κατασκευής και να πιστοποιείται σαν ασφαλής για την περιοχή και για το συγκεκριµένο αέριο. Ο φορητός εξοπλισµός που φέρεται στην περιοχή πρέπει επίσης να πιστοποιείται σαν ασφαλής (βλ. § 3.5.2).

Π.7.2 Πιστοποιηµένα ασφαλής ηλεκτρολογικός εξοπλισµός.

Οι τύποι του εξοπλισµού που αναγνωρίζονται σαν ασφαλείς για επικίνδυνες περιοχές εµπίπτουν στις παρακάτω γενικές κατηγορίες. Για τον εξοπλισµό αυτό υφίστανται διάφοροι εθνικοί ορισµοί και διαδικασίες δοκιµής, αλλά κάθε

τµήµα του εξοπλισµού απαιτείται να συµµορφώνεται µε ένα πρότυπο, αναγνωρισµένο από την Αρχή και το οποίο ανάλογα πρέπει να πιστοποιείται.

Π.7.2.1 Εσωτερικά ασφαλής εξοπλισµός. Ο εσωτερικά ασφαλής εξοπλισµός βασίζεται σε χαµηλής ισχύος κυκλώµατα για τον περιορισµό της

µέγιστης διαθέσιµης ενέργειας στη µικρότερη από εκείνη, η οποία απαιτείται για την ανάφλεξη ενός εύφλεκτου µίγµατος κάτω από κανονικές και ορισµένες συνθήκες βλάβης. Εκτεταµένες εργαστηρια-κές δοκιµές εκτελούνται πριν από την έκδοση του πιστοποιητικού της εσωτερικής ασφαλείας. Η χρησιµοποίηση του εσωτερικά ασφαλούς εξοπλισµού περιορίζεται στα όργανα, τους ελέγχους και

τα συστήµατα συναγερµού. Ο εξοπλισµός αυτός δεν µπορεί να χρησιµοποιείται για εργασίες υψηλής ισχύος. ∆εν υπάρχει τέτοιο αντικείµενο, δηλαδή χαρακτηρισµός σαν εσωτερικά ασφαλούς κινητήρα, αν και ο όρος χρησιµοποιείται µερικές φορές λανθασµένα σε σχέση µε αντι-σπινθηρικούς, αντι-εκρηκτικούς ή αυξηµένης ασφαλείας κινητήρες. Ατυχώς η αυξηµένη ασφάλεια και ο εσωτερικά ασφαλής εξοπλισµός αναφέρονται και τα δύο σαν /.S. Αυτό είναι η δόκιµη σύντµηση για τον εσωτερικά ασφαλή (Intrinsically Safe). Η πηγή της ενέργειας για ένα I.S. κύκλωµα τοποθετείται σε ασφαλή θέση και αποµονώνεται από το

κύκλωµα µε ένα διάφραγµα Zener. To διάφραγµα αυτό ενσωµατώνει διόδους Zener, αντιστάσεις και ασφάλειες. Τίποτε και οπουδήποτε δεν αλλάζει ή παρακάµπτει αυτό το διάφραγµα Zener. Τα συστήµατα I.S. είναι ευαίσθητα σε κακή λειτουργία, λόγω της χαµηλής παροχής ενέργειας, εκτός

αν τµήµατα τους, όπως ρελέ, επαφές κλπ., διατηρούνται καθαρά και αποτελεσµατικά. Τα κυκλώµατα I.S. δεν θα δοκιµάζονται, εκτός αν η δοκιµή του εξοπλισµού συνιστάται από τον κατασκευαστή. ∆ιαφορετικά το κύκλωµα µπορεί πολύ εύκολα να υποστεί βλάβη. Τα καλώδια I.S. πρέπει να είναι χωριστά το ένα από το άλλο, επειδή αυτό βοηθά σηµαντικά στις εργασίες συντηρήσεως. Αν χρησιµοποιείται ένα χρώµα για τη διάκριση των καλωδίων αυτών, συνιστάται το κίτρινο.

226

Π.7.2.2 Αντιεκρηκτικός/Αντισπινθηρικός εξοπλισµός. Οι περιγραφές αντισπινθηρικός και αντιεκρηκτικός σηµαίνουν σχεδόν το ίδιο πράγµα και η επιλογή

εξαρτάται από τη χώρα, στην οποία κατασκευάστηκε αυτός ο εξοπλισµός. Ο εξοπλισµός σχεδιάζεται µε ένα εσωτερικό διάδροµο φλόγας, ώστε, αν σηµειωθεί ανάφλεξη, η

φλόγα να σβήνει πριν φθάσει στη γύρω ατµόσφαιρα και παράλληλα να µη βλάπτεται ο εξοπλισµός. Χρησιµοποιείται για κινητήρες, κιβώτια συνδέσεων και παρόµοιο εξοπλισµό. Μετά από εργαστηριακή δοκιµή εκδίδεται ένα πιστοποιητικό για τον εξοπλισµό αυτό. Η προσοχή είναι βασικό στοιχείο στη συναρµολόγηση και τη συντήρηση αυτού του τύπου

εξοπλισµού, για να διασφαλίζεται ότι δεν καταστρέφονται τα χαρακτηριστικά της σχεδιάσεως. Το νερό δυνατόν να συµπυκνωθεί ή να συγκεντρωθεί στο διάδροµο της φλόγας που πρέπει να

διατηρείται ξηρός, και ο οποίος ποτέ δεν γεµίζεται από κάποια ουσία. Σωστή στεγανοποίηση πρέπει να γίνεται στα σηµεία που διαπερνούν τα καλώδια και να µην τοποθετούνται σωλήνες ή στόκος. Όλοι οι κοχλίες συνδέσεως, βίδες ή άλλοι µηχανισµοί πρέπει να αντικαθίστανται µετά τη συντήρηση.

Π.7.2.3 Εξοπλισµός συµπιεζόµενος ή εκπλυνόµενος µε αέριο. Τα αέρια αποκλείονται από αυτού του τύπου τον εξοπλισµό µε συµπίεση ή έκπλυση µε αέριο. Η

συµπίεση ή η έκπλυση µπορεί να επιτευχθεί είτε µε καθαρό αέρα, είτε µε αδρανές αέριο. Τέτοιος εξοπλισµός δεν είναι επί του παρόντος συνηθισµένος στα πλοία.

Π.7.2.4 Εξοπλισµός αυξηµένης ασφαλείας. Ο εξοπλισµός αυτός είναι µία σχετικά απλή τεχνική µειώσεως του κινδύνου αναφλέξεως που

προκαλείται από αντικείµενα, όπως εξαρτήµατα φωτισµού και κινητήρες. Ο εξοπλισµός διαθέτει πολύ µεγάλο διαχωρισµό µεταξύ των αγωγών και των τερµάτων σε σχέση µε τον αντίστοιχο µη πιστοποιηµένο και ο βοηθητικός εξοπλισµός για τους κινητήρες (π.χ. εκκινητές) σχεδιάζεται για τη µείωση του βαθµού δηµιουργίας ηλεκτρικού τόξου και ανυψώσεως της θερµοκρασίας. Οι αυξηµένης ασφαλείας κινητήρες µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε υγραεριοφόρα, αν περικλείονται µε αντισπινθηρική περικάλυψη. Η σύντµηση Ι.S. δεν θα χρησιµοποιείται γι' αυτόν τον τύπο εξοπλισµού.

Π.7.2.5 Συνήθεις προφυλάξεις. Οι παρακάτω συνήθεις προφυλάξεις πάντοτε να τηρούνται: α) Τα κυκλώµατα συναγερµού ή διακοπής που εργάζονται σωστά, ποτέ δεν πρέπει να παρακάµπτο-νται, να υπερπηδώνται ή να αποµονώνονται. Μία τέτοια ενέργεια δυνατόν να είναι επικίνδυνη για την ασφάλεια του πλοίου. Ελαττωµατικά κυκλώµατα δυνατόν προσωρινά να παρακάµπτονται, αλλά η ενέργεια αυτή θα γίνεται µόνο µε πλήρη ενηµέρωση του υπεύθυνου αξιωµατικού και το γεγονός θα καταχωρείται. Το κύκλωµα θα επισκευάζεται το ταχύτερο δυνατόν και η παρακαµπτή-ριο γραµµή θα αφαιρείται.

β) Ο πιστοποιηµένα ασφαλής εξοπλισµός θα συντηρείται προσεκτικά κατά προτίµηση από εξειδικευ-µένο προσωπικό. Πληροφορίες πρέπει να ζητούνται σε περίπτωση αµφιβολιών. Τα καλώδια, εσωτερικά και εξωτερικά, των καµπίνων θα ελέγχονται για τριβή, συµπύκνωση, φθορά της µονώσεως, κακή σύνδεση κλπ.

γ) Καµιά πρόσθετη ηλεκτρική συσκευή, πιστοποιηµένα ασφαλής ή όχι, δεν θα εγκαθίσταται, χωρίς να γίνει αναφορά στην υπεύθυνη αρχή.

δ) Καµιά ηλεκτρική συσκευή (π.χ. συσκευή συγκολλήσεως, φορητός φωτισµός) δεν θα φέρεται σε επικίνδυνες περιοχές, εκτός αν αυτή πιστοποιείται σαν ασφαλής ή έχει εκδοθεί πιστοποιητικό απαλλαγής από αέρια ή η υπεύθυνη Αρχή χορήγησε έγκριση. Οι προφυλάξεις που αναφέρονται στην § 3.5.2 πρέπει να τηρούνται. Ειδικότερη προσοχή απαιτείται µε τα φορητά όργανα δειγµατοληψίας και ανιχνεύσεως που δυνατόν να µην είναι πιστοποιηµένα ασφαλούς τύπου.

