περιεχόμενα · 2018-06-25 · περιεχόμενα Αντί προλόγου 3...

περιεχόμεναΑντί προλόγου 3

Εκπαιδευτική &πολιτική συγκυρία 4

3 Ξαναφουντώνουν οι εκβιασμοί για Grexit και χρεοκοπία 4

3 Τα άσπρα σεντόνια 7

3 Aυξάνονται οι στρατιές

των “κολασμένωντης γης” 8

X. Σόφης

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ& ΣΥΡΙΖΑ

3Ανεκπλήρωτες

προεκλογικές δεσμεύσεις

του ΣΥΡΙΖΑ

για την εκπαίδευση 10

Γ. Καββαδίας3�«Νέα Ομιλία»

και Ευρωπαϊκή

διαπραγμάτευση 10

Γ. Καββαδίας3�Η σχολική εκπαίδευση

πριν από τις εξετάσεις

πρόσβασης

στην τριτοβάθμια

εκπαίδευση 15

Χ. Κάτσικας3�Μύθοι και

πραγματικότητα

για την αριστεία,

τους «καλούς» και τους

«κακούς» μαθητές 17

Γ. Καββαδίας

Και πάλι γιαΟΟΣΑ & PIZA

3 Πώς ο ΟΟΣΑ έγινε

από δήμιος ...

συνεργάτης 21

3 Από τη «δημιουργική

ασάφεια» στην

καταστροφική

ενάργεια 23

Α. Πέττας - Α. Φατούρου3 Καλλιστεία

δεξιοτήτων 24

Α. Στράνη3 Αποκαλυπτική η

επιστολή του ΙΕΠ 26

Γ. Σπυράλατος

3 Έχουν και οι μαρξιστέςυπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ,ΡΙΖΑ στον εγκέφαλο; 27

Γ. Μαυρογιώργος

ΝΕΑ από ταΣΩΜΑΤΕΙΑ &τις ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

3 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ του Εκπαιδευτικού Ομίλου 29

3 ΔιακήρυξηΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Δ.Ε. για το 17ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ 31

3 Για το ΕνιαίοΣυνδικάτο Εκπαιδευσης 35

Γ. Σόφης3 Συναπόφαση ή συνενοχή; 36

Εκπαιδευτικός Όμιλος3 Το συνδικαλιστικόκίνημα τωνεκπαιδευτικών τηςπρωτοβάθμιαςεκπαίδευσης 37

Γ. Μελιόπουλος3 Η ΑΔΙΠΠΔΕ, ηαξιολόγηση και τοπολυνομοσχέδιο τουυπουργείου Παιδείας 41

Γ. Καλημερίδης

3 Για μια χούφτα μόρια

Δ. Μαριόλης-Β. Μακρής 44

3 Ο καθένας θα σπουδάζει ανάλογα με την τσέπη του; 46

Χ. Κάτσικας - Γ. Μακρίδης3 Καμία ανοχή απέναντι στο φασισμό 47

Παρεμβάσεις ΔΕ3 Ψίχουλα για συσσίτια και πλουσιοπάροχοιεξοπλισμοί 48

Σ. Σταυρόπουλος

3 Η εξαγγελία για 7.000μόνιμους διορισμούς είναιπλέον μια ανάμνηση 49

Μ. Δανιήλ - Χ. Κάτσικας3 Τα αιτήματα της ειδικής εκπαίδευσης παραμένουν 51

Παρεμβάσεις Π.Ε.3 Για τη συνεδρίαση Δ.Σ.της ΟΛΜΕ 52

Παρεμβάσεις ΔΕ3 Το Σικάγο αδυνατεί να χρηματοδοτήσει τα σχολεία του 53

3 Οι «Όλιβερ Τουίστ» τηςσύγχρονης Βρετανίας 54

ΑΠΟΨΕΙΣ

3 Από τη σκοπιά μιαςΑναπληρωματικής 55

Α. Παπαλεξάνδρου3 Εκλογή Διευθυντών:Επιστρέφεται λόγωαγνώστου ή λάθουςδιεύθυνσης 56Α. Στράνη3 ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ και ΙμπεριαλιστικήΕξάρτηση 58

Α. Αδαμόπουλος

3 Ορολογίατου χρέους 60

Θ. Τσιριγώτης3 Περί του λιτού βίου61

3 Τα γερμανικά μονοπώλια λεηλατούν την Ελλάδα 62

ΣΕΛΙΔΕΣ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

3 Η εκπαίδευση και οαγώνας για κοινωνικήχειραφέτηση στην εποχήτης κρίσης 63Γ. Γρόλλιος, Τ. Λιάμπας, Π. Παυλίδης3 Λίγο από το όνειρο της ισότητας ευκαιριών και τη δημοκρατικήδιοίκηση του σχολείου 71Α. Χατζηνικολάου3 Η αγωγή τουκαταπιεζόμενου 77Ε. Παπασυμεών3 337% περισσότεροιφόροι στους φτωχότερουςΈλληνες 78

3 Δισεκατομμύρια ευρώστο μινώταυρο των χρηματαγορών 79Εrnst Wolff

γραφτείτεσυνδρομητές...

Εσωτερικού ετήσια 16€Εσωτερικού διετής 30€Εσωτερικού τριετής 45€

Παρακαλούμε ανανεώστε τις συνδρομές σας. Τα «αντιτετράδια» στηρίζονται αποκλει-

στικά στα έσοδα από τις πωλήσεις τους. Μειώσαμε την τιμή λόγω κρίσης, γι’ αυτό η

συνέπεια όλων στις συνδρομές αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία.

Τηλ.: 6974438720

γραφτείτεσυνδρομητές...

περιεχόμενα

αντίπρολόγουΤούτο το τεύχος των «αντιτετραδίων» είναι στην ουσία το πρώτο της «νέας, πολλά

υποσχόμενης» εποχής. Στις εκλογές της 25ης Γενάρη ο θυμός αβγάτισε σφόδρακαι ο ΣΥΡΙΖΑ μάζεψε την αφρόκρεμα της λαϊκής οργής, της οργής που ξεχείλιζε

πέντε χρόνια σε δρόμους, πλατείες και χώρους δουλειάς. Το δίδυμο τηςσυμφοράς Σαμαράς – Βενιζέλος πέρασε στον «πολιτικό πάγκο», για να

αξιοποιηθεί πιθανόν αργότερα και καλύτερα από τη ντόπια και ξένη άρχουσα τάξη,που έχει προς το παρόν τη νέα κυβέρνηση στο «συνεργείο».

Αν χαιρόμαστε μαζί με το πλήθος; Βεβαίως. Μόνο που κάποιοι, μέσα στοπανηγύρι, πρέπει να δουν τους εχθρούς που έρχονται μεταμφιεσμένοι. Το

Δούρειο ίππο που φτάνει –φοβού τους Δαναούς– ακόμα και το φάλτσο κλαρίνο.Γι’ αυτό πήραμε το βουλοκέρι, όπως ο Οδυσσέας, μην ξεστρατίσουμε από τα

τραγούδια των Σειρήνων, ν’ αποφύγουμε την Καλυψώ. Εδώ ο πόλεμοςσυνεχίζεται. Λοιπόν, να τολμάμε να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους και νακαλέσουμε τους ανθρώπους οι οποίοι διακονούν τη γλώσσα, φιλολόγους και

δασκάλους, να προκαλέσουν μια μορφωτική αναστάτωση, διότι η νέασυγκυβέρνηση (ροζ με μαύρους κόκκους, δηλαδή το μείγμα αναθεώρησης και

εθνικισμού), διαστρέφει τα νοήματα των λέξεων που συνηθίσαμε,στραμπουλώντας τη γλώσσα μας.

Μας αναγκάζει να καταφεύγουμε στα λεξικά, σπάζει τους γλωσσικούς κώδικες,προκειμένου να μην γνωρίζει ο λαός τι πράττει η κυβέρνησή του. Αυτή η

συγκυβέρνηση που ορκίστηκε με αίμα και τιμή στην Ευρώπη και το ευρώ, ξέχασετο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, πολυλογεί ασύστολα, έχει τεφτέρια για ολόκληρο το

εργατολαϊκό συνδικαλιστικό κίνημα, έχει ψήφους, αλλά λαϊκή ψυχή όχι. Γι’ αυτό πρέπει πάλι και πάλι να τα πούμε «απ’ την αρχή». Μέσα στο λαό,

με το λαό, ακάματα, δυνατά κι άφοβα.Έχουμε επίγνωση, περισσότερη απ’ όση φαίνεται, των δυσκολιών της

ταπεινότητάς μας και των κοινωνικών αναγκών. Γνωρίζουμε καλύτερα από τονκαθένα το βάθος και το πλάτος μιας ξεχασμένης λέξης, Ιμπεριαλισμός λέγεται,

που την κουβαλάμε μαζί με τους πολιτικούς φίλους μας όπως η χελώνα τοκαβούκι της και όπως οι άποικοι την ιερή φλόγα, διότι άλλοι προσκυνούν την

Ευρώπη και κάτι άσπονδοι δικοί ανακάλυψαν (τι οξυδέρκεια!) πως για όλα φταίνεοι … επιχειρηματικοί όμιλοι και όχι ο ανώτατος μετασχηματισμός του

καπιταλισμού σε πλανητικό αρπακτικό…Ζητούνται επειγόντως μεταφραστές. Στα εκπαιδευτικά «καθ’ ημάς», ο φιλόσοφοςυπουργός Παιδείας και ο ανόητα ποιητικίζων υφιστάμενός του ξέχασαν γοργά τα

χτεσινά ρήματα και βαδίζουν σε γνωστές ράγες. Ήδη οι ομοαίματοι συνδικαλιστέςτου ΣΥΡΙΖΑ γλωσσοκοπανούν ασύστολα μπροστά στην πρασινογάλαζη

παραπαίουσα παράταξη. Είναι για κλάματα η ηγεσία των ΔΑΚΕ – ΠΑΣΚ, ενώ οιφίλοι εκ του Περισσού μαθημένοι στον αναχωρητισμό και το μοναχικό δρόμο

ξέχασαν τους πραγματικούς αγώνες κι ασχολούνται με τα κομματικά ιερογλυφικά.Αλλά τα προβλήματα είναι σαν τον Όλυμπο. Δυσθεώρητα ύψη!

Απολυμένοι, απόκληροι, αγράμματοι άνθρωποι παντού. Να το πεδίο δόξας τηςεκπαιδευτικής Αριστεράς. Να ξεκινήσουμε από το συγκεκριμένο για να φτάσουμε

στις ρίζες του κακού, ακόμα και αν χρειαστεί –όπως λέει ο Οιδίποδας– ναβγάλουμε τα μάτια μας.

Γιατί η αλήθεια έχει πάντα τίμημα. Δεν μπορείς να τελειώσεις ένα βιβλίο, άμα δεν γυρίσεις την πρώτη σελίδα.

Δεν μπορείς να οργώσεις καλά, αν δεν ξεριζώσεις τ’ αγριόχορτα. Και δεν μπορείςνα νικήσεις την ΕΕ και το ντόπιο σινάφι της αν δεν τους κοιτάξεις στα ίσια.

Αναγνώστη! Να μη φοβηθούμε τίποτα!Να πράξουμε όλα τ’ αναγκαία!

3

Καθώς οι αντιλαϊκές «διαπραγματεύσεις» έχουν μετατραπείσε μαρτύριο της σταγόνας, η συγκυβέρνηση των Τσίπρα-Καμ-μένου εξακολουθεί να εμπαίζει το λαό, ανακοινώνοντας συνε-χώς δήθεν φιλολαϊκά Ν/σχ, τα οποία προφανώς είτε θα πάνεστις καλένδες, είτε θα υλοποιηθούν «εν μέρει». Ανακοινώνονταιλ.χ. η επαναφορά της ισχύος των συλλογικών διαπραγματεύσεωνκαι το χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή αποκατάσταση του κα-τώτατου μισθού από τον υπουργό Εργασίας, σε τραπέζι διαλόγουμε τους καρεκλοκένταυρους της ΓΣΕΕ και των εργοδοτικών ορ-γανώσεων ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΒ, ΣΕΤΕ. Ανακοινώνεται η συγ-κρότηση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου για το δημόσιο χρέοςτης Ελλάδας από την Πρόεδρο της Βουλής, προκειμένου να απο-καλυφθεί η αλήθεια για την ευθύνη των ακολουθούμενων πο-λιτικών, αλλά και πράξεων ή παραλείψεων που εκτίναξαν τοχρέος της Ελλάδας, την ίδια στιγμή που η συγκυβέρνηση προ-ετοιμάζει μία «νέα (δανειακή) Συμφωνία». Ανακοινώνονται4.500 προσλήψεις σε νοσοκομειακούς, όταν καθυστερούνται μι-σθοί, υπερωρίες, Κυριακάτικες αργίες στους ήδη εργαζόμενους.Ήδη, με την πρόσφατη συνέντευξη Τσίπρα, στην ουσία ανακοι-νώθηκε ότι ο ΕΝΦΙΑ θα ισχύσει και το 2015, το δε αφορολόγητοτων 12.000 αναβάλλεται για το 2016.

Παράλληλα, επιχειρεί, αδέξια, να δημιουργήσει εντυπώσειςγια «πολυδιάστατη πολιτική», με την επίσκεψη του Βαρουφάκησε Παρίσι για τη συνάντηση με τον επικεφαλής του ΟΟΣΑ, καιστην Ουάσιγκτον για τη συνάντηση με την επικεφαλής του ΔΝΤ,με τη σύμβουλο για θέματα Εθνικής Ασφαλείας του Ομπάμα καιμε τον υφυπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, ή του Τσίπρα και Καμ-μένου στη Μόσχα. Επισκέψεις που είχαν ήδη προετοιμαστεί απότον Π.Λαφαζάνη, με στόχο την επανεκκίνηση των ελληνορωσι-κών σχέσεων, μετά το ρωσικό εμπάργκο στα ευρωπαϊκά προ-ϊόντα, με θέματα το ενεργειακό, το εμπόριο και τον τουρισμό.

Μάλιστα οι επαφές Τσίπρα-Πούτιν προκάλεσαν αντιδρά-σεις από ΕΕ και ΗΠΑ,

τις οποίες ο πρω-θυπουργός με μία

δήλωση ενδει-κτική της

υποτέλειας που χαρακτηρίζει και αυτή την κυβέρνηση προς τουςιμπεριαλιστές, δήλωσε: «Σεβόμαστε απόλυτα τις δεσμεύσειςμας σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς όπου συμμετέχουμε».Η συγκυβέρνηση επείγεται να υπογράψει άρον-άρον τη σύμβασηγια το νέο ρώσικο αγωγό φυσικού αερίου (επέκταση του SouthStream, μέσω Τουρκίας), ώστε να πάρει τη συμφωνημένη συμ-βατική προκαταβολή, εάν και εφ’ όσον οι Ρώσοι έχουν κατά νουτέτοιου είδους δεσμεύσεις.

