TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:33 AM Page I

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page I

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page II

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣΝΙΚΟΣΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

Επιλογή άρθρωναπό την Οικονομική Επιθεώρηση

1999-2010

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page III

ISBN: 978-960-9490-07-8

© Copyright: Εκδόσεις ΚΕΡΚΥΡΑ Α.Ε. – Economia PUBLISHING1η έκδοση, Μάρτιος 2011

Επιλογή των άρθρων: Αντώνης Δ. Παπαγιαννίδης

Παραγωγή: Εκδόσεις ΚΕΡΚΥΡΑ - Economia PUBLISHINGΣυντονισμός έκδοσης – επιμέλεια κειμένων: Φανή ΚαραφύλληΣχεδιασμός – σελιδοποίηση – εξώφυλλο: Μάκης Χριστόπουλος,Ράνα Μουράτη, Ατελιέ ΚέρκυραΕυρετήριο: Κλεάνθης Μουστακάκης, Μαρία Κουτρούλη - Μουστακάκη

Κεντρική διάθεση

Εκδόσεις ΚΕΡΚΥΡΑ Α.Ε.Βλαχάβα 6-8, 105 51 ΑθήναΤηλ.: 210-33.14.714, fax: 210-32.30.338

www.economia.gr, bookstore@economia.gr

Φωτογραφία οπισθοφύλλου: Βασίλης Βασιλικός, Νίκος Παπανδρέου,Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία, Φεβρουάριος 2007, Αρχείο Οικονομικής Επιθεώρησης

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου, με οποιονδήποτετρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή σε άλλη διασκευή, χωρίς τη γραπτήάδεια του εκδότη και των δημιουργών.

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page IV

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣΝΙΚΟΣΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

Δύο συγγραφείς - Μία δεκαετία

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page V

Σηµείωµα της εκδότριας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

«Το νόµισµα είναι του εκ του νοµίζω» - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Το µέλλον των ιδεών στη νέα χιλιετία - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Κατάθεση (σχεδόν) ενός αιώνα που κλείνει - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . 16Ποιο είναι το σύµβολο του αιώνα που µας έρχεται; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . 18Ελλάδα, η χώρα της τρίτης ηλικίας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Με ποια κριτήρια στηρίζει η κοινωνία τον πολίτη; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . 23Ο ακατάβλητος Πύργος - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Los Angeles: City of Lost Angeles - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Ένας συγγραφέας ισοδυναµεί (µερικές φορές)µε την πατρίδα του - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31∆ίστοµο, 10 Ιουνίου 1944 - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33UNESCO, η συνείδηση των Ηνωµένων Εθνών - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . 36Το µη ελαστικό ωράριο και οι συγκοινωνίες της Αθήνας - Νίκος Παπανδρέου . . . . 38Το µη ανταλλάξιµο της πίστης - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Το αιώνιο φάντασµα της κρίσης - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Η διαφήµιση είναι η τέχνη του 20ού αιώνα - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . 45Η απελευθέρωση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιώνκαι το Αιγαίο - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Το σκοτάδι της παγκοσµιοποίησης - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Σώζεται το Αιγαίο; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Τα κλειδιά του 21ου αιώνα - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Εν όψει αναδοµήσεων - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Η γλυκόπικρη ιστορία της Πολιτιστικής Ολυµπιάδας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . 58Είκοσι χρόνια µετά - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Μήπως χρειαζόµαστε... µηδενική ανάπτυξη; - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . 63Το τέλος του εθνικού πολιτικού κόµµατος - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . 65Ο Σαούλ που δεν έγινε Παύλος - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Η αφήγηση και η επιστήµη - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Το µήνυµα είναι το µέσο - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Προς µια ολοκληρωµένη µεταναστευτική πολιτική - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . 75

Περιεχόµενα

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page VI

∆εν υπάρχει πολιτική χωρίς πολιτισµό - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Το επιχειρηµατικό δαιµόνιο ζει και βασιλεύει. Και; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . 80Ο Τεξανός ηγεµόνας, ο µαύρος χρυσόςκαι η υγεία του πλανήτη - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Η Νάουσα δείχνει το µέλλον - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Της µιας δραχµής τα γιασεµιά - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Ζητείται πολιτικός που να λύνει προβλήµατα - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . 90Ο θάνατος του Πατερούλη και η φόδρα του σακακιού - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . 93Ανάπτυξη και τροµοκρατία - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Επιστροφή στον ∆ήµο - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Οριστική λύση για τις άγονες γραµµές - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . 100Η «άυλη» πολιτιστική κληρονοµιάκαι η µάχη της Unesco - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103Πολιτική και αισθητική - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105Το τέλος του «ευρωκαπιταλισµού» - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Το εµπορικό κέντρο ως επαναστατική πρόοδος - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . 110Ψηλά ο πήχης της εταιρικής κοινωνικής ευθύνηςκαι της κοινωνικής αλληλεγγύης - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Πόσο ακόµη θα αντέξει ο µικροµεσαίος; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . 115Ο κερδοφόρος δρόµος της ελιάς - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγκάθι ή βάλσαµο; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . 120Σηµεία των καιρών - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Από «Κίνηµα» σε ανοιχτό κόµµα:θα πετύχει το στοίχηµα το ΠΑΣΟΚ; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125Να µην ξεχνάµε τον «έγκλειστο ποιητή» - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . 128Η ζωή ένας αριθµός - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Αποτελεσµατικός, εναλλακτικός, σύγχρονος λόγος - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . 133Η ελπίδα δεν είναι ουτοπία - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135Ένας χρόνος-σταθµός - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138Πότε θα αλλάξουν τα πολιτικά µας κόµµατα; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . 140Βουλευτής ή τηλεπαρουσιαστής; - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143China Inc. - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145Το βιβλίο σήµερα - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148Το νέο κόµµα και η δηµοκρατία - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Ο γρίφος των αστρικών αλλαγών - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Η Νέα ∆ηµοκρατία προτιµά να κρύβεται - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . 155

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page VII

Το σήµερα είναι το αύριο για το οποίοανησυχούσαµε χθες - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Η απογραφή, η επιτήρηση και το αδιέξοδο - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . 160Η ανάγκη της αυτογνωσίας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Πέρα στο Πέραµα - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165Το σκοτεινό κέντρο της εξουσίας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Κίνητρα, αντικίνητρα και «έξυπνοι» νόµοι - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . 170Ο δρόµος για την Κίνα - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174Οι δυσλειτουργίες της Βουλής - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176Ήγγικεν η ώρα για διαχωρισµό των... σιαµαίων; - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . 180∆ιαφθορά και ανάπτυξη - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182Απόψε αυτοσχεδιάζουµε - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186Ένα νέο εγχείρηµα: Η δηµοκρατική διαβούλευση - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . 188Η απουσία της διανόησης - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192Από τον αιώνιο φοιτητή στην αιώνια ποιότητατης φοίτησης - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194Το κερί δεν φωτίζει τη βάση του - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198Αποτίµηση µιας κυβέρνησης που ήρθε για να αλλάξειτα πράγµατα - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200Σεβασµός στα «πιστεύω» του Άλλου - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Τεχνικά επαγγέλµατα και εκπαίδευση - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Το άπαν µέσον του ενός - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209Παλιό και νέο ΠΑΣΟΚ - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Τηλε-ολιγαρχία - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215Ο ρόλος της βίας στην εξέλιξη της αµερικανικήςκοινωνίας - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217Αποχαιρετισµός στον Οδυσσέα - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221Πού πηγαίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223Μια δηµιουργική χρήση του υποκειµενικού... flash back - Βασίλης Βασιλικός . . . . 227Η φτώχεια της πολιτικής συζήτησης - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229Ο Κίτσος Τεγόπουλος θα µείνει στη µνήµη µας σαν τον άνθρωπο που λέει ο Ρίλκε:«Από κει που πέρασες γεννήθηκε ένας τόπος» - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . 233Οι εσωκοµµατικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Ο πολιτισµός και το γιαούρτι - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240∆ΕΗ vs «πράσινης» Ελλάδας - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242Γυναίκα δέσµια και... απελευθερωµένη - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page VIII

Και οι µικρές αλλαγές βοηθούν - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248Οι κούφιοι άνθρωποι - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252Προτάσεις σε τρεις άξονες για τις πυρόπληκτες περιοχές - Νίκος Παπανδρέου . . . 254...«παλιάς γενιάς» εθελοντής - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258∆ύο απλές προτάσεις για µια µικρή επανάστασηστα σχολεία µας - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260Ο Πλαστήρας και η εποχή του - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264Χωροταξικό έγκληµα στα νησιά µας - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266Ο Μανώλης Γλέζος και η εθνική συµφιλίωση - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . 270Οι πιστωτικές κάρτες και ο Αµερικανός παππούς µου - Νίκος Παπανδρέου . . . . . 272Ηµέρες καλοκαιριού του ’65 - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276Οι στοχευµένες επιδοτήσεις θα µας βγάλουναπό την κρίση - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278Απορίες για µια αναίτια διαγραφή - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282Η αέναη επανάληψη του «τις πταίει;» - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285Μια νέα ηθική από την Νίκη Γουλανδρή - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . 289Κυβερνητικές προτάσεις και δείγµατα προθέσεων - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . 292Οι αξίες της λογοτεχνίας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296∆ύο κρίσεις - πολλές λύσεις - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Οι ευφορικοί υπνοβάτες - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302Ευρώπη, Ελλάδα και πράσινη ανάπτυξη - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . 304«Ζ» - Σαράντα χρόνια µετά - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308Ναι, είµαι περήφανος για τον Γιώργο - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310∆εκαπέντε χρόνια χωρίς τον Μάνο - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314Εργάτης στο εργοστάσιο - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316Λούης Τίκας, ένας άγνωστος ήρωας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320E-books στα σχολεία - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322Η ευρωπαϊκότητα της Τουρκίας - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325Χαρά µέσα στη λιτότητα - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .327Τις πταίει - και πού - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331Το τέλος του κρατισµού ή το κράτος καλά κρατεί; - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . 333Αποχαιρετισµός στον Κώστα Αξελό - Βασίλης Βασιλικός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337Τώρα χρειάζονται οι µικρέςκαι χειρουργικές παρεµβάσεις - Νίκος Παπανδρέου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

Ευρετήριο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page IX

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page X

Τα τελευταία έντεκα χρόνια, η Οικονομική Επιθεώρηση, το μακροβιότερο ελ-ληνικό οικονομικό περιοδικό, είχε και έχει την ιδιαίτερη χαρά να φιλο-ξενεί κάθε μήνα κείμενα δύο ελλήνων συγγραφέων, που τ’ όνομά τους

έχει ξεπεράσει τα σύνορα της πατρίδας και της γλώσσας μας εδώ και δεκαετίες.Συνεχίζουμε, λοιπόν, μία παράδοση που θέλει την οικονομία και τον πο-

λιτισμό άρρηκτα συνδεδεμένα. Όπως ακριβώς έπραττε από το 1934 η τότε Βιο-μηχανική Επιθεώρησις του Σπύρου Βοβολίνη, αποτελώντας σημείο αναφοράςκαι για τα δύο.

