Ο ΑΓΑΣ Κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα σε πολλά χωριά της Χίου το παραδοσιακό έθιμο του Αγά προκαλεί γέλιο. Αυτό το έθιμο ξεκίνησε από τον καιρό της Τουρκοκρατίας (1830-1846) και σατιρίζει τις δίκες των Τούρκων όπως γίνονταν στην Τουρ-κοκρατία. Ο Αγάς είναι αυστηρός Τούρκος δικαστής που ορίζεται από τους κατοίκους. Η προε-τοιμασία για το έθιμο ξεκινάει από το πρωί και κατά τις 11 π.μ. εισέρχεται στην κεντρι-κή πλατεία πάνω σε ένα γαϊδουράκι ο Αγάς και ο εισαγγελέας ρίχνοντας κονφετί. Όταν ξεκινήσει το δικαστήριό τους κανείς παρευ-ρισκόμενος δεν ξεφεύγει από την αυστη-ρότητα του δικαστή. Με βάση τις ποινές ο καθένας «υποχρεούται» να δώσει χρήματα που προορίζονται για τον πολιτιστικό σύλ-λογο, ενώ καμιά φορά συμπεριλαμβάνεται και ο «ακάβαλος», χτύπημα με ένα πλαστικό ρόπαλο.

Κλεοπάτρα Καλαμάκη Στ΄ 2

«ΚΑΡΚΑΛΟΥΣΕΣ»

Πρόκειται για ένα αποκριάτικο έθιμο του Πυργίου. Έχει τις ρίζες του, όπως και τα πε-ρισσότερα, στη διονυσιακή λατρεία. Σ’ όλο το διάστημα της Αποκριάς, εκτός από το Σάββατο και την Κυριακή, μετά τη δύση του ήλιου, όλοι οι δρόμοι του χωριού έπαιρ-ναν ζωή απ’ τις «καρκαλούσες». Νέοι κι ηλικιωμένοι άντρες, που είχαν τα-λέντο και διάθεση, σχημάτιζαν μεγάλες πα-ρέες. Η κάθε ομάδα σχεδίαζε ένα σκετς, το οποίο έπαιζε σε σπίτια που «παράκαμναν», δηλαδή που δέχονταν τις «καρκαλούσες». Μία κοπέλα με τις συντρόφισσες ή ένα παλι-κάρι με τους συντρόφους του που είχαν στα-θερή φιλία συμφωνούσε ν’ ανοίξει το σπίτι

του για να δεχτεί τις «καρκαλούσες». Εκεί συγκεντρώνονταν επίσης και οι γονείς, οι συγγενείς, οι φίλοι και οι γείτονες και περί-μεναν τα «καπαδάτσα» (δηλαδή τις παρέες). Ένας απ’ την παρέα σταματούσε στην πόρ-τα του σπιτιού και ρωτούσε την κοπέλα του σπιτιού, όχι άλλο μέλος της οικογένειας, να μπουν μέσα. Εκείνη τους απαντούσε να πε-ράσουν. Τότε η παρέα ανέβαινε και παρου-σίαζε πάντα στο σαλόνι το έργο. Όλες οι «καρκαλούσες» είχαν καλυμμένα τα πρόσω-πά τους με ένα λευκό μαντίλι και μιλούσαν με αλλοιωμένη φωνή για να μην αναγνωρί-ζονται. Κάθε Κυριακή, εκτός από την τελευταία, τις απογευματινές ώρες που οι κοπέλες κάθο-νταν ντυμένες με τα γιορτινά τους, περνού-

σαν αιφνιδιαστικά και με μεγάλη ταχύτητα οι «αχεράδες». Ήταν άντρες μεταμφιεσμέ-νοι που κρατούσαν ένα τσουβάλι με άχυρα και σκόρπιζαν το φορτίο τους στις κοπέλες. Αυτές μόλις τους έβλεπαν, έτρεχαν για να σωθούν πανικόβλητες σε κάποιο σπίτι. Έτσι οι αχεράδες προκαλούσαν αναταραχή και γέλιο. Τις απογευματινές ώρες της ίδιας μέ-ρας άρχιζε χορός στην πλατεία του χωριού.

Κωνσταντίνος Κλεισσάς Στ΄ 2

Η ΜΟΣΤΡΑ ΤΩΝ ΘΥΜΙΑΝΩΝ Το έθιμο αυτό αναβιώνει στα Θυμιανά και ανάγεται στην εποχή του Μεσαίωνα χωρίς να είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία. Τότε οι κάτοικοι γιόρταζαν μια Παρασκευή της Τυροφάγου, όταν το χωριό δέχτηκε επί-θεση από πειρατές με στόχο τη μαστίχα. Οι κάτοικοι έχοντας ενημερωθεί για την επίθε-ση από το βιγλάτορα, πήραν τα όπλα τους, νίκησαν τους πειρατές και τους κρέμασαν, τους «μόστραραν» στην κεντρική πλατεία. Την επόμενη χρονιά έκαναν αναπαράστα-ση της νίκης τους. Από τότε κάθε χρόνο την τελευταία Παρασκευή του Τριωδίου οι κά-

τοικοι μεταμφιέζονται με παλιά γυναικεία ή ανδρικά ρούχα και κρύβουν το πρόσωπό τους με αυτοσχέδιες προσωπίδες. Την Κυ-ριακή μαζεύονται στο χωριό και χορεύουν τον παραδοσιακό χορό ταλίμι, έναν εντυπω-σιακό χορό που στην ουσία αναπαριστά τις μάχες σώμα με σώμα των ντόπιων με τους πειρατές. Στη συνέχεια με τη συνοδεία ορ-γάνων τραγουδούν ένα πολεμικό άσμα και κατευθύνονται προς την εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου όπου δένουν στα κάγκελα χιώ-τικα λάβαρα και σημαίες. Σήμερα η μόστρα έχει εμπλουτιστεί με πιο μοντέρνες μεταμφι-έσεις και με σατυρικά άρματα.

Σοφία Γλύκα Στ΄ 2

ΕΘΙΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΚΙ25η Μαρτίου Την προηγούμενη ημέρα τα παιδιά γέμιζαν μικρά κουτάκια με άμμο και πετρέλαιο. Την ημέρα της 25ης Μαρτίου ξυπνούσαν νωρίς το πρωί. Μαζεύονταν όλα στο σχολείο και έμπαιναν σε γραμμές κρατώντας τα κουτά-κια αφού πρώτα τα είχαν ανάψει. Στη συνέ-χεια γύριζαν σε όλο το χωριό τραγουδώντας τραγούδια για την ελευθερία της πατρίδας. Μετά κατέληγαν στην εκκλησία για να ακού-σουν τη λειτουργία του Ευαγγελισμού. Τέλος γύριζαν στο σχολείο για τη σχολική γιορτή.

Καθαρά Δευτέρα Την Καθαρά Δευτέρα μαζεύονταν μόνο οι άντρες του χωριού. Ο ένας από αυτούς, ο Γιάνναρος, ανέβαινε πάνω σε μια ξύλινη σκάλα. Οι υπόλοιποι τον κουβαλούσαν και γύριζαν από σπίτι σε σπίτι λέγοντας διάφορα τραγούδια. Άλλα από αυτά ήταν λυπητερά και άλλα με πονηρό περιεχόμενο. Οι νοι-κοκυρές άνοιγαν και τους έδιναν διάφορα τρόφιμα. Στη συνέχεια μαζεύονταν στο γή-πεδο του χωριού, έψηναν και έτρωγαν και διασκέδαζαν όλη την ημέρα, κλαίγοντας και τραγουδώντας για το θάνατο του Γιάνναρου.

Νικόλας Νικολάου Στ΄ 2

Καλή Σαρακοστή!Οι ξέφρενοι εορτασμοί του Τριωδίου ολο-κληρώνονται την Καθαρή Δευτέρα. Μια ιδιαί-τερη μέρα για τη χώρα μας, καθώς συμβολί-ζει την πνευματική και σωματική «κάθαρση» πριν από την κατάνυξη της Μεγάλης Σαρακο-στής. Τελευταία ευκαιρία λοιπόν για γιορτή και η εξοχή έχει την τιμητική της. Ζωντανή, παραδοσιακή μουσική, τραγούδι και χορός. Σαρακοστιανά εδέσματα σε αφθονία. Ο ου-ρανός «εμπριμέ» από το φαντασμαγορικό

συνέχεια στη σελ. 2

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012 - 2013 αριθμός φύλλου 18

Έθιμα της Αποκριάς

2

θέαμα του πετάγματος των χαρταετών που με τις τρελές τους πτήσεις καλωσορί-ζουν την άνοιξη!

Μαρία Βαλασάκη Δ΄1

Ο χαρταετός Από απεικονίσεις αγγείων μαθαίνουμε

ότι οι χαρταετοί υπήρχαν στην Ελλάδα ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. και φτιάχνονταν από πανί. Ελληνικό αγγείο δείχνει κόρη που είναι έτοιμη να πετάξει λευκή σαΐτα (χαρταετό) δεμένη με νήμα. Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αρχύτας χρησιμοποίησε το χαρταετό στα πειράμα-τα που έκανε για να κατασκευάσει μια μη-χανή που πετάει.

Ειρήνη Τσούτσα Δ΄1

Μάρτης ή ΜαρτιάΑπό την 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι από στριμμένη άσπρη και κόκ-κινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή τη «Μαρτιά».