Σε ό,τι αφορά στη συνάντηση Βαρουφάκη-Λαγκάρντ στην Ουά-σιγκτον, συζητήθηκαν θέματα συνταξιοδοτικού (κατάργηση επι-κουρικών, νέες περικοπές στις συντάξεις, κατάσταση Ασφαλι-στικών Ταμείων, κ.α.), αλλά και αυξήσεις του ΦΠΑ. Το βέβαιοείναι πως ασ κήθηκαν ασφυκτικές πιέσεις, προκειμένου αφ’ενός να τηρηθούν όλες οι δεσμεύσεις της συγκυβέρνησης προςτην ΕΕ και το ΔΝΤ και αφ’ ετέρου να «κατανοηθούν» και να ακο-λουθηθούν κατά γράμμα οι κανονισμοί, οι διαδικασίες και οιπεριορισμοί του ΔΝΤ. Ωστόσο, αποτελεί μνημείο εθελοδουλείαςη επίσημη ενημέρωση του υπουργείου Οικονομικών όπου ομο-λογείται ανοιχτά πως οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ: «…εξήγησαντη σημασία που δίνει η κυβέρνηση Ομπάμα σε μια έντιμη συμ-φωνία μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων-θεσμών, και τηνεπιθυμία των ΗΠΑ να παίζουν το ρόλο του “τίμιου διαμεσολα-βητή” (honest broker), ώστε να επιτευχθεί μια τέτοια λύση τοσυντομότερο δυνατόν, πιέζοντας προς αυτή την κατεύθυνση όλατα μέρη της διαπραγμάτευσης». Φυσικά, η δήθεν «τίμια» δια-μεσολαβητική επιδίωξη των Αμερικάνων, ευθυγραμμίζεται από-λυτα με τις βάρβαρες αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις που απαιτεί ηΕΕ και μάλιστα θα πρέπει αυτές να εφαρμοστούν άμεσα.

Σύμφωνα με τη ΣΥΡΙΖΑϊκή σοσιαλδημοκρατία, οι ιμπεριαλι-στές μπορεί και να κάνουν «έντιμες συμφωνίες», αλλά και ναμετατρέπονται σε «τίμιους μεσολαβητές». Εξαρτάται πάντα απόποια ταξική σκοπιά το βλέπει κανείς… Πάντως, τόσο η 34χρονηένταξη στο ευρωπαϊκό μόρφωμα, όσο και η 60χρονη ένταξη στοΝΑΤΟ, αποδείχθηκαν θηλιά στο λαιμό του λαού μας. Και είναικωμικοτραγικό το γεγονός πως η συγκυβέρνηση, κάτω από τιςπροτροπές της μεγαλοαστικής τάξης, επιχειρεί τάχα να «εκμε-ταλλευτεί» ασμένως τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ΗΠΑ,

Εκπαιδευτική & Πολιτικήσυγκυρία

Ξαναφουντώνουν οι εκβιασμοί για Grexit και χρεοκοπία με στόχο να καθυποτάξουν το λαό

και να παραλύσουν τις λαϊκές αντιστάσεις

❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘ άνοιξη 20154

άνοιξη 2015 ❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘ 5

ΕΕ, Ρωσίας, κάνοντας λόγο για «εθνική κυριαρχία», ενώ βυθί-ζεται όλο και πιο βαθιά στο βούρκο της εξάρτησης.

Γίνεται πλέον αντιληπτό πως η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, με τα σενάριαενός Grexit, διαφόρων παραλλαγών του ή και πρόωρων εκλογώννα πληθαίνουν (αν και σύμφωνα με τον Τσίπρα, το δημοψήφισμαείναι πιθανότερο).

Παράλληλα, το μέγεθος των οικονομικών υποχρεώσεων τηςσυγκυβέρνησης προς τους δανειστές-τοκογλύφους, το οποίο θακληθούν να πληρώσουν τα χειμαζόμενα εργατολαϊκά νοικοκυριά,είναι δυσθεώρητο. Μέχρι το φετινό Αύγουστο θα πρέπει να πλη-ρωθούν 2,5 δις € σε τόκους, συν 2,9 δις € η δόση του χρέουςστο ΔΝΤ, συν 6,7 δις € αποπληρωμή ομολόγων του ελληνικούδημοσίου και τέλος συν 13,4 δις € για έντοκα γραμμάτια του δη-μοσίου. Συνολικά 25,5 δις €! Ήδη για την αποπληρωμή των δό-σεων του δανείου προς το ΔΝΤ, έχουν λεηλατηθεί τα διαθέσιμααποθεματικά σε χρήμα όλων των δημόσιων Οργανισμών και τωνΑσφαλιστικών Ταμείων.

Στο τελευταίο Εuroworking Group βρέθηκαν στο τραπέζι των«διαπραγματεύσεων» τα εργασιακά, η «ρήτρα μηδενικού ελ-λείμματος» στις επικουρικές συντάξεις, η αύξηση του ΦΠΑ, ενώτο Ασφαλιστικό και οι ιδιωτικοποιήσεις, που αποτελούν τις«καυτές πατάτες» για τη συγκυβέρνηση, θεωρούνται από τοBrussels Group (Κομισιόν, ΔΝΤ και ΕΚΤ) εκ των «ουκ άνευ»για την εκταμίευση των δανειακών δόσεων.

Το βέβαιο είναι πως οι στρόφιγγες της χρηματοδότησης είναιπρος το παρόν κλειστές, ενώ οι προσθήκες στη λίστα των «με-ταρρυθμίσεων» και η «κοστολόγηση» όλων των παραπάνω, ανε-βάζουν συνεχώς το λογαριασμό της «δημοσιονομικής προσαρ-μογής». Ήδη ξεπέρασε τα 10 δις €, τα οποία θα κληθεί και πάλινα πληρώσει ο ήδη λεηλατημένος λαός μας, παρά τις διαβεβαι-ώσεις των κυβερνητικών πως «ήρθε η ώρα να πληρώσουν οιέχοντες». Έπεα πτερόεντα…

Είναι λοιπόν προφανές, πως η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ οδεύει προς πλήρη υποταγή στους άτεγκτους όρους πουεπιβάλλουν οι ιμπεριαλιστές, όπου στον κοντινό ορίζοντα ανα-τέλλει μία νέα δανειακή Συμφωνία, με ένα Μνημόνιο που θαπεριλαμβάνει νέα κτηνώδη μέτρα ενάντια στους εργαζόμενους.

Η κυβερνητική προσπάθεια να μετατεθούν τα καυτά προβλή-ματα των εργασιακών, του Ασφαλιστικού, κλπ. στη «νέα Συμ-φωνία» που θα ακολουθήσει μετά και τη λήξη της 4μηνης πα-ράτασης που δόθηκε στο τρέχον μνημόνιο με βάση την απόφασητου Eurogroup της 20ής Φλεβάρη, δεν γίνεται αποδεκτή απότους δανειστές. Οι προσπάθειες της συγκυβέρνησης συνεχίστη-καν και στην Ουάσιγκτον όπου ο Γ. Βαρουφάκης είχε σειρά επα-φών. Πιο συγκεκριμένα: ο υπουργός Οικονομικών εκπροσώπησετη συγκυβέρνηση στην Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκό-σμιας Τράπεζας και παράλληλα ήταν ομιλητής στο ΙνστιτούτοBrookings, επίλεκτο δημιούργημα του μεγαλοκαρχαρία Τζ. Σό-ρος, ενώ είχε πληθώρα συναντήσεων με τον επικεφαλής τηςΕΚΤ, Μ. Ντράγκι, τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζ.Λιου,καθώς και τον υπουργό Οικονομικών της Ιταλίας, Π.Κ. Παντοάν,που βρίσκονται στην Ουάσιγκτον στο πλαίσιο της Συνόδου ΔΝΤ- Παγκόσμιας Τράπεζας. Η επωδός όλων αυτών των συναντή-

σεων κατέληγε πάντα στις πιέσεις για «πλή-ρη δέσμευση» και «άμεση οριστικοποίησητων αναγκαίων μεταρρυθμίσεων» από τηνπλευρά της συγκυβέρνησης.

Εκείνο που γίνεται πλέον αντιληπτό είναιτο γεγονός πως Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι, γνω-ρίζοντας το οικονομικό χάλι της κυβέρνησηςΤσίπρα, δίνουν την οικονομική στήριξη σταγό-να-σταγόνα, αφήνοντάς την να σιγοβράζειμέσα στο καζάνι των αντιφάσεών της, μέχρινα αντιληφθεί πως το καπιταλιστικό-ιμπερια-λιστικό σύστημα, στη νεοφιλελεύθερη μάλισταεκδοχή του, ούτε εξανθρωπίζεται, ούτε ανέχεταιτις ψευτοσοσιαλιστικές νησίδες που φαντασιώ-νεται ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ήδη, στους τρεις περίπου μήνες της διακυβέρ-νησης από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, και παρά τιςεπαγγελίες για «νέα αναπτυξιακή πολιτική»,τα λαϊκά στρώματα είδαν να ακυρώνονταιόλες οι υποσχέσεις για κατάργηση του ΕΝ-ΦΙΑ, για κατώτατο μισθό στα 731 €, γιαφοροελαφρύνσεις, για αφορολόγητο όριο των12.000 €, για Συλλογικές Συμβάσεις, για πάταξη τηςφοροδιαφυγής, για εισοδηματικές ενισχύσεις σεπολύ χαμηλά εισοδήματα, για μειώσεις φόρουλόγω αναπηρίας, για μειώσεις κατά 30% στατεκμήρια διαβίωσης για τους συνταξιούχους,για εφαρμογή διευρυμένων φορολογικών κλιμα-κίων για τα νησιά με πληθυσμό μέχρι 3.100 κα-τοίκους, για μείωση κατά 50% του φορολογικούσυντελεστή για τους νέους επιτηδευματίες, γιατην παροχή δωρεάν ηλεκτρικής ενέργειας σε300.000 νοικοκυριά, για επιδότηση σίτισης, κλπ., κλπ.Κι όλ’ αυτά, χωρίς να έχει αναιρεθεί έως τώρα κανένα από τονκορμό των αντιλαϊκών μέτρων της προηγούμενης κυβέρνησης!

Την ίδια στιγμή με την ΠΝΠ για τη ρύθμιση των ληξιπροθέ-σμων οφειλών, απαλλάσσει από προσαυξήσεις και χαρίζει πρό-στιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στο μεγάλο κεφάλαιο.Σημειώνουμε πως η πολυδιαφημισμένη δυνητική αύξηση τωνφορολογικών εσόδων από τις «λίστα Λαγκάρντ», «λίστα Λου-ξεμβούργου», «off shor» εταιρείες, και καταθέ σεις σε ελβετικέςτράπεζες παραπέμπεται στις καλένδες.

Ιδιαίτερα ο ΣΥΡΙΖΑ παρά τις βαρύγδουπες προεκλογικές «δε-σμεύσεις» του περί κυβέρνησης «εθνικής σωτηρίας», περί του λα-ού που «θα είναι ο πρωταγωνιστής στις εξελίξεις, στο δρόμο τηςμεγάλης αλλαγής», περί της «πλατειάς συναίνεσης για την υλο-ποίηση του Προγράμματος της Θεσσαλονίκης, για την αληθινή δια-πραγμάτευση», περί του «σε λίγες μέρες θα είναι παρελθόν και ταμνημόνια της λιτότητας», περί της Ελλάδας που «γυρίζει σελίδακαι ο ΣΥΡΙΖΑ αναλαμβάνει το τιμόνι», περί της Ευρώπης που «θααρχίσει να αλλάζει, γιατί και σε πολλές χώρες της Ευρώπης πνέειάνεμος αλλαγής» «θα εφαρμόσουμε έξω από τη διαπραγμάτευσηκαι σε περιβάλλον δημοσιονομικής ισορροπίας ένα ανορθωτικόπρό γραμμα», κλπ., κλπ., αποδεικνύεται απολύτως αφερέγγυος για

να χειριστεί τις εργατολαϊκές ανάγκες πουσώριασε σε ερείπια η τελευταία πενταετίατων Μνημονίων. Μισθοί, συντάξεις, εργα-σιακές σχέσεις και εργασιακά δικαιώματα,

κοινωνικές παροχές, έχουν ήδη εξοστρακι-στεί, ενώ παραμένει αλώβητο το αντιδραστικό

οπλοστάσιο των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού καιτης μεγαλοαστικής τάξης.

Στο όνομα της «εθνικής κυριαρχίας»και αρνούμενη η κυβέρνηση να αντιλη-φθεί το βάθος της εξάρτησης και τηςυποτέλειας, προσπαθεί δήθεν να εκμε-

ταλλευτεί τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέ-σεις υπέρ των συμφερόντων της μεγαλοα-στικής τάξης, επιχειρώντας ανοίγματα σεΑμερικανούς (συνεκμετάλλευση του ενερ-γειακού πλούτου του Αιγαίου), στους Κινέ-ζους (ξεπούλημα και του υπόλοιπου λιμα-νιού του Πειραιά), στους Ρώσους (ξεπού-λημα της ΔΕΣΠΑ), στους Γερμανούς (εκ-χώρηση αεροδρομίων, κλπ.), στους Γάλ-λους (ξεπούλημα της ΕΥΔΑΠ, ΕΥΔΑΘ).Την ίδια στιγμή συμμετέχει σε όλους τους

ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιο-χή της Μεσογείου και παράλληλα στα αντιδραστικά σενάρια πουεξυφαίνουν οι ΗΠΑ και η ΕΕ για την Ουκρανία, τη Β.Αφρική, τηΛιβύη, τη Συρία, το Ιράκ, την Κύπρο, κ.α.

Τελικά, η γραμμή πλεύσης που ακολουθεί η συγκυβέρνησητων ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με προτροπή των ιμπεριαλιστικών κέντρωνκαι της ντόπιας μεγαλοαστικής τάξης, έρχεται σε ευθεία αντι-παράθεση με τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των άλλωνστρωμάτων που χτυπήθηκαν από τη μνημονική λαίλαπα.

Είναι φανερό πως μπαίνουμε σε μία πολύ ρευστή περίοδο,κρίσιμων πολιτικών εξελίξεων, με απρόβλεπτο το αποτέλεσμα.Το μόνο βέβαιο είναι η συνέχιση του καθεστώτος εξάρτησηςκαι σκληρής λιτότητας. Στις σημερινές κρίσιμες συνθήκες απρο-κάλυπτων ιμπεριαλιστικών εκβιασμών, θα πρέπει να εντείνουμετην πάλη μας ενάντια στις ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις και ταιμπεριαλιστικά τελεσίγραφα, για την ανατροπή των μνημονίωνυποδούλωσης και την απόκρουση αυτών που έρχονται, τη στα-θερή διεκδίκηση και επανακατάκτηση των εργατικών και λαϊ -κών δικαιωμάτων που καταργήθηκαν, σε σύνδεση με τα γενι-κότερα αιτήματα πάλης για την έξοδο από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ,την απαλλαγή από τα δεσμά της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας καιτο γκρέμισμα του αντιδραστικού καθεστώτος της ντόπιας μεγα-λοαστικής τάξης.

