ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

  1.1.      Δημιουργός σεναρίου:

Κωνσταντίνος Λιάτσος   1.2. Τίτλος «Το όραμα του Ρήγα Φεραίου», από το κεφάλαιο «Ό Ελληνισμός μετά την άλωση», του σχολικού βιβλίου «ΣΤΑ ΝΕΩΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ», Ιστορία Έννοιες – λεξιλόγιο: Ρήγας Βελεστινλής, Φεραίος, Θούριος, Χάρτα, επαναστάτης και ποιητής, οραματιστής, βαλκανική ιδέα.   1.3. Συνοπτική παρουσίαση του διδακτικού σεναρίου Το παρακάτω σχέδιο μαθήματος αποτελεί πρόταση για ανίχνευση και κατανόηση της πολύπλευρης προσωπικότητας του Ρήγα με τη βοήθεια και του διαδικτύου. Παράλληλα με τη μελέτη των πληροφοριών που υπάρχουν στο σχολικό βιβλίο και σε βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης, οι μαθητές θα αντλήσουν πληροφορίες για το Ρήγα, από συγκεκριμένους κόμβους που περιέχουν πλούσιο υλικό για τη ζωή, τη δράση και το έργο του. Το σχέδιο δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να γνωρίσουν και να διαμορφώσουν άποψη για τον επαναστάτη, τον ποιητή, τον οραματιστή, τον εθνεγέρτη Ρήγα Βελεστινλή, μέσα από πολλές πηγές. Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ δημιουργεί ένα ελκυστικό περιβάλλον διδασκαλίας, η οποία ξεφεύγει από τα στενά όρια της αίθουσας και απλώνεται σε αναζητήσεις και παρουσιάσεις ενός πολυποίκιλου υλικού.   1.4. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Ιστορία, ΤΠΕ, Γεωγραφία, Νεοελληνική Γλώσσα, Εικαστικά.   1.5. Τάξη στην οποία απευθύνεται ΣΤ’  Δημοτικού   1.6. Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ. Το συγκεκριμένο σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με τους γενικούς και ειδικούς στόχους του ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ στο μάθημα της Ιστορίας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται,  σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας είναι: «η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης. Η ανάπτυξη ιστορικής σκέψης αφορά την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων μέσα από την εξέταση αιτίων και αποτελεσμάτων, ενώ η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης αφορά την κατανόηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις και τη διαμόρφωση αξιών και στάσεων που οδηγούν στην εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το μέλλον. Έτσι, µε τη διδασκαλία της Ιστορίας ο μαθητής μπορεί να αποκτήσει όχι µόνο την επίγνωση ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος, αλλά και την αντίληψη ότι ο σύγχρονος ιστορικός ορίζοντας συνδέεται άμεσα µε τη ζωή του. Ο σκοπός της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης συνδέεται έτσι µε το γενικότερο σκοπό της εκπαίδευσης που αναφέρεται στην προετοιμασία υπεύθυνων πολιτών». Πιο αναλυτικά:

Ιστορία: Καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης μέσα από τη διερεύνηση της ιστορικής περιόδου πριν την επανάσταση. Γεωγραφία: Γνωριμία με τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο των Βαλκανίων. Γλώσσα: Καλλιέργεια του προφορικού λόγου και διαλογικών μορφών  επικοινωνίας, παραγωγή δομημένου γραπτού λόγου και διαχείριση πολλαπλών πηγών πληροφορίας. Εικαστικά: Ανάπτυξη της δημιουργικής έκφρασης των μαθητών. ΤΠΕ: Προσέγγιση των ΤΠΕ ως εργαλείων και πηγών μάθησης.   1.7. Προαπαιτούμενες γνώσεις και υλικοτεχνική υποδομή Οι μαθητές/τριες θα πρέπει:

       Να διαθέτουν βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ και περιήγησης στο διαδίκτυο.        Να γνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά της χρήσης των εκπαιδευτικών λογισμικών που περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες του σεναρίου.        Να είναι σε θέση να δείξουν στην ιστορική γραμμή της τάξης την χρονική περίοδο στην οποία αναφέρεται το σενάριο.        Να γνωρίζουν την κατάσταση που επικρατούσε στα χρόνια της σκλαβιάς και να έχουν κατανοήσει τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Έλληνες από τον Οθωμανικό ζυγό.

Επίσης θα πρέπει:        Οι Η/Υ του σχολικού εργαστηρίου να είναι συνδεμένοι σε δίκτυο, να διαθέτουν γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο με browser internet explorer ή mozilla firefox, να έχουν εγκατεστημένο το Centennia, τον επεξεργαστή κειμένου (Word) και το PowerPoint.        Το σχολικό εργαστήριο να διαθέτει εκτυπωτή δικτύου και βιντεοπροβολέα.        Η σχολική αίθουσα θα πρέπει να διαθέτει φορητό υπολογιστή ή γωνιά Η/Υ, εκτυπωτή και βιντεοπροβολέα.

  1.8. Προετοιμασία Δασκάλου:

       Το σχέδιο μπορεί να εφαρμοστεί στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου και σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει ή δεν είναι εφικτό, στην τάξη αξιοποιώντας τη «γωνιά του υπολογιστή».        Ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχει επισκεφτεί τις διευθύνσεις των κόμβων που προτείνονται, να έχει μια γενική ιδέα του υλικού και να εντοπίσει τις περιοχές που θα πρέπει να κατευθύνει τους μαθητές του. Επιπλέον να φέρει στην αίθουσα σχετικά βιβλία και να ετοιμάσει τα φύλλα εργασίας που θα χρειαστεί.        Επειδή το σχέδιο προτείνεται κυρίως για μαθητές δημοτικού, η δημιουργία πριν την έναρξη του μαθήματος φακέλου στους σταθμούς εργασίας των ομάδων με υλικό κυρίως φωτογραφικό ή σημαντικών κειμένων (Θούριος) ή και άρθρων, θα βοηθήσει στην κατάκτηση των στόχων και στην παρουσίαση συνθετικών εργασιών. Επιπλέον στον ίδιο φάκελο θα μπορούν να ανατρέχουν ή και να αποθηκεύουν οτιδήποτε αξιόλογο.

Μαθητών: Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες για την αναζήτηση των πληροφοριών και την παρουσίαση του υλικού.

  1.9. Διδακτικοί Στόχοι Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

       Να μάθουν οι μαθητές για τη ζωή και το έργο του Ρήγα, καθώς και την προσφορά του στον αγώνα για ελευθερία.        Να γνωρίσουν στοιχεία της επαναστατικής φυσιογνωμίας και του σημαντικού του έργου.        Να γνωρίσουν το Θούριο και τα άλλα έργα του και να εκτιμήσουν τη σημασία του έργου του στην υπόθεση της ελευθερίας.        Να κατανοήσουν το όραμα του Ρήγα και τη Βαλκανική ιδέα για την ελευθερία των λαών της χερσονήσου του Αίμου.        Να γνωρίσουν ότι, εκτός από τους Έλληνες, και οι άλλοι λαοί της Βαλκανικής αντέδρασαν στον Οθωμανικό ζυγό.

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία        Να αναπτύξουν οι μαθητές πνεύμα και δεξιότητες συνεργασίας, επικοινωνίας και διερευνητικής μάθησης, ώστε να παρατηρούν, να μελετούν και να συμπεραίνουν.        Να καλλιεργούν την αναλυτική και την συνθετική ικανότητα, να οργανώνουν και να ανακοινώνουν την ιστορική τους γνώση και άποψη προφορικά ή γραπτά.        Να κατανοούν ιστορικές έννοιες και να μπορούν στηριζόμενοι στις ιστορικές τους γνώσεις, να εξηγούν σύγχρονα γεγονότα.        Να καλλιεργούν την κριτική και δημιουργική τους ικανότητα και να διαμορφώνουν σταδιακά  υπεύθυνη στάση, απέναντι σε θέματα  κοινωνικά,  πολιτιστικά, εθνικά και  παγκόσμια.

Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών Οι σύγχρονες προσεγγίσεις της διδακτικής της Ιστορίας διαμορφώνουν ένα σύγχρονο πλαίσιο επιστημονικών αρχών για τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό διδασκαλίας, επισημαίνοντας τα προβλήματα της αποκλειστικής χρήσης ιστορικών αφηγήσεων, τα πλεονεκτήματα της ενεργητικής και διερευνητικής μάθησης με τη χρήση πηγών, για τα παιδιά που σήμερα ζουν και διαπλάθονται  σε μια εποχή χρήσης πολλαπλών νέων μέσων πληροφόρησης και παγκόσμιας επικοινωνίας. Έτσι η σχολική γνώση μπορεί να γίνει λειτουργική, όταν προσφέρεται με πολλά ερεθίσματα, και το εικονιστικό υλικό (εικόνες, χάρτες, πίνακες, σχεδιαγράμματα, κ.ά) παρέχει επίσης σημαντικές πληροφορίες και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διδακτικής διαδικασίας. Για τη διδασκαλία της Ιστορίας με βάση τις Τ.Π.Ε., στη σχετική βιβλιογραφία που συνεχώς εμπλουτίζεται,  τονίζεται η ανάγκη να αξιοποιούνται στη διδακτική πράξη οι δυνατότητες που παρέχουν   οι νέες τεχνολογίες: διασύνδεση της πληροφορίας, πολλαπλή αναπαράσταση της πληροφορίας, δημιουργία περιβάλλοντος διερευνητικού, ομαδοσυνεργατικού κ.ά. Κι αυτό γιατί οι νέες τεχνολογίες δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές:

       Να εξοικειωθούν με το ενεργητικό  και διερευνητικό μοντέλο μάθησης και να αποκτήσουν δεξιότητες συνεργατικής  μάθησης.        Να προσεγγίσουν τις ΤΠΕ  ως εργαλεία και πηγές μάθησης, να εξασφαλίσουν εύκολη πρόσβαση σε πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές.

       Να εξασκηθούν στην αναζήτηση και αξιολόγηση της πληροφορίας μέσω του Διαδικτύου και να εξοικειωθούν με τους κανόνες χρήσης και λειτουργίας του λογισμικού Microsoft Office (PowerPoint, Word, Centennia).

Επιπλέον:        Δίνουν τη δυνατότητα, με κατάλληλες προσομοιώσεις, βιντεοταινίες, ηχητικά ντοκουμέντα κτλ. να αποκτήσουν οι μαθητές ένα είδος βιώματος,  για κοινωνικοϊστορικές καταστάσεις που δεν έζησαν και να κατανοήσουν καλύτερα ιστορικούς όρους και έννοιες που θεωρούνται απαραίτητες  για τον ιστορικό τους εγγραμματισμό.        Διευκολύνουν τους εκπαιδευτικούς στην καλύτερη διεξαγωγή του μαθήματος, θέτοντας στη διάθεσή τους πλούσιο και πρωτότυπο εποπτικό υλικό που συμπληρώνει το υλικό των σχολικών εγχειριδίων.

Σήμερα μάλιστα, που το ενδιαφέρον της ιστορικής εκπαίδευσης έχει επεκταθεί στην Τοπική Ιστορία  και τη χρήση των ιστορικών πηγών, η συμβολή των Τ.Π.Ε. είναι καθοριστική 1.10. Εκτιμώμενη διάρκεια Το παραπάνω σχέδιο μπορεί να τροποποιηθεί, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε τάξης. Προτεινόμενη διάρκεια είναι 4-5 διδακτικές ώρες. Προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν και πιθανές λύσεις Επειδή πολλές φορές υπάρχουν προβλήματα για τη σύνδεση με το διαδίκτυο προτείνεται να υπάρχει το υλικό (φωτογραφίες και κείμενα) σε ειδικό φάκελο σε κάθε σταθμό εργασίας.   1.11. Παιδαγωγικές αρχές & μέθοδοι  Μορφή διδασκαλίας

       Ομαδοσυνεργατική: Για το σενάριο αυτό προτείνεται το ομαδοσυνεργατικό σύστημα διδασκαλίας και μάθησης. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας σχετίζονται με την εμπέδωση ενός ιδιαίτερου μαθησιακού κλίματος, στο οποίο σημαντική είναι η ανάπτυξη νέων διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των μελών της ομάδας και η διαμόρφωση κατάλληλου ψυχολογικού κλίματος και την ενεργοποίηση των μελών της ομάδας από εσωτερικά κίνητρα μάθησης. Στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία χρησιμοποιούνται διερευνητικές στρατηγικές για την επεξεργασία του υλικού (Η. Ματσαγγούρας, 1998, 2002).        Διερευνητική:  Ακολουθείται  η καθοδηγούμενη διερεύνηση, κατά την οποία οι μαθητές ακολουθούν συγκεκριμένες υποδείξεις του παιχνιδιού και εμπλέκονται σε διερευνητικές και συνεργατικές δραστηριότητες.        Βιωματική - ανακαλυπτική μάθηση με χρήση ΤΠΕ: Με κατάλληλες προσομοιώσεις, βιντεοταινίες, ηχητικά ντοκουμέντα κτλ. να αποκτήσουν οι μαθητές ένα είδος βιώματος,  για κοινωνικοϊστορικές καταστάσεις που δεν έζησαν.

Παιδαγωγική προσέγγιση Γνωστικός και Κοινωνικός Εποικοδομισμός: Το σενάριο βασίζεται θεωρητικά στην εποικοδομιστική προσέγγιση της γνώσης. Το συγκεκριμένο μοντέλο μάθησης κινείται γύρω από τους άξονες της ένταξης των νέων αντικειμένων σε προϋπάρχουσες νοητικές δομές, της δόμησης της γνώσης βήμα βήμα, μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες των ίδιων των μαθητών, της ανακάλυψης της και της συνεργατικής μάθησης. Μέσα από τη

γνωστική σύγκρουση και τη διαδικασία της προσαρμογής, ο μαθητής αναθεωρεί προγενέστερες αντιλήψεις και κατακτά τη νέα γνώση, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού. Μέσα από τη διαδικασία της μεταγνώσης, μαθαίνει πώς να μαθαίνει, και έτσι ενισχύεται η αυτονόμηση του.   1.12. Κριτήρια που πρέπει να εκπληρώνει ένα διδακτικό σενάριο για μαθητές δημοτικού       Το εκπαιδευτικό σενάριο θα πρέπει να χαρακτηρίζεται  από απλότητα, ξεκάθαρους ρόλους για κάθε μαθητή, δυνατότητα αλληλεπίδρασης, πρόβλεψη του χρόνου κάθε δραστηριότητας, αξιοποίηση της φυσικής τάσης του παιδιού για διερεύνηση και  δημιουργικότητα, δυνατότητα καλλιέργειας δεξιοτήτων και γενικότερα στάσεων ζωής.   1.13. Ρόλοι & ενέργειες του δασκάλου: Ο εκπαιδευτικός που θα χρησιμοποιήσει το σχέδιο μαθήματος, πρέπει να ξεφύγει από τα παραδοσιακά όρια της τάξης (διδασκαλία μετωπική κ.λπ.) και να μεσολαβήσει ώστε οι μαθητές του να βρουν τις πηγές και τις πληροφορίες για να αποκτήσουν σχέση με το θέμα που μελετούν. Για να το πετύχει πρέπει να χρησιμοποιήσει σύγχρονες πρακτικές να ενθαρρύνει να εμψυχώνει να προτείνει να συνεργάζεται ισότιμα να καθοδηγεί διακριτικά.       1.14. Οργάνωση της τάξης Ο χωρισμός των μαθητών σε ομάδες γίνεται με κριτήρια τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες, το φύλο, τις δυνατότητες χρήσης των νέων τεχνολογιών ή άλλων μηχανών, ώστε οι ομάδες να είναι όσο το δυνατόν πιο ομοιογενείς και να παράγουν ανάλογο έργο. Οι ομάδες εργάζονται παράλληλα, τα μέλη των ομάδων αναλαμβάνουν συγκεκριμένες δράσεις (π.χ πληροφορίες για κάτι συγκεκριμένο), το σχέδιο δράσης κάθε ομάδας τροποποιείται ανάλογα με καινούργια δεδομένα που προκύπτουν και στις συναντήσεις όλων των ομάδων (στην τάξη) γίνεται ενημέρωση και ανατροφοδότηση καθώς και η σύνθεση του τελικού προϊόντος από την ενασχόληση με το θέμα.                              

                                                   

2.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ  ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 2.1. Περίληψη διδακτικού σεναρίου

       Πραγματοποιείται στο εργαστήριο πληροφορικής και καθεμιά ομάδα παίρνει τη θέση της στους ανοιχτούς σταθμούς εργασίας (Η/Υ) που βρίσκονται σε σύνδεση με το διαδίκτυο.        Η πρώτη φάση του σεναρίου περιλαμβάνει την αφόρμηση (συζήτηση, προβολή εικόνων και βίντεο).        Στη δεύτερη φάση οι μαθητές είτε από το βιβλίο τους είτε εναλλακτικά από προτεινόμενες ιστοσελίδες έρχονται σε επαφή με το περιεχόμενο της διδακτικής ενότητας. Όλοι οι μαθητές δημιουργούν ένα εννοιολογικό χάρτη με τα κυριότερα γεγονότα του μαθήματος και ακολουθεί συζήτηση.        Στην τρίτη φάση γίνεται ο χωρισμός σε ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει  να επεξεργαστεί μια συγκεκριμένη δραστηριότητα σύμφωνα με το φύλλο εργασίας που της έχει δοθεί.        Στην τέταρτη φάση κάθε ομάδα παρουσιάζει στην ολομέλεια τα αποτελέσματα της εργασίας της.        Στην πέμπτη φάση δίνεται σε όλους τους μαθητές το ίδιο φύλλο εργασίας όπου αποτυπώνουν κρίσεις και συναισθήματα.        Στο τέλος γίνεται η αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων του μαθήματος.

 

2.2. Σκοπός των ασκήσεων        Αναδεικνύουν και αξιοποιούν το υλικό  κάθε ενότητας.        Αξιολογούν τους μαθητές πληρέστερα και δικαιότερα.        Συγκεκριμενοποιούν τους επιμέρους διδακτικούς  στόχους της ενότητας,        Βοηθούν στην αποτελεσματικότερη διδασκαλία και ελέγχουν τα αποτελέσματά της.

  2.3. Είδη ασκήσεων

       Σύντομης απάντησης (π.χ. σύνθεση μιας παραγράφου).        Ελεύθερης ανάπτυξης (ελέγχεται η ικανότητα παραγωγής λόγου).        Αντικειμενικού τύπου

Τα επιμέρους είδη είναι:        Σωστό-Λάθος        Σύζευξη, αντιστοίχηση        Πολλαπλής επιλογής        Συμπλήρωση κενού        Ιεράρχηση / διάταξη

                          2.4. Αφόρμηση  

      

Από την ιστοσελίδα: http://www.e-yliko.gr/htmls/istoria/maps/fimapsn8.aspx., θα χρησιμοποιήσουμε τον παρακάτω χάρτη για τη διδακτική προσέγγιση της δράσης του Ρήγα Φεραίου. Οι μαθητές θα παρατηρήσουν τα εδάφη που περιελάμβανε η τότε απέραντη οθωμανική αυτοκρατορία, το γεγονός ότι δεν υπήρχε ελληνικό κράτος στο χάρτη και θα αναρωτηθούν για το πώς οδηγηθήκαμε στη διαφοροποίηση των εθνικών συνόρων τα επόμενα χρόνια.

   

 

       Εναλλακτικά, παίρνοντας αφορμή από τα μουσικά ενδιαφέροντα των μαθητών, ζητάμε να επισκεφτούν την ιστοσελίδα:

      http://www.youtube.com/watch?v=78OcEBJPmgM όπου μπορούν να ακούσουν το Νίκο Ξυλούρη να τραγουδά, το «Θούριο» του Ρήγα Φεραίου.        

        1η Διδακτική ώρα   Οι μαθητές μελετούν τα βιβλία που υπάρχουν στην τάξη και έρχονται σε μια πρώτη επαφή με το θέμα. Στη συνέχεια οι ομάδες ανοίγουν τον browser internet explorer ή Mozilla firefox και ο εκπαιδευτικός παραπέμπει τους μαθητές να αναζητήσουν επιπλέον πληροφορίες στις παρακάτω ιστοσελίδες:

http://www.livepedia.gr http://el.wikipedia.org

Στη διάρκεια της αναζήτησης ο εκπαιδευτικός βοηθάει τις ομάδες να αξιολογήσουν τις πληροφορίες, να αποφεύγουν τις περιηγήσεις σε άσκοπους προορισμούς και να είναι επικεντρωμένοι στο στόχο τους. Θα δημιουργήσουν εννοιολογικό χάρτη ο οποίος θα δίνει πληροφορίες για:  

       Τη ζωή του ………………………………………………………………………………………        Την κοινή μοίρα των λαών της Βαλκανικής ………………………………………………………………………………………                               Το πολιτικό του όραμα ………………………………………………………………………………………        Το επαναστατικό του έργο στη Βιέννη ………………………………………………………………………………………        Το μαρτυρικό του θάνατο στο Βελιγράδι ………………………………………………………………………………………        Το έργο του ………………………………………………………………………………………

Βιέννη   Χάρτα της Ελλάδας

   Όραμα

Ρήγας

Βελεστινλής

       

Θούριος  

  Σύνταγμα    

                                                     

www.parliament.gr (Βουλή των Ελλήνων) www.fhw.gr           (Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού). www.hri.org/MPA/gr/other/rhgas/index.htm (Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων) www.ianos.gr/search/Mpa_results.asp (Βιβλιοπωλείο-Εκδοτικός οίκος) www.geocities.com/Broadway/Lobby/3833/rigas.html   (Θέατρο Καισαριανής)

                   

      Βελιγράδι

Τα δίκαια του ανθρώπου

Πρόδρομος της Επανάστασης

                                              2η και 3η Διδακτική ώρα Δίδεται  σε κάθε ομάδα  το αντίστοιχο φύλλο εργασίας, με σκοπό να συγκεντρώσουν  διαφορετικό είδος πληροφοριών.  

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Επισκεφτείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:

http://www.ime.gr/chronos/11/tgr/gr/frameset.html?200 http://egpaid.blogspot.com/search?q=%CE%A1%CE%AE%CE%B3%CE

%B1%CF%82+%CE%A6%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82

(πατήστε κατά σειρά: ηγετικές ομάδες, λογιοσύνη, επαναστατικές κινήσεις)  

Η ζωή του Ρήγα Βελεστινλή 1.    Ποιο επώνυμο διάλεξε ο Ρήγας και γιατί; Ποιο άλλοι μεταγενέστεροί του;

……………………………………………………………………………………………… 2.    Πού μορφώθηκε  και πού ταξίδεψε ο Ρήγας;

……………………………………………………………………………………………… 3.    Ποιες ήταν οι ασχολίες του στα Βαλκάνια;

……………………………………………………………………………………………… 4.    Οι δραστηριότητες του Ρήγα στην Βιέννη.

……………………………………………………………………………………………… 5.    Το 1797  Βιέννη ο Ρήγας τύπωσε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πλαισιωμένη με τις μορφές τεσσάρων στρατηγών του και με σκηνές από τους νικηφόρους αγώνες του κατά των Περσών. Ποιος νομίζετε ότι ήταν ο σκοπός αυτής της έκδοσης; ……………………………………………………………………………………………… 6.    Με ποιο τρόπο και ποια μέσα εξέφρασε τις ιδέες του για λευτεριά και οργάνωση ενός νέου ανεξάρτητου εθνικού βίου ο Ρήγας;  ………………………………………………………………………………………………

7.    Πότε, πώς  και πού θανατώθηκε ο Ρήγας; πόσοι ακόμα θανατώθηκαν μαζί του;

………………………………………………………………………………………………8.   Ο Ρήγας Βελεστινλής οραματιζόταν:   α) Την εξέγερση μόνον των Ελλήνων;     β)  Την εξέγερση όλων των βαλκανικών λαών       κα ίδρυση παμβαλκανικής   Δημοκρατίας,         με κυρίαρχο το Ελληνικό  στοιχείο; γ)  Την εξέγερση μόνο της Θεσσαλίας;     (Σημείωσε  ΝΑΙ  στο σωστό)  

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες

Δασκαλος Κ.-Teacher K.: To orama tou rhga(1) http://el.wikipedia.org http://www.ptolemais.com/shmaies/η σημαία του Ρήγα Βελεστινλή.

  και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:  

Το  έργο του Ρήγα 1.    Ποια από τα έργα του Ρήγα είναι μεταφράσεις;

………………………………………………………………………………………………   Ποια είναι τα πατριωτικά τραγούδια του Ρήγα; ………………………………………………………………………………………………   Τι προσπαθεί να επιτύχει με τα τραγούδια του ο Ρήγας; ………………………………………………………………………………………………   Γράψε  δύο στίχους από το Θούριο που σε συγκινούν περισσότερο. ………………………………………………………………………………………………   Τι περιλαμβάνει η "Χάρτα της Ελλάδας"; ……………………………………………………………………………………………… Ρήγα Βελεστινλή: «ΤΑ ΔΙΚΑΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» Άρθρον 2. -  Αυτά τα φυσικά δίκαια είνε: πρώτον, το να όλοι ίσοι και όχι ο ένας  κατώτερος από τον άλλον. Δεύτερον να είμεθα ελεύθεροι και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού. τρίτον, να είμεθα σίγουροι εις την ζωήν μας, και κανένας να μην ημπορή  να μας την πάρη αδίκως και κατά φαντασίαν. και τέταρτον  τα κτήματα , οπού έχομεν, κανένας να μην ημπορή να μας εγγίζη, αλλά να είνε ιδικά μας και των κληρονόμων μας. Ποια θεωρεί ο Ρήγας φυσικά δίκαια του ανθρώπου; ………………………………………………………………………………………………Γράψε το σύνθημα του «Επαναστατικού Μανιφέστου»

………………………………………………………………………………………………Ποια έργα  περιελάμβανε το Επαναστατικό Μανιφέστο; ………………………………………………………………………………………………  

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες

http://users.uoa.gr/~nektar/history/3contemporary/regas_velestinles.htm..\Ρήγας Βελεστινλής Φεραίος.Θούριος.htm

http://www.livepedia.gr

και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:   1. Μελετήστε τους τρεις πρώτους στίχους του Θουρίου και απαντήστε:     Σε ποιους απευθύνεται ο ποιητής;                                                                                           Σωστό             Λάθος  

 

  Στους κλέφτες και Αρματωλούς;    

     Σ΄ όλους τους Έλληνες;      

     Μόνο στους Θεσσαλούς;    

    Σ΄ όλους τους σκλαβωμένους λαούς;     2. Τι συναισθήματα μαρτυρεί η φράση «ως πότε παλικάρια»;   Χαρά;     Ανυπομονησία;  

Ενθουσιασμό;     3. Ποια εγκατάλειψη υπαινίσσεται ο ποιητής στους στίχους 4-6; ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………     4.Οι στίχοι 7 και 8 θεωρούνται οι ωραιότεροι όλου του Θουρίου. Δικαιολογείστε αυτήν την άποψη. ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………   5. Να συνδυάσετε κάθε φράση της α΄ στήλης με την κατάλληλη λέξη από τη β΄ στήλη.                  α΄                                                          β΄       Πικρή σκλαβιά                                          Μεταφορά   Μονάχοι σα λιοντάρια                                      Εικόνα                                                                                                                                          Στοχάσου πως σε ψαίνουν ,                      Προσωποποίηση καθ’ ώραν στην φωτιά.                                                                          Μεταφορά Σπηλιαίς να κατοικούμε,                                      να βλέπωμεν κλαδιά.                                    Παρομοίωση                                                                                  6. Ποιο κοινό στοιχείο υπάρχει μεταξύ των πρώτων στίχων (1-3) και των τελευταίων (115-126); ………………………………………………………………………………………………   7. Ποια επιθυμία εκφράζει ο ποιητής στον τελευταίο στίχο του; ………………………………………………………………………………………..……..   8. Ποια είναι η γλώσσα του Θουρίου;   Λαϊκή δημοτική; Λόγια; Αρχαΐζουσα;   9). Ποιοι χαρακτηρισμοί ταιριάζουν στο Θούριο;   α . Προσκλητήριο δυνάμεων β.  Επαναστατική προκήρυξη γ.  Σάλπισμα ξεσηκωμού δ.  Πολιτική κατήχηση ε.   Ύμνος υποταγής

στ.  Απελευθερωτικό πρόγραμμα   10. Ξαναγράφω τους στίχους του Θούριου του Ρήγα Φεραίου στη γλώσσα που μιλάμε σήμερα. 16 17

«Ως πότε, παλικάρια, να ζούμεν στα στενά, μονάχοι σαν λιοντάρια, σταις ράχες, στα βουνά, σπηλαίς να κατοικούμεν, να βλέπομεν κλαδιά,

να φεύγωμ’ απ’ τον Κόσμον, για την πικρή σκλαβιά να χάνομεν αδέλφια, Πατρίδα και Γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς. καλλιώ ΄ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,

παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή.»  

………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. …………………………………………………………..

                                           

         

  ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4

Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες http://www.ime.gr/chronos/11/tgr/gr/frameset.html?200 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%AE%CE%B3%CE%B1%CF%82_

%CE%A6%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82

και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Στον παρακάτω πίνακα είναι κρυμμένες λέξεις που έχουν σχέση με τη ζωή, το όραμα και το έργο του Ρήγα Φεραίου. Προσπαθήστε να τις βρείτε.  

Α Δ Η Κ Ε Φ Ε Ρ Α Ι Ο Σ Ε Ο Φ

Γ Ε Τ Η Ν Μ Κ Υ Η Δ Σ Ε Ρ Τ Ν Τ Δ Τ Φ Υ Η Ν Β Φ Ε Σ Ρ Φ Ω Μ Ε Ω Σ Β Ε Λ Ε Σ Τ Ι Ν Λ Η Σ Η Β Γ Δ Ε Υ Η Ν Β Γ Φ Ν Μ Κ Λ Ο

Ε Η Φ Β Ν Η Υ Τ Ρ Δ Σ Α Ζ Π Ε

Λ Υ Β Υ Σ Ω Β Ν Μ Κ Ι Ο Π Ο Δ Ι Ο Ι Ρ Φ Ε Δ Ψ Ω Γ Τ Χ Τ Ι Ζ Γ Λ Ε Γ Ε Π Α Ν Α Σ Τ Α Τ Η Σ Ρ Π Ν Η Τ Ε Ρ Φ Γ Β Ν Ρ Ε Τ Ν

Α Μ Ν Ν Ο Δ Φ Γ Η Ν Υ Τ Τ Η Υ Δ Α Η Ε Θ Ο Υ Ρ Ι Ο Σ Α Ε Σ Υ Ι Σ Γ Ι Α Ζ Χ Ψ Ω Β Γ Τ Υ Θ Μ Ρ Δ Ρ Ο Ζ Χ Ψ Ω Β Η Υ Θ Ε Ν Κ Μ Ω Τ Σ Ε Υ Ν Ο Ρ Α Μ Α Ε Τ Ρ

  2. Να συνδέσεις τα γεγονότα με τις χρονολογίες που είναι σημειωμένες πάνω στην ιστορική γραμμή  

  1957

  1773 - 1782

  1796 - 1797

  1797

  1798

  Γέννηση του Ρήγα

Ο Ρήγας Βελεστινλής

σκοτώνεται στο Βελιγράδι    

Ο Ρήγας Βελεστινλής συλλαμβάνεται στη Βιέννη

Άθως - Κωνσταντινούπολη - Βουκουρέστι, τόποι που επισκέφτηκε ο Ρήγας      

Ο Ρήγας Βελεστινλής αναπτύσσει μεγάλη επαναστατική δράση και εκδοτική δραστηριότητα στη Βιέννη.

         

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 Αφού επισκεφτώ την ιστοσελίδα:

http://www.velestino.gr/

κλείνω τα μάτια και φαντάζομαι τον εαυτό μου στη θέση του Ρήγα Φεραίου. Απαντώ στις ερωτήσεις ενός δημοσιογράφου και δίνω εξηγήσεις για τη στάση μου, τα έργα μου και την εποχή μου;   Δημοσιογράφος: Πότε και πού γεννηθήκατε; ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………     Δημοσιογράφος: Ποιο ήταν το όραμα σας για τους λαούς της Βαλκανικής; ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………     Δημοσιογράφος: Ποια είναι η γνώμη σας για τους Τούρκους; ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………     Δημοσιογράφος: Πότε αρχίσατε να γράφετε για την ελευθερία της Ελλάδας;

……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………     Δημοσιογράφος: Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα σας και ποια αγαπάτε ποιο πολύ; ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………     Δημοσιογράφος: Τι εννοούσατε όταν είπατε: «όποιος συλλογάται ελεύθερα, συλλογάται καλά»; ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………  

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6  

Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες Δασκαλος Κ.-Teacher K.:Το orama tou rhga (1) http://7gym-n-smyrn.att.sch.gr/rigas_feraios.htm.Åñãáóßåò Ìáèçôþí

και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:  

Α. Βάζω με τη σωστή σειρά τις προτάσεις:   Το 1757 στο Βελεστίνο γεννήθηκε ο Αντώνιος Κυριαζής. Συνελήφθη στην Τεργέστη 1797. Ανέπτυξε μεγάλη επαναστατική και εκδοτική δράση στη Βιέννη. Το 1773 -1774 επισκέφτηκε το Άγιο Όρος, την Κωνσταντινούπολη και το Βουκουρέστι. Θάνατος του Ρήγα Βελεστινλή στο Βελιγράδι. Το 1790-1791 παρέμεινε στη Βιέννη και εξέδωσε τα έργα του «Σχολείο ντελικάτων εραστών» και «Απάνθισμα Φυσικής» ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………   Β. Φτιάχνω το δελτίο ταυτότητας του Ρήγα  

                     Επώνυμο: ………………………………                        Όνομα: …………………………….……                        Γεννήθηκε: ……………………..………                       Τόπος Γέννησης: ……………………….                       Τόπος κατοικίας: ………………………                       Όνομα Πατέρα: …………………………                       Όνομα Μητέρας: ……………………….                       Επάγγελμα: ……………………………..                       Υπηκοότητα: ……………………………                       Σχήμα προσώπου: ………………………                       Ψευδώνυμο: ……………………………..                       Όραμα: …………………………………..                                         Πατρίδα: ...................................................       Γ. Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες:

http://www.ptolemais.com/shmaies/η σημαία του Ρήγα Βελεστινλή. http://www.yousouroum.gr/forum/showthread.php?p=11195

  και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:  

1)                                                                 Μπορείτε να περιγράψετε τη σημαία που χρησιμοποίησε ο Ρήγα;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………  

2)                                                                 Η συγκεκριμένη σημαία χρησιμοποιήθηκε και πώς;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………  

3)                                                                 Πώς ο Ρήγας δικαιολογεί την επιλογή του συγκεκριμένου συμβόλου;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………  

4)                                                                 Συγκρίνεται άλλα ελληνικά σύμβολα με τη σημαία του Ρήγα. Βρείτε ομοιότητες και διαφορές.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

     

 

   

          4η και 5η Διδακτική ώρα    Οι ομάδες με το υλικό που έχουν συγκεντρώσει και έχουν δημιουργήσει θα διδαχτούν τη δημιουργία παρουσίασης, θα  δημιουργήσουν παρουσίαση και θα την παρουσιάσουν. 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ  Οι εννοιολογικοί χάρτες, τα φύλλα εργασίας, οι παρουσιάσεις των ομάδων  και η διαλογική συζήτηση μέσα στην τάξη δίνουν τους δείκτες αξιολόγησης  του σεναρίου και το βαθμό υλοποίησης των μαθησιακών στόχων. Ειδικότερα θα εξετάσουμε αν το  σενάριο:

       Είχε ξεκάθαρους επιδιωκόμενους διδακτικούς στόχους, βασιζόταν σε καλά τεκμηριωμένη  παιδαγωγική θεώρηση, και ήταν σαφής η σύνδεση του με το αναλυτικό πρόγραμμα.        Διευκόλυνε τη διαθεματική προσέγγιση.        Ενίσχυσε τη διερευνητική, ομαδική και ενεργητική μάθηση.        Αξιοποίησε τις Τ.Π.Ε.        Παρείχε τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να το επεκτείνει, είτε  προσθέτοντας νέες δραστηριότητες στο ίδιο θεματικό πεδίο, είτε εφαρμόζοντας το σε άλλο γνωστικό αντικείμενο.

  Φύλλο αξιολόγησης

  Α. Βάζω σε κύκλο το σωστό. Το πραγματικό όνομα του Ρήγα ήταν: α) Αθ. Χριστόπουλος β) Δημ. Γεννάδιος γ) Αντ. Κυριαζής. Το όραμα του Ρήγα ήταν:

α) η απελευθέρωση της Ελλάδας β) των Βαλκανικών χωρών. Ο Ρήγας σκοτώθηκε: α) στη Βιέννη β) στο Βελιγράδι γ) στην Τεργέστη. Ο «Θούριος» είναι: α) επαναστατικό ποίημα β) βαλκανικό τραγούδι   Β. Απαντώ στις ερωτήσεις; 1. Πού μορφώθηκε και πού ταξίδεψε ο Ρήγας; ……………………………………………………………………………………………… 2. Ποιος νομίζετε ότι ήταν ο σκοπός που το 1797 Βιέννη ο Ρήγας τύπωσε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πλαισιωμένη με τις μορφές τεσσάρων στρατηγών του και με σκηνές από τους νικηφόρους αγώνες του κατά των Περσών.; ……………………………………………………………………………………………… 3. Πότε, πώς και πού θανατώθηκε ο Ρήγας; ……………………………………………………………………………………………… 4. Ποιο ήταν το όραμα του Ρήγα για τα Βαλκάνια και τι έκανε για να ξεσηκώσει τους λαούς των Βαλκανίων ; ……………………………………………………………………………………………… 5. Τι προσπάθησε να επιτύχει με τα τραγούδια του ο Ρήγας; ……………………………………………………………………………………………… 6. Γράψτε δύο από τα έργα του Ρήγα; ……………………………………………………………………………………………… 7. Μπορείτε να γράψετε δύο στίχους από το Θούριο του Ρήγα; ……………………………………………………………………………………………… Γ. Στο «Θούριο» υπάρχουν τυπωμένες δεξιά και αριστερά του τίτλου οι λέξεις «Ελευθερία και Ισότης». Που έχουμε ξανασυναντήσει τις λέξεις αυτές; Γιατί χρησιμοποίησε αυτές τις λέξεις; ………………………………………………………………………………………………   Δ. Τι περιλαμβάνει η «Χάρτα του Ρήγα»; Γιατί συμπεριλαμβάνει σ΄ αυτήν όλους τους λαούς της Βαλκανικής ………………………………………………………………………………………………   Ε. Στο βιβλίο του Ρήγα Βελεστινλή: «Τα δίκαια του ανθρώπου» στο Άρθρο 2. λέει: Αυτά τα φυσικά δίκαια είνε: πρώτον, το να όλοι ίσοι και όχι ο ένας κατώτερος από τον άλλον. Δεύτερον να είμεθα ελεύθεροι και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού. Τρίτον, να είμεθα σίγουροι εις την ζωήν μας, και κανένας να μην ημπορή να μας την πάρη αδίκως και κατά φαντασίαν. Τέταρτον τα κτήματα , οπού έχομεν, κανένας να μην ημπορή να μας εγγίζη, αλλά να είνε ιδικά μας και των κληρονόμων μας. (ορθογραφία όπως στο βιβλίο του Ρήγα). Ποια είναι για τον Ρήγα τα δίκαια του ανθρώπου; ………………………………………………………………………………………………   ΣΤ. Χρησιμοποιώντας τουλάχιστον 5 από τις παρακάτω λέξεις φτιάξτε ένα μικρό κείμενο που να αναφέρεται στη ζωή και τη δράση του Ρήγα Φεραίου (Βελεστινλής, Φεραίος, επαναστάτης, όραμα, Βελιγράδι, Βιέννη, Χάρτα, Θούριος, ποιητής).

………………………………………………………………………………………………   Ζ. Γράψε τις σκέψεις σου για ένα από τα παρακάτω θέματα: Η κοινή μοίρα των λαών της Βαλκανικής, Το πολιτικό του όραμα Το επαναστατικό του έργο στη Βιέννη Το σημαντικό έργο του ………………………………………………………………………………………………   Η. Σχολιάστε τα λόγια του Ρήγα Φεραίου: «Αρκετόν σπόρον ελευθερίας έσπειρα. Το γένος μου ας θερίσει τον καρπόν!» ………………………………………………………………………………………………                                 4. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ  

       Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν το λογισμικό Google Earth για να εντοπίσουν πάνω στο χάρτη τα Βαλκάνια και  τις περιοχές που σχετίζονται με τη δράση και το όραμα του Ρήγα Φεραίου. Επίσης θα μπορούσαν να κάνουν χρήση του προγράμματος Centennia.        Μπορούν να επισκεφθούν διαδικτυακά http://www.velestino.gr/ ή επί τόπου το Βελεστίνο, τόπο γέννησης του Ρήγα, καθώς και Μουσεία με υλικό από τη ζωή, τη δράση και το έργο του Ρήγα Φεραίου.        Μπορούν να αναζητήσουν ιστορικά στοιχεία για γεγονότα της περιοχής τους που σχετίζονται με την ελληνική επανάσταση.        Να δραματοποιήσουν τη ζωή και το έργο του Ρήγα Φεραίου, στα πλαίσια των σχολικών εκδηλώσεων για την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821. http://7gym-n-smyrn.att.sch.gr/rigas_feraios.htmÅñãáóßåò Ìáèçôþí        Να ψάξουν και να βρουν λογοτεχνικά κείμενα, ποιήματα, τραγούδια που έχουν σχέση με το Ρήγα Φεραίο και το έργο του. Έργα που αναφέρονται σ' αυτήν την ιστορική περίοδο και που μπορούν να διαβάσουν, είναι:

       Έξαρχος Γιώργης, Ρήγας Βελεστινλής. Ανέκδοτα έγγραφα, νέα στοιχεία, Καστανιώτης, Αθήνα 1998.

       Χρήστος Λεοντής, Καντάτα Ελευθερίας,, (Ρήγας- Σολωμός-Μακρυγιάννης), Βουλή των Ελλήνων, 1998        Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη «Ρήγας Φεραίος».        Γιάννη Κορδάτου, Ρήγας Φεραίος        Εγκυκλοπαίδεια «Νέα Δομή».        Άμαντος Κωνσταντίνος, Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή, Βιβλιοπωλείον Ι. Ν. Σιδέρη, Αθήνα 1930. (Επανέκδοση Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης «Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα», Αθήνα 1997.)        Δασκαλάκης Απόστολος, Το πολίτευμα του Ρήγα Βελεστινλή, Βαγιονάκης, Αθήνα,1976.        Θεοφίλου Γεώργιος, Βιογραφία Ρήγα του Φεραίου, τυπογραφείον «Ομόνοια», Αθήνα,1896. (Αναδημοσιεύεται στο Γιώργης Έξαρχος, Ρήγας Βελεστινλής. Ανέκδοτα, έγγραφα, νέα στοιχεία, Καστανιώτης, Αθήνα 1998.)        Καραμπερόπουλος Δημήτριος, Η γαλλική «Encyclopedie» ένα πρότυπο του έργου του Ρήγα «Φυσικής Απάνθισμα», Ο Ερανιστής, 1997, 21: 95-128.        Περραιβός Χριστόφορος, Σύντομος βιογραφία του αοιδίμου Ρήγα Φεραίου του Θετταλού, τυπογραφείο Ιω. Αγγελόπουλου, Αθήνα 1860. (Αναστατική έκδοση βιβλιοπωλείο Διονυσίου Νότη Καραβία, Αθήνα 1998.)        Emil Virtosu, "Νέα για τον Ρήγα Βελεστινλή, προδρόμου της ελληνικής ανεξαρτησίας", Revista Istorica, 1946, 32. (Αναδημοσιεύεται στο Γιώργης Έξαρχος, Ρήγας Βελεστινλής. Ανέκδοτα έγγραφα, νέα στοιχεία, Καστανιώτης, Αθήνα 1998). Να ασχοληθούν με τις συνέπειες του πολέμου και τη ζωή των ανθρώπων.

      Βιβλιογραφία Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ΔΕΠΠΣ – ΑΠΣ Ιστορίας Ματσαγγούρας Η.,  Στρατηγικές Διδασκαλίας, Αθήνα 1998, GUTENBERG Ιστορία ΣΤ’ Δημοτικού, Στα νεότερα χρόνια, Βιβλίο μαθητή Ιστορία ΣΤ’ Δημοτικού, Στα νεότερα χρόνια, Τετράδιο Εργασιών Ιστορία ΣΤ’ Δημοτικού, Στα νεότερα χρόνια, Βιβλίο Δασκάλου Ιστορία ΣΤ’ Δημοτικού, Στα νεότερα χρόνια, Μ. Ρεπούση Ιστορία των Ελλήνων, Πρόσωπα που σημάδεψαν την Ιστορία. Εγκυκλοπαίδεια Δομή   Δικτυακές αναφορές   http://www.ime.gr/chronos/11/tgr/gr/frameset.html?200   http://egpaid.blogspot.com/search?q=%CE%A1%CE%AE%CE%B3%CE%B1%CF%82+%CE%A6%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82  

http://www.youtube.com/watch?v=78OcEBJPmgM   http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%AE%CE%B3%CE%B1%CF%82_%CE%A6%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82   Δασκαλος Κ.-Teacher K.: ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ-ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ(1)   http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A6%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%A1%CE%AE%CE%B3%CE%B1%CF%82   http://www.ptolemais.com/shmaies/η σημαία του Ρήγα Βελεστινλή.   http://www.e-yliko.gr/htmls/istoria/maps/fimapsn8.aspx   http://7gym-n-smyrn.att.sch.gr/rigas_feraios.htm.Åñãáóßåò Ìáèçôþí   http://users.uoa.gr/~nektar/history/3contemporary/regas_velestinles.htm..\Ρήγας Βελεστινλής Φεραίος.Θούριος.htm   http://www.velestino.gr/