1. Μια νέα περίοδος εξελίξεων στο Κυπριακό θαπεριλάβει τη δυναμική που δημιουργείται μετους υδρογονάνθρακες, την οικονομική κρίση,την αναβίωση των συμφερόντων των υπερδυ-νάμεων στην περιοχήκαι την αφύπνιση τωνλαών στις αραβικέςχώρες.

2. Η Τουρκία, με τη μη έκ-κριση του Δίκαιου τωνΘαλασσών, και την αμ-φισβήτηση ότι η Κύ-προς, χωρίς τησυμμετοχή των Τουρ-κοκυπρίων, δεν έχειτην εξουσία να κηρύξειτην ΑΟΖ, στην πραγ-ματικότητα έχει ωςστόχο να νομιμοποι-ήσει έναν ρόλο στηνκατανομή της πίτας τουφυσικού αερίου στηνΑνατολική Μεσόγειο ήτα οφέλη από πιθα-νούς αγωγούς φυσικούαερίου προς την Ευ-ρώπη. Για το σκοπόαυτό η Τουρκία χρησι-μοποιεί τους Τουρκοκύ-πριους είτε μέσω της “ΤΔΒΚ” παρόλο πουαναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, ή τα δι-καιώματα των Τουρκοκυπρίων που βασίζονταιστο σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας ή σεμια πιθανή ομοσπονδιακή Κύπρο μετά τη λύση.

3. Υπάρχει κυρίαρχη εντύπωση μεταξύ των Τούρ-κων διπλωματών και τη διεθνή κοινότητα ότι οιελληνοκύπριοι δεν επιθυμούν την επίλυση τουΚυπριακού ζητήματος. Η εντύπωση αυτή δημι-ουργεί μια αρνητική στάση που τελματώνει τοενδιαφέρον για πολιτικές παρεμβάσεις προςτην κατεύθυνση μιας θετικής κινητικότητας των

διαπραγματεύσεων. Από την άλλη πλευρά ηεπιμονή της Τουρκίας ότι η δυνατότητα μονό-πλευρης παρέμβασης του τουρκικού στρατούπρέπει να παραμείνει στη Συνθήκη Εγγυή-

σεως, αλλά και απαιτώντας να έχει ίσα ευρω-παϊκά δικαιώματα επί της Κύπρου όπως έχει ηΕλλάδα και οι Τούρκοι πολίτες να απολαμβά-νουν τα ίδια δικαιώματα που έχουν Έλληνεςπολίτες, στην πραγματικότητα εμποδίζουν τηδιευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος.

4. Μια νέα διάσταση ή παράλληλη διαδικασία πρέ-πει να εισαχθεί στη διαδικασία των διαπραγμα-τεύσεων: - με σχεδιασμό και εφαρμογή μέτρωνκαι την άσκηση διαδικασιών για την επανένωσημε τη συνεργασία των τοπικών αρχών, ιδρυμά-των, οργανισμών, επιχειρηματιών και επαγγελ-

ματιών των δύο κοινοτήτων. Στο πλαίσιο αυτόοι δύο ηγέτες πρέπει να εγκαταλείψουν τοδόγμα “τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι νασυμφωνηθούν όλα”, το οποίο προκαλεί την

αναποτελεσματικότητα τηςδιαπραγματευτικής διαδι-κασίας 5. Το κοινό πρέπει να ενη-μερωθεί για την εξέλιξητων διαπραγματεύσεων,και είναι αναγκαίο να απο-σαφηνιστούν ευρέως οιέννοιες όπως π.χ. δια-σταυρούμενη ψήφος, τοκόστος της λύσης, η λει-τουργικότητα των συνι-στωσών πολιτειών, καθώςκαι οι επιπτώσεις του μηδιακανονισμού μαζί με τοαντίστοιχο πολιτικό, οικο-νομικό και κοινωνικό κό-στος 6. Οι δημοσκοπήσεις δεί-χνουν ότι ο λαός της Κύ-πρου είναι πιο έτοιμος γιαμια διευθέτηση από τουςηγέτες του. Μια βιώσιμηλύση μπορεί να αναπτυχ-θεί και να εφαρμοστεί με

τη συνεργασία όλων των πολιτικών κομμάτων.7. Πολιτιστικές δραστηριότητες και συγκεκριμένα

ταινίες που προωθούν την ειρήνη και τη συ-νεργασία μεταξύ των κοινοτήτων μπορεί να δη-μιουργήσουν ένα νέο κλίμα. Η προσέγγισηαυτή πρέπει να εκτιμηθεί από τους ηγέτες καινα προωθείται από τα μέσα μαζικής ενημέρω-σης, προκειμένου να δοθεί ώθηση για υλοποί-ηση από τον λαό μιας ομοσπονδιακής λύσης,σύμφωνα με τις αποδεκτές αρχές της πολιτικήςισότητας και του σεβασμού των ανθρώπινωνδικαιωμάτων.

Το δικοινοτικό φόρουμ “Φωνή Κυπρίων” συζήτησε την παρούσα κατάσταση στην Κύπρο και

κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Kıbrıs sorunu ile ilgili yeni gelişmeler dönemi;hidrokarbon dinamiğini, ekonomik krizi, süpergüçlerin bölgedeki çıkarlarını yeniden gündemegetirmelerini ve Arap ülke halklarının uyanışınıiçerecektir.

2. Deniz Hukuku Sözleşmesini onaylamayan, veKıbrıs Cumhuriyetinin Munhasır EkonomikBölge (MEB) üzerinde, Kıbrıslı Türkleri sürecedahil etmeden hak iddia etmesini gerekçe gös-teren Türkiye’nin itirazı gerçekte; Doğu Akde-nizdeki gaz pastasından pay alma ve olasıAvrupa gaz boru hatları üzerinden sağlamayıhedeflediği yararları artırma yönündedir. Bunubaşarmak için de Türkiye; sadece Türkiye’nintanıdığı “KKTC” üzerinden veya Kıbrıslı Türk-lerin Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasındaki hakla-rını göstererek veya olası bir federal Kıbrısçözümümde Kıbrıslı Türkleri kullanarak ger-çekleştirmeyi hedeflemektedir.

3. Türk diplomatlarının ve Uluslararası topluluğunKıbrıslı Rumların çözüm istemedikleri yönünde

hakim bir kanısı vardır. Bu kanı görüşmelereolumlu katkı yapabilecek politik girişimleri çık-maza sokmaktadır. Diğer yandan, Garanti An-laşmasında olduğu gibi Türk Ordusunun tektaraflı müdahale hakkını ve Yunanistan’ın Av-rupa Birliği üyeliğiden kaynaklanan Kıbrıs ile il-gili haklarının aynen Türkiye’ye ve Türkvatandaşlarına da tanınması şeklindeki Türki-ye’nin talebi, Kıbrıs sorununa çözüm bulunma-sını engellemektedir.

4. Görüşmeler sürecine yeni bir boyut veya paral-lel bir süreçi lave edilmelidir; yerel otoritelerin,kurumların, örgütlerin, işinsanları ve uzmanlarınişbirliğini hedefleyen, birleşmeye yönelik tasar-lanmış önlemler oluşturulmalı ve uygulanmalı-dır. Bu nedenle, iki liderin görüşme sürecinietkisiz hale sokan “her şey üzerinde uzlaşılma-dan hiç bir şey üzerinde uzlaşılmamıştır” şek-lindeki sıkıntı yaratan prensipten vazgeçilmelidir.