Τους δύο συγγραφείς χωρίζουν σε ηλικία σχεδόν δύο δεκαετίες, τους ενώ-νουν όμως πολλά κοινά – εκτός φυσικά από το γεγονός ότι είναι συνεργάτεςτου περιοδικού μας.

Ο πρώτος είναι ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Βασίλης Βασιλικός: πο-λυγραφότατος με πάνω από 100 έργα, ο πιο πολυμεταφρασμένος έλληνας συγ-γραφέας μετά τον Ν. Καζαντζάκη. Διάσημος διεθνώς από το έργο του «Ζ», πουο Κώστας Γαβράς γύρισε σε ταινία και γνώρισε μεγάλη δόξα σε όλο τον κόσμο.

Ο δεύτερος είναι ο οικονομολόγος και συγγραφέας Νίκος Παπανδρέου.Του έτυχε βαρύ φορτίο να είναι εγγονός, γιος και αδελφός πρωθυπουργών.Έχει γράψει με ιδιαίτερη ευαισθησία για τα οικογενειακά βιώματα των νεανι-κών του χρόνων, αλλά και μυθιστορήματα με σύγχρονους προβληματισμούς,καθώς και διηγήματα από τις εμπειρίες του από τις χώρες που έζησε: ΗΠΑ,Σουηδία, Καναδάς, Ελλάδα.

Και οι δύο ξεκίνησαν τη συνεργασία με το περιοδικό το 1999, ο Β. Βασιλι-κός τον Απρίλιο, ο Ν. Παπανδρέου τον Δεκέμβριο. Έως σήμερα (Μάρτιος2011), έχουν δημοσιευτεί αντίστοιχα 142 και 128 άρθρα τους. Του πρώτου, ητελευταία σελίδα κάθε τεύχους και του δεύτερου ένα σαλόνι δύο σελίδων.

Αν κοιτάξει κανείς πίσω στην πρώτη αυτή ταραγμένη δεκαετία του 21ουαιώνα, ήδη μέσα από τους τίτλους των κειμένων των δύο συγγραφέων ξεπηδάανάγλυφα μια μοναδική, αποκαλυπτική τοιχογραφία της εποχής και της κοινω-νίας. Είναι μια εποχή όπου πολλά αλλάζουν, και με εξαιρετικά γρήγορους ρυθ-μούς. Μια εποχή που ανατρέπει βεβαιότητες και ανοίγει νέες προοπτικές –άλλεςγια καλό, άλλες για λιγότερο. Και η κοινωνία, η δική μας κοινωνία στην Ελλάδα, ηευρύτερη στην Ευρώπη αλλά και εκείνη του παγκοσμιοποιημένου μας πλανητικούχωριού, χρειάστηκε να ανακαλύπτει συνεχώς σε νέα βάση τον εαυτό της.

Μ’ αυτό το βιβλίο, οι Εκδόσεις μας καταθέτουν ένα κομμάτι ιστορίας, συμ-βάλλοντας στην κατανόηση αυτής της ιδιαίτερης χρονικής περιόδου.

Αλεξάνδρα Κ. Βοβολίνη

Σηµείωµα της εκδότριας

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page 9

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page 10

Τ ι γυρεύεις στη Λάρισα, εσύ έναςΥδραίος; Ο στίχος αυτός τουΕγγονόπουλου νομίζω πωςταιριάζει με την περίπτωσή μου. Τιδουλειά έχει ένας μυθιστοριογράφος σεένα κατ' εξοχήν clean οικονομικό πε-ριοδικό;

Την ίδια δουλειά, θα απαντούσα,που έχουν τα οικονομικά των «ηρώων» ή «ηρωίδων» μυθιστορημάτων στην εξέ-λιξη της όποιας υπόθεσης.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Μαρξ έγινε οικονομολόγος χάρη στον Μπαλζάκ. Ότικατάλαβε το «αγροτικό πρόβλημα» του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα μέσααπό ένα συγκεκριμένο βιβλίο του Μπαλζάκ, τους «Αγρότες».

Ότι ο ίδιος αυτός Μπαλζάκ που έγραφε για να μπορεί να εξοφλεί τους δανει-στές του (όπως ο Ντοστογιέφσκι για να «κουράρει» το πάθος του για το καζίνο)ποτέ δεν έκρυψε την αδήριτη αλήθεια στα βιβλία του ότι τα «αισθήματα» είναισυνάρτηση των «νομισμάτων». Σ' αγαπώ επειδή είσαι πλούσιος ή είσαι πλούσιοςεπειδή σ' αγαπώ.

Γι' αυτό και προτείνω ως μόνιμο υπέρτιτλο της στήλης μου το «Αισθημάτωννομίσματα». Το νόμισμα είναι και εκ του νομίζω.

Αυτά τα προκαταρκτικά είναι αναγκαία, «νομίζω», για να «αισθάνομαι» κιεγώ άνετα στην ευρύτερη οικογένεια των αναγνωστών του περιοδικού.

Ο καθένας και η καθεμιά που εισβάλλει σε ένα χώρο διαφορετικό από τονδικό του πρέπει να δώσει εξαρχής τα στοιχεία της ταυτότητάς του, προς αποφυγήντυχόν παρεξηγήσεων.

Λοιπόν, εγώ ποτέ δεν θα είχα διανοηθεί να συνεργασθώ με ένα οικονομικόπεριοδικό, αν δεν είχα ασχοληθεί για μία τριετία με την περίφημη «υπόθεση Κο-σκωτά», που κατέληξε σε ένα δίτομο έργο, το «Κ», 900 τουλάχιστον σελίδων.

Το βιβλίο μου αυτό πήγε άπατο, φυσικά, στην Ελλάδα, εξαιτίας τού ότι όλοιήξεραν τότε, την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε, λόγω της τηλεοπτικής αναμετά-δοσης της δίκης, περισσότερα κι από μένα – αλλά σήμερα αμφιβάλλω αν τα ξέρεικανείς – ενώ το ίδιο βιβλίο είχε μεγάλη απήχηση στο εξωτερικό, όπου κυκλοφό-

«Το νόµισµα είναιεκ του νοµίζω»

11

Μετά το «Ζ» και το «Κ»,

ο Βασίλης Βασιλικός

γράφει το «Ο», όπως λέµε

Οικονοµία ή Οικονοµική

Β α σ ί λ η ς Β α σ ι λ ι κ ό ς� Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή τ ε ύ χ ο ς 7 4 0 -Απρ ί λ ι ο ς 1 9 9 9

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page 11

12 ∆ύο συγγραφείς - Μία δεκαετία

Β α σ ί λ η ς Β α σ ι λ ι κ ό ς� Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή τ ε ύ χ ο ς 7 4 0 -Απρ ί λ ι ο ς 1 9 9 9

ρησε με άλλα ονόματα (ονόματα στη γλώσσα της μετάφρασης), διότι θεώρησαν οιξένοι εκδότες ότι η ίδια ιστορία συνέβη και στον τόπο τους, οπότε, για να μην μπερ-δεύονται οι αναγνώστες με τα μακρυνάρια ελληνικά ονοματεπώνυμα, μου ζήτη-σαν την άδεια – που ασμένως τους την έδωσα – να αντικαταστήσουν ταονοματεπώνυμα αυτά με δικά τους, φανταστικά επίσης, χωρίς όμως να αλλάξουνούτε ένα «και» στο υπόλοιπο κείμενο.

Έτσι κι έγινε. Κι έτσι φτούρισε το βιβλίο στις ξένες γλώσσες.Ωστόσο, εγώ, μετά από τόσα χρόνια που πέρασαν, ακόμη επιμένω ότι η ιστο-

ρία αυτή συνέβη στον τόπο μας, ότι ο τόπος μας έτσι αναδεικνύεται πρωτοπόροςστην παγκοσμιότητά του κι ότι ο Κοσκωτάς, όπως διάβασα σε μια συνέντευξη (απότις κατασκευασμένες) στο «Νίτρο», σύντομα θα αποφυλακισθεί και θα τον έχουμεπάλι κοντά μας, προς δόξαν και μακροημέρευσιν των ελληνικών τραπεζών τωνοποίων υπήρξε ο ανανεωτής.

Εικονοκλάστης, πρωτοπόρος και οραματιστής της κοινωνίας, όπως έγινε μετάτην πτώση του Τείχους του Βερολίνου, θύμα όμως ο ίδιος του «περιβάλλοντος καιτης εποχής» – για να θυμηθούμε τον Κώστα Καρυωτάκη που αυτοκτόνησε στηνηλικία του Κοσκωτά στην Πρέβεζα.

Αυτήν τη θέση, εξάλλου, υποστηρίζω στο βιβλίο μου και αν δεν απατώμαιείμαι από τους λίγους, αν όχι ο μόνος, που υποστήριξε ανοιχτά και ντόμπρα το1992 τον Κοσκωτά (χωρίς, φυσικά, να λάβω ούτε ένα ευχαριστώ από τη φυλακήτου).

Τέλος, θέλω να πω ότι ο άνθρωπος αυτός είναι τόσο τρομαγμένος, που λέειστη συνέντευξη αυτή (ανασύνθεση διάφορων συνομιλιών του με τον εν λόγω δη-μοσιογράφο) – άρα, συνέντευξη-κολάζ, μη πρωτογενή και αυτούσια – ότι δεν θέλεινα βλάψει κανέναν βγαίνοντας από τη φυλακή, ότι δεν έχει ανοιχτούς λογαρια-σμούς με κανέναν, ότι δεν εξέρχεται εκδικητικός, ότι θέλει να τον αφήσουν επιτέ-λους ήσυχο να κοιτάξει την οικογένειά του και τη δουλειά του, όποια και να 'ναιαυτή. Τόσο τρομοκρατήθηκε ο φουκαράς με τη βαναυσότητα της ελληνικής κοι-νωνίας, που μόνο σε αντιδικία δεν θέλει να έλθει πια μαζί της. Αυτή είναι η ισχυρήκι αυτός ο εκ γενετής ανίσχυρος, επειδή ακριβώς την «ξεβράκωσε».

