14

1. Ν. J.Dissertatio IV.

PRMNOTIONESTHEOLOGlCAS

Quam,ConJeJit. Vener. Facult, Thol,

In Regia Academia Upfalieiiß,

Praefidc,ERICO KINMARK$, Theol. ProfeiT. Reg, Ord. & Ralfen.

Fublicce Bonorum Difquifitioni modefie SubjicitJONAS PETRI SCARIN,

Vefler ■ Gothus,In Audit, CaroJ. Maj. D. XVI, Nov,

A. MDCCLXXLBoris, Ante Meridiem, Soldis,

UPSALIA£,Tyfis Edmannianis,

viro

AMPLISSIMO atque EXPERIENTISSIMODOMINO DOCTORI

JON/E SID RENad regiam academiam upsaliensemanatomin et, medicine, practices

. prof ess o riregio et ordinariocelebratissimo.

P4TR0N0 B

SACRUM.

O ) 49 ) @tutem vanos producere effe&us, videns, ex horumdiverfitate varios Tibi de Deo format conceptus,quibus ad peniciorem iiiius cognieionem, quan*umquidem poilit ficri, pervenire (ludet. Ita in ordi-ne ad aflus puniendi, Deum ut juftuni concipit, inordine ad aftus miferendi, ut miiericordem, & ficporro. Hoc itaque modo virtualis obtinet diflinctiointer mifericord'ana & jufticiam, quamvis hacc duoattributa in Deo unum idemque fint.

Schol. 2. Duo hoc loco evitanda funt extrema: unum,quo attributa Divina non nifi verbaliter, & folanominum varietate inter fe differre ftatuitur: alte¬rum, quo difcrimen inter attributa Divina aliud ad-mittitur, quam rationis. Ad prius quod attinet, ob·fervandum, diftinåionem rationis, qua: in diverii-täte conceptuum confiflit, cum verbali mere tali, quacnullum in conceptibus mfert difcrimen, non eileconfundendarn. Nernpe, fl mere verbale attributo¬rum Divinorum diicrimen eilet i una eademque o-mnium eilet notio, nuiiumque illorum animo con-fiderari aut concipi poflet,quin fimul reliqua con·ciperentur, atque adeo uno illorum enunciato, cete¬ra fimul fignificareotur, quod eil abionum. Quicontra difcrimen Inter attributa Divini altioris efieordinis (latuunt, quam rationis, iili fententiam fuamprobaturi: In quocunqut, inqviunt, ente non eß exßan-tior di(lin£lio, quam rationis , in iüo non eß ηiß unλpcrfeSiio; (ed univerfis fatentibus , plures Deo perfe&io-nes competunt, Ergo diftin&io inter plures iilas per-feäiiones Divinas altioris debet ejfe ordinis, quam ratio¬nis.· Rf Non nifi una in Deo eil perfeotio ada>quata, eademque infiniea, & menti finita? incom-prcheniibilis. Haud vero inficiandum, hanc Dei pro-fe^iunem adarquatam Sc infinitam, pro aiia atque

G alia

@ ) 50 C Φalij relaeione ad rescreatas, ac fecundurn alios at-qxie alios, quos producit, cffcfius, a nobis inadne~quate confiderari pofle.. Diftin&io igitur perfefiio-num Divinarum aitioris non efi ordinis, quam ra¬darns,. qnae om nia r qu« Deo infunt, uno obtutudi feernere non valet, feddiverfis conceptihus unaraperfecdonem pofi alteram fibi reprasfentat. Obji-ciunt vero: <4tü conceptus noflri de attributis TJivinis*in re ipfa fundamentum babent, aut non. Si poflerius,conceptus noßri de attributis Divinis fi&itii erunt, quodabfurduns videtur. Prius ergo verum efi, ftatuen«dum y attributa Divina plus, quam neftro concipiendimodo, inter fe diftivguiRfip. Idea?, quai de attribu¬tiv Divinis formamus, & in mente noftra finita,,& in eilentia Dei fui fundamentum habentj Eåvidelicet efi: limitata; mentis nofirar, imbecillium-que ejus facukatum indoles, ut unico conceptu es-ientiam Dei fibi adsequate repraefentare non vaieat,fed ex vario, fi ita loqui liceat, låter©, & fub aliaatque alia relatione confiderans, iilam variis notio-rfibus partialibus concipere necefiurn habeit, ut ea9qua; illi, adäquate fpe&atae, infont, quarque aliaex alüs, ceu conclufiones ex pra»raiflis, iequuntur,fibi difiincle repratféntet. Hinc antenn confici ne-quit, hane attributorora difiinåionem vel fi£tiiiai%vel exfiantiorem efie, quam formalem.