Σ ύ μ φ ω ν α με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρ-της» προ-στατεύει τα π ρ ό σ ω π α των παιδιών

από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης για να μην καούν. «Την κόρη μας την ακριβή,του Μάρτη ο ήλιος μη τη δει,μη τη δει μη τη μαυρίσει,μη τη ροδοκοκκινίσει»

Οι μαθητές της Α΄2 τάξης

ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗΗ Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στο μέσο του

Κα ρ ν α β α λ ι ο ύ . Τη μέρα αυτή επιβάλλεται το ψήσιμο του κρέ-ατος στα κάρ-βουνα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υψώνεται μυ-ρωδάτος καπνός στον ουρανό που ονομάζεται «τσί-

κνα». Από την «τσίκνα» η Πέμπτη αυτή έχει πάρει το όνομα «Τσικνοπέμπτη». Γι’

αυτό το λόγο ο Σύλλογος Γονέων και Κηδε-μόνων του 7ου Δημοτικού Σχολείου Χίου για 2η συνεχή χρονιά έψησε σουβλάκια στην αυλή του σχολείου και τα προσέφε-ρε στους μαθητές.

Ευθύμιος Ραφαήλ Παπαπέτρος Ε΄2

Η ιστορία της μάσκαςΟι μάσκες που φοράμε τις απόκριες είναι

απόγονοι των αρ-χαίων κωμικών και σατυρικών προσωπεί-ων που φορούσαν οι ηθοποιοί όταν έπαι-ζαν στις κωμωδίες και τα σατυρικά έργα. Οι μάσκες αυτές ήταν συνήθως πήλινες και δεν διέφεραν μεταξύ τους. Στη συνέ-χεια οι Ρωμαίοι έφτιαξαν μάσκες που διέ-φεραν η μια από την άλλη και παρίσταναν διάφορους τύπους της κωμωδίας. Πολ-λούς αιώνες αργότερα στη Βόρεια Ιταλία, αναπτύχθηκε το θεατρικό είδος «κομέντια ντελ’ άρτε» που εισήγαγε τύπους όπως ο αρλεκίνος και η κολομπίνα με τις ανάλο-γες μάσκες και τις ενδυμασίες τους.

Ευθύμιος Ραφαήλ Παπαπέτρος Ε΄2

Κωνσταντίνος Κανάρης, ο θρυλικός μπουρλοτιέρης (1790-1877)

Ψαριανός ναυτι-κός. Η οικογένειά του διακρίθηκε στους αγώνες κατά των πειρατών. Αγα-πημένος του ήρωας ήταν ο Μέγας Αλέ-ξανδρος. Από μικρός ο Κωνσταντής έτρε-φε βαθιά πίστη στο Θεό και αγάπη για την πατρίδα. Έμεινε ορφανός κι αναγκά-στηκε από τα δώ-δεκα χρόνια του να

βγει στη θάλασσα και να γίνει ναυτικός.Η δόξα του έστησε καρτέρι στα νερά της Χίου. Με

τον επίσης ατρόμητο Ανδρέα Πιπίνο, ναυτικό από την Ύδρα, κατόρθωσαν να ανατινάξουν την τουρκική ναυ-αρχίδα.

Το γεγονός αυτό έδωσε θάρρος στους Ελλήνες και συγκίνησε τους Ευρωπαίους.

Το όνομα του Κανάρη έγινε θρύλος και μεγάλοι καλ-λιτέχνες και ποιητές εμπνεύστηκαν τότε από τη θαρ-ραλέα ψυχή του.

Ο Κανάρης ευτύχησε να δει ελεύθερη την πατρίδα και να της προσφέρει τις υπηρεσίες του ως υπουργός και πρωθυπουργός.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1877 ο τολμηρός πυρπολητής αναχώρησε για τον ουρανό.

Ο πυρπολητής έσβησε μα ο δαυλός του, πάντα αναμμένος, μας δείχνει το δρόμο του χρέους και της θυσίας

Μαντώ Μαυρογένους (1797-1840)Αρχοντοπούλα από τη Μύκονο, κόρη του σπαθάριου

της Μολδοβλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη. Ήταν όμορ-φη, μορφωμένη και πολύγλωσση.

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση έφυ-γε από την Τεργέ-στη όπου διέμενε, και ήρθε στην ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Μύκονο.

Πρωτοστάτησε με δικά της εξοπλι-σμένα πλοία στην καταδίωξη των πει-ρατών από το νησί της. Πήρε μέρος σε διάφορες πολεμι-κές επιχειρήσεις, στη στεριά και στη

θάλασσα.Όταν η Ελλάδα ελευθερώθηκε, ο κυβερνήτης Ιω-

άννης Καποδίστριας την τίμησε για τις υπηρεσίες της στην πατρίδα. Της απένειμε το βαθμό του αντιστράτη-γου. Ακόμη της πρόσφερε ένα σπίτι στο Ναύπλιο για να διαμένει, επειδή είχε διαθέσει όλη την περιουσία της στον αγώνα.

Πέθανε πάμφτωχη στο νησί της Πάρου το 1848.

Διονύσιος σολομός (1798-1857)Ο εθνικός μας βάρδος και ποιητής της ελευθερίας

γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Όταν ήταν 10 ετών , πέθανε ο πατέρας του και η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε. Ο κηδεμόνας του , σύμφωνα με τη συνήθεια των πλου-σίων Επτανησίων, τον έστειλε για σπουδές στην Ιταλία.

Επιστρέφοντας έμεινε για μια δεκαετία στο νησί του και στα τριάντα του εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κέρ-κυρα. Έγραψε τα πρώτα του ποιήματα στα ιταλικά. Η συνάντησή του αργότερα με το ιστορικό και πολιτικό Σπυρίδωνα Τρικούπη στάθηκε πολύ σημαντική: Εκεί-νος τον παρακίνησε και τον ενθάρρυνε να γράψει τους

στίχους του στη μη-τρική του γλώσσα.

Ο Σολωμός, πο-τισμένος από το κεφαλόβρυσο της λαϊκής γλώσσας και π λ ε ι ο δ ο τ η μ έ ν ο ς από την αγωνία των σκλαβωμένων Ελ-λήνων, έδωσε στο έργο του εθνικό και κοινωνικό περιεχό-μενο. Εμπνεύστηκε από τις νησιώτικες φυσικές καλλονές και από τα οράματα για ελευθερία των συμπατριωτών του, καθώς τα νησιά του Ιονίου έπε-φταν διαδοχικά στα χέρια των Γάλλων, Ρώσων, Τούρ-κων και Άγγλων.

Με το κοντύλι του σαν άλλος Τυρταίος εμψύχωσε τους Έλληνες αγωνιστές της ελευθερίας κι έκανε τους Ευρωπαίους να σκύψουν με σεβασμό στα ολοκαυτώ-ματά της. Μερικά από τα ποιήματά του είναι «Οι Ελεύ-θεροι Πολιορκημένοι», «Η Ξανθούλα», «Ο Λάμπρος». Το μεγαλόπνοο έργο του εξέδωσε μετά το θάνατό του ο καλός του φίλος Ιάκωβος Πολυλάς, ενώ ο Κερκυ-ραίος μουσουργός Νικόλαος Μάντζαρος μελοποίησε τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν», από τον οποίο οι δυο πρώτες στροφές καθιερώθηκαν ως εθνικός ύμνος της Ελλάδας.

Από τους μαθητές του Α΄1

Είμαι από την Ελλάδα και με λένε Ειρήνη.

Στις 25 του Μάρτη έχουμε εθνική γιορτή,τραγούδια ελευθερίας , ειρήνης και ηρωι-

σμού μαζί.Η Μακεδονία η ξακουστή, τα νησιά του Αι-

γαίου μοναδικά!Απ' όλο τον κόσμο έρχονται να διασκεδά-

σουν ελληνικά. Ειρήνη Μπουλά μαθήτρια Ε΄2

25η Μαρτίου

Τη Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2013 οι μαθητές της Γ ΄ τάξης μαζί με τους δασκάλους μας (την κ. Πιπίκα και τον κ. Παντελή) επισκεφθήκαμε το Λα-ογραφικό Μουσείο Καλλιμασιάς. Το Μουσείο στεγάζεται στο υπόγειο του Γυμνασίου Καλλιμασιάς και λειτουργεί από το 1995 με πρωτοβουλία του κ. Γιάννη Κολλιάρου και μερικών φίλων του Μουσείου.

Μετά από μια ωραία διαδρομή επι-τέλους φτάσαμε στο Μουσείο. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να δούμε διάφο-ρα εκθέματα και να μάθουμε πολλά πράγματα για τη ζωή των κατοίκων ενός παραδοσιακού χωριού της νότιας Χίου στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα.

Παρατηρήσαμε διάφορα παλιά εργαστήρια όπως του τσαγκάρη, του ράφτη, του μυλωνά και του σιδερά. Πολλά πράγματα δεν τα είχαμε ξανα-συναντήσει όπως αγροτικά εργαλεία, παλιές φορεσιές και παλιά χρήματα. Μας άρεσαν οι χώροι που έδειχναν την παραδοσιακή κατοικία με τα πα-λιά έπιπλα και τα υφαντά.

Εκείνο όμως που μας κίνησε περισ-

σότερο το ενδιαφέ-ρον ήταν το εκπαι-δευτικό πρόγραμμα «δάκρυ μυροβόλο». Γνωρίσαμε την παρα-δοσιακή καλλιέργεια του μαστιχόδεντρου και το επάγγελμα του μαστιχοπαραγω-γού.

Με τη βοήθεια μιας ευγενικής κυρί-ας που ήταν υπεύθυ-νη για τη ξενάγησή μας και για την οργά-νωση και παρουσί-αση του παραπάνω

προγράμματος μπορέσαμε να κατα-λάβουμε τη μοναδική αξία που έχει η μαστίχα στη ζωή και την οικονομία του τόπου μας.