5. Toplumlar görüşme sürecinin gelişimi hakkında

bilgilendirilmeli ve gerekli hallerde çözüm ile il-

gili kullanılan kavramlar açıklamalı ve duyurul-

malıdır, örneğin; çapraz oy, çözümün fırsat

maliyeti, oluşturucu devletlerin fonksiyonları, ve

ayrıca çözümsüzlüğün neden olacağı gerçek

politik, ekonomik ve sosyal maliyetler izah edil-

meli ve duyurulmalıdır.

6. Kamuoyu yoklamaları Kıbrıslıların liderlerinden

daha fazla çözüme hazır olduğunu göstermek-

tedir. Kalıcı bir çözüm tüm siyasi partilerin iş-

birliği ile geliştirilip uygulanabilir.

7. Kültürel aktiviteler ve özellikle iki toplum ara-

sında barışı ve işbirliğini teşvik edici filimler yeni

bir atmosfer oluşturabilir. Bu yaklaşım iki lider

tarafından değerlendirilmeli, basın aracılığı ile

teşvik edilmeli ve siyasi eşitlik ve insan hakla-

rına saygılı federal bir çözümün temelini oluş-

turmak üzere tabandan başlayan bir ivme

sağlanmalıdır.

İki toplumlu “KIBRISLILARIN SESİ” formu Kıbrıs’taki güncelkonuları tartışmış ve aşağıdaki tespitleri yapmıştır:

Δημοσιεύεται με την στήριξη των FES, BİLBAN και ΙΚΜΕFES, BİLBAN ve ΙΚΜΕ’nin katkıları ile yayınlanmaktadır ÜCRETSİZ / ΔΩΡΕΑΝΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – KASIM 2011 SAYI / ΦΥΛΛΟ: 38

ISSN 1986-2989

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – KASIM 2011 SAYFA / ΣΕΛΙΔΑ -2

Θέμος Δημητρίου

Πριν δυο βδομάδες είδαμε ίσως την πιο ση-μαντική συνάντηση του τελευταίου χρόνου: τη συ-νάντηση της ηγεσίας του Δησυ με τον ΠρόεδροΧριστόφια και τον Υπουργό Οικονομικών. Η συ-νάντηση ήταν σημαντική για πολλούς λόγους. Οπιο σημαντικός όμως είναι ότι αυτή η συνάντησημπορεί να σηματοδοτεί το τέλος της δυναστείαςτου “κέντρου” στην πολιτική ζωή της Κύπρου. Μιαδυναστεία που ξεκίνησε σαν δημιούργημα του Μα-κάριου και εκφυλίστηκε σε ασυδοσία ασήμαντωνμειοψηφιών που κατάντησε να επιβάλλουν την πο-λιτική-τους βασισμένες στην αλληλοακύρωση τουΑκελ και του Δησυ μέσα από τη σύγκρουσή-τους.

Η πιο ακραία έκφραση αυτής της δυναστείαςεκφράστηκε την περασμένη άνοιξη στη διαδικασίαεκλογής του Προέδρου της Βουλής. Στις βουλευτι-κές εκλογές τόσο το Ακελ όσο και ο Δησυ αύξησαντα ποσοστά-τους (+1,36% και +3,76% αντίστοιχα)ενώ τα άλλα κόμματα είτε έχασαν (Δηκο -2,22%,Ευρωκο -1,91%) είτε έμειναν στάσιμα (Εδεκ -0,03%, Οικολόγοι +0.25%). Το σύνολο των εδρώντων μικρών κομμάτων (Δηκο, Εδεκ, Ευρωκο, Οι-κολόγοι) ήταν 17, δυο λιγότερες από το Ακελ καιτρεις λιγότερες από τον Δησυ. Παρόλα αυτά, κα-νένα από τα δυο μεγάλα κόμματα δεν διεκδίκησετην Προεδρία της Βουλής. Το Ακελ περιορίστηκεστην προσπάθεια να εκλέξει τον Μάριο Καρογιανενώ ο Δησυ στο να εμποδίσει αυτή την προσπά-θεια. Το αποτέλεσμα ήταν ένας (ένας!) βουλευτήςτου Δηκο, ο γραφικός Ζαχαρίας Κουλίας, να καθο-ρίσει το αποτέλεσμα και να γίνει Πρόεδρος τηςΒουλής ο Γιαννάκης Ομήρου.

Ακόμα χειρότερα, την εκλογή του Ομήρου φαί-νεται να ενορχήστρωσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσό-στομος, που έχει αποκτήσει την ικανότητα να

ελίσσεται μέσα από το τυπικό των δημοκρατικώνδιαδικασιών για να τις μετατρέπει σε μηχανισμόςεξυπηρέτησης των επιδιώξεών-του. Αποτέλεσματης παρέμβασής-του είναι η φανερή δουλικότητατης συμπεριφοράς της Εδεκ απέναντί-του.

Μια αναιμική προσπάθεια εξόδου από τον πα-ραλογισμό του ρυθμιστικού ρόλου ελάχιστων μει-οψηφιών, ήταν η πρόταση του Νίκου Αναστασιάδηπρος το Ακελ να μοιραστεί ο χρόνος της Προ-εδρίας της Βουλής ανάμεσα στα δυο μεγάλα κόμ-ματα. Δεν είναι εύκολο να κρίνει κάνεις πόσοειλικρινής ήταν η πρόταση και πόσο προπαγανδι-στική. Ωστόσο απορρίφτηκε χωρίς συζήτηση απότο Ακελ που προτίμησε να οδηγηθεί στην ήττα, με-τατρέποντας την εκλογική-του επιτυχία σε αποτυ-χία. Ακόμα κι αν δεν ήθελε να συνεργαστεί με τονΔησυ, μπορούσε απέναντι στη θλιβερή εικόνα τουΔηκο και τη διαφαινόμενη αποτυχία του Καρογιαν,να πει απλά πως ήταν καιρός να δημιουργηθεί νέακουλτούρα στη Βουλή με τον πρόεδρο του μεγα-λύτερου κόμματος να εκλεγεί στην Προεδρία τουσώματος. Αυτό θα απέτρεπε μια άσκοπη ήττα καιθα μετέτρεπε το Ακελ σε πραγματικά ηγετική δύ-ναμη στη Βουλή. Και σίγουρα η Προεδρία Ανα-στασιάδη δεν θα ήταν χειρότερη για το Ακελ από τησημερινή κατάσταση.

Αυτό που δεν έγινε τον Ιούνιο, φαίνεται να έγινετον Νοέμβριο. Η συνάντηση των Αναστασιάδη καιΑβέρωφ με τον Πρόεδρο Χριστόφια και τονΥπουργό Οικονομικών έβαλε τέλος στην χωρίςόρια αντιπαράθεση της Κυβέρνησης και του Ακελμε το σύνολο της υπόλοιπης πολίτικης ηγεσίαςπου για πέντε σχεδόν μήνες είχε πάρει εμφυλιο-πολεμικές διαστάσεις. Ακόμα, αυτή η συνάντησηέσυρε και την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία σε μια πο-ρεία συναίνεσης – στο χώρο της οικονομικής πο-λιτικής. Κανένας από τους διάφορους

παλληκαράδες του “κέντρου” δεν τόλμησε να αντι-

σταθεί στη κοινή θέση Ακελ-Συναγερμού.