§ L.Ättributa Dei in Poßtiva Sr Negativa dividi

folent. Illa funt, quorum concepcus Deo perferöionem aliquam immediats tribuit: Hsec vero, quo-rom conceptus a Deo irnperfdfiionem aliquam im»msdiate removet..

Schob

Φ ( π ) ©SchoL Dico, immeåiate,· nam perfeSione sliqua Deotribuca, ab Eo iraperfe&io, illi oppoiita, remove-tur; & remota imperie£üone, iemper perfe£Ho op¬pofita Ei tribuitur. Ita, ex. gr. ornnifcientia Deo tri¬buts, omois £imol igaorantia ab Eo removetur; &remota per immortalitatem a Deo omni mortaii-tate, perpetua & conilantiifima vita Ei aflignatur.Hinc qucque con&at, attribata Del negativa, noηtam negationem , quam realitafem abfolutam in-ferre. Naro rcmovere imperfeclionem nihil aliudeil, quam removcre ornnem defe&um , &·, perconfeqoens, omnern negarionem; sc ρreinde reali¬tafem abfolucam ponere, enti abfolute perfecta at-tribuendam. Immo attributa cum eflentia Dei po-fitiva reipia idem non eiTent, nifi afiirmstionemcontinerent. Qucrdam itaque Dei attributa, non I-deo vocantur negativa, quod revera negationen*inferant, ied quia, ob intelle£tas noflri imbeciilita.tem, terminis neg&tivis uti neceilum habemus.

In definitione ateributorum negativorum dixi,conceptus eorum imperfeaionem rernovere. Patetergo attnbutum aliquod aon ex negativo term iηo,quo denotatur ^ Ted ex conceptu^ ieu nofione, di-ci negativuna. Accedk, quod in varios errores in-duceremur, Γι,ίη doftrina de Deo, magis ad vocunaoriginem, quam definitionem ipe&aremus.

$. LT.Ceterum attributa Dei diftingui folent in Ah'

fofuta & Refpeäiva, Jlla dicunfur, quae Deo iinerefpe&u ad exiiHenriam rcrum creacarum attribuun·tur. H<ec, quorura notio relationem actuaiem ad

G 2 res

® ^ τ Ires creatas involvit. Prioris ordinis funt, v. gr. in¬finnas, immenfttas &c. pofterioris, omnipraefentia,mifericordia &c. Antea obfervavi, nolla alh praedica-ta in numero attributorum Divinorunri, proprie lo·quendo, cenferi, quam quae in eifentia Divina hcfui rationem hahent, uc hac p.oiita, illa quoqucponantur, & per confeqtiens Deo abfolute compe·tan*v Itaque nulla alla funt Dei artrihuta, voce ffcri·£le accepta, quam s bibi uta. Qax ve ro refpe&ivadicuncur, nihil aliud involvunt, quam abfolutorurnDei attributorurn relationes ad res erettas. Quodlicet ita (it, pofita tarnen rernm ereaeanim exfiften-tia, ea eft attnbmorum refpe£Hvorurn indoies, utDeo non poiiint non sttribui; nam alias deiinereteffe ens abfolute perredam*

§. LII.Attributa Dei etiam diftingui folent in Opera·

tiv a, leu ivs$yy)vm] & Quiefcentia, feu åwsfyyjm. Perilla nobis Deum, ut agentem vel operantem; perhac, ut non operantem quid, reprarfentamus. II«lius generis funt, omnifcientia, omnifapientia &c.Ad hoc pertinent a fei tas , immortalitas, aeternitas ,

incorruptibilitas, (implicitas &c. Et quoniam omnisåttio eft vel immanens , vel tranfims, ideo ncc fun»damento caret divido attributorum Dei operativo-rum in Immanentia 8c Tranjenntia, Illis Deumut inträ fe; his ut extra fe, refpeQru rerum crea*tarum,agentem quid, nobis reprdeientamus.,

GAE'

m c 53 ) #C A Ρ. IV.

