•IN•VITRO•

h μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

h φεβρουαριοσ 2010 h τ. 12

h Έρπης: πότε έρχεται και πώς φεύγει

h Κυνηγήστε το στίγμα της ψυχικής νόσου

h Γιατί το λίπος προτιμά το ήπαρ

h Το ροχαλητό δεν είναι πάντα αθώο

Η νέα εγκυμοσύνη

14Δίαιτα για τον διαβήτηΕάν υπάρχει ένα πρότυπο διατροφής, τότε αυτό είναι των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Τί-ποτε δεν είναι απαγορευτικό – ακόμη και το γλυκό- αρκεί να καταναλώνεται στη σωστή ποσότητα και συχνότητα.

28Τοξικά αξεσουάρΗ οικονομική κρίση και η ανάγκη της αγοράς για πιο φθηνά αγαθά κοστίζει πολλές φορές στην υγεία μας. Εισαγόμενα ρούχα, αρώματα και καλ-λυντικά, τα οποία δεν έχουν ελεγχθεί από αρμόδιους φορείς, κάποιες φορές κρύβουν επικίνδυνες χημικές ουσίες που ενοχοποιούνται από την πρόκληση δερματοπάθειας έως την εμφάνιση ορμονικών διαταραχών και καρκινογένεση. Διαβάστε στο δισέλιδο αφιέρωμα ποιες είναι οι επικίνδυ-νες χημικές ουσίες και πώς μπορούμε να προστατευθούμε από αυτές.

Η νέα εγκυμοσύνηΑπό τα χωράφια... στα υπερσύγχρονα μαιευτήρια! Η τεχνολογική εξέλιξη έφερε επανάσταση στη μαιευτι-κή και τη γυναικολογία. Σήμερα γεννιούνται ολοένα και πιο υγιή παιδιά, ενώ μειώνονται σημαντικά οι κίνδυνοι για την έγκυο. Διαβάστε νέες τάσεις, νέες απόψεις και σημαντικές εξελίξεις για την ευαίσθητη περίοδο της εγκυμοσύνης.

20Όταν δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμεΗ διάγνωση για το σύνδρομο διάσπασης προσοχής ενη-λίκων άργησε 30 χρόνια για τον Σπύρο Ζορμπά, ο οποίος περιγράφει πώς ακόμη και τα αισθήματα που είχε δεν μπορούσε να τα μοιραστεί καθώς ένιωθε την ανάγκη να τα κρατάει μυστικά.

42Καθαρό πρόσωπο... χωρίς ερεθισμούςΟ καθαρισμός του προσώπου δεν είναι απλή υπόθεση. Ερεθισμοί, δερματίτιδες και αλλεργίες είναι οι πιο συχνές ενοχλήσεις από τη χρήση μη υποαλλεργικών προϊόντων. Μάθετε πώς θα τις αποφύ-γετε.

16Δώσε βάρος στα πόδιαΤα πέλματα αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου σώμα-τος. Σε αυτά πέφτει όλο το βάρος του σώματος, με αποτέ-λεσμα να καταπονούνται κα-θημερινά. Απλές συμβουλές μπορούν να προστατεύσουν τα πέλματα και να χαρίσουν «φτερά» στα πόδια.

06 Tίποτα στην τύχη!

08 Μην λες κρυάδες...

10 Παρενέργειες από το Avatar

11 Πέφτουν οι τιμές των φαρμάκων

12 Μια ζωή κάτω από την μπάρα

17 Πολυφάρμακο για ζωή ως τα 100

18 «Εχθρός» προ των... χειλιών

19 Το λίπος προτιμά το ήπαρ

22 Ούτε κρύο, ούτε ζέστη

30 Συνέντευξη: Μαρίνα Οικονόμου - Λαλιώτη

34 Δόντια που ακούνε

36 Ώρα για τσάι

37 Μας έτριξαν τα δόντια

38 Ντεσιμπέλ που τρομάζουν

39 Όταν ο φόβος απογειώνεται

40 Δέκα λάθη που κάνουν οι γονείς

DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε.Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232Τηλ.: 210.68.56.700,Fax.: 210.68.51.008

EΚΔoΤΗΣ

Αντωνης ΔελλΑτoλΑς

ΓΕΝΙΚoΣ ΔΙΕυθυΝΤhΣ ΕΚΔoΣΕΩΝ DELLA

ΒΑγγελης Β. ΠΑΠΑκωςτΑς

ΔΙΕυθυΝΤhΣ

ΜιχΑλης κεφΑλογιΑννηςΑρΧΙΣυΝΤAΚΤΗΣΘανάσης Τρομπούκης

ΒΟΗθΟΣ ΑρΧΙΣυΝΤAΚΤΗΔήμητρα Τζούβελη

ΣυΝΕρΓAΤΕΣ: Κατερίνα Βασιλείου, Κατερίνα Γαρουφάλου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Σοφία Νέτα, Δημήτρης Παπαντωνίου, Σοφία Μαρία Σοφιανού

ΔΙΟρθΩΣΗ: Ντένης Τζαννάτος

ΕΜΠΟρΙΚΗ ΔΙΕυθυΝΣΗΜάρκος Δελατόλας

ART DiREcToRΔημήτρης Λύρας

υΠΕυθυΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣΕλένη Σαμπάνηsabani@invitromagazine.gr

υΠΕυθυΝΟΣ ΠΑρΑΓΩΓΗΣ - ΔΙΑΝΟΜΗΣΜάριος Φιλιππούσης

ΕΚΤυΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

ΦΩΤΟΓρΑΦΙΕΣ: shutterstock.com

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία

Διανέμεται δωρεάν

Σύνταξη 210 6856700 εσωτ. 204

Διαφήμιση210 6847222

e-mailinvitro@invitromagazine.gr

Webwww.issuu.com/invitromagazine

4•in•vitro

IndexΦΕΒρΟυΑρΙΟΣ 2010

ΕΤΑΙΡΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΚΗΕΥΘΥΝΗ

Στο πλαίσιο της ΕταιρικήςΚοινωνικής Ευθύνης,

η Novartis εδώ και χρόνιαδραστηριοποιείταιστο Εξωτερικό και

στην Ελλάδα µέσα απόενέργειες που βασίζονται

στους άξονεςτουπεριβάλλοντος,

της κοινωνίας, της αγοράςκαι του ανθρώπινου

δυναµικού της.

Ασθενείς

Η Novartis προσυπογράφει το δικαίωµακάθε ανθρώπου στην υγεία ενώ είναιη πρώτη εταιρεία στην Ευρώπη στην οποίααπονεµήθηκε το 2005 το Αριστείο ΕταιρικήςΦιλανθρωπίας (Excellence in CorporatePhilanthropy Award) σε αναγνώριση τηςκοινωνικής αλληλεγγύης της προςεκατοµµύρια απόρους ασθενείς σε όλο τονκόσµο. Σε συνεργασία µε τον ΠαγκόσµιοΟργανισµό Υγείας Π.Ο.Υ από το 2001 µέχρισήµερα, η Novartis προµηθεύει σε τιµήκόστους το ανθελονοσιακό της φάρµακοσε χώρες όπου ενδηµεί η ελονοσία ενώεκατοµµύρια συσκευασίες τουανθελονοσιακού σκευάσµατός της,έχουν διανεµηθεί σε 40 χώρες βοηθώνταςνα σωθούν 700.000 πάσχοντεςαπό την ελονοσία.

Επιχειρηµατική δεοντολογία

Η Novartis υπήρξε µεταξύ των πρώτωνεταιρειών οι οποίες συνυπέγραψαν το 2000την Οικουµενική Σύµβαση του ΟργανισµούΗνωµένων Εθνών (UN Global Compact),αποτελούµενη από 10 αρχές πουκατοχυρώνουν και διασφαλίζουντα ανθρώπινα δικαιώµατα, την εργασία,την προστασία του περιβάλλοντος καιτην πάταξη της διαφθοράς.Η Novartis λειτουργεί µε υπευθυνότητα καιδιαφάνεια, τηρώντας πιστά τους κανόνεςδεοντολογίας σε όλες τις επιχειρηµατικέςµας δραστηριότητες.

Οι άνθρωποί µας και οι κοινωνίες

Κάθε χρόνο, την άνοιξη, αφιερώνεταιη επέτειος της ηµέρας της ίδρυσης

της Novartis στην κοινωνία, καθιερώνονταςτην ηµέρα αυτή ως «Ηµέρα Εθελοντικής

Κοινωνικής Προσφοράς» προςτους συνανθρώπους που έχουν µεγαλύτερη

ανάγκη φροντίδας. Την ηµέρα αυτήοι εργαζόµενοι της εταιρείας βρίσκονται

κοντά σε ηλικιωµένους, παιδιά,και άλλους συνανθρώπους µας.

Μέριµνα για το περιβάλλον

Ενώ η παραγωγή της εταιρείας από το 1997έως σήµερα διπλασιάσθηκε, έχει µειώσειτο ρυθµό αύξησης της κατανάλωσηςενέργειας και ύδατος. Η Novartis Hellasανακυκλώνει επίσης χαρτί, µπαταρίες καιµελάνια εκτυπωτών, συµµετέχει ενεργάστην προσπάθεια ανακύκλωσηςσυσκευασιών δίνοντας κάθε χρόνοπάνω από 50.000 € στην ΕταιρείαΑξιοποίησης Ανακύκλωσης ενώ µειώνειτις εκποµπές ρύπων χρησιµοποιώνταςυβριδικά αυτοκίνητα

Τίποτα στην ια-τρική δεν είναι αυτο-νόητο. Γι’ αυτό και η δική μας ευθύνη πριν από μια από-φαση που αφορά τη ΖΩΗ μας δεν πρέπει να λαμ-βάνεται ελαφρά τη καρ-δία. Κάθε εγχείρηση είναι μια δύσκολη και σοβα-ρή ιατρική πράξη.

από την αµφιβολία! Όσο εύκολα µπορεί να σε οδηγήσει σε µια λανθασµένη απόφαση τόσο δύσκολα µπορεί να σε βοηθήσει να πάρεις τη σωστή.

ΤΙ ΚΆΝΕΙΣ σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ανα-ρωτήθηκαν... Εµπιστεύεσαι τον γιατρό σου; Όµως πόσο καλά τον ξέρεις; Θα σου πει όλη την αλήθεια; Η... αµφιβολία µεγα-λώνει όσο αρχίζεις να ψάχνεις σε βάθος το θέµα. Όχι άδικα, αν σκεφτεί κανείς ότι σύµφωνα µε εκτιµήσεις κορυφαίων

καθηγητών το 70% των καρδιολογικών επεµβάσεων διενεργούνται χωρίς τις απαραίτητες ενδείξεις. Όταν πάνω από τις µισές καισαρικές τοµές γίνο-νται για λόγους... προγραµµατισµού

κυρίως των γιατρών, όταν τα κέντρα αναφοράς για τη σπονδυλική στήλη

δέχονται τα τελευταία χρόνια υπερδι-πλάσια περιστατικά ασθενών που χει-

ρουργήθηκαν χωρίς να έχουν ξεκάθαρες ενδείξεις και εµφάνισαν επιπλοκές, όταν η σκωληκοειδεκτοµή, µια από τις επεµβά-σεις που ανήκει στις “αµερικανικές” όπως λένε αστειευόµενοι και οι ίδιοι οι χειρουρ-γοί, γίνεται για “ψύλλου πήδηµα”, τότε καλά κάνεις και αµφιβάλλεις!

Ο ΥΠΕΡΆΝΘΡΩΠΟΣ συνέστησε στην αδερ-φή του να προχωρήσει στην αµυγδαλεκτο-µή, προσµετρώντας τα συν και τα πλην. Η ένδειξη ήταν σαφής: Πάνω από πέντε σο-βαρές αµυγδαλίτιδες τον τελευταίο χρό-νο, οι οποίες καταστρέφουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς και ενδεχοµένως να

προκαλέσουν σοβαρότερες επιπλοκές στο µέλλον! Χαρακτηρίζεται εγχεί-

ρηση “ρουτίνας” άρα µε λιγό-τερους... κινδύνους, όπως

λανθασµένα πιστεύουµε οι περισσότεροι που

χρησιµοποιούµε τη λέξη αυτή κυρίως για να διασκε-δάσουµε τους φόβους µας. Δεν υπάρχουν

επεµβάσεις ρουτί-νας. Όλες έχουν κινδύνους, κι αυτό πριν απ’ όλους µας

πρέπει να το έχουν κατά νου οι χειρουργοί.

Η ΕΓΧΕΊΡΗΣΗ πέτυχε και η ασθενής ...έζη-σε! Αυτό είναι το ζητούµενο µετά από κάθε χειρουργείο. Όµως είναι λάθος να το θεωρούµε αυτονόητο! Τίποτα στην ιατρι-κή δεν είναι αυτονόητο. Γι’ αυτό και η δική µας ευθύνη πριν από µια απόφαση που αφορά τη ΖΩΗ µας δεν πρέπει να λαµβά-νεται ελαφρά τη καρδία. Κάθε εγχείρηση είναι µια δύσκολη και σοβαρή ιατρική πρά-ξη. Οφείλουµε στον εαυτό µας και στους δικούς µας ανθρώπους να κάνουµε ενδε-λεχή έρευνα πριν προχωρήσουµε... Να µην αφήσουµε τίποτα στην τύχη!

6•IN•VITRO

EditorialΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Tου Μιχάλη Κεφαλογιάννη

Περασµένα µεσάνυχτα. Το τηλέφωνο χτυπούσε επίµο-να. Τα κακά νέα µαθαίνο-νται γρήγορα, σκέφτηκε ο υπεράνθρωπος , πριν απο-

φασίσει να το σηκώσει. Ήξερε ότι τα ενο-χλητικά αλλά τόσο αληθινά µεταµεσονύ-χτια τηλεφωνήµατα φίλων που ερωτεύτη-καν κεραυνοβόλα ή χώρισαν επεισοδιακά είχαν λιγοστέψει τελευταία, γιατί όλο και λιγότεροι βίωναν µε ένταση τέτοιες κατα-στάσεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίµενε κάποιο κακό νέο. Χωρίς να µπει καν στον κόπο να δει ποιος τον καλεί απάντη-σε µηχανικά στο τηλεφώ-νηµα. Στην άλλη άκρη της γραµµής ήταν η αδερφή του σε κακά χάλια. Η φωνή της δεν έβγαινε... Ήταν η 5η φορά που έκανε οξεία αµυ-γδαλίτιδα µέσα σ’ ένα χρόνο!

“ΔΕΝ ΑΝΤΈΧΩ ΆΛΛΟ. Θα βγάλω τις αµυγδαλές... δεν είναι ζωή αυτή κάθε δύο µήνες τα ίδια... πάλι 39 πυρετό”. Οι λέξεις έβγαιναν µετά βίας από το στόµα της. Ο λαιµός της είχε γίνει για µια ακό-µη φορά εστία µόλυνσης και η φλεγµονή ήταν τόσο εκτεταµένη που ακόµη και τα φάρµακα αδυνατούσαν να αναχαιτίσουν τα συµπτώµατα. “Δεν πάει άλλο !” έλε-γε και ξανάλεγε για να πείσει κυρίως τον εαυτό της ότι αυτή τη φορά θα έµπαινε αδιαµαρτύρητα στο χειρουργείο, το οποίο είχε αρνηθεί δυο φορές στο παρελθόν. Για τον υπεράνθρωπο οι αµυγδαλές ήταν κάτι άγνωστο, καθώς οι γονείς του είχαν αποφασίσει να τις αφαιρέσουν στην παιδική του ηλικία. Έτσι δεν είχε αίσθηση της επιπλοκής. Όµως, καταλάβαινε απόλυτα ότι οι συ-χνές αυτές φλεγµονές άρχισαν να κάνουν µαρτύριο τη ζωή της αδερφής του.

ΤΗΝ ΕΠΌΜΕΝΗ ΜΈΡΑ... µε καθαρό µυαλό προσπάθησαν από κοινού να συζητήσουν ψύχραιµα το θέµα της επέµβασης µε τον γιατρό της, ο οποίος επέµενε ότι η αµυ-γδαλεκτοµή έπρεπε να είχε γίνει µήνες πριν. Όµως γιατί τόση επιµονή; Το µυαλό τους -όχι άδικα- πήγε αλλού! Στις χιλιάδες αµυγδαλεκτοµές αλλά και τόσες άλλες επεµβάσεις που γίνονται χωρίς πραγµα-τική ένδειξη. Η σκέψη αυτή τους γέµισε αµφιβολία. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγµα

Τίποτα στην τύχη!

8•in•vitro

WarningΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ρίγος Τι είναι: Aυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε κρυάδες χαρακτηρίζεται ως η αίσθηση ανατριχίλας που νιώθουμε στο σώμα μας. Το σύμπτωμα δια-φέρει από το ρίγος, δηλαδή την έντονη και δυσάρεστη αίσθηση μυϊκού σπασμού που συνοδεύεται από τρίξιμο των δοντιών, συμβαίνει αιφνιδι-αστικά και διαρκεί λίγο. Κατά κύριο λόγο, τόσο οι κρυάδες όσο και το ρίγος σχετίζονται με τον πυρετό, ο οποίος μπορεί να οφείλεται σε λοιμώδη και μη λοιμώδη αίτια (φάρμακα, μεταβολικά νοσήματα, νόσοι κολλαγόνου κ.ά.). Δεν πρέπει να ανησυχούμε: Όταν τα συμπτώματα δεν συνοδεύονται από πυρετό, η κατάσταση δεν εμπνέει ανησυ-χία. Σε αυτή την περίπτωση αποτελούν μια απάντηση του οργανισμού σε διάφορα ερεθίσματα (π.χ. στρες, κούραση κ.ά.).Πρέπει να ανησυχούμε: Όταν οι κρυάδες και το ρίγος συνοδεύνται από πυρετό και από συμπτώμα-τα όπως δύσπνοια, πονοκέφαλο, έντονο βήχα, δυ-σκολία στην ούρηση, πόνο στους νεφρούς ή την κοιλιά, διάρροια, εμετό, τότε η αιτία μπορεί να είναι πιο σοβαρή και να χρήζει άμεσης διε-ρεύνησης από τον ειδικό.

Γιατί έχω κρυάδες;Πυρετός: Κατά τη διάρκεια μιας εμπύ-ρετης κατάστασης, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού διεγείρε-ται και απελευθερώνονται οι ουσί-ες προσταγλανδίνες. Οι κρυάδες ή το ρίγος οφείλονται στην αγ-γειοσύσπαση που προκαλεί-ται και «εξυπηρετούν» την προσπάθεια του οργανι-σμού να περιορίσει την απώλεια θερμότητος. Μετά από το ρίγος παρατηρείται αύξη-ση της θερμοκρασίας του σώματος και κατό-πιν ο οργανισμός προσαρμόζεται σε ένα νέο επίπεδο θερμοκρασίας. Κούραση: Όταν το σώμα καταπονείται από οποιαδήποτε αιτία, προκαλείται σύσπαση των μυών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκδηλώνονται κρυάδες. Συναισθηματική φόρτιση: Καταστάσεις όπως το έντονο στρες ή οι αγχώ-δεις διαταραχές συχνά συνοδεύονται από κρυάδες και ρίγος. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα συμπτώματα αποτελούν σωματοποίηση των δυσάρεστων καταστάσεων και σχετίζονται με τις αλλαγές που συμβαίνουν στον οργανι-

σμό λόγω υπερέκκρισης ορμονών. Γρίπη: Πρόκειται για τη λοίμωξη που οφείλεται στον ιό της γρίπης. Συχνά

εμφανίζεται ρίγος ή κρυάδες, γεγονός που οφείλεται στις ουσίες που παράγονται και οι οποίες προκαλούν αντιδράσεις από διάφορα όργανα

του σώματος. Αναπνευστικές λοιμώξεις: Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήμα-

τος (ανώτερου και κατώτερου) όπως η πνευμονία και η αμυγδαλί-τιδα (και ιδιαίτερα η πυώδης), προκαλούν πυρετό που συνοδεύε-

ται από ρίγος. Σε αυτή την περίπτωση, η εκδήλωση ρίγους σχε-τίζεται με τον πυρετό.

Ουρολοίμωξη: Πρόκειται για μολύνσεις που προκαλούνται από μικρόβια που υπάρχουν στο ανώτερο ή κατώτερο ου-

ροποιητικό σύστημα. Λοιμώξεις όπως η πυελονεφρίτιδα (μόλυνση στους νεφρούς) εκδηλώνονται με υψηλό πυ-

ρετό και ρίγος λόγω της μόλυνσης που υπάρχει. Οι παθήσεις συνοδεύονται και από άλλα συμπτώμα-

τα, όπως πόνος κατά την ούρηση, πόνος στη μέση κ.λπ.

Λοιμώξεις στην κοιλιά: Περιπτώσεις όπως σκωληκοειδίτιδα, εκκολπωματίτιδα, κυστίτι-

δα κ.λπ. εκδηλώνονται με πυρετό και ρίγος ή κρυάδες. Σε αυτή την περίπτωση, τα

συμπτώματα εκδηλώνονται ως αποτέλε-σμα των ουσιών που παράγονται από

τα μικρόβια και συνήθως συνοδεύ-ονται και από άλλα συμπτώματα

(π.χ. πόνο στην κοιλιά, εμετό, δι-άρροιες).

Υποθερμία: Πρόκειται για την ακριβώς αντίθετη κατάστα-

ση του πυρετού. Δηλαδή, η θερμοκρασία του σώμα-

τος πέφτει κάτω από το φυσιολογικό, γεγονός που σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τις χα-

μηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος, αλλά

μπορεί να συνδέεται και με καταστάσεις όπως η σήψη. Η υποθερμία εκδηλώ-νεται με ανεξέλεγκτο ρίγος, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να εξισορροπή-σει την απώλεια θερμοκρασίας. Φάρμακα: Το ρίγος μπορεί να εκδηλώνεται ως ανεπιθύμητη ενέργεια φαρμά-κων, όπως της αντιμυκητησιακής θεραπείας. Επίσης, μετά από έναν εμβολια-σμό είναι πιθανό να εμφανίζεται πυρετός με ή χωρίς ρίγος.

Μην λες κρυάδες...Λίγο ως πολύ το έχουμε βιώσει όλοι. Το ρίγος αλλά και αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε κρυάδες δεν σχετίζονται μόνο με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Μπορεί να αποτελούν σύμπτωμα διαφόρων παθήσεων, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρών.

• Όταν αισθάνεστε κρυά-

δες, προτιμήστε να πιείτε ή να φάτε κάτι ζεστό, για

παράδειγμα ένα τσάι ή μία ζεστή σούπα.

• Στις περιπτώσεις ρί-γους ενδείκνυται η χρήση αντιπυρετι-κών φαρμάκων και

κουβέρτας. Δεν αρκεί να φορά-με ζεστά ρού-

χα. Πρέπει να βρισκό-μαστε και σε ζεστό

περι-βάλ-λον.

• Επικοινωνή-

στε με τον γιατρό εάν τα συμπτώματα επι-μένουν. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ιδιαίτερα αν

έχει ρίγος ένα παι-δί.

tips

Συνεργάστηκε ο Ανδρέας Κωνσταντίνου, Διευθυντής Πα-θολογικής Κλινικής νοσοκομείου «ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ»

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Επικοινώνησε με τη σκέψη του Η περίπτωσΗ ενόσ άνδρα, που βρί-σκεται σε κατάσταση «φυτού» τα τελευταία πέντε χρόνια, ενδε-χομένως αλλάζει τα δεδομένα στην ιατρική περίθαλψη των ανθρώπων που βρίσκονται σε κώμα. Χρησιμοποιώντας την τεχνική της λειτουργικής μα-γνητικής τομογραφίας, Βέλγοι και Βρετανοί ερευνητές κατέ-δειξαν ότι ο άνδρας έχει τη δυ-νατότητα να σκεφθεί απαντήσεις όπως «ναι» ή «όχι» σε ερωτήσεις που του έκαναν, αλλάζοντας απλώς τη σκέψη του. «Οι τομογραφίες έδειξαν ότι ο ασθενής δεν βρισκόταν σε κατάσταση απώλει-ας συνείδησης, ενώ για πρώτη φορά μετά από 5 χρόνια του δώσαμε τη δυνατότητα να εκφράσει όσα σκέφτεται», δήλωσε ο Adrian Owen, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.

Με νέο νεφρό Μια πρωτοποριακή επέμβαση μεταμόσχευ-σης νεφρού από μη συμβατό δότη εφαρμόστη-κε με επιτυχία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Κόβεντρι στη Μεγάλη Βρετανία. Η 41χρονη Μαξίν Μπαθ έκανε αιμοκάθαρση για 15 χρόνια και βρισκόταν στη λίστα αναμονής για συμβατό νεφρό τα τελευταία 10 χρόνια. Πέρυσι εμφάνι-σε σοβαρά προβλήματα με την αρτηριακή της πίεση, με αποτέλεσμα οι γιατροί να φοβούνται ότι είχε μόνο λίγους μήνες ζωής. Τον προηγού-μενο Νοέμβριο, η Βρετανίδα αποφάσισε να υποβληθεί σε μια επέμβαση που στηρίζεται στη χρήση ενός συστήματος ψυχρής διήθησης του αίματος. Με αυτό τον τρόπο, οι επιστήμονες επιχείρησαν να παρακάμψουν το εμπόδιο της απόρριψης του μη συμβατού μοσχεύματος, που έδωσε στην ασθενή η μικρότερη αδελφή της. Τελικά, η επέμβαση είχε επιτυχή κατάληξη.

Στο χέρι μας η πρόληψη του καρκίνου τέσσερα στα δέκα περιστατικά καρκίνου μπο-ρούν να προληφθούν, σύμφωνα με τον οργα-νισμό «Διεθνής Ένωση Κατά του Καρκίνου». Σε σχετική έκθεση οι επιστήμονες παραθέτουν εννέα λοιμώξεις που σχετίζονται με τη νόσο και υπογραμμίζουν τον προληπτικό ρόλο των εμβο-λιασμών και της αλλαγής του τρόπου ζωής. Ο ιός HPV ευθύνεται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ λοιμώξεις από τους ιούς HBV, HIV/AIDS και Επστάιν-Μπαρ οδηγούν συχνά σε καρκί-νο του ήπατος. Οι συγγραφείς της έκθεσης ανα-φέρουν ότι αν εφαρμόζονταν σε ανεπτυγμένα και αναπτυσσόμενα κράτη προγράμματα εμβο-λιασμού και γίνονταν εκτενείς εκστρατείες κατά του καπνίσματος, της ανθυγιεινής διατροφής και της καθιστικής ζωής, θα μπορούσε να αποτραπεί το 40% των κρουσμάτων καρκίνου.

Ένα υγιέστα-το κοριτσάκι έφερε στον κόσμο μια

γυναίκα από τη Ρουμανία που ζυγίζει 240 κιλά. Ο επικεφαλής της γυναικο-λογικής κλι-νικής, τόνισε

ότι είναι η μοναδική πε-ρίπτωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Το προηγούμε-νο ρεκόρ στη

Ρουμανία ανήκε σε

έγκυο που ζύγιζε 180

κιλά.

Παρενέργειες από το Avatar! Κάθε άλλο παρά χάρμα οφθαλμών φαίνεται ότι είναι η ταινία που «έσπασε» φέτος όλα τα

ταμεία. Πολλοί από όσους παρακολούθησαν το «Avatar» ανέφεραν ότι μετά το τέλος της ταινίας είχαν θολωμένη όραση, πονοκέφαλο, τάση για έμετο και ναυ-τία. Στηριζόμενοι σε παλαιότερες μελέτες, οι ειδικοί εκτι-μούν ότι τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στις αφύσικες κινήσεις που κάνουν τα μάτια όταν βλέπουμε τρισδιάστα-τες κινηματογραφικές ταινίες. Η 3D τεχνολογία προκα-λεί μια αισθητήρια... σύγχυση στους οφθαλμούς, καθώς τα μάτια καλούνται να εστιάσουν όχι σε ένα αντικείμενο αλλά σε μια ολόκληρη επιφάνεια. Έτσι, τα μάτια δέχονται δυσβάστακτες πιέσεις και κουράζονται εύκολα.

Διαδικτυακή κατάθλιψηΕίστε «κολλημένοι» με το Ίντερνετ και δεν υπάρχει μέρα που δεν σερφάρετε στο διαδί-

κτυο; Προσοχή! Βρετανική μελέτη δείχνει ότι ίσως κινδυνεύετε από κατάθλιψη. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Leeds εξέτασαν 1.319 άτομα ηλικίας 16-51 ετών και διαπίστωσαν ότι οι φανατικοί χρήστες του διαδικτύου αναπτύσσουν καταναγκαστική εξάρτηση και συχνά αντικαθιστούν τις κοινωνικές συνήθειες της πραγ-ματικής ζωής με τις online επαφές και τις συνομιλίες στα sites κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook) και στα chat-rooms. Οι ερευνητές επιχειρούν τώρα να διευρευνήσουν εάν το άτομο απομονώνεται επειδή έχει κατάθλιψη ή εάν η απομόνωση οδηγεί τελικά στην κατάθλιψη.