Είναι ατυχές το γεγονός ότι αυτή η πορεία δεν

έχει ακολουθηθεί (ακόμα;) στο εθνικό θέμα. Το Κυ-

πριακό είναι το κατεξοχήν θύμα της δυναστείας του

“κέντρου”. Σ’ αυτό το θέμα, τόσο το Ακελ όσο και η

ηγεσία του Δησυ, είχαν παραδοσιακά πολύ πιο λο-

γική στάση από τους υπόλοιπους. Ο χώρος του

“κέντρου” (Δηκο, Εδεκ, Οικολόγοι) είχε καταντήσει

το στρατόπεδο του απορριπτισμού και του σωβι-

νισμού που μπορούσε στις κρίσιμες στιγμές να

ανατρέπει οποιαδήποτε προσπάθεια λύσης. Ο

Σπύρος Κυπριανού ανέτρεψε τη συμφωνία της

Νέας Υόρκης παρά την αντίθετη άποψη των ηγε-

σιών Ακελ και Δησυ, ο Δησυ ανέτρεψε τις προ-

σπάθειες του Βασιλείου συμμαχώντας με την Εδεκ

και σπαταλώντας την πρώτη πενταετία της Προ-

εδρίας Κληρίδη κυνηγώντας χίμαιρες με τους S300

και το δόγμα του “ενεργού ηφαιστείου”, το Ακελ

ανέτρεψε την προσπάθεια Κληρίδη σε σχέση με το

Σχέδιο Αναν εκλέγοντας τον Παπαδόπουλο στην

Προεδρία. Τέλος ο Χριστόφιας σπατάλησε τους

πρώτους μήνες της δικής-του Προεδρίας προ-

σπαθώντας να διατηρήσει τη συνεργασία του Δηκο

και της Εδεκ.

Αν το Ακελ και ο Δησυ έχουν καταλάβει πως

πρέπει να σταματήσει επιτέλους η καταδυνά-

στευση από τους σωβινιστές του “κέντρου”, αν

έχουν καταλάβει πόσο εύκολο είναι να απαλλα-

γούν από αυτή, η συνάντηση του Νιόβρη θα απο-

δειχτεί σημαντικό βήμα στην προσπάθεια λύσης

του Κυπριακού – και όχι μόνο.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη

φορά στην εφημερίδα Καθημερινή.

Προς το τέλος μιας ανωμαλίας

Themos Dimitriu

İki hafta önce belki de son yılın en önemligörüşmesine tanık olduk: DİSİ liderliğininCumhurbaşkanı Hristofyas ve Ekonomi Bakanı ilegörüşmesi. Bu görüşme birçok nedenden ötürüönemliydi. Ancak, bunlardan en önemlisi bugörüşmenin Kıbrıs’ın siyasi yaşamındaki “merkez”hanedanlığının sonuna mühür vurabilecekolmasıdır. Bu hanedanlık Makarios’un eseri gibibaşladı ve önemsiz azınlıkların dokunulmazlığışeklinde yozlaştırıldı. Bu dokunulmazlık; önemsizazınlıkların AKEL-DİSİ çatışması arasında bu ikipartinin birbirlerini yemelerine dayanarakpolitikalarını empoze etmeleri halini aldı.

Bu hanedanlığın en uç durumu geçtiğimiz baharaylarında Meclis Başkanı’nın seçilme sürecinde or-taya kondu. Milletvekilliği seçimlerinde (AKEL%+1.36 ve DİSİ %+3.76 olmak üzere) gerek AKELgerekse DİSİ oylarını artırırken diğer partiler ya(DİKO: % -2.22, EVROKO % -1.91) oy kaybınauğradılar ya da sabit kaldılar (EDEK % -0.03,Yeşiller %+0.25). Tüm bu küçük partilerin (DİKO,EDEK, EVROKO, YEŞİLLER) sandalye sayılarınıntoplamı 17’dir. Bu sayı, AKEL’in sandalyesayısından iki, DİSİ’nin sandalye sayısından üç san-dalye daha azdır. Tüm bunlara karşın iki büyük par-tiden hiçbiri Meclis Başkanlığı’nı talep etmedi.AKEL, Marios Karoyan’ı başkan seçme çabasıyla,DİSİ ise bu çabayı önleme çabasıyla yetindi.Sonuçta, DİKO’nun bir (bir!) milletvekili, garip Za-haryas Kulyas sonucu tayin etti ve Meclis BaşkanıYannakis Omiru oldu.

Daha da kötüsü, Omiru’nun seçilmesininorkestra şefliğini Başpiskopos Hrisostomos’unyaptığı görülüyor. Başpiskopos Hrisostomos,demokratik süreçleri kendi ihtiraslarına alet etmemekanizmasına çevirme yönünde manevralaryapma yeteneği kazandı. EDEK’in kendisikarşısındaki açık köle ruhlu davranışı yaptığı mü-dahalenin sonucudur.

Nikos Anastasiadis’in AKEL’e, Meclis Başkanlığısüresinin iki büyük parti arasında dönüşümlü olarakpaylaşılması şeklinde yaptığı öneri, azınlık oylarınbelirleyici rolü saçmalığından kurtulmaya ilişkin zayıfbir çabaydı. Bu önerinin ne derecede samimiolduğu, ne derece propaganda çerçevesindeyapıldığını değerlendirmek kolay değildir. Mamafihbu öneri AKEL tarafından tartışılmaksızın reddedildive AKEL seçim başarısını başarısızlığa döndürerekyenilgiye gitmeyi tercih etti. DİSİ ile işbirliği yapmakistemese bile DİKO’nun sefil görüntüsü veKaroyan’ın apaçık ortada olan başarısızlığıkarşısında, en büyük partinin Meclisin Başkanı’nıseçmesi doğrultusunda Meclis’te yeni bir kültüryaratılmasının vaktinin geldiğini söyleyebilirdi. Böylebirşey beyhude yenilgiyi önleyebilir ve AKEL’iMeclis’te gerçek bir lider güce dönüştürebilirdi.AKEL açısından Anastasiadis’in Meclis Başkanlığıkesinlikle bugünkü durumdan daha kötü olmazdı.

Haziran ayında olmayan şeyin Eylül ayındaolacağı görüntüsü vardır. Anastasiadis ve Averof’unCumhurbaşkanı Hristofyas ve Ekonomi Bakanı ilegörüşmeleri hükümetin ve AKEL’in ve Hükümet iletüm diğer siyasi liderlik arasındaki son beş aysüresinde neredeyse iç savaş boyutlarına varan

sınırsız çatışmalarına son verdi. Hatta bu görüşmediğer siyasi liderliği de –ekonomi politikasında- biruzlaşma sürecine sürükledi. “Merkezin” farklıdelikanlıların hiçbiri AKEL-DİSİ ortak tezine karşıdurmaya cesaret etmedi.