Η έξοδός του από τη φυλακή θα αποτελέσει τροφή για μερικά εικοσιτετράωρατης μεγάλης των μπάτσων σχολής των τηλεπαρουσιαστών – αν καταφέρουν να τονεντοπίσουν κι αν αυτός δεχθεί να μιλήσει (πράγμα που δεν του το εύχομαι) – γιανα επιστρέψει στην ανωνυμία που ήταν πριν βρεθεί στο κέντρο του κυκλώνα. Ανη κοινωνία των ΜΜΕ είναι σαρκοβόρα, ο Κοσκωτάς είναι χορτοφάγος.

Ο Βασίλης Βασιλικός όταν ξεκίνησε την συνεργασία του με την (τότε) Οικονο-μική Βιομηχανική Επιθεώρηση, ήταν πρέσβης στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσω-πεία στην UNESCO. �

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page 12

Τ ο 1998 η επιτροπή πουκρίνει τα Νόμπελ στα οι-κονομικά έσπασε την πα-ράδοση βραβεύοντας τον καθηγητήΑμάρτυα Σεν. Για να καταλάβουμεπόσο απέχει ο Σεν από τους συνήθειςβραβευμένους με Νόμπελ, δεν χρει-άζεται παρά να τον συγκρίνουμε μετον Νομπελίστα του 1997, που είχεμελετήσει τα οικονομικά των hedgefunds στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, ήμε τον φετινό βραβευμένο, ο οποίοςτιμήθηκε για τη συνεισφορά του στις«βέλτιστες νομισματικές ζώνες», πουέχουν σχέση, για παράδειγμα, με τοευρώ. Ο Σεν όμως (αντίθετα από τουςαναλυτές των λογιστικών οικονομι-κών) βραβεύθηκε για την εργασία τουαναφορικά με τα θέματα της φτώχειας,της ανάπτυξης και με το πώς ένα οι-κονομικό σύστημα επηρεάζει τηναπονομή της δικαιοσύνης. Η ιδιαιτε-ρότητα του Σεν φαίνεται ακόμη στοότι είναι ο μόνος καθηγητής στηνιστορία του Χάρβαρντ που έχει διδά-ξει στο Τμήμα Φιλοσοφίας, στα οικο-νομικά, αλλά και στη Νομική Σχολή,έχοντας μάλιστα το δικαίωμα να δι-δάξει σε όποιον επιστημονικό κλάδο επιλέξει.

Στις 23 Σεπτεμβρίου, το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον τίμησε με την αναγό-ρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα στα οικονομικά και με αυτήν την αφορμή είχαμετην ευκαιρία να του μιλήσουμε από κοντά.

Το µέλλον των ιδεώνστη νέα χιλιετία

Πώς µπορεί σήµερα ένας

Νοµπελίστας οικονοµίας

να αλλάξει την πολιτική

θεώρηση για τον πλούτο

και τη φτώχεια,

εκφράζοντας το χρήµα

και σε µέτρο δηµοκρατίας;

Ο Νίκος Παπανδρέου

αναλύει την επίδραση

στην πολιτική

των απόψεων του Αµάρτυα

Σεν, προβλέποντας

την εφαρµογή τους

στην επόµενη χιλιετία

που ήδη προβάλλει

13

Ν Ι Κ Ο Σ Π Α Π Α Ν ∆ Ρ Ε Ο Υ� Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή τ ε ύ χ ο ς 7 4 9 -Δ ε κ έ μ β ρ ι ο ς 1 9 9 9

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page 13

14 ∆ύο συγγραφείς - Μία δεκαετία

Ποιος είναι ο Αµάρτυα ΣενΟ Σεν γεννήθηκε στην Ινδία, μια χώρα που του ξύπνησε το ενδιαφέρον για τα θέ-ματα της φτώχειας και των λιμών. Στην ηλικία των δέκα ετών, ο κηπουρός εμφα-νίσθηκε μπροστά του γεμάτος αίματα, από μαχαίρωμα στην πλάτη. Ο κηπουρόςήξερε ότι η πόλη ήταν επικίνδυνη λόγω των φυλετικών αναταραχών της εποχής,και ενώ ξεψυχούσε στα χέρια του Σεν τού εξήγησε ότι αναγκάσθηκε να διακινδυ-νεύσει τη ζωή ταυ και να βγει στους δρόμους, γιατί «έπρεπε να δουλέψω για ναφάμε». Και αυτή η τρομακτική εμπειρία, μας εξηγεί ο Σεν, τον βοήθησε, χρόνιααργότερα, να αναπτύξει τις ιδέες του για την ελευθερία του ανθρώπου, και μάλιστατην έννοια ότι η οικονομική στενότητα, όταν φθάνει στη μορφή της ακραίας φτώ-χειας, κάνει τον άνθρωπο εύκολη λεία για την παραβίαση περαιτέρω ελευθεριών.

Όταν ο Σεν ρωτήθηκε σχετικά με το ποιες ήταν οι προβλέψεις του για το μέλ-λον, αρκέσθηκε να απαντήσει: «Δεν είμαι μελλοντολόγος». Δηλαδή, αρνήθηκενα μπει στο πανηγύρι της αλλαγής του αιώνα, κάνοντας προβλέψεις σαν να ήτανο νέος Νοστράδαμος. Εν τούτοις, πιστεύω ότι από την κουβέντα που κάναμε καιαπό το πρόσφατο βιβλίο του Η Ελευθερία ως Ανάπτυξη μπορούμε να αντλήσουμεμερικά συμπεράσματα για το προς ποια κατεύθυνση οδεύουν τα οικονομικά συ-στήματα και, μαζί με αυτά, η ανθρωπότητα.

Η δηµοκρατία και η οικονοµική ανάπτυξηΣτον εικοστό αιώνα, η έννοια της ανάπτυξης ταυτίζεται και χρησιμοποιείται πρω-τίστως για να εκφράσει φαινόμενα οικονομικής μεγέθυνσης. Λέμε ότι μια χώρααναπτύσσεται όταν το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξάνεται. Γι' αυτό συνηθίζουμε ναπαρουσιάζουμε στοιχεία, όπως ότι η τάδε χώρα είχε φέτος ρυθμό αύξησης κατά3% και η άλλη κατά 1%. Ενδιαφερόμαστε για τους ρυθμούς ανάπτυξης, γιατί θεω-ρούμε ότι η ευημερία των πολιτών μιας χώρας αυξάνεται όταν η πρόσβαση σευλικά αγαθά μεγαλώνει. Πόσα δεν έχουμε ακούσει για τα οφέλη του φαινομένουτης παγκοσμιοποίησης; Τα οφέλη, όμως, συσχετίζονται πάντα με την αύξηση πα-ραγωγής αγαθών και του εισοδήματος.

Ένα από τα κεντρικά ζητήματα που θέτει ο Σεν έχει να κάνει με το τι, τελικά,δίνει πραγματική ικανοποίηση στον άνθρωπο. Η αύξηση του εισοδήματος, λέει οΣεν, ναι μεν είναι ένα μέσο για την απόκτηση περαιτέρω ελευθεριών, αλλά συ-νήθως δεν είναι ο καλύτερος τρόπος. Τα πραγματικά οφέλη της αύξησης του ει-σοδήματος έχουν νόημα μόνο εφόσον έχουμε και μια «αύξηση» στις ελευθερίες τουανθρώπου και δη, στο επίπεδο της δημοκρατίας. Για τον Σεν, η ελευθερία δενείναι μόνον ένας από τους σκοπούς μιας σύγχρονης κοινωνίας, αλλά και η καλύ-τερη εγγύηση ότι θα έχουμε και οικονομική ανάπτυξη. Ας προσέξουμε την τε-λευταία πρόταση: το ότι η ελευθερία είναι και μέσο ανάπτυξης αποτελεί, όσοπερίεργο και να μας φαίνεται, μια καινούργια θεωρία.

Ν Ι Κ Ο Σ Π Α Π Α Ν ∆ Ρ Ε Ο Υ� Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή τ ε ύ χ ο ς 7 4 9 -Δ ε κ έ μ β ρ ι ο ς 1 9 9 9

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:23 AM Page 14

17 Ν(τρομοκρ. οργάνωση) 235

ΑΑΑΕΠ 160, 161, 162,

223, 278, Α΄ Παγκ. Πόλεμος 131, 246, 272Αβραμέας Σ. 332Αγγελόπουλος Θεόδ. 17Αγγλία 84, 91, 108, 121,

135, 145, 146, 151, 171, 223, 225, 252, 299, 308, 310

ΑΓΕΤ Ηρακλής 114Αγία Παρασκευή 215Αγία Σοφία (ναός) 325Άγιο Όρος 98Άγιος ΔημήτριοςΠτολεμαΐδας 242

Άγιος Ευστράτιος 101Άγρα (εκδοτικός οίκος) 148ΑΔΑΕ 202Αδάμ 168, 169ΑΔΕΔΥ 180Άδωνις 154ΑΕΙ 208Αθήνα 21, 22, 39, 40, 56,

79, 85, 86, 106, 115, 153, 155, 174, 214,315, 325, 326

Αιγαίο 47, 48, 51, 52, 82, 105, 156, 265

Αιγαίο βόρειο 102Αίγινα 128Αίγυπτος 103, 141, 227Αίμος 16Αϊνστάιν 69, 261Αισχύλος 59Ακρόπολη 82, 270, 271Αλγερία 43, 95, 96, 186

Αλεξάκης Β. 261Αλεξανδρής Πάνος(δήμαρχος Αμαρουσίου) 190, 311

Αλογοσκούφης Γιώργος 161, 221, 293Αλτσχάιμερ Νόσος 291Άλωση τηςΚωνσταντινούπολης 325

Αμαζόνιος 300Αμαλιάδα 21Αμερικανική ΑκαδημίαΠαιδιάτρων 324

Αμερικανική Πρεσβεία 202Αμερική 29, 39, 48, 63, 80,

82, 84, 95, 97, 109, 111, 112, 121, 125, 136, 146, 147, 191, 192, 217, 218, 219, 223, 226, 231, 234, 274, 275, 294, 298, 304, 319, 321, 324, 332, 333, 334, 336

Αμερική βόρεια 261Αμερική λατινική 103, 152, 265Άμεσης Διδασκαλίας

Μοντέλο 231, 232Άμλετ 29Αμοργός 101Αμπατιέλος Αντώνης 308Αμπατιέλου Μπέτυ 308Άμπου Ντάμπι 328 ΑναγνωστόπουλοςΆγκνιου Σπύρος 332