Κίνηση από τεχνητούς μυς

Ελπίδες σε ασθενείς με παρά-λυση τμήματος του προσώπου δίνει η εμφύτευση τεχνητών μυών, μία νέα τεχνική που εφάρμοσαν Αμερικανοί χει-

ρουργοί.Ειδικοί πλαστικοί χειρουργοί κατόρθωσαν να κάνουν ανθρώπινα πτώματα να ανοιγοκλεί-σουν τα μάτια τους, χρησιμοποιώντας τε-χνητούς μυς, ένα επίτευγμα που στο μέλλον μπορεί να βοηθήσει ασθενείς, που έχουν εκδηλώσει πάρεση προσωπικού ή τρίδυμου νεύρου και δεν μπορούν να ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους, να μπορέσουν και πάλι από μόνοι τους να τα ανοιγοκλείσουν. Οι επιστή-μονες πειραματίστηκαν με τεχνητούς μυς σε έξι δωρηθέντα πτώματα ανθρώπων.Οι τεχνητοί μύες (που είναι δημιούργημα της εταιρείας SRI International με έδρα την Καλιφόρνια) κατέστη εφικτό να λειτουρ-γήσουν ως φυσικοί ανθρώπινοι μύες, όταν υπέστησαν διαστολή και συστολή, αφού υποβλήθηκαν σε ηλεκτρικά ερεθίσματα. Οι γιατροί έκρυψαν τους τεχνητούς μυς και τη συνοδευτική μπαταρία στους κροτάφους του νεκρού σώματος και τα συνέδεσαν με ιστούς γύρω από τα μάτια.Ακολούθως τους περίδεσαν με μικροσκοπι-κές βίδες τιτανίου πάνω στα οστά του ματι-

ού. Όταν περνούσε το ρεύμα, ο μυς κινούταν παρασέρνοντας τα βλέφαρα και κάνοντας έτσι τα μάτια να ανοιγοκλείνουν. Σήμερα, η παράλυση των βλεφάρων αντιμετωπίζεται είτε με τη μεταφορά μυός από το πόδι στο πρόσωπο (κάτι που όμως απαιτεί χειρουρ-γική επέμβαση έξι έως δέκα ωρών και δεν θεωρείται κατάλληλη για ηλικιωμένους ή γενικά για ευάλωτα άτομα), είτε με την τοπο-θέτηση ενός μικρού χρυσού βαριδιού μέσα

στο βλέφαρο, ώστε με τη δύναμη της βαρύτη-τας να βοηθά το μάτι να κλείνει.Αν και αυτή η δεύτερη μέθοδος είναι αποτε-λεσματική στο 90% των περιπτώσεων, το

βλέφαρο ανοιγοκλείνει βραδύτερα από το κανονικό και δεν μπορεί να συγχρονιστεί σωστά με το υγιές βλέφαρο (όταν το πρό-βλημα εμφανίζεται μόνο στο ένα από τα δύο μάτια), ενώ επιπλέον ορισμένοι ασθε-νείς δεν καταφέρνουν να κλείσουν το βλέ-φαρο με το χρυσό βαρίδι, όταν πέφτουν να κοιμηθούν. Οι Αμερικανοί ερευνητές εκτιμούν ότι η μέθοδός τους θα είναι δι-αθέσιμη σε ασθενείς μέσα στην επόμενη πενταετία.

Οι τεχνητοί μυς στο μέλλον θα βοηθήσουν ασθενείς που έχουν παραλύσει στο πρόσωπο κ.ά.

10•in•vitro

ΕπίκαιραΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Κόσμος

Ναι στην ελληνική υγιεινή διατροφή Συγκροτήθηκε η Εθνική Επιτροπή Μεσογει-ακής – Ελληνικής Διατροφής, με απόφαση

της Υπουργού Υγείας κας. Μ. Ξενογιαννακο-πούλου. Έργο της Επιτροπής είναι να προτείνει μέτρα, πιλοτικές εφαρμογές και συνδυασμένες πολιτικές για τη συνεχή και μακροχρόνια προώθηση της ελληνικής διατροφής ως μέσο, μεταξύ άλλων, για την προαγωγή της υγείας του ελληνικού πληθυσμού, την ανάδειξη της τοπικής κουζίνας, την οικονομική υποστήριξη των αγροτών και την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης σε θέματα αγροτικής παραγωγής και διατροφής. Πρόε-δρος της Επιτροπής ανέλαβε η καθηγήτρια Πανεπιστη-μίου κα Αθηνά Λινού.

Επί ποδός οι νοσοκομειακοί γιατροίΣε μειωμένες εφημερίες από τον Μάρτιο προ-σανατολίζονται οι γιατροί του ΕΣΥ, σε μια προ-

σπάθεια να πιέσουν την κυβέρνηση να προσλάβει επιπλέον ιατρικό προσωπικό και να εξοφληθούν οι δεδου-λευμένες εφημερίες του 2009. Στη διάρκεια της συνάντη-σης που είχε η νεοεκλεγείσα Εκτελεστική Γραμματεία της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας με την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, οι εκπρόσωποι των νο-σοκομειακών γιατρών προειδοποίησαν ότι από την 1η Μαρ-τίου θα καταθέσουν προγράμματα εφημεριών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (4 εφημερίες το μήνα για κάθε για-τρό - αριθμός που είναι αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες των νοσοκομείων) και ότι θα κάνουν επισχέσεις εργασίας.

Βαρεμάρα μέχρι θανάτου

Έκφραση που έχει περάσει στην καθομιλουμένη αλλά έρευνα έδει-ξε ότι έχει βάση! Επιστήμονες από το University College του Λονδίνου διαπίστωσαν ότι όσοι βαριούνται δι-αρκώς διατρέχουν διπλάσιο κίνδυ-νο να πεθάνουν από καρδιοπάθεια ή εγκεφαλικό επεισόδιο, από ό,τι αυτοί που βρίσκουν τη ζωή τους δι-ασκεδαστική και δεν πλήττουν.Στη μελέτη συμμετείχαν πάνω από 7.000 δημόσιοι υπάλληλοι ηλικίας από 35 έως 55 χρόνων και οι ειδικοί τους παρακολουθούσαν για 25 χρό-νια. Όπως φάνηκε, όσοι δήλωσαν ότι «βαριούνται» είχαν περίπου 40% περισσότερες πιθανότητες να πε-θάνουν μέχρι το τέλος της μελέτης. Επιπλέον όσοι πλήττουν έχουν ροπή σε τσιγάρο και αλκοόλ, θέτοντας ού-τως ή άλλως τη ζωή τους σε κίνδυνο. Ειδικότερα η έρευνα έδειξε ότι οι

γυναίκες διεκδικούσαν σε διπλάσιο βαθμό το «δικαίωμα» στη βαρεμάρα. Ο ψυχολόγος Graham Price σύστησε σε όσους αισθάνονται συχνά έτσι να βάζουν τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους.

Δενδρολίβανο κατά του καρκίνουη προσθήκη δενδρολίβανου στο ψητό κρέας νοστιμίζει το φαγητό και ταυτόχρονα απωθεί τον καρκίνο. Ερευνητές από το Πανε-πιστήμιο του Κάνσας διαπίστωσαν ότι οι συ-γκεντρώσεις αιθανόλης, που περιέχονται στα εκχυλίσματα του εν λόγω βοτάνου, μπλοκά-ρουν τον σχηματισμό καρκινογόνων ουσιών, που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια μαγει-ρέματος σε υψηλές θερμοκρασίες.

Μαριχουάνα STOP;παγκόσμιο ενδιαφέρον έχει προκαλέσει η δη-μοσίευση μίας μελέτης, σύμφωνα με την οποία η μαριχουάνα φαίνεται να βοηθά στην ανακού-φιση από τον πόνο και τους μυϊκούς σπασμούς που προέρχονται από την πολλαπλή σκλήρυνση και άλλες νευρολογικές διαταραχές. Μάλιστα οι ερευ-νητές συγκέντρωναν στοιχεία μέσα από κλινικές δοκιμές για την αποτελεσματικότητα της μαριχουάνα επί 20 χρό-νια. Την ίδια στιγμή όμως στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ, όπου λειτουργούν εξειδικευμέ-νες κλινικές μαριχουάνα (έχει αποποινικοποιηθεί η χρήση της για ιατρικούς σκοπούς) αναμένε-ται να μπει λουκέτο στην πλειονότη-τα των κλινικών, γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα.

Ο Παγκόσμι-ος Οργανι-

σμός Υγείας συνιστά να προστεθεί

την επόμενη χρονιά ο

ιός της νέας γρίπης στο

εμβόλιο της εποχικής. Τα εμβόλια της γρίπης έχουν τρία στελέχη και οι αρμό-διοι πρέπει

να αποφασί-σουν πώς θα τα συνδυά-

σουν.

Πέφτουν οι τιμές των φαρμάκων

Μείωση περίπου 20% στις τιμές 6500 σκευασμάτων ανακοίνωσε η Υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικό-τητας και Ναυτιλίας κα Λού-

κα Κατσέλη, στο πλαίσιο της νέας πολιτικής τιμολόγησης των φαρμάκων. Η Ελλάδα είναι μια από τις τρεις ακριβότερες χώρες της Ευ-ρώπης σε επίπεδο τιμών φαρμάκων και πα-ράλληλα η τρίτη πιο ακριβή χώρα στον κόσμο στα γενόσημα φάρμακα. Αυτό, σε συνδυασμό με την υπερσυνταγογράφηση και με την κα-τάργηση της λίστας, εκτόξευσε τη φαρμακευ-τική δαπάνη στα 6,6 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2009.Σύμφωνα με την κα Κατσέλη, εντός των ημε-ρών θα εκδοθεί Δελτίο Τιμών Φαρμάκων και η μείωση των τιμών θα επιτευχθεί σε δύο φά-σεις, αρχής γενομένης από τον Φεβρουάριο. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι το νέο μέτρο θα εξοι-κονομήσει ένα δισεκατομμύριο ευρώ το χρό-νο για τα ταμεία. Η τιμολόγηση των νέων φαρ-μάκων θα γίνεται με βάση τις τρεις χαμηλότε-ρες τιμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χωρίς να συνυπολογίζεται η τιμή της Ελβετίας.Πάντως για την ομαλή μετάβαση στο καθε-

στώς των νέων τιμών και για να μην υπάρξει πρόβλημα τόσο με το υπάρχον απόθεμα φαρ-μάκων στα φαρμακεία όσο και στις φαρμακα-ποθήκες, προβλέπεται μεταβατική περίοδος προσαρμογής δύο μηνών, κατά την οποία τα φάρμακα θα πωλούνται παράλληλα και στις δυο τιμές. Η ανατιμολόγηση των γενόσημων (αντίγρα-

φων) φαρμάκων, θα εξακολουθήσει να υπο-λογίζεται ως ποσοστό της τιμής του πρωτότυ-που εκτός πατέντας, μεί-ον, όμως, 10%. Ειδική πρόβλεψη θα υπάρξει για τα νοσοκομειακά, τα

ορφανά και τα κοινόχρηστα φάρμακα.Τον κίνδυνο για αύξηση των παράλληλων εξα-γωγών φαρμάκων, ελλείψεις φαρμάκων και διόγκωση του φαινομένου των «πλαστών συ-νταγών» επεσήμανε ο Σύνδεσμος Φαρμακευ-τικών Επιχειρήσεων (ΣΦΕΕ) και υπογράμμισε ότι είναι σημαντικό να δοθούν οι αρμόζουσες αυξήσεις στα παλιά δοκιμασμένα φάρμακα, ώστε να μην καταστούν ασύμφορα και αντικα-τασταθούν από νεότερα και ακριβότερα.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, η φαρμακευτική δαπάνη το 2009 εκτοξεύθηκε στα 6,6 δισ.

in•vitro•11ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

ΕλλάδαΓράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Μed

ical

upd

ate

Είναι λάθος να πιστεύ-ουμε ότι γυμναζό-μαστε για να γίνουμε πιο ωραίοι. Μην καλ-λιεργείτε λοιπόν μεγάλες προσδο-κίες για το τελικό αποτέλε-σμα, γιατί έτσι το μόνο που θα καταφέ-ρετε είναι να γίνετε δέσμιοι της υπερ-βολικής άσκησης

Μια ζωή κάτω από την μπάρα!

Ξυπνούν το πρωί πίνοντας ωμό αβγό. Κατά τη διάρκεια της ημέ-ρας τρώνε αγκαλιά με τη ζυγα-ριά. Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη γυμναστική παίρνουν

συμπληρώματα διατροφής. Η ώρα του γυ-μναστηρίου είναι για εκείνους ιερή. Κανείς δεν μπορεί να τους αλλάξει το πρόγραμμα. Στέκονται με τις ώρες μπροστά στον καθρέ-πτη των αποδυτηρίων για να δουν μέρα με τη μέρα το σώμα τους να αλλάζει. Τραβούν φωτογραφίες γυμνοί για να δουν το ΠΡΙΝ και το ΜΕΤΑ. Κι όμως δεν τους ενδιαφέρει τόσο η υγεία τους όσο η εμφάνισή τους. Πρέπει να έχουν ένα φουσκωμένο, γραμμωμένο, με μο-νοψήφιο ποσοστό λί-πους σώμα. Στον κόσμο των παχύσαρκων οι gym freaks ή ελληνιστί οι κολ-λημένοι με το γυμναστήριο φαντάζουν σαν φωτεινές εξαι-ρέσεις. Είναι όμως;

Η γυμναστική είναι υγεία, ενώ σύμφωνα με πολλούς, πλέον αποτελεί μία ξεχωριστή επιστήμη. Δεκάδες επιστημονικές έρευνες, από μεγάλα πανεπιστήμια, καταδεικνύουν τα οφέλη της άσκησης για το σώμα αλλά και το πνεύμα. Σταχυολογώντας ορισμένες βλέ-πουμε ότι: η γυμναστική είναι «φάρμακο» για την καρδιά, καταπολεμά την κατάθλι-

ψη, μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, «ρίχνει» τα επίπεδα χοληστερόλης, ενώ συμβάλλει ακόμα και στη διατήρηση της κινητικότητας ασθενών με Πάρκινσον. Οι επιστήμονες όμως τονίζουν ότι τα οφέλη της γυμναστικής παύουν να ισχύουν όταν χαθεί το μέτρο.

Ο κατάλΟγΟσ των ανεπιθύμητων ενεργειών από την υπερβολική γυμναστική είναι εξίσου

μεγάλος με εκείνον των ωφελειών. Η υπερβολική γυμναστική ενο-

χοποιείται για: • Τραυματισμούς: επειδή

δεν δίνουμε στο σώμα (μυς, τένοντες) τον χρό-νο που χρειάζεται ώστε να ξεκουράζεται.• Απώλεια λείας μυϊκής μάζας.

• Καρδιακή ανακοπή, όταν δεν λαμβάνουμε

τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ώστε να τραφεί ο

μυς της καρδιάς.• Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

• Στις γυναίκες διαταραχή του κύκλου της εμμήνου ρύσεως ή ακόμα και αμηνόρροια. • Απώλεια οστικής πυκνότητας (κυρίως στις γυναίκες αθλήτριες).• Διαταραχές στον ύπνο. • Διαταραχές στη διατροφή, όπως ανορεξία ή βουλιμία. •Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ευερε-θιστότητα.

Πρόσφατη έρευ-να αναφέρει ότι 2 στους 10 ανθρώ-πους είναι φορείς συγκεκριμένων γο-νιδίων που εμπο-δίζουν την καύση του λίπους όταν γυμνάζονται.

Μην «κολλάτε» σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων για με-γάλο χρονικό διά-στημα. Οι επιστή-μονες τονίζουν ότι οι εναλλαγές στην άσκηση γυμνάζουν καλύτερα το σώμα, ενώ μειώνουν τον κίνδυνο τραυματι-σμού.

Προσοχή... η γυμναστική από μόνη της δεν θα σας αδυνατίσει. Αλλάξτε διατροφικές συνήθειες, ασκηθείτε

συστηματικά και θα δείτε «θαύματα»

12•in•vitro

ΥποχόνδριοςΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Με τη γυμναστική

Πόσο πολύ είναι... αρκετό;Είναι απόλυτα θεμιτό να έχουμε ένα όμορ-φο και καλοσχηματισμένο σώμα. Ωστόσο προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι η εξωτερική ομορφιά να ακτινοβολεί την εσω-τερική υγεία. Γι’ αυτό και οι ειδικοί τονίζουν πως όσοι αντιλαμβάνονται ότι ίσως το έχουν παρακάνει με τη γυμναστική, θα πρέπει να αλλάξουν τις προσδοκίες που έχουν καλλι-εργήσει. Συγκεκριμένα: •Γυμναστείτε για τους σωστούς λόγους: δη-λαδή για την υγεία και όχι αποκλειστικά την ομορφιά.•Επιλέξτε έναν εκπαιδευμένο γυμναστή, ώστε να σχεδιάσετε το πρόγραμμα των ασκή-σεων και να θέσετε πραγματοποιήσιμους στόχους. • Μην πηγαίνετε στο γυμναστήριο περισ-σότερες από 3 ή 4 φορές την εβδομάδα. Η κάθε προπόνηση θα πρέπει να διαρκεί περί-που 60 με 90 λεπτά το πολύ (εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση και τους στόχους που έχετε θέσει).• Ακούστε το σώμα σας, όταν σας προειδο-ποιεί ότι χρειάζεται ξεκούραση. • Όταν ξεκινάτε με ένα καινούργιο πρόγραμ-μα γυμναστικής, μην το επιβαρύνετε με επι-πλέον βάρος από αυτό που συστήνει ο ειδι-κός. Υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού. • Μην αυξάνετε την ένταση της προπόνησης περισσότερο από 10% κάθε εβδομάδα.

ΤεστΠόσΟ υγιή σχέσΗ έχουμε με τη γυμνα-στική; Αν απαντήσετε ΝΑΙ στις περισσότε-ρες από τις παρακάτω ερωτήσεις, ίσως θα πρέπει να αναθεωρήσετε τη σχέση σας με τη γυμναστική.

1 Αισθάνεστε ενοχές ή ότι θα παχύνετε αν χάσετε μία προπόνηση;

2 Αισθάνεστε υποχρεωμένοι να πάτε γυμναστήριο, ακόμα και αν δεν έχετε διάθεση;

3 Αν χάσετε μία προπόνηση, για τιμωρία θα την αναπληρώσετε με δύο προπο-νήσεις την επόμενη εβδομάδα;

4 Χάνετε σημαντικά ραντεβού ή φεύγε-τε νωρίτερα από το γραφείο ή το σχο-λείο για να πάτε γυμναστήριο;

5 Αν φάτε μεγαλύτερη ποσότητα από το κανονικό, αισθάνεστε την ανάγκη να γυμναστείτε παραπάνω, ώστε να αι-σθανθείτε καλύτερα ψυχολογικά;

6 Αισθάνεστε αδικαιολόγητη κόπωση; Έχετε συχνούς πονοκεφά-λους; Το πρωί έχετε ταχυπαλμία;

7 Ξαφνικά χάνετε τη δύναμη να ολοκλη-ρώσετε μία άσκηση;

Ενδεικτικό Διαιτολόγιο

ΠΡΩΙΝΟ:

• Γάλα ή γιαούρτι ημιαποβουτυρωμένο (1-2% λιπαρά)

• Απλά δημητριακά πρωινούΣΝΑΚ:

• Φρούτο ΓΕΥΜΑ:

• Μοσχάρι (άπαχο) με ζυμαρικά• Σαλάτα από ωμά ή βρασμένα λαχανικά

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ ΣΝΑΚ:

• Φρούτο ΔΕΙΠΝΟ:

• Όπως το γεύμα ή οποιοδήποτε άλλο φαγητό αλλά όχι τηγανητά.

• Σαλάτα από ωμά ή βρασμένα λαχανικά. Στις σαλάτες και τα φαγητά προσθέστε 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο ανά μερίδα

tips>Καθιερώστε τρία γεύματα την ημέρα,τα οποία

να περιλαμβάνουν και υδατάνθρακες.

> Ξεκινήστε τη μέρα σας με δημητριακά για να καλύψετε τις φυτικές ίνες που χρειάζεται ο οργανισμός σας.

> Συνδυάστε τους υδατάνθρακες με σαλάτα, καθώς οι φυτικές ίνες καθυστερούν την απορ-ρόφηση του αμύλου από τον οργανισμό.

> Προσοχή στα παραωριμασμένα φρούτα και τα πολύ μαγειρεμένα τρόφιμα. Και στις δυο πε-ριπτώσεις αυξάνεται σημαντικά ο γλυκαιμικός δείκτης τους.

> Είναι καλό να μην συνδυάζετε ρύζι, ζυμαρικά ή πατάτα με ψωμί, γιατί αυξάνεται σημαντικά η ποσότητα των υδατανθράκων που κατανα-λώνετε.

> Προτιμήστε τα ημιαποβουτυρωμένα γαλακτο-κομικά, καθώς είναι χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά.

> Προτιμήστε τα φρούτα από τους χυμούς, γιατί έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη και είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυτι-κές ίνες.

>Το αλκοόλ επιτρέπεται σε λογικές ποσότητες (1 ποτό για τις γυναίκες, 2 για τους άνδρες). Από τα αναψυκτικά, καλύτερα να επιλέγετε τα light.

Εάν υπάρχει ένα πρότυπο διατρο-φής, τότε αυτό είναι των ανθρώ-πων που πάσχουν από σακχαρώ-δη διαβήτη. Τίποτε δεν είναι απα-γορευτικό –ακόμη και το γλυκό-

αρκεί να καταναλώνεται στη σωστή ποσότητα και συχνότητα. Μάλιστα σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο επιδόρπια -ακόμα και σοκολάτες- ειδικά για διαβητικούς, χωρίς ζάχαρη. Στόχος της δίαιτας του ασθενούς με διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ 2) είναι η ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, η απώλεια και η διατήρηση του σωματικού βά-ρους, αλλά και η μείωση του κινδύνου για καρ-διαγγειακά νοσήματα. Αυτό επιτυγχάνεται με τις σωστές επιλογές και συνδυασμούς τροφών: Υδατάνθρακες:Βρίσκονται σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα (γάλα, γιαούρτι, φρούτα, αμυλούχα, όσπρια). Πρέπει να κατανέμονται σε όλη τη διάρκεια της ημέρας ώστε το πάγκρεας να μην «τεμπελιάζει» και να εκκρίνει ινσουλίνη.Λίπος:Περιέχει πολλές θερμίδες (1γρ. λίπους αποδίδει 9 Kcal), για αυτό πρέπει να κατανα-λώνεται σε μικρή ποσότητα. Προτιμήστε άπα-χα κρέατα, ελαιόλαδο, μικρή ποσότητα ξηρών καρπών (περίπου 10, 2-3 φορές την εβδομάδα) και ψάρι που περιέχει τα ωφέλιμα ω-3 λιπαρά οξέα (2 φορές εβδομαδιαίως).

Διαιτητικέςίνες: Βοηθούν τόσο στην πρόληψη του ΣΔ 2 όσο και στη ρύθμισή του, καθώς μει-ώνουν τον γλυκαιμικό δείκτη καθυστερώντας την αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Βρίσκο-νται σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημη-τριακά. Τροφέςμεχαμηλόγλυκαιμικόδείκτη: Οι τρο-φές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη αυξάνουν λιγότερο τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση των διαβη-τικών. Τροφές με χαμηλό ΓΔ είναι οι σάλτσες ντομάτας, η φάβα, οι φακές κ.ά. Ο ΓΔ αυξάνε-ται με την επεξεργασία των τροφίμων. Έτσι για παράδειγμα η βραστή πατάτα έχει χαμηλότερο ΓΔ από τον πουρέ πατάτας. Αλάτι:Δεν επηρεάζει το σάκχαρο στο αίμα αλλά αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Φα-νείτε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο «κρυμμένο» αλάτι (αλμυρά, τυριά, τουρσί, αλατισμένοι ξη-ροί καρποί, συσκευασμένα τρόφιμα).Γλυκά: Ασφαλής λύση θεωρούνται τα γλυκα-ντικά (ασπαρτάμη, ζαχαρίνη), αρκεί να κατα-ναλώνονται στην επιτρεπόμενη ποσότητα. Εάν θέλετε να φάτε γλυκό με ζάχαρη, είναι καλό να καταναλώσετε μικρή ποσότητα και να το τρώτε μετά το γεύμα σας επειδή αυξάνει λιγό-τερο το σάκχαρο αίματος. το

υδιαβητικού

Γράφει η Δήμητρα ΤζούβεληΣυνεργάστηκε η Μελίνα Καριπίδου,

Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος κλινική «ΜΗΤΕΡΑ»

14•in•vitro

ΗδίαιταΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Όλα με μέτρο

Εξειδικευμέναιατρείαγιατονδιαβήτηστησελ.45

Ηυγεία των πελμάτων δεν απαιτεί κόπο αλλά... τρόπο. Απλές συμβουλές μπορούν να προστατεύσουν τα πέλ-ματα και να χαρίσουν «φτε-

ρά» στα πόδια. Προσοχή στα παπούτσια: Δεν αρκεί να είναι μόνο στο σωστό μέγεθος όσον αφορά το μήκος τους, δηλαδή το μεγαλύτερο δάκτυλο να απέ-χει τουλάχιστον μισό εκατοστό από την άκρη του υποδήματος. Πρέπει να έχουν και το σωστό πλάτος έτσι ώστε να μη συμπιέζονται τα μικρά κόκαλα (μετατάρσια) και τα νεύρα που υπάρ-χουν ανάμεσα σε αυτά και στο πάνω μέρος του ποδιού (κουντεπιέ). Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και η ποιότητα και το υλικό κατασκευής των υποδημάτων. Επιλέξτε παπούτσια από δέρ-μα, που επιτρέπουν στο πόδι να αναπνέει, και με σχετικά σκληρή και όχι εύκαμπτη σόλα.Πείτε όχι στην υγρασία: Όταν το δέρμα του πο-διού ιδρώνει, προκαλούνται προβλήματα, όπως δερματίτιδα, έκζεμα και μυκητιάσεις («πόδι του αθλητή»). Αποφύγετε τις 100% βαμβακε-ρές κάλτσες, που «κρατούν» τον ιδρώτα, και σκουπίστε καλά την περιοχή του ποδιού κάθε φορά που κάνετε μπάνιο. Συνήθως μίγμα πολυ-εστέρα με βαμβάκι και λεπτές κάλτσες χωρίς ζάρες που δημιουργούν πιεστικά φαινόμενα, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ανθρώπους με διαβητική νευροπάθεια.Ξεκουράστε τα πέλματα: Οι καθημερινές δραστηριότητες και ιδιαίτερα η άθληση, η ορ-θοστασία και η παραμονή των ποδιών σε μία θέση για πολλή ώρα καταπονούν τα πέλματα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τενοντίτιδα, πρή-ξιμο στα κάτω άκρα και μείωση της κυκλοφο-ρίας του αίματος. Για αυτόν το λόγο, πρέπει να δίνουμε την ευκαιρία στα πέλματα να ξεκου-ράζονται είτε ανεβάζοντάς τα ψηλά είτε κάνο-ντας μασάζ (καλό είναι να χρησιμοποιείται μία ενυδατική κρέμα) στην περιοχή τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας.Αντιμετωπίστε τα προβλήματα: Σε αντίθεση με την παιδική, η πλατυποδία των ενηλίκων είναι επίκτητη και προκαλείται από την ταλαι-πωρία που υφίσταται καθημερινά το πέλμα. Το αποτέλεσμα είναι να παραμορφώνεται η ποδική καμάρα, να υπάρχει πόνος και δυσκο-λία στη βάδιση, η οποία αρχίζει να επηρεά-ζει και άλλα σημεία του σώματος (π.χ. πόνος στην έσω πλευρά του γόνατος). Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά με τη δημι-ουργία ειδικών πελμάτων είτε χειρουργικά με αναμόρφωση της έσω ποδικής καμάρας. Ένα άλλο πρόβλημα που επηρεάζει την υγεία του πέλματος είναι η πελματιαία απονευρωσίτιδα, δηλαδή ο τραυματισμός του ισχυρού «συνδέ-σμου» που στηρίζει όλο το πέλμα και προκα-λεί πόνο στην περιοχή. Στις τενοντίτιδες και ιδιαίτερα στη τενοντίτιδα του Αχίλλειου, ιδιαί-τερα βοηθητικά μέτρα είναι η χρήση σωστών υποδημάτων, οι διατάσεις της γάμπας και η χρήση ειδικών πελμάτων που μειώνουν τους τραυματισμούς. Διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επί-πεδα: Η αύξηση του σωματικού βάρους, ιδιαί-τερα όταν αυτό γίνεται απότομα, επιβαρύνει τα πόδια, καθώς τα πέλματα σηκώνουν μεγαλύτε-ρο βάρος από αυτό που μπορούν να αντέξουν, ιδιαίτερα στο τρέξιμο.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύ-νης, συχνά εκδηλώνο-νται πόνοι

και ενοχλή-σεις στα

πέλματα και τενοντίτιδες.

Αιτία για αυτό είναι η απότομη

αύξηση του σωματικού βάρους της

εγκύου και η κατακράτηση

υγρών.

tipsΌταν κάνετε πεζοπορία, επιλέξ-τε παπούτσια με σκληρή σόλα και πάτους στο εσωτερικό τους. Υποστηρίζουν την ποδική καμά-ρα και μειώνουν τη φόρτιση που δέχεται το πόδι.

Τα ψηλά τακούνια καταπονούν το πόδι. Ωστόσο, μεταξύ ενός πολύ στενού και ενός παπουτσι-ού με ψηλά τακούνια, προτιμό-τερο είναι το δεύτερο.

Tο λεγόμενο κότσι οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στην κληρο-νομικότητα. Εν μέρει όμως προ-καλείται και από τις δικές μας επιλογές, κυρίως από τη χρήση στενών παπουτσιών.

Προσοχή στις φτέρνες. Το λαν-θασμένο ύψος υποδημάτων, η απότομη αύξηση στην ένταση της άσκησης, αλλά και τα ακα-τάλληλα παπούτσια κατά τη δι-άρκεια της γυμναστικής, είναι παράγοντες που προκαλούν μεγάλη πίεση στα πέλματα και τη φτέρνα.

16•in•vitro

ΑντιγήρανσηΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Πόδια

Ρίξτε βάρος στα πέλματαΓράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Συνεργάστηκε ο Αθανάσιος Μπαδέκας, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής Θεραπευτηρίου Metropolitan,

Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής Ευρωπαϊκής Εταιρείας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής (www.footandankle.gr)

Ta πέλματα αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου σώματος. Σε αυτά πέφτει όλο το βάρος του σώματος, με αποτέλεσμα να καταπονούνται καθημερινά. Η επιμελής φροντίδα και προστασία προφυλάσσει από επίπονες και δυσάρεστες καταστάσεις και μας βοηθά να έχουμε υγιή και ξεκούραστα πόδια ως τα βαθιά γεράματα.