De infinitatt- zf iwmenfitate Dei*§. LiH.

Finitum vi vocrs dicitor, quod limkes habetInfinitum ex opponto eil, quod i im i te feu fin e ca«rec. Hinc ens realiur inßnitum audst, quod nuljoKiterioris realitatis, qus ei cornpetere poteft, defe*£tu labom. ,

Scho). Quisque facile intelligit, veram & realem in-finitaeem, cum abfoiuta perfeSione reciprosari. Achfvetas funt aures noftrs vpcabulis : infinitns numerus >

infinite ma^mtudo, infinitum tempus: multaque de hisinfinitis dffputancur; a multis vero imaginark voca-Inli infiuitus noeio unice nnte oculos pofita habetur,,neque iecus ab iilis philofbphatur, «c il vere a-iquidvel numero, ve! roagnitudine, aut tempore irfi drumexilieret. Ex quo 6c, ut ens,quod vere ed infini-iuiDj cum illis, quas improprie üc appeilaaiur, interie confundant.

§. UV.Dens eft ens infinitwn. Nam ens abfoltite per-

fc&um omnes realitates abfolutas- ( 3ϊ ) ©asque,per confequens, fine ullo ulterioris realitatis defe·£tu poßidet. En imvero ens infinitum dicitur, quodnullö akerioris reaiitads, quse ei competere poteft,defeöru laborat (§. an?,) Ergo ens abfolute perfe-Stum eil infinitum. Sed Deus eft ens abfolute per--£e£tum. Ergo eft quoque ens infinitum.

Schol. Deus non tan tum refpe<ftu noilri inönitus eft,eo quod eflentiam & attributa Ejus mente noftra

G 3 com-

Ο ) ϊ4 C 9■compréhendere nequeamtis; fed & qnod omnes per«fe&ioncs, fimpliciter tales, abfplute; fecundum quidtales, eminenter; fingulas quidem fine ullo ulterio-ris realitatis defeefcu, poflSdeat. CONRADUS VOR-STIUS in Libr. de Dep& Attrib. Divin. pag. 234inficiatur, DeumeJJe tnfinitum, tum in effendo, tum inoperaudo, tametji rejpeßu noftri utrumque dicatur; ScIdOÖBESIUS Libr. de Cive c. 15. §. «4. Quim-quam, ait, vax b#c infinitwn figuificet conceptum ani-mi, non tamen fequitur, conceptum aliquem nobis ejjerei infinit#: quando enim dicimus, aliquid ejje infinitum,»o« aliquid in rcfigmficamus, fed impotentiam in animonoßro , tanquam fi diceremus, »oj neferne, an if übtterininetur. In eodem error« veriantur Socioitai ,unam eandemqtie effentiam Cribus Dlvinicttis per«Tonis coramunem eiie, & infinitum valorem mor¬tis & obedientiae Chriilä, ipfiusque fatisfadlionis per-fedionem negantes. Pleraque illorum argumentarecenfet & confutat Gel. CANZIUS in Thsol. Nat.§ 39. iqq. Praeter quac, urgent quoque, infinitatemejje fiBum quid, nec doceri in Scriptum Sacra. Ri. Ar¬gumentum in hac §:pho allatum, iatis probat, infi¬nitatem Dei non eifc fichwa quid. Et Scriptura Sacra,ii non άυτολίζξ), tarnen fwdusi infinitatem Deo tri-buit, adferens, lllum magnum ejje, & laudahilem val¬de , £? magnitudiuis illius non ejft invefiigationem ΡΠ145: 3. David videlicet, magnitudinem Dei cora-nicmorans, non extenfivam inteliigif, quippe qujees«fentije Divinsr repugqät, quia eft Spiritus F.f 31: 3.2 Cor. 3: 17. (ed intenfivam, feu magnitudinem perje ·Bionis. Et hanc ob rem iile 1, c. magnitudinem ieho-vx, ab eflentia denorninati, celebrat, ut feiamus,Eum fecundum banc vere infinitum eile. Reipcfluquidem noitri dicitur, quod ctili quoad aititudinem,