Αναξαγόρας 337Αναξίμανδρος 337Αναστασάκος Σέφης 264Αναστασιάδης Θέμος 235Αναστάσιος(αρχιεπίσκοπος ΤιράνωνΔυρραχίου και πάσηςΑλβανίας) 114

345

Ευρετήριο

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 345

346

Ανατολή(ασφαλιστική εταιρεία) 113

Ανατολή 16, 109, 224, 325, 326Ανατολία 326Ανδριανόπουλος Ανδρέας 287Ανδρικοπούλου Νέλλη 338Αννιέλι Τζιάνι 303Ανοιχτό Πανεπιστήμιο 312Αντρεότι Τζ.(πρωθυπουργός Ιταλίας) 66

Αντρόπωφ 227Αξελός Κώστας 337, 338Αξελού Ρέα 338Απείρανθος Νάξου 270Απόλλων 154Αποστασία του 1965 276Αράπογλου Τάκης 163Αραράτ 163Αργυρούπολη 213Άρειος Πάγος 202Αριστοτέλης 32, 59, 89, 323, 337Αριστοφάνης 59, 265Αρσένη Μαρία 294Άρτα 134, 213Αρχείο Βοβολίνη 314ΑΣΕΠ 157, 181, 261, 339Ασία 21, 36, 77Ασκούνης(δήμαρχος Καλλιθέας) 240

Ατατούρκ Κεμάλ 265Ατλάντα 154Ατλαντίδα 154Ατλαντικός (ωκεανός) 109Ατταλί Ζακ 302, 303Αττική 67, 75, 165, 212Αυστραλία 91, 121Αυστρία 244Αφγανιστάν 97, 204, Αφρική 21, 36, 49, 50, 103Αχαΐα 90, 91, 92, 211

ΒΒΒ΄ Παγκ. Πόλεμος 34, 56, 71, 83, 95,

123, 258, 259, 273

Βάγκνερ 277, 337Βαλαωρίτου (οδός) 314Βαλκάνια 16, 218, 224, 226Βαλκανικοί Πόλεμοι 264Βασιλικός Βασίλης 12, 163, 261, 263Βάσκοι 71Βαστίλη 79Βατοπέδι 285, 286Βέλγιο 17, 130Βελιγράδι 16Βενετία 87, 240Βενιζέλος Ελευθέριος 264, 265, 282Βενιζέλος Ευάγγελος 236, 276, 277,

293, 312Βεργόπουλος Κώστας 98, 99Βερέμης Θάνος 194Βέρμιο (όρος) 199Βερολίνο 67, 224Βερολίνο ανατολικό 270Βερολίνο δυτικό 94, 270Βερυβάκης Λ. 128Βιέννη 94, 110, 111, 112Βιετνάμ 27, 84, 119,

125, 227Βιντεόσφαιρα 74Βιρτζίνια 219Βλάχου Ελένη 233Βοβολίνη – ΛασκαρίδηΑλεξάνδρα Κ. 252

Βοιωτία 34Βόρεια Αφρική 15, 16, 43, 306, 313Βόρεια Ιρλανδία 97Βόρεια Κορέα 15, 84Βόσκος Ανδρέας 270Βοσνεζένσκι Ίον Αντρέι 93Βοσνία 258Βουδαπέστη 103Βούδας 41, 42Βουδούρης Οδυσσέας 258Βουκελάτος Κώστας 148Βουκουρεστίου (οδός) 314Βουλγαράκης Γ. 202, 285Βούλγαρης Παντελής 45Βουλγαρία 16, 82, 84, 340

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 346

Βουλή των Ελλήνων 24, 44, 61, 62, 65, 92, 111, 170, 171, 172, 173, 176, 177, 178, 201, 202, 203, 255, 269, 285, 286, 287, 292, 293, 294, 308

Βουρλούμης Παναγής 252, 253Βραζιλία 32, 150, 152Βρετανία 15, 42, 94, 108, 192Βρυξέλες 225, 226Βυζάντιος 338

ΓΓΓάζα 303Γαλαξίας 249Γαλλία 26, 34, 53, 78, 79, 93,

95, 108, 121, 123, 149, 169, 180, 192, 199, 216, 225, 227, 240, 241, 246, 247, 253, 305, 313, 331, 332

Γαλλική Επανάσταση 88Γαλλικό Ινστιτούτο 308, 338Γαργαλιάνοι 332Γενεύη 114Γένοβα 89, 192Γενοκτονία Αρμενίων 34Γενοκτονία Εβραίων 34Γενοκτονία της Καμπότζης 34ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ 243, 244, 245Γερμανία 15, 17, 33, 66, 68, 69,

108, 109, 110, 119, 121, 124, 171, 224,241, 247, 305, 313, 331, 334

Γεωπονικό ΠανεπιστήμιοΑθηνών (ΓΠΑ) 209, 289

Γεωργία 84, 332Γεωργιάδης Άδωνις 332Γεωργουσόπουλος Κ. 261Γη 63, 80, 81, 84, 103,

290, 299, 300, 301Γηραιά Ήπειρος(βλ. Ευρώπη)

Γιακουμάτος Γ. 167Γιαννάκου Μαριέττα 286Γιανναράς Χρήστος 240Γιατροί χωρίς σύνορα 54, 259Γιατρομανωλάκης Γ. 261Γιέλτσιν Μπόρις 29Γιουγκοσλαβία 27, 35, 218Γιώτας Στάθης 128Γκαλό Μαξ 88Γκάτσος Ν. 314Γκέτεμποργκ 84Γκονζάλες Φ.(πρωθυπουργόςτης Ισπανίας) 78

Γκορμπατσόφ Μ. 227Γκοτζαμάνης Σ. 309Γκουτιέρες Αντόνιο(πρωθυπουργόςΠορτογαλίας) 313

Γλασκόβη 67Γλέζος Μανώλης 270, 271Γλυφάδα 189Γουίλις Μπρους 219Γουλανδρή Νίκη 289, 290, 291Γουλανδρής Άγγελος 289, 290Γραφόσφαιρα 74Γρηγορόπουλος Αλέξης 286Γρίνσπαν Α. 193Γρυλλάκης Νικόλαος 288ΓΣΕΕ 222, 269, 321

ΔΔΔΝΤ 335, 336Δαλάι Λάμα 41, 42Δανία 295Δασκαλάκη Κατερίνα 338Δασκαλόπουλος

Δημήτρης(πρόεδρος ΣΕΒ) 241

Δάφνη 189ΔΕΗ 183, 202, 242, 243,

244, 245, 280Δεκεμβριανά του ’44 265Δελατόλλας 309

347

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 347

348

Δελφοί 193Δένδιας Νίκος 286Δεσποτικό(αρχαιολογικός χώρος) 266

Δημοκρατία της Ιρλανδίας 114Δημόκριτος 104, 154, 337Διαδίκτυο 19, 28, 66, 293,

294, 296Διαμαντάκος Γ. 86Διαμαντοπούλου Άννα 167Διαμαντούρος Νικηφόρος 252Διεθνές Δικαστήριο

της Χάγης 157, 205Διεθνής Αμνηστία 54Διεθνής Έκθεση Βιβλίου

Ελβετίας 148Διεθνής Έκθεση Βιβλίου

Παρισιού 148Διεθνής Έκθεση Βιβλίου

Τορίνου 148Διεθνής Έκθεση Βιβλίου

Φρανκφούρτης 31, 148Διεθνής ΈκθεσηΘεσσαλονίκης 312, 339

Διεθνής Έκθεση ΠαιδικούΒιβλίου Μπολόνιας 148

Διεθνής Τράπεζα 44, 65, 186Δίκη των έξι 264Διόνυσος 154Δίστομο 33, 34, 35Δουκάκης Μάικλ 332Δωδεκάνησα 25

ΕΕΕΔΑ 308ΕΚΕΒΙ 31Εγγονόπουλος Ν. 11Εγκέλαδος 186Εγνατία (εταιρεία) 249Εγνατία οδός 161ΕΔΗΝ 129ΕΘΕΛ 39 Εθνική Βιβλιοθήκη 79, 240Εθνική Λυρική Σκηνή 240

Εθνική Τράπεζατης Ελλάδος 163, 279

Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 148Εθνικό και ΚαποδιστριακόΠανεπιστήμιο Αθηνών 270, 271

Ειδικό Δικαστήριο 277, 283Ειδικό Ταμείο Υπέρτων Πυροπαθών 254

ΕΚΕΜΕΛ 148ΕΚΚΕ 69Εκκλησία 180, 181, 205Ελβετία 49, 171Ελευθεροτυπία(εφημερίδα) 163, 233, 234, 235,

271, 277Ελευσίνα 113Ελκεμπάχ Ζαν Πιέρ 78, 79Ελλάδα 11, 15, 16, 25, 31, 34,

37, 38, 49, 51, 52, 58, 65, 66, 76, 77, 81, 84, 88, 91, 92, 98, 100, 109, 111, 118, 122, 132, 134, 135, 139, 140, 141, 145, 146, 148, 153, 154, 156,157, 158, 162, 164, 165, 166, 167, 171, 172, 175, 181, 187, 188, 191, 194, 201, 206, 209, 212, 213, 216, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225,227, 231, 232, 238, 241, 242, 244, 245, 248, 249, 250, 253, 258, 259, 261, 263, 264, 265, 268, 270, 272, 277, 278, 292, 305, 306, 307, 310,311, 312, 316, 320, 323, 325, 328, 329, 331, 333, 334, 335, 336, 339

Ελλάδα βόρεια 309

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 348

Ελληνικός Χρυσός(εταιρεία) 202

ΕλληνοαμερικανικήΈνωση 271

Ελσίνκι 156, 157, 312Ελύτης Οδυσσέας 105, 314Εμμανουηλίδης Μ. 309Εμπειρία Εκδοτική 234, 309Έμφύλιος Πόλεμος 264, 338ΕΜΑΚ 301Ένα 234Εντευκτήριο (περιοδικό) 15Ένωση Ανθρακωρύχων

Αμερικής 321Ένωση Κέντρου 309Ένωση των Ξενοδόχων 269Εξέγερση του Μάητου 1968 στο Παρίσι βλ. Μάης του ΄68

ΕΟΚ 84ΕΠΑΛ 208Επανάσταση στο Γουδί 264Επιθεώρηση Τέχνης 277Επικαιρότητα(εκδοτικός οίκος) 264

