ŒÙÔ˜ 4o ñ AÚ. º‡ÏÏÔ˘ 10 ñ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ 2010 ñ TÈÌ‹: 0,01 ú

M·Î·Ú›Ô˘ 30, TK. 14233, ¶ÂÚÈÛÛfi˜ ñ e-mail: karziskostas@yahoo.gr ñ k.karavidas@windowslive.com

Θα µείνει στην ιστορία το καλοκαίρι του2010 ως το καλοκαίρι που σήµανε τοτέλος µιας εποχής και την έναρξη µιας

καινούργιας η οποία, προς το παρόν τουλάχι-στον, προοιωνίζεται σκληρή και δύσκολη.Κάθε µεγάλη ιστορική αλλαγή αποτελεί ευ-καιρία για περισυλλογή, αυτοκριτική και σχε-διασµό των µελλοντικών κινήσεων. Από τιςπλούσιες σε προβληµατισµό καλοκαιρινές ε-φηµερίδες επιλέξαµε το άρθρο του Νίκου Ξυ-δάκη από την Καθηµερινή της 27ης Ιουνίου µετίτλο (δανεισµένο από τον Αλέξανδρο Παπα-διαµάντη): «Χωρίς να το ηξεύρω, ήµην ευτυ-χής», καθώς πιστεύουµε ότι αποτυπώνει ανά-γλυφα το τι έφταιξε και τις τελευταίες δεκα-ετίες αυτός ο τόπος έχασε την ψυχή του. Νο-µίζω ότι κοµµατάκι τι αφορά και τους Πολυ-

σταφυλίτες. Απολαύστε το και σκεφτείτε µεαισιοδοξία, µήπως πρέπει να ξαναδούµε απότην αρχή τη σχέση µας µε το χωριό και τη ζωήτου.

«Ακόµη και τα χρόνια του ’70, ως τις αρχέςτου ’80, η αθωότητα έµοιαζε µε τα χρόνια τουΠαπαδιαµάντη. Τα νησιά, τα χωριά, οι επαρ-χιακές πόλεις, είχαν δικούς τους ρυθµούς,χαρακτήρα. Η Αθήνα ήταν µια µεσογειακή πό-λη, ράθυµη, µε βραδύ βίο, φθηνή διαβίωση_δεν ήταν η σηµερινή µητρόπολη των άκρων,των νεόπλουτων και των αποκλεισµένων, τουεγκλήµατος και της ασυµµετρίας, της φαντα-σµαγορίας.Αλλαξαν οι άνθρωποι. Αλλάξαµε. Ξεχάσαµετο χωριό καταγωγής, κι όταν το θυµηθήκαµεείχε αλλάξει και µας πλήγωνε. Ξεχάσαµε τηγενέθλια γειτονιά, κι όταν επιστρέψαµε δεντην αναγνωρίζαµε. Ο τουρισµός κατέφαγε τανησιά, οι επιδοτήσεις και η αστυφιλία σάρω-σαν την επαρχία, οι καφετέριες και τα µπου-ζούκια κατακυρίευσαν τις πόλεις, οι ντοπιο-λαλιές σαρώθηκαν από τη lingua των τηλεο-πτικών δελτίων και των σίριαλ, τα πρώην βο-σκόπουλα µεταβλήθηκαν σε δικηγόρους «µεδίπλωµα προλύτου», µε δεύτερο ΙΧ, µε διαζύ-γιο και βάρη, φυλή νεόχλιδων µε ξεπουληµέ-νες γαίες και δανεικά, µε εκσυγχρονισµέναλάιφ-στάιλ.Γινήκαµε άλλοι. Απληστοι, λιµασµένοι πάντα,και όλο περισσότερο περιωρισµένοι, µε όλοκαι πιο κοντόν σχοινίον εις την αυλή του αυ-θέντου, αόρατο σχοινί σε αυλή αόρατου αφέ-ντη, υπερτοπικού και διάσπαρτου. Η απώλειατης δικής µας αθωότητας συντελέστηκε αόρα-τα, δεν την είδαµε, δεν την νιώσαµε καν σαναπώλεια_ ίσως τη βιώσαµε κιόλας σαν κέρ-δος, σαν νίκη, ότι παραχώσαµε βαθιά µες στοτσιµέντο την αθωότητα του χώµατος, αυτή τηµισητή σβουνιά της καταγωγής.Γινήκαµε άλλοι. Αφεύκτως. Μα τη ζήσαµε α-συλλόγιστα αυτή τη µεταµόρφωση, χωρίς νατη στοχαστούµε, να τη ζυγίσουµε, να κρατή-σουµε νήµατα. Ώστε όταν τέλειωσε ο µετεω-ρισµός στην εικονική χλιδή, η πτώση ήρθε ο-δυνηρή, πάνω στο κάγκελο, µες στον κουβά— του χρηµατιστηρίου, των δανεικών, των υ-περτροφικών προσδοκιών, της µαταίωσης.»Καλό καλοκαίρι µε το 10ο τεύχος (10 και κα-λό…) στο χέρι!

∫ÒÛÙ·˜ ∫·Ú·‚›‰·˜

§‡ÛË ÛÙËÓ ÎÚ›ÛË, Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙË º‡ÛË!!

Σχολικό έτος1 9 4 5 - 4 6 .Πρώτος χρό-

νος µετά τον πόλε-µο και το χωριό α-νασυντάσσεται. ΤοΣχολείο στην Πανα-γία επαναλειτουρ-γεί και η νέα δα-σκάλα κυρία Ευγε-νία Λογοθέτου απότα Λέλοβα παλεύεισε αντίξοες συνθή-κες να βάλει σε τά-ξη τα ερείπια. Η ε-πιστολή που δηµο-σιεύουµε είναι ντο-κουµέντο. Το 1947το Σχολείο είχε 91µαθητές (!!!) πουστεγάζονταν σε µιααίθουσα 27 τ.µ µε 9όλα κι όλα πολύε-δρα (4-5 θέσεων) θρανία!!! Το αίτηµά της είναι απλώς να γί-νουν δυο βάρδιες στα µαθήµατα.

¢ËÌÔÙÈÎfi ™¯ÔÏÂ›Ô ¶ÔÏ˘ÛٷʇÏÔ˘ 1947

∆Ô Î›ÌÂÓÔ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Â›Ó·È Ë ¤ÓÛÙ·ÛËÔ˘ η٤ıÂÛ ÙÔ ¯ˆÚÈfi Ì·˜ ÁÈ· ÙÔ ™¯¤‰ÈÔ∫·ÏÏÈÎÚ¿Ù˘, ·Ì¤-

Ûˆ˜ ÌfiÏȘ Ì·ı‡ÙËΠfi-ÙÈ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔÓ ÓÂÔ-Û‡ÛÙ·ÙÔ ¢‹ÌÔ ∑ËÚÔ‡ ̤‰Ú· ÙË ºÈÏÈÈ¿‰·(ÚÒËÓ ¢‹ÌÔÈ ºÈÏÈÈ¿-‰·˜, £ÂÛÚˆÙÈÎÔ‡, ∞Óˆ-Á›Ԣ). ∆Ô Î›ÌÂÓÔ Û˘-ÓÙ¿¯ÙËΠ̠ÙË Û˘ÓÂÚ-Á·Û›· ÙˆÓ ¢ËÌ‹ÙÚË ª.§ÈfiÓÙÔ˘, ∫ԇϷ˜ ¶¤-ÙÚÔ˘, ∫ÒÛÙ· ÷Ú. ª·-ÎfiÏ·, µ·ÁÁ¤ÏË ª·Îfi-Ï· Î·È ¿ÏÏˆÓ Û˘Á¯ˆÚÈ·-ÓÒÓ, ÂÓÒ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÂÈ-̤ÏÂÈ· ›¯Â Ô ÃÚ‹ÛÙÔ˜∫·Ú·ÌÔ‡ÙÛÔ˜. ∏ ¤ÓÛÙ·-ÛË Î·Ù·Ù¤ıËΠ¤ÁηÈÚ·

Î·È Ë ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁ›· Ù˘ Â›Ó·È ÈÛ¯˘Ú‹. ∂›Ó·È4Ë Î·Ù¿ ÛÂÈÚ¿ Û ۇÓÔÏÔ 56 ÂÓÛÙ¿ÛˆÓ. ∞ӷ̤-

ÓÔÓÙ·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·,·Ó Î·È Ù· ̤¯ÚÈ ÛÙÈÁÌ‹˜ ‰Â-‰Ô̤ӷ ‰ÂÓ ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÂÚÈ-ıÒÚÈ· ·ÈÛÈÔ‰ÔÍ›·˜. √Ê›-ÏÔ˘Ì ˆÛÙfiÛÔ Ó· ‰È·ÌËÓ‡-ÛÔ˘Ì ÚÔ˜ ¿Û· ηÙ‡-ı˘ÓÛË (ÁÈ·Ù› ÔÏϤ˜ ʋ̘ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÛÙ· ·˘ÙÈ¿ Ì·˜) fiÙÈfiÛÔÈ ÔÓÂÈÚ‡ÔÓÙ·È ¯ÔÈÚÔ-ÙÚÔÊ›· ÛÙÔ ¶ÔÏ˘ÛÙ¿Ê˘ÏÔÓ· „¿ÍÔ˘Ó ÁÈ· ¿ÏÏÔ Ì¤ÚÔ˜.¢ÂÓ ı· ·Ê‹ÛÔ˘Ì ÙÔ ¯ˆÚÈfiÌ·˜ Ó· ηٷÛÙÚ·Ê› ÂÚÈ-‚·ÏÏÔÓÙÈο.

¡· ›̷ÛÙ fiÏÔÈ Û ÔÈÎÔ-ÏÔÁÈ΋ ÂÁÚ‹ÁÔÚÛË.

∫. ∫·Ú·‚›‰·˜

Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙË ÛÂÏ›‰· 10

Καλοκαιρινά ραντεβού12 Αυγούστου 2ο River Party στον Αχέροντα (µαγαζί Μπα-κόλα)

13 Αυγούστου Προβολή ταινίας για τους µικρούς Πολυστα-φυλίτες

15 Αυγούστου (µεσηµέρι) 1ο Ρουσατσιώτικο Αντάµωµαστην Παναγία. Τιµητική απονοµή πλακέτας στους εν ζωήδιατελέσαντες προέδρους του χωριού, την Κατερίνα Θάνουκαι τον Σπύρο Καραµούτσο. Θα ακολουθήσει Παραδοσιακόπανηγύρι µε τη Ρουσατσιώτικη Κοµπανία και τον ΓιώργοΙωαννίδη αλλά και µε πίτες, µπλατσάρες, µπουκουβάλες,τηγανίτες και τσίπουρο….

∆Ô ¶ÔÏ˘ÛÙ¿Ê˘ÏÔ ÛÙË Ó¤· ÂÔ¯‹ ı· ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔ ¢‹ÌÔ ∑ËÚÔ‡

°È· Ó· ÍÔÚΛÛÔ˘Ì ÙÔ Î·Îfi!

™¯Â‰È·ÛÌfi˜: M¿Úˆ ¶¤ÙÚÔ˘

¢HMO™ ZHPOY

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 1

Γεννήσεις Στις 25 Μαρτίου 2010 ο Χρήστος Παππάς του

Γρηγορίου και της Αρτεµισίας και η Άννα απέκτη-σαν υιό. Τους ευχόµαστε να τους ζήσει.

Στις 6 Μαΐου 2010 ο Γιάννης Λιόντος του Νικο-λάου και της Κασσιανής και η Φλέρη Νούτσου α-πέκτησαν δυο πανέµορφα δίδυµα κοριτσάκια. Νατους ζήσουν.

Στις 20 Απριλίου 2010 η Κατερίνα Καϊτατζή (τηςΝτίνας Καραβίδα) και ο Μιχάλης απέκτησαν τοτρίτο τους παιδί, επιτέλους αγόρι! Να τους ζήσει.

Βαπτίσεις Στις 5 Ιουνίου 2010 η Νάντια Λιόντου και ο ∆η-

µήτρης Τζαννής βάφτισαν στην εκκλησία της Με-ταµόρφωσης το δεύτερο κοριτσάκι τους, την Άννα!Νονά της µικρής η φίλη µας από το Αλεποχώρι Μα-ρία Αρµακόλα (του Αχιλλέα Πάνου). Να τους ζήσει.

Τέλη Μαΐου 2010 η Ντίνα Λιόντου (του Χριστό-φορου) και ο Νίκος βάφτισαν το πρώτο τους παι-δάκι. Το όνοµα αυτού Φίλιππος. Συγχαρητήρια καινα τους ζήσει.

Στις 2 Mαΐου του 2010 η Ιωάννα Γεωργοπούλου(της Ελένης Καραβίδα) και ο Κώστας Παπαδόπου-λος βάφτισαν το δεύτερο παιδί τους. Το όνοµα αυ-τού Ανδρέας. Να τους ζήσει.

ΓάµοιΤο Σάββατο 15 Μαΐου 2010 ο Αποστόλης Μπα-

κόλας του Αθανασίου νυµφεύθηκε στη ∆άφνη τηνεκλεκτή της καρδιάς του Αθηνά. Τους ευχόµαστενα ζήσουν ευτυχισµένοι.

Το Σάββατο 12 Ιουνίου 2010 η Ελένη Παππά,κόρη του Λάζαρου Παππά, παντρεύτηκε στο Κο-ρωπί τον εκλεκτό της Αναστάσιο Τρικαλιώτη. Ναζήσουν και να ευτυχήσουν.

Το Σάββατο 3 Ιουλίου 2010 η Γλυκερία Παππάτου ∆ηµήτρη και της Στέλλας Καραβίδα παντρεύ-τηκε τον εκλεκτό της καρδιάς της Γιώργο Τσέλλαστα Γιάννενα. Κουµπάρα η κόρη του ΚρίτωναΤζαρτζούλη, Κατερίνα Παζαροπούλου. Τους ευχό-µαστε να ζήσουν ευτυχισµένοι και µε καλούς απο-γόνους.

ΘάνατοιΣτις 8 Μαΐου 2010 έφυγε από τη ζωή ο Αποστό-

λου ∆ηµήτριος του Αποστόλου σε ηλικία 88 χρό-νων. Το ∆.Σ του Συλλόγου Πολυσταφυλιτών εκ-φράζει τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια τουεκλιπόντος.

Στις 25 Ιουνίου 2010 απεβίωσε σε ηλικία 72χρόνων ο Κούρας Βασίλειος του Ιωάννη. Το ∆.Στου Συλλόγου Πολυσταφυλιτών εκφράζει τα συλ-λυπητήριά του στην οικογένεια του εκλιπόντος.

2

§¤ÍÂȘ Ô˘ ı· ‘¯ÂȘ ·ÎÔ‡ÛÂÈÛÙÔ ¶ÔÏ˘ÛÙ¿Ê˘ÏÔ…

Για να θυµούνται οι παλιοί και να µαθαίνουν οι νέ-οι, συνεχίζουµε στο παρόν φύλλο της εφηµερίδας µαςτην προσπάθεια να αποθησαυρίσουµε τον λεξιλογικόπλούτο του χωριού µας, εκτιµώντας τη σηµασία τουστη λαογραφική µελέτη της περιοχής αλλά και θεω-ρώντας την ιδιότυπη γλωσσική έκφραση των ανθρώ-πων βασικό συστατικό της τοπικής ταυτότητας και ι-διαιτερότητας τους. Ευχαριστώ θερµά τον δάσκαλοκαι λαογραφικό σκαπανέα της περιοχής µας ∆ηµήτρηΜ. Λιόντο (ΜητσοΜάρκο) για τη βοήθεια και τις απο-σαφηνίσεις άγνωστων και σε µένα λέξεων.

31. λίµπα (η) = 1. βαθύ πιάτο, 2. η καταστροφή. Γνω-στή η φράση «τα έκανε λίµπα»32. αχαµνός (επίθετο)= δυνατός. Όµως το επίρρηµα«αχαµνά» έχει τη σηµασία του «βρίσκοµαι σε άσχηµηκατάσταση». Υπάρχει η φράση «Μου ήρθε αχαµνά»δηλαδή ζαλίστηκα, δεν είµαι καλά. Αχαµνά (τα) είναικαι τα αρχίδια33. κικιράτσα (η)= το ξύλο που βάζουµε στο κότσια-λο για να µην καιγόµαστε από το ψηµένο καλαµπόκι34. κακαράντζα (η)= µικρή κοπριά της γίδας35. αβραγιά (η)= ένα µικρό κοµµάτι του κήπου γιασκόρδα, κρεµµύδια36. σποργιά (η)= ένα στρέµµα καλλιεργήσιµης γης,και το µακρόσυρτο µέρος του χωραφιού ανάµεσα σεδυο µεγάλες αυλακιές για να στραγγίζουν τα νερά37. µπέλι (το)= αγροτικό εργαλείο που το πατάς µε ταπόδια για να σκάψεις. Xρησιµοποιείται αντί για τσα-πί.38. σίβο (το)= ασπρόµαυρο, ψαρό άλογο39. βαΐζω (ρήµα)= γέρνω40. ζώστρα (η)= σαµάρι και ζώνη πλεχτή και φαρδιάπου δένεις το άλογο41. φιέντρα (η)= γεωργικό εργαλείο σαν σπάτουλαµικρή, τρίγωνη µε υποδοχή. Χρησίµευε και ως µέτροχρόνου. Η φράση «είναι ο ήλιος δυο φιέντρες έξω».42. γκου(γκα)βαλίνα (η)= κοπριά (γαιδάρου-αλόγου-µουλαριού)43. κανταρέλα (η)= σειρά, ο ένας πίσω από τον άλ-λο. Η φράση «µύτη, κώλο, κανταρέλα»!!44. καζάντια (η)= κατάντια45. ροπόκι (το)= αρνίσιο µαλλί κουρεµένο46. κουλουκούρισµα (το)= το κούρεµα των προβά-των (Μάιο συνήθως)47. κωλοβρίτσα (η)= ο µικρός µπάκακας, ο γόνος τουβατράχου48. βουρλιάρα (η)= ασθένεια προβάτων, αστάθειαπροβατίνας, µε ίλιγγο, έρχεται γύρω γύρω. Η φράση:«έρχεται σαν τη βουρλιάρα». Βούρλια=θάµνος µε α-γκάθια49. βούρλο (το)= χόρτο µε το οποίο αρµαθιάζανε ταψάρια στο ποτάµι50. σπλόνος (ο)= φυτό που όταν το χτυπάς στο νερόµε πέτρα βγάζει δηλητήριο που ζαλίζει τα ψάρια καιβγαίνουν έξω. Η φράση «πηγαίνει σαν σπλονισµένο»=ζαλισµένο. Και η φράση: «Σπλονισµένες είναι οι βί-ρες».51. τσουλουπί (το)= κόβοντας βέργες από βάτα φτιά-χνουµε απόχη µε φλούδα από κουτσουπιά ή σύρµα ήφτελιά52. µπούκλα (η)= κυκλικό ξύλινο σκεύος που το κου-βαλάµε στην πλάτη και µέσα του βάζουµε το νερό γιανα κρατιέται δροσερό53. µπολίτσα (η)= µικρό ντουλαπάκι στο τζάκι πουτοποθετούνται τα φλυτζάνια54. µπόλια (τα)= σπόροι καλαµποκιού για βράσιµο(30 Νοεµβρίου-Αγίου Ανδρέα)55. βοζίλα (η)= σφήνα, το υποστήριγµα, κόντρα. Ηφράση «έβαλα βοζίλα»56. µπλάνα (η)= µεγάλο κοµµάτι από το όργωµα57. κατσικάρι (το)= µικρή πέτρα58. σαργιά (η)= ο ιδρώτας από τα πρόβατα που κολ-λάει µε κολλητική υφή.59. σκούµπα (η)= ο αφρός που κάνει το γάλα όταναρµέξεις60. κουλιάστρα (η)= πολύ πηχτό και θρεπτικό γάλααπό γίδα-πρόβατο-γελάδα, το µητρικό γάλα61. κοµπλίτσα (η)= σκεύος για το γαλοτύρι, καρδάρα62. κιτές (ο)= παιχνίδι µε ξύλο στη µέση και δυο οµά-δες63. καγκέλι (το)= παιχνίδι σαν την τραµπάλα

συνεχίζεται… Κώστας Καραβίδας

KoÈÓˆÓÈο

Νέο ∆.Σ στον τοπικό Σύλλογο Πολυσταφύλου στο χωριό

Την Κυριακή 23 Μαΐου ο Πολιτιστικός Σύλλογοςτου χωριού µας µε έδρα το Πολυστάφυλο πραγ-µατοποίησε εκλογές στο χωριό. Τις επόµενες µέ-ρες συγκροτήθηκε σε σώµα µε την κάτωθι σύνθε-ση:Πρόεδρος: Χρήστος ΜπακόλαςΑντιπρόεδρος: Ευθύµιος ΘάνοςΓραµµατέας: Λευκοθέα ΠέτρουΜέλη: Λάζαρος Κωλέτσης και Κώστας Παππάς.Ευχόµαστε στο Σύλλογο του χωριού να συµβάλλειστην προώθηση της εικόνας του χωριού µας καιβέβαια δεσµευόµαστε ως Σύλλογος της Αθήναςγια µια συνεργασία γόνιµη και εποικοδοµητική.Απ’ ό, τι µαθαίνουµε ένα όµορφο γλέντι ετοιµάζειο εκεί Σύλλογος για τις 4 Αυγούστου στο Πολυ-στάφυλο. Και βέβαια στην Παναγία τον 15Αύγου-στο οι δύο Σύλλογοι θα συνδιοργανώσουµε το και-νοτόµο Ρουσατσιώτικο Αντάµωµα!