Milli meselede bu sürecin (halen?) takipedilmemiş olması talihsizliktir. Kıbrıs sorunu“merkez” hanedanlığının fazlasıyla kurbanıdır. Millimeselede gerek AKEL gerekse DİSİ liderlikleri ge-leneksel olarak diğerlerinden daha mantıklı bir tutumtakındılar. “Merkez” tarafı (DİKO, EDEK, Yeşiller) kri-tik anlarda herhangi bir çözüm çabasını engelleye-bilecek şekilde red ve şövenizm bloğu olup çıktı.Spiros Kipriyanu, AKEL ve DİSİ liderliklerinin aksiyöndeki görüşlerine rağmen New York Anlaşması’nıengellemişti. DİSİ, EDEK ile ittifak kurarakVasiliu’nun çabalarını geçersiz kıldı ve S300 hayal-leri ve “aktif yanardağ” teorisi peşinde koşmaklaKliridis’in ilk beş yıllık Cumhurbaşkanlığı döneminiboşa harcadı. AKEL, Kliridis’in Annan Planı ile ilgiliçabasını Papadopulos’u Cumhurbaşkalığına getir-erek geçersiz kıldı. Son olarak, Hristofyas DİKO veEDEK ile iş birliğini muhafaza etmeye çalışarakkendi Cumhurbaşkanlığının ilk aylarını heba etti.

AKEL ve DİSİ, “merkez” şövenistlerinin hükmet-melerine artık bir son verilmesi gerektiğini, buhükümden kurtulmalarının ne kadar kolay olduğunuanlamış olsalardı Kasım görüşmesi Kıbrıs soru-nunun çözüm çabasına ve birçok başka şeye ilişkinönemli bir adım olarak kabul edilecekti.

Bu makale ilk kez Kathimerini gazetesindeyayınlandı.

Bir Anomalinin Sonuna Doğru

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – KASIM 2011SAYFA / ΣΕΛΙΔΑ -3

Takis Hacıdimitriyu

Son üç yıldır sürdürülen müzakereler önemli meselelerde ikitarafı uzlaşmaya götürmesine rağmen Kıbrıs sorununda çözüm per-spektifi yaratmayı başaramadı. Üzerinde tüm uzlaşma sağlanankonular da askıda duruyorlar. Her şeyde anlaşılmadıkça hiçbir şeydeanlaşılmadı taktiği olumlu bir atmosfer yaratılmasını önlüyor. Üz-erinde uzlaşılanlar dahi açık kalıyor. Üzerinde uzlaşılanları savu-nacak kimse yokken herhangi bir anlaşmaya tahammül etmeyecekya da anlaşma istemeyen birçok kişi vardır.

Ana boyutlarda anlaşmazlıklara ve üzerinde uzlaşmaya varılmışkonulardan caymaya ilişkin resmi ve resmi olmayan açıklamalar daolumsuz atmosferin korunmasına katkı koyuyor. Nihayetindevatandaşlar şu tereddüt ile karşı karşıya kalıyorlar: Nerede duruy-oruz? Toplumsal müzakerelerde anlaşmalar ve görüş birlikleri varmıdır yok mudur? Anlaşmazlık olan konularda farklılıklardan köprüinşa edilmesi imkanı var mıdır, yok mudur?

Hepimizde, belki de en kritik anayasal sorun olan güçpaylaşımına ilişkin konularda uzlaşıldığı yönünde bir intiba vardı.Şimdi bize bu konunun da askıda olduğunu söylüyorlar. Halledilmişsandığımız ekonomi ve AB konuları da tekrar tekrar müzakereleregeliyorlar. Bazı bilgilerde bu konulardaki ve ek olarak iç güvenlikkonulardaki olumlu gelişmelerden bahsediliyor. Ancak, haklı şekildeçözüm arzu edenlerin cesaretlenmemesi için toprak ve mülkiyetsorunları aşılmaz sorunlar olarak ortaya konulurken garantilerkonusu da askıda bekliyor.

Erdoğan’ın geçtiğimiz Temmuz ayında Kıbrıs’ta yaptığıaçıklamalarla tüm durum daha da kötüleşti. Kıbrıs’a barış ve uzlaşımesajlarıyla geleceği intibası yaratılmıştı. Ancak çözüm yolunuaçacağına çözüm yolunun gerçekleştirilemez görünmesini sağladı.

Ada’nın münhasır ekonomik bölgesindeki platformda doğal gazçalışmalarının başlaması bahanesi ile Türkiye savaş gemisi veuçaklarının Kıbrıs’ı çevreleyen deniz bölgesinde devriye atmasıyladurum daha da kötü bir hal aldı.

Bu arada sorunun şu anki çözüm sürecine ilişkin süre tüketiliyor.Birleşmiş Milletler önümüzdeki Mart ayına kadar ve AB ise Kıbrıs’ınönümüzdeki Temmuz ayında dönem başkanlığını devralmasıöncesinde sonuçlar bekliyor.

Eğer zaman yine verimsiz geçerse en az bir-bir buçuk yıl mev-cut durumun donması yoluna gireriz. Bu yeni durgunluk ve hareket-sizlik döneminin ardından Kıbrıs sorununun pozisyonunun neolacağını kimse bilemez. Hangi ek zorlukların ortaya çıkacağı ve üz-

erinde uzlaşmaya varılmış konuların dahi gelecekteki müzakerel-erde geçerli olup olmayacakları bilinmez...

Artık durumun kötüleşmesi yolundayız. Çözüm tehlikeli bir şekilde uzaklaştırılmış görünüyor. Liderliklerin az çok kaygılanır gibi bir halleri yok. Sorunun

içerisinde yaşamayı öğrendiler. Sorunu temsil ediyorlar. Çözemedik-leri ya da çözmek istemedikleri bir sorunu temsil ediyorlar. Ayrıca busorundan yaşayanlar da eksik değil.

Bu durum her iki toplumda da oluyor.Toplumların ayrılması ve yakın gelecek için bir çözüm perspek-

tifi oluşturmaksızın sorunun uzatılması, Türk ordusunun Atilla Hattıile yapamadığını yaptı. Bu durum, farklı süreçlere sahip ve kendiçıkarları için çatışan iki farklı toplum yarattı.

Kıbrıslırum ve Kıbrıslıtürk toplumu vardır.Kıbrıs sorununun sürmesi her iki toplumun ortak paydasıdır.Sorun sürdükçe kriz, siyasi ve toplumsal boyutlarıyla derinleşir. Krizin, ayrılığın, taksimin, ortadaki duvarın ve iki devletin

derinleşmesiyle Kıbrıs’ta barış ve mutluluk olacağını zannedenlergaflet içerisindedirler.

Sorunun uzatılması bir anomalidir ve getirebileceği şeyleryalnızca başka anomaliler ve krizlerdir.

Sürekli gerilim ve ihtilafların olduğu bir atmosfer içerisindeyaşamaktayız. Kıbrıslırumların kendi aralarındaki ihtilafların,Kıbrıslırumlar ile Kıbrıslıtürkler arasındaki ihtilafların, KıbrısCumhuriyeti ile Türkiye arasındaki ihtilafların olduğu bir atmosferiçerisindeyiz.

