Το περιοδικό του

Ο.Σ.Π.ΤΕΥΧΟΣ 18

AΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2019

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΠΕΙΡΑΙΑ

περι

εχόμ

ενα

Το περιοδικό του

Ο.Σ.Π.ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ -

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΠΕΙΡΑΙΑ

Στοματική Υγεία: Δικαίωμα και Υποχρέωση ................................................................4

Μήνυμα Προέδρου ..........................................................................................................3

Πρόγραμμα σεμιναρίων εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης ΟΣΠ ..................................16

Σεμινάριο Πρακτικής Εκπαίδευσης ΟΣΠ ..................................................................17

Πρακτικό Σεμινάριο Περιοδοντολογίας ....................................................................18

Ημερίδα Ο.Σ.Π. 18 Μαΐου 2019 ..................................................................................19

Συνάντηση με το επιστημονικό προσωπικό του «Μεταξά» ....................................22

Συνέντευξη του κ.Μιχάλη Τζάκη στο οδοντιατρικό βήμα ......................................23

Οι τελευταίοι των Μοϊκανών ......................................................................................25

Εoρτασμός Αγ.Αντύπα 2019 ........................................................................................30

Θανάσης Δρίτσας: Η μουσική ως φάρμακο ..............................................................31

Θάλασσα και υγεία ........................................................................................................33

Νοταρά 71,Τηλ.: 210 4171234 -

Fax: 210 4137751e-mail: info@osp.gr

site: www.osp.gr

Αρ. Τεύχους 18Kωδικός Εντύπου:

21-5443

Σχεδίαση - Εκτύπωση:

STILVOPRESSGraphic Arts

Εκδότης: Μαρία Μενενάκου

Α. Μεταξά 37, 166 74 Γλυφάδα

Τηλ.: 210 8942676

Δημόπουλος Ανδρέας,

Υπεύθυνος Επιτροπής Περιοδικού,

Μέλος Δ.Σ. του ΟΣΠ

Σεληνίδου Αγγελική, Πρόεδρος

Προληπτικής Επιτροπής

Βασιλική Σταματάκη,Β’ Αντιπρόεδρος

Προληπτικής Επιτροπής

Καλούμενου Βέρα, Συντονίστρια

Επιστημονικού Τμήματος Ο.Σ.Π.

Βασιλειάδου Σοφία, Υπεύθυνη Επιτροπής Δημοσίων Σχέσεων

Αγραπίδου Μαρία, Μέλος Επιτροπής

Δημοσίων Σχέσεων

Συντακτική Επιτροπή: Ρεπορτάζ:

Γενοκτονία του Ποντιακού λαού ................................................................................26

Η Στήλη του Ομίλου Οδοντιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών ............................27

Ιδιαιτερότητες μικρών Οδοντιατρικών Συλλόγων....................................................28

Τα νέα της Προληπτικής ................................................................................................7

Προληπτικό Οδοντιατρικό Πρόγραμμα

στην Καλλιθέα με εκπαιδευτικό χαρακτήρα ................................................................8

Μία διαφορετική εκπαιδευτική εμπειρία... ..................................................................9

Μάτια που δεν βλέπουν... Χαμόγελα που σε κοιτούν... ............................................10

Η βαλίτσα στοματικής υγείας του ΟΣΠ

Απαραίτητο εργαλείο για την εκπόνηση των προληπτικών προγραμμάτων ........11

3

Αγαπημένοι μου συνάδελφοι ήρθε ηώρα να αλλάξει η μορφή της συνδικαλι-στικής μας σχέσης.

Από τον Σεπτέμβριο δεν θα είμαι πια ηΠρόεδρός σας.

Μου δώσατε πολλά, και κυρίως φτεράγια να γίνει ο Οδοντιατρικός ΣύλλογοςΠειραιώς κυψέλη δημιουργίας.

Αυτό που μου δώσατε το αξιοποίησα.Ετοιμάζεται ο χώρος πρακτικών σεμιναρίων.Η ακίνητη ιδιοκτησία μας αυξήθηκε, η άϋλη περι-

ουσία μας, όπως η επιμόρφωση μέσω διαδικτυακήςπλατφόρμας σεμιναρίων έχει πανελλήνια εμβέλεια.

Οι εθελοντικές μας δράσεις εξακολουθούν να χτί-ζουν τόσο τις μεταξύ μας συναδελφικές σχέσεις όσοκαι την σχέση μας με το κοινωνικό σύνολο.

Το περιοδικό μας «μας κλείνει το μάτι» ανά τρίμηνο.Για τα οικονομικά έχω ήδη αναφερθεί με αριθμούς

που αποδεικνύουν ότι η διαχείριση υπήρξε χρηστή καινοικοκυρεμένη.

Παραδίδω τον σύλλογο μεγαλύτερο από ό,τι τονπαρέλαβα.

Ως εδώ στο κείμενο μου περιγράφω. Υπάρχουνόμως πτυχές της σχέσης μας που δεν γράφονται καιδεν περιγράφονται.

Όπως και δεν μπορώ να περιγράψω την σχέση μουμε τους συνεργάτες μου, το διοικητικό προσωπικό τουσυλλόγου, την Ιωάννα την Χαρά και την Μαρία, τηνεκλεγμένη διοίκηση, όχι μόνο το συμβούλιο, αλλά καιτους εκλέκτορες το πειθαρχικό και την εξελεγκτικήεπιτροπή.

Την άτυπη συνδιοίκηση την μη εκλεγμένη, δηλαδήτις επιτροπές και τους εθελοντές μας.

Την σχέση μου με τους προκατόχους μου τον Βα-σίλη Τζωρτζόπουλο, τον Γιώργο Ζέρβα και τον συν-δικαλιστική της Ε.Ο.Ο. Σταμάτη Βερυκοκίδη.

Θα ευχαριστήσω σημειολογικά τα άτομα που άφη-σαν πίσω τους τις κομματικές τους ταυτότητες γιαχάρη του ενωτικού συνδικαλισμού του Πειραιά, τονΣταύρο Κούβαρη και τον Γιώργο Νεόφυτο.

Την σχέση μου με τους αδελφούς συλλόγους τηςΚεφαλλονιάς των Δωδεκανήσων και της Λευκωσίας-Κυρήνειας.

Τους συνοδοιπόρους που απέκτησα από όλη τηνχώρα.

Ο Ενωτικός Συνδυασμός Οδοντιάτρων του Πειραιά

μεγάλωσέ και έγινε Πανελλήνια ΕνωτικήΠρωτοβουλία.

Μεγάλωσε για να χωρέσει και να προ-σφέρει λιμάνι στην Ελληνική Οδοντια-τρική Ομοσπονδία.

Η ήρεμη δύναμή του έπεισε και εγώ κα-τέκτησα, για κάποιους απροσδόκητα -αλλά εμείς γνωριζόμαστε και ξέρουμε τογιατί-την θέση της γενικής γραμματέως.

Από αυτή την θέση πλέον θα σας υπηρετώ.Θα μου επιτρέψετε να προσφέρω την φροντίδα μου

σε όλους τους συλλόγους και σε όλο τον κλάδο όπωςτην προσέφερα και σε εσάς. Οι στόχοι παραμένουνοι ίδιοι:

Η διαφύλαξη της στοματικής υγείας του πληθυσμούκαι η προάσπιση του οδοντιατρικού επαγγέλματος.

Θα σας ζητήσω την στήριξή σας στις ερχόμενεςεκλογές για να παραμείνει δυνατή η φωνή μας στοπανελλήνιο. Για να μεγαλώσει το πολύχρωμο μω-σαϊκό των ανθρώπων που εκφράζουμε. Θα ζητήσωτην στήριξή σας για τους συνεργάτες μου στον σύλ-λογο: Δικαιούνται ξανά όλο το ποσοστό του 92 τοις100 που μου δώσατε.

Και ενώ ετοιμάζομαι να απογειωθώ, αφήνω σε σαςνα φυλάξετε αυτό, που και να μου το επιστρέψετε δενμπορώ πια να το πάρω πίσω.

Αφήνω την καρδιά μου. Να μου την προσέχετε.

Μαρία ΜενενάκουΠρόεδρος του Ο.Σ.Π.

ΜΗΝΥΜΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥΟδοντιατρικός Σύλλογος Πειραιά

Ο συνδικαλισμός δεν είναι μόνο πεζοδρόμιο

4

Στοματική Υγεία: Δικαίωμα και ΥποχρέωσηΠρος τα Πολιτικά Κόμματα

Προοίμιο

Η δραματική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών στην οκταετή περίοδο των μνη-μονιακών προγραμμάτων, κατά 25 έως 40% περιόρισε σημαντικά την πρόσβαση των πολιτών σευπηρεσίες Στοματικής Υγείας.

Την ίδια περίοδο, η κατανάλωση υπηρεσιών Υγείας μειώθηκε κατά το ήμισυ σε σχέση με τομέσο επίπεδο στην Ευρώπη. Το 2015 οι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης για την Υγεία ανήλθανστο 4,5% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ είναι στο 6,25%, όταν ήδη την προ-ηγούμενη πενταετία οι δημόσιες δαπάνες για την Υγεία μειώθηκαν κατά 1% του ΑΕΠ, γεγονόςπου επηρέασε δυσανάλογα τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Αντίθετα στη διετία 2016-2018 η συνολική δαπάνη μισθοδοσίας του Δημόσιου τομέα αυξήθηκε κατά 2.162.000.000 €.

Αποκαλυπτική για το θέμα είναι η έρευνα των οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤπου δείχνει δραματική μείωση των δαπανών των νοικοκυριών για Οδοντιατρικές υπηρεσίες,από 1,9 δις το 2009, σε 715 εκ. το 2015.

Οι ιδιωτικές δαπάνες για την Οδοντιατρική Υγεία αποτελούν το 38,2% των συνολικών δαπανώνγια την Υγεία στην πατρίδα μας, ποσοστό όνειδος για Ευρωπαϊκή χώρα, όταν ο μέσος Ευρωπαϊκόςόρος είναι το 14%. (ΕΛΣΤΑΤ 2015-2017)

Δυστυχώς, αυτοί οι αριθμοί αποτελούν τον δείκτη των ανισοτήτων που έχουν προκύψει ως προςτην πρόσβαση του πληθυσμού στην Οδοντιατρική περίθαλψη.

Μία περίθαλψη που αφορά στην αντιμετώπιση των συχνότερων μη μεταδιδόμενων νόσων στοσύνολο του πληθυσμού, την τερηδόνα και την περιοδοντική νόσο.

Επιδημιολογικές μελέτες στην ΕΕ (1996-2016) δείχνουν μείωση στην ύπαρξη τερηδόνας κατά20% στους μεσήλικες (35-44 ετών) και 13% στους ηλικιωμένους (65-74 ετών), ενώ στην Ελλάδαοι δείκτες τερηδόνας παρέμειναν στα ίδια επίπεδα, σε αμφότερες τις ηλικίες, με γεωγραφικές καικοινωνικοοικονομικές, όμως ανισότητες.

Στα άτομα που ανήκουν στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, εμφανίζονται τα μεγαλύτεραπροβλήματα.

Όσον αφορά τα περιοδοντικά προβλήματα των μεσηλίκων, παρατηρείται αύξηση, εύρημα πουυποδηλώνει ότι εάν δεν αντιμετωπισθούν έγκαιρα στο μέλλον στα άτομα αυτά, θα αναμένουμεαύξηση της απώλειας δοντιών.

Ακόμη, ενώ στην ΕΕ δεν συναντούμε μεσήλικες πολίτες χωρίς δόντια, στην Ελλάδα κυρίωςστους ηλικιωμένους, ευρέθηκε αύξηση της τερηδόνας στη ρίζα, μετρήθηκε επιδείνωση στο επίπεδοστοματικής υγιεινής και οι ανάγκες για προσθετικές εργασίες ήταν μεγαλύτερες, πιθανά λόγωτης οικονομικής κρίσης. Απέχουμε πάρα πολύ από τον στόχο της ύπαρξης τουλάχιστον 20 λει-τουργικών δοντιών σε άτομα άνω των 80 ετών, καταδικάζοντας τον ηλικιωμένο πληθυσμό τηςΧώρας στην αναπηρία της απώλειας της μασητικής ικανότητας.

5

Η Πολιτεία, μέσα στα χρόνια της κρίσης, έλαβε πολλά μέτρα ανακούφισης των αδυνάτων καιανασφάλιστων πολιτών, εξαιρώντας την πρόσβαση στην οδοντιατρική περίθαλψη.

Πολλοί συνάδελφοί μας ευαισθητοποιημένοι στον τομέα αυτό, οργάνωσαν και στελέχωσανΚοινωνικά Οδοντιατρεία, σε εθελοντική βάση.

Την ίδια περίοδο, από το 2016, οι Έλληνες συνταξιούχοι επιβαρύνθηκαν με 710 εκατομμύριαεπιπλέον εισφορές για την Υγεία ετησίως, χωρίς να λάβουν τίποτα ανταποδοτικά για την Στομα-τική τους Υγεία, η οποία σχετίζεται άμεσα με την πορεία της Γενικής τους Υγείας.

Η Οδοντιατρική περίθαλψη δεν παρέχεται από το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα εδώ και40 χρόνια. Ο ΕΟΠΥΥ διαθέτει ελάχιστους πόρους για την οδοντιατρική περίθαλψη στο προϋπο-λογισμό του, οι οποίοι δεν απορροφώνται και κατανέμονται σε άλλους κωδικούς.

Οι περίπου 500 οδοντίατροι του Πρωτοβαθμίου Συστήματος Υγείας υποαξιοποιούνται, ενώ θαμπορούσαν να προσφέρουν στην Οδοντιατρική περίθαλψη των ευπαθών Κοινωνικών ομάδων.

Οι θεσμοί επιτήρησής των προγραμμάτων σύγκλισης, επανειλημμένα έχουν τονίσει, στο περι-θώριο των αξιολογήσεων του Υπουργείου Υγείας, το τεράστιο έλλειμμα της Πολιτείας στην πα-ροχή Οδοντιατρικής φροντίδας των πολιτών.

Η διαχρονική εγκατάλειψη της Στοματικής Υγείας από την Πολιτεία είναι πολιτικά ανεπί-τρεπτη, κοινωνικά άδικη, επικίνδυνη για τη Δημόσια Υγεία και πρέπει να λάβει τέλος.

Στοματική υγεία για τον Ελληνικό λαό και Οδοντιατρική περίθαλψη για τους πολίτες, δεν νο-ούνται χωρίς τους οδοντιατρικούς λειτουργούς.

Οι Έλληνες Οδοντίατροι δίνουμε έναν συνεχή αγώνα επιστημονικής καταξίωσης, αντιστρόφωςανάλογο της αγωνίας για την επαγγελματική επιβίωσή μας. Επενδύουμε στην συνεχή επιστημο-νική μας εξέλιξη και σε νέες τεχνολογίες και κατέχουμε εξέχουσα θέση στην παγκόσμια Επιστη-μονική Κοινότητα, όπως αποδεικνύεται και από την ευκολία εύρεσης θέσεων εργασίας, όταναναγκαστούμε να μεταναστεύσουμε.

Με προσήλωση στις Επιστημονικές και Κοινωνικές μας αξίες, αναλαμβάνουμε να διεκδική-σουμε, θεσμικά, συνθήκες αξιοπρεπούς άσκησης του επαγγέλματος μας και Οδοντιατρικής φρον-τίδας για όλους τους πολίτες, καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις.

Προγραμματικές προτάσεις

- Το 5% των δημοσίων ασφαλιστικών δαπανών για την υγεία μεταφέρονται στην οδοντιατρική(Ρήτρα οδοντιατρικής Περίθαλψης).

Το αίτημα αυτό το επιβάλλει η ανάγκη ανταποδοτικότητας των πολύ υψηλών εισφορών γιατην υγεία.

Το ποσό αυτό έρχεται να διεκδικήσει συγκεκριμένο δημοσιονομικό χώρο, αφού ο ΕΟΠΥΥ έχειταμειακά πλεονάσματα τα τελευταία δύο χρόνια.

- Εκπόνηση Εθνικού προγράμματος πρόληψης για τη Στοματική Υγεία με την αξιοποίηση τωνστοχευμένων προτάσεων της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας (Ε.Ο.Ο.) και με την πολύ-τιμη συμβολή των Οδοντιατρικών Συλλόγων της Χώρας.

Σαν παράδειγμα αναφέρουμε τα τρία προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν μέσω ΕΣΠΑ πουπραγματοποίησε η Ε.Ο.Ο.:

1. «Αγωγή Στοματικής Υγείας σε 800 ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία και 150 απομακρυσμένων πε-ριοχών».

2. «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη καταγραφής στοματικής υγείας».3. «Δράσεις επιμόρφωσης οδοντιάτρων και ιατρών και γενικού πληθυσμού για την έγκαιρη διά-

γνωση του καρκίνου της στοματικής κοιλότητας».Επίσης, αυτή τη στιγμή είναι σε ανάπτυξη πρόγραμμα σχετικά με τη Στοματική Υγεία και τη

Διατροφή.- Ασφαλιστική κάλυψη της οδοντιατρικής περίθαλψης όλων των Ελλήνων πολιτών με όρους

αξιοπρέπειας και ελεύθερης επιλογής.Για να μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η πρόταση είναι απαραίτητο να γίνουν άμεσα τρία βήματα:1. Θεσμοθέτηση εθνικού τιμολογίου για οδοντιατρικές πράξεις και υπηρεσίες, σύμφωνα με την

εφαρμογή της ΕΟΟ «ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ» (http: //www.eoo.gr).2. Δημιουργία πεδίου Στοματικής Υγείας στον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας των πολιτών.

6

Μέσω του ηλεκτρονικού φακέλου δημιουργείται μία σημαντική βάση δεδομένων για την Στο-ματική Υγεία των Ελλήνων που θα βοηθήσει αποφασιστικά στην λήψη των αναγκαίων μέτρων γιατην βελτίωση των όρων στοματικής υγείας του πληθυσμού. Μέσα από την λειτουργία του φακέλουενεργοποιείται και η δυνατότητα ενημέρωσης με μηνύματα προαγωγής της στοματικής υγείας.

3. Αποκατάσταση της αξιοπιστίας του ΕΟΠΥΥ ως αγοραστή υπηρεσιών. Λόγω του υψηλού κό-στους των οδοντιατρικών υλικών, η οδοντιατρική περίθαλψη δεν επιδέχεται αναδρομικών περι-κοπών.

Αναγνώριση του θεσμικού ρόλου των οδοντιάτρων στην υπόθεση της Δημόσιας υγείας της Χώραςμας. Δημιουργία τμήματος συντονισμού των οδοντιατρικών υπηρεσιών στο Υπουργείο Υγείας μεαποστολή την λειτουργική ανασυγκρότηση των οδοντιατρικών μονάδων του δικτύου Πρωτοβάθ-μιας Υγείας και την αξιοποίηση των υπηρετούντων οδοντιάτρων προς όφελος των πολιτών.

Επίμετρο

Η Οδοντιατρική Υγεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Γενικής Υγείας και η διαπίστωση αυτήεπιβάλλει την έμπρακτη αναγνώριση του κρίσιμου ρόλου της Οδοντιατρικής Περίθαλψης για τηδιαφύλαξη της Υγείας των Πολιτών.

Οι υψηλές ασφαλιστικές εισφορές απαιτούν ανταποδοτικότητα και έμπρακτη άρση των ανισο-τήτων στον τομέα αυτό.

Η θεσμική αναγνώριση του Οδοντιατρικού επαγγέλματος προϋποθέτει την εξασφάλιση όρωναξιοπρεπούς άσκησης με ένα δίκαιο φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα καθώς και με πρό-σβαση σε επιδοτούμενη χρηματοδότηση για την κάλυψη των αυξημένων λειτουργικών αναγκώντων σύγχρονων οδοντιατρείων.

Αιτήματα

Καλούμε όλα τα Κόμματα ενόψει των επικείμενων εθνικών εκλογών να πάρουν σαφή και συγ-κεκριμένη θέση με δεσμεύσεις σχετικές με την εξασφάλιση της οδοντιατρικής περίθαλψης τωνσυμπολιτών μας όπως:

1. Αναγνώριση του θεσμικού ρόλου του Οδοντίατρου στην δημόσια υγεία. Πλήρωση όλων τωνκενών οργανικών θέσεων Οδοντιάτρων στα Κέντρα Υγείας και τα Νοσοκομεία της Χώρας.

2. Διάθεση 5% των δημόσιων ασφαλιστικών δαπανών για την υγεία στην οδοντιατρική (ΡήτραΟδοντιατρικής Περίθαλψης).

3. Ασφαλιστική κάλυψη της οδοντιατρικής περίθαλψης όλων των Ελλήνων πολιτών με όρουςαξιοπρέπειας και ελεύθερης επιλογής.

4. Εθνικό τιμολόγιο οδοντιατρικών πράξεων και υπηρεσιών (http: / /www.eoo.gr).5. Εθνικό πρόγραμμα προληπτικής οδοντιατρικής.6. Προσθήκη, στον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας των πολιτών, με το πεδίο «Στοματική Υγεία».7. Ενίσχυση του Τμήματος Στοματικής Υγείας και Οδοντιατρικής Περίθαλψης του Υπουργείο

Υγείας και συντονισμό των οδοντιατρικών μονάδων και των υπηρεσιών του.8. Ασφαλές οικονομικό περιβάλλον για την λειτουργία των σύγχρονων οδοντιατρείων. Ειδικά

κίνητρα για τους νέους οδοντίατρους, προγράμματα ενίσχυσης υφιστάμενων οδοντιατρείων γιαεκσυγχρονισμό εξοπλισμού.

7

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣΙούνιος 2019

Ο Ιούνιος, ο τελευταίος μήνας της σχολικής χρονιάς, σηματοδοτεί μέσα μου, σχε-δόν αρχετυπικά πλέον, το τέλος μίας ενότητας σε ό,τι αφορά στην δουλειά μου, αλλάκαι στο παραγόμενο έργο της Επιτροπής Προληπτικής του Συλλόγου μας. Τότε είναιπου κάνω τον απολογισμό. Τι είχε προγραμματισθεί να υλοποιηθεί, τι υλοποιήθηκετελικά, ποια σχέδια έμειναν απραγματοποίητα και τι όμορφες και δημιουργικές εκ-πλήξεις έκρυβε αυτή η χρονική περίοδος. Για άλλη μια χρονιά αισθάνομαι πλήρηςκαι ικανοποιημένη, γιατί η Επιτροπή Προληπτικής δούλεψε στο μέγιστο και υλοποί-ησε όσο το δυνατόν περισσότερο από το σύνηθες έργο της, κινήθηκε, όμως, και σενέα μονοπάτια, παράγοντας καινοτόμες δράσεις. Μερικές από τις πιο σημαντικές, ησυνεργασία με την Οδοντιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ για την εκπαίδευση των τριτοε-τών φοιτητών στην αγωγή στοματικής υγείας με τη βιωματική μάθηση, η συνεργασίαμε το Ειδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά “Μεταξά” για την ανακούφιση τουογκολογικού ασθενούς, η συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Ασκληπιείο Βούλαςγια την θεραπευτική αντιμετώπιση των ΑΜΕΑ, η πρωτότυπη δράση “ρώτα τον οδον-τογιατρό σου” με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα στοματικής υγείας και, τέλος, αλλάεξίσου σημαντικό, το πρόγραμμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας στο Ειδικό Δη-μοτικό Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας, που μας δίδαξε ακόμη πιο βιωματικές μεθόδουςστην αγωγή στοματικής υγείας. Στυλοβάτες της Επιτροπής οι δύο Αντιπρόεδροι, οισυνάδελφοι κα Σοφία Γκουρτσογιάννη και η κα Βάσια Σταματάκη, που μαζί μετους/τις συναδέλφους κα Χαρά Χατζηχαλεπλή, υπεύθυνη για το προληπτικό πρό-γραμμα ανακούφισης του ογκολογικού ασθενούς, την κα Μαρία Αγραπίδoυ που συμ-μετείχε στην εκπαίδευση των φοιτητών ΕΚΠΑ, την κα Φλώρα Ζερβού και την ομάδατης στο Ασκληπιείο για την θεραπευτική αντιμετώπιση των ΑΜΕΑ, καθώς και τονκο Κωστή Τόσιο και την ομάδα του για την ανίχνευση του καρκίνου του στόματοςκαι άλλων στοματολογικών προβλημάτων στην τρίτη ηλικία, που σήκωσαν όλοι τουςμεγάλο βάρος από το παραγόμενο έργο. Κεντρικός πυλώνας στήριξης η Πρόεδροςτου ΟΣΠ κα Μαρία Μενενάκου, με την αμέριστη συμπαράσταση όλου του Δ.Σ.Πρωταγωνιστές στα προγράμματα, ΕΣΕΙΣ, οι εθελοντές μας!

Εκ μέρους της Επιτροπής Προληπτικής σας ευχαριστώ και φέτος για την αδιάλειπτηπροσφορά σας και το αμείωτο ενδιαφέρον στο έργο μας και σας εύχομαι ένα ξεκού-ραστο και όμορφο καλοκαίρι!

Ραντεβού τον Σεπτέμβρη με κέφι για δράση, νέα προγράμματα και ανανεωμένοόραμα για περισσότερη προσφορά!

Για την Επιτροπή Προληπτικής του Ο.Σ.Π., Η Πρόεδρος της Επιτροπής

Αγγελική ΣεληνίδουΟδοντίατρος

Διευθύντρια Δημόσιας Υγείας Ε.Σ.Υ

Υ.Γ. Ακολουθούν τα νέα της Προληπτικής από συναδέλφους και άλλους επιστήμονες που συμμετείχαν στα προγράμματα

8

Προληπτικό Οδοντιατρικό Πρόγραμμα στην Καλλιθέα με εκπαιδευτικό χαρακτήρα

Ξεκινήσαμε άλλη μία μέρα για ένα προληπτικό πρό-γραμμα σε ένα δημοτικό σχολείο. Μία μέρα με γέλια,χαρές, ερωτήσεις των παιδιών και χαρούμενες φα-τσούλες.

Αυτή τη φορά θα ερχόταν μαζί μας και μία φοιτήτριααπό το τρίτο έτος της οδοντιατρικής Αθηνών. Αυτήήταν μάλιστα που φρόντισε να πάμε στο συγκεκρι-μένο σχολείο, γιατί ήταν διευθύντρια η νονά της.

Χτυπήσαμε το κουδούνι και η μεγάλη σιδερένιαπόρτα της αυλής άνοιξε. Η διευθύντρια η κυρία Ανα-στασία Κοντοχρήστου μας καλωσόρισε και αγκά-λιασε την βαφτιστήρα της. Γεμάτη περηφάνια μαςπήγε στο γραφείο των δασκάλων και μας σύστησε.Εκεί μας υποδέχτηκαν όλοι οι δάσκαλοι με μεγάληχαρά και μας σέρβιραν με καφέ και διάφορα κερά-σματα. Πραγματικά, μια πολύ ζεστή ατμόσφαιρα καιμια εξαιρετική διευθύντρια που κινητοποίησε κυριο-λεκτικά όλο το σχολείο για το προληπτικό πρόγραμματου ΟΣΠ. Η μικρή Νικολέτα Αλέξη (η φοιτήτρια του3ου έτους της Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών) θαέκανε την βοηθό και θα έγραφε.

Μπήκαμε στο πρώτο τμήμα της πρώτης δημοτικού.Ξεκινήσαμε να κάνουμε το βιωματικό. Άρχισα ναμιλάω στα παιδιά και με την άκρη του ματιού έβλεπαπόσο προσεκτικά άκουγε η Νικολέτα. Μου ξέφυγε έναγελάκι και σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να τη ρωτήσωκαι να μου απαντήσει σε όλα όσα είχα πει... Τι συναί-σθημα και αυτό... Ξαναθυμήθηκα τον εαυτό μου ότανάκουγα τους καθηγητές να μιλούν στο αμφιθέατρο ήστην αίθουσα πριν την πρακτική μπροστά στονασθενή. Ναι... αναγνώρισα εκείνη την δίψα για μά-θηση στο πρόσωπο της Νικολέτας που είχα ξεχάσει.

Αφού τελειώσαμε η μικρή φοιτήτρια πήρε την λού-τρινη αγελάδα Μου - Μου και έδειξε σε όλα τα παι-δάκια πώς να βουρτσίζουν τα δόντια. Κανονικήοδοντίατρος σας λέω! Σοβαρή, ευχάριστη, οπλισμένημε περίσσια υπομονή!

Μετά ήρθε η σειρά του άλλου τμήματος της πρώ-της. Εκεί είχα μία ιδέα. Μήπως να κάνει η Νικολέτατο βιωματικό;

Δεν έχω λόγια να σας περιγράψω την χαρά της!Φωτίστηκε το πρόσωπό της! Μέσα σε μία μέρα έγινε“κανονική” οδοντίατρος. Απευθύνθηκε στο “κοινό”της και άρχισε να τους μιλάει. Αν εξεταζόταν σε μά-θημα θα έπαιρνε σίγουρα άριστα! Δεν παρέλειψε τί-ποτα. Μερικές φορές χρησιμοποιούσε και τις ίδιεςφράσεις με μένα...

Κοίταξα τη “μικρή” οδοντίατρο και συγκινήθηκα.

Πόσες αναμνήσεις μου ήρθαν στο μυαλό. Εκείνο τοπρωτόγνωρο συναίσθημα του “τα καταφέρνω ναείμαι αυτό που πάντα ήθελα να γίνω, μία οδοντία-τρος!” Η χαρά στα μάτια του μικρού κοριτσιού καιη λάμψη στο πρόσωπο της, μου έδωσαν δύναμη γιαόλη την υπόλοιπη μέρα. Δύσκολη μέρα... Εξετάσαμε150 παιδάκια και η μικρή ανταποκρίθηκε πέραν τωνπροσδοκιών μου.

Ήταν μία πραγματικά υπέροχη εμπειρία για μένα ναέχω δίπλα μου ένα νέο κορίτσι γεμάτο όνειρα και φι-λοδοξίες. Ένα κορίτσι γεμάτο δίψα για μάθηση καιδουλειά.

Εμείς οι παλιότεροι ας δώσουμε την ευκαιρία στανέα παιδιά να συμμετέχουν στις δράσεις μας. Ας τουςαφήσουμε να μας δώσουν ιδέες και ας συνεργαστούμεμαζί τους για ένα καλύτερο μέλλον στην οδοντια-τρική.

Νικολέτα σε ευχαριστώ που με έκανες να ξανα-νιώσω 20 χρόνων και να βιώσω την εμπειρία αυτήμέσα από τα δικά σου μάτια!

Μαρία ΑγραπίδουΧειρουργός Οδοντίατρος

Δημόσιες Σχέσεις ΟΣΠ

H οδοντίατρος κα Μαρία Αγραπίδου με την αγελαδίτσα επίδειξης στοματικής υγιεινής

“Μουμού” επί το έργον...

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Κοινωνικής Οδον-τιατρικής του 5ου εξαμήνου, υπεύθυνη του οποίου είναιη καθηγήτρια Αργυρώ Πολυχρονοπούλου, συμμε-τείχα, μαζί με μια ομάδα από τρεις ακόμα συμφοιτητέςμου, σε οδοντιατρικό προληπτικό πρόγραμμα ενημέ-ρωσης στον 5ο Βρεφονηπιακό σταθμό του Δήμου Πει-ραιά, που έλαβε χώρα στις 13 Νοεμβρίου 2018. Εκεί, ηκα Βάσια Σταματάκη, Χειρουργός Οδοντίατρος, μαςέδειξε τον τρόπο με τον οποίο γίνεται το βιωματικόπρόγραμμα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Σκοπόςτου προγράμματος, ήταν να ενημερώσουμε τα παιδιάηλικίας μικρότερης των 4 ετών για τις βασικές αρχέςστοματικής υγιεινής που είναι, βέβαια, εφαρμόσιμες σεαυτή την ηλικία αλλά και για τη διατροφή που προάγειτη στοματική υγεία, ενώ με «έξυπνα» παιχνίδια οι μι-κροί μας φίλοι κατάλαβαν τη σημασία της επίσκεψηςστον οδοντίατρο, αλλά πολύ περισσότερο το λόγο γιατον οποίο δεν θα πρέπει να τον φοβούνται.

Αυτό που εντυπώθηκε περισσότερο έντονα στημνήμη μου εκείνη τη μέρα, ήταν η δεκτικότητα με τηνοποία μας αντιμετώπισαν τα παιδάκια και η θετικήτους ανταπόκριση σε παραγγέλματα όπως: «χαμογέ-λασε» ή «δείξε μου πώς βουρτσίζουμε τα δόντια». Καιακόμα περισσότερο με αιφνιδίασε το γεγονός, ότι έδι-ναν πολύ εύστοχες απαντήσεις στις ερωτήσεις μας καιήταν πολύ πιο ενημερωμένα απ’ όσο περιμέναμε καιφανταζόμασταν σε θέματα στοματικής υγιεινής. Αυτόςήταν και ο λόγος, που άξιζαν το χειροκρότημά μας στο

τέλος του προγράμματος, όταν τα αφήσαμε να παί-ξουν μουσικές καρέκλες...

Αυτή μου η εμπειρία με ώθησε στο να συμμετέχωσε ακόμα δύο προληπτικά προγράμματα που έγινανυπό την αιγίδα του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πει-ραιά, το ένα την 1η Φεβρουαρίου 2019 στο 6ο Δημο-τικό Σχολείο Καλλιθέας και το άλλο στις 11 Απριλίου2019 στο 14ο Νηπιαγωγείο Καλλιθέας, αυτή τη φοράμε τις οδοντιάτρους του ΟΣΠ Αγγελική Σεληνίδουκαι Μαρία Αγραπίδου. Τα προγράμματα αυτά, εκτόςαπό το βιωματικό στο οποίο τώρα συμμετείχα κι εγώ,περιλάμβαναν και οδοντιατρικό έλεγχο των μαθητών,κάτι που επίσης έχει μεγάλη σημασία σε μια εποχήπου για πολλές οικογένειες η επίσκεψη στον ιδιώτηοδοντίατρο για προληπτικό έλεγχο είναι μάλλον πο-λυτέλεια.

Τόσο στο πρώτο πρόγραμμα που συμμετείχα όσοκαι στα άλλα δύο μου έμειναν αξέχαστα τα δεκάδεςπαιδικά χαμόγελα που είδα και οι ζεστές αγκαλιέςπου πήρα από τους μικρούς φίλους μου. Η διαδικασίαεπίδειξης του ορθού τρόπου βουρτσίσματος των δον-τιών με την πολύτιμη συνεργασία της λούτρινης αγε-λαδίτσας Μουμού έγινε ιδιαίτερα διασκεδαστική καιεποικοδομητική τόσο για τα παιδάκια του παιδικούσταθμού, του νηπιαγωγείου και της Α’ τάξης του δη-μοτικού, όσο και για εμένα προσωπικά που φεύγονταςγια μερικές ώρες από τα έδρανα και τις κλινικές τηςΟδοντιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ βρέθηκα να ασκώμια άλλη πλευρά της επιστήμης μας, όχι τη θεραπευ-τική, αλλά την σημαντικότερη, ίσως, προληπτική.

Αναμφίβολα, η Οδοντιατρική, όπως και κάθε άλληειδικότητα της Ιατρικής, στο μέλλον θα δώσει πολύπερισσότερη έμφαση στην πρόληψη. Κι επειδή η δια-μόρφωση της προσωπικότητά μας και κατ΄ επέκτασηη υιοθέτηση των σωστών καθημερινών συνηθειών,όπως η στοματική υγιεινή, συντελούνται ήδη από τηνπαιδική ηλικία είναι σημαντικό να διοργανώνονταιτέτοιες πρωτοβουλίες που, μόνο θετικά αποτελέ-σματα μπορούν να φέρουν. Ως τριτοετής φοιτήτριαΟδοντιατρικής είχα την τύχη από νωρίς να έχω μιατέτοια εμπειρία και να συνειδητοποιήσω ακόμα πε-ρισσότερο τη σημασία της διδασκαλίας της πρόλη-ψης, αλλά και τις ικανότητες-δεξιότητες που απαιτείη συναναστροφή του οδοντιάτρου με παιδιά. Κάθε τέ-τοια δράση είναι ένα ακόμα βήμα για την ανάπτυξητης πάσχουσας, στην Ελλάδα και όχι μόνο, Προλη-πτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής.

Νικολέττα AλέξηΤριτοετής φοιτήτρια

Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑΗ κα Νικολέττα Αλέξη την ώρα της αγωγής στοματικής υγείας με τη βιωματική μάθηση

Μία διαφορετική εκπαιδευτική εμπειρία...

9

Κάπου στα μέσα Φεβρουαρίου, ένα email από το Ει-δικό Δημοτικό Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας, καλούσετον Οδοντιατρικό Σύλλογο Πειραιώς να επισκεφθεί τοσχολείο με σκοπό την ενημέρωση των μαθητών γύρωαπό την στοματική υγεία, αλλά και την οδοντιατρικήτους εξέταση.

Αν και κάθε χρόνο ο ΟΣΠ επισκέπτεται δεκάδες ειδικάσχολεία, από την αρχή έγινε αντιληπτό, πως η επίσκεψηστο σχολείο αυτό είχε για εμάς κάποιες ιδιαιτερότητεςπου απαιτούσαν ειδική προετοιμασία.

Προγραμματίστηκε λοιπόν ένα πρώτο ραντεβού με-ταξύ της Επιτροπής Προληπτικής του Συλλόγου καιτου Διευθυντή του σχολείου κου Φιλίππου Κατσούλη,ενός εξαίρετου ανθρώπου και δασκάλου, με την καθο-δήγηση του οποίου κατανοήσαμε τον τρόπο για ναπροσεγγίσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τα παιδιάκαι να περάσουμε τα μηνύματά μας.

Με την πολύτιμη βοήθειά του, όλες μας οι ιδέες έγι-ναν πράξη. Έτσι την Παρασκευή 5 Απριλίου η Πρόεδρος του ΟΣΠ κα Μαρία Μενάκου και δύο οδοντίατροιεθελοντές ήμασταν εκεί μαζί με τα παιδιά, για να κερδίσουμε το στοίχημα. Οι τρισδιάστατες αφίσες που ζη-τήσαμε με θέμα «τι χρειάζομαι για να φροντίσω τα δόντια μου» ήταν έτοιμες, τα βήματα της στοματικής υγείαςείχαν ήδη εκτυπωθεί σε γραφή Μπράιγ κι ένα ειδικά σχεδιασμός από εμάς ερωτηματολόγιο είχε ήδη μοιραστείστους γονείς.

Αρχικά τα παιδιά συγκεντρώθηκαν στο αμφιθέατρο, όπου έγινε αγωγή για την φροντίδα του στόματος,τροποποιημένη και προσαρμοσμένη στο γεγονός ότι οι μικροί μας φίλοι είχαν από μειωμένη έως καθόλουόραση. Αν και μόνο ακροατές, τα παιδιά αποδείχθηκαν ένα πολύ δυναμικό κοινό, με μεγάλη συμμετοχή στησυζήτηση και ενδιαφέρουσες απορίες. Στο τέλος της ομιλίας και μέσα σε ένα πολύ συγκινητικό κλίμα, χρησι-μοποιήσαμε το πιάνο της αίθουσας ενώνοντας την οδοντιατρική και την μουσική, σε ένα θέαμα μαγικό με ταπαιδιά αγκαλιασμένα να κουνούν ρυθμικά τα χέρια και τα κεφάλια τους.

Ακολούθησε η εξέταση στο θεραπευτήριο του σχολείου, τηρώντας όλες τις διαδικασίες περί προσωπικώνδεδομένων και με την συμμετοχή περίπου του 70% εκ του συνόλου των μαθητών, οι οποίοι είχαν προσκομίσει

νωρίτερα την γραπτή συγκατάθεση των γονέων τους.Όλα τα παιδιά συνεργάστηκαν άψογα και έλαβαν δώρο

μία οδοντόβουρτσα κι ένα μικρό ξύλινο παιχνίδι στοσχήμα του δοντιού. Η χαρά τους μεταφραζόταν συχνά σεμία αγκαλιά ή ένα χάδι προς εμάς, γεγονός που κάποιεςστιγμές έφερνε δάκρυα στα δικά μας μάτια, επιστρέφον-τας διπλή την χαρά της προσφοράς και του εθελοντισμού.

Όπως ήταν αναμενόμενο η ουλίτιδα, η τερηδόνα καιτα ορθοδοντικά θέματα, ήταν τα κύρια στοματολογικάπροβλήματα των παιδιών, ενώ πέντε από αυτά χρει-άστηκε να παραπεμφθούν για θεραπεία στο ΕιδικόΤμήμα ΑΜΕΑ του Γενικού Νοσοκομείου ΑσκληπιείουΒούλας με το οποίο έχει συνεργασία ο ΟδοντιατρικόςΣύλλογος Πειραιώς.

Η επίσκεψη στο σχολείο ολοκληρώθηκες παίζονταςμε τα παιδιά στην αίθουσα του νηπιαγωγείου, καθώςτους χαρίσαμε ένα παιχνίδι με θέμα τον οδοντίατρο

Μάτια που δεν βλέπουν... Χαμόγελα που σε κοιτούν...

Ο Διευθυντής του σχολείου κος Φ. Κατσούλης μετην Νοσηλεύτρια κα Α. Τσίρμπα κρατούν στα χέριατους την τρισδιάστατη αφίσα με πραγματικά αντι-κείμενα, γραμμένη και με σύστημα γραφής μπράιγ

Από αριστερά προς τα δεξιά: Μαρία Μενενάκου,Χαρά Νίνου, Βάσια Σταματάκη, Ελίνα Καρανίκα

και η σκυλίτσα “Μιλού”

10

Η βαλίτσα στοματικής υγείας του ΟΣΠΑπαραίτητο εργαλείο για την εκπόνηση των προληπτικών προγραμμάτων

που από την πρώτη στιγμή το λάτρεψαν. Εκείνα με τηνσειρά τους μας γνώρισαν την “Μιλού”, ένα όμορφο άσπρολαμπραντόρ που εκείνη την ημέρα πρωτοήρθε στο σχολείο,προκειμένου να εκπαιδευτεί ως οδηγός ατόμων με προβλή-ματα όρασης.

Φεύγοντας νιώσαμε όλοι πως το στοίχημα κερδήθηκε. Δώ-σαμε υπόσχεση πως του χρόνου θα είμαστε πάλι εκεί, όλοιμαζί, αρωγοί στο χαμόγελο των παιδιών αυτών, βελτιώνονταςμε ένα λιθαράκι την ποιότητα της ζωής τους, συμβάλλονταςταυτόχρονα στο να ανέβει ο πολιτισμός της κοινωνίας μαςένα σκαλοπάτι πιο ψηλά...

Eθελοντές οδοντίατροι- Μαρία Μενενάκου, Πρόεδρος ΟΣΠ, Γενική Γραμματέας ΕΟΟ- Αγγελική Σεληνίδου, Πρόεδρος Προληπτικής ΟΣΠ- Βασιλική Σταματάκη, Β Αντιπρόεδρος Προληπτικής Επι-τροπής ΟΣΠ- Χαρά Νίνου, Χειρουργός Οδοντίατρος- Ελίνα Καρανίκα, λογοθεραπεύτρια

Με αγάπη για τον συνάνθρωπο...Βασιλική Σταματάκη

Χειρουργός ΟδοντίατροςΒ΄Αντιπρόεδρος Επιτροπής Προληπτικής ΟΣΠ Αγγίζοντας... Μαθαίνοντας...

Ήταν για μένα ευχάριστη έκπληξη, όταν η Πρό-εδρος της Επιτροπής Προληπτικής του Συλλόγου καΑγγελική Σεληνίδου μου πρότεινε να ετοιμάσω μίαεργασία για το 55ο Συνέδριο της ΣτοματολογικήςΕταιρείας Ελλάδος στο Ναύπλιο, με θέμα «Η ΒαλίτσαΣτοματικής Υγείας», που χρησιμοποιεί εδώ και χρόνιαο ΟΣΠ, ως μέσον προώθησης της βιωματικής διδα-σκαλίας στοματικής υγείας στα πετυχημένα προλη-πτικά προγράμματα που εκπονεί στην ΠεριφέρειαΠειραιώς.

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή.Ο τομέας πρόληψης για μένα ήταν ένας χώρος που

με εξίταρε από τα φοιτητικά μου χρόνια. Μετά τηνέναρξη του επαγγέλματος και την εγγραφή μου στονΟΣΠ, κατά περιόδους είχα συμμετάσχει σε προλη-πτικά προγράμματα του ΟΣΠ σε σχολεία και κατα-σκηνώσεις.

Κατά την περίοδο 2008-2009 συμμετέχοντας στηντότε επιτροπή προληπτικής του Συλλόγου, η νυνΠρόεδρος του ΟΣΠ κα Μαρία Μενενάκου πρότεινετην αναδημιουργία μιας βαλιτσούλας του ΠαιδικούΜουσείου, η οποία περιείχε οδοντιατρικό υλικό. Οστόχος ήταν να χρησιμοποιήσουμε το μοντέλο αυτόστα πλαίσια βιωματικής διδασκαλίας της στοματικήςυγείας στα σχολεία, ώστε να έχουμε πολύ καλύτερα

Η συνάδελφος κα Χρυσάνθη Σπανάκη στο 55ο συνέδριο της Ελληνικής

Στοματολογικής Εταιρείας στο Ναύπλιο

11

αποτελέσματα στα παιδιά. Μέχρι τότε τα προγράμ-ματα περιλάμβαναν απλή διδαχή στοματικής υγείαςαπό καθέδρας μέσα στις τάξεις και εξέταση των παι-διών στην κινητή οδοντιατρική μονάδα της ΑΙΜ, μεταυτόχρονη συμπλήρωση ενημερωτικού σημειώμα-τος από τον εθελοντή οδοντίατρο προς τους γονείςτων παιδιών.

Η Επιτροπή Προληπτικής, με τη βοήθεια του συ-ναδέλφου παιδοδοντιάτρου κου Θεοδωρή Κουϊμτζήπου μαζί με την κα Αγγελική Σεληνίδου ήταν συνυ-πεύθυνοι στην Επιτροπή, εμπλούτισε το εξεταστικό– ενημερωτικό σημείωμα προς τους γονείς με πε-ρισσότερα στοιχεία. Στην συνέχεια ανέλαβα εγώπροσωπικά την αναδημιουργία της «οδοντιατρικήςβαλιτσούλας».

Εκείνο που πραγματικά θυμάμαι από κείνες τιςόντως δημιουργικές μέρες σύμπραξης ήταν η διάθεσηόλων μας για συνεργασία και συνυπευθυνότητα μεπολύ διάθεση και μεράκι!! Και νομίζω ότι δικαιωθή-καμε στην πορεία, από την πραγματική επιτυχία τωνπροληπτικών προγραμμάτων με τη βελτίωση της στο-ματικής υγείας των παιδιών, την ευαισθητοποίησηγονιών και δασκάλων στον τομέα αυτό, την επέκτασητων προγραμμάτων σε παιδιά ΑΜΕΑ, την αγάπη καιτο ενδιαφέρον των παιδιών για την υγιεινή του στό-ματος τους με όρεξη και γνώση για την επίτευξη τουπραγματικού στόχου που είναι: «Να πλένουν συστη-ματικά τα δόντια τους, να τρώνε υγιεινά και να μηνφοβούνται τον οδοντίατρο».

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΒΑΛΙΤΣΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ

Ο χώρος των παιδιών πάντα με γοήτευε και ειδικάοι κατασκευές από την παιδική μου ηλικία. Όταν ανέ-λαβα να δημιουργήσω το «μοντέλο – βαλίτσα» σκέ-φτηκα, πώς θα μπορούσα να το καταστήσω όμορφο,χρωματιστό και έτσι διαμορφωμένο, ώστε να διεγεί-ρει την περιέργεια των παιδιών και να κρατάει στα-θερό το ενδιαφέρον των μικρών μας φίλων σε όλη τηδιάρκεια του μαθήματος στοματικής υγείας.

Διάλεξα λοιπόν μία κόκκινη βαλιτσούλα, μέσα στηνοποία έβαλα όλα τα εργαλεία και αντικείμενα τηςδουλειάς μας, ανά κατηγορία και τοποθετημένα σε ει-δικά πουγκάκια (επίσης χρωματιστά), ώστε να διευ-κολύνεται στο μέγιστο η διδασκαλία των εθελοντώνοδοντιάτρων. Αναγράφηκαν με ανεξίτηλο ασημί μαρ-καδόρο σε όλα τα πουγκάκια ο λογότυπος του ΟΣΠ,καθώς και ειδικό σήμα στη βαλίτσα και φυσικά, δενθα μπορούσε να λείπει από μέσα και ένα ΔΟΝΤΙ –ΜΑΞΙΛΑΡΙ, η μασκότ της βαλιτσούλας μας!

Αγόρασα λοιπόν χρωματιστά υφάσματα, κορδό-νια, ανεξίτηλους μαρκαδόρους, παρήγγειλα ταοδοντιατρικά εργαλεία, προϊόντα στοματικής υγι-

εινής, παρήγγειλα σε εργαστήριο την κατασκευήορθοδοντικού και αθλητικού νάρθηκα αποσπώμε-νους από εκμαγεία, αγόρασα πλαστικές τροφές,φρούτα και λαχανικά και προμηθεύθηκα από τα βι-βλιοπωλεία βιβλία με θέμα την τερηδόνα. Σχεδίασαένα μαξιλάρι δόντι, προμηθεύθηκα επίσης τα υλικάγια την κατασκευή του και με την βοήθεια φίλης μο-δίστρας, βάζοντας εκείνη την τέχνη της κι εγώ τηνέμπνευσή μου, φτιάξαμε ένα χαρούμενο μαξιλάριδόντι – γομφίο, με ματάκια και χαμόγελο, που είναιτο πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει μικρούς και με-γάλους στην βιωματική διδασκαλία, αυξάνονταςέτσι την περιέργειά τους και το ενδιαφέρον τους γιανα ανακαλύψουν «τι άλλα μαγικά πράγματα» κρύ-βει αυτή η κόκκινη βαλιτσούλα!!!

Στην πορεία προστέθηκαν στο περιεχόμενο τηςβαλίτσας πανοραμικές ακτινογραφίες παιδικές καιενηλίκων, έντυπο βοηθητικό υλικό για τους εθελον-τές οδοντιάτρους, καθώς και έντυπο ενημερωτικόυλικό των δραστηριοτήτων του ΟΣΠ. Και νομίζωότι το αποτέλεσμα μας ικανοποίησε όλους.

Η βαλίτσα στοματικής υγείας με το περιεχόμενο της

12

13

1. Τα αντικείμενα της βαλίτσας περιλαμβάνονταιστις φωτογραφίες αναλυτικά, χωρισμένα ανά κατη-γορίες με τα χρωματιστά πουγκάκια τους, έτσι ακρι-βώς όπως παρουσιάστηκαν στην εργασία μας στο 55ο

Συνέδριο της Στοματολογικής Εταιρείας Ελλάδος στοΝαύπλιο.

2. Τα προγράμματα πρόληψης με τον τρόπο πουαναφέρθηκε εκπονούνται σε παιδικούς σταθμούς, νη-πιαγωγεία, γυμνάσια – λύκεια, σχολεία ΑΜΕΑ, αθλη-τικούς χώρους, κατασκηνώσεις, κατηχητικά, campusπροσφύγων και άλλες κοινωνικές δομές στην κοινό-τητα. Ο τρόπος βιωματικής διδασκαλίας αναπροσαρ-μόζεται με την ηλικία των παιδιών, και τα παιδιάΑΜΕΑ. Και ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι να επε-κταθούν σε μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, (όπως γη-ροκομεία, ογκολογικούς ασθενείς κα). Ένας στόχοςμε ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, που όμως ήδηέχει αρχίσει να επιτυγχάνεται από τον ΟΣΠ και ναεδραιώνεται στην κοινότητα.

3. Συνήθως οι συνάδελφοι οδοντίατροι γενικοί ή μεειδικότητα, που αγαπούν τον εθελοντισμό, είναι αυτοίπου εκπονούν μέχρι σήμερα τα προληπτικά προγράμ-ματα. Ωστόσο με μικρή εκπαίδευση, μπορούν να εκ-πονήσουν παρόμοια προγράμματα στοματικής υγείαςνηπιαγωγοί και δάσκαλοι, επισκέπτες υγείας και εν-διαφερόμενοι νοσηλευτές.

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ «ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ»

γίνεται ως εξής:

• Η διδασκαλία γίνεται με κυκλική παρέα μέσαστην τάξη και όχι από καθέδρας.

• Μοιράζεται το περιεχόμενο της βαλίτσας στα παιδιά.

• Ακολουθούν ερωταπαντήσεις από τον εθελοντήοδοντίατρο προς τα παιδιά και αντίστροφα.

• Η όλη διδασκαλία γίνεται με τη βοήθεια τραγου-διού, παραμυθιού και χορού, αναπροσαρμοζόμενησύμφωνα με την ηλικία των παιδιών και των παιδιώνΑΜΕΑ.

Στη συζήτηση τονίζεται:• Η αναγκαιότητα του υγιούς στόματος με υγιή

δόντια και ούλα.

• Η σωστή θέση των δοντιών για ένα όμορφο χα-μόγελο και για σωστή μάσηση.

• Η αναγκαιότητα της σωστής διατροφής με τις

καλές και κακές τροφές, που βοηθούν στην κατα-νόηση της διατροφικής πυραμίδας.

• Πως καταστρέφονται τα δόντια από τα ζαχαρο-ζούζουνα που κάνουν επίσης τα ούλα μας κόκκινα, νααιμορραγούν.

Με το μοίρασμα των αντικειμένων στα παιδιά, πουτα επεξεργάζονται, οπότε το μάθημα γίνεται παρα-στατικότατο και με χαρούμενο τρόπο, επιτυγχάνουμε:

1. Να κρατάμε αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών.

2. Εξάπτουμε και διεγείρουμε στο μέγιστο την πε-ριέργεια του.

3. Καταφέρνουμε να τα πείσουμε για το πόσο ανα-γκαία είναι η καθημερινή φροντίδα του στόματος καιη σωστή διατροφή.

4. Τα βοηθούμε να εξοικειωθούν με τον οδοντίατροκαι τα εργαλεία της δουλειάς μας.

5. Εξαλείφουμε σημαντικά τον φόβο των παιδιώνπρος τον οδοντίατρο και την οδοντιατρική πολυ-θρόνα.

6. Οικοδομούμε σχέση εμπιστοσύνης των παιδιώνμε τον οδοντίατρο, σχέση που τα συνοδεύει από τηνπαιδική ηλικία έως την ενηλικίωση τους και μετά.

7. Αναδεικνύοντας έτσι ότι η σωστή πρόληψη με τηβοήθεια της βιωματικής διδασκαλίας είναι ένας απότους ισχυρότερους πυλώνες δημιουργίας ενός ενή-λικα με το υγιές στόμα!

ΑΠΩΤΕΡΟΙ ΣΤΟΧΟΙ της εργασίας μας, στο 55ο

Συνέδριο της Στοματολογικής Εταιρείας Ελλάδος,(που αποτελούν παράλληλα και τους περαιτέρω στό-χους της Επιτροπής Προληπτικής του ΟΣΠ):

• Να γνωστοποιήσει ευρύτερα στον οδοντιατρικόκόσμο τα οφέλη της βιωματικής διδασκαλίας με τηχρήση του μοντέλου – βαλίτσας στοματικής υγείαςτου ΟΣΠ.

• Να ευαισθητοποιήσει κι άλλους Συλλόγους καιανάλογους φορείς στην εκπόνηση τέτοιων προγραμ-μάτων στην περιφέρειά τους.

• Σε όσους Συλλόγους ήδη το πράττουν, να προ-σφέρουμε έντυπο υλικό για τον εμπλουτισμό ιδεώνστην λειτουργία προληπτικών προγραμμάτων. (Τουλικό διατίθεται σε όλους από τον ΟΣΠ).

14

• Να ευαισθητοποιηθούν κι άλλοι ενδιαφερόμενοιστην εκπόνηση προληπτικών προγραμμάτων οδοντια-τρικής υγείας, όπως νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας καιεκπαιδευτικοί, ώστε να επεκταθούν τέτοια προγράμ-ματα σε ενήλικες (γηροκομεία, ογκολογικοί ασθενείς,ασθενείς υψηλού κινδύνου κλπ).

• Να ενεργοποιήσουμε περισσότερους συναδέλ-φους στο ιερό λειτούργημα του εθελοντισμού, με τηναυξημένη συμμετοχή τους στα προληπτικά προγράμ-ματα.

• Να εργασθούμε ομαδικά με περισσότερες ιδέεςστην επίτευξη των στόχων αυτών, αποδεικνύονταςότι δεν χρειάζεται πολύς χρόνος και κόπος, αλλάΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΣΤΟΧΟ, ΔΙΑΘΕΣΗ και ΜΕΡΑΚΙ,ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ-ΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΣΕΒΑΣΜΟΣ μεταξύ τωνμελών μιας ομάδας!

• Να ευαισθητοποιήσουμε τους συναδέλφους σεατομικό επίπεδο, ώστε να αυξήσουν το χρόνο ενα-σχόλησης τους με την πρόληψη του ασθενούς, μιαςκαι γνωρίζουμε ότι ο χρόνος πρόληψης πάντα υπο-λείπεται αισθητό του χρόνου της οδοντιατρικής θε-ραπείας.

• Μέσω του εθελοντισμού και της πρόληψης, νατονώσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας προςτον οδοντιατρικό κόσμο.

ΚΑΘΟΤΙ ο τομέας της πρόληψης επιτρέπει τη δη-μιουργία καλύτερης επικοινωνίας ασθενούς – θερά-ποντα οδοντιάτρου και μεγαλύτερη εμπιστοσύνημεταξύ τους. Λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά προς τονασθενή, ο οποίος εισπράττοντας τα οφέλη της πρό-ληψης (και όχι μόνο της θεραπείας) γίνεται πιο συνερ-γάσιμος κατά την οδοντιατρική θεραπεία, νοιώθονταςτον οδοντίατρο δίπλα τους και αρωγό της καλής τουστοματικής υγείας. Και όχι απέναντι του, όπως οιασθενείς νοιώθουν τους οδοντιάτρους κατά τη διάρ-κεια της θεραπείας, όπου επικρατεί το συναίσθηματου πόνου και του φόβου, το οποίο επιβαρύνεται καιαπό το οικονομικό κόστος. Στοιχεία που, υπό το

βάρος των μνημονίων, έχουν αυξήσει το άγχος, τηνκατάθλιψη και η οικονομική ανέχεια έχει ρίξει στο τε-λευταίο βάθρο των ανθρώπινων αναγκών την οδον-τιατρική θεραπεία, με προτίμηση στις εξαγωγές τωνδοντιών χωρίς την ταυτόχρονη αντικατάστασή τους,στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα.

Μέσα από την εργασία αυτή, θέλαμε να στείλουμεεπίσης ένα ελπιδοφόρο μήνυμα στον οδοντιατρικόκόσμο. Το απόφθεγμα «Καλύτερον εστί το προλαμ-βάνειν, παρά το θεραπεύειν» των Αρχαίων ημώνπρογόνων, βρίσκει στην εποχή μας, την ύψιστη δι-καίωση του, με οφέλη τόσο για την κοινωνία, όσο καιγια τον οδοντιατρικό κόσμο.

Ευχαριστώ θερμά την συνάδελφο κα Βάσια Σταμα-τάκη, β΄Αντιπρόεδρο της επιτροπής προληπτικής καιτην κα Αγγελική Σεληνίδου για την βοήθεια και συ-νεργασία στην εκπόνηση αυτής της εργασίας και τηνεμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπό μου για τηνπαρουσίαση της στο 55ο Συνέδριο της Στοματολογι-κής Εταιρείας Ελλάδος, το 2018 στο Ναύπλιο.

ΥΓ. Εμείς οι παλαιότεροι συνάδελφοι, βάλαμε τοδικό μας λιθαράκι στην προώθηση νέων ιδεών στοντομέα μας, με αποδέκτες την κοινωνία της Μεταπο-λίτευσης:

1. Που δυσκολευόταν να βουρτσίσει τα δόντια μεβούρτσα και οδοντόπαστα, χρησιμοποιώντας το δά-κτυλο και αλάτι... Συνεργαστήκαμε ώστε οι ασθενείς.

2. Να επισκέπτονται συχνά τον οδοντίατρο.3. Πετύχαμε την ελάττωση της τερηδόνας της παι-

δικής ηλικίας και την καλύτερη ποιότητα των εργα-σιών στο στόμα παιδιών και ενηλίκων.

Αφήνουμε την παρακαταθήκη μας στις νέες γενιέςως προζύμι για την προώθηση της δικής τους έμ-πνευσης και των δικών τους ιδεών, σύμφωνα με τιςανάγκες της εποχής τους. Παραδίδουμε σιγά – σιγάτη σκυτάλη σ’ αυτούς, γιατί οι νέες γενιές αποτελούνπάντα την ελπίδα για το μέλλον και την αναγέννησητης κοινωνίας!

Σας ευχαριστώ πολύ! Με εκτίμηση,

Χρυσάνθη ΣπανάκηΧειρουργός Οδοντίατρος

18

Πρακτικό Σεμινάριο ΠεριοδοντολογίαςΤο Σάββατο 8 Ιουνίου 2019, πραγματοποιήθηκε στον

Οδοντιατρικό Σύλλογο Πειραιώς, πρακτικό σεμινάριο μεθέμα «Τομές, κρημνοί και συρραφές στην Περιοδοντο-λογία» με ομιλητή τον Επίκουρο Καθηγητή Δρ ΣπύροΣυλβέστρο, Περιοδοντολόγο του ΕΚΠΑ. Την ημερίδαπαρακολούθησαν 22 συνάδελφοι στην αίθουσα τουΟδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιά σε ένα πλήρες δια-μορφωμένο χώρο με δυο τηλεοράσεις για ζωντανή με-τάδοση με την υποστήριξη κάμερας.και περιελάμβανεστο πρώτο κομμάτι το θεωρητικό μέρος διάρκειας δυοωρών, όπου έγινε λεπτομερής ανάλυση σε ότι αφοράστις τομές, στους κρημνούς και στις συρραφές. Στη συ-νέχεια οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να παρακο-λουθήσουν κλινική ζωντανή επίδειξη σε αυτί χοίρου μετις ακόλουθες τεχνικές:

• Κρημνός μερικού πάχους• Συρραφή οριζόντια εφαπλωματοποιών (Horizontal

Mattress)• Συρραφή κάθετη εφαπλωματοποιών (Vertical Mattress):(1) Εσωτερική κάθετη εφαπλωματοποιών (Internal

Vertical Mattress)(2) Εξωτερική κάθετη εφαπλωματοποιών (External

Vertical Mattress)• Συνεχόμενη συρραφήΟι συνάδελφοι έκαναν πρακτική εξάσκηση των τε-

χνικών αυτών πάνω σε αυτί χοίρου με βοήθεια του Κα-θηγητή στον κάθε ένα συμμετέχοντα ξεχωριστά

Μετά το ελαφρύ γεύμα ακολούθησε και το δεύτερομέρος που περιελάμβανε επίσης κλινική επίδειξη σε γου-ρουνοκεφαλές στις εξής τεχνικές.

• Ενδοσχισμική τομή• Συρραφή κάθετη εφαπλωματοποιών (Vertical Mattress):(1) Εσωτερική κάθετη εφαπλωματοποιών (Internal

Vertical Mattress)(2) Εξωτερική κάθετη εφαπλωματοποιών (External

Vertical Mattress)Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την κλινική πρακτική

εξάσκηση στις παραπάνω τεχνικές.Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις εταιρίες HU-FRIEDY,

συγκεκριμένα τον κύριο Γιάννη Μήτση, την εταιρία DE-SIGNS FOR VISION, συγκεκριμένα τον κύριο Ζακυνθινόκαι την εταιρία MEDIPAC με τον κύριο Δημήτρη Αγγελό-πουλο για την υποστήριξή τους, όσον αφορά χειρουργικά ερ-γαλεία, λούπες, αυτιά χοίρου γουρουνοκεφαλές και ράμματααντίστοιχα. Χωρίς την βοήθειά τους η πραγματοποίηση τουσυγκεκριμένου κλινικού σεμιναρίου θα ήταν αδύνατη.

Δρ Σπύρος Συλβέστρος Επίκουρος Καθηγητής, Περιοδοντολόγος

Νάνσυ Κοντούλη Υπ.Δ.Σ Επιστημονικής Επιτροπής ΟΣΠ

19

Ημερίδα Ο.Σ.Π. 18 Μαΐου 2019

Άλλη μια εξαιρετικά επιτυχημένη ημερίδα τουΟδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς έλαβε χώρα τοΣάββατο 18 Μαΐου στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Στην ημε-ρίδα που παρακολούθησαν 180 συνάδελφοι, επιστη-μονικός υπεύθυνος ήταν ο Ενδοδοντολόγος ΑντώνηςΧανιώτης, και ομιλητές ήταν ο ίδιος, αλλά και άλλοιδυο εξίσου εξαιρετικοί ενδοδοντολόγοι, ο ΣπύροςΦλωράτος και ο Hugo Sousa Diaz.

Να σημειωθεί ότι ο κος Αντώνιος Χανιώτης έχειMSc στην Ενδοδοντία, είναι Επισκέπτης Καθηγητήςστο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ενδοδοντίας στοΠανεπιστήμιο του Warwick, Warwick Dentistry,UK, και είναι επίσης Επιστημονικός Συνεργάτης Εν-δοδοντίας της Οδοντιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Οκος Hugo Sousa Diaz έχει MSc στην ενδοδοντία, καείναι Director of the Master in Endodontics ClinicalResidency Program at Foramen Dental Education. Οκος Σπύρος Φλωράτος έχει MSc στην Ενδοδοντίακαι Μικροχειρουργική, είναι Επισκέπτης ΕπίκουροςΚαθηγητής Ενδοδοντίας στην Οδοντιατρική Σχολήτου University of Pennsylvania, και ΕπιστημονικόςΣυνεργάτης στο εργαστήριο Ενδοδοντίας της Οδο-ντιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

Σάββατο νωρίς το πρωί μιας ιδιαίτερα ηλιόλουστηςημέρας λοιπόν, και η αίθουσα γεμάτη συναδέλφουςπου παρακολουθούσαν διαλέξεις - την πρώτη μάλι-στα στα αγγλικά - με μεγάλη προσοχή κι έντονο εν-διαφέρον. Η διάλεξη του κου Hugo Sousa Diaz, όπωςκαι οι διαλέξεις των κων Χανιώτη και Φλωράτου πουακολούθησαν συνοδευόντουσαν από παρουσιάσειςγεμάτες πληροφορία, βιβλιογραφία, ακτινογραφίεςκαι εικόνες από πραγματικά περιστατικά και την εξέ-λιξή τους. Μια ημερίδα που θα περίμενε κανείς ναείναι κουραστική, αφού είχε 3 διαλέξεις μιάμισης

ώρας η κάθε μια, αλλά που κατάφερε να διατηρήσειαμείωτο το ενδιαφέρον των συναδέλφων μέχρι τε-λευταία στιγμή – κι ας ήταν αργά το μεσημέρι.

Tην ημερίδα προλόγισαν ο Καθηγητής Οδοντια-τρικής ΕΚΠΑ κος Μιχάλης Τζάκης, ο οποίος είναικαι Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής τουΟΣΠ και η Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Οδον-τιατρικής Ομοσπονδίας και Πρόεδρος του Οδοντια-τρικού Συλλόγου Πειραιά, κα Μαρία Μενενάκου.

Ακολούθως ο κος Χανιώτης είπε δυο λόγια για τηνημερίδα και παρουσίασε στο κοινό τον πρώτο ομι-λητή, τον κο Hugo Sousa Diaz, ενδοντολόγο από τοΠόρτο της Πορτογαλίας, με μεγάλη εμπειρία σε διε-θνείς διαλέξεις, ο οποίος ήρθε για πρώτη φορά στηνΕλλάδα. Ο κος Hugo Sousa Diaz αφού ευχαρίστησετον ΟΣΠ για την πρόσκληση και τους συναδέλφουςπου παρευρίσκονταν στην αίθουσα παρά το γεγονόςότι ήταν πολύ νωρίς Σάββατο πρωί και μάλιστα έναυπέροχο ηλιόλουστο Σάββατο, άρχισε την ομιλίατου, με θέμα “Calcification Management and Diffi-cult canal negotiation.” Ο κος Hugo Sousa Diaz μί-λησε για τα στάδια μιας επιτυχημένης ενδοδοντικήςθεραπείας, για το πως η υγρή κοιλότητα δείχνει κα-λύτερα τις πιο σκούρες περιοχές του θαλάμου, τοπως ενώ η ενασβεστίωση συνήθως συμβαίνει με κα-τεύθυνση από τη μύλη προς το ακρορίζιο, σε δόντιαμε ιστορικό τραυματισμού η ενασβεστίωση γίνεταιμε τυχαία φορά. Αναφέρθηκε σε συστημικούς και το-πικούς παράγοντες ενασβεστίωσης, όπως η υπερκα-

Ομιλητες κ.κ. Hugo Sousa Diaz, Αντωνιος Χανιωτης, Σπυρος Φλωρατος

Χαιρετισμοί απο την Γ.Γ. της ΕΟΟ & Πρόεδρο τουΟΣΠ κα Μ.Μενενάκου & τον Καθ. Γναθολογίας &

Πρόεδρο Επιστημονικής Επιτροπής κ.Μ.Τζάκη

20

λιαιμία, το τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας και ηχορήγηση στατινών για καρδιαγγειακή νόσο (συστη-μικοί παράγοντες) και το τραύμα, ο μακρόχρονος ερε-θισμός και η φυσική διαδικασία γήρανσης (τοπικοίπαράγοντες). Τόνισε πως αν δεν υπάρχουν σημεία καισυμπτώματα δεν υπάρχει και ένδειξη για θεραπεία καιανέφερε ότι η ενασβεστίωση μπορεί να είναι δείγμααυτοθεραπείας. Υποστήριξε, με την απαραίτητη βι-βλιογραφία, ότι το πραγματικό μέγεθος της διαμέτρουτου ενδοριζικού σωλήνα είναι συνήθως μεγαλύτεροαπό αυτό που φαίνεται ακτινογραφικά. Πρότεινε τηνχρήση σκληρών και μικρών ρινών (μήκους 21mm)στην αρχή της θεραπείας, που θα χρησιμοποιηθούν μεαπαλές κινήσεις (30 μοίρες με τη φορά των δεικτώντου ρολογιού και 30 μοίρες με την αντίστροφη φορά)και με ελάχιστη κάθετη πίεση, αλλάζοντας τακτικά τιςρίνες ώστε να μην υπάρξει κόπωση των εργαλείων.Φτάνοντας στο μέσο τμήμα του ενδοριζικού σωλήνα,πρότεινε την χρήση περιστροφικού εργαλείου NITIώστε να βελτιωθεί η είσοδος στον ριζικό σωλήνα, νααυξηθεί η απτική αίσθηση και να βελτιωθεί το άνοιγμαγια τις πλύσεις. Μεταξύ άλλων τόνισε ότι η όταν ηπρόσβαση στον ριζικό σωλήνα γίνεται με τον παραδο-σιακό τρόπο, έχουμε ευθεία πρόσβαση στον ριζικό σω-λήνα μόνο σε ποσοστό 10% των ασθενών, ποσοστόπου βελτιώνεται αν η πρόσβαση γίνει πιο χειλικά. Ανα-φέρθηκε επίσης σε τεχνικές επιπλοκές, που είναι η διά-τρηση του ριζικού τοιχώματος, το σπάσιμο εργαλείουκαι η υπερβολική αφαίρεση οδοντικής ουσίας. Ανέλυσετους 3 τρόπους προσέγγισης, τη χειροκίνητη πρόσβασηστην κοιλότητα, την δυναμικά καθοδηγούμενη πρό-σβαση στην κοιλότητα, και κυρίως την στατικά καθο-δηγούμενη πρόσβαση στην κοιλότητα (με νάρθηκα).

Ακολούθησε ένα σύντομο διάλειμμα για καφέ κατάτο οποίο οι συνάδελφοι είχαν την ευκαιρία να απο-λαύσουν ένα σνακ και να έρθουν σε επαφή με τα προ-ϊόντα των χορηγών της ημερίδας, να συζητήσουνμεταξύ τους σχετικά με τα όσα παρακολούθησαναλλά και να αναζητήσουν τον ομιλητή για περεταίρωσυζήτηση. Στη λήξη του διαλείμματος και πριν ξεκι-νήσει η διάλεξη του κου Χανιώτη, σαν φόρος τιμήςστην ημέρα γενοκτονίας των Ποντίων, οι συνάδελφοιπαρακολούθησαν ένα τραγούδι αφιερωμένο στηνμνήμη των Ποντίων και της γενοκτονίας τους.

O κος Αντώνιος Χανιώτης μίλησε για ένα θέμα πουαπασχολεί κάθε συνάδελφο που ασκεί ενδοδοντία -για την πρόληψη και την αντιμετώπιση σπασμένωνεργαλείων για τον γενικό οδοντίατρο. Ο κος Χανιώ-της αναφέρθηκε στις αιτίες θραύσης και τους παρά-γοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα θραύσης τωνεργαλείων. Η κυκλική κόπωση, η ροπή στρέψης καιο συνδυασμός τους αποτελούν τις αιτίες θραύσηςτων εργαλείων, ενώ οι παράγοντες που επηρεάζουντην πιθανότητα θραύσης τους μπορεί να είναι ανα-τομικοί (κυρτός ριζικός σωλήνας ακροριζικά/μεσο-

ριζικά/μυλικά) ή να αφορούν τα ίδια τα εργαλεία(είναι το εργαλείο καθαρό; έχει χρησιμοποιηθεί ξανά;Ποιό το σχήμα διατομής;). Τονίστηκε ότι δεν υπάρχειιδανικό εργαλείο για όλες τις περιπτώσεις, αλλά αν-τίθετα, πρέπει να επιλέγουμε το εργαλείο ανάλογαμε την περίπτωση. Παραδείγματος χάριν, ένα τριγω-νικής διατομής εργαλείο είναι πιο εύκαμπτο από ένατετράγωνο, αλλά καθώς έχει μικρότερο μεταλλικόπυρήνα, αν σφηνώσει θα σπάσει πιο εύκολα. Ο κοςΧανιώτης ήταν πολύ λεπτομερής και επεξηγηματικόςσχετικά με τις ιδιότητες κάθε τύπου εργαλείου και τοσε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυνται και πότε αντενδεί-κνυνται οι διάφοροι τύπου εργαλείων (ανάλογα με τουλικό, την διατομή τους κτλ). Αναφέρθηκε στους τύ-πους σπασμένων εργαλείων και το υλικό κατασκευήςτους, και αμέσως μετά στις τεχνικές αφαίρεσης σπα-σμένων εργαλείων. Τόνισε πως όταν το εργαλείο έχεισπάσει στο μυλικό τριτιμόριο του ριζικού σωλήνα,μπορεί πάντοτε να αφαιρεθεί. Στο μέσο τριτιμόριοέχουμε 4 πιθανά σενάρια: αν είναι ορατό, μπορεί νααφαιρεθεί. Αν όμως δεν είναι ορατό, θα πρέπει είτε ναπροσπεραστεί για να αφαιρεθεί, είτε να προσπεραστείκαι να ενσωματωθεί στην θεραπεία, ή εφόσον πρόκει-ται για πολύριζο δόντι, να αφαιρεθεί η συγκεκριμένηρίζα. Εάν το σπασμένο εργαλείο βρίσκεται στο ακρο-ριζικό τρίτο του ριζικού σωλήνα, τότε σύμφωνα μετον κο Χανιώτη είναι σπανίως ορατό κι επομένως δύ-σκολο να αφαιρεθεί με ασφάλεια. Άλλες επιλογέςείναι κι εδώ, να προσπεραστεί για να αφαιρεθεί, είτε να

Διάλειμμα. η ΓΓ της ΕΟΟ & Πρόεδρος του ΟΣΠμε τον Πρόεδρο και μέλη της επιστημονικής

επιτροπής του ΟΣΠ και οι συνάδελφοι στο φουαγιέ με τους χορηγούς

προσπεραστεί και να ενσωματωθεί στην θεραπεία, ήνα αποφράξουμε τον ριζικό σωλήνα μέχρι το σπα-σμένο εργαλείο και να αφαιρέσουμε με ακροριζεκτομή.Μοιράστηκε μαζί μας λεπτομέρειες και «μυστικά» καιπρος αποφυγή σπασίματος εργαλείων ακόμα και όταντο εργαλείο έχει σφηνώσει, όπως το ότι εάν ένα εργα-λείο έχει κολλήσει ακροριζικά αλλά το υπόλοιπο στέ-λεχος του εργαλείου κινείται ελεύθερο μέσα στονριζικό σωλήνα κι εμείς βάλουμε υπέρηχους, τότε το ερ-γαλείο θα σπάσει (ίσως δεν σπάσει μόνο εάν υπάρχεισυνεχής καταιωνισμός νερού).

Την ομιλία του κου Χανιώτη ακολούθησε διάλειμμαγια φαγητό, κατά τη διάρκεια του οποίου ξανά, άκου-γες συναδέλφους να συζητούν τα όσα είχαν ακούσειστις ομιλίες, κάτι που ίσως ξάφνιαζε λιγότερο αν δενπερίμενε κανείς ότι οι συνάδελφοι θα είχαν κουραστείμετά από 2 ομιλίες μιάμιση ώρας η κάθε μια (κατά τηδιάρκεια των οποίων επικρατούσε σιγή και ήταν όλοιπροσηλωμένοι στην διάλεξη).

Με το ενδιαφέρον του κοινού αμείωτο, επιστρέφον-τας στην αίθουσα, ξεκίνησε η διάλεξη του κου ΣπύρουΦλωράτου, με θέμα “Η χειρουργική τεχνική στην Εν-δοδοντία – Μικροχειρουργική αντιμετώπιση πολύ-πλοκων καταστάσεων στην Ενδοδοντία.” Ο κοςΦλωράτος ξεκίνησε θυμίζοντας σε όλους μας ότιασκώντας ενδοδοντία δεν αντιμετωπίζουμε απλώςένα ριζικό σωλήνα αλλά ένα δυνητικά πολύπλοκο σύ-στημα με ισθμούς, διακλαδώσεις και παράπλευρουςριζικούς σωλήνες, τους οποίους και πρέπει να καθαρί-σουμε καλά και να αποφράξουμε, κάτι που δυστυχώς

δεν το καταφέρνουμε πάντα. Ο κος Φλωράτος συνέ-κρινε την επιτυχία των δυο τεχνικών, της κλασσικήςκαι της μικροχειρουργικής, και εντυπωσίασε δείχνον-τας περιστατικά του και την πορεία τους σε βάθοςχρόνου. Περιστατικά που έχουν ένδειξη για μικροχει-ρουργική αντιμετώπιση είναι περιστατικά μετά απόαποτυχημένη αρχική ενδοδοντική θεραπεία, μετά απόιατρογενή μετατόπιση της πορείας του σωλήνα, περι-στατικά με σπασμένο εργαλείο, που τους έχει τοποθε-τηθεί μακρύς άξονας, ή περιστατικά με συνδυασμόιατρογενών λαθών. Ο κος Φλωράτος μίλησε για τε-χνική ελάχιστης παρέμβασης και έδειξε περιστατικάβήμα βήμα, εξηγώντας πως μπορούμε να σχεδιάσουμεκαι να υλοποιήσουμε μια τέτοια επέμβαση, καταλή-γοντας σε ακροριζεκτομή μόνο δύο χιλιοστών. Βα-σικό πλεονέκτημα της μικροχειρουργικής (και τηςτεχνικής ελάχιστης παρέμβασης) είναι, εκτός του ότιαφαιρείς όσο το δυνατόν λιγότερη οδοντική ουσία,ότι η όλη διαδικασία είναι πολύ λιγότερο επώδυνη γιατον ασθενή, τόσο άμεσα όσο και το διάστημα που ακο-λουθεί. Ασθενείς μετά το κλασσικό χειρουργείο σε πο-σοστό 23% απουσίασαν από την εργασία τους, ενώ ταεπίπεδα πόνου μόλις την έκτη ημέρα μετά το χειρουρ-γείο πέφτουν στο επίπεδο έντασης πόνου αμέσως μετάαπό επέμβαση μικροχειρουργικής. Στη συνέχεια ο κοςΦλωράτος αναφέρθηκε σε ένα βιβλίο πολύ βασικό γιαόποιον ενδιαφέρεται για μικροχειρουργική στην ενδο-δοντία, το “Microsurgery in Endodontics” των Syn-gcuk Kim & Samuel Kratchman, εκδόσεων WileyBlackwell, στην συγγραφή του οποίου έχει συμμετά-σχει. Μίλησε επίσης για τον κανόνα των 3χιλιοστώνκαι το πώς, όταν η αλλοίωση είναι στην πλάγια επιφά-νεια κάνουμε λοξοτόμηση της κομμένης επιφάνειαςπρος την πλευρά της αλλοίωσης. Στη συνέχεια, τονισετην σημασία των “ξεχασμένων” ισθμών και ανέλυσετους τύπους ισθμών. Αιτίες λοιπόν για αποτυχημένεςενδοδοντικές θεραπείες μπορεί να είναι ξεχασμένοιισθμοί, ιατρογενής μετατόπιση πορείας του σωλήνα,κενά στην έμφραξη, παράπλευροι ριζικοί σωλήνες, ενώειδικά οι πλαγιοριζικές αλλοιώσεις μπορεί να οφείλον-ται σε χαμένους σωλήνες, ρωγμώδες κάταγμα ρίζας,εξωτερική απορρόφηση και διάτρηση. Ιδιαίτερα ση-μαντική διαγνωστικά είναι ειδικά σε αυτές οι περι-πτώσεις, η χρήση της CBCT. Τέλος ο κος Φλωράτοςαναφέρθηκε στα αίτια αποτυχίας ενός χειρουργείουκαι είπε ότι φεύγοντας, θα ήθελε οι συνάδελφοι νακρατήσουν σχετικά με την μικροχειρουργική τεχνικήότι πρέπει να ακολουθείται το πρωτόκολλο και να γί-νεται επιλογή των περιστατικών, και φυσικά τα πλεο-νεκτήματα της, ότι δηλαδή είναι λιγότερο επιθετική,πιο σύντομη, πιο προβλέψιμη και πιο οικονομική.

Καλουμένου Βέρα, Γναθολόγος, Συντονίστρια Επιστημονικής

Επιτροπής Οδοντιατρικού Συλλόγου ΠειραιάΚατάμεστο αμφιθέατρο

21

22

Συνάντηση με το επιστημονικό προσωπικό του «Μεταξά»

Στις 13 Ιουνίου 2019, στο νοσοκομείο Μεταξά πραγματοποιήθηκε συνάντησημε το επιστημονικό προσωπικό του νοσοκομείου. Η συνάντηση πραγματοποι-ήθηκε με αφορμή το πρόγραμμα πρόληψης και προαγωγής της στοματικήςυγείας των ασθενών με καρκίνο του οδοντιατρικού συλλόγου Πειραιώς σε συ-νεργασία με το Ειδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά "Μεταξά". Οι οδον-τίατροι πρέπει να συνεργάζονται με τον θεράποντα ογκολόγο και ακτινολόγοκαι να υπάρχει τακτική παρακολούθηση των ογκολογικών ασθενών. Όπως τό-νισε η κυρία Χαρά Χατζηχαλεπλη (χειρουργός οδοντίατρος, ΜSc Παθοβιολο-γίας Στόματος, μέλος Δ.Σ. του ΟΣΠ), η οδοντοστοματολογική εξέταση είναιαπαραίτητη πριν την έναρξη της θεραπείας, κατά την διάρκεια της θεραπείας,μετά το πέρας της θεραπείας και σε περίοδο επανάκλησης.

Ανακοινώθηκε επίσης η συμμετοχή του οδοντιατρικού τμήματος του νοσο-κομείου Τζανείου στο πρόγραμμα, έτσι ώστε να υπάρξει η στενή παρακολού-θηση στα πλαίσια της πρόληψης των επιπλοκών, αλλά και την άμεση διαχείρισηαυτών σε δημόσια δομή με οδοντιατρικό εξοπλισμό.

Η κατάλληλη προετοιμασία της στοματικής κοιλότητας των ασθενών, η συμ-μόρφωσή τους με τα πρωτόκολλα στοματικής φροντίδας και η παρακολούθησήτους από κατάλληλα εκπαιδευμένο οδοντίατρο μπορεί να μειώσει τόσο τιςοξείες όσο και τις χρόνιες επιπλοκές της αντινεοπλασματικής θεραπείας και ναβελτιώσει την ποιότητα ζωής τους.

Ας μην ξεχνάμε το σλόγκαν του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς γι' αυτότο τόσο σημαντικό πρόγραμμα πρόληψης των ογκολογικών ασθενών: "Ο καρ-κίνος φεύγει... το χαμόγελο μένει!!!"

Μαρία Κ. Αγραπίδου Επιτροπή Δημοσίων Σχέσεων

23

Συνέντευξη του κ.Μιχάλη Τζάκη στο οδοντιατρικό βήμα

Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες των οδοντιάτρων στο επίκεντροτου νέου προγράμματος επιστημονικών δράσεων του Ο.Σ. Πειραιά

Οι εξελίξεις στην οδοντιατρική τεχνολο-γία ανοίγουν έναν νέο κόσμο θεραπευτι-κών επιλογών για τους ασθενείς, για τιςοποίες οι ειδικοί θα πρέπει να είναι επαρ-κώς καταρτισμένοι, γεγονός που υπογραμ-μίζει με τον πιο εμφατικό τρόπο την αξίατης συνεχιζόμενης εκπαίδευσης για τουςοδοντιάτρους. Στο παρόν φύλλο έχουμετην τιμή και τη χαρά να φιλοξενούμε τονΚαθηγητή, κ.Μιχάλη Τζάκη, Πρόεδρο τηςΕπιστημονικής Επιτροπής ενός εκ των πιοδραστήριων Οδοντιατρικών Συλλόγων της χώρας, τουΟδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιά, ο οποίος μας μίλησεγια τη σημασία της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στηνοδοντιατρική, παρουσιάζοντας παράλληλα το πρό-γραμμα των επιστημονικών δράσεων του ΟΣΠ για τοτρέχον έτος, τόσο αυτών που έχουν ήδη πραγματοποι-ηθεί όσο κι αυτών που έχουν σχεδιαστεί για το προσεχέςδιάστημα.

1. Kε Τζάκη, ο ΟΣΠ διαχρονικά στηρίζει μέσα από τιςδράσεις που διοργανώνει τον θεσμό της συνεχιζόμενηςεκπαίδευσης των οδοντιάτρων. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ορόλος της δια βίου εκπαίδευσης στην σύγχρονη άσκησητης οδοντιατρικής;

Ο ΟΣΠ υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα τηςσυνεχιζόμενης εκπαίδευσης και παραδοσιακά έχειοργανωμένο επιστημονικό τμήμα, το οποίο φροντίζεινα καλύπτει τις ανάγκες των μελών του από πολύπαλιά. Στη μνήμη των Οδοντιάτρων που ασκούσανΟδοντιατρική την εποχή του 1970 και παλιότερα,έχουν χαραχτεί οι συζητήσεις και οι διαφωνίες σχετικάμε τις τότε εξελίξεις, τις οποίες τις περισσότερες φορέςπαρακολουθούσαν και συνάδελφοι που ανήκαν και σεάλλους συλλόγους. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία 40-50 χρόνια γίναμε μάρτυρες της πλήρους τροποποίησηςτης άσκησης της Οδοντιατρικής επιστήμης, στην οποίαδιαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο πολλοί παράγοντες, οιοποίοι συνοψίζονται σε μεγάλες αλλαγές τόσο σταυλικά και στα εργαλεία με τα οποία θεραπεύονται ταπροβλήματα των ασθενών, όσο στις μεθόδους καιστα μέσα αποκατάστασης. Τα σύγχρονα μηχανήματαδεν έχουν καμιά ομοιότητα με τα παλαιότερα καιαυτό θα έλεγα συμβαδίζει με διαφοροποιήσεις πουπαρουσιάζουν οι ανάγκες των ασθενών μας, οι οποίεςέχουν σχέση τόσο με τα σύγχρονα πρότυπα εμφάνισηςκαι κοινωνικής συμπεριφοράς αλλά και με την επιμήκυνσητου προσδόκιμου ζωής.

Θα σας έλεγα ότι αν παίρναμε ένα καλό Οδοντίατροπου άσκουσε το λειτούργημα του, π.χ. το 1970 ή το 1980,σύμφωνα με τα επιστημονικά επιτεύγματα που υπήρχαντότε στην Οδοντιατρική και τον βάζαμε να ασκήσει την

Οδοντιατρική σε ένα σημερινό σύγχρονοΟδοντιατρείο πολύ λίγα θα ήταν αυτά πουθα γνώριζε να κάνει.

Αντιλαμβάνεστε συνεπώς πόσο αναγκαίαείναι η συνεχής, καθημερινή θα έλεγα,ενημέρωση των Οδοντιάτρων, μέσω της διαβίου εκπαίδευσης στην σύγχρονη άσκησητης οδοντιατρικής.

2. Φέτος, ποιες είναι οι εκπαιδευτικέςδραστηριότητες που έχετε προγραμματίσει,

πότε ξεκίνησαν και μέχρι πότε θα διαρκέσουν;Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουμε προ-

γραμματίσει για το 2019 περιλαμβάνουν ημερίδες, σε-μινάρια πρακτικής εκπαίδευσης και σεμινάρια εξαποστάσεως και ξεκίνησαν από την αρχή του χρόνουκαι διαρκούν όλο το χρόνο.

Α. Επιστημονικές Ημερίδες Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς στο ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ- ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019: 08:30-14:30

«ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ». Σε συνδιοργάνωση μετο Eιδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά «Με-ταξά» ΕΑΝΠ (Επιστημονικός υπεύθυνος επικ καθηγη-τής Λάμπρος Γκουζάνης).

- ΣΑΒΒΑΤΟ 18 ΜΑΪΟΥ 2019 «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣΥΜΒΑΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑ».

- ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019: 08:30-14:30«Συντηρητική Αισθητική αποκατάσταση»(Επιστημονι-κός υπεύθυνος αναπλ. καθηγητής Στρατ Παπάζογλου).

Β. Σεμινάρια Πρακτικής Εκπαίδευσης- ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019: 08:30-17:30 ΟΔΟΝ-

ΤΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Πρακτικό Σεμι-νάριο Περιοδοντολογίας (Επιστημονικός υπεύθυνοςΕπίκ Καθηγητής Σπυρίδων Σιλβέστρος) Τομές, κρη-μνοί και συρραφές στην περιοδοντολογία).

- ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019: ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕ-ΝΙΔΟΥ Πρακτικό Σεμινάριο Συντηρητικής ΑισθητικήςΑποκατάστασης.

Γ. Σεμινάρια εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Πέμπτη 20:30-21:30) Δωρεάν - Απαιτείται εγγραφή

- 10 Ιανουαρίου: ΓΩΓΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ: ΠρωτόκολλαΑντιμετώπισης των Διαταραχών Ύπνου που σχετίζον-ται με ροχαλητό και σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιαςύπνου με ενδοστοματικές συσκευές.

- 7 φεβρουαριου: καθηγητής ΤΖΟΥΤΖΑΣ ΙΩΑΝ-ΝΗΣ: Προϋποθέσεις για την Οργάνωση ενός σύγχρο-νου Οδοντιατρείου.

- 14 Μαρτίου: καθηγητής ΤΟΛΙΔΗΣ ΚΟΣΜΑΣ: Κλι-νικές εφαρμογές Οδοντιατρικών Laser (ματαιώθηκε).

Μιχάλης ΤζάκηςΚαθηγητής ΕΚΠΑ

24

- 18 Απριλίου: ΒΙΚΕΛΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ: ΚΕΦΑΛΑΛ-ΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑΛΓΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ. ΔΙΑΓΝΩΣΗ και ΑΝ-ΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ.

- 23 Μαΐου: ΖΕΡΒΟΥ ΒΑΛΒΗ ΦΛΩΡΑ: ΙΑΤΡΙΚΟΕΠΕΙΓΟΝ ΣΤΟ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ

- 20 Ιουνίου: αν καθηγητής ΡΑΧΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΣ: ΗΣύνθεση, η Λειτουργία, ο Ρόλος του Σάλιου στη διατή-ρηση της Στοματικής Υγείας.

- 11 Ιουλίου: ΣΤΟΥΦΗ ΕΛΕΑΝΑ. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΟ-ΜΑΤΟΣ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ-ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑ-ΓΝΩΣΗ.

- 26 Σεπτεμβρίου: επικ καθηγητής ΠΕΛΕΚΑΝΟΣΣΤΑΥΡΟΣ: Παρασκευές, Αποτύπωση και ΣυγκόλλησηΟλοκεραμικών Όψεων. Τι έχει αλλάξει;

- 24 Οκτωβρίου: αναπλ καθηγητής ΚΑΡΟΥΣΗΣΓΙΑΝΝΗΣ: ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΜΦΥΤΕΥΜΑ-ΤΙΤΙΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟ

- 21 Νοεμβρίου: καθηγητής: ΤΖΟΥΤΖΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ:ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΩΝΜΟΝΑΔΩΝ Π.Φ.Υ

- 19 Δεκεμβρίου: επικ καθηγητής ΑΓΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣΑΝΔΡΕΑΣ: ΒΙΟΕΝΕΡΓΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΗ ΠΑΙΔΟΔΟΝ-ΤΙΑΤΡΙΚΗ. ΕΦΤΑΣΕ Η ΩΡΑ ΝΑΑ\ ΜΙΜΗΘΟΥΜΕ ΤΗΦΥΣΗ

3. Με βάση ποια κριτήρια επιλέγετε τις θεματικέςστις οποίες θα επικεντρωθεί το ενδιαφέρον τωνεπιστημονικών σας εκδηλώσεων; Υπάρχει κάποιασυμμετοχή των οδοντιάτρων στη διαδικασία κατάρτισηςτου προγράμματός σας, μέσω κάποιας ανατροφο-δότησης που ενδεχομένως να λαμβάνετε από συμ-μετέχοντες σε παρελθούσες δράσεις σας;

Αυτά τα θέματα συσχετίζονται πάντοτε, και με συνέπεια,με τις ανάγκες των συναδέλφων που καταγράφουμε στοσύλλογο και νομίζω πως αυτός είναι και ο λόγος τηςαθρόας συμμετοχής τους, παρά την κατά γενικήομολογία πληθώρα εκδηλώσεων στο χώρο μας.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν καταγεγραμμένες οιανάγκες, όπως τις περιγράφουν σε ερωτηματολόγιαοι συνάδελφοι κατά τη διεξαγωγή των ημερίδων, οιοποίες αξιολογούνται από την πολυμελή επιτροπήεπιστημονικού τμήματος και με βάση και την προσφοράκατάλληλων έμπειρων “εκπαιδευτών” καταστρώνεταιτο πρόγραμμα. Από κει και πέρα, μπαίνουν και άλλαθέματα που προκύπτουν από τη μελέτη της σύγχρονηςβιβλιογραφίας και την προσεκτική αξιολόγηση του τιυπάρχει για τη βελτίωση ενός σύγχρονου οδοντιάτρου.Με βάση αυτά τα δεδομένα, το επιστημονικό τμήματου ΟΣΠ είχε σχεδιάσει τις δραστηριότητες του 2019πολύ νωρίτερα, στηριγμένο, κατά το δυνατόν, στιςκαταγεγραμμένες ανάγκες των μελών του.

Τα μαθήματα γίνονται δωρεάν με το κόστος ναπεριορίζεται στο ελάχιστο και να καλύπτεται κατά βάσηαπό χορηγίες. Επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα κάποιαςαμοιβής ή έστω αντιπαροχής στους εκπαιδευτές πουαναλαμβάνουν το εκπαιδευτικό βάρος, δεν είναι τόσοεύκολη αυτή η διαδικασία παρά το ότι είμαστε αρκετάτυχεροί να βρίσκουμε πάντα εξαιρετικούς συναδέλφουςνα παρέχουν αφιλοκερδώς τις γνώσεις τους.

4. Τα τελευταία χρόνια ο ΟΣΠ πρωτοπορεί και με τηδιοργάνωση εξ’ αποστάσεως webinars. Ποια εκτιμάτεότι είναι τα οφέλη αυτής της μορφής εκπαίδευσης;

Τα εξ αποστάσεως σεμινάρια μας γοήτεψαν ως μέσοσυνεχούς επιμόρφωσης γιατί μας λύνουν τα χέρια. Μαςπροσφέρουν τη δυνατότητα να μπορεί ο εκπαιδευτήςκαι ο ακροατής να πάρουν μέρος στην παρουσίαση απόόπου μπορούν, χωρίς αυτό να επιβαρύνει το κόστοςσημαντικά.

Το γεγονός αυτό, πρακτικά, σημαίνει πως μπορεί ναμας εκπαιδεύσει ένας καθηγητής από τη Θεσσαλονίκηή από τη Ν. Υόρκη ή από τη Σιγκαπούρη. Αντίστοιχα καιτο ακροατήριο μπορεί να πάρει μέρος από όπου θέλει.Από το ιατρείο του, από την εκδρομή του, από την Ελ-λάδα ή από το εξωτερικό ακόμα και από το κινητό του ήαπό το κρεβάτι του.

Ο κάθε Οδοντίατρος που συμμετέχει μπορεί να ρωτή-σει ότι θέλει και όποτε θέλει. Μπορεί αν δεν αντιλή-φτηκε κάτι να επαναλάβει την παρακολούθηση αμέσωςή σε κάποια άλλη φάση. Δεν χρειάζεται να πάει σε μιασυγκεκριμένη αίθουσα, να πάρει αυτοκίνητο ή μέσασυγκοινωνίας, να παρκάρει κλπ. Μπορεί να ασκεί τηνΟδοντιατρική στο πιο απομακρυσμένο μέρος της χώραςκαι να συμμετάσχει, άκοπα, στην επιμόρφωση του, παίρ-νοντας και την υποχρεωτική πια, βάσει του νόμου, μο-ριοδότηση του.

Ο σκοπός μας συνεπώς είναι να μπορέσουμε να δια-τηρήσουμε το επίπεδο επιμόρφωσης που παρέχει ο ΟΣΠστα μέλη του με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και ναμπορέσουμε ταυτόχρονα να βοηθήσουμε και την επι-μόρφωση όποιου άλλου οδοντίατρου επιθυμεί, ανεξάρ-τητα από το σύλλογο που ανήκει.

Ουσιαστικά απευθυνόμαστε σε όλους, ακόμη και σεοδοντιάτρους που ανήκουν σε ολιγομελείς συλλόγουςτης περιφέρειας και οι οποίοι στερούνται την δυνατότηταουσιαστικής επιμόρφωσης, ζώντας απομονωμένοι στηνπεριφέρεια, δίνοντας τους τη δυνατότητα παρακολούθη-σης των δραστηριοτήτων του επιστημονικού τμήματος,κυρίως με την συμμετοχή, καταρχάς, στα εξ αποστάσεωςσεμινάρια.

Νομίζω πως στο μέλλον θα αυξηθεί ο αριθμός των εξαποστάσεως σεμιναρίων και ο αριθμός των Οδοντιάτρωνπου θα καλύπτει τις ανάγκες επιμόρφωσής του με αυτά. Ηεμπειρία μας από τότε που ξεκίνησαν στον οδοντιατρικόσύλλογο Πειραιά, πριν σχεδόν δύο χρόνια είναι πως οαριθμός των παρακολουθούντων διπλασιάστηκε.

Ευχαριστώ το Οδοντιατρικό Βήμα για την ευκαιρίαπου μας έδωσε να κοινοποιήσουμε τις δραστηριότητεςτου επιστημονικού τμήματος του ΟΣΠ και νομίζω πωςαυτή η παρουσίαση ενδιαφέρει και πιο γενικά τουςαναγνώστες σας, γιατί, όπως προανέφερα ο ΟΣΠδέχεται και συναδέλφους άλλων συλλόγων να πάρουνμέρος στις δραστηριότητες αυτές και συνεπώς όποιοςεπιθυμεί μπορεί να δοκιμάσει να συμμετάσχει στα εξαποστάσεως σεμινάρια μας από τα οποία μπορεί ναλάβει δωρεάν και την απαραίτητη μοριοδότηση.

25

Οι τελευταίοι των ΜοϊκανώνΑγαπητοί και αξιότιμοι κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ίσως να ξενίζει ο τίτλος αυτής της ανακοίνωσης. Όμως, όταν ο λόγος γίνεται για τα επιστημονικά οδον-τιατρικά περιοδικά στο χώρο της Ελλάδας, συνειδητοποιεί εύκολα ότι τα τελευταία χρόνια διέρχονται μίαπερίοδο αφανισμού. Το περιοδικό «Οδοντοστοματολογική Πρόοδος» της Εταιρείας ΟδοντοστοματολογικήςΕρεύνης τυπώνεται χωρίς διακοπή από το 1947. Είναι το μόνο περιοδικό που αφορά στη Γενική Οδοντια-τρική αλλά και στις επιμέρους εξειδικεύσεις της και εξακολουθεί να έρχεται έγκαιρα, 3 φορές κάθε χρόνοστο γραφείο των συναδέλφων οδοντιάτρων.

Οι γνώσεις και οι κλινικές πληροφορίες που προσφέρονται στον αναγνώστη, έχουν άμεση πρακτική εφαρ-μογή στην καθημερινή άσκηση του λειτουργήματός μας.

Επιπλέον, η έκδοση πολυάριθμων τευχών με κατευθυνόμενη θεματολογία (όπως Περιοδοντολογία, Προ-σθετική, Οδοντικά Εμφυτεύματα, Οδοντική Χειρουργική, Στοματοπροσωπικός Πόνος, Διαχείριση Επειγόν-των περιστατικών στο οδοντιατρείο και πολλά άλλα), φέρνει στα χέρια του οδοντιάτρου ένα τεύχος ισάξιοή και καλύτερο από ένα αντίστοιχο σύγγραμμα το οποίο αφενός μπορεί να βρει κανείς μόνο ξενόγλωσσοκαι αφετέρου κάτι τέτοιο θα ήταν ιδιαίτερα δαπανηρό.

Το κόστος της συνδρομής για 3 τέτοια τεύχη κάθε χρόνο τα οποία είναι έγχρωμα και εξαιρετικής εκτύ-πωσης είναι μόνο 70 ευρώ για τον οδοντίατρο και 35 ευρώ για τον φοιτητή. Το κόστος αυτό καλύπτει μόνοτις ανάγκες εκτύπωσης και ταχυδρομικής αποστολής του περιοδικού μας. Μάλιστα, έως το τέλος Σεπτεμ-βρίου για την 3ετή συνδρομή προσφέρεται έκπτωση 10%.

Αγαπητοί συνάδελφοι, όσοι εργάζονται για την «Πρόοδο» το πράττουν αφιλοκερδώς, με μόνο στόχο τηνέγκυρη (σύστημα κριτικής αξιολόγησης/κριτών) επιστημονική ενημέρωση των συναδέλφων. Σας ενημερώ-νουμε εδώ, ότι το περιοδικό μας έχει λάβει επίσημα μοριοδότηση από την Ελληνική Οδοντιατρική Ομο-σπονδία στο πλαίσιο της υποχρεωτικής συνεχούς επιμόρφωσης.

Η Εταιρεία Οδοντοστοματολογικής Ερεύνης με αίσθημα ευθύνης και με πάθος να διατηρηθεί ζωντανή ηελληνική οδοντιατρική φωνή, σας προσκαλεί, όσους δεν είστε ήδη, να γίνετε συνδρομητές στην «Πρόοδο»και θα διαπιστώσετε ότι και ένα ελληνικό περιοδικό δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από αντίστοιχα, πολύ ακρι-βότερα, του εξωτερικού, ενώ ταυτόχρονα δεν καλύπτει μόνο μία θεματολογία/ειδικότητα, αλλά όλο τοφάσμα της σύγχρονης κλινικής Οδοντιατρικής.

Για πληροφορίες απευθυνθείτε στα τηλ.: 2107780671, 2107716671 (ώρες 12.00-17.00), www.proodoseoe.gr,e-mail: eoe@otenet.gr

Με ιδιαίτερη εκτίμησηΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΗΣ

ΤΜΗΜΑΤΑ: ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΩΝ ΒΙΟΫΛΙΚΩΝ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ

ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ 70 (ΓΟΥΔΗ)115 27 - ΑΘΗΝΑ

Τηλ.: 210 77.80.671, 210 77.16.671, Fax: 210 77.16.671www.proodoseoe.gr

e-mail: eoe@otenet.gr

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΟΥΣΗΣΑναπλ. Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών

26

Γενοκτονία του Ποντιακού λαού Προς τιμήν των 100 χρόνων από την Γενοκτονία

του Ποντιακού Ελληνισμού η συγγραφέας Ρενέ Στυ-λιαρά, υπογράφει το νέο της βιβλίο “Αροθυμώ σε”,των εκδόσεων Queens. Ένα ταξίδι από, προς και γιατον Πόντο βασισμένο στις ιστορικές αφηγήσεις τουΕρωτόκριτου Σαββίδη, έρχεται να μας ταξιδέψει σεένα πέρα για πέρα ζωντανό παρελθόν.

Την ιστορία του βιβλίου αγκαλιάζει το συγκινητικότραγούδι του Κώστα Αγέρη, “Για σένα πατρίδα μου”, ταγυρίσματα του οποίου έλαβαν χώρα σε Κωνσταντινού-πολη, Τραπεζούντα και στην ηρωική Σάντα του Πόντου.

Ο Γιώργος Αγ-γελόπουλος καιη Εύη Ιωαννίδουστον ρόλο τωνπρωταγωνιστώνενσαρκώνουν σεσκηνοθεσία τουΝίκου Ζαμπά,μια σύγχρονηιστορία για ένααξεπέραστο πα-ρελθόν που κα-νείς δε πρέπει να ξεχάσει.

Ιστορικές αναφορές που βγαίνουν για πρώτη φοράστο φως της δημοσιότητας ένας απρόσμενος έρωταςέντονες συγκινήσεις και εκπλήξεις μουσικές και τρα-γούδια μυριωδιές από τη νωπή από τα αίματα γη τουΠόντου, που πάνω της ανθίζουν τη Παναΐας τα δά-κρεα και οι αζαλέες άνθρωποι από την Ελλάδα, τηΡωσία και τον Πόντο, που συναντιούνται στην πα-τρίδα των προγόνων τους, εκεί στα παρθένα δάσητων Ποντικών Άλπεων και κάνουν ένα ταξίδι μνήμης,είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία που θα σε κάνουννα ταξιδέψεις στο παρελθόν παρέα με το βιβλίο Αρο-θυμώ σε, της συγγραφέως Ρενέ Στυλιαρά.

Το βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει ανήμερα της 19ηςΜαΐου από τις εκδόσεις Queens, βασίστηκε στις ιστο-ρικές αφηγήσεις του Ερωτόκριτου Σαββίδη.

«Το βιβλίο μιλάει για μία σύγχρονη ιστορία πουδιαδραματίζεται στο σήμερα.», αναφέρει στο ΤΡΑΠΕ-ΖΟΥΝΤΑ.gr o Σανταίος οδοντίατρος και εμπνευστήςτης παραγωγής όλης αυτής της ιδέας, ΕρωτόκριτοςΣαββίδης.

«Mια παρέα φίλων αποφασίζουν το Δεκαπενταύ-γουστο να ταξιδέψουν στη μονή Σουμελά της Τραπε-ζούντας και στη διαδρομή προς τον προορισμό τουςαναπολούν ιστορικές στιγμές του παρελθόντος τηνΆλωση της Πόλης (1453), την παράδοση της Τραπε-ζούντας (1461), τη φυγή των Ποντίων πριν από τη Γε-

νοκτονία προς τη Ρωσία, και την ολοκληρωτική κα-ταστροφή και απομάκρυνση του ελληνισμού από τηγη του Πόντου (1922). Μέσα από έναν έρωτα πουγεννιέται μεταξύ των πρωταγωνιστών αλλά και με τηγη του Πόντου, μας αποκαλύπτει.

Περιέχει πολλές εκπλήξεις και δεν είναι ένα συνη-θισμένο μυθιστόρημα, τονίζει.

Ενώ τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτονται βασί-ζονται μεταξύ άλλων και σε έρευνες που είχε κάνει οίδιος στον Πόντο, και κυρίως στη Σάντα.

Την ιστορία του βιβλίου αγκαλιάζει το συγκινη-τικό τραγούδιτου ΚώσταΑγέρη «Για σέναπατρίδα μου»,τα γυρίσματατου οποίου έλα-βαν χώρα σεΚωνσταντινού-πολη, Τραπε-ζούντα και στηνηρωική Σάντατου Πόντου, που

αρκετές φορές «έγιναν κάτω από αντίξοες συνθή-κες». «Ξυπνούσαμε στις 4 τα ξημερώματα και κά-ναμε γυρίσματα μέχρι το βράδυ», αναφέρει, ενώσυμπληρώνει πως αρκετές φορές σταματούσανλόγω βροχής ή χιονιού, ειδικά στη Σάντα.

Ο Γιώργος Αγγελόπουλος και η Εύη Ιωαννίδου πρω-ταγωνιστούν –καθόλου τυχαία καθώς οι χαρακτήρεςτους ταυτίζονται με τους πρωταγωνιστές του βιβλίου–στο βίντεο κλιπ, το οποίο θα πλαισιώσει το βιβλίο, κιενσαρκώνουν σε σκηνοθεσία του Νίκου Ζαμπά, μιασύγχρονη ιστορία για ένα αξεπέραστο παρελθόν πουκανείς δε πρέπει να ξεχάσει. Οι ίδιοι ενθουσιάστηκαναπό την ιστορία του βιβλίου, οι οποίοι δίχως δεύτερησκέψη συμμετείχαν και στο βίντεο κλιπ.

Φόρος τιμής για την 100ή επέτειο από τη Γενοκτονία

«Όλοι όσοι συμμετείχαν στο πρότζεκτ αυτό, συμμε-τείχαν για να τιμήσουν τα 100 χρόνια της Γενοκτονίαςτου ποντιακού ελληνισμού και τις συνέπειες του»,αναφέρει ο Ερωτόκριτος Σαββίδης, ο οποίος αυτή τηστιγμή δρομολογεί ώστε να γίνει ταινία το βιβλίο.

Όσον αφορά για το νόημα του Αροθυμώ σε; «ΟιΠόντιοι μπορεί να είναι μεταξύ τους διαφορετι-κοί, λόγω των διαφορετικών ιστορικών γεγονό-των που υπέστησαν, άλλα είναι μια δύναμη στηνουσία» τονίζει.

27

Η Στήλη του Ομίλου Οδοντιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών

Σ΄αυτό το τεύχος η συνάδελφος Γιώτα Παμπουκτσή

Η Οδον-τίατρος ΓιώταΠαμπουκτσήγεννήθηκε καιμεγάλωσε στηΘεσσαλονίκη.

Το Δεκέμβριοτου 1999 απο-φοιτά από τηνΟδοντιατρική Σχολή του ΑΠΘ.

Από τον Απρίλη του 2000 εργάζεταιως οδοντίατρος στο ιδιωτικό της ιατρείο.

Είναι μητέρα δύο παιδιών.Ξεκίνησε να γράφει ποίηση από τα

μαθητικά της χρόνια. Τα τελευταία χρόνια έχει παρακολου-

θήσει τρεις διαφορετικούς κύκλους σεμι-ναρίων Δημιουργικής Γραφής κάνονταςτις πρώτες απόπειρες συγγραφής διηγη-μάτων.

Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί στην«Ανθολογία ποίησης και πεζού λόγου-Αφιέρωμα στον ποιητή-ακαδημαϊκό Νι-κηφόρο Βρεττάκο», (επιμ. Β. Παππά –Εύα Πετροπούλου-Λιανού), Θεσσαλο-νίκη 2012, στην «Ανθολογία ποίησης-Αφιέρωμα στον Κ.Π. Καβάφη, 150χρόνια από τη γέννησή του», (επιμ. Β.Παππά), Θεσσαλονίκη 2013, καθώς καιστην πρώτη ομαδική λογοτεχνική συλ-λογή του Ομίλου Οδοντιάτρων Λογοτε-χνών-Καλλιτεχνών.

Είναι ιδρυτικό μέλος του Ομίλου Οδον-τιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΖΩΗΣ

Η ζωή σου προτείνειμικρό ταξίδι στ’ όνειρο,

μα, εσύ αντιστέκεσαι, ψυχή,διστάζεις να εγκαταλείψεις

τη σταθερότητα της ύπαρξής σου,να βγεις από το, καλά οριοθετημένο,

κουτί των κινήσεων.Λες και θα αποσυντονιστείς

και θα χαθεί ο έλεγχοςτων βημάτων σου.

Τι είναι αυτό που σε φοβίζει;Τα όνειρά σου ποιος ορίζει;

Η ζωή προτείνει φυγή

σε επικίνδυνους,ανεξερεύνητους προορισμούς,

καπηλευόμενη τη σιγουριά των ηθικών συμβιβασμών,

και του περιορισμού των αισθημάτων σου,

ενώ εσύ ζεις συνεχώς με τη φοβίατης μη ακυρώσιμης κράτησης,

της αδιέξοδης οδού,της απώλειας των κεκτημένων.

Η ζωή προτείνει.Εσύ απορρίπτεις.

Κι αν...;Ποτέ δε θα μάθεις...

ΕΝΟΧΗ ΣΙΩΠΗ

Ένοχη σιωπήΣαν κάτι να θέλει να πει

Την κοιτώ κατάματαΧαμηλώνει το βλέμμα

Πονηρά χαμογελάΚι έπειτα λυγμός

ΒουβόςΣιωπήΠαύση

Δεν κατανοώΣωπαίνω κι εγώ

Θα ακολουθήσω τον ειρμό τηςΘα πατήσω πάνω σε κάθε νότα τηςΜέχρι ν’ ακούσω

τον ψίθυρο στ’ αυτίΚαι το κρυφό μυστικό της

μου φανερωθείΠόση ενοχή

κρύβει η σιωπή!

ΑΤΙΤΛΟ

Χαϊδεύει απαλά τα όνειρά σουΚείνη την ώρα που δειλά

η ελπίδα σου χαράζειΜα όταν βυθίζεσαι στο βλέμμα της

Διαβάζεις αμέτρητα «γιατί»Ο Μορφέας ξανά σε παρασέρνει

στο ταξίδι τουΚάθε σου όνειρο

και μια σανίδα σωτηρίαςαπ’ το ναυάγιο της ζωήςΚι αυτή να σου χαϊδεύει

τα όνειραΜα τα «γιατί» της μοιάζουν πια

με μανιασμένα κύματαπου σε χτυπούν αλύπητα

Κι εσύ να πνίγεσαιΚι όλο ν’ αγγίζεις το βυθό

της αυταπάτηςΣε μια κινούμενη άμμο

να παρασύρεσαιχωρίς μιαν άγκυρα

να σε κρατήσειΚι αυτή, εκεί, να σου χαϊδεύει

τα όνειραΜα έχει τα μάτια της κλειστά

σα να φοβάται να κοιτά το πέταγμά σου στο βυθόΚι όλο ανοίγεις τα φτερά

για να πετάξειςΜα τα λαβώνει το σκοτάδι

της φυγήςΚι οι αλυσίδες πάλι

σε κρατούνΔε θέλεις πια να σου χαϊδεύει

τα όνειραΜοιάζει το χάδι της αγκάθι

Και στις πληγές στάζειτο δάκρυ και πονάς

Κι όλο το φως ξεψύχησεμέσα στα μάτια σου

Κι όλα τα όνειρα πέταξαν ψηλάγια να φωτίσουν

τον μαύρο σου ουρανόΚείνη την ώρα που δειλά η ελπίδα σου χαράζει….

ΕΛΕΝΗ

Το χρέος της ζωήςστο πέρασμα των χρόνων.Εκπλήρωση υπόσχεσης.Παιχνίδισμα της μοίρας.

Κλωθώ, Λάχεσις, Άτροποςκι ο Έρωτας στο κέντρο.

Σήκω Ελένη,άνοιξε τα μάτια σου

κι αποχαιρέτησε.Τους φόβους όρισε

να λύσουν τα δεσμά τους.Της νιότης σου τη μνήμη ξέθαψε.

Τους πόθους άφησε ξανάνα σε πλανέψουν.Άκου τον Πάνα

που παίζει τον αυλόκαι βρες τα βήματα

στου Έρωτα το χορό.Γείρε στον ώμο του

κι αποκοιμήσου.Άσε τις μοίρες

να σου χαρίσουν τ' όνειρο...

του Γεράσιμου ΔουβίτσαΠρόεδρος του Ομίλου Οδοντιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών

28

Ιδιαιτερότητες μικρών Οδοντιατρικών Συλλόγων

Το κείμενο που ακολουθεί προέρχεται από τηνιστοσελίδα-ομάδα του Οδοντιατρικού Συλλόγου Κε-φαλληνίας στο facebook και αποτελεί πραγματική συ-ζήτηση.

- (Λευτέρης): «Καλημέρα σε όλους τους συναδέλ-φους. Θα χρειαστεί κανείς σέρβις για Adec- Belmontή οτιδήποτε άλλο, για να έρθει ο... (τάδε τεχνικός)στο άμεσο μέλλον; Όποιος χρειάζεται κάτι ας συνεν-νοηθούμε ώστε να το κανονίσουμε... (Ακολουθούν 5Like και 25 σχόλια, που τα παραθέτω με μορφή δια-λόγου).

- Καλημέρα Λευτέρη. Θα χρειαστώ εγώ. Για πότελες?

- Λευτέρη, και εγώ θα τον χρειαστώ. Αν είναι να συ-νεννοηθούμε!

- Πότε θέλετε; Να το κανονίσω με τον (τάδε). Εγώκαι άμεσα μπορώ.

- Άννα τι λες;- Δεν έχω πρόβλημα απλά θα λείψω 15-19.- Εγώ 17-25. Θέλετε πιο πριν; Τώρα επικοινωνώ

μαζί του και βλέπουμε...- Ναι, αν μπορεί ο (τάδε), εγώ μπορώ.- Παιδιά το απόγευμα ή αύριο το πρωί θα γνωρί-

ζουμε.- Κι εγώ χρειάζομαι κάτι.- Κι εγώ θέλω έναν έλεγχο!- Μας παίρνει για τέλη Μαρτίου;- Εγώ μέσα!- Ναι μια χαρά!- Εγώ 28 με 2 θα λείπω εκτός Ελλάδας.- Όποτε θέλετε! Απλά ενημερώστε κι εμένα, καλό

μεσημέρι!- Εγώ θα λείπω 24 με 26...

Το παραπάνω κείμενο φάνηκε ενδιαφέρον στηνΜαρία Μενενάκου και μας ζήτησε να γράψουμε έναάρθρο για τις ιδιαιτερότητες της άσκησης της Οδον-τιατρικής σε έναν μικρό Σύλλογο της επαρχίας. Μι-λάμε λοιπόν για την Κεφαλονιά, για έναν μικρόνησιωτικό σύλλογο, αρκούντως απομακρυσμένο απότο κέντρο. Η συζήτηση που προηγήθηκε αφορά στηνπρόσκληση ενός τεχνικού για την συντήρηση τωνοδοντιατρικών μηχανημάτων, που βρίσκονται στον

νησί, και ο σκοπός της συνεννόησης είναι να επωφε-ληθούν της ευκαιρίας όλοι συνάδελφοι, όσοι έχουνανάγκη, και επιπλέον να επιμεριστεί το κόστος. Η τε-χνική υποστήριξη είναι ένα από τα σπουδαιότεραπροβλήματα σε μια νησιωτική περιοχή, μα όχι τομόνο. Στην μία φωτογραφία βλέπετε τον συνάδελφοΧάρη Πυλαρινό, ο οποίος επισκευάζει μόνος του ένακομπρεσέρ οδοντιατρείου.

Τα ζητήματα που σχετίζονται με την άσκηση Οδον-τιατρικής σε μια νησιωτική περιοχή, είναι λοιπόν συ-νοπτικά τα παρακάτω:

Α. Τεχνικά ζητήματα

Αναφέρθηκα ήδη στα τεχνικά προβλήματα και στησυντήρηση του μηχανολογικού εξοπλισμού. Ο τεχνί-της έρχεται από την Πάτρα ή από την Αθήνα. Υπάρχεικαι κάποιος στον Πύργο Ηλείας. Θα πρέπει να ταξι-δέψει για να έλθει και δεν είναι πάντα διαθέσιμος.Μπορεί να χρειασθεί να διανυκτερεύσει στο νησί. Ανείναι χειμώνας, έχει και την πιθανότητα να αποκλει-σθεί εξαιτίας απαγορευτικών απόπλου. Από την άλλη,η αποστολή ενός ογκώδους αντικειμένου για επι-σκευή (ενός κλιβάνου π.χ.) απαιτεί συσκευασίες καισυνεννοήσεις με εταιρείες μεταφορών. Κάποιες φορέςπρέπει να αντιμετωπίσουμε εκ των ενόντων διάφορεςκαταστάσεις και πρέπει να τα καταφέρνουμε καιμόνοι μας. Οδοντίατροι πολυτεχνίτες!

Β. Σταδιοδρομία

Η εγκατάσταση ενός οδοντιάτρου στο νησί ση-μαίνει απομάκρυνση από τα πανεπιστήμια. Συνέ-βαινε κατ εξοχήν στο παρελθόν, συμβαίνει και τώραπαρά την πρόοδο και την βοήθεια της πληροφορι-κής. Όποιος εγκαθίσταται στο νησί αποκόπτεται

Γράφει o Διονύσης ΓαρμπήςΠρόεδρος Ο.Σ. Κεφαλληνίας

29

από την συμμετοχή του στηνεπιστημονική εξέλιξη και συ-νήθως αφοσιώνεται στηνάσκηση του επαγγέλματος καιμάλιστα κατά τρόπον στατικόκαι μονότονο. Δεν έχει δυνα-τότητα παρακολούθησης προ-γράμματος εξειδίκευσης μεταυτόχρονη εργασία και δενέχει σοβαρές πιθανότητες ακα-δημαϊκής εξέλιξης. Εναλλα-κτικά ο οδοντίατρος μπορεί νακαλλιεργήσει τις πνευματικέςτου ανησυχίες σε χώρουςάσχετους με την επιστήμη του, να δραστηριοποι-ηθεί σε κοινωνικές δράσεις ή και σε δευτερεύουσεςοικονομικές δραστηριότητες (τουριστικά καταλύ-ματα π.χ.).

Γ. Κόστος ζωής

Στην επαρχία είναι υψηλότερο συνολικά το κόστοςζωής. Ακριβότερα τα προϊόντα στο εμπόριο, ακριβό-τερη η στέγη, ακριβότερη η συντήρηση των σπιτιών,ακριβότερες οι τεχνικές υπηρεσίες.

Δ. Συνεργασία με ειδικούς και υποστήριξη

Υπάρχουν δυσκολίες στην παραπομπή των ασθε-νών μας σε ειδικούς. Η παραπομπή σε ειδικό συχνάσημαίνει και απώλεια του ασθενούς που είναι δυ-νατόν να καταλήξει σε άλλο οδοντιατρείο της ίδιαςπόλης. Ο ειδικός, που θα μπορούσε να δώσει λύσησε μια αμφίβολη ή σε μια δύσκολη περίπτωση, δενβρίσκεται στην διπλανή πόρτα. Η παραπομπή στονειδικό δεν είναι πάντα εφικτή, ούτε είναι βέβαιο ότιθα ολοκληρωθεί κατά τις οδηγίες μας. Σε περί-πτωση υποψίας για σοβαρά νοσήματα δεν είναιπολύ εύκολο να ξεσηκώσεις τον ασθενή να τον βά-λεις να τρέχει και να ψάχνεται. Σε περιπτώσεις δύ-σκολων περιστατικών (μια δύσκολη ένδο λ.χ.) δενείναι εύκολη η παραπομπή από την Κεφαλονιάστην Πάτρα ή στην Αθήνα. Συχνά ο ασθενής επι-λέγει άλλο τοπικό οδοντιατρείο. Στις περιπτώσειςαυτές είναι δυνατόν να ευδοκιμήσουν οδοντια-τρεία με οριακά χαλαρή συναδελφική αντίληψη,που συγκεντρώνουν τις περιπτώσεις αυτές χωρίςκαν να δίνουν την πρέπουσα λύση. Είναι λοιπόναναγκαίο ο κάθε οδοντίατρος να βρίσκεται σεετοιμότητα για ολοκληρωμένη αντιμετώπιση κάθεπεριστατικού.

Ε. Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Εκπαίδευση

Υπάρχουν δυσκολίες συμμε-τοχής στην ΣυνεχιζόμενηΕπαγγελματική ΕκπαίδευσηΟδοντιάτρων, γιατί ο Οδον-τίατρος πρέπει να μετακινηθείσε άλλο νομό, συνήθως στηνηπειρωτική χώρα ή στην πρω-τεύουσα, προκειμένου να πα-ρακολουθήσει τα σεμινάρια ήτα συνέδρια που τον ενδιαφέ-ρουν. Αυτό συνεπάγεται μετα-

κινήσεις, διανυκτερεύσεις, κόστος! Με ήπιουςυπολογισμούς η παρακολούθηση μιας διημερίδας,μπορεί να κοστίζει στον καθένα 500 ή 600 €. Ηδιοργάνωση επιστημονικών επιμορφωτικών εκδη-λώσεων στο νησί, επίσης έχει κόστος για τον το-πικό σύλλογο και οι δυνατότητες είναι εντελώςοριακές: Φιλοξενία ομιλητών, τα εισιτήριά τους, αί-θουσα κλπ. Η δυσκολία στην εύρεση εμπόρων-χο-ρηγών είναι επίσης σημαντική, αφού και οιενδεχόμενοι χορηγοί δεν ενθουσιάζονται συμμετέ-χοντας σε διοργανώσεις που απευθύνονται σε 20 ή30 συναδέλφους μόνο.

ΣΤ. Η απόσταση από το κέντρο

Πολύ δύσκολη η ενεργός συμμετοχή σε επιστημο-νικές εταιρείες του χώρου και μάλιστα η ενασχόλησημε όλο ο φάσμα των δραστηριοτήτων τους, συμπε-ριλαμβανομένων και των διοικητικών. Η ενασχό-ληση με τοπικούς κοινωνικούς συλλογικούς φορείςκαι η απόσταση από το κέντρο αποτελούν αιτίες έλ-λειψης χρόνου για τον οδοντιατρικό συνδικαλισμό.

Ο οδοντίατρος απευθύνεται σε συγκεκριμένηγεωγραφική περιοχή και σε ολιγομελή τοπική κοι-νωνία, έτσι υπάρχει αξιοσημείωτη ομοιομορφίαστην άσκηση της οδοντιατρικής, το επίπεδο παρε-χόμενων υπηρεσιών είναι περίπου το ίδιο γιαόλους και παρόμοια η επαγγελματική εγκατά-σταση. Ο μικρός κύκλος ασθενών, με τους περισ-σότερους από αυτούς συγγενείς ή γνωστούς απόάλλες κοινωνικές δραστηριότητες, επιβάλει μιαφιλική πολιτική τιμών.

Στις μικρές αυτές κοινωνίες μια ενδεχόμενη ανά-πτυξη κάποιας μεγάλης δομής (κάποιας «αλυσί-δας» λ.χ.), μπορεί να δημιουργήσει ανισορροπίεςκρίσιμης σημασίας για την επιβίωση των υπαρχου-σών μονάδων. Σε περιπτώσεις λήψης αποφάσεων

30

σχετικών με μαζικές συμβάσεις προσφοράς οδον-τιατρικής περίθαλψης, αναμένεται ότι όλα τα οδον-τιατρεία θα κάνουν την ίδια επιλογή. Είναι απίθανονα μπορέσουν να διατηρήσουν τους ασθενείς τουςοι ανένταχτες μονάδες, εάν υπάρξει μεθοδευμένοςπροσανατολισμός των ασθενών στις ενταγμένες.

Ζ. Επιμόρφωση προσωπικού

Οι βοηθοί των οδοντιάτρων της επαρχίας δενείναι εύκολο να παρακολουθήσουν προγράμματαεκπαίδευσης βοηθών οδοντιατρείων, τα οποία, ανκαι παρέχονται διαδικτυακά, έχουν υψηλές απαιτή-σεις παρακολούθησης δια ζώσης μεγάλου μέρουςτους στην οδοντιατρική σχολή.

Η. Οργάνωση οδοντιατρικών συλλόγων

Υπάρχουν δυσκολίες στην πλήρη οργάνωση τωνοδοντιατρικών Συλλόγων. Έλλειψη πλήρους διοικη-τικής εμπειρίας και απουσία γραμματειακής και νο-μικής υποστήριξης. Έλλειψη συνήθως επιστημονικήςεπιτροπής και επιστημονικού προσωπικού. Συχνά οΣύλλογος δεν έχει γραφεία. Το οδοντιατρείο του προ-

έδρου ή του γραμματέα αποτελεί το γραφείο του Συλ-λόγου, η δε τήρηση λειτουργικού αρχείου εξαρτάταιαπό την επιμέλεια αυτών.

Υπάρχουν λοιπόν ιδιαιτερότητες στην άσκηση τουεπαγγέλματος σε έναν μικρό νησιωτικό σύλλογο.Οι ιδιαιτερότητες, που ίσως παραξενεύουν έναν συ-νάδελφο που εργάζεται σε μια μεγάλη πόλη, δι-καιολογούν πλήρως την προσπάθεια που κάναμε ναδιατηρήσουμε την εκπροσώπηση των μικρών Συλλό-γων στην Γενική Συνέλευση της ΕΟΟ. Δικαιολογούνεπίσης την ειδική πρόβλεψη στο πρόγραμμα κάποιωνσυνδικαλιστικών παρατάξεων (Πανελλήνια ΕνωτικήΠρωτοβουλία) για την υποστήριξη στη λειτουργίατων μικρών συλλόγων. Κατά τα άλλα, το καλό ή τοκακό κλίμα στις μεταξύ των συναδέλφων σχέσεις διέ-πεται από τους ίδιους κανόνες ανεξαρτήτως περιοχήςκαι όπου το κλίμα αυτό είναι θετικό, απολαμβάνουνόλοι και χαίρονται τις εποικοδομητικές του συνέ-πειες. Η δεύτερη φωτογραφία, σε τύπο γραμματοσή-μου, προέρχεται από το πρόσφατο παρελθόν τουσυλλόγου μου και απεικονίζει τον πρόεδρο και τονγραμματέα, ως άτυπη υπηρεσία διανομής της αλλη-λογραφίας, να μεταφέρουν επιστολές στα ιατρείατων μελών του Συλλόγου.

Εoρτασμός Αγ.Αντύπα 2019

Στις 12 Μαΐου 2019, ο Οδοντιατρικός ΣύλλογοςΠειραιώς γιόρτασε τον Άγιο Αντύπα, τον προστάτητων οδοντιάτρων.

Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Αντυπας έζησε κατά τουςχρόνους του αυτοκράτορα Δομιτιανού και ήτανσύγχρονος των Αγίων Αποστόλων οι οποίοι καιτον χειροτόνησαν Επίσκοπο της Εκκλησίας τηςΠεργάμου. Σπούδασε στην φημισμένη ΙατρικήΣχολή της Περγάμου και ειδικεύθηκε στη θεραπείατων δοντιών. Εθεωρείτο μεγάλος Ιατρός «της δει-νής των οδόντων νόσου». Η μνήμη του τιμάταιστις 11 Απριλίου.

Οι πρόεδροι κα Μαρία Μενενάκου (ΟΣΠ), κος Πα-ναγιώτης Χατζόπουλος, (Σύνδεσμος ΕπιστημόνωνΠειραιώς), κα Ειρήνη Μουσταφελλου, (ΔιεθνήςΈνωση Γυναικών "ΛΑΚΑΙΝΕΣ") και τα μέλη των Συλ-λόγων τους παρακολούθησαν τη λειτουργία μετ' αρ-τοκλασίας. Ακολούθησε ομιλία του κυρίου ΘανάσηΔρίτσα (καρδιολόγος Αν. διευθυντής Ωνασείου Καρ-διοχειρουργικού Κέντρου, Συνθέτης, Συγγραφέας) μεθέμα "Η ΜΟΥΣΙΚΉ ΩΣ ΦΑΡΜΑΚΟ: Η βιολογικήπροσέγγιση της μουσικής θεραπείας".

Μαρία Κ. ΑγραπίδουΕπιτροπή Δημοσίων Σχέσεων

31

Θανάσης Δρίτσας: Η μουσική ως φάρμακοΟ Θανάσης Δρίτσα, Καρδιολόγος, Αναπληρωτής

Διευθυντής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέν-τρο, συνθέτης και συγγραφέας έδωσε μια διάλεξηστις 12 Μαΐου στο Πνευματικό Κέντρο της Μητρό-πολης του Πειραιά η οποία διοργανώθηκε από τονΟδοντιατρικό Σύλλογο του Πειραιά με τίτλο «Ημουσική ως φάρμακο: η βιολογική προσέγγιση τηςμουσικής θεραπείας». Η διάλεξη βασίστηκε στο βι-βλίο του Θανάση Δρίτσα, με τον ομώνυμο τίτλο, τοοποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πα-παζήση (Δεκέμβριος 2018).

Ο συγγραφέας Θανάσης Δρίτσας μιλάει για τοβιβλίο του στα πλαίσια και της προαναφερθείσαςδιάλεξης:

Το βιβλίο μου με θέμα «Η μουσική ως φάρμακο: ηβιολογική προσέγγιση της μουσικής θεραπείας»θεωρώ ότι είναι ένα καταστάλαγμα μιας εργασίαςπερίπου 20 ετών (1997-2018) πάνω στο αντικείμενοτων εφαρμογών της μουσικής στη σύγχρονη ιατρική.Το 1997 άρχισα να μελετώ την επίδραση της ακρόα-σης επιλεγμένης μουσικής σε καρδιολογικούς ασθε-νείς, θυμάμαι χαρακτηριστικά τον εαυτό μου ναπεριφέρεται σε διάφορες κλίνες της καρδιολογικήςμονάδας εντατικής θεραπείας στο Ωνάσειο με έναφορητό CD player. Μιλούσα στους νοσηλευόμενουςγια την αξία της μουσικής-ως συμπλήρωμα θερα-πείας- και προσπαθούσα να επιλέξω μουσική πουτους αρέσει για να μελετήσω την επίδραση της στηλειτουργία της καρδιάς. Μια χαλαρωτική και ονει-ρική μουσική μπορούσε να ελαττώνει τους καρδια-κούς παλμούς και την αρτηριακή πίεση. Έκτοτεέγιναν αρκετές μελέτες, δημοσιεύσεις, ανακοινώσειςσε συνέδρια και διαλέξεις μου στο αντικείμενο αυτό.Στην αρχή τα πράγματα ήσαν πολύ δύσκολα, δενυπήρχε ούτε επαρκής γνώση ούτε επιστημονική κα-τανόηση των μηχανισμών μέσω των οποίων επιδράη μουσική. Οι συνάδελφοι γιατροί με αντιμετώπιζανπριν από 20 χρόνια ως εξωγήινο όν. Η μουσικοθερα-πεία στις ΗΠΑ είχε αρχίσει να εφαρμόζεται κλινικάήδη από τη δεκαετία του ’50 αλλά στην Ελλάδα έχεικαθυστερήσει πάρα πολύ η κατανόηση, η αναγνώρισηκαι η εφαρμογή της. Μέσα στο βιβλίο αναπτύσσονται,σε ξεχωριστά κεφάλαια, τα σύγχρονα επιστημονικάδεδομένα που αφορούν τις κυριότερες εφαρμογές τηςμουσικής θεραπείας στην ιατρική. Το πόνημα αυτόπροσεγγίζει ιστορικά την αξία της μουσικής θερα-πείας, από τις δοξασίες του αρχαίου κόσμου μέχρι τησύγχρονη εποχή της τεκμηρίωσης μέσω μεγάλων κλι-νικών μελετών.

Το βιβλίο μου περιλαμβάνει την επιστημονική

προσέγγιση της επίδρασης των μουσικών ήχων στονανθρώπινο εγκέφαλο, το ταξίδι της συγκεκριμένηςεπιστημονικής γνώσης από την αρχαιότητα μέχριτης μέρες μας. Σήμερα με την βοήθεια σύγχρονωναπεικονιστικών τεχνικών μελετάται η επίδραση τωνμουσικών ήχων στον ανθρώπινο εγκέφαλο και ηνευρο-βιολογική βάση του μουσικού συναισθήμα-τος. Ακόμη αρκετοί ερευνητές μελετούν την επί-δραση της μουσικής σε θεμελιώδεις βιοχημικούςμηχανισμούς που σχετίζονται με το ψυχοσωματικόstress και τη λειτουργία του ανοσοβιολογικού μαςσυστήματος. Στην πλειοψηφία τους οι μελέτες αυτέςαποδεικνύουν οτι η μουσική παρέμβαση είτε ωςακρόαση επιλεγμένης μουσικής είτε ως βιωματικήμουσικοθεραπεία μπορεί να μειώνει το stress και τοαίσθημα του πόνου και επίσης να υποκαθιστά αναλ-γητικά ή αναισθητικά φάρμακα.

Στο βιβλίο έχουν συγκεντρωθεί κείμενα τα οποίαβασίζονται σε διαλέξεις και δημοσιεύσεις κατά τηδιάρκεια της επιστημονικής δραστηριότητας μου στοαντικείμενο (1997-2018). Την παρούσα έκδοση τι-μούν με την συμμετοχή τους δύο πολύ αγαπητοί συ-νεργάτες και φίλοι, δύο παγκόσμιας αναγνώρισηςερευνητές στο αντικείμενο της μουσικής θεραπείαςστην ιατρική: o Dr. Fred Schwartz, Αναισθησιολόγοςκαι μουσικοθεραπευτής, Piedmont Hospital, Atlanta,ΗΠΑ και η Cheryl Dileo, PhD, Καθηγήτρια Μουσι-κοθεραπείας στο Temple University, Philadelphia,ΗΠΑ. Ο Fred Schwartz είναι πολύ γνωστός για τηνεπιστημονική του εργασία στην χρήση των εμβρυικώνήχων (womb sounds) στην μουσική θεραπεία νεο-γνών και προώρων βρεφών. H Cheryl Dileo αποτελείσπουδαία ερευνήτρια στον τομέα της ιατρικής μουσι-κοθεραπείας (medical music therapy) και βασικό συγ-γραφέα των πρόσφατων συστηματικών αναλύσεων(Cochrane Reviews) στο αντικείμενο αυτό.

Μέσα στο βιβλίο παρουσιάζονται μέσα από τεκ-μηριωμένη βιβλιογραφία όλες οι εφαρμογές της

Dr Athanasios Dritsas MD, FESC

32

μουσικής στη σύγχρονη ια-τρική και σε διαφορετικές ειδι-κότητες, αναλύονται οιβιολογικοί μηχανισμοί μέσωτων οποίων επιδρά η μουσικήβλ. στην ανακούφιση τουπόνου, στη μείωση τους άγ-χους, στις μονάδες εντατικήςθεραπείας, στην ανάρρωσητων ασθενών μετά από χει-ρουργικές επεμβάσεις, στηνπεριγεννητική φροντίδα, στονκαρδιολογικό ασθενή με στε-φανιαία νόσο, στην άθληση,στη φροντίδα των ασθενώντελικού σταδίου και άλλεςεφαρμογές. Τονίζω ότι μέσαστο βιβλίο μου προσεγγίζωκυρίως τους βιολογικούς μη-χανισμούς της μουσικής ακρό-ασης ως θεραπείας και λιγότερο την-εξίσουσημαντική-βιωματική μουσικοθεραπεία που απαιτείτην παρουσία εκπαιδευμένου θεραπευτή. Η μουσικήθεραπεία αποτελεί ουσιώδες συμπλήρωμα της ιατρι-κής αγωγής αλλά δεν την υποκαθιστά. Ο μουσικόςθεραπευτής συνεργάζεται με τον κλινικό γιατρό, ογιατρός είναι όμως ο απόλυτα υπεύθυνος για τη συ-νολική φροντίδα και νοσηλεία του ασθενή.

Την τελευταία πενταετία παρατηρείται διεθνώς μιασημαντική αύξηση του αριθμού των επιστημονικών δη-μοσιεύσεων που αφορούν τις εφαρμογές της μουσικήςαλλά και άλλων εκφραστικών τεχνών στην σύγχρονηιατρική. Υπάρχει πλέον εξαιρετικά ισχυρή τεκμηρίωσηπου δείχνει την ωφέλεια που παρέχουν η μουσικοθε-ραπεία, η δραματοθεραπεία και το θεατρικό παιχνίδι,η χοροθεραπεία και άλλες μορφές θεραπείας μέσω τηςτέχνης. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένος πλέον οσημαντικός ρόλος της τέχνης ως συμπλήρωμα της θε-ραπείας των ασθενών, οι θεραπείες μέσω τέχνης απευ-θύνονται στον άνθρωπο ως ολότητα-πρόσωπο πουαποτελείται από Νου και Σώμα (mind-body therapies).Είναι εντελώς παρωχημένη η αντίληψη ότι Νους καιΣώμα είναι διαφορετικές οντότητες, η σύγχρονη επι-στημονική αντίληψη δέχεται το Σώμα και το Νου ωςσυγκοινωνούντα δοχεία που αλληλοεπιδρούν. Η λέξηΝους αποδίδει μάλλον ευρύτερα το περιεχόμενο εν-νοιών που δεν περιλαμβάνουν το σώμα όπως πνεύμαή ψυχή. Επίσης η λέξη Νους είναι ως έννοια διαφορε-τική από την έννοια εγκέφαλος, ο εγκέφαλος αντι-προσωπεύει ίσως το λογισμικό τμήμα του Νου. Γιαπαράδειγμα με την βοήθεια των μουσικών παρεμβά-σεων όταν το σωματικό κομμάτι υποφέρει ενδυναμώ-νουμε το μη-σωματικό (Νους) προκειμένου να επέλθεισυνολική ισορροπία του πάσχοντος προσώπου.

Χρειάζεται μεγάλος αγώναςπροκειμένου να ανατραπεί ηκρατούσα αντίληψη ότι το νο-σοκομείο είναι τόπος πένθουςκαι θλίψης όπου πηγαίνει κά-ποιος για να πεθάνει και όχι γιανα ζήσει. Δεν θεωρείται συνή-θως το νοσοκομείο ως τόποςαισιοδοξίας και χαράς αλλά αν-τιμετωπίζεται ως ένας άχρωμοςτόπος έλλειψης ζωής, ώς γκρίζοπροστάδιο του τάφου. Όμως οιανοιχτόμυαλοι επιστήμονες καιτα ευρήματα της επιστημονικήςέρευνας σήμερα προτείνουν τοακριβώς αντίθετο: ότι στο σύγ-χρονο νοσοκομείο η μουσική,το χρώμα, η τέχνη αποτελούνπλέον ουσιαστικό συστατικότης θεραπείας των ασθενών.

Μέσα στο βιβλίο μου αναλύω την αξία των μουσι-κών παρεμβάσεων στο νοσοκομείο. Επίσης στο βιβλίοπεριλαμβάνεται ένα κεφάλαιο με τίτλο «Καρδιά καιΨυχισμός» με στόχο να τονισθούν οι ψυχοκοινωνικοίπαράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγει-ακών νοσημάτων. Έτσι επιθυμώ να τονίσω τη σημασίαπου έχει η αντιμετώπιση του άγχους, του stress καιτης κατάθλιψης μέσω και της μουσικής θεραπείας.Ακόμη περιλαμβάνεται ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο μετίτλο «Η τέχνη στο νοσοκομείο» στο οποίο προσεγ-γίζεται ιστορικά η έννοια της ολιστικής φροντίδαςμέσα από την συνεργασία επιστήμης και τέχνης.

Η άσκηση της ιατρικής, κυρίως σε μια μάχιμη ειδι-κότητα όπως είναι η καρδιολογία, συνιστά καθημε-ρινή αναμέτρηση με το θάνατο και τη φθορά. Όσοψυχρός και εξοικειωμένος και αν είναι ένας γιατρόςμε την ιδέα του θανάτου δεν παύει ποτέ να κουβαλάειτις αρνητικές αυτές εμπειρίες της ασθένειας και τηςφθοράς στο υποσυνείδητο του. Η ικανότητα λοιπόννα παράγεις τέχνη (βλ. να ερμηνεύεις και να συνθέ-τεις μουσική) είναι στη περίπτωση αυτή ένα δώρο,ένα φάρμακο που μπορεί να γίνει αντίδοτο του θανά-του, μια μορφή αυτοθεραπείας.

Tο βιβλίο απευθύνεται στο γενικό αλλά και στον πε-ρισσότερο εξειδικευμένο αναγνώστη ο οποίος ενδια-φέρεται να προσεγγίσει την ιατρική μουσικοθεραπείαμέσα από την παρατιθέμενη αξιόπιστη βιβλιογραφικήτεκμηρίωση. Θα είναι πιστεύω χρήσιμο σε όλους τουςγιατρούς ή τα στελέχη της υγείας προκειμένου να κα-τανοήσουν καλύτερα την κλινική αξία της μουσικήςως συμπληρωματικής θεραπείας. Το βιβλίο πιστεύωότι αξίζει να διαβαστεί επίσης από κάθε επαγγελματίαμουσικό ή μουσικοδιδάσκαλο προκειμένου να αντιλη-φθεί τις βιολογικές επιδράσεις της μουσικής.

33

Θάλασσα και υγείαΑπέραντο πέλαγος η ψυχή του καθενός μας. Κι αν

μπορούσα πραγματικά να παρομοιάσω τη ζωή μεκάτι, τότε αυτό θα ήταν η θάλασσα. Πότε ήρεμη,πότε γαλήνια και πότε φουρτουνιασμένη. Κι η ψυχήκάθε που υψώνει το κύμα μέσα μας, σαν μαγνήτηςτρέχει κοντά της.

Και βλέπεις αυτό το απέραντο γαλάζιο σαν να θέ-λουν τα μάτια σου να δουν πέρα απ’ τον ορίζοντα.Σαν να χορταίνει το μέσα μας μ’ αυτό το απέραντογαλάζιο.

Η θάλασσα είναι μεγάλη θεραπεύτρια. Όταν βρί-σκεσαι κοντά της, δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτεάλλο από το να αφεθείς στη μεγάλη, γαλάζια αγκα-λιά της – που γιατρεύει την ψυχή και το σώμα – καινα ρεμβάσεις. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει εκείνηκαι μάλιστα δωρεάν.

Πρώτα θεραπεύει την ψυχή... • Όταν αντικρίζεις για πολλή ώρα το γαλάζιο

χρώμα της θάλασσας, είναι σαν να κάνεις την καλύ-τερη ψυχοθεραπεία. Το συγκεκριμένο χρώμα έχειτην ιδιότητα να ενεργεί απευθείας στο κεντρικό νευ-ρικό σύστημα και να ηρεμεί το σώμα και την ψυχή,όπως ακριβώς και το πράσινο (στην περίπτωση πουτα νερά είναι σμαραγδένια).Ο «μπλε χώρος» βοηθάειστην απαλλαγή του ανθρώπου από αγχωτικές σκέ-ψεις και κατ’ επέκταση, είναι ευκολότερη η εύρεσηλύσεων σε διάφορα θέματα καθώς και ο σχεδιασμόςκι ο προγραμματισμός δράσεων κι ενεργειών. Είναιτο κατάλληλο στάδιο για Διαλογισμό.

• Διώχνει την κατάθλιψη. Οφείλεται στον υπνω-τικό ήχο των κυμάτων και στις χαλαρωτικές εικόνεςπου σχηματίζει το νερό, που φαίνεται να ξεπλένουνκαι ν’ απομακρύνουν κάθε δυσάρεστη σκέψη.

• Αυξάνει την πνευματική παραγωγικότητα καιδίνει έμπνευση καταπολεμώντας την ανία. Η επαφήμε τη φύση και κυρίως με το στοιχείο του νερού, κα-θαρίζει το μυαλό και γαληνεύει την ψυχή ώστε ναμπορέσει ο άνθρωπος να δει με μεγαλύτερη αισιοδο-ξία και με πιο υγιή αντιμετώπιση την καθημερινό-τητά του.

• Όπως έχει αποδειχθεί από τους νευροεπιστήμονες,απαλοί ήχοι της φύσης (όπως το κύμα που σκάει στηνπαραλία) έχουν ευεργετική και χαλαρωτική ψυχοσω-ματική δράση. Άρα, ο ήχος των κυμάτων επηρεάζει τονεγκέφαλο μεταφέροντάς σας σε μια κατάσταση βαθιάςχαλάρωσης. Χαλαρώνοντας με αυτόν τον τρόπο μπο-ρεί να βοηθήσει στην αναζωογόνηση του μυαλού καιτου σώματος. Η επαφή με την αύρα της θάλασσας, σουδίνει κάτι από την ξεχωριστή της ενέργεια.

• Ο θαλασσινός αέρας «χρεώνεται» με υγιή αρνη-

τικά ιόντα που επιταχύνουν την ικανότητα απορρό-φησης του οξυγόνου. Τα αρνητικά ιόντα εξισορρο-πούν τα επίπεδα της σεροτονίνης, μια χημική ουσίατου οργανισμού που συνδέεται με τη διάθεση και τοάγχος. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο με το τέλος τωνδιακοπών σας έχετε περισσότερη ενέργεια, ενώ συγ-χρόνως είστε περισσότερο χαλαροί.

• Η θερμότητα του ήλιου επηρεάζει το ενδοκρι-νικό μας σύστημα. Πιο ειδικά, είναι το μέρος τουσώματός μας που εκκρίνει ενδορφίνες, τις φυσικέςχημικές ουσίες στο σώμα μας που έχουν σχεδιαστείγια να μας κάνουν να νιώθουμε χαλαροί αποβάλ-λοντας το άγχος.

Ο Ιπποκράτης χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τηλέξη «θαλασσοθεραπεία» για να περιγράψει τις θε-ραπευτικές επιδράσεις του θαλασσινού νερού. Οι αρ-χαίοι Έλληνες εκτίμησαν τα οφέλη για την υγεία καιτα πλούσια μεταλλικά στοιχεία του νερού.

Κάθε φορά που βουτάμε στα νερά της μας κατα-κλύζει ένα αίσθημα αναζωογόνησης και ευεξίας! Ταμπάνια στη θάλασσα δεν αποτελούν μόνο μια μορφήδιασκέδασης. Η σύσταση του θαλασσινού νερούσυμβάλλει στην αντιμετώπιση χρόνιων προβλημά-των υγείας ενώ προσφέρει και ένα αίσθημα αναζωο-γόνησης και ευεξίας.

• Ο Ιπποκράτης είχε αναφερθεί στη θεραπευτικήχρήση του αλατιού στις πληγές. Το θαλασσίνόνερό,άρα και το διάλυμα του χλωριούχου νατρίου,ευνοεί την επούλωση των πληγών και βοηθάει στημείωση της φλεγμονής στο στόμα. Το περιβάλλονστο στόμα είναι ουδέτερο ή ελαφρώς αλκαλικό. Ηδράση των μικροβίων παράγει οξέα, με συνέπεια τοπεριβάλλον του στόματος να γίνεται όξινο. Το θα-λασσινό νερό (χλωριώδες νάτριο) επειδή είναι άλαςπροκαλεί μετατόπιση του pH του στόματος προς τοουδέτερο. Με αυτό τον τρόπο σταματάει την βλα-πτική επίδραση των μικροβίων στο στοματικό περι-βάλλον. Το θαλασσινό νερό δεν είναι αντιμικροβιακό

34

διάλυμα. Δεν υποκαθιστά και δεν πρέπει να υποκαθι-στά τα αντιμικροβιακά στοματικά διαλύματα,όπουαυτά χρειάζονται. Συμπληρωματικές στοματοπλύσειςμε θαλασσινό νερό (κυρίως χλιαρό), για μικρό χρονικόδιάστημα, δεν κάνουν κακό.

• Οι πλύσεις με θαλασσινό νερό είναι μια κάπωςεπώδυνη διαδικασία, αλλά είναι μία από τις καλύτερεςμεθόδους για να θεραπεύσετε τις άφθες. Χρησιμοποι-ήστε το για να ξεπλύνετε το στόμα σας πολλές φορές.Στη συνέχεια, ρίξτε μια πρέζα αλάτι κατευθείαν πάνωστην άφθα.

• Η ρινική πλύση με θαλασσινό νερό είναι εύκολη,γρήγορη και ανώδυνη και συστήνεται κυρίως σεενήλικες και παιδιά με βουλωμένη μύτη από τοκρύωμα, σε ιγμορίτιδα ή σε άτομα με αλλεργική ρι-νίτιδα. Οι βλεννογόνοι, όπως και τα δάκρυα, είναιαλμυρά,οπότε το αλμυρό νερό είναι κατάλληλο γιααυτή τη δουλειά.

Στις αλλεργίες το χλιαρό θαλασσινό νερό καθαρίζειαπό τη σκόνη και τη γύρη ενώ σε περίπτωση ιγμορί-τιδας καθαρίζει τους βλεννογόνους και τα ανοίγματα.

• Οι γαργάρες με θαλασσινό νερό ανακουφίζουναπό τον πονόλαιμο ενώ μειώνουν τις φλεγμονές καιτο πρήξιμο.

• Το θαλασσινό νερό περιέχει ζωτικά στοιχεία, βι-ταμίνες, ανόργανα άλατα, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα καιζωντανούς μικροοργανισμούς που μπορούν να παρά-γουν αντιβιοτική και αντιβακτηριακή δράση συμβάλ-λοντας στην ορθή λειτουργία του ανοσοποιητικούσυστήματος.

• Εισπνέοντας τον θαλασσινό αέρα ενισχύεται τοανοσοποιητικό σύστημα, σύμφωνα με τη γιατρό Con-nie Hernandez. Επιπλέον, ειδικοί ισχυρίζονται ότι τοκολύμπι σε θαλασσινό νερό ανοίγει τους πόρους στοδέρμα, ενώ επιτρέπεται η απορρόφηση των θαλάσ-σιων μετάλλων και η αποβολή των τοξινών που προ-καλούν διάφορες ασθένειες.

• Το κολύμπι σε θαλασσινό νερό μπορεί να διευκο-λύνει την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα σας. Ηκολύμβηση σε ζεστό θαλασσινό νερό βελτιώνει τηνκυκλοφορία αποκαθιστώντας βασικά μέταλλα πουέχουν μειωθεί από το άγχος, την κακή διατροφή καιτη μόλυνση του περιβάλλοντος.

• Το νερό της θάλασσας είναι ιδιαίτερα ευεργετικόσε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και όπωςέχει αποδειχτεί, τα άτομα που κολυμπούν συστημα-τικά απαλλάσσονται από τέτοιου είδους ενοχλήσειςΑλλωστε η υδροκινησιοθεραπεία, γίνεται ευκολότεραλόγω άνωσης μέσα στη θάλασσα.

• Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το διάλυμα άλατοςβελτίωσε την ενυδάτωση του δέρματος και μείωσεσημαντικά τα συμπτώματα της φλεγμονής του δέρ-ματος, όπως την ερυθρότητα και την τραχύτητα σεσύγκριση με το νερό της βρύσης. O ήλιος σε συν-

δυασμό με το θαλασσινό νερό έχει ευεργετικά απο-τελέσματα σε δερματοπάθειες όπως η κνίδωση, τοατοπικό έκζεμα και η ψωρίαση. Η υπεριώδης ακτινο-βολία (υπεριώδες φως) αποκαθιστά την ξηροδερμία.Επιπλέον, μας ενισχύει δίνοντας μια αντισηπτικήδράση στον οργανισμό μας κατά των αλλεργιών καιμειώνει την έκκριση ισταμίνης που μας δημιουργείφλεγμονές και κνησμό.

• Τα φύκια είναι συστατικά πολύτιμα στην κοσμε-τολογία και τη φαρμακευτική επιστήμη γενικότεραλόγω της συμβατότητάς τους με το ανθρώπινο δέρμα,που τους επιτρέπει να διεισδύσουν στα βαθύτεραστρώματά του. Ταυτόχρονα, είναι πλούσια σε ιχνο-στοιχεία, μέταλλα, πρωτεΐνες και βιταμίνες, που ενυ-δατώνουν την επιδερμίδα, την προστατεύουν απόφλεγμονές, την προφυλάσσουν από τις ελεύθερεςρίζες και διατηρούν την ελαστικότητά της καθυστε-ρώντας τη γήρανση.

Το θαλασσινό νερό εκτός από τα οφέλη που έχειστον οργανισμό μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξίσου καιστην μαγειρική προσδίδοντας έτσι στα φαγητάάρωμα και γεύση από θάλασσα. Σε πολλές μαγειρι-κές συνταγές χρησιμοποιείται το θαλασσινό νερό γιατην παρασκευή των φαγητών όπως κακαβιά (σούπατου ψαρά), μυδοπίλαφο, ριζότο με θαλασσινά, αστα-κομακαρονάδα, γαρίδες σαγανάκι, καλαμάρια γεμι-στά, σπαγγέτι με γαρίδες, μπιφτέκια σολωμού κ.ά.Παρά τις βλαβερές συνέπειες που έχουν κάποιες τρο-φές στον οργανισμό όπως π.χ. τα πατατάκια η παρα-σκευή τους με θαλασσινό νερό είναι ποιοτικότερηκαι πιο υγιεινή.

Χρησιμοποιείται στην απόψυξη των θαλασσινώνκαι των ψαριών με αποτέλεσμα τα προϊόντα να ξε-παγώνουν με φυσικό τρόπο δίχως να χάνουν τηνφρεσκάδα, το χρώμα και την υφή τους. Ο σωστόςτρόπος απόψυξης είναι σημαντικός για να έχουν ταψάρια και τα θαλασσινά σχεδόν την ίδια γεύση καιτις ίδιες ιδιότητες με τα νωπά. Τοποθετούνται τα κα-τεψυγμένα ψάρια ή θαλασσινά σε πλήρως κρύο νερόκαι παραμένουν στο ψυγείο για 24 ώρες πριν από τομαγείρεμα.

Τέλος, εκτός από την μαγειρική χρησιμοποιείται καιστην παρασκευή ποτών όπως π.χ. μπύρας η οποίασυνδυάζοντας την με θαλασσινά οι αποχρώσεις τουιωδίου γίνονται έντονες αφήνοντας στο στόμα μια ευ-χάριστη και ισορροπημένη γεύση.

Γέμισε πια η ζωή μας μικρούς, ταλαίπωρους θανά-τους. Χαστούκια και καινούργιες αρχές. Αρρώστιες ψυ-χικές, σωματικές, ψυχοσωματικές.Το μόνο που δεναλλάζει είναι αυτός ο μικρός, απέραντος γαλάζιος σύμ-μαχος. Η θάλασσα ... Κι ο ήχος που ακούς με κλειστάμάτια είναι το «όλα θα πάνε καλά» που χρειάζεσαι.

Μαρία Αγραπίδη