ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝpse.primedu.uoa.gr/foitites/dimitris_xagoraris/ergasies/... ·...

Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Α Θ Η Ν Ω Ν

Π Α Ι Δ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Τ Μ Η Μ Α Δ Η Μ Ο Τ Ι Κ Η Σ

Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η Σ

Μ Ε Τ Α Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Η

Σ Τ Η Ν Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η

Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Μ Ε Ν Ο Μ Α Θ Η Μ Α

Προηγμένες Μαθησιακές Τεχνολογίες

Διαδικτύου και Εκπαίδευση από Απόσταση

Τ Ε Λ Ι Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Α΄

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΕΤΣΙ …ΚΙ ΑΛΛΙΩΣ

Καθηγητής: Αναστασιάδης Παναγιώτης

Μέλη Ομάδας Εκπόνησης Εργασίας

Όνομα: Επώνυμο:

Φεβρουάριος 2007

1

ΘανάσηςΑχιλλέαςΒαρβάραΔημήτρηςΠαναγιώταΠαναγιώτα

Γκαϊδατζόγλου 205 322 Ευθυμιόπουλος 205 323Μασούρου 205 331Ξαγοράρης 205 334 Παναγιωτάκη 205 335Τσαμπάζη 205 340

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΕΤΣΙ …ΚΙ ΑΛΛΙΩΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας στο χώρο της

εκπαίδευσης, αλλάζει σηµαντικά τη δοµή και τη μέχρι τώρα λειτουργία της. Μια από

τις «επαναστάσεις», που μπορεί να επιφέρει η χρήση των υπολογιστών, είναι και η

αλλαγή του κοινωνικού κλίματος, των αλληλεπιδράσεων και των σχέσεων μέσα στη

σχολική τάξη, όπου η επικοινωνία και η συνεργασία ανάμεσα σε μαθητές θα είναι

επιθυμητή και ο ρόλος του δασκάλου περισσότερο συντονιστικός και διευκολυντικός

και λιγότερο εκείνος του προμηθευτή όλων των γνώσεων και των πληροφοριών. Οι

τεράστιες δυνατότητες αποθήκευσης, οργάνωσης, ανάκλησης, αναπαράστασης,

συσχετισμού και γενικά επεξεργασίας πληροφοριών, καθώς και της διασύνδεσης με

ηλεκτρονικά δίκτυα και άλλα εποπτικά μέσα, που διαθέτει ο υπολογιστής, τον

καθιστούν μια σπουδαία πηγή πληροφόρησης, γεγονός πολύ σημαντικό για την εποχή

της πληροφορίας. Ο βαθμός πρόσβασης σε αυτήν από όλους τους πολίτες είναι

δείκτης όχι μόνο οικονομικής προόδου, αλλά και δημοκρατίας για κάθε σύγχρονη

χώρα.

Η προοπτική διασύνδεσης με τοπικά ή διεθνή δίκτυα και με ηλεκτρονικά

ταχυδρομεία, καθώς και της συμμετοχής των σχολείων ή των μαθητών ως άτομα σε

εξ αποστάσεως συζητήσεις, συσκέψεις και διάφορες άλλες συνεργασίες μέσω του

υπολογιστή, υπόσχεται ορισμένα πρόσθετα πλεονεκτήματα, όπως είναι η άρση του

εμποδίου των αποστάσεων και των περιορισμών που τίθενται, συνήθως, στο χρόνο

μέσα στον οποίο πρέπει να εργαστούν όλοι, όσοι έχουν συγκεντρωθεί στον ίδιο χώρο

για ένα κοινό έργο (Ράπτης – Ράπτη, 2004).

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο σχεδιασμό ενός περιβάλλοντος μάθησης στο

διαδίκτυο και την υλοποίησή του με τη μορφή της τηλεδιάσκεψης σε ένα υβριδικό

μαθησιακό περιβάλλον το οποίο αποτελεί την εννοιολογική και λειτουργική

ολοκλήρωση των παραδοσιακών εκπαιδευτικών μεθόδων και των νέων σύγχρονων

προσεγγίσεων.

Σκοπός της συγκεκριμένης εφαρμογής, είναι να εκφράσουν τα παιδιά τις γνώσεις,

τις βιωματικές εμπειρίες και τις απόψεις τους γύρω από τους τρόπους και τα μέσα

επικοινωνίας των ανθρώπων από τις πρώτες κοινωνίες έως σήμερα, μέσα από

δημιουργικές δραστηριότητες και να εμπλακούν στη διαχείριση ενός σύνθετου

2

σχεδίου εργασίας, αναπτύσσοντας έτσι την κριτική τους σκέψη και τις συνεργατικές

τους δεξιότητες. Με τη συγκεκριμένη εφαρμογή εκπονούνται διδακτικές

δραστηριότητες και σχέδια εργασίας, ενώ παράλληλα, εισάγονται τεχνικές και

εργαλεία συνεργασίας από απόσταση. Η μεθοδολογία ανάπτυξης και διδακτικής

αξιοποίησης της εφαρμογής στηρίζεται στη μεθοδολογία ΟΔΥΣΣΕΑΣ,

εμπλουτισμένη με τη μέθοδο project.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι την εποχή μας σηματοδοτεί η επανάσταση

της πληροφορίας. Γι’ αυτό εξάλλου και ο χαρακτηρισμός της ως Κοινωνία της

Πληροφορίας (ΚτΠ). Κύριο χαρακτηριστικό της η ανατροπή της σχέσης ανθρώπου

και πληροφορίας. Η ραγδαία ανάπτυξη των εφαρμογών της πληροφορικής και των

επικοινωνιών μεταμορφώνει αυτή τη σχέση όπου η ψηφιοποιημένη πληροφορία –

είτε ως προϊόν είτε ως υπηρεσία – διαχέεται προς τους ανθρώπους, οι οποίοι την

αναζητούν από τις οθόνες των ηλεκτρονικών τους υπολογιστών αποφεύγοντας τις

άσκοπες μετακινήσεις, κερδίζοντας έτσι πολύτιµο χρόνο και βελτιώνοντας τις

συνθήκες της καθηµερινότητάς τους.

Κύρια χαρακτηριστικά της εποχής που ζούμε αποτελούν επίσης η ταχύτατη

απαξίωση των προσφερόµενων γνώσεων, η πολλαπλότητα των επιλογών στο επίπεδο

της πρόσβασης σε πληροφορίες, το φαινόµενο της υπερπληροφόρησης, καθώς και η

αναγκαιότητα αξιολόγησης του απίστευτου όγκου δεδοµένων (Anastasiades, 2002).

Με τις νέες τεχνολογίες, το διαδίκτυο και τα πολυμέσα, η ανθρωπότητα βιώνει

αυτό που ο McLuhan (1964) ονόμασε «παγκόσμιο χωριό», μια κοινωνία πολλαπλών

τρόπων αναπαράστασης της πληροφορίας και της επικοινωνίας, σύγχρονης και

ασύγχρονης, χωρίς χωροχρονικούς και γεωγραφικούς περιορισμούς. Αυτό που της

«καταλογίζεται» ως καινούργιο είναι ότι ο κόσμος στο παρελθόν δεν είχε βιώσει ποτέ

την παγκοσμιοποίηση σε τέτοια έκταση, ένταση, ταχύτητα και επίδραση, ιδιαίτερα,

λόγω της τεχνολογικής επανάστασης στο χώρο της πληροφορίας και της επικοινωνίας

(Μακράκη – Μακράκης, 2006).

Οι νέες τεχνολογίες με τις όλο και αυξανόμενες δυνατότητές τους ως

νοητικά/γνωστικά εργαλεία και ως εργαλεία αποθήκευσης, επεξεργασίας της

πληροφορίας και πρόσβασης σε αυτή, έχουν ενισχύσει την άποψη ότι, αν κάποιος

3

αγνοεί τις νέες τεχνολογίες (ΝΤ) και τις δυνατότητες τις οποίες προσφέρουν, θα

κατασταθεί λειτουργικά αναλφάβητος. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν

υπάρχουν ερωτήματα και προβληματισμοί για την επίδραση την οποία έχουν οι ΝΤ

στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου και τη σημασία που έχουν πλέον στο κοινωνικό

γίγνεσθαι (Μακράκης, 2000). Η πληροφορική εξάλλου δε συνιστά αξία από μόνη της.

Η αξία ή η απαξίωσή της είναι κοινωνικά, πολιτιστικά και ιδεολογικά

προσδιορισμένη (Ράπτης – Ράπτη, 2004).

Οι κοινωνικές επιπτώσεις από τη νέα παραγωγική δύναμη, αυτή δηλαδή των

Νέων Τεχνολογιών, είναι σημαντικές, σύνθετες και ως ένα σημείο αντιφατικές και

απρόβλεπτες. Είναι δε σίγουρο ότι έχουν αντίκτυπο και στο χώρο της εκπαίδευσης,

γεγονός που φαίνεται και από τις επαναλαμβανόμενες επισημάνσεις των διαφόρων

αναλυτών, ότι το παραδοσιακό σχολείο στο πλαίσιο του βιομηχανικού προτύπου δεν

είναι σε θέση να προετοιμάσει τα άτομα για τη νέα πραγματικότητα, που συνηθίζεται

να αποκαλείται «Κοινωνία της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας» (Ράπτης – Ράπτη,

2004).

Η ραγδαία ανάπτυξη των νέων τεχνολογικών, επικοινωνιακών και

πληροφοριακών εφαρμογών (τηλεδιάσκεψη, ηλεκτρονική ανταλλαγή αρχείων, κτλ.),

η ηλεκτρονική διασύνδεση των εκπαιδευτικών μονάδων και η διείσδυση των

εκπαιδευτικών πολυµέσων στο βασικό κορµό της μαθησιακής ακολουθίας,

αναδεικνύουν τη διαδικασία της εξ αποστάσεως μάθησης στο ρόλο του

αναμφισβήτητου προπομπού των μεγάλων και ριζικών αλλαγών στο ευρύτερο

εκπαιδευτικό περιβάλλον. Η μετατόπιση του κέντρου βάρους της εκπαιδευτικής

διαδικασίας και η μεταλλαγή του ρόλου του διδάσκοντα (European Union COM (95

590)), η διαρκής ανανέωση και ο συνεχής εμπλουτισμός των γνώσεων και δεξιοτήτων

του πολίτη στην αναδυόμενη ΚτΠ, αναδεικνύει τη δια Βίου Μάθηση, ως την

απαραίτητη προϋπόθεση για την αρμονική και παραγωγική του ένταξη στα νέα

κοινωνικά και εργασιακά δεδομένα (Αναστασιάδης, 2000).

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση (ΕξΑΕ) είναι μια οραματική ιδέα. Μπορεί να

μεταβάλλει ριζικά τον τρόπο µε τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την εκπαίδευση, µε την

προϋπόθεση να γίνει η εμπειρία του εξ αποστάσεως εκπαιδευόμενου τόσο πλήρης,

ικανοποιητική και αποδεκτή όσο η εμπειρία του εκπαιδευόμενου σε ένα πρόσωπο µε

πρόσωπο σύστημα εκμάθησης (Simonson, 2001). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση

αξιοποιώντας τη συνεχή ανάπτυξη της υπερμεσικής και διαδικτυακής τεχνολογίας

αναδεικνύεται σε ένα συναρπαστικό και πολλά υποσχόμενο τομέα, καθώς είναι

4

πολλές οι προσδοκίες τόσο για τους εκπαιδευόμενους όσο και για τους

εκπαιδευτικούς, προσδίδοντας µια νέα δυναμική στην μάθηση και στην πρόσβαση

της πληροφορίας και της γνώσης (Μακράκης, 2000).

Η Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΑεξΑΕ - Open and Distance

Learning - ODL) αποτελεί ένα από τα πιο σηµαντικά μέσα για την υλοποίηση της δια

βίου μάθησης (Anastasiades, 2003). Ο βασικός στόχος ενός ολοκληρωμένου

Εκπαιδευτικού Περιβάλλοντος στο Διαδίκτυο είναι η δημιουργία όλων εκείνων των

απαραίτητων προϋποθέσεων - παιδαγωγικών, διοικητικών και οργανωτικών - οι

οποίες θα κάνουν πράξη το όραμα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης µε τη χρήση

προηγμένων μαθησιακών τεχνολογιών διαδικτύου (Anastasiades, 2003).

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Η διδακτική πρόταση έχει θέμα «Επικοινωνούμε έτσι … κι αλλιώς» και

σχεδιάστηκε με βάση τη διάρθρωση και τις μεθοδολογικές αρχές της διδασκαλίας με

τηλεδιάσκεψη, για να εφαρμοστεί στην Ε΄ τάξη, στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης.

Βασική παραδοχή του Δ.Ε.Π.Π.Σ. (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος

Σπουδών, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο) είναι ότι, σε αντίθεση με την ακαδημαϊκή

πρακτική της κατάτμησης της γνώσης σε τομείς και εξειδικεύσεις, που τα τελευταία

χρόνια και αυτή αμφισβητείται, η σχολική γνώση, για λόγους ψυχολογικούς και

διδακτικούς ιδιαίτερα, θα πρέπει:

α) να διδάσκεται σε ενιαία μορφή, για να προσφέρει ολιστική εικόνα της

πραγματικότητας,

β) να συνδέεται με τις εμπειρίες των μαθητών για να είναι κατανοητή, ενδιαφέρουσα

και σχετική με την πραγματικότητα που αυτοί βιώνουν και

γ) να προσεγγίζεται με διερευνητικές μεθόδους, ώστε η γνώση να οικοδομείται

σταδιακά από τους ίδιους τους μαθητές.