ε) Τα κυκλώµατα θα απενεργοποιούνται και θα αποµονώνονται πριν από την ανάληψη εργασιών συντηρήσεως.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 8 ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ

ΑΝΤΙΘΛΙΨΕΩΣ

Π.8.1 Εισαγωγή.

Η αντίθλιψη δηµιουργείται σε ένα σύστηµα σωληνώσεων, όταν υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή στο ρυθµό της ροής του υγρού στη σωλήνωση. Η αντίθλιψη µπορεί να είναι επικίνδυνα υψηλή, αν η µεταβολή του ρυθµού της ροής είναι πολύ γρήγορη. Οι αντιθλίψεις πιθανόν να δηµιουργηθούν πιο συχνά κατά τη µεταφορά του φορτίου σαν αποτέλεσµα ενός από τα παρακάτω συµβάντα:

1) Κλείσιµο µιας αυτόµατης ESD βάνας. 2) Γρήγορο κλείσιµο ή άνοιγµα µιας χειροκίνητης ή µηχανοκίνητης βάνας. 3) Βίαιο κλείσιµο µιας ανεπίστροφης βάνας. 4) Ξεκίνηµα ή σταµάτηµα µιας αντλίας. Αν η συνολική πίεση που παράγεται σε µία σωλήνωση υπερβεί την αντοχή οποιουδήποτε τµήµατος

του συστήµατος σωληνώσεων, είναι δυνατόν να υπάρξει διάρρηξη που θα έχει σαν αποτέλεσµα εκτεταµένη διαρροή. Παρόµοιοι κίνδυνοι υπάρχουν, αν µία βάνα ανοίγεται πολύ γρήγορα. Ορισµένα από τα πρώτα πειράµατα τα σχετικά µε την αντίθλιψη πραγµατοποιήθηκαν από τον

Jonkovsky στη Μόσχα το 1890. Το θέµα παραπέρα αναπτύχθηκε από τον Allievi στο Βερολίνο στις αρχές του αιώνα. Η θεωρία του

φαινοµένου καθιερώθηκε σε µία επισκόπηση της Αµερικανικής Εταιρίας Μηχανολόγων Μηχανικών το 1931 που απέδειξε ότι τουλάχιστον έξι τύποι περιγραφής της αντιθλίψεως ήσαν σε γενική χρήση. Μία απλοποιηµένη εξήγηση του φαινοµένου της αντιθλίψεως δίνεται πιο κάτω.

Π.8.2 ∆ηµιουργία της αντιθλίψεως.

Η πίεση σε οποιοδήποτε σηµείο στο σύστηµα µεταφοράς φορτίου, όταν ακόµη ρέει το υγρό υπό κανονικές συνθήκες, έχει τρεις συνιστώσες: 1)Την υδροστατική πίεση.

2) Την τάση ατµών του προϊόντος, αν η δεξαµενή είναι κλειστή ή την ατµοσφαιρική πίεση, αν η δεξαµενή είναι ανοικτή.

3) Την πίεση που δηµιουργείται από την αντλία, που είναι µέγιστη στην έξοδο της και µειώνεται σταθερά στη γραµµή λόγω απωλειών τριβής.

Οι δυο πρώτες συνιστώσες είναι σταθερές και θα αναφέρονται σαν οι στατικές συνιστώσες. Το γρήγορο κλείσιµο της βάνας επιβάλλει µία πρόσθετη µεταβατική (παροδική) πίεση. Αυτό οφείλεται στην αιφνίδια µετατροπή της κινητικής ενέργειας του κινούµενου υγρού σε τάση ενέργειας µε συµπίεση του υγρού και καταπόνηση του σωλήνα. Το σταµάτηµα της ροής του υγρού µεταδίδεται προς τα πίσω στη σωλήνωση µε την ταχύτητα του ήχου και επειδή κάθε τµήµα του υγρού τείνει να ηρεµήσει, αυξάνεται η πίεση του. Συνεπώς ένα κύµα πιέσεως διαδίδεται στο σωλήνα µε την ταχύτητα του ήχου και αυτή η ανατάραξη είναι γνωστή σαν αντίθλιψη. Το ύψος της αντιθλίψεως (Ρ) εξαρτάται από την πυκνότητα του υγρού, το ρυθµό της επιβραδύνσεως του και την ταχύτητα του ήχου σ' αυτό. Αυτή η ταχύτητα εξαρτάται από το είδος του υγρού, τη θερµοκρασία του, τη συµπιεστότητά του, το υλικό της σωληνώσεως, τη διάµετρο της, το πάχος και από έναν αριθµό άλλων παραµέτρων. Η αντίθλιψη Ρ είναι µέγιστη, αν η βάνα κλείσει στιγµιαία. Η συνέχεια των αποτελεσµάτων µετά το στιγµιαίο κλείσιµο της βάνας φαίνεται στο σχήµα Π.8.2 και περιγράφεται πιο κάτω. Το προς τα πάνω ρεύµα του υγρού µετακινείται ακόµη και συνεχίζει να έχει την κατανοµή της πιέσεως, που εφαρµόζεται σε αυτό από την αντλία. Το κάτω ρεύµα του υγρού είναι στάσιµο και η πίεση του αυξηµένη σε όλα τα σηµεία κατά ένα ποσοστό Ρ. Ακόµη υπάρχει στο προς τα κάτω ρεύµα µία βαθµιαία

228

Σχ. Π.8.2. Ανάπτυξη της αντιθλίψεως σε µια γραµµή µετά το στιγµιαίο κλείσιµο µιας βάνας.

229

µειούµενη πίεση πίσω από την αντίθλιψη, αλλά συνεχείς σειρές διευθετήσεων της πιέσεως λαµβάνουν χώρα στο τµήµα αυτό της σωληνώσεως για την εξίσωση της πιέσεως σε ολόκληρο το στάσιµο υγρό. Αυτές οι διευθετήσεις διαδίδονται επίσης διαµέσου του υγρού µε την ταχύτητα του ήχου. Όταν η αντίθλιψη φθάσει στην αντλία, τότε διακόπτεται η ροή διαµέσου της. Η πίεση στην έξοδο της αντλίας (αφήνοντας κατά µέρος τη στατική συνιστώσα) καθίσταται κατά προσέγιση ίση προς το άθροισµα της αντιθλίψεως και της πιέσεως εξόδου της αντλίας σε µηδενική απόδοση. Η διαδικασία εξισώσεως της πιέσεως συνεχίζεται προς το κάτω ρεύµα της αντλίας. Αν δεν υπάρξει εκτόνωση καθοιοδήποτε τρόπο, η πίεση σε όλο το µήκος του στάσιµου υγρού φθάνει περίπου το άθροισµα της αντιθλίψεως, της πιέσεως εξόδου της αντλίας σε µηδενική απόδοση και των στατικών συνιστωσών. Η τελική πίεση διευθετείται, για να προσεγγίσει αυτή τη συσχέτιση και εγκαταλείπει την αντλία ταχύτητας, επειδή προσεγγίζει η αρχική αντίθλιψη, που διαδίδεται προς τα πίσω στη βάνα µε την ταχύτητα του ήχου. Η όλη διαδικασία συνεπώς γίνεται σε ένα χρόνο 2L/a από τη στιγµή του κλεισίµατος της βάνας, όπου

L είναι το µήκος της γραµµής και α η ταχύτητα του ήχου στο υγρό. Αυτό το χρονικό διάστηµα είναι γνωστό σαν περίοδος της σωληνώσεως. Οπωσδήποτε, αν η βάνα κλείσει στιγµιαία, το προς τα άνω ρεύµα του υγρού ασκεί µία απότοµη

αύξηση στην πίεση κατά ένα ποσοστό Ρ, που ακολουθείται από µια βραδύτερη αλλά ακόµη ταχύτερη παραπέρα αύξηση, µέχρις ότου η πίεση φθάσει περίπου το άθροισµα της Ρ, της πιέσεως στην έξοδο της αντλίας σε µηδενική απόδοση και των στατικών συνιστωσών. Σε πρακτικές συνθήκες το κλείσιµο της βάνας δεν είναι στιγµιαίο και γι' αυτό υπάρχει κάποια ανακουφιστική βάνα της αντιθλίψεως διαµέσου της βάνας, όταν αυτή είναι στην κίνηση του κλεισίµατος. Το µέτωπο της πιέσεως είναι λιγότερο απότοµο και έχει σαν αποτέλεσµα µικρότερο µανοµετρικό

ύψος αντιθλίψεως από εκείνο, που αντιστοιχεί σε στιγµιαίο κλείσιµο. Η δηµιουργούµενη αύξηση της πιέσεως θα είναι µικρότερη και η ανακλώµενη αύξηση της πιέσεως εκτονώνεται διαµέσου της µερικά ανοικτής βάνας. Στο τέλος του άνω ρεύµατος της γραµµής µερική ανακούφιση της πιέσεως υφίσταται διαµέσου της

αντλίας, που και αυτή επίσης λειτουργεί για την ελάττωση της µέγιστης πιέσεως, αν και η ύπαρξη µιας ανεπίστροφης βάνας δυνατόν να επιδεινώσει την αντίθλιψη. Αν ο ενεργός χρόνος κλεισίµατος της βάνας είναι µερικές φορές µεγαλύτερος από την περίοδο σωληνώσεως, 2L/α, η ανακούφιση της αντιθλίψεως ίσως είναι σηµαντική. Η απώλεια πιέσεως διαµέσου της αντλίας συνεχίζεται µετά την πάροδο του χρονικού διαστήµατος

2L/α, µέχρις ότου η πίεση σε ολόκληρη τη γραµµή µεταξύ της αντλίας και της κλειστής βάνας µειωθεί στην πίεση µηδενικής αποδόσεως της αντλίας. Αυτή η κατάσταση προκαλείται από ένα πολύ αργό κλείσιµο της βάνας, αλλά η αντίθλιψη δεν έχει ακόµη συµβεί. Στο κάτω µέρος της βάνας µία ανάλογη διαδικασία αρχίζει, όταν αυτή κλείνει.

