Περιεχόμενα

Εισαγωγή ................................................................................................................. 9

Πώς να διαβάσετε αυτό το βιβλίο........................................................................... 11

Απλές συμβουλές για την ώρα των εξετάσεων. ..................................................... 15

Κατάλογος ερωτήσεων .......................................................................................... 17

Α. Ατομική φροντίδα ασθενή ............................................................................... 19

Β. Διατροφή ασθενή ............................................................................................ 29

Γ. Επισπαστικά ................................................................................................... 35

Δ. Αξιολόγηση ζωτικών σημείων ......................................................................... 37

Ε. Φάρμακα......................................................................................................... 51

Στ. Μετάγγιση αίματος .......................................................................................... 63

Ζ. Παρακεντήσεις ................................................................................................ 69

Η. Οξυγόνο.......................................................................................................... 77

Θ. Κατακλίσεις ..................................................................................................... 83

Ι. Προβλήματα ούρησης..................................................................................... 87

ΙΑ. Προβλήματα λειτουργίας εντέρου ................................................................... 93

ΙΒ. Τραχειοστομία................................................................................................. 97

ΙΓ. Αποστείρωση – απολύμανση ....................................................................... 103

ΙΔ. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις ...................................................................... 109

6 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

ΙΕ. Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων................................................................... 113

ΙΣτ. Γενική φροντίδα χειρουργικού ασθενή .......................................................... 117

ΙΖ. Ειδική φροντίδα ασθενή................................................................................ 129

ΙΗ. Νοσηλευτική φροντίδα παιδιού ..................................................................... 145

ΙΘ. Θάνατος........................................................................................................ 153

Κ. Ψυχώσεις...................................................................................................... 157

ΚΑ. Νευρώσεις .................................................................................................... 171

ΚΒ. Επιληψία....................................................................................................... 177

ΚΓ. Ηλικωμένοι με ψυχολογικά προβλήματα ...................................................... 181

ΚΔ. Ψυχικές διαταραχές στα παιδιά και τους εφήβους ........................................ 183

ΚΕ. Νοσηλευτική φροντίδα ατόμων με κατάχρηση ψυχοδραστικών ουσιών ....... 187

ΚΣτ. Θεραπεία των ψυχικά πασχόντων................................................................ 191

ΚΖ. Σχολές ψυχολογικής σκέψης – Ψυχολογία ................................................... 209

ΚΗ. Ανατομία – Φυσιολογία – Παθολογία νευρικού συστήματος......................... 211

ΚΘ. Νευρολογικές παθήσεις ................................................................................ 215

Λ. Ψυχοσωματικές παθήσεις............................................................................. 219

ΛΑ. Διαταραχές προσωπικότητας (ΔΠ) ............................................................... 221

ΛΒ. Νοσηλεία και ψυχιατρικές δομές ................................................................... 223

Β. Διατροφή ασθενή

1. Αναφέρατε τους παράγοντες που προσδιορίζουν τις διαιτητικές

ανάγκες του ασθενή.

Οι διαιτητικές ανάγκες του ασθενή προσδιορίζονται από τα εξής:

Φύλο.

Ηλικία.

Σωματικό βάρος.

Σωματική δραστηριότητα.

Ιστορικό πρόσφατης χειρουργικής επέμβασης.

2. Αναφέρατε τους παράγοντες που βοηθούν την πέψη και απορ-

ρόφηση των τροφών.

Η πέψη και απορρόφηση των τροφών βοηθιέται από:

Ένζυμα του στόματος (σιελική αμυλάση).

Υδροχλωρικό οξύ του στομάχου.

Περισταλτισμός εντέρου.

30 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Ένζυμα παγκρέατος (παγκρεατική λιπάση, αμυλάση).

Καλή λειτουργία εντερικού βλενογόνου (εντερικές λάχνες).

3. Αναφέρατε τους λόγους που οι ασθενείς παρουσιάζουν προβλή-

ματα διατροφής.

Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν προβλήματα διατροφής για τους

εξής λόγους:

Ανορεξία.

Δυσκολία στην κατάποση.

Απώλεια συνείδησης.

Απόφραξη στόματος.

Απόφραξη οισοφάγου.

Τραυματισμός.

4. Τι περιλαμβάνει η ετοιμασία και βοήθεια του ασθενή για φαγη-

τό;

Δημιουργία ευχάριστου περιβάλλοντος.

Ετοιμασία αρρώστου (Ο ασθενής τοποθετείται σε καθιστή αναπαυτι-

κή θέση. Πλένονται τα χέρια του. Ο ασθενής τοποθετείται κοντά στο

τραπεζάκι φαγητού. Ο ασθενής ενθαρρύνεται να φάει στο τραπέζι του

θαλάμου).

Σερβίρισμα τροφής.

Βοήθεια αρρώστου.

5. Ποια είναι τα νοσηλευτικά μέτρα όταν ο νοσηλευτής χορηγεί

γεύμα σε ασθενή;

Δημιουργία ευχάριστου περιβάλλοντος.

Ο ασθενής τοποθετείται σε αναπαυτική θέση.

Πλένονται τα χέρια του ασθενή.

Το τραπεζάκι του φαγητού τοποθετείται κοντά στον ασθενή.

Οι νοσηλείες και η αντιμετώπιση του πόνου πρέπει να γίνονται αρκε-

τή ώρα πριν το φαγητό.

Τοποθετείται πετσέτα φαγητού.

Ο νοσηλευτής κάθεται δίπλα στον ασθενή.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 31

Ο νοσηλευτής δοκιμάζει τη θερμοκρασία του φαγητού και γεμίζει το

κουτάλι κάθε φορά κατά τα 2/3.

Ο νοσηλευτής ελέγχει αν ο ασθενής μάσησε καλά και κατάπιε την

τροφή.

Όταν ο νοσηλευτής χορηγεί υγρά, στηρίζει το κεφάλι του ασθενή.

6. Τι εξηγεί στον ασθενή ο νοσηλευτής κατά την ώρα του φαγητού;

Ο νοσηλευτής εξηγεί τη διαδικασία που πρόκειται να ακολουθηθεί και

καθοδηγεί τον ασθενή:

Να πλύνει τα χέρια του.

Να πάρει την κατάλληλη θέση.

Να μασάει καλά την τροφή.

Να καταπίνει με ηρεμία.

7. Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται τεχνητή διατροφή;

Η τεχνητή διατροφή εφαρμόζεται όταν ο ασθενής δεν μπορεί να τραφεί

φυσιολογικά από το στόμα. Αυτό συμβαίνει κατά τις πρώτες μετεγχειρη-

τικές ημέρες ή όταν ο ασθενής είναι διασωληνωμένος ή όταν ο ασθενής

έχει υποβληθεί σε κάποια σημαντική επέμβαση στο γαστρεντερικό σύ-

στημα.

8. Αναφέρατε τις γενικές αρχές που πρέπει να εφαρμόζονται κατά

την τεχνητή διατροφή.

Ενημερωνόμαστε από τις ιατρικές οδηγίες για την ποιότητα και την

ποσότητα της τροφής που πρέπει να χορηγηθεί.

Ενημερώνουμε τον ασθενή.

Φροντίζουμε την προετοιμασία όλων των απαραιτήτων υλικών.

Ελέγχουμε τη θερμοκρασία του μίγματος να είναι γύρω στους

37,5 °C.

Μετράμε το σάκχαρο και τους ηλεκτρολύτες του αίματος.

Καταγράφουμε τα προσλαμβανόμενα και αποβαλλόμενα υγρά.

Μετράμε το βάρος του ασθενή 2 φορές την εβδομάδα.

Διδάσκουμε τον ασθενή τη διαδικασία της τεχνητής διατροφής.

32 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

9. Ποια είναι η σειρά εργασίας στην τοποθέτηση ρινογαστρικού

καθετήρα (Levin) για χορήγηση τροφής;

Ενημερώνουμε τον ασθενή.

Τοποθετούμε τον ασθενή σε ημικαθιστή θέση.

Καθαρίζουμε τα ρουθούνια του ασθενή − ψεκάζουμε με τοπικό α-

ναισθητικό για να μειωθούν τα φαρυγγικά αντανακλαστικά.

Υπολογίζουμε το μήκος του καθετήρα και βαπτίζουμε τα 15-20 τε-

λευταία εκατοστά του σε νερό ή λιπαρή ουσία.

Σπρώχνουμε με ήπιες κινήσεις τον καθετήρα προς το ρινοφάρυγγα.

Ενθαρρύνουμε τον ασθενή να παραμείνει χαλαρός.

Όταν ο καθετήρας φτάσει στο φάρυγγα, λέμε στον ασθενή να γυρίσει

το κεφάλι του μπροστά και να παίρνει βαθιές επιπόλαιες αναπνοές.

Αν ο ασθενής παρουσιάσει τάση προς έμετο, λόγω έντονου φαρυγγι-

κού αντανακλαστικού, τον αφήνουμε να ηρεμήσει.

Λέμε στον άρρωστο να καταπίνει όσο εμείς σπρώχνουμε τον καθετή-

ρα. Αν χρειαστεί του δίνουμε να πιει λίγο νερό.

Σταματάμε να σπρώχνουμε τον καθετήρα αν συναντήσουμε αντίστα-

ση.

Παρακολουθούμε μήπως ο ασθενής εμφανίσει βήχα, δυσφορία, δύ-

σπνοια ή κυάνωση, σημεία που φανερώνουν ότι ο καθετήρας μπήκε

κατά λάθος στην τραχεία.

Αναρροφούμε το περιεχόμενο του στομαχιού με σύριγγα, για να βε-

βαιωθούμε ότι ο καθετήρας έφτασε στο στομάχι.

Στερεώνουμε τον καθετήρα με αντιαλλεργικό λευκοπλάστ.

Κλείνουμε το άκρο του καθετήρα με λαβίδα ή πίεστρο ή τον συνδέ-

ουμε με σάκο συλλογής υγρών.

Αφήνουμε τον ασθενή σε καθαρή και αναπαυτική θέση.

Παρακολουθούμε τη λειτουργία του συστήματος.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 33

Ρινογαστρικός σωλήνας (Levin tube)

10. Ποια είναι η σειρά εργασίας για τη χορήγηση τροφής από γα-

στροστομία;

Ενημερώνουμε τον ασθενή.

Ετοιμάζουμε την τροφή.

Φροντίζουμε το περιβάλλον του θαλάμου να είναι ευχάριστο.

Αποφεύγουμε την ώρα του φαγητού οποιαδήποτε νοσηλεία μπορεί

να προδιαθέσει δυσάρεστα τον ασθενή.

Δίνουμε στον ασθενή ημικαθιστή θέση.

Πλένουμε τα χέρια μας και τα χέρια του ασθενή.

Καθόμαστε δίπλα στον ασθενή.

Τοποθετούμε το δίσκο του φαγητού στο τραπεζάκι του κρεβατιού.

Δοκιμάζουμε τη λειτουργία του καθετήρα ρίχνοντας λίγο νερό με τη

σύριγγα.

Αναρροφούμε τροφή με τη σύριγγα και αφαιρούμε τον αέρα για να

μην προκαλέσουμε διάταση του στομάχου.

Συνδέουμε τη σύριγγα με τον καθετήρα.

Πιέζουμε το έμβολο της σύριγγας με αργό ρυθμό.

Αν ο ασθενής εμφανίσει βήχα, έμετο ή δυσφορία, σταματάμε τη χο-

ρήγηση τροφής.

Χορηγούμε στο τέλος της σίτισης μικρή ποσότητα νερού για να κα-

θαρίζουμε το σωλήνα και να αποφύγουμε τυχόν απόφραξή του.

Αφήνουμε τον ασθενή καθαρό και σε αναπαυτική θέση.

34 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

11. Τι πρέπει να γνωρίζει ο νοσηλευτής για την κατάλληλη διατρο-

φή του παιδιού;

H κατάλληλη διατροφή είναι απαραίτητη όχι μόνο για την καλή υγεία

αλλά και για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού. Η διατροφή του παιδιού

πρέπει να περιέχει σε επαρκείς ποσότητες όλα τα απαραίτητα θρεπτικά

συστατικά.

Η σύνταξη του διαιτολογίου γίνεται μέσα στο νοσοκομείο από εξειδι-

κευμένο προσωπικό και είναι ανάλογο των ιδιαίτερων απαιτήσεων του

κάθε παιδιού.

Ως γενική αρχή αρκεί να γνωρίζουμε ότι για μια ισορροπημένη διατρο-

φή απαιτείται η λήψη καθημερινά των εξής τροφών:

Γάλα ή γιαούρτι: 3-4 ισοδύναμα.

Κρέας − ψάρι − όσπρια: 6 ισοδύναμα.

Λαχανικά: 2 ισοδύναμα.

Φρούτα: 2-3 ισοδύναμα.

Ψωμί − δημητριακά: 3 ισοδύναμα.

Λάδι: 2 ισοδύναμα.

12. Βασικές αρχές τεχνητής διατροφής σε παιδιά.

Ενημέρωση παιδιού και γονέων.

Φροντίδα και προετοιμασία όλων των απαραίτητων υλικών.

Μέτρηση σακχάρου αίματος και ηλεκτρολυτών.

Καταγραφή προσλαμβανομένων και αποβαλλομένων υγρών.

Μέτρηση βάρους ασθενή 2 φορές την εβδομάδα.

Κάλυψη θρεπτικών αναγκών ασθενή.

Διδασκαλία ασθενή και γονέων του για συνέχιση της τεχνητής δια-

τροφής στο σπίτι.

13. Ποιων διαταραχών σύμπτωμα μπορεί να αποτελεί η άρνηση του

ασθενή να δεχτεί τροφή;

Η άρνηση τροφής μπορεί να οφείλεται σε:

Κατάθλιξη − μελαγχολία.

Παραληρηματικές ιδέες (ιδέες δηλητηριάσεως).

Ψυχογενή ανορεξία.

Γ. Επισπαστικά

1. Σε τι διακρίνονται τα επισπαστικά;

Επίθεμα ή επισπαστικό είναι η τοποθέτηση κομπρέσας για θεραπευτικό

σκοπό σε μια περιοχή που πάσχει. Τα επιθέματα διακρίνονται σε θερ-

μά και ψυχρά. Τοποθετούνται πάνω σε περιοχές κακώσεων με σκοπό

να μειώσουν το πρήξιμο και τον πόνο. Τοποθετούνται συνήθως για μισή

ώρα και μπορούν να σταθεροποιηθούν στο σημείο που τοποθετήθηκαν

με τη χρήση επιδέσμου.

2. Αναφέρατε τα νοσηλευτικά μέτρα προκειμένου να γίνει τοποθέ-

τηση θερμοφόρας.

Γεμίζουμε τη θερμοφόρα με ζεστό νερό.

Βάζουμε κάλυμμα.

Τοποθετούμε τη θερμοφόρα στην πάσχουσα περιοχή.

Το στόμιο της θερμοφόρας δεν πρέπει να πιέζει το σώμα του ασθενή.

Ελέγχουμε την κατάσταση του δέρματος για πιθανό ερεθισμό.

Σημειώνουμε τυχόν παρατηρήσεις στο δελτίο νοσηλείας.

36 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

3. Τι γνωρίζετε για τα θερμά επισπαστικά (κομπρέσες);

Οι κομπρέσες προσφέρουν υγρή θερμότητα στην πάσχουσα περιοχή. Η

υγρή θερμότητα εισχωρεί πιο βαθιά στο δέρμα, δεν ξεραίνει τόσο πολύ

το δέρμα και ανακουφίζει περισσότερο. Ωστόσο οι κομπρέσες μπορεί να

προκαλέσουν έγκαυμα ή διαβροχή του δέρματος, η θερμότητα δε που

προσφέρουν χάνεται αρκετά γρήγορα. Χρησιμοποιείται νερό 50° C και

διάλυμα αλουμινίου 4% σε θερμοκρασία 37° C.

4. Πως θα ετοιμαστεί η παγοκύστη;

Γεμίζουμε την παγοκύστη με κομμάτια πάγου − παγάκια.

Βάζουμε το κάλυμμα.

Τοποθετούμε την παγοκύστη στην περιοχή που πάσχει.

Ελέγχουμε περιοδικά την κατάσταση του δέρματος στην περιοχή.

5. Νοσηλευτικά μέτρα για τοποθέτηση ψυχρών υγρών επισπαστι-

κών.

Σημειώνουμε στο δελτίο νοσηλείας τον τρόπο εφαρμογής του ψύ-

χους, το βαθμό θερμοκρασίας και τη διάρκεια εφαρμογής.

Καταγράφουμε την κατάσταση του δέρματος, την αντίδραση του α-

σθενή και το αποτέλεσμα της εφαρμογής του επισπαστικού.

Καταγράφουμε πιθανές επιπλοκές.

6. Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται ψύχος;

Ψύχος χρησιμοποιείται για:

Να προκαλέσουμε τοπική αγγειοσυστολή σε περίπτωση αιμορραγίας.

Να μειώσουμε τη φλεγμονή και το οίδημα σε εξαρθρήματα, δια-

στρέμματα και μώλωπες.

Να μειώσουμε τη θερμοκρασία σε περίπτωση πυρετού.

Δ. Αξιολόγηση ζωτικών σημείων

1. Ποια είναι τα ζωτικά σημεία;

Τα ζωτικά σημεία είναι τα εξής:

Αρτηριακή πίεση. Οι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης

ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία του ασθενή. Σε νεαρούς ενήλικες

οι φυσιολογικές τιμές είναι 80/120 mm Hg.

Σφύξεις. Στους ενήλικες, οι χτύποι της καρδιάς φυσιολογικά είναι

60-80 ανά λεπτό, ενώ σε παιδιά μπορεί να είναι 100 ανά λεπτό.

Θερμοκρασία. Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος είναι 36-

36,5° C.

Αναπνοές. Ο αριθμός των αναπνοών στον ενήλικα είναι 14-20 ανά

λεπτό.