Χάπι news

Τρικλοποδιά... στην οστεοπόρωση Τον δρόμο για τη δημιουργία ενός

χαπιού που θα αναδομεί τα εύ-θραυστα οστά που έχουν καταστραφεί από την οστεοπόρωση, ανοίγει έρευνα Αμερικανών από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Η ερευνητική ομάδα δοκίμασε σε ποντίκια με προχωρημένη οστεοπόρωση, μια χημική ουσία που μπλοκάρει την παραγωγή της σεροτονίνης από το έντερο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα οστά των ποντικών επανέκτησαν πλήρως την πυκνότητά τους. “Αν μπορούσαμε να εμποδίσουμε τη δημιουργία της σεροτονίνης που παράγεται στο έντερο, θα βρίσκαμε και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης”, τονίζει ο καθηγητής Τζέραρντ Καρσέντι. Οι ειδι-κοί εκφράζουν την αισιοδοξία ότι σύντομα μπο-ρεί να υπάρξει μια νέα ομάδα φαρμάκων κατά της οστεοπόρωσης.

Σημαντική εξέλιξη για τη σκλήρυνση κατά πλάκας Ακόμη και μέσα στο 2011 μπορεί

να είναι διαθέσιμα τα χάπια, για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα σε δυο κλινικές μελέτες. Οι αιτήσεις για τις άδειες κυκλοφορίας έχουν ήδη κα-τατεθεί, κάτι που, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί σπουδαία εξέλιξη για τους ασθενείς οι οποίοι σήμερα ακο-λουθούν θεραπείες σε ενέσιμη μορφή. Οι μελέτες που έγιναν σε 18 χώρες έδει-ξαν ότι οι ουσίες φινγκολιμόδη και κλα-δριμπίνη, σε μορφή ταμπλέτας, μείωσαν τις υποτροπές έως και 60% σε διάρκεια δύο ετών. Εκφράζεται όμως και ανησυχία, τόσο για τις πιθανές παρενέργειες, όσο και για την αύξηση του κόστους της θεραπείας.

Αντικαταθλιπτικά μετά το εγκεφαλικόΗ λήψη αντικαταθλιπτικών έπειτα

από εγκεφαλικό επεισόδιο μπο-ρεί να βοηθά στην αποκατάσταση της βλάβης του εγκεφάλου και στη βελτίωση της νοητικής λειτουργίας, σύμφωνα με μελέτη του πανεπι-στημίου της Αϊόβα. “Ο μηχανισμός αυτής της επίδρασης είναι άγνωστος, αλλά ενδέχεται να έχει σχέση με τις λειτουργικές αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο κατά την περίοδο που αυτός αναδιοργανώνεται”, αναφέρει ο επικεφαλής ερευνητής Δρ Ρικάρντο Χόρχε. “Τα αντικαταθλιπτικά ίσως ευνοούν τη δημιουργία νέων νευρώνων στις περιοχές του εγκεφαλι-κού φλοιού που σχετίζονται με λειτουργίες της μνήμης”. Αν και τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ακόμη πρώιμα, οι ειδικοί τα χαρακτηρί-ζουν ενθαρρυντικά για το μέλλον.

Τα αγχολυτικά φάρμακα που

περιέχουν βενζοδιαζεπί-νες, χρησιμο-ποιούν τα ίδια “μονοπάτια”

εθισμού στον εγκέ-φαλο όπως

η ηρωίνη και η κάνναβη,

επισημαίνουν Ελβετοί και Αμερικανοί

ερευνητές. Η γνώση αυτή ίσως οδηγή-σει σε νέα, μη εθιστικά αγχολυτικά.

Το σούπερ χάπι που θα καταπολε-μά τη νόσο Αλτσχάιμερ, τον διαβή-τη και τις καρδιοπάθειες, αλλά και θα βοηθά τον άνθρωπο να φτάνει

τα 100, ίσως αποτελέσει σύντομα πραγμα-τικότητα, σύμφωνα με ερευνητές στις Ηνω-μένες Πολιτείες. Η έρευνα βασίζεται στον εντοπισμό τριών γονιδίων που προάγουν τη μακροζωία και προλαμβάνουν ασθένειες του γήρατος. “Η αξιοποίηση των πρωτεϊνών που παράγονται από τα “γονίδια της μακροζωίας” θα επιτρέψουν σε εκατομμύρια ανθρώπους να ζήσουν περισσότερο”, προβλέπει ο Νιρ Μπαρζιλάι, διευθυντής του ινστιτούτου Μελέ-της του Γήρατος στην ιατρική σχολή “Άλμπερτ Αϊνστάιν” στη Νέα Υόρκη.

Τα γονίδια μακροζωίας ανακαλύφθηκαν κατά τη μελέτη του DNA πεντακοσίων υπεραιωνόβιων. Τα δύο από τα τρία, ενισχύουν την παραγωγή της καλής χοληστερόλης, που μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού. Το τρίτο προλαμβάνει τον διαβήτη. Όσοι μάλιστα διαθέτουν αυτά τα τρία γονίδια, έχουν 80% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ. Ήδη, αρκετά εργαστήρια εργάζονται για να δημιουργήσουν το χάπι που θα μιμείται τα οφέλη των συγκεκριμένων γονιδίων. Σύμφωνα μάλιστα με τον Δρ Μπαρζιλάι, οι κλινικές δοκιμές του θα μπορούν να ξεκινήσουν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.

Πολυφάρμακο για ζωή ως τα 100

Ανάκληση συμπληρωμάτων διατροφής Σε εθελοντική ανάκληση 65 συμπληρωμάτων διατροφής προέβη η εταιρεία «Bodybuilding.com LCC» (ΗΠΑ), σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΟΦ. Τα σκευάσματα είναι πιθανόν να περι-έχουν συστατικά που πρόσφατα χαρακτηρί-στηκαν ως αναβολικά στεροειδή. Τα συγκε-κριμένα προϊόντα διακινούνται από το site της εταιρείας και έχουν διατεθεί και στην Ελλάδα, παρόλο που δεν διαθέτουν τη σχετική άδεια. Ο ΕΟΦ υπενθυμίζει ότι η χρήση αναβολικών στεροειδών μπορεί να προκαλέσει οξεία ηπα-τική βλάβη και μακροχρόνιες σοβαρές ανε-πιθύμητες ενέργειες σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Η πλήρης λίστα των σκευασμάτων στο www.eof.gr

“Μπλόκο” σε φάρμακο για απώλεια βάρουςΤην αναστολή των αδειών κυκλοφορίας σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα φάρμακα που περιέχουν την ουσία σιβουτραμίνη και χρησιμοποιούνται για την απώλεια σωματι-κού βάρους, συνέστησε ο Ευρωπαϊκός Ορ-γανισμός Φαρμάκων. Μελέτη στην οποία συμμετείχαν περίπου 10.000 ασθενείς για χρονικό διάστημα έως 6 χρόνια, έδειξε αυ-ξημένο κίνδυνο σοβαρών, μη θανατηφό-ρων καρδιαγγειακών συμβαμάτων, όπως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδια-κή προσβολή, με φάρμακα που περιέχουν σιβουτραμίνη. Οι ασθενείς που λαμβάνουν σιβουτραμίνη (στην Ελλάδα με την εμπορική ονομασία Reductil), πρέπει να συμβουλευ-τούν τον γιατρό τους για εναλλακτικά μέτρα απώλειας βάρους.

in•vitro•17

Γνωρίζεις ότι...ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Νέα φάρμακα

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Πότε υποτροπιάζειΗ λοίμωξη από έρπητα μπορεί να υποτροπι-άσει, καθώς ο ιός παραμένει για πάντα σε λανθάνουσα κατάσταση στα τοπικά νεύρα και επαναδραστηριοποιείται. Ένας μικροτραυ-ματισμός του δέρματος, η υπεριώδης ακτινο-βολία, η κόπωση, η έμμηνος ρύση, ο πυρετός αλλά και το άγχος ή η άσχημη ψυχολογική κα-τάσταση αποτελούν αιτίες υποτροπής. Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκαλούν πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση του επιχείλιου έρπητα. Ο ιός μεταφέρεται στο σημείο της πρωτοπα-θούς λοίμωξης, όπου αντίστοιχα με την πρω-τολοίμωξη, των πρόδρομων συμπτωμάτων ακολουθούν οι βλάβες που εξελίσσονται σε φυσαλίδες. Στη συνέχεια οι φυσαλίδες σπάνε και αφήνουν πληγές στο στόμα και εφελκίδες (κακάδι) στα χείλη και το δέρμα, που φεύ-γουν αφήνοντας στη θέση τους μια κόκκινη περιοχή. Η συχνότητα των υποτροπών ποι-κίλει από ασθενή σε ασθενή και μπορεί να αυξάνεται ή να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Ο απλός έρπητας θα πρέπει να διακριθεί από την αφθώδη στοματίτιδα, το πολύμορφο ερύ-θημα, τον έρπητα ζωστήρα, το μολυσματικό κηρίο (μια μορφή μόλυνσης από σταφυλό-κοκο). Την κλινική διάγνωση συμπληρώνει η λήψη υλικού από τη βάση των φυσαλίδων για κυτταροκαλλιέργεια και ταυτοποίηση του ιού και του τύπου (1 ή 2).Συνήθως στα χείλη ανι-χνεύεται «τύπος 1».

Η θεραπείαΗ θεραπεία έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση του πρώτου επεισοδίου, την ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης της υποτροπιάζουσας νόσου και την αποφυγή της μετάδοσης. Πολύ σημαντικό ρόλο κατέχει η πρόληψη που γίνεται με αποφυγή της κοινής χρήσης ποτηριών, κου-ταλιών και πιρουνιών με άλλα άτομα, ακόμη και αν αυτά δεν εμφανίζουν τη νόσο ή αναφέρουν αρνητικό ατομικό ιστορικό. Η κύρια θεραπεία για τον απλό έρπητα δίνεται από το στόμα και έχει μεγαλύτερη αποτελεσμα-τικότητα όταν ξεκινήσει εντός 48 ωρών από τη μόλυνση. Η βαλασυκλοβίρη αποτελεί βασικό κομμάτι της φαρμακευτικής αντιμετώπισης του έρπητα και χορηγείται τόσο στο πρώτο επεισό-διο (1 gr 2 φορές την ημέρα για 10 μέρες) όσο και στις υποτροπές όπου δίνονται 500 mg 2 δύο φορές την ημέρα για 3 ημέρες. Οι δόσεις ανα-φέρονται ενδεικτικά και σε κάθε περίπτωση η θεραπεία εξατομικεύεται στον κάθε ασθενή, σύμφωνα με την κρίση του γιατρού του. Η φα-μσικλοβίρη χορηγείται στις υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και στο πλαίσιο κατασταλτικής θερα-πείας για τον έλεγχο των υποτροπών για χρο-νικό διάστημα ενός χρόνου. Η ασυκλοβίρη χο-ρηγείται στην πρωτολοίμωξη (10 μέρες) και σε υποτροπές (5 μέρες). Τοπικά χορηγούνται κρέμες με επουλωτικά στοιχεία στο στάδιο των εφελκίδων, ενώ οι φυ-σαλίδες αντιμετωπίζονται με μίγμα από καθαρό οινόπνευμα και αιθέρα.

Τις περισσό-τερες φορές η εκδήλωση του ιού είναι ασυμπτωμα-

τική. Αυτό συμβαίνει γιατί συ-νήθως ο

ιός μεταδί-δεται από άτομα που δεν έχουν εκδηλώσει

συμπτώματα. Όταν όμως υπάρχουν

συμπτώματα, αυτά εμφα-νίζονται 3

με 7 ημέρες μετά από τη

μόλυνση.

«Εχθρός» προ των... χειλιών

Περιμένεις με αγωνία την ημέρα του πολυπόθητου ραντεβού. Όταν φτάνει, ξυπνάς με άγχος, κοιτιέσαι στον καθρέφτη και... στα

χείλη σου έχει κάνει την εμφάνισή της μία κόκκινη ενοχλητική φουσκάλα. Κι ενώ υπό κανονικές συνθήκες θα ήθελες διακαώς τα χείλη σου να μαγνητίσουν το βλέμμα του, τώρα είναι το μόνο που δεν θέλεις. Ο ενο-χλητικός επισκέπτης ονομάζεται επιχεί-λιος έρπητας και έχει έρθει για να μείνει, καθώς άπαξ και τον κολλήσετε, αυτός πα-ραμένει εκεί λανθάνων και υποτροπιάζει υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ειδικά με την πτώση του ανοσοποιητικού. Δεν υπάρ-χει λόγος να απελπίζεστε όμως, καθώς μπορείτε και να τον αντιμετωπίσετε και να περιορίσετε τις επανεμφανίσεις του. Ο ιός του απλού έρπητα έχει δυο διαφορετικούς τύπους, τον «τύπο 1» και τον «τύπο 2». Ο ιός του απλού έρπητα «τύπου 1» είναι αυτός που κυρίως προκαλεί τις φυσαλίδες στα χείλη. Η λοίμωξη από τον ερπητοϊό εξελίσσεται σε δύο φάσεις, την αρχική λοίμωξη, στην οποία ο ιός εγκαθίσταται στα τοπικά νεύρα και τη δεύτερη φάση, στην οποία το εξάνθημα υποτροπιάζει κυρίως στο

σημείο της πρωτολοίμωξης.Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω σταγονιδί-ων από τη μύτη και το στόμα ή μετά από άμε-ση επαφή με τις φυσαλίδες (στενή επαφή ή φιλί, για παράδειγμα). Η νόσος εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, προτιμά όμως τους νέους 20-30 ετών. Η πρώτη φάση εκδηλώνεται συνήθως ως ουλοστοματίτιδα και φαρυγγίτιδα, με συ-μπτώματα όπως πόνος, ευαίσθητοι και διο-

γκωμένοι λεμφαδένες, πυρετός, πονοκέφα-λος. Στα παιδιά είναι χαρακτηριστικές οι βλάβες του στόματος και γύρω από το στόμα. Στην αρχή παρουσιάζε-ται πόνος, ευαισθησία

και αίσθημα καψίματος. Το εξάνθημα του απλού έρπητα έχει τη μορφή φυσαλίδων πάνω σε κόκκινη πλάκα που στην πορεία σπάει. Στην υποτροπιάζουσα λοίμωξη οι φυσαλί-δες είναι λιγότερες και περισσότερο εντοπι-σμένες. Όταν οι βλάβες υποχωρήσουν, δεν αφήνουν ουλές, μπορεί όμως να αφήσουν αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, η οποία συνήθως μετά από λίγες εβδομάδες εξα-φανίζεται.

18•in•vitro

Με ενδιαφέρειΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Έρπης

Συνεργάστηκε η Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, MD, PHD Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος

Γράφει η Σοφία Νέτα

Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω σταγονιδίων από τη μύτη και το στόμα. Προτιμά νέους ηλικίας 20-30 ετών.

Θεραπεία για τη λιπώδη

διήθηση δεν υπάρχει. Μέ-χρι σήμερα καμία φαρ-μακευτική αγωγή δεν

αντιμετωπί-ζει από μόνη της αποτελε-σματικά την «πάθηση».

Το καλύτερο, επομένως,

είναι η πρόληψη της και η αντιμε-τώπιση των παραγόντων

κινδύνου.

Τρεις στους δέκα ενήλικες στις χώρες της Δύσης έχουν λιπώδη διήθηση ήπατος, με τους περισ-σότερους να μην το γνωρίζουν ή να το ανακαλύπτουν τυχαία σε

κάποιο υπερηχογράφημα. Η απουσία συμπτω-μάτων (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) καθιστά τη λιπώδη διήθηση «βουβή» πάθηση. Στην απλή μορφή της δεν προκαλεί κινδύνους για την υγεία. Σε ένα μικρό ποσοστό, όμως, μπορεί και να γίνει επικίνδυνη.

Ως λιπώδης διήθηςη ορίζεται η συσσώρευ-ση λίπους στα ηπατοκύτταρα. Το ήπαρ «επω-μίζεται» μια σωρεία δράσεων και, σχεδόν ποτέ, δεν μας προδίδει, αφού είναι προικι-σμένο με μία εντυπωσιακή ικανότητα αναγέν-νησης και αυτο-επιδιόρθωσης.Παρόλα αυτά, υπάρχουν συγκεκριμένες καταστάσεις, μετα-ξύ αυτών και η λιπώδης διήθηση, που ενδέχε-ται -σε ειδικές περιπτώσεις- να οδηγήσουν σε μόνιμη ηπατική βλάβη.

Αν κΑι θα φαινόταν λογικό, δεν είναι η κατα-νάλωση λιπαρών φαγητών που προκαλεί το πρόβλημα. Το ήπαρ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διάσπαση και το μεταβολισμό του λίπους. Η διαταραχή αυτής της διαδικασίας οδηγεί στη λιπώδη διήθηση.Η συνηθέστερη κατάσταση (παράγων κινδύ-νου) που σχετίζεται με τη λιπώδη διήθηση είναι η παχυσαρκία, ενώ έχουν ενοχοποιηθεί, μεταξύ άλλων, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι

υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων και χοληστερί-νης, η κατανάλωση αλκοόλ, η απότομη μεί-ωση σωματικού βάρους, η υποθρεψία και η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, μερικές φορές δε εμφανίζεται ως επιπλοκή της εγκυ-μοσύνης.

Το άΤομο με λιπώδη διήθηση του ήπατος, τις περισσότερες φορές δεν εμφανίζει συ-μπτώματα και όταν αυτά υπάρχουν, συνήθως πρόκειται για αδυναμία, ήπια καταβολή και εύκολη κόπωση. Η διάγνωση, λοιπόν, γίνεται συνήθως σε τυ-χαίο κλινικό έλεγχο του ασθενούς και επιβε-βαιώνεται με απεικονιστικό έλεγχο του ήπα-τος, δηλαδή με υπερηχογράφημα ή τομογρα-φία. Σε αυτή την απλή της μορφή η λιπώδης διήθηση δεν προκαλεί επιπλοκές.

ςε ένΑ μικρό ποσοστό αυτών των περιπτώ-σεων, όμως, το λίπος μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στο ήπαρ, μια κατάσταση γνωστή ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.Σε αυτούς τους ασθενείς η φλεγμονή οδη-γεί σε νέκρωση των ηπατικών κυττάρων και αν αυτή η κατάσταση χρονίσει, ενδέχεται να οδηγήσει σε μόνιμη διαταραχή της αρχιτεκτο-νικής του ήπατος, δηλαδή κίρρωση.Η στεατοηπατίτιδα αφορά σε μικρό ποσοστό των περιπτώσεων και υπολογίζεται ότι με την παρέλευση είκοσι ετών, μόνο το 2% των ατό-μων με λιπώδη διήθηση θα οδηγηθεί σε μόνι-μη ηπατική βλάβη.

ΠρόληψηΑπώλεια βάρους: Σε παχύσαρκους έχει ευερ-γετικά αποτελέσματα στην αναστροφή συσσώ-ρευσης λίπους στο ήπαρ. Προσοχή! Η απώλεια βάρους πρέπει να γίνεται σταδιακά, αφού η ρα-γδαία μείωση του σωματικού βάρους θα επιδει-νώσει τη λιπώδη διήθηση.Υγιεινή δίαιτα: Η διατροφή πρέπει να είναι πλού-σια σε φρούτα και λαχανικά και πτωχή σε κορε-σμένα λιπαρά. Η μεσογειακή δίαιτα θεωρείται ιδεώδης στην πρόληψη της νόσου.Σωματική άσκηση: 30 λεπτά ήπιας καθημερινής άσκησης θα ενεργοποιήσει μηχανισμούς που ανακόπτουν τη συσσώρευση λίπους στα ηπατοκύτταρα.Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υψηλή χο-ληστερίνη ή τριγλυκερίδια συνιστάται επιμελής φαρμακευτική ρύθμιση αυτών.Τέλος, όπως σε όλες τις ηπατοπάθειες, στην κατανάλωση αλκο-όλ θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα εγκρατείς.

Εμφανίζεται• Στο 65% περίπου των ατόμων με ΔΜΣ (Δείκτης

Μάζας Σώματος) άνω του 30.• Σχεδόν σε 9 στους 10 παχύσαρκους με ΔΜΣ

άνω του 40.• Στην πλειονότητα των παχύσαρκων διαβητι-

κών.• Σε περισσότερα από 2 στα 10 παχύσαρκα παι-

διά.

Αιτίες εμφάνισης• Η εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου (συνύ-

παρξη παχυσαρκίας, υπέρτασης, διαβήτη, υπερλιπιδαιμίας).

• Οι διατροφικές διαταραχές και η ταχεία απώ-λεια βάρους.

• Διάφορες περιβαλλοντικές τοξίνες και σπάνιες μεταβολικές διαταραχές.

• Συγκεκριμένα φάρμακα όπως η αμιοδαρόνη (αντι-αρρυθμικό), η κορτιζόνη, τα οιστρογόνα κ.ά.

Ο ρόλος του ήπατοςΤο ήπαρ είναι υπεύθυνο για το μεταβολισμό των φαρμάκων. Επίσης μεταβολίζει λίπη, πρωτεΐνες και ένζυμα που είναι απαραίτητα για τον οργα-νισμό μας. Τέλος αποτελεί ένα είδος φίλτρου των τοξικών ουσιών που εισέρχονται στον οργα-νισμό.

Για τη διάγνωση και τη θεραπείαΈνδειξη για λιπώδη διήθηση αποτελούν οι αυξη-μένες τρανσαμινάσες και τα λιπίδια. Η εξέταση που θέτει τη διάγνωση είναι το υπερηχογράφη-μα ήπατος. Τα φάρμακα που συνήθως χορηγού-νται για τη λιπώδη διήθηση είναι στατίνες, αντι-οξειδωτικά (βιταμίνη Ε), αντιδιαβητικά και φάρ-μακα που εμποδίζουν την απορρόφηση λιπαρών ουσιών από το έντερο.

in•vitro•19ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Λιπώδης διήθηση ήπατος

πρεπει να γνωριζεΤε...

1o

2o

3o

4o

5o

Το λίπος προτιμά το ήπαρ

Το ήπαρ είναι το μεγαλύτε-ρο όργανο του ανθρωπίνου σώματος. Βρίσκεται στη δε-ξιά άνω πλευρά της κοιλιάς,

κάτω από τα πλευρά, και επι-τελεί πολλές λειτουργίες που σχετίζονται με την πέψη, τον

μεταβολισμό, την πήξη του αίματος και την άμυνα έναντι

των μικροβίων.

Συνεργάστηκε ο Εμμανουήλ Συμβουλάκης, Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

Τα αισθή-ματα που είχα δεν τα μοιραζό-μουν, σαν να έπρεπε να κρατή-σω κάποιο μυστικό. Στο μυαλό μου υπήρ-χε μόνο η έννοια της χαζομάρας. Όποιος δεν τα καταφέρ-νει είναι ή τεμπέλης ή χαζός. Στην εποχή εκεί-νη δεν μου είχε μιλήσει κάποιος για την έννοια της συγκέ-ντρωσης ούτε για τη διάσπαση προσοχής

Στα 30 μου χρόνια ανακάλυψα ότι πάσχω από Διάσπαση Προσοχής Eνηλίκων. H διάγνω-ση, όσο και αν ακούγεται αντιφατικό, με ανα-κούφισε. Mου έδωσε απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που μέχρι τότε με απασχολούσαν, όπως γιατί αν και προσπαθούσα πολύ δεν ήμουν άριστος μαθητής στο σχολείο ή γιατί είχα δυσκολίες στις διαπροσωπικές μου σχέ-σεις.

Στο Σχολείο παρότι διάβαζα πολύ και είχα τη διάθεση να είμαι συνεπής και καλός μαθη-τής, οι δάσκαλοι απέδιδαν την έλλειψη προ-σοχής στην τεμπελιά. Μου έλεγαν ότι έχω το δυναμικό, αλλά πως για κάποιο λόγο δεν είμαι αρκετά καλός. Παρά την υπερπροσπάθεια που κατέβαλα δεν λάμβανα την αναγνώριση που θα μου αναλογούσε. Παρά την εξυπνάδα που μου έλεγαν ότι διέθετα, αντιμετώπιζα μα-θησιακές δυσκολίες, ενώ είχα και διαπροσω-πικά προβλήματα με τους συμμαθητές μου.

τα αιΣθήματα που είχα δεν τα μοιραζόμουν, σαν να έπρεπε να κρατήσω κάποιο μυστικό. Στο μυαλό μου υπήρχε μόνο η έννοια της χα-ζομάρας. Όποιος δεν τα καταφέρνει είναι ή τεμπέλης ή χαζός. Στην εποχή εκείνη δεν μου είχε μιλήσει κάποιος για την έννοια της συγκέ-ντρωσης ούτε για τη διάσπαση προσοχής.

όταν ενηλικιώθηκα προσπάθησα να εντο-πίσω την πηγή των δυσκολιών μου με συνε-δρίες ψυχοθεραπείας. Eίχα πολλά ερωτήματα και ήθελα πάση θυσία να λάβω απαντήσεις: Γιατί νιώθω σε διάφορους τομείς πως δεν τα καταφέρνω αρκετά καλά; Γιατί μου είναι δύ-σκολο να πραγματοποιήσω τις ιδέες και τους στόχους μου; Γιατί στις διαπροσωπικές σχέ-σεις έχω δυσκολίες; Γιατί μου είναι δύσκολο στην εργασία να είμαι συνεπής και αποδοτι-κός; Ο ψυχολόγος δεν είχε τις απαντήσεις που περίμενα.

μέΣα μου ήξερα καλά τι ήθελα να κάνω, για να πετύχω σαν άνθρωπος. Μου ήταν δύ-σκολη η εφαρμογή. Ξεκινούσα μια προσπά-θεια, αλλά πολύ γρήγορα έχανα το ενδιαφέ-ρον μου. Πολύ εύκολα απογοητευόμουν. Δεν είχα τη συνέπεια συγκέντρωσης να δω τους στόχους να λαμβάνουν σάρκα και οστά. Οι εναλλαγές της διάθεσής μου -κάτι που είναι πολύ σύνηθες σε άτομα με διάσπαση προσο-χής- με στεναχωρούσαν, χωρίς να μπορώ να προσδιορίσω τι συμβαίνει.

ευτυχώΣ Σήμερα είμαι εξοικειωμένος με το ταμπεραμέντο μου και δεν ρίχνω ευθύνες ούτε σε μένα ούτε σε κανέναν άλλο. Κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου για να είμαι σε ισορροπία. Και υπάρχουν πράγματα να κά-νει κάποιος όταν έχει διαταραχή διάσπασης προσοχής.

ευτυχώΣ ήρθε η διάγνωση και η ενημέρωση. H καλύτερη «συνταγή» είναι να διαβάσει ή να επικοινωνήσει κανείς με επιστήμονες που έχουν την εμπειρία της διαταραχής. Mόνο έτσι θα βρει απαντήσεις και λύσεις για τα καθη-μερινά προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζει. Mόνο έτσι θα βγει κερδισμένος.

ΣΠΥΡΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ

H διάγνωση άργησε... τριάντα χρόνια

20•in•vitro

ΕxperienceΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Διάσπαση Προσοχής Ενηλίκων

g

22•in•vitro

Ηealthy tipsΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ούτε κρύο... ούτε ζέστη

+ Καταναλώστε αρκετό νερό. Το νερό συμβάλλει στη ρύθμιση της

θερμοκρασίας του σώματος, ωστόσο καθημερινά εξατμίζεται μεγάλη πο-σότητα είτε μέσω του ιδρώτα και της αναπνοής είτε μέσω των ούρων. Αυ-ξήστε την κατανάλωση ύδατος, αλλά και φρούτων και λαχανικών που πε-ριέχουν αρκετές ποσότητες νερού.

+ Ακούστε το σώμα σας. Όταν η θερμο-κρασία μειωθεί ή αυξηθεί πέρα από

τα φυσιολογικά όρια (36,6-37οC), ο οργα-νισμός προειδοποιεί με διάφορα συμπτώ-ματα. Στην περίπτωση της υποθερμίας εκδηλώνεται ρίγος, ταχύς καρδιακός παλ-μός, δυσκολία στην ομιλία, κρύο και χλωμό δέρμα, λιποθυμία, απώλεια συνείδησης. Στη θερμοπληξία παρατηρείται αυξημέ-νος ιδρώτας, κοκκίνισμα του δέρματος, εξάντληση, γρήγορη αλλά ανεπαρκής ανα-πνοή, έντονος πονοκέφαλος.

+ Ρυθμίστε σωστά τον θερμοστάτη του καλοριφέρ και του κλιματιστι-

κού. Το χειμώνα η θερμοκρασία εντός του σπιτιού δεν πρέπει να ξεπερνά τους 23ο C, ενώ το καλοκαίρι πρέπει να κυ-μαίνεται στους 26-27ο C. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η απαιτούμενη θερμορύθμιση του οργανισμού, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος για την υγεία.

+ Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του σώματος με τη βοήθεια της σω-στής διατροφής. Προτιμήστε τα συχνά και τακτικά γεύματα,

που εξασφαλίζουν διαρκή πέψη και μέσω αυτής σωστή ρύθμιση της θερμοκρασίας (τροφική θερμογένεση). Θυμηθείτε ότι τα ζεστά φαγητά και ροφήματα αυξάνουν τη θερμοκρασία, ενώ τα κρύα τη μειώνουν.

+ Τους καλοκαιρινούς μήνες φορέστε ανοιχτόχρωμα ρούχα, που δεν απορροφούν τη ζέστη του ήλιου και επιτρέπουν

την εξάτμιση του ιδρώτα και τον αερισμό. Τον χειμώνα προτι-μήστε τα πολλά και ελαφρά ρούχα, φορεμένα σαν σε στρώμα έτσι ώστε κάθε φορά που ζεσταίνεστε ή κρυώνετε να φοράτε ή να βγάζετε ένα στρώμα (μεταξύ των ρούχων θα δημιουργείται θερμομο-νωτικό στρώμα αέρα).

Ελέγξτε την υγεία σας.

Καταστάσεις και παθήσεις που οφείλο-νται σε ορμο-νικές αλλα-γές, όπως ο

υπερθυρεοει-δισμός, η έμ-μηνος ρύση,

η εμμηνό-παυση και η εγκυμοσύνη, προκαλούν αύξηση της

θερμοκρασί-ας. Το αντίθε-το συμβαίνει με παθήσεις όπως η αναι-

μία και ο υποθυρεοει-

δισμός.

+ Ξεκινήστε γυμναστική. Ακό-μη και η απλή σωματική δρα-

στηριότητα, όπως το τακτικό περ-πάτημα, αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος. Θυμηθείτε ότι κατά τη διάρκεια της άσκησης πρέπει να διατηρείται ενυδατωμένος ο οργανισμός, ενώ τους καλοκαιρι-νούς μήνες αποφύγετε την έντο-νη άσκηση.

