Ενδοσχολική Επιμόρφωση

Π.Π.ΓΕΛ ΠΑ.ΜΑΚ

14/12/2013

Η μέθοδος των έξι καπέλων σκέψης, είναι μια επαναστατική μέθοδος του Edward De

Bono, η οποία ανήκει σε ένα σύνολο προσεγγίσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται για

την ανάπτυξη της κριτικής και της δημιουργικής σκέψης. Τα 6 καπέλα σκέψης είναι

μια σημαντική τεχνική που βοηθά στην απόκτηση σφαιρικής και όχι μονοδιάστατης

αντίληψης των πραγμάτων στην επιτυχή επίλυση προβλημάτων στην

κοινωνικοποίηση και στην απόκτηση δεξιοτήτων επικοινωνίας, στην ενεργό

συμμετοχή για απόκτηση της γνώσης στη χαρά της μάθησης και της δημιουργίας.

To 1969 o De Bono, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μάλτας, ιδρύει τη σχολή

σκέψης, την οποία υποστηρίζει μέσω της μεθόδου των έξι σκεπτόμενων καπέλων.

Διαφορετικά χρώματα συμβολίζουν διαφορετικούς τρόπου σκέψης που θέτονται σε

εφαρμογή κατά τη διαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος. Αλλάζοντας ένα καπέλο

με ένα άλλο αλλάζει και ο τρόπος σκέψης.

O Dr De Bono αναγνωρίζει έξι διακριτές καταστάσεις που μπορούν να δώσουν

ερέθισμα στον εγκέφαλό μας και λόγους συμβολισμού τους δίνει από ένα χρώμα.

Το θετικό στοιχείο από την εφαρμογή της μεθόδου είναι ότι πρόκειται για ένα

εργαλείο σκέψης για ομαδική συζήτηση και ατομική σκέψη σε συνδυασμό με την

ιδέα της παράλληλης σκέψης που παρέχει τον τρόπο για να σκέφτονται

αποδοτικότερα οι ομάδες.

Στην Εκπαίδευση χρησιμοποιείται σαν μέθοδος επίλυσης προβλημάτων και λήψης

αποφάσεων που ουσιαστικά βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν έναν άλλο τρόπο

σκέψης. Οι μαθητές φορούν μεταφορικά ένα καπέλο και κατευθύνουν τη σκέψη τους

σε μια οπτική πλευρά του αντικειμένου του μαθήματος.

ΑΣΠΡΟ ΚΑΠΕΛΟ

Ας αφήσουμε στην άκρη τα επιχειρήματα και τις προτάσεις και ας

δούμε τι πληροφορίες διαθέτουμε...

1

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΜΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΙ

ΑΣΥΓΧΡΟΝΟ ΤΡΟΠΟ

Ενδοσχολική Επιμόρφωση

Π. Π. ΓΕΛ ΠΑ. ΜΑΚ

14/12/2013

Learning by six Thinking Hats - De Bono

ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ

Το Κόκκινο Καπέλο συμβολίζει τη διαίσθηση, το ένστικτο και

τα συναισθήματα. Επιτρέπει στο άτομο να εκφράσει μία

διαίσθηση χωρίς να τη δικαιολογήσει.

ΜΑΥΡΟ ΚΑΠΕΛΟ

Το Μαύρο Καπέλο σκέψης: Αξιολόγηση κινδύνου. Πιθανά

προβλήματα. Κίνδυνος. Δυσκολίες.

ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ

Το Κίτρινο Καπέλο συμβολίζει την αισιοδοξία και τη θετική λογική.

ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ

Το Πράσινο Καπέλο αποτελεί το καπέλο της δημιουργικότητας, των εναλλακτικών

προτάσεων και των στοιχείων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, των προκλήσεων και

των αλλαγών.

ΜΠΛΕ ΚΑΠΕΛΟ

Το Μπλε Καπέλο χρησιμοποιείται για να διευθύνει τη

διαδικασία της σκέψης. Είναι το καπέλο της γενικής

επισκόπησης ή του ελέγχου. Δεν προσεγγίζει το ίδιο το θέμα

αλλά τις σκέψεις που κάνουμε πάνω στο θέμα. «Φοράω το

μπλε καπέλο και πιστεύω ότι πρέπει να εφαρμόσουμε περισσότερο το πράσινο ή το

κόκκινο ή ... καπέλο σκέψης σε αυτό το σημείο».

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

2

Στο πρώτο διαγώνισμα Ιστορίας η μισή τάξη έγραψε κάτω από τη βάση.

ΑΣΠΡΟ ΚΑΠΕΛΟ: Δεδομένα, γεγονότα, πληροφορίες.

Το διαγώνισμα ήταν επαναληπτικό και προειδοποιημένο.

Η ύλη του διαγωνίσματος περιελάμβανε δέκα σελίδες του σχολικού βιβλίου και

επιπλέον πληροφορίες που δόθηκαν στους μαθητές.

Από τους 27 μαθητές της τάξης οι 14 βαθμολογήθηκαν από 4-9 οι 9 από 10-14 και

μόνο 4 από 15-18.

ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ - Συναισθήματα

Οι μαθητές εκφράζουν το θυμό τους για τους χαμηλούς βαθμούς , την απογοήτευσή

τους για τις χαμηλές επιδόσεις τους, καθώς και τους φόβους τους για τους βαθμούς

που θα έχουν στο τέλος του τετραμήνου.