Π.8.3 Άλλες επιδράσεις της αντιθλίψεως.

Στην πιο πάνω παράγραφο έγινε µια απλοποιηµένη περιγραφή του φαινοµένου της αντιθλίψεως σε µία απλή σωλήνωση. Στις πρακτικές όµως περιπτώσεις πρέπει να λαµβάνεται υπόψη η πολυπλοκότητα της σχεδιάσεως του συστήµατος. Για παράδειγµα, οι συνδυασµένες επιδράσεις των θανών που είναι παράλληλα ή σε σειρά πρέπει να εξετάζονται. Σε µερικές περιπτώσεις η επίδραση της αντιθλίψεως δυνατόν να αυξάνεται. Αυτό µπορεί να συναντηθεί σε δυο παράλληλες γραµµές. Αν κλείσει η βάνα στη µία από αυτές, αυξάνει η ροή στην άλλη. Οπωσδήποτε η σωστή λειτουργία των βανών που βρίσκονται σε σειρά σε µία γραµµή µπορεί να ελαχιστοποιήσει την αντίθλιψη. Βάνες στις οποίες παραµένει διαφορά πιέσεως είναι δυνατόν να δηµιουργήσουν αντίθλιψη, αν ανοιχθούν γρήγορα. Η εκτονούµενη πίεση µπορεί να προκαλέσει υψηλές ταχύτητες υγρού και υψηλή αντίθλιψη. Παρόµοια κατάσταση µπορεί να συµβεί κάτω από ορισµένες συνθήκες, όταν γίνεται εκκίνηση των αντλιών. Στην περίπτωση βανών που ο χειρισµός τους γίνεται µε το χέρι, η διαδικασία καλού χειρισµού πρέπει να αποφεύγει τα προβλήµατα της αντιθλίψεως. Βασικό είναι να µη κλείνεται γρήγορα η βάνα στο άκρο µιας µεγάλου µήκους σωληνώσεως, όταν υπάρχει πλήρης ροή και όλες οι µεταβολές στη ρύθµιση της βάνας πρέπει να γίνονται βραδέως.

235

ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΕΡΙΟ - ΥΠΟ∆ΕΙΓΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ πρέπει να συµπληρώνεται πριν από τη φόρτωση

Πλοίο .......................................................................................Ηµεροµηνία.............................

Λιµάνι και προβλήτα ............................................................................. Ώρα........................

1. Σωστό τεχνικό όνοµα του φορτίου ......................................................................................- ......................................................... (Αν είναι µίγµα, αναγράφονται τα κύρια συστατικά, τα ονόµατα και οι συγκεντρώσεις των πιο ευεξάτµιστων συστατικών).

2. θερµοκρασία και πίεση .................................................................................................................................................................... (ι) Στη δεξαµενή της ξηράς ........... .-..................................................................................................................................... (ιι) Όταν φορτώνεται ............................................................................................................................................................ (ιιι) Η απαιτούµενη κατά την παράδοση .................................................................................................................................

3. Πυκνότητα.,...,.,,..,, ...........................................................................................................................................................................

4. Συντελεστής διαστολής..................................................................................................................................................................

5. Φόρτωση στις δεξαµενές αριθ......................................................................................................................................................... (Σηµειώνονται οι οποιεσδήποτε απαιτήσεις στοιβασίας/διαχωρισµού. Επίσης σηµειώνονται η ελάχιστη θερµοκρασία σχεδιάσεως της δεξαµενής και η ρύθµιση της ανακουφιστικής βάνας).

6. Κενός χώρος που πρέπει να αφεθεί στις δεξαµενές .....................................................................................................................

7. Το φορτίο έχει αναχαιτισθεί; ........................................................................................................................................................... (Αν ναι, συµπληρώνεται το υπόδειγµα πληροφοριών για τον αναχαιτιστή).

β. Υπάρχει οποιαδήποτε παρουσία νερού; ....................................................................................................................................... 9. Άλλες ειδικές προφυλάξεις ...........................................................................................................................................................

(βλέπε κώδικες ΙΜΟ). Αν δεν παρέχονται επαρκείς πληροφορίες για την ασφαλή µεταφορά, όπως απαιτείται από τους κώδικες του ΙΜ018.1.1

ή το φορτίο δεν καλύπτεται επαρκώς από ένα φύλλο στοιχείων, οι ναυλωτές πρέπει να προσκοµίζουν τις αναγκαίες πληροφορίες πριν από τη φόρτωση.

Για το πλοίο .................................................................................Για την ξηρά ..................................................... (Υπογραφή) (Υπογραφή)

ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΕΡΙΟ - ΥΠΟ∆ΕΙΓΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΤΗ Να συµπληρώνεται πριν από τη φόρτωση αναχαιτισµένου φορτίου

Πλοίο.......................................................................................Ηµεροµηνία ................ , ...................................................................... Λιµάνι και προβλήτα ................................................................................ Ώρα .................................................................................. 1. Σωστό τεχνικό όνοµα του φορτίου .................................................................................................................................................

2. Σωστό τεχνικό όνοµα του αναχαιτιστή...........................................................................................................................................

3. Ποσότητα αναχαιτιστή που προστέθηκε ........................................................................................................................................

4. Αναµενόµενη διάρκεια ζωής του αναχαιτιστή................................................................................................................................

5. Ηµεροµηνία προσθήκης..................................................................................................................................................................

6. Περιορισµοί της θερµοκρασίας που επηρεάζουν τον αναχαιτιστή..............................................................................................

7. Ενέργειες που πρέπει να γίνουν, αν η διάρκεια του ταξιδιού υπερβαίνει τη διάρκεια ενεργού ζωής του αναχαιτιστή ..........

Αν δεν διατίθενται οι παραπάνω πληροφορίες, πρέπει να υπάρξει άρνηση φορτώσεως του φορτίου (Κώδικες ΙΜΟ 18.1.2).

Για το πλοίο..................... „......................................................... Για την ξηρά................................................................................... (υπογραφή) (υπογραφή)

236

ΥΓΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΕΡΙΟ - ΥΠΟ∆ΕΙΓΜΑ ΕΥΚΑΜΠΤΟΥ ΣΩΛΗΝΑ ΦΟΡΤΙΟΥ

Πλοίο: Στοιχεία εύκαµπτου σωλήνα: 1. Μέγιστη πίεση λειτουργίας ................

(πρέπει να σηµειώνεται ή να µαρκάρεται πάνω στο σωλήνα). 2. Μέγιστη και ελάχιστη θερµοκρασία λειτουργίας....................................................................................................................

(πρέπει να σηµειώνεται ή να µαρκάρεται πάνω στο σωλήνα). 3. Κατάλληλος για τα φορτία ......................................................................................................................................................

(πρέπει να σηµειώνεται ή να µαρκάρεται πάνω στο σωλήνα). . 4. ∆οκιµή πιέσεως και διαδικασία ......................................................................................................................................................

(σηµειώνεται η µέθοδος συµπιέσεως και επιθεωρήσεως, π.χ. µέτρηση της επεκτάσεως, οπτικός έλεγχος για διαρροές και οι τυχόν απαιτούµενες προφυλάξεις).

5. ∆οκιµάστηκε (ηµεροµηνία)..........Σε πίεση .................................................... εγκρίθηκε .....................................................

237

ΠΙΝΑΚΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Άδεια εργασίας (Work Permit:) 3.5.3 Αδιαβατική µεταβολή (Adiabatic Process) Π.3.4.4 Αδρανές αέριο (Inert Gas) 3.4.4, 3.7.3, 4.6.1, 4.14.2, 6.2,

Π.2.5.6, Π.5.16 Αδρανοποίηση (Inerting) 3.4.1, 4.6 Αερασφάλεια (Air Lock) 6.4.4, Π.2.6.4 Αερασφαλείς θύρες (Air Lock Doors) 2.12 Αέριο θαθµονοµήσεως (Span Gas) 5.3.6, Π.6.7.7 Αεροκινούµενες λυχνίες (Air Driven Lamps) 3.5.2 Άζωτο (Nitrogen) 4.6.2, Π.5.16 Αιθάλη (Soot) 5.3.12, Π.5.16 Αλλαγή φορτίων (Changing Cargoes) 4.14 Αµµοβολή (Sand Blasting) 3.5.4 Αµµωνία (Ammonia) 4.6.1, 4.14.3 Αναισθησία (Anaesthesia) 1.3.3 Ανακουφιστικές βάνες (Relief Valves) 1.8.8, 4.8, 5.3.8,

Π.5.5.2 Ανακουφιστικές βάνες νεκρού βάρους (Deadweight Relief

Valves) Π.5.5.4 Ανακουφιστικές βάνες που λειτουργούν µε οδηγό (Pilot

Operated Relief Valves) Π.5.5.3 Ανακουφιστικές βάνες φορτισµένου ελατηρίου (Spring

Loaded Relief Valves) Π.5.5.3 Ανακουφιστικοί µηχανισµοί (Relief Devices) Π.5.5 Αναπνευστικές συσκευές (Breathing Apparatus) 6.2, 6.3,

8.3.3, 8.5, 8.6, 9.4, 9.9 Αναπνευστικές συσκευές (Respirators) 6.3.3 Αναπνευστικές συσκευές µεταλλικού κιβωτίου (Canister