Για τους παραπάνω λόγους επιλέξαμε το θέμα μας από τη θεματολογία της

Ευέλικτης Ζώνης, αφού έτσι επιτυγχάνεται η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης,

ενεργοποιείται το ενδιαφέρον των μαθητών και καλλιεργούνται δεξιότητες

συνεργασίας και επικοινωνίας. Με τον όρο διαθεματικότητα αναφερόμαστε στη

θεωρητική αρχή οργάνωσης του αναλυτικού προγράμματος που καταλύει τα διακριτά

μαθήματα ως πλαισίου οργάνωσης της σχολικής γνώσης, παραβλέπει τις

5

προτεραιότητες τους και τις εσωτερικές δομές τους και επιχειρεί να προσεγγίσει τη

σχολική γνώση ενιαιοποιημένη (Ματσαγγούρας, 2003).

Η Ευέλικτη Ζώνη, έχοντας βασικό σκοπό την «ενιαιοποίηση» της σχολικής γνώσης

με τα ενδιαφέροντα των μαθητών και με τις καταστάσεις ζωής, μας επιτρέπει να

αντλήσουμε θέματα από μια ευρύτερη, «ανοιχτή» θεματική. Στα πλαίσια αυτά

μπορούμε να εντάξουμε το θέμα που επιλέξαμε στη θεματική «Σύγχρονα θέματα –

Πολυθεματικό Βιβλίο» («Βλέπω το σημερινό κόσμο», Πολυθεματικό βιβλίο για την

Ευέλικτη Ζώνη, Μορφές επικοινωνίας – Μ.Μ.Ε., ΥΠΕΠΘ – Π.Ι., Αθήνα, 2001).

Υιοθετήσαμε την ολιστική προσέγγιση της γνώσης ξεκινώντας από τις εμπειρίες

των μαθητών και στοχεύοντας στη σύλληψη της ευρύτερης εικόνας των θεμάτων που

μελετούν. Όσο πιο ενταγμένη είναι η μάθηση σε αυθεντικά πλαίσια, δηλαδή σε

πλαίσιο με παραδείγματα από τον καθημερινό βίο, όσο πιο πλούσιες είναι οι

θεματικές και γνωστικές συσχετίσεις, όσο πιο προσωπική και ενεργή είναι η εμπλοκή

των μαθητών, τόσο καλύτερες συνθήκες δημιουργούνται με στόχο τη σταδιακή

οικειοποίηση της γνώσης και τη μεταφορά και εφαρμογή της σε νέες καταστάσεις.

Κριτήρια επιλογής του θέματος αποτέλεσαν:

Το ενδιαφέρον και η χρησιμότητά του στην καθημερινή ζωή των μαθητών

Η εμπλοκή διαφόρων γνωστικών αντικειμένων

Η εμπλοκή των μαθητών σε βιωματικές ευκαιρίες μάθησης, συνδέοντας το

σχολείο με τον προσωπικό βίο, τα ενδιαφέροντα, το είδος της νοημοσύνης και

τις κλίσεις τους

Στη διαδικασία κατάκτησης των γνώσεων επιδιώξαμε τη μείωση στο ελάχιστο της

«έτοιμης» πληροφορίας. Κυρίαρχο ρόλο στην κατασκευή νοημάτων και στην

οικοδόμηση των εννοιών έχουν οι δραστηριότητες. Βασικό χαρακτηριστικό των

δραστηριοτήτων είναι η πραγμάτευση θεμάτων μέσα από ομαδικές, διερευνητικές

διαδικασίες. Μέσα από τη συνεργατική αυτή διερεύνηση οι μαθητές ασκούνται σε

διαθεματικές δεξιότητες, όπως αυτές της επικοινωνίας, της συνεργασίας και της

κριτικής στάσης απέναντι στα ζητήματα που μελετούν. Οι μαθητές αντιμετωπίζονται

ως μέλη μιας μικρής ερευνητικής κοινότητας και ασκούνται σε δεξιότητες μέσα από

τις οποίες θα κατακτήσουν σταδιακά την επιστημονική μεθοδολογία. Στο πλαίσιο

αυτό, κεντρική θέση κατέχουν οι μαθησιακές δραστηριότητες που αφορούν στις

διαδικασίες της επιστημονικής μεθόδου (παρατήρηση, ταξινόμηση, επικοινωνία,

χωροχρονικές σχέσεις, προβλέψεις, εξαγωγή συμπερασμάτων, υποθέσεις, ερμηνεία),

6

οι οποίες συναποτελούν το σύνολο της επιστημονικής έρευνας. Επιδιώξαμε οι

δραστηριότητες να έχουν νόημα και ενδιαφέρον για τους μαθητές και να τους ωθούν

στην απόκτηση δεξιοτήτων και μεταδεξιοτήτων (συνεργατικές, διαλογικές). Μέσα

από βιωματικές δραστηριότητες, όπως παιχνίδια ρόλων, δραματοποίηση, κατασκευές,

ελεύθερη έκφραση (δημιουργία αφισών, ζωγραφική κτλ.), οι μαθητές αναπτύσσουν

πρωτοβουλία και ελευθερία δράσης, αποκτούν δεξιότητες συνεργασίας και

αλληλεγγύης, καλλιεργούν διαπροσωπικές σχέσεις και ασκούνται στο σεβασμό των

άλλων και στην αυτοεκτίμηση.

Γενικός στόχος

Οι μαθητές, μέσω καινοτόμων διαδικασιών και δράσεων, να αποκτήσουν γνώσεις

και να αναπτύξουν δεξιότητες, αξίες και στάσεις, ώστε να είναι ικανοί να

συνεργάζονται, να παρατηρούν, να περιγράφουν, να συσχετίζουν και, ως ένα βαθμό,

να ερμηνεύουν καταστάσεις της καθημερινής ζωής.

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα της επικοινωνίας των

ανθρώπων

Να διακρίνουν λεκτικούς και μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας στην

καθημερινή επαφή των ανθρώπων

Να διακρίνουν την ιστορική εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας των ανθρώπων

Να συγκρίνουν τους σημερινούς τρόπους ενημέρωσης των ανθρώπων με

αυτούς που υπήρχαν παλιότερα

Να ασκηθούν, ώστε να εκφράζονται, αξιοποιώντας διάφορους τρόπους

επικοινωνίας

Να παράγουν αυθεντικά κείμενα επικοινωνίας

Να διακρίνουν είδη των γραπτών κειμένων

Να παρατηρήσουν και να συζητήσουν την εξέλιξη της γλώσσας στο πέρασμα

του χρόνου

Να έρθουν σε επαφή με κείμενα λογοτεχνίας και να αναπτύξουν στάσεις

φιλαναγνωσίας

Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι σε άτομα με ειδικές ανάγκες

Να πληροφορηθούν για τους τρόπους επικοινωνίας των ατόμων με

προβλήματα όρασης και ακοής

7

Η διδασκαλία στηρίζεται στη διαθεματική προσέγγιση. Έτσι, γύρω από το

κεντρικό θέμα της Επικοινωνίας, συνδέσαμε διάφορα γνωστικά αντικείμενα

(Γλώσσα, Φυσική, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Αισθητική Αγωγή, Θεατρική

Αγωγή κτλ.) της Ε΄ δημοτικού.

ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Είναι πλέον γενικά αποδεκτό ότι η μάθηση δεν αποτελεί απλώς μία ατομική

διαδικασία ενεργούς κατασκευής νοήματος, καθώς το κοινωνικό και πολιτισμικό

περιβάλλον, οι ανθρώπινες πρακτικές και υλικές κατασκευές οριοθετούν και

καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο το άτομο προσεγγίζει τη γνώση (μαθαίνει). Το

θεωρητικό πλαίσιο του σχεδιασμού της συγκεκριμένης διδακτικής πρότασης

στηρίζεται στις γνωστικές θεωρίες του εποικοδομισμού (constructivism) και στις

κοινωνικοπολιτιστικές θεωρήσεις του Vygotski και των απογόνων του. Ο

εποικοδομισμός προτείνει ότι τα περιβάλλοντα μάθησης πρέπει να βασίζονται στην

εμπειρία και στην πολλαπλότητα των ερμηνευτικών προσεγγίσεων της

πραγματικότητας (Jonassen, 1991γ) καθώς και στις προηγούμενες εμπειρίες, τις

νοητικές δομές και τις πεποιθήσεις που χρησιμοποιεί κανείς για να ερμηνεύσει τα

αντικείμενα και τα γεγονότα (Cooper, 1993). Κεντρική θέση του εποικοδομισμού

είναι η έννοια του «ενεργού» οργανισμού που δεν απαντά μόνο στα ερεθίσματα ή δεν

αποθηκεύει απλά πληροφορίες, όπως στο μοντέλο του συμπεριφορισμού, αλλά

αναλαμβάνει την ευθύνη για το τι θέλει να μάθει ο εκπαιδευόμενος, λαμβάνει τις

αποφάσεις σχετικά με το «τι» και το «πώς» (Perkins, 1991αβ, Watts & Bentley,

1991). Το κοινωνικο – εποικοδομιστικό παράδειγμα θεωρεί το συγκείμενο ή πλαίσιο

στο οποίο συντελείται η μάθηση ως καθοριστικό για τη μάθηση αυτή καθεαυτή

(Jonassen, 1991αβ, Perkins, 1991αβ). Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα πιο

αποτελεσματικά μέσα από τη δημιουργία περιβαλλόντων μάθησης, τα οποία

πραγματεύονται προβλήματα που εντάσσονται στο βιωματικό χώρο του

μαθητευομένου. Επικεντρώνεται, δηλαδή, σε αυθεντικές δραστηριότητες, οι οποίες

μπορούν να αναδειχθούν και να ενταχθούν στο βιωματικό και μαθησιακό τους χώρο

ή αναπαριστούν τις πραγματικές καταστάσεις που θα βιώσουν οι μαθητευόμενοι ως

ενήλικες (Μακράκης, 2000).

8

Σύμφωνα με τις βασικές αρχές του εποικοδομισμού, οι προϋπάρχουσες γνώσεις

των μαθητών παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μάθηση νέων εννοιών (Ausubel, 1960),

γιατί σε αυτές στηρίζεται το χτίσιμο της γνώσης. Οι Driver και Oldham (1985)

πρότειναν ένα μοντέλο της εποικοδομιστικής προσέγγισης στη μάθηση και στη

διδασκαλία που περιλαμβάνει τις εξής φάσεις: 1) του προσανατολισμού, 2) της

ανάδειξης των ιδεών των μαθητών, 3) της αναδόμησης των ιδεών, 4) της

εφαρμογής των νέων ιδεών, 5) της ανασκόπησης (Κόκκοτας, 2003). Η ανίχνευση

των πρότερων γνώσεων και εμπειριών των μαθητών, δίνει τη δυνατότητα στον

εκπαιδευτικό, αφενός να διαγνώσει τυχόν παρερμηνείες και με κατάλληλους

διδακτικούς χειρισμούς να διαχειριστεί τις γνωστικές συγκρούσεις, αφετέρου να

γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των τυπικών και άτυπων γνώσεων, συμπληρώνοντας και

αναπροσαρμόζοντας τα γνωστικά μοντέλα των παιδιών. Νέες έννοιες

ενσωματώνονται στις υπάρχουσες γνωστικές δομές κι έτσι «η μάθηση αποκτάει

νόημα» (meaningful learning), (Novac, 1991). Η βηματική αυτή καθοδήγηση

αποτελεί ένα πλαίσιο στήριξης (scaffolding), που παρέχει ο δάσκαλος, προκειμένου

να προχωρήσουν οι μαθητές στην «επικείμενη ζώνη ανάπτυξης» (zone of proximal

development) (Vygotsky, 1978).

Η εποικοδομιστική προσέγγιση της γνώσης δεν μπορεί όμως να πραγματωθεί

μέσα στο περιβάλλον του παραδοσιακού σχολείου. Πολύ περισσότερο με την ένταξη

των ΝΤ στην εκπαίδευση οι δομές της επικοινωνίας και οι κοινωνικές σχέσεις μέσα

στη τάξη αλλάζουν τόσο ανάμεσα στους μαθητές όσο και ανάμεσα στους μαθητές και

στο δάσκαλο. Το μάθημα πλέον προσλαμβάνει εργαστηριακό χαρακτήρα. Στα

πλαίσια της συνεργατικής μάθησης και της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας μεταξύ

των μαθητών υπάρχει πλούσια αλληλεπίδραση, ανταλλαγή και διαπραγμάτευση

ιδεών. Οι μαθητές γίνονται παραγωγοί πληροφόρησης και η μάθηση βασίζεται και

στις δικές τους εμπειρίες. Όλοι, τηρουμένων των αναλογιών, μπορούν να είναι

νικητές στον αγώνα της μάθησης και το λάθος απενεχοποιείται. Δίνεται έμφαση στην

προσωπική μάθηση. Ο ρόλος του δασκάλου αλλάζει (Ράπτης – Ράπτη, 2004).