5ο Αντάµωµα Πολυσταφυλιτών ενΙωαννίνοις!

Στις 12 Μαρτίου στο κέντρο «Το σουβλάκι τουβουνού» στο Πέραµα συναντήθηκαν οι Πολυστα-φυλίτες των Ιωαννίνων. Παράλληλα εξέλεξαν καιτο νέο άτυπο ∆.Σ., µε πρόεδρο τον Αποστόλη Κα-

ραβίδα, αντιπρόεδρο τον Χρήστο Λιόντο, γραµµα-τέα τον ∆ηµήτρη Τούση και ταµία την Καψάλη-Τραχανά Σταυρούλα.

Ο Οδυσσέας αντιπρόεδρος της Οµοσπονδίας!

Μια σηµαντική τιµή για το χωριό µας αποτελεί η ε-κλογή του Οδυσσέα Θάνου στη θέση του αντιπρο-έδρου της Οµοσπονδίας Λάκκας Σουλίου. Του ευχόµαστε καλή δύναµη στα νέα του καθήκο-ντα. Η υπόλοιπη σύνθεση του νέου ∆.Σ που προήλθε α-πό τις εκλογές της 9ης Μαΐου είναι η εξής:Πρόεδρος: Μπανίκας Γιάννης (Μπεστιά)Αντιπρόεδρος: Μυλωνάς Αθανάσιος (Κουµαριά)Αντιπρόεδρος: Θάνος ΟδυσσέαςΓενικός Γραµµατέας: ∆ελλής ∆ηµήτριος (Σενίκο)Ειδικός Γραµµατέας: Γιώτης Σωτήρης (Σεριζιανά)Ταµίας: Βελέντζα Μαρία (Λίππα)Αναπληρωτής Ταµίας: Τσεκούρα Ελένη (Βρυσού-λα)Έφορος τύπου: Παππάς Βαγγέλης (Αλεποχώρι)Έφορος Πολιτιστικών: Μαύρου Ρωξάνη (Σενίκο)Μέλη: Υφαντή Κλεονίκη (Αλεποχώρι)

Ντίµερης Λάζαρος (Σκιαδάς)Στο νέο ∆.Σ ευχόµαστε µαχητικότητα, ζωντάνιακαι καλή δύναµη.

MM ÈÈ ÎÎ ÚÚ ¤¤ ˜  ÈÈ ‰‰ ‹‹ ÛÛ Â ÈÈ ˜

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 2

3

ƒƒÔÔ˘ÛÛ··ÙÙÛÛÈȈÙÙÈÈÎÎÂÂÛÛ AAÓÓ··ÌÌÓÓËËÛÛÂÂÈÈÛÛ!!!!!!··ÔÔ ÙÙÔÔ ··ÚÚ¯ÂÂÈÈÔÔ ÙÙÔÔ˘ °°ÚÚËËÁÁÔÔÚÚËË KK··˚··ÊÊ··

Στιγµές ευφορίας στο ΠολυστάφυλοΦάνης, Παπά-Καρζής, Γιάννος και ΧρήστοΚαραβίδας.

Στα πόδια τα Καραβιδάκια!

Το παλιό σπίτι του Φάνη. Κτίσµα του 1895. Ήταν επί Τουρκοκρατίας κοτσέκι.

Σωκράτης, Χαρίλης Κούρας, ΒασίληΣπύρος, Γάκη Mαρίας, Κώστας Πέτρου (του Αρί-στη), Λευτέρης Κιτσούλης, Φάνης, Ράνω, Λάζαρος Πέτρου και η Κωνσταντούλα

∆ηµοτικό Σχολείο Κουπακίων. Ο δάσκαλος Κώστας Αθανασίου

ΛακηΦάνης junior

Θύµιος και Γιαννακός Κιτσούλης

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 3

4

Συλλέγοντας πληροφορίες για τοαφιέρωµα στον Στράτο Πέτρουδιαπίστωσα δύο πράγµατα: Ότι

όλο το χωριό έσταζε µέλι γι’ αυτόν.Και ότι όλοι οι συχωριανοί είχαν ναδιηγηθούν κάποια προσωπική ιστορίαµε τον µακαρίτη.

Το καντηλάκιστη στροφή στηΜπογόρτσα µαςυποδέχεται στην

είσοδο του χωριού κάθε φορά πουφτάνουµε στο Πολυστάφυλο. Αυτό τοκαντηλάκι εκείνης της καταραµένηςστροφής µε στοίχειωνε από µικρόπαιδί, όπως πολλούς φαντάζοµαι.Από τότε το όνοµα Στράτος είχε πάρειµυθικές διαστάσεις στο µυαλό µου.Ύστερα, όταν πηγαίναµε στο νεκρο-ταφείο να ανάψουµε κεράκι στη µνή-µη του θείου µου, του Βασίλη Αρ.Παππά, τη µατιά µου την έκλεβε τοµνήµα του µακαρίτη Στράτη και η υ-πόµνηση χαραγµένη επάνω του ότι έ-φυγε από τη ζωή 27 χρόνων.

Ένα πράµα που µας διδάσκει η ζωήστο χωριό όλα αυτά τα χρόνια είναι ό-τι αυτός ο σκληρός τόπος είναι εξοι-κειωµένος µε το θάνατο. Τα παιχνίδιατης µοίρας και της Ιστορίας έχουν τυ-ραννήσει τους ανθρώπους της Ρουσά-τσας που έχουν µάθει ιδιαίτερα οι πα-λιοί, να συµβιώνουν µε την ιδέα τουθανάτου.

Παιδί του ∆ηµήτρη (Μητσογάκη) καιτης ∆ήµητρας Πέτρου, γεννήθηκε στοΠολυστάφυλο τη χρονιά που στηνΕλλάδα ξεσπούσε ο εµφύλιος, το1946 . Το 1965 έδωσε πρώτη φορά ε-ξετάσεις στην Άρτα για την εισαγωγήτου στο Πανεπιστήµιο. Απέτυχε, αλλάπεισµατάρης καθώς ήταν ξαναέδωσεκαι το 1966 εισήχθη στη νεοσύστατη(από το 1964) Φιλοσοφική στα Γιάν-νενα. Αποφοίτησε το 1971 και τονΟκτώβριο της ίδιας χρονιάς παρου-σιάστηκε φαντάρος. Σαν προστάτηςοικογενείας υπηρέτησε 12 µήνες καιαπολύθηκε τον Οκτώβριο του 1972.Το µεγαλύτερο µέρος της θητείας τουτο έκανε στη Νέα Σάντα.

Τον Φεβρουάριο του 1973 ξεκίνησε

τη σύντοµη καθηγητική του σταδιο-δροµία διοριζόµενος ως αναπληρω-τής στο Γυµνάσιο Πάργας και απότον Απρίλιο συνέχισε στο ΓυµνάσιοΘεσπρωτικού. Στο σχολείο αυτό δίδα-ξε τη µοιραία εκείνη χρονιά, µέχρι τις20 Μαΐου. Την αποφράδα εκείνη µέ-ρα, στις 18:15 το απόγευµα, το αγο-ραίο ταξί του Αυγερινού ανατράπηκεστη στροφή της Μπογόρτσας σκοτώ-νοντας τον Στράτο ακαριαία. Ο Αυγε-ρινός επρόκειτο να µεταφέρει στο νο-σοκοµείο τον χτυπηµένο Περικλή Στό-ζη, τη Μαρία και τον Σωτήρη Στόζη. ΟΠερικλής Στόζης είχε πέσει πριν α-πό έναν πλάτανο και είχε χτυπήσεικαι χρειαζόταν να τον δει γιατρός. ΟΣτράτος δεν είχε λόγο να µετακινη-θεί. Θα πήγαινε ως παρέα του Αυγε-ρινού, επίσης µακαρίτη πια. ∆εν είναιλίγοι αυτοί που τους θυµούνται ναπαίζουν τάβλι και δηλωτή στα καφε-νεία του χωριού. Εκείνη τη µοιραίαKυριακή ο Στράτης έκανε ένα διάλειµ-µα από τα γραπτά των εκθέσεων τωνµαθητών του που είχε πάρει µαζί τουνα διορθώσει το Σαββατοκύριακο στοΠολυστάφυλο. Το διάλειµµα εκείνο έ-µελε να κρατήσει πολύ…

Έφυγε προτού προλάβει να δώσειόσα µπορούσε για το χωριό µας. Λέ-γεται ότι από τον πρώτο µισθό που έ-λαβε ως καθηγητής, πρόσφερε στηνΑδελφότητα της Αθήνας, που εκείνητην εποχή έπαιζε εξαιρετικά σηµαντι-κό ρόλο για τα αθώα χωριατόπουλαπου ανίδεα έρχονταν στο καµίνι τηςπρωτεύουσας.

Ελάχιστο χρέος που του πρέπει εί-ναι το χρέος της ανάµνησης και τηςτιµής από ολόκληρο το χωριό.Άνθρωπος που υπήρξε φάρος για γε-νιές Πολυσταφυλιτών, προσωποποι-ώντας το ήθος και την ανιδιοτέλεια, οΣτράτος Πέτρου µας κάνει να γεµί-ζουµε από υπερηφάνεια κάθε φοράπου σκεφτόµαστε ότι γεννήθηκε καιµεγάλωσε στο Πολυστάφυλο.

Αφιερώµατα σε τέτοιους ανθρώ-πους δεν τελειώνουν ποτέ. Θα επα-νέλθουµε και µε άλλες µαρτυρίες…

Παύλος Τσεκούρας, καθηγητής φυσικής αγωγής:«Το φτωχόπαιδο από τη Λάκκα»

Ο Στράτος ήταν φιλόλογος. Λίγο µετάτον διορισµό του ήρθε στα Λέλοβα.Τον θυµόµαστε σαν ένα φτωχόπαιδοτης Λάκκας που κατάφερε µε πολλέςδυσκολίες να γίνει καθηγητής.Λίγους µήνες µετά "τουµπάρισαν" µετο ταξί του Αυγερινού Καραβίδα σεγκρεµό νοµίζω λίγο πριν το Πολυστά-φυλο. Ο ατυχής Στράτος σκοτώθηκε.Ο Καραβίδας το έφερε "βαρέως" γιακάποιον καιρό και έφυγε από το χω-ριό του. Αργότερα, καθώς η ζωή συ-νεχίζεται, επέστρεψε, ξαναγόρασε τα-ξί και για πολλά χρόνια αργότερα ή-ταν ταξιτζής.Το ατύχηµα αυτό τάραξε όλη την Λάκ-κα και στα Λέλοβα που ήταν καθηγη-τής προκάλεσε αισθήµατα λύπης.Θυµάµαι πως όλο το 6τάξιο τότε Γυ-µνάσιο, µαθητές και καθηγητές, πή-γαµε µε λεωφορείο στην κηδεία τουστο Πολυστάφυλο.Είχε συγκλονίσει µε τον επικήδειο τουο µαθητής του και σήµερα γιατρόςΜάνθος ∆αρδαµάνης από τις Παπαδά-τες.Θυµάµαι επίσης την συµµαθήτριά µουκαι αδερφή του Στράτου, Πέτρου Μα-ρία να έρχεται στο σχολείο -ένα κορι-τσάκι τότε- µε µαύρα και µπουµπουλω-µένο κεφάλι µε µαντήλι µαύρο.Πολύ γρήγορα το έβγαλε όµως γιατί η"άλλη" αντίληψη που εξέφραζε τοσχολείο για τη ζωή "νίκησε" την κατε-στηµένη νοοτροπία για τους όρουςτου πένθους.

Χριστόφορος Λιόντος «Ήταν φοβερές οι ορµήνειες του»

Με τον µακαρίτη τον Στράτο τον Πέ-τρου είµαστε σαν αδέρφια. Ήταν έναχρόνο µεγαλύτερος από εµένα, αλλάµας συνέδεε βαθιά φιλία. Από το σχο-λείο κιόλας. Το καλοκαίρι του 1959 ε-τοιµαζόµουν να δώσω εξετάσεις γιανα περάσω από το ∆ηµοτικό στο Γυ-µνάσιο. Οι εξετάσεις τότε γίνοντανστα Λέλοβα. Ο Στράτος φοιτούσε ήδηαπό την προηγούµενη χρονιά στην Α’Γυµνασίου. Την πρώτη φορά που έ-δωσα εξετάσεις απέτυχα και ο πατέ-ρας µου µού έλεγε να τα παρατήσω α-φού δεν τα κατάφερα. Ο Στράτος ό-µως ήταν επίµονος. Χάρη στη δικήτου βοήθεια εκείνο το καλοκαίρι του1959 κατάφερα τον Σεπτέµβριο µε τηδεύτερη να περάσω στα Λέλοβα. Κάθεµέρα πήγαινα στο σπίτι του Μητσογά-κη και ο Στράτος µου έλυνε όλες τις α-πορίες. Για τα δεδοµένα του χωριούήταν άφταστος µαθητής.Στη συνέχεια η βοήθεια που µας πρό-σφερε στα Λέλοβα ήταν επίσης τερά-στια. Πρώτα απ’ όλα µέναµε στο ίδιοσπίτι, στην περιοχή Παράστα του Θε-σπρωτικού. Ο Στράτος ήδη από τηνπροηγούµενη χρονιά έµενε στο σπίτιτου Γιάννη Τζάκου. Σπίτι; Μια παρά-γκα ήταν. Και όταν πήγα κι εγώ, συ-

γκατοικούσε και µε έναν ξάδερφό τουαπό τα Γκιόναλα. Την επόµενη χρονιάκαι για 2 ακόµη χρόνια µείναµε στουΣτρατοδήµου, σ’ ένα άλλο σπίτι. Μαζίµας ήταν και ο Κώστας του ΧρήστοΤά-ση (Κώστας Χρ. Μπακόλας). Πολλήπαρέα ο Στράτης έκανε και µε τον Κώ-στα του Γεράσιµου (Καραβίδα).Μαζί µαγειρεύαµε, µαζί διαβάζαµε, εί-µαστε σαν αδέρφια. Ο Στράτος µάλι-στα συνήθιζε να διαβάζει φωναχτάπερπατώντας µε το βιβλίο στα χέριαπέρα-δώθε. Από αυτόν έµαθα κι εγώνα διαβάζω έτσι. Επειδή το σπίτι ήτανένα δωµάτιο όλο κι όλο, το διάβασµατο κάναµε στο ύπαιθρο. Την περίοδοτων εξετάσεων ανεβαίναµε στο εκ-κλησάκι του Αη Θανάση στα Λέλοβακαι διαβάζαµε εκεί.Ό, τι είχαµε το µοιραζόµαστε. Τη µιαβδοµάδα έστελνε κάτι η µάνα του, τηνάλλη η δική µου. Τι να στέλναν δηλα-δη: γάλα, ψωµί, τραχανά, κανά φα-σόλι, τυριά.Το Σχολείο βέβαια εκείνη την εποχήήταν και Σάββατο και φυσικά εµείςκάθε Σαββατοκύριακο γυρίζαµε στοΠολυστάφυλο. ∆εν µας κρατούσαν ταΛέλοβα. Μάλιστα δεν περιµέναµε τολεωφορείο που έφευγε στις 5 το από-γευµα αλλά ξεκινούσαµε τρέχονταςσχεδόν µε τα πόδια.∆εν του άρεσε τόσο το ποδόσφαιρο ό-σο ο κλασικός αθλητισµός.Αν µας στέλναν καµία δραχµή οι γο-νείς µας πηγαίναµε και αγοράζαµε λί-γη ζάχαρη για το γάλα µας στο µπα-κάλικο του ∆ηµπσθένη Ντόβα που τα«έγραφε» στο τεφτέρι. Αργότερα ά-νοιξε και το εστιατόριο του ΘωµαΒα-σίλη (Παππά) και τρώγαµε καµιά φο-ρά εκεί.Εγώ έφυγα από τα Λέλοβα όταν τελεί-ωσα την Γ’ Γυµνασίου και ήρθα στηνΑθήνα στα Ναυπηγεία του Σκαραµα-γκά. Πήγα φαντάρος το 1967-69 καιδιορίστηκα τον Γενάρη του 1970. Τατελευταία χρόνια είχαµε χαθεί. ΟΣτράτος στο Πανεπιστήµιο εγώ στονΟΤΕ. Ξέρω όµως ότι ως φοιτητής ερ-χόταν στην Αθήνα τα καλοκαίρια καιδούλευε σερβιτόρος. Τον θυµάµαι σί-γουρα 2 καλοκαίρια σ’ ένα µαγαζί στοΣταθµό Λαρίσης, κοντά στη σηµερινήΤροχαία, ανάµεσα στην Πλατεία Κα-ραϊσκάκη και τον Σταθµό Λαρίσης. Νο-µίζω ότι για λίγο δούλεψε και στο µα-γαζί του Θεόφιλου και του Βαγγέ-ληΌλγα (Παππά).

∆Ô ·ÊȤڈ̷ ÛÙÔÓ ™ÙÚ¿ÙÔ ¶¤ÙÚÔ˘ Â›Ó·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙË ÛÂÈÚ¿ ÌÈ·˜ ÛÙ‹ÏË˜Ô˘ ÂÁηÈÓÈ¿Û·Ì ÛÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ Ê‡ÏÏÔ Ì ÙÔ ·ÊȤڈ̷ ÛÙÔÓ £·Ó¿Û˧ÈfiÓÙÔ. ™Â οı Ù‡¯Ô˜ ı· ÙÈÌԇ̠ÙË ÌÓ‹ÌË ÂÓfi˜ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÔ‡ Ô˘ ¤Ê˘-Á ‚È·ÛÙÈο ·fi ÙË ˙ˆ‹ ÂÚÓÒÓÙ·˜ ·Ó·¿ÓÙ¯· ÛÙËÓ ¿ÏÏË fi¯ıË ÙÔ˘ ∞¯¤-

ÚÔÓÙ·. ∆Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·ÊȤڈ̷ ¤Ù˘¯Â ȉȷ›ÙÂÚ˘ ·Ô‰Ô¯‹˜, ÁÂÁÔÓfi˜Ô˘ Ì·˜ ˘Ô¯ÚÂÒÓÂÈ Ó· Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ì Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙËÓ ÚÔ-Û¿ıÂÈ· Ó· ÊÙÈ¿ÍÔ˘Ì ÙÔ ÚÔÊ›Ï ÙˆÓ ·‰ÈÎÔ¯·Ì¤ÓˆÓ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÒÓ Ì·˜.™ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ Ê‡ÏÏÔ Ù˘ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜ ÛÂÈÚ¿ ¤¯ÂÈ ÙÔ ·ÊȤڈ̷ ÛÙÔÓ ∞ÔÛÙfi-ÏË ª·ÎfiÏ· Ô˘ ÛÎÔÙÒıËΠÙÔ 1961 Û ÂÚÁ·ÙÈÎfi ·Ù‡¯ËÌ· ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·. ¶ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ì ȉ¤Â˜ Û·˜ ÁÈ· ÂfiÌÂÓ· ·ÊÈÂÚÒÌ·Ù·, ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ Î·È ·ÊË-Á‹ÛÂȘ.

ŒÊ˘Á·Ó ÓˆÚ›˜

√ ·‰ÈÎÔ¯·Ì¤ÓÔ˜ ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜ ™ÙÚ¿ÙÔ˜ ¶¤ÙÚÔ˘ (1946-1973)

του Κώστα Σπ. Καραβίδα

∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ʈÙÔÁÚ·Ê›·. ∑ÂÚ‚fi, ª¿ÈÔ˜ 1973. ™¯ÔÏÈ΋ ÂΉÚÔÌ‹ Ì ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ £ÂÛÚˆÙÈÎÔ‡.