Respirators) 9.5 Αναπνευστικές συσκευές τύπου φίλτρου (Filter Type

Respirators) 9.5 Αναστολείς διαστολών (Expansion Bellows) Π.5.8 Ανατάραξη (Turbulence) 4.6.4 Αναχαιτιστής (Inhibitor) 1.4, 2.2, 4.17, Π.1.5 Αναχαιτιστής φλογών (Flame Inhibitor) 8.3.2, 8.5.1 Ανεπίστροφες βάνες (Non-return Valves) 5.3.12 Ανιχνευτές υπερύθρων (Infra-red Detectors) Π.6.7.2 Ανιχνευτής καυσίµου αερίου (Combustible Gas Detector)

Π.6.7.4 Ανοίγµατα στις γέφυρες και στις υπερκατασκευές (Ope-nings in Deckhouses and Superstructures) 2.10 Αντιδραστήρια ψύξεως (Cooling Agents) 8.5.2 Αντιδραστικότητα Reactivity) 1.4 Αντιδραστικότητα φορτίου (Cargo Reactivity) Π.1.5 Αντιεκρηκτικός εξοπλισµός (Explosion-proof Equipment)

Π.2.6.6, Π.7.2.2 Αντίθλιψη (Pressure Surge) 1.8.2, 4.5.2, 5.3.7, 7.4.5, App. 8 Αντισπινθηρικά εργαλεία (Non-Sparking Tools) 3.5.4 Αντισπινθηρικός εξοπλισµός (Flame Proof Equipment)

Π.7.2.2 Αντιψυκτικό (Ami-Freeze) 1.4, 4.7, 4.14.3, 4.17, 5.3.7, Π.3.7 Αντλίες (Pumps) 4.10, 4.14, 5.3.1, Π.2, Π.2.5.3, Π.2.6.3 Αντλίες ατµού (Vapour Pumps) Π.5.3 Αντλίες βοηθητικές (Booster Pumps) 4.10 Αντλίες πυρκαϊάς (Fire Pumps) 8.7 Αντλίες τοποθετηµένες στο κατάστρωµα (Deck Mounted

Pumps) Π.2.5.3, Π.5.2.4 Αντλίες τύπου βαθέων φρεάτων (Deepwell Pumps)

Π.2.5.3, Π.5.2.1 Αντλίες φορτίου (Cargo Pumps) 4.10, 4.14, 5.3.1, Π.2.5.3,

Π.2.6.3, Π.5.2 Αντλίες χώρων συγκρατήσεως ή µεταξύ διαφραγµάτων

(Hold or Interbarrier Space Pumps) Π.5.2.5 Αντλιοστάσια (Pump Rooms) 6.4.4

Ανώτερα όρια αναφλέξεως (Upper Flammable Limits) 1.2, 3.2

Άξονες αντλιών (Pump Shafts) 4.7.3 Αποθήκευση Storage) Π.5.12 Απαλλαγή από αέρια (Gas Freeing) 3.3, 4.14.1, 4.15 Απαιτήσεις κατασκευής (Construction Requirements) Π.2.6 Απολύµανση, ψεκασµός νερού και λουτρά (Decontamina-tion, Water Sprays and Showers) 9.3 Αποµένουσα ποσότητα φορτίου (Heel) 4.9.2 Απώλειες θερµότητας (Heat Losses) Π.3.5.3 Αποθήκες µαγειρείου (Galley Stores) 2.12 Αποστράγγιση φορτίου (Cargo Stripping) 4.14.1 Απόρριψη φορτίου στη θάλασσα σε περίπτωση ανάγκης

(Emergency Discharge of Cargo at Sea) 7.4.7 Απαιτήσεις εξοπλισµού (Equipment Requirements) Π.2.6 Απαιτήσεις συστήµατος συµπυκνώσεως (Reliquefaction

System Requirements) Π.3.3.1 Αραίωση ατµού (Vapour Dilutiop) 4.16 Αστραπή (Lightning) 2.8.2, 8.4.2 Ασύρµατος (Radio) 3.5.3 Ασφυξία (Asphyxia, asphyxiation) 1.3.2, 3.4.5, 8.3.3 Ατµοί φορτίου (Cargo Vapour) 2.9,2.10, 2.11.6, 3.1,3.2,4.6,

4.9, 6.2, 6.3 Ατµός (Vapour) 2.9, 2.10, 2.11. 3.1, 3.2, 4.6, 4.9, 6.2, 6.3,

Π.4.2.1 Ατµόσφαιρα κλειστών χώρων (Atmosphere in Enclosed

Spaces) 6.2 Άτρακτοι (Spindles) 5.3.7 Ατύχηµα (Accident) 6.3.4, 7.4.8 Ατυχήµατα σε περιορισµένους χώρους (Casualties in

Confined Spaces) 9.9 Αυλοί λέβητα (Boiler Tubes) 2.11.2 Αυτανάφλεξη (Auto-ignition) 3.5.6 Αυτόµατη διακοπή (Automatic Shutdown) 4.9, Π.2.6.3 Αυτόµατη καύση (Spontaneous Combustion) 3.5.7 Αφρός (Foam) 8.3.3, 8.5

Βαθµονόµηση (Calibration) 5.2.1, Π.6.7 Βάνες, επιστόµια (Valves) 4.5.2, 4.7.3, 5.3.7, Π.2.6.2, Βάνες απορρίψεως (Discharge Valves) 4.10 Βάνες αυτοµάτου κλεισίµατος (Automatic Shut-off Valves) Π.5.6 1.8.2, 4.5.2

Βάνες ελέγχου (Control Valves) Π.5.6 Βάνες µε χειρισµό από µακριά (Remotely Controlled Valves) 1.8.2 Βοηθητικές αντλίες (Booster Pumps) 4.10 Βραχίονας φορτώσεως (Loading Arm) 3.5.5

Γυµνάσια (Drills) 7.2.2, 8.2, 8.7, 9.1 Γυµνά φώτα (Naked Lights) 2.6.1 Γείωση (Bonding) 3.5.5, 3.6.1 Γείωση πλοίου/ξηράς (Ship/Shore Bonding) 3.5.5 Γραµµές ατµού (Vapour Lines) Π.2.5.2 Γραµµές επιστροφής ατµού (Vapour Return Lines) 4.7.2

∆είγµατα (Samples) 4.15, 4.18 ∆ειγµατοληψία (Sampling) 1.8.6, 4.18, 6.3.2, Π.2.6.3 ∆είκτες διαφορικής πιέσεως (Differential Pressure Gauges) Π.6.2.3

238

∆είκτες ολισθαίνοντα σωλήνα (Slip-Tube Gauges) Π.6.2.4 ∆είκτες οξυγόνου (Oxygen Indicators) Π.6.7.6 ∆είκτες πιέσεως (Pressure Gauges) 4.7.2, Π.2.6.3, Π.6.4.1 ∆είκτες σταθερού σωλήνα (Fixed Tube Gauges) Π.6.2.4 ∆είκτες στάθµης υγρού (Liquid Level Gauges) Π.6.2 ∆είκτες υπερήχων (Ultrasonic Gauges) Π.6.2.7 ∆είκτες φυσαλίδας αζώτου (Nitrogen Bubbler Gauges)

Π.6.2.5 ∆είκτης στάθµης (Level Gauge) Π.2.6, Π.6.2 ∆εξαµενές (Tanks) 3.4.3, 4.3, 6.2, Π.2.4.6, Π.2.6.2, Π.2.6.5,

Π.4.2.1 ∆εξαµενές αποθηκεύσεως υπό πίεση (Pressure Storage

Tanks) Π.4.2.5 ∆εξαµενές έρµατος (Ballast Tanks) Π.2.3.4 ∆εξαµενή φορτίου (Cargo Tank) 3.4.3, 4.3, 6.2, Π.2.4.6,

Π.2.6.2, Π.2.6.5, Π.4.2.1 ∆εξαµενισµός (Drydocking) 4.19, 5.3.11, 8.4.2, παράρτ. 4 ∆ευτερεύον διάφραγµα (Secondary Barrier) Π.2.3.4 ∆ηµιουργία στατικού ηλεκτρισµού (Electrostatic Genera-tion) 3.6.1 ∆ηµιουργία της αντιθλίψεως (Generation of Pressure Sur-

ge) Π.8.2 ∆ιαβρωτικά υγρά (Corrosive Liquids) 1.5 ∆ιαβρωτικότητα (Corrosivity) 1.5, Π.1.5, Π.2.2.4 ∆ιάγραµµα ευφλεκτικότητας (Flammability Diagram) Π.1.7 ∆ιάγραµµα Mollier (Mollier Diagram) Π.3.4.5, Π.3.5.2 ∆ιαγωγή πλοίου (έµπρωρο, έµπρυµο) (Trim) 2.14 ∆ιαδικασίες έκτακτης ανάγκης (Emergency Procedures)

4.1, κεφ. 7, Π.1.2 ∆ιαδικασίες καταπολεµήσεως πυρκαϊάς (Fire Fighting Pro-

cedures) 8.4 ∆ιάθεση ατµού (Vapour Disposal) 3.3 ∆ιασκόρπιση (Dispersion) 2.9, 4.16 ∆ιακόπτες θερµοκρασίας (Temperature Switches) Π.6.6 ∆ιακόπτες πιέσεως (Pressure Switches) Π.6.6 ∆ιάρρηξη εύκαµπτου σωλήνα (Hose Burst) 7.4.5 ∆ιαρροή (Leakage) 1.8.9, 2.11.4, 2.13, 6.2, 7.4 ∆ιαρροή νερού στους χώρους συγκρατήσεως ή µεταξύ των διαφραγµάτων (Water Leakage Into Hold or Interbar-rier Spaces) 7.4.4 ∆ιασκόρπιση ατµού (Vapour Dispersion) 3.3, Π.5.10 ∆ιασπορά των ατµών του φορτίου που εξαερίζονται