Η Διεθνής Επιτροπή για την Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα (UNESCO,2002)

πρότεινε τέσσερις πυλώνες της εκπαίδευσης και της γνώσης:

1) να μάθει το άτομο πώς να μαθαίνει, δηλαδή πώς να αποκτά εργαλεία κατανόησης

του κόσμου με την ευρεία έννοιά του

2) να του μάθει πώς να ενεργεί (πράττει), έτσι ώστε το άτομο να μπορεί να είναι

παραγωγικό στο χώρο του

9

3) να του μάθει πώς να ζει με τους άλλους, δηλαδή πώς να συμμετέχει και να

συνεργάζεται μαζί τους και

4) να του μάθει πώς να υπάρχει, μια διαδικασία μάθησης που προκύπτει από τους

τρεις προηγούμενους πυλώνες (Μακράκη – Μακράκης, 2006).

Η οργάνωση της σχολικής τάξης και της σχολικής ζωής με τον παραδοσιακό

τρόπο, αλλά και η αποσπασματική προσέγγιση της γνώσης στο παραδοσιακό σχολείο,

δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα, στις νέες ανάγκες της κοινωνίας και

στα πορίσματα της σύγχρονης επιστημολογίας. Η ολιστική προσέγγιση αποκτάει

μεγαλύτερη απήχηση, όσο εμπεδώνονται οι συστημικές θεωρίες για τη φύση της

πραγματικότητας. Σύμφωνα με αυτές, η πραγματικότητα απαρτίζεται από ανοικτά

συστήματα, πολύπλοκης αν όχι χαοτικής φύσης, τα οποία μέσα από τη συνεχή

αλληλεπίδραση των μερών που τα απαρτίζουν – μεταξύ τους και με το όλον –

αυτορυθμίζονται και έτσι προσαρμόζονται στις συνεχείς αλλαγές του περιβάλλοντος

πλαισίου. Για να έχει το άτομο δυνατότητες κατανόησης και, πολύ περισσότερο,

παρέμβασης σε αυτά τα συστήματα, πρέπει να τα προσεγγίζει ολιστικά και όχι

τμηματικά. Το σχολείο κατά την εφαρμογή της ολιστικής μεθόδου πρέπει να

σεβαστεί δύο βασικές αρχές της. Η πρώτη υποστηρίζει ότι στη διαδικασία της

μάθησης, το σχολείο πρέπει να εμπλέξει το παιδί στο σύνολό του, δηλαδή γνωστικά,

συναισθηματικά και κινητικά. Η δεύτερη αρχή υποστηρίζει ότι η μάθηση των νέων

στοιχείων πρέπει να γίνεται με συνεχή αναφορά και συσχέτιση με τα σύνολα και τις

ολότητες στις οποίες ανήκουν. Η αρχή της ολιστικής προσέγγισης είναι ιδιαίτερα

σημαντική στα διαθεματικά προγράμματα. Οι διαθεματικές προσεγγίσεις βγάζουν το

σχολείο από τις σχολικές τάξεις και το φέρνουν εκεί όπου τα υπό μελέτη θέματα

υπάρχουν μέσα σε αυθεντικά πλαίσια ή ακόμα οι διαθεματικές προσεγγίσεις ανοίγουν

τις πόρτες του σχολείου σε πρόσωπα της τοπικής ή της ευρύτερης κοινωνίας, που

έχουν εμπειρίες και εμπλοκή στα υπό μελέτη θέματα. Με τον τρόπο αυτό η σχολική

γνώση συνδέεται άμεσα και φυσικά με αυθεντικές καταστάσεις, που σε τελική φάση

προκαλούν τους μαθητές για δράση.

Η ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT

Ως Μέθοδο Project (Σχέδιο εργασίας) εννοούμε μια μορφή διδακτικής

διαδικασίας, που έχει ως αφετηρία κάποιους προβληματισμούς μεμονωμένων ατόμων

ή του συνόλου της διδακτικής ομάδας. Ο σχεδιασμός του μαθήματος γίνεται με

10

ευθύνη της ομάδας και στοχεύει κυρίως στην ολοκλήρωση κάποιου έργου που οδηγεί

στη λύση ενός προβλήματος, που τις περισσότερες φορές έχει τη μορφή κάποιας

κατασκευής. Με αφετηρία τον ορισμό αυτό, αναφέρουμε ότι ο προβληματισμός

μπορεί να τεθεί ως πρόταση από την πλευρά του εκπαιδευτικού, με σκοπό να

κινητοποιήσει την ομάδα ή να αποτελέσει αυθόρμητο προβληματισμό μεμονωμένων

μελών ή και του συνόλου της ομάδας.

Την αφετηρία της μεθόδου project θα πρέπει να την αναζητήσουμε στον

αμερικάνικο Πραγματισμό, τη φιλοσοφική κίνηση που «αντιμετωπίζει το νου, τη

γνώση και τη σκέψη γενικά ως ευρισκόμενα στην υπηρεσία της ζωής, ως μέσα ή

εργαλεία στην πάλη για επιβίωση» (Παπαδημητρίου, 1991). Νέες κατευθύνσεις στη

μέθοδο project έδωσαν οι θέσεις του Bruner, καθώς και οι θέσεις του κοινωνικού

εποικοδομισμού. Σήμερα η μέθοδος project είναι δημοφιλής και αποδεκτή από τους

εκπαιδευτικούς για τους παρακάτω βασικούς λόγους:

Θεωρείται άριστη εναλλακτική προσέγγιση διδασκαλίας και μάθησης, που

εξασφαλίζει υψηλά ποσοστά ενεργοποίησης του ενδιαφέροντος των μαθητών,

ενθαρρύνει συλλογικές δράσεις και στηρίζει την προσωπική ανάπτυξη του

ατόμου

Είναι ιδανική για την υλοποίηση προαιρετικών προγραμμάτων

Προσφέρει ιδανικό πλαίσιο συνάντησης της επιστημονικής γνώσης με την

εμπειρικο-βιωματική των μαθητών

Συνδέει την εσωσχολική με την εξωσχολική ζωή και την επιστημονική με τη

βιωματική γνώση

Οδηγεί με φυσικό τρόπο στη διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης και την

εξετάζει μέσα σε αυθεντικά πλαίσια, τα οποία ενεργοποιούν όλες τις

αισθήσεις

Θέτει την επιστημονική γνώση στην υπηρεσία των κοινωνικών προβλημάτων

(Ματσαγγούρας, 2002)

«Με βάση τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι τα σχέδια εργασίας αποτελούν

μονόδρομο για τη μετάβαση από το στάδιο της απλής διεπιστημονικής συσχέτισης

στο στάδιο των προωθημένων συναρτήσεων, το οποίο προετοιμάζει τη μετάβαση στο

στάδιο της διαθεματικής ενιαιοποίησης» (Ματσαγγούρας, 2002).

Ένα σχέδιο εργασίας υλοποιείται σε πέντε φάσεις:

1. Πρώτη Φάση: Συλλογικός προγραμματισμός

2. Δεύτερη Φάση: Ενδο-ομαδικός προγραμματισμός

11

3. Τρίτη Φάση: Συλλογική διεξαγωγή του έργου

4. Τέταρτη Φάση: Παρουσίαση του έργου των ομάδων

5. Πέμπτη Φάση: Αξιολόγηση έργου και λειτουργικότητας της ομάδας

(Ματσαγγούρας, 2002)

Τα σχέδια εργασίας (projects) θεωρούνται «ιδανικό πλαίσιο κοινωνικο-

πολιτιστικής ανάπτυξης του παιδιού, λειτουργικός τρόπος μετάβασης από την

εννοιοκεντρική διδασκαλία στη διεπιστημονική σύμπραξη, την οποία θεωρούμε

αναγκαία για την κατανόηση πολύπλοκων θεμάτων και τη διαχείριση προβληματικών

καταστάσεων με τη βοήθεια της επιστημονικής γνώσης» (Ματσαγγούρας, 2002).

Η βιωματική - επικοινωνιακή εκδοχή της μεθόδου Project είναι η Βιωματική -

Επικοινωνιακή Μάθηση. Σύμφωνα με τις αρχές της βιωματικής - επικοινωνιακής

προσέγγισης, η διδακτέα ύλη δεν αποτελεί αυτοσκοπό και κατά συνέπεια δεν

καθορίζει την αφετηρία της μαθησιακής διαδικασίας. Στο επίκεντρο της δράσης

βρίσκονται οι ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και οι προβληματισμοί των μελών της

ομάδας. Η διδακτέα ύλη τίθεται στην υπηρεσία επίλυσης των προβλημάτων.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Βιωματικής - Επικοινωνιακής Μάθησης είναι:

Η ενίσχυση της επικοινωνίας, στο πλαίσιο μιας ισότιμης επικοινωνιακής

σχέσης, που αποβλέπει στην αλληλοκατανόηση και σύσφιξη των δεσμών

ανάμεσα στα μέλη της ομάδας,

Η προβολή των βιωμάτων των μελών της ομάδας (ανάγκες, προβληματισμοί,

ενδιαφέροντα) για αναζήτηση των αντικειμένων ενασχόλησης και

επιστημονικής διερεύνησης,

Η ενεργός συμμετοχή του μαθητή στη διαμόρφωση του μαθήματος (επιλογή

περιεχομένων, σχεδιασμός δράσης, διεξαγωγή δραστηριοτήτων και

αξιολόγηση).

Η πορεία δράσης της Βιωματικής-Επικοινωνιακής Μάθησης ακολουθεί τέσσερις

φάσεις:

1η Φάση: Αναζήτηση και διερεύνηση του θέματος

2η Φάση: Σχεδιασμός της δράσης

3η Φάση: Υλοποίηση του σχεδιασμού

4η Φάση: Αξιολόγηση (Κ. Χρυσαφίδης, 2004, «Σύγχρονο Νηπιαγωγείο» τ. 37,

σ. 65-71).

12

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Η διδακτική μεθοδολογία στηρίζεται στη μεθοδολογία ΟΔΥΣΣΕΑΣ,

εμπλουτισμένη με τη μέθοδο project. Η διδασκαλία αποτελείται από τέσσερις

τηλεδιασκέψεις των 80 λεπτών και στηρίζεται στο εποικοδομιστικό μοντέλο

σχεδιασμού διδασκαλίας με τηλεδιάσκεψη.

Στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ των τηλεδιασκέψεων εισάγεται η

ασύγχρονη επικοινωνία μεταξύ των δύο σχολείων. Η ασύγχρονη επικοινωνία

θεωρούμε ότι εξυπηρετεί στην:

ενεργητική συμμετοχή των μαθητών, οι οποίοι αναπτύσσουν

πρωτοβουλίες και αναλαμβάνουν ρόλο στο σχεδιασμό, την επιλογή και

την παρουσίαση των υποθεμάτων. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι

κυρίως διευκολυντικός, βοηθητικός και καθοδηγητικός.

αρτιότερη οργάνωση της τηλεδιάσκεψης και μείωση των διαδικαστικών

προβλημάτων, αφού οι μαθητές είναι γνώστες της διαδικασίας, καθώς και

της θεματολογίας κάθε τηλεδιάσκεψης.

μείωση των συνεπειών από πιθανά τεχνικά προβλήματα τα οποία μπορεί

να έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα στην πορεία μιας τηλεδιάσκεψης. Οι

μαθητές συνεχίζουν να εργάζονται έως ότου αποκατασταθεί η βλάβη,

αφού με την ασύγχρονη επικοινωνία είναι ενήμεροι για το θέμα και τον

τρόπο με τον οποίο εργάζονται οι μαθητές του άλλου σχολείου.

Η ασύγχρονη επικοινωνία των μαθητών των συνεργαζόμενων σχολείων

πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τη βοήθεια των

δασκάλων.

13

Περιληπτικά οι τηλεδιασκέψεις περιλαμβάνουν:

Πριν την 1η τηλεδιάσκεψη

14

Γνωριμία ΤάξεωνΤηλεδιάσκεψη 1 (13.02.2007)

Γνωριμία μαθητών και δασκάλων των δύο τάξεων. Εισαγωγικοί χαιρετισμοί. Παρουσίαση του Σιμόπουλου και της Καβάλας Εισαγωγή στο θέμα: «ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΑΛΛΙΩΣ»

Τηλεδιάσκεψη 4 (03.05.2007) Παρουσίαση των εργασιών των ομάδων. Επιχειρηματολογία με θέμα: «Η επικοινωνία με τη χρήση των υπηρεσιών του

ηλεκτρονικού υπολογιστή, φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά / τους απομακρύνει». Δημιουργία αφίσας για κάθε θεματική ενότητα. Αποχαιρετισμός με ανταλλαγή «δώρων».