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 4

5

Ο Στράτος ήταν πολύ καλός µαθητής,δεν ήταν αυτό που λέµε άριστος, αλλάτο µεγάλο προσόν του ήταν ο χαρακτή-ρας του. ∆εν µάλωνε ποτέ, ήταν ήπιωντόνων, δεν ήταν νευρικός, δεν τσακω-νόταν µε τα άλλα παιδιά. Ξεχώριζε γιατην ωριµότητά του και τη σοβαρότητάτου. Έδινε συµβουλές, καθοδηγούσε,ήταν φοβερές οι ορµήνειες του. Αγα-πούσε υπερβολικά το χωριό και τουςγονείς του. Γι’ αυτό και το χωριό τον έ-κλαψε όπως τον έκλαψε.Ο θάνατος του Στράτου ήταν οδυνηρήαπώλεια για το χωριό µας. Αν έµενεστο Σχολείο στα Λέλοβα είναι σίγουροότι πολλά παιδιά του χωριού θα είχανµια καλύτερη µοίρα. Γιατί ο Στράτος έ-σπρωχνε τα παιδιά στα γράµµατα. Ταπαιδιά θα είχαν έναν συµπαραστάτη.Όλα εµείς τα παιδιά που φεύγαµε απότο χωριό στην κωµόπολη τα βλέπαµεόλα δύσκολα. Και τα µαθήµατα καιτους καθηγητές και τον καινούργιοτρόπο ζωής. Είµαστε παιδιά χωρίς ει-κόνες και παραστάσεις από κοινωνία.Τον πρώτο µισθό που έλαβε ως ανα-πληρωτής τον έκανε δωρεά στο Σύλ-λογο της Αθήνας.

∆ηµήτριος M. Λιόντος «Σπούδασε µε ψωµί και κρεµµύδι»Ήταν λεβέντης πραγµατικός. Πέρναγεαπό το σπίτι και µας έλεγε: «Έλα, δώ-σε το βιβλίο και θα παίξουµε µετά µα-ζί». Είχε τρόπο να σε φέρνει µε τα νε-ρά του. Έκανε τζάµπα φροντιστήριοσε όλα τα παιδιά του χωριού. Μιλάµεγια µια εποχή που υπήρχανΑΝΘΡΩΠΟΙ. Ασχολιόταν µε το στίβο.Πολύ καλός αθλητής µε ειδικότητα τιςµεγάλες αποστάσεις, 5.000µ. κ.λ.π.Σπούδασε στα Γιάννενα κυριολεκτικά«µε ψωµί και κρεµµύδι». Θυµάµαι τηΜητσογάκαινα, όταν σπούδαζε οΣτράτης, να έρχεται µε τα ποδάρια µέ-χρι του Καραβίδα ζαλικωµένη τοντροβά µε κουλούρα, µποµπότα και

κρεµµύδια να στείλει στον γιό της µετο λεωφορείο.«∆εν σε θέλει το χωριό. ∆εν µας χω-ράει ο τόπος. ∆ιάβασε να φύγεις. ∆ιά-βασε αλλά να µην ξεχάσεις το χωριό»ήταν οι κουβέντες που µας έλεγε ότανερχόταν στο σπίτι για µάθηµα. Απόαυτόν διδάχτηκα και την αγάπη γιατον αθλητισµό. Με επηρέασε πολύ καιµου έµαθε και τεχνικές που αργότερατις αξιοποίησα στον µαραθώνιο που έ-τρεχα. Ήταν για µένα πρότυπο από ό-λες τις απόψεις.Μαζί µε τον ΒασιληΣπύρο, τον Θόδω-ρο Καϊάφα, τον αδερφό µου τον Πα-ναγιώτη και τον µακαρίτη τον γαµπρόµου Βαγγέλη Παπαβασιλείου είµαστεοι πρώτοι που φτάσαµε στο σηµείο.Ήµασταν µε τα ζώα στο Κουπάκι. Απόεκεί είδα το αυτοκίνητο να πέφτει καινα σηκώνεται η σκόνη σε όλη τηνπλαγιά της Μπογόρτσας. Είδα τονΣτράτο και δεν τον γνώρισα. Φορού-σε ένα σιέλ µπλουζάκι και ήταν πρη-σµένος. Ο µακαρίτης είναι ζήτηµα ναείχε ένα µήνα σκάρτο που ήταν σταΛέλοβα. Οι επιβάτες του ταξί βρέθη-καν όλοι σε απόσταση 10- 20 µέτρωνπερίπου ο καθένας. Ο Αυγερινός,τραγική φιγούρα, τελευταίος κάτωφώναζε: «Σκοτώστε µε…Σκότωσα τονΣτράτο…Φέρτε ένα τσεκούρι και σκο-τώστε µε». Παρά πέρα ήταν ο ΣωτήρηΣτόζης. Τον είδα χτυπηµένο και του έ-δεσα τα πλευρά µ’ ένα άσπρο πουκά-µισο που φορούσα. Η Μαρία του Στό-ζη είχε βγει πάνω. Τελικά ο γέρονταςο Περικλής Στόζης εξέπνευσε λίγεςµέρες αργότερα. Στα Λέλοβα τουςτραυµατίες µετέφερε ο Γιάννη Γάκης,ένας ζωέµπορας από τα ∆ερβίζιανα µ’ένα φορτηγό. Η διαδροµή τους ήταννα πάνε Λέλοβα και από εκεί στηνΆρτα. Στην αρχή ήταν να τους πάεικούρσα ο Νίκος Μπακόλας, επειδή ό-µως δεν ήθελε να δώσει δικαιώµαταγια σχολιασµό, τελικά έκανε πίσω.

Στο καφενείο του Ντώνη ήταν που εί-πε ο Στράτης στον Αυγερινό «Θα’ ρθωκαι εγώ για παρέα»…Το βράδυ στο καφενείο του Ντώνηδεν µίλαγε κανείς. Για 2-3 χρόνια τοχωριό δεν έκανε πανηγύρι. Και νασκεφτείς ότι το ατύχηµα έγινε τις µέ-ρες που ήταν το Πανηγύρι του Αη-Νι-κόλα. Το ότι δεν έγινε πανηγύρι στοχωριό δείχνει ότι αυτοί οι αγράµµατοιάνθρωποι του τόπου µας είχαν αξίεςκαι ξέρανε να σέβονται. Την άλλη µέ-ρα έγινε η κηδεία. Για πρώτη φοράστο χωριό µας ήρθε η Φιλαρµονικήτου Θεσπρωτικού και έτσι τον κατεβά-σαν από τον κατσικόδροµο από τοσπίτι του Μητσογάκη στο Νεκροτα-φείο της Αγίας Παρασκευής.Θυµάµαι, δυο µήνες µετά, στο γάµοτου Θόδωρου Καϊάφα του ΣπυροΝτού-λα όλοι φορούσαν µαύρα. ∆εν έγινεγλέντι. Ούτε όργανα αλλά ούτε και µετο στόµα δεν τραγούδησαν τη νύφη.Μόνο από το άσπρο νυφικό καταλά-βαινε κανείς ότι πρόκειται για γάµο.Από τις φωτογραφίες του που υπήρ-χαν σε κάθε σπίτι του χωριού καταλα-βαίνεις την αγάπη που του είχαν οιχωριανοί αλλά και το βεληνεκές τηςπροσωπικότητάς του.

Νίκος Λιόντος «Με περίµενε όλη νύχτα»Σ’ ένα πανηγύρι στους Γεωργάνους µεέψαχνε όλη νύχτα. Είχαµε πάει παρέακάποια παιδιά και εµένα καθώς γυρί-ζαµε µε έπιασε πόνος στην κοιλιά. Εί-χαµε πιει λίγο παραπάνω και ζαλιζό-µουν. Φεύγοντας όλοι µαζί, αποµα-κρύνθηκα από την παρέα και χώθηκασε κάτι σκάρπες. Όµως στη συνέχειαλιποθύµησα και έπεσα ξερός κάτω. ΟΣτράτης ανησύχησε γιατί αργούσα.Εγκατέλειψε την παρέα και έµεινε ωςτο ξηµέρωµα να µε περιµένει και ναφύγουµε µαζί. Τέτοιος άνθρωπος ή-ταν.

Γιώργος Πέτρου «Ο Στράτης και η στράτα…»Στράτης… Όνοµα κυριολεκτικά δεµένοµε την «στράτα». Για να σπάσει οφαύλος κύκλος των θανάτων µικρώναδερφών «ρίχτηκε στη στράτα», µενονό αυτόν που τον βρήκε πρώτος καιπήρε το όνοµα Ευστράτιος (Στράτης).Την «στράτα» δεν την απέφυγε ούτεστο τέλος της ζωής του…Πνεύµα ανήσυχο και δηµιουργικόστράφηκε στα Γράµµατα, ως το µόνοδρόµο µιας καλύτερης προοπτικής,δανειζόµενος στο ∆ηµοτικό βιβλία α-πό άλλα παιδιά (Λευτέρη Κιτσούληκ.ά) και συνέχισε στο Γυµνάσιο, µέσααπό στερήσεις και δυσκολίες. Το 1966κατάφερε να επιτύχει την εισαγωγήτου στο Πανεπιστήµιο (ΦιλοσοφικήΣχολή Αριστοτέλειου ΠανεπιστηµίουΘεσσαλονίκης-Τµήµα Ιωαννίνων), απ’όπου αποφοίτησε το 1971 και διορί-στηκε ως φιλόλογος καθηγητής αρχι-κά στην Πάργα και µετά στο Θεσπρω-τικό, για σύντοµο διάστηµα, µέχρι τηνπρόωρη ¨φυγή¨ του.Κοινωνικός, δραστήριος, προσιτός µεόλους και µε διάθεση προσφοράς, α-σχολήθηκε µε τον αθλητισµό σε δρό-µους µεσαίων και µεγάλων αποστάσε-ων (µέλος της Οµάδας του Πανεπιστη-µίου Ιωαννίνων, µε συµµετοχή σε Πα-νεπιστηµιάδες, ∆όλιχο ∆ρόµο Ολυ-µπίας, ∆ρόµο Θυσίας Μεσολογγίου)και µε το Θέατρο (στον «Άµλετ» τουΣαίξπηρ). Τα καλοκαίρια παρέδιδεφροντιστηριακά µαθήµατα στα παιδιάτου Πολυσταφύλου και των γειτονι-κών χωριών, δεχόµενος για την δρα-στηριότητά του αυτή και την «εθιµο-τυπική επίσκεψη» του Αστυνόµου Βόι-δαρη.

Λευτέρης Κιτσούλης «Του δάνειζα τα βιβλία στο σχο-λείο»Η πρώτη θύµηση που µου έρχεται α-κούγοντας το όνοµα Στράτος είναι η α-ναγγελία του θανάτου του που µε βρή-κε να ταξιδεύω στα καράβια. Ήµουνστην Ιαπωνία τον Μάιο του 1973 ότανέφτασε στα χέρια µου εκείνο το γράµ-µα από τον πατέρα µου, τον Λάκη Κι-τσούλη, που ήταν τότε πρόεδρος τουχωριού. ∆εν πίστευα αυτό που διάβα-ζα. Ήταν σαν ψέµα. Την προηγούµενηµέρα είχαµε µιλήσει στο τηλέφωνο,αλλά δεν βρήκε τη δύναµη να µου πειτίποτα. Το σοκ που έπαθα ήταν τέτοιοπου, όταν συνειδητοποίησα το κακόκαι έτρεξα να τηλεφωνήσω στο χω-ριό, δεν θυµόµουν τον αριθµό τουσπιτιού µου! Λίγες µέρες αργότερα βρήκα κουρά-γιο και έγραψα από την Ιαπωνία έναπολυσέλιδο γράµµα στον Μητσογάκη.Νοµίζω ότι το είχα αντιγράψει αλλάδεν το βρίσκω πια…Κάναµε πολλή παρέα από τα σχολικάχρόνια. Εγώ ήµουν τρία χρόνια µεγα-λύτερος. Τελειώνοντας το ∆ηµοτικόστο Πολυστάφυλο, πήγα για δυο χρό-νια στα ∆ερβίζιανα στο Γυµνάσιο.Ύστερα έδωσα εξετάσεις στη Βελλάγια δάσκαλος και αφού δεν µε πήραν,πήγα στο Μέτσοβο Γ’ και ∆’ τάξη καισυνέχισα το Γυµνάσιο στα Λέλοβα.Εκεί ξανασυναντηθήκαµε µε τον Στρά-το. Μέναµε στην ίδια γειτονιά, στηνΠαράστα. Εγώ έµενα µε τον ΚώσταΜπακόλα τον µετέπειτα δικηγόρο. Οικαθηγητές στα Λέλοβα είχαν να λένεκαι για το ήθος και για τις επιδόσειςτου στα µαθήµατα.Η πιο ωραία παιδική ανάµνηση που έ-

∞ÁÒÓ·˜ £˘Û›·˜ ÛÙÔ ªÂÛÔÏfiÁÁÈ ™˘ÌÌÂÙ›¯Â Û ¶·ÓÂÈÛÙËÌÈ¿‰Â˜ ÛÙ›‚Ô˘

°È¿ÓÓ˘ ∫ÈÙÛÔ‡Ï˘, ™ÙÚ¿Ù˘ Î·È ¶·-Ó·ÁÈÒÙ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ªÂ ÙȘ Í·‰¤Úʘ ÙÔ˘

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 5

6

χω από τον Στράτο είναι τα καλοκαίριαστα Κουπάκια. Ο κάµπος γέµιζε παι-διά, φωνές και παιχνίδια. Μας θυµά-µαι να παίζουµε το «Καγκέλι», ένα αυ-τοσχέδιο παιχνίδι της εποχής µας σαντη σηµερινή τραµπάλα. Ο Στράτης ή-ταν σε όλα µέσα. Πειράγµατα δεν έκα-νε παρά µόνο σε όσους ήξερε ότι τοσηκώνουν. Θυµάµαι πιο πολύ πείραζετον ξάδερφό του τον Αχιλλέα Πέτρου.Μπορώ να πω ότι ήταν πιο ώριµος κιαπό εµάς τα µεγαλύτερα παιδιά.Όταν έρχονταν οι γιορτές πηγαίναµεµαζί και γυρίζαµε όλα τα σπίτια τουχωριού που είχαν εορταζόµενο Το πο-λύ να πίναµε ένα ούζο (αν υπήρχε κιαυτό) και συνεχίζαµε στον επόµενο.Μπορούσε να κάνει παρέα µε όλους,νέους και γέροντες. Τον πίκραινε πο-λύ η διχόνοια που καµιά φορά υπήρχεστο χωριό. «Ρε Λευτέρη, µου έλεγε, τιτσακώνονται αυτοί εδώ; Είναι δυνα-τόν τόσοι άνθρωποι µε τέτοια φτώ-χεια να τσακωνόµαστε µεταξύ µας.Πρέπει να είµαστε µονοιοασµένοι».Ήταν κάτι που δεν το καταλάβαινε µετίποτα.Όλο το χωριό βέβαια ήτανε στη φτώ-χεια εκείνα τα χρόνια. Και βιβλία δενυπήρχαν. Η εκπαίδευση δεν ήταν δω-ρεάν και τα σχολικά βιβλία τα αγορά-ζαµε. Η δική µου οικογένεια ήταν λίγοκαλύτερα οικονοµικά και έτσι µπο-ρούσα να αγοράζω τα σχολικά βιβλίατα οποία στη συνέχεια δάνειζα στονΣτράτη, του οποίου η οικογένεια ήτανπάµπτωχη. Αληθινή φτώχεια. Και πό-σο την αγαπούσε την οικογένειά του.Έτρεχε κοντά στον πατέρα και στη µά-να και συµµετείχε σε όλες τις δουλει-ές. Οι Πετραίοι είχαν γερή πίστη στηνοικογένεια.

Ο Στράτης ήταν πραγµατική απώλειαγια το χωριό. ∆εν έχει χάσει από άλ-λον περισσότερο το χωριό. ∆εν έχειπεράσει άλλο τέτοιο παιδί…

Ο επικήδειος-ποίηµα που διάβασεµαθητής του Στράτου από το Γυµνά-σιο Θεσπρωτικού. Η ταυτότητά τουπαραµένει άγνωστη σε εµάς. Το κεί-µενο βρίσκεται στο αρχείο του ∆η-µήτρη Μ. Λιόντου και διασώθηκε α-ντιγραµµένο στο χέρι από τον Πανα-γιώτη Μ. Λιόντο.

™ÙÔÓ ·Á·Ë̤ÓÔ Ì·˜, Ï·ÙÚ¢Ùfi Ì·˜ ™ÙÚ¿ÙÔ,ÙÔ ™ÙÚ¿ÙÔ Ì ÙË ¯Ú˘Û‹ ηډȿ Î·È ÙÔ ·ÈÒÓÈÔ ¯·ÌfiÁÂÏÔ.

∫·È ¿ÏÈ ·’ ·˘ÙÔΛÓËÙÔıÚËÓԇ̠¤Ó· ı‡Ì·ÙÔ ™ÙÚ¿ÙÔ ÙÔ Ï‚¤ÓÙË Ì·˜ÙÔÓ ‚¿Ï·Ì ÛÙÔ ÌÓ‹Ì·.

∂›ÎÔÛÈ ¤ÍÈ ª¿Ë‰Â˜ Û·Ó ¤Ú·Û·Ó ˆ-Ú·›· Û ÌÈ· Ï·ÁÈ¿ ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘ Ô Ã¿ÚÔ˜ ÛÙ·Ì·Ù¿Î·È ÙÔ˘ ·Ú¿˙ÂÈ ÙË ˙ˆ‹ÎÈ ¤ÂÈÙ· ÙÔÓ ÚˆÙ¿;

°È· ˜ ÌÔ˘ ™ÙÚ¿ÙÔ ¯¿ÚËÎÂ˜Ô˘ ·’ ÙË ˙ˆ‹ Û ‹Ú·;°È· ˜ ÌÔ˘ ›ÎÚ˜ Î·È ¯·Ú¤˜ÛÔ˘ ÚfiÛÊÂÚÂ Ë ÌÔ›Ú·;

¶·È‰› ÌÈÎÚfi ÙÔ˘ ··ÓٿΛÓËÛ· ·’ ÙÔ ¯ˆÚÈfi ÌÔ˘Ì ÊÙÒ¯ÂÈ· ·ÏÏ¿ Ì fiÚÂÍËÙ¤ÏÂȈ۷ ÙÔ Û¯ÔÏÂÈfi ÌÔ˘.

∫·È ÛÔ‡‰·Û· Î·È fiÓÂ۷¿ӈ ÛÙ· ıÚ·Ó›·Ì‹Ó˜ Î·È ¯ÚfiÓÈ· ¤Ú·Û·Û΢Ì̤ÓÔ˜ ÛÙ· ‚È‚Ï›·.

∫·Ù¿ÊÂÚ· Î·È Ù¤ÏÂÈˆÛ·Î·È ‹Ú· ÙÔ Ù˘¯›ÔÁÈ· Ó· ‚ÔËı‹Ûˆ Ì ·˘ÙfiÁÔÓ›˜ ÎÈ ·‰¤ÏÊÈ· ‰˘Ô.

™·Ó ÚÒÙÔ˜ Ì‹Ó·˜ ¤Ú·ÛÂÔ˘ ‹ÌÔ˘Ó ÛÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÌÔ˘‹Úı˜ ÎÈ ÂÛ‡ ÛÎÏËÚfiηډÂÎ·È ‹Ú˜ ÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘.

ªÔ˘ ÛÙ¤ÚËÛ˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜Ô˘ ÙfiÛÔ Ì’ ·Á·Ô‡Û·ÓÎ·È Û’ ¤Ó· ÌÔ˘ ¯·ÌfiÁÂÏÔÎÈ ·˘ÙÔ› ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡Û·Ó.

¢Â ÛΤÊÙËΘ ÙË Ì¿Ó· ÌÔ˘ÙÔ ‰‡ÛÙ˘¯Ô ·Ù¤Ú·ÁÈ· Ì ı· ÎÏ·ÈÓ Î·È ı· ıÚËÓÔ‡ÓÙË Ó‡¯Ù· Î·È ÙË Ì¤Ú·.

∫·È Ù· ·‰¤ÚÊÈ· ÌÔ˘ ¿ÛÏ·¯ÓÂÛ˘ ‰ÂÓ Ù· ÏÔÁ·ÚÈ¿˙ÂÈ˜Î·È Ì˜ ÛÙȘ ÙÚ˘ÊÂÚ¤˜ „˘¯¤˜ÙÔÓ fiÓÔ ÙÔ˘˜ ÛÙ·Ï¿˙ÂȘ.