(Dispersal of Vented Cargo Vapours) 2.9 ∆ιάσωση (Rescue) 9.9 · ∆ιάσωση ζωής (Life-Saving) κεφ. 9 ∆ιάταξη πλοίου (Ship Arrangement) Π.2.6.4 ∆ιάταξη σκάφους (Hull Arrangement) Π.2.3.4, Π.2.6.5 ∆ιάτρητα φίλτρα (Strainers) Π.5.7 ∆ιαχωρισµός φορτίου (Cargo Segregation) 1.4.4, 4.13 ∆ιέλευση έρµατος (Ballast Passages) 4.9.2, Π.3.7.1 ∆ιµεταλλικά θερµόµετρα (Bi-Metallic Thermometers)

Π.6.5.4 ∆ιοξείδιο του άνθρακα (Carbon Dioxide) 3.6.3, 4.6.1, 8.3.3,

8.5.3 ∆ιπύθµενα (Double Bottoms) Π.2.6.5 ∆ίσκοι θραύσεως (Bursting Discs) Π.5.5.5 ∆ίσκοι συλλογής (Drip Trays) 1.3.4, 1.7.2, 2.16, 8.3.3 ∆οκιµή πριν από την είσοδο σε κλειστούς χώρους.

(Testing Before Entry Into Enclosed Spaces) 6.3.2 ∆οχεία αποθηκεύσεως στο κατάστρωµα (Deck Storage

Vessel) 4.17, Π.4.2.5 ∆οχεία δειγµάτων (Sample Containers) 4.18.1 ∆οχεία πιέσεως (Pressure Vessels) 1.8, Π.2.2.2, Π.2.3,

Π.6.2.4 ∆ράση ελεύθερων επιφανειών (Sloshing) 1.8.7, 4.9.2,

Π.2.3.2 ∆ράση ελεύθερων επιφανειών (Rollover) 1.7.6

Εγκατάσταση υδρατµού (Steam Plants) 4.9.3 Εγκατάσταση χειρισµού φορτίου (Cargo Handling Plant)

παράρτ. 5 Ειδική πυκνότητα (Specific Gravity) Π.2.2.1 Εισαγωγές αέρα (Air Intakes) Π.2.6.6 Εισαγωγή αλκοόλης (Alcohol Injection) Π.3.7.7 Είσοδος σε κλειστούς χώρους (Entry into Enclosed Spaces)

6.3 Είσοδος υγρού (Liquid Entrainment) 4.9.2 Εισροή θιερµότητας (Heat Input) 1.8 Ελικόπτερα (Helicopters) 2.18 Έκπλυοη ατµού (Vapour Purging) 4.14 Έκλυση ατµών (Boil-Off) 1.8, 3.3, 4.8, 4.9, 6.4.5, Π.2.3.5 Έκπλυοη µε αέριο (Purging) 4.6, 4.14.2 Εκπαίδευση (Training) 7.2.2, 8.2, 8.7, 9.1, 9.4 Εκτόνωση πιέσεως (Pressure Stripping) 4.14.1 Εκτόπιση (Displacement) 4.6.4, 4.10 Εκφόρτωση (κατάθλιψη)?· απόρριψη (Discharge) 4.5.2,

4.10, 4.14.1, 7.4.7, Π.2.5.3 Ελάσµατα πλύσεως (Wash Plates) Π.2.3.2 Ελάττωµα (Defect) 5.2.2, 7.4.7 Έλεγχος ατµοσφαίρας (Atmosphere Control) 3.4 ' Έλεγχος εξοπλισµού (Control Equipment) 4.3, 5.3.5 Έλεγχος περιβάλλοντος (Environmental Control) 3.4.1 Έλεγχος πληρώµατος (Crew Check) 7.3.2 Ελεύθερη επιφάνεια (Free Surface) 4.12, Π.2.2.1 Εναλλάκτες θερµότητας (Heat Exchangers) 1.8.9, 5.3.3,

Π.2.5.4, Π.3.5.3, Π.5.4 Ενδιαίτηοη (Accommodation) 6.4.3, Π.2.6.4 Ενηµέρωση για το φορτίο (Cargo Information) 2.2, 4.8,

παράρτ. 1 Ενθαλπία (Enthalpy) Π.3.4 Εντροπία (Entropy) Π.3.4 Ενώσεις του οξυγόνου (Oxygen Compounds) 1.4.3 Εξαερισµός (Ventilation) 2.6.1, 2.10, 3.5.4, 4.15, 6.3, 6.4,

8.4.1 Εξαερισµός (Venting) 1.6, 2.8.2, 2.9, 4.6.1. 4.8, 4.14.2, 4.16, Εξαεριστικά (Vents) Π.5.10 Εξαρτήµατα δεξαµενών (Tank Fittings) 4.3 Εξαρτήµατα διαστολής (Expansion Fittings) 5.3.9 Εξαρτήµατα συστολής (Contraction Fittings) 5.3.9 Εξάτµιση (Evaporation) 4.14.1 Εξάτµιση (Vapourisation) 1.8 Εξάτµιση υγρών (Vapourising Liquids) 8.5.1 Εξατµιστές (Evaporators) Π.3.5.3 Εξατµιοτές (Vapourisers) 5.3.3, Π.2.5.4, Π.5.4 Εξισορρόπηση πιέσεων (Equalising Pressures) 4.7.4 Έξοδοι κινδύνου (Emergency Exits) Π.4.2.4 Εξοπλισµός αλουµινίου (Aluminium Equipment) 3.5.4 Εξοπλισµός ανιχνεύσεως αερίων (Gas Detection Equipment) 2.13, 4.8, 4.9.2, 5.3.6, Εξοπλισµός ανιχνεύσεως ατµού (Vapour Detection Equip-ment) Π.6.7 Εξοπλισµός αυξηµένης ασφαλείας (Increased Safety

Equipment) Π.7.2.4 Εξοπλισµός βαθµονοµήσεως (Calibration Equipment) 5.3.6 Εξοπλισµός κυκλωµάτων διακοπής ανάγκης (Equipment

Shutdown Circuits) Π.6.8 Εξοπλισµός διασώσεως (Life-Saving Equipment) 6.3.1, 9.1 Εξοπλισµός διαφυγής (Escape Equipment) 6.3.1 Εξοπλισµός δοκιµής υψηλής τάσεως (High Voltage Test

Equipment) 5.2.2, 5.3.4 Εξοπλισµός εκπλύσεως µε αέριο (Purged Equipment)

Π.7.2.3 Εξοπλισµός επικοινωνιών (Communication Equipment)

3.5.3 Εξοπλισµός εσωτερικά ασφαλής (Intrinisically Safe Equip-

ment) Π.4.2.1, Π.5.13, Π.2.6.6, Π.7.2.1

239

Εξοπλισµός θερµάνσεως στροφαλοθάλαµου (Crankcase Heating Equipment) 1.8.4

Εξοπλισµός κατασβέσεως πυρκαϊάς (Fire Fighting Equip-ment) 2.17, 3.7, 8.2

Εξοπλισµός καύσεως (Combustion Equipment) 2.11.1 Εξοπλισµός κινούµενος µε συσσωρευτή (Battery Powered

Equipment) 3.5.2 Εξοπλισµός παρακολουθήσεως θερµοκρασίας (Tempera-ture Monitoring Equipment) 1.7, Π.2.6.3, Π.6.5 Εξοπλισµός προστασίας από πυρκαϊά (Fire Protection

Equipment) 3.7 Εξοπλισµός πεπιεσµένου αέρα (Compressed Air Equip-ment) 9.1, 9.7 Εξοπλισµός τεχνητής αναπνοής (Resuscitation Equipment)

6.3.1, 9.7 Εξοπλισµός υπό πίεση (Pressurised Equipment) Π.7.2.3 Εξοπλισµός φορτίου (Cargo Equipment) κεφ. 5, 6.4.1,

Π.2.5, Π.2.6.3, παράρτ. 5 Εξοπλισµός χηµικής αντιδράσεως (Chemical Reaction

Equipment) 5.3.6 Εξοπλισµός χηµικής απορροφήσεως (Chemical Absorption

Equipment) 5.3.6, 6.3.2, Π.6.7.5 Εξυδάτωοη (Drainage) 2.8.3, 4.8, 4.14.1, 5.3.10, Π.5.10,

Π.6.9 Επιδείξεις (Demonstrations) 9.1, 9.4 Επιδράσεις της υψηλής και χαµηλής πιέσεως (High and

Low Pressure Effects) 1.8.1 Επιδράσεις χαµηλής θερµοκρασίας (Low Temperature

Effects) 1.7 Επίδραση Joule-Thompson (Joule-Thompson Effect) Π.3.4.4 Επιθεώρηση (Inspection) 8.8, Π.2.6.4 Επιθεώρηση δεξαµενών (Tank Inspection) 4.14.2 Επικίνδυνα φορτία (Hazardous Cargoes) 1.8 Επικίνδυνες περιοχές (Hazardous Areas) παράρτ. 7 Επίπεδα κατασθέσεως (Snuffler Flaps) 5.3.8 Επισκευές (Repairs) 2.14, 4.19, 8.3.3, Π.4.2 Εργαλεία ισχύος (Power Tools) 3.5.4 Εργαλεία χειρός (Hand Tools) 3.5.4 Εργασίες συµπυκνώσεως (Reliquefaction Operations) Π.3.7 Εργασίες φορτίου (Cargo Operations) κεφ. 4 Έρµα (Ballast) 2.16 Ερµατισµός/Αφερµατισµός (Ballasting/De-Ballasting) 4.12 Ετοιµότητα µετακινήσεως (Readiness to Move) 2.14 Εύκαµπτοι σωλήνες ξηράς (Shore Hoses) Π.5.12 Εύκαµπτοι σωλήνες πυρκαϊάς (Fire Hoses) 3.7.1 Εύκαµπτος σωλήνας (Flexible Hose) Π.5.12 Εύκαµπτος σωλήνας (Hose) 3.5.5, 4.5.2, 5.3.11, Π.5.12 Εύκαµπτος σωλήνας φορτίου (Cargo Hose) 3.5.5, 4.5.2,