εκπ

αιδ

ευτι

κή

& π

ολι

τικ

ή σ

υγκ

υρ

ία

❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘ χειμώνας 20156

Μέσα σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης σύντροφοι και συναγωνιστές αποχαιρέτησαν τον Ισαάκ Ιορδανίδη

Με το βάρος της απώλειας, τις σκέψειςκαι τα έντονα συναισθήματα που ξεση-κώνει ο θάνατος ενός σπουδαίου κομ-μουνιστή αποτυπωμένα στα πρόσωπα καιστα μάτια τους, συγγενείς, σύντροφοι, συ-ναγωνιστές, άνθρωποι της αριστεράς καιτης λαϊκής πάλης, συνέρρευσαν τη Δευ-τέρα 20/4 στην πολιτική κηδεία του ΙσαάκΙορδανίδη στο νεκροταφείο του Σχι-στού. Οι σύντροφοί του από το Μ-Λ ΚΚΕκαι τη νεολαία ΠΟΡΕΙΑ, σύντροφοι τουΚΚΕ(μ-λ), αγωνιστές που πέρασαν απότις γραμμές του μαρξιστικού-λενινιστι-κού κινήματος, συμμαχητές του από τηνηρωική εποχή της Αντίστασης, από ταπέτρινα χρόνια των πολύχρονων εξοριώντου μετεμφυλιακού κράτους και τηςχούντας, βρέθηκαν εκεί, για να τιμήσουνκαι να χαιρετίσουν μια ξεχωριστή φυσιο-

γνωμία που στάθηκε στην πρώτη γραμμήτης ιστορικής πρωτοβουλίας για την ανα-γέννηση του κομμουνιστικού κινήμα-τος. Με κόκκινες σημαίες να ανεμίζουνκαι με αγωνιστικά συνθήματα τιμής γιαένα πανάξιο κομμουνιστή [που περνάστην ιστορία σαν ηγετική μορφή του μαρ-ξιστικού - λενινιστικού κινήματος της Ελ-λάδας] η σορός του Ισαακ Ιορδανίδη με-ταφέρθηκε στην τελευταία κατοικία του,όπου εναποτέθηκε με σεβασμό, ενώακούγονταν αγωνιστικά συνθήματα και το“Επέσατε θύματα”. Ο ακατάβλητος κομ-μουνιστής Ισαάκ Ιορδανίδης, ο τελευταί-ος της φρουράς της Αναγέννησης, διαυ-γής ως το τέλος, σεμνός, πεισματάρης,αλύγιστος σαν τις πέτρες της Μακρονή-σου και του Αϊ-Στράτη, που τις μέτρησεσε ατέλειωτες μέρες.

Γραπτά, λόγια, στάση ζωής, η φιγούραπου έφευγε τελευταία από τις διαδηλώ-σεις, ο ομιλητής των 50 χρόνων από τηνΑναγέννηση, ο ιδρυτής της ΟΜΛΕ, ο εκ-δότης του Λαϊκού Δρόμου, ο υπεύθυνοςτων Ιστορικών Εκδόσεων, ο κομμουνι-στής που δεν υπέκυψε σε εξορίες και φυ-λακές. Αν ζούσε ο ποιητής θα ξανάγρα-φε: «Τιμή σ’ εκείνους όπου στη ζωή τωνώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες».

Μαζί με τον Ισαάκ, μας εγκαταλείπεικαι μια ολόκληρη γενιά, αυτή που δοκί-μασε το κνούτο του μετεμφυλιοπολεμι-κού κράτους, γενιά στερήσεων και συγ-κρούσεων. Αποτιμάμε την εποχή καιπαίρνουμε τη σκυτάλη.

Νομίζω πως ένα σημαντικό δείγμα της εξέλιξης και τουπολιτισμού μας, είναι τα άσπρα σεντόνια.

Όταν, για παράδειγμα, οι Ες Ες –όχι αυτοί που δικάζονταισήμερα στην Αθήνα– οι προκάτοχοί τους στην Ελλάδα τηςΚατοχής, δολοφονούσαν σύμπαντα τον πληθυσμό ενός χω-ριού, τα πτώματα κείτονταν εδώ κι εκεί ακάλυπτα, ωσότουοι κάτοικοι του γειτονικού χωριού προστρέξουν για την τα-φή τους. Γιατί βέβαια οι Γερμανοί, όχι οι σημερινοί εταίροικαι συνομιλητές, εκείνοι οι άλλοι, εκείνης της εποχής,ήταν, και τότε, άνθρωποι πολυάσχολοι και δεν μπορούσαννα δαπανούν το χρόνο τους σε δευτερεύοντα ζητήματα.

Το ίδιο συνέβαινε και στα σκοπευτήρια. Οι δεκάδες του-φεκισμένοι εικονίζονται, στο αρχειακό φωτογραφικό υλικό,τακτικά στοιβαγμένοι, αναμένοντες την ομαδική ταφή στονομαδικό λάκκο, πλην όμως και πάλι ακάλυπτοι. Για να μηναναφέρει κανείς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου, καιμόνο το μέγα πλήθος των πτωμάτων έκανε, εκ των πραγ-μάτων, αδύνατη την κάλυψή τους.

Στη σημερινή όμως εποχή, της αδιαμφισβήτητης εξέλι-ξης και της καταλυτικής προόδου, τα πτώματα, ακόμα κιόταν πρόκειται για ομαδικό θανατικό, έχουν πάψει να σο-κάρουν και να προκαλούν τον αποτροπιασμό των ευαίσθη-των ανθρώπων, ακριβώς γιατί υπάρχει πάντα η μέριμνατης κάλυψής τους με άσπρα σεντόνια.

Στην περίπτωση μιας μεγάλης, βέβαια, φυσικής κατα-στροφής, σεισμού, ομαδικού βομβαρδισμού, μπορεί αυτότο δείγμα του πολιτισμού και της εξέλιξης, που λέγεταιάσπρα σεντόνια, να αδυνατεί να ανταπεξέλθει, λόγω τηςυπερβολικής ζήτησης.

Στις περιπτώσεις όμως μιας μετριασμένης ομαδικήςαποβίωσης, τα άσπρα σεντόνια δίνουν το μέτρο της εξέλι-ξης της εποχής μας.

Εφτακόσια κουφάρια, κακο-θανατισμένων στη θάλασσα,μπορεί να στραπατσάρουν λίγοτο ειδυλλιακό φόντο της Μεσο-γειακής παραλίας, ωστόσο, ηκάλυψή τους με άσπρα σεντόνιααμβλύνει το απεχθές θέαμα.

Το άσπρο σεντόνι προστα-τεύει τον ευαίσθητο θεατή απότο να δει στο πρόσωπο, αςπούμε, ενός εικοσάχρονου τιςματαιωμένες, απ’ τον πνιγμό,ελπίδες, στο πρόσωπο μιαςμαύρης μάνας την απόλυτηαπόγνωση, στο πρόσωπο ενόςσκουρόχρωμου παιδιού τα δια-σταλμένα από το φόβο μάτια.

Κάτω από τα άσπρα σεντό-νια, τα πτώματα αποχτούν μια

εντελώς απρόσωπη ομοιομορφία. Ταάσπρα σεντόνια προστατεύουν από τη μα-κάβρια αποκάλυψη των έσχατων αισθημάτων.

Πόση εξέλιξη μέσα σε λίγα χρόνια! Ήτανμόλις το 2000 όταν οι αρμόδιες αρχές, πουεισέπρατταν από το ταμείο της μεγάληςευρωπαϊκής μας οικογένειας 15 ευρώκαθημερινά για κάθε κυνηγημένο Αφγανό(προκειμένου να τον κρατήσουμε μακριά απ’το κατώφλι τους), του χορηγούσαν, για σκέ-πασμα, μια σακούλα σκουπιδιών, για να στρι-μώχνεται με άλλους τριάντα σ’ ένα παράπηγ-μα με σπασμένα τζάμια. Μέσα σε λίγα μόλιςχρόνια φτάσαμε από τη σακούλα σκουπι-διών εν ζωή, στα άσπρα σεντόνια μετάθάνατο.

Είναι συγκινητικό πόσα μέτρα λευ-κού, λινού υφάσματος μπορεί να στε-ρηθεί ο πολιτισμένος κόσμος για να καλύ-ψει τόσα πτώματα, προκειμένου να επιβεβαι-ωθεί η σοφή ρήση, «μπροστά στο θάνατο εί-μαστε όλοι ίσοι»... Κι επιτέλους, ο πολιτι-σμένος κόσμος ξέρει πάντα να δίνει.

❱ Τους δώσαμε τους ιεραπόστολους μαςγια να τους φέρουν στο δρόμο του Θεού.

❱ Τους δώσαμε τους εξερευνητές και τουςαποικιοκράτες μας για να μη νοιώθουν μό-νοι.

❱ Τους δώσαμε τους πολέμους μας για ναεξορθολογίσουμε τη γεωστρατηγική τους σημασία.

❱ Τους δώσαμε τα όπλα μας για να στήσουμε μεταξύ τουςεμφύλιους.

❱ Τους δώσαμε τους επιχει-ρηματίες μας, για να μη μεί-νουν τα προϊόντα τους στα αζή-τητα.

❱ Τους δώσαμε και κάποιεςΜΚΟ με προηγμένη τεχνογνω-σία στην παιδεραστία και τοtrafficking.

❱ Τους δώσαμε τους στρατη-γικούς επενδυτές μας για ναμην μείνουν οι τόποι τουςαπούλητοι.

❱ Τους δώσαμε να καταλά-βουν όποτε διανοήθηκαν νασηκώσουν κεφάλι.

❱ Και στο τέλος, πάλι εμείς,τους δίνουμε τα άσπρα μαςσεντόνια.


εκπ

αιδ

ευτικ

ή &

πο

λιτική

συ

γκυ

ρία

Τα άσπρα σεντόνια

γράφει η Νίνα Γεωργιάδου

Απελπιστική είναι η κατά-σταση στα νησιά του Αιγαί-ου (Λέσβο, Κω, Χίο, Σάμο,

Γαύδο, Σύμη κλπ), όπου φτάνουν κατάκύματα, κυρίως πρόσφυγες και μετα-νάστες, καθώς, μετά τα ενισχυμένα μέ-τρα καταστολής στον Έβρο, η θάλασσαείναι ο πιο πρόσφορος δρόμος γιαόσους ψάχνουν μια διέξοδο από τιςεμπόλεμες ζώνες. Σοβαρότατα προ-βλήματα αντιμετωπίζουν οι οι πρό-σφυγες, που καταφεύγουν στη χώρα

μας (στέγαση, σίτιση, ιατροφαρμακευ-τική περίθαλψη κ.λπ.).

Σύμφωνα με στοιχεία του Λιμενικού, οιμετανάστες που εισήλθαν στη χώραμέσω θαλάσσης το πρώτο τρίμηνοτου 2015, είναι υπερτριπλάσιοι σεσχέση με το αντίστοιχο διάστημα

πέρσι. Συγκεκριμένα, το πρώτο τρί-μηνο του τρέχοντος έτους εισήλθανστη χώρα, μέσω θαλάσσης, 10.445 με-τανάστες, από 2.863 το πρώτο τρίμηνοτου 2014. (Το 2014 εισήλθαν στη Λέ-

σβο 12.187, από 3.793 το 2013, στη Χίο 6.158 από 1.560,στη Σάμο 7.633 από 3.323 και στα Δωδεκάνησα 15.052από 2.409). Η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψειτους επόμενους μήνες, εξαιτίας των επικίνδυνων εξελί-ξεων και ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στην ευρύτερηπεριοχή της Αν. Μεσογείου, Μ. Ανατολής, Β. Αφρικής. Η

αναπληρώτρια υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Τ.Χριστοδολουπούλου, υποστήριξε ότι 100.000 νέοι πρό-σφυγες - μετανάστες αναμένεται να φτάσουν στη χώραμας το 2015.

Στο μεταξύ αυξάνονται οι καραβιές μεταναστών ξερι-ζωμένων που πλημμυρίζουν και τις άλλες χώρες της Με-σογείου, ιδιαίτερα την Ιταλία, με καθημερινές τις τραγω-δίες, με ναυάγια των άθλιων πλοιαρίων, με εκατοντάδεςνεκρούς, που οδηγούν τους πρόσφυγες και τους μετα-νάστες από τα κυκλώματα διακινητών είτε στο μαζικόπνιγμό είτε σε άθλιους χώρους συγκέντρωσης.

Οι χιλιάδες αυτοί πρόσφυγες βρίσκονται στη χώρα μας,κυνηγημένοι από τη φτώχεια, τις ιμπεριαλιστικές επεμ-βάσεις και τους πολέμους. Και προφανώς οι άνθρωποιαυτοί δεν «λιάζονται» και το μεγαλύτερο ποσοστό τουςθέλει να φύγει από τη χώρα μας για να αναζητήσει αλλούκαλύτερη τύχη. Η βασική αιτία που βρίσκονται εγκλωβι-σμένοι στην Ελλάδα, είναι η πολιτική της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης, που με Κανονισμούς και Συνθήκες, («ΔουβλίνοΙΙ», «Σένγκεν») που τούς απαγορεύει να φύγουν και εάνσυλληφθούν σε άλλη χώρα, αυτή τους επιστρέφει στηνΕλλάδα, Συνθήκες και Κανονισμούς που υπακούουν όλεςοι κυβερνήσεις και η σημερινή.

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συνεχίζει την ίδιααδιέξοδη πολιτική που ακολουθούσε και η προηγούμενηΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Η όλη πολιτική της στηρίζεται στη δέσμευσήτης από τους ευρωενωσιακούς κανονισμούς, που μετα-τρέπουν την Ελλάδα σε «αποθήκη ψυχών», που αντί ναλύνουν, επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Η κυβερνητική ανακοίνωση προβλέπει τη «μεταφοράτων νεοεισελθέντων από τα νησιά σε κέντρα υποδοχής»και «όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να αν-τιμετωπιστούν στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης,οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές προς την Ευ-ρώπη». Την «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» επικαλέστηκε καιη αρμόδια υπουργός, και τις συζητήσεις με Ιταλία, Ισπα-νία και Κύπρο, για έκτακτη χρηματοδότηση από την Ευ-ρωπαϊκή Επιτροπή, «προκειμένου να αντιμετωπιστεί ηκρίση», ενώ το κυρίαρχο ζήτημα που θα έπρεπε να μπαί-νει είναι η κατάργηση του «Δουβλίνο ΙΙ» και της «Σένγ-κεν».

Η εναπόθεση της αντιμετώπισής του στην υποτιθέμενηαλληλεγγύη της ΕΕ, που ευθύνεται σημαντικά για τη δη-μιουργία του προβλήματος, είναι αδιέξοδη. Οι κυβερνη-

εκπ

αιδ

ευτι

κή

& π

ολι

τικ

ή σ

υγκ

υρ

ία


Σαν αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων

αυξάνονται οι στρατιέςτων “κολασμένων της γης”

γράφει ο Χρήστος Σόφης

άνοιξη 2015 ❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘

τικές ανακοινώσεις για ένα πρόβλημα που λαμβάνειεκρηκτικές διαστάσεις, συνιστούν ανέξοδες υποσχέσειςκαι λόγια του αέρα, όταν δεν διευκρινίζεται ούτε πούακριβώς θα υπάρξουν αυτά τα κέντρα, ούτε πότε και εάνπρόκειται να γίνουν καινούργια και όταν είναι γνωστό ότιμέχρι σήμερα οι διαδικασίες είναι ιδιαίτερα χρονοβόρεςκαι το άσυλο δίνεται με το σταγονόμετρο. Έτσι η κυβέρ-νηση αναγκάζεται να βγάζει τους μετανάστες από τη μιαπόρτα της Αμυγδαλέζας και να τους βάζει από την άλλη,η αρμόδια υπουργός να εκλιπαρεί Περιφέρειες, Δήμους,το Στρατό και την Εκκλησία, ο υπουργός Άμυνας, αντί ναζητάει κατάργηση των Ευρωενωσιακών συνθηκών, ναζητάει από την Ευρώπη «να πιέσει την Τουρκία να εφαρ-μόσει το Δουβλίνο ΙΙ» και το μόνο που μένει είναι η κι-νητοποίηση των υγειονομικών υπηρεσιών της Περιφέ-ρειας Αττικής.