Η μαστίχα Χίου είναι η φυσική ρη-τίνη που βγαίνει από τον κορμό και τα κλαδιά του σχίνου, όταν χαράξουμε το σχίνο με ειδικό εργαλείο (κεντητή-ρι). Η μαστίχα εμφανίζεται σαν δάκρυ και ρέει κατά σταγόνες στο χώμα. Το μαστιχόδεντρο παράγει μαστίχα μετά τον πέμπτο χρόνο της φύτευσής του. Τα χωριά της νότιας Χίου που έχουν μαστιχοφόρους σχίνους λέγονται Μα-στιχοχώρια και είναι: ο Άγιος Γεώργιος ο Συκούσης, τα Αρμόλια, οι Βαβύλοι, η Βέσσα, το Βουνό, η Ελάτα, η Έξω Δι-δύμα, το Θολοποτάμι, τα Θυμιανά, η Καλαμωτή, η Καλλιμασιά, ο Καταρρά-κτης, η Κοινή, το Λιθί, η Μέσα Διδύμα, τα Μεστά, το Μυρμήγκι, τα Νένητα, το Νεχώρι, οι Ολύμποι, η Παγίδα, τα Πα-τρικά, το Πυργί, και τα Φλάτσια.

Η κυρία μάς έδειξε την εικόνα ενός πειρατικού καραβιού και μας εξήγησε ότι στα παλιά χρόνια στη Χίο έρχονταν πειρατές, για να κλέψουν το μαστίχι.

Γι’ αυτό το λόγο οι κάτοικοι κάθε χω-ριού έχτιζαν κάστρα, για να κλείνο-νται μέσα σ’ αυτά και να ξεφεύγουν από τους πειρατές. Επίσης έφτιαχναν βίγλες. Ο βιγλάτορας έβλεπε από μακριά, αν έρχεται πειρατικό καράβι και ειδοποιούσε ανάβοντας φωτιά. Τα Μαστιχοχώρια ονομάζονται αλλιώς και Καστροχώρια εξαιτίας των κά-στρων τους και της ιδιαίτερης αρχιτε-κτονικής τους. Έτσι προστατεύονταν οι ίδιοι οι κάτοικοι και η πολύτιμη και μοναδική μαστίχα τους από τους πει-ρατές.

Mάθαμε για την καλλιέργεια του μαστιχιού: κατά το Μάιο με Ιούνιο καθαρίζουν με ειδικό εργαλείο (ξυ-στήρι) τους χώρους κάτω από τους σχίνους. Τέλος Ιουνίου- αρχές Ιουλί-ου σκουπίζουν (φροκαλούν) και μετά πασπαλίζουν με ψιλό σαν πούδρα ασπρόχωμα, για να πέσει το μαστίχι. Το κέντημα του σχίνου θα επαναλη-φθεί σε 5-8 εβδομάδες και μετά τα

μέσα Αυγούστου το μαστίχι που έχει πέσει θα μαζευτεί με ειδικό εργαλείο (τιμητήρι). Το μάζεμα γίνεται συνήθως τις πρωινές ώρες πριν ζεστάνει η μέρα. Οι μα-στιχοπαραγωγοί κοσκι-νίζουν το μαστίχι από φύλλα και χώματα. Ακο-λουθεί το καθάρισμα που το αναλαμβάνουν οι γυναίκες μαζεμένες σε παρέες τραγουδώντας και συζητώντας. Μετά

από πολύ κόπο το μαστίχι είναι έτοιμο να πουληθεί.

Μάθαμε ότι η μαστίχα έχει θερα-πευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιεί-ται στη μαγειρική, στη ζαχαροπλαστι-κή, στην παρασκευή καλλυντικών και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.

Στο τέλος του προγράμματος χωρι-στήκαμε σε ομάδες και παίξαμε ένα ομαδικό παιχνίδι σχετικό με το μαστί-χι.

Η μέρα μας πέρασε πολύ ωραία και συγχρόνως μάθαμε πολλά χρήσι-μα πράγματα για την καλλιέργεια της μαστίχας και για την παράδοση του τόπου μας. Ευχαριστούμε τους δασκά-λους μας γι’ αυτήν την επίσκεψη!

Κουτουβού Βασιλική –Σταυρινούδης Ανάργυρος

– Συρβισαριώτης Αθανάσιος – Παπαπέτρου Ιωάννα –

Πηττά Μαρκέλλα – Πλυτά Δέσποινα – Ταου-σανίδη Σουμελά-Μαρκέλλα Γ΄ 2

3

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ Τη Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου πήγαμε στο Λαογραφικό Μουσείο

της Καλλιμασιάς για να δούμε ένα πρόγραμμα με βάση την ελιά. Εκεί μάθαμε τι σχέση έχει η ελιά με τη μυθολογία, πώς μάζευ-

αν παλιά τις ελιές και τις πήγαιναν στο πιεστήριο όπου γίνονταν πολτός. Ύστερα τον έριχναν σε πετσέτες και τον έβαζαν σε ένα μηχάνημα που τον πίεζε για να βγει το λάδι. Όμως για να βγει έπρεπε να ρίξουν χλιαρό νερό. Μετά αυτό έπεφτε στη γούρνα, εκεί το νερό πήγαινε κάτω και το λάδι πάνω. Έτσι με κανάτες έπαιρναν το λάδι τους έτοιμο.

Ύστερα παίξαμε ένα παιχνίδι. Κάναμε τις ελιές φορώντας στα χέρια κάλτσες με φύλλα. Ρίξαμε ελιές πάνω σε δίχτυα και μετά τις μαζέψαμε όπως είχαμε μάθει.

Περάσαμε καλά και το μάζεμα των ελιών ήταν διασκεδαστικό. Εγώ το Σάββατο που πηγαίνω για ελιές, θα ακολουθώ αυτά που έμαθα.

Χριστίνα Κωστάλα Δ΄2

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ

Τη Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου οι κυρίες μας, μας πήγαν στο Μουσείο Φαρμακευτικής και Φυσικής Ιστορίας.

Η κυρία Δήμητρα μας ξενάγησε εκεί. Ο χώρος ήταν γεμά-τος με γυάλινες προθήκες. Στην αρχή μας έδειξε τα φίδια, τα ποντίκια και τους σκαντζόχοιρους της Χίου. Από τα φίδια μας έδειξε ένα που ήταν υπό εξαφάνιση, την οχιά. Είδαμε και τα αβγά τους. Μας έδειξε κάποια ποντίκια πολύ γλυκά και κά-ποια ανατριχιαστικά. Όσο για τους σκαντζόχοιρους, εντυπω-σιάστηκα. Είναι σα να έχεις ένα μικρό και στρογγυλό μαξιλάρι που να έχει παντού βελόνες αν το δεις από τόσο κοντά. Μετά, μας έδειξε κάτι παράξενα πουλιά. Ήταν πολύ μεγάλα και είχαν μεγάλο ράμφος, φτερά και νύχια. Τα λένε αρπακτικά. Επίσης, μου άρεσαν οι ωραίες πεταλούδες, τα όστρακα και τα έντομα. Ήταν ξεχωριστά! Μα το ομορφότερο ήταν τα διάφορα πετρώματα. Το ποτήρι του Πυθαγόρα! Τέλειο!

Στο χώρο φαρμακευτικής μάθαμε το «γύψο» των ανθρώ-πων παλιά. Ήταν φτιαγμένος από σίδερο. Είδαμε τις προθήκες με τις παλιές ενέσεις. Επίσης μπουκαλάκια που είχαν μέσα τα παλιά τα φάρμακα, την καρέκλα του οδοντιάτρου με χέρια που ανοίγουν και κλείνουν και την καρέκλα που γεννούσαν οι γυναίκες.

Μάθαμε εκεί πολλά πράγματα. Εμένα μου άρεσαν τα που-λιά, τα όστρακα και τα παλιά φάρμακα. Εντυπωσιάστηκα και θέλω να ξαναπάω.

Κωνσταντίνα Φιαμού Δ΄2

4

ΙΑΠΩΝΙΑΓιαμ είναι το κοινό όνομα για ορισμένα είδη του γένους Διοσκορέα (Dioscorea) (οικο-γένεια Dioscoreaceae). Είναι αιωνόβιες ποώδεις άμπελοι που καλλιεργούνται για την κατανάλωση αμυλούχων βολβών τους στην Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Ωκεανία. Υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες μεταξύ των καλλιεργούμενων ειδών.Ένα εντελώς διαφορετικό φυτό, η γλυκοπατάτα (Ipomoea batatas), καλείται επίσης "γιαμ" μερικές φορές σε μέρη των νότιων Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά, αν και είναι πολύ απόμακρο από την οικογένεια Dioscoreaceae.Το σούσι είναι ιαπωνικό παραδοσιακό φαγητό το οποίο έχει ως βάση το ξυδάτο ρύζι (σάρι), το οποίο συνδυάζεται με άλλα υλικά που αποκαλούνται Νέτα (neta). Συνήθως αυτά τα άλλα υλικά είναι θαλασσινά και ψάρια. Το κρέας χωρίς το ρύζι λέγεται σασίμι (sashimi). Το σασίμι είναι κυρίως από κρέας τόνου και σολομού. Το σούσι σερβίρεται

σχεδόν πάντα με σάλτσα σόγιας, γουα-σάμπι και τζίντζερ.

ΙΝΔΙΑΗ ινδική κουζίνα «παντρεύει» τις ιδιαί-τερες γεύσεις που προσδίδουν τα καρυ-κεύματα με απλά, καθημερινά προϊόντα, όπως το γάλα και το γιαούρτι. Φημίζεται για τα μπαχαρικά της.