ªË Ì ڈًÛÂȘ ÿÚÔÓÙ·Ù›ÔÙ· ·Ú·¿ÓˆÁÈ·Ù› ÔÙ¤ ‰ÂÓ ›ÛÙ¢·ˆ˜ ÙÒÚ· ı· Âı¿Óˆ.

ÿÚ ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ‹ıÂϘÎÈ ÂÁÒ Ó· ÓÈÒÛˆ Áχη¯¿Ú ÁÈ·Ù› ÌÔ˘ ÛÙ¤ÚËÛ˜·˘Ù¿ Ô˘ ÙÒÚ· ‚ڋη.

∫È ¤Ó· ¯·ÌfiÁÂÏÔ ÛÙÔ˘ ÓÔ˘Ù· Ì¿ÁÔ˘Ï· ÚÔ‰›˙ÂȤӷ ¯·ÌfiÁÂÏÔ ÁÏ˘ÎfiÔ˘ fiÏÔ ¯·Ú¿ ÛÎÔÚ›˙ÂÈ.

™ÙÚ¿ÙÔ ÛÙ·Ì¿Ù· ÌËÓ ÔÓ¿˜‰ÂÓ ¤Ê˘Á˜ ·ÎfiÌËı· ·˜ ÂΛ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·ÈÙÔ˘ £ÂÔ‡ Ù’ ·Á·Ë̤ӷ.

ŸÛÔ˘˜ ‰È·Ï¤ÁÂÈ Ô £Âfi˜ÛΤ„Ô˘ Î·È Û˘ÏÏÔÁ›ÛÔ˘ÙÔ˘˜ ·›ÚÓÂÈ ÁÈ· η̿ÚÈ ÙÔ˘ÁÈ’ ·ÓıÔ‡˜ ÙÔ˘ ·Ú·‰Â›ÛÔ˘.

™Ê›Í Ï‚¤ÓÙË ÙËÓ Î·Ú‰È¿Ó’ ·Ó¤‚Ô˘Ì ÛÙ· Ô˘Ú¿ÓÈ·Î·È ÙÔ ‰ÈÎfi ÛÔ˘ ÙÔ ÎÔÚÌ›ı· Ì›ÓÂÈ ÛÙ· Ï·Ù¿ÓÈ·.

∞Ó Â›Ó·È ¤ÙÛÈ Ã¿ÚÔÓٷ˜ Û’ fiÏÔ˘˜ ÌË ıÚËÓ‹ÛÔ˘ÓÁÈ· ̤ӷÓ Ԣ ¯¿ıËη˜ ÙÔ˘˜ Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰‹ÛÔ˘Ó.

∫·È ¿ÏÈ ÙÔ ¯·ÌfiÁÂÏÔ¿ÏÈ Ë ÁÏ˘ÎÈ¿ ÙÔ˘ fi„ËÌ· ÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘ ÿÚÔÓÙ·‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· Îfi„ÂÈ.

∞˘Ù¿ Ù· ϤÓ ÔÈ ÓÂÎÚÔ›Ô˘ ÓÈÒıÔ˘Ó Â˘Ù˘¯›·Ì· fiÏÔÈ ÂÌ›˜ ÔÈ ˙ˆÓÙ·ÓÔ›˙ԇ̠ÛÙË ‰˘ÛÙ˘¯›·.

™ÙÚ¿ÙÔ Ò˜ Û ·ÓÙ¤¯ÂÈ Ë ÁËÒ˜ Û ÎÚ·Ù¿ ÙÔ ¯Ò̷͇ӷ Î·È Â›Ó·È ¯·Ú·˘Á‹Î·È Û˘ ÎÔÈÌ¿Û·È ·ÎfiÌ·.

¡˘ÛÙ¿˙ÂȘ Ϙ ‰È¿‚·˙˜;ªËÓ Â›Û·È ÎÔ˘Ú·Ṳ̂ÓÔ˜ÎÔÈÌ‹ÛÔ˘ ·ÏÈοÚÈ Ì·˜ÎÔÈÌ‹ÛÔ˘ Ï˘Ùڈ̤ÓÔ˜.

∫·È ÙÔ Úˆ› Û·Ó ÛËΈı›˜fiÙ·Ó Í·Ó¿ ͢ӋÛÂȘÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÔ˘ Ó· ·˜Ì·ı‹Ì·Ù· Ó’ ·Ú¯›ÛÂȘ.

°È·Ù› ™ÙÚ·ÙÔ‡ÏË ÌÔ˘ ·ÚÁ›˜Ôχ ‚·ÚÈ¿ ÎÔÈÌ¿Û·È͇ӷ Î·È ÙË Ì·ÓԇϷ ÛÔ˘Ù’ ·‰¤ÚÊÈ· ‰Â ı˘Ì¿Û·È;

ŸÏÔÈ Û ÂÚÈ̤ÓÔ˘ÓÂÓ· ·˜ Í·Ó¿ ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ÙÔ Í¤ÚÂȘ Ò˜ Û ·Á·Ô‡ÓÂ›Û·È Ë ÎÚ˘Ê‹ ¯·Ú¿ ÙÔ˘˜.

∫È ·˘ÙÔ› ·fi Û¤Ó· ηÚÙÂÚÔ‡ÓÏ›ÁË ¯·Ú¿ Ó· ÓÈÒÛÔ˘Óı¤ÏÔ˘Ó Ó· ˙‹ÛÔ˘Ó fiÌÔÚÊ·ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ÌÂÁ·ÏÒÛÔ˘Ó.

∫È ·Ó ‰ÂÓ ÌÔÚ›˜ Ó· ÛËΈı›˜ÎÔÈÌ‹ÛÔ˘ ÓÈÔ ‚Ï·ÛÙ¿ÚÈfiÛÔ ÌÔÚ›˜ ·ÈÒÓÈ·ÙË ı¤ÛË ÛÔ˘ ¿ÏÏÔ˜ ı· ¿ÚÂÈ.

∫È Ô ™ÙÚ¿ÙÔ˜ Ó·! ¯·ÌÔÁÂÏ¿Ù· Ì¿ÙÈ· ¿ÏÈ ÎÏ›ÓÂÈÎ·È ‰ÂÓ ·ÎÔ‡ÂÈ fiÛ· ÏÂÓÎ·È ÛËÌ·Û›· ‰Â ‰›ÓÂÈÎ·È ¿Óˆ ÛÙÔ ÎÚ‚¿ÙÈ ÙÔ˘Ì¤Û· ÛÙË ÁË ı· Ì›ÓÂÈ.

ªÂ ÙÔÓ ∫ÒÛÙ· ª·ÎfiÏ·. ªÂ ÎÔ-ÛÙÔ˘Ì¿ÎÈ· ÛÙÔ ∫Ô˘¿ÎÈ √ ÁÚ·ÊÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘. 1966. ∏ ·›ÙËÛË ÂÁÁÚ·Ê‹˜ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ

¶·Ú¤· ·fi ÈÙÛÈÚÈο‰Â˜ ÛÙÔÓ Î¿ÌÔ.∞fi ·ÚÈÛÙÂÚ¿ fiÚıÈÔÈ Ô ™ˆÙ‹Ú˘ ∫·Ú-˙‹˜, Ô £·Ó¿Û˘ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È Ô ∫ÒÛÙ·˜ª·ÎfiÏ·˜. ∫·ıÈÛÙÔ› Ô ¡›ÎÔ˜ §ÈfiÓÙÔ˜

Î·È Ô ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ¶·¿˜ ™Â ÛÙÈÁ̤˜ ¯·Ú¿˜ Î·È ÁÏÂÓÙÈÔ‡

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 6

√™‡ÏÏÔÁÔ˜ ¶ÔÏ˘ÛÙ·Ê˘ÏÈÙÒÓÛÙËÓ ∞ı‹Ó· «∏ ∞Á›· ∆ÚÈ¿‰·»Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ ÙÔ ‰È¿ÛÙË-

Ì· Ô˘ Ì·˜ ¤Ú·Û ÙÚÂȘ ÂΉËÏÒ-ÛÂȘ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Ó·Û˘ÛÂÈÚÒÛÂÈ ÙÔ˘˜ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÔ‡˜

Ù˘ ∞ı‹Ó·˜.ñ ŒÙÛÈ, ÙÔ ™¿‚‚·ÙÔ 24∞ÚÈÏ›Ô˘ 2010 ÂÓ‹ÓÙ·Ê›ÏÔÈ ÙÔ˘ ™˘ÏÏfiÁÔ˘ ÂÈ-

ÛÎÂÊًηÌ ÙÔ ¡¤Ô ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ÎÚfi-ÔÏ˘ Î·È ·ÔÏ·‡Û·Ì ٷ ÂÎı¤Ì·Ù·Ô˘ Ì·˜ ·ÚÔ˘Û›·ÛÂ Ë ÍÂÓ·Áfi˜

΢ڛ· ¡›Ó·. √ ™‡ÏÏÔÁfi˜ Ì·˜ Úfi-ÛÊÂÚ ‰ˆÚÂ¿Ó ÙËÓ ÍÂÓ¿ÁËÛË Ûٷ̤ÏË ÙÔ˘. ∫¿ÔÈÔÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¤·Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ì ‚fiÏÙ· ÛÙÔ £ËÛÂ›Ô Î·Èη٤ÏËÍ·Ó ÁÈ· ÎÂÌ¿ ÛÙÔ ªÔÓ·-ÛÙËÚ¿ÎÈ.ñ ∆ËÓ ∆ÂÙ¿ÚÙË 24 ª·ÚÙ›Ô˘ 2010 ÔÈÓÂÔÏ·›ÔÈ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ηٷÎχ۷ÌÂÙÔ Ì·Ú¿ÎÈ Higgs ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘∞ı‹Ó·˜. ª·˜ ‰È·ÛΤ‰·ÛÂ Ô ¡ÂÎÙ¿-ÚÈÔ˜ £. ¶·¿˜ Ì ÙȘ ÌÔ˘ÛÈΤ˜ ÙÔ˘,ÎÔ˘‚ÂÓÙÈ¿Û·ÌÂ Î·È Ì οÔÈÔ˘˜ÁÓˆÚÈÛًηÌ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿. ∏·Ê›Û· Ì ÙÔÓ ·Á·ËÙfi Û fiÏÔ˘˜ Ì·˜º›ÏÈ· ΤډÈÛ ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÎÔÏ-ÏË̤ÓË ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ ΤÓÙÚÔ˘Ù˘ ∞ı‹Ó·˜.ñ ∆ËÓ ¶·Ú·Û΢‹ 25 πÔ˘Ó›Ô˘ 2010È¿Û·Ì ·Ú·Ï›·. ™ÙÔ club «ÕÌÌÔ˜»ÙÔ˘ ∞Ï›ÌÔ˘ ·Ô¯·ÈÚÂÙ‹Û·Ì ÙÔηÏÔη›ÚÈ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È Û¯Â‰È¿Û·-Ì ÙȘ ıÂÚÈÓ¤˜ ËÂÈÚÒÙÈΘ ÂÍÔÚÌ‹-ÛÂȘ Ì·˜.

7

TTÔÔ ¶¶ÔÔÏÏ˘ÛÛÙÙ¿¿ÊÊ˘ÏÏÔÔŒŒÎΉ‰ÔÔÛÛËË ÙÙˆÓÓ ÂÂÓÓ AAıı‹‹ÓÓ··ÈȘ

¶¶ÔÔÏÏ˘ÛÛÙÙ··ÊÊ˘ÏÏÈÈÙÙÒÒÓÓ ““HH AAÁÁ››·· TTÚÚÈÈ¿¿‰‰··””

EEÈÈÌ̤¤ÏÏÂÂÈÈ·· ⁄⁄ÏÏˢ::K·Ú·‚›‰·˜ ™. KˆÓ/ÓÔ˜

M·Î·Ú›Ô˘ 30, ¶ÂÚÈÛÛfi˜ 14232

6977 213292, k.karavidas@windowslive.com

KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ XÚ. K·Ú˙‹˜TËÏ.: 6977356003

e-mail: karziskostas@yahoo.gr

™™˘ÓÓÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎ΋‹ EEÈÈÙÙÚÚÔÔ‹‹::TÔ ¢.™. ÙÔ˘ ™˘ÏÏfiÁÔ˘

K·˚¿Ê· °. M·Ú›·K·Ú˙‹˜ ™. °ÂÒÚÁÈÔ˜K·Ú˙‹˜ XÚ. KˆÓ/ÓÔ˜§ÈfiÓÙÔ˜ E. Iˆ¿ÓÓ˘

¶¤ÙÚÔ˘ ¶. M·Ú›·T· ÂÓ˘fiÁÚ·Ê· ¿ÚıÚ· ‰ÂÓ

ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó Î·Ù’ ·Ó¿ÁÎË Î·È ÙȘ·fi„ÂȘ ÙÔ˘ ™˘ÏÏfiÁÔ˘ Ì·˜

·ÏÏ¿ ÙÔ˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÔÓÙÔ˜.A·ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ë ·Ó·Ù‡ˆÛË Î·È ·Ó·-‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ

ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ¿‰ÂÈ· ÙÔ˘ ™˘ÏÏfiÁÔ˘

EEÈÈÌ̤¤ÏÏÂÂÈÈ·· ¤¤ÎΉ‰ÔÔÛÛˢApiros Hora

¶Ú‚¤˙˘ 93, Aı‹Ó·ÙËÏ.: 210 5154920

ƒƒÔÔ˘ÛÛ··ÙÙÛÛÈȈÙÙÈÈÎÎÂÂÛÛ AAÓÓ··ÌÌÓÓËËÛÛÂÂÈÈÛÛ!!!!!! ··ÔÔ ÙÙÔÔ ··ÚÚ¯ÂÂÈÈÔÔ ÙÙÔÔ˘ °°ÚÚËËÁÁÔÔÚÚËË KK··˚··ÊÊ··

Ρούσας, Eυτέρπη, Λάµπρος και ο µικρός Χρήστος ΚωλέτσηςΒαγγέλης ΚαραµούτσοςΣτρατιώτης Γιάννης Σακκάς, 1-11-1951

∞∞ÓÓ··ÌÌÓÓËËÛÛÙÙÈÈÎ΋‹ ÊʈÙÙfifi ÌÌ’’ ¤¤ÓÓ·· Ì̤¤ÚÚÔÔ˜ ÙÙˆÓÓ ÂÂÈÈÛÛÎÎÂÂÙÙÒÒÓÓ ÙÙÔÔ˘ ªªÔÔ˘ÛÛ››ÔÔ˘.. ∞∞fifi ÙÙËË ÊʈÙÙfifi ÏÏ››ÔÔ˘ÓÓ ÔÔÈÈ ÔÔÈÈÎÎÔÔÁÁ¤¤--ÓÓÂÂÈȘ §§¿¿ÎÎË˺º¿¿ÓÓËË,, ∑∑‹‹ÎÎÔÔ˘ ªª··ÎÎfifiÏÏ··,, ¶¶··ÓÓ··ÁÁÈÈÒÒÙÙËË §§ÈÈfifiÓÓÙÙÔÔ˘,, °°ÈÈÒÒÚÚÁÁÔÔ˘ ∑∑··ÊÊ››ÚÚËË Îη·ÈÈ ËË ªª¿¿ÚÚˆ ¶¶¤¤ÙÙÚÚÔÔ˘..

∆· Ó¤· ÙÔ˘ ™˘ÏÏfiÁÔ˘ Ì·˜

Ξεχωριστό και φέτος το πανηγύρι της Αγίας ΤριάδαςΜε ξεχωριστό τρόπο γιορτάστηκε και φέτος τοπανηγύρι της Αγίας Τριάδας στο Πολυστάφυ-λο. Αρκετός κόσµος παρακολούθησε τη ΘείαΛειτουργία και χάρηκε το παραδοσιακό πανη-γύρι το οποίο άνοιξε το χορό των πανηγυριώνσε όλη τη Λάκα Σούλι. Η εκκλησιαστική επιτροπή του Πολυσταφύλουµε τη βοήθεια των συγχωριανών οργάνωσε ταπάντα µε άψογο τρόπο και µε ιδιαίτερο ζήλοκαι µεράκι. Ας ελπίσουµε ότι του χρόνου θακαταφέρουµε να είµαστε όλοι εκεί και να γιορ-τάσουµε µε περισσότερη λαµπρότητα τη χάρητης Αγίας Τριάδας.

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 7

8

ΗΙστορία είναι δύσκολη και κα-µιά φορά επώδυνη. Και οι α-πλοί άνθρωποι, όχι σπάνια, µε-

τατρέπονται σε θύτες και θύµατα ταυ-τόχρονα. Η συνέντευξη που ακολου-θεί αξίζει να διαβαστεί µόνο ως µιαµαρτυρία ενός ανθρώπου που έζησεόλη την Ιστορία του χωριού µας στον20ο αιώνα. Τίποτα παραπάνω. Για ναβγάλουµε ασφαλέστερα συµπερά-σµατα πρέπει να διασταυρώσουµε ταλεγόµενα και να ανιχνεύσουµε τυχόνανακρίβειες, σε βιβλία και έντυπα τηςεποχής. Οποιεσδήποτε κρίσεις εκ-φράζονται για τα ιστορικά γεγονόταδεν δεσµεύουν την εφηµερίδα. Κά-ποια στιγµή θα επανέλθουµε µε πε-ρισσότερα και πιο τεκµηριωµένα ι-στορικά στοιχεία για τη ζωή στο χω-ριό µας τη δεκαετία του 1940.

Κώστας Σπ. Καραβίδας

- Το χωριό στην Κατοχή -

Μέσα στο χωριό έγινε µάχη στηνΚατοχή; Μέσα στο χωριό δεν έγινε µάχη. Άµαέκανες µάχη στο χωριό, το έκαψαντο χωριό. Θα σου αφηγηθώ ένα πε-ριστατικό. Εδώ ήταν ένας µυλωνάς,ένας βλάχος από το Μέτσοβο, πολύγερός και ψηλός άντρας. Περάσαν οιΓερµανοί από τον µύλο. Σταµάτησανλίγο. Ένας Γερµανός ξέχασε εκεί πέ-ρα µια διόπτρα. Εκεί ήταν από τοχωριό µας και ο Αντώνης ο Παππάς(άντρας της Άννας που έχει κόρη τηΛένη). Του φάνηκε λοιπόν περίεργοπράγµα και την πήρε. Ο Γερµανός εί-χε πάει στο Παλιοχώρι και εκεί κατά-λαβε ότι ξέχασε τη διόπτρα. Γυρίζειστο µυλωνά και αρχίζει να τον φοβε-ρίζει. Με νοήµατα δηλαδή, πώς νατον καταλάβει ο άνθρωπος. Εκείβρέθηκε µια γυναίκα που είχε δει τονΑντώνη να παίρνει τη διόπτρα καιτον ειδοποίησε και ο οποίος πράγµα-τι την επέστρεψε. Ευτυχώς ο καηµέ-νος ο µυλωνάς, γιατί ο Γερµανός ή-ταν αποφασισµένος να τον πετάξειµέσα στη νεροτρουβιά. Μετά το µύλοτον πήρε ο Γρηγόρης ο Καϊάφας.Εκεί δίπλα στο µύλο ήταν και ένα µα-γαζί του ΜπούσηΒάσση.

Η κοινότητα λειτουργούσε εκείνατα χρόνια;Βεβαίως. Ο πατέρας µου ήτανε πρό-εδρος. Νοµίζω µέχρι το 1948. Ήτανκαι πριν την Κατοχή και παρέµεινεκαι µετά. Οι Γερµανοί δεν τον ενο-χλούσαν όµως.

Θυµάσαι τίποτα από το πέρασµατων Γερµανών;Πέρασαν εδώ από κάτου µε µουλά-ρια θηρία φορτωµένα και άλογα βέ-βαια, δρόµοι δεν υπήρχαν. Ζήτησαντης µάνας µου αυγά και γάλα. Η µά-να µου η συγχωρεµένη είπε να τουςδώσει τίποτε αυγά. Ο Σπύρος ο α-δερφός µου είχε πάει και γεµίσει ένακαλάθι αυγά και τα χε κρύψει απόκάτω στο αµπέλι. Πρέπει να ήτανΜάης γιατί τα χορτάρια ήταν ψηλά.Πάει η µάνα µου εκεί να πάρει να τουδώκει κάµποσα. Τη βλέπει ο Γερµα-νός της πήρε όλο το καλάθι. Είχαµεκαι µια γαϊδούρα τότε που δεν τηνείχαµε σαµαρώσει. Έβαλε κάτι πρά-µατα απάνω ο Γερµανός, την πήρεκαι τη γαϊδούρα. Τον πρόλαβε όµωςο πατέρας µου πιο πέρα και ο Γερµα-

νός τον φοβέριξε, του γύρισε το ό-πλο να τον σκοτώσει, τι να κάνει οπατέρας έφυγε. Όταν φύγαν οι Γερ-µανοί τη βρήκαµε στην Πρέβεζα. Μαςκάλεσε ο Στρατός, είχαν βρει κάτι ά-λογα, γαϊδούρια, γελάδια και άλλαζώα. Με δυο µάρτυρες έπαιρνες αυ-τό που είχες χάσει. Οι Γερµανοί δενσταµάτησαν στο χωριό γιατί δεν εί-χαµε πολλά γελάδια. Κι όσα είχαµεεδώ ποτίζονταν αλλού. Τα γελάδιακυνήγαγαν οι Γερµανοί. Στο Σκιαδάπήραν πολλά. Εκεί τα πότιζαν σε µιαβρύση που τη λέγανε «κρυοσάτη»και είχε πολύ νερό.