2004 başarısızlığı ve akabinde iki solcu lider Hristofyas veTalat’ın çözüme ilişkin sonuç getirici bir şekilde çalışmama şeklindekibaşarısızlıkları Kıbrıslıtürkler arasındaki muhafazakarlar ve mil-liyetçilere yolu açtı. Bunun yanısıra Kıbrıslırumlar arasındaki mil-liyetçi aşırı sağın ve ırkçılığın güçlenmesine izin verdi.

Kıbrıs, yürüyüş ritmini kaybetti ve toplumu gerçeklik dışındayaşıyor. Net bir yönelimi olmamakla birlikte vizyonsuz bir şekildeyaşamını sürdürüyor.

Kıbrıs sorunu varolduğu sürece ne Kıbrıslırumlar ne deKıbrıslıtürkler için güvenli bir yol varolacaktır.

Kıbrıs sorununu çözmüş olsaydık bugün ne doğal gaz ile, nede AB dönem başkanlığı ile ilgili kriz ihtimali ile karşı karşıyaolacaktık. Ayrıca, Mari’deki patlama, ölümler ve felaket kesinlikleolmayacaktı. Doğal gazdan faydalanılmasıyla otomatik olarak tümhalk yarar sağlayacaktı ve doğal gaz Kıbrıslırumlar ve Kıbrıslıtürklerarasında yeni bir gerginlik maddesi oluşturmayacaktı. Ayrıca Kıbrıs

ve Türkiye arasında çıkar çatışmasına da dönüşmeyecekti. Bilakis,

ortak kazanca ilişkin tüm işbirliği koşulları mevcut olacaktı.

Kıbrıs’taki durumun rasyonelleşmesi için Kıbrıs sorununun

çözümüne ihtiyacımız vardır.

Çözüm için elverişli uluslararası ve yerel konjonktürler mevcut-

tur. 2004 yılındaki kadar güçlü olmasa da mevcuttur. Komşu Arap

ülkelerinde hüküm süren karışıklık bu krizin Kıbrıs’a yayılmasına

müsaade etmiyor. Ayrıca AB, Temmuz 2012 AB Başkanlığı döne-

minde meşgul olduğu gerek iç gerekse dış sorunlarla baş edebilmek

için sorunsuz bir Kıbrıs istiyor.

Ancak, konjonktürler mevcut olmalarına karşın yalnızca açık

vizyonla ve belli bir zaman döneminde değerlendirilebilirler. Takvim-

siz ve hakemsiz müzakerelere gönderme yapan şifreli açıklamalar

mantık ve gerçeklik dışıdır. Konjonktürün zaman sınırı vardır ve özel-

likle BM ve AB tarafından yapılacak uluslararası unsur girişimleri

zorunlu olmasa bile oldukça faydalı olacaktır. Ortaya çıkan

çıkmazları yalnızca yeni fikirler ve süreçlerle karşımıza alabiliriz.

Salt ve dogmatik tezler özellikle garanti konularında yerlerini

yapıcı önerilere bırakmalıdır. Mülkiyet konusunda AİHM kararlarını

incelemeli ve başka ülkelerde benzer durumları ele alan uzmanların

bilgi ve tecrübelerinden faydalanmalıyız.

Çözüme ihtiyacımız vardır. İlk olarak buna karar vermemiz

gerekir. Her şey bize bağlı olmasa da çözüm doğrultusunda

mümkün olan her türlü çabayı ortaya koyalım. Çözümün

çözümsüzlüğe karşı daha tercih edilir olduğunu anlayalım. Ayrıca

çözüm dediğimizde kastettiğimiz, bunca yıldır üzerinde tartıştığımız

ve ana hükümlerinin 1974 ve sonrasında hazırlanan tüm planların ve

yapılan tüm önerilerin içerisinde olduğu bir çözümdür.

Yaşayabilir bir çözüm olasılığını engellemek üzere aşırı görüşler

ortaya koyanların daha samimi olmaları ve şunları söylemesini ter-

cih ederiz: Kıbrıs’ı birleştirecek herhangi bir çözüm istemiyoruz.

Çözümle sorunlar bitiyor mu? Hayır... Ortaya bir yığın ve zor

sorunlar çıkacak.

Sonuçta yapacağımız tercih şudur: Ya sorunlarla çözüm, ya da

çözümsüz sorunlar. Bu iki sorun arasında önemli bir fark vardır.

Çözümün sorunlarıyla yüzleşmekle ayrılıkçı unsurlar sınırlanacak

ve halkın, devletin birliği güçlenecek. Aksi takdirde çözümsüzlük

sorunları ayrılıkçı unsurları büyütecek ve gerilimleri arttıracaktır.

Liderliğin her şeyden önce yanıtlaması gereken işte bu ikilemdir.

İlgili sorumluluğun üstlenilmesi zor olacaktır ancak tüm halk için yeni

yollar ve daha geniş perspektifler yalnızca bu şekilde açılacaktır.

Müzakereler

Τάκης Χατζηδημητρίου

Οι συνομιλίες που διεξάγονται τα τρία τελευταία χρόνια παρόλοπου οδήγησαν τις δύο πλευρές σε συμφωνία πάνω σε σημαντικάζητήματα δεν πέτυχαν να δημιουργήσουν προοπτική επίλυσης τουΚυπριακού. Τα όσα συμφωνήθηκαν παραμένουν σε εκκρεμότητα.Η τακτική του τίποτα συμφωνήθηκε εφόσον δεν συμφωνηθούν όλαδεν επιτρέπει την δημιουργία κάποιου θετικού κλίματος. Ακόμη κιόσα συμφωνήθηκαν παραμένουν έκθετα. Δεν υπάρχει κανείς να ταυπερασπιστεί και είναι πολλοί εκείνοι που δεν τα ανέχονται ή δενθέλουν καμιά συμφωνία.

Στη συντήρηση αρνητικού κλίματος συμβάλλουν και οι αναφο-ρές, επισήμων και ανεπισήμων, για διαφωνίες σε ουσιαστικές πτυ-χές και για υπαναχωρήσεις από τα συμφωνηθέντα. Οι πολίτεςμένουν τελικά με την απορία: Που βρισκόμαστε; Υπάρχουν ή όχισυμφωνίες και συγκλήσεις στις διακοινοτικές συνομιλίες; Υπάρχει ήόχι δυνατότητα γεφύρωσης των διαφορών στα θέματα που υπάρχειδιαφωνία;

Είχαμε όλοι την εντύπωση ότι τα θέματα που σχετίζονται με τηνκατανομή της εξουσίας, το πιο κρίσιμο πιθανό συνταγματικό πρό-βλημα, είχαν συμφωνηθεί. Τώρα μας λέγουν ότι βρίσκεται κι αυτό σεεκκρεμότητα. Τα θέματα της οικονομίας και της ΕΕ εκεί που νομί-ζαμε ότι κι αυτά ήταν διευθετημένα έρχονται και επανέρχονται στιςσυνομιλίες. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν θετικές εξελίξεις σταζητήματα αυτά κι επιπρόσθετα σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας.Αλλά και πάλι για να μη αναθαρρέψουν όσοι διακαώς επιθυμούνλύση προβάλλονται ως ανυπέρβλητα προβλήματα το εδαφικό καιτο περιουσιακό, ενώ παραμένει σε εκκρεμότητα και το θέμα των εγ-γυήσεων.