Τηλεδιάσκεψη 3 (27.03.2007) Συζήτηση από απόσταση για κάθε θεματική ενότητα και σχεδιασμός δράσης

για τον τρόπο παρουσίασης

Εικονική ΤάξηΤηλεδιάσκεψη 2 (06.03.2007)

Αφόρμηση στο θέμα - Παρουσίαση θεματικών ενοτήτων Ενασχόληση των μαθητών με τις πέντε θεματικές ενότητες

Πριν την 1η τηλεδιάσκεψη Προετοιμασία των μαθητών και των δυο τάξεων για τον τρόπο παρουσίασης των

σχολείων και του τόπου τους

Ενδιάμεσα 1ης και 2ης τηλεδιάσκεψης Ανάδειξη ιδεών με εννοιολογικό χάρτη Ανάδειξη υποθεμάτων με δραστηριότητες

Ενδιάμεσα 3ης και 4ης τηλεδιάσκεψης Συνεργασία των ομάδων για την τελευταία τηλεδιάσκεψη

Ενδιάμεσα 2ης και 3ης τηλεδιάσκεψης Δημιουργία κοινών ομάδων μεταξύ των δυο σχολείων Επιλογή από κάθε ομάδα του υποθέματος προς διερεύνηση

Τηλεσυνεργασία

Οι μαθητές κάθε σχολείου συζητούν και αποφασίζουν για το πώς θα

παρουσιάσουν τον τόπο τους.

1η τηλεδιάσκεψη (13 / 02 /2007): Γνωριμία των δύο τάξεων

Η 1η τηλεδιάσκεψη έχει σκοπό τη γνωριμία των μαθητών και των δασκάλων από

τα δύο σχολεία. Περιλαμβάνει χαιρετισμούς από τους διευθυντές των δύο σχολείων,

σύντομες παρουσιάσεις των πόλεων του Σιμόπουλου και της Καβάλας, των δύο

σχολείων και καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Η τηλεδιάσκεψη κλείνει με συζήτηση για τις

βραχογραφίες του Παγγαίου και, κατ’ επέκταση, για τρόπους επικοινωνίας των

ανθρώπων από τις πρώτες κοινωνίες έως σήμερα. Οι μαθητές συναρμολογούν ένα

παζλ, το οποίο παρουσιάζει μία βραχογραφία από σπήλαιο της Γαλλίας.

Ενδιάμεσα 1ης και 2ης τηλεδιάσκεψης

Οι μαθητές κάθε σχολείου επεξεργάζονται το θέμα «Επικοινωνούμε έτσι κι

αλλιώς» και γίνεται ανάδειξη των ιδεών με τη δημιουργία ενός εννοιολογικού χάρτη.

Μέσω δραστηριοτήτων, συζήτησης και συνεργασίας των μαθητών και των δύο

σχολείων, αναδεικνύονται πέντε ενότητες.

2η τηλεδιάσκεψη (06 / 03 / 2007): Εικονική Τάξη

Στη 2η τηλεδιάσκεψη οι μαθητές επεξεργάζονται τις θεματικές ενότητες που

προέκυψαν. Οι θεματικές αυτές ενότητες είναι:

Α) Ιστορία της επικοινωνίας

Β) Λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (γραπτός και προφορικός λόγος)

Γ) Μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (σύμβολα, κώδικες, νοήματα, γκριμάτσες κτλ.)

Δ) Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας (νοηματική, Μπράιγ κτλ.)

Ε) Τρόποι επικοινωνίας των νέων (γκράφιτι, κόμικ κτλ.)


Οι μαθητές και των δύο σχολείων συνεχίζουν την ενασχόληση με το θέμα μέσω

δραστηριοτήτων και δηλώνουν τις προτιμήσεις τους στα υποθέματα και συγκροτούν

κοινές ομάδες δράσης.

3η τηλεδιάσκεψη (27 / 03 / 2007): Τηλεσυνεργασία (1)

15

Η 3η τηλεδιάσκεψη έχει ως σκοπό την τηλεσυνεργασία. Οι μαθητές δίνουν

ονόματα στις διευρυμένες ομάδες. Στη συνέχεια κάθε ομάδα συζητά για τον τρόπο με

τον οποίο θα μπορούσαν να παρουσιάσουν καλύτερα τη θεματική τους ενότητα. Στην

τηλεσυνεργασία αυτή τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να απευθυνθούν άμεσα στους

τηλε-συμμαθητές τους, να συμφωνήσουν ή να διαφωνήσουν και τέλος να καταλήξουν

σ’ ένα κοινό σχέδιο δράσης, το οποίο να είναι ενδιαφέρον, προσιτό και διαφορετικό

από αυτό των άλλων ομάδων.


Οι μαθητές συνεχίζουν την ασύγχρονη επικοινωνία προκειμένου να οργανώσουν

καλύτερα την παρουσίασή τους.

4η τηλεδιάσκεψη (03 / 05 / 2007): Τηλεσυνεργασία (2)

Η 4η τηλεδιάσκεψη έχει ως θέμα της την τηλεπαρουσίαση των εργασιών των

μαθητικών ομάδων. Ακολουθεί διαλεκτική αντιπαράθεση (debate) με θέμα: «Η

επικοινωνία με τη χρήση των υπηρεσιών του ηλεκτρονικού υπολογιστή, φέρνει τους

ανθρώπους πιο κοντά / τους απομακρύνει». Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να

λειτουργήσει και ως αξιολογική του όλου προγράμματος.

Ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση της κάθε τηλεδιάσκεψης.

16

Τα σχέδια ΜαθήματοςΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ

7Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 1ης ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ

Ένταξη μαθήματος στο αναλυτικό πρόγραμμα

Τάξη: Ε΄ δημοτικού

Γνωστικό αντικείμενο: Ευέλικτη Ζώνη

Θεματική περιοχή: Μορφές επικοινωνίας – Μ.Μ.Ε.

Διδακτικοί στόχοι της ενότητας:

-οι μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στην επιλογή και στο σχεδιασμό του σχεδίου

εργασίας

-να ερευνήσουν την ιστορία του τόπου τους

-να συλλέξουν στοιχεία για τον τόπο τους

-να συζητήσουν για τον τρόπο παρουσίασης

3) Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Μέθοδος project (Βιωματική

Επικοινωνιακή Μάθηση) – Εποικοδομιστική προσέγγιση

Αναμενόμενα αποτελέσματα: Οι μαθητές κάθε σχολείου να συνεργαστούν και να

καταλήξουν στον τρόπο παρουσίασης του τόπου τους.

Αναλυτική περιγραφή

Οι μαθητές και των δύο σχολείων ενημερώνονται από τους δασκάλους για το

περιεχόμενο της 1ης τηλεδιάσκεψης (γνωριμία τάξεων). Αποφασίζουν να ασχοληθούν

με το θέμα κατά τη διάρκεια της Ευέλικτης Ζώνης. Με καταιγισμό ιδεών οι μαθητές

αποφασίζουν να παρουσιάσουν το σχολείο και τον τόπο τους ευρύτερα (σύμφωνα με

το Vygotsky η μάθηση είναι μια διαδικασία αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με το

κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή συντελείται (Ράπτης – Ράπτη,

2007)). Οι μαθητές συγκροτούν ομάδες, προκειμένου να δραστηριοποιηθούν. Κάθε

ομάδα αναλαμβάνει να ερευνήσει ένα μέρος του θέματος. Στο τέλος συνθέτουν την

εργασία τους και δημιουργούν την τελική παρουσίαση.

17

Οι μαθητές του σχολείου του Σιμόπουλου αποφασίζουν να παρουσιάσουν με τη

χρήση Power Point όχι μόνο το χωριό και το σχολείο τους, αλλά και την ευρύτερη

περιοχή του νομού Ηλείας. Λόγω επικαιρότητας (Αποκριά), αποφασίζουν να

παρουσιάσουν σε δρώμενο αποκριάτικα έθιμα του τόπου τους. Τέλος ετοιμάζουν με

παραδοσιακό τρόπο ένα χαρταετό και τον στέλνουν στο σχολείο της Καβάλας.

Οι μαθητές του 7ου Δ. Σχ. Καβάλας, αντίστοιχα, αποφασίζουν να

χρησιμοποιήσουν το λογισμικό Google Earth για την παρουσίαση του τόπου τους.

Αναδεικνύουν τα σημεία τα οποία θεωρούν απαραίτητο να συμπεριλάβουν στην

παρουσίασή του και αναζητούν σε διάφορες πηγές το υλικό. Δείχνουν ιδιαίτερο

ενδιαφέρον για τις βραχογραφίες του όρους Παγγαίου και αποφασίζουν να

ερευνήσουν επιπλέον το θέμα και να το παρουσιάσουν. Συλλέγουν τοπικά προϊόντα,

τα οποία στέλνουν στους μαθητές του Δ. Σχ. Σιμόπουλου. Τέλος, λόγω καταγωγής

πολλών μαθητών, αποφασίζουν να καλέσουν την Ποντιακή Λέσχη Καβάλας,

προκειμένου να παρουσιάσουν παραδοσιακούς χορούς.

18

1η ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗ

Σχέδιο μαθήματος 1

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Α) Γενικά Στοιχεία

1) Δάσκαλοι(ες): Ένας δάσκαλος από κάθε σχολείο

2) Τόπος, χρόνος, αριθμός μαθητών

Σχολείο Διδακτική Ώρα Τάξη Αριθμός Μαθητών

Δημ. Σχολείο Σιμόπουλου 3η - 4η Ε΄ 24

7ο Δημ. Σχολείο Καβάλας 3η - 4η Ε΄ 26

Β) Περιγραφή Μαθήματος

1) Τίτλος Μαθήματος: Ας γνωριστούμε!

Γνωριμία του Σιμόπουλου με την Καβάλα

Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Power Point, Λογισμικό Google Earth, βίντεο

Χρησιμοποιούμενες διευθύνσεις Internet:

www . pref - kavala . gr

www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/chauvet/en/index.html

2) Ένταξη μαθήματος στο αναλυτικό πρόγραμμα





-οι μαθητές να εξοικειωθούν με τις συνθήκες διδασκαλίας με τηλεδιάσκεψη

-να αναπτύξουν κοινό κώδικα επικοινωνίας και να θέσουν τις βάσεις συνεργατικής

συμπεριφοράς

-να έρθουν σε πρώτη επαφή με την ιστορία και τον πολιτισμό της κάθε περιοχής

19

http://www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/chauvet/en/index.html

http://www.pref-kavala.gr/

3) Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Τηλεδιδασκαλία – Εποικοδομιστική

προσέγγιση (στάδιο προσανατολισμού)

Αναμενόμενα αποτελέσματα: Η επίτευξη των διδακτικών στόχων, με ιδιαίτερη

βαρύτητα στην προσαρμογή των μαθητών στις συνθήκες διδασκαλίας με

τηλεδιάσκεψη και στην ουσιαστική γνωριμία των δύο τάξεων.

Σύντομη Περιγραφή: Εισαγωγή, παρουσιάσεις των δύο πόλεων με διάφορους

τρόπους (προβολές σε Power Point, επισκέψεις σε δικτυακούς τόπους, παρουσίαση

εθίμων, παραδοσιακών προϊόντων κτλ.), ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα από

τους μαθητές με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών, «γέφυρα» - προετοιμασία για

την επόμενη τηλεδιάσκεψη.

4) Δομή Μαθήματος:

1. 10 λεπτά: Εισαγωγή από το δάσκαλο του Δημ. Σχολείου Σιμόπουλου

2. 20 λεπτά: Παρουσίαση Σιμόπουλου

3. 20 λεπτά: Παρουσίαση Καβάλας

4. 20 λεπτά: Βραχογραφίες, συζήτηση, συμπλήρωση παζλ

5. 10 λεπτά: Ανακεφαλαίωση και προετοιμασία της 2ης τηλεδιάσκεψης από τη

δασκάλα του 7ου Δημ. Σχολείου Καβάλας

Αναλυτική περιγραφή επιμέρους βημάτων διδασκαλίας:

Α) Εισαγωγή

Εισαγωγικοί χαιρετισμοί από εκπροσώπους και των δύο σχολείων.

Τα πρώτα 10 λεπτά ο δάσκαλος του σχολείου του Σιμόπουλου κάνει μια σύντομη

εισαγωγή προς τους μαθητές και των δύο τάξεων, εξηγώντας το θέμα της

διδασκαλίας και τη διάρθρωσή της.

20

Β) Παρουσίαση του δημοτικού σχολείου Σιμόπουλου

Η παρουσίαση του Σιμόπουλου ξεκινά με τη χρήση Power Point και

παρουσιάζεται η θέση του στο χάρτη του νομού Ηλείας. Ακολουθούν πανοραμικές

φωτογραφίες του μικρού χωριού και του σχολείου, καθώς και η παρουσίαση της

ιστοσελίδας του. Στη συνέχεια γίνεται ξενάγηση στα σημαντικά μνημεία του νομού

(Ναός Επικούρειου Απόλλωνα, Θησαυροφυλάκιο Σικυώνας, κάστρο Χλεμούτσι,

αρχαιολογικός χώρος και Μουσείο αρχαίας Ήλιδας, παλαιοχριστιανικές εκκλησίες)

καθώς επίσης και στην Αρχαία Ολυμπία, η οποία παρουσιάζεται στο τέλος.