Επιτροπή Επιστροφής τωνΠολιτιστικών Αγαθών 36

Εργκενεκόν (παρακρατικήοργάνωση) 326

ΕΡΤ 31, 181, 215Εσθονία 224ΕΣΠΑ 257, 327, 328ΕΣΣΔ 50, 192, 209, 226, 227Εσταυρωμένος τουΡίο ντε Τζανέιρο 45

ΕΣΥ 248, 251Εταιρεία Μακεδονικών

Σπουδών 314ΕΤΒΑ 167Έτος Μότσαρτ 2006 209Εύβοια 250ΕΥΔΑΠ 183Ευριπίδης 59Ευρωβουλή 225Ευρωζώνη 223, 224

Ευρωπαϊκή Ένωση 21, 37, 47, 48, 63,69, 77, 84, 94, 100, 102, 120, 123, 141, 156, 157, 160, 161,162, 172, 175, 181, 186, 192, 193, 201, 223, 224, 225, 226,228, 241, 244, 248, 249, 268, 282, 284, 305, 311, 323, 326,334, 335

Ευρωπαϊκή Επιτροπή 225Ευρωπαϊκή ΚεντρικήΤράπεζα 120, 121, 122, 334

Ευρωπαϊκή ΤράπεζαΑνασυγκρότησηςκαι Ανάπτυξης (EBRD) 302

Ευρωπαϊκή ΤράπεζαΕπενδύσεων (EIB) 328

Ευρωπαϊκό ΔικαστήριοΑνθρωπίνωνΔικαιωμάτων 326

Ευρώπη 16, 21, 26, 28, 31,34, 37, 39, 49, 56,63, 64, 68, 69, 78,83, 87, 94, 104, 109, 121, 131, 141, 142, 146, 157, 171, 172, 175, 192, 193, 199, 201, 212, 221, 223, 224, 227, 228, 231, 242, 243, 244, 253, 261, 278, 292, 295, 302, 304, 305, 307, 310, 311, 329, 334,336

Ευρώπη ανατολική 108, 151, 152, 184Έφεσος (εκδοτικός οίκος) 148

ΖΖΖαΐρ 33, 110Ζάκυνθος 211Ζαμπέλης Ν. 128Ζαν Ντ΄Αρκ 247

349

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 349

350

Ζαχαρίου Αλέξανδρος 113Ζέη Άλκη 233Ζολά Εμίλ 115Ζορμπάς 80Ζοσπέν Λιονέλ 332

ΗΗΗΠΑ 15, 27, 29, 34, 38, 58,

83, 94, 95, 97, 108, 109, 174, 193, 205, 215, 217, 227, 228, 252, 265, 267, 303, 320, 325

Ηλεία 254, 255, 257, 312Ηλιάδης Δημήτρης 209ΗΛΠΑΠ 39, 49Ηράκλειτος 174, 337

ΘΘΘαλής 337Θάσος 98Θάτσερ Μ. 108, 136Θέατρο Βορείου Ελλάδος 314Θέατρο Έλσας Βεργή 314Θεμέλιο (εκδοτικός οίκος) 308Θεοδωράκης Μίκης 314Θεοτοκάς Γιώργος 186Θεσσαλονίκη 56, 113, 201, 246,

264, 287, 308, 309, 314, 315, 326,

Θουκυδίδης 32, 59, 71Θράκη 25Θωμαδάκη Μαρίκα Μ. 270

ΙΙΙαπωνία 66Ίδρυμα ΕλληνικούΠολιτισμού 271

Ίδρυμα ΚωνσταντίνουΜητσοτάκη 276, 277

Ίδρυμα Σταύρου Νιάρχου 240Ίδρυμα Ωνάση 240Ιθάκη 222ΙΚΑ 75, 166, 331, 340, 341,

ΙΚΕΑ 115, 116, 206Ινδία 14, 15, 21, 84, 222,

228, 246, 247Ινδονησία 29Ινσταμπούλ 326Ινστιτούτο Επιμόρφωσης

του ΠΑΣΟΚ 213, 214Ινστιτούτο Παστέρ 332Ινστιτούτο Πρόβλεψηςτης UNESCO 53

Ίντερ Μιλάνου(ποδοσφαιρική ομάδα) 46

Ιντρακόμ 234Ίος 101Ιράκ 58, 97, 109, 228,

258, 259Ιράν 227, 228, 258Ιρλανδία 84, 224, 251, 284, 305Ισπανία 78, 106, 108, 118, 224,

331, 334Ισραήλ 163, 193Ιταλία 66, 108, 118, 303, 331Ιχνευτής (περιοδικό) 148Ιωάννης Β΄ Πάπας 228Ιωάννινα 81Ιωλκός (εκδοτικός οίκος ) 148

ΚΚΚΚΕ 166, 213, 227, 250,

282, 339ΚΠΣ (Γ΄ ) 117,161, 165, 257Καβάλα 16, 17, 163, 243Καβάφης Κ. Π. 32, 222Καζαντζάκης Ν. 32, 80Καθημερινή (εφημερίδα) 233Κάιν 63Κάιρο 325Καισαριανή 277Κακλαμάνης Νικήτας 155Καλατράβα Σαντιάγκο 106, 153Καλιφόρνια Κλαμπ 28Καλλιθέα 240Καμπαδέλλης (συνεργάτηςτου Ζοσπέν Λ.) 332

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 350

Καμπάλα (Ουγκάντα) 49Καμπότζη 258Καναδάς 15, 121, 136, 218, 231,

262, 283, 319, 326Κανελλόπουλος Άγγελος 113Κανελλόπουλος

Αντρέας Λ. 114Κανελλόπουλος Νικόλαος 113Κανταρέ Ισμαήλ

(Αλβανός συγγραφέας) 32Καντεράκης Γιώργος 209, 210ΚΑΠΗ 248Κάραγιαν Φον Χέρμπερτ 277Καραμανλής Α. Κώστας 141, 143, 155, 156,

161, 200, 201, 202, 203, 282, 285, 287, 293, 294, 312

Καραμανλής Αχ. 201Καραμανλής

Γ. Κωνσταντίνος 241, 282,309

Καραμάνος Ανδρέας 289Καρατζαφέρης Γιώργος 331Καρδιά Κοζάνης 242Καρθαγένη 94Κάρμαπα 41, 42Καρντόζο Φ. Ε.

(πρόεδρος Βραζιλίας) 150Κάρπαθος 105Καρτάλης Γιάννης 157Κάρτερ Τζίμη 227Καρυωτάκης Κώστας 12, 32Καρφούρ βλ. CarrefourΚάσμπα (Αλγερία) 96Κάσος 106Κασταλία πηγή 193Καστανιώτης

(εκδοτικός οίκος) 259Καστοριάδης Κορνήλιος 338Κατμαντού (Ινδία) 41Κατοχή 338Κατσέλη Λούκα 75, 211, 327Κατσιφάρας Α. 167Καφέ Ζόναρς 314

Καφέ Μπραζίλιαν 314Καφέ Φλόκα 314Κάφκα Φράντς 27Κεμπέκ (Καναδάς) 71Κένεντι Τζ. Φ. 83, 274Κεντρική ΕυρωπαϊκήΤράπεζα 192, 226

Κέντρο Γαία 289, 290Κέντρο Εθνικής Γλώσσας 148Κένυα 50ΚΕΠΕ 211Κερατσίνι 189Κέρκυρα (εκδοτικός οίκος) 148Κέρκυρα 125Κέρος(αρχαιολογικός χώρος) 266

Κέυνς Τζ. Μ. 279Κεφαλογιάννης Μανώλης 287Κεφαλονιά 91, 211, 290Κηφισιά 189, 289Κιβμπεντέρε 50Κιλκίς 309Κίνα 14, 41, 42, 84, 118,

119, 145, 146, 147, 164, 169, 174, 175,184, 199, 222, 223, 228, 246

Κίττας Χρήστος(πρύτανης ΕΚΠΑ) 270

Κλαίρης Χρ. 271Κλάρκλ Γκέιμπλ 29Κλίντον Μπιλ 58, 109, 192, 218, 294Κλίντον Χίλαρι 218Κλωνιζάκης Αρτ. 128Κλωστήριο Ναούσης 85Κογκρέσο ΗΠΑ 218, 334Κοζέβ Α. 207Κοινοβούλιο

(βλ. Βουλή των Ελλήνων)Κόκκαλης Σ. 234Κόκκας Πάνος 277Κόκκινη πλατεία 93Κολ (πρωθυπουργόςΓερμανίας) 66, 69

351

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 351

352

Κολοράντο 219, 320, 321Κόλπος του Μεξικό 333Κολωνάκι 136Κομμουνιστικό Κόμμα

Κίνας 147Κομφούκιος 174Κόναν Ντόυλ Άρθουρ 262Κονγκό 50Κοντ Αύγουστος 74Κοπιδάκης Μιχάλης 261Κορέα 228Κορωνιάς Γ. 202Κοσκωτάς Γ. 11, 12, 233, 234,

277, 312Κόσσοβο 32, 33, 34, 258Κοσσυφοπέδιο 16Κούβα 272Κουκάκι 237Κουλεντιανός Κ. 338Κουλούρης Κίμων 101Κουμανταρέας Μένης 45Κουνάδης Αργύρης 314, 315Κουρδιστάν 258Κούρτοβικ Δημοσθένης 49Κρανάκη Μιμίκα 338Κραχ 1929 272, 274, 275, 317Κρεμλίνο 93Κρεμμυδάς Β. 261Κρήτη 85, 100, 105, 150, 218Κρίση του Σουέζ 227Κρίστι Αγκάθα 49Κυπριακό 200, 276Κύπρος 129, 141, 192, 228,

282, 304, 311, 312, 340Κυριακόπουλος Οδυσσέας

(πρόεδρος ΣΕΒ) 133, 134, 174, 221, 222Κύρκος Λεωνίδας 277Κωνσταντινούπολη 166, 186, 325, 326Κως 48Κωστόπουλος Δ. 203

ΛΛΛαμπράκης Γρηγόρης 129, 308, 309Λαναράς Θ. 198, 199

Λάντεν Μπιν 89Λάντλοου (Κολοράντο) 320, 321ΛΑΟΣ 332Λαύριο 340ΛΑΦΚΑ 157Λεβίδου (οδός) 289Λένιν βλ.271Λέξη (περιοδικό) 115Λεπέν Ζαν Μαρί 247, 331, 332Λεύκιππος 154, 337Λευκός Οίκος 306Λήμνος 101, 105, 212Λιανού 75Λιάπης Μ. 200Λιβύη 84Λινός Δημήτρης 202Λιόσια 250Λογόσφαιρα 74Λοΐζος Μάνος 314, 315Λονδίνο 302, 308Λούβρο 79Λουγκάνο 193Λούκλα(χωριό του Νεπάλ) 41