5.3.11, Π.5.12 Ευστάθεια (Stability) 2.14, 4.12, Π.2.2.1 Εύφλεκτα υγρά (Flammable Liquids) 2.11.3 Εύφλεκτα φορτία (Flammable Cargoes) Π.2.6.6 Ευφλεκτικότητα (Flammability) 1.2, 3.2 Εύφλεκτο µίγµα (Flammable Mixture) 8.3.1, Π.1.7 Εύφλεκτος ατµός (Flammable Vapour) 1.2 Ηλεκτρικές πυρκαϊές (Electrical Fires) 8.3 Ηλεκτρική αντίσταση (Electrical Resistance) 3.6.1 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός (Electrical Equipment) 3.5.2,

5.3.4, Π.2.6.6, παράρτ. 7 Ηλεκτρολογικός εξοπλισµός για επικίνδυνες περιοχές

(Electrical Equipment for Hazardous Areas) παράρτ. 7

Θάλαµος ελέγχου (Control Rooms) 6.4.3, Π.2.5.5 Θάλαµος συµπιεστών (Compressor Rooms) 6.4.4, Π.2.6.6

Θερµή εργασία (Hot Work) 3.5.4, 5.2.1, Π.4.2.4 Θερµικές τάσεις (Thermal Stresses) 4.7 Θερµοδυναµική θεωρία (Thermodynamic Theory) Π.3.4,

Π.3.5 Θερµοδυναµικές µονάδες (Thermodynamic Units) Π.3.4.3 Θερµοδυναµικοί νόµοι και µεταβολές (Thermodynamic

Laws and Processes) Π.3.4.4 Θερµοκρασία (Temperature) Π.3.4.3 Θερµόµετρα (Thermometers) Π.6.5 Θερµόµετρα αντιστάσεως (Resistance Thermometers)

Π.6.5.6 θερµόµετρα πληρωµένα µε υγρό (Liquid-filled thermome-

ters) Π.6.5.3 Θερµόµετρα υγρού-ατµού (Liquid-vapour Thermometers)

Π.6.5.2 Θερµότητα (Heat) 3.6.2 Π.3.4.3 Θερµοστοιχεία (Thermocouples) Π.6.5.5 Θέσεις καπνίσµατος (Smoking Places) 3.5.1 Θέση δεξαµενών (Tank Location) Π.2.6.5 Θεωρία καταπολεµήσεως πυρκαϊάς (Fire Fighting theory)

8.3 Θραύση σωληνώσεων (Pipework Fracture) 7.4.5 Θρυµµατισµός (Brittle Fracture) 1.7, 3.4.5, 5.3.12, 7.4.5

Ιδιότητες φορτίου (Cargo Properties) Π.1.4 Ισεντροπική µεταβολή (Isoentropic Process) Π.3.4.4 Ισόθερµη µεταβολή (Isothermal Process) Π.3.4.4 Ιστοί εκπλύσεως (Purge Masts) Π.5.10 Ιστός εξαερισµού (Vent Mast) 3.3, Π.5.10

Καθαρόµετρα (Catharometers) Π.6.7.3 Καθετήρες ηλεκτρικής χωρητικότητας (Capacitance Probes) Π.6.2.6 Καιρικές συνθήκες (Weather Conditions) 1.8.5, 2.8, Π.3.7.1 Καλώδιο γειώσεως (Bonding Cable) 3.5.5 Κάπνισµα (Smoking) 2.5.4, 2.6.1, 3.5.1 Καρβαµίδια (Carbamates) 4.6.1, Π.2.5.6 Καταγραφείς µε πέννα (Pen Recorders) 5.3.6 Καταιγίδες (ηλεκτρικές) (Electrical Storms) 2.8.2, 8.4.2 Καταιονισµός νερού (Water Spraying) 4.14.3, 7.4.5 Κατάλογος ελέχου ασφαλείας πλοίου/ξηράς (Ship/Shore

Safety Check List) παράρτ. 9 Κατάλογος ελέγχων (Check List) 4.8, παράρτ. 9 Κατάπνιξη πυρκαϊών (Smothering Fires) 8.5.3 Καταπολέµηση πυρκαϊάς (Fire Fighting) κεφ. 8 Κατάσταση φορτίου (Cargo Conditioning) 4.9 Καταστατική εξίσωση των αερίων (General Gas Equation)

Π.3.4.4 Κατώτερα όρια αναφλέξεως (Lower Flammable Limits) 1.2,

3.2 Καύση (Combustion) 3.2, 5.3.12, Π.5.16 Καύσιµο πετρέλαιο (Fuel Oil) 2.11.5 Κενά (Blanks) 1.7.2 Κενό (Vacuum) 1.8.5, 4.6.4, 4.10, 4.14.1 Κέντρο διοικήσεως (Command Centre) 7.2.2, 7.3.1, 8.4.2 Κηλίδα (Spillage) 1.7.2, 2.11.4, 5.3.12, 7.4.5, Κίνδυνοι από υγροποιηµένα αέρια (Hazards of Liquefied

Gases) κεφ. 1 Κίνδυνοι για την υγεία (Health Hazards) 1.3 Κίνδυνοι και προφυλάξεις από το αδρανές αέριο Inert Gas

Hazards and Precautions) 3.4.5 Κίνδυνοι πυρκαϊάς και προφυλάξεις (Fire Hazards and

Precautions) κεφ. 3 Κλειστοί χώροι (Enclosed Spaces) 3.4.5, κεφ. 6, 7.4.8, 8.4.1,

Π.4.2

240

Κλειστοί χώροι ξεχωριστοί από το σύστηµα φορτίου (Enclosed Spaces Separate From The Cargo System) 6.4.2

Κλίµακα (πρόσβαση) (Gangway) 2.5 Κοχλιωτοί συµπιεστές (Screw Compressors) Π.5.3.5 Κρύες κηλίδες (Cold Spots) 1.7.4 Κρυοπάγηµα (Cold Burns) 1.3.4, 3.4.5, 5.3.12 Κρυοπάγηµα (Frostbite) 1.3.4, 9.6, 9.8 Κύκλος συµπυκνώσεως (Reliquefaction Cycle) Π.3.5.1 Κυκλοφορία φορτίου (Cargo Circulation) 1.7.6 Κυκλώµατα εξοπλισµού συναγερµού (Equipment Alarm

Circuits) Π.6.8 Κύρια σωλήνωση νερού πυρκαϊάς (Fire Water Main) Π.2.6.4 Κώδικες ΙΜΟ (IMO Codes) Π.2.6

Λεβητοστάσια (Boiler Rooms) 6.4.5 Λειτουργικές ανωµαλίες (Operational Abnormalities) 2.19 Λειτουργικές προφυλάξεις (Operational Precautions) 5.2 Λειτουργικός κύκλος υγραεριοφόρου (Operational Cycle

of a Gas Carrier) Π.2.7 Λιπαντέλαιο (Lubricating Oil) 1.8.4, 2.11.5, Π.3.7.2 Λιπαντικά (Lubricants) 4.9.2

Μανόµετρα (Manometers) Π.6.4.2 Μέσα κατασβέσεως πυρκαϊάς (Fire Extinguishing Agents)

8.5 Μέσα µαγειρέµατος (Cooking Appliances) 2.12 Μέσα πυρκαϊάς (Fire Appliances) 8.2 Μετάγγιση από πλοίο/φορτηγίδα (Ship/Barge Transfer)

4.11.2 Μετάγγιση από πλοίο/πλοίο (Ship/Ship Transfer) 4.11.1 Μετάγγιση φορτίου (Cargo Transfer) 2.3, 3.7.1, 4.5, 4.11 Μεταφορά υπό πίεση (Pressurised Carriage) Π.2.2.2 Μεταφορά υπό ψύξη (Refrigerated Carriage) Π.2.2.3 Μεταφορές αερίων (Gas Trades) Π.2.8 Μετρητές θερµικής αγωγιµότητας (Thermal Conductivity

Meters) Π.6.7.3 Μη εξουσιοδοτηµένα πρόσωπα (Unauthorised persons)

2.5.3 Μη συµπυκνούµενα αέρια (Incondensible Gases) 4.9.2,

Π.3.7.9 Μηχανή Diesel (Diesel Engine) 2.11.6 Μηχανισµοί ενδείξεως πιέσεως (Pressure Indicating Devices) Π.6.4 Μηχανισµοί κατά της πυρκαϊάς (Flame Failure Devices)

Π.6.10 Μηχανοστάσια (Engine Rooms) 6.4.5 Μηχανοστάσιο (Machinery Space) 2.11.6, 8.5.3 Μίγµα φορτίου (Cargo Mixture) 2.2, Π.1.1 Μόλυνση (Contamination) 4.13, 4.14.2, 4.17 Μολυντές (Contaminants) 2.2 Μολυσµένη στολή (Contaminated Clothing) 9.3 Μόνωση (Insulation) 1.3.4, 1.7.4, 8.3.3, Π.2.3.4

Ναυσιπλοΐα (Navigation) 2.15 Νεκρού βάρους ανακουφιστικές βάνες (Deadweight Relief

Valves) Π.5.5.4 Νερό πλύσεως (Water Washing) 4.14.3 Νέφος αερίου (Gas Cloud) 8.3.3 Νόµοι των αερίων (Gas Laws) Π.3.4.4 Νόµος Boyle (Boyle's Law) Π.3.4.4 Νόµος του Cahrles (Charle's Law) Π.3.4.4 Νόµος του Dalton (Dalton's Law) Π.3.4.4 Νόµος του Joule (Joule's Law) Π.3.4.4

Ξηρά σκόνη (Dry Powder) 8.3, 8.5 Ξηραντήρια (Dryers) 5.3.12, Π.5.4

Οµάδα διασώσεως (Rescue Team) 6.3 Οµάδα µηχανικών (Engineers Group) 7.2.2 Όργανα (Instrumentation) κεφ. 5, Π.2.5.5, Π.4.2.2, παράρτ.