Ακολουθεί περιήγηση σε φυσικά και τεχνητά τοπία γειτονικών τοποθεσιών του

Σιμόπουλου (φράγμα Πηνειού, δάσος από βελανιδιές της Κάπελης, φαράγγι του

Αντρώνι) και της ευρύτερης περιοχής (φράγμα Λάδωνα, παραδοσιακά γεφύρια,

Δρακότρυπα, παραλίες Κουρούτας, Λίντζι Μαραθιάς).

Με αφορμή τη γιορτή της Αποκριάς τα παιδιά σε ομάδες δραματοποιούν

αποκριάτικα έθιμα της περιοχής (Μπούλες, γαϊτανάκι, Βαλμάς). Προτείνουν την

ιστοσελίδα www . amaliada . gr για επιπλέον πληροφορίες. Τέλος παρουσιάζουν τους

χαρταετούς που έχουν φτιάξει με παραδοσιακό τρόπο και εξηγούν στους μαθητές του

7ου Δημ. Σχολείου Καβάλας τον τρόπο κατασκευής.

Γ) Παρουσίαση 7ου Δημ. Σχολείου Καβάλας.

Η παρουσίαση ξεκινά με το λογισμικό Google Earth. Ξεκινώντας, οι μαθητές

επιλέγουν την εντολή Fly to με σκοπό να ξεκινήσουν το εικονικό τους ταξίδι από την

Αθήνα, την πρωτεύουσα της Ελλάδας. Κατόπιν κατευθύνονται στην Καβάλα, και

καταλήγουν στο σχολείο τους, μέσω δορυφορικής εικόνας.

Η περιήγηση στην πόλη ξεκινά από το κάστρο, επειδή το σχολείο βρίσκεται στην

ιστορική συνοικία της Παναγίας και εφάπτεται με την οχύρωσή του. Τα παιδιά

παρακολουθούν σε Power Point και βίντεο, τα αξιοθέατα της πόλης. Αναδεικνύονται

σημαντικά μνημεία της πόλης, τα οποία συνοδεύονται από τις περιγραφές των

μαθητών. Ακολουθεί η παρουσίαση του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων, ως

πολιτιστικό κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας.

Η παρουσίαση τελειώνει με μια σύντομη αναφορά στο βουνό του Παγγαίου,

αναδεικνύοντας κυρίως την ιστορική του αξία από τους προϊστορικούς χρόνους με τις

σπάνιες βραχογραφίες. Οι μαθητές παρουσιάζουν τοπικά προϊόντα της Καβάλας

(ελιές Θάσου, κουραμπιέδες Καρβάλης, γλυκά του κουταλιού). Η παρουσίαση

21

http://www.amaliada.gr/

κλείνει με την Ποντιακή Λέσχη Καβάλας, μέλη της οποίας παρουσιάζουν

χαρακτηριστικούς ποντιακούς χορούς (πυρρίχιο).

Δ) Ανακεφαλαίωση – Προετοιμασία 2ης τηλεδιάσκεψης

Με το τέλος της παρουσίασης η δασκάλα του 7ου Δημ. Σχολείου Καβάλας

συνοψίζοντας συσχετίζει τις βραχογραφίες του Παγγαίου ως μέσο επικοινωνίας με τη

σημερινή μορφή επικοινωνίας που πραγματοποιούν τα δύο σχολεία, δίνοντας την

αφορμή να μιλήσουν οι μαθητές για τρόπους που επικοινωνούν οι άνθρωποι από

παλιά μέχρι σήμερα. Οι μαθητές του Δημ. Σχολείου Καβάλας παρουσιάζουν σε

Power Point βραχογραφίες της Ελλάδας και άλλων χωρών (σπήλαια Lascaux Γαλλίας

και Altamira Ισπανίας) και επισκέπτονται εικονικά ένα σπήλαιο της Γαλλίας στη

διεύθυνση: www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/chauvet/en/index.html

Αναδεικνύονται οι βραχογραφίες ως η πρώτη γραπτή μορφή επικοινωνίας και

συγκρίνονται με τα σύγχρονα κόμικς. Ως τελική δραστηριότητα δίνεται στους

μαθητές να συναρμολογήσουν ένα παζλ, το οποίο παρουσιάζει μία βραχογραφία. Η

όλη διαδικασία αποτελεί και τη γέφυρα για την επόμενη τηλεδιάσκεψη. Προτείνεται

οι μαθητές κάθε σχολείου να ερευνήσουν περισσότερο το θέμα των τρόπων

επικοινωνίας των ανθρώπων στο πέρασμα του χρόνου και υιοθετείται η ασύγχρονη

επικοινωνία των δύο σχολείων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, προκειμένου να

προετοιμάσουν αρτιότερα την επόμενη τηλεδιάσκεψη.

Παράρτημα

Επισυναπτόμενο υλικό:

Παρουσίαση του Σιμόπουλου (Power Point)

Παρουσίαση της πόλης της Καβάλας (βίντεο και Power Point)

Εικονικό υλικό από βραχογραφίες (Power Point)

22








-οι μαθητές να αναδείξουν τις θεματικές ενότητες του σχεδίου εργασίας

-να διακρίνουν λεκτικούς και μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας στην


-να διακρίνουν την ιστορική εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας των ανθρώπων

-να παράγουν αυθεντικά κείμενα επικοινωνίας

-να διακρίνουν τα είδη των γραπτών κειμένων

-να έρθουν σε επαφή με κείμενα λογοτεχνίας και να αναπτύξουν στάσεις


-να ευαισθητοποιηθούν απέναντι σε άτομα με ειδικές ανάγκες

-να πληροφορηθούν για τους τρόπους επικοινωνίας των ατόμων με προβλήματα

όρασης και ακοής

Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Μέθοδος project – Εποικοδομιστική

προσέγγιση

Αναμενόμενα αποτελέσματα: Η επίτευξη των διδακτικών στόχων με ιδιαίτερη

έμφαση στην ανάδειξη των θεματικών ενοτήτων.


Μετά το τέλος της 1ης τηλεδιάσκεψης, οι μαθητές κάθε σχολείου επεξεργάζονται

στην τάξη τους το θέμα «επικοινωνία» και κάθε σχολείο δημιουργεί έναν

εννοιολογικό χάρτη. Προτιμούμε τον αραχνοειδή εννοιολογικό χάρτη (SPIDER

CONCEPT MAP), αφού ο χάρτης αυτός θα απεικονίσει τις προϋπάρχουσες ιδέες των

μαθητών για το θέμα. Οι μαθητές επικοινωνούν και ανταλλάσσουν τους

εννοιολογικούς χάρτες και καταλήγουν σε έναν κοινό, τον οποίο θα παρουσιάσουν

στην επόμενη τηλεδιάσκεψη.

23

Ο εννοιολογικός χάρτης θα επεκτείνεται και θα συμπληρώνεται από τους μαθητές

σε όλη τη διάρκεια επεξεργασίας του συγκεκριμένου θέματος, καθώς κάθε μαθητής

οικοδομώντας τις νέες έννοιες, θα δημιουργεί σταδιακά το δικό του εννοιολογικό

χάρτη και θα είναι σε θέση να συμπληρώσει ή να προτείνει αλλαγές στο αρχικό

σχήμα. Έτσι ο εννοιολογικός χάρτης θα λειτουργεί ανατροφοδοτικά, ώστε οι ίδιοι οι

μαθητές να ελέγχουν την κατανόηση του σχετικού διδακτικού υλικού.

Με τη διαδικασία αυτή καταλήγουν οι ίδιοι οι μαθητές στις θεματικές ενότητες που

θα ήθελαν να ερευνήσουν περαιτέρω. Οι ενότητες αυτές είναι:



Γ) Μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (σύμβολα, κώδικες, νοήματα, γκριμάτσες κτλ.)

Δ) Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας (νοηματική, Μπράιγ κτλ.)

Ε) Τρόποι επικοινωνίας των νέων (γκράφιτι, κόμικ κτλ.)

Οι δάσκαλοι συνεργάζονται και δημιουργούν τις πρώτες δραστηριότητες

ενασχόλησης με το θέμα.


Οι μαθητές εκδηλώνουν την επιθυμία να ερευνήσουν την εξέλιξη των τρόπων

επικοινωνίας, να συλλέξουν ανάλογο υλικό και να το ανταλλάξουν. Το Δημ. Σχολείο

του Σιμόπουλου αναλαμβάνει να παρουσιάσει στην επόμενη τηλεδιάσκεψη την

εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας στο πέρασμα του χρόνου.


Δημιουργία πρόσκλησης

Ζητάμε από τους μαθητές του σχολείου του Σιμόπουλου να ετοιμάσουν μία

πρόσκληση προς το Δήμαρχο και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων για τον

εορτασμό της 25ης Μαρτίου. Επισημαίνουμε το είδος κειμένου που αποτελεί η

επίσημη πρόσκληση και το εντάσσουμε στη Γλώσσα, τεύχος Α΄, σελ. 84-85.

Για την ομάδα του 7ου Δημ. Σχ. Καβάλας ζητάμε τη δημιουργία αφίσας με το ίδιο

θέμα ή τη συγγραφή μιας ανακοίνωσης για την ιστοσελίδα του σχολείου. Οι μαθητές

και των δύο σχολείων ανταλλάσσουν τις εργασίες τους.

(διαθεματική δραστηριότητα Γλώσσας και Αισθητικής Αγωγής -

δραστηριότητα σε αυθεντικό περιβάλλον μάθησης)

24

Γ) Μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (σύμβολα, κώδικες, νοήματα, κινήσεις κλπ.)

Ερμηνεύουμε σύμβολα!

Δίνονται διάφορα γνωστά σύμβολα και ζητείται από τους μαθητές να απαντήσουν

σε συγκεκριμένες ερωτήσεις, μέσα από ένα παιχνίδι συγκέντρωσης βαθμών. Με τη

δραστηριότητα αυτή οι μαθητές ασκούνται στην ανάγνωση σημάτων / συμβόλων

(παράρτημα 1, φύλλο εργασίας 1).

Δ) Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας (νοηματική, Μπράιγ κλπ)

Δίνεται στους μαθητές ένα απόσπασμα από το λογοτεχνικό βιβλίο Με τα μάτια της

καρδιάς, Τ. Λενέν – Φ. Πουαρέ, Μετ. Καρακίτσος, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2001.

Το κείμενο πραγματεύεται τη φοίτηση ενός τυφλού μαθητή στο δημοτικό σχολείο, τα

προβλήματα και τον τρόπο αντιμετώπισης από τους συμμαθητές. Παράλληλα οι

μαθητές εργάζονται σε φύλλο δραστηριοτήτων σχετικό με το κείμενο (παράρτημα 1,

φύλλο εργασίας 2).

Ε) Τρόποι επικοινωνίας των νέων (γκράφιτι, κόμικ κλπ)

Κατασκευάζουμε ειδήσεις!

Οι μαθητές και των δύο σχολείων κατασκευάζουν ειδήσεις από αποκόμματα

εφημερίδων. Μέσα από διάφορες εφημερίδες συζητούν την επικαιρότητα και

συλλέγουν αποκόμματα με τίτλους, άρθρα, φωτογραφίες και καθετί που τους

προκαλεί το ενδιαφέρον. Ζητείται να δημιουργήσουν με τα αποκόμματα αυτά μία

είδηση. Στο τέλος οι μαθητές ανταλλάσσουν τις ειδήσεις που δημιούργησαν και τις

συγκρίνουν.

25

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

Φύλλο εργασίας 1

Ερμηνεύουμε σύμβολα! Αν δούμε κάπου τα παρακάτω σήματα πώς θα τα ερμηνεύσουμε;

26

Πώς το ερμηνεύετε; (2 βαθμοί)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2. Πού μπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήμα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθμός)a.___________________________β.___________________________γ.___________________________





Σύνολο: …………. βαθμοί

27


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2. Πού μπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήμα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθμός)a.___________________________β.___________________________


Η επιστροφή στα θρανία

Την πρώτη μέρα, η παρουσία μου έκανε εντύπωση. Άκουγα παντού γύρω μου

μουρμουρητά και ψιθύρους…

Κάποτε ο δάσκαλος ζήτησε από κάθε μαθητή να κάνει την αυτοπαρουσίασή του.

Όταν ήρθε η σειρά μου, μίλησα καθαρά. Δε δείλιασα καθόλου, επειδή είμαι τυφλός.

Κατόπιν, ο δάσκαλος μού πρότεινε να δείξω στους άλλους μαθητές πώς λειτουργεί ο

υπολογιστής μου. Μίλησα στο μικρόφωνο κι, όταν στην οθόνη εμφανίστηκαν τα

λόγια μου, όλοι εντυπωσιάστηκαν. Η έκπληξή τους μεγάλωσε, όταν ο υπολογιστής

επαναλάμβανε καθετί που υπαγόρευα.

− Μπορείς να μας εξηγήσεις επίσης πώς διαβάζεις με τα δάχτυλα; με ρώτησε ο

δάσκαλος.

− Κύριε, να δοκιμάσω κι εγώ; φώναξε ένα αγόρι.