+ Κάντε το μπάνιο σύμμαχό σας. Όταν η θερμοκρασία του σώμα-

τος είναι αυξημένη, προτιμή-στε το δροσερό (αλλά όχι κρύο) ντους, ενώ όταν είναι χαμηλή κάντε ένα χλιαρό (αλλά όχι καυ-τό) μπάνιο. Φροντίστε να κάνετε ένα ντους πριν πέσετε για ύπνο, καθώς η θερμοκρασία του σώματος μειώνε-ται όταν κοιμόμαστε.

+ Λάβετε έγκαιρα τα μέτρα σας. H ικανότητα του οργανι-

σμού να ρυθμίζει τη θερμοκρα-σία του περιορίζεται στους ηλι-κιωμένους και τα παιδιά ηλικίας 0-4 ετών. Επίσης, ποικίλει κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς είναι πολύ χαμηλή το πρωί, αυξη-μένη το απόγευμα και χαμηλότε-ρη το βράδυ.

+ Καταναλώστε αλάτι, αλλά με μέ-τρο. Ιδιαίτερα εάν εργάζεστε σε

περιβάλλον με υψηλή θερμοκρασία (π.χ. ψησταριά, φούρνοι) και χάνετε αρκετό νερό μέσω του ιδρώτα, προ-σθέστε λίγο αλάτι στο φαγητό ή στο νερό που πίνετε.

ood

bad

Η µοναξιά δεν επηρεάζει µόνο την

ψυχολογία αλλά και τη

θερµοκρασία του σώµατος. Παλαιότερη

καναδική µελέτη

έδειξε ότι η κοινωνική

αποµόνωση κάνει τους αν-θρώπους να...

κρυώνουν, καθώς όσοι εθελοντές

θυµήθηκαν µια σχετική εµπειρία, είχαν τη

χαµηλότερη θερµοκρασία.

IN•VITRO•23ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

- Μην καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες καφέ ή ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη (π.χ.

τσάι) και οινοπνευματώδη ποτά. Και τα δυο αυ-ξάνουν την αφυδάτωση και άρα την πτώση της θερμοκρασίας του σώματος λόγω της έντονης διουρητικής δράσης που έχουν.

- Καμπανάκι κινδύνου οι κράμπες. Κατά κύριο λόγο οφείλονται στη

μεγάλη απώλεια ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνή-σιο) μέσω της αποβολής ιδρώτα. Εμφανίζονται μετά από έντονη σω-ματική καταπόνηση ή όταν βρισκό-μαστε για αρκετές ώρες σε πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες και υποδηλώνουν ότι η θερμοκρα-σία του οργανισμού έχει μεταβλη-θεί σημαντικά.

- Μην ξεχνάτε να γυμνάζε-στε σε περιβάλλον με την

κατάλληλη θερμοκρασία. Αποφύγετε την άσκηση σε εξωτερικούς ή ψυχρούς χώ-ρους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι επιλέξτε δροσερά περιβάλ-λοντα.

- Μην κάνετε στερητικές δίαιτες. Η ανισορροπία σε θρεπτικά συ-

στατικά (υδατάνθρακες, πρωτε-ΐνες, λίπη) επηρεάζουν µεταξύ άλλων και την ικανότητα του οργανισµού να ρυθµίζει τη θερµοκρασία του σώµατος.

- Προσοχή σε συγκεκριµένες κατηγορίες φαρµάκων. Τα αντιβιοτικά, ορισµένα

καρδιολογικά και αντικαταθλιπτικά φάρ-µακα έχουν ως ανεπιθύµητη ενέργεια τον πυρετό. Προσεκτικοί, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς µήνες, πρέπει να είναι και όσοι λαµβάνουν διουρητικά φάρµακα. Επίσης, αύξηση της θερµοκρασίας του σώµατος µπορεί να προκαλέσουν και τα εµβόλια.

- Πείτε όχι στο άγχος. Οι στρεσο-γόνες καταστάσεις έχουν αρ-

νητικό αντίκτυπο (και) στο σώμα, προκαλώντας μεταξύ άλλων αύ-ξηση της θερμοκρασίας του σώ-ματος.

- Μην αφήνετε εκτεθειμένα τα άκρα σας. Σε ψυχρές συν-θήκες, ο ανθρώπινος οργανισμός ελαττώνει την κυκλο-

φορία του αίματος στα άκρα προκειμένου να εξασφαλίσει φυσιολογική θερμοκρασία στα ζωτικά όργανα. Προστα-τεύστε τα χέρια και τα πόδια σας, φορώντας σκουφί (κατά προτίμηση που να σκεπάζει και τα αφτιά), αδιάβροχα πα-πούτσια, γάντια και μάλλινες κάλτσες.

24•in•vitro

ΚύησηΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Cover story

Η νέα εγκυμοσύνη

Στην αυγή της νέας εποχής όλο και

περισσότερα υγιή παιδιά βλέπουν το φως της ζωής.

Οι εξελίξεις στη γυναικολογία μείωσαν τα προβλήματα και

τους κινδύνους για τη μητέρα και το παιδί. Είχαν όμως μία βασική

«παρενέργεια». Η εγκυμοσύνη σήμερα είναι περισσότερο μία

ιατρική πράξη, παρά μία φυσιολογική διαδικασία του ανθρώπινου είδους.

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

in•vitro•25ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Η νέα εγκυμοσύνηέρευνεςΣύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Μαιευτική-Γυναικο-λογική Κλινική του Νοσο-κομείου Πύργου, από το 2001 έως το 2008 κατα-γράφηκαν 438 εγκυμο-σύνες σε κορίτσια ηλικί-ας από 13 έως 19 ετών.

Έρευνα Αυστραλών επι-στημόνων αναφέρει ότι όσες έγκυοι κάνουν χρή-ση αλκοόλ στους πρώτες μήνες της κύησης, κιν-δυνεύουν να γεννήσουν παιδιά με μελαγχολία, νευρικότητα ή πόνους στο σώμα.

Οι υπέρβαρες γυναίκες παχαίνουν περισσότε-ρο απ’ όσο συνιστούν οι γιατροί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και δυσκολεύονται να απαλ-λαγούν από τα περιττά κιλά μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με νέα έρευ-να Αμερικανών επιστη-μόνων.

Η χορήγηση ασπιρίνης σε κυήσεις υψηλού κιν-δύνου δεν φαίνεται να επιδρά αρνητικά στην εγκεφαλική ανάπτυ-ξη του εμβρύου. Αυτό έδειξε γαλλική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο «Pediatrics».

Έρευνα από το Πανεπι-στήμιο King’s College του Λονδίνου έδειξε ότι οι παχύσαρκες γυναίκες εμφανίζουν μεγάλη πι-θανότητα προεκλαμψίας και πρόωρου τοκετού, ενώ διατρέχουν και δι-πλάσιο κίνδυνο να γεν-νήσουν μωρά με χαμηλό σωματικό βάρος.

Το υψηλότερο ποσοστό καισαρικών παγκοσμίως εμφανίζει η Κίνα, καθώς σχεδόν οι μισές γεννή-σεις γίνονται με καισα-ρική τομή. Αυτό επιση-μαίνεται σε έρευνα του ΠΟΥ, η οποία δημοσιεύ-θηκε online στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet».

Οι γυναίκες που γεν-νούν με επισκληρίδιο έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρου-σιάσουν προβλήματα θηλασμού την πρώτη εβδομάδα και να σταμα-τήσουν το θηλασμό πριν συμπληρώσουν τους 6 μήνες, σύμφωνα με με-λέτη από την Αυστραλία.

και επιρρέπεια σε ιώσεις και μολύνσεις μπο-ρεί, επίσης, να ταλαιπωρήσουν τις εγκύους.

Τι άλλαξε Στην εγκυμοσύνη της νέας χιλιετίας οι γυναί-κες υποβάλλονται σε περισσότερες ιατρικές εξετάσεις, όταν παλιότερα πήγαιναν να τις δει και να τις «ακούσει» ο γιατρός μόλις τέσσερις φορές. Πλέον υπάρχουν τα τεχνικά μέσα για την παρακολούθηση της εξέλιξης της κύη-σης σε όλα τα στάδια και, αν κριθεί αναγκαίο, είναι εφικτή η διακοπή μιας εγκυμοσύνης, αν τυχόν εντοπιστεί κάποια ανωμαλία στην ανά-πτυξη του εμβρύου. Επανάσταση έχει φέρει η τρισδιάστατη υπερηχογραφία, εξέταση, στην οποία ο γιατρός μπορεί να αξιολογήσει τμή-ματα του εμβρύου, που δεν είναι εμφανή με το κλασικό υπερηχογράφημα. Επιπλέον, σε αυτή την εξέταση, οι γονείς έχουν τη δυνατό-τητα να δουν πώς, ακριβώς, μοιάζει το μωρό τους, αν χαμογελάει, αν κοιμάται… Μεγάλη συζήτηση γίνεται για τα κιλά που

παίρνουν οι γυναίκες στη διάρκεια των εννέα μηνών της κύησης. Καταρρίφθηκε η άποψη ότι οι γυναίκες πρέπει να τρώνε για δύο! Σύμ-φωνα με τις πρόσφατες οδηγίες, όπως αυτές προκύπτουν από τη διεθνή επιστημονική κοι-νότητα, 9-13 κιλά είναι το ιδανικό βάρος που μπορεί να πάρει μία έγκυος.

Τοκετός νέας γενιάς Όταν πλησιάζει ο τοκετός, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η τοκοφοβία. Για να την αντι-μετωπίσει, η μέλλουσα μητέρα πρέπει να εκπαιδευτεί στο τι πρέπει να περιμένει κατά τον τοκετό, πώς να εστιάζει την προσοχή της μακριά από τον πόνο και πώς να χαλαρώνει τους μυς της με ασκήσεις αναπνοής, ώστε ο πόνος να είναι λιγότερος. Αυτό επιτυγχάνεται με ειδικά μαθήματα ανώδυνου τοκετού, μέσα από τα οποία η μέλλουσα μητέρα αποκτά μία ιδιαίτερη σχέση με τη μαία – σχέση που απο-δεικνύεται πολύτιμη, ειδικά στην περίπτωση που η γυναίκα γεννήσει φυσιολογικά.

Όμως πάρα πολλές γυναίκες καταλήγουν να γεννήσουν με καισαρική. Στις αρχές της δεκα-ετίας του ’70 το 5% των τοκετών γινόταν με καισαρική. Σήμερα το ποσοστό αυτό ανέρχε-ται στο 25-30% των τοκετών - τη στιγμή που το επιθυμητό ποσοστό, σύμφωνα με την Πα-γκόσμια Οργάνωση Υγείας, είναι 15%. H χώρα μας δεν εξαιρείται από αυτήν τη διεθνή τάση. Σύμφωνα με μελέτη του London School of Economics, σχεδόν οι μισοί τοκετοί στην Ελλά-δα (47,3%) γίνονται με καισαρική. Ωστόσο, ο τοκετός με καισαρική τομή μείωσε στο ελάχι-στο το ποσοστό των προβλημάτων τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί.

«Ενδιαφέρουσες» τάσειςΤάση της εποχής και η μητρότητα μετά τα 40, κάτι που παλιότερα έκρυβε πολλούς κινδύ-νους για τη μητέρα και για το αγέννητο μωρό της, αλλά όχι πια, χάρη στη σωστή παρακο-λούθηση της εγκύου. Επιπλέον η εξέλιξη της γενετικής επιτρέπει την προεπιλογή φύλου του μωρού, όταν υπάρχει ιστορικό κληρονο-μικών ασθενειών, όπως καρκίνος του μαστού για τις γυναίκες και καρκίνος του προστάτη για τους άνδρες, καρδιοπάθειες κ.ά. Μετά τη Βρετανία, πλέον και στην Ελλάδα εφαρμόζεται μία νέα μέθοδος προγεννητικού ελέγχου σε έμβρυα, η λεγόμενη τεχνική κα-ρυοχαρτογράφησης, που μπορεί να ανιχνεύ-σει πολλές κληρονομικές ασθένειες, όπως μυϊκή δυστροφία, κυστική ίνωση, διαβήτη, καρδιοπάθεια, καρκίνο, νόσο Xάντινγκτον. Τέλος οι υποψήφιοι γονείς έχουν τη δυνατό-τητα να φυλάξουν σε τράπεζες κρυοσυντή-ρησης βλαστοκύτταρα από τον ομφάλιο λώρο του νεογέννητου, ώστε να αντιμετωπίσουν στο μέλλον μια ποικιλία από τυχόν προβλήμα-τα υγείας, κυρίως αιματολογικών νοσημάτων. Το αίμα αυτό μπορεί να φυλαχθεί για μελλο-ντική χρήση σε δημόσιες ή ιδιωτικές τράπε-ζες, οι οποίες διαφέρουν όχι μόνο ως προς το κόστος, αλλά και ως προς τη χρήση του δείγματος. Στις δημόσιες τράπεζες το δείγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιονδήποτε συμβατό ασθενή, ενώ στις ιδιωτικές τράπεζες το δείγμα προορίζεται για τον ίδιο τον δότη ή για την οικογένειά του.

Τις περασμένες δεκαετίες η εγκυ-μοσύνη αντιμετωπιζόταν ως μια απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη σε ένα γάμο. Σήμερα στηρίζει μία ολόκληρη βιομηχανία, που

περιλαμβάνει την επιλογή μαιευτηρίου, την αμοιβή γιατρού ακόμη και την προίκα του μω-ρού... Κι αν πολλοί αναπολούν την εποχή όπου οι γυναίκες γεννούσαν μόνες, στο σπίτι ή στα χωράφια, χωρίς την παραμικρή βοήθεια αλλά και ανέξοδα, σήμερα τα καλά νέα είναι ότι με την εξέλιξη της μαιευτικής γεννιούνται περισ-σότερα υγιή μωρά, ενώ διασφαλίζεται και η υγεία των μητέρων.

Αλλαγές στο σώμα της γυναίκαςΗ εγκυμοσύνη δεν είναι ασθένεια. Είναι μια φυσιολογική αλλαγή στο σώμα της γυναίκας, που σκοπό έχει τη θρέψη και τη διατήρηση του εμβρύου για 9 μήνες (ή 40 εβδομάδες). Στην έγκυο γίνονται αλλαγές στα ζωτικά όρ-γανα. Στο αναπνευστικό σύστημα έχουμε οί-δημα στους αεραγωγούς (βρόγχους) και στα ιγμόρεια, με αποτέλεσμα να παρατηρείται συμφόρηση στη μύτη, η φωνή να αλλάζει και η μέλλουσα μητέρα να είναι πιο επιρρεπής στη βρογχίτιδα και στην πνευμονία. Το στομάχι πιέ-ζεται από το αυξανόμενο μέγεθος της μήτρας, ενώ επειδή αμβλύνεται η γαστροοισοφαγική γωνία, εκδηλώνεται παλινδρόμηση, με απο-τέλεσμα οι εγκυμονούσες να έχουν καούρες κ.λπ. Επίσης οι έγκυοι πηγαίνουν συχνά στην τουαλέτα – ιδιαίτερα όσο περνούν οι μήνες - λόγω της πίεσης της μήτρας επί της ουροδό-χου κύστης. Η έγκυος χρειάζεται περισσότερη γλυκόζη για να τροφοδοτήσει το έμβρυο και έτσι εκκρίνε-ται περισσότερη ινσουλίνη. Εάν το πάγκρεας δεν μπορεί να εκκρίνει την ινσουλίνη, εμφα-νίζεται ο διαβήτης της εγκυμοσύνης, ο οποίος μετά τον τοκετό φεύγει. Ορισμένες γυναίκες έχουν προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη, γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η εξέταση της καμπύλης σακχάρου. Ο όγκος του αίματος της εγκύου αυξάνεται κατά 30% και κυρίως το πλάσμα, γι’ αυτό βλέπουμε να ελαττώνεται ο αιματοκρίτης, ενώ συχνά παρατηρείται αναι-μία. Οιδήματα στα πόδια, ταχυκαρδία, αλλά

Συνεργάστηκε ο Γιώργος Φαρμακίδης, Μαιευτήρας- Γυναικολόγος, Διευθυ-ντής του ΣΤ΄ Μαιευτικού- Γυναικολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο «Έλενα

Βενιζέλου», Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εμβρυομητρικής Ιατρικής

26•in•vitro

ΚύησηΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Cover story

Από το κύτταρο... στο έμβρυο

Εξετάσεις: Υπέρηχοι, αυχενική διαφάνεια για μογγολισμό, Pap- A, αιματολογικές εξετάσεις προγεννητικού χαρακτήρα, A- Test μογγολισμός, υπέρηχος, καθώς και ΑFF για δισχιδή ράχη. Πραιρετικά: Λήψη χοριακής λάχνης (12η εβδομάδα) και αμνιοπαρακέντηση (16η εβδομάδα).

8-20 εβδομάδων: Διαδικασία οργανογένεσης

του εμβρύου και έναρξη ανάπτυξης

Εξετάσεις: Αναλυτικό υπερηχογράφημα για την ανατομική ακεραιότητα του παιδιού. Διαγνώσκει το 50% των ανωμαλιών.

21-24 εβδομάδων: Ανάπτυξη των οργάνων και αναγνώριση τυχόν

συγγενικών ανωμαλιών

Εξετάσεις: Αιματολογικές δοκιμασίες για τον διαβήτη, Doppler για την καλή αιμάτωση της μήτρας και του πλακούντα και πιθανή ανάπτυξη προεκλαμψίας.

24-31 εβδομάδων: Το έμβρυο είναι, πλέον,

βιώσιμο. Ο εγκέφαλός του αρχίζει να αναπτύσσεται

Υπέρηχος για την ανάπτυξη (ανάλυση του καρδιακού ρυθμού του εμβρύου).

32-35 εβδομάδων: Ωριμότητα του εμβρύου.

Ανάπτυξη των πνευμόνων

Εξετάσεις: Καρδιογράφημα και βιοφυσικό προφίλ στο οποίο βλέπουμε εάν το έμβρυο παίρνει αρκετό οξυγόνο και το αμνιακό του υγρό είναι φυσιολογικό.

36 εβδομάδων: Ωρίμανση ζωτικών οργάνων

(ήπατος, νεφρών και εγκεφάλου)

tipsΦροντίστε να περιποι-είστε τον εαυτό σας (σώμα, πρόσωπο, μαλ-λιά) και να δίνετε βάση στο ντύσιμό σας, με ρούχα άνετα και κομ-ψά, ώστε να νιώθετε όμορφη.

Μην παραλείπετε γεύ-ματα και κάθε 2-3 ώρες καταναλώστε ένα φρού-το ή ένα μικρό ποτήρι χυμό. Φροντίστε το γεύ-μα σας να συνοδεύεται από σχολαστικά πλυμέ-νη σαλάτα.

Εάν πρέπει να σκύψετε, να λυγίζετε τα γόνατά σας, κάνοντας το λε-γόμενο βαθύ κάθισμα. Έτσι αποφεύγετε να ταλαιπωρήσετε τη μέση σας και έχετε καλύτερη ισορροπία.

Όταν αισθάνεστε ότι έρχεται ναυτία ή καού-ρα φάτε λίγο ψωμί, μία φρυγανιά ή ένα κράκερ. Θα νιώσετε το στομάχι σας να ηρεμεί. Επίσης ξαπλώστε για λίγο.

Αν έχετε, ήδη, παιδιά, ανακοινώστε τα ευχά-ριστα στον 4ο -5ο μήνα, που η κοιλιά αρχίζει να φαίνεται. Έτσι θα έχουν τον χρόνο να συνειδη-τοποιήσουν ότι θα απο-κτήσουν αδελφάκι.

Επιτρέψτε στον σύντρο-φό σας να μοιραστεί την εμπειρία της αναμονής του μωρού. Συζητήστε μαζί του ό,τι σας απα-σχολεί και αφήστε τον να σας κανακέψει.

Να φοράτε ανοιχτόχρω-μο εσώρουχο, ώστε να εντοπίσετε άμεσα τυχόν αίμα, που μπορεί να δεί-χνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα ή ότι πλησι-άζει ο τοκετός (τον τε-λευταίο μήνα).

Ο τρόπΟς γέννηςης ενός παιδιού είναι ο φυσιολογικός τοκετός. Η καισαρική πρέπει να γίνεται για καθαρά ιατρικούς λόγους. Βέβαια σε ανεπτυγμένες χώρες όπως η Ελλάδα το ποσοστό των καισαρικών τείνει να αυξηθεί, καθώς όλο και περισσότερες μητέρες προτιμούν να αποφύγουν την «οδυνηρή» διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού. Η αλήθεια όμως είναι πως με την επισκληρίδιο αναισθησία –η οποία εφαρμόζεται και στην καισαρική- το στρες και ο πόνος του φυσιολογικού τοκετού έχουν μειωθεί στο ελάχιστο.Παρόλα αυτά υπάρχουν καταστάσεις

όπου επιβάλλεται η καισαρική τομή. Οι κυριότερες από αυτές είναι:• προηγούμενη καισαρική τομή• πολύδυμη κύηση-δίδυμη κ.λπ.• προβλήματα του πλακούντα – πρόδορμος,

αποκόλληση, ανεπάρκεια• ανώμαλη προβολή του εμβρύου – ισχιακή

προβολή• επιβεβλημένη γέννηση ενός πρόωρου

βρέφους• μεγάλα έμβρυα σε διαβήτη της κύησης• εμβρυϊκή δυσχέρεια κατά τον τοκετό• αιμορραγία ή ιατρικοί λόγοι της μητέρας –προεκλαμψία, ιογενείς λοιμώξεις

Εκτός από τους παραπάνω λόγους υπάρχουν πολλές αιτίες που διαμορφώνουν δυναμικά την πορεία του τοκετού και μπορεί να οδηγήσουν τον μαιευτήρα στην απόφαση της καισαρικής.Πολλές φορές, οι ίδιες οι μητέρες πιέζουν τον μαιευτήρα προκειμένου να γεννήσουν με καισαρική τομή. Ο ιατρός μπορεί μεν να αρνηθεί και να προχωρήσει με φυσιολογικό τοκετό, αλλά σε πιθανή επιπλοκή είναι νομικά υπόλογος για οποιαδήποτε βλάβη της μητέρας ή του βρέφους. Όσον αφορά την προηγηθείσα καισαρική να τονίσουμε ότι μια γυναίκα

που έχει ήδη μια καισαρική τομή στο ιστορικό της, αν επιλέξει τη δοκιμασία γέννησης με φυσιολογικό τοκετό έχει πιθανότητες επιτυχίας μέχρι και 80%. Πιθανές επιπλοκές όμως έχει και η προγραμματισμένη καισαρική. Είναι μια μεγάλη επέμβαση και έχει ρίσκο αιμορραγίας, μετεγχειρητικής λοίμωξης και φλεβικής θρόμβωσης. Πέραν της εξ ορισμού μεγαλύτερης απώλειας αίματος με την καισαρική έχουμε τομή στο δέρμα και τη μήτρα και συνεπαγόμενη περιορισμένη κινητικότητα προκειμένου τα ανατομικά αυτά στοιχεία να επουλωθούν.

Προϋποθέσεις για καισαρική Γράφει ο Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Μαιευτηρίου ΜΗΤΕΡΑ

Γεννήσαμε στο σπίτι γιατί θεωρούμε ότι το καλύτερο δώρο για το μωρό μας, στο ξεκίνημα της ζωής του, θα

ήταν να έρθει στον κόσμο με φυσικό τρόπο, στο δικό μας περιβάλλον, χωρίς βιασύνη. Δεν ετέθη καν θέμα απόφασης: αυτό θέλα-με. Είχαμε μόνο άγχος για το αν η εγκυμοσύ-νη εξελιχθεί ομαλά, ώστε να πραγματοποι-ήσουμε την επιθυμία μας. Μου προξένησε έκπληξη το ότι αυτός ο τρόπος τοκετού, ανε-κτίμητος για μένα, θα κόστιζε λιγότερο από έναν παρόμοιο τοκετό στο μαιευτήριο. Κρί-μα που δεν προσφέρεται από το ΕΣΥ – έτσι περισσότερες γυναίκες θα μπορούσαν να βιώσουν την εμπειρία.

Κατά τη διάρΚεια των ωδινών ήμουν μέσα στην μπανιέρα ή έκανα ασκήσεις με τη μαία – βοηθούσαμε το σώμα μου να κάνει τη δου-λειά του. Κάποιες στιγμές μου φάνηκαν αι-ώνες, αλλά κάθε ωδίνη είχε νόημα και αυτό

έδινε και στους δυο μας κουρά-γιο…

Γέννησα σχεδόν μεσάνυχτα, στην κρεβατοκάμαρά μας, με ήρεμο φωτισμό και την αγαπη-μένη μου μουσική. Η πιο δυνατή στιγμή ήταν όταν κοίταξα κάτω από τα πόδια μου και είδα τον ομφάλιο λώρο - τόσο γαλάζιος και τόσο αλλόκοτα όμορφος - και αμέσως μετά είδα τη μικρή, ήρεμη, να κινεί χέρια και πόδια, χωρίς να έχει ακόμα αναπνεύ-σει. Η στιγμή που αποφάσισε να αποχωριστεί το λώρο της παίρνο-ντας την πρώτη της αναπνοή ήταν εξωπραγματική. Την αγκάλιασα, ενώ είχε ακόμη το λώρο της. Τον πλακούντα τον φυτέψαμε συμβο-λικά σε μια λεμονιά.

το πρώτο μασ ξημέρωμα ήταν μαγικό. Ξυπνήσαμε όλοι μαζί, με τον ήλιο να μας ζεσταί-νει... με τι λόγια να το περιγρά-ψεις… Δεν ένιωσα ούτε μια στιγμή ανασφάλεια ή φόβο ότι κάτι θα μπορούσε να πάει στραβά. Είχα συνεχή παρακολούθηση από τον γιατρό μου και τις μαίες. Επίσης προετοιμάστηκα ψυχολογικά και σωματικά.Ούσα ολική χορτοφά-γος (βέγκαν), ακολούθησα και στην εγκυμοσύνη μια καλά σχεδι-

ασμένη χορτοφαγική διατροφή (κάποιοι φί-λοι με πείραζαν ότι θα βγάλω μπιζέλι και όχι παιδί – τελικά το «μπιζέλι» ζύγιζε 3,4kg !). Όσο για την απόφαση να γεννήσω σπίτι μας; Το στενό περιβάλλον, που το ήξερε εξαρχής, υποστήριξε την απόφασή μας. Όταν, εκ των υστέρων, το είπαμε σε φίλους, κάποιοι ανα-ρωτήθηκαν: «Γιατί; Δεν προλάβατε;».

ο Γιατρόσ μου ήταν ενήμεροσ για την εξέλιξη του τοκετού και αν χρειαζόταν θα μεταφερόμασταν στο μαιευτήριο. Δεν χρειάστηκε κάποια ιδιαίτερη προετοιμα-σία των χώρων, απλώς προμηθευτήκαμε όσα μας είχαν πει οι μαίες, π.χ. προστατευτικά για το κρεβάτι και αμυγδαλέλαιο. Θα προέτρεπα κάποια ζευγάρια να σκε-φτούν τον τοκετό στο σπίτι. Είναι το πιο φυ-σικό πράγμα, μπορεί να γίνει με ασφάλεια, και είναι μια εμπειρία που ενδυναμώνει το ζευγάρι.

in•vitro•27ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

ΑνΑστΑσIΑ ΨειρIδου

«Γέννησα στο σπίτι μου»

Eπίκουρη Καθηγήτρια Μικροοικονομικής

Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος - Τμήμα Περι-

φερειακής Οικονομι-κής Ανάπτυξης

επιτ

ρέπε

ται

Απαγορεύεται

h Η άσκηση: Μπορεί να περπατάει μία ώρα την ημέρα, να κολυμπάει ή να πηγαίνει στο γυμναστήριο, ακολουθώντας ήπιο πρόγραμμα ασκήσεων χωρίς να ζορίζεται.

h τα ταξίδια: Η εγκυμονούσα μπορεί να ταξιδεύει με όποιο μέσο θέλει, αρκεί ανά μία ώρα να σηκώνεται, να περπατά για να ξεμουδιάζει και για να τονώνεται η κυκλοφορία του αίματος. Ειδικά για τα αεροπορικά ταξίδια, αυτά επιτρέπονται μέχρι τον 7ο μήνα – μετά χρειάζεται χαρτί από τον γυναικολόγο.

h το κομμωτήριο: Μπορεί να βάφει τα μαλλιά της, ιδανικά μετά τον 3ο μήνα της κύησης και μόνο με φυτικές βαφές.

h Φάρμακα: Επιτρέπονται ορισμένα φάρμακα, ακόμα και αντιβιώσεις αλλά πάντα μετά από συμβουλή του γυναικολόγου της, ώστε να αποφύγει παρενέργειες.

h το σεξ: Η σεξουαλική επαφή - με ορισμένες μόνο εξαιρέσεις (π.χ. αν υπάρχει κίνδυνος αποβολής) - όχι μόνο επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά θεωρείται και ευεργετική. Οι συσπάσεις της μήτρας που προκαλούνται είναι ακίνδυνες για το έμβρυο και παράλληλα εξασκούν τη μήτρα για τον τοκετό.

hΚάπνισμα: Πολλές έγκυοι καπνίζουν 4-5 τσιγάρα την ημέρα, θεωρώντας ότι δεν πειράζει, αλλά το κάπνισμα στη διάρκεια της κύησης συνδέεται με την αύξηση των αποβολών και τη γέννηση ελλιποβαρών μωρών (250-300 γρ. πιο ελαφριά). Επίσης, έχει συσχετιστεί με την εκδήλωση αναπνευστικών προβλημάτων στο παιδί (ιδίως βρογχικού άσθματος).

hΑλκοόλ: Ένα ποτηράκι κρασί ή μια μπιρίτσα πού και πού όταν η γυναίκα βγαίνει έξω δεν απαγορεύεται, αλλά η κατάχρηση οπωσδήποτε κρύβει κινδύνους. Έχει βρεθεί ότι οι έγκυοι που το… τσούζουν γεννούν παιδιά με λιγότερο βάρος, ενώ αυξάνουν σημαντικά (σχεδόν διπλασιάζουν) τον κίνδυνο αποβολής του εμβρύου.

hΚούραση: Η καταπόνηση του οργανισμού επηρεάζει αρνητικά την ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου. Ένας υπνάκος μέσα στην ημέρα και πέντε μικρά και τακτικά βιταμινούχα γεύματα κρίνονται απαραίτητα.

hναρκωτικά: Βάζουν το μωρό σε εξαιρετικά μεγάλο κίνδυνο. Τα ναρκωτικά αυξάνουν τις πιθανότητες αποβολής ή θνησιγένειας (γέννηση νεκρού εμβρύου). Το μωρό μπορεί, επίσης, να γεννηθεί πρόωρα ή εθισμένο στο ναρκωτικό.

hΗλιοθεραπεία: H έκθεση στον ήλιο επιβαρύνει το κυκλοφορικό σύστημα της εγκύου και μπορεί να προκαλέσει φλεβίτιδα. Eπιπλέον, μπορεί να δημιουργήσει καφέ πανάδες στο μέτωπο, στα μάγουλα και στους κροτάφους.