6 Οργάνωση καταπολεµήσεως πυρκαϊάς (Fire Fighting Orga-

nisation) 8.2 Οργάνωση κινδύνου (Emergency Organisation) 7.2.2 Ορθογωνικές ελεύθερης στηρίξεως δεξαµενές (Rectan-

gular Freestanding Tanks) Π.2.4.6 Όρια πληρώσεως (Filling Limits) 4.8

Πάγος (Frost) 1.3.4 Πάγος (Ice) 1.3.4, 5.3.7 Παλινδροµικοί συµπιεστές (Reciprocating Compressors)

Π.5.3.2 Παλινδροµικός εξοπλισµός (Reciprocating Equipment)

1.8.4 Παραγωγή ατµού (Vapour Generation) 1.7.2, 3.3, 4.7.1, 4.8,

8.3 Παροπλισµός (Refit) 4.19, 8.3.3, 8.4.2, παράρτ. 4 Παροχή αέρα (Air Supply) 2.8.3, Π.6.9 Περιβλήµατα (Gaskets) 5.3.11 Περιοχή ασφαλής από αέρια (Gas Safe Area) Π.7.1 Περιοχή επικίνδυνη από αέρια (Gas Dangerous Area)

Π.2.6, Π.7.1 Περιεχόµενο οξυγόνο (Oxygen Content) 4.6.2, 6.2, 6.3,

Π.1.5 Περιστρεφόµενο σύστηµα κεραίας (ανακλαστήρας) (Ra-dar Scanners) 3.5.3 Πετρέλευση (Bunkering) 2.16 Πηγή αναφλέξεως (Ignition Source) 3.1, 3.2, 3.5, 8.3.1 Πιέσεις δεξαµενής φορτίου (Cargo Tank Pressures) 1.8.5,

4.8, 4.9.3, 4.14, Π.3.7.1 Πίεση (Pressure) 1.8, Π.3.4.3 Πίεση δεξαµενών (Tank Pressure) 1.8.5, 4.8, 4.9.3, 4.14,

Π.3.7.1 Πίεση σχεδιάσεως (Design Pressure) Π.2.2, Π.3.2 Πιστοποιηµένος ασφαλής ηλεκτρολογικός εξοπλισµός

(Certified Safe Electrical Equipment) Π.7.2 Πιστοποιητικό (Certificate) 2.2 Πιστοποιητικό απαλλαγής από αέρια (Gas Free certificate)

6.3.2, 6.4.3, 7.4.6, Π.2.6.3 Π.4.2.1 Πλέγµατα γάζας (Gauze Screens) 3.7.2 Πλέγµατα συγκρατήσεως φλογών (Flame Screens) 4.9.3,

5.3.8, Π.5.9 Πλεύση υπό βλάβη (Damage Survival) Π.2.6.5 Πλοία LNG (LNG Ships) Π.2.4.6 Πλοία αιθυλενίου (Ethylene Ships) Π.2.4.5 Πλοία ηµι-ψύξεως (Semi-refrigerated Ships) Π.2.4.3, Π.3.2.1 Πλοία πλήρους ψύξεως (Fully Refrigerated Ships) Π.2.4.4,

Π.3.2.2 Πλοία υπό πλήρη πίεση (Fully Pressurised Ships) Π.2.4.2 Πλυντρίδα (Scrubber) 4.16, Π.5.15 Πλωτός δείκτης (Float Gauges) Π.6.2.2 Πολυµερισµός (Polymerisation) 1.4.2, 4.17, Π.3.7.2 Προβολή νερού (Water Jet) 8.5.2 Προειδοποιήσεις (Notices) 2.6, 6.2 Προειδοποίηση µε ασύρµατο (Radio Warning) 7.4.7 Προετοιµασία (Recommissioning) Π.4.2.6 Προετοιµασία συστήµατος φορτίου (Commissioning the

Cargo System) 4.3 Προσάραξη (Grounding) 7.4,3

241

Πρόσβαση (Access) 2.5 Προστασία προσωπικού (Personnel Protection) κεφ. 9 Προστατευτικά γάντια (Protecive Gloves) 5.3 Προστατευτική στολή (Protective Clothing) 6.3, 8.6, 9.2 Προφυλάξεις (Precautions) κεφ. 2, κεφ. 3 Προφυλάξεις από πυρκαϊά (Fire Precautions) Π.2.6.6 Προφυλάξεις εγκαταστάσεως και εξοπλισµού (Plant and

Equipment Precautions) 5.3 Προφυλάξεις εξαερισµού (Ventilation Precautions) 6.4 Προφυλάξεις λεβητοστασίου (Boiler Room Precautions)

2.11. Προφυλάξεις στο µαγειρείο (Galley Precautions) 2.12 Προφυλάξεις στο µηχανοστάσιο (Engine Room Precau-tions) 2.11 Προφυλάξεις στο µηχανοστάσιο φορτίου (Cargo Machine-

ry Room Precautions) 2.13 Προφυλάξεις φορτίου (Cargo Precautions) Π.2.6.6 Πρυµάτσες (Moorings) 2.3 Πρυµναία γραµµή (Stern Line) 7.4.7 Πρώτες βοήθειες (First Aid) 9.6 Πρωτεύον διάφραγµα (Primary barrier) Π.2.3.4 Πυκνότητα ατµού (Vapour Density) 4.16, 6.3.2 Πυρκαϊά (Fire) κεφ. 3, 7.4.1, κεφ. 8 Πυρκαϊά κατά την επισκευή ή σε περιόδους παροπλισµού

(Fire During Drydocking or Refit Periods) 8.4.2 Πυρκαϊά κοντά στο πλοίο (Fire Near to the Ship) 8.4.2 Πυρκαϊά περιοχής φορτίου (Cargo Area Fire) 8.4.2 Πυρκαϊά στην καπνοδόχο (Funnel Fire) 2.11.1 Πυρκαϊά στο µηχανοστάσιο (Engine Room Fire) 8.4.2 Πυρκαϊά στον ιστό εξαερισµού (Vent Mast Fire) 8.4.2 Πυρκαϊά στους χώρους ενδιαιτήσεως (Accomodation Fire)

8.4.2 Πυρκαϊές στερεών (Solid Fires) 8.3 Πυρκαϊές υγροποιηµένων αερίων (Liquefied Gas Fires) 8.1,

8.3 Πυρκαϊές υγρού (Liquid Fires) 8.3 Πυροσβεστήρας ξηρής σκόνης (Dry Powder Extinguisher) 3.7.1

Ραδιενεργοί δείκτες (Radioactive Gauges) Π.6.2.8 Ρυθµός φορτώσεως (Loading Rate) 4.8 Ρύπανση (Pollution) 2.16

Σαλαµάστρα στεγανότητας φράκτης (Bulkhead Gland Seals) 2.13

Σειρά ευκάµπτων σωλήνων (Hose String) 3.5.5 Σερπαντίνες θερµάνσεως (Heating Coils) 4.14.1 Σηµείο αναφλέξεως (Flash Point) 3.2, 8.3.1 Σηµείο βρασµού (Boiling Point) 4.7.1 Σηµείο συναρµολογήσεως (Assembly Point) 7.3.3 Σκάφος κατά µήκος (Craft Alongside) 2.7 Σκουριά (Rust) 6.4.2 Σπινθηρισµός (Sparking) 8.5.3 Στατικός ηλεκτρισµός (Static Electricity) 3.6, 8.5.3 Στήριξη σωληνώσεων (Pipeline Support) Π.5.11 Στοιχεία για την υγεία (Health Data) Π.1.3 Στοιχεία ευφλεκτικότητας (Flammability Data) Π.1.7 Στοιχεία πυρκαϊάς (Siemens of Fire) 8.3.1 Στραγγαλισµός (Throttling) 4.10, 4.14.1 Στροφαλοθάλαµος (Crankcase) Π.3.7.3 Στρωµάτωση (Stratification) 4.6.4 Συγκέντρωση ατµού (Vapour Concentration) 7.4.6 Συγκόλληση (Welding) Π.4.2.3 Συγκρατητές φλογών (Flame Arrester) 3.7.2 Σύγκρουση (Collision) 7.4.2 Συµβατικοί συµπιεστές (Conventional Compressors) Π.5.3.2 Συµβιβαστότητα φορτίου (Cargo Compatibility) 4.14.2,

5.3.11

Συµπιεστές αέρα (Air Compressors) Π.6.9 Συµπιεστές απαλλαγµένοι από έλαιο (Oil-Free Compressors) Π.5.3.2 Συµπιεστές τύπου Rootes (Rootes-type Compressors)