Φ ) 55 C #tf terra quoad profunditatem, iff cordis re^nm non fitinveßigatio Prov. äf: 3. Sed Dens, quoniam altitudirnern coeli Job. Ii: 8. profunditatem terra; PC 139:7,ii. & cor regis Pf. 139: 1. Jer. 17: ιο. Prov. 16:2.perfcrutatur, eil vere & abfoiuce infinitus, Obj.Dens eß finitus, quin ab omnibus ahis rebus eß difcre-tusy jeu ens omnimode determinatum. Rf. vocabuk ensfinitum & ens omnimode determinatum, non iunfcsquipollcniia. Deus per infinitstem fuam ab Omni¬bus aiiis rebus eft difcretus5 atque illa omnimodätnEjus determinstiostm , feu jdipfurn, quod Logiciegtaylv rtjf. dalas appelhnt, conilituif. Fx eo autess,quod Deus fenfu logieo definiri poilit, non fequi»tur, ut iecundum efiennam fuam fit finitus. Τ n«dem urgent, Deum ejfe finitum, quin ab bominibus bisin.terris vijus eß, df nos in altera vita Eum viju-ri fumus. Rf. Vifus eil: Dens, non in eilenda, ledfub iymbolo quodam prsgfentiit iua:, & in alteravita, modo flatui glotite convenienti 1 Cor, 13:12.·1 Job. 3: 2. Eum videbimus», vifione non compr·-henfiva, fed spprehenfiva^

§ · LV.'In Dco nihil privåtivi datur. Ens enim in fin 1«

tum nuilo ulcerioris realitatis, quas ei compecere pot*eil, defe&u laborac, f§. 5$) Illod itaque omnesperfech'ones poilidet, ita quidem, ut nuila reliquiscompofiibilis deiic, ntillaque major adeffe poilit,quam quse aåu adeft. Enimvero privatio defe&uminvolvit perfe&ionis cujsusdam auc reliquis compos-fibilis, aut majoris, quam quse a&u adeft. Idcir-^co in ente infiaito nihil privacivi datur. Atqui Dens

eil-

m ) 56 ( ·eft ens infinitum (§- 54.J Ergo in Eo nihil priva^tiv i dacur»

§. LVI.In Deo non infunt nifi perfeEiknes ahfoluttf »

txclufts omnibus & jingulis perfeciionibus refpeiii*lis; neque ulla datur perfeclio af*Jo!uta, quce Dco non,ineß. Perk£bo enioi abioluta dicitur, quae omnemhinitem, feu uiteri >ris realicatis defe&um excludit.Cam itaque Deus fic ens infinitum( J4 ; atque ideonullo ulterioris reulicatis defecl u laboret, fequitur,uc perie&iones, qnas poffidec, fint abfolüta%

In Deo nihil datur privativi (§. anf·) Ergo abilio removendum eft, quidquid ahqno modo liini-tarionem invoivit. Perfe&io, qux aliqoo modo Ii«mitanonem infert, dicitur refpeäiva. Ergo ornnes& fingui« perfe£tiones refpectiv& a Deo removen«ύχ funr*

Dens eil ens perfe&iffimum, 8z kz dicitur,qnod omnes perie&iones, qua; i'ecum invicern con«filtere poiTant , in fe & abfolute, a£tu pofiidca^Qeamobrem nulla datnr perfeQiio abioluca, qu«Dco non in eft.