Η όλη κατάσταση επιδεινώθηκε με τις δηλώσεις του Ερντογάνστην Κύπρο τον περασμένο Ιούλη. Είχε δημιουργηθεί η εντύπωσηότι η άφιξη του στην Κύπρο θα συνδεόταν με εξαγγελίες ειρήνευσηςκαι συνδιαλλαγής. Αντί να ανοίξει το δρόμο για τη λύση την έκανενα φαίνεται απραγματοποίητη.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο με τα πολεμικάπλοία και αεροπλάνα της Τουρκίας να περιπολούν στην θαλάσσιαπεριοχή που περιβάλλει την Κύπρο με αφορμή την έναρξη των ερ-γασιών της πλατφόρμας στην ΑΟΖ του νησιού για το φυσικό αέριο

Στο μεταξύ ο χρόνος εξαντλείται για την τωρινή διαδικασία επί-λυσης του προβλήματος. Τα Ηνωμένα Έθνη αναμένουν αποτελέ-σματα μέχρι τον προσεχή Μάρτη και η ΕΕ πριν από την ανάληψητης Προεδρίας της Ένωσης τον προσεχή Ιούλιο.

Αν ο χρόνος και πάλι παρέλθει άγονος τότε οδηγούμαστε σεπαγιοποίηση της κατάστασης της κατάστασης τουλάχιστο για έναως ενάμιση χρόνο. Κανείς δε μπορεί να γνωρίζει σε ποια θέση θαείναι το Κυπριακό μετά από τη νέα αυτή περίοδο στασιμότητας καιαποτελμάτωσης. Ποιες πρόσθετες δυσκολίες θα προκύψουν καικατά πόσο, ακόμη και τα συμφωνηθέντα θα ισχύουν σε μια μελλον-τική διαπραγμάτευση

Είμαστε πια σε διαδρομή επιδείνωσης της κατάστασης.Η λύση φαίνεται επικίνδυνα απομακρυσμένη. Οι ηγεσίες άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο δε φαίνονται

να ανησυχούν. Έμαθαν να ζουν μέσα στο πρόβλημα. Εκπροσω-πούν το πρόβλημα. Ένα πρόβλημα που δεν μπόρεσαν ή δεν θέλη-σαν να λύσουν. Και δε λείπουν κι εκείνοι που ζουν από τοπρόβλημα.

Κι αυτό συμβαίνει και στις δύο κοινότητες.Ο διαχωρισμός των κοινοτήτων κι η παράταση του προβλήμα-

τος, χωρίς να διαγράφεται προοπτική επίλυσης για το ορατό μέλ-λον, πέτυχε κάτι ακόμη πιο βαθύ από αυτό που έκανε ο Τούρκικοςστρατός με τη γραμμή Αττίλα. Δημιούργησε δυο διαφορετικές κοι-νωνίες με διαφορετικές πορείες και συγκρουόμενα μεταξύ τους συμ-φέροντα.

Υπάρχει η κοινωνία των ΕΚ και η κοινωνία των ΤΚ.Δυο κοινωνίες που έχουν ως κοινό παρονομαστή, τη συνέχιση

του Κυπριακού προβλήματος. Κι όσο συνεχίζεται το πρόβλημα βαθαίνει και η κρίση. Πολιτική

και κοινωνική.Όσοι νομίζουν ότι με το βάθεμα της κρίσης και το διαχωρισμό,

τη διχοτόμηση, το τείχος στη μέση, τα δύο κράτη, είναι δυνατό ναυπάρξει ειρήνη και ευτυχία στην Κύπρο είναι απατημένοι.

Η παράταση του προβλήματος είναι μια ανωμαλία και η ανω-μαλία μόνο άλλες ανωμαλίες και κρίσεις μπορεί να επιφέρει

Ζούμε μέσα σε ένα κλίμα συνεχών εντάσεων και αντιπαραθέ-σεων. Αντιπαραθέσεων μεταξύ των ίδιων των ΕΚ. Αντιπαραθέσεωνμεταξύ ΕΚ και ΤΚ. Αντιπαραθέσεων μεταξύ ΚΔ και Τουρκίας.

Η αποτυχία του 2004 και στην συνέχεια η αποτυχία των δυοαριστερών ηγετών Χριστόφια και Ταλάτ να εργαστούν αποτελεσμα-τικά για τη λύση άνοιξε το δρόμο στους συντηρητικούς και εθνικι-στές ανάμεσα στους ΤΚ και επέτρεψε την ενίσχυση της εθνικιστικήςακροδεξιάς και του ρατσισμού ανάμεσα στους ΕΚ.

Η Κύπρος έχει χάσει το βηματισμό της και η κοινωνία της ζειεκτός πραγματικότητας. Δεν έχει σαφή προσανατολισμό και λει-τουργεί χωρίς όραμα.

Όσο υπάρχει Κυπριακό δεν θα υπάρχει ασφαλής δρόμος ούτεγια τους ΕΚ ούτε για τους ΤΚ.

Αν είχαμε λύσει το Κυπριακό δε θα αντιμετωπίζαμε σήμερα τηνπιθανότητα κρίσης ούτε για το φυσικό αέριο ούτε για την προεδρίατης ΕΕ και σίγουρα δε θα είχαμε την έκρηξη τους θανάτους και τηνκαταστροφή στο Μαρί. Από την αξιοποίηση του φυσικού αερίου θαεπωφελείτο αυτόματα ολόκληρος ο λαός και δε θα αποτελούσε νέοσημείο έντασης μεταξύ ΕΚ και ΤΚ. Ούτε ακόμη θέμα σύγκρουσηςσυμφερόντων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας. Αντίθετα θα υπήρχανόλες οι προϋποθέσεις για συνεργασία προς αμοιβαίο όφελος.

Χρειαζόμαστε την επίλυση του Κυπριακού για να εκλογικευτεί ηκατάσταση στην Κύπρο

Υπάρχουν διεθνείς και τοπικές συγκυρίες που ευνοούν τη λύση.Όχι τόσο ισχυρές όπως το 2004 αλλά πάντως υπαρκτές. Η ανα-

στάτωση που επικρατεί στις γειτονικές αραβικές χώρες δεν επιτρέ-

πει επέκταση της κρίσης και στην Κύπρο. Κι η ΕΕ χρειάζεται στην

Προεδρία μια Κύπρο χωρίς προβλήματα τον Ιούλιο του 2012 για να

αντιμετωπίσει τα τόσα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα που

την απασχολούν.

Συγκυρίες όμως υπάρχουν και μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο

μέσα σε ανοικτούς ορίζοντες και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Οι συνθηματικές τοποθετήσεις που θέλουν τις συνομιλίες χωρίς χρο-

νοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες είναι εκτός λογικής και πραγματι-

κότητας. Οι συγκυρίες έχουν τα χρονικά τους όρια και η παρεμβολή

του διεθνούς παράγοντος, κύρια του ΟΗΕ και της ΕΕ είναι χρήσιμη

αν όχι αναγκαία. Τα αδιέξοδα που προκύπτουν μόνο με νέες ιδέες

και νέες διαδικασίες μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε.