Π.5.3.4 Συµπιεστής (Compressor) 1.8.4, 4.9.2,4.14.1, 5.3.2, Π.2.5.4, Συµπιεστής κύκλου Stirling (Stirling Cycle Compressors)

Π.5.3.2 Συµπύκνωµα υδρατµού (Steam Condensate) 4.9.3 Συµπύκνωση (Condensation) 1.8, 2.8.3, 5.3.4 Συµπύκνωση (επανυγροποίηση) (Reliquefaction) 4.9,

Π.2.6.3, παράρτ. 3 Συµπυκνωτής (Condenser) 4.9.2, Π.2.5.4, Π.3.5.3, Π.5.4 Συναγερµός (Alarm) 5.2.2, 6.3.1, 6.3.4, 7.3, 8.1, 9.9 Συναγερµός στάθµης (Level Alarm) Π.6.3 Συνδέσεις γειώσεως (Bonding Connections) Π.5.14 Σύνδεση πλοίου/ξηράς (Ship/Shore Connection) 4.8, Π.5.14 Σύνδεση σωληνώσεως πολλαπλών παροχών (Manifold

Connection) 1.7.2 Σύνδεσµός ξηράς (Shore Liaison) 4.2, 8.2, 8.4.1 Συνθήκες ανέµου (Wind Conditions) 2.8.1, 4.16, 7.4.7 Συντήρηση (Maintenance) 5.2.1, 6.4.1, 8.8, Π.5.6 Σύρµατα γειώσεως (Bonding Wires) 4.8, Π.5.14 Σύστηµα R22 (R22 System) Π.3.3.4, Π.3.7.4 Σύστηµα αδρανούς αερίου (Inert Gas System) 4.6.2,5.3.12,

Π.2.5.6, Π.5.16 Σύστηµα αποθηκεύσεως του φορτίου (Cargo Containment

System) 3.4.2, Π.2.3, Π.2.4.7 Σύστηµα επικοινωνιών (Communication System) 6.3.1 Σύστηµα ηµιµεµβράνης (Semi-Membrane System) 1.8.5 Σύστηµα καθοδικής προστασίας (Cathodic Protection Sy-stem) 3.5.5 Σύστηµα κατασβέσεως πυρκαϊάς (Fire Extinguising Sy-

stem) 8.4.1 Σύστηµα καυσίµου φορτίου (Cargo Fuel System) 4.9.3 Σύστηµα µεµβράνης (Membrane System) 1.8.5, 6.4.1,

Π.2.3.4, Π.2.4.6 Π.4.2.1, Σύστηµα συµπυκνώσεως (Reliquefaction System) 1.4.2, 4.7,

4.9. Π.2.3.5, Π.5.3.2, παράρτ. 3 Σύστηµα σωληνώσεων (Piping System) 4.3, 4.13 Σύστηµα υγρού αζώτου (Liquid Nitrogen System) 3.4.5 Σύστηµα φορτίου (Cargo System) 1.4.5, 1.5, 1.7.3, 3.3,

6.4.1, Π.2.6.4 Σύστηµα ψεκασµού νερού (Water Spray System) 3.7.1,

5.3.12, 8.3.3 Συστήµατα αυτόµατης διακοπής (Automatic Shutdown

Systems) Π.6.3, Π.7.2.5 Συστήµατα γλυκόλης (Glycol Systems) Π.3.7.6 Συστήµατα διακοπής σε έκτακτη ανάγκη (Emergency

Shutdown Systems) 4.3 Συστήµατα εξαερισµού (Ventilation Systems) 2.13, 4.9.2,

5.3.13, 6.4.4, Π.2.5.4 Συστήµατα εξαεριστικών (Vent Systems) 5.3.8 Συστήµατα συναγερµού (Alarm Systems) 5.3.5, Π.7.2.5 Συστήµατα υπό πίεση (Pressurised Systems) 1.8.3 Συστήµατα φωτισµού (Lighting Systems) 2.13 Συστήµατα χαµηλής πιέσεως (Low Pressure Systems)

Π.2.3.3 Συστήµατα ψύξεως κύκλου Stirling (Stirling Cycle Refrigera-tion Systems) Π.5.3.2, Π.5.16 Σφαιρικές ελεύθερης στηρίξεως δεξαµενές (Spherical

Freestanding Tanks) Π.2.4.6 Π.5.10 Σφύρα συµπιεστή (Compressor Hammer) Π.3.3.3, Π.3.5.3,

Π.5.3, Π.3.7.3 Σφυροκοπάνισµα (Hammering) 3.5.4 Σφυροκοπανισµός (Chipping) 3.5.4 Σχέδια έκτακτης ανάγκης (Emergency Plans) 6.3.1, 7.2, 8.1, 8.2, 8.4.2, Π.1.2

242

Σχεδίαοη συστήµατος φορτίου (Cargo System Design) παράρτ. 2

Σχέδιο διασώσεως (Rescue Plan) 6.3, 7.4.8 Σχέδιο ενέργειας (Action Plan) 7.3.1 Σχήµα δεξαµενής φορτίου (Cargo Tank Configuration) 1.8.7 Σχηµατισµός πάγου (Ice Formation) 1.7.5, 4.7.3, Π.3.7.7 Σχηµατισµός υδρίτη (Hydrate formation) 1.4.1, 4.7.3,

Π.3.7.8 Σχοινί ασφαλείας (Life-Line) 6.3, 8.5.3, 9.4, 9.9 Σχοινιά αποµακρύνσεως (ρυµουλκήσεως) σε έκτακτη

ανάγκη (Emergency Towing-Off Wires) 2.4 Σωλήνας προεκτάσεως (Extension Pipe) 7.4.7 Σωλήνες Bourdon (Bourdon Tubes) Π.6.4.3 Σωληνώσεις υγρού (Liquid Lines) Π.2.5.2 Σωληνώσεις φορτίου (Cargo Pipelines) 3.4.3, 3.5.4, 4.7.2,

5.3.10

Τάση (καταπόνηση) (Stress) 2.14 Τάση ατµού (Vapour Pressure) 1.8.1, 4.7.4, 4.8, Π.3.4.6 Ταυτόχρονη µεταφορά (Simultaneous Carriage) Π.1.5,

Π.3.3.1 Τεµάχια (Spoolpieces) Π.2.5.2 Τερµατικό δορυφορικής επικοινωνίας (Satellite Communi-

cation Terminal) 3.5.3 Τεχνητή αναπνοή (Resuscitation) 9.7 Τµήµα έκτακτης ανάγκης (Emergency Party) 7.2.2 Τοξικά φορτία (Toxic Cargoes) Π.2.6.6 Τοξικότητα (Toxicity) 1.3.1, 8.5.1 Τύποι πλοίων (Ship Types) Π.2.4 Τύποι πυρκαϊάς (Types of Fire) 8.3.2

Υγρά ελέγχου (Control Fluids) 5.3.5 Υγρό άζωτο (Liquid Nitrogen) 5.3.12, Π.5.16 Υγρό φορτίο (Cargo Liquid) 4.7, 4.14.1, Π.5.10 Υδρατµός (Steam) 3.6.2, 8.5.3 Υδρίτες (Hydrates) 1.4.1 Υδροσυλλέκτες µηχανοστασίου (Engine Room Bilges) 2.16 Υλικά κατασκευής (Construction Materials) Π.1.6, Π.2.6.2 Υλικό δεξαµενής φορτίου (Cargo Tank Material) Π.2.2

Υποβρύχιες αντλίες (Submerged Pumps) Π.2.5.3, Π.2.6.6, Π.5.2.2, Π.5.2.3 Υπόδειγµα ενηµερώσεως για το φορτίο

(Cargo Information Form) 2.2 Υπολείµµατα φορτίου (Cargo

Residues) Π.3.3

Φίλτρα (Filters) 4.9.2, Π.5.7 Φλάντζα µονώσεως (Insulating Range) 3.5.5, Π.5.14 Φλάντζες (Flanges) 5.3 Φορητός ηλεκτρικός εξοπλισµός (Portable Electrical Equip-

ment) 3.5.2, 5.3.4 Φορτηγίδα (Barge) 4.11.2 Φορτία υγροποιηµένου αερίου (Liquefied Gas Cargoes)

κεφ. 1, Π.2.2.4 Φόρτωση (Loading) 4.5.2, 4.7, 4.8 Φυγοκεντρικοί συµπιεστές (Centrifugal Compressors)

Π.5.3.3 Φύλλα στοιχε,ίων (πληροφοριών) (Data Sheets) 2.2, πα-

ράρτ. 1 Φωτισµός (Lighting) 2.5.2

Χαρακτηριστικά ατµού (Vapour Characteristics) 1.6 Χαρακτηριστικά φορτίου (Cargo Characteristics) 2.2 Χώροι συγκρατήσεως ή µεταξύ διαφραγµάτων (Hold or

Interbarrier Spaces) 1.8.5, 3.4.2, 6.2, 7.4, Π.4.2.1 Χώροι κινητήρων (Motor Rooms) 6.4.4 Χώρος που περιέχει το φορτίο (Cargo Containment)

Π.2.6.2

Ψεκασµός δεξαµενής (Tank Spray) 4.8 Ψεκασµός νερού (Water Spray) 8.3.3, 8.5.2, 8.6, Π.2.6.4 Ψεκασµός φορτώσεως (Spray Loading) 4.8 Ψύξη τύπου καταιονισµού (Cascade-type Refrigeration)

6.3, 4.9.2, Π.3.3.4, Π.3.7.4 Ψύξη φορτίου (Cargo Refrigeration) 4.9.2 Ψυχρός καιρός (Cold Weather) 2.8.3

YGRAERIOFORA

Documents

Transcript of YGRAERIOFORA