Λούλα Λ. Ι.(πρόεδρος Βραζιλίας) 164

Λουξεμβούργο 201, 304Λουτρά Ρεθύμνου 320

ΜΜΜΜΕ 12, 44, 69, 143, 198,

214, 217, 224, 246, 259, 271, 292, 297, 331

Μάης του ΄68 68, 69, 338Μάινχοφ 68Μακάο 42Μακαρέζος Ν. 174Μακλιουάν Μάρσαλ 73Μαλαισία 66Μάλι 258Μάλτα 310Μαν Τόμας 28, 69, 265Μάνος Στέφανος 173Μάνου (οδός) 315

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 352

Μαξίμου μέγαρο 202, 203Μάο τσε Τουνγκ 174, 175Μαραθώνας 309Μαρής Γιάννης 262Μαρίνης Στέλιος

(φοιτητής) 208Μάρκες Γκαμπριέλ

Γκαρσία 32Μαρκογιαννάκης Χ. 202Μαρκόπουλο Αττικής 115Μαρξ Καρλ 11, 69, 73, 110,

134, 135, 146,169, 207, 317

Μαρξ Καρλάιλ(Γερμανός αστυνομικός) 69

Μαρόκο 43, 44, 95, 96, 306Μαρούσι 106, 111, 188, 189,

190, 191Μασούντ Αχμέτ 43, 44Μασσαλίας (οδός) 271Ματσουούρα Κοϊχίρο(Γενικός Διευθυντήςτης UNESCO) 36, 53, 104

Μεγάλη Βρετανία(βλ. Βρετανία)

Μεγάλη Πυρκαγιάτου 1917 246

Μεγάλος Αδελφός 174 Μέγαρα 189Μέγαρο ΜουσικήςΑθηνών 113, 114

Μεδιολογία (mediologie) 73Μελωδία FM 289Μεντιτερανέ(ξενοδοχείο Θεσ/κης) 264

Μεξικό 66Μέρκελ Α. 224, 247, 326Μερκούρη Μελίνα 106Μερλιέ Οκτάβ 338Μερσεντές 29Μέση Ανατολή 15, 43Μεσογειακό ΑγροτικόΙνστιτούτο Χανίων 335

Μεσόγειος 119, 247, 306

Μεσοπόλεμος 78Μεταξάς Ι. 17, 264Μεταπολίτευση 128, 233Μετοχικό Ταμείο Στρατού 314Μετρό 161, 214Μη κυβερνητικέςοργανώσεις 65, 66, 67, 269, 283,

325ΜητσοτάκηςΚωνσταντίνος 276

Μικρά Ασία 186Μικρασιατική

εκστρατεία-καταστροφή 264, 265Μίλητος (εκδοτικός οίκος) 148Μιλιέξ Ροζέ 338Μιλιέξ Τατιάνα 338Μιλόσεβιτς Σ. 151Μιτεράν Ματαρίν

(κόρη του Μιτεράν Φ.) 79Μιτεράν Φρανσουά 69, 73, 78, 79, 108,

181, 302, 303Μόζερ Αμαλία 270Μολυβιάτης Πέτρος 254, 255Μονή Αγίας Αικατερίνηςστο Σινά 103

Μόνιμη ΕλληνικήΑντιπροσωπίατης UNESCO 12

Μονρόε Μέριλιν 28Μοντανιέ Λυκ 332Μόραλης Ι. 314Μορέν Εντγκάρ(βλ. Morin Edgar)

Μορφέας 297Μόσχα 93Μότσαρτ 209, 210Μουσείο Βεργίνας 86Μουσείο Ελίζας καιΒασίλη Γουλανδρή 79

Μουσείο της Ελιάςστη Σπάρτη 118

Μπάαντερ 68Μπαγκλαντές 14, 119Μπακογιάννη Ντόρα 393

353

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 353

354

Μπαλζάκ Ονορέ ντε 11, 17Μπάλκος Α. 241Μπαμπινιώτης Γ. 55, 271Μπάρακ Ομπάμα 294, 298, 304,

306, 325, 333Μπαρόζο Μανουέλ Ζοσέ 305Μπασιάκος Ε. 156Μπελίζε 59Μπελογιάννης Νίκος 264Μπένετον (εταιρεία) 45Μπεντέ Ζερόμ 53Μπεντίτ Ντανιέλ Κον 68Μπετόβεν 277Μπιάφρα 14Μπιλμπάο 106Μπιρμπίλη Τ. 327Μπίτλς 29Μπλερ Τόνι 89, 108, 192Μποβαρύ Έμμα 247Μπολόνια 148Μπορντό Γαλλίας 86, 199Μπούργκενστοκ (Ελβετία) 200Μπους Τζ. 83, 84, 89, 108,

109, 163, 205,228, 303, 333

Μπουτάρης Γιάννης 86Μπραντ Βίλι

(καγκελάριοςΓερμανίας) 69, 313

Μπράντο Μάρλον 28Μπρέζνιεφ Λ. 93, 227Μπρόντγουεϊ 29Μπροχ Χερμάν 69Μύκονος 105Μυτιλήνη 48, 237Μωάμεθ 204, 205Μωρό Ζαν 247Μωρουά Πιέρ

(πρωθυπουργόςΓαλλίας) 313

ΝΝΝανόπουλος 261Νάξος 47, 48, 106

Νάουσα 85, 86, 87, 198, 199ΝΑΤΟ 84Ναυπάκτου ναυμαχία 94Ναυπηγεία Σκαραμαγκά 167ΝαυπηγοεπισκευαστικήΖώνη 166, 167

Ναύπλιο 236ΝΑΥΣΙ 166Νέα Δημοκρατία 106, 124, 141, 143,

155, 156, 157, 161, 162, 176, 200, 203,251, 257, 267, 268, 278, 285, 286, 287, 288, 292, 294, 339

Νέα Υόρκη 28, 81Νέο Χαλάνδρι 106Νεπάλ 41Νιάρχος Σταύρος 81Νίξον Ρ. 227Νίτσε Φ. 265Νόμπελ βραβεία 13, 297, 395Νοστράδαμος 14Νοταράς Λουκάς 325Νταντά Αμίν 50Νταρμασάλα(πόλη της Ινδίας) 41

Ντε γκολ Σαρλ 56, 78, 124Ντε Σαντ 136Ντελόρ Ζακ 305Ντελόρ Ρομπέρ 26Ντερλέ Ρεζίς(βλ. Derlay Regis)

Ντοστογιέφσκι Φ. 11

ΞΞΞάνθη 213Ξενάκης Ιάνης 315, 338Ξηρός 235

ΟΟΟΑΕΔ 76, 279ΟΗΕ(βλ. ΟργανισμόςΗνωμένων Εθνών)

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 354

ΟΝΕ 35, 49, 200Όθων 250Οιδίπους 84Οικονομική ΒιομηχανικήΕπιθεώρηση (περιοδικό) 12, 14, 133

Οικονομική Επιθεώρηση(περιοδικό) 175

Οικουμενικό Σύμφωνοτων Ηνωμένων Εθνών 114

Ολάντ Φρανσουά 246Ολλανδία 130, 241, 252, 331Ολντερμάστον (Αγγλία) 308Ολοκαύτωμα Αρκαδίου 320Ολοκαύτωμα Εβραίων 71ΟΛΠ 165Ολυμπιάδα 140Ολυμπιακή Αεροπορία 56, 288Ολυμπιακή Εκεχειρία 58, 312Ολυμπιακό Στάδιο 106Ολυμπιακοί Αγώνες 43, 58, 85, 98,

106, 109, 138, 139, 154, 158,159, 161, 174,188, 200, 255, 257, 307, 312

Ολυμπιακοί ΧειμερινοίΑγώνες του Ναγκάνο 58

Όμηρος 323Οξφόρδη 43ΟΟΣΑ 21, 231Όπερα (εκδόσεις) 148, Όπερα Παρισιού 79, 240Οργανισμός Ηνωμένων

Εθνών 37, 53, 58, 65, 103, 114, 164, 175, 205

Όργουελ Τζώρτζ 135, 263Ορνιθολογική Εταιρεία 65Όσβαλντ Λη Χάρβευ 83ΟΣΕ 335, 340Οσίου Λουκά Μονή 34ΟΤΕ 183, 213Ου Θαντ (πρώην γενικόςγραμματέας του ΟΗΕ) 49

Ουάιλντ Όσκαρ 49

Ουάσιγκτον 186Ουάσινγκτον Τζώρτζ 94Ουγγαρία 31, 226Ουγκάντα 49, 50, 59Ουγούρογλου Κλεοπάτρα 73Ουκρανία 84, 332

ΠΠΠάγκαλος Θεόδωρος 283Παγκόσμια Τράπεζα 15Παγκόσμιο Συμβούλιο

ΠολιτιστικήςΚληρονομιάς 36, 37

Παγκράτι 315 Παγκρητική ΈνωσηΑμερικής 321

Παζολίνι, Πιέρ Πάολο 129Πακιστάν 14, 231, 237 Παλαιοκρασσάς Γ. 202Παλαιοκώστας Βασίλης 286Παλαιστίνη 34, 97, 258, 259Παλαιών ΠατρώνΓερμανός 41, 180

Πάλμε Ούλοφ 310Παμούκ Ορχάν 326Παναγούλης Αλέξανδρος 128, 129, 138, 154ΠανεπιστημιακέςΕκδόσεις Κρήτης 148

ΠανεπιστημιακόΝοσοκομείο Πατρών 21

Πανεπιστήμιο Princeton 15Πανεπιστήμιο Vermont 15 Πανεπιστήμιο Αθηνών 13ΠανεπιστήμιοΠελοποννήσου 256