Χημικά καλλυντικάΠολλές χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται στην παραγωγή καλλυντικών σκευασμάτων, όπως κραγιόν, πούδρες, μέικ απ, ενυδατικές κρέμες, αποσμητικά κ.λπ. Η χρήση των ουσι-ών αυτών είναι επιβεβλημένη για την παρα-σκευή και τη σταθερότητα των καλλυντικών. Οι πιο διαδεδομένες χημικές ουσίες που κα-ταγράφονται ως συστατικά διαφόρων καλ-λυντικών και ειδών περιποίησης σώματος είναι οι παραβένες, ενώσεις αλουμινίου και αμμωνίας, καθώς και τα συνθετικά χρώματα και αρώματα. Όλα τα παραπάνω χημικά είναι εν δυνάμει «εχθροί» του ανθρώπινου οργανισμού αν χρησιμοποιηθούν σε μεγαλύτερες δόσεις από τις επιτρεπόμενες. Ωστόσο, όπως, χα-ρακτηριστικά, τονίζει η καθηγήτρια Δερ-ματολογίας, κα Κατερίνα Μουλοπούλου - Καρακίτσου: «Μέχρι στιγμής δεν έχει ση-μειωθεί κανένα θανατηφόρο κρούσμα στον άνθρωπο από χρόνια χρήση ή πρόσκαιρη κατανάλωση καλλυντικού».Το φάσμα των ανεπιθύμητων ενεργειών περιλαμβάνει: δερματίτιδα, ζαλάδες, ναυ-τία, ξηροστομία, αλλεργικές αντιδράσεις ποικίλης βαρύτητας, βήχα, εκζέματα και σε ακραίες περιπτώσεις, καρκινογένεση, προβλήματα γονιμότητας κ.ά. Η εμφάνιση των παρενεργειών αυτών οφείλεται ως επί το πλείστον στη μακροχρόνια χρήση ακα-τάλληλων καλλυντικών προϊόντων, τα οποία δεν είναι εγκεκριμένα από τους αρμόδιους φορείς.

Άρωμα... δηλητήριο;Το άρωμα πρέπει να προσφέρει απόλαυ-ση όταν το φοράς και το δωρίζεις, όχι να αποτελεί πηγή συσσώρευσης χημικών ου-σιών στο σώμα μας. Ποια είναι η πραγματι-κότητα σήμερα;Έρευνες καταδεικνύουν ότι ορισμένα αρώ-ματα που φοράμε μάς εκθέτουν σε χημικές ουσίες που μπορούν να διεισδύσουν στο σώμα, δεν διασπώνται εύκολα και πιθανόν να έχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην υγεία μας. Νεότερα δεδομένα εισηγούνται ότι τα χημικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αρωμάτων προσεγγίζουν σε αριθμό τα τετρακόσια.Σύμφωνα με έρευνα της διεθνούς οργά-νωσης «Greenpeace» που πραγματοποιή-θηκε το 2005, 36 γνωστά αρώματα περιέ-χουν δύο εν δυνάμει επικίνδυνες ομάδες χημικών ουσιών: τους φθαλικούς εστέρες και τους συνθετικούς μόσχους (musks). Ο μόσχος αποτελεί ένα πολύ σημαντικό συ-στατικό της αρωματοποιίας, το οποίο στη φυσική μορφή του λαμβάνεται από αδένες ζώων. Η ύπαρξη των χημικών αυτών ουσιών σπάνια αναγράφεται στις συσκευασίες, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να είναι απρο-στάτευτοι.

Οι γυναίκες απορροφούν κάθε χρόνο περίπου 2

κιλά χημικών από τα καλ-

λυντικά. Κατά μέσο όρο

οι γυναίκες «φιλοξε-

νούν» καθη-μερινά στο σώμα τους 515 χημικά συστατικά.

Οκόσμος διαρκώς μεταλλάσ-σεται. Στη σύγχρονη κατανα-λωτική κοινωνία καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με μια πανσπερμία καταναλωτικών

αγαθών όπως αρώματα, καλλυντικά, ρούχα και κοσμήματα, πολλά εκ των οποίων περιέ-χουν σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ποσότητες, ουσίες που χαρακτηρίζονται τοξικές και επη-ρεάζουν την υγεία μας. Επιστημονικές έρευ-νες καταδεικνύουν ότι αρκετά από τα χημικά έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες στην υγεία του ανθρώπου, όπως τοξικές και αλλερ-γικές αντιδράσεις, καρκινογένεση, άσθμα, ορ-μονικές διαταραχές, προβλήματα γονιμότητας κ.λπ. Το ζητούμενο είναι να γνωρίζουμε αυτές τις ουσίες και να ελέγχουμε τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε ως καταναλωτές προκειμένου να διαπιστώσουμε αν εμπεριέχονται σε αυτά.

Γνωρίζοντας τα τοξικάΤοξικές χαρακτηρίζονται οι ουσίες που μπορεί να εμφανίσουν τοξική επίδραση στους οργα-νισμούς με τους οποίους έρχονται σε επαφή. Τοξική δράση μπορεί να έχουν τόσο φυσικά όσο και συνθετικά υλικά. Οι τοξικές ουσίες ομαδοποιούνται σε δύο κατηγορίες. Στη μία πε-ριλαμβάνονται οι υδατοδιαλυτές τοξικές ουσί-

ες, οι οποίες μεταφέρονται εύκολα σε μεγάλο αριθμό κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού. Συνήθως, ο χρόνος παραμονής τους στα κύττα-ρα είναι σύντομος, αφού απομακρύνονται με φυσικό τρόπο από τον οργανισμό. Αντίθετα, οι λιποδιαλυτές χημικές ουσίες συσσωρεύονται σε ορισμένα σημεία του οργανισμού (σε ιστούς ή σε όργανα), όπου μπορούν να παραμείνουν για χρόνια. Η μεταβίβαση των τοξικών αυτών ουσιών στο εσωτερικό των οργανισμών δημι-ουργεί το φαινόμενο της συσσώρευσης στον οργανισμό.

Τελικά, πόσο επικίν-δυνα είναι για την υγεία μας τα χημικά που κυκλοφορούν ως συστατικά σε ευρείας κατανάλωσης προϊό-ντα της σύγχρονης βι-ομηχανίας; Σήμερα, οι

χημικές ουσίες που κυκλοφορούν στο εμπόριο ξεπερνούν τις 100.000. Πολλές από αυτές είναι γνωστές για την τοξική τους δράση. Ωστόσο, ο έντονος προβληματισμός εντοπίζεται στο γε-γονός ότι τα τοξικά χημικά δρουν μακροχρόνια, προκαλώντας προβλήματα, τα οποία σιγά σιγά αθροίζονται, συσσωρεύονται και προκαλούν παρενέργειες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Τοξικές και αλλεργικές αντιδράσεις, καρκινογένεση, ορμονικές διαταραχές κ.ά. είναι οι παρενέργειες από τα χημικά.

28•in•vitro

ReviewΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

«Δοκιμάζουν» το σώμα μας

Συνεργάστηκαν οι: Φώτης Ρήγας, Χημικός Μηχανικός και Υγιεινολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Δημήτρης Χ. Καλογερομήτρος, Αναπληρωτής Καθηγητής

Αλλεργιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών και Κοίλια Χριστίνα, Αλλεργιολόγος, Κατερίνα Μουλοπούλου-Καρακίτσου, Καθηγήτρια Δερματολογίας, Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τοξικά αξεσουάρ

Γράφει η Κατερίνα Βασιλείου

Ό,τι λάμπει, δεν είναι χρυσός! Ο αγαπημένΟς «φίλΟς» των γυναι-κών, τα κοσμήματα και συγκεκριμένα, τα «ψεύτικα» κοσμήματα, δεν εξαιρούνται από τον κατάλογο των προ-ϊόντων που περιέχουν χημικά. Τέτοια κοσμήματα αμφιλεγόμενης ποιότητας προέρχονται από κράτη, κυρίως, της Ανατολής, όπου το κόστος παραγωγής είναι πολύ χαμηλό λόγω των φθηνών πρώτων υλών και εργατικών. Σύμφωνα με εργαστηριακές αναλύσεις που έγιναν σε δείγματα ψεύτικων κοσμημάτων, ανι-χνεύθηκαν χημικές ουσίες, όπως νικέ-λιο και καρκινογόνο κάδμιο σε ποσοστά συγκέντρωσης πολύ μεγαλύτερα του επιτρεπόμενου ορίου (0,5 μg / cm2 ανά εβδομάδα), όπως ορίζεται από την ισχύ-ουσα νομοθεσία. Το νικέλιο χαρακτη-ρίζεται ως ευαισθητοποιητής. Ενέχεται στην εκδήλωση αλλεργικών αντιδράσε-ων, με συνέπειες δερματίτιδας κνησμό, ερεθισμό στο σημείο εφαρμογής, ερυ-θρότητα και οίδημα. Επομένως, πρέπει να περιορίζεται η χρήση του σε προϊό-ντα που έρχονται σε άμεση και παρατε-ταμένη επαφή με το δέρμα, όπως είναι σκουλαρίκια, περιδέραια, μενταγιόν, βραχιόλια, αλυσίδες, δακτυλίδια, ρολό-για ακόμα, και κουμπιά στα τζιν παντε-λόνια.

Infos: Από αναλύσεις που πραγματοποίησε το Associated Press, διαπιστώθηκε ότι 12 από τα 103 ψεύτικα κοσμήματα που εισάγονται από διάφορες χώρες του κόσμου με χώρα προέλευσης την Κίνα, περιέχουν κάδμιο σε ποσοστό τουλάχιστον 10%. Ορισμένα μάλιστα είναι κατασκευασμένα σχεδόν εξ ολοκλήρου από κάδμιο, αφού η περιεκτικότητα του επικίνδυνου χημικού σε κάποια από αυτά αγγίζει ακόμη και το 90%.

Δεν υπάρ-χουν επαρκή στοιχεία για το 86% των χημικών που παράγονται σήμερα σε

μεγάλες πο-σότητες. Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τα τοξικολο-γικά χαρα-κτηριστικά

τους, καθώς οι αρμόδιοι φορείς των κρατών που τα παράγουν δεν τα έχουν ανακοινώσει.

Ρούχα που μας «φοράνε»

η άπΟψη μιας πιο σωστής κατανάλωσης έρχε-ται μέσα από εύκολες καθημερινές πρακτικές, που καλό είναι να μας γίνουν συνήθεια στον τρόπο που αγοράζουμε και χρησιμοποιούμε δι-άφορα προϊόντα περιποίησης και ένδυσης.

Ένδυση •Αγορά βιολογικών ρούχων που φτιάχνονται από μπαμπού (βρεφικές πάνες και ελαστικά παντελόνια), σόγια, κάνναβη (πουκάμισα και παντελόνια), λινάρι (φορέματα και πουκάμι-σα), τσουκνίδα (παντελόνια), βιολογικό βαμβά-

Οι «νέοι» καταναλωτέςκι (μπλούζες) και φυσικό μετάξι (εσώρουχα). Για τη βαφή τους χρησιμοποιούνται φυσικές ή μη τοξικές χημικές βαφές.•Έλεγχος στη σήμανση των ρούχων πριν την αγορά. Αυτό σημαίνει, ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να ελέγχουν, εάν υπάρχει η κατάλληλη σήμανση «CE» στην ετικέτα του ρούχου με την οποία πιστοποιείται, ότι το προϊόν είναι ελεγ-μένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Καλλυντικά•Αγορά συνθετικών καλλυντικών προϊόντων

από εταιρείες με πιστοποιημένα σκευάσματα για την καταλληλότητά τους, σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.•Αγορά καλλυντικών από φυσικές πρώτες ύλες και όχι από χημικά επεξεργασμένες ουσίες.•Αγορά βιολογικών καλλυντικών, τα οποία προέρχονται αποκλειστικά από προϊόντα βιο-λογικής καλλιέργειας.•Παρασκευή καλλυντικών σκευασμάτων στο σπίτι με χρήση απλών συστατικών οικιακής χρήσης (π.χ. αλόη, αβοκάντο, αγγούρι, μέλι, ελαιόλαδο, γάλα, αβγό κ.λπ.).

Πόσο σίγουροι είμαστε ότι ντυνόμα-στε πάντοτε με τα καταλληλότερα είδη ρουχισμού; Πιτζάμες, νυχτικά,

μπλουζάκια με τυπωμένες πλαστικές στά-μπες, τζιν, φουλάρια ακόμα και αντρικά και γυναικεία εσώρουχα, που πωλούνται από τους πάγκους των λαϊκών αγορών, υπαίθρια παζάρια, κινέζικα καταστήματα έως και επώ-νυμες αλυσίδες καταστημάτων, ίσως να είναι

κατασκευασμένα από ακατάλληλα και επικίν-δυνα υλικά. Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια αγορά έχει κατακλυστεί με πάσης φύσεως ρούχα χαμη-λότερης τιμής με τόπο

προέλευσης κυρίως την Ανατολή (π.χ. Κίνα, Ινδία, Τουρκία κ.λπ.). Σε πολλές από τις χώρες αυτές δεν τηρούνται και δεν εφαρμόζονται όλοι οι προβλεπόμενοι κανόνες παραγωγής. Το αποτέλεσμα είναι να κατασκευάζονται ρούχα που αν και είναι φθηνά, είναι υπεύθυ-να για διάφορες μορφές δερματίτιδας, αλλερ-γίες, εκζέματα και ορμονικές διαταραχές. Σε πολλά από τα κλωστοϋφαντουργικά προϊ-όντα χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες τόσο

στη βαφή όσο και στην επεξεργασία προκει-μένου να είναι μαλακό το ύφασμα. Εντούτοις, αυτές οι χημικές ουσίες μπορούν να μεταφερ-θούν στο δέρμα των ανθρώπων που φοράνε τα ρούχα. Οι επικίνδυνες ουσίες που χρησιμο-ποιούνται συνήθως είναι: μόλυβδος, νικέλιο, χρώμιο VI, φθαλικοί εστέρες και φορμαλδεΰ-δη, επιβραδυντικά φλόγας, υπερφθοριωμένα χημικά και συνθετικοί μόσχοι. Μάλιστα, οι φθαλικοί εστέρες χρησιμοποιούνται συστη-ματικά ως πλαστικοποιητές κοινών πλαστικών όπως το γνωστό σε όλους, PVC, ενοχοποιού-νται για την εμφάνιση ενδοκρινικών διαταρα-χών και θεωρούνται υπεύθυνοι για αναπαρα-γωγικά προβλήματα σε διάφορα ζώα και στον άνθρωπο. Ακόμη πιο επικίνδυνες θεωρούνται οι διοξίνες που ανιχνεύονται σε πολλά προϊό-ντα ένδυσης, ως αποτέλεσμα της λεύκανσής τους με χλώριο σε κάποια στάδια της παραγω-γής τους.

Info: Σύμφωνα με στοιχεία του νέου ΙΝΚΑ, η αύξηση των επικίνδυνων ρούχων που αποσύρθηκαν από την κοινοτική αγορά της Ε.Ε. το 2008 σε σχέση με το 2007 άγγιξε το 16%. Η Κίνα ήταν η χώρα προέλευσης των περισσότερων επικίνδυνων προϊόντων.

Χρώμιο, νικέλιο, μόλυβδος, φορμαλδεΰδη κ.ά. μπορεί να «κρύβονται» στα ρούχα μας.

in•vitro•29ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ιστοσελίδες που περιέχουν πληροφορίες για τους κινδύνους από τα χημικά στη σελ. 45

Κυνηγήστε το ΣτίγμαΠίσω από το γραφείο της, σε έναν πίνακα ανακοινώσεων, βρίσκεται κρεμασμένο το φυλλάδιο της ταινίας «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι», ένας τίτλος που πλήγωσε και συνεχίζει να πληγώνει τους ασθενείς που πάσχουν από σχιζοφρένεια και τις οικογένειές τους. Αυτού του είδους τον στιγματισμό ψυχικά ασθενών προσπαθεί να καταπολεμήσει το πρόγραμμα κατά του Στίγματος των Ψυχικών Διαταραχών - «αντι-στίγμα» του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) και η κα Μαρίνα Οικονόμου - Λαλιώτη είναι πρωτεργάτης σε αυτή την προσπάθεια. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε μιλά για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας, ενώ η συζήτηση δεν θα μπορούσε να μην επεκταθεί και σε κάθε άλλου είδους κοινωνικό στιγματισμό, ο οποίος δυστυχώς χαρακτηρίζει τη συντηρητική κοινωνία μας.

30•in•vitro

ΣυνέντευξηΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Μαρίνα Οικονόμου-Λαλιώτη

Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής - Επιστημονικά Υπεύθυνη του Προγράμματος κατά του Στίγματος των Ψυχικών Διαταραχών «αντι-στίγμα»,

Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ)

Θεωρείτε ότι ζούμε σε εποχή κοινωνικού στιγματισμού γενικότερα; Όχι μόνο για την ψυχική υγεία. Ο κοινωνικός στιγματισμός ή, όπως σήμερα συνηθίζεται να αποκαλείται, το «κοινωνικό στίγμα», είναι ένα παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο, απαντάται σε όλες τις κοινωνίες και σε όλους τους πολιτισμούς, με διαφορετι-κές όμως μορφές και αποχρώσεις. Ακόμα και στην εποχή μας, την εποχή των ανθρωπιστι-κών κινημάτων και της κοινωνικής ευαισθη-σίας, παρατηρούνται φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού εις βάρος ευάλωτων κοινωνι-κών ομάδων. Δεν είναι μόνο οι ψυχικά ασθε-νείς που υποβάλλονται σε αυτόν τον αποκλει-σμό. Δείτε, για παράδειγμα, το φαινόμενο του ρατσισμού σε βάρος τον μεταναστών, που είναι και πολύ επίκαιρο θέμα.

Πόσο εύκολο είναι να ανατρέψεις τον κοινω-νικό στιγματισμό όταν η κοινωνία μας γίνε-ται πιο συντηρητική;Είναι γεγονός ότι διανύουμε μια περίοδο νεοσυντηρητισμού, μια φάση όπου οι κοινω-νικές αντιφάσεις και συγκρούσεις οξύνονται. Ο σύγχρονος άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με καταστάσεις όπου, αν και κινητοποιούν ανακλαστικά «ευαισθησίας», αυτά εύκολα ισοπεδώνονται από την εξατομίκευση και τον ανταγωνισμό, το κυνήγι της επιβίωσης ή της επιτυχίας. Έτσι περιορίζεται στο μικρόκο-σμό του, ταμπουρώνεται πίσω από φόβους και προκαταλήψεις και τελικά οδηγείται σε συμπεριφορές αποκλεισμού και κοινωνικού στιγματισμού. Στο σύγχρονο κόσμο, ο χώρος των ψυχικών διαταραχών αποτελεί ένα από τα τελευταία προπύργια όπου επιβιώνει με τόση ένταση -σε πείσμα των καιρών- ο ανορ-θολογικός φόβος και η συλλογική παράκρου-ση απέναντι στο «διαφορετικό», που βιώνε-ται ως απειλή.

Η σχιζοφρένεια πλήττεται πολύ περισσότε-ρο από τον κοινωνικό στιγματισμό, σε σχέση με άλλες ψυχικές ασθένειες; Παρότι όλες οι ψυχικές ασθένειες συνο-δεύονται από ένα βαθμό στιγματισμού, οι σοβαρότερες φέρουν το βαρύτερο στιγματι-στικό φορτίο, και ιδιαίτερα η σχιζοφρένεια, η οποία, υπό το βάρος της ετυμολογίας της λέξης, αλλά και λόγω της φύσης των συμπτω-μάτων της, καταδεικνύεται ως η εντονότερα

Στον Θανάση Τρομπούκη

στιγµατισµένη διαταραχή. Υπεραπλουστευ-µένες αντιλήψεις σχετικές µε το απρόβλεπτο της συµπεριφοράς, τη βία και την επικινδυ-νότητα, ανακαλούνται αυτόµατα στο νου µε το άκουσµα της λέξης “σχιζοφρενής”. Το βασικό στερεότυπο εξ’ άλλου που συνοδεύ-ει τη σχιζοφρένεια, αλλά συµπαρασύρει και την ψυχική νόσο γενικά, είναι αυτό της «υπο-τιθέµενης» βιαιότητας και επικινδυνότητας. Και λέω υποτιθέµενης, γιατί πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτοµα που έχουν µια ψυ-χική νόσο δεν διαπράττουν περισσότερες βί-αιες, επικίνδυνες και εγκληµατικές πράξεις, σε σχέση µε τα άτοµα που δεν έχουν κάποια ψυχική ασθένεια.Ας µην ξεχνάµε ότι ζούµε σε µια εποχή «πληροφοριακής ταχύτητας» όπου τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης, µε κυρίαρχη την τη-λεόραση, είναι οι βασικοί διαµορφωτές της κοινής γνώµης που έχουν τη δυνατότητα να αναπαράγουν στερεότυπα µεγεθύνοντας τις αρνητικές τους επιπτώσεις στη διαιώνιση του κοινωνικού στίγµατος. Η εικόνα του «σχιζο-φρενούς» ή του «µανιακού» δολοφόνου που συχνά προβάλλεται, κατά κανόνα παραπλα-νητική και τροµολαγνική, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ισχυροποιεί το φόβο, και να εδραιώνει τον κοινωνικό στιγµατισµό σε βά-ρος ανθρώπων που νοσούν.

Τι έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία στην αντιμετώπιση του στιγματισμού των ψυχικά ασθενών; Είναι επιστηµονικά τεκµηριωµένο ότι οι κοι-νωνικές στάσεις είναι δύσκολο να αλλάξουν, όπως εξίσου δύσκολο είναι να καταρριφθούν οι µύθοι και οι προκαταλήψεις που περιβάλ-λουν την ψυχική διαταραχή. Θεωρείται ότι πρέπει να περάσει τουλάχιστον µια γενιά για να αποδώσουν ουσιαστικά οι προσπάθειες που γίνονται. Παρόλα αυτά, είναι σηµαντικά τα όσα έχουν γίνει τα τελευταία 10 χρόνια. Και επειδή το στίγµα που περιβάλει την ψυ-χική νόσο είναι ένα παγκόσµιο φαινόµενο, απαιτεί και µια παγκόσµια λύση. Στη χώρα µας, το Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) µε επι-κεφαλής τον καθηγητή και ακαδηµαϊκό Κώ-στα Στεφανή, έχει αναπτύξει το «Πρόγραµµα κατά του Στίγµατος της Σχιζοφρένειας», ως µέρος του προγράµµατος της Παγκόσµιας Ψυχιατρικής Εταιρείας µε κεντρικό µήνυµα

«Ας ανοίξουµε τις πόρτες». Το πρόγραµµα αυτό ανέδειξε ένα θέµα που µέχρι τώρα κα-λυπτόταν και στην ελληνική κοινωνία από ένα «πέπλο µυστηρίου» ενδεδυµένου µε πολ-λούς µύθους, δοξασίες και προκαταλήψεις.

Άνοιξαν οι πόρτες;Έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται συντο-νισµένες ενέργειες σε αυτή την κατεύθυνση, µέσω της διάχυσης της πληροφόρησης, της συνεργασίας και εµπλοκής πολλών διαφορε-τικών ανθρώπων και φορέων, από τους τοµείς της επιστήµης της κοινωνίας, του πολιτισµού και της τέχνης. Σήµερα, πλέον, µε στόχο την καταπολέµηση του στίγµατος που συνοδεύει όχι µόνο τη σχιζοφρένεια αλλά και την κατά-θλιψη και τις ψυχικές διαταραχές γενικότερα, το ΕΠΙΨΥ έχει αναπτύξει ένα ευρύτερο πρό-γραµµα κατά του στίγµατος των ψυχικών δια-ταραχών, το Πρόγραµµα «αντι-στίγµα».

Εσείς στο Ινστιτούτο βλέπετε να έχει αντα-πόκριση στον κόσμο, να τηλεφωνεί σε εσάς ή σε άλλους συλλόγους;Ένας από τους βασικούς τοµείς δράσης του Προγράµµατος «αντι-στίγµα» είναι η προσέγ-γιση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης για την ψυχική ασθένεια. Για την ευρύτερη διάχυση των αντιστιγµατιστικών µας µηνυ-µάτων, έχουµε έρθει σε επαφή µε τη δηµο-σιογραφική κοινότητα, παρέχοντας στους επαγγελµατίες των ΜΜΕ αντικειµενική πλη-ροφόρηση, προσπαθώντας να καταρρίψουµε τους µύθους και τις προκαταλήψεις για την ψυχική ασθένεια που και αυτοί άθελά τους µπορεί να διαιωνίζουν, ούτως ώστε να βγαί-νει µια πιο κοινωνικά υπεύθυνη ενηµέρωση προς το κοινό. Παράλληλα, προσπαθούµε να προσεγγίσουµε το θέµα του κοινωνικού στιγµατισµού µέσα από ποικίλες οδούς. Ένας άλλος τοµέας δρά-σης µας είναι η συνηγορία, η προσπάθεια, δη-λαδή, υπεράσπισης των δικαιωµάτων των αν-θρώπων που έχουν µία σοβαρή ψυχική νόσο, οι οποίοι πολλές φορές, τόσο από την ίδια τη φύση της νόσου, που πλήττει σηµαντικά όλες τις πτυχές της λειτουργικότητάς τους, όσο και από το αίσθηµα του κοινωνικού αποκλεισµού, δεν µπορούν οι ίδιοι να ορθώσουν το ανάστη-µά τους και να διεκδικήσουν τα δικαιώµατά τους. Στεκόµαστε δίπλα στους συλλόγους των ασθενών, στους συλλόγους των οικογενειών

και τους υποστηρίζουµε. Όλοι αυτοί οι σύλ-λογοι πλέον παράγουν σηµαντικό έργο. Ήταν όµως ένας µακρύς και δύσβατος δρόµος που διανύσαµε ώσπου να πεισθούν οι οικογένειες και οι ίδιοι οι ασθενείς να βγουν προς τα έξω, να µιλήσουν για το πρόβληµά τους και να δι-εκδικήσουν βασικά δικαιώµατα, τα αυτονόητα για µια ποιότητα ζωής.

Βλέπω ότι πίσω σας έχετε το φυλλάδιο από την ταινία «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι». Ίσως έχει νόηµα να πούµε το ιστορικό αυτού του τίτλου. Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας δεν είχε µέσα ούτε τη λέξη «σχιζοφρενής», ούτε τη λέξη «δολοφόνος». Ο πρωτότυπος τίτλος ήταν “Το µακελειό µε το πριόνι στο Τέ-ξας”. Στη χώρα µας, όταν πριν από 25-30 χρό-νια πρωτοβγήκε η ταινία, επιλέχθηκε ο «ελ-κυστικός» τίτλος “Ο σχιζοφρενής δολοφόνος µε το πριόνι”, αναπαράγοντας το κλασικό στερεότυπο που θέλει να συνδέεται η σχιζο-φρένεια µε την εγκληµατική συµπεριφορά και το φόνο. O πρωταγωνιστής της ταινίας όµως δεν έπασχε από ψυχική νόσο, και πολύ περισσότερο από σχιζοφρένεια, ήταν ένας κοινός δολοφόνος. Όµως οι συνέπειες αυτού του τίτλου ήταν πραγµατικά ολέθριες. Πριν από 5 χρόνια, µε τη νέα προβολή της ταινί-ας στους κινηµατογράφους στη χώρα µας, δυστυχώς µε τον ίδιο τίτλο, προσπαθήσαµε µέσα από την προβολή ενός ειδικού σποτ, συνεντεύξεις και άλλα κανάλια δηµοσιότη-τας, να ενηµερώσουµε σωστά και υπεύθυνα το κοινό, προσπαθώντας να ανατρέψουµε το «κλασικό» πλέον στερεότυπο του «σχιζοφρε-νή δολοφόνου µε το πριόνι».

Κάποιος που θα διαβάσει αυτή τη συνέντευ-ξη, με ποιους τρόπους θα μπορούσε να βά-λει το δικό του λιθαράκι ώστε να προσπα-θήσει να ανατραπεί πια αυτός ο κοινωνικός στιγματισμός για την ψυχική ασθένεια;Υπάρχει µια κίνηση ευαισθητοποιηµένων πολιτών σε θέµατα κοινωνικού στιγµατι-σµού, µια πρωτοβουλία που συντονίζει το Πρόγραµµα «αντι-στίγµα» του ΕΠΙΨΥ, που λέγεται «Κυνηγοί Στίγµατος». Είναι άνθρωποι που αποδεικνύουν έµπρακτα την κοινωνική ευαισθησία τους, εκφράζοντας τη διαµαρτυ-ρία τους κάθε φορά που γίνεται µια στιγµα-τιστική αναφορά ή παρουσίαση της ψυχικής

ασθένειας από τα ΜΜΕ, ενηµερώνοντας το Πρόγραµµα «αντι-στίγµα» ή τους συλλόγους οικογενειών και ασθενών.Ένας άλλος τρόπος, για µένα ο πιο σηµαντι-κός, είναι οι άνθρωποι που είναι ευαισθητο-ποιηµένοι στο θέµα του στίγµατος να προ-σπαθούν να αλλάξουν κάπως τα κακώς κεί-µενα στην καθηµερινότητά τους, όταν, π.χ. στο φιλικό τους περιβάλλον, αναπαράγονται στιγµατιστικές διατυπώσεις και αντιλήψεις. Θα µπορούσε επίσης να γίνει κανείς εθελο-ντής σε ένα πρόγραµµα που αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων µε ψυ-χιατρικά προβλήµατα και να γνωρίσει από κοντά αυτούς τους ανθρώπους. Ξέρετε, σή-µερα είναι τέτοια η εξέλιξη της επιστήµης, της φαρµακοθεραπείας αλλά και της ψυχο-θεραπείας, που η εικόνα του ανθρώπου µε µια ψυχική νόσο, ακόµα και την πιο σοβαρή, τη σχιζοφρένεια, δεν θυµίζει σε τίποτα αυτή των προηγούµενων δεκαετιών.