Η καθηγήτρια εκφράζει τη λύπη και την απογοήτευσή της για τις επιδόσεις των

μαθητών της καθώς και τις ανησυχίες και τον προβληματισμό της για τον τρόπο που

δίδαξε το μάθημα και έβαλε τα θέματα του διαγωνίσματος.

ΜΑΥΡΟ ΚΑΠΕΛΟ: Δυσκολίες, προβλήματα

Η ύλη του διαγωνίσματος ήταν μεγάλη

Οι μαθητές δεν είχαν αρκετό χρόνο να προετοιμαστούν , αφού ενημερώθηκαν για το

διαγώνισμα μόλις δυο μέρες πριν και έγραφαν και ένα ακόμα διαγώνισμα την

προηγούμενη μέρα.

Οι ερωτήσεις δεν είχαν συζητηθεί εκτενώς στην τάξη και δεν είχε δοθεί ιδιαίτερη

έμφαση σ`αυτές.

Η διατύπωση μερικών ερωτήσεων δεν ήταν απόλυτα κατανοητή από ένα μέρος των

μαθητών

ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ: Δημιουργικότητα, νέες ιδέες

Η καθηγήτρια θα προσπαθήσει να βελτιώσει τη μέθοδο διδασκαλίας, έτσι ώστε να

γίνει το μάθημα πιο κατανοητό και ενδιαφέρον για τους μαθητές.

Θα δίνει έμφαση και θα συζητά περισσότερο με τους μαθητές της τα πιο σημαντικά

σημεία του μαθήματος.

Θα προετοιμάζει την ύλη των διαγωνισμάτων στις δυνατότητες των μαθητών και στο

διαθέσιμο χρόνο τους και θα διατυπώνει πιο απλά και κατανοητά τις ερωτήσεις.

Οι μαθητές θα μελετούν περισσότερο και με μεγαλύτερο ζήλο.

Θ διατυπώνουν ενδεχόμενες απορίες και προβλήματα κατανόησης του μαθήματος.

Θα συζητούν με την καθηγήτριά τους ενδεχόμενα προβλήματα που προκύπτουν είτε

στο μάθημα, είτε στους τρόπους αξιολόγησής τους.

3

ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ: Οφέλη, θετική σκέψη

Η αποτυχία στο πρώτο διαγώνισμα της χρονιάς μπορεί να λειτουργήσει θετικά για τα

υπόλοιπα, καθώς και για την πορεία του μαθήματος, αφού παρέχει τη δυνατότητα να

εντοπιστούν οι αδυναμίες και να διορθωθούν εγκαίρως.

Οι μαθητές θα συνειδητοποιήσουν αρκετά νωρίς ότι για να ανταπεξέλθουν στο

μάθημα οφείλουν να μελετούν καθημερινά και με επιμέλεια.

ΜΠΛΕ ΚΑΠΕΛΟ: Έλεγχος της διαδικασίας της σκέψης, σχέδια εργασίας

Το πρόβλημα μελετήθηκε από όλες σχεδόν τις οπτικές γωνίες και έτσι όλοι οι

εμπλεκόμενοι έχουν μια ολοκληρωμένη άποψη για αυτό.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν ο8ι εγωισμοί και οι διενέξεις και να δουν όλοι

το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις.

Επιτυγχάνεται έτσι η καλύτερη συνεργασία και η ομάδα (τάξη) γίνεται πιο

αποτελεσματική.

Η μέθοδος μπορεί επίσης να βοηθήσει στην επίλυση σχεδόν κάθε τύπου

επαγγελματικών ή προσωπικών προβλημάτων και δυσκολιών που μπορεί να είναι

ατομικά ή συλλογικά.

Βιβλιογραφία

• De bono, http://www.debonogroup.com/six_thinking_hats.php

• Δ/νση Β/θμιας εκπ/σσης Δράμας, http:// elearning.didedra.gr/.

• Νέα Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών. Οδηγοί για τον εκπαιδευτικό.

Θρησκευτικά Δημοτικού Γυμνασίου, digitalschool.minedu.gov.gr/.

• Νέα Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών. Οδηγοί για τον εκπαιδευτικό.

Θρησκευτικά Δημοτικού Γυμνασίου, digitalschool.minedu.gov.gr/.

• http://www.debonogroup.com/six_thinking_hats.php , προσπελάστηκε στις

30/11/2012.

• A. Corpley, Creativity in Education and Learning. A Guide for Teachers and

Education, London, 2001.

• Fiske, J., Εισαγωγή στην Επικοινωνία , Επικοινωνία και Κουλτούρα, Αθήνα,

1992.

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

4

Στο πρώτο διαγώνισμα Ιστορίας η μισή τάξη έγραψε κάτω από τη βάση.

ΑΣΠΡΟ ΚΑΠΕΛΟ: Δεδομένα, γεγονότα, πληροφορίες.

Το διαγώνισμα ήταν επαναληπτικό και προειδοποιημένο.

Η ύλη του διαγωνίσματος περιελάμβανε δέκα σελίδες του σχολικού βιβλίου και

επιπλέον πληροφορίες που δόθηκαν στους μαθητές.

Από τους 27 μαθητές της τάξης οι 14 βαθμολογήθηκαν από 4-9 οι 9 από 10-14 και

μόνο 4 από 15-18.

Χωριστείτε σε ομάδες, φορέστε από ένα καπέλο και αποτυπώστε τις ιδέες σας και τις

απόψεις σας σε γραπτό λόγο, ζωγραφιά ή όπως αλλιώς νομίζετε εσείς!

5