Άρα οι Γερµανοί στο Πολυστάφυλοδεν σταµάτησαν ποτέ;Ποτέ. Σταµάτησαν στη «Γκούρα» σταΓκιόναλα, στη Ρεµατιά που λέµε σή-µερα. Εκεί είχε νερό πολύ. Στο Κού-τσιαρι, στην Κάτω Ρεµατιά. Εκεί κά-θισαν κάµποσες µέρες. Μετά δεν ξα-ναπέρασαν. Άλλωστε εδώ ήταν οι α-ντάρτες του Ζέρβα. Οπότε δεν µπο-ρούσαν να µπούνε στα χωριά µας.Ζηµιές από τους Γερµανούς µεγάλεςδεν είχαµε στο χωριό µας.Οι Ιταλοί όµως πέρασαν από δω καισταµάτησαν στην Παναγία. ∆ιανυ-κτέρευσαν µια νύχτα νοµίζω. Ήταντα πλατάνια εκεί και ο ίσκιος, είχεκαι νερά. Πήγαινα και εγώ εκεί καιµιλάγαµε µε τους Ιταλούς. Μάλισταείχα µάθει και ορισµένα ιταλικά. ΟιΙταλοί δεν έκαναν ζηµιές. Άµα τουςέδινες κάτι ηρεµούσαν. Να έτρω-γαν θέλανε. Η µανία τους ήταν ταγελάδια και οι κότες. Ενώ οι Γερµα-νοί όταν πέρασαν σκότωσαν δυο.Όχι εδώ στο χωριό µας αλλά έναπαιδί στον Άσσο και ένα στη Ρεµα-τιά.

∆ηλαδή οι αντάρτες ήταν ασφάλειαγια το χωριό µας;Ασφαλώς. Ο Ε∆ΕΣ µας έσωσε απότους Γερµανούς. Στο χωριό µας ήτανέδρα ολόκληρης Μεραρχίας.

Για τη µάχη στο Μπαλτανέζι τι σουέχει πει ο πεθερός σου;Ο Μιλτιάδης Λώλης ήταν διµοιρίτηςτου Ε∆ΕΣ. Αυτοί βρίσκονταν κάτω α-πό το Κοτσανόπουλο. Πήραν σήµα ό-τι βγαίνουν οι Γερµανοί στον Αη Λιάτον Σκιαδιώτικο. Από εκεί αν έπια-ναν το σηµείο δεν έφευγαν ποτέ για-τί ήταν στέρνα εκεί. Φεύγουνε τρε-χάλα ο πατέρας του ΓιωργοΝούσηκαι ο πεθερός µου και βγήκαν πρώ-τοι στον Αη Λιά ψηλά. Τους πρόλα-

βαν στο τσακ. Οι Γερµανοί έβγαινανµε τα µουλάρια από το Νικολίτσι α-πάνω από έναν κατσικόδροµο. Σκό-τωσαν τότε 3-4 Γερµανούς, 4-5 µου-λάρια, αιχµαλώτισαν άλλα 3-4. Καιγυρίζοντας οι Γερµανοί στο Νικολί-τσι έκαψαν δύο σπίτια και το σχολείοως αντίποινα. Τους ειδοποίησαν ύ-στερα και πήγαν και πήραν τους νε-κρούς. Στη µάχη συµµετείχε από τοχωριό µας και ο Ντούλα Καραµού-τσος. Ο Κωτσιγάκης από το Σκιαδάκαι πολλοί άλλοι Σκιαδιώτες κυρίως.

- Αντάρτης στον Ε∆ΕΣ -

Εσύ παππού πότε εντάχτηκες στονΕ∆ΕΣ;Αντάρτης του Ε∆ΕΣ πήγα τον Νοέµ-βριο του 1943. Η 8η Μεραρχία είχε ή-δη εγκατασταθεί στο Πολυστάφυλο.Ήµουν 19 χρονών. Και απολύθηκατον Οκτώβριο του 1944 που έφυγανοι Γερµανοί. Το σπίτι του Αποστό-λου, των Πεθαµεναίων, ήταν η έδρατης Μεραρχίας. Εκεί έµενε ο Κοσί-ντας που ήταν Μέραρχος. Και βέβαιαήταν εδώ και πολλοί αξιωµατικοί.Κάτω από το σπίτι µας και εδώ φιλο-ξενούνταν. Ο Παπαδάτος ήταν εδώ,ο Χαλιµάς, ο Μπάλκος από την Πρέ-βεζα που έγινε αργότερα και Υπουρ-γός ∆ηµόσιας Τάξεως, από το Θε-σπρωτικό κάποιοι αξιωµατικοί. ΤοΓενικό Αρχηγείο ήταν στα ∆ερβίζια-να. Εκεί ήταν ο Ναπολέων Ζέρβας.Αλλά πολύ συχνά ερχόταν από τοΠολυστάφυλο.

Τον είχες γνωρίσει;Βέβαια. Και τον Ιούλιο του ‘43 που έ-γινε στις 20 ή 22 το πανηγύρι στοΜοναστήρι στα Μεσσιανά έγινε µιαµεγάλη παρέλαση στην οποία είχασυµµετάσχει και εγώ. Τι να σου πωεµένα ο Ζέρβας µου είχε κάνει καλήεντύπωση. Ήταν βέβαια χοντρός, έ-τσι µε τα παχιά του τα γένια και είχεένα φοβερό άλογο.

Έπαιρνες µισθό εκεί;Μισή λίρα το µήνα µας έδιναν. Ξέ-ρω πάντως πως οι αξιωµατικοί κλέ-βανε πολλές φορές λίρες. Ο Παπα-δάτος ας πούµε έπαιρνε τις λίρεςτων φαντάρων του. Εµάς µας τις έ-παιρνε ο Χαλιµάς. Πότε µας πληρώ-νανε και πότε µας κλέβανε. Εγώ γιαένα διάστηµα ήµουνα σύνδεσµος.Μετέφερα τα έγγραφα από τη µιαπεριοχή στην άλλη. Είχα πάει επάνω

στο Λιβιάχοβο, δεν ήξερα κιόλας τοδρόµο, πήγα ρωτώντας. Κίνδυνοςµεγάλος δεν υπήρχε γιατί από τηΒρυσούλα και πάνω ήταν ο Ε∆ΕΣ.Από το Κοτσανόπουλο και κάτω στηνπαραλία της Πρέβεζας ήταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ο καθένας στο πόστο του.Αλλά δυστυχώς έγιναν διάφορες α-ψιµαχίες. Εκτός από τη Λιβίκστα έγι-ναν µάχες και πιο πάνω από τη Φι-λιππιάδα, στην Κλεισούρα, που οιΓερµανοί πέταξαν µέσα σε ένα πηγά-δι καµιά 60ριά χωριάτες.

Ποιον είχες διµοιρίτη στον Ε∆ΕΣΤον Πάτση από τα Λέλοβα. Και οΜπάλκος ήταν ανώτερος, διοικητήςτου Τάγµατος. Τον οµαδάρχη τον δι-κό µας τον έλεγαν Μούργελα. Κάπο-τε µας πήραν στα Λέλοβα να κάνου-µε συλλήψεις. Να πιάσουµε ΕΑΜίτες.Πρώτα πήγαµαν στου Τσάτσου τουΧρήστου. Μας πήγαν και στου Γιώρ-γου Χαλαύτρη. Αυτός ήταν ένας ήσυ-χος άνθρωπος, κοµµουνιστής. Τοσπίτι του ήταν εκεί στο δρόµο. Βγή-κε ο άνθρωπος µε τις πιτζάµες όξω.Τον πήραν µερικοί. Εµείς συνεχίσαµεστον Τσάτσο. Περικυκλώσαµε τοσπίτι. Αυτός πήδησε από το παράθυ-ρο και έπεσε ψηλά στον Νικολα-κηΠέτρο. Άρχισε να µας λέει αυτόςρίξτε. Και τότε έριξα κι εγώ στον α-έρα µια, τι να έριχνα.Σ’ αυτή την οµάδα εκτός από εµάς ή-ταν κάτι παιδιά από το Τρίκαστρο, οάντρας της Βαγγελής του ΓιώργοΠά-νου, Γιώργος και αυτός, ο ΓεράσιµοςΚαραβίδας, νοµίζω ο ΣταυροΒαγγέ-λης. Εµείς µέναµε στην εκκλησία πουείναι εκεί από έξω.

Πότε µπήκαν οι ΕΑΜίτες στο χωριό;Μπήκαν ανήµερα των Χριστουγέν-νων του 1944. Και έκατσαν κάµποσεςµέρες.

Στο σηµείο αυτό παρεµβαίνει η για-γιά: Την ηµέρα των Χριστουγέννωνήρθαν στο Σκιαδά 300 αντάρτες. Εγώπήγα στην εκκλησία να κοινωνήσω.Και µόλις βγήκα από την εκκλησία µεπιάνουν, γιατί είχα τον πατέρα µουστον Ε∆ΕΣ και ήταν στα βουνά. Μεχώνουν µέσα σ’ ένα πολύ µικρό σχο-λείο µαζί µε τους ΕΠΟΝίτες, τα παι-διά, για να πουν τα τραγούδια τους.Εγώ έκανα πως τραγουδάω αλλάσκεφτόµουν πώς να ξεφύγω. Τρόµα-ξα να βγω από ένα παραθυράκι. Μεπήραν για να µάθουν που είναι ο πα-τέρας µου γιατί είχαν υπόνοιες απόκάποιους Σκιαδιώτες ότι ήταν στοβουνό. Και πράγµατι ήταν και εγώτου πήγαινα ψωµί, καυτή κουλούρακαι γάλα. Τα σκέπαζα µε µια µπέρταγια να µην φαίνουνταν και έτσι όπωςανέβαινα το βουνό µε τα πρόβατατον συναντούσα κρυφά. Με παίρ-νουν λοιπόν τέσσερις και µε βάζουνσε µια γωνιά. Αυτοί συνεδρίαζαν τιθα κάνουν όταν εγώ τους ζήτησα ναµ’ αφήσουν να κατουρήσω. Φεύγωλοιπόν, µαζεύω το φόρεµα, δίνω έναπήδηµα από ένα τοιχάρι 2 µιση µέ-τρα. Όσο να πάρουν χαµπάρι αυτοίεγώ είχα φτάσει στο βουνό. Χάλε-ψαν, χάλεψαν, δεν άφησαν σκάρπαγια σκάρπα. Βγήκαν µε τα ντουφέ-κια. Σου λέει κάπου θα τρύπωσε αυ-τή, που να µε έβρισκαν εµένα. Έφυ-γα. Αλλιώς θα µε είχαν τεντώσει στοξύλο.

™˘Ó¤ÓÙ¢ÍË-ÔÙ·Ìfi˜ Ì ÙÔÓ Ì¿ÚÌ· ∫ÒÛÙ· ∫·Ú·‚›‰· ‚’ ̤ÚÔ˜ του Κώστα Σπ. Καραβίδα

Tµήµα του E∆EΣ παρελαύνει στα ∆ερβίζιανα της Hπείρου.

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 8

9

- Το απάνθρωπο έγκληµα τουΕΛΑΣ στο Νταλαµάνι -

Το Νταλαµάνι τότε δεν έγινε παπ-πού;

Τώρα θα σου πω πως ξεκίνησε η υ-πόθεση αυτή. Όταν φύγαν οι Γερµα-νοί, τότε το ζήτηµα ήταν ποιος θακαταλάβει την Πρέβεζα. ΕΑΜ ή Ε∆ΕΣ.Έγινε µια µάχη σκληρή. Σκοτώθηκανπολλοί. Αντάρτες και από τις δύοπλευρές. Μετά ζήτησε ο Γαλάνηςπου είχε την οµάδα του εκεί να τουπαραδώσουν την πόλη. Ήρθε λοιπόντότε µια Επιτροπή Πολιτών Πρεβέζηςκαι έδωσε κάποια ονόµατα, δηλαδήποιοι ήταν αυτοί που σκότωσαν τουςαντάρτες του Γαλάνη. Γιατί βαράγα-νε τότε απ’ τα παράθυρα του Γυµνά-σιου. Πιάσανε λοιπόν και σκοτώσανεπερίπου 40 στην Παργινόσκαλα.Ανάµεσά τους και παιδιά Γυµνασίου,µαθητές. Εγώ ξέρω έναν Πρεβεζάνοπου του σκοτώσανε το παιδί και δενείχε και άλλο. Άλλοι κάνουν λόγο για70 ότι σκοτώσανε. Αυτούς τους έθα-ψαν εκεί στην Παργινόσκαλα σ’ έναχαντάκι µεγάλο. Αυτό έγινε τέλη Σε-πτεµβρίου του 1944. Το ‘44 τα Χρι-στούγεννα είπαµε µπήκαν οι ΕΑΜίτεςεδώ. Γέµισε ο τόπος αντάρτες τουΕΑΜ. Οι αντάρτες του Ζέρβα φύγανεσχεδόν όλοι στην Κέρκυρα. Τους πή-ρανε µε ένα καράβι από την Πρέβε-ζα. Εγώ δεν πήγα βέβαια. Στα ∆ερβί-ζιανα εγκατέστησαν την έδρα τους.Αρχηγός τους ήταν ο Τζουµερκιώ-της. Αυτό ήταν το ψευδώνυµο τουΓεράσιµου Μαλτέζου από την ΆνωΠέτρα Άρτας. Εγώ αυτόν δεν τον εί-δα ποτέ. Στις 24 το βράδυ ξηµερώ-νοντας 25 του Αγίου Γρηγορίου είχα-νε µάσει απάνω στα ∆ερβίζιανα τουςΚολιοδηµητραίους στο σπίτι του πα-πά Βησσάρη µαζί µε κάτι άλλους. Αυ-τοί οι Κολιοδηµητραίοι ήταν κλέ-φτες. ∆εν έφυγαν µε τον Ζέρβα στηνΚέρκυρα παρότι είχαν συνεργαστείπαλιότερα γιατί είχανε κλέψει λίρεςκαι είχαν µαλώσει. Οι ΕΑΜίτες τώρατους υποσχέθηκαν ότι θα είναι πάλιόπως ήταν µε τον Ζέρβα. ∆ηλαδή ο-πλαρχηγοί. Και εκείνο το βράδυ στοσπίτι του παπά Βησσάρη που τουςκάλεσαν δήθεν για γλέντι τους έστη-σαν παγίδα. Πήγαν αυτοί όλοι, κα-µιά 30ριά πρέπει να ήταν ίσως και λί-

γοι παραπάνω, αλλά άφησαν τα ό-πλα απ’ έξω. Τα κρέµασαν και µπή-καν µέσα. Άρχισαν λοιπόν και γλέ-νταγαν. Οι ΕΑΜίτες τους περικύκλω-σαν, µπήκαν µε τα όπλα µέσα καιτους διέταξαν «τα χέρια απάνω».Τους συλλάβανε λοιπόν και τους ε-κτέλεσαν στις 25 το βράδυ στο Ντα-λαµάνι. 45 άτοµα. Και δεν ήταν µόνοοι Κολιοδηµητραίοι. Είχανε πιάσει α-πό το Πολυστάφυλο, τον ξάδερφόµου τον Βασίλη Καραβίδα και τονΑπόστολο Αποστόλου τον Πεθαµένοπου είχε το σπίτι που έµενε ο Κοσί-ντας. Ήτανε και τον πατέρα µου ναπάρουν αλλά δεν τον πήραν γιατίτον είχε πάρει πριν λίγες µέρες ηΕΠΟ, η δική τους αστυνοµία στο Ζά-λογγο, στην Καµαρίνα.

∆εν ήταν στο χωριό ο Βαγγέλη Κα-ραβίδας;

Στο χωριό ήταν. Τον πιάσανε και τονπήγανε στον διοικητή του ΕΛΑΣ ναδώσει ανάκριση για το τι έχει κάνεικαι ανάλογα µε την κατηγορία µπο-ρεί και να τον σκοτώνανε. Αλλά σκο-τώσανε και τον Χριστόφορο Καϊάφαστο Τσεκούρι Πρεβέζης. Εκείνες τιςµέρες, µαζί µε άλλους κατοίκους τουΦαναρίου. Αυτός είχε έρθει από τηνΑθήνα που ζούσε πολλά χρόνια σανδιαφωτιστής του ΕΑΜ. Μετά πήγεστον Ζέρβα και ήταν πληροφοριοδό-της. Οπότε τον σκοτώσαν ως προδό-τη. Είχανε πάρει και τον παπά ∆ηµή-τρη, τον πατέρα του ΧρηστοΠαπά,που είχε ντυθεί φαντάρος µε στρα-τιωτικά του Ζέρβα. Και τελικά τον α-πόλικαν, σκότωσαν έναν παπά άλ-λον από το Καναλάκι. Ξέρω καλάπως τον παπά ∆ηµήτρη τον γλίτωσεο Κιάµος. ∆εν ξέρω µόνο πως καιγιατί. Εκεί στο Τσεκούρι µέσα στουςσκοτωµένους ήταν και ένας γιατρόςαπό την Πρέβεζα, Ματσαηδόνη τονλέγανε. Τον πήρε και δεν τον πήρε ησφαίρα, ήταν πεσµένος µαζί µε τουςπεθαµένους και είχε στο δάχτυλο καιένα δαχτυλίδι χρυσό. Πήγε λοιπόν έ-νας αντάρτης να του το βγάλει. Τουφωνάζει λοιπόν ένας άλλος αντάρ-της «τι τηράς να το βγάλεις. Κόψτουτο δάχτυλο». Αυτός ο γιατρός όµωςτα άκουγε αυτά γιατί ζούσε ακόµα.Και αυτά µας τα έλεγε ο ίδιος ο Μα-τσαηδόνης που τελικά επέζησε.

Ποιοι άλλοι ήταν στο Νταλαµάνιπαππού;Συνολικά πρέπει να ήταν 45. Από τοχωριό µας ήταν οι δύο που σου ανέ-φερα. Ο Βασίλης και ο ΑποστόληΠά-νος. Από τον Άσσο ήταν 2. Από τα∆ερβίζιανα 3, ανάµεσά τους και οπαπά Βησάρρης, το παιδί του και έ-νας ∆ερδεµέζης. Από το Αλεποχώριήταν ο πατέρας του Αριστείδη Παπ-πά, παππούς της µητέρας σου. Καιάλλοι πολλοί απ’ όλη τη Λάκκα.Ήταν δυο αδέρφια της ΤάκηΠοστό-λενας και µια νύφη.

Με ποια κριτήρια επέλεξαν αυτούςπου σκότωσαν;Το παιδί του Παπά Βησσάρη ήταν γα-µπρός του Κολιοδηµήτρη. Ο ΒασίληςΚαραβίδας δούλευε τότε στον ΟΤΕ υ-πάλληλος. Και είχαν κόψει κάποιοκαλώδιο πέρα στου Ντώνη κάποιοιτσιοµπαναραίοι, γιατί τα τηλέφωνατα χανε σβάρα τότες, δεν είχαν κο-λώνες. Είχανε πει ότι τα καλώδια αυ-τά τα έκοψε ο Κώστα Θάνος µε τονΚώστα Μπακόλα (τον ΚωσταΚίτσιο).Και επειδή κάποτε είχαν φάει ξύλοµερικοί αριστεροί εδώ από τους εδε-σίτες στην Παναγία, για να βγάλουνκι αυτοί τα αντίποινα σκότωσαν αυ-τούς που σκότωσαν. Άδικα και σκλη-ρά.