Απόλυτες και δογματικές θέσεις θα πρέπει να δώσουν τη θέση

τους σε εποικοδομητικές προτάσεις ιδιαίτερα πάνω στο θέμα των

εγγυήσεων. Για το θέμα των περιουσιών θα πρέπει να μελετήσουμε

τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και να αξιοποιήσουμε τις γνώσεις και τις εμ-

πειρίες ειδικών που χειρίστηκαν παρόμοιες καταστάσεις σε άλλες

χώρες.

Χρειαζόμαστε τη λύση. Αυτό πρέπει πρώτα να αποφασίσουμε.

Να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προς την κατεύθυνση

αυτή έστω κι αν δεν εξαρτώνται όλα από μας. Να καταλάβουμε ότι

η λύση είναι προτιμότερη από τη μη λύση. Κι όταν λέμε λύση εννο-

ούμε τη λύση που για τόσα χρόνια συζητούμε και που οι βασικές της

πρόνοιες είναι μέσα σε όλα τα σχέδια και τις προτάσεις από το 1974

και μετά,

Όσοι υποστηρίζουν ακραίες θέσεις για να εμποδίσουν την πι-

θανότητα μιας συμβιβαστικής λύσης είναι προτιμότερο να γίνουν πιο

ειλικρινείς και να πουν: Δεν θέλουμε καμιά λύση που να ενώνει την

Κύπρο.

Με τη λύση τερματίζονται τα προβλήματα; Όχι. Θα έχουμε προ-

κύψουν πολλά και δύσκολα προβλήματα.

Η επιλογή που τελικά έχουμε να κάνουμε είναι: προβλήματα με

λύση ή προβλήματα χωρίς λύση. Μεταξύ των προβλημάτων υπάρ-

χει μια ουσιώδης διαφορά. Με την αντιμετώπιση των προβλημάτων

της λύσης θα περιορίζονται τα χωριστικά στοιχεία και θα ενισχύεται

η ενότητα του λαού και του κράτους ενώ αντίθετα τα προβλήματα

από τη μη λύση θα μεγεθύνουν τα χωριστικά στοιχεία και θα αυξά-

νουν τις εντάσεις.

Αυτό είναι το δίλημμα που πρέπει πρώτιστα να απαντήσει η

ηγεσία. Η ανάληψη της σχετικής ευθύνης θα είναι δύσκολη όμως

μόνο έτσι θα ανοίξουν νέοι δρόμοι και ευρύτερες προοπτικές για

ολόκληρο το λαό.

Οι συνομιλίες

Alpay Durduran

Kıbrıs sorunu çok uzadığı içingörüşmeler suçlama oyunu halinedöndü. BM’in özel temsilcisiningelişme rapor etmesine yardım edipiyi niyet gösterebilmek içingörüşmeciler yeni noktalar bulmak içinsavaş veriyorlar. Fakat ana sorunlarçözülmemiş olarak kaldı. ABmüktesebatı ve Avro’nun tüm adadakullanılması incelendi ama bu konularzaten AB tarafından düzenlenmişolduğu için değerli zaman kaybedildi.Toprak yani idari bölge belirleme hâlâbekliyor.

Bir yeniden birleşmiş devletkuracağız ama kurulmadan hersorunu çözmeye çalışıyorlar. Buolanaksız ve anlamsızdır. Bu aradataraflar birçok konuda anlaştılar ve ikitoplumlu ve iki bölgeli bir federal de-

vleti kurmaya hazırdırlar. Şayetsorunu çözmeye karar verirler eminizki kapsamlı bir çözüm için geriye çokaz konu kalır. Deneyimlerimiz ve enson örneği de Kuzey İrlanda gösterirki uygulama başladıktan sonraçıkacak problemleri çözme şansınasahip oluruz. Ayni zamanda çokdeğerli deneyimlerimizi de kullanabili-riz. Uzlaşılmış noktaları uygulamakiçin bir yol haritası çizeriz ve kapsamlıbir çözüm için ilerleriz.

Paket antlaşma, güven arttırıcı ön-lemeler için gerçekte bir engeloluşturdu. Önlemlerin uygulanışınınönündeki zorlukları ve kısıtlamalarıbiliyoruz. Araç sigorta sorunları ve ikitaraf arasında para transferleri bizekanıtlıyor ki paket yapma yerine yeniseçeneklere ihtiyaç vardır. Paketantlaşma yapma kararı iyi ilişkileri veyakın işbirliğini ertelemektedir. Birçok

işler yasadışı para transferi ile yapılıpgüçlükleri göğüslenir. Halk niyepolitikacıların bir çıkış yolu bulmasınıbeklesin? Bırakalım halk yolunu bul-sun ve çözümü kolaylaştırsın.

Gecikmeler tersini yapıp çözümezorluk çıkarıyor, nüfus yapısınınbozulması gibi… Bir nüfus sayımınave nüfus yapısının korunması içinpratik önlemlere gerek vardır.

Nüfus yapısının bozulması tekbaşına çözümü engellemeye yeter.Rum toplumu bu kadar büyük biryerleşik nüfus ile yeniden birleşmeyiasla kabul etmez çünkü bu nüfusKıbrıslı Türkleri kontrol için kullanılır.Türkiye yerleşiklerle önce KıbrıslıTürkleri sonra onlar aracılığı ile ikitoplumlu ortak hükümeti denetleyebilir.

Yerleşiklerin insan haklarındanbahsetmek kolaydır ama şimdidenonların Kıbrıslı Türklerin iradesine etk-

ilerini konuşmak zorlaştı. İlk gelenlerigeri yollamanın ve Ada’da doğanlarıgöndermeyi düşünmenin zorlukları üz-erine düşünerek çok değerli zamantartışmalarla kaybedildi. Ama bu kadarbüyük oranda yabancıyı kabul edipabsorbe etmenin sorunları hakkındakonuşmuyorlar.

Durumu korumak ve barış sürecinisürdürmek için bir şeyler yapmayagerek vardır. Uluslararası boyutlarınfarkındayız. BM’nin sorumluluğuyanında AB’nin kendi içi sorunu olanKıbrıs sorununda sorumlulukalmasına ihtiyaç vardır. Fakat budurum bozulurken ve çözümolanaksız hale gelirken önlem almayıertelemeye mazeret olmalıdır. Kıbrıssorunu uluslararası ilişkileri ze-hirlemekte ve barışa katkı yapmasınıbeklediğimiz gereksindiğimiz AB’ninitibarına da zarar vermektedir.

Kıbrıs sorununun çözümü için başka bir yol mümkün mü?

Αλπάυ Ντουρντουράν

Ο διακανονισμός του Κυπριακούέχει καθυστερήσει πολύ, οπότε οι δια-πραγματεύσεις έχουν γίνει ένα παι-χνίδι επίρριψης ευθυνών. Ταδιαπραγματευόμενα μέρη αγωνίζονταινα βρουν νέα σημεία για να θέσουν σεδιαπραγμάτευση ώστε να δείξουνκαλή θέληση και να βοηθήσουν τονΑντιπρόσωπο των ΗΕ να αναφέρειπρόοδο στην έκθεση του. Όμως ταπραγματικά και βασικά προβλήματαπαραμένουν άλυτα. Ιδέες όπως το Ευ-ρωπαϊκό Κεκτημένο και η υιοθέτησητου Ευρώ σε ολόκληρη την Κύπροέχουν εξετασθεί αλλά ήδη ρυθμίζονταναπό την ΕΕ, συνεπώς ο χρόνος σπα-ταλήθηκε χωρίς αποτέλεσμα. Ο προσ-διορισμός των διοικητικών ορίωνακόμα αναμένεται.

Θα δημιουργήσουμε μια επανενω-μένη κυβέρνηση αλλά φαίνεται ότιπροσπαθούν να επιλύσουν το κάθεσημείο πριν την διαμόρφωση αυτήςτης επανενωμένης κυβέρνησης. Αυτόείναι και αδύνατο και χωρίς νόημα.

Παρεμπιπτόντως, τα μέρη έχουνσυμφωνήσει σε αρκετά σημεία καιείναι πανέτοιμοι να σχηματίσουν ένα

δικοινοτικό διζωνικό ομόσπονδο κρά-τος. Επομένως αν και όταν τα μέρη θε-λήσουν να επιλύσουν την διαμάχη,είμαστε σίγουροι ότι παραμένουν μόνοπολύ λίγα σημεία για να συνάψουν έναολοκληρωμένο σχέδιο. Σε κάθε περί-πτωση, η εμπειρία μας δείχνει – και ηΒόρειος Ιρλανδία ήταν το πιο πρό-σφατο παράδειγμα – ότι στην πορείαεφαρμογής μιας συμφωνίας-πλαισίου,θα έχουμε την ευκαιρία να διαπραγμα-τευτούμε τύπους για να επιλύσουμε ταπροβλήματα. Ταυτόχρονα μπορούμενα χρησιμοποιήσουμε την εμπειρία ωςπολύτιμο προσόν. Μπορούμε να σχε-διάσουμε ένα οδικό χάρτη για τηνεφαρμογή των συμφωνηθέντων ση-μείων και να προχωρήσουμε σε μιασυνολική λύση.

Η συμφωνία για μια συμφωνία-πα-κέτο πραγματικά έχει γίνει εμπόδιο σταμέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.Γνωρίζουμε τις δυσκολίες και τα όριατων μέτρων που χρησιμοποιούνται.Ασφαλιστικά προβλήματα και μεταφο-ρές χρημάτων μεταξύ των δύο μερώντης χώρας μας, μας δείχνουν τηνανάγκη να ψάξουμε για εναλλακτικέςλύσεις εκτός από τη συμφωνία-πα-κέτο. Η συμφωνία-πακέτο έχει ήδη κα-

θυστερήσει τις καλές σχέσεις και τηνστενή συνεργασία μεταξύ των δύο κοι-νοτήτων. Πολλές επιχειρήσεις συναλ-λάσσονται ανεπίσημα αλλάαντιμετωπίζουν προβλήματα. Γιατί ναπεριμένουμε για τους πολιτικούς ναεπεξεργαστούν ένα σχέδιο; Ας αφή-σουμε τους ανθρώπους να επιταχύ-νουν οι ίδιοι τη διαδικασία και ναδιευκολύνουν τη λύση. Οι καθυστερή-σεις έχουν ακριβώς το αντίθετο αποτέ-λεσμα και τείνουν να δημιουργήσουνεμπόδια στη λύση, όπως οι δημογρα-φικές αλλαγές. Χρειαζόμαστε απο-γραφή πληθυσμού και πρακτικήπροστασία της δημογραφικής δομής.

Η δημογραφική αλλαγή από μόνητης είναι αρκετή να μπλοκάρει τοδρόμο. Οι Ελληνοκύπριοι δεν θα απο-δεχτούν ποτέ την επανένωση με τέτοι-ους μεγάλους αριθμούς εποίκων διότιο πληθυσμός χρησιμοποιείται ως ερ-γαλείο για να ελέγχονται οι Τουρκοκύ-πριοι. Με τους εποίκους, η Τουρκία θαμπορεί πρώτα να ελέγχει τους Τουρ-κοκύπριους και μέσω αυτών τη δικοι-νοτική κεντρική κυβέρνηση.

Είναι εύκολο να μιλούμε για τα αν-θρώπινα δικαιώματα των εποίκωναλλά η επιρροή τους το έχει ήδη κατα-

στήσει δύσκολο να μιλούμε για τηνεπιρροή τους στην θέληση των Τουρ-κοκυπρίων. Έχει αναλωθεί πολύτιμοςχρόνος μιλώντας για το ότι είναι δύ-σκολο να ξεριζώσουμε αυτούς πουήρθαν αρχικά στην Κύπρο και απάν-θρωπο να σκεφτόμαστε να απελά-σουμε αυτούς που έχουν γεννηθείστην Κύπρο. Όμως δεν μιλούν για τοπρόβλημα της αποδοχής και απορρό-φησης ενός τέτοιου μεγάλου αριθμούαλλοδαπών.

Χρειαζόμαστε κάτι για να προστα-τεύσουμε την κατάσταση και να διατη-ρήσουμε την διαδικασία ειρήνης.Έχουμε επίγνωση των διεθνών πτυ-χών. Πρέπει η ΕΕ να αναλάβει την ευ-θύνη για το δικό της εσωτερικόπρόβλημα – το Κυπριακό – παράλ-ληλα με την ευθύνη του ΟΗΕ. Όμωςαυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθείγια την αναβολή δράσης, ενώ η κατά-σταση επιδεινώνεται και δημιουργείεπιπρόσθετα προβλήματα, καθιστών-τας αδύνατη την επίλυση του προβλή-ματος. Το Κυπριακό πρόβλημαδηλητηριάζει τις διεθνείς σχέσεις καιβλάπτει τη φήμη της ΕΕ ως του ειρη-νοποιού που περιμέναμε και χρειαζό-μασταν πάρα πολύ.

Υπάρχει άλλος εφικτός τρόπος για τηλύση του Κυπριακού Προβλήματος;

BiLBAN & IKME Yayınlar/ Εκδόσεις

1. Cyprus After A Solution, ISBN 9963-8185-2-8, 19982. (Turkish version) Çözümü arayan Kıbrıs- Alaşiya Yayınları, 2002 3. Cyprus After A Solution - Economic andsocial activity, ISBN 9963-8185-3-6, 20014. Cyprus After A Solution - LEFT POLI-CIES, ISBN 9963-8185-4-4, 20035. Küllüsuyu, Αλουσίβα- Katerina A. İliadi,

ISBN 9963-8185-5-2, 2004 6. İncisini Kaybeden İstiridyeler, SevgülUludağ,ISBN 9963-8185-9-5, 2005

Kitapları istemek için lütfen BİLBANveya İKME ile temas kurun.Για τις πιο πάνω εκδόσεις παρακαλώ επι-κοινωνήστε με το IKME ή το BİLBAN.

www.ikme.orgwww.bilban.info