Έτσι οι μετανάστες βρίσκονται μεταξύ φυλακής ή τρώ-γλης και μια τέτοια κατάσταση είναι «βούτυρο στο ψωμί»«αγανακτισμένων υπερπατριωτών» και κάθε είδους ρα-τσιστικών αντιλήψεων και των φορέων τους. Σε αυτή τηνκατεύθυνση η ΝΔ συνεχίζει να τους αποκαλεί «λαθρο-μετανάστες», «καίγεται» για τις επιπτώσεις στον τουρι-σμό και καταγγέλλει την κυβέρνηση γιατί «άνοιξε τα κέν-τρα κράτησης και πλημμύρισαν την Αθήνα λαθρομετα-νάστες, άνοιξε τα σύνορα και γέμισαν τα νησιά μας με-τανάστες και πρόσφυγες εν μέσω τουριστικής περιόδου».Ενίσχυση της καταστολής στα σύνορα της χώρας ζητάκαι το «Ποτάμι», που με ανακοίνωσή του θέτει θέμα ενί-σχυσης των κατασταλτικών δυνάμεων της FRONTEX. Στομεταξύ, ενίσχυση των μέτρων καταστολής στα σύνορατης ΕΕ, μέσω της «Frontex», ανακοίνωσε ο ΕπίτροποςΜετανάστευσης Εσωτερικών υποθέσεων και Ιθαγένειας,Δ. Αβραμόπουλος.

H ΕΕ θέλει ελεγχό-μενη τη ροή μετανα-στών προς αυτήν, χω-ρίς νομιμοποίηση, υπόκαθεστώς ομηρείαςκαι στυγνής εργοδοτι-κής εκμετάλλευσης,αφού όπως προβλέ-πουν οι μελέτες τους,την 20ετία 2010 - 2030,για να μπορέσει ναστηριχθεί οικονομικάκαι κοινωνικά η ΕΕχρειάζονται 20 εκα-τομμύρια μετανάστες σε θέσεις εργασίας. Γι’ αυτό Kοι-νοτική Oδηγία προβλέπει την μπλε κάρτα, σύμφωνα μετην οποία η ΕΕ θα κάνει εισαγωγή εργατικών χεριών βά-σει των αναγκών της αγοράς.

Όσα όμως μέτρα κι αν πάρουν, όσο αυστηρότερα κι ανείναι αυτά, όπως έχει δείξει η ίδια η ζωή, τίποτε δεν μπο-ρεί να συγκρατήσει τα «κύματα» των απελπισμένων, που

αποφασίζουν να φύγουν από την «κό-λαση», αναζητώντας μια θέση στον«παράδεισο» της Δύσης.

Όσο ο ιμπεριαλισμός των HΠA, τουNATO και της EE θα εξαπολύει πολέ-μους, θα υποκινεί εμφύλιες αιματοχυσίες,θα στηρίζει δικτατορίες και αντιδημο-κρατικά καθεστώτα, όσο η εγκληματικήδράση του κεφαλαίου θα γιγαντώνειτη φτώχεια, τόσο θα αυξάνεται και οστρατός των μεταναστών - κολασμένωντης γης και νέα πεινασμένα τάγματα θαπροστίθενται στον εφεδρικό βιομηχανικόστρατό της εργατικής τάξης.

Tυχαίο άραγε είναι το γεγονός ότι οι πε-ρισσότεροι πρόσφυγες είναι Σύριοι, Κούρ-δοι, Σουδανοί, Aφγανοί, Πακιστανοί, Iρα-κινοί, Nιγηριανοί;

Το μόνο που απομένει είναι να ξα-νακουστεί πιο δυνατά και να γίνειπράξη το σύνθημα «Οι μετανάστεςείναι της γης οι κολασμένοι - Έλληνες και ξένοιεργάτες ενωμένοι», να αγωνιστούμε από κοι-νού μέσα από τα συνδικάτα, τα εργατικάσχήματα, κινήσεις, φορείς και τα κόμμα-τα της Aριστεράς,

➧ Να κλείσουν όλα τα κέντρα κράτησηςμεταναστών και να αντικατασταθούν απόδημόσια ανοιχτά κέντρα - ανθρώπινουςχώρους υποδοχής και φιλοξενίας, όπουθα παρέχονται πλήρης ιατροφαρμακευτι-κή περίθαλψη, επαρκής σίτιση δωρεάν, ειδική

μέριμνα γιαόλους τους ανηλίκους,νομική αρωγή καιδιερμηνεία.

➧ Να νομιμοποι-ηθούν οι μετανάστεςπου ζουν και εργάζον-ται στη χώρα μας, ιδι-αίτερα αυτοί που βρί-σκονται πολλά χρόνιακαι έχουν δημιουργή-σει οικογένειες, δου-λειές κλπ.

➧ Να αποδίδεται μεγρήγορες διαδικασίες

το καθεστώς του ασύλου σε όλους τους πρόσφυγες, θύ-ματα ιμπεριαλιστικών πολέμων, επεμβάσεων και αντι-δραστικών καθεστώτων.

➧ Να χορηγούνται ταξιδιωτικά έγγραφα σε όσους με-τανάστες επιθυμούν να ταξιδέψουν σε κάποια χώρα τηςΕυρώπης, με την κατάργηση του Κανονισμού «ΔουβλίνοΙΙ» και της Συνθήκης Σένγκεν.

9

εκπ

αιδ

ευτικ

ή &

πο

λιτική

συ

γκυ

ρία


εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α

❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘ χειμώνας 201510

Όσοι θεωρούσαν ότι η εκπαίδευση θα είναι προνομιακό πεδίο για τηνπολιτική της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, θα πρέπει να αναθεωρήσουντις απόψεις τους μετά από τρεις μήνες διακυβέρνησης. «Άνθρακες ο θη-

σαυρός» είναι η ρήση που ταιριάζει, μετά την αρνητική στάση της συγκυβέρνησηςγια την πλειονότητα των αιτημάτων των εκπαιδευτικών και την παραπομπή τωνπροεκλογικών δεσμεύσεων στις ελληνικές καλένδες ή στη γνωστή κυβερνητικήρήση – ανέκδοτο «σε βάθος χρόνου».

Ωστόσο αλήθεια είναι ότι η εκπαίδευση παίρνει ανάσα που είναι απόρροια τωνεκπαιδευτικών αγώνων. Δεν είναι, όμως, αρκετή σε σχέση με το στρατηγικόαίτημα για μόρφωση – εκπαίδευση δημόσια και δωρεάν για όλα τα παιδιά, χωρίςδιακρίσεις. Οι αγώνες της προηγούμενης περιόδου αποδίδουν καρπούς, αφούμερικά από τα αιτήματα (κατάργηση υποχρεωτικότητας τράπεζας θεμάτων, επα-ναπρόσληψη απολυμένων, stop στις απολύσεις και την αξιολόγηση των εκπαι-δευτικών με βάση το ΠΔ 152) με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βρίσκονται στοεπίκεντρο των «υποσχόμενων» λύσεων.

Δεν είναι θέμα χρόνου, πρωτίστως, η τήρηση και εφαρμογή των προεκλογικώνδεσμεύσεων. Ούτε θέμα γκρίνιας ότι «εδώ και τώρα» πρέπει να υλοποιηθούνμια σειρά προεκλογικών δεσμεύσεων. Βασικά είναι θέμα γενικότερης φιλοσοφίαςή στρατηγικής. Εδώ, κυρίως, εντοπίζεται το πρόβλημα. Με μια κυβέρνηση πουεπιμένει στην «ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση» ως πανάκεια, δίνοντας εξετάσεις«καλής διαγωγής» στους «εταίρους» στην ΕΕ, υπογράφοντας μια νέα αντιλαϊκήσυμφωνία για την παράταση της δανειακής σύμβασης και του καθεστώτος τηςεπιτροπείας. Δίνει τα διαπιστευτήριά της ψηφίζοντας τον Π. Παυλόπουλο ωςπρόεδρο Δημοκρατίας. Μια κυβέρνηση που αναφέρεται στην Αριστερά, αλλά«ξεχνάει» την ταξική πάλη, αποφεύγοντας οποιαδήποτε ρήξη με το καπιταλιστικόσύστημα. Μια τέτοια κυβέρνηση θα εξαντλείται σε εκθέσεις ιδεών για την εκ-παίδευση και σε ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και δεσμεύσεις, αναπαράγοντας την«εκπαιδευτική ψευδαίσθηση» ότι η εκπαίδευση μπορεί να αλλάξει και να κατο-χυρωθεί το δικαίωμα όλων στη μόρφωση, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις, χωρίςκοινωνική ανατροπή!

Αλλά ας εξετάσουμε βασικές προεκλογικές δεσμεύσεις που έχουν παραπεμφθείστις καλένδες.

1. Δαπάνες για την εκπαίδευσηΠροεκλογική δέσμευση: «Η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση και

την έρευνα δεν μπορεί παρά να αποτελεί αναγκαιότητα ακόμα και σε περιόδουςοικονομικής ένδειας.» -Διασφάλιση της χρηματοδότησης για τις πιεστικέςανάγκες της εκπαίδευσης. Αναπροσαρμογή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ και ου-σιαστική αξιοποίηση τους. -Δέσμευση για σταδιακή αύξηση των κονδυλίωνγια την παιδεία και την έρευνα από τον κρατικό προϋπολογισμό ανάλογα μετην οικονομική κατάσταση της χώρας. (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ γιατην Παιδεία)

«Νέα Ομιλία» και Ευρωπαϊκήδιαπραγμάτευση

«Και νόμισαν πως είχαν το δικαίωμαν΄αλλάξουν και τη συνηθισμένη

ανταπόκριση των λέξεων προς ταπράγματα για να δικαιολογήσουν τις

πράξεις τους»(Θουκυδίδη Ιστορία Γ 83)

Εύστοχα οι Αρχαίοι Έλληνες υπο-στήριζαν ότι «αρχή σοφίας (ή κατ’ άλ-λους «παιδεύσεως»), η των ονομάτωνεπίσκεψις». Ωστόσο ο ευφημισμός καιη αντονομασία που χαρακτηρίζουν τηγλώσσα της εξουσίας δίνουν τη δυνα-τότητα εξαπάτησης του λαού με τηναλλοίωση της σημασίας των λέξεων.Άλλωστε πριν από τη συμφωνία στοeurogroup της 20ης Φεβρουαρίου, ουπουργός Οικονομικών μας είχε προ-ϊδεάσει: «Η Ευρώπη είναι πάρα πολύεπιδέξια στο να βρίσκει ευφημισμούς,φράσεις που να ικανοποιούν όλους»(31–1–2015, υπ. δική μου). Η διαπραγ-μάτευση των λέξεων ήταν το βασικόmenu στο eurogroup και όλόκληρηςτης μετεκλογικής περόδου με στόχοτην απλή απόσυρση λέξεων και διατυ-πώσεων που έχουν φορτιστεί αρνητικάκαι την επινόηση λεκτικών ακροβα-σιών και νοητικών σχημάτων που θαδιευκολύνουν και επιτρέψουν την προ-σωρινή ανακούφιση, διαιωνίζοντας τηζοφερή, για το λαό, πραγματικότητα.Με άλλα λόγια «η αυταπάτη έρχεται μετα δώρα της Κίρκης και το τραγούδιτων Σειρήνων».

“Ο πόλεμος είναι ειρήνη, η ελευθερία είναι σκλαβιά,

η άγνοια είναι δύναμη”.(George Orwell, 1984)

Στην οργουελιανή «Νέα Γλώσσα»,κυριαρχεί η «δημιουργική αμφισημίακαι ασάφεια, έτσι το Μνημόνιο μετο-νομάζεται σε «τρέχον πρόγραμμα», ηΤρόικα σε «θεσμούς», οι ιμπεριαλι-στές δανειστές σε «εταίρους». Ο εκ-βιασμός και η υποταγή σε «αμοιβαίαεπωφελή συμφωνία». Με όλα αυτά η

Ανεκπλήρωτες προεκλογικέςδεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την εκπαίδευση

γράφει ο Γιώργος Καββαδίας

άνοιξη 2015❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘ 11

Μετεκλογική πραγματικότητα: Η δημόσια εκπαίδευση παραμένει στην πρέσατου μνημονίου, αφού η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ απορρίπτει κάθε αίτημαπου έχει οικονομικό «κόστος», όπως τη γενναία και αναγκαία αύξηση τωνδαπανών. Για το 2015 έχουν προβλεφθεί οι δαπάνες μόλις στο 2,47 % του ΑΕΠ(35,6% μείωση σε σχέση με το 2009) και προβλέπεται να πέσουν στο τραγικάχαμηλό ποσοστό του 1,9%, όπως προβλέπει το νέο μεσοπρόθεσμο για το 2018,με το μέσο όρο δημόσιων δαπανών για την παιδεία στην Ε.Ε 5.34% και στην Ευ-ρωζώνη 5.02%.

Στον αντίποδα οι γονείς στην Ελλάδα για εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητώνδημοτικού, γυμνασίου και λυκείου διέθεσαν 2,791 δισ. ευρώ το 2013, σύμφωναμε έρευνα, του Κέντρου Αναπτυξιακής Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ –ΓΣΕΕ). Αυτό σημαίνει πρώτα απ’ όλα οικονομική αφαίμαξη των οικογενειών καιόξυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Το αίτημα του εκπαιδευτικούκινήματος για αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 5% του ΑΕΠ, είναι ώριμοκαι επείγον. Όμως από την κυβέρνηση υιοθετούνται οι ισοσκελισμένοι προϋπο-λογισμοί, ένα εργαλείο διαρκούς λιτότητας, ένα σπιράλ θανάτου της δημόσιαςεκπαίδευσης.

2. Για το δικαίωμα όλων στη μόρφωση Προεκλογική δέσμευση: ποιότητα – αναβαθμισμένη εκπαίδευση για όλους«Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ αποσκοπεί να δια-

σφαλίσει το καθολικό δικαίωμα στη μόρφωση σε ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο,δημόσιο και δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα».

-Πρωινή λειτουργία όλων των σχολείων και εξοπλισμός τους με τα απαιτούμεναμέσα (σχολική βιβλιοθήκη, εργαστήρια, αίθουσα υπολογιστών κ.λπ.) με προτε-ραιότητα στα σχολεία των πιο υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά και κοινωνικά πε-ριοχών, στο πλαίσιο μιας αντισταθμιστικής εκπαιδευτικής πολιτικής.

-Θεσμοθέτηση μαθητικής μέριμνας : οργάνωση σχολικών συσσιτίων, δεκατιανούγια όλους τους μαθητές και γεύματος στα ολοήμερα δημοτικά, δημιουργία κοι-νωνικών κυλικείων.