Πότε έγινε γνωστό το Νταλαµάνι;Εσείς πως το µάθατε;Εγώ τότε είχα πάει στην Πρέβεζα.Στις 6 Γενάρη του 45 παρουσιάστηκαµε το όπλο αντάρτης στην Πρέβεζαµε το ΕΑΜ. Φοβόµουν να µη µε σκο-τώσουν. ∆εν πήγα δηλαδή από ιδεο-λογία. Οι αντάρτες εκεί έλεγαν τατραγούδια τους. Εµείς τι να τραγου-δάγαµε; Του Τάκη του είχαν σκο-τώσει τον πατέρα, εµένα τον δικόµου τον είχανε στη Φυλακή στηνΆρτα για να τον σκοτώσουν. Εµείςθα τραγουδάγαµε «Στ’ άρµατα στ’άρµατα εµπρός στον αγώνα»; Ήµουνστην Πρέβεζα, στις Παράγκες στηΒρυσούλα. Έβρεχε ασταµάτητα εκεί-νες τις µέρες, ήταν χειµώνας φοβε-

ρός. Από το χωριό ήταν ακόµη ο Τά-κης ο Πεθαµένος (Αποστόλου), ο Πά-νος Σκουλίκας, ο Γιάννο Παππάς καιάλλοι. Εµείς είχαµε πάει τελευταίοιως εθελοντές. Στις 25 του µηνός τοπρωί έρχεται ένας αξιωµατικός εκείµέσα που είµαστε οι λεγόµενοι α-ντάρτες του ΕΑΜ και λέει: «απόψεστο Νταλαµάνι σκότωσαν 12 Κολιο-δηµητραίους». Εκεί λοιπόν στηνΠρέβεζα έµαθα για το Νταλαµάνι.Από την Πρέβεζα απολύθηκα όταν υ-πογράφηκε το Σύµφωνο της Βάρκι-ζας στις 12 Φλεβάρη του 1945. Μαςείπαν τότε από το ΕΑΜ, µας κάλεσανµια µέρα στο Νικολίτσι στο Σχολείοεκεί σε µια µάντρα µεγάλη, να πάτεστα σπίτια σας αλλά εµείς είµαστε ε-δώ, να προσέξετε. Πέρασε βέβαιακάποιος καιρός και αυτοί ξαναβγή-καν στα βουνά, Βίτσι και Γράµµο.

Εσύ πήγες παππού στο Νταλαµάνι;Πήγα όταν τους βγάλανε απ’ τα χα-ντάκια. Μετά από 40 µέρες. Οι Εαµί-τες είχαν φύγει γληγορότερα αλλάδεν τολµούσε ο κόσµος να πάει. Λέ-γαµε ότι κάποιοι φυλάνε το χώρο.Πέρασαν λοιπόν 40 µέρες το πήραναπόφαση απ’ όλα τα χωριά και πή-γανε εκεί. Πήγα και γω και είδα. Τινα ιδής. Τους είχαν δεµένους δυόδυό και τρείς τρείς, µε καλώδια,σκοτωµένους, τους είχαν πετάξεισ’ ένα χαντάκι και τους είχαν ρίξειλίγο χώµα από πάνω. Είναι εκεί πουέχει γίνει το εκκλησάκι τώρα. Ο κα-θένας πήρε το νεκρό τους και τους έ-θαψαν στο χωριό τους. Ήταν ένας α-πό τους Παπαδάτες, ένας κοντούτσι-κος ο Κίτσος, ο οποίος τους έβγαλεέξω από το λάκκο. Και µάλιστα µιανύφη του Καραµπάτσα είχε 30 λίρεςσε απόκρυφο σηµείο και του είπε οΚαραµπάτσας ψάξε να βρεις τις λί-ρες και πράγµατι τις βρήκαν και έ-δωκε και µια λίρα σε αυτόν τον Κί-τσοΤόλη από τους Παπαδάτες.

Στο επόµενο φύλλο το γ’ µέροςτων αναµνήσεων του Κώστα Καρα-βίδα. Μιλάει από καρδιάς για τονεµφύλιο και τις συγκλονιστικές µά-χες στα Κουπάκια και τη Μπογόρ-τσα το 1948.

O γραµµατικός Kώστας Kαραβίδας

H Eλληνική ιστορία σκληρή σαν αρχαία τραγωδία

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 9

10

Σύµφωνα µε το σχέδιο Σύστασης – Συγκρότησης∆ήµων, Περιφερειών και Αποκεντρωµένων ∆ιοική-σεων - «Πρόγραµµα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», το οποίο καιπαρουσιάσατε στις 28.4.2010, το Τ.∆. Πολυσταφύ-λου ∆ήµου Θεσπρωτικού Ν. Πρέβεζας, εντάσσεταιστο νεοσυσταθέντα ∆ήµο Ζηρού, ο οποίος προήλ-θε από τη συνένωση των ∆ήµων Φιλιππιάδας,Ανωγείου, Θεσπρωτικού και της Κοινότητας Κρα-νιάς µε έδρα τη Φιλιππιάδα. Κατόπιν τούτου οι κά-τοικοι του εν λόγω ∆ηµοτικού ∆ιαµερίσµατος, α-ξιοποιώντας τη δυνατότητα που τους παρέχεται,στο πλαίσιο της διαβούλευσης για διατύπωση τωνενστάσεων και αντιρρήσεων τους, όπως ορίζεταικαι στο Προσχέδιο Νόµου, συνήλθαν σε Γενική Συ-νέλευση, την Κυριακή 2 Μαΐου 2010 και ώρα 10.30π.µ., µε θέµα την υποβολή ένστασης και την αίτη-ση υπαγωγής τους στον όµορο ∆ήµο Πρέβεζας. Ση-µειώνεται ότι στη Γενική Συνέλευση ήταν παρόντεςόλοι οι κάτοικοί του Τ.∆., το Τοπικό Συµβούλιο, ο∆ήµαρχος του ∆ήµου Θεσπρωτικού, καθώς και οΠρόεδρος του Νοµαρχιακού Συµβουλίου ως δηµό-της του εν λόγω Τ.∆.Ύστερα από εκτενή διαλογική συζήτηση και α-νταλλαγή απόψεων, η Γ.Σ. αποφάσισε οµόφωνατην κατάθεση αιτήµατος στο ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.∆ για αλ-λαγή της διοικητικής υπαγωγής του Τ.∆. εστιάζο-ντας στα παρακάτω σηµεία:

1. Η οικονοµία του Τ.∆. Πολυσταφύλου ανήκειστον πρωτογενή τοµέα παραγωγής, αφού οι κά-τοικοί του ασχολούνται αποκλειστικά µε την καλ-λιέργεια γεωργικών προϊόντων και την εκτροφήαιγοπροβάτων, αξιοποιώντας τις αναπτυξιακέςδυνατότητες του αρδευτικού έργου Άνω Ρου Αχέ-ροντα, επένδυση ποσού € 5.020.614, το οποίο ο-λοκληρώθηκε προ 10ετίας. Το εν λόγω έργο συν-δέεται µε αντίστοιχο εγγειοβελτιωτικό έργο τωνγειτνιαζόντων Τ.∆. Σκιαδά και Ρεµατιάς του ∆ήµουΛούρου από όπου διέρχεται ο ποταµός Αχέροντας.

Υπογραµµίζεται ότι οι παραπάνω περιοχές καθώςκαι ολόκληρη η περιοχή της Λάκκας Σουλίου, συν-δέονται µε οδικό δίκτυο το οποίο εντάσσεται σταπροαναφερθέντα αναπτυξιακά έργα.

2. Το Τ.∆. Πολυσταφύλου συγκοινωνιακά είναισυνδεδεµένο µε την πόλη της Πρέβεζας και τουΛούρου µε την 8η Επαρχιακή οδό που αποτελείπροέκταση του Εθνικού Οδικού ∆ικτύου Πρέβεζας– Λούρου. Για την κατασκευή της εν λόγω Επαρ-χιακής Οδού έχουν δαπανηθεί την τελευταία εξαε-τία, περίπου € 3.000.000, µέσω αναπτυξιακώνπρογραµµάτων. Επισηµαίνεται ότι η 8η Επαρχ.Οδός συνδέει το Τ.∆. Πολυσταφύλου και τα όµοραµε αυτό Σκιαδάς, Βρυσούλα, Ρεµατιά, Άνω Κοτσα-νόπουλο, Κάτω Κοτσανόπουλο και Σφινωτό, µετην πόλη του Λούρου, όπου το διοικητικό και ε-µπορικό κέντρο του οµωνύµου ∆ήµου, κάνοντας έ-τσι την πρόσβαση των κατοίκων ευκολότερη. Το-νίζεται ότι στις πόλεις του Λούρου και της Πρέβε-ζας κατοικούν περισσότεροι από 200 δηµότες τουΤ.∆. Πολυσταφύλου, ήτοι το 30% του συνολικούπληθυσµού του, ενώ στην πόλη της Φιλιππιάδαςµόλις 2 άτοµα.

3. Το πρόσφατα εγκατεστηµένο δίκτυο ευρυζωνι-κότητας στο Τ.∆. Πολυσταφύλου έχει ως αφετηρίατην πόλη του Λούρου, όπου και ο εγγύτερος ευρυ-ζωνικός κόµβος. Το εν λόγω δίκτυο διέρχεται µέ-σω του προαναφερθέντος οδικού άξονα (Ε.Ο. Πρέ-βεζας - Λούρου – 8η Επαρχιακή Οδός) λόγω τουσηµαντικά µικρότερου κόστους που απαιτήθηκεγια την ανάπτυξη του για τη σύνδεση του υπόψηΤ.∆. µε την πόλη του Λούρου, έναντι σηµαντικάµεγαλύτερης δαπάνης που θα απαιτούνταν στηνπερίπτωση επιλογής, από την αρµόδια εταιρία, γιασύνδεσή του από την πόλη της Φιλιππιάδας.

4. Το Τ.∆. Πολυσταφύλου γεωγραφικά βρίσκεταιστη Λάκκα Σουλίου στην τρίτη Λάκκα προς τα δυ-τικά µιας τετρατόµησης της ευρύτερης περιοχής α-πό 4 κάθετους µεγάλους ορεινούς όγκους. Στο ση-µείο αυτό κρίνουµε σκόπιµο να αναφέρουµε ότι µε-ταξύ του Τ.∆. Πολυσταφύλου και του σηµερινού∆ήµου Φιλλιπιάδας παρεµβάλλονται 2 ορεινοί ό-γκοι. Λόγω του ιδιαίτερου ανάγλυφου της περιο-χής σε συνδυασµό µε το κοινό υγρό στοιχείο τουποταµού Αχέροντα, ως φυσικός πλουτοπαραγωγι-κός πόρος, διαµορφώθηκαν κοινά οικονοµικά,κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά των κα-τοίκων των Τ.∆. Πολυσταφύλου, Σκιαδά, Βρυσού-λας, Άνω και Κάτω Ρεµατιάς, Άνω και Κάτω Κοτσα-νόπουλου, και Σφηνωτού δηµιουργώντας µεταξύτους µια µικρή τοπική και συνεκτική κοινωνία.

5. Το Τ.∆. Πολυσταφύλου είναι ιστορικά και πολι-τισµικά στενά συνδεδεµένο µε κοινά ήθη και έθιµαµε τα προαναφερόµενα χωριά του ∆ήµου Λούρου,

αλλά και όλα τα άλλα χωριά της περιοχής ΛάκκαςΣουλίου (Αχέροντας ποταµός, Πύλες του Άδη, Σου-λιώτικη Συµπολιτεία, Επταχώρι). Άλλωστε είναιγνωστό ότι στο παρελθόν ανήκε διοικητικά στηναυτοδιοικητική περιοχή Λούρου – Λάµαρης, µετα-γενέστερα δε στη Βρυσούλα (σήµερα Τ.∆. ∆ήµουΛούρου) και τελευταίως, το Πολυστάφυλο υπαγό-ταν στη γεωγραφική ενότητα του ∆ήµου Λούρου,εντάχθηκε όµως µε τον «Καποδίστρια» στο ∆ήµοΘεσπρωτικού για λόγους κυρίως προσβασιµότη-τας, µε τα δεδοµένα της εποχής εκείνης.

6. Η υπαγωγή µας στο ∆ήµο Φιλιππιάδας είναι βέ-βαιο ότι θα εξαναγκάσει τους συντοπίτες και συγ-χωριανούς µας που δραστηριοποιούνται αλλού, ναµεταφέρουν τα πολιτικά δικαιώµατά τους από τοχωριό στον τόπο διαµονής τους και συµφερόντωντους. Αυτό δυστυχώς θα έχει ως αποτέλεσµα τονσταδιακό µαρασµό του χωριού µας. Πιστεύουµε ό-τι ούτε η φιλοσοφία του σχεδίου «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»είναι αυτή, αλλά ούτε κανείς από τους διοικούντεςτης χώρας επιθυµεί κάτι τέτοιο. Κρίνουµε σκόπιµο να επισηµάνουµε τη στήριξη καιτη συµπαράσταση των τοπικών κοινωνιών, τηςΑδελφότητας Πολυσταφυλιτών Αθήνας, αλλά καιτου ∆ηµάρχου του ∆ήµου Θεσπρωτικού, όπου σή-µερα ανήκουµε.Είµαστε πεπεισµένοι ότι θα ληφθούν σοβαρά υπό-ψη όλα τα παραπάνω σηµεία και το δίκαιο του αι-τήµατός µας θα τύχει της ανάλογης απόφασης ώ-στε να αρθεί η άδικη, κατά την άποψή µας, προ-τεινόµενη υπαγωγή του Τ.∆. Πολυσταφύλου στο∆ήµο Ζηρού (Φιλιππιάδα) προλαµβάνοντας έτσι τιςστρεβλώσεις, τα προβλήµατα και τις αρνητικές ε-πιπτώσεις που θα προκύψουν, από την εν λόγω υ-παγωγή, τόσο σε οικονοµικό και κοινωνικό επίπε-δο, όσο και στην καθηµερινότητα των κατοίκων. Παρακαλούµε και αιτούµαστε για το σκοπό αυτόνα γίνει επανεξέταση του χωροταξικού σχεδίουστο «Πρόγραµµα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» για τις περιοχέςτων ∆ήµων Θεσπρωτικού και Λούρου για την ανα-διάρθρωση των Τ.∆. διαµερισµάτων, ώστε το Τ.∆.Πολυσταφύλου να υπαχθεί στο ∆ήµο Λούρου όπουέχουµε βαθιά πίστη ότι ανήκουµε, και κατ΄ επέ-κταση να συνενωθεί µε το διευρυµένο ∆ήµο Πρέβε-ζας.

Με εκτίµηση ΧΡ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

∆ήµαρχος ∆ήµου ΘεσπρωτικούΑΝΑΣΤ. ΝΑΚΑΣ

Πρόεδρος του ∆ηµοτικού Συµβουλίου∆ήµου Θεσπρωτικού

ΠΑΝΑΓ. ΠΕΤΡΟΥΠρόεδρος Του Τοπικού Συµβουλίου Πολυσταφύ-

λου

£∂ª∞: ∞π∆∏ª∞ ¢π√π∫∏∆π∫∏™ À¶∞°ø°∏™ ∆√À ∆.¢. ¶√§À™∆∞ºÀ§√À ÛÙÔ ¢∏ª√ ¶ƒ∂µ∂∑∞™∂§§∏¡π∫∏ ¢∏ª√∫ƒ∞∆π∞¡√ª√™ ¶ƒ∞µ∂∑∞™¢∏ª√™ £∂™¶ƒø∆π∫√À ∆.¢. ¶√§À™∆∞ºÀ§√À

∞ı‹Ó·, 05/05/2010∞ÚÈıÌ. ¶ÚˆÙ: 1095

¶ƒ√™: ∆ÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ∂ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ, ∞ÔΤÓÙÚˆÛ˘ Î·È ∏ÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ ¢È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘,Î. °È¿ÓÓË ƒ·ÁÎÔ‡ÛË

∫√π¡:1. ∆ÔÓ ÀÊ˘Ô˘ÚÁfi ∂ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ, ∞ÔΤÓÙÚˆÛ˘ Î·È ∏ÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ ¢È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘, Î. °ÂÒÚÁÈÔ ¡ÙfiÏÈÔ2. ∆ÔÓ °ÂÓÈÎfi °Ú·ÌÌ·Ù¤· ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∂ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ,∞ÔΤÓÙÚˆÛ˘ Î·È ∏ÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ ¢È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘, Î. ¢ËÌ‹ÙÚË ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘

Το Πολυστάφυλο στην Ολύτσικα

Μια µεγάλη ορειβατική παρέα συγχωρια-νών µας στις 4 του Ιούλη 2010 µε οδηγότον Βασίλη Λιόντο ανέβηκε στις κορφέςτου όρους Τόµαρος (Ολύτσικα). Η ανά-βαση ήταν δύσκολη αλλά το κέφι, απ’ ό,τι µάθαµε, µεγάλο. Τους ευχόµαστε καιψηλότερα και πάντα τέτοιες ωραίες πρω-τοβουλίες.

∆Ô˘ÚÓÔ˘¿ ¶Ô‰ÔÛÊ·›ÚÔ˘ ÛÙ· §¤ÏÔ‚·!

Από τις 9 µέχρι τις 14 Αυγούστου µε τη φροντίδα των Συλλόγωντης περιοχής του ∆ήµου Θεσπρωτικού θα πραγµατοποιηθείτουρνουά ποδοσφαίρου. Εµείς ως Πολυστάφυλο ετοιµάζουµεήδη την οµάδα που θα κατέβει στους αγώνες. Ήδη οι εµφανί-σεις της οµάδας µας «Αχέρων Πολυσταφύλου» είναι έτοιµες καιη αισιοδοξία ξεχειλίζει στις τάξεις των ποδοσφαιριστών µας…Θα πέσει πολύ γέλιο.

Ο τελικός πάντως (στον οποίο φυσικά θα είµαστε παρόντες)θα πραγµατοποιηθεί στις 14 Αυγούστου στις 7:00 το απόγευµαστο γήπεδο του Θεσπρωτικού.

Μήνυµα του προέδρουΣυµπατριώτισσες ΣυµπατριώτεςΦίλες και Φίλοι,Εύχοµαι σε όλους να περάσουµε και φέτος ένα όµορφο καλο-καίρι.Όλοι να βρεθούµε κοντά στον τόπο που αγαπάµε και να γλε-ντήσουµε , συµµετέχοντας στις εκδηλώσεις του χωριού µας.Καλό αντάµωµα

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Οδυσσέας Χρ. Θάνος

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 10

11

Ξυλοκόπος Μοναδικό µέσο θέρµανσης τα παλιάχρόνια ήταν το τζάκι. Τότε που δενυπήρχαν ∆ασικοί Συνεταιρισµοί, πουνα ασχολούνται µε την υλοτοµία καιτην εµπορία δασικής ξυλείας, πήγαι-ναν οι χωρικοί µε τα τσεκούρια τουςκαι τα έκοβαν. Τα έκοβαν µε τις κό-φτρες στο δάσος, τα έσκιζαν µε τιςσφήνες και τις βαριές, τα καθάριζανµε τα τσεκούρια τους και τα φόρτω-ναν, τα πιο ελαφριά για προσάναµµαστην πλάτη τους και τα υπόλοιπαστα ζώα για να τα µεταφέρουν στοσπίτι τους. Μετά τα στοίβαζαν έτοιµαγια το τζάκι και λίγο µετέπειτα τιςσόµπες. Αργότερα τα τσεκούρια α-ντικαταστάθηκαν από τις κορδέλεςκαι τα αλυσοπρίονα, ενώ τη µεταφο-ρά έκαναν τα αυτοκίνητα. Στο χωριόµας τα τελευταία χρόνια µε την υλο-τόµηση ασχολούνταν ο Βασίλης Πέ-τρου που φηµιζόταν για την ικανό-τητά του να κόβει ίσια τα ξύλα κα-θώς και ο Κώστας Τόκας.

Μυλωνάς Οι άνθρωποι τότε φρόντιζαν δυο φο-ρές το χρόνο, (φθινόπωρο - άνοιξη),για την παρασκευή του σταρένιου ήκαλαµποκίσιου αλευριού. Μετέφε-ραν τα τσουβάλια τους το πρωί στοµύλο για άλεσµα και επέστρεφαν τοβράδυ. Ο µύλος σε περιόδους αιχµήςδούλευε νύχτα µέρα. Κάτω από τιςµυλόπετρες υπήρχε ένας µικρός χώ-ρος, όπου ήταν εγκατεστηµένος ο κι-νητός µηχανισµός, όπου έπεφτε απότο βαγένι το και τον περιέστρεφε. Οαλεστικός µηχανισµός είχε δυο ορι-ζόντιες κυλινδρικές µυλόπετρες, τηµια πάνω στην άλλη, µε την κάτω α-κίνητη. Το σιτάρι διοχετεύονταν α-νάµεσά τους από µια τρύπα στο κέ-ντρο της επάνω περιστρεφόµενηςπέτρας. Με την κίνηση το σιτάρι ή τοκαλαµπόκι συνθλίβεται ανάµεσα στιςπέτρες και µετατρέπεται σε σκόνη.Ως αµοιβή του ο µυλωνάς κράταγε έ-να µέρος από τα αλεστικά (5-12%)και σπάνια έπαιρνε χρήµατα. Το νε-ρόµυλο στη γέφυρα ο ∆ιονύσηςΥφαντής άλεθε µε το νερόµυλο τακαλαµπόκια και σιτάρια όλης της πε-ριοχής. Στη συνέχεια το επάγγελµατου µυλωνά ασκούσε ο ΕυάγγελοςΠέτρου (Βαγγέλη Σταύρος), που είχετο µύλο κινούµενος µε βενζίνη, σεµέρος δίπλα στο σπίτι του.

Οργανοπαίχτης Οι λαϊκοί οργανοπαίχτες ήταν περι-φερόµενοι µουσικοί, αθίγγανοι στηνπλειονότητά τους, που µε τον καιρόενσωµατώθηκαν στο κοινωνικό ιστότης περιοχής. Αποτελούσαν οµάδα 3-4 ατόµων, που περιφέρονταν σε γά-µους και πανηγύρια. Η κοµπανίατους, η ζυγιά όπως αποκαλούνταν,είχε δυο ζουρνάδες κι ένα νταούλι.Πολύ αργότερα προστέθηκαν άλλαόργανα, όπως κλαρίνο, βιολί, σα-ντούρι κλπ. Το ρεπερτόριό τους πε-ριλάµβανε πολλά δηµοτικά τραγού-δια, χορευτικά και αργά (επιτραπέ-ζια). Η µουσική ξεκινούσε µε τη λαϊ-κή φράση «Βαράτε βιολιτζήδες». Πα-νοΦιλίππης και Πάνος Σκουλήκαςδιέπρεψαν στο ηπειρώτικο ντέφι ε-

νώ ο Λάµπρος Παππάς (Μπουζντώ-νης) ήταν γνωστός για τις επιδόσειςτου στο βιολί. Την παράδοση συνεχί-ζει στις µέρες µας η ΡουσατσιώτικηΚοµπανία.

ΧτίστηςΟι οικοδόµοι και οι χτίστες που κα-τασκεύαζαν λιθόκτιστα σπίτια (πρώ-τη ύλη η πέτρα), µε συνδετική ύλη τηλάσπη στο χωριό µας ήρθαν από τηνΚόνιτσα. Από εκείνους διδάχτηκαντην τεχνική οι δικοί µας όπως ο Βα-σίλης Κατσίκης (πατέρας της Νικό-λαινας), ο ∆ηµήτρης Κάτσης, πατέ-ρας του Νίκου Κάτση, ο οποίος συ-νέχισε το επάγγελµα. Το συνεργείοπου αναλάµβανε µια οικοδοµή συ-γκέντρωνε διαφόρων ειδών τεχνίτεςκαι είχε συγκεκριµένη ιεραρχική ορ-γάνωση. Ο πρωτοµάστορας, που εί-χε το µεγαλύτερο κύρος και εµπειρίαλεγόταν "κάλφας", οι βοηθοί του"χτίστες". Οι χτίστες κατασκεύαζαντα σπίτια "από τα θεµέλια µέχρι τηστέγη", βάσει της εµπειρίας τουπρωτοµάστορα, ο οποίος είχε τότετη συνολική ευθύνη της οικοδοµής,αναλάµβανε δηλαδή και το ρόλο τουπολιτικού µηχανικού και του αρχιτέ-κτονα, ενώ δεν υπήρχαν επιµέρουςειδικότητες, για το σοβάτισµα και τοάσπρισµα. Οι χτίστες ακόµη έκανανµερεµέτια, επισκεύαζαν παλιά σπίτιακ.ά. Έχτιζαν σπίτια, πελεκούσαν πέ-τρες, ενώ όπου χρειάζονταν έκανανκαι το µαραγκό. Οι ίδιοι έκαναν κα-µπαναριά που απαιτούσαν µεγάλη α-ντίληψη και προχωρηµένη τεχνική.Αρχικά τις σκεπές τις έφτιαχναν µεµαύρες πλάκες, στη συνέχεια αντι-καταστήθηκαν από τα κεραµίδια.Στη συνέχεια βγήκαν νέα υλικά πουαντικαταστάθηκαν οι πέτρες απότους τσιµεντόλιθους και τα τούβλα.

Τσαγκάρης, υποδηµατοποιός Σήµερα όταν λέµε τσαγκάρης, εννο-ούµε τον τεχνίτη που επιδιορθώνειτα παπούτσια. Παλιότερα όµως, οτσαγκάρης τα έφτιαχνε ο ίδιος απότην αρχή µετά από παραγγελίες.∆ούλευαν κοντά του και µαθητευό-µενοι. Η κατασκευή ήταν χειροποίη-τη, αφού τα πάντα ήταν ραφτά ήκαρφωτά. Έπαιρναν τη στάµπα τουπέλµατος του πελάτη, έφτιαχνανπρώτα το πάνω µέρος και ύστερα έ-κοβαν τη σόλα. Χρησιµοποιούσαν λε-πίδια, φαλτσέτες, σουβλιά, βελόνες,κερωµένους σπάγκους, σφυριά καικυρίως τα καλαπόδια. Για να κρατή-σουν περισσότερο οι σόλες έβαζανµικρά πεταλάκια και καρφιά. Παλιά,τσαρούχια φόραγαν άνδρες και γυ-ναίκες, που τα αγόραζαν ή τα κατα-σκεύαζαν µόνοι τους, όπως ήταν τακαθηµερινά "γουρουνοτσάρουχα". Οπιο µεγάλος κίνδυνος για τα γουρου-νοτσάρουχα ήταν τα σκυλιά. Επίσηςέφτιαχναν τα λεγόµενα «καλύκια» α-πό ξύλο για σόλα και από πάνω λω-ρίδες δέρµατος, µια οικονοµική λύσηγια όσους δεν µπορούσαν να διαθέ-σουν χρήµατα για παπούτσια. Τσα-γκάρης στο χωριό µας ήταν ο Κων-σταντίνος Τσίπης ο οποίος είχε έρ-θει και εγκατασταθεί στο χωριό µαςαπό άλλο µέρος και µαθητευόµενοιγια να µάθουν την τέχνη ήταν οΓιώργος Κιτσούλης, ο Λάκης Κι-τσούλης, ο Νικόλαος Π. Πέτρου καιαργότερα ο Γεώργιος Τσίπης, ο Χα-ρίσης Πέτρου, ο Ευάγγελος Γκρό-πας, αν και ποτέ δεν ασχολήθηκαν ε-παγγελµατικά.

Ράφτης και µοδίστρες Η ραπτική και η υφαντουργία ήτανοικιακές ασχολίες, ιδιαίτερα των γυ-ναικών που έφτιαχναν τα βασικά εί-

δη ρουχισµού. Πολλοί επαγγελµατίεςράφτες που ειδικεύονταν στην κατα-σκευή συγκεκριµένων ειδών εγχώ-ριων ενδυµάτων από τσόχα ή υφα-ντό και τα έραβαν µε µεταξωτή κλω-στή ("µπρισίµι"), διακοσµώντας τα µεγαϊτάνια, µε κεντήµατα και κουµπιά.Κυρίως οι ράφτες για τα χοντρά υ-φάσµατα ήταν άντρες, που έραβανµάλλινα παντελόνια, τις κυλόττες,σακάκια, ενώ οι γυναίκες έραβαν ζα-κέτες και σεγκούνες. Εκτός του ελ-ληνοράφτη, (που έραβε την πολύ-πλοκη και δύσκολη φορεσιά, την ο-ποία συνέθεταν η φουστανέλα, τατσιπούνια, η σκούφια, τα ζουνάριακλπ.), υπήρχε παλιά και ο καπορά-φτης, ο οποίος λέγονταν και τερζής(τουρκ. ράφτης), για τα χοντρά µάλ-λινα υφάσµατα, τα οποία υφαντά ύ-φαιναν στον αργαλειό οι νοικοκυ-ρές, έπειτα τα έπλεναν και τα χτυ-πούσαν κι αυτά γίνονταν µαλακά σαντσόχα, στη συνέχεια τα έβαφαν σελουλάκι και έπαιρνε λαµπερό µαύροχρώµα και τα έραβαν. Η καποραπτι-κή αναφέρονταν στο ράψιµο καπών,µε πρώτη ύλη το τραγόµαλλο, τότεπου δεν υπήρχαν οµπρέλες, για προ-στασία από το κρύο και τη βροχή,που κάλυπτε τις ενδυµατολογικές α-νάγκες του ποιµενικού κόσµου, ορει-νών αλλά και πεδινών περιοχών. Οιράφτες στα χωριά µας έρχονταν απότα Τζουµέρκα, πήγαιναν σε κάθεσπίτι, όπου και φιλοξενούνταν για ό-σο χρόνο χρειάζονταν να ράψουν ταρούχα που ήθελαν. Από τα µέσα του19ου αιώνα εµφανίστηκαν οι "φρα-γκοράφτες", που έραβαν τις "ευρω-παϊκές" ενδυµασίες, ενώ ήταν διέθε-ταν και υφάσµατα γι’ αυτές (εµπορο-ράφτες). Στο χωριό µας έµαθε τηντέχνη στα τέλη της δεκαετίας του1940 η ∆ηµήτρω Καραβίδα – Μπακό-λα στην Πρέβεζα, όταν κυνηγηµένοιµε τον εµφύλιο οι χωριανοί µας έ-φευγαν προς την Πρέβεζα.

συνεχίζεται

∂·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ·ÏÈ¿, Ô˘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó È·… ‚’ ̤ÚÔ˜

της Μαρίας Καϊάφα

∞ÎfiÌ· ÌÈ· ¶ÔÏ˘ÛÙ·Ê˘Ï›ÙÈÛÛ·

ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜Το χωριό µας, ως γνωστόν, τα τε-λευταία χρόνια έχει δηµιουργήσειπαράδοση στην παραγωγή δασκά-λων, νηπιαγωγών και καθηγητών.Από τον πρώτο και παλαιότερο δά-σκαλο, τον Μήτσο Καραβίδα, ως τασήµερα, πάνω από 30 συγχωριανοίµας διακονούν το λειτούργηµα τουεκπαιδευτικού. Νεόφερτη στον µα-κρύ κατάλογο η κόρη του Χριστόφο-ρου Καϊάφα (Ρούσια), Ελένη Καϊά-φα, που πριν λίγες µέρες απέκτησετο πτυχίο της στο Παιδαγωγικό Τµή-µα ∆ηµοτικής Εκπαίδευσης του Πα-νεπιστηµίου Αθηνών (και ακριβώςστα τέσσερα χρόνια παρακαλώ…).Την καλωσορίζουµε στο «club» τωνεκπαιδευτικών και της ευχόµαστεκαλή σταδιοδροµία!

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 11

12

ªÈ· ¿ÁÓˆÛÙË ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ÙÔÈ΋˜ πÛÙÔÚ›·˜, Ì ÛË-Ì·ÓÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÛÙÔ˘˜ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒ-Ó˜ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·ÙÈ·˜, ›-

Ó·È Ô ¶··¯Ú‹ÛÙÔ˜ ∫·Ú·‚›‰·˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ·ÛÊ·ÏÒ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ·Ô‡ ÙÔ˘ ̷ηڛÙË ÃÚ‹-ÛÙÔ˘ ∫·Ú·‚›‰· Ì ÙÔ ÁÓˆÛÙfi ηÊÂÓÂ›Ô ÛÙÔ ¶ÔÏ˘ÛÙ¿-Ê˘ÏÔ. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1840 Î·È Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ηٷÁfiÙ·Ó·fi ÙÔ ¶·Ï·ÈÔ¯ÒÚÈ ªfiÙÛ·ÚË. √ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ·¿-ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ∞Ó·ÛÙ¿Û˘ ∫·Ú·‚›‰·˜, ıˆÚÂ›Ù·È Ô «ÁÂÓ¿Ú-¯Ë˜» ÙˆÓ ∫·Ú·‚ȉ·›ˆÓ ÛÙÔ ¶ÔÏ˘ÛÙ¿Ê˘ÏÔ, ηıÒ˜ ÚÒ-ÙÔ˜ ·˘Ùfi˜ ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ·fi ¶ÚÈfi‚ÔÏÔ˜ Û ∫·Ú·‚›-‰·˜. √ ¶·¿-ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ‹Ú ̤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÙÔ˘1897 Ì ÙËÓ ∏ÂÈÚˆÙÈ΋ º¿Ï·ÁÁ· ˘fi ÙÔÓ ™˘ÓÙ·ÁÌ·-Ù¿Ú¯Ë ª¿ÚÎÔ ªfiÙÛ·ÚË ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ÛÙË Ì¿¯Ë ÛÙÔ§Ô‡ÚÔ, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÙÔ˘ 1912-13 ηٿ ÙÔÓ Ô-Ô›Ô ·ÂÏ¢ıÂÚÒıËÎÂ Ë ◊ÂÈÚÔ˜. ™ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ·˘ÙfiÓÛ˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙÔ ªÈÎÙfi ∏ÂÈÚˆÙÈÎfi ™ÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ˘fi ÙˉÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ ˘ÔÏÔ¯·ÁÔ‡ Ì˯·ÓÈÎÔ‡ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ¡fiÙ˪fiÙÛ·ÚË. √ ¢ËÌ. ¡. ªfiÙÛ·Ú˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Û’ ¤Ó·Ó ÏfiÁÔ ÙÔ˘, 60¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿, ÙË ÁÓˆÚÈÌ›· ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ ¶··-ÃÚ‹ÛÙÔ:«∂Á‡ÚÈÛ· ÛÙËÓ ÕÚÙ·, ¤ÙÔÈÌÔ˜ ÚÔ˜ ÂÍfiÚÌËÛË. ∂Λ ¤Ú-¯ÂÙ·È ¤Ó·˜ ·›ı·ÓÔ˜ Á¤ÚˆÓ ÎÏËÚÈÎfi˜…- ŒÏ· Â‰Ò ·¿ ÌÔ˘, ÙÔ˘ ϤˆªÔ˘ ϤÂÈ: - ∫·ÂÙ¿ÓÈÔ, ‹ÌÔ˘Ó ÛÙ· 97(1897) Ì·˙› Ì ÙÔÓ ·‰ÂÚÊfiÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÛÔ˘, ÙÔÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ª¿ÚÎÔ ÛÙÔ §Ô‡ÚÔ,ÛÙËÓ ∏ÂÈÚˆÙÈ΋ º¿Ï·ÁÁ·. £¤Ïˆ Ó· ¤Úıˆ Ì·˙› ÛÔ˘.- ¶Â˜ ÌÔ˘ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ·Ô‡ÏË ÌÔ˘, ÙÔ˘ Ϥˆ.◊Ù·Ó 72 ÂÙÒÓ ÙfiÙÂ. ∆Ô ¯ˆÚÈfi ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙÔ¶·Ï·ÈÔ¯ÒÚÈ ªfiÙÛ·ÚË.- £· ·Ú·Î·Ï¤Ûˆ Ó· ¤¯ˆ 2 Ó·ÔÏÂfiÓÈ· ÙÔ Ì‹Ó· (‰ËÏ·-‰‹ 40 ‰Ú·¯Ì¤˜), ¤Ó· ˙¢Á¿ÚÈ ÙÛ·ÚÔ‡¯È· ÎÈ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÎÈ-Ó‹ÛÂˆÓ ÂÚ› Ù· ¯ıÚÈο ÈÈο.¶ÔÙ¤ ‰ÂÓ Â›‰· ¿ÓıÚˆÔ Ì ٤ÙÔÈÔ ı¿ÚÚÔ˜ ÂȘ ÙÔÓ Î›Ó‰˘-ÓÔ. ™·˜ ÙÔÓ ÛÎÈ·ÁÚ·ÊÒ ‰ÈfiÙÈ ·Í›˙ÂÈ ÙÔÓ ÎfiÔ Î·È ÔÏ-Ϥ˜ ÊÔÚ¤˜, ÛÙȘ ¯ÂÈÚfiÙÂÚ˜ ÛÙÈÁ̤˜, ‹Ù·Ó ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜. •˘-ÓÔ‡Û ÙÔ Úˆ› ÂȘ ÒÚ·˜ ÂÛ¯¿ÙÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘».™ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÏfiÁÔ Ô ÔÌÈÏËÙ‹˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Î·È ÛÙËÓ ·Á¿ËÙÔ˘ ¶··¯Ú‹ÛÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ Îԇ̷ÚÔ (ÙÛ›Ô˘ÚÔ): «ªÂÙ¿ÌÈÛfi ·ÁÔ‡ÚÈ ÙÛ›Ô˘ÚÔ, Ô˘ ¤ÈÓÂ, ÌÂÙ‚¿ÏÂÙÔ ÂȘ ¤Ó·Â›‰Ô˜ ÛÙԇη˜ ‹ ˘Ú·‡ÏÔ˘, ‰ÂÓ ÙÔÓ ‚¿ÛÙ·Á ٛÔÙ·!»ª·˙› ÙÔ˘ ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó ÔÈ 3 ÁÈÔ› ÙÔ˘ (¡ÙԇϷ˜, °ÈÒÚÁÔ˜Î·È ∞Ó·ÛÙ¿Û˘) ηıÒ˜ Î·È ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ Û˘Á¯ˆ-ÚÈ·ÓÒÓ ÙÔ˘, Èı·ÓfiÓ Á‡Úˆ ÛÙ· 25 ¿ÙÔÌ·, ·Ó ·Ó·ÏÔÁÈ-ÛÙԇ̠ÙÔÓ ÙfiÙ ÏËı˘ÛÌfi ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ Î·È Û˘ÁÎÚ›ÓÔÓÙ¿˜ÙÔÓ Ì ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ÔÏÔÊfiÚˆÓ ÙˆÓ ÁÂÈÙÔÓÈÎÒÓ ¯ˆ-ÚÈÒÓ.∆ËÓ 23Ë √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1912 Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ¡. ªfiÙÛ·Ú˘ı· ÂΉÒÛÂÈ ÙËÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ‰È·Ù·Á‹:

∞ƒ 51 24-10-1912 øƒ∞ 5¶ªÃøƒπ∞ ƒÔ˘ÛÈ¿ÙÛ· ¡ÙÂÚ‚›˙È·Ó· ∞ÏÔ¯ÒÚÈ ÕÚ‰Ô˜ ƒˆ-Ì·Ófi , ™ÂÈÛÙÚÔ‡ÓÈ . ƒ·ÁÔ‚›˙È ,ªÈÛÙÈ¿ ªÔ˘ÎÔ˘‚›Ó·¡· Ì·˙¢ÙÔ‡Ó ‰˘Ô ÌÂÚ›‰È· fiÏ· Î·È Ó· ¤ÏıÔ˘Ó ·Ì¤Ûˆ˜ÂȘ µ·ÚÁÈ¿‰Â˜ Î·È ¤Ó· ÌÂÚ›‰È Ó· Ì›ÓÂÈ Ó· Ê˘Ï¿ÂÈ ÙÔ ˆ-ÚÈfi. ™·˜ ÂÚÈ̤ӈ ·Ì¤Ûˆ˜ ÂȘ µ·ÚÁÈ¿‰Â˜ Î·È ÂÚÈ̤ӈ·fi ÙÔÓ ·ÙÚȈÙÈÛÌfi Û·˜ fiÙÈ ı· ÓÈ΋ۈÌÂÓ ÙÔÓ Â¯ıÚfiÓ.¡· ÌÔ˘ ÛÙ›ÏÂÙ ηٿÏÔÁÔÓ Ô›ÔÈ ÔÏÔÊÔÚÔ‡Ó Î·È Ô›-ÔÈ ı· ¤ÚıÔ˘Ó.

™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÂÂȉ‹ ˘‹Ú¯Â ΛӉ˘ÓÔ˜ ·fi Ù· ÌÂÙfiÈ-ÛıÂÓ, ÂΉ›‰ÂÈ Î·È ‰Â‡ÙÂÚË ‰È·Ù·Á‹:

∞ƒ 57 24-10-1912Ãøƒπ∞ ƒÔ˘ÛÈ¿ÙÛ· ™ÎÈ·‰¿ °ÎÈÔÓ·Ï· ∑ÂÚÌË, °fiÚ·Ó·∫ÔÚÈÛÙÈ·ÓË∂Óˆı‹Ù fiÏÔÈ ÔÈ ÔÏÔÊfiÚÔÈ Î·È Û‡۷Ù ӷ ÙÂı‹Ù ˘-fi Ù·˜ ‰È·Ù·Á¿˜ ÙÔ˘ ηÂÙ¿Ó ¶··‰È¿ ηÈ∫∞¶∂∆∞¡ ¶ÂfiÓË ›Ó· Ûˆı‹ Ë ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Û· ·ÙÚ›‰·Ì·˜, ÂÁÒ Â›Ì·È ˘Ô¯Úˆ̤ÓÔ˜ Ó· Ì›ӈ Â‰Ò fiÔ˘ ı·Û˘Ó·Êı‹ Ì¿¯Ë, ·ÏÏ¿ ÌfiÏȘ ‰˘ÓËıÒ ı· Û‡ۈ ÂȘ ‚Ô‹-ıÂÈ¿ Û·˜. ¢È¤Ù·Í· ÔÏfiÎÏËÚÔÓ ™ÒÌ· ·ÓÙ·ÚÙÒÓ Ó· Ì›-ÓÂÈ ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘Û›Ó Û·˜, ÎÚ·Ù‹Û·Ù ٷ˜ ı¤ÛÂȘ Û·˜ fiˆ˜Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ Û ™Ô˘ÏÈÒÙ·˜.

∏ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ó· ηٷϿ‚Ô˘Ó ÙË ÁÚ·ÌÌ‹∑∞µƒ√ÀÃ√-°§À∫∏-∆™∂∫√Àƒ∞∆π. ™ÙȘ 10 π·ÓÔ˘-·Ú›Ô˘ 1913 Ô ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ Î·È ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ÂÁη٤ÛÙËÛ ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁÂ›Ô ÙÔ˘ ÛÙË ºÈ-ÏÈÈ¿‰· ÁÈ· Ó· ¤¯ÂÈ ·˘Ùfi˜ È· ÙËÓ ÂÔÙ›· ÙˆÓ ÌÔÓ¿-‰ˆÓ Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ‰È¿Û·ÚÙ˜ ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ. ∞ÎÔÏÔ‡-ıËÛ ‚¤‚·È· Ë ÁÓˆÛÙ‹, ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙË Î·È ÎÚ›ÛÈÌË ª¿-¯Ë ÛÙÔ ªÈ˙¿ÓÈ (16-22 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1913) Ì ÙËÓ ÔÔ›·ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ Ë ∞ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË Ù˘ ∏›ÚÔ˘ ·fi ÙÔÓ

ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˙˘Áfi.™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ì ‰˘Ô ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ· Ô˘ ʈ-Ù›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ËÚˆ˚ÎÔ‡ Ô-Ï·Ú¯ËÁÔ‡ ¶··-ÃÚ‹ÛÙÔ˘ ∫·Ú·‚›‰·. ∂ÊËÌÂÚ›‰Â˜ ηÈÂÚÈÔ‰Èο Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ οÓÔ˘Ó ÙÈÌËÙÈ΋ ÌÓ›· ÛÙËÓ ÂÚ›-ÙˆÛ‹ ÙÔ˘:

∂ÊËÌÂÚ›‰· ∂ÛÂÚÈÓ‹, 13 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1912

ª∂∆∞•À ∆ø¡ ™Ô˘ÏȈÙÒÓ, Ô›ÙÈÓ˜ ·Ó¤ÛÙËÛ·Ó ÂÎ Ó¤Ô˘ÙËÓ ™Ô˘ÏȈÙÈÎ‹Ó ÂÔÔÈ›·Ó, Â›Ó·È Î·È ÂȘ ‚‰ÔÌËÎÔÓÙÔ‡-Ù˘ ÈÂÚ‡˜ ÔÓfiÌ·ÙÈ ¶··¯Ú‹ÛÙÔ˜ ∫·Ú·‚›‰·˜, Ì ·ÁÓ‹Î·È ·ıÒ·Ó Ê˘ÛÈÔÁӈ̛·Ó, Ì ÚfiÛˆÔÓ ÂÚÚ˘ÙȉˆÌ¤ÓÔÓ·fi ÙËÓ ·Ú¤Ï¢ÛÈÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Î·È Ì ηډ›·Ó ·ÏÏË-ηÚÈÔ‡.∫·›ÙÔÈ ÂÁ‹Ú·ÛÂÓ Â¯ÂÈ „˘¯‹ ÓÂÔ˘, „˘¯‹ ÁÂÓÓË̤ÓËÓ ‰È·fiÏÂÌÔÓ. ∆ÔÓ Â›‰ÔÌÂÓ ÂȘ ÙÔ ÓÔÛÔÎÔÌÂ›Ô Ù˘ ÚÈÁÎË›Û-Û˘ ™ÔÊ›·˜ (ÕÚÙ·) ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÈÒÙÔ˘ ÔÏ·Ú¯ËÁÔ‡∆¿ÎË ªfiÙÛ·ÚË ˘ÔÏÔ¯·ÁÔ‡ ÙÔ˘ Ì˯·ÓÈÎÔ‡, fiÛÙȘ ÓÔ-ÛËχÂÙ·È ÂΛ ¿Û¯ˆÓ ·fi ÙÔÓ fi‰· ÙÔ˘.∂›Ó·È ·¿˜ ·ÏÔ˚Îfi˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘, ·ÏÏ¿ ̤۷ ÙÔ˘ ÎÏ›ÂÈfiÏËÓ ÙËÓ Ï‚ÂÓÙÈ¿ ÙÔ˘ ‘21. √ Î. ªfiÙÛ·Ú˘ Ì·˜ ÙÔÓ Û˘-Ó¤ÛÙËÛÂ. ª·˜ ›ÂÓ fiÙÈ ÙÔÓ ËÎÔÏÔ‡ıËÛ ÂȘ fiÏ·˜ Ù·˜ Ì¿-¯·˜ Î·È fiÙÈ Â¤‰ÂÈÍÂÓ ·ÓÙÔ¯‹Ó Ó·ÓÈ΋Ó...∆ÔÓ ··-ÃÚ‹ÛÙÔ ÙÔÓ ÂÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ó ··-™·ÌÔ˘‹Ï ‰Èfi-ÙÈ ·Â‰Â›¯ıË ·ÓÙ¿ÍÈÔ˜ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ Ì¿ÚÙ˘ÚÔ˜ ÙÔ˘ ™Ô˘-Ï›Ô˘. ŸÙ·Ó ÙÔ ™ÒÌ· ÙÔ˘ Î. ªfiÙÛ·ÚË Î·Ù¤Ï·‚ ÙÔ ™Ô‡ÏÈÔ ··-ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ¤„·Ï ÙÔ «ÃÚÈÛÙfi˜ ∞Ó¤ÛÙË».

¶ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ∂ÏÏ¿˜, 27 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1912, ∆fiÌ. 401(104) ÛÂÏ.4

ºÈʛη ª˘ÏˆÓ¿: ∏ ∞Ó¿ÛÙ·ÛȘ ÙÔ˘ ™Ô˘Ï›Ô˘

√ ·¿-ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ۋΈÛ ٷ Ì¿ÙÈ· ıÔψ̤ӷÎÈ’ ¿Ú¯ÈÛ ̒ ·Ó·Ê˘ÏÈÙfi. –∞¯ ÚÒÙËÛ ̒ Â̤ӷ, Ô˘ ›‰· ÙÔ ™Ô‡ÏÈ Ì’ ¤ÚËÌÔ, ‚Ô˘‚fi Î·È Á˘Ìӈ̤ÓÔ

Û·Ó Ù¿ÊÔ Í¯·Ṳ̂ÓÔ!∆Ô ™Ô‡ÏÈ ‰›¯ˆ˜ ¿ÚÌ·Ù·, ¯ˆÚ›˜ ˙ˆ‹ Î·È ÓÂÈ¿Ù·, ‰›¯ˆ˜ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÏÌfi Î·È Î¿Ù·ÛÚË ÊÏÔοٷ, Ì ÙËÓ ÂÚ‹Ê·ÓË ıˆÚÈ¿, Ô˘ ÙfiÛË ‰fiÍ· ÎÚ‡‚ÂÈ,

ÛÙÔÓ ‚¿Ú‚·ÚÔ Ó· Û·‚Ë!™Ò·Û’ Ô Á¤Úˆ˜ ıÏÈ‚ÂÚ¿, ÎÔ˘Ó¿ÂÈ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ·Ó·ÛÙÂÓ¿˙ÂÈ ·fi ηډȿ Î·È Í·Ó·Ú¯›˙ÂÈ ¿ÏÈ!-ÃÚfiÓÈ· Î·È ¯ÚfiÓÈ· ÚfiÛÌÂÓ ̤۷ ÛÙËÓ ÂÚËÌÈ¿ ÙÔ˘ÌÈ’ ·ÎÙ›Ó·, ʈ˜, ·’ Ù· ÊÙˆ¯¿, Ù· ÛÎfiÚÈ· Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘!∫·È ¯·Ú·˘Á¤˜ Î·È ‰ÂÈÏÈÓ¿, ÎÈ’ ·ÛÙ¤ÚÈ· Î·È ÛÎÔÙ¿‰È,¶¿ÓÙ· ÙÔ ‚Ϥ·Ó ‚Ô˘‚fi ÌÂÛ’ ÛÙ˘ ÛÎÏ·‚È¿˜ ÙÔÓ Õ‰Ë!∞¯! •¤ÚÂȘ ÙÈ ı· Ë ÛÎÏ·‚È¿; §·¯Ù¿Ú· Ô˘ ÛÔ˘ Û¿ÂÈÙË ı›· ÊÙÂÚÔ‡Á· Ù˘ „˘¯‹˜, ÁÈ· Ó· ÌË ¯·ÈÚÂÙ¿ËË Á·Ï·Ó‹ Ë ÛΤ„Ș ÛÔ˘ ÙÔ Êˆ˜, Ô˘ Û ΢ÎÏÒÓÂÈ!...∂›Ó·È Û·Ó Ó¿¯Ë˜ ÛÙÔ ÎÏÔ˘‚› ÎÏÂÈṲ̂ÓÔ ÂÓ ·Ë‰fiÓÈ!™· Ó¿¯Ë˜ ÌÂÛ’ ÛÙ· Û›‰ËÚ· ı·Ì̤ÓË ÙËÓ „˘¯‹ ÛÔ˘,

Î·È Ó· Âı·›ÓÂȘ ÂÓÒ ˙˘, ÛÙ· ‚¿ıÈ· ÌÈ·˜ ·‚‡ÛÛÔ˘!...•¤ÚÂȘ ÙÈ Â›Ó·È Ë ÛÎÏ·‚È¿; ∞¯, οÏÏÈÔ Ó· ÌËÓ Í¤Ú˘!...∞ÓÂÌÔ‰¤ÚÓÂÈ Ì¤Û· ÛÔ˘ Ô ‚fiÁÁÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏ¿ÁÔ˘˜!..Î·È ÓÔÈÒıÂȘ ÎÚ‡· ÙËÓ Î·Ú‰È¿, Û· Ó¿¯Ë ̤۷ ¿ÁÔ˘˜!..°È· Ì·˜ ‰ÂÓ Â›¯Â Ë ˙ˆ‹ ¯·Ú¿ Ô‡Ù ÛÙ·ÁfiÓ·,¶ÓÈÁ̤ÓÔ ÙÔ ¯·ÌfiÁÂÏÔ Û Û΢ıÚˆfiÓ ·ÁÒÓ·,¯ÏˆÌ‹ Î’ Ë ÓÂÈfiÙË Û·Ó ‚Ô˘‚fi Î·È Ì·‡ÚÔ Ó˘ÎÙÔÔ‡ÏÈ, ÎÈ’ Ë Â˘Ù˘¯›· ͤ¯·Û ÙÔ ÚËÌ·Á̤ÓÔ ™Ô‡ÏÈ!..ª· οÔÈ· ̤ڷ Ô˘ ÁÏÂÈÎÈ¿ ÎÈ’ ·Í¤¯·ÛÙË ı· Ì›ÓË™ÙÂÁÓÒÛ·Ó ٷ ‰¿ÎÚ˘·, Ûˆ¿Û·Ó ÔÈ ıÚ‹ÓÔÈ!°È·Ù›, ̤۷ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÔÚÌËÙÈÎÔ‡ ·Ó¤ÌÔ˘,ª·˜ ‹Úı’ Ô ‹¯Ô˜ ÙÔ˘ÊÂÎÈÒÓ ÎÈ’ Ô ‚fiÁÁÔ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘!..∞¯ ÙfiÙ ӿ‚Ϙ ·ÏÌÔ‡˜, ηډȤ˜ ÁÂÌ¿Ù˜ ÊÏfiÁ·!∆Ô ™Ô‡ÏÈ ·˘Ùfi ÙÔ ¤ÚËÌÔ, ·Ù¤ÏÂȈٷ ˯ÔÏfiÁ·!//™Ù¤ÏÓˆ Ù· ÙÚ›· ÌÔ˘ ·È‰È¿ ÛÙË ÊÏfiÁ· ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘,∞Ú¿˙ˆ ÙÔ ÙÔ˘Ê¤ÎÈ ÌÔ˘ Î·È ¿ˆ Î’ ÂÁÒ ÎÂÈ Î¿ÙÔ˘!..ªÂ ÊÙÂڈ̤ÓË ÙËÓ „˘¯‹, ÏÔ˘Ṳ̂ÓË ·’ ÙË ¯·Ú¿ ÌÔ˘Û·ÊÙˆ, ·ÁηÏÈ¿˙ˆ Î·È ÊÈÏÒ, fiÔÈÔÓ ÎÈ’ ·Ó ‚Úˆ ÌÚÔ-ÛÙ¿ ÌÔ˘!∞˘ÙÔ›, ·˘ÙÔ› Ô˘ ÌÔÈ¿˙·Ó Ì ÙËÓ ·ÓÂÌÔ˙¿ÏË, ‹Úı·Ó ÙÔÓ ÁÎÚ¤ÌÈÔ ÙÔ ‚ˆÌfi Ó’ ·Ó·ÛÙËÏÒÛÔ˘Ó ¿ÏÈ,‹Úı·Ó ÁÈ· Ó· ÛÙÂÁÓÒÛÔ˘Ó ÙÔ ‰¿ÎÚ˘ ·’ ÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ì·˜Î·È Ó· Ì·˙¤„Ô˘Ó Ù· ·ÏÈ¿ Î·È ÛÎfiÚÈ· ÎfiÎηϿ Ì·˜!...-∫·ÏÒ˜ Ù· ·ÏÏËοÚÈ· ÌÔ˘! ∆Ô˘ ™·ÌÔ˘‹Ï Ë ÛÎfiÓËÌ ÙËÓ ·ÏÈ¿ ÙË ‰fiÍ· Ù˘ ı ӷ Û·˜ ÛÙÂÊ·ÓÒÓÂÈ!..ªÂ Û·˜ ·˜ Â›Ì·È Á¤ÚÔÓÙ·˜! Ì·˙‡ Ì ۷˜ ı· ʇÁˆ,ÙÔ ‰¤ÓÙÚÔ ÙÔ ÂÙÔÈÌfiÚÚÔÔ ı· ÛˆÚÈ·ÛÙ‹ Û ϛÁÔ!£· Û‚‡ÛË ÙÔ ·ÈÌ·Ùfi‚·ÊÔ Û·Ú›ÎÈ ·fi ‰ˆ ¤Ú·Î·È ı· ˘„ˆı‹ Ë Á·Ï·Ó‹ Ù˘ ӛ΢ ı˘Á·Ù¤Ú·!∂ÌÚfi˜ ·È‰È¿ ÌÔ˘, ¿ÓÙ· ÂÌÚfi˜! Î’ ·ÓÙÈ‚ÔÔ‡Ó ÔÈ Î¿ÌÔÈ,Ï¿ÌÂÈ Ë ‰fiÍ· Á‡Úˆ Ì·˜ ÎÈ’ Ë Ï‚ÂÓÙÈ¿ ÙÔ˘˜ Ï¿ÌÂÈ,Ú˘¿˙ÔÓÙ’ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Û· Û΢ÏÈ¿, Ì· ʇÁÔ˘Ó ÓÙÚÔÈ·-Ṳ̂ÓÔÈÎ·È ÁÔÓ·Ù›˙ÂÈ Ë ÛÎÏ·‚È¿ ÛÙË Ï¢ÙÂÚÈ¿ Ô˘ Ì·›ÓÂÈ!∫·È Ó·!..™ÙÔ ™Ô‡ÏÈ, Ì ηډȿ ÁÔÓ·ÙÈṲ̂ÓË, fiÏÔȃ›¯ÓÔ˘Ì ̤ے ·’ ÙÔ˘˜ ηÓÔ‡˜ ¯·ÈÚÂÙÈÛÌÔ‡ ¤Ó· ‚fiÏÈ,∫È’ ·ÓÙÈ‚ÔÔ‡Ó ÔÈ Ï·Áη‰È¤˜, ÔÈ ÏfiÁÁÔÈ, Ù· ¯ÔÚÙ¿ÚÈ·.-∫·ÏÒ˜ Ù· ·ÏÏËοÚÈ· ÌÔ˘!..∫·ÏÒ˜ Ù· ·ÏÏËοÚÈ·!¶Ò˜ Ó· ÛÔ˘ ˆ ÙÈ Á›ÓËÎÂ, ·È‰› ÌÔ˘, ÂΛ ¤Ú·;∆fiÛÔÓ ËÚÒˆÓ ÔÈ „˘¯¤˜ ÂÙÔ‡Û·Ó ÛÙÔÓ ·Èı¤Ú·Î·È ÙfiÛ· ‰¿ÎÚ˘· ·ÏÈÛ·Ó ¯·Ú¿˜ ÛÙÔ ¯ÒÌ· ÂΛÓÔ!..ÕÍ·ÊÓ· ÙÔ ÙÔ˘Ê¤ÎÈ ÌÔ˘ Û ÌÈ· ÁˆÓÈ¿ ·Ê‹Óˆ,·Ú¿˙ˆ ÙË ÛËÌ·›· Ì·˜ Î·È ÙÔ ÛÙ·˘Úfi Ì·˜ ÛÙ’ ¿ÏÏÔ, Î·È ÙËÓ ∞Ó¿ÛÙ·ÛÈ ÛÈÁ¿ ·Ú¯›˙ˆ Ó· ÙÔ˘˜ „¿Ïψ!..∆fiÙ ӷ ȉ‹˜ ÙÈ Á›ÓËÎÂ! «ÃÚÈÛÙfi˜ ·Ó¤ÛÙË» fiÏÔÈæ¿ÏÏÔ˘Ó, ̤۷ ÛÙÔ ¤ÚËÌÔ Ù˘ ‰fiÍ·˜ ÂÚÈ‚fiÏÈ!«ÃÚÈÛÙfi˜ ·Ó¤ÛÙË ÂÎ ÓÂÎÚÒÓ» ÁÚÔÈÎÈ¤Ù·È ¤Ú·-¤Ú·ÎÈ’ ·ÏÒÓÂÙ·È Ë ı›· ʈӋ ÛÙ· ·̷ٷ Ù·Á¤Ú·!∫È’ ·ÏÒÓÂÙ·È ÎÈ’ ·ÏÒÓÂÙ·È Û’ ·Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ‰‡ÛË,ÙËÓ ¤Ó‰ÔÍË ·Ó¿ÛÙ·ÛÈ ·ÓÙÔ‡ Ó· ‰È·Ï·Ï‹ÛË!..

√ ·¿-ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ÛÒ·ÛÂ. ∆· Ì¿ÙÈ· Ù· ‚·ıÈ¿ ÙÔ˘·ÓÙÈÊÂÁÁ›˙·Ó ÙË ıÂÚÌ‹ Î’ ËÚˆ˚΋ ηډȿ ÙÔ˘!∫·È Ù· ÏÂ˘Î¿ ÙÔ˘ Ù· Ì·ÏÏÈ¿ ÙÚÈÁ‡Úˆ ·’ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈÛ·Ó Î·Ù·ÚÚ¿¯Ù˘ ¯‡ÓÔÓÙ·Ó Î·È Û·Ó ·ÓÂÌÔ˙¿ÏË,Ô˘ ̤ے ·fi Ù· ·̷ٷ Ù·ÛË̤̈ӷ ÂΛӷ,ÂÚfi‚·ÏÏ ÂÚ‹Ê·ÓË Ù˘ ‰fiÍ·˜ ÌÈ· ·ÎÙ›Ó·!..

À.° 1. ™Ù· ΛÌÂÓ· Ô˘ ·Ó·‰ËÌÔÛȇԢÌ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎÂË ÔÚıÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ÚˆÙfiÙ˘ˆÓ ËÁÒÓÀ.° 2. ™ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÂÎÌËÚ›ˆÛË Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ηÈÔ ∫ÒÛÙ·˜ ™. ∫·Ú·‚›‰·˜

√ ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ ÔÏ·Ú¯ËÁfi˜ ·¿-ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ∫·Ú·‚›‰·˜ Του Γιάννη Ευαγγ. Λιόντου (οδοντίατρου)

polistafilo 9.qxd 24-07-10 11:56 ¶M Page 12