Πραγματικά, ακόμη και τα βραστά λαχα-νικά έχουν γεύση από μπαχαρικά. Τα κυριότερα είναι ο κόλιανδρος, η δάφνη, το κύμινο και το κάρι. Από την Ινδία, επίσης, προέρχεται το πιπέρι, το σινάπι, η κανέλα και το μοσχοκάρυδο.Στην Ινδία κάθε καλός μάγειρας φτιάχνει ένα κάρι -μίγμα από τριμμένα αρωματικά μπαχαρικά, όπως καρδάμωμο, κανέλα, γαρύφαλλο, κύμινο, μοσχοκάρυδο και κουρ-κουμά. Το μείγμα μπαχαρικών φυλάγεται μέσα σε βάζο στην κουζίνα και χρησιμοποι-είται σε όλα σχεδόν τα φαγητάΦτιάχνουν επίσης μικρομεζεδάκια, τα idlis, πίτες από ρύζι και φακές που γίνονται στον ατμό, τα pakoras, λαχανικά που τηγανίζονται σε κουρκούτι από ρεβίθια και jalebis, κάτι σαν αλμυρά ορεκτικά που γίνονται μουσκεύοντας ένα τηγανισμένο κουρκούτι από αλεύρι σιταριού και ρεβιθιού σε γλυκό σιρόπι. Οι Raytas είναι γιαούρτι με φρούτα ή λαχανικά, όπως το δικό μας τζατζίκι. Πριν από την ανεξαρτησία της Ινδίας η κουζίνα Mughal εθεωρείτο ανάμεσα στις πιο πλούσιες του κόσμου. Αυτή γεννήθηκε κατά τη

διάρκεια της ισλαμικής αυτοκρατορί-ας του μεγάλου βασιλείου Mughal. Βασίζεται κύρια, εξαιτίας θρησκευτι-κών και γεωγραφικών περιορισμών, στο αρνί. ΚΑΡΙ: Καρύκευμα που μπορεί να περι-έχει διάφορους συνδυασμούς με κό-λιανδρο, πιπέρι Καγιέν, μαύρο πιπέρι, κανέλα, μουστάρδα, τζίντζερ, κουρ-κουμά, τσίλι, μοσχοκάρυδο, σκόρδο, γαρίφαλο και άλλα.

ΚΙΝΑΣτις κοινωνικές εκδηλώσεις φίλοι και συγγενείς απολαμβάνουν τη συνάθροιση γύρω από το τραπέζι. Αν συμβεί κάποιο ευχάριστο γεγονός όπως η γέννηση ενός παιδιού ή η μετακόμιση σ' ένα καινούργιο σπίτι, φίλοι και συγγενείς θα σπεύσουν να στείλουν κάποια δώρα. Ως ανταπόδοση, ο οικοδεσπότης θα τους καλέσει σ' ένα πλουσιοπάροχο δείπνο. Οι άνθρωποι κάνουν επίσης και «δουλειές» στο τραπέζι. Συνήθως οι συμφωνί-ες κλείνονται ενώ οι δύο πλευρές απολαμβάνουν τη νοστιμιά της κινεζικής κουζίνας.Τα έθιμα γύρω από το φαγητό ποικίλλουν από τόπο σε τόπο. Στο Πεκίνο, για παρά-δειγμα, οι άνθρωποι συνήθως κερνούν τον επισκέπτη νουντλς, προσκαλώντας τον να μείνει. Αν ο επισκέπτης μείνει τελικά, θα έχει την ευκαιρία να δοκιμάσει ντάμπλινγκς που θα του προσφέρει ο οικοδεσπότης. Όταν επισκέπτονται συγγενείς ή φίλους οι επι-σκέπτες φέρνουν συνήθως μαζί τους γλυκά για να προσφέρουν. Σε αγροτικές περιοχές της Νότιας Κίνας, προσφέρουν στον επισκέπτη πρώτα τσάι. Ύστερα ο οικοδεσπότης θα βράσει ένα αυγό ή θα φτιάξει κάποιο γλυκό από ρύζι με ζάχαρη, πριν προετοιμάσει το κύριο γεύμα.

Το ελαιόλαδο κάνει πολύ καλό στην υγεία μας.

1) Μειώνει την κακή χοληστερίνη.2) Βοηθά στην καλή λειτουργία του

εντέρου.3) Θεραπεύει το έλκος (πληγές)

στο στομάχι.4) Βοηθάει στην απορρόφηση του

ασβεστίου.5) Προλαμβάνει τον καρκίνο.6) Αναζωογονεί το δέρμα γιατί έχει

βιταμίνη Ε.7) Συντηρεί τα τρόφιμα για να μην

χαλάσουν.8) Ιδανικό για τηγάνι γιατί αντέχει

στις υψηλές θερμοκρασίες.

Τρόπος φύλαξηςΕχθρός του λαδιού είναι ο ήλιος, η ζέστη και η υγρασία. Αποθηκεύ-εται σε σκούρα γυάλινα μπουκά-λια ή ανοξείδωτα δοχεία. Διατη-ρείται σε σκοτεινό και δροσερό μέρος. (12 - 18°C).

Οι μαθητές της Δ΄2 τάξης

Φαγητά με ελαιόλαδοστην τάξη μας

Εδώ και λίγο καιρό στην τάξη μας μαθαίνουμε για την ελιά και

τις ιδιαιτερότητές της. Μαθαίνου-με πόσο υγιεινό είναι το λάδι και ότι οι Έλληνες είναι ευλογημένοι που υπάρχει η ελιά στη χώρα μας. Η δασκάλα μας λοιπόν μας ανέ-θεσε μια εργασία. Το κάθε παιδί να φτιάξει κάποιο φαγητό με ελαιόλαδο και να το φέρουμε στην τάξη για να το δοκιμάσουμε όλοι. Έτσι λοιπόν σήμερα φέραμε από κάτι. Υπήρχαν διάφορα λαδερά φαγητά και γλυκά φτιαγμένα με ελαιόλαδο. Όλα τα παιδιά δοκί-μασαν απ’ όλα τα φαγητά. Μας άρεσαν πάρα πολύ και μείναμε εντυπωσιασμένοι. Ήταν μια πολύ σημαντική εμπει-ρία για εμάς επειδή είδαμε πόσο γευστικά είναι τα φαγητά με ελαι-όλαδο. Ελπίζω να μας μείνουν αυτές οι ωραίες γεύσεις που δο-κιμάσαμε σήμερα και από δω και πέρα να τρώμε περισσότερο από απ’ αυτά τα φαγητά.

Απόστολος Σγούτας Δ΄ 2

Παροιμίες για την ελιά• Αν δε σφίξεις την ελιά, δε βγάζει

λάδι. • Άκουσες λάδι τρέχα, άκουσες

στεφάνι φεύγα.• Όποιος έχει σιτάρι, κρασί και

λάδι στο πιθάρι, έχει του κό-σμου τα καλά και το Θεού τη χάρη.

• Δεν τρώγεται ούτε με το λάδι ούτε με το ξύδι.

• Δίχως λάδι, δίχως ξύδι πώς θα κάνουμε ταξίδι.

• Κολοκύθια με το λάδι, κολοτού-μπες το βράδυ.

• Αυτός είναι σαν το νερό στο λάδι.

• Όπως θα γεμίσει του Χριστού το τραπέζι, έτσι να γεμίσουν και τα δέντρα μας ελιές.

Γιάννης Ξενάκης Δ΄2

Διατροφή

Ελαιόλαδο και υγεία

ΜΟΓΓΟΛΙΑ Ο τρόμος που σκόρπιζαν οι «μογγολικές ορδές» καθώς και οι μύθοι γύρω απ’ αυτές επιζούν εφτακόσια χρόνια, δηλαδή από το 13ο αιώνα κατά την διάρκεια του οποίου εξαπλώθηκε και άνθισε η πιο μεγάλη αυτοκρατορία «χωρίς διέξοδο στη θάλασσα» μέχρι σήμερα, η Μογγολία. Η αυτοκρατορία αυτή άρχιζε από την Κίνα, έφτανε μέχρι την Ασία και με τις δυναστείες τις λεγόμενες μικρές , μέχρι την ανατολική Ευρώπη.Οι Μογγόλοι όμως τώρα, είναι ένας ειρηνικός λαός ο οποίος προσπαθεί να αλλάξει τον ποιμενο-νομαδικό τρόπο ζωής του σύμφωνα με τα προγράμματα δημιουργίας βιομηχανιών ή τουλάχι-στον βιομηχανίας αγροτικών προϊόντων.Οι κοινωνικο-οικονομικές υποδομές της Μογγολίας παραμένουν ανέπαφες. Οι καμινάδες των εργοστασίων και τα τουβλόχτιστα οικοδομήματα των νέων αστικών εγκαταστάσεων μοιάζουν σαν παρείσακτα στο ομοιόμορφο τοπίο των προσωρινών οικισμών, που αποτελούνται από γιούρτες. Οι γιούρτες είναι μεγάλα κυκλικά αντίσκηνα από κετσέ, με πλαίσιο από καλάμια και ξύλινα πηχάκια , με κρεβάτια που ακουμπούν στα τοιχώματα και χωρίζονται από παραβάν και με ένα κυκλικό άνοιγμα στο μέσο της σκεπής, που χρησιμεύει σαν φωταγωγός και επιτρέπει ταυτόχρονα την έξοδο του καπνού από τα μαγκάλια και τις σόμπες. Η οικογενειακή ζωή διαδρα-ματίζεται στο κεντρικό μέρος της γιούρτας, στην κουζίνα. Μόλις μπει κανείς μέσα παρατηρεί αμέσως ένα είδος εικονοστασίου που στηρίζεται πάνω σ’ ένα ράφι, σε ευδιάκριτο μέρος, όπου οι άγιες εικόνες εναλλάσσονται με τα πορτραίτα πεθαμένων συγγενών ή συγγενών που βρί-σκονται μακριά. Οκτώ Μογγόλοι στους εννέα κατοικούν σε γιούρτες: σ’αυτές μέσα οι γυναίκες μαγειρεύουν τη σούπα από αρνίσιο κρέας (ένα από τα φαγητά που προτιμούν), φτιάχνουν το «κουμύς» με γάλα φοράδας που τελικά με τη βοήθεια ενζύμων καταλήγει να μοιάζει με για-ούρτι, κατασκευάζουν τυριά, βράζουν φύλλα τσαγιού, υφαίνουν, επεξεργάζονται τα δέρματα των ζώων, ράβουν τα φαρδομάνικα ρούχα και κατασκευάζουν μπότες από κετσέ. Έξω από τις γιούρτες, αν ο καιρός είναι καλός, οι άντρες ασχολούνται με τα ζώα τους, επιδιορθώνουν τα εργαλεία και τροχίζουν τα όπλα.Κάθε φορά που ο «σιαμάνος», μαγος ιερέας, επισκέπτεται τη γιούρτα, πέφτει σε έκσταση. Έτσι ο ταπεινός κάτοικός της, μπορεί να έρθει σε επαφή με τη θεότητα και με τις «ανώτερες δυνά-μεις» ή να γνωρίσει τα μελλούμενα, με τη βοήθεια των μαντικών ικανοτήτων του μάγου ιερέα ο οποίος εξορκίζει και τις αρρώστιες. Τα τελευταία όμως χρόνια, η επιρροή του σιαμανισμού όλο και φθίνει.Πρόσωπο φαρδύ, μάτια σχιστά και κορμοστασιά ρωμαλέα είναι τα εξωτερικά χαρακτηριστικά που διακρίνουν ακόμα και σήμερα τους απογόνους των Τατάρων, που εισέβαλαν στις πεδιά-δες της Ευρώπης. Πολλά ακόμα πράγματα παρέμειναν αναλλοίωτα από εκείνη την εποχή: οι σύγχρονοι νομάδες φορούν τα ίδια ρούχα με τους στρατιώτες του Τζεγγίς Χαν , καβαλικεύουν τα ίδια άλογα, διατηρούν τις ίδιες συνήθειες, τον ίδιο χαρακτήρα, καθώς και την ίδια παλιά πε-ρηφάνια. Οι Μογγόλοι είναι αγνοί, απλοί, εύθυμοι, φιλόξενοι και ειλικρινείς, ταυτόχρονα όμως είναι τεμπέληδες, τραχείς και δεισιδαίμονες. Οι παραδοσιακοί χοροί αναπαριστάνουν συνήθως σκηνές από μάχες που έγιναν στην αρχαιότη-τα. Ο χορός συχνά συνοδεύεται και από χορωδιακό τραγούδι. Υπέροχα είναι τα λαϊκά μπαλέτα. Οι Μογγόλοι χρησιμοποιούν περισσότερο τα χέρια τους για να αποδώσουν χορευτικές σκηνές, γιατί εξαιτίας της πολλής ιππασίας ο κορμός και τα κάτω άκρα τους έχουν βαρύνει. Τζένη Μπαρλή - Σοφία Γλύκα ΣΤ΄2

Πλαταγή Ένα από τα πρώτα παιχνίδια που έπαιζαν τα μωρά στην αρχαιότητα ήταν «η πλαταγή», μια πήλινη κουδουνίστρα, που την έβαζαν στο χέρι του και με τον ήχο που έκαναν τα πετραδάκια που είχε μέσα, το έκαναν να ξεχνιέται και να σταματά τα κλάματα.ΆθυρμαΑγαπημένο παιχνίδι των μεγαλύτερων σε ηλικία αγοριών ήταν «το άθυρμα», ένα πή-λινο αλογάκι πάνω σε ρόδες, που το έσερναν σε όλο το σπίτι. Το παιχνίδι όμως που λαχταρούσαν όλα τα αγόρια ήταν ένα «αμαξάκι με ρόδες». Συνήθως το έσερναν τα αγαπημένα τους σκυλιά κι όταν αυτά κουράζονταν το έσερναν τα παιδιά μόνα τους. Πεντέλιθα (Πεντόβολα) Τα πεντόλιθα είναι ένα αρχαίο παιχνίδι. Παίζεται όμως ακόμα και σήμερα. Στο παιχνίδι αυτό μπορούσαν να παίξουν όσα παιδιά ήθελαν. Το κάθε παιδί είχε συγκεντρωμένα πέντε βοτσαλάκια κοντά στα πόδια του. Ο κάθε παίχτης πέταγε ένα βοτσαλάκι ψηλά και έπρεπε να το ξαναπιάσει αφού πρώτα είχε πάρει από κάτω ένα ακόμα βοτσαλάκι.H αποδιδρασκίνδρα (Κρυφτό)Ένας παίκτης κλείνει τα μάτια του και οι άλλοι τρέχουν να κρυφτούν σε ορισμένο χρόνο. Ο παίκτης ανοίγει τα μάτια του και ψάχνει να τους βρει. Κάθε φορά που βρίσκει έναν , πρέπει να προλάβει να τρέξει πρώτος στη θέση του , αλλιώς χάνει .Το κολλαβίζειν Ένας παίκτης στέκεται όρθιος και με το χέρι του σκεπάζει τα μάτια του .Ένας άλλος τον κτυπά και συγχρόνως τον ρωτά με ποιο χέρι τον κτύπησε .Ασκωλιασμός (Ασκί) Στην αρχαιότητα το παιχνίδι αυτό ήταν ένα είδος ακροβασίας και παιζόταν κατά κύριο λόγο στις γιορτές του Διονύσου: Οι παίκτες ανέβαιναν με το ένα πόδι πάνω σε ένα

φουσκωμένο ασκί αλειμμένο με λάδι και ο καθένας φανέρωνε την επιδεξιότητά του στην ισορροπία και στην ευλυγισία . Τις περισσότερες φορές ο παίκτης έπεφτε κάτω, πράγμα που διασκέδαζε τους άλλους παίκτες, οι οποίοι αδιαφορούσαν για το αν θα γελούσαν το ίδιο και οι άλλοι μ’ αυτούς, όταν σε λίγο ,που θ’ ανέβαιναν κι΄ αυτοί στο λαδωμένο ασκί θα πάθαιναν τα ίδια . Το παιχνίδι αυτό παίζεται και σήμερα στην Ήπειρο με την ονομασία Ασκί .Γιο-Γιο Οι παίκτες σκαλίζουν στο ξύλο δυο δίσκους που ενώνονται στο κέντρο με έναν κυλιν-δρικό άξονα , πάνω στον οποίο στερεώνουν την αρχή μιας κλωστής την οποία στη συ-νέχεια τυλίγουν γύρω-γύρω . Το γιο-γιο είναι έτοιμο . Το αφήνουν να πέσει και η κλωστή ξετυλίγεται ,ενώ με μια κίνηση του χεριού ξαναμαζεύεται γύρω από τον άξονα. Έπειτα, το αφήνουν πάλι να πέσει και ξανά από την αρχή.Η σκαπέρδα (Διελκυστίνδα) Οι παίκτες καρφώνουν στο χώμα ένα δοκάρι που στο μέσο του έχει μια τρύπα από όπου περνούν ένα σκοινί. Στις δύο άκρες του, δένεται από ένας παίκτης, έτσι ώστε ο ένας να μην κοιτά τον άλλο, και προσπαθούν τραβώντας με δύναμη, να φέρουν ο ένας τον άλλον κοντά στη δοκό. Το παιχνίδι αυτό παίζεται και με ισάριθμους σε κάθε πλευρά παίκτες.Το αστραγαλίζειν Το αστραγαλίζειν , το παιχνίδι δηλαδή με τους αστράγαλους ή αλλιώς τα κότσια , είναι από τα πιο αγαπημένα ,τόσο των αγοριών, όσο και των κοριτσιών. Τους αστράγαλους τους μαζεύουν από τα πίσω πόδια των κατσικιών και των αρνιών . Καμιά φορά αντί για αστράγαλους χρησιμοποιούν πετρούλες ή καρύδια και αμύγδαλα που τους αρέσουν και να τα τρώνε ! Τα παιδιά έπαιζαν και τους «αρτιάζειν αστραγάλους» , τα μόνα ζυγά . Έκρυβε ο ένας τους αστραγάλους στο χέρι του κι ο άλλος προσπαθούσε να μαντέψει αν ο αριθμός των αστραγάλων ήταν μονός ή ζυγός, δηλαδή περιττός ή άρτιος.Απόρραξις Παιζόταν από κορίτσια με τη «σφαίρα», μπάλα από δέρμα ή κομμάτια ύφασμα, ραμμέ-να και παραγεμισμένα με αλογότριχες, άχυρο ή μαλλί. Τα αγόρια, πετώντας την μπάλα με τα χέρια, προσπαθούσαν να την περάσουν στο στόμιο ενός αγγείου, κάτι σαν τη σημερινή καλαθοσφαίριση. Ο νικημένος έπρεπε να πάρει στην πλάτη το νικητή. Αυτό ονομαζόταν «εφεδρισμός», η "μπέτσα" των Λεριών.Είς ώμιλλαν Οι «μεγάλοι» της παρέας έπαιζαν το εις ώμιλλαν, τις ομάδες. Είχαν χαράξει έναν κύκλο στο χώμα και προσπαθούσαν, σημαδεύοντας από ένα ορισμένο σημείο, να στείλουν τον αστράγαλο τους μέσα στον κύκλο. Είχαν ορίσει από πριν ότι ο καθένας είχε δέκα βολές. Ο νικητής σχεδίαζε το κύκλο, αποφάσιζε τη διάμετρο, καθώς και το σημείο βο-λής.Η Ίυγξ Ανάμεσα στα παιχνίδια που προτιμούν τα παιδιά, είναι η Ίυγξ. Σε ένα ξύλινο συνήθως τροχίσκο ανοίγουν δυο τρύπες, περνούν διπλή κλωστή και αφού την περιστρέψουν, μια τραβούν και μια χαλαρώνουν. Ο ήχος που παράγεται θυμίζει ένα πουλί, την ίυγγα, δη-λαδή την μυρμηγκοφάγο, από το οποίο πήρε και το όνομα του το παιχνίδι. Λένε μάλιστα πως ανάλογα με τον ήχο μπορούν να κάνουν διάφορες προβλέψεις.Κύλιντρο (Τροχός)Συνηθισμένο παιχνίδι ήταν «ο τροχός». Το "κύλιντρο" των Λεριών. Οι τροχοί είναι συνή-θως χάλκινοι και υπάρχουν μεγαλύτεροι και μικρότεροι. Η διάμετρος τους κυμαίνεται ανάμεσα στα 80 και 130 εκατοστά. Ο τροχός δεν είναι όμως μόνο παιχνίδι. Τον χρησι-μοποιούσαν και στις παλαίστρες, όπου γυμνάζονταν οι νέοι. Ο Ιπποκράτης μάλιστα, ο φημισμένος γιατρός, στο βιβλίο του «Περί Διαίτης», τον συστήνει σε όσους θέλουν να κρατηθούν σε καλή φυσική κατάσταση

Φώτης Φακούδης- Πόπη Φιστέ- Βαγγέλης Οικονόμου- Μέμη Ζώη- Στέλιος Μπουλάς Ε΄2

5

• Κοπτήρες (1): τα 4 μπροστινά, άνω και κάτω.• Πλατιά δόντια με μικρή επιφάνεια.• Με τα δόντια αυτά κόβουμε τις τροφές

• κυνόδοντες (2): μυτερά δόντια με την ισχυρότερη ρίζα στο στόμα• Μυτερά δόντια με μικρή επιφάνεια• Με τα δόντια αυτά σχίζουμε τις τροφές

• προγόμφιοι (3): 2 αριστερά και 2 δεξιά, άνω και κάτω

• Πλατιά δόντια με μεγάλη επιφάνεια• Με τα δόντια αυτά μασάμε τις τροφές

• γομφίοι (4) ή τραπεζίτες, οι τελευταίοι γομφίοι λέγονται και φρονιμίτες ή σω-φρονιστήρες.

• Πλατιά δόντια με επιφάνεια μεγαλύτερη από όλα τα άλλα δόντια.

• Με τα δόντια αυτά μασάμε τις τροφές. Από τους μαθητές και τις μαθήτριες του Α1

Βασανίζω το συμμα-θητή μου με λόγια και πράξεις. Ικανοποιώ μόνο τα δικά μου «θέλω». Αισθάνομαι φόβο.

• Μη με κοροϊδεύεις• Μη με χτυπάς• Μη με βρίζεις• Μη με ενοχλείς• Μη μου μιλάς άσχημα• Μη με διώχνεις από την

παρέα• Μη με μπλέκεις σε κα-

βγάδες• Μη με αναγκάζεις να κάνω

κάτι που δε θέλω• Μη μου κάνεις χειρονομίες• Μη με υποτιμάς και μη με

προσβάλλεις• Μη μου λες να μην παίξω

μαζί σου• Μη με εκβιάζεις• Μη με απειλείς• Μην κάνεις το «μάγκα»• Μη λες ψέματα• Μη με φοβίζεις

• Μη με κάνεις να νιώθω άβο-λα

• Μη σχολιάζεις την εμφάνι-σή μου

• Μη με κάνεις να κλαίω• Μη μου «χτυπάς» τα λάθη

μου• Θέλω να έρχομαι χαρούμε-

νος στο σχολείο και να φεύ-γω χαρούμενος

• Μη μου μιλάς ειρωνικά • Mη με κοιτάς «περίεργα»

Οι μαθητές του Δ΄1

Μαθαίνω για τα δόντια μου!

6 ΜαρτίουΠανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας

ΑΣΦΑΛΗΣ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Τον προηγούμενο μήνα επισκέφτηκε το σχολείο μας ο κ. Αντώνης Κουνέλης και μίλησε στην Ε΄ και Στ΄ τάξεις. Ο κ. Αντώνης μας μίλησε για μια κα-λύτερη και ασφαλή χρήση του διαδι-κτύου και ιδιαίτε- ρα του Facebook. Παρατηρήσαμε ότι περισσότερα παιδιά από την Στ΄ τάξη χρησιμοποιούν το Facebook και πως όσο ανεβαίνει η ηλικία των παιδιών τόσο ανεβαίνει και η χρήση του. Το ίδιο παρατηρήσαμε να συμβαίνει με τα κινητά τηλέφωνα. Μας είπε επίσης να μη δίνουμε πληροφορίες σε κανένα αν δεν τον γνωρίζουμε ή δεν τον έχουμε δει από κοντά. Ακόμη το ότι είπαμε ψέματα για να κάνουμε Facebook και βάλαμε ψεύ-τικη ημερομηνία γέννησης δεν ήταν καθόλου σωστό, εφόσον έχουμε μάθει από μικρά παιδιά να λέμε μόνο την αλήθεια. Τέλος, μας προειδοποίησε ότι αυ-τοί οι περίεργοι και πονηροί άνθρωποι συλλέγουν τις πληροφορίες τους αργά για να μην τους καταλάβουμε. Έτσι εμείς, που είμαστε τα θύματά τους, να τους πούμε ό, τι ακριβώς χρειάζονται για να μας κακοποιήσουν. Η ενημέρωση αυτή θα μου μείνει αξέχαστη διότι ήταν πάρα πολύ χρήσιμη και θα βοηθήσει εμένα αλλά και όλους τους συμμαθητές μου να χρησιμοποιούμε σωστά το διαδίκτυο. Θα μου άρεσε αν ο κ. Αντώνης μας έκανε μια ακόμη πιο αναλυτική ενημέρωση για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου.

Ελένη Κανετίδου Στ΄ 1

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

6

Η τάξη μας ΣΤ’, ασχολείται στην περιβαλ-λοντική εκπαίδευση με θέμα το δάσος. Για το λόγο αυτό πραγματοποιήσαμε δε-ντροφύτευση στο δασάκι της Βοήθειας. Ο διευθυντής μας, μαζί με τις δασκάλες μας, είχε κανονίσει με τη Δασική Υπη-ρεσία στις 7/2/2013 τη συνάντησή μας. Μαζί μας ήρθε και η Πέμπτη τάξη. Το λε-ωφορείο μας άφησε στη βρύση και εμείς ανεβήκαμε απ’ το μονοπάτι για να πάμε στο δασάκι. Συναντήσαμε τον υπεύθυνο στο κιόσκι που βρίσκεται στην κορυφή. Είναι το ωραιότερο σημείο, αφού η θέα της πόλης είναι μαγευτική. Ο αρμόδιος της Υπηρεσίας, μας έδωσε πληροφορίες για τη διαδικασία της δεντροφύτευσης, τα είδη δέντρων που θα φυτεύαμε και τον τρόπο που θα εργαζόμασταν. Δύο είδη δέντρων είχαμε, το πεύκο και το κυπαρίσ-σι. Χωριστήκαμε σε ομάδες δύο ατόμων,

πήραμε την τσάπα μας και ξεχυθήκαμε στην πλαγιά. Ήμασταν πολύ ευδιάθετοι και δεν μας κούραζε το σκάψιμο παρό-λο, που ήταν δύσκολο, αφού σε μερικά μέρη συναντούσαμε πέτρες. Κάναμε όλοι μεγάλη προσπάθεια για να φυτέψουμε και τα 100 δέντρα. Όλο το δασάκι γέμισε φωνές παιδιών που αγωνίζονταν να δώ-σουν ζωή στην πόλη μας, γιατί τα δέντρα είναι πηγή οξυγόνου αλλά και ομορφιάς. Σε λιγότερο από μιάμιση ώρα είχαμε τε-λειώσει. Όλοι ήμασταν ευχαριστημένοι, αφού είχαμε καταφέρει να τελειώσουμε την αποστολή μας. Ευχηθήκαμε να βρέξει την επόμενη μέρα για να βοηθήσει τα δε-ντράκια, ν’ αρχίσουν τη νέα τους ζωή στο έδαφος.Ελπίζουμε να καταφέρουν να βλαστή-σουν τα περισσότερα δενδρύλλια, να μεγαλώσουν και να μας προσφέρουν τον

ίσκιο και το οξυγόνο τους. Έτσι θα είμα-στε ικανοποιημένοι, χαρούμενοι και πε-ρήφανοι που θα έχουμε συμβάλλει στην αναδάσωση της περιοχής. Μας άρεσε πολύ αυτή η δράση γιατί βρεθήκαμε στη φύση και βοηθήσαμε να δημιουργηθεί ένα καινούργιο δασάκι.

Κωνσταντίνος ΚλεισσάςΚλεοπάτρα ΚαλαμάκηΚατερίνα Ζουμή Στ΄ 2

ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΡΟΥΚΕΤΟΠΟΛΕΜΟΣΣΤΟ ΒΡΟΝΤΑΔΟ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Πάσχα στη Χίο σημαίνει ρουκετοπόλεμος, ένα έθιμο που ξεκινά από την εποχή της Τουρ-κοκρατίας και είναι ένας πόλεμος ανάμεσα σε δύο ενορίες του Βροντάδου, την ενορία του Αγ. Μάρκου και την ενορία της Παναγιάς της Ερυθιανής. Λένε ότι ξεκίνησε από παιδιά με σφεντόνες. Και αργότερα μπήκαν στο έθιμο και οι μεγαλύτεροι με κανονάκια που μέσα εί-χαν μόνο πυρίτιδα. Τα κανονάκια τα έφερναν οι ναυτικοί. Έτσι το βράδυ της Ανάστασης για να γιορτάσουν τη χαρμόσυνη είδηση της Ανάστασης του Κυρίου έριχναν κανονιές και με το δυνατό κρότο προσπαθούσαν να σπάσουν τα τζάμια της «αντίπαλης» ενορίας. Το 1889 οι Τούρκοι κατάσχεσαν τα κανονάκια επειδή φοβήθηκαν μήπως οι κάτοικοι τα χρησιμοποιούσαν για να κάνουν εξέγερση. Τότε τα κανονάκια μεταφέρθηκαν στο κάστρο. Μετά απ’ αυτό οι ενορίτες των δύο εκκλησιών σκέφτηκαν ότι πρέπει να βρουν έναν άλλο τρόπο για να συνεχιστεί το έθιμο. Η λύση ήρθε από τους ενορίτες του Αγ. Μάρκου. Αντικατέστησαν τα κανονάκια με ρουκέ-τες που έφτιαχναν οι ίδιοι. Έτσι ο πόλεμος ονομάστηκε «ρουκετοπόλεμος». Ο στόχος για τους Παναγούσους είναι ο τρούλος και το λιονταράκι του Αγ. Μάρκου και ο στόχος των Αγιομαρκούσων είναι το ρολόι της Παναγιάς της Ερυθιανής. Το έθιμο συνεχίζεται μέχρι σήμερα και συγκεντρώνει πολλούς επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα γιατί προσφέρει μοναδικό και φαντασμαγορικό θέαμα, αφού ο ουρανός γίνεται κόκκινος απ’ τις ρουκέτες.

Διομήδης Μακάς – Τατιάνα Μανώλη Στ΄ 1

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη και πλουσιότερη σε λαογραφικές εκδηλώσεις γιορτή των ορθόδοξων χριστιανών. Η λέξη Πάσχα προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «pasah» που σημαίνει διάβαση. Οι Εβραίοι γιορτάζουν το Πάσχα σε ανάμνηση της ελευθέρω-σής τους από τους Αιγύπτιους και της διάβασης της Ερυθράς θάλασσας, ενώ οι χρι-στιανοί γιορτάζουν την Ανάσταση του Σωτήρα και τη διάβαση από το θάνατο στη ζωή.

Η αντίστοιχη ελληνική λέξη για το Πάσχα είναι Λαμπρή, διότι η ημέρα της Ανάστασης του Χριστού είναι μέρα χαράς. Στην Άνδρο, όπως και σε μερικά άλλα νησιά την Κυριακή του Πάσχα δε σουβλίζουν αρνί, όπως γίνεται στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας. Το έθιμο θέλει να γεμίζουν το κατσίκι και να το πηγαίνουν στο φούρνο του χωριού νωρίς την Κυριακή του Πάσχα. Η γέμιση διαφέρει ελαφρά από τόπο σε τόπο, αλλά περιέχει κυρίως ρύζι, φρέσκα μυρωδικά, σταφίδες και ξηρούς καρπούς και κάποιες φορές συκώτι και εντόσθια από το κατσίκι. Αυτός είναι ο λεγόμενος Λαμπριάτης. Το βράδυ της Ανάστασης το νησί κατακλύζεται από κροτίδες και βεγγαλικά τα λε-γόμενα «σμπάρα». Το χωριό Στενές φημίζεται για ένα έθιμο, τα Μάσκουλα. Το βράδυ της Ανάστασης οι νέοι τοποθετούν σιδερένιους σωλήνες στο χώμα και αφού τους γεμίσουν μπαρούτι και τους πιτακώσουν, τους πυροδοτούν. Στην Παλαιόπολη, στο Κόρθι και σε άλλα χωριά το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα παίζουν στο δρόμο τα «τσούνια» παραδοσιακό παιχνίδι που μοιάζει με το μπόουλινγκ.

Δήμητρα Σκόρδου Στ΄ 2

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ Το έθιμο του καψίματος του Ιούδα γίνεται κάθε χρόνο την Ανάσταση στο χωριό μου τα Μεστά. Την παραμονή της Ανάστασης, το Μεγάλο Σάββατο οι νέοι του χωριού γυρίζουν στα χωράφια και μαζεύουν μεγάλα ξερά ξύλα. Αυτά τα μεταφέρουν με τρακτέρ στην πλα-τεία του χωριού, όπου τα κάνουν ένα μεγάλο σωρό σαν καμίνι. Μετά παίρνουν μια φόρμα ολόσωμη, τη γεμίζουν με άχυρα και φτιάχνουν το σώμα του Ιούδα και για κε-φάλι βάζουν μια κολοκύθα που μέσα της έχουν βάλει πυροτεχνήματα. Στη συνέχεια κρεμάνε την κούκλα με ένα συρματόσχοινο πάνω ακριβώς απ’ το φανό κι έτσι είναι έτοιμος για την Ανάσταση. Τα μεσάνυχτα ο κόσμος πηγαίνει στην εκκλησία για την Ανάσταση κι όταν ο παπάς ψέλνει το «Χριστός Ανέστη» βάζουν φωτιά στο φανό και καίνε τον Ιούδα. Ο κόσμος που βρίσκεται γύρω από τη φωτιά αλλά και σε απόσταση θαυμάζει αυτή τη λαμπρή εικόνα με τα πυροτεχνήματα. Το έθιμο αυτό συμβολίζει τη λαμπρότητα και τη δύναμη της Ανάστασης του Χριστού και την τιμωρία του Ιούδα. Στο έθιμο αυτό όλοι οι νέοι του χωριού βοηθάνε με μεγάλη χαρά και προθυμία για να γίνει με ασφάλεια το έθιμο αυτό. Έτσι αυτοί που παρακολουθούν μένουν πάντα ενθουσιασμένοι.

Μιχάλης Λυκουρίνας Στ΄ 2

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΑH ΓΙΩΡΓΗ ΣΤΑ ΦΛΑΤΣΙΑ Το έθιμο στο χωριό του μπαμπά μου, τα Φλάτσια, γίνεται την ημέρα του Αγίου Γεωρ-γίου, αφού έχουν πάει την εικόνα του Αγίου από την κεντρική εκκλησία του χωριού στο ξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Την παραμονή της εορτής τελείται δοξολογία και μετά το τέλος της μαζεύονται όσοι επιθυμούν στην αίθουσα της εκκλησίας του χωριού όπου τους προσφέρεται φαγητό. Την ημέρα της εορτής στη θεία λειτουργία, όποιος άνδρας έχει αρραβωνιαστεί πρό-σφατα παίρνει τον αγιασμό και πηγαίνει το δίσκο στο χωριό και αγιάζει όσους ανθρώ-πους βρει εκεί. Όταν τελειώσει η εκκλησία ο κόσμος μεταφέρει με τα πόδια την εικό-να από το ξωκκλήσι στην κεντρική εκκλησία. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς όσοι επιθυμούν σηκώνουν την εικόνα και δίνουν όποιο χρηματικό ποσό μπορούν. Τέλος όταν τελειώσει η λειτουργία προσφέρεται στην ενοριακή αίθουσα φαγητό.

«Από την ΕΓΩποληστην ΕΣΥπολη»

Να πετάξεις από πάνω σου το μεγάλο ΕΓΩ σου,

η αγάπη, αυτό, είναι το μυστικό,

είναι το εισιτήριό σου.

Φύγε απ’ την ΕΓΩπολη κι έλα στην ΕΣΥπολη

θέλει μια απόφαση μόνο για να μπεις.

Βάζω πάντα το καλό στο μυαλό και στην καρδιά.

Το ΕΓΩ έτσι μικραίνει και βαδίζω μια χαρά.

Αγγεριώ Φλάμου Δ΄1

ΔΕΝΤΡΟΦΥΤΕΥΣΗ

7

Σύμφωνα με την παράδοση η χελιδόνα ήταν άλλοτε μια πολύ όμορφη κοπέλα. Την απήγαγε – παρά τη θέλησή της – κάποιος νέος που την αγαπούσε πολύ. Η Χελιδόνα δεν τον ήθελε και για να γλυ-τώσει απ’ αυτόν υποκρινόταν τη μουγκή επί τρία ολόκληρα χρόνια μέχρι που το πίστεψε εκείνος και την άφησε για να πάρει κάποια άλλη. Κατά την ώρα όμως του γάμου του η νύφη πέταξε ένα πειραχτικό λόγο για τη Χελιδόνα και τότε εκείνη δεν μπόρεσε να συγκρατήσει το θυμό της και της απάντησε. Ο γαμπρός κατάλαβε το τέχνασμα και όρμησε καταπάνω της. Πρόφτα-σε μάλιστα και την άρπαξε από τις κοτσίδες, αλλά επενέβη ο Θεός και για να τη σώσει την έκανε που-λί κι έμειναν στα χέρια του γαμπρού μόνο οι κο-τσίδες. Απόμειναν όμως και σ’ αυτή δύο πλεξίδες κι αυτές έγιναν η ψαλιδωτή ουρά του χελιδονιού.

Πόπη Στουπάκη Δ΄1

Χελιδόνισμα(ανοιξιάτικα κάλαντα)

×ελιδόνα έρχεται απ’ τη Μαύρη Èάλασσα. Èάλασσα κι αν πέρασε

έκατσε και λάλησε. Μωρ’ καλή νοικοκυρά

σ’ έβγα έβγα στο κελάρι φερ’ αβγά σαρακοστιά

και σχοινιά πεντηκοστά. Για να δέσουμε το Μάη και το τσιλιμπουρδάκι. Êι αν δεν έχετε αβγά

παίρνουμε την κλωσσαριά να γεννάει να κλωσάει

και να σέρνει τα πουλιά.

Ευτέρπη Φαφαλιού Δ΄1

Χελιδόνιαοι προάγγελοι

της Άνοιξης

Κανένα άλλο πουλί δεν αγαπήθη-κε τόσο πολύ, όσο το χελιδόνι, που με την άφιξή του προαναγγέλει το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό της Άνοιξης. Αξιοθαύμαστο είναι ότι τα πανέξυπνα αυτά που-λιά επιστρέφουν πάντα στην ίδια φωλιά γνωρίζο-ντας ότι εκεί θα βρουν τις ιδανικές συνθήκες για τη διαβίωσή τους. Επιστήμονες, που έχουν μελετήσει τα πουλιά αυτά, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι διαθέ-τουν ένα εσωτερικό ρολόι συγχρονισμένο με την κίνηση του ήλιου, καθώς και μια μαγνητική πυξίδα και χρησιμοποιώντας τον ήλιο, τα αστέρια και τη σελήνη καταφέρνουν να προσανατολιστούν με ακρίβεια διατηρώντας σταθερή πορεία και ανα-γνωρίζοντας κάποια τοπικά σημεία αναφοράς επι-στρέφουν στη δική τους φωλιά. Κατασκευάζουν με επιδεξιότητα φωλιές από σβό-λους λάσπης τους οποίους ανακατεύουν με σάλιο και άλλα υλικά όπως άχυρο. Για την κατασκευή της φωλιάς απαιτούνται 700-1500 σβόλοι περίπου και η κατασκευή της μπορεί να κρατήσει 6-18 ημέρες.

Μαρία Κουτσουράδη Δ΄1

ÊïõëïõñÜêéá ëáäéïý

Υλικά1 ποτήρι ελαιόλαδο

1 ποτήρι πορτοκαλάδα

1 ποτήρι ζάχαρη

1 κουταλιά κανέλα

½ ποτήρι του κρασιού κονιάκ

1 κουταλάκι σόδα

Ξύσμα από ένα πορτοκάλι

900 γρ. αλεύρι

ÊïñìüòΣήμερα στην τάξη

φτιάξαμε ένα

απλό αλλά ωραίο κορμό. Τα υλικά που

χρησιμοποιήσαμε ήταν:

Υλικά• 3 κουτιά μπισκότα πτι μπερ

• 250 γρ βούτυρο

• 360 γρ. κουβερτούρα

• Ëίγο χλιαρό νερό με λίγο ρακόμελο

Ìáóôé÷ÜêéáΥλικά• 800 γρ. κουβερτούρα• 480 γρ. μαστίχα γλυκό• 640 γρ. ασπρισμένα αμύγδαλα• 5-6 πικραμύγδαλα ασπρισμένα• 3-4 ασπράδια

• Îύσμα λεμονιού• Ëίγη μαστίχα κοπανισμένη

ΕκτέλεσηΑλέθουμε τα αμύ-γδαλα ψιλά. Χτυ-πάμε τα ασπράδια μαρέγκα. Προσθέ-τουμε στα αμύγδα-λα τη μαστίχα και τα αρωματικά και σιγά- σιγά τη μαρέ-γκα. Βουτυρώνου-με την κρούστα, βάζουμε λίγο από το μείγμα αμυγδά-λου και τυλίγουμε όπως τα τυροπιτάκια ή τις φλογέρες. Τα τοποθετούμε σε βουτυρωμένο ταψί, βουτυρώνουμε κι από πάνω και ψήνουμε στους 180οC. Δεν πρέπει να ξεροψηθούν. Μόλις βγουν από το φούρνο ραντίζουμε με ανθόνερο και τα τυλίγουμε στην άχνη.

Μαρκέλλα Φαφαλιού Ε΄1

ΕκτέλεσηΑνακατεύουμε το λάδι, το χυμό πορ-τοκαλιού, το κονιάκ, την κανέλα και τη σόδα να διαλυθούν. Προσθέτουμε τη ζάχαρη και το ξύσμα πορτοκαλιού και συνεχίζου-με το ανακάτεμα. Τέλος προσθέτουμε το αλεύρι. Πλάθουμε σε μικρά κουλουράκια και τα βάζουμε σε ταψί που έχουμε τοποθετήσει λαδόκολλα. Ψή-νουμε στους 180°C.

Αναστασία Βενέτου Δ΄2

ΕκτέλεσηΒάλαμε τα μπισκότα μέσα στο λεκανάκι και σε μια κατσαρόλα λιώσαμε την κουβερτούρα και το βούτυρο μαζί. Μετά βάζουμε όλα τα υλικά στη λεκάνη και ανακατεύουμε να γίνουν ένα ομοι-ογενές μείγμα. Δεν ξεχνάμε να προσθέσουμε το ρακόμελο ως μυρωδικό για το γλυκό. Λίγο αργότερα πλάθουμε το γλυκό για να πάρει το σχήμα που θέλουμε. Κατόπιν προσθέτουμε την υπόλοιπη κουβερτούρα για να πάρει το σωστό χρώμα και τη σωστή γεύση. Στο τέλος βάζουμε και λίγη τρούφα για διακόσμηση και το αφή-νουμε να κρυώσει. Αφού πήρε την κατάλληλη θερμοκρασία το δοκιμάσαμε και δε μπορείτε να φανταστείτε πόσο ωραίο ήταν! Σας το προτείνω να το φτιάξετε κι εσείς!

Φώτης Φακούδης Ε΄2

∆ώδεκα µήνες αθλητέςÄþδεκα μήνες αθλητέςστο γήπεδο του χρόνου, δþδεκα μήνες αθλητέςκάνουν αγþνα δρόμου.

Ï Γενάρης με μποτίνιακι ο Φλεβάρης με παλτό

και ο Μάρτηςμε σορτσάκι ριγωτό.

Ï Απρίλης με κασκέτοκαι με άσπρες ελβιέλεςκαι ο Μάιος κι ο Ιούνιος

με τις ξþπλατες φανέλες.

Äþδεκα μήνες στη γραμμήτινάζουνε τα πόδια

κι όλοι πηδάνε με ορμήτου δρόμου τα εμπόδια.

Ï Ιούλιος ο χίπιςμε μπλου τζην και χαúμαλιά

και ο Αύγουστοςμε øάθα και γυαλιά.

Ï Σεπτέμβρης κι ο Ïκτþβρηςμε αδιάβροχα σακάκια

κι ο Νοέμβρης κι ο Äεκέμβρηςμε πουλόβερ και σκουφάκια.

Äþδεκα μήνες στη γραμμήτινάζουνε τα πόδια

κι όλοι πηδάνε με ορμήτου δρόμου τα εμπόδια.

Äþδεκα μήνες αθλητέςστο γήπεδο του χρόνου, δþδεκα μήνες αθλητέςκάνουν αγþνα δρόμου.

Μαριανίνα ΚριεζήΔημήρης Μαραγκόπουλος

Οι μαθητές του Α'1

Παραδόσεις για το χελιδόνι

ΜΑΡΤΙΟΣΛεμόνια, τελευταία πορτοκάλια, μήλα (ψυγεί-ου από τη συγκομιδή Οκτωβρίου), αγκινάρες, καρότα, λάχανο, κουνουπίδι, μαρούλια, ραδί-κια, σπανάκι, σέλινο.

ΑΠΡΙΛΙΟΣΜήλα (ψυγείου από τη συγκομιδή Οκτωβρί-ου), φράουλες, αγκινάρες, κρεμμύδια φρέ-σκα, καρότα, μαρούλια.

ΜΑΙΟΣΚαλοκαιρινά πορτοκάλια (τύπος Βαλένσια), φράουλες, κεράσια,αρακά, αγκινάρες, κολο-κύθια, παντζάρια, κρεμμύδια φρέσκα, ανοι-ξιάτικη πατάτα, βλήτα.

ΙΟΥΝΙΟΣΒερίκοκα, κεράσια, φράουλες, πρώιμες ποι-κιλίες σε ροδάκινα, φασολάκια, αγγούρια, βλήτα, κρεμμύδια φρέσκα, ντομάτες (πρώτες υπαίθριες), ανοιξιάτικη πατάτα.

ΙΟΥΛΙΟΣΒύσσινα, κεράσια, βερίκοκα, ροδάκινα, καρπούζια, πεπόνια, ντομάτες, φασολάκια, αγγούρια, κολοκυθάκια, βλίτα, πιπεριές, με-λιτζάνες.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣΠεπόνια, σύκα, καρπούζια, αχλάδια, σταφύλια αχλάδια, τα πρώτα μήλα, δαμάσκηνα, καρπού-ζια, πεπόνια, κολοκυθάκια, ντομάτες, μπάμιες, κολοκυθάκια, ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές, μπάμιες, κρεμμύδια ξερά, φασολάκια.

Οι μαθητές του Α'1

8

ΑινίγματαΜια κοντούλα παχουλή πάντα κόκκινα φορείέχει πράσινα μαλλιάκαι σποράκια στην κοιλιά! Τί είναι?

(ατάμοτν η)Νίκωνας Αρακάς-Α2

Έχω ένα βαρελάκιπου' χει δυο λογιών κρασάκι! Τί είναι;

(όγυα οτ)Πέτρος Οικονόμου-Α2

Από πάνω σαν τηγάνιαπό κάτω σαν βαμβάκικι από πίσω σαν ψαλίδι! Τί είναι;

(ινόδιλεχ οτ)Γιάννης Παπαλιώδης-Α2

Ποια είναι η καλύτερη μέρα για να παρασκευάσεις κάτι;

( ήυεκσαραΠ η)Σιδερής Κοτατής-Α2

Ψηλός- ψηλός καλόγερος και κόκαλα δεν έχει. Τί είναι;

( ςόνπακ ο)Γιώργος Κριτούλης-Α2

Αν και ο θρόνος μου ταιριάζειη θέση μου είναι στο περβάζι! Ποιος είμαι;

(ςόκιλισαβ ο)Δημήτρης Παπαζής-Α2

Τόσο βαρύς σαν σίδεροτόσο γλυκός σαν μέλιμήτε στο χέρι πιάνεταιμήτε στην τσέπη μπαίνει! Τί είναι;

(ςονπύ ο)Γιώργος Τσιβής-Α2

Μικρή μικρή νοικοκυράμεγάλη πίτα φτιάχνει! Τι είναι;

( ασσιλέμ η)Γιάννης Συρβισαριώτης-Α2

Σε όλο τον κόσμο τρέχουνποδάρια όμως δεν έχουν!

( αφεννύσ ατ)Νικόλας Φιαμός-Α2

Πάντα πρώτη εγώ ανθίζω και την άνοιξη καλωσορίζω. Τι είναι;

Δέσποινα Γεωργούλη Δ΄1

Κάθε μήνας έχει και δική του αγροτική ονομασία:

Μάρτιος: Φυτευτής Απρίλης: Τριανταφυλλάς Μάης: Κερασάρης Ιούνιος: Θεριστής Ιούλιος: Αλωνάρης Αύγουστος: Συκολόγος Σεπτέμβριος: Τρυγητής Νοέμβριος: Μεσοσπορίτης / Σποριάς

(η αμυγδαλιά)

ΟΙ ΜΗΝΕΣ

Τι πρέπει να τρώμε κάθε μήνα