Schob Nötiones sttributorum Dei a pofteriori expo-fituri, cx contemplatione mundi, ill i, ex. gr. in-telle&um competere, & hoc fs&o, fecundam priuspropofitionfc noftrs merobrum , mtelie&am Divi¬num efie abfolute perfe&um, colligimus. Attribu¬ts au rem Dei t priori demonflraturi, ideam intel-kdus abioiuce perfecti pofllbüem eile oftendimus,& hinc, fecundum pofterias iliius membrum, in-telledum abfolute perfectura Deo tribuendum judi-camus.

^ LVII.

} π c m

§. LVU,IntiT omnia zf fingul qn<e Deo competüntqprcS*

iicata juvimus datur conjenfus. Να in Dens cd enspérfeffiiiimuin , Sc perfediones quas poffidec, (untabfoiucs (§. >6. ) guse null um uilo modo defed'-minvolvunc ( §, 55. ) Qpajrnobrein una i Ilarum a'terinon repugnar. Et tantum abed, ur inteiiedus f'u n·mus, omniicientü, omnifapienda, volumas perfe-diffima, bon i tas fumma, iumma juditia & verad-tas , inter fe pugnent, ut um (ine altera eile ne-queat. Gonced fndtim ergo ed, inrer omni«? & fin-gula, qua: Deo compeaint;praedicsta, fummum dä¬ri confenfum.

Schcsl. Non modo inter attributa Dei fummus daturconieofus, i^detiam ia er adus Ejus liberri?iios, namratio, cur fai tales fint, nec alii, in iliis quarrend*ed, ut adeö, ii quis inter hos didenfiis dare*ur, isinter illa quoque obtineret, quod tarnen ed abfo-nura didti. Objict vero aliquis: Deus, Jécundum ju»fiitiam vindicativaiH £f mijericordiam fuatns contrariasproducit effe&us: pari modo., voluntate antecedenti o-mnium vultfqlutem, confequenti veto quosdam reprobat,£luiim idcirco contrarii effetius contrarias caujfie actusargiLint, fequitur, ut inter omnia ef fingula Dei pra-dicata exacliffima non detur barmor ia. Rf Actus vq-luntatis Divin<c ed unicus idemque iimpiicifiiiaus,quem intuitiva & adasquata cognitione nobis reprae-ientare non valemus. Ne itaque cognitio nodraconfundatur, quod in (e ed unicurp , id didindeconcipimus. Et qnoniam voluntas Divina circa plu-ra objecta verfatur, Sc ad diverfa objecta diverfashabet rektiones; idcirco non piures yoiuntatis Di-

Η yinse

• ) 58 ( βvin® a&us, ied plures, cuique relationi refponden-tes, concipimus ideas, quarum quxdam, ratione di-verforum effeSüum, in objeåis deprehenforum, in-ter opponuntur, tametfi in Deo nulla pugna &diffenfus nullus obtineat. Sic voluntas Det in rela-tione, qua vult omne bonum , & averfatur crancmalum, fecundum generalem boni & mali idearn,dicitur antecedens; in reiatione , qua vult oranebonum, & aver fa tur omne malum, non tantum infe, (ed & fecundum omnes fuas circumflantias &relatioQCS fingulares fpe&atum , juxta generalemboni & mali idearo, ad certuna & pecuiiare obje-&um adplicatam, vocaturconfequens\\vi reiatione quaimperfeåiones phyficas & moraies, quatenus faivohujus mundi nexu totali fieri potefl, vult averten-das, tollendas, vel rninuendas, appellatur mifericor-Ha\ in reiatione, qua au<£k>ritatem legis, ob glo-riam iuam, bonique puhlici caufla, fartam te$am-que vult, juditia vindicativa audit. Coisflat itaque,nullum di&os illos voluntatis Divinse a&ui in Deodiifenfum arguere, tametfi quoad conceptus noftros,in reiatione ad alia atque alia obje&a fundatos, in-ter fe opponantur.

