ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ

4.1. ΙΔΙΩΤΙΚΕΣΦΥΛΑΚΗΣΣΤΗΝΕΥΡΩΠΗΚΑΙ ΤΗΝΑΜΕΡΙΚΗ

Η εμπλοκή του ιδιωτικού φορέα στις φυλακές δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο, αν και

εντάθηκε με το γενικότερο κλίμα ιδιωτικοποιήσεων της δεκαετίας του 1980 για την Αμερική

και 1990, με την Μ. Θάτσερ στην Αγγλία το 1979.

Η Μ. Θάτσερ, προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων, στα πλαίσια

ευρύτερων ιδιωτικοποιήσεων της δημόσιας περιουσίας, τις οποίες προέβαλε η

νεοφιλελεύθερη της πολιτική, η οποία προέβλεπε την

«υποχώρηση των ορίων του κράτους», στη βάση ότι ο

χωρίς ρυθμίσεις καπιταλισμός της αγοράς θα επιφέρει

αποτελεσματικότητα, ανάπτυξη και γενική ευημερία.

Σύμφωνα με αυτήν την άποψη η «τανάλια» του

κράτους ακυρώνει την πρωτοβουλία και αποθαρρύνει

την επιχειρηματικότητα. [..] εν ολίγοις, «ιδιωτικό ίσον

καλό, δημόσιο ίσον κακό» Andrew Heywood, μτφ

Γιώργος Καράμπελας, (2010)1. Έτσι, όπως αναφέρει ο

Στέργιος Αλεξιάδης (1995)2 τον Ιούλιο του 1988 η Μ.

Θάτσερ, κατέθεσε Έκθεση (Green Paper) στο Αγγλικό

Κοινοβούλιο με αντικείμενο την παρέμβαση του ιδιωτικού τομέα στην κράτηση των ατόμων,

τα οποία κρατούνται αναμένοντας να δικαστούν ή κατά την διάρκεια της δίκης τους.[…] Αν

και επρόκειτο για πείραμα αρχικά και παρ’ όλες τις αντιρρήσεις που εκδηλώθηκαν, κατά την

ψήφιση του Criminal Justice Act του 1991, εντάχθηκε σε αυτόν ειδικό κεφάλαιο

αναφερόμενο στην ανάθεση από το αρμόδιο υπουργείο (Home Office) της λειτουργίας των

φυλακών σε ιδιώτες με σύμβαση («Contracted out prisons»: παρ.84-99). Πιο αναλυτικά για

τις ιδιωτικές φυλακές στην Αγγλία θα αναφερθούμε εκτενέστερα παρακάτω στο παρόν

κεφάλαιο.

1 Andrew Heywood, μτφ Γιώργος Καράμπελας, (2010), «Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία», Πόλις , σελ. 82,83.2 Στ Αλεξιάδης (1995), «Η Ιδιωτικοποίηση των φυλακών», Αντ. Ν. Σακκουλα, Αθήνα/Κομοτηνη, Σελ.19-21.

Καλό είναι όμως σε αυτό το σημείο, να ορίσουμε την έννοια της ιδιωτικοποίησης, ο οποίος

αν και οικονομικός όρος θα μας βοηθήσει να μεταβούμε και στο πως ορίζονται και

διαρθρώνονται οι ιδιωτικές φυλακές. Ιδιωτικοποίηση3 λοιπόν (privatization), «καλείται η

διαδικασία, μεταφοράς κυβερνητικών υπηρεσιών ή περιουσιακών στοιχείων στον ιδιωτικό

τομέα με σκοπό την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα».

Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι με την ιδιωτικοποίηση των σωφρονιστικών καταστημάτων, το

δημόσιο παραχωρεί σε ιδιώτες το δικαίωμα να ασκούν εκείνες σωφρονιστική πολιτική, με

στόχο την αποτελεσματικότερη απόδοση δικαιοσύνης και σωφρονισμού, τομείς που δέχεται

κριτική το ίδιο. Με αυτόν τον τρόπο προκύπτουν δύο ταχυτήτων σωφρονιστικά ιδρύματα,

δημόσια και ιδιωτικά.

Ως ιδιωτικά σωφρονιστικά καταστήματα, ορίζονται τα ιδρύματα εκείνα που διευθύνονται και

λειτουργούν από ιδιωτικές εταιρίες και φορείς, σε συνεργασία και εποπτεία με το δημόσιο.

Είναι απότοκο της κρίσης της δημόσιας φυλακής, η οποία είναι υπερπλήρης, όπως επίσης,

αποτυγχάνει να εκπληρώσει τους σκοπούς που εκείνη θέτει (αποτροπή, σωφρονισμός) καθώς

και δαπανάται σε εκείνη μεγάλο κομμάτι της φορολογίας των πολιτών. Ακριβώς στα σημεία

αυτά, στηρίζονται τα υπέρ στοιχεία των ιδιωτικών φυλακών, σε συνάρτηση με την αδυναμία

του κράτους να δώσει λύση στο ζήτημα της φυλακής.

Ιδιωτικές φυλακές λειτουργούν στις ΗΠΑ, στον Καναδά, Αγγλία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία,

Ολλανδία, Νότια Αφρική και στο Ισραήλ, με τις ΗΠΑ και την Αγγλία να κατέχουν τις

περισσότερες και πιο παλαιές ιδιωτικές φυλακές. Οι φυλακές αυτές λειτουργούν σε

συνεργασία ιδιωτικού δημόσιου τομέα, με τον τελευταίο να τις ελέγχει και να θέτει τους

όρους και τις απαιτήσεις για την λειτουργία τους.

Υπάρχουν δύο κυρίως ζητήματα που πυροδότησαν το διάλογο περί ιδιωτικών φυλακών.

Καταρχάς, ο υπερπληθυσμός των φυλακών, φαινόμενο έντονο και στη Ελλάδα, με

χαρακτηριστικό παράδειγμα το Σωφρονιστικό κατάστημα του Κορυδαλλού, στο οποίο

στεγάζεται ο διπλάσιος αριθμός κρατουμένων, από όσους προβλέπεται ότι στεγάζει. Το

δεύτερο ζήτημα, έγκειται στην αναποτελεσματικότητα του κράτους να ελέγξει την

εγκληματικότητα και να διαχειριστεί το Σωφρονιστικό ζήτημα, το οποίο βάσει του Garland

(1996)4, έγινε κυρίαρχο ζήτημα στα μέσα της δεκαετίας του 1980.

3 Πηγή: http://www.euretirio.com/2010/06/idiotikopoiiseis.html#ixzz1zl4k4QBu 4 Garland David (1996), «The limits of the sovereign state Strategies of Crime Control in Contemporary Society», στο the British journal of criminology, Vol 36, σελ. 448.

Μπορεί στην Ελλάδα να μην υπάρχουν ακόμα ιδιωτικά σωφρονιστικά ιδρύματα, αν και

υπήρξαν επι Ρωμαϊκών χρόνων5 μέχρι που απαγορεύτηκαν το 338, στην Βυζαντινή

αυτοκρατορία εφίσταντο μέχρι την απαγόρευση τους από τον Ζήνωνα (474-491), λόγω της

φρικτής κατάστασης που επικρατούσε σε αυτές, η οποία κωδικοποίηση διατηρήθηκε και επι

Ιουστινιανού(527-562) και επι Λέοντος ΣΤ του Σοφού (886-912), σύμφωνα με την μελέτη

του Στ. Αλεξιάδη (1995)6. Τα δύο ζητήματα όμως, όπως περιγράφηκαν παραπάνω, είναι στην

ακόμα στην Ελληνική επικαιρότητα. Μάλιστα, είναι μέσα στα θέματα της πολιτικής

συζήτησης, το ζήτημα της αποσυμφόρησης των φυλακών, με αφορμή το πρόσφατο σχετικά

φαινόμενο, οι πρόεδροι των καταστημάτων κράτησης να μην δέχονται άλλους

κρατούμενους, με τους τελευταίους να παραμένουν στα κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων.

Δεν είναι λοιπόν καθόλου αδύνατον, να υπάρξει συζήτηση ιδιωτικοποίησης των

καταστημάτων κράτησης, ως λύση στον υπερπληθυσμό των φυλακών και στην Ελλάδα.

Πριν εξετάσουμε όμως την λειτουργία των ιδιωτικών καταστημάτων κράτησης σε Αμερική

και Ευρώπη, καλό θα ήταν να δούμε που στηρίζεται εκείνη θεωρητικά και πρακτικά.

Σύμφωνα λοιπόν με την Μ. Μαρκαντωνάτου (2009)7, οι εταιρίες αυτές βασίζονται σε μια

νομική σχέση σύμβασης με το κράτος (contracting). Αν θέλουμε να εμβαθύνουμε όμως, στο

πως γίνεται αυτή η σύμβαση μεταξύ δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, θα προσφύγουμε σε έναν

οικονομικό όρο, την σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης των περιουσιακών στοιχείων και

της διοίκησης της δημόσιας υπηρεσίας (Leasing) 8, « η οποία υφίσταται, εάν δεν είναι εφικτή

ή επιθυμητή η ολική ιδιωτικοποίηση μιας δημόσιας επιχείρησης μπορεί να επιλεγεί η

μέθοδος της χρηματοδοτικής μίσθωσης περιουσιακών στοιχείων ή και της διοίκησης, η οποία

εξασφαλίζει για προκαθορισμένη χρονική περίοδο τεχνολογία (μηχανημάτων και εργαλείων)

και μεθόδους διοίκησης του ιδιωτικού τομέα. Η μέθοδος αυτή αποβλέπει στην υψηλότερη

απόδοση των περιουσιακών στοιχείων και του εργατικού δυναμικού της δημόσιας

επιχείρησης και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της. Το κράτος συνεχίζει να διατηρεί

την ιδιοκτησία, τον έλεγχο και την ευθύνη για τις υποχρεώσεις της επιχείρησης».

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι αυτό συνεπάγεται, την μερική παραχώρηση της άσκησης

σωφρονιστικής πολιτικής προς εκμετάλλευση του ιδιωτικού τομέα, ενώ το κράτος συνεχίζει

να διατηρεί την ευθύνη χρηματοδότησης, ελέγχου και επωμίζεται όποιο κόστος λάθους από

5 Οι φυλακές αυτές λειτουργούσαν ως χώροι κράτησης οφειλετών σε ιδιώτες6 Στ Αλεξιάδης (1995), «Η Ιδιωτικοποίηση των φυλακών», Αντ. Ν. Σακκουλα, Αθήνα/Κομοτηνη, Σελ. 36-377 Μ. Μαρκαντωνάτου (2009), «Το κράτος και το μονοπώλιο της βίας, θεωρήσεις και καταβολές», Παπαζήση, σελ. 2918 Πηγή: http://www.euretirio.com/2010/06/idiotikopoiiseis.html#ixzz1zl4k4QBu

μεριάς της ιδιωτικής εταιρίας. Είναι σχήμα οξύμωρο να μιλάμε για κέρδος του κράτους αφού

εκείνο επωμίζεται μόνο την ζημία και δεν λαμβάνει κανένα πραγματικό οικονομικό όφελος

(αν και παρακάτω θα δούμε πως έχει εξελιχθεί λίγο διαφορετικά το ζήτημα αυτό μέσω

πελατειακών σχέσεων δημοσίου ιδιωτικού τομέα).

Από τις παραπάνω πίτες διαφαίνεται επίσης ότι το κέρδος δεν είναι του δημοσίου από την

σύναψη συμφωνίας με τις ιδιωτικές εταιρίες, αλλά οι τελευταίες επωφελούνται αρκετά από

αυτήν την συμφωνία. Η εταιρία GEO μάλιστα επωφελείται περισσότερο, αφού όπως

περιγράφει και η πίτα, τα έσοδα της προέρχονται κυρίως από το κράτος ενώ τα κέρδη της

εταιρίας CCA, ανέρχονται στο 50%.

Ενώ στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζεται το αντίθετο φαινόμενο, πόσα δίνουν οι ιδιωτικές

εταιρίες που προαναφέρθηκαν στο κράτος. Αυτό όμως δηλώνει ένα άλλο φαινόμενο που θα

συζητήσουμε στο κομμάτι με τους υπέρμαχους και ενάντιους των ιδιωτικών φυλακών, το

Lobbying, δηλαδή την πελατειακότητα που αναπτύσσεται και παρατηρείται ανάμεσα στις

ιδιωτικές εταιρίες διαχείρισης ιδιωτικών καταστημάτων και υποψήφιους στις εκλογές των

πολιτειών της Αμερικής, ώστε να προωθήσουν νόμους υπέρ των ιδρυμάτων τους και να

δημιουργήσουν ολοένα και περισσότερες συμβάσεις με τις εταιρίες τους. Πρόκειται δηλαδή

για μια «επένδυση», ώστε να αποκομίσουν περισσότερα οφέλη, δημιουργώντας μια

συναλλαγή με υποψηφίους και δημιουργώντας πολιτικές υπέρ τους. Ισχυροποιούν και

νομιμοποιούν την θέση τους, αυξάνοντας τα ιδρύματα τους και τα κέρδη τους. Αλλά στο

φαινόμενο αυτό θα αναφερθούμε εκτενώς παρακάτω στο παρόν κεφάλαιο.

Θα αναλύσουμε πιο αναλυτικά τις σχέσεις που αναπτύσει ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας

καθώς και τις μεταξύ τους συναλλαγές στο παρόν στην υποενότητα με τα επιχειρήματα υπέρ

και κατά των δημοσίων φυλακών. Είναι μέσα στα πλαίσια της αγοράς και του καπιταλισμού

να επιδιώκεται το κέρδος. Είναι ευνόητο λοιπόν και οι δυο πλευρές να επιδιώκουν την

μεγιστιτοποίηση του κέρδους τους με το μικρότερο δυνατό κόστος, ιδιαίτερα ο ιδιωτικός

τομέας, ο οποίος απαρτίζεται από εταιρίες.

Παρακάτω θα δούμε αυτές τις εταιρίες σε Αμερική και Ευρώπη.

4.1.1 Αμερική

Στην Αμερική, σύμφωνα με τους Schmalleger, F., &

Smykla, J. (2007, 2005, 2002), υπάρχουν 264 ιδιωτικά

κέντρα κράτησης με 99,000 κλίνες (διότι στις ιδιωτικές

φυλακές δεν μετρούνται άτομα αλλά κλίνες). Δύο είναι οι

μεγάλες εταιρίες ιδιωτικών φυλακών στην Αμερική, η The

GEO Group και η Corrections Corporation of America

(CCA), 9με τη πρώτη να δραστηριοποιείται εκτός από την Αμερική και στην Αγγλία, την Ν.

Αφρική και την Αυστραλία. Η GEO Group διαθέτει 115 ιδρύματα με 80.000 κλίνες ενώ η

CCA 75,000 τροφίμους (δεν αναφέρει πόσα κέντρα κράτησης διαθέτει).

Αν αναζητήσει κανείς βιβλιογραφία σχετικά με τις ιδιωτικές φυλακές στην Αμερική, θα

ανακαλύψει πολλά κείμενα κατά των ιδιωτικών φυλακών. Εκείνες βέβαια παρουσιάζουν με

τον πιο δελεαστικό τρόπο τις εγκαταστάσεις τους και παρακινούν όποιον ενδιαφέρεται να

εργαστεί σε αυτές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το παρακάτω κείμενο από την

σελίδα της CCA, στους αιτούντες εργασίας στις εγκαταστάσεις της: «Congratulations on your

interest in the corrections industry, where you’ll be able to create a career with many benefits. Here,

you’ll receive not only a competitive salary and an attractive and comprehensive benefits package,

but something possibly more important. Pride. The pride of helping people put their lives back on

track and contributing to the community, all in a safe, secure, clean environment that will make you

proud of something else: being a respected professional».

Από το παρακάτω κείμενο καταλαβαίνουμε ότι καλλιεργούν ένα κλίμα οικειότητας και

κάνουν επίκληση στο συναίσθημα καλλιεργώντας ένα αίσθημα του «ανήκειν», της

κοινότητας και της οικογένειας, στον ενδιαφερόμενο/αιτούντα θέση φύλακα. Αυτό φαίνεται

και στο παρακάτω κείμενο από την ιστοσελίδα της CCA «Everyone who is fortunate enough to

have a career with CCA is proud of the sense of community that we’ve created. It’s based on an

atmosphere that is equal parts professional team and personal family. You see, at CCA, we all have a

common interest, a common goal, and a common passion. That’s what bonds us together as a

community». Το μόνο σχετικό χωρίο που παρουσιάζει μια σχετική συνάφεια στον

9« Η CCA εγκαθίδρυσε τον ιδιωτικό τομέα της διαχείρισης σωφρονισμού πριν από τρεις δεκαετίες, καθώς και θέσπισε παραγωγικά πρότυπα, προσανατολισμένα στο μέλλον και πάντοτε σκεφτόμενοι το μέλλον ώστε να δώσει λύσεις σε σωφρονιστικά προβλήματα. Η δέσμευση για την καινοτομία, την αποδοτικότητα, την αποτελεσματικότητα του κόστους και την επίτευξη έχει κάνει την εταιρεία σωφρονισμού τον κύριο πάροχο ιδιωτικού φορέα διαχείρισης στις ομοσπονδιακές πολιτείες και τις τοπικές τους υπηρεσίες από το 1983». http://www.cca.com/about/

Σωφρονιστικό Κώδικα, προβλέπεται στο άρθρο 36 του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας

παράγραφος 1 «Το προσωπικό οφείλει να συνεργάζεται και να συντονίζει τις ενέργειες του για

την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του καταστήματος και την ακώλυτη άσκηση των

δικαιωμάτων των κρατουμένων». Το δημόσιο είναι πιο απρόσωπο και συναισθηματικά

ουδέτερο, από τον ιδιωτικό τομέα που προσπαθεί μέσω μάνατζμεντ και διαφήμισης να

προσελκύσουν εργατικό δυναμικό, σε μια εργασία που δεν προτιμάται για πολλούς λόγους.

4.1.2 Ευρώπη

Στην Ευρώπη, οι φυλακές δεν είναι τόσο ανεπτυγμένες και σε τόσο μεγάλο αριθμό όπως

στην Αμερική. Στηρίζονται πάνω στην ίδια λογική των ιδιωτικοποιήσεων δημόσιων

υπηρεσιών και ολοένα και αυξάνονται κυρίως στην Γαλλία και την Αγγλία, η οποία και

εισήγαγε την ιδιωτικοποίηση του σωφρονισμού επί Θάτσερ. Αξίζει να σημειωθεί ότι πουθενά

στην βιβλιογραφία δεν αναφέρεται ο όρος ιδιωτικοποίηση (privatization), ούτε και στην

νομοθεσία των κρατών. Αυτό, μπορεί να οφείλεται στον μικρό αριθμό φυλακών που τελούν

υπό την συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα οι οποίες υπάρχουν στα δύο κράτη. Λίγα

δεδομένα που υπάρχουν και θα τα παρουσιάσουμε παρακάτω.

Γαλλία- Η αναζήτηση για τα ιδιωτικά Σωφρονιστικά Καταστήματα είναι δύσκολη καταρχάς

λόγω γλώσσας και κατά δεύτερον λόγω έλλειψης βιβλιογραφίας. Το γαλλικό νομικό

σύστημα είναι αρκετά πολύπλοκο και διαφέρει αρκετά από το ελληνικό δίκαιο. Επίσης δεν

είναι ξεκάθαρη η νομοθεσία σχετικά με τις ιδιωτικές φυλακές, συμπεριλαμβάνονται απλά σε

έναν νόμο που αφήνει στην ευχέρεια της εισαγγελικής αρχής την δημιουργία

ιδιωτικοποιημένων σωφρονιστικών καταστημάτων.

Σύμφωνα με τον Στέργιο Αλεξιάδη (1995)10, δεν υπάρχει αυτοτελής Σωφρονιστικός

κώδικας, αλλά εντάσσεται στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Εκείνος μέσω του νόμου 87-

432/1987 (ο οποίος επαναλαμβάνει στο πρώτο άρθρο του η «δημόσια σωφρονιστική

υπηρεσία» είναι οργανωμένη κατά τέτοιο τρόπο που εξασφαλίζει την εξατομίκευση των

ποινών) επιτρέπει τις ακόλουθες μορφές ιδιωτικοποίησης στην οργάνωση και λειτουργία των

γαλλικών σωφρονιστικών καταστημάτων.

10 Στ Αλεξιάδης (1995), «Η Ιδιωτικοποίηση των φυλακών», Αντ. Ν. Σακκουλα, Αθήνα/Κομοτηνη, Σελ. 16-19

Μεταξύ άλλων ο νόμος, όπως αναφέρει ο Σ. Αλεξιάδης (1995)11, προβλέπει: (α) το

σχεδιασμό, την ανέγερση και την διαχείριση των σωφρονιστικών καταστημάτων (άρθρ. 2

περ. α’), (β) οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία για την λειτουργία των σωφρονιστικών

καταστημάτων, εκτός από τη διοίκηση, τη γραμματεία και την επίβλεψη των κρατουμένων

(άρθρ. 2 περ.γ΄). Η ανάθεση των πιο πάνω υπηρεσιών γίνεται κατόπιν διαγωνισμού με

σύμβαση ανάμεσα στο Κράτος και το πρόσωπο ή τα πρόσωπα (δημοσίου ή ιδιωτικού

δικαίου) που έχουν τα προσόντα συμμετοχής στο διαγωνισμό, όπως αυτά καθορίζονται με

ιδιαίτερο διάταγμα (άρθρ. 2 περ. β’, γ’)

Όσον αφορά το σήμερα, η ιστοσελίδα e-privatization.com12, η οποία παρουσιάζει

συγκεντρωτικά προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων διαφόρων χωρών, ανακοίνωσε 28

πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων φυλακών για 13.200 θέσεις και 1,4 δισ. ευρώ. Αυτό, όπως

αναφέρει η ιστοσελίδα, είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα υποδομών φυλακών στην Ευρώπη.

Ο ιδιωτικός τομέας θα συμμετέχει στη χρηματοδότηση, το σχεδιασμό, κατασκευή και

λειτουργία των χωρίς συνοδεία κρατουμένων με κάτω των 30 χρόνων συμβάσεων. Οι

φυλακές θα ανήκουν στον ιδιωτικό και θα επαναμισθωθούν στην κυβέρνηση, με τη

μεταφορά των δικαιωμάτων, στο τέλος του συμβολαίου του ακινήτου. Σχεδόν όλες οι

φυλακές θα έπρεπε να έχουν μέση χωρητικότητα 400-600 ατόμων. Στη Γαλλία, υπάρχουν

σήμερα 55.000 κρατούμενοι για 48.000 θέσεις. Η χώρα έχει ήδη 28 ημι-ιδιωτικές φυλακές

με τρεις βασικούς φορείς εκμετάλλευσής τους. Από τις 187 φυλακές της Γαλλίας, 109 έχουν

κατασκευαστεί πριν το 1920. Μερικά από τα σημαντικότερα σωφρονιστικά καταστήματα τα

οποία επρόκειτο να κατασκευαστούν υπό το πλαίσιο του παρόντος προγράμματος

ιδιωτικοποιήσεων βρίσκονται σε αυτές τις πόλεις: Λυών, Νίκαια, Ορλεάνη, Rennes, Παρίσι,

Béziers, Λιλ, της Δουνκέρκης και Νανσύ.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ένα γεγονός που παρουσιάζει η ιστοσελίδα National Union of

Public and General Employees (NUPGE)13, ότι υπήρξε στο παρελθόν προσπάθεια ίδρυσης

ιδιωτικού σωφρονιστικού καταστήματος στην Γαλλία, σε συνεργασία του γαλλικού κράτους

και της εταιρίας (P3)14 η οποία απέτυχε. Στις 28 Δεκεμβρίου 2009 το P3 φυλακή στο Mont-

de-Marsan έκλεισε και εκκενώθηκε όταν μια διακοπή ρεύματος απενεργοποίησε τον

11 Βλ. παραπανω12 http://www.e-privatization.com/privatization.php13 http://www.nupge.ca/node/80614 http://www.p3-group.com/en/ η εταιρία δραστηριοποιείται στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας, οι κινητές επικοινωνίες, η αεροδιαστημική και, πιο πρόσφατα, οι ενεργειακές βιομηχανίες. Έχει ένα ειδικό κομμάτι που αναφέρεται στον τομέα της ασφάλειας.

φωτισμό, την θέρμανση και μια σειρά από μέτρα ασφαλείας. Η φυλακή ήτα σχεδόν νέα,

άνοιξε το Νοέμβριο του 2007.

Αγγλία και Ουαλία: Όπως αναφέρθηκε παραπάνω στο κεφάλαιο, η ιδιωτικοποίηση των

φυλακών στην Αγγλία, ήταν απότοκο του ευρύτερου κλίματος ιδιωτικοποιήσεων επί

διακυβέρνησης της Μάργκαρετ Θάτσερ. Όπως αναφέρει ο Σ. Αλεξιάδης (1995)15, η πρόταση

της ιδιωτικοποίησης του σωφρονιστικού συστήματος κατατέθηκε το1984 από το Ινστιτούτο

Adam Smith. «Ως αιτιολογίες προβλήθηκαν αφενός η αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού των

φυλακών και αφετέρου η μείωση του κόστους λειτουργίας τους». Τον Ιούλιο του 1988 η Μ.

Θάτσερ, κατέθεσε Έκθεση (Green Paper) με αντικείμενο την παρέμβαση του ιδιωτικού

τομέα στην κράτηση των ατόμων, τα οποία κρατούνται αναμένοντας να δικαστούν ή κατά

την διάρκεια της δίκης τους. Με ψήφιση του Criminal Justice Act (CJA) του 1991,

εντάχθηκε σε αυτόν ειδικό κεφάλαιο αναφερόμενο στην ανάθεση από το αρμόδιο υπουργείο

(Home Office) της λειτουργίας των φυλακών σε ιδιώτες με σύμβαση («Contracted out

prisons»: παρ.84-99) και έτσι δημιουργήθηκαν τα πρώτα ιδιωτικοποιημένα κέντρα κράτησης.

Ειδικότερα πάντοτε σύμφωνα με τον Σ. Αλεξιάδη, το Criminal Justice Act, παράγραφος 84,

αναφέρει ότι «ο Υπουργός Εσωτερικών μπορεί να προβαίνει σε σύναψη σύμβασης με τρίτο

πρόσωπο για την λειτουργία από το πρόσωπο αυτό οποιασδήποτε φυλακής, η οποία: (α)

δημιουργείται μετα την έναρξη ισχύος αυτού του νόμου. (β) προορίζεται για τον περιορισμό

κρατουμένων σε καθεστώς προσωρινής κράτησης, όπως προβλέπει το Βρετανικό Δίκαιο. (γ)

καθόσον δε χρόνο μια τέτοια σύμβαση βρίσκεται σε ισχύ, η φυλακή την οποία αφορά θα

διοικείται σύμφωνα με τις παραγράφους 85 και 86 του CJA σύμφωνα με τον νόμο του 1952

(προφανώς εννοείται ο Prison Act του 1952, Chapter 52) και σύμφωνα με τους

σωφρονιστικούς κανόνες».

Η ιστοσελίδα Prison Reform Trust αναφέρει σχετικά με την εξέλιξη της ιδιωτικοποίησης των

φυλακών στην Αγγλία ότι το 1986 η κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή Εσωτερικών

Υποθέσεων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα βασικά πλεονεκτήματα ανάθεσης

υπεργολαβιών για την κατασκευή των φυλακών και της διαχείρισης τους από τον ιδιωτικό

τομέα ήταν ότι, καταρχάς ανακουφίζει από τον φορολογούμενο την άμεση επιβάρυνση από

την υποχρέωση να πληρώνουν για το αρχικό κόστος κεφαλαίου τους, δεύτερον ότι,

επιταχύνει δραματικά την ανοικοδόμηση τους του και τέλος ότι παράγει πολύ βελτιωμένη 15 Στ Αλεξιάδης (1995), «Η Ιδιωτικοποίηση των φυλακών», Αντ. Ν. Σακκουλα, Αθήνα/Κομοτηνη, Σελ. 19-22.

αρχιτεκτονική αποτελεσματικότητας και της αριστείας. Αυτά είναι τα πιο συχνά

επιχειρήματα υπέρ των ιδιωτικών φυλακών, τα οποία θα δούμε και παρακάτω στο κεφάλαιο

και πάνω στα οποία συνεχίζονται να ανοικοδομούνται όλο και περισσότερες ιδιωτικές

φυλακές και να δημιουργείται μια «ιδιωτική σωφρονιστική οικονομία»

Σήμερα στην Αγγλία και την Ουαλία λειτουργούν 137 φυλακές, 126 από τις οποίες

λειτουργούν υπό την εποπτεία του δημόσιου τομέα μέσω της Υπηρεσίας Φυλακών της

Βασίλισσας και 11 λειτουργούν με εταίρους από τον ιδιωτικό τομέα.

Η πιο μεγάλη ιδιωτική εταιρία που διαθέτει σωφρονιστικά κέντρα είναι η HMP Wolds16, η

οποία άνοιξε το 1992, και ήταν η πρώτη που σύναψε σύμβαση για την ιδιωτική διαχείριση

των φυλακών στην Αγγλία. HMP Wolds είναι φυλακή κατηγορίας Γ, κρατώντας μέχρι και

395 καταδικασθέντες ενήλικες άνδρες. Η G4S17 διαχειρίζεται την HMP Wolds από τότε που

άνοιξε, και της χορηγήθηκε μια δεκαετή επέκταση του συμβολαίου διαχείρισης το 2003.

Στην Ευρωπαϊκή ήπειρο οι ιδιωτικές φύλακές, ή καλύτερα ιδιωτικοποιημένες είναι όπως

είδαμε παραπάνω, πολύ λιγότερες σε αριθμό από ότι στην Αμερική. Το κράτος συνεχίζει να

κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των σωφρονιστικών ιδρυμάτων και σαφώς είναι εκείνο που

αποφασίζει για τον αριθμό και την χρηματοδότηση των ιδιωτικών ιδρυμάτων.

Επίσης αξίζει να σημειωθεί, ότι η ιδιωτικοποίηση δεν αφορά μόνον

τα κτήρια και την διοίκηση, αλλά έχει δημιουργήσει και μια

«ιδιωτική οικονομία σωφρονισμού», με άλλες εταιρίες να

προμηθεύουν τα ιδρύματα αυτά όπως κατασκευαστικές εταιρίες,

όπως για παράδειγμα στην Γαλλία η Bouygues18, Eiffage19 κ.α.

όπως και εταιρίες ενέργειας, όπως η Index20.

Στην παρακάτω ενότητα θα δούμε, πως όλα αυτά τα δεδομένα

εμπλέκονται στην συζήτηση περί θετικών και αρνητικών στοιχείων

των ιδιωτικών φυλακών.

16 http://www.hmpwolds.co.uk/about_main.asp17 http://www.g4s.com/18 http://www.bouygues.com/19 http://www.eiffage.com/20 http://www.idex-groupe.com/

4.2. / ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣΤΩΝΦΥΛΑΚΩΝ

Η συζήτηση περί των ιδιωτικών φυλακών, όπως μας αναφέρει ο Σ. Αλεξιάδης (1995) 21,

ξεκίνησε με διαφορετικές μορφές. Αρχικά οι ιδιωτικοποιήσεις ξεκίνησαν στον τομέα των

κτηρίων (εγκαταστάσεις, συντήρηση, εξοπλισμός), έπειτα ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών,

γιατρών, παιδαγωγών, προμήθεια τροφίμων) προς εξυπηρέτηση των αναγκών που

προέκυπταν ανά περίοδο και συγκυρία. Αυτές οι μορφές ιδιωτικοποιήσεων λοιπόν, αφού

ήταν χρήσιμες και εξοικονομούσαν χρήματα, οδήγησαν στην τελευταία μορφή που

αποσκοπούσε σε ακόμα μεγαλύτερη οικονομία χρημάτων από το κράτος καθώς και στην

επίλυση άλλων σωφρονιστικών προβλημάτων (όπως παραδείγματος χάρη τον υπερπληθυσμό

των φυλακών), την ιδιωτικοποίηση στην διοίκηση και διαχείριση των ιδρυμάτων. Μέσω των

συμβάσεων με το κράτος, οι ιδιώτες ανέλαβαν την οικοδόμηση και την λειτουργία ιδιωτικών

καταστημάτων κράτησης, πάντα υπό την εποπτεία του κράτους, όπως αναλύσαμε και

παραπάνω στο παρόν κεφάλαιο.

Αναμενόμενο ήταν το φαινόμενο αυτό, να δεχθεί κριτική όπως και να έχει οπαδούς, οι οποίοι

δημιουργούν έναν διάλογο με επιχειρήματα υπέρ και κατά των ιδρυμάτων αυτών, τον οποίο

θα αναλύσουμε παρακάτω.

Στα επιχειρήματα υπέρ των ιδιωτικών ιδρυμάτων, όπως αναφέραμε και προηγουμένως είναι

οι δύο παράγοντες που δημιούργησαν τα ιδρύματα αυτά, είναι όπως μας αναφέρει ο Σ.

Αλεξιάδης (1995), η αναποτελεσματικότητα του κράτους και ο υπερπληθυσμός των

φυλακών. Ακόμα και στην Ελλάδα, τα δύο ζητήματα αυτά συζητούνται συχνά και τα

συναντούμε πραγματικά στα δημόσια ιδρύματα της χώρας τα οποία είναι όλα υπερπλήρη και

δεν είναι δυνατόν να δεχθούν άλλους κρατούμενους Ο αριθμός των κρατουμένων, σύμφωνα

με την ιστοσελίδα http://topontiki.gr22, σε όλες τις φυλακές της χώρας ανέρχεται σήμερα

στους 12.703 που είναι ο μεγαλύτερος που έχει σημειωθεί στην ιστορία του ελληνικού

κράτους, ενώ η χωρητικότητα όλων των καταστημάτων κράτησης είναι 9.300 άτομα, έχουμε

διαφορά 3403 ατόμων, το οποίο όπως καταλαβαίνουμε δημιουργεί πρόβλημα. Επίσης, στις

φυλακές Κορυδαλλού ο αριθμός των κρατουμένων ανέρχεται στις 2.320, ενώ η

21 22 http://topontiki.gr/article/29287

χωρητικότητά τους είναι για 800 άτομα διαφορά 1520 ατόμων. Το ίδιο πρόβλημα σαφώς

έχουν κι άλλες χώρες, με αποτέλεσμα την δημιουργία των καταστημάτων αυτών με κύρια

παραδείγματα, την Αμερική και την Αγγλία, όπου τα ιδρύματα αυτά κατέχουν πολύ

σημαντική θέση και αυξάνονται σταδιακά, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην

σωφρονιστική πολιτική των χωρών αυτών. Λύση λοιπόν στον υπερπληθυσμό των φυλακών

και στην αναποτελεσματικότητα του κράτους να διαχειριστεί αυτό το πρόβλημα, έδωσαν

ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες ήδη με άλλη μορφή, ήταν εγκατεστημένες στα σωφρονιστικά

ιδρύματα και τώρα ενισχύουν το ρόλο τους μέσω σύναψης συμφωνιών με το κράτος.

Σύμφωνα με τον Verkuil (2007)23, ο έλεγχος των εταιριών αυτών είναι δύσκολος και σε

πρώτο στάδιο γίνεται μέσα από τους όρους σύμβασης, ενώ σε δεύτερο στάδιο από τα

δημόσια δικαστήρια και από ιδιωτικούς ελεγκτικούς φορείς όπως ο American Correctional

Association (ACA), «οι οποίοι διαθέτουν κριτήρια και αρχές με τις οποίες οι ιδιωτικές

φυλακές οφείλουν να συμμορφώνονται».

Οι εταιρίες αυτές στην φάνηκε στην πράξη ότι έλυσαν τα δύο ζητήματα αυτά,

(υπερπληθυσμό και αναποτελεσματικότητα του κράτους) διότι δεν εμποδίζονταν από τις

γραφειοκρατικές διαδικασίες, που δεσμεύουν και καθυστερούν το κράτος και ήταν σε θέση

να χτίσουν, να εξοπλίσουν και να στελεχώσουν τα ιδρύματα σε πολύ λιγότερο χρόνο και εν

τέλει να δεχθούν τους πλεονάζοντες κρατούμενους.

Για τον λόγω αυτό λοιπόν, εξηγούν οι υπέρμαχοι των ιδιωτικών ιδρυμάτων κράτησης, τα

ιδιωτικά καταστήματα είναι πιο “οικονομικά”24 και όπως αναφέρει ο Στ. Αλεξιάδης, πιο

οργανωμένα, «διότι σε αυτές εφαρμόζονται οι νέες εκσυγχρονισμένες μέθοδοι διοίκησης και

διαχείρισης (management)», οι οποίες δεν εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο στον δημόσιο

τομέα, η διαχείριση και η διοίκηση είναι αρμοδιότητες του κράτους. Όπως αναφέρει ο Logan

(1990) τα ιδιωτικά ιδρύματα, μειώνουν τους φόρους των πολιτών, απαλλάσσουν το κράτος

από ακριβές υπηρεσίες, απαλλάσσονται της πληρωμής σωφρονιστικών υπαλλήλων καθώς

και της καταβολής επιδομάτων και συντάξεων και δημιουργούν θέσεις εργασίας στις τοπικές

κοινωνίες, κάτι που τονώνει την τοπική οικονομία. Τις καθιστά λοιπόν πιο

«αποτελεσματικές», Στ., Αλεξιάδης (1995) ως υπηρεσίες, διότι κατορθώνουν να μειώσουν

την γραφειοκρατία, τα λειτουργικά τους έξοδα, και λόγω του ανταγωνισμού τους να

23 Verkuil Paul Robert (2007)’’Outsourcing Sovereignty: How Privatization of Government Functions Threatens Democracy And What We Can Do About It’’, Cambridge University Press.24 Βλ. για την Βρετανία: Home Office, Private Sector Involvement, σελ. 7, για τις ΗΠΑ: Gentry, ό.π., σελ. 375, Wecht, ό.π., σελ. 817, Joel, ό.π. σελ. 61 επ,. W. Calabrese, Low Cost, High Quality, Good Fit: Why Not Privatization? στον τόμο Bowman-Hakim-Seidenstat (eds), Privatizing Correctional Institutions, σελ. 175 επ. Πρβλ. Weigend, ό.π.. σελ. 293.

αποδίδουν τα μέγιστα και βελτιώνονται. Σε σύγκριση με τις δημόσιες φυλακές,

«παρουσιάζουν διαφάνεια, λόγω του ελέγχου που υποβάλλονται από τα δικαστήρια και

φαίνονται να είναι πιο καινοτόμες από τις δημόσιες, με το προσωπικό τους να εμφανίζεται ως

πιο παραγωγικό και φιλικό με τους κρατούμενους, χωρίς να διαθέτει τιμωρητική/μιλιταριστική

κουλτούρα» Ch. Logan (1990).

Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν την «οικονομία» που προβάλλουν οι υπέρμαχοι των ιδιωτικών

φυλακών, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε στην μελέτη του Logan, όπου αναφέρει ότι το

κόστος κατασκευής έχει μεγάλη χρηματική διαφορά μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα,

περίπου 15.000 δολάρια για φυλακές υψίστης ασφαλείας, 13.000$ για φυλακές μεσαίου

τύπου ασφαλείας και 10.000$ για φυλακές μικρού τύπου ασφάλειας [Α,Β,Γ κατηγορίας για

το δικό μας σωφρονιστικό σύστημα]. Επίσης, τα λειτουργικά έξοδα είναι μικρότερα, διότι οι

ιδιωτικές φυλακές λειτουργούν με τους κανόνες της αγοράς. Είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις,

που λειτουργούν στο καπιταλιστικό σύστημα και επιδιώκουν το μέγιστο κέρδος με το

μικρότερο κόστος.

Οι ενάντιοι των ιδιωτικών φυλακών βέβαια αντέκρουσαν τα επιχειρήματα αυτά και

αποδόμησαν την σκέψη των υπέρμαχων των ιδιωτικών ιδρυμάτων κράτησης, καταρχάς όπως

μας αναφέρει ο Στ. Αλεξιάδης, με τον ισχυρισμό ότι η γραφειοκρατία δεν εξαλείφεται μέσω

των ιδιωτικών φυλακών ούτε το κόστος εξανεμίζεται, διότι το κράτος είναι εκείνο που

διαχειρίζεται εμμέσως τα ιδρύματα αυτά, τελούν υπό την εποπτεία του και είναι υπόλογα σε

αυτό, βάση της σύμβασης που έχουν συνάψει.

Όσον αφορά τώρα τις δαπάνες υποστηρίζουν ότι το ζήτημα περί μειωμένων δαπανών είναι

παραπλανητικό, διότι στις ιδιωτικές εταιρίες δεν ανατίθενται συνήθως ιδρύματα υψίστης

ασφαλείας (Α’ κατηγορίας), τα οποία είναι τα πιο κοστοβόρα, αλλά Β’ και Γ΄ κατηγορίας.

«Το κόστος της στέγασης μια μεσαίου ασφάλεια κρατούμενος είναι $ 3 έως $ 8 επιπλέον ανά

ημέρα σε ιδιωτική φυλακή, ανάλογα με το τι παραδοχές γίνονται για τα γενικά έξοδα του

κράτους» αναφέρει η Suzy Khimm25. Αυτό συμβαίνει όπως εξηγεί διότι οι ιδιωτικές εταιρίες,

έχουν την τάση να παρουσιάζουν μειωμένα λειτουργικά κόστη στο κράτος από ότι στην

πραγματικότητα δαπανούν. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Δικαιοσύνης, ιδιωτικές 25 Suzy Khimm ήταν δημοσιογράφος στο γραφείο του προεδρείου της Washington Mother Jones από το Μάρτιο του 2010 έως τον Ιούνιο 2011. Προηγουμένως υπήρξε υπάλληλος στην New Republic, όπως έχει επίσης συμβάλει στην Economist, το Newsweek, Slate, Foreign Policy, η Wall Street Journal Asia, η Christian Science Monitor, και Los Angeles Times. Από το 2006-2007, η Suzy ήταν Associate Editor στην αγγλική γλώσσα στην Cambodia Daily στην Πνομ Πενχ, Καμπότζη. Πέρασε επίσης, δύο χρόνια στο Ρίο ντε Τζανέιρο, κάνοντας ρεπορτάζ σχετικά με την αστική βία στις φυλακές και στις παραγκουπόλεις της Βραζιλίας. Η Suzy έλαβε το πτυχίο της στη λογοτεχνία από το Πανεπιστήμιο Yale.

φυλακές τείνουν να παρουσιάζουν πολύ χαμηλότερες εκτιμήσεις των κατά κεφαλή εξόδων

τους στο κράτος για την εποπτεία και την φροντίδα, της υγειονομικής περίθαλψης των

κρατουμένων καθώς και στον έλεγχο ιστορικού του προσωπικού. Αξίζει να σημειωθεί

επίσης, ότι δεν έχει γίνει συγκριτική μελέτη του κόστους, οι ιδιωτικές εταιρίες δεν έχουν

καταθέσει κάτι δημόσια, όπως και δεν δημοσιεύουν τα έσοδα τους.

Επιπλέον αναφορικά με τις δαπάνες, οι ιδιωτικές φυλακές έχουν μια τάση να περικόπτουν τα

έξοδα τους όπως στο άρθρο της «Are private prisons worth the cost?» από τους μισθούς των

εργαζομένων, κόβουν χρήματα από τα προγράμματα εκπαίδευσης του προσωπικού και

περικόπτουν και υπηρεσίες και προγράμματα από κρατουμένους. Όπως αναφέρει εύστοχα

καθηγητής του Πανεπιστημίου της Αριζόνα «οι περικοπές κόστους δεν μπορούν να

υλοποιηθούν χωρίς συνέπειες.»

Ακόμη ένα ζήτημα που τονίζουν οι ενάντιοι των ιδιωτικών ιδρυμάτων και σημειώνει και ο

Στ. Αλεξιάδης είναι, ότι ο εξοπλισμός είναι πιο σύγχρονος μεν, αλλά μιλάμε για καινούργιες

εγκαταστάσεις, άρα είναι λογικό να διαθέτουν σύγχρονα μέσα και εξοπλισμούς, οι οποίοι

βέβαια υποστηρίζονται και από τα δημόσια ιδρύματα στα πλαίσια του εξιχρονισμού τους.

Βεβαίως όπως αναφέραμε και παραπάνω, ο σύγχρονος εξοπλισμός των ιδιωτικών

καταστημάτων κράτησης, τους έχει προδώσει σε πολλές περιπτώσεις, μια από όλες εκείνη

που αναφέραμε του ιδρύματος Mont-de-Marsan στην Γαλλία το οποίο άνοιξε τις πύλες του

το Νοέμβριο του 2007 και έκλεισε στις 28 Δεκεμβρίου 2009 όταν μια διακοπή ρεύματος

απενεργοποίησε τον φωτισμό, την θέρμανση και μια σειρά από μέτρα ασφαλείας οδηγώντας

στην τελική εκκένωση του και αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι άλλη μια συνέπεια

του χαμηλού κόστους των ιδιωτικών καταστημάτων.

Στον αντίλογο των ιδιωτικών ιδρυμάτων, τίθενται ακόμη δύο πολύ σοβαρά ζητήματα, εκείνο

του lobbying, το οποίο το έχουμε αναφέρει και παραπάνω και το ζήτημα της ανιδιοτέλειας

των ιδιωτικών φυλακών Μ. Μαρκαντωνάτου (2009). Όσον αφορά το τελευταίο ζήτημα

έχουν γίνει καταγγελίες και έχει καταγραφεί από τα ΜΜΕ, φαινόμενα κράτησης

μεγαλύτερου διαστήματος ενός τρόφιμο από αυτό που ορίζει ο νόμος ή φαινόμενα άτομα να

καταδικάζονται άτομα αδίκως ώστε να πλουτίζουν οι ιδιωτικές εταιρίες κράτησης, με

χαρακτηριστικό παράδειγμα που ανέδειξε η εκπομπή Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα, του Γκάρι

Γκόγκερ26. Όπως διαπιστώνει το ρεπορτάζ και τονίζουν οι ενάντιοι των ιδιωτικών φυλακών,

26 το Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα συνάντησε τον Γκάρι Γκόγκερ. Μέχρι τα μέσα του ’90 ο Γκόγκερ έμενε στο αγρόκτημα με τους γονείς του. Κάποια μέρα βρήκε τους γονείς του δολοφονημένους και αμέσως κάλεσε την αστυνομία.

δημιουργείται το “φύλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα”. Οι ιδιωτικές εταιρίες πλουτίζουν και

μάλιστα η μεγαλύτερη εταιρεία ιδιωτικών φυλακών είναι η Γουώκενχατ η μετοχή της οποίας

ήταν, πριν δυο χρόνια, η τρίτη πιο κερδοφόρα μετοχή στη Γούωλ Στρήτ. Οι ιδιωτικές

εταιρίες πληρώνονται από το κράτος ανά κλίνη, όπως μετρώνται εκεί οι κρατούμενοι, έτσι

είναι φυσικό να επιθυμούν αύξηση του των τροφίμων που δέχονται καθώς και ευνοϊκότερη

νομοθεσία για τα ίδια πιέζοντας προς αυτήν την κατεύθυνση κυβερνήτες και γενικότερα

πολιτικά πρόσωπα στις εκάστοτε πολιτείες. Αυτό ακριβώς μας οδηγεί στο δεύτερο ζήτημα

του (lobbying). Στο άρθρο της «Private Prisons Spend Millions On Lobbying To Put More

People In Jail» στην ηλεκτρονική σελίδα Think Progress27, η Andrea Nill Sanchez28 και

σύμφωνα με το Justice Policy Institute (JPI), η ιδιωτικές φυλακές χρησιμοποιούν τρεις

στρατηγικές για να επηρεάσουν τη δημόσια πολιτική: μέσω των ομάδων συμφερόντων,

άμεση χρηματοδότηση των προεκλογικών εκστρατειών, και δικτύωση. Οι τρεις βασικές

εταιρείες συνέβαλαν 835.514 δολάρια σε ομοσπονδιακή υποψήφιους και πάνω από 6

εκατομμύρια δολάρια για πολιτικούς. Έχουν ξοδέψει επίσης εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια

σε άμεσες προσπάθειες άσκησης πίεσης. Η CCA έχει δαπανήσει πάνω από 900.000$ σε

ομοσπονδιακό λόμπι και η GEO πέρασε από 120.000$ σε 199.992 δολάρια στη Φλόριντα

μόνο κατά τη διάρκεια σύντομης τρίμηνης διάρκεια του τρέχοντος έτους. Εν τω μεταξύ, «η

σχέση μεταξύ των αξιωματούχων της κυβέρνησης και ιδιωτικών εταιρειών φυλακή υπήρξε

μέρος του υφάσματος του κλάδου από την αρχή», σημειώνει η έκθεση του Justice Policy

Institute.

Τέλος, συνεχίζοντας τον αντίλογο όσον αφορά τα ιδιωτικά ιδρύματα, αξιοσημείωτο είναι ένα

δημοσίευμα με τίτλο «Top 10 lies told by Private Prison Corporations at the Arizona

Χωρίς κανένα στοιχείο, οι τοπικές αρχές κατηγόρησαν τον Γκόκερ και άρχισαν να τον πιέζουν για να ομολογήσει. Μετά από 24 ώρες εξαντλητικής ανάκρισης, ο Γκόγκερ τους ρώτησε αν μπορεί να είχε διαπράξει το έγκλημα και να μην τ ο θυμάται. “Αυτό ήταν, ομολόγησες”, είπαν οι αστυνομικοί. Παρ’ ότι αρνήθηκε να υπογράψει ομολογία, ο Γκόγκερ παραπέμφθηκε με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας. Δεν υπήρχαν στοιχεία ή κίνητρο, έτσι, o εισαγγελέας και οι αστυνομικοί κατασκεύασαν έναν μάρτυρα. Έβαλαν ένα καρφί, έναν κατάδικο, στο ίδιο κελί με τον Γκόγκερ που εξομολογήθηκε ότι πράγματι είχε διαπράξει το έγκλημα. Η υπεράσπιση του Γκόγκερ ήταν ανεπαρκής γιατί δεν μπορούσε να πληρώσει ένα καλό δικηγόρο. Με βάση την ομολογία του καρφιού, ο Γκόγκερ καταδικάσθηκε σε θάνατο. Τον “έσωσε” μια ομάδα δημοσιογράφων και δικηγόρων που είναι αντίθετοι με τη θανατική ποινή. Η ομάδα κατάφερε να πετύχει αναψηλάφηση της δίκης και ο Γκόγκερ αθωώθηκε. Λίγο μετά το FBI ανακάλυψε τους πραγματικούς δολοφόνους οι οποίοι εν τω μεταξύ είχαν κάνει και άλλα εγκλήματα27 http://thinkprogress.org/justice/2011/06/23/251363/cca-geogroup-prison-industry/?mobile=nc28 Andrea Nill Sanchez είναι Ερευνήτρια/Blogger, με ειδίκευση στην Μετανάστευση για ThinkProgress.org του Κέντρου American Progress Action Fund.Η Andrea κατέχει πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Cornell στις Πολιτικές Επιστήμες με ειδίκευση στη Λατινική Αμερική Δίκαιο και Κοινωνία. Πριν την ένταξή της στο κέντρο, η Andrea ήταν Communications Associate του Κέντρου Μεταναστευτικής Πολιτικής, όπου και ίδρυσε το blog, των επιπτώσεων της μετανάστευσης. Η Andrea ήταν επίσης Communications Specialist στην Unites Food και Commercial Workers της Διεθνούς Ένωσης (UFCW), η οποία ειδικεύεται σε δίγλωσσες δημόσιες σχέσεις. Η Andrea γεννήθηκε στη Γουατεμάλα και μεγάλωσε, στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης.

Hearings»29 από το blog TucsonCitizen.com30, το οποίο αναφέρει 10 ισχυρισμούς από

εκπροσώπους ιδιωτικών εταιριών υπεύθυνων για σωφρονιστικά κέντρα, τους οποίους

καταρρίπτει ο συγγραφέας με στοιχεία και θα τα παραθέσουμε και εμείς επιγραμματικά. Το

άρθρο είναι ιδιαίτερα επικριτικό και καυστικό όμως εμείς θα κρατήσουμε κάποια κομμάτια

τα οποία θα μας βοηθήσουν να ασκήσουμε κριτική στα ιδρύματα αυτά. Επειδή κάποια από

τα σημεία του άρθρου τα έχουμε αναφέρει προηγουμένως στο κεφάλαιο, θα εστιάσουμε σε

εκείνα που δεν έχουν αναφερθεί και είναι ιδιαίτερα σημαντικά.

1. Καταρχάς, παραθέτει τα λόγια του George Zoley, CEO of GEO Group31,ο οποίος

δήλωσε κατά την διάρκεια μιας ημερίδας στο Eloy ότι είναι υπόλογος στον κόσμο32

[φανταζόμαστε αναφέρεται στα οικονομικά του, δηλαδή ότι δεν έχει τίποτα να κρύψει από

τον κόσμο, ότι είναι υπέρ της διαφάνειας]. Αργότερα όμως, ο Zoley αρνήθηκε να

αποκαλύψει πόσα χρήματα θα κερδίζει και ανέφερε ότι η GEO δεν είναι σε θέση να μετρήσει

την υποτροπή.

Ο Frank Smith33 συνεργάτης της Private Corrections Working Group34 ενημέρωσε το κοινό,

ότι Zoley έβγαλε 16 εκατομμύρια δολάρια το 2010, όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας

σύμφωνα με την companypay.com. Ο μισθός του ήταν 3.825.433$ όπως επίσης κέρδισε 23

εκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγές μετοχών κατά τους τελευταίους 18 μήνες35.

29 http://tucsoncitizen.com/cell-out-arizona/2011/08/22/top-10-lies-told-by-private-prison-corporations-at-the-arizona-hearings/ 30 Το TucsonCitizen.com είναι μια επιτομή των blogs που χρησιμεύει ως η φωνή του Tucson, που γράφτηκε από Tucsonans για τους Tucsonans. Οι bloggers και πολίτες δημοσιογράφοι εδώ παρέχουν ειδήσεις, πληροφορίες, απόψεις, σχόλια και ενδιαφέροντα θέματα, και γεγονότα που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή στην Παλιά Pueblo.Στόχος μας είναι να παρέχουμε μια τοποθεσία Web που δίνει φωνή στους ανθρώπους που θέλουν να ενημερώσουν την κοινότητά τους για θέματα που δεν θα μπορούσαν να προσελκύσουν την προσοχή τους από μια εφημερίδα ή μέσα από τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και να παρέχουν στους συμπολίτες τους διαφορετικές απόψεις σχετικά με τα θέματα της ημέρας που διαφέρουν από αυτή της κυρίαρχης συντακτικής φωνής στην πόλη, τα οποία εκφράζει η Αριζόνα Daily Star. Βλ. http://tucsoncitizen.com/about-tucsoncitizencom/ 31 Ο κ. George C. Zoley Ιδρύθηκε The GEO Group Inc (παλαιότερα γνωστή ως Wackenhut Corrections Corporation) και το 1984 υπήρξε Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος από το Μάιο του 2002 και από τον Απρίλιο του 1994, αντίστοιχα. Ο κ. Zoley ιδρύθηκε GEO Care Inc, μια πλήρως ελεγχόμενη θυγατρική της The GEO Group Inc το 1984 και αποτελεί Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος. Υπηρετεί ως Διευθύνων Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος της Wackenhut Corrections, της Wackenhut Corporation32 "I'm the guy who founded this company in 1984 . . . and I'm accountable to you,” http://www.azcentral.com/community/swvalley/articles/2011/08/11/20110811goodyear-prison-proposal-draws-fire.html#ixzz21qHNyeqC 33 O Frank Smith, εργάζεται ως Field Organizer στην Private Corrections Working Group από τον Δεκέμβριο του 2003 μέχρι σήμερα. Τομείς ειδικότητας του είναι: κρατικά ζητήματα, οργάνωση της κοινότητας, media relations, η έρευνα, οι δημόσιες ομιλίες, νομοθετικά ζητήματα και η συγγραφή. http://www.linkedin.com/pub/frank-smith/4/75b/271 34 http :// www . privateci . org / 35 http :// www . companypay . com / executive / compensation / george _ c _ zoley _ phd _3825433_ GGI . asp

2.Το δεύτερο σημείο είναι οι μηνύσεις. Όπως

αναφέρεται στην εφημερίδα Dallas Morning

News36 στις 3,6,12 Οκτωβρίου και στις 29 Ιουλίου

του 2007 από συνεχή άρθρα της εφημερίδας37

παρουσιάζεται ότι, η GEO όχι μόνο αντιμετώπιζε

αγωγές λόγω των κακών συνθηκών, αλλά στην

πραγματικότητα έχασαν συμβάσεις λόγω της

κακοδιαχείρισης και των συνθηκών στα ιδρύματα

τους.

3. "Η πόλη δεν λαμβάνει τυχόν κίνδυνοι στο

σύστημα χρηματοδότησης για τη φυλακή". Όπως μας εξηγεί το άρθρο αυτός ο ισχυρισμός δεν

ευσταθεί. Διότι αν μια φυλακή δεν έχει πολλούς τρόφιμους και υπάρχουν λειτουργικά

ζητήματα στις ιδιωτικές εταιρίες, εκείνες εγκαταλείπουν τα ιδρύματα αυτά, μετακινώντας τις

δραστηριότητες τους αλλού. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πόλεων που αντιμετωπίζουν

αθέτησης των συμβάσεων και αγωνίζονται να πληρώσουν το χρέος σε μια άδεια φυλακή. Η

Hardin, MT είναι μια από τις πιο αξιοσημείωτες περιπτώσεις. Η πόλη ήταν τόσο

απελπισμένη, που ζήτησαν από το κράτος να στείλει τους δράστες σεξουαλικών αδικημάτων

για να γεμίσει τις άδειες φυλακές, όπως επίσης άσκησε πιέσεις την Κυβέρνηση Obama να

στείλει τους κρατούμενους του Γκουαντάναμο. Η πόλη της Littlefield, Τέξας, αναγκάστηκε

να προβεί σε δημόσια δημοπρασία για την πώληση της φυλακής, έτσι ώστε να είναι σε θέση

να πληρώσει το χρέος για την πειραματική μονάδα που χτίστηκε εκεί μετά την κατήγγειλα

της σύμβασής από την GEO Group, η οποία και εγκατάλειψε το ίδρυμα.

Ακόμα κι αν η πόλη δεν είναι άμεσα υπεύθυνη για την καταβολή της οφειλής στη φυλακή, το

«κούρεμα» των ομολόγων μπορεί να επηρεάσει την πιστοληπτική ικανότητα της πόλης.

Αυτό μπορεί να καταστήσει δύσκολο για την πόλη να δανειστεί χρήματα που απαιτούνται

για άλλα έργα, όπως νέα σχολεία ή σε νοσοκομείο. Μερικές πόλεις έχουν λάβει απελπισμένα

μέτρα για να προσπαθήσουν να πληρώσουν το χρέος από μια φυλακή συμπεριλαμβανομένης

της αύξησης των φόρων και άλλων κρίσιμων προϋπολογισμών από δαπάνες των πόλεων. Το

κούρεμα των ομολόγων μπορεί επίσης να κάνει μια πόλη στόχο δαπανηρές αντιδικιών με το

κράτος και με άλλους δανειστές και μπορεί να αποφέρει περαιτέρω αποστράγγιση ταμεία της

πόλης.

36 http://www.dallasnews.com/ 37 Αναλυτικά βλ. http://www.privateci.org/rap_geo.html

4. "Δημιουργούμε Δουλείες". Αυτό όπως μας εξηγεί το άρθρο είναι παραπλανητικό. Διότι δεν

δημιουργούνται θέσεις μάλλον είναι ήδη κατειλημμένες ή δίνονται αλλού και θα εξηγήσουμε

το γιατί. Οι ιδιωτικές εταιρείες βασίζονται στις φυλακές από άλλες πολιτείες. Είναι τεράστιες

πολυεθνικές εταιρείες και διαθέτουν τους δικούς τους αρχιτέκτονες καθώς και δικές

κατασκευαστικές εταιρείες. Όπως επίσης έχουν συνάψει συμφωνίες με μεγάλους διανομείς,

αγοράζοντας χονδρική ότι χρειάζονται για τα ιδρύματα τους, φτηνά και άμεσα. Θα πουν ότι

θα προσπαθήσουν να συνεργαστούν με την εγχώρια αγορά, όμως όπως είπαμε είναι εταιρίες

που δραστηριοποιούνται στα πλαίσια του καπιταλισμού αλλά θα διαπιστώσουν «ξαφνικά»

ότι οι τοπικοί προμηθευτές δεν προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές ή ότι δεν μπορούν να

χειριστούν τον όγκο που επιθυμούν, για να καταλήξουν εν τέλει με αυτούς που

χρησιμοποιούν συνήθως.

5. "Κανένας μετανάστης κρατούμενος δεν έχει πεθάνει στις ιδιωτικές φυλακές". Ακόμη ένα

ψέμα που διατυπώθηκε από τις ιδιωτικές εταιρίες της Αμερικής. Ο Javier del Castillo στο

άρθρο του «126 immigrants have died while detained since 2003» 38, στον ιστότοπο

comoinmigrarausa.com/ 39 αναφέρει ότι κατά τα τελευταία οκτώ χρόνια, 126 παράνομοι

μετανάστες έχασαν τη ζωή τους, ενώ υπό την επιμέλεια του Γραφείου of Immigration and

Customs Enforcement (ICE) τα οποία αποτελούν κέντρα κράτησης στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η πρώτη υπόθεση που έλαβε χώρα το 2012, ήταν εκείνη του Anibal Ramirez Ramirez,

35ετών από το Ελ Σαλβαδόρ, ο οποίος πέθανε στις 2 Οκτωβρίου στο Charlottesville, της

Βιρτζίνια. Το πιο πρόσφατο σχετικά περιστατικό, έλαβε χώρα σε ένα κέντρο κράτησης σε

Eloy, Αριζόνα. Ενώ συνελήφθη, η Μεξικού μετανάστρια από την Οαχάκα, η Gracida Paul

Conte, 54 ετών, έχασε τη ζωή της 30 του Οκτώβρη 2012, την ώρα που μεταφερόταν από ένα

ασθενοφόρο. Ο θάνατός της ήταν το τρίτο περιστατικό θανάτου μετανάστη, κατά την

διάρκεια προφυλάκισής του από τον ICE το τρέχον οικονομικό έτος 2012 στη χώρα. Η

επίσημη αιτία του θανάτου των τριών μεταναστών εξακολουθεί να μην έχει ανακοινωθεί και

προσδιοριστεί.

38 http://www.comoinmigrarausa.com/2011/11/126-immigrants-have-died-while-detained-since-2003/39 Η Cómo Inmigrar (CIAUSA), ιδρύθηκε σύμφωνα με τους νόμους της Florida νομίμως εγγεγραμμένη στο the Corporations Division της πολιτείας της Florida από τις 15 Οκτωβρίου 2009, με στόχο την παροχή πιο προσιτών και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στον μετανάστη.Υπάρχουν πολλές διαδικασίες CIAUSA από την φροντίδα για τον μετανάστη (Αναφορών στην οικογένεια, το πολιτικό άσυλο, άδεια εργασίας, με Επενδυτές / Επαγγελματική Visa, Φοιτητική Visa, Fiance, κλπ.), αλλά η CIAUSA δεν μπορεί να εκπροσωπήσει τους μετανάστες στο δικαστήριο.

Μεταξύ των χωρών της Λατινικής Αμερικής, η Κούβα βρίσκεται στην πρώτη θέση με το

μεγαλύτερο αριθμό παράνομων μεταναστών που έχασαν τη ζωή τους, ενώ βρίσκονταν υπό

κράτηση από τον ICE, με 32 περιπτώσεις να έχουν αναφερθεί τα τελευταία οκτώ χρόνια.

Ακολουθούμενη από το Μεξικό και τη Γουατεμάλα, με 24 περιπτώσεις με 9 θανάτους.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν από τα σημεία αυτά που περιγράφονται στο άρθρο «Top 10 lies told

by Private Prison Corporations at the Arizona Hearings»40, ότι το ζήτημα των ιδιωτικών

φυλακών, επιζητά περαιτέρω ανάλυσης τόσο σε κρατικό επίπεδο όσο και στις ίδιες τις

πολιτείες. Οι ιδιωτικές φυλακές είναι εταιρίες που ανήκουν σε ιδιώτες, οι οποίοι επιθυμούν

κέρδη από αυτές τους τις επενδύσεις, όπως είναι φυσικό και όπως επιτάσσει και η αγορά.

Βέβαια στην συνείδηση του κόσμου, τα επιχειρήματα περί οικονομικότητας που προβάλλουν

τα ιδιωτικά ιδρύματα, φαντάζουν πιο ισχυρά, όπως διαπιστώνει και ο Στ. Αλεξιάδης (1995),

όμως πιστεύω ότι αποδείξαμε, ότι τα ζητήματα αυτά είναι παραπλανητικά και ότι δεν

παρουσιάζονται όπως ακριβώς είναι στην πραγματικότητα. Σαφώς όμως, δεν μπορούμε να

μην αναγνωρίσουμε ότι και ο δημόσιος τομέας διαθέτει πολλά κακώς κείμενα και πολλά

στοιχεία του θα πρέπει να διορθωθούν, αλλάξουν και βελτιωθούν.

Για να κλείσουμε λοιπόν, τον διάλογο σχετικά με τις ιδιωτικές φυλακές και τα υπέρ και τα

κατά στοιχεία τους αξίζει να σημειώσουμε ότι είναι ένα φαινόμενο αρκετά σύνθετο και νέο.

Στατιστικές μελέτες δεν έχουν πραγματοποιηθεί λόγω μεθοδολογικών δυσχερειών Μ.

Μαρκαντωνάτου (2009) για να μπορούμε να διεξάγουμε ένα ασφαλές συμπέρασμα για το αν

έχουν εκπληρώσει τους σκοπούς και τους στόχους τους και τα ποσοστά υποτροπής, το οποίο

εν τέλει είναι και το ζητούμενο.

Σίγουρα πάντως δεν μπορούμε να μιλήσουμε για «κακές» φυλακές, είτε δημόσιες είτε

ιδιωτικές. Διότι υπάρχουν λειτουργίες γίνονται καλύτερα στις ιδιωτικές φυλακές και άλλες

γίνονται καλύτερα στις δημόσιες Σ. Αλεξιάδης (1995) [αυτό είναι βέβαια σχετικό, διότι δεν

έχουμε έρευνες να αποδεικνύουν ποιος φορέας λειτουργεί ορθότερα, όπως και βλέπουμε

κακοδιαχείριση και κακώς κείμενα και στους δύο τύπους ιδρυμάτων, όπως αποδεικνύεται και

παραπάνω.

40 http://tucsoncitizen.com/cell-out-arizona/2011/08/22/top-10-lies-told-by-private-prison-corporations-at-the-arizona-hearings/

4.3. ΣΥΓΚΡΙΣΗΤΟΥΡΟΛΟΥΤΟΥΦΥΛΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣΜΕΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ

ΦΥΛΑΚΕΣ

Έρευνες για τις ιδιωτικές φυλακές όπως αναφέραμε, δεν έχουν πραγματοποιηθεί.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι από αυτό το γεγονός δεν εξαιρείται και το φυλακτικό

προσωπικό, το οποίο πάντοτε θεωρείται ο τελευταίος τροχός της αμάξης, παρόλο που είναι

το πιο καίριο κομμάτι μιας φυλακής, πάνω στους οποίους επαφίεται η ασφάλεια και η

απόδοση του ιδρύματος. Παρόμοια λοιπόν, δεν υπάρχουν και συγκριτικές μελέτες πάνω στο

έργο του φυλακτικού προσωπικού στις δημόσιες και ιδιωτικές φυλακές, τις διαφορές και τις

ομοιότητες πάνω στην εργασία του.

Για την Ελλάδα βέβαια δεν μπορούμε να αναφερθούμε καθόλου, διότι δεν διαθέτει ιδιωτικά

ιδρύματα, όπως και δεν έχουν υλοποιηθεί μελέτες για τα ιδρύματα της και το προσωπικό που

εργάζεται σε αυτά.

Βέβαια είμαστε τυχεροί διότι μπορούμε να εξάγουμε κάποια στοιχεία για τις διαφορές του

φυλακτικού προσωπικού στις δημόσιες και ιδιωτικές φυλακές της Αγγλίας από το Twelfth

Report of Session του House of Commons Justice Committee, το οποίο συνεργάστηκε με την

καθηγήτρια κ. Alison Liebling, της οποίας το έργο βοήθησε την παρούσα μελέτη στο

δεύτερο κεφάλαιο, η οποία έχει μελετήσει το φυλακτικό προσωπικό του ιδιωτικού και του

δημοσίου τομέα στην διδακτορική της διατριβή και ανέδειξε και μας παρέχει μέτρα

σύγκρισης από την εργασία του προσωπικού στους δύο φορείς.

Η Liebling εξηγεί στην έκθεση ότι ο ιδιωτικός τομέας, συνεπάγεται με τον ανταγωνισμό, το

οποίο σημαίνει ότι γίνονται «πειράματα» από τις ιδιωτικές εταιρίες με το πόσο χαμηλά

μπορείτε να καθοριστεί ο αριθμός του προσωπικού, των αμοιβών και γενικότερα ότι αφορά

το έμψυχο δυναμικό ενός ιδρύματος. Με αυτόν τον τρόπο ο ρόλος του φυλακτικού

προσωπικού, έχει γίνει πιο απαιτητικός, η δύναμη μετακινήθηκε προς τα πάνω έτσι ώστε οι

διαχειριστές να διοικούν το προσωπικό πολύ πιο στενά, τίθενται στόχοι και καταρτίζονται

δείκτες απόδοσης, υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τις επιδόσεις ενός φύλακα.

Υπάρχει στενή παρακολούθηση από τους διαχειριστές της εργασίας του φυλακτικού

προσωπικού. Η Liebling, μέσω της δικής της έρευνας παρατήρησε ότι, οι εργαζόμενοι του

ιδιωτικού τομέα εμπιστεύονται τους ανώτερους διευθυντές τους περισσότερο, τείνουν να

είναι περισσότερο αφοσιωμένοι στην εταιρεία και φαίνεται να έχουν πολύ καλές σχέσεις με

τους φυλακισμένους, αλλά με λίγο περισσότερη έρευνα η Liebling ανακάλυψε, ότι έχουν

περισσότερο τιμωρητική στάση από τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, αλλά είναι πιο

ευάλωτοι ως οι εργαζόμενοι, λόγω του ανταγωνισμού, της παραγωγικότητας και της συνεχής

τους επιτήρησης από τους ανωτέρους τους και την εταιρία.

στον ιδιωτικό τομέα, μέχρι στιγμής, επειδή το προσωπικό είναι άπειρο και λιγότερο

εκπαιδευμένο, καταβάλλουν μεγαλύτερες προσπάθειες από το προσωπικό του δημόσιου

τομέα, στο πώς να χρησιμοποιήσουν την εξουσία τους, με αποτέλεσμα να μην είναι σίγουροι

για τον εαυτό τους και πολλές φορές να αμφιταλαντεύονται και να βρίσκονται υπό των

κρατουμένων ή να είναι πιο αυστηροί χωρίς να χρειάζεται. Στο δημόσιο τομέα, το

προσωπικό είναι πολύ πιο σίγουροι. Κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους, όπως όλοι

γνωρίζουν, αλλά όταν χρησιμοποιούν την εξουσία τους σωστά το αποτέλεσμα είναι πολύ

διαφορετική. Βασίζονται στην εμπειρία και χρησιμοποιούν την εξουσίας τους για την

διατήρηση της ομαλότητας και της εύρυθμης λειτουργίας, οι οποίες είναι πολύ λεπτές μέσα

στα σωφρονιστικά ιδρύματα και είναι εύκολο να διαρρηγνύουν, με έναν τρόπο πολύ

επαγγελματικό. Βέβαια, δεν λειτουργούν πάντοτε έτσι οι υπάλληλοι στα δημόσια ιδρύματα,

όμως όταν το πραγματοποιούν, η διαφορά είναι μεγάλη.

Τους ισχυρισμούς της Liebling, επαληθεύει και ο Stephen Shaw41 πρώην υπεύθυνος του

Prisons and Probation Ombudsman42, προσθέτοντας ότι, από θεσμική άποψη, το μεγαλύτερο

όφελος της συμβολής του ιδιωτικού τομέα υπήρξε, η ευπρέπειας στην μεταχείριση και στην

διαχείριση των κρατουμένων ως άτομα, άτομα με παραπτώματα βέβαια, αλλά δεν παύουν να

είναι άτομα με ανάγκες τις οποίες, είναι καθήκον τους ως προσωπικό για να προσπαθήσουν

να ανταποκριθούν σε αυτές και να τις ικανοποιούν ει δυνατόν.

Αν θα θέλαμε να συμπληρώσουμε την σύγκριση των εργαζόμενων του ιδιωτικού με τον

δημόσιο τομέα, θα δανειστούμε πληροφορίες από την συνολική μας μελέτη στο παρόν

κεφάλαιο. Είδαμε παραπάνω από τον ιστότοπο της ιδιωτικής εταιρίας στην Αμερική, CCA,

το κείμενο με το οποίο απευθύνεται στον υποψήφιο υπάλληλο. Δημιουργεί ένα κλίμα

οικειότητας και εμπιστοσύνης με τον εργαζόμενο. («Everyone who is fortunate enough to

have a career with CCA is proud of the sense of community that we’ve created. It’s based on

an atmosphere that is equal parts professional team and personal family»). Ο δημόσιος

τομέας δεν εξατομικεύει τον εργαζόμενο, είναι απρόσωπος και γραφειοκρατικός, εντάσσει

τον εργαζόμενο σε ένα κλίμα ουδέτερο, με καθήκοντα και υποχρεώσεις, στο οποίο καλείται

να αποδώσει. Ο έλεγχος δεν είναι συστηματοποιημένος όπως στον ιδιωτικό τομέα, γι αυτό

υπάρχουν φαινόμενα κατάχρησης εξουσίας. Οι ανώτεροι δεν υπόκεινται στην λογική του

41 http://en.wikipedia.org/wiki/Stephen_Shaw_%28ombudsman%2942 Το Prisons and Probation Ombudsman της Αγγλιας και της Ουαλίας, είναι ένα ανεξάρτητο σώμα που διορίζεται από τον υπουργό Δικαιοσύνης να διερευνήσει τις καταγγελίες κρατουμένων και εκείνων που υπόκεινται σε εποπτεία, ή εκείνων που θα έχει αναφορές που έχουν γραφτεί. Η οργάνωση, είναι επίσης υπεύθυνη για τη διερεύνηση όλων των θανάτων των κρατουμένων και για τους κατοίκους/μετανάστες, των ξενώνων και καταλυμάτων κράτησης. http://en.wikipedia.org/wiki/Prisons_and_Probation_Ombudsman

ιδιωτικού τομέα, που είναι υπόλογοι στην εταιρία, έτσι είναι δυνατόν να υπάρχει και

διαπροσωπική σχέση με εκείνους και η ιεραρχία να γίνεται οριζόντια σε πολλές περιπτώσεις.

Όσον αφορά την εκπαίδευση τους αυτή καθ αυτήν αυτή έχει αναλυθεί στο 3ο κεφάλαιο της

παρούσας μελέτης. Αν θα θέλαμε να μείνουμε σε κάποιο σημείο είναι ότι συνήθως στις

δημόσιες φυλακές τα μαθήματα είναι περισσότερα και έχουν μεγαλύτερη εστίαση στην

αυτοάμυνα και την καταστολή και γίνεται μια φορά, αν και διεξάγονται εκπαιδευτικά

σεμινάρια επανακατάρτησης, τα οποία σπάνια παρακολουθεί το προσωπικό, ενώ οι ιδιωτικές

εταιρίες εστιάζουν περισσότερο σε μαθήματα νομικά και ψυχολογίας, είναι πιο πολύ

ατομοκεντρικά και πραγματοποιούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μαθήματα κατάρτισης

στους εργαζομένους. Αυτό δείχνει να επαληθεύει τον Stephen Shaw, ότι οι ιδιωτικές

φυλακές, φαίνεται να προωθούν ένα πιο ανθρώπινο προφίλ, με σεβασμό στους

κρατούμενους, μέσω της κατάρτισης στις ανάγκες τους.

Αυτές είναι λοιπόν οι διαφορές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Αμερική και στην

Ευρώπη, όσον αφορά τα σωφρονιστικά τους καταστήματα, τις ιδιωτικοποιήσεις αυτών, την

λειτουργία, την διαχείριση καθώς και το προσωπικό τους.

Στην Ελλάδα δεν διαθέτουμε ιδιωτικά ιδρύματα, αν και κάποιες συζητήσεις έχουν

πραγματοποιηθεί, ανοίγοντας τον διάλογο για την εισβολή τους και στην ελληνική κοινωνία.

Η παρούσα μελέτη αφορά την Ελλάδα όμως αφιερώσαμε αυτό το κομμάτι στις ξένες

φυλακές, δεν είναι πολύ μακριά από την δική μας περίπτωση μελέτης. Μπορούν να

αποτελέσουν παράδειγμα προς αποφυγή είτε προς μίμηση, ανάλογα αν ανήκει κάποιος στους

υπέρμαχους ή στους ενάντιους των ιδιωτικών καταστημάτων. Τα δεδομένα είναι ίδια με της

Αμερικής και της Αγγλίας, των πρωτοπόρων στις ιδιωτικές φυλακές. Ο υπερπληθυσμός των

φυλακών, είναι ένα πρόβλημα που εμφανίζεται καθημερινά στην πολιτική ατζέντα, όπως και

η αδυναμία του κράτους να διαχειριστεί το σωφρονιστικό πρόβλημα, διογκώνεται με την

κρίση και δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερο χάσμα, δεδομένου των απολύσεων που αναγκάζεται

από την σύναψη του λεγόμενου «μνημόνιου» με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στον

δημόσιο τομέα, από τον οποίο προέρχονται και σωφρονιστικοί υπάλληλοι και φύλακες τους

οποίους μελετάμε στην παρούσα έρευνα. Οι φυλακές είναι πλήρης, υπολειτουργούν και η

κοινωνία επιζητά λύσεις. Οι ιδιωτικοποιήσεις ήδη έχουν ξεκινήσει ως λύση στα οικονομικά

προβλήματα του κράτους, δεν είναι καθόλου απίθανο να προχωρήσει σε ιδιωτικοποίηση του

σωφρονιστικού της τομέα, αν συνεχίζει να είναι ανεπαρκής.

Βέβαια η Ελλάδα είναι μια άλλη κοινωνία από εκείνη της Αμερικής και της Αγγλίας, όμως η

κρίση αυτή που περνάει η χώρα μας, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές που μπορεί να

φαντάζουν απίθανες μέχρι σήμερα. Καλό θα είναι λοιπόν να μελετήσουμε πρώτα τα

υπάρχοντα υποδείγματα ιδιωτικών φυλακών, ώστε να είμαστε σε θέση να τα κρίνουμε και να

τα αντιμετωπίσουμε όταν και αν μας προταθούν.