Το πρώτο πρωινό μου στην τάξη κύλησε έτσι εγώ να εξηγώ, κι οι υπόλοιποι να

μαθαίνουν…

Η Αϊσά

Όλα μου φάνηκαν μπερδεμένα στο εστιατόριο του σχολείου. Είχα προετοιμαστεί

ώστε να φάω σωστά. Αλλά παραξενεύτηκα, επειδή γύρω μου δεν άκουγα κανένα

μαχαιροπίρουνο να χτυπάει, κανένα στόμα να μασάει. Απασχολημένοι με μένα να με

παρατηρούν, οι άλλοι δεν κατάλαβαν ότι είχαν μείνει σιωπηλοί εντελώς. Κι η σιωπή

συχνά μοιάζει με έρημο, μες στην οποία χάνομαι κυριολεκτικά. Έτσι και τότε το

κεφάλι μου άρχισε να γυρίζει. Έτρεμα. Το πιρούνι μου χτυπούσε στην άκρη του

πιάτου. Πνιχτά γελάκια ηχούσαν εδώ κι εκεί. Μια φωνή όμως τα έκανε να κοπούν.

Μια φωνή με προειδοποίησε:

− Άφησε να πέσει ένα μακαρόνι στην μπλούζα σου.

Με μεγάλη μου έκπληξη, άκουσα τότε όλους να ξεσπούν σε γέλια.

− Θες να σου βάλω να πιεις; μου πρότεινε η φωνή.

Απλωνόταν πάνω μου σα χάδι.

− Ναι, σ’ ευχαριστώ. Πώς σε λένε;

− Αϊσά.

Η «Νεγρούλα»

Η Αϊσά σχεδόν αμέσως μου πρότεινε να με βοηθήσει στα μαθήματα. Μου διάβαζε τα

κείμενα, που ο δάσκαλος δεν είχε το χρόνο να εγκαταστήσει στον υπολογιστή μου,

και μου περιέγραφε τις εικόνες. Σε αντάλλαγμα, τη βοηθούσα στα μαθηματικά. Στους

28

καυγάδες, όμως, δε χρειαζόταν τη βοήθεια κανενός. Ένα από τ’ αγόρια είχε πάρει το

μάθημά του στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Είχε σπρώξει την Αϊσά από πίσω, ώστε

να πέσει και να σπάσει τα μούτρα της στη σκάλα. Εκείνη τον κλότσησε δυνατά στην

κοιλιά, παίρνοντας έτσι την εκδίκησή της. Κι αυτό υπήρξε μάθημα για τον ίδιο και

για κάποιους άλλους. Από τότε κι ύστερα την κορόιδευαν μόνο ψιθυριστά,

φωνάζοντάς την «η Νεγρούλα».

Αυτό ήταν και το παρατσούκλι που της έδωσε η παρέα τους.

Κάθε φορά που την άκουγα, η λέξη εκείνη τρυπούσε την καρδιά μου.

Μόνο που δεν τολμούσα να πω τίποτε.

Ούτε είχα το θάρρος να ομολογήσω στην Αϊσά ότι την αγάπησα από την πρώτη μέρα.

Όπως δεν μπορούσα να πω σε κείνους τους άλλους πως είναι ηλίθιοι.

Ο ωκεανός

Η Αϊσά κι εγώ από τότε κι έπειτα δε χωρίσαμε. Περπατούσαμε πιασμένοι χέρι χέρι

στους δρόμους, στο πάρκο ή στην άκρη του καναλιού. …………

Η Αϊσά επέμενε – κι αυτό ήταν περίεργο – να μου εξηγεί τα χρώματα, επειδή την

πείραζε που δεν τα γνώριζα (κι ας την είχα βεβαιώσει πολλές φορές πως αυτό δε μ’

εμπόδιζε ούτε να χαίρομαι τη ζωή ούτε να την αγαπώ). Εκείνη ήθελε οπωσδήποτε να

μου τα μάθει.

Έτσι, μου έλεγε ότι το κίτρινο είναι σαν τον ήλιο που ζεσταίνει το δέρμα, το πράσινο

σαν τη μυρωδιά του νοτισμένου χόρτου το πρωί, το μπλε σαν τον ωκεανό, όταν

στέκεσαι μπρος του. «Έχεις σταθεί μπροστά στον ωκεανό, αφουγκράστηκες τα

κύματα, ένιωσες τον άνεμο στην όψη σου;» με ρωτούσε. «Τότε το μπλε είναι σαν

αυτά».

Έλεγε και ξανάλεγε λοιπόν αδιάκοπα, το κίτρινο είναι σαν τον ήλιο που ζεσταίνει το

δέρμα, το πράσινο σαν τη μυρωδιά του νοτισμένου χόρτου το πρωί, το μπλε σαν τον

ωκεανό, όταν στέκεσαι μπρος του.

Κι αυτά ήταν τα χρώματά μας. Τα χρώματα της αγάπης μας.

Τα χρώματα που άλλοι πάσχιζαν να βρομίσουν.

Με τα μάτια της καρδιάς, Τ. Λενέν – Φ. Πουαρέ, Μετ. Καρακίτσος, Σύγχρονοι

Ορίζοντες, 2001

Ερωτήσεις

29

Συζητήστε στην ομάδα σας και απαντήστε τις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Ποιο πιστεύετε ότι ήταν το πιο εντυπωσιακό από την αυτοπαρουσίαση του ήρωα;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Γιατί νομίζετε ότι έδωσαν το παρατσούκλι «Νεγρούλα» στην

Αϊσά;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Πώς θα νιώθατε αν ήσαστε στη θέση του ήρωα ή της Αϊσά;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. Πώς θα περιγράφατε τη θάλασσα σ’ ένα παιδί που δε βλέπει;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. Ποια φαντάζεστε ότι θα είναι η συνέχεια της ιστορίας;……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………(διαθεματική δραστηριότητα Γλώσσας)

30







Σχολείο Διδακτική Ώρα Τάξη Αριθμός ΜαθητώνΔημ. Σχολείο Σιμόπουλου 3η - 4η Ε΄ 24



1) Τίτλος μαθήματος: Επικοινωνούμε με πολλούς τρόπους!

Ενασχόληση με τις 5 θεματικές ενότητες.

Εκπαιδευτικό Λογισμικό

PowerPoint

Χρησιμοποιούμενες Διευθύνσεις Internet:

Korea.park.org/Japan/NTT/MUSEUM

www.ertdigital.gr/prisma






-να διακρίνουν λεκτικούς και μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας στην


31

http://www.ertdigital.gr/prisma

-να διακρίνουν την ιστορική εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας των ανθρώπων

-να συγκρίνουν σύγχρονους τρόπους ενημέρωσης των ανθρώπων με αυτούς που

υπήρχαν παλιότερα

-να διακρίνουν τα είδη των γραπτών κειμένων

-να παρατηρήσουν και να συζητήσουν την εξέλιξη της γλώσσας στο πέρασμα του

χρόνου

-να ταξινομήσουν διάφορους τρόπους επικοινωνίας

-να εκφραστούν με μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας




3) Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Συνεργατική μάθηση (πενταμελείς

ομάδες) – Εποικοδομιστική προσέγγιση (γνωστική σύγκρουση και στάδιο

αναδόμησης)

Αναμενόμενα Αποτελέσματα: Οι μαθητές να εμβαθύνουν στα υποθέματα της

επικοινωνίας και να δημιουργηθεί η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα.

Σύντομη Περιγραφή: Διαθεματική προσέγγιση με δραστηριότητες και από τα δύο

σχολεία, ανακεφαλαίωση και κλείσιμο της τηλεδιάσκεψης. Παρουσίαση του κοινού

εννοιολογικού χάρτη.

4) Δομή μαθήματος

Α) 15 λεπτά: Εισαγωγή στο υπό εξέταση θέμα από το δάσκαλο και τους μαθητές

Δ. Σχ. Σιμόπουλου

Β) 60 λεπτά: Ενασχόληση των μαθητών με τα υποθέματα της ενότητας μέσω

βιωματικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων

Γ) 5 λεπτά: Ανακεφαλαίωση και προετοιμασία της 3ης τηλεδιάσκεψης από τη

δασκάλα του 7ου Δ. Σχ. Καβάλας

Αναλυτική περιγραφή επιμέρους βημάτων διδασκαλίας:

32

Α) Εισαγωγή στο υπό εξέταση θέμα

Ως αφόρμηση οι μαθητές του Δ. Σχ. Σιμόπουλου παρουσιάζουν σε Power Point

την ιστορία της επικοινωνίας, αναδεικνύοντας τους κυριότερους σταθμούς και τις

εφευρέσεις που επηρέασαν τον τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων. Συμπληρωματικά

ζητάμε από τους μαθητές να επισκεφθούν την ιστοσελίδα

Korea.park.org/Japan/NTT/MUSEUM και συγκεκριμένα το θέμα: The history of

communications.

Β) Δραστηριότητες ενασχόλησης με τα υποθέματα (σύνολο 60΄)

1) Ιστορία της επικοινωνίας

1η Δραστηριότητα

α) Παρουσιάζουμε μία ιστοριογραμμή με χρονολογίες σταθμούς και οι μαθητές

πρέπει να τοποθετήσουν τις καρτέλες που τους δίνονται στη σωστή θέση. Οι

καρτέλες έχουν σχέση με τους τρόπους που επικοινωνούσαν οι άνθρωποι σε διάφορες

χρονικές στιγμές ή με σημαντικούς σταθμούς στην επικοινωνία και μπορεί να είναι

εικονικές ή γραπτές.

β) Ζητείται να σχεδιάσουν το μέσο επικοινωνίας του μέλλοντος

(παράρτημα 2, φύλλο εργασίας 1).

(δραστηριότητα αντιστοίχισης και δημιουργικής ανασύστασης δεδομένων)

(διδ. στόχος: να διακρίνουν την ιστορική εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας των

ανθρώπων)


Δίνονται 4 διαφορετικά μέσα επικοινωνίας (βραχογραφίες, εφημερίδες, κινητό

τηλέφωνο, διαδίκτυο). Οι μαθητές καλούνται να γράψουν ένα μειονέκτημα και ένα

πλεονέκτημα για το καθένα. Στόχος είναι να διαπιστώσουν ότι κάθε τρόπος

επικοινωνίας παρουσιάζει μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα (παράρτημα 2, φύλλο

εργασίας 2).

(δραστηριότητα καλλιέργειας επιχειρηματικού λόγου)

(διδ. στόχος: να συγκρίνουν σύγχρονους τρόπους ενημέρωσης των ανθρώπων με

αυτούς που υπήρχαν παλιότερα)

33

2) Λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (γραπτός και προφορικός λόγος)


Αντιστοίχιση αρχαίων γνωμικών με αντίστοιχα στη δημοτική γλώσσα. Οι μαθητές

καλούνται να συζητήσουν και να αποφασίσουν για την ερμηνεία διαφόρων αρχαίων

γνωμικών (παράρτημα 2, φύλλο εργασίας 3).

(διδ. στόχος: να παρατηρήσουν και να συζητήσουν την εξέλιξη της γλώσσας στο

πέρασμα του χρόνου)


Δίνονται διάφορα μέσα επικοινωνίας και ζητείται από τους μαθητές να τα

ταξινομήσουν σε δύο ομάδες. Αποφασίζουν οι ίδιοι να επιλέξουν το κριτήριο

ταξινόμησης και το αιτιολογούν (μπορεί, για παράδειγμα, να είναι λεκτικοί και μη

λεκτικοί τρόποι, παλιά και σύγχρονα μέσα) (παράρτημα 2, φύλλο εργασίας 4).

(δραστηριότητα ταξινόμησης και επιλογής κριτηρίου από τους μαθητές)

(διδ. στόχος: να ταξινομήσουν διάφορους τρόπους επικοινωνίας)

3) Μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (σύμβολα, κώδικες, νοήματα, κινήσεις κλπ.)

Δραστηριότητα

Το παιχνίδι των συναισθημάτων

Δίνουμε 10 καρτέλες σε κάθε ομάδα. Κάθε καρτέλα παρουσιάζει μια

συναισθηματική κατάσταση. Η μία ομάδα επιλέγει στην τύχη μία καρτέλα και

προσπαθεί να αποδώσει το περιεχόμενο της κάρτας με μη λεκτικό τρόπο. Η άλλη

ομάδα προσπαθεί να μαντέψει τη σωστή καρτέλα.

(διαθεματική δραστηριότητα Θεατρικής Αγωγής)

(διδ. στόχος: να εκφραστούν με μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας)

4) Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας (νοηματική, Μπράιγ κλπ)


Καλούμε ένα άτομο που μιλά τη νοηματική γλώσσα για να συζητήσει με τους

μαθητές. Οι μαθητές έχουν ενημερωθεί εκ των προτέρων και έχουν ετοιμάσει

ερωτήσεις για θέματα που τους απασχολούν.

(διδ. στόχος: να ευαισθητοποιηθούν απέναντι σε άτομα με ειδικές ανάγκες)

34

5) Τρόποι επικοινωνίας των νέων (γκράφιτι, κόμικ κτλ.)


Οι μαθητές παρατηρούν διάφορες εικόνες από γκράφιτι και κόμικς και τους

προτείνουμε να μεταφέρουν ένα λεκτικό μήνυμα μέσα από αυτούς τους κώδικες

επικοινωνίας (παράρτημα 2, φύλλο εργασίας 5).