Schol. 2, Ex allata §:pho patet, Deo, end abfoluteperfeéto & infinito, nihil tribuendum eile, quodfuoamam inter attribut« Divina harmoniam tollit. Ab«fit ergo, ut Deo tribuamus, quod ullum inter illaarguit diifenfum, quodque eo usque coidam ipfiu*attributo detrahit, ut definat eile ens abfolute per-feäum. Certe nihil Deo eft tribuendum, nifi quodlollicita examinatum fuerit circurofpe&ione, an cumabfoluta perfe&ione fimul coniiftere queat,necne?Quod, examine hoc inftituto , abfolut® perfe&ioniamicum deprchenditur > id inter infinitas Dei per-

femtio-

β ) J9 C ©feåiones referendum efl: & quod illi adverfuro, abEo longiilmie rcmovendum. Nemo exiitiroec, noshoc fruitra dixifte, iunt enini, qui pietaris Zelo, inie iemper laudando, unum akerumve Dei attribu-tum eo usque extoilunt, α t reliqua deprimant, qui-fi omnia & finguia attributa Divina non eden t con-nexa, & fumrnus inter illa non daretur confenfus ,

Deusque aliquid iacere poilet, ratione omη ium at-tribuiorum fuorom non habita. Hi invit! & iniciiin regulam modo propofitam peccant. Ucique ni¬hil nimii Deo tribuere poilumus,· plus enim perfe-£lionis poilidet, quam ut ab ulia men te finita con-cipi poflkj fed extollere unum attributum cum de-Irimento furorna perie&ionis alterius, non eil per-feåionem, fed imperfe&ioneoa Deo tribuere.

§. LVIII.Quaeunque Deus habet attributa, funt infinita*

Nam ens infinitum nullo ulterioris realitatis, quaeei competere poteft, defe&u laborat ($. 53.) & perconfequens , quaelibet perfe&io, quae enti infinitocompetit eft infinita. Enimvero Dens eft ens infini¬tum (§. 540· Ergo quaecunque Is habet actributa,funt infinita.Schob öbj. Si fingula Dei attributa funt infinita, totdantur entia infinita, quot ittius funt attributa. Rf Di-ftinguendum eft inter ens infinitum , & infinitumin generc. Attributa Dei non funt entia infinita,tatnetfi in genere rede ita dicantur. Nempe, infinitasin genere in abfoluta perfe&ione confiiUt. Illa ergo,fingulis Dei accributi» tribuenda, rt ipfa nihil a-liud fignificat, quam quod fint abfolute perfecta.

η 2 §;lix

<t!> ) 6ο · ( ί§!§$. LIX.

Deus ficundum omnia If fingula, EV fo?/*·petunt, & competere pojjunt, proidicata} efl abfolu·te immutabilis♦ Si eniai effet mutabi i is, iiri poiiet,ut illi aliqua determioatio interna, ceceris non re-pugnantibus, accederet, vel aliqua ex iis, quas illiInfant, Elva ipfius effencia, abefiet. Ita vero alicer,quani ek, le habere poffet, & éflet contingens. SedDeus efl ens abio!ute necefiariuiu ( §. 2,) & ejuseilentia exiiflentiam indudit ( ξ. $1. Λ Quare ratio·ne & eileptiai & exiiftentiai, & per confequens, ie·cur dum omnia, quae Ei conipetnnt, & competerepoflunt, praedicata, ek immutabilis.Cor. Deus a&u efl, quidquid ejje poieft, feu,ut alii loquun-tur: Deus juceeffive in alts £T aho flatu ejje nequitfledo-mma, qua habere potefl,pradicata, fijqiul Ö* aflu habet^

Schoi. Mutationen! non modo ach.) akm, ied & ροίΐι-. bilem, Scriptura Sacra a Deo removet, Συ ,inquiensc uvtos el. 'Ju idem iUe Hebr. I: 12. cfr. P£ 102: 28»Malsch. 3: 6. Obj. Hauet pauca Deo per creationevi ac·cejferunt pr&dicata, utpote Creator, Μjortcors, Omni-prcejens e(Je, $fc. Ergo Deus omnia q.uee hebere poteßproedicata, flmul 8^ ^c?« non habet. Ri. Diftinguen*dum cit inter prsedicata, quar aiiquam mutationen*Deo internem erguunt, Sc ea,qu« novam illiusadres creatas rektioncm involvjunt, ipii vero nihil in-eiinfecus addunt, neque ull*m ipii mutationem in-ternam inferunt. Nemo non intclligit, prardjcata il¬la: Creator , Miferieors , omnipreejens ejje &c. novaniquidem Dei ad res creatas relationens inferre, Uluraianr.en intrinfecus non afficere, neque ullam Ipfi niu·tatiouera iattrasun edfcrre» Quid enim aliud eft

crea*

m >«ι( ·creatio, quam oronlpotentiae Divin« ad mundumpruducendum adplicado ? Quid aliud mifericordia5quam bonicar:s Divinacad miferos relatto? Quid a-liud omniprärie η tia, quam immenfitatis Divinae adres creata* relatio? Obj. QuaIis eß cauffa, talis quo-qus eff ejfe&us. Dens vult if facit mutabilia, Ergoipfe φ mutabilis, Rf Qualis cauffa univoca & ira-ruediata quoad eilenriam, talis quoque ed effeclus;qualis, ex. gr. fecundum eflentiam & fpeciem fuamed pater, talis quoque, fecundum eilentiam& fpc-ciém, ed fiiius. Sed Deus non üil ejusdern effen-tiac & fpeciei, qua funt res contingentes 6c mutabi-les. Quamquam ifaque vult & facit mutabilia, nontarnen eil muta bilis»

§. LX.Deo miUa infunt, nec ineffe poJJunt, accidentia*

Nam accidentia dicunmr, qux enti, falva ejus es·fentia, ροίΓαηε ineffe, & non ineffe (per defj li¬la igitur enti mntationem inferunc, atque illud pos-fe aliter efle, arguunt. Sed Deus eft ens neceffa»rium f§ z. ) acquc a£tu ed, quidquid effe poieft,& fecundum omnia & iingula, quae Ei competunt,& compctere poflunt praedicata, abiblute immuta-biles ( §. anc. J Ergo nulia Deo infunt, nec ineffepoffunt, accidentia.Schol. Abfoluta, inquam, Dei in exiiilendo neceiTitis

3c perfeclio omnia ab Fo excludant accidentia, Anvero, Sc quo jfeniu, analoga accidentium Deo tri»buenda fint, fuo loco, D. V,. explicabitur.

§. LXI.Deo nulla tribni potefl pajjio, nec pountia pa°

Η 3 tiendh

® ) 62 ( #tienäi. Paffio enim eft mutatio entis interna, quxextra iliud fui rationem habet (per def.) Er¬go pailio mutationem involvit} & potentia patiendiid infert, quod fieri poffit, ut pro aiiquo eorum ,

qux enti infunt, fubftituatur aliud; vel ex iis, quaseidem infunt, aliquid dematur, falva eftentia. Quam·obrem ens, cui pailio feu potentia patiendi tribui-tur, eft mutabiie. Sed Deus eft abfolute immuca·bilis, & aftu eft , quidquid efte poteft §. 5*9.) Quam-obrem nulla illi tribui poteft paffio, ncc potentiapatiendi.Schol. Re&e dicimus, Deum, Dei filium, Chriftum in

carne pafliim 1 Pet. 4: 1. & mortificttum eile 1 Pet.5; 18. ac Dirinam rS λόγ* naturam a paffione nonprorfus excludi; mm carnem patientem, ftbi perio-naliter unitam, fuftentavit, corroboravit & conier-vavit, paftiones illius voluit, mediane© hypoftafi il-bi appropriavit, iiiis infinkum pondus addidit, illas-q«e toti generi humano falutares fecit. vid. Job.Andr.Qnenftedt c. III. membr. Iii. de ftatib. Chrifti, cfr.Form. Concord. p. 766. 772. A formulis vero lo-quendi abftraftivis: Deitas efi pajja, Deltas eft mor-tua: abftinendum efte cenfemus, nam a ) Scripta·vx Sacrx iunt inufitatar b}. Deus eft & c)ad veritatem affirmative propofitionis requiritur, utfubjeäüm & prxdicatum aiiquo modo idena fint.

I,XII.

Quacunque Deo eompetunt attributa, ea fine gra-åibui & ulla quantitate poffidet. Nam gradus idemeft ac limes extenfionis, & quantitas idem iignift-

cat,

• ) 63 ( ®cat, quod determinata multitudo eorum, quae remconftituunt, aut eidem inefie poffunt. Unde ens,cui gradus & quantitas attribuuntur, non poteft nonefte iinitum. Sed Deus eft infinitus ( §. 54.) Ergoattributa, quae ei competunt, abiolute, iine gradi*bus & iine ulla quantitate poflidet.Scbol. Obj. Dantur gradus efentiales, qui ideo necejjariiy

quique ut competant enti ahfolute jjecejjario non repugnn-re videtur. Rf Ipia notio gradus limite» involvit.Quamobrem Deo gradus eüentiales tribuere, idemeft, ac dicere, ilium iecundum eiTentiam eile limi¬tatum. Accedit, quod orane neceftarium enti nects-iario non cornpetat; mm dantur limitationes origi-narise, qux funt abiolute immuiabiles & neccilaria?,fed enti iafinito iiias tribuere, idem eft, atque il-lud negare,

LXW.Deus efl immenfus. Nam menfurare idem eft,

ac determinatam alicujus cntis magnitudinem, ad a-liam datam magnitudinem homogeneam exigere*Quidquid ergo menfuras eft capax a) determinatammagnitudinem poffidet, & b) aliud ens fibi homo¬geneam habet. Sed Deus eft infinitus ( §. 54.) at-que ideo determinatam magnitudinem uon admittit.Neque aliud ens illi homogeneum exfiftit. ErgoDeus non eft menfurae capax, & per confequens eftimmenfus.Schob Refte JOH. WOLFG. J^GERUS in Suftem,Theol, p.m. 73, Qnanquam, tit, immenfitas & omni-prafentia in Deo fint cognata, ita ut a multis ttjamin feniu formali confundantur, diftingvuntur tamen.

Natu

'· ) 64 ( ®Kam immenßtas efr perfeåio intrinfeca Deo, & fem«per illi ineft independer.ter ab omni exfiflenda cret·turs; ante rnundum enirn condifum Deus fuic pro-prie immeoius, non tarnen prscieni formaliter,pra-Jentia enim éiTentialem importat refpecium ad aliud,Ctr. Cel. jAC. CARPOViUS in Tbeol. Rev. T. I.§. η$7. & illius Elem. Theol. Kat. Dogm. §.12iSunt vero, qui falem immcnfitatis Divins i-rieam fibi formanr, quafl in extenfione &c expsniio-ne fubftantis, ultra mundi fines & in intmitum pro-tenfa, confifleret. Sed illa efl imaginaria, Aiii im-roenfitatem concipiunt ut attributum, vi cujus iub-ilantia Divina extra mundum , ubi nullar exiiftuntcreaturs, prsiens eil, non ad creaturas, quibus ad-fit, fed abiolute, in 1« & fibi ipfi. Bi omnem qui-derr» a Deo exteniionem phyficam remotam volutif,idea tamen illa non eil admittenda, nam itidem abexteniis eft deiumta, quorum notio ad naturarn Deifimpliciffirmm declarandam non debet transferri ;nam immenfitas eft attrrbutum Dei, quod Ei ne-ceiTsrio &: ab aeterno competit. Ergo non ita expli-canda eft, ut relationern eilentis Divinae sd loca &ipatia involvat, quae-, scque atque ipia corpöra 9 nonpolTunt non eile contingenda.

§. LXiV.Deus efi itnntenfus ratione fubftantite omnhim

attfibutorum. Dens enim ratione SubftantiiE (§. 54)Sc omnium attributornm fuorum (§. 58D eil intini-tus, & infinitas illius in abfolnta perfe&ione confl-flit, qnae omnem plane reipuit menfuram (§ 63.)Ergo Deus non modo ratione fubftantiae, Ted Se o-mnium attributorum eft immenfus.

Schol.