Πώς αισθάνεται σήμερα ένας ασθενής που έχει κάποια ψυχική διαταραχή όπως σχι-ζοφρένεια, ως προς το κοινωνικό του πρό-σωπο;Σε κάθε περίπτωση, οι επιπτώσεις του κοινω-νικού στίγµατος είναι καταλυτικές για τους ανθρώπους που νοσούν. Η ψυχολογική πίεση και οι δυσχερείς συνθήκες που διαµορφώ-νουν την καθηµερινότητά τους επιδεινώνουν την ήδη επιβαρυµένη ψυχική τους υγεία, µε σηµαντικό αντίκτυπο στην πορεία και την έκβαση της ίδιας της ασθένειας. Παράλληλα, το βίωµα του στιγµατισµού από τον κοινωνι-κό τους περίγυρο διαβρώνει την αυτοεικόνα τους, δηµιουργώντας τους αµφιβολίες και ενοχές και οδηγώντας, τελικά, στον αυτοστιγ-µατισµό τους. Θα λέγαµε ότι το κοινωνικό στίγµα είναι µια δεύτερη αρρώστια. Ο ασθενής έχει να αντι-µετωπίσει από τη µια τα συµπτώµατα της ίδιας του της αρρώστιας και από την άλλη τα συµπτώµατα µιας κοινωνικής παθολογίας, που δεν είναι άλλη από το κοινωνικό στίγµα. Είναι πολύ σηµαντικό να ακούσουµε τα λόγια ενός ανθρώπου που έχει ψυχική νόσο και εκ-φράζει νοµίζω παραστατικά αλλά και αποκα-λυπτικά το πώς ο ίδιος βιώνει το στίγµα: «Για µένα στίγµα είναι ο φόβος που βλέπω στο βλέµµα των άλλων, το γύρισµα της πλάτης, ο ήχος της πόρτας που κλείνει».

IN•VITRO•31ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Έχει βρεθεί ότι τα άτοµα που έχουν µια ψυχική νόσο

δεν διαπράττουν περισσότερες βίαιες, επικίνδυνες και

εγκληµατικές συµπεριφορές, σε σχέση µε τα άτοµα που

δεν έχουν κάποια ψυχική νόσο.

Είναι τέτοια η εξέλιξη της επιστήµης... που η εικόνα του ανθρώπου

µε µια ψυχική νόσο, ακόµα και την πιο σοβαρή,

τη σχιζοφρένεια, δεν θυµίζει σε τίποτα αυτή των προηγούµενων

δεκαετιών.

Το κοινωνικό στίγµα είναι µια δεύτερη αρρώστια. Ο ασθενής έχει να αντιµετωπίσει από τη

µια τα συµπτώµατα της ίδιας του της αρρώστιας και από

την άλλη τα συµπτώµατα µιας κοινωνικής παθολογίας

Είναι δύσκολο να καταρριφθούν οι µύθοι και οι προκαταλήψεις

που περιβάλλουν την ψυχική διαταραχή.

Παρόλα αυτά είναι σηµαντικά τα όσα έχουν γίνει

τα τελευταία 10 χρόνια

Τηλεφωνικές γραμμές για την ψυχική υγεία στη σελ. 45

ΗΠνευμονική Αρτηριακή Υπέρ-ταση (ΠΑΥ) είναι μία σπάνια νόσος των πνευμόνων στην οποία η πίεση του αίματος στις

αρτηρίες που ενώνουν την καρδιά με τους πνεύμονες (πνευμονικές αρτηρίες) είναι με-γαλύτερη της φυσιολογικής. Όσοι πάσχουν από τη νόσο παρουσιάζουν συνεχή υψη-λή πίεση αίματος μέσα στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα να μεταβάλλονται, τόσο οι πνευμονικές αρτηρίες (εμφανίζεται πάχυνση του τοιχώματος) όσο και η καρδιά από την αυξημένη αντίσταση που συναντά, προκει-μένου να στείλει το αίμα στους πνεύμονες για να οξυγονωθεί (οι δεξιές κοιλότητες της καρδιάς αυξάνονται σε μέγεθος και εμφανί-ζουν πάχυνση του τοιχώματός τους). Η νόσος μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε ανεξαρ-τήτως ηλικίας, φύλου, κοινωνικού επιπέδου ή εθνικότητος. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 36 έτη, ενώ εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες.Η ΠΑΥ είναι μια μορφή πνευμονικής υπέρ-τασης που μπορεί να είναι ιδιοπαθής, να οφείλεται σε λήψη φαρμάκων (π.χ. ανορεξι-ογόνα, κοκαΐνη) ή σε υποκείμενο άλλο νόση-μα, όπως για παράδειγμα σε Σκληρόδερμα. Πνευμονική Υπέρταση (ΠΥ) μπορεί να εμφα-νιστεί και σε έδαφος πολλών άλλων νοσημά-των όπως είναι οι Συγγενείς Καρδιοπάθειες, οι παθήσεις της Αριστερής Καρδιάς, οι Χρό-νιες Πνευμονοπάθειες, η Χρόνια Θρομβοεμ-βολική Νόσος, τα νοσήματα του Συνδετικού ιστού, οι σοβαρές Ηπατοπάθειες κ.ά. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια σο-βαρή, ταχέως εξελισσόμενη και απειλητική για τη ζωή πάθηση, η οποία, δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκεται αργά.

ΣυμπτώματαΤο πρώτο και βασικό σύμπτωμα το οποίο πα-ρατηρείται στους περισσότερους ασθενείς με ΠΑΥ είναι δύσπνοια (στην αρχή κυρίως κατά τη σωματική άσκηση) και εύκολη κό-πωση, ενώ μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα όπως ζάλη και πόνος στο θώρακα ή να ανα-φέρονται τάσεις για λιποθυμία κυρίως στην άσκηση. Σε πιο προχωρημένα στάδια της νό-σου οι ασθενείς μπορεί να εκδηλώσουν πε-ριφερικό οίδημα (δηλαδή οίδημα στα κάτω άκρα και ασκίτη) και συγκοπτικό επεισόδιο. Το γεγονός ότι πολλά από τα αρχικά συμπτώ-ματα της νόσου είναι ήπια και κοινά, έχει σαν αποτέλεσμα οι ασθενείς να τα αγνοούν, αποδίδοντάς τα σε πιο συνηθισμένες κατα-στάσεις, όπως το άσθμα και η έλλειψη κα-λής σωματικής κατάστασης. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα συμπτώματα γίνονται όλο και πιο έντονα και συνεχή και όσοι πάσχουν μπορεί να αναφέρουν δύσπνοια ακόμα και κατά την εκτέλεση απλών, καθημερινών

εργασιών όπως το βάδισμα μέσα στο σπίτι ή ακόμα και το ντύσιμο. Ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και το βαθμό περιορισμού των σωματικών δραστηριοτήτων των ασθενών, η νόσος κα-τατάσσεται, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σε τέσσερα λειτουργικά στάδια. Το Στάδιο Ι είναι αυτό με τα πλέον ήπια συμπτώματα και το Στάδιο IV το πλέ-ον προχωρημένο. Επίσης, ανάλογα με το Λειτουργικό Στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής κατά τη διάγνωση της νόσου, δι-αφοροποιείται τόσο το προσδόκιμο επιβί-ωσης (στα Λειτουργικά Στάδια Ι-ΙΙ ο μέσος χρόνος επιβίωσης είναι περίπου 5 χρόνια, ενώ στο Λειτουργικό Στάδιο IV μόλις 6 μή-νες) όσο και η θεραπευτική προσέγγιση.

Διάγνωση της ΠΑΥ Η διάγνωση της ΠΑΥ στηρίζεται στην επαγρύπνηση των ιατρών για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων (κυρίως της δύσπνοιας), ώστε να γίνει έγκαιρα η επιβεβαίωση της νόσου και η έναρξη της θεραπείας. Η ηχοκαρδιογραφία (υπερηχοκαρδιογράφημα), είναι μία αναίμακτη, ανώδυνη εξέταση, η οποία αποτελεί σήμερα την πιο αποτελεσματική μέθοδο για τη διάγνωση της νόσου. Για την οριστική διάγνωση πραγματοποιείται στους ασθενείς καρδιακός καθετηριασμός ώστε να μετρηθούν με ακρίβεια οι πιέσεις σε όλες τις καρδιακές κοιλότητες και την πνευμονική αρτηρία και να καθοριστεί το είδος της θεραπείας.

32•in•vitro

AdvertorialΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ)

Γράφει η Δρ Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Πνευμονικής Υπέρτασης

Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης

Πριν από το 1990 υπήρχαν

ελάχιστες διαθέσιμες

θεραπεί-ες για την ΠΑΥ και το

προσδόκιμο επιβίωσης ήταν περί-

που 2 έως 4 χρόνια.Σήμερα, οι νέες

θεραπείες, επιβραδύ-νουν την

εξέλιξη της νόσου και σε κάποιες

περιπτώσεις αναστρέ-

φουν κάποι-ες από τις

επιπτώσεις στους πνεύ-

μονες και την καρδιά.

ΘεραπείαΗ φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποι-είται σήμερα, με δεδομένο ότι έχει ανα-ζητηθεί και όταν αυτό είναι δυνατό έχει αντιμετωπισθεί η υποκείμενη αιτία, περι-λαμβάνει, εκτός από τη συμβατική θερα-πεία με οξυγόνο και διουρητικά, όπου αυτά χρειάζονται, αγγειοδραστικά φάρμακα που μπορούν να χορηγηθούν με διάφορους τρό-πους, όπως: φάρμακα τα οποία χορηγούνται από το στόμα (ανταγωνιστές των διαύλων ασβεστί-ου, μποσεντάνη, αμπρισεντάνη, σιταξεντά-νη, σιλδεναφίλη, τανταλαφίλη, τρεπροστι-νίλη), με εισπνοή (ιλοπρόστη, τρεπροστι-νίλη) ή με συνεχή υποδόρια ή ενδοφλέβια έγχυση (τρεπροστινίλη, εποπροστενόλη). Τα φάρμακα αυτά είναι προϊόν μεγάλης

έρευνας της παθοφυσιολογίας και παθογέ-νεσης της νόσου και έχουν εξειδικευμένο τρόπο δράσης. Μπορούν να χορηγηθούν το καθένα μόνο του ή σε συνδυασμό ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης του ασθε-νούς ή την απάντηση στη θεραπεία. Μετά τη διάγνωση της ΠΑΥ ο πιο σημαντικός στό-χος που καλείται να επιτύχει ο θεράπων ιατρός είναι η διατήρηση του ασθενή σε όσο το δυνατόν καλύτερο Λειτουργικό Στά-διο, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον χρόνο ζωής. Κλειδί στην ΠΑΥ αποτελεί η έγκαιρη διάγνω-ση της νόσου, ώστε με την κατάλληλη θερα-πευτική αγωγή να καθυστερήσει η εξέλιξή της, προσφέροντας στον ασθενή περισσότε-ρη και με καλύτερη ποιότητα ζωή.

Πνεύμονες υπό πίεση

Χωρίς τροχό τα σφραγίσματα του μέλλοντος Τέλος στην αγωνία από τη χρήση του οδοντι-ατρικού τροχού κατά τη διάρκεια των σφραγι-σμάτων υπόσχεται να βάλει η πρωτοποριακή μέθοδος της εταιρείας DMG America. Η καινο-τομία έγκειται στο ότι το σκάλισμα του δοντιού και η αφαίρεση του σάπιου τμήματός του δεν γίνεται με μηχανικά μέσα, αλλά με την έγχυση ενός διαλύματος που έχει βάση το υδροχλω-ρικό οξύ και έχει μορφή πυκνού ζελέ. Μέσα σε λίγα λεπτά, το φάρμακο διαλύει το σμάλτο και αποκαλύπτει το κοίλωμα που υπάρχει από πίσω. Η μέθοδος, αν και εφαρμόζεται ήδη για την αντιμετώπιση κοιλωμάτων σε πρώτο στά-διο, αντιμετωπίζεται με επιφυλάξεις από με-ρίδα γιατρών, που υποστηρίζουν ότι δεν έχει ακόμη μελετηθεί αρκετά.

Ο «κατάσκοπος» των θερμίδων ςΤη ΒρεΤανία, όπου και κυκλοφορεί, έχει χαρακτηριστεί ακόμη και ως το “Άγιο Δισκο-πότηρο” στην προσπάθεια απώλειας βάρους. Η συσκευή Ki Fit, όχι μόνο καταγράφει με ακρίβεια τον αριθμό των θερμίδων που “καί-γονται”, αλλά και τον αριθμό των βημάτων που κάνει κάποιος ή την επάρκεια του ύπνου του. Φοριέται ψηλά στο χέρι ως περιβραχι-όνιο και βρίσκεται σε συνεχή σύνδεση στο διαδίκτυο με έναν προσωπικό λογαριασμό, στον οποίο ο ενδιαφερόμενος καταχωρεί με ειλικρίνεια δεδομένα για ό,τι τρώει και πίνει. Η ημερήσια αναφορά περιλαμβάνει μια σει-ρά από ευανάγνωστα γραφικά, σχετικά με τον ύπνο, τις κινήσεις και την πρόσληψη τρο-φής, με ανάλυση των ποσοστών υδατανθρά-κων, πρωτεϊνών και λίπους. Όπως προκύπτει πάντως από τις μετρήσεις, περίπου το 60% των θερμίδων κάθε μέρα “καίγεται” στον ύπνο και όταν απλώς αναπνέουμε χωρίς να κάνουμε κάτι.

Υπέρηχοι... τσέπης η κυκλοφορία ενός νέου υπερηχοτομο-γράφου “τσέπης” είναι πια γεγονός. Το Vscan ζυγίζει λιγότερο από μισό κιλό και θυμίζει μία συσκευή κινητού τηλεφώνου. Προσφέ-ρει τη δυνατότητα, τόσο για ασπρόμαυρες απεικονίσεις όσο και για έγχρωμο υπε-ρηχογράφημα Doppler το οποίο εκτιμά την αιματική ροή. Η συσκευή απευθύνε-ται σε καρδιολόγους για την εξέταση του μυοκαρδίου, του περικαρδίου, των βαλβίδων της καρδιάς καθώς και σε γιατρούς του τομέα της πρωτοβάθμιας φροντί-δας, για την εξέταση του ήπατος, των νε-φρών, της αορτής και των περιφερικών αγγεί-ων, ακόμη και εμβρύων στη μήτρα.

Νέες τε-χνικές που

χρησιμοποι-ούν φως δι-αφορετικού

χρώματος για να καταστεί-

λουν την εγκεφαλική λειτουργία,

θα μπο-ρούσαν να οδηγήσουν

σε θεραπείες κατά της

επιληψίας, του χρόνιου πόνου, της νόσου Πάρ-κινσον και

εγκεφαλικών βλαβών,

υποστηρί-ζουν Αμερι-

κανοί επιστή-μονες.

ςχεδιαςμένο αποκλειστικά για γυναίκες, το αθλητικό παπούτσι μεγάλης εταιρείας αθλητικών ειδών, προσαρμό-ζει το σχήμα του ανάλογα με τα επίπεδα ορμονών. Έπειτα από σειρά ερευνών, αποδείχθηκε ότι οι αλλαγές στα επί-πεδα των οιστρογόνων έχουν επίδραση στην ευλυγισία και το ύψος της καμάρας του ποδιού. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι υψηλά, και η γυναίκα βρίσκεται στην πιο γόνιμη περίοδο του μήνα, η καμάρα πέφτει.

Αργότερα, όταν εμφανίζει την έμμηνο ρύση, και τα επί-πεδα των οιστρογόνων είναι χαμηλά, η καμάρα ανασηκώ-νεται. Λαμβάνοντας υπόψιν αυτές τις ορμονικές αλλαγές, οι σχεδιαστές δημιούργησαν τα συγκεκριμένα αθλητικά παπούτσια που διαθέτουν αφρό, πλαστικό και αέρα. Όταν η καμάρα του ποδιού της γυναίκας είναι χαμηλή, ο αφρός συμπιέζεται μέσα στο στρώμα αέρα και όταν είναι υψηλή, ο αφρός επανέρχεται.

Δόντια που... ακούνε

Ελπίδα σε άτομα που αντιμε-τωπίζουν προβλήματα ακοής, δίνει μια πρωτοποριακή συ-σκευή που προσπαθούν να αναπτύξουν Αμερικανοί επι-

στήμονες της εταιρείας Sonitus Medical. Το σύστημα ακοής Soundbite απαρτίζεται από μία μικροφωνική μονάδα, που τοποθετεί-ται στο αφτί και αποτελείται από δέκτη και ασύρματο πομπό, καθώς και από μία διακρι-τική, αποσπώμενη μικροσυσκεύη που μοι-άζει με μικρό μασελάκι και προσαρμόζεται στα πίσω δόντια. Το Soundbite είναι έτσι σχεδιασμένο, ώστε να εντοπίζει τον ήχο, χρησιμοποιώντας ένα μικροσκοπικό μικρόφωνο που τοποθετείται μέσα στον ακουστικό πόρο του αφτιού που εμφανίζει τη βλάβη. Αυτό το σχεδόν αόρατο μικρόφωνο συνδέεται μέσω ενός σωληνί-σκου, με έναν πομπό που φοριέται πίσω από το αφτί. Η τοποθέτηση του μικροφώνου στον ακουστικό πόρο εκμεταλλεύεται τον τρόπο με τον οποίο το πτερύγιο του αφτιού, αιχμα-λωτίζει και κατευθύνει τον ήχο. Από τη στιγ-μή που το μικρόφωνο “πιάνει” τον ήχο, αυτός

μεταδίδεται ασύρματα στην αποσπώμενη συσκευή στο στόμα, που έχει κατασκευαστεί ειδικά για να προσαρμόζεται στα δόντια του ασθενούς και να προσφέρει την απαιτούμε-νη άνεση. Με τη σειρά της, η συσκευή στο στόμα, που αποτελεί δείγμα προηγμένης

τεχνολογίας, παράγει ανεπαίσθητες ηχητικές δονήσεις, οι οποίες με-ταφέρονται μέσω των δοντιών και του οστού, και στους δυο κοχλίες. Το τεχνητό βοήθημα ακοής έχει ως σκοπό

του, να παρέχει καθαρό, και υψηλής πιστότη-τας ήχο, και έτσι να αποκαθιστά χωρίς επέμ-βαση, την ακοή σε ασθενείς με κώφωση από το ένα αφτί. Προς το παρόν όμως χρησιμοποι-είται μόνο για ερευνητικούς σκοπούς, με τις κλινικές δοκιμές να είναι σε εξέλιξη και τους ερευνητές να εκφράζουν τη βεβαιότητά τους ότι μπορεί να αποκτήσει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό τροφίμων και φαρ-μάκων, και να εισαγάγει μία νέα τεχνολογία υποβοήθησης της ακοής στην αγορά.

Ο ήχος αιχμαλωτίζεται από ένα μικροσκοπικό μικρό-φωνο και μεταφέρεται σε έναν πομπό στα δόντια.

Παπούτσια για τις δύσκολες μέρεςΤεχνολογία και υγεία Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

34•in•vitro

ScienceΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Γράφει η Δρ Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Πνευμονικής Υπέρτασης

Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης

xxxx

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ Η τεχνολογία της κινητής επικοινωνίας βρίσκει εφαρμογή στο χώρο της υγείας μέσω του δικτύου της Vodafone

Η ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ είναι ένα πρωτοπορια-κό πρόγραμμα, το οποίο χρησιμοποιεί την τεχνολογία της κινητής επικοινωνίας στον τομέα της υγείας, με σκοπό να παρέχει ολο-ένα και περισσότερες δυνατότητες σε όλους ανεξάρτητα με το πού κατοικούν. Οι ιατρικές υπηρεσίες που παρέχονται μέσα από το δυ-ναμικά εξελισσόμενο δίκτυο της Vodafone, το οποίο σήμερα παρέχει πληθυσμιακή κά-λυψη που αγγίζει το 100%*, καθιστά εφικτή τη λειτουργία του προγράμματος της Τηλε-ϊατρικής.

ΜΕ ΤΟν ΟΡΟ «ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ», αναφε-ρόμαστε στη διαδικασία λήψης εξετάσεων, όπως ένα καρδιογράφημα, μέσω ειδικού εξοπλισμού, σε ασθενείς ενός περιφερεια-κού -απομακρυσμένου- ιατρείου και στην ηλεκτρονική αποστολή τους σε κάποιο κε-ντρικό Νοσοκομείο, μέσω του δικτύου κι-νητής επικοινωνίας της Vodafone, με σκοπό την εξέτασή τους από ειδικευμένους Ιατρούς (για παράδειγμα καρδιολόγο), που απαντούν με τον ίδιο τρόπο.

ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ εφαρμόζεται σε 17 απομακρυσμένους Δήμους σε όλη την Ελλάδα από το Νέο Σιδηροχώρι Ροδόπης μέχρι και τη Γαύδο. Το πρόγραμμα υλοποι-είται με την οργάνωση και υποστήριξη της Vodafone, το συντονισμό του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγ-γύης ΟΤΑ, του οποίου οι Δήμοι αποτελούν μέλη, τη συμμετοχή του Ιατρικού Αθηνών ως το κεντρικό Νοσοκομείο και την τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση της εταιρείας Vidavo. Στα 2 χρόνια λειτουργίας του προ-γράμματος, έχουν σταλεί περίπου 4.000 εξε-τάσεις, μέσω του δικτύου της Vodafone, ενώ οι Ιατροί των Δήμων έχουν «συνδεθεί» χιλι-άδες φορές με το πρόγραμμα, για την απο-στολή εξετάσεων, αλλά και για τη λήψη απα-ντήσεων από τους εξειδικευμένους γιατρούς του Ιατρικού Αθηνών.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ καλύπτει πέραν των ασθενών με χρόνιες

παθήσεις, και τους πολίτες που θεωρού-νται «υψηλού κινδύνου» (για παράδειγμα παχύσαρκοι, καπνιστές κ.ά.). Τα οφέλη για

τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα είναι η δυνατότητα προληπτικής ιατρικής, αλλά και η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των

πολιτών, εφόσον καταργούνται οι γεωγρα-φικοί περιορισμοί και παρέχε-

ται η δυνατότητα σε όλους να ελέγχονται

άμεσα, αλλά και να ρυθ-μίζεται η ιατρο-φαρμακευτική τους αγωγή από

έμπειρο και εξει-δικευμένο ιατρικό

προσωπικό.

*Ακριβές ποσοστό 99,8%

publ

i

Το γνωστό σε μας «τσάι του βουνού» προέρχεται από το φυτό

Sideritis syriaca ή

αλλιώς σι-δηρίτης του Διοσκουρί-

δη, το οποίο λέγεται ότι

πήρε το όνομά του

από την ικα-νότητά του

να θεραπεύει πληγές από σιδερένια

αντικείμενα.

36•in•vitro

All that foodΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Τέιον

Ώρα για τσάιΠ

ολλά χρόνια πριν το τσάι αποτελούσε προνόμιο της υψηλής κοινωνίας. Σήμερα είναι ένα από τα πιο δημο-φιλή ροφήματα σε όλο τον

κόσμο. Προέρχεται από το φυτό Camelia Sinensis (Καμέλια η Σινική) και έκανε την εμφάνισή του πριν από χιλιάδες χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας. Τα πιο γνωστά είδη τσαγι-ού, που υπάρχουν σήμερα και διαχωρίζονται ανάλογα με τις τεχνικές παραγωγής αλλά και της επεξεργασίας των φύλλων τους, είναι το λευκό, το κίτρινο, το πράσινο, το μαύρο κα-θώς και το τσάι oolong. Το 76-78% του τσα-γιού που παράγεται και καταναλώνεται είναι μαύρο, το 20-22% είναι πράσινο και λιγότε-ρο από 2% είναι τσάι Ούλονγκ.Tα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευθεί πολ-λές επιστημονικές μελέτες που καταδεικνύ-ουν την ευεργετική δράση του τσαγιού στον ανθρώπινο οργανισμό. Το τσάι είναι πλούσιο σε μια ξεχωριστή κατη-γορία αντιοξειδωτικών, των λεγόμενων φλα-βονοειδών. Πρόκειται για ουσίες που έχουν την ιδιότητα να προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, εξουδετερώνοντας τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες που τα απει-λούν. Τα κύρια φλαβονοειδή που περιέχονται στο τσάι είναι οι κατεχίνες (κατεχίνη, επικα-τεχίνη, επιγαλλοκατεχίνη και γαλλικό οξύ) και εκτιμάται ότι ανά 100gr ροφήματος μαύ-ρου ή πράσινου τσαγιού περιέχονται περίπου 120mg φλαβονοειδών.Το πράσινο τσάι φημίζεται από την αρχαία Κινέζικη Ιατρική για τις αντι-υπερτασικές του ιδιότητες, ενώ η κατανάλωση διαφόρων ειδών τσαγιού έχει συνδεθεί αντιστρόφως ανάλογα με την εμφάνιση αθηροσκλήρωσης, καθώς οι κατεχίνες φαίνεται πως μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο πλάσμα κι επιπλέον παρεμποδίζουν την οξείδωσή της. Παράλληλα, το τσάι έχει σχετιστεί και με την προστασία ενάντια σε διάφορες μορφές καρκίνου, με ενίσχυση του ανοσοποιητι-κού συστήματος. Eπίσης θεω-ρείται ότι βελτιώνει τη στομα-τική υγιεινή. Στην υψηλή διατροφική αξία του τσαγιού έρχονται να προ-στεθούν και δύο άλλα σημαντικά συστατικά του, η καφεΐνη και η θεοφυλλίνη. Αυτές οι δύο φυσικές ουσίες αποτελούν ήπια διεγερτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος, με απο-τέλεσμα να τονώνουν τον οργανισμό και να συνεισφέρουν στην καθημερινότητά μας, βελτιώνοντας την πνευματική απόδοση και μειώνοντας την κόπωση. Εκτιμάται ότι ένα φλιτζάνι κίτρινου τσαγιού περιέχει 40mg καφεΐνης, όταν τα ανώτατα όρια καθημερι-νής πρόσληψης για την καφεΐνη κυμαίνονται

στα 300mg για όλους τους ενήλικες και μόνο πέρα από αυτά θεωρείται ότι υπερκατανα-λώνει κάποιος καφεΐνη. Οι θερμίδες που έχει το τσάι από μόνο του θεωρούνται αμελητέες, ωστόσο η προσθήκη επιπλέον συστατικών μπορεί να τις αυξήσει. Πολύς κόσμος συνηθίζει να προσθέτει στο τσάι του μέλι, ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά με χαμηλές θερ-μίδες – το μέλι, ωστόσο, έχει πε-ρισσότερα ευεργετικά συστατικά και γι’ αυτό είναι προτιμότερο. Μπορούμε ακόμη να βάλουμε μέσα φέτες από λεμόνι και να αυξήσουμε το αντιοξειδωτικό του περιεχόμενο με βιταμίνη C ή ακόμη και λίγες σταγόνες γάλα, κατά προτίμηση χαμηλών λιπαρών. Ας μην ξεχνάμε, τέλος, ότι το πράσινο τσάι αποτελεί πάνω απ’ όλα έναν πολύ αποτελε-σματικό τρόπο αντιμετώπισης της δίψας μας και μπορεί να μας βοηθήσει να καλύψουμε τις καθημερινές μας ανάγκες σε υγρά, κα-θώς μαζί με άλλα ροφήματα και ποτά μπορεί να συμβάλει στην επαρκή ενυδάτωσή μας.

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Συνεργάστηκε ο Γρηγόρης Ρίσβας, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

tips> Αν το νερό δεν βράσει, το τσάι θα είναι

χωρίς γεύση, άρωμα και χρώμα και επι-πλέον θα βγάλει αφρό όταν το σερβίρετε στο φλιτζάνι. Αν βάλετε τα φυλλαράκια του τσαγιού μαζί με το νερό να βράσουν, τότε θα έχετε ένα μαύρο παρασκεύασμα, στυφό και άοσμο.

> Μόνο οι τσαγιέρες από πορσελάνη, πηλό ή μαντέμι επιτρέπουν να παρασκευαστεί ένα καλό τσάι.

> Για πιο ιδιαίτερη γεύση βράστε κανέλα, γαρίφαλα και μοσχοκάρυδο στο νερό που προορίζεται για το τσάι επί ένα λεπτό.

ΑιτίεςΩς αιτίες της μη φυσιολογικής αυτής συ-νήθειας έχουν ενοχοποιηθεί το άγχος, οι διαταραχές της σύγκλεισης των δοντιών και οι διαταραχές της κροταφογναθικής διάρθρωσης.Εκτός από τους ενήλικες, βρυγμό παρουσι-άζουν και 3 στα 10 παιδιά. Δεν γνωρίζου-με τον ακριβή λόγο για τον οποίο τα παιδιά τρίζουν τα δόντια τους. Γνωρίζουμε όμως ότι κάποιες καταστάσεις μπορεί να προ-καλέσουν τη συνήθεια αυτή, όπως: α. η μη σωστή σύγκλειση των δοντιών, β. ως αντί-δραση στον πόνο (ωταλγία, πόνος ανατολής δοντιών), γ. το άγχος (για το σχολείο ή για προβλήματα στο σπίτι) δ. όταν το παιδί είναι υπερκινητικό ή ε. πιπιλά το δάχτυλό του ή τρώει τα νύχια του. Ο βρυγμός γίνεται αντιληπτός όχι από τον ίδιο τον ασθενή, αλλά από κάποιον που κοιμάται δίπλα του εξαιτίας του ήχου που παράγεται από το τρίξιμο των δοντιών. Το πρωί ο ασθενής μπορεί να δυσκολεύεται να ανοίξει το στόμα του, να έχει πονοκέ-φαλο ή και πόνο στην περιοχή μπροστά από τα αφτιά.

ΘεραπείαΗ θεραπεία του βρυγμού είναι συμπτωμα-τική, στοχεύει δηλαδή στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την προστασία των δοντιών και των προσθετικών εργασιών. Περιλαμβάνει:1. Την κατασκευή ατομικού νάρθηκα: Για την κατασκευή αυτή, ο ασθενής προσέρχε-ται δύο φορές στο ιατρείο. Κατά την πρώ-τη συνεδρία, ο οδοντίατρος λαμβάνει τα αποτυπώματα της άνω και κάτω γνάθου. Στην επόμενη επίσκεψη ο ασθενής παρα-λαμβάνει τον νάρθηκα. Ο νάρθηκας έχει τη μορφή ενός διάφανου «πετάλου», το οποίο εφαρμόζει στην άνω γνάθο και χρη-σιμοποιείται κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και κάποιες ώρες της ημέρας.Σκοπός του νάρθηκα είναι: α. Ισοκατανομή δυνάμεων κατά τη σύ-γκλειση των δοντιών. β. Προκαλείται ήπια διάταση των μασητή-ριων μυών, με αποτέλεσμα τη χαλάρωσή τους. γ. Προστασία των δοντιών και των προσθε-τικών εργασιών, αφού αυτά με τη χρήση του νάρθηκα δεν ακουμπούν μεταξύ τους όταν κλείνει το στόμα. 2. Παυσίπονα, μυοχαλαρωτικά, αντιφλεγ-μονώδη: Χορηγούνται σε ασθενείς που έχουν πόνο στα δόντια ή στην κροταφο-γναθική διάρθρωση.3. Ηρεμιστικά: Στοχεύει στην αντιμετώπι-ση του υπερβολικού άγχους, που συχνά αποτελεί αιτία για τον βρυγμό. Χορηγού-νται πάντοτε από τον ιατρό. Αν ο ασθενής είναι παιδί, τότε γίνεται προ-σπάθεια να χαλαρώσει είτε με το παιχνί-δι είτε με ζεστό μπάνιο πριν τον ύπνο και άρση των αιτιών που του προκαλούν το άγχος.

Ο νυχτερινός βρυγμός είναι η 3η

συνηθέστερη διαταραχή

ύπνου μετά από το πα-

ραμιλητό και το ροχαλητό. Ένας στους πέντε ασθε-νείς ανεξαρ-τήτως ηλικίας

και φύλου παρουσιάζει βρυγμό, ο

οποίος μπορεί να υποχωρή-σει μόνος του ή να κρατήσει

μήνες ή και χρόνια.

in•vitro•37

ΡεπορτάζΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Βρυγμός

Όλο και πιο συχνά επισκέπτο-νται τα οδοντιατρεία άτομα που αναφέρουν ότι ξυπνούν με πονοκέφαλο ή και πόνο μπροστά από τα αφτιά τους

(στις λεγόμενες κροταφογναθικές αρθρώ-σεις). Στους ασθενείς αυτούς οι μασητικές επιφάνειες (οι επιφάνειες, δηλαδή, με τις οποίες μασάμε και λιώνουμε την τροφή) είναι λείες και οι προσθετικές εργασίες (γέφυρες, στεφάνες) είναι συχνά σπασμέ-νες. Στην ερώτησή τους «τι συμβαίνει, για-τρέ μου;» η απάντηση είναι «βρυγμός».

Τι είναι Με τον όρο βρυγμό εννοούμε το μη φυσιολογικό τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και της μέρας. Όταν σφίγγουμε υπερβολικά τα δόντια μας, κουράζουμε και υπερφορτώνουμε το στοματογναθικό μας σύστημα. Τα φύματα, δηλαδή το ανάγλυφο της επιφάνειάς τους, χάνονται, και στη συνέχεια το ύψος τους. Τα δόντια γίνονται επίπεδα και χάνεται σταδιακά το προστατευτικό στρώμα της αδαμαντίνης που τα καλύπτει, αφήνοντας την ευαίσθητη οδοντίνη εκτεθειμένη. Tα δόντια γίνονται ευαίσθητα στην πίεση

και στο κρύο. Καθώς μειώνεται το ύψος των δοντιών μειώνεται και η κάθετη διάσταση του προσώπου, η απόσταση δηλαδή μύτης- πηγουνιού. Το πρόσωπο παίρνει μία πιο γεροντική όψη και τα χείλη παρουσιάζονται συχνά σκασμένα στις άκρες τους (συγχειλίτιδες). Όσοι παρουσιάζουν βρυγμό είναι πιθανό να έχουν υπερτροφικούς μασητήρες, γεγονός που κάνει το πρόσωπό τους

να φαίνεται πιο «γεμάτο». Με την πάροδο του χρόνου μπορεί να παρουσιαστεί και κινητικότητα δοντιών. Δυστυχώς το τρίψιμο αυτό των δοντιών

γίνεται με πολύ αργό ρυθμό και έτσι ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται εύκολα τη διαφορά στα δόντια του. Επιπλέον ο αργός αυτός ρυθμός του τριψίματος του δοντιού, αναγκάζει τον πολφό του δοντιού (ένα πολυδύναμο όργανο στο εσωτερικό του δοντιού που αποστολή του είναι η πλάση, η ανάπτυξη, η θρέψη και η άμυνα του δοντιού), να συρρικνωθεί. Ο ασθενής δεν νιώθει πόνο ή μείωση της μασητικής του ικανότητας.

Τα δόντια γίνονται πιο ευαίσθητα, ενώ σταδιακά αλλάζει το σχήμα του προσώπου μας.

Γράφει η Κατερίνα Γαρουφάλου

Συνεργάστηκε η Φλώρα Γρατσία, Χειρουργός Οδοντίατρος

Μας έτριξαν τα δόντια!

Οι πρώτες βοήθειεςTΑ ΝΤΕΣΙΜΠΈΛ του ύπνου µπορούν να µει-ωθούν και µε τη βοήθεια µη χειρουργικών µεθόδων. Για την αντιµετώπιση της αποφρα-κτικής υπνικής άπνοιας, κατάστασης κατά την οποία κάποιο εµπόδιο στο ανώτερο ανα-πνευστικό προκαλεί µείωση της ροής του αέρα, κυκλοφορούν µικρές συσκευές που υπόσχονται βοήθεια. Οι πιο απλές είναι οι αυτοκόλλητες ρινικές ταινίες, που στερεώ-νονται στην εξωτερική επιφάνεια της µύτης έτσι ώστε να την κρατούν ανοιχτή. Στη µάχη κατά του ροχαλητού επίσης, χρη-σιµοποιούνται και οι ρινικοί δακτύλιοι, δη-λαδή σιλικονούχα δαχτυλίδια, που τοπο-θετούνται στην είσοδο των ρουθουνιών µε σκοπό να τα κρατούν ανοιχτά κατά τη διάρ-κεια της νύχτας. Παρ’ όλ’ αυτά, η πιο αποτελεσµατική µη χειρουργική µέθοδος αντιµετώπισης της υπνικής άπνοιας, είναι µια πιο σύνθετη συ-σκευή. Η µάσκα CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) που εφαρµόζεται πάνω στη µύτη, συνδέεται µε αναπνευστική συ-σκευή και τροφοδοτεί τον ασθενή µε οξυ-γόνο σε όλη τη διάρκεια του ύπνου του. Άλλες συσκευές, πιο σύνθετες, εφαρµόζο-νται για τη συγκράτηση της γλώσσας ή των γνάθων, έτσι ώστε να είναι ανοιχτές και να επιτρέπουν την ελεύθερη δίοδο του αέρα στη διάρκεια του ύπνου.

Tips>Ελέγξτε το βάρος σας, µόνος σας είτε µε

τη βοήθεια κάποιου ειδικού επιστήµονα.

> Μην τρώτε αργά το βράδυ. Ανάµεσα στην έναρξη του ύπνου και το τελευταίο γεύµα σας, να µεσολαβούν τουλάχιστον τρεις ώρες. Φροντίστε ώστε να κατανέ-µεται ισορροπηµένα η λήψη της τροφής µέσα στην ηµέρα.

>ΟΧΙ στο ένα και φορτωµένο γεύµα, ΝΑΙ στα µικρά συχνά γεύµατα.

> Αποφεύγετε τη χρήση αλκοόλ και κα-πνού. Πολύ περισσότερο κοντά στον ύπνο.

> Αποφεύγετε να κοιµάστε ανάσκελα. Ένα αποτελεσµατικό κόλπο, που κάποι-οι συστήνουν για την αλλαγή της θέσης του ύπνου, είναι να ράψετε ένα τσεπάκι στην πλάτη της πυζάµας σας, µέσα στο οποίο να βάλετε ένα µπαλάκι του τένις. Αυτό θα σας εµποδίζει κάθε φορά που γυρνάτε ανάσκελα. Έπειτα από λίγο και-ρό θα µπορείτε να κοιµάστε στο πλάι, χωρίς να χρησιµοποιείτε το µπαλάκι του τένις.

> Χρησιµοποιείτε µε µέτρο και µόνο µε τη σύµφωνη γνώµη του γιατρού σας, ηρε-µιστικά και υπναγωγά φάρµακα. Κάποια από αυτά προκαλούν χαλάρωση των µυών του φάρυγγα και της γλώσσας, η οποία οδηγεί σε απόφραξη του ανώτε-ρου αναπνευστικού.

Η παχυσαρ-κία παίζει καθοριστι-

κό ρόλο στην αποφρακτι-κή υπνική

άπνοια, που έχει ως σύ-µπτωµα και

το ροχαλητό. Αυξάνει το βάρος του λαιµού, τη

χαλαρότητα των ιστών

του στοµατο-φάρυγγα και της ρίζας της

γλώσσας.

38•IN•VITRO

(Α)σθενές φύλοΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ροχαλητό

Όταν µιλούν για αυτό, οι σύντροφοι όσων ρο-

χαλίζουν, αφήνουν τη φαντασία τους να καλπάσει. Κάνουν λόγο για το µαρτύριο της σταγόνας, για αρκούδα που βρυχάται, ακόµη και για τρακτέρ που ανεβαίνει ανη-φόρα. Το ροχαλητό, όµως, ίσως να µην είναι τόσο αθώο, για να αντιµετωπίζεται απλώς µε… ωτασπίδες. Περίπου ένας στους τέσσερις άνδρες ρο-χαλίζει. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στις µεγαλύτερες ηλικίες, φτάνοντας το 60% στον ανδρικό πληθυσµό ηλικίας άνω των 60 ετών. Συνήθως, το ροχαλητό δεν είναι πα-θολογικό και µπορεί να µειωθεί µε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Όταν όµως συνοδεύεται από συµπτώµατα αποφρακτικής άπνοιας, όπως υπνηλία, πρωινός πονοκέφαλος, κα-κής ποιότητας ύπνος, επιβάλλεται µια ολο-κληρωµένη κλινική εκτίµηση από ειδικούς σε κάποιο από τα κέντρα µελέτης ύπνου που υπάρχουν σε πολλά δηµόσια και ιδιωτι-κά νοσοκοµεία.Σε κάθε περίπτωση, η επίσκεψη στο γιατρό είναι απαραίτητη, εάν κάποιος: • ξυπνά κατά τη διάρκεια του ύπνου από το

ροχαλητό• ξυπνά ψάχνοντας απεγνωσµένα για αέρα• δέχεται παράπονα για το ροχαλητό του

ή πληροφορείται ότι σταµατά η αναπνοή του κατά τον ύπνο.

• έχει πρωινούς πονοκεφάλους ή κατά τη διάρκεια της ηµέρας νυστάζει και έχει αδυναµία συγκέντρωσης.

Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι ο πιο συνηθισµένος τύπος άπνοι-ας και αφορά 1 στους 20 ενηλίκους, τρεις φορές περισσότερο άνδρες απ’ ό,τι γυναίκες. Οποιοσδήποτε παράγοντας οδηγεί σε απόφραξη ή στένωση του ανώ-τερου αναπνευστικού, µπορεί να προ-καλέσει ή να επιτείνει την υπνική απο-φρακτική άπνοια: ρινική απόφραξη λόγω ρινοπολυπόδων, υπερτροφία αµυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων, όγκοι του λάρυγγα, όγκοι του φάρυγγα, χαλα-ρή υπερώα µε µεγάλη σταφυλή, µεγάλη γλώσσα κ.λπ. Το ροχαλητό εποµένως µπορεί να κρύβει µια χρόνια υπνική άπνοια, µε σηµαντικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως καρδιαγγει-ακά και αναπνευστικά προβλήµατα. Οι χειρουργικές µέθοδοι στοχεύουν στην αποκατάσταση της ροής τους αέρα στο ανώτερο αναπνευστικό. Η πιο συνηθι-σµένη µέθοδος είναι η σταφυλοφαρυγ-γοϋπερώιος πλαστική, συχνά µε τη χρήση λέιζερ. Λιγότερο συνηθισµένες µέθοδοι είναι η µερική γλωσσεκτοµή, η γενειο-πλαστική, γνωστή και ως πλαστική του πηγουνιού, και γναθοχειρουργικές επεµ-βάσεις µε σκοπό την αλλαγή της θέσης των γνάθων. Εάν η ρινική απόφραξη επιδεινώνει την υπνική άπνοια, χρειάζεται αφαίρεση τυχόν πολυπόδων, χειρουργική του ρινικού δια-φράγµατος ή και των ρινικών κογχών.

Ντεσιμπέλ που τρομάζουν

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Συνεργάστηκε η Αλεξάνδρα Κοντρογιάννη, Ωτορινολαρυγγολόγος

Ταξιδέψτε!Η απενοχοποίΗσΗ είναι το πρώτο στά-διο. Η αναγνώριση και η αποδοχή του φό-βου είναι το δεύτερο. Και η γνώση είναι το τρίτο, δηλαδή να διαβάσει για την πετοφο-βία και να νιώσει ότι δεν είναι μόνος του απέναντι σ’ αυτό τον ειδικό φόβο. Ωστόσο υπάρχουν και άλλες λύσεις. Τα τε-λευταία χρόνια στη χώρα μας διοργανώνο-νται αντι – πετοφοβικά προγράμματα από μεγάλη αυστριακή αεροπορική εταιρεία.Βοηθήστε τον εαυτό σας με ασκήσεις• Επιβληθείτε στον εαυτό σας, λέγοντας τη λέξη: «Stop» κάθε φορά που αρνητι-κές και δυσάρεστες σκέψεις σας κατα-κλύζουν. Ακινητοποιήστε κάθε αρνητική σκέψη.• Υποκαταστήστε τις σκέψεις σας. Φόβος και θετική σκέψη είναι αδύνατο να συνυπάρξουν γι’ αυτό συγκεντρώστε τη σκέψη σας σε μια όμορφη εικόνα και κάντε όνειρα για έναν προορισμό που επιθυμείτε.• Φτιάξτε τη λίστα σας. Αναλογιστείτε τι σας προσφέρει αυτή η φοβία και τι σας στερεί. Μήπως τελικά σας κοστίζει ακριβά η πετοφοβία;• Ταξιδέψτε με το πρότυπό σας! Με έναν άνθρωπο που δεν φοβάται να πετάξει και που σίγουρα η χαρά του για την πτήση θα σας ηρεμήσει. • Αναπνεύστε σωστά και χαλαρώστε. Η σωστή αναπνοή και η αντι-πετοφοβική χαλάρωση αποτελούν κύρια συστατικά, στοιχεία της δραστικής αντιμετώπισης της πετοφοβίας.• Συμπληρώστε τα γνωστικά κενά σας με αντικειμενική και λεπτομερή πληροφό-ρηση για όλα τα θέματα που σας απασχο-λούν γύρω από το αεροπλάνο και τη λει-τουργία του.

«Έχω κάνει υπέροχα ταξίδια με αεροπλάνο και σημει-ώνω με έμφαση τη λέξη: “υπέροχα”, γιατί κάθε φορά απολάμβανα την

πτήση. Επισκέφτηκα πολλά μέρη στον κό-σμο, ώσπου κάποια στιγμή έπαψα να κάνω σχέδια για επόμενους προορισμούς. Μια αεροπορική τραγωδία πριν από 4 χρόνια με συγκλόνισε, μέσα σε ένα μήνα άλλαξα και περιορίστηκα στο να ταξιδεύω με αεροπλά-νο μόνο στις περιπτώσεις που δεν γινόταν διαφορετικά. Από τότε κάθε φορά που ταξι-δεύω με αεροπλάνο –σπάνια δηλαδή- είμαι “άρρωστη” από τη στιγμή που θα αγοράσω το εισιτήριο. “Συνέρχομαι” πια όταν το αε-ροπλάνο έχει προσγειωθεί πίσω στο Ελευ-θέριος Βενιζέλος. Η χαρά μου είναι απερί-γραπτη, χαίρομαι σαν μικρό παιδί. Και τότε αναλογίζομαι πώς ήταν το ταξίδι, τι είδα, τι αποκόμισα από αυτό. Το ταξίδι πια το χαί-ρομαι μόνο όταν γυρίσω στο σπίτι μου, ποτέ όμως κατά τη διάρκειά του. Τρέμω στην ιδέα της απογείωσης και σήμερα έχω προσαρμό-σει τη ζωή μου, σύμφωνα με τη φοβία μου, χάνοντας έτσι πολλά που θα ήθελα να είχα κάνει», λέει η Ολυμπιάδα Μαρία που ανήκει στην κατηγορία εκείνων που αντιμετωπίζουν την πετοφοβία ταξιδεύοντας μόνο όταν εί-ναι αναγκαίο, αλλά με μεγάλο κόστος στην ψυχή της.

Τι είναι η πετοφοβίαΛέμε ότι ένας άνθρωπος έχει πετοφοβία όταν βιώνει συναισθήματα άγχους και πα-νικού στη σκέψη να ταξιδέψει με το αε-ροπλάνο ή δεν επιβιβάζεται σε αυτό ή το χρησιμοποιεί μόνο ως ύστατη λύση. Όσοι υποφέρουν από αυτόν τον φόβο βιώνουν έντονο στρες, παρόλο που συνήθως συ-νειδητοποιούν ότι η πτήση δεν εμπεριέχει απειλή. Οι «πετοφοβικοί» ανήκουν σε δύο

κατηγορίες: α) σε αυτούς που πάσχουν αμιγώς από τη φοβία της πτήσης και β) σε αυτούς που πάσχουν από αγοραφοβία και τους προκαλεί πανικό η αδυναμία διαφυ-γής. Τα συμπτώματα δεν είναι μόνο ψυχολο-γικά, αλλά και σωματικά. Έτσι ένα πετοφο-βικό άτομο:• Πετάει μόνο όταν δεν υπάρχει άλλος τρό-

πος να φτάσει στον προορισμό του.• Ανησυχεί για την πτήση από τη στιγμή που

αγοράζει το εισιτήριο.• Αισθάνεται κλειστοφοβία μόλις κλείσουν

οι πόρτες.• Χρειάζεται αλκοόλ, υπνωτικά ή χρήση ηρε-

μιστικών για να μπορέσει να πετάξει.• Αισθάνεται άσχημα όταν ακούσει συγκε-

κριμένους θορύβους στο αεροσκάφος και έχει την τάση να τους ερμηνεύει αρνητικά.

• Δεν μπορεί να επιβιβαστεί σε αεροπλάνο σε καμία περίπτωση.

Η πετοφοβία μπορεί να έχει αναπτυχθεί από μια προηγούμενη τρομακτική εμπειρία, από το άκουσμα ενός δυστυχήματος ή από προη-γούμενη πτήση που έχει συνδεθεί με άσχη-μη ψυχολογική κατάσταση. Ο βαθμός και η ένταση της φοβίας διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Όταν η ζωή αλλάζει πορείαΗ πετοφοβία μπορεί να επηρεάσει την προ-σωπική και συχνά την επαγγελματική ζωή ενός ανθρώπου. Έχει παρατηρηθεί –για παράδειγμα- ότι πετοφοβικά άτομα έχουν αρνηθεί προαγωγή, γιατί θα έπρεπε να τα-ξιδεύουν. Προσαρμόζουν τη ζωή τους στην ειδική αυτή φοβία, με αποτέλεσμα να χά-νουν πολλά από αυτά που θα ήθελαν να είχαν κάνει. Έρχονται σε σύγκρουση με το άμεσό τους περιβάλλον που δεν πάσχει από πετοφοβία και οι σχέσεις τους με το σύντροφό τους ή τους φίλους τους αποκτά δυσκολίες όταν σχεδιάζεται ένα ταξίδι.

in•vitro•39

ΨυχολογίαΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Πετοφοβία

Όταν ο φόβος απογειώνεται...

Με τη συνεργασία του Γιάννη Κασβίκη, Ψυχιάτρου – Θεραπευτή Συμπεριφοράς

Από τη στιγμή που

αποφασίσατε να ταξιδέψε-τε, ασχολη-

θείτε κατά τη διάρκεια της

πτήσης με μια δρα-

στηριότητα, όπως να

διαβάσετε, να συζητή-σετε με τον

διπλανό σας, να ακούσετε μουσική, να εργαστείτε,

να κρατήσετε σημειώσεις ή να παίξε-τε κάποιο παιχνίδι.

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Όλοι οι γονείς θυμούνται με τρόμο τα λάθη που έκαναν στην ανατροφή των παιδιών τους, ειδικά στα πρωτότοκα. Δυστυχώς δεν υπάρχει Σχολή

Γονέων που να εκπαιδεύει τους υποψήφιους μπαμπάδες και τις υποψήφιες μαμάδες ώστε να μεγαλώνουν τα παιδιά τους με ασφάλεια. Όμως ποια είναι τα συχνότερα λάθη που κά-νουν οι περισσότεροι γονείς;

1 Τοποθετούν λάθος το παιδικό κάθισμα στο αυτοκίνητο

Zητήστε από το κατάστημα, στο οποίο το αγοράσατε, να σας δείξουν πώς ακριβώς

γίνεται η σωστή τοποθέτησή του. O μικρός επιβάτης πρέπει πάντα να είναι δεμένος και, φυσικά, ποτέ δεν πρέπει να τοποθετείται το κάθισμα στη θέση του συνοδηγού για να «δι-ευκολύνει» τη μαμά που οδηγεί.

2Αμελούν τη στοματική φροντίδα Πολλοί νέοι γονείς αφήνουν τα μωρά

τους να «παίζουν» με τη θηλή του μπιμπερό παρότι έχουν καταναλώσει όλο το γάλα ή δεν καθαρίζουν τα ούλα με υγρή γάζα μετά από κάθε γεύμα. Αυτό που συνιστούν οι ειδικοί είναι να μην ταΐζετε το μωράκι σας, αφού έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι και ενώ τα πρώτα δοντάκια του έχουν «σκάσει». Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να εμφανιστεί τερη-δόνα. Eπίσης βάλτε στη ζωή του το «παιχνίδι» με την οδοντόβουρτσα μετά τον πρώτο χρόνο ζωής του.

3Επιλέγουν ακατάλληλα παπούτσια Όταν το παιδί σας αρχίσει να περπατάει,

βεβαιωθείτε ότι φοράει παπούτσια που ται-ριάζουν στο πόδι του. Με αρκετό χώρο μπρο-στά, για τα δάχτυλα που μεγαλώνουν και σφικτά στη φτέρνα, για να αγκαλιάζουν το πόδι σωστά. Τα παιδικά κόκαλα είναι μαλακά και η πίεση από «λάθος» παπούτσια και κάλ-τσες μπορεί να παραμορφώσει το σχήμα του ποδιού και να προκαλέσει μόνιμες βλάβες. Γι’ αυτό τα παπούτσια πρέπει να του τα δο-κιμάζει ένας εκπαιδευμένος πωλητής. Όταν πρόκειται για το πρώτο ζευγάρι, θα πρέπει να αποφύγετε τα μεταχειρισμένα.

4Βαριά τσάντα στο σχολείο Με μια πολύ βαριά σχολική τσάντα – κά-

ποιες ζυγίζουν μέχρι και 16 κιλά – η σπον-δυλική στήλη των παιδιών αναγκάζεται να «σηκώσει» περισσότερο βάρος από όσο θα έπρεπε. Αποτέλεσμα; Την ώρα που βαδίζουν, προσπαθούν να ισορροπήσουν και αλλάζουν τη στάση του σώματός τους είτε καμπουρι-άζοντας είτε σπρώχνοντας τη λεκάνη μπρο-στά. Συχνά, μάλιστα, κρεμάνε την τσάντα

Μην αφή-νετε ποτέ τα μικρά παιδιά

χωρίς επί-βλεψη είτε εντός είτε

εκτός σπιτι-ού και μην αναθέτετε στο μεγα-λύτερο να

«προσέχει» τα μικρότερα

αδελφάκια του. Λίγα δευτερό-

λεπτα είναι αρκετά για να συμβεί

κάποιο ατύ-χημα. Μικρά

κομμάτια από παιχνίδια

προκαλούν πνιγμονή, ενώ μία

πτώση με το κεφά-

λι μπορεί να αποβεί έως και μοιραία.

Ουδείς αλάνθαστος

στον έναν ώμο, αυξάνοντας τον κίνδυνο να εμφανίσουν σκολίωση.

5 «Επιτρέπουν» την πιπίλα ή το δάκτυλο Tα δάχτυλα πιέζουν τα δόντια και τις

γνάθους, ιδιαίτερα όταν η δύναμη και η συ-χνότητα της συνήθειας είναι μεγάλη. O ορ-θοδοντικός μπορεί να βοηθήσει στη διακοπή της συνήθειας, ακόμη και με την εφαρμογή ειδικά σχεδιασμένων μηχανημάτων. Όσο για την πιπίλα, πολλοί γονείς «φιμώνουν» με αυτή το παιδί τους και του προκαλούν εξάρ-τηση που είναι δύσκολο να κοπεί.

6«Eθίζουν» τα παιδιά στη νικοτίνη Οι κίνδυνοι που δημιουργούνται εξαιτί-

ας του παθητικού καπνίσματος είναι πολλοί, με βασικότερους τον κίνδυνο για ανάπτυξη άσθματος ή την οξύτερη εκδήλωση αυτού σε παιδιά που ήδη πάσχουν. Επιπλέον το παθητικό κάπνισμα συνδέεται και με επι-βράδυνση της επούλωσης τραυμάτων, ενώ τα παιδιά που είναι εκτεθειμένα σε καπνό είναι περισσότερο ευάλωτα σε κρυολογήμα-τα και λοιμώξεις του αναπνευστικού και του μέσου ωτός.

7Τα «γλυκαίνουν» για επιβράβευση Αντί για μία σοκολάτα πείτε του ένα

ενθουσιώδες «μπράβο» και κάντε του μια ζεστή αγκαλιά. Τα πολλά γλυκίσματα ως επιβράβευση είναι μια εύκολη λύση, που σταδιακά αυξάνει το βάρος των παιδιών και ενοχοποιείται για παχυσαρκία και επισκέ-ψεις στον οδοντίατρο.

8 Τηλεόραση χωρίς όρια! Η τηλεόραση και ο υπολογιστής είναι οι

νέες baby sitters. Οι ανοικτές οθόνες όμως μπλοκάρουν την επικοινωνία μέσα στο σπί-τι και κάνουν τα παιδιά λιγότερο ομιλητικά, κλείνοντάς τα στον εαυτό τους. Επιπλέον η τηλεόραση συνδυάζεται με ανθυγιεινά σνακς και έλλειψη χρόνου για άσκηση και για παιχνίδι, που συμβάλλουν στην ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.

9Πανικοβάλλονται όταν κλαίει το παιδί Το κλάμα, είναι ο τρόπος των μωρών για

να τραβήξουν την προσοχή και για να δεί-ξουν τι τα ενοχλεί. Το κλάμα είναι μέρος της καθημερινότητας του μωρού. Ανησυχήστε μόνο εφόσον το μωρό σας δε μπορεί να ηρε-μήσει μετά από πολλή ώρα ή αν το κλάμα του

έχει να κάνει με πυρετό, κάποιο εξάνθημα ή έντονο εμετό.

10Πιέζουν τα παιδιά να τρώνε Τα παιδιά τρώνε όσο χρειάζονται.

Καταρχάς εκείνα που έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγηθούν στην παχυσαρκία, αν τρώνε παραπάνω, ενώ τα πιο αδύνατα μπορεί να πεισμώσουν και να καταλήξουν ακόμη πιο λι-γόφαγα - προς απογοήτευση των γονιών και των γιαγιάδων τους - με απώλεια βιταμινών, απαραίτητων για την ανάπτυξή τους.

Μην ταΐζετε το παιδί αφού έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι. Αυξάνεται ο κίνδυνος να εμφανιστεί τερηδόνα.

40•in•vitro

Baby boomΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

10 λάθη των γονέων Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Συνεργάστηκε ο Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, Καθηγητής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας

IN•VITRO•41

ΠροτείνουμεΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ιατρικές σελίδες

To In Vitro και σε ηλεκτρονική μορφήΠλέον µπορείτε να διαβάσετε το In Vitro και µέσω διαδικτύου. H δια-δικασία είναι πολύ απλή. Πληκτρολογήστε την παρακάτω διεύθυνση issuu.com/invitromagazine και θα εµφανιστούν στην οθόνη σας όλα τα τεύχη του περιοδικού. Πατώντας στο εξώφυλλο του ενός θα µπο-ρέσετε να το ανοίξετε και να το ξεφυλλίσετε σε πραγµατικό χρόνο. Aν θέλετε µπορείτε να το κατεβάσετε σε µορφή PDF στην επιφάνεια του υπολογιστή σας. Έτσι δηµιουργείτε το προσωπικό σας αρχείο από τεύ-χη του In Vitro. Προσοχή όµως διότι απαγορεύεται η αναπαραγωγή και αναδηµοσίευση των θεµάτων του περιοδικού.