Πανεπιστήμιο Σμύρνης 113Πανεπιστήμιοτου Harvard 13, 273, 319

Πανεπιστήμιο του Yale 15, 211, 319Πανεπιστήμιοτου Μίτσιγκαν 323

Παπαγκένο 234Παπαδάτος

(ελεγκτής ΤτΕ) 233

355

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 355

356 ∆ύο συγγραφείς - Μία δεκαετία

Παπαδόπουλος Γεώργιος(δικτάτορας) 17, 128, 129, 138, 154

Παπαδόπουλος Γιώργος(γελοιογράφος) 271

Παπαϊωάννου ΚώσταςΠαπαλεωνίδα Γιούλη(φοιτήτρια) 208

Παπαληγούρας Α. 202Παπανδρέου Ανδρέας 85, 93, 116, 117,

125, 126, 168, 186, 211, 212, 233, 270, 273, 276, 277, 282,283, 310

Παπανδρέου Γεώργιος(πατέρας του Αν. Παπανδρέου) 276, 285, 309

Παπανδρέου Γεώργιος 126, 127, 142, 143, 144, 168, 236

ΠαπανδρέουΜαργαρίτα – Τσαντ 168, 186

Παπανδρέου Νίκος 15, 168, 186Παπανδρέου Σοφία(κόρη Παπανδρέου Α.) 168

Παπανδρέου Σοφία(μητέρα Παπανδρέου Α.) 168

Παπαπέτρου Λουκάς(δήμαρχος Διστόμου) 34

Παπαρήγα Α. 69Παπούα 59ΠαπουτσόγλουΣωφρόνιος 209

Παρα-ολυμπιακοίΑγώνες 158

Παρίσι 67, 78, 79, 80, 205, 233, 234, 253, 308, 338

Παροικία Πάρου 52ΠΑΣΟΚ 55, 56, 57, 67,

85, 106, 116, 117,125, 126, 127, 140,142, 143, 150, 155, 156, 157, 161, 162, 167, 171, 173, 188, 189, 190, 200, 202, 203, 211, 212, 213,

214, 236, 237, 238, 239, 250, 251, 255, 257, 269, 270, 276, 278, 280, 282, 283, 292, 293, 294, 295, 305, 306, 310, 311, 312, 313, 340

Πάτρα 90, 91Παυλίδης Αριστοτέλης 286, 287Παυλόπουλος Προκόπης 156, 248, 293Πάχτας Χρήστος 283Πειραιάς 47, 309Πεκίνο 42, 146Πέλλα 163Πελοπόννησος 211, 254, 255,

257, 306, 313Πέραμα 165, 166, 167Περισσός 69Πέρλ Χάρμπουρ 83Περού 64, 100, 101, 334Πετραλιά Φάνη Πάλλη 200Πετρούλας Σωτήρης 277Πινατούμπο (ηφαίστειο) 300Πιουριφόι 265Πιραντέλο Λ. 187Πιρέλι(εταιρεία ελαστικών) 45, 46

Πλάκα 82Πλαστήρας Νικόλαος 264, 265Πλατεία Συντάγματος 82Πλάτωνας 32, 59, 135, 337Πλεύρης Κ. 332Πολεμική Αεροπορία 201Πόλεμος της Κορέας 264Πόλη του Φωτός(βλ. Παρίσι)

Πολιτιστική Ολυμπιάδα 58, 59, 164Πολύδωρας Β. 241ΠολυζωγόπουλοςΧρήστος 222

Πολυτεχνείο 129Πολωνία 31, 224, 225, 226,

228, 332Ποπαία 158

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 356

Πόρτο Αλέγκρε 84Πορτογαλία 32, 42, 108, 313Ποτ Πολ 34Ποταμός (εκδοτικός οίκος) 252Πουατιέ 94Πούτιν Β. 163, 198, 283Πράγα 49, 84Πρέβεζα 12Πρίστινα 16Πρόβλεψη 2000 54Πρόγραμμα Δημοσίων

Επενδύσεων 162Προμηθέας 175Πρόντι Ρομάνο 223Πρώτο Θέμα (εφημερίδα) 235Πυθαγόρας 337Πυραμίδα του Πέι 79Πύργος Ηλείας 21Πύργος του Άιφελ 26

ΡΡΡάις Κοντολίζα 226Ράσελ Μπέρτραντ 308Ρασπούτιν 283Ραφαρέν Ζαν Πιερ 123Ρεγκούζας Α. 183, 201Ρέθυμνο 152, 321Ρεπούση Μ. 276Ρεχάγκελ Ότο 282Ρήγκαν Ρόναλντ 108, 109, 218,

227, 274, 303Ρίο Αντίρριο 278, 282Ρίο ντε Τζανέιρο 45Ρίτσος Ιωάννης 314 Ρόδος 48, 101, 105, 106Ροκφέλερ 321Ρόμπινσον Μαίρη 114Ρονάλντο(ποδοσφαιριστής) 45, 46

Ρόσι Φραντσέσκο 45Ρουάντα 34, 258Ρουβίκωνας 68Ρουμανία 224Ρουμελιώτης Ανδρέας 235

Ρούμπι 84Ρουσόπουλος Θ. 155, 156, 202, 285Ρωμαίος Γιώργος 31Ρώμη 82, 94Ρωσία 106, 141, 152,

183, 192, 198,224, 335

ΣΣΣαββόπουλος Διονύσης 159Σαίξπηρ 29, 32, 323Σαλαγκούδης Γ. 202Σαλαμίνα 165Σαλίνας(πρωθ. του Μεξικό) 66

Σαλπετριέρ Νοσοκομείο(Παρίσι) 46

Σάμαρανκ ΧουάνΑντόνιο 153

Σαμαράς Αντώνιος 16, 332, 339Σάμος 48Σάντας Απόστολος 270, 271Σαντορίνη 48, 51, 101Σαραγκόζα Φεντερίκο

Μαγιόρ (πρώηνδιευθυντής τηςUNESCO) 37

Σαρκοζί Νικολά 246, 326Σαρρής Α. 75Σαρτρ Ζαν Πωλ 337Σβορώνος Νίκος 338ΣΔΟΕ 162ΣΕΒ 133, 175, 221, 222, 241Σεβαστίκογλου Γιώργος 222, 233Σεβαστούπολη 222Σεβενεμάν Ζαν Πιερ 88Σεγκολέν Ρουαγιάλ 246, 247Σεν Αμάρτυα 13, 14, 15, 150, 312Σεράγεβο 16Σερβία 33, 151, 312Σέριφος 52, 106Σεφέρης Γιώργος 253Σημίτης Κώστας 126, 282, 283 Σιάτλ 54, 67, 84

357

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 357

358

Σιέρα Λεόνε 33Σικάγο 272, 275, 316Σίκινος 105Σίφνος 106ΣΚΑΙ (ραδιοτηλεοπτικός

σταθμός) 289Σκαμπαρδώνης Γιώργος 199Σκανδαλίδης Κ. 236Σκανδιναβία 32, 247Σκαραβαίος 29Σκαραμαγκάς 328Σκόπια 226Σκορτσέζε Μ. 204Σκούρας Κ. 233Σκωτία 130Σλοβακία 224, 339Σομαλία 258Σοσιαλιστική Διεθνής 313Σοσιαλιστικό ΚόμμαΓαλλίας 78, 246

Σουηδία 109, 231, 283Σούνιο 127, 129Σουφλιάς Γ. 200, 250, 266, 267Σοφοκλής 32Σπαντιδάκης Ηλίας 320Σπάρτη 82Σπάσκι (πόλη της ΕΣΣΔ) 93Σπηλιοτόπουλος Α. 268Σπηλιοτόπουλος Σ. 201Σρέντερ Γκέρχαρντ 68, 69, 224Σρι Λάνκα 258Στάλιν Ι. 93, 94, 135, 271Σταμούλης Γ. 33Σταυρουλάκης Γιώργος 323Στίγκλιτς Γιόζεφ 164, 174, 312Στοά του Ατταλού 302Στοά του Βιβλίου 186Στοκχόλμη 168, 277Συμβούλιο Ασφαλείαςτου ΟΗΕ 37

Συμβούλιο των Υπουργώντης Ευρώπης 225

Σύμη 106Συμπόσιο της Σύμης 310, 311, 312

Σύμφωνο της Λισαβόνας 283Συνασπισμός 213 Σύνδεσμος ΕκδοτώνΒιβλίου 31

Συνθήκη του Κιότο 83, 84, 243, 280Συνθήκη του Μάαστριχτ 120, 192, 193Σύνοδος Κορυφής 75Σύρος 101Σχέδιο Ανάν 200Σχέδιο Μάρσαλ 63Σχολή Μωραΐτη 261Σχολή της Σύμης 311

ΤΤΤα Νέα του Σαββάτου(εφημερίδα) 276

Ταϊβάν 42Τακεσίτα(πρώην πρωθυπουργόςΙαπωνίας) 66

Τατούλης Πέτρος 164Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο 201, 279Τεγόπουλος Χρήστος 233, 234, 235Τείχος του Βερολίνου 12, 69Τένεσι 30Τέξας 83Τεχνικό Επιμελητήριο 269Τίκας Λούης 320, 321Τίμις Φράνκ 202Τιτάν Τσιμέντα Α.Ε. 113, 114Τίτο 151Τορίνο 148Τοσκάνη 52, 204Τουπαμάρος (φυλήΛατινικής Αμερικής) 265

Τουρκία 21, 65, 86, 141, 156, 166, 186, 201, 226,258, 311, 312, 325, 326

Τράπεζα Κρήτης 233, 234Τράπεζα Πειραιώς 306Τράπεζα της Ελλάδος 233Τρία πηγάδια (Ξάνθη) 87Τριβιζάς Ευγένιος 262Τρίπολη 211

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 358

Τρίτο Ράιχ 63Τρίτος κόσμος 63, 67, 76, 95, 97Τρίτσης Α. 55, 106, 107Τσαντ – Παπανδρέου

Μαργαρίτα 273Τσάπλιν Τσάρλι 28, 316, 317Τσαρούχης Γ. 314Τσε Γκεβάρα 73, 163, 205Τσέρνομπιλ 227Τσεχία 226Τσιτουρίδης Σάββας 285, 293Τσόνσον Λίντον(πρόεδρος των ΗΠΑ) 276

Τυνησία 43, 91

ΥΥΥΠΕΚΑ 341, 342ΥΠΕΧΩΔΕ 52, 240, 267Υπουργείο ΑγροτικήςΑνάπτυξης 156

Υπουργείο Αιγαίου 52, 82, 101, 102, 287Υπουργείο Ανάπτυξης 167, 249Υπουργείο ΔημόσιαςΤάξης 202

Υπουργείο Δικαιοσύνης 202, 286Υπουργείο ΕθνικήςΆμυνας 167, 202, 328

Υπουργείο ΕθνικήςΟικονομίας 56

Υπουργείο Εξωτερικών 331Υπουργείο Επικρατείας 202Υπουργείο Εργασίας 167, 285Υπουργείο Εσωτερικών 201, 203Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών 56, 202