-Αναβάθμιση του μαθήματος των Ξένων Γλωσσών και Πληροφορικής στην Δη-μόσια Εκπαίδευση και δυνατότητα απόκτησης πιστοποίησης εντός της υποχρεωτικήςεκπαίδευσης. Κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών εντός τουΔημόσιου σχολείου (μουσική, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, αθλητισμός, ηλε-κτρονικοί υπολογιστές)». (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία)

Μετεκλογική πραγματικότητα: Σχολεία της φτώχειας, χωρίς εκπαιδευτικούςκαι υποδομές. Δεν μπορεί να υλοποιηθεί το αίτημα για ενιαίο δωδεκάχρονοσχολείο που να χωρά όλους τους μαθητές, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις, μεψίχουλα για την παιδεία. Το αίτημα για μαζικούς διορισμούς εκπαιδευτικών καισυγκεκριμένες δεσμεύσεις για μείωση αριθμού μαθητών ανά τμήμα παραπέμπεται«σε βάθος χρόνου». Τα τελευταία πέντε χρόνια ο αριθμός των εκπαιδευτικώνστη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε δραματικά. 28.500 εκ-παιδευτικοί λιγότεροι από το 2010 (102.360 (2010) – 72.428 (2013)δηλ. το 27,3 % του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών. Από τηνάλλη μεριά οι διορισμοί ουσιαστικά έχουν μηδενιστεί. Σύμφωνα μεεκτιμήσεις, τα κενά, παρά την πρόσληψη 20.000 (!) αναπληρωτών,τις συμπτύξεις προγράμματος, την αύξηση ωραρίου στη δευτερο-βάθμια εκπαίδευση, παραμένουν 3.500. Τα δραματικά κενά στηνεκπαίδευση θα υπάρχουν, επομένως, και την επόμενη χρονιά.

Αναγκαία είναι η επαναφορά και επέκταση όλων των δομών καιτων μηχανισμών στήριξης του μαθητή και του σχολείου (τάξειςυποδοχής , τμήματα ένταξης, παράλληλη στήριξη, πρόσθετη διδα-κτική στήριξη και ενισχυτική διδασκαλία, λειτουργία σχολικών βι-

εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α

11

δανειακή σύμβαση παρατείνεται καικαταρρέει ο ανυπόστατος μύθος, ότιάλλο η δανειακή σύμβαση άλλο ταμνημόνια. Ο ΟΟΣΑ θα αξιοποιηθεί γιατην εφαρμογή «σαρωτικών μεταρρυθ-μίσεων». Έτσι δε μένει ούτε 30% …εθνικής υπερηφάνειας για να καλύψειτο 70% συμφωνίας με το «Μνημόνιο».Η μνημονιακή βαρβαρότητα θα συνε-χιστεί, όχι με την ένταση του mail Χαρ-δούβελη, αλλά πιο ήπια, με ψίχουλαφιλανθρωπίας για την αντιμετώπισητης «ανθρωπιστικής κρίσης». Η αντι-μνημονιακή ρητορική αποσύρεται,δείχνοντας πόσο ρηχή ήταν η αντίθεση«μνημονιακοί – αντιμνημονιακοί».Ανέπαφος και πιο ισχυρός παραμένειο μηχανισμός της επιτροπείας της χώ-ρας από ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ που θα συνεχί-σουν να αξιολογούν την πορεία εξέλι-ξης του μνημονίου, ώστε το κύριο σώ-μα των μνημονιακών μέτρων και ανα-διαρθρώσεων θα παραμείνει ακέραιο.Όμως η υποταγή και ευθυγράμμισηστα κελεύσματα θα μεταφράζεται απότους μηχανισμούς προπαγάνδας, ταΜέσα Μαζικής Εξαπάτησης και Αλλο-τρίωσης «έντιμος συμβιβασμός μεαξιοπρέπεια».

Η «ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση», ομοχλός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ γιαάσκηση «φιλολαϊκής πολιτικής» είναιεξαιρετικά αδύνατος για υλοποίησηακόμα και του ήπιου διαχειριστικούπρογράμματος της Θεσσαλονίκης. Ήδηο πρώτος διακηρυγμένος στόχος τουγια «τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέ-ρους της ονομαστικής αξίας του χρέ-ους» έχει «ξεχαστεί» πριν από το eu-rogroup. Στην απόφαση υπάρχει ρητήδέσμευση: «Η Ελλάδα δε θα ανακαλέ-σει μέτρα, ούτε θα κάνει μονομερείςαλλαγές που μπορεί να έχουν αρνητικήεπίδραση στους δημοσιονομικούςστόχους, την οικονομική ανάκαμψη ή


εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α βλιοθηκών, διοικητικό προσωπικό στα σχολεία, στελέχωση των ΚΕΔΔΥ, σχολικοίψυχολόγοι, σχολικός αθλητισμός). Για όλα αυτά και άλλα πολλά αναγκαία ισχύειτο «δει δη χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν εστί γενέσθαι των δεόντων» (Δημο-σθένης).

3. Για καταργήσεις σχολείων και την επαναλειτουργία τουςΠροεκλογική δέσμευση: «επαναλειτουργία σχολικών μονάδων που καταρ-

γήθηκαν»-«Πάγωμα των καταργήσεων – συγχωνεύσεων στην Πρωτοβάθμια και Δευ-

τεροβάθμια Εκπαίδευση και επαναλειτουργία σχολικών μονάδων που καταρ-γήθηκαν (νηπιαγωγεία- δημοτικά-γυμνάσια-λύκεια) βάσει αντικειμενικώνκριτηρίων». (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία).

Μετεκλογική πραγματικότητα: «Δεν είδαμε – δεν ακούσαμε – δεν ξέρουμε τίποτα».Η συγκυβέρνηση απορρίπτει την προεκλογική δέσμευση σύμφωνα με την οποία«επαναλειτουργούν σχολικές μονάδες που καταργήθηκαν». Πρόκειται για 1590σχολεία που έκλεισε η μνημονιακή λαίλαπα, ρημάζοντας το σχολικό δίκτυο καιματώνοντας το δημόσιο σχολείο.

4. Για τους μισθούς των εκπαιδευτικώνΠροεκλογική δέσμευση: Οικονομική (…) αναβάθμιση εκπαιδευτικών«Ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα μορφωτικής, κοινωνικής και οικονομικής

αναβάθμισης του εκπαιδευτικού προσωπικού, με έμφαση στους τρόπους εκ-παίδευσης και επιμόρφωσης, με ενίσχυση των ευκαιριών για μεταπτυχιακέςσπουδές, και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας βρίσκεται υπό συστηματικήεπεξεργασία.» (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία).

Μετεκλογική πραγματικότητα: Σημείο μηδέν. Η κυβέρνηση απορρίπτει κάθεαίτημα για αυξήσεις στους πενιχρούς μισθούς των εκπαιδευτικών και γιαεπαναφορά του ωραρίου στα προ μνημονίου επίπεδα. Γκρίζα η πραγματικότητα:Μείωση μισθών έως και 45% στον πρωτοδιόριστο – εισαγωγικός 640 ευρώ από1070 και καταληκτικός 1400 από 1600, κόψιμο 13ου – 14ου μισθού και χαράτσι –εισφορά δήθεν αλληλεγγύης / μείωση συντάξεων – εφάπαξ. Πάγωμα βαθμολογικήςεξέλιξης με το μεσοπρόθεσμο.

Από το mail Βαρουφάκη υπάρχει σαφής δέσμευση: «Η Ελλάδα θα (…) ανα-μορφώσει το δίκτυο των μισθών στο δημόσιο τομέα με σκοπό να αποσυμπιεστείη κατανομή αμοιβών μέσω αύξησης της παραγωγικότητας…». Με άλλα λόγιαανακατανομή φτώχειας και «σύνδεση του μισθού με την παραγωγικότητα»,δηλαδή στο δρόμο του νεοφιλελευθερισμού.

5. Για τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμαΠροεκλογική δέσμευση: «Εφαρμογή του ανώτατου ορίου των 25 μαθητών

ανά τμήμα στην Δευτεροβάθμια και μεσοπρόθεσμα των 20 μαθητών στηνΠρωτοβάθμια εκπαίδευση». (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ για την Παι-δεία).

Μετεκλογική πραγματικότητα: Καμιά νομοθετική ρύθμιση. Απορρίπτεται κάθεαίτημα που έχει οικονομικό κόστος.

6. Για το ωράριο των εκπαιδευτικώνΠροεκλογική δέσμευση: Επαναφορά – μείωση του ωραρίου των εκπαιδευτικών.

“Όσον αφορά στο θέμα του ωραρίου εμείς λέμε πάρα πολύ καθαρά ότι ωςΣΥΡΙΖΑ θα επαναφέρουμε το ωράριο”. (Ομιλία στη Βουλή του Αναπληρωτήυπουργού Παιδείας Τάσου Κουράκη, ως τομεάρχη παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ,Ιανουάριος 2015)

τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα,όπως θα εκτιμηθούν από τους θε-σμούς».

Πέρα από τις εύστοχες ή άστοχεςκριτικές προς την κυβέρνηση για τιςδιαπραγματεύσεις με την ΕΕ, υποβαθ-μίζεται ή αλλοιώνεται ο ρόλος των Ευ-ρωπαίων «εταίρων» μας. Επιδιώκουντην υποταγή της κυβέρνησης στην κυ-ρίαρχη πολιτική της ΕΕ, χωρίς να αφή-νουν περιθώριο για «μονομερείςενέργειες», βάζοντας σφραγίδα σε κά-θε νομοσχέδιο με γνώμονα ότι το«κράτος – πρόνοιας» αποτελεί πιαέναν φιλολαϊκό αναχρονισμό. Γι’ αυτόκλείνουν τις στρόφιγγες ρευστότητας(περιορισμοί στα ελληνικά ομόλογα –αποκλεισμός από το πρόγραμμα «πο-σοτικής χαλάρωσης» κ.α.), οδηγώνταςτην ελληνική οικονομία σε χρηματο-δοτικό αδιέξοδο. Επικαλούνται «κα-νόνες» και «αρχές» που πρέπει να γί-νουν σεβαστές από την κυβέρνηση.Μόνο που οι ίδιοι τις εφαρμόζουν επι-λεκτικά σύμφωνα με τα συμφέροντατων ισχυρών κρατών – μελών και κυ-ρίως της Γερμανίας.

Οι «ισχυροί» ή «εταίροι μας», όπωςκατ’ ευφημισμόν αποκαλούνται οι Ευ-ρωπαίοι ιμπεριαλιστές –για να απο-κτήσουν οι λέξεις την πραγματική ση-μασία τους– ασκούν ασφυκτικές πιέ-σεις και εκβιασμούς προς την κυβέρ-νηση, χωρίς να ενδιαφέρονται μόνο γιατους όρους της αποπληρωμής των δα-νείων, αλλά για να διαιωνίσουν ένα τα-πεινωτικό καθεστώς Εθνικής Υποτέ-λειας, με στόχο το ξεπούλημα της πε-ριουσίας και του ορυκτού πλούτου τηςχώρας και την άνθιση της κερδοφο-ρίας του κεφαλαίου. Σημαντική λεπτο-μέρεια ότι η Deutsche Bank έχει υπο-λογίσει τα κοιτάσματα φυσικού αερίουεντός της ελληνικής ΑΟΖ σε 430 δισε-κατομμύρια ευρώ, εκμεταλλεύσιμαστην επόμενη δεκαετία. Παράλληλα ηπολιτική ηγεμονία της Γερμανίας δι-ευρύνει την ανισορροπία και τη μετα-φορά πλούτου από τον μεσογειακόΝότο στον ευρωπαϊκό Βορρά με κύριοπαραλήπτη την ίδια.

Από αυτό επιβεβαιώθηκε για μιαακόμα φορά ότι η ΕΕ δεν είναι το «κοι-νό ευρωπαϊκό μας σπίτι», όπου «δενυπάρχουν ιδιοκτήτες και ενοικιαστές,όλοι είμαστε συγκάτοικοι». Η ΕΕ είναιένα αντιδραστικό οικοδόμημα όπου τα


εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

ΑΜετεκλογική πραγματικότητα: Καμιά νομοθετική ρύθμιση. Απορρίπτεται κάθε

αίτημα που έχει οικονομικό κόστος.

7. Για την αξιολόγησηΠροεκλογική δέσμευση: «Η κυβέρνηση της Αριστεράς, κυρίες και κύριοι

συνάδελφοι, θα καταργήσει όλο το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο της τιμωρητικήςαξιολόγησης» (Τάσος Κουράκης, ομιλία στη Βουλή 10/10/2014).

Μετεκλογική πραγματικότητα: «Θα υπάρξει κάποιου είδους αξιολόγηση. Ηαξιολόγηση όπως την ξέραμε θα καταργηθεί. Όταν θα γίνεται, θα γίνεται απότίμιους εκπαιδευτικούς και μόνο για να δούμε τις αδυναμίες, για να ενισχύσουμετις καλύτερες λειτουργίες. Καμία τιμωρητική διάθεση, μόνο διορθωτική προς τοκαλύτερο» (Τάσος Κουράκης, αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας).

«Η εγκαθίδρυση ενός συστήματος αποτίμησης του εκπαιδευτικού και παιδα-γωγικού έργου, με δημοκρατικό και συλλογικό τρόπο, ως μια συμμετοχική καιδημοκρατική μεθοδολογία διάγνωσης προβλημάτων, αναζήτησης λύσεων καιεπεξεργασίας προτάσεων και μέτρων για την βελτίωση της ποιότητας της εκπαί-δευσης, είναι απαραίτητη. Το Υπουργείο θα προχωρήσει στην επεξεργασία τουπαραπάνω πλαισίου με επόμενο νομοθέτημα» (από τη συνέντευξη τύπου για τοπολυνομοσχέδιο, 16/4/2015).

Άλλωστε παραμένει η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμιακαι Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) με βάση τον ν. 4142/2013 πουαποτυπώνει τους βασικούς στόχους της: “Η Αρχή αξιολογεί την ποιότητα του εκ-παιδευτικού έργου (2αα άρθ.1 ), (...) Παρακολουθεί, μελετά και αξιολογεί τηνεφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμιαεκπαίδευση (3αα άρθρο1), Διαμορφώνει, οργανώνει, εξειδικεύει, τυποποιεί καιδημοσιοποιεί εκ των προτέρων τις διαδικασίες αξιολόγησης του εκπαιδευτικούέργου και τα σχετικά κριτήρια και δείκτες στο πλαίσιο, ιδίως, αντίστοιχωνδιεθνών προτύπων (3αα άρθρο1), Αναπτύσσει ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισηςκαι βάση δεδομένων της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου (3ββ), διεξάγειμελέτες και έρευνες σχετικές με την αποστολή της ή αναθέτει τη διεξαγωγή τηςσε άλλους φορείς (...) συμμετέχει σε διεθνή δίκτυα, φορείς και οργανισμούς”

Στη λογική της «ποιότητας» και της αξιολόγησης παραμένει ακόμα και ηΤράπεζα Θεμάτων. Στο άρθρο 43 του πολυνομοσχεδίου για την εκπαίδευση προ-βλέπεται η «Λειτουργία της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας»,ως «προαιρετικό συμβουλευτικό εργαλείο για μαθητές και εκπαιδευτικούς».

ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη της ΕΕεπιβάλλουν, με αδυσώπητο τρόπο, τασυμφέροντά τους. Η απροκάλυπτη κα-τίσχυση της γερμανικής ηγεμονίας,σήμερα, κονιορτοποιεί όλες τις αερο-λογίες περί αλληλεγγύης, ισοτιμίαςκαι όλα τα συναφή.

Η οργάνωση και οι θεσμοί της ΕΕόχι μόνο είναι αδιάβροχοι από κάθεείδους λαϊκό έλεγχο, αλλά αποτελούντα εργαλεία προώθησης της πολιτικήςτου γερμανικού άξονα της ΚεντρικήςΤράπεζας και των πολυεθνικών, τηνώρα που σε κάθε χώρα της Ευρώπηςτα κοινοβούλια έχουν διακοσμητικόρόλο. Αυτή είναι μια ιμπεριαλιστική ΕΕπου έχει ως βάση το καπιταλιστικόμοντέλο οργάνωσης της οικονομίαςκαι της κοινωνίας. Μια αντιδημοκρα-τική οργάνωση σε ένα διακρατικό συ-νασπισμό που λειτουργεί ως ένα ιμπε-ριαλιστικό υπερκράτος με αντίστοι-χους θεσμούς, διασφαλίζοντας την κυ-ριαρχία των ισχυρών μέσα από μηχα-νισμούς επιτήρησης και τιμωρίαςόσων δε συμμορφώνονται με τις κυ-ρίαρχες πολιτικές λιτότητας, αποδό-μησης του «κράτους πρόνοιας» καικαταπάτησης βασικών δικαιωμάτωνκαι ελευθεριών.