(δραστηριότητα δημιουργικής ανασύστασης δεδομένων)

(διδ. στόχος: να εκφραστούν με μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας)

Γ) 5 λεπτά: Ανακεφαλαίωση και προετοιμασία της 3ης τηλεδιάσκεψης

Στο τελευταίο μέρος της τηλεδιάσκεψης γίνεται μια ανασκόπηση της όλης

διαδικασίας από τη δασκάλα του 7ου Δ. Σχ. Καβάλας, επισημαίνοντας τα κύρια

σημεία της διδακτικής προσέγγισης. Επίσης ανακοινώνεται στους μαθητές το

περιεχόμενο της επόμενης τηλεδιάσκεψης, δηλαδή η τηλεσυνεργασία των ομάδων με

βάση τις θεματικές ενότητες.

Παράρτημα 2

Επισυναπτόμενο υλικό:

Παρουσίαση του Power Point με θέμα την ιστορία της επικοινωνίας

Φυλλάδια εργασίας

35



Β) Σχεδιάστε το μέσο επικοινωνίας του μέλλοντος

36

1

2047 μ. Χ.;

1η Δραστηριότηταα) Προσπαθήστε να αντιστοιχίσετε τα μέσα επικοινωνίας στην ιστορική γραμμή. Επισκεφθείτε και την ιστοσελίδα Korea.park.org/Japan/NTT/MUSEUM

Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ

Οι καπετάνιοι των βυζαντινών πλοίων επικοινωνούν μεταξύ τους με χρωματιστές σημαίες.

Γιόχαν Γουτεμβέργιος

Τυπογραφία

Δημιουργία του internet από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για στρατιωτικούς σκοπούς.

Τηλέγραφος

Η τηλεόραση εισβάλλει στα πρώτα σπίτια στην Αμερική

Διδασκαλία μέσω τηλεδιάσκεψης

Περιστέρια μεταφέρουν το μήνυμα των Ολυμπιακών αγώνων στην αρχαία Ελλάδα

2

3

4

5

6

7

8

9


Βρίσκουμε πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα για κάθε μέσο επικοινωνίας!

Μέσο επικοινωνίας Πλεονέκτημα ΜειονέκτημαΒραχογραφίες …………………………

……………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

Εφημερίδες ………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

Κινητό τηλέφωνο

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

37

Β) Πώς φαντάζεστε το μέσο επικοινωνίας του μέλλοντος;

………………………………………

………………………………………

Διαδίκτυο ………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………


Ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούμε διάφορες φράσεις που έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Συζητάμε για το νόημα των παρακάτω φράσεων:

Γηράσκειν αεί πολλά διδασκόμενος.

Η γλώσσα σου μη προτρεχέτω του νου.

Συν Αθηνά και χείρα κίνει. Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού.

Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού.

Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού.

Χρόνου φείδου.

38

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


Ταξινομήστε τα παρακάτω μέσα επικοινωνίας σε δύο κατηγορίες και αποφασίστε για τον τίτλο που θα δώσετε σε κάθε κατηγορία.

Γράμμα, τηλεόραση, σήμα ανακύκλωσης, βραχογραφία, μουσική, αγγελιοφόρος, βιβλίο, ταχυδρομικό περιστέρι, σήμα του Κ.Ο.Κ.

39


Η εικόνα εξακολουθεί να είναι ο πιο δυνατός τρόπος επικοινωνίας. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις! Α) Παρατηρήστε τις παρακάτω εικόνες και συζητήστε για τα γκράφιτι και τα κόμικς, που είναι αγαπημένοι τρόποι επικοινωνίας των νέων.

Β) Δημιουργήστε το δικό σας γκράφιτι ή κόμικς. Παρουσιάστε την παρακάτω είδηση όπως εσείς θέλετε!«Η εθνική ομάδα μπάσκετ κατέκτησε το κύπελλο της Ευρώπης»

40







-να δράσουν αυτόνομα ως ομάδες

-να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την επίτευξη των κοινών τους δράσεων

- να παράγουν αυθεντικά κείμενα επικοινωνίας

-να έρθουν σε επαφή με κείμενα λογοτεχνίας και να αναπτύξουν στάσεις





3) Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Συνεργατική Μάθηση –

Εποικοδομιστική προσέγγιση

Αναμενόμενα αποτελέσματα: Η δημιουργία κοινών ομάδων σύμφωνα με τα

ενδιαφέροντα των μαθητών.


Οι μαθητές συνεχίζουν την ασύγχρονη επικοινωνία μέσω του σχολικού δικτύου και

συγκροτούν κοινές ομάδες, σύμφωνα με τη θεματική ενότητα που επιλέγουν.

Αποφασίζουν και δίνουν όνομα στις ομάδες τους, δημιουργούν λογότυπα γι’ αυτές

και ξεκινούν την έρευνα.

Παράλληλα σε κάθε σχολείο οι μαθητές συνεχίζουν την ενασχόληση με το θέμα με

τις εξής δραστηριότητες:

1) Κατασκευή τηλεφώνου

Οι μαθητές κατασκευάζουν ένα τηλέφωνο, αφού τους δίνονται οι απαραίτητες

οδηγίες και τα υλικά. Οι μαθητές συμβουλεύονται και το βιβλίο της Φυσικής, σελ 90,

όπου παρουσιάζεται η δημιουργία ενός τηλεφώνου.

41

Συμπληρωματικά επισκέπτονται την ιστοσελίδα

Korea.park.org/Japan/NTT/MUSEUM και συγκεκριμένα το The birth of the

telephone και βλέπουν προσομοίωση της λειτουργίας του τηλεφώνου.

(διαθεματική δραστηριότητα Φυσικής)

2) Δημιουργία παραμυθιού

Ένας δάσκαλος ή ένας μαθητής ξεκινά το παραμύθι δημιουργώντας την πρώτη

πρόταση και κάθε μαθητής συμπληρώνει μία πρόταση, δίνοντας απρόβλεπτες και

διασκεδαστικές διαστάσεις.

(διαθεματική δραστηριότητα Γλώσσας)

3) Δημιουργήστε κι εσείς το δικό σας κώδικα!

Παρουσιάζονται διάφοροι κώδικες, εξηγώντας ότι η επικοινωνία βασίζεται σε

κώδικες, όπως είναι τα γράμματα, τα σύμβολα κτλ. Ζητείται από τους μαθητές να

δημιουργήσουν το δικό τους κώδικα και να γράψουν ένα μήνυμα για το άλλο

σχολείο. Δίνεται προς ανάγνωση και το απόσπασμα από το βιβλίο Η Κλάρα και τα

μυστικά της, όπου παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο η ηρωίδα δημιούργησε έναν

κώδικα. Ως παραδείγματα δίνονται ο κώδικας Μορς και η αντιστοίχιση των

γραμμάτων σε αριθμούς.

(δραστηριότητα δημιουργικής ανασύστασης δεδομένων)

4) Δίνουμε το αλφάβητο της νοηματικής γλώσσας και κάθε ομάδα μεταφράζει στη

νοηματική μία λέξη που τις δίνεται (παράρτημα 3, φύλλο εργασίας 1).

5) Οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα της ψηφιακής ΕΡΤ και συγκεκριμένα το

«πρίσμα» (www.ertdigital.gr/prisma/) και διαβάζουν την αρχική σελίδα. Τους ζητάμε

να σχολιάσουν και να απαντήσουν σε σχετικές ερωτήσεις.

6) Οι μαθητές και των δύο σχολείων ετοιμάζουν και ανταλλάσσουν διάφορα σκίτσα.

Καλούνται να δημιουργήσουν μια ιστορία, βάζοντας σε όποια σειρά θέλουν τα

σκίτσα και προσθέτοντας μικρά κείμενα στις εικόνες. Στο τέλος κάθε σχολείο

παρουσιάζει την εργασία του και γίνεται σύγκριση.

(δραστηριότητα δημιουργικής και κριτικής σκέψης)

42

http://www.ertdigital.gr/prisma/



Τα παιδιά βλέπουν το αλφάβητο της νοηματικής. Κάθε ομάδα επιλέγει μία λέξη και

τη μεταφέρει στη νοηματική γλώσσα. Η άλλη ομάδα «διαβάζει» τη λέξη.

Το αλφάβητο της νοηματικής γλώσσας

43


Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της ΕΡΤ www.ertdigital.gr/prisma και διαβάστε την αρχική σελίδα.

Πιστεύετε ότι είναι αναγκαίο να υπάρχει ένα τέτοιο κανάλι; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Για ποιους λόγους;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Σε ποιους θα προτείνατε να το παρακολουθούν;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

44











1) Τίτλος Μαθήματος: Τηλεσυνεργασία

Οι μαθητές των δύο σχολείων χωρισμένοι σε ομάδες συνεργάζονται σύγχρονα και

καταλήγουν στο σχέδιο δράσης που θα ακολουθήσουν για την υλοποίηση του

θέματος που έχουν επιλέξει.






-οι μαθητές να είναι ικανοί να τηλεσυνεργάζονται παρουσιάζοντας προτάσεις και

ιδέες για την ανάπτυξη της θεματικής τους ενότητας

-να αναπτύξουν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και διευθέτησης των

μεταξύ τους διαφωνιών

-να εμπλουτίσουν και να βελτιώσουν τον προφορικό λόγο

3) Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Συνεργατική Μάθηση – Διερευνητική

Μέθοδος - Εποικοδομιστική μέθοδος (στάδιο εφαρμογής)

45

Αναμενόμενα αποτελέσματα: Η επίτευξη κοινού σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη

των θεματικών ενοτήτων

Περιγραφή:

Κάθε ομάδα παίρνει τη θέση του ενεργητικού ακροατηρίου και παρουσιάζονται οι

πρώτες προτάσεις για την προσέγγιση του θέματος. Ακολουθεί συζήτηση και

καταλήγουν στο σχέδιο δράσης που θα ακολουθήσουν. Οι τελικές προτάσεις κάθε

ομάδας καταγράφονται στον πίνακα ανακοινώσεων που υπάρχει σε κάθε αίθουσα. Το

παθητικό ακροατήριο παρακολουθεί τη συζήτηση, παρεμβαίνει με σκοπό να

βοηθήσει, αντλώντας ιδέες για το δικό της θέμα.


1. 10 λεπτά: Εισαγωγή από το δάσκαλο του Δ.Σχ. Σιμόπουλου

2. 60 λεπτά: Τηλεσυνεργασία

3. 10 λεπτά: Ανακεφαλαίωση και προετοιμασία της 4ης τηλεδιάσκεψης από τη

δασκάλα του 7ου Δ. Σχ. Καβάλας

46







-να δράσουν αυτόνομα ως ομάδες

-να συνεργαστούν για την καλύτερη οργάνωση και παρουσίαση της εργασίας τους

-να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες του ηλεκτρονικού υπολογιστή

Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Συνεργατική Μάθηση – Εποικοδομιστική

προσέγγιση

Αναμενόμενα αποτελέσματα: Η αποτελεσματική συνεργασία των ομάδων

Περιγραφή

Οι κοινές ομάδες συντονίζουν τη δράση τους, οργανώνουν την έρευνά τους και

καταλήγουν στον τρόπο παρουσίασης της θεματικής ενότητας που έχουν επιλέξει.

Κάθε δάσκαλος ανακοινώνει το θέμα της διαλεκτικής αντιπαράθεσης, το οποίο

καλούνται να υποστηρίξουν οι μαθητές στην επόμενη τηλεδιάσκεψη, προκειμένου να

προετοιμαστούν κατάλληλα.

47










1) Τίτλος μαθήματος: «Επικοινωνούμε έτσι … κι αλλιώς!»






-οι μαθητές να παρουσιάσουν το θέμα τους χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα και τις

υπηρεσίες του ηλεκτρονικού υπολογιστή

-να υποστηρίξουν τις απόψεις τους με επιχειρήματα

-να χρησιμοποιήσουν διάφορους τρόπους επικοινωνίας

3) Μεθοδολογία Διδακτικής προσέγγισης: Τηλεσυνεργασία – Εποικοδομιστική

προσέγγιση (στάδιο ανασκόπησης)

Περιγραφή

Μετά από μια σύντομη εισαγωγή από τη δασκάλα του 7ου Δημ. Σχολείου

Καβάλας, οι ομάδες ξεκινούν την παρουσίαση των εργασιών τους. Όσον αφορά τις

παρουσιάσεις, σε κάθε ομάδα αναλογεί ίσος χρόνος παρουσίασης και κριτήριο είναι η

δημιουργικότητα, η πρωτοτυπία και η ποικιλία των μέσων που χρησιμοποιούνται.

48

Η τηλεσυνεργασία ολοκληρώνεται με τη δραστηριότητα της διαλεκτικής

αντιπαράθεσης (debate). Οι μαθητές καλούνται να υποστηρίξουν τη θέση τους με

επιχειρήματα. Οι μαθητές του 7ου Δ.Σχ. Καβάλας υποστηρίζουν τη θέση:

«Η επικοινωνία με τη χρήση των υπηρεσιών του ηλεκτρονικού υπολογιστή (διαδίκτυο)

φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά»

Οι μαθητές του Δ.Σχ. Σιμόπουλου υποστηρίζουν τη θέση:

«Η επικοινωνία με τη χρήση των υπηρεσιών του ηλεκτρονικού υπολογιστή (διαδίκτυο,

οδηγεί τους ανθρώπους στην απομόνωση»

Η διαδικασία της διαλεκτικής αντιπαράθεσης, που είναι τόσο σημαντική στην

επιστημονική μεθοδολογία, τελευταία βρίσκει τη θέση της και στο επίπεδο των

μαθητικών κοινοτήτων ως διδακτική στρατηγική. Μέσα από τη διαδικασία αυτή οι

μαθητές εξοικειώνονται με τους διαφορετικούς τρόπους θέασης ενός θέματος,

υιοθετούν κριτική στάση απέναντι στα ζητήματα, σέβονται τη διαφορετική άποψη και

τελικά συνηθίζουν να συνδιαλέγονται και να τεκμηριώνουν τις απόψεις τους και στην

καθημερινή κοινωνική τους ζωή. Η διαδικασία της διαλεκτικής αντιπαράθεσης

προσφέρεται για θέματα πολυπαραγοντικά, για τα οποία δεν υπάρχει μία προφανής

και κοινά αποδεκτή απάντηση.

Οι δάσκαλοι των δύο σχολείων αναλαμβάνουν το συντονισμό και την ομαλή

διεξαγωγή της διαδικασίας. Η δραστηριότητα αποτελεί και μέσο αξιολόγησης, αφού

αναμένεται οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν διάφορους τρόπους επικοινωνίας,

προκειμένου να υπερασπιστούν τη θέση τους.

Η τηλεσυνεργασία ολοκληρώνεται με συζήτηση της εικονικής τάξης,

παρατηρήσεις και σχόλια σχετικά με τις παρουσιάσεις των ομάδων, ανακεφαλαίωση

του θέματος και συμπεράσματα.


1. 5 λεπτά: Εισαγωγή από τη δασκάλα του 7ου Δ.Σχ. Καβάλας

2. 50 λεπτά: Παρουσίαση των εργασιών - 10 λεπτά για κάθε ομάδα

3. 15 λεπτά: Επιχειρηματολογία

4. 10 λεπτά: Τελετή λήξης της τηλεδιάσκεψης με συντονιστή το δάσκαλο

του Δ.Σχ. Σιμόπουλου

49

ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις της εποχής μας, είναι η προσαρμογή της

εκπαιδευτικής διαδικασίας στη σύγχρονη πραγματικότητα των νέων συνθηκών, που

υπαγορεύονται από την Κοινωνία της Πληροφορίας, την κατάλυση των ευρωπαϊκών

συνόρων και τη ραγδαία παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Οι Νέες Τεχνολογίες

αναγκάζουν την εκπαίδευση ολοένα και περισσότερο να μεταλλαχθεί. Δεν είναι

πλέον μια συγκεκριμένη μαθησιακή διεργασία που πραγματοποιείται σε κάποια

περίοδο της ζωής του ανθρώπου, σε ορισμένο χώρο και με αυστηρά προσδιορισμένο

σκοπό. Προβάλλει έντονα η ανάγκη για συνεχή ανανέωση και εμπλουτισμό των

γνώσεων και των δεξιοτήτων όλων ασχολούνται με την εκπαίδευση.

Η Κοινωνία της Πληροφορίας λειτουργεί περισσότερο με σκοπό τη βελτίωση της

εκπαιδευτικής διαδικασίας, αυξάνοντας τα αποτελέσματα, παρά προσπαθεί να

αντικαταστήσει τους τρόπους διδασκαλίας και μάθησης που απαιτούν φυσική

αμεσότητα (Δερτούζος, 1998). Η δημιουργική επίδραση των ΝΤ στην επέκταση των

νέων μεθόδων εκπαίδευσης εστιάζεται κυρίως σε δυο τομείς: στην ανάπτυξη καλών,

διαδραστικών εκπαιδευτικών λογισμικών και στην τηλεκπαίδευση. Αν και η εξ

αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι κάτι πραγματικά καινοτόμο, είναι φανερό ότι η

τηλεκπαίδευση έχει αναλάβει αυτό το ρόλο στα πλαίσια της ψηφιακής εποχής. Η

διαδικασία της τηλεκπαίδευσης, είτε ονομάζεται εκπαιδευτική τηλεδιάσκεψη, είτε

ονομάζεται εκπαιδευτική τηλεσυνάντηση, στην ουσία παρέχει διδακτικές και

συμβουλευτικές υπηρεσίες, με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών, από ένα σημείο σ’ ένα

άλλο. Το ένα σημείο μπορεί να είναι η έδρα κάποιου φορέα παροχής εκπαίδευσης και

το άλλο σημείο να απαρτίζεται από μια ομάδα ατόμων που ενδιαφέρεται για το

συγκεκριμένο εκπαιδευτικό προϊόν.

Όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα η εκπαιδευτική πραγματικότητα, όταν λέμε

τηλεκπαίδευση εννοούμε τηλεδιάσκεψη με τη μορφή ασύγχρονης επικοινωνίας για

εκπαιδευτικούς λόγους. Η ασύγχρονη εκδοχή της είναι περισσότερο δημοφιλής, γιατί

έχουν αναπτυχθεί αρκετές πλατφόρμες λογισμικού που διευκολύνουν την επικοινωνία

και την οργάνωση της ύλης διδασκαλίας, αλλά κυρίως γιατί έχει λιγότερες

οικονομικές απαιτήσεις.

Είναι φυσιολογικό όλα τα γνωστικά αντικείμενα να μην προσφέρονται στον ίδιο

βαθμό να παρουσιαστούν με μεθόδους τηλεκπαίδευσης. Έτσι είναι αναγκαίο να

διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να μπορούν οι εκπαιδευτικοί να

50

σχεδιάζουν σωστά τέτοιου είδους διαδικασίες και να δημιουργηθεί το ανάλογο

δυναμικό που θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας.

Έννοιες όπως συνεργατική μάθηση, μαθητοκεντρικό σχολείο, ομαδοσυνεργατική

διδασκαλία δεν έχουν κανένα νόημα, εάν δε συμπεριλάβουν στη δομή τους και τους

εκπαιδευτικούς.

Οι ανάγκες της σύγχρονης εκπαίδευσης και της νέας κοινωνίας, που αναδύεται,

απαιτεί να αλλάξουμε προσανατολισμό, να περάσουμε από την κατάτμηση της

γνώσης σε μια ολιστική προσέγγιση και από τη συνεχή περιπτωσιολογία στη

συστημική θεώρηση της πραγματικότητας, συνειδητοποιώντας ότι τα πάντα

συνδέονται μεταξύ τους. Η τηλεδιάσκεψη είναι ένα καλό εργαλείο της

τηλεκπαίδευσης, γιατί μπορεί εύκολα, ακολουθώντας διαθεματικές προσεγγίσεις και

έξυπνη χρήση της τεχνολογίας, να το επιτύχει.

51

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΑ

Anastasiades P., The Theory of Information Reversal - Computers and Society,

ACM Special Interest Group on Computers and Society (ACM SIGCAS), Volume 32,

2002

Αναστασιάδης Π., Στον Αιώνα της Πληροφορίας, Λιβάνη, Αθήνα, 2000

Anastasiades P., Distance Learning in Elementary Schools in Cyprus: The evaluation

Methodology and Results, Computers & Education, volume. 40, no. 1, Elsevier

Science, 2003

Cooper P.A., Paradigm shifts in designed instruction: From behaviorism to

cognitivism to constructivism Educational Technology, 1993

Driver R., Oldham, V. A Constructivist Approach to Curriculum Development.

Studies in Science Education, 1986

European Commission, White Paper on education and training Teaching and

learning – Towards the learning society, COM (95) 590 final

Δεκλερής Μ., Συστημική Θεωρία, Αθήνα, Σάκκουλα, 1986

Δερτούζος Μ., Τι μέλλει γενέσθαι, Αθήνα, Λιβάνη, 1998

Κεκές Ι., Συστημική Σκέψη: Μια Εναλλακτική Προσέγγιση για τον Άνθρωπο και το

Περιβάλλον, Σπάρτη, Ταλετός, 1998

Κόκκοτας Π., Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, Μέρος 2, Αθήνα, 2003

Μακράκης Β., Υπερμέσα στην Εκπαίδευση, Μεταίχμιο, 2000

Μακράκη Κ.Ν. – Μακράκης Β., Διαπολιτισμικότητα & Εκπαίδευση για ένα

Βιώσιμο Μέλλον, 2006

Ματσαγγούρας Η., Η Διαθεματικότητα στη Σχολική Γνώση – Εννοιοκεντρική

Αναπλαισίωση και Σχέδια Εργασίας, Αθήνα, Γρηγόρη, 2002

Ράπτης Α. – Ράπτη Α., Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας –

Ολική προσέγγιση, Τόμος Α, Αθήνα, 2004

Simonson Μ., Teaching and Learning at a Distance: Foundations of Distance

Education, Prentice Hall, 2002

ΥΠΕΠΘ, Οδηγός Νηπιαγωγού, Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί – Δημιουργικά

Περιβάλλοντα Μάθησης, Αθήνα, ΟΕΔΒ

Vygotsky L.S., Mind in Society. Cambridge, MA: Harvard University, 1978

Χρυσαφίδης Κ., Βιωματική επικοινωνιακή διδασκαλία, Αθήνα, Gutenberg, 2003

52

ΑΡΘΡΑ

Anastasiades P., The basic characteristics of the new hybrid learning environment on

the emerging information society, Proceedings of the 2nd Panhellenic Conference on

Computer and Telecommunications Technology in Education, 13-15 October 2000,

Patra, Greece

Αναστασιάδης Π., Ελευθερίου Α., Χαµπιαούρης Κ., Πανελλήνιο Συνέδριο µε

θέµα: «Νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση από απόσταση», 8-10 Ιουνίου 2001,

Πανεπιστηµιούπολη Ρέθυµνο

Γαβαλάς Δ., Εκπαίδευση, Κοινωνία Πληροφορίας και Συστημική Μέθοδος, Τα

Εκπαιδευτικά, τεύχ. 44-48, Άνοιξη – Καλοκαίρι 1998

Jonassen D.H., Objectivism versus constructivism: Do we need a new philosophical

paradigm? Educational Technology Research and development, Vol. 39, No. 3, 1991

Jonassen D.H., Contex is everything, Educational Technology, Vol 31, No 9, 1991

Jonassen D.H., Evaluating constructivistic learning, Educational Technology, Vol.

31, No 9, 1991

Perkins D.N., Technology meets constuctivism: Do they make a marriage?

Educational Technology, Vol. 31, No 5, 1991

Perkins D.N., What constructivism demands of the learner, Educational Technology,

Vol.31, No 9, 1991

Watts M. & Bentley D., Constructivism in the curriculum. Can we close the gap

between the strong theoretical version and the weak version of theory-in-practice?,

The Curriculum Journal, Vol. 2 No. 2, 1991

Χρυσαφίδης Κ., Βιωματική Επικοινωνιακή Μάθηση: η σύγχρονη εκδοχή της

μεθόδου project, Περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τεύχ. 37

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

www . nailias . gr

www . amaliada . gr

www . culture . gr

www . antroni . gr

http :// dim - simop . ilei . sch . gr

www.ertdigital.gr/prisma

Korea.park.org/Japan/NTT/MUSEUM

www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/chauvet/en/index.html

53



http://dim-simop.ilei.sch.gr/

http://www.antroni.gr/

http://www.culture.gr/

http://www.amaliada.gr/

http://www.nailias.gr/

www.pref-kavala.gr

54

http://www.pref-kavala.gr/

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ..................................................................................................................2ΕΙΣΑΓΩΓΗ...................................................................................................................3Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ........................................................................................5

Γενικός στόχος...........................................................................................................7Διδακτικοί στόχοι.......................................................................................................7

ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ.................................................................................8Η ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT.........................................................................................11Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ..........................................................................13

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 1ης ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ........................................................171η ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗ.............................................................................................19ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 2ης ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ........................................................23

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1.................................................................................................26Φύλλο εργασίας 1................................................................................................26Φύλλο εργασίας 2................................................................................................28

2η ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗ.............................................................................................31ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2.............................................................................................................36Φύλλο εργασίας 1...........................................................................................................36Φύλλο εργασίας 2...........................................................................................................37Φύλλο εργασίας 3...........................................................................................................38Φύλλο εργασίας 4...........................................................................................................39Φύλλο εργασίας 5...........................................................................................................40

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 3ης ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ........................................................41ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3.................................................................................................43Φύλλο εργασίας 1...........................................................................................................43Φύλλο εργασίας 2...........................................................................................................44

3η ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗ.............................................................................................45ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 4ης ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ........................................................474η ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗ.............................................................................................48

ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.........................................................................50ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ........................................................................................................52ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ................................................................................55

55

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝpse.primedu.uoa.gr/foitites/dimitris_xagoraris/ergasies/... ·...

Documents

Transcript of ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝpse.primedu.uoa.gr/foitites/dimitris_xagoraris/ergasies/... ·...