Υπουργείο Ναυτιλίας 47, 48, 101, 167Υπουργείο Οικονομίαςκαι Ανάπτυξης 327

Υπουργείο Οικονομικών 267, 285Υπουργείο ΟικονομικώνΗΠΑ 30

Υπουργείο Παιδείας 190, 197, 262, 270,286, 290, 294, 335

Υπουργείο Πολιτισμού 31

Υπουργείο Τουρισμού 268

ΦΦΦαινόμενο τουΘερμοκηπίου 300

Φαλάτσι Οριάνα 128Φίατ (FIAT) 303Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία 271Φιλιππόπουλος Αλέκος 233Φίνος Φιλμ 315Φιτζέραλντ Φρ. Σκοτ 28Φλωράκης Χαρίλαος 265Φόκνερ Ουίλιαμ 28Φρανκφούρτη 192, 226, 303Φραντζής Γεώργιος 325Φρειδερίκη (βασίλισσα) 308Φρίντμαν Μ. 110Φυντανίδης Σεραφείμ 233

ΧΧΧάγη 63, 156Χάιντεγκερ Μ. 337Χαλάνδρι 106Χαλικιάς 233Χαλκιδική 283Χάντιγκτον Σ. 228Χάξλευ Α. 135Χαρδαβέλας Κώστας 181Χάρτης ΑνθρωπίνωνΔικαιωμάτων 225

Χάρτνερ 113Χιλή 247Χίος 47, 48Χίτλερ Α. 83Χοϊδάς Κ. 276Χόλυγουντ 29, 108Χονγκ Κονγκ 42Χούπης Θ. 201Χρηματιστήριο ΑξιώνΑθηνών 22, 43, 49, 113, 202

Χριστοδουλάκης Νίκος 221Χριστόδουλος(αρχιεπίσκοπος) 139

Χριστός 154, 205

359

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 359

360

Χρυσός αιώνας τουΠερικλέους 143

Χρυσόστομος Σμύρνης 180ΧΥΤΑ 250Χωμενίδης 263

ΨΨΨαρά 47, 48Ψυρρή 207Ψυχρός Πόλεμος 265Ψωμιάδης Παναγιώτης 287

ΩΩΩκεανία 104

ΞΞεεννόόγγλλωωσσσσοο

AAAGB 215, 216AGNI (περιοδικό) 15AIDS 50, 54Ardic Engin 325Arendt Hannah 71Arguments (περιοδικό) 338Arrow Kenneth 70

BBBarnett Anthony 311BBC 129Becker Gary 70Belles Lettres(εκδοτικός οίκος) 338

Benetton 204Berkeley (Καλιφόρνια) 15Bordeaux(βλ. Μπορντό Γαλλίας)

Boulogne Billancourt 240Bouygues(κατασκευαστικήεταιρεία) 216

BP (πετρελαϊκή εταιρεία) 333Bundesbank (τράπεζαστην Φρανκφούρτη) 31

Burgtheatre (Βιέννη) 111Bush George W. 192

CCCaltex(εταιρεία πετρελαίων) 46

Carlson Rachel 289Carrefour (αλυσίδασούπερ μάρκετ) 115

Celebi Evliya 326 Chateau Chinon 78Chrysler(εταιρεία αυτοκινήτων) 298

Churchill Winston 56CIA 129, 276CNN 201Coca Cola 154, 235, 317Constantine (Αλγερία) 96ContinentalCan Companyof Canada 316, 318, 319

Courrier International(εφημερίδα) 64

Cuauhtemoc Gualpuro(Ινδιάνος Αζτέκος) 63

DDDerlay Regis 73, 87, 93, 143,

204, 205Dow Jones (δείκτηςχρηματιστηρίου) 17

Droemer – Knauer(περιοδικό) 15

EEEckersley 316Economist (περιοδικό) 147eHarmony 229Elliot T.S. 45, 253Eurostat 162, 203

FFF.A.O 37F.I.S. 96

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 360

Facebook 296Ferreti (σκάφη) 278Financial Times

(εφημερίδα) 191Fitch 334Frankfurter Allgemeine 68Free Trade Agreement 319

GGGallo Max 253Gaudin Thierry 54General Motors 298, 299, 300Gide Andre 79Google 230, 323Granta (περιοδικό) 147Green for All (MKO) 306Greenpeace 54, 65, 269Gruen Victor 110, 111, 112Guangdong(επαρχία της Κίνας) 145, 146

Gucci 303Guggenheim 106Guizot F. 54

HHHabermas Jurgen 223Habitat 207Harvard Review(περιοδικό) 15

Herald Tribune(εφημερίδα) 191

Huntington S.P. 205Hyatt 146

IIIndependent (εφημερίδα) 268, 269IQ Test 132

KKKaczynski Jaroslaw 225Kaczynski Lech 225Kaldor Mary 311KGB 129, 163Kodak Toronto 319

LLL’ Express (περιοδικό) 302Lakwena Alice 50Lamborghini 146Laplace 130Las Casas Bartolome 54LEADER (ευρωπαϊκόπρόγραμμα) 87

Leonard Mark 223Live Aid 150Los Angeles 28, 30Lucar de Barrameda(Ισπανία) 63

MMMalraux Andre 96Mandelbrot B. 70Montagnier Luc 54Montaigne 54Montesquieu 54Moody’s 334More Thomas 135Morin Edgar 53, 169, 193, 338MTV(τηλεοπτικό κανάλι) 18

NNNapa Valley (Καλιφόρνια) 86NASA 81Nasdaq 81National StudentDrama Festivalat Scarborough 15

NATO 204, 205, 224, 226Natura (πρόγραμμαπροστασίας της φύσης) 256, 266

New Balance 146Nike 146, 147NITRO (περιοδικό) 12Nouvel Observeteur

(περιοδικό) 247

OOOran (Αλγερία) 96

361

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 361

362

Ostpolitik 69Otis (εταιρεία

κατασκευήςασανσέρ) 20

PPPalco (εργοστάσιο) 90Paralos (περιοδικό) 15Park Avenue, Manhattan 81Penguin UK(εκδοτικός οίκος) 15

Peugeot 224Picador USA (περιοδικό) 15Private FinanceInitiative (PFI) 102

Puma 146

QQQuarry (περιοδικό) 15Quetelet Adolphe 130, 131

RRRand Corporation 97Reppublica (εφημερίδα) 191Rifkin Jeremy 223Ringstrasse (Βιέννη) 111RWE (γερμανικήεταιρεία) 243, 244, 245

SSSabab (εφημερίδα) 325Samsung 154San Salvador 63, 258Segolene Royal 246Seuil (εκδοτικός οίκος) 26, 53Shenzhen(επαρχία της Κίνας) 145

Simon Claude 338Sinclair John, Sir 130Statistical Accountof Scotland 130

Steelworkers Unionof America 318

Studebaker 272

TTTaubman Alfred 111Texaco (εταιρείαπετρελαίων) 46, 84

Timberland 146, 147Time (περιοδικό) 231

UUUlubati Hassan 325UNESCO 12, 36, 37, 53, 58, 59,

103, 104, 118, 164, 193UNEVOC 37UNICEF 37

VVVan Jones 306Vidal Gore 95Vodafone 202Volkswagen 224

WWWall Street Journal(εφημερίδα) 146

Warhol Andy 317Wascana Review(περιοδικό) 15

Williams Robin 232Witstanley Gerard 135World Bank 43World Wildlife Fund 242

ΑΑννααφφοορράά  σσεε  ββιιββλλίίαα,,κκιιννηημμααττοογγρρααφφιικκάά,,  θθεεααττρριικκάά  έέρργγαα&&  δδιισσκκοογγρρααφφιικκέέςς  δδοουυλλεειιέέςς::

Ιλιάδα (φιλμ) 91, 92Ιμαλάια (φιλμ) 42Brave new World,Haxley A. 35

Perpetual War forPerpetual, Vidal Gore 95

Silent Spring,Carlson Rachel 289

Utopia, More Thomas 135

TELIKO:Layout 1 7/28/11 11:24 AM Page 362

Woman on the edgeof time, Pierce Marge 136

18 κείμενα, Χάιντεγκερ 3371984, Όργουελ Τζ. 263La Condition Humaine,

Malraux Andre 96The two Jew review

(επιθεώρηση) 30Αγρότες Μπαλζάκ

Ονορέ ντε 11Άξιον Εστί,

Ελύτης Οδυσσέας 105Γέννηση τουολοκληρωτισμού,Arendt Hannah 71

Για μια μικρή λευκήαχιβάδα, Λοΐζος Μάνος 315

Γλαύκος Θρασάκης,Βασιλικός Βασίλης 16

Δέκα μύθοι και μια ιστορία,Παπανδρέου Νίκος 15

Διήγηση του Ιάσονα,Βασιλικός Βασίλης 314, 315

Ελληνική Αποκριά,Θεοδωράκης Μίκης 314

Εν ψυχρώ,Καπότε Τρούμαν 309

Έξι ελληνικές ζωγραφιές,Λοϊζος Μάνος 315

Επιστήμη τηςεπικοινωνίας,Ντεμπρέ Ρεζίς 73

Ευγενία Γκραντέ,Μπαλζάκ Ονορέ ντε 17

Ευρωπαϊκό όνειρο,Rifkin Jeremy 223

Ζ, Βασιλικός Βασίλης 263, 308, 309Η Ελευθερία ως Ανάπτυξη,

Σεν Αμάρτυα 14Η ζωή σε πρώτο ενικό:

η τέχνη της πολιτικήςαφήγησης,Παπανδρέου Ανδρέας 116

Η Νοσταλγία των δράκων,Κούρτοβικ Δημοσθένης 49

Η Νύχτα των αρκτικώνπουλιών, (θεατρικό έργοτου Παπανδρέου Ν.) 15

Κ, Βασιλικός Βασίλης 233, 234Καλλικράτης

(κυβερνητικόπρόγραμμα) 327

Κομμουνιστικό Μανιφέστο,Μαρξ Καρλ 135

Λεπτή Γραμμή,Παπανδρέου Νίκος 15

Λέσχη της Ρώμης 289Λογική, Αριστοτέλης 337Μαγικό Βουνό,Μαν Τόμας 265

Ματαρόα,Ανδρικοπούλου Νέλλη 338

Ματωμένα Χώματα,Σωτηρίου Διδώ 263

Μεγάλη Χίμαιρα,Καραγάτσης Μ. 263

Μέγας Αλέξανδρος(φιλμ) 92

Μικρός Ήρωας 262Μοντέρνοι Καιροί,

Τσάπλιν Τσάρλι 316Ο Κόσμος της Σοφίας,Γκάαρντερ 49

Ο Πύργος,Κάφκα Φ.Π 27

Πειθόπρακτα,Ξενάκης Ιάνης 315

Πολιτεία, Πλάτωνας 135, 337Σ