Η νέα κυβέρνηση δεν μπορεί να συγ-κριθεί με την απόλυτη ευθυγράμμισηκαι υποταγή της συγκυβέρνησης ΝΔ –ΠΑΣΟΚ για να κερδίσει κάποιους πόν-τους. Κριτήριο είναι οι προεκλογικέςεξαγγελίες που αναιρούνται σε χρόνορεκόρ, αλλά και οι προσδοκίες, τα αι-τήματα του κόσμου της εργασίας ταοποία παραπέμπονται στις καλένδες.Κάθε βήμα της κυβέρνησης θα εξαρ-τάται από την αξιολόγηση και έγκρισητων δανειστών και των «θεσμών». Γι’αυτό η προεκλογική δέσμευση για 13η

σύνταξη «ξεχάστηκε», η αύξηση τουμισθού στα 751 ευρώ, η κατάργηση τουΕΝΦΙΑ, το αφορολόγητο των 12. 000ευρώ παραπέμπονται «σε βάθος χρό-νου». Οι ιδιωτικοποιήσεις με τον έναή τον άλλο τρόπο θα συνεχιστούν, ενώτο ΤΑΙΠΕΔ, μηχανισμός ξεπουληματοςτης δημόσιας περιουσίας «ξεκαταργή-θηκε». Αντίθετα δεσμεύεται με «με-ταρρυθμίσεις», δηλαδή αντιδραστικέςαλλαγές με βάση τις κατευθύνσεις τουμνημονίου, όπως αποτυπώνονται στη«λίστα Βαρουφάκη»

Δεσμεύεται να «μεταρρυθμίσει το


εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α Το εκπαιδευτικό κίνημα έχει θέσει με σαφήνεια ένα διπλό αίτημα, καρπό τωνεκπαιδευτικών και κοινωνικών αγώνων:

α) Να καταργηθεί όλο το νομοθετικό οπλοστάσιο που αφορά την αξιολόγησητων νόμων 4024/11, 4142/13, ΠΔ 152/13, 3848/10, 3679/10, 2525/1997 και2986/2002, καθώς και όλων των εγκυκλίων και υπουργικών αποφάσεων πουτους συνοδεύουν.

β) Να σταματήσει κάθε δρομολόγηση νομοθετικών ρυθμίσεων άλλης μορφήςαξιολόγησης με άλλο όνομα: («προγραμματισμός και αποτίμηση του εκπαιδευτικούέργου»), που επαναφέρει εναλλακτικά μοντέλα χειραγώγησης και υποταγής τωνεκπαιδευτικών. Η ποιότητα στο δημόσιο σχολείο συνδέεται με την ικανοποίησητων αιτημάτων του εκπαιδευτικού κινήματος.

8. Για τα στελέχη της εκπαίδευσηςΠροεκλογική δέσμευση: Στελέχη εκπαίδευσης, χωρίς κομματικά κριτήρια«Δεν υπάρχουν κομματικά κριτήρια σε τέτοιου είδους διαδικασίες, υπάρχουν

(…)αξιολογήσεις, όσον το δυνατόν αντικειμενικές… Αυτό είναι θέση αρχής …δεν έχουμε κανένα λόγο να διορίσουμε ανθρώπους που είναι στον ΣΥΡΙΖΑ …»(Αρ. Μπαλτάς, 25/2/2015)

Η μακρά παράδοση των κυβερνητικών συνδικαλιστών που πλουτίζουν καιεξαργυρώνουν τη συνδικαλιστική τους δράση ενισχύοντας τη θέση τους στηνκομματική και κυβερνητική ιεραρχία συνεχίζεται. 11 ΣΥΡΙΖΑ, 1 ΑΝΕΛ στους 13Περιφερειάρχες!

Για να μπορεί να λειτουργεί, επίσης, χωρίς να διαταράσσεται η ιεραρχική λει-τουργία του διοικητικού μηχανισμού, η κυβέρνηση της Αριστεράς εφαρμόζει τονόμο της Α. Διαμαντοπούλου (ν. 3879/2010), τοποθετώντας τους πρώην περιφε-ρειακούς διευθυντές σε θέσεις σχολικών συμβούλων, για να μην πάει χαμένη ητόση εμπειρία στην υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής και την αποσάθρωσητης δημόσιας εκπαίδευσης. Με την ίδια συνταγή θα … μαγειρέψει η συγκυβέρνηση(ΣΥΡΙΖΕΛ) και τους Διευθυντές Διευθύνσεων Εκπαίδευσης …

Ύστερα θα ακολουθήσουν οι επιλογές διευθυντών και σχολικών με ..ολίγη δη-μοκρατία και ψηφοφορία από τους Συλλόγους Διδασκόντων που κατά τα άλλαδεν έχουν ουσιαστικές αρμοδιότητες. Έτσι θα υλοποιηθεί και η «τίμια» αξιολόγησηπου έχουν εξαγγείλει οι κυβερνώντες.

Αντί ΕπιλόγουΧωρίς ψευδαισθήσεις

είναι αναγκαία όσο ποτέάλλοτε η διεκδίκηση τωναιτημάτων της εκπαι-δευτικής κοινότητας γιαένα δημόσιο δωρεάνσχολείο για όλα τα παι-διά που διαμορφώνειελεύθερους και κριτικάσκεπτόμενους ανθρώ-πους. Αίτημα που συν-δέεται άρρηκτα με τοναγώνα για μια ανθρω-ποκεντρική, σοσιαλιστι-κή, κοινωνία που ικα-νοποιεί τις ανάγκες καιδιασφαλίζει τα δικαιώ-ματα κάθε ανθρώπου.

μισθολόγιο του δημόσιου τομέα, μεσκοπό την αποσυμπίεση της κατανο-μής των μισθών μέσω της βελτίωσηςτης παραγωγικότητας». Αυτό αφήνειανοιχτή την κερκόπορτα σύνδεσηςτου μισθού με την παραγωγικότητα,με αναδιανομή των μισθών, αφού τακονδύλια για τους μισθούς παραμέ-νουν στα χαμηλά επίπεδα του προ-ϋπολογισμού. Παράλληλα δεσμεύε-ται «να μειώσει τις συνολικές δαπά-νες» του δημόσιου τομέα μέσω του«εξορθολογισμού των παροχών μημισθολογικού κόστους». Αυτό ανοί-γει δρόμους ακόμα και για νέες μει-ώσεις αποδοχών στο δημόσιο τομέα,ενώ έχει ήδη δεσμευτεί ότι θα δια-τηρήσει το πάγωμα των μισθών καιτων τριετιών / ωριμάνσεων ότι δεν θαεπαναφέρει τον 13ο κι 14ο μισθόκλπ. Δεσμεύεται «να συνεχίσει τονεκσυγχρονισμό του συνταξιοδοτικούσυστήματος», με όσα βάρη συνεπά-γεται αυτό για τους εργαζόμενους.

Η κυβέρνηση έχει σταθερά τηνπυξίδα – ψευδαίσθηση της «ευρω-παϊκής διαπραγμάτευσης» και τηςαλλαγής της πολιτικής της λιτότηταςκαι των μνημονίων εντός ευρωζώ-νης, με συσκευασία τον «έντιμο συμ-βιβασμό» και «ρεαλισμό» και πε-ρίσσεια δημαγωγία που από το “goback” Μέρκελ και την προεκλογικήβεβαιότητα περί συμφωνίας φτάνεισε επιστολή – εγκώμιο και ικεσίας.

Η πολιτική με βάση το δόγμα «ού-τε ρήξη – ούτε» υποταγή είναι ανέ-φικτη, γιατί το δίλημμα «ρήξη ή υπο-ταγή» είναι πραγματικό. Όποιοςαποφεύγει να απαντήσει θα βρίσκε-ται στον μονόδρομο της εξάρτησης,της φτώχειας και της πολλαπλής κα-ταπίεσης του λαού. Αντίθετα, απότην Επανάσταση του 1821, τους εθνι-κοαπελευθερωτικούς και λαϊκούςαγώνες διδασκόμαστε: «Όσοι τοχάλκεον χέρι του φόβου βαρύ αισθά-νονται, ζυγόν δουλείας, ας έχουσι.Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθε-ρία» (Αντρέας Κάλβος). Από αυτήτην άποψη η ρήξη και η έξοδος απότην ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι όρος γιατην Εθνική Ανεξαρτησία και συνδέ-εται με τον αγώνα για τη διάλυση κά-θε ιμπεριαλιστικού οργανισμού καιτην οικοδόμηση του σοσιαλισμού.


εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α

Στη συζήτηση για το σύστημα πρόσβασης των υπο-ψηφίων, οφείλουμε να επισημάνουμε τους οικονομικούς,κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς όρους που επιδρούνστη διάρκεια της φοίτησης, πολύ πριν οι μαθητές, ωςυποψήφιοι, φτάσουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, στηνέκβαση αυτής της φοίτησης και σε τελευταία ανάλυσηστη διαφοροποιημένη κατάταξη των υποψηφίων. Ου-σιαστικά οφείλουμε να στρέψουμε το μικροσκόπιο τουενδιαφέροντός μας και της πολιτικής και εκπαιδευτικήςμας ανάλυσης στις λειτουργίες του υπαρκτού σχολείουαπό την πρώτη μικρή του δημοτικού, πολύ δηλαδή πιοπριν από το τέλος της Λυκειακής βαθμίδας.

Ταυτόχρονα, χρει-άζεται να αντιπαρα-τεθούμε αποτελεσμα-τικά με τη θεωρία τωνφυσικών χαρισμάτων(αυτών που «παίρ-νουν» τα γράμματα)και άρα της «ανα-γκαίας επιλογής»μέσω εξετάσεωνόσων μαθητών «αξί-ζουν» να προχωρή-σουν.

Δεν υπάρχει «φα-εινή ιδέα» για τοεξεταστικό, πολύ περισσότερο δεν υπάρχει αντίπαληπρόταση, αν δεν τοποθετηθεί κανείς για την ουσία τηςσχολικής εκπαίδευσης, καθώς, είναι σαφές ότι τοσύστημα πρόσβασης δεν μπορεί να βρει δίκαιη λύσηστο πλαίσιο των άνισων όρων που δημιουργεί η σημερινήεκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα. Οφείλουμενα μιλήσουμε για την εκπαίδευση και το σχολείο σε συ-νάρτηση με τις υπαρκτές σχέσεις παραγωγής, με το σύ-στημα εκμετάλλευσης που προσδιορίζει και καθορίζειτη σχολική εκπαίδευση.

Η εκπαιδευτική κοινότητα πρέπει να κοιτάξει το δάσοςκαι όχι το δέντρο και να μιλήσει για όλα τα παιδιά.Αλλιώς θα «εγκλωβιστεί» σε μια επιφανειακή συζήτησηπου θα επικεντρώνεται στην τελευταία τάξη του λυκείου,θα μεγαλοποιεί το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει

αυτό καθαυτό το «σύστημα πρόσβασης» και θα αφήνειαπ’ έξω τα μεγάλα προβλήματα του εκπαιδευτικού συ-στήματος.

Χρειάζεται, επίσης, να αποκαλύψουμε ότι η «αυτο-νομία» ή «αποδέσμευση του Λυκείου» δεν εξαρτάται,σε τελευταία ανάλυση, από τις εξετάσεις πρόσβασηςστην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πρώτα - πρώτα γιατίκάθε εκπαιδευτική βαθμίδα είναι λογικό να δένεται ωςκρίκος μιας αλυσίδας με την επόμενη. Δεύτερον, γιατίόπου κι αν μετατεθούν οι εξετάσεις πρόσβασης χρονικά,το Λύκειο θα συνεχίσει να είναι προθάλαμός τους,καθώς η «αξία» των τίτλων του Λυκείου στον υφιστάμενο

κοινωνικό καταμερι-σμό εργασίας δεν εί-ναι εδώ και χρόνιασυνδεδεμένη με κα-νένα επαγγελματικόδικαίωμα, ουσιαστικάείναι απαξιωμένη ερ-γασιακά.

Στα πλαίσια αυτά:Πρέπει να σταθούμεκριτικά απέναντι στοπεριεχόμενο, τις μορ-φές και τις κατευ-θύνσεις των αναλυ-τικών προγραμμάτων

και βιβλίων και στις σχολικές πρακτικές (τι, πως καιγιατί μαθαίνουν οι μαθητές), που εντυπώνουν στους μα-θητές μας από την πιο τρυφερή ηλικία, αντιλήψεις, πε-ποιθήσεις και στάσεις για τη φύση και την κοινωνίααπαραίτητες για την «παραγωγή» παθητικών, συναινετι-κών, δογματικών, υπομονετικών, εξουσιαζόμενων, άκαμ-πτων, συντηρητικών προσωπικοτήτων, που αντιστέκονταιστην αλλαγή της κοινωνίας προκειμένου να κρατήσουνανέπαφες τις παραδοχές τους για τον κόσμο που ζουν.

Πρέπει να σταθούμε κριτικά απέναντι στην τεμαχι-σμένη, αποσπασματική και τυποποιημένη γνώση, πουδημιουργεί στρατιές ημιαναλφάβητων ή προσοντούχωνάσχετων, οι οποίοι μπορούν να «διαβάσουν τη λέξη»,αλλά είναι αξιοθρήνητα ανίκανοι να «διαβάσουν τον κό-σμο». Να ξεκαθαρίσουμε ότι η «εκπαίδευση της αμά-

γράφει ο Χρήστος Κάτσικας

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ

Η σχολική εκπαίδευσηπριν από τις εξετάσεις πρόσβασης

στην τριτοβάθμια εκπαίδευση


θειας» δεν εντάσσεται στην παθολογία της καπιταλιστικήςεκπαίδευσης, δεν είναι σε καμιά περίπτωση δυσλειτουργίατου αστικού σχολείου, μια «άτυχη στιγμή του συστήματος»η οποία μπορεί να επιδιορθωθεί ή να θεραπευθεί μέσααπό εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Η «εκπαίδευση τηςαμάθειας» ανήκει στη φυσιολογία του αστικού σχολείου,αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό του, το οποίο δενμπορεί να το αποβάλει όσες μεταρρυθμίσεις και ανκάνει. Αν το αποβάλει δεν θα μπορεί να λειτουργήσεικαθώς δεν θα μπορεί να πραγματοποιήσει το σκοπό τηςστα πλαίσια του καπιταλισμού: να εκπαιδεύσει αφενόςκατάλληλα τη δική της νέα γενιά, ως «συνέχεια τουεαυτού της», εξοπλίζοντάς την με την ιδεολογία της καιμε γνώσεις και ικανότητες οι οποίες απαιτούνται γιατον έλεγχο των μέσων παραγωγής και του κράτους καιαφετέρου να «εκπαιδεύσει» τη νέα γενιά της εργατικήςτάξης, έτσι ώστε αυτή να γίνει ικανή και πρόθυμη γιαεκμετάλλευση.