Τροφές που αρέσουν στην καρδιάΗ διατροφολόγος Jean Carper αξιο-ποιεί τα πορίσµατα πρόσφατων επι-στηµονικών ερευνών και παρουσιά-ζει τις διατροφικές συνήθειες που προλαµβάνουν ή αντιµετωπίζουν ένα καρδιακό επεισόδιο. Μάθετε για την σηµασία των βιταµινών, την επίδρα-ση των ψαριών και του σκόρδου, τα πλεονεκτήµατα του τσαγιού και του ελαιολάδου. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙΤΙΜΗ: 19,00€

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας του Παιδιού & του ΕφήβουΤο βιβλίο φιλοδοξεί να καλύψει ένα σηµαντικό µέρος ζητηµάτων που αφορούν στην ψυχική φροντίδα του παιδιού και του εφήβου. Οι Δ. Ανα-γνωστόπουλος και Α. Παπαγεωργί-ου- Βασιλοπούλου απευθύνονται σε ανθρώπους που ασχολούνται µε

την ψυχική υγεία καλύπτοντας ουσιαστι-κές εκπαιδευτικές και νοσηλευτικές ανάγκες. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΒΗΤΑ ΤΙΜΗ: 38,00€

Η Ψυχολογία του ΧρήματοςΣυµβουλές για να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε και διαχει-ρίζεστε τα οικονοµικά σας. Οι K. Brad και K. Rich υποστηρίζουν ότι οι βαθιά χαραγµένες υποσυνεί-δητες πεποιθήσεις που έχουµε για το χρήµα καθορίζουν τελικά εάν θα µπορέσετε να οδηγηθού-µε στην ευηµερία.ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΔΙΟΠΤΡΑΤΙΜΗ: 15,00€

Ανακαλύπτω το Σώμα μουΜε τη βοήθεια εικόνων και κι-νούµενων µερών οι µικροί ανα-γνώστες µπορούν να µάθουν πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος οργανισµός αλλά και να µά-θουν γιατί η καρδιά χτυπά πιο δυνατά όταν τρέχουµε, πώς αναπνέουµε και πώς ο εγκέφα-

λος επικοινωνεί µε το υπόλοιπο σώµα. Για παιδιά άνω των 5 ετών.ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣΤΙΜΗ: 14,40€

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας του Παιδιού & του ΕφήβουΤο βιβλίο φιλοδοξεί να καλύψει ένα σηµαντικό µέρος ζητηµάτων που αφορούν στην ψυχική φροντίδα του παιδιού και του εφήβου. Οι Δ. Ανα-γνωστόπουλος και Α. Παπαγεωργί-ου- Βασιλοπούλου απευθύνονται σε ανθρώπους που ασχολούνται µε

την ψυχική υγεία καλύπτοντας ουσιαστι-

πλεονεκτήµατα του τσαγιού και του ελαιολάδου.

Ανακαλύπτω το Σώμα μουΜε τη βοήθεια εικόνων και κι-νούµενων µερών οι µικροί ανα-γνώστες µπορούν να µάθουν πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος οργανισµός αλλά και να µά-θουν γιατί η καρδιά χτυπά πιο δυνατά όταν τρέχουµε, πώς αναπνέουµε και πώς ο εγκέφα-

Ρεκόρ Βοήθειας

Η GlaxoSmithKline (GSK) εθελοντικά και για προληπτικούς λόγους διακόπτει τη δι-άθεση της στερεωτικής κρέµας οδοντο-στοιχιών που περιέχει ψευδάργυρο µε την ονοµασία Corega Ultra καθώς η µακροχρό-νια υπερβολική χρήση έχει συνδεθεί µε πιθανούς κινδύνους για την υγεία. Η GSK διαθέτει στην Ελληνική αγορά την κρέµα Corega Ultra που περιέχει ψευδάργυρο

ενώ η υπόλοιπη σειρά προϊόντων Corega δεν περιέχει ψευδάργυρο. Η GSK θα αντι-καταστήσει την κρέµα Corega Ultra µε νέα σύνθεση χωρίς ψευδάργυρο, µε την ονο-µασία Corega Ultra Free. Στη νέα συσκευασία θα υπάρχει ξεκάθα-ρα η σήµανση «Χωρίς Ψευδάργυρο». Ο Dr Howard Marsh, Chief Medical Officer, GSK Consumer Healthcare, σχολίασε, «Λαµ-

βάνουµε εθελοντικά αυτά τα µέτρα γιατί ενηµερωθήκαµε για πιθανά προβλήµατα υγείας που σχετίζονται µε την µακροχρό-νια υπερβολική χρήση των στερεωτικών οδοντοστοιχιών που περιέχουν ψευδάργυ-ρο. Αυτές οι αναφορές είναι πολύ σπάνιες, δεδοµένου ότι οι χρήστες των προϊόντων αυτών σε όλο τον κόσµο είναι πολλά εκα-τοµµύρια».

Προληπτική απόσυρση στερεωτικής κρέµας οδοντοστοιχιών

Bus

ines

s m

ail

Σε περισσότερα από 180 χιλιάδες περιστατικά ανταποκρίθηκε η INTERAMERICAN στον τοµέα της Οδικής Βοήθειας και της Άµεσης Ιατρικής Βοήθειας. Συγκεκριµένα, όπως ανακοίνωσε

η εταιρεία, παρέσχε τις υπηρεσίες της σε 27.128 περιστατικά που απαιτούσαν άµεση ιατρική βοήθεια. Οι µεταφορές ασθενών ή τραυµατιών µε ασθενοφόρο έφθασαν τις 4.031, ενώ οι αεροδιακοµιδές µε ελικόπτερο ή αεροπλάνο –ορισµένες από αυτές κρίσιµες για τη ζωή των µεταφερθέντων- ήταν συνολικά 98, εκ των οποίων οι 89 από τη νησιωτική Ελλάδα. Καταγράφηκαν, ακόµη, 22.829 περιπτώσεις παροχής ιατρικών συµβουλών και πληροφοριών, ενώ η εταιρεία ανέλαβε έξοδα µεταφοράς συγγενούς του παθόντος και νοσοκοµειακά έξοδα ή υποστήριξη στο εξωτερικό σε 170 περιπτώσεις. Ο κ. Γιώργος Βαλαής, Γενικός Διευθυντής Υπηρεσιών Βοηθείας της INTERAMERICAN, επισηµαίνει: «Λειτουργούµε µε υψηλό αίσθηµα ευθύνης σε ένα πολύ ευαίσθητο τοµέα υπηρεσιών, που απαιτεί αµεσότητα ανταπόκρισης και αποτελεσµατικότητα. Η εταιρεία αριθµεί σήµερα 440.000 ασφαλισµένα αυτοκίνητα για οδική και 450.000 ασφαλισµένους για προσωπική βοήθεια, για τους οποίους προκύπτει από τις τακτικές µετρήσεις µας πολύ υψηλός δείκτης ικανοποίησης, σε απόδειξη της επάρκειας της υποδοµής µας, του επαγγελµατισµού των ανθρώπων µας και της πληρότητας των υπηρεσιών που παρέχουµε».

Υποαλλεργική περιποίησηΕίναι τα καλλυντικά τα οποία δεν περιέ-χουν paraben και συντηρητικά (ή περιέχουν αλλά βελτιωμένα). Τα προϊόντα με την ένδειξη: allergy tested είναι τα προϊόντα – καλλυντικά που έχουν δοκιμαστεί σε ανθρώπους για συ-γκεκριμένο διάστημα και που δεν τους προκά-λεσαν αλλεργία ή ευαισθησία.Η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρ-μάκων των ΗΠΑ (FDA) το 1975 προσπάθησε να διαμορφώσει σχετική νομοθεσία για να ξεκα-θαρίσει το θέμα και να καθιερώσει έναν ορι-σμό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τις εταιρείες και τους καταναλωτές. Ο κανο-νισμός αυτός περιείχε συγκριτικά δοκιμασίες για τα προϊόντα, αλλά και διαδικασίες μείωσης του κόστους για τις εταιρείες. Δύο γνωστές εταιρείες καλλυντικών κινήθηκαν δικαστικά ενάντια στον κανονισμό και κέρδισαν στο Εφε-τείο με τον ισχυρισμό ότι η Υπηρεσία δεν απέ-δειξε ότι οι καταναλωτές καταλαβαίνουν τον όρο υποαλλεργικό έτσι όπως τον περιέγραφε στον κανονισμό.Η διαφορά ενός υποαλλεργικού προϊόντος από ένα στο οποίο δεν αναγράφεται ο όρος, αφορά τα συστατικά που το καθιστούν υποαλλεργι-κό. Συστατικά όπως αρώμα, έλαια και συγκε-κριμένα συντηρητικά δεν υπάρχουν σε ένα υποαλλεργικό προϊόν. Ενώ ένα φυτικό προϊόν, που συνήθως είναι υποαλλεργικό, μπορεί να προκαλέσει αλλεργία, γιατί μπορεί να περιέχει φυτικές πρωτεΐνες που φέρνουν αλλεργίες, όπως: φυστικέλαιο, παράγωγα βρώμης ή αμυ-γδαλέλαιο.

Η φύση ξέρειΜΕ Bότανα Γλυκόριζα. Eίναι καταπραϋντική και μειώνει τη φλεγμονή και το αίσθημα κνησμού στο δέρμα. 2 φλιτζάνια αφέψημα την ημέρα ή 25-30 σταγόνες βάμμα 2 φορές την ημέρα δρουν ευεργετικά. Sarsaparilla. Mπορεί να φανεί χρήσιμη, εξαι-τίας της αντιφλεγμονώδους δράσης της. Κυ-κλοφορεί σε κάψουλες και σε βάμμα.Tσουκνίδα. Για τους ερεθισμούς και τα εκζέματα που συνδέονται με την κακή κυκλοφορία του αίματος, η εσωτερική αλλά και η εξω-τερική λήψη της θεωρείται ευεργετική, καθώς έχει στυπτικές και τονωτικές ιδιότητες και διεγείρει το κυκλοφορικό. Mπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σαν κρέμα ή σαν αφέψη-μα.Cayenne. Περιέχει την ουσία καπσακαΐνη και καταπραΰνει τον πόνο και τον κνησμό, ενερ-γώντας στα αισθητήρια νεύρα. Xρησι-μοποιείται συνήθως σε μορφή κρέμας, την οποία απλώνετε στην περιοχή με το πρό-βλημα.

Όσοι είναι αλλεργικοί

σε ουσίες τις οποίες γνω-ρίζουν και γενικότερα

καταναλωτές με αλλεργικά προβλήματα ή ευπαθείς

ομάδες όπως βρέφη, παι-διά, έγκυες

και λεχώνες, πρέπει να διαβάζουν

πολύ καλά τη συσκευασία ενός προϊό-ντος, πριν το εφαρμόσουν

στο δέρμα τους.

Ευαισθησία του δέρματοςΕρυθρότητα, καύσος, κνησμός, τσούξιμο, ξεφλούδισμα, υπερβολική ξηρότητα και εμ-φάνιση μικροσκοπικών αιμοφόρων αγγείων στην επιφάνεια του δέρματος είναι προβλή-ματα, που -σύμφωνα με έρευνες- ταλαιπω-ρούν περισσότερο από το 70% των ανθρώ-πων σε όλο τον κόσμο. Τι συμβαίνει τελικά με το δέρμα μας;Ευαίσθητο δέρμα είναι αυτό που εξ ορισμού δεν έχει καλή προσαρμογή στο περιβάλλον. Ως ευαισθησία του δέρματος χαρακτηρίζε-ται η υπερβολική αντίδραση σε παράγοντες που κανονικά είναι ανεκτοί.

Αλλεργία και ευαισθησίαΈνα ευαίσθητο δέρμα έχει αυξημένες πιθα-νότητες να γίνει αλλεργικό αν δεν το περι-ποιηθείς σωστά. Ωστόσο ένα αλλεργικό δέρ-μα δεν είναι απαραίτητα ευαίσθητο. Οι λόγοι για την εμφάνιση ή την έξαρση μιας αλλεργι-

κής δερματικής ευαισθησίας είναι:Κλιματολογικές συνθήκες, όπως το κρύο, ο αέρας, η ρύπανση, η ξηρή ατμόσφαιρα και σπανιότερα ο ήλιος. Η μειωμένη αντοχή σε κάποιο συστατικό (σε σκληρό νερό, σκληρό σαπούνι, καλλυντικά). Η κακή διατροφή. Οι ασθένειες. Το άγχος. Η οργανική προδιάθε-ση. Η ορμονική αλλαγή

Πώς διαγιγνώσκεται η αλλεργία – ευαισθησία;Με την εμφάνιση των συμπτωμάτων και με το ιστορικό έκθεσης σε καλλυντικά προϊό-ντα. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι ενήλι-κοι χρησιμοποιούν πολλά καλλυντικά, είναι σχετικά δύσκολη η αναγνώριση του αιτίου σε υποψία αλλεργίας. Υπάρχουν μέθοδοι για να τεθεί η ακριβής διάγνωση που εφαρμόζονται από ειδικό γιατρό. Όπως για παράδειγμα, το Patch Skin Test (δερματικό τεστ επικόλ-λησης).

Η καθημερινή φροντίδαΜε καθημερινή φροντίδα- και στη συνέχεια περι-ποίηση, ενυδάτωση - που ξεκινάει από τον σωστό καθαρισμό, που θα σας συστήσει ο ειδικός.

Kαθαρισμός• Με προϊόντα που προορίζονται για ευαίσθητα

– αλλεργικά δέρματα τα οποία είναι απαλλαγ-μένα από ισχυρούς καθαριστικούς παράγοντες, χρωστικές ουσίες και οινόπνευμα.

• Αν το δέρμα του προσώπου αντιδρά στο νερό (όταν είναι σκληρό), υπάρχει η λύση του ιαμα-τικού νερού.

• Να αποφεύγετε στον καθαρισμό τα scrub, τις μάσκες καθαρισμού και τα πίλινγκ για το σπίτι, που περιέχουν μικροκρυστάλλους ή ΑΗΑ.

Πρόληψη• Περιορισμός του άγχους • Προσοχή στη διατροφή, θα πρέπει να είναι

πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.• Άφθονο νερό καθημερινά• Αποφυγή έκθεσης σε ακατάλληλο περιβάλλον,

όπως είναι το υπερβολικά ξηρό ή υπερβολικά υγρό.

42•in•vitro

ΟμορφιάΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ευαίσθητο δέρμα

Πρόσωπο που λάμπει

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Συνεργάστηκε ο Νικόλαος Δουλαδίρης, MD Επιμελητής Αλλεργιολογικού Τμήματος Νοσοκομείου ΠΑΙΔΩΝ

beauty Καθαριστικά προϊόντα για το πρόσωπο,

το σώµα και τα µαλλιά µε καταπραϋντικές

ιδιότητες που σέβονται και προστατεύουν την επιδερµίδα.

BABY GRACE, PHILOSOPHY Μπορεί ο τίτλος του να παραπέµπει για καθαριστικό 3 σε 1 (σαµπουάν, ντους τζελ, αφρόλουτρο) που αφορά στα µωρά αλλά η χρήση του προορίζεται µόνο για ενήλικες. Έχει ελαφρύ άρωµα, ειδική σύνθεση για αλλεργικά δέρµατα και ιδι-αίτερη υφή που το καθιστούν µοναδικό. Για καθηµερινή χρήση.

BATH FOAM BERGAMOT & GLARY SAGE, BOOTSΠεριέχει έλαια από φλοιό εσπεριδοειδών, περγαµόντου και φασκόµηλου. Έχει ελα-φριά σύνθεση που σέβεται την υγρασία της επιδερµίδας. Δύο κουταλιές της σούπας σε µπανιέρα µε χλιαρό νερό αρκούν για να απο-λαύσετε ένα αφρόλουτρο που δεν ερεθίζει το δέρµα. Είναι διαθέσιµο από τα φαρµακεία www.boots.com

LIPIKAR SYNDET, LA ROCHE – POSAYΑπαλή κρέµα-gel καθαρισµού µε pH 5,5 για το πρόσωπο και το σώµα. Καταπολεµά την ξηρότητα και τους ερεθισµούς, ακόµα και στις πιο ξηρές και ευαίσθητες επιδερµίδες ενηλίκων, παιδιών και βρεφών. Με περιποι-ητική σύνθεση, χωρίς σαπούνι και άρωµα, ώστε να καθαρίζει απαλά, χωρίς να σκληραί-νει και να αφυδατώνει το δέρµα. Ενισχυµένη µε λιπίδια βουτύρου Karite.

LAVENDER, MARKS & SPENCERH λεβάντα είναι ένα από τα πιο αρωµα-τικά φυτά και είναι γνωστή για τις κατα-πραϋντικές, ανακουφιστικές και θρεπτι-κές ιδιότητές της. Το αφρόλουτρο αυτό είναι εµπλουτισµένο µε αιθέρια έλαια λεβάντας. Περιποιείται και φροντίζει απαλά το σώµα, αφήνοντας του ένα ελα-φρύ άρωµα.

LIPIDIOSE NUTRITIVE, VICHYΕίναι ειδικά σχεδιασµένο για να τροφο-δοτεί την επιδερµίδα µε υγρασία και να προστατεύει τη λειτουργία του λιπιδικού φραγµού της. Η σύνθεσή του είναι πλού-σια σε ενυδατικούς παράγοντες. Καθαρί-ζει απαλά την ξηρή επιδερµίδα, δρα σε βάθος και στην επιφάνεια του δέρµατος. Υποαλλεργικό.

SP PROFESSIONEL WELLAΗ καινούργια σειρά είναι ειδικά σχεδιασµένη για το ευαίσθητο τριχωτό της κεφαλής. Περιέχει σύ-µπλεγµα δραστικών ουσιών Dermacalm που ανακουφί-ζει το δέρµα της κεφαλής και το βοηθά να σχηµατίσει το δικό του προστατευτικό φραγµό, ώστε να αµύνεται στους ερεθισµούς. Αφήνει απαλά και ενυδατωµένα µαλλιά.

IN•VITRO•43

ShoppingΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Απαλός καθαρισμός

MORINGA SOAP, THE BODY SHOPΠρόκειται για ένα ειδι-κό κρεµώδες σαπούνι για όλο το σώµα. Περιέ-χει έλαια από το δέντρο Moringa Oleifera γνω-στό για τις καταπραϋ-ντικές και ευεργετικές του ιδιότητες. Προσφέ-ρει ενυδάτωση στην επιδερµίδα. Αφήνει ένα ελαφρύ άρωµα από λουλούδια.

FLUIDE NETTOYANT DOUCHER PEDIATRIE, A – DERMAΓια τα βρέφη, τα µωρά και όχι µόνο η σει-ρά Pediatrie περιέχει εκχύλισµα βρώµης Rhealba που είναι καταπραϋντικό, ενυδα-τικό και επουλωτικό , γλυκερίνη και θειικό χαλκό. Προσφέρει απαλότητα και φροντίδα στα ευαίσθητα δέρµατα. Κατάλληλο για κα-θηµερινή χρήση.

44•IN•VITRO

ΣημειώσειςΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Δεν πρέπει να ξεχάσω...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣΑΘΗΝΑ> Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφί-ας 72 > Γενικό Νοσο κο µείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµη-τσάνης 7, Αµπελό κηποι > Ερρίκος Ντυ-νάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρ-κινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαι-ευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσο-κοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπε-νάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθα-νασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5 > Οφθαλµια-τρείο Αθηνών, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κε-φαλληνίας 26 > Ευρωκλινική Αθηνών,

Αθανα σιάδου 9, πάροδος Σούτσου > Ευρωκλινική Παίδων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209, > ΝΕΟ ΑΘΗΝΑΙΟΝ, Αστυ-δάµαντος 83, Τηλ.: 210 7228511

ΠΕΙΡΑΙΆΣ> Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσο-κοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζάννη και Αφεντούλη 1

ΧΑΐΔΑΡΙ> Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσο κοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1

ΚΑΛΛΙΘΕΑ> Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356

ΦΆΛΗΡΟ> Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φά-ληρο

ΚΗΦΙΣΙΑ> Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2

ΜΑΡΟΎΣΙ> Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανό-γλειο, Σισµανoγλείου 1

Ν. ΙΩΝΊΑ> Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3

ΝΊΚΑΙΑ> Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου Δηµ. 3

ΜΕΛΊΣΣΙΑ> 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη” (Πα-παδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη> Γ.Ν.Μ. Αµ. Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4, ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκλ η πιείο Βού-λας», Βασ. Παύλου 1

ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

ΕΥΚΑΡΠΊΑ> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘεσσαλονΙκη > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. Δηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λα-µπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. Δηµήτριος, Ζωγράφου 2

ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστά-σεως 161

ΧΟΡΤΙΑΤΗ> Γ. Ν. Παπανικολάου

IKA> Πλατεία Αττικής: Τσουδερού 61, > Περιστέρι: Β. Αλεξάνδρου 105, > Πατήσια: Ιωάννου Δροσοπούλου 157, > Αλεξάνδρας: Πανόρµου & Κα-ρύστου 7, > Νέος Κόσµος: Μάχης Ανα-λάτου & Λαγουµιτζή, > Πειραιάς: Αγ. Κωνσταντίνου 1 .

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ> Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορό-πουλος Σωτήρης Δευ τέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυ τάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχι-κό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη, > Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπακά-κου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά > Βλάχος Κων/νος Στρουρνάρη 53 (δί-πλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκο πούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνό πουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστη µίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνεί-ου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδο-πούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού Βασιλείου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαί-ου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας 146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, > Σταµατί-ου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογείων 437 & Αγ. Παρασκευής,

Αγ. Παρασκευή, > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι, > Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακο-γιάννη Πολυξένη, Δωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγ-γέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ:> Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθη-νών, Μικράς Ασίας 75, Γουδί> Διαγνωστικό κέντρο «ΔΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµα Λεωφόρου Αλεξάν-δρας) Λ. Αλεξάνδρας 166, Αθήνα> Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4> Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέ-ντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40> GymTonic: Λεωφόρος Βουλιαγµένης 96, Γλυφάδα> Hercules: Εθνικής Αντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία> Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα> Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι> Εµπορικό κατάστηµα Public Καρα-γεώργη Σερβίας 1, Πλα τεία Συντάγµα-τος, Αθήνα.

Πού θα μας βρίσκετε...

Ç óåëßäá

áõôÞ óáò áíÞêåé.

Óôåßëôå ìáò ìéêñÜ

ìõóôéêÜ ðïõ óáò

âïçèïýí íá æåßôå

ðéï õãéåéíÜ

invitro@invitromagazine.gr

´¼óï êáé áí óáò öáßíåôáé áðßóôåõôï,

óôç íçóôåßá ðáßñíù êéëÜ! Ìïõ áñÝóïõí

ôüóï ðïëý ôá üóðñéá, ç ôáñáìïóáëÜôá

(êáé ôï øùìß) êáèþò êáé ï ÷áëâÜò ðïõ

ìå äõóêïëßá êñáôéÝìáé óôá êéëÜ ìïõ ôçí

ðåñßïäï áõôÞ. ÖÝôïò üìùò áðïöÜóéóá

üôé íçóôåßá óçìáßíåé åãêñÜôåéá êõñßùò

óôçí ðïóüôçôá!Δ.Τ.

Βρήκα έναν πολύ έξυπνο

(νοµίζω!) τρόπο για να πε-

ριορίσω το αλάτι στη δι-ατροφή µου. Άρχισα να βάζω σχεδόν παντού λε-µόνι και ξύδι. Κατά έναν περίεργο τρόπο έχει πά-ψει να µε ενδιαφέρει η γεύση του αλατιού. Ι.Σ.

Μια µικρή αλλαγή που συνέβαλε σηµα-ντικά στο να βελτιωθεί η αναπνοή όλης της οικογένειας ήταν ο σωστός αερι-σµός του σπιτιού. Ανοίγω κάθε µέρα έως 2 εκατοστά τα παράθυρα. Δεν µπο-ρείτε να φανταστείτε πόσο πιο φρέσκια είναι η ατµόσφαιρα στο εσωτερικό του σπιτιού. Κ.Λ.

Για πρώτη φορά ακολούθησα τις οδηγίες του γιατρού µου

όταν στραµπούληξα το πόδι µου. Έβαλα αµέσως πάγο και

όταν έπεσα για ύπνο χρησιµοποίησα δυο µαξιλάρια για να

το στηρίξουν σε υψηλότερο σηµείο. Την επόµενη µέρα δεν

είχε πρηστεί. Κ.Γ.

Πάντα σνόμπαρα τις “συνταγές της γιαγιάς”. Όμως κάποια στιγμή κατάλαβα ότι τα αρωματικά χώρου που χρησιμοποιούσαν έβγα-ζαν υπερβολικό άρωμα και με ενοχλούσαν στην αναπνοή. Προ-φανώς είχα κάποια αλλεργία. Βρήκα λοιπόν εναλλακτικούς τρό-πους: φρέσκα λουλούδια στα βάζα, σκόνη βανίλιας στο τασάκι και κανέλα με νερό στο τηγάνι μετά το τηγάνισμα.

Δ.Λ.

ÐáéäéÜ, ðñïóï÷Þ! Åß÷á âãåé ðñéí êáéñü êáé åß÷á ðéåé áñ-êåôÜ. Ôçí åðüìåíç ìÝñá áéóèáíüìïõí êáëÜ êáé áðïöÜ-óéóá ôï ìåóçìÝñé íá ðÜù ãõìíáóôÞñéï. Åß÷á áöõäáôù-èåß ÷ùñßò íá ôï ðÜñù ÷áìðÜñé êáé ëéðïèýìçóá. Å.Ê.

in•vitro•45

ΧρηστικάΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ψυχική υγεία> Ερευνητικό Πανεπιστημιακό

Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) - Πρόγραμμα «αντι-στίγμα» Γραμμή Βοήθειας για την Κατάθλιψη: 210-6515600 www.epipsi.gr, stigma@epipsi.gr, www.depressionanxiety.gr

> Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. Δ/νση: Σωρανού του Εφεσίου 2, Παπάγου Τηλ.: 210 - 6170071

> Κέντρο – Νοσοκομείο Ημέρας Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. Δ/νση: Σωρανού του Εφεσίου 2, Παπάγου Τηλ.: 210 – 6170075/6

> Πανελλήνιος Σύλλογος Οικο-γενειών για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Ψ.Υ.) Δ/νση: Δήλου 3, Βύρωνας Τηλ.: 210 - 7640277 sopsi@ath.forthnet.gr

> Ξενώνας Σ.Ο.Ψ.Υ.

Δ/νση: Νεαπόλεως 9-11, Βύρωνας Τηλ.: 210 – 7649670 xsopsy@otenet.gr

> Κέντρο Ημέρας Σ.Ο.Ψ.Υ. Δ/νση: Νεαπόλεως 9-11, Βύρωνας Τηλ.: 210 - 7649670

Η δίαιτα του διαβητικούΑΤΤΙΚΗ> Β’ Προπ. Κλινική Πανεπι-

στημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Α. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Δ/νση: Ρίμινι 1, Χαϊδάρι Τηλ.: 210 5831255

> Α’ Προπ. Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Α. «ΛΑΪΚΟ» Δ/νση: Αγίου Θωμά 17, Αθήνα Τηλ.: 213 2060800, 210 7456000

> Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Δ/νση: Θηβών & Λεβαδείας, Αμπελόκηποι

Τηλ.: 213 2009000> Α’ Παιδιατρική Κλινική

Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Δ/νση: Θηβών & Παπαδιαμαντοπούλου, Αθήνα Τηλ.: 213 2013000

> Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Α. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Δ/νση: Βασ. Σοφίας 114, Αθήνα Τηλ: 213 2088000

> Γ.Ν.Α «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» Δ/νση: Βασ. Σοφίας 80, Αθήνα Τηλ.:213 2162000, 210 3381100

> Γ.Ν.Α. «ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» Δ/νση: Πειραιώς 3, Αθήνα Τηλ: 213 2044000

> Π.Γ.Ν.Α. «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» Δ/νση: Λ. Μεσογείων 154 , Χολαργός Τηλ.: 213 2032000

> Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ

ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ.» Δ/νση: Αθανασάκη, Αμπελό-κηποι Τηλ.: 210 6414000

> Γ.Ν.Π. «ΤΖΑΝΕΙΟ» Δ/νση: Τζαννή & Αφεντούλη 1, Πειραιάς Τηλ.: 210 4592174

> Ν.Γ.Ν.Α. ΝΙΜΤΣ Δ/νση: Μονής Πετράκη 12, Αθήνα Τηλ.: 210 7288111

> Π.Γ.Ν.Α. «ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗ-ΜΩΝ» Δ/νση: Δ. Μαντούβα-λου 3, Νίκαια Τηλ.: 210 4933502

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ> Α’ Παθολογική Κλινική Αρι-

στοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ» Δ/νση: Στ. Κυριακίδη 1 Τηλ.: 2310 99311

> Γ.Ν.Θ. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» Δ/νση: Δυτική Περιφερειακή, Ευκαρπία Τηλ.: 2310 693000

> Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Δ/νση: Κωνσταντινουπόλεως 49, Τηλ. 231 3312000

Τοξικά> Grennpeace:

www.greenpeace.org> WWF Ελλάς: www.wwf.gr> Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών:

www.newinka.gr > Γενικό Χημείο του Κράτους:

www.gcsl.gr> Κανονισμός Ελέγχου

Χημικών Ε.Ε.: www.reach-compliance.eu

> Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καταναλωτικών Οργανώσεων: www.beuc.org

> Αλλεργιολογική Μονάδα Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ»: www.allergyattikon.gr

46•IN•VITRO

Last pageΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Ο ανθρώπινος οργανισμός

ΉπαρΚάθε ηµέρα το ήπαρ παράγει µέχρι ένα λί-τρο χολή, η οποία γαλακτωµατοποιεί τα λίπη διευκολύνοντας την επεξεργασία τους από τα πεπτικά ένζυµα. Εκτός από την παραγωγή

χολής, το ήπαρ επεξεργάζεται την απορρο-φηµένη τροφή µετατρέποντάς τη σε αποταµι-ευτικές ουσίες όπως το γλυκογόνο. Η εικόνα έχει παραχθεί µε γ-κάµερα. Αν και η γ-κάµε-

ρα δεν δίνει ακριβείς ανατοµικές λεπτοµέ-ρειες, παρέχει πιο σαφή εικόνα της λειτουρ-γίας ενός οργάνου από οποιαδήποτε άλλη τεχνική απεικόνισης. [εικόνα µε γ-κάµερα]

Ενας χρόνος IN VITRO

Σας ευχαριστούμε

IN•VITRO•47ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010