Τα πάνω από 150 νέα βιβλία που ήρθαν τα τελευταίαχρόνια στο υποχρεωτικό σχολείο, πέρα από την ιδεο-λογική μονομέρεια, την αντιεπιστημονικότητα και τομυθολογικό - θεολογικό τρόπο προσέγγισης της πραγ-ματικότητας, θρυμματίζουν τις γνώσεις και αποσπούντις πληροφορίες από το θεωρητικό τους θεμέλιο, όπουχάνεται η σχέση αιτίας και αποτελέσματος, καθώς καικάθε νόημα σε τέτοιο βαθμό που οδηγούν σε βιασμότης πνευματικής συγκρότησης

Πρέπει να μιλήσουμε για τις χιλιάδες μαθητών γιατους οποίους η συζήτηση για το σύστημα πρόσβασηςστην Ανώτατη εκπαίδευση είναι έξω από το οπτικό τουςπεδίο, καθώς δεν ολοκληρώνουν ούτε καν την υποχρε-ωτική -εδώ και αρκετές δεκαετίες- 9χρονη εκπαίδευ-ση.

Πρέπει να μιλήσουμε για το διπλό ανισότιμο, κοινωνικάκαι εκπαιδευτικά, σχολικό δίκτυο.

Τέλος πρέπει να αναδείξουμε τη στενά ωφελιμιστική(εργαλειακή=εξετάσεις), συνεπώς μονοδιάστατη καιθνησιγενή παιδεία (υπερτονισμένη από την πρόωρηπρακτική των λεγόμενων «φροντιστηρίων») των μαθητώντου Λυκείου.

Το στρατηγικό αίτημα του κόσμου της εργασίας«μόρφωση και δουλειά για όλους» είναι το μόνοέδαφος το οποίο μπορεί να αξιοποιήσει μια πρότασηαγώνα για το σήμερα, που θα στοχεύει στο να μορφώνονταιόσο το δυνατόν περισσότεροι, όσο το δυνατόν καλύτερα.

Στα πλαίσια αυτά η οποιαδήποτε πρόταση οφείλει ναείναι δεμένη άρρηκτα με την αλλαγή του περιεχομένουτης εκπαίδευσης, την εξάλειψη της σχολικής διαρροής,την κατάργηση του διπλού δικτύου, της βάσης του 10και του κλειστού αριθμού εισακτέων, μαζί με τη διεκδί-κηση-απαίτηση επαγγελματικής διεξόδου. Οφείλει ναείναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γενναία χρηματοδότησητης εκπαίδευσης, την ελαχιστοποίηση των σκληρών τα-ξικών φραγμών, την αντισταθμιστική αγωγή, την ένταξη

στα σχολικά δίκτυα των χιλιάδων παιδιών που βρίσκονται«εκτός των τειχών», την αναπροσαρμογή των αναλυτικώνπρογραμμάτων. Οφείλει να μιλάει για όλες τις παραμέ-τρους της εκπαίδευσης (χρηματοδότηση, αναλυτικά προ-γράμματα, αντισταθμιστική διδασκαλία), να συνδέει τηνΕκπαίδευση με την Εργασία και τα πτυχία με το επάγ-γελμα, απαιτώντας το δικαίωμα για σταθερή και μόνιμηεργασία με αξιοπρεπή μισθό και αρνούμενη τις νεοφι-λελεύθερες ιδεολογικές εμμονές, όπου η αγορά κανο-ναρχεί και η εκπαίδευση υποτάσσεται.

Οφείλει να μιλάει για το Ενιαίο 12χρονο δωρεάνδημόσιο Σχολείο για όλα τα παιδιά (μετά από δίχρονηυποχρεωτική Προσχολική Αγωγή), μέχρι τα 18 τουςχρόνια. Ένα τέτοιο σχολείο, με μόνιμο εκπαιδευτικόπροσωπικό με ενιαία εργασιακά δικαιώματα, απαλλαγ-μένο από επικαλύψεις και ανακύκλωση της ύλης σεκάθε βαθμίδα, θα έχει βελτιωμένο επίπεδο γενικώνγνώσεων, θα συνδέει τη θεωρία και την πράξη, θα ανα-πτύσσει την κριτική σκέψη, ώστε τα παιδιά να κατανοούντους νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας. Στοσχολείο αυτό θα παρέχονται και εισαγωγικές επαγγελ-ματικές γνώσεις.

Οφείλει να μιλάει για τη λήψη αντισταθμιστικών εκ-παιδευτικών μέτρων, όπως ειδική οικονομική υποστήριξηκαι επιδόματα στη φτωχή οικογένεια, στους άνεργουςκαι τους μετανάστες, ώστε τα παιδιά τους να τελειώνουντο Ενιαίο 12χρονο Σχολείο, καθώς και για πρόσθετηεκπαιδευτική υποστήριξη (ζώνες εκπαιδευτικής προ-τεραιότητας) στους μαθητές που το έχουν ανάγκη.

Οφείλει να μιλάει για έναν δεύτερο προαιρετικό (γιατους μαθητές) κύκλο σε όλη τη διάρκεια του Ενιαίουδημόσιου Σχολείου (μεσημεριανό ή απογευματινό) στονοποίο, σε αντίθεση με το ασυνάρτητο και εξουθενωτικόπρόγραμμα του ολοήμερου, ο μαθητής θα έχει τη δυνα-τότητα, δωρεάν και συγκροτημένα, να καλύψει την εκ-μάθηση ξένων γλωσσών, υπολογιστών, μουσικής κλπκαι να πιστοποιήσει τις γνώσεις του, λειτουργίες για τιςοποίες τα νοικοκυριά έχουν σήμερα αυξημένες και ανε-λαστικές ιδιωτικές δαπάνες.

Οφείλει να μιλάει, παράλληλα, για ένα δημόσιο δωρεάνκαι ανοιχτό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης μετάτο 12χρονο σχολείο για όσα επαγγέλματα δεν απαιτούνπανεπιστημιακή μόρφωση.

Όσες αλλαγές έχουν προωθηθεί μέχρι σήμερα απότη μεριά του Υπουργείου Παιδείας πριμοδοτούν στηνκατεύθυνση της τροποποίησης, μετάθεσης ή και «κα-τάργησης» των πανελλαδικών εξετάσεων για την τριτο-βάθμια εκπαίδευση αποκρύπτοντας ή υποτιμώντας ήαφήνοντας άθικτες όλες τις παραπάνω λειτουργίες καιπρακτικές της σχολικής εκπαίδευσης, τους μηχανισμούςτης κοινωνικής επιλογής στο σχολείο. Η στόχευση σεκάθε περίπτωση είναι μια νέα διαχείριση της ροής τουμαθητικού πληθυσμού, με πλήρη «ηγεμονία» των απο-τελεσμάτων των εξεταστικών δοκιμασιών.

εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α


Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για τα πρότυπα καιπειραματικά σχολεία έφεραν στο επίκεντρο των συζητή-σεων το θέμα των «άριστων», των «καλών» και «κακών»

μαθητών. Η κυρίαρχη άποψη θεωρεί ότι οι «άριστοι» ή οι «κα-λοί» είναι οι προικισμένοι από τη φύση μαθητές, ενώ αντίθεταοι «κακοί» μαθητές είναι εκείνοι που δεν «παίρνουν τα γράμ-ματα». Εξοβελίζονται από τη συζήτηση για τις «άριστες» ή μέ-τριες επιδόσεις όλοι εκείνοι οι κοινωνικοί και εκπαιδευτικοίπαράγοντες, δηλαδή η κοινωνία και η εκπαίδευση που τις κα-θορίζουν.

Οι έννοιες δεν είναι ουδέτερεςΣε μια κοινωνία διαιρεμένη σε τάξεις οι έννοιες δεν έχουν

διαταξική, υπεριστορική και υπερχρονική σημασία, δεν είναι,δηλαδή, ουδέτερες. Μπορούμε να αντιληφθούμε τις έννοιεςμέσα από τη διαφορετική οπτική γωνία των βασικών αντίπαλωνκοινωνικών τάξεων, των αναγκών και των συμφερόντων τους.Έτσι οι έννοιες «δίκαιο», «ειρήνη», «παιδεία», «ανάπτυξη» ή«απελευθέρωση της αγοράς και των απολύσεων» και τόσεςάλλες έχουν διαφορετική σημασία για τους εργαζόμενους απ’ό, τι για τις κυρίαρχες τάξεις.

Προέχει «η των ονομάτων επίσκεψις» προκειμένου να δι-ευκρινίσουμε τις έννοιες και τις σημασίες τους. Η «αριστεία»εμφανίζεται στα Ομηρικά έπη και συγκεκριμένα, στην Ιλιάδα,προκειμένου να αποδώσει την καλύτερη στιγμή στον αγώνατου ήρωα - πολεμιστή. Η αριστεία συναρτάται προς τις επιδόσειςτου Αχιλλέα, του ‘Εκτορα και άλλων ηρώων στον Τρωϊκό πόλεμοκαι χαρακτηρίζει τα ιδιαίτερα, τα εξαιρετικά τους ανδραγαθήματα.Πέρα από αυτό, είναι γνωστό ότι η Αριστοκρατία, από τα αρχαι-ότερα πολιτεύματα, στηρίζεται, κατά τον Αριστοτέλη, στη δια-κυβέρνηση των αρίστων. Στην πορεία των χρόνων, ο όρος χρη-σιμοποιήθηκε ευρύτερα για να υποδηλώσει τις τάξεις των ευ-γενών «κληρονομικώ δικαιώματι». Οι άριστοι μεταγενέστεραταυτίστηκαν σταδιακά με τις ανώτερες τάξεις και ειδικότεραμε τους μεγάλους γαιοκτήμονες και το φεουδαρχικό σύστημα.

«Αιεν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων»(Όμηρος, Ιλιάδα)

Στην ομηρική κοινωνία οι ευγενείς λέγονταν ”άριστοι”. Ολαός δηλωνόταν με τους όρους ”λαός”, ”δήμος”, ”πληθύς”,”πολλοί”. Οι ευγενείς ήταν οι κατεξοχήν πολεμιστές, πουδιέθεταν αρετή. Η ακριβής αρχική σημασία της λέξης αρετήήταν: ικανότητα πρόκλησης αρής, ολέθρου (φόνου και κατα-στροφής). Με λίγα λόγια, άριστος είναι αυτός που θανατώνειτους περισσότερους, που προκαλεί τις μεγαλύτερες και περισ-σότερες καταστροφές, που αρπάζει την περισσότερη λεία.Επειδή όμως η αρή είναι η προϋπόθεση της επιβίωσης, τηςνίκης στις αγροτικές κοινωνίες, η ικανότητα της πρόκλησηςαρής, η αρετή, κατέληξε να δηλώνει την ίδια την ικανότητα,την υπεροχή, τη δεξιότητα και ο άριστος τον ικανότερο, τονκαλλίτερο.

Στη Β’ ραψωδία της Ιλιάδας παρατίθεται το επεισόδιο με τονΘερσίτη. Ο Θερσίτης ανήκε στον λαό και όχι στην τάξη τωναρίστων. Ήταν ταπεινής καταγωγής και ο Όμηρος τον παρουσιάζεινα έχει όλα τα κακά της μοίρας του: πανάσχημος, αλλήθωρος,κουτσός κ.α. Το κυριότερο ψυχικό του χάρισμα η … δειλία.Ωστόσο, παίρνει το λόγο στη συνέλευση του στρατού και κατα-κεραυνώνει τον Αγαμέμνονα και τον Αχιλλέα και καλεί τουςσυμπολεμιστές τους να μην πολεμάνε γι’ αυτούς και να επανα-στατήσουν. Αλλά φυσικά ποιος τον ακούει;

Γενικότερα η ασχήμια, η δυσμορφία αποτελούσε φυσικό χα-ρακτηριστικό του κοινωνικά κατώτερου ανθρώπου, ενώ ηομορφιά και η αντρεία το φυσικό χαρακτηριστικό των «αρίστων»,«των ευγενών». Πράγματι, μεταξύ των ευγενών υπήρχε η τάσηείτε να ανάγουν την καταγωγή τους σε ήρωες ή σε θεούς, είτενα ηρωοποιούν μερικούς από τους ιστορικούς προγόνους τουςκαι να τους αποδίδουν υπεράνθρωπες πράξεις.

Με το πέρασμα από τον αγροτικό στον δουλοκτητικό τρόποπαραγωγής, με την αποκήρυξη των ηρωικών αξιών (αφηρωισμός),οι λέξεις αρετή και άριστος απόκτησαν νέες σημασίες. Στουςφεουδαρχικούς καιρούς ήταν εύκολο να διακρίνει κανείς τουςλίγους από τους πολλούς. Οι άνθρωποι γεννιόντουσαν βαρόνοι,μαρκήσιοι και κόμητες ή γεννιόντουσαν δουλοπάροικοι, καιπέθαιναν έτσι ακριβώς όπως είχαν γεννηθεί.

Η κυρίαρχη ιδεολογία της φεουδαρχικής κοινωνίας αναπαυότανστη βεβαιότητα πως η θεία Πρόνοια φρόντισε να μοιράσει δια-φορετικά ταλέντα στον άνθρωπο, κατά τον ίδιο τρόπο πουμοίρασε τα διάφορα δέντρα στη φύση, με τέτοιο τρόπο πουκάθε ταλέντο “θεϊκό χάρισμα”, όπως κάθε δέντρο, έχει τιςιδιότητές του και βέβαια τα αποτελέσματα που απορρέουν απ’αυτά. Πάνω σ’ αυτή την αυθαίρετη θεωρία του “θεϊκού χαρί-σματος” που έπαιρνε τη μορφή των “εξαιρετικών” ατόμων, οικυρίαρχοι του φεουδαλισμού αναγνώριζαν στον εαυτό τους τοδικαίωμα να κατέχουν τα πρωτεία στην κοινωνία, καθώς και τοδικαίωμα να μεταβιβάζουν κληρονομικά τα προνόμιά τους.

Φιλελεύθεροι και αριστείαΎστερα, ήλθαν οι αστοί με τις φιλελεύθερες ιδέες τους, και

αρνήθηκαν στην πράξη το προνόμιο της γέννησης. Διακήρυξανότι στον καθένα, θα επιτρεπόταν να έχει μια μοίρα διαφορετικήαπό αυτήν που υπαγόρευε η γέννησή του. Στα τέλη του 19ουαιώνα, ο ιδρυτής ενός εκπαιδευτικού θεσμού από τον οποίοαποφοιτά, ακόμα και σήμερα, η μεγάλη πλειοψηφία της γαλλικήςπολιτικής ελίτ, ο φιλελεύθερος Εμίλ Μπουτμύ (Emile Boutmy)τόνιζε: «Τα προνόμια πέθαναν και κανείς δεν μπορεί να στα-ματήσει τη δημοκρατία. Οι ανώτερες τάξεις, όπως αυτοαπο-καλούνται, είναι υποχρεωμένες να αναγνωρίσουν τα δικαιώματατης πλειοψηφίας. Θα κατορθώσουν, όμως, να διατηρήσουν τηνπολιτική τους κυριαρχία, αν επικαλεσθούν το δικαίωμα τουπιο ικανού. Πίσω από τις ετοιμόρροπες επάλξεις των προνομίωνκαι της παράδοσης, ο χείμαρρος της Δημοκρατίας πρέπει να

εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α

γράφει ο Γιώργος Καββαδίας

Μύθοι και πραγματικότητα για την αριστεία,τους «καλούς» και τους «κακούς» μαθητές


συναντήσει μια δεύτερη γραμμή άμυνας, χτισμένη από πασίδηλεςκαι χρήσιμες ικανότητες, από ανώτερες ιδιότητες που κανείςδεν μπορεί να αμφισβητήσει το κύρος τους»1.

Οι φιλελεύθεροι των προηγούμενων εποχών και οι νεοφιλε-λεύθεροι της εποχής μας πάντα ήθελαν μια εκπαίδευση για«λίγους και εκλεκτούς». Ένα σχολείο που αποκλείει τους «κοι-νωνικά αδύνατους». Και σήμερα κραδαίνουν την «αριστεία»,υπονοώντας ότι αυτοί οι ίδιοι είναι οι «άριστοι» και οι άλλοι,μηδαμινοί και ασήμαντοι.

Οι θιασώτες της ανισότητας και του εκπαιδευτικού ρατσισμούκραδαίνουν την «αριστεία» ως το αυτονόητο. Ξεχνούν, ή δενγνωρίζουν, ότι οι διακηρύξεις των ναζιστών και των απογόνωντους βρίθουν από ύμνους στην «αριστεία» και στους «αρί-στους». Η αντίληψη της φυσικής επιλογής των ισχυρών, των«αρίστων» που κυριαρχούν εξαφανίζοντας τους αδύνατουςείναι το θεωρητικό υπόβαθρο του Ναζισμού που ματοκύλισετην ανθρωπότητα. Σε αυτό το πλαίσιο το κράτος σκοπό έχει ναπροστατέψει αυτή τη φυσική πραγματικότητα προκειμένουμέσω του αγώνα για επιβίωση και επιβολή να κυριαρχήσουν οι«άριστοι», οι ισχυροί και η κοινωνία να εξαγνιστεί από τουςαδύνατους που την υπονομεύουν. Με λίγα λόγια η κυριαρχίατων «αρίστων», των δυνατών και η συντριβή των «αδυνάτων»είναι το δόγμα του ναζισμού και του φασισμού.

Πρωτιά – αριστεία και ανταγωνισμόςστην εκπαίδευση

Έννοιες σχετικές με την πρωτιά χρησιμοποιούνται συχνάστον καθημερινό λόγο. Για παράδειγμα, διαφημίσεις φροντι-στηρίων προβάλλουν τη σημασία να «ξεχωρίσει» κανείς και ναείναι «πρώτος» και υπόσχονται π.χ. τη «γνώση που οδηγείστην κορυφή — γιατί κάποιοι πάντα ξεχωρίζουν». Η έντυπηδιαφήμιση κάποιου ιδιωτικού εκπαιδευτικού οργανισμού ανα-κεφαλαιώνει το έργο του ως εξής: «[Σ]το [. . .] Κολλέγιο δε δι-δάσκουμε στους μαθητές μας μόνο πώς μπορούν να γίνουνπρώτοι, αλλά και πώς να αναδείξουν τον καλύτερο εαυτό τους».Μερικές φορές παρόμοιες έννοιες επιλέγονται από τους ιδιο-κτήτες για την ονομασία φροντιστηρίου (π.χ. «Το Πρώτο» και«Κορυφή»). Είναι εύλογο να φανταστούμε ότι δεν υπάρχει άν-θρωπος που θα δεχτεί εύκολα να ταυτίσει τη θέση του με τα«υπόγεια». Αντίθετα, συχνά παρουσιάζονται ως μέσα για ναφτάσει κανείς «στην κορυφή», γιατί «σας αξίζει η κορυφή». Στηνκοινωνία της πρωτιάς, ο πρώτος είναι πρώτος και ο δεύτεροςτίποτα, όπως τονίζουν και οι Αμερικανοί στο μπάσκετ. Έτσικαθημερινά στη ζωή, οι περισσότεροι κάνουμε πρωταθλητισμό.Σ’ αυτήν την κούρσα, συχνά συνδράμουν και οι … ουσίες, αμ-φεταμίνες και άλλες ψυχοτρόπες ουσίες. Για να αντέξουνπολλοί τις καθημερινές «εξετάσεις», τον ξέφρενο αγώναδρόμου με έπαθλο την «αριστεία», το φαίνεσθαι, τη δόξα, τονεύκολο και γρήγορο πλουτισμό.

Αντιφάσεις διακηρύξεωνΌλα αυτά έρχονται σε αντίφαση με τους επίσημους διακη-

ρυγμένους στόχους της εκπαίδευσης. Στο Διαθεματικό ΕνιαίοΠλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) έννοιες-κλειδιάείναι η συνεργασία και η συλλογικότητα (Π.Ι., 2004- 2007). Μεπαρόμοιο τρόπο, ο Νόμος 1566/1985 σχετικά με τη «δομή καιλειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης»(κεφ. Α, άρθρο 1) δηλώνει το σκοπό «να αναπτύσσουν [οι

μαθητές] . . . αντίληψη συλλογικής προσπάθειας και συνεργα-σίας….». Κρατικές οδηγίες προβλέπουν επίσης ότι κατά τηναξιολόγηση του μαθητή θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ησυνεργασία του με άλλα άτομα (Eurydice, 2005- 2006), πουμάλλον σημαίνει ότι η ικανότητα για συνεργασία ενός μαθητή ήμιας μαθήτριας θεωρείται θετικό στοιχείο.

Ωστόσο, πρακτικές που ωθούν τα άτομα να αναζητούν τηνπρωτιά, την αριστεία και την επιτυχία με ατομικούς όρους συ-νεχίζουν να κυριαρχούν και στο σχολείο. «[Ό]που υπερτονίζεταιο ανταγωνισμός δημιουργείται ένα κλίμα στο οποίο η «πρωτιά»αποβαίνει ο πιο σημαντικός σκοπός [. . .]. Ο ανταγωνισμός πουκαλλιεργείται και αναπτύσσεται παρεμποδίζει την ανάπτυξητου συνεργατικού πνεύματος και των στάσεων συνεργασίας. Ηικανότητα, όμως, για συνεργασία είναι πιο απαραίτητη για μιαεπιτυχημένη ζωή παρά η ικανότητα για ανταγωνισμό προς τουςάλλους». Βέβαια, εξαρτάται από το περιεχόμενο που προσδίδεικανείς στον όρο «επιτυχημένη».

Σύμφωνα με τον Γ. Μαυρογιώργο «[η] ιδεολογία του ατομικι-σμού αντανακλάται, υποθάλπεται και αναπαράγεται στο σχολείομε πολλούς τρόπους: τη μορφή και το περιεχόμενο των προ-γραμμάτων, το μεθοδολογικό ατομικισμό, την ατομική κατάκτησηκαι επικύρωση της γνώσης, τη διεξαγωγή της διδασκαλίας, τιςάτυπες μορφές ατομικής αξιολόγησης, την υποτίμηση της συλ-λογικής εργασίας, την έμφαση στο γραπτό λόγο κ.τ.ό.2.

Η Αριστεία και η σχολική επίδοση δεν είναι ατομική υπόθεση…

Η πίστη στη “φυσική ευφυία- χάρισμα” που διαφοροποιείτους μαθητές μέσα στο σχολείο και αργότερα βέβαια στην κοι-νωνία, είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί για δύο κυρίωςλόγους : α) Πρώτα - πρώτα γιατί είναι μια αντίληψη που στηρίζεικαι στηρίζεται πάνω στην κοινωνική ανισότητα και κάθε προ-σπάθεια αναίρεσης της αυθαίρετης αυτής πίστης προσκρούεισ’ αυτούς –και όχι μόνο- που από κυρίαρχη θέση δικαιώνουναυτή την ανισότητα, β) Δεύτερο, γιατί αυτό το ιδεολόγημα είναιπολύ παλιό, πολύ ισχυρό και ευρύτατα διαδεδομένο.

Βέβαια, σήμερα έχει αποδειχθεί από δεκάδες μελέτες ότι οιδοκιμασίες (test) νοημοσύνης δεν είναι καθόλου “ουδέτερες”κοινωνικά και πως η “καθαρή” ευφυία δεν είναι ποσότητα με-τρήσιμη. Οι δοκιμασίες δεν έχουν ακρίβεια, ούτε αντικειμενι-κότητα, δεν έχουν επιστημονική αξία σαν εργαλεία μέτρησηςτης νοητικής ικανότητας και σαφώς οι διαφορές που πιστοποιούνείναι κοινωνικές διαφορές, όπως και τα κριτήρια στα οποίαστηρίζονται και με τα οποία διαφοροποιούν τα άτομα είναικοινωνικά. Oι δοκιμασίες νοημοσύνης αποδεικνύουν συστηματικάότι οι φτωχοί είναι κουτοί και οι πλούσιοι έξυπνοι. Από αυτό,βέβαια, θα μπορούσε να βγει ένα συμπέρασμα μεταξύ σοβαρούκαι αστείου – που θα υποστήριζε, πως η φύση μοιράζει σταάτομα την ευφυία με κριτήρια ταξικά, εθνικά ή φυλετικά3...

Δεκάδες έρευνες και μελέτες έχουν δεί ξει ότι η σχολικήεπίδοση είναι συνάρτηση της κοινωνικής προ έλευσης των μα-θητών. Η παραδοσια κή αντίληψη που ερμήνευε τη σχολικήεπιτυ χία με τις εγγενείς νοητικές ικανότητες και την αποτυχίαμε την απουσία τους, δέχτηκε συντριπτικά χτυπήματα στοεπίπεδο της θεω ρίας από δεκάδες αναλύσεις και έρευνες πουαπέδειξαν ότι η κοινωνι κή ανισότητα διευθύνει τη σχολική.

Αυτό που λέμε νοημοσύνη φαίνεται να είναι μια “ειδικήευαισθησία” που διαμορφώνει ή δε διαμορφώνει στο παιδί το

εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α


περιβάλλον του και με την οποία “ευαισθησία” αυτό “αντιλαμ-βάνεται” και “αντιδρά” στις εμπειρίες του. Αλλά αυτό είναιζήτημα μαθησιακής παρέμβασης, είναι αγωγή που παρέχεταιαπό το κοινωνικό περιβάλλον στο παιδί. Επομένως, η σχολικήεπιτυχία ή η αποτυχία δε γίνεται κατανοητή παρά μόνον εάν τηθεωρήσουμε ως ένα φαινόμενο κοινωνικά προσδιορισμένο.

Η ικανότητα που ο πολιτισμός μας ονομάζει ευφυία, γράφειο Καρλ Λιούγκμαν, επηρεάζεται από πάρα πολλούς παράγοντες,που αρχίζουν από τη διατροφή, τη βιολογική και ψυχολογικήκατάσταση της μητέρας, του εμβρύου, το κοινωνικό περιβάλλονκ.λπ., δηλαδή με λίγα λόγια την ταξική προέλευση. Είναικαθαρά επιστημονική απάτη, να ισχυρίζεται κανείς, ότι μπορείνα απομονώσει όλους αυτούς τους συντελεστές, την επίδρασητων περιβαλλοντικών παραγόντων και ν’ αποφανθεί σχετικάμε την κληρονομικότητα της ευφυίας.

Ο «μέγας μηχανισμός επιλογής»Το σχολείο, καθώς απευθύνεται σ’ όλο το μαθητικό πληθυσμό

με τον ίδιο τρόπο κι έχει από όλους τις ίδιες απαιτήσεις, αγνο-ώντας τις μορφωτικές ανισότητες, ενισχύει τα πλεονεκτήματακαι ευνοεί όσους ήδη είναι ευνοημένοι, εκείνους δηλαδή πουη κοινωνική τους προέλευση εφοδίασε με ανάλογη μορφωτικήκληρονομιά. Οι μαθητές εκείνοι που πληθαίνουν τις «τάξεις»των απορριφθέντων και των ανεξεταστέων προέρχο νται στησυντριπτική τους πλειοψηφία από γονείς αμόρφωτους καιφτωχούς, που «μεταφέρουν» βέβαια μαζί τους, στην πρώτηεπαφή με το σχολείο, το μορφωτικό τους μειονέκτημα. Και, γί-νεται σαφές ότι το σχολείο, με το να αντιμετωπίζει όλους τουςμαθητές, όσο άνισοι κι αν είναι μεταξύ τους, σαν ίσους ωςπρος τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις, οδηγείται στην πράξηνα επικυρώσει με τo κύρος της εγκυρότητάς του τις αρχικέςανισότητες.3

Στο σχολείο ανέκαθεν γινόταν λόγος για δυο υποσύνολα μα-θητών, εντελώς ξεχωριστά: εκείνους που δε θέλουν και δεμπορούν να προχωρήσουν στις σπουδές τους κι εκείνους πουθέλουν και μπορούν να συνεχίσουν. Οι πρώτοι είναι “οι προ-οριζόμενοι δια τον πρακτικόν βίον”, “το πλήθος των ημιμαθών”,“οι επιβλαβείς”, “οι υστερούντες”, ενώ οι δεύτεροι είναι “οιεπιμελείς”, “οι ικανοί”, “οι επιδέξιοι”, “οι λίγοι κι εκλεκτοί”.Η συντριπτική πλειονότητα της πρώτης κατηγορίας ανήκειστην ίδια κοινωνική τάξη, ενώ η συντριπτική πλειονότητα τωνάλλων σε άλλη τάξη.

Οι «ανίκανοι» εγκαταλείπουνΕίναι φανερό ότι το σχολείο, αντί να βρει τις μεθό δους και

τις τεχνικές που θα μεταδώσουν σε όλους τους μαθητές τηνποσότητα γνώσεων που αντιστοιχεί σε κάθε επίπεδο, ασχο -λήθηκε πώς θα εντοπίσει τους «ικανούς» και τους «ανίκανους».Μεγάλο τμήμα από τις μη ευνοημένες καταστάσεις (μαθητέςαπό φτωχά και αμόρφωτα στρώματα) μεταμορφώνονται σεασχετοσύνη, κατωτερότητα φυσική. Οι μαθητές αυτοί δεν παίρ-νουν απ’ όλα τα χρόνια της σχολικής τους ζωής τίποτε άλλοαπό την πεποίθηση της ακαταλληλότητάς τους, της αναξιότητάςτους. «Φυσική» διέξοδος η εγκατάλειψη του σχολείου.

Μύθοι και πραγματικότητα για το εξεταστικό σύστημα

Σύμφωνα με το μύθο της αξιοκρατικής επιλογής, σ’ όλους

τους μαθητές παρέχονται «ίσες ευκαιρίες» στο πλαί σιο τηςεκπαίδευσης, προκειμένου να προχωρήσουν από την υποχρε-ωτική βαθμίδα προς τη μέση και την ανώτατη, αρκεί να αξίζουν.Εξάλλου, όλοι διδά σκονται την ίδια ύλη, εξετάζονται σε κοινάθέματα και αξιολογούνται με κοινά κριτήρια, έτσι ώστε ναδιαπιστώ νεται το επίπεδο γνώσεων, καθώς και οι ικανότητεςτων μαθητών για να κατατάσσονται ανάλογα με τις «φυσικέςτους ικανότητες».

Στην πραγματικότητα, όμως, οι μηχανισμοί ελέγχου επίδοσηςτων μαθητών δεν αποβλέπουν απλώς στον έλεγχο γνώ σεων,ικανοτήτων κ.α., αλλά παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διευρυμένηανα παραγωγή των κοινωνικών τάξεων και ανισοτήτων. Συγκε-κριμένα αποσιωπούν τον ταξικό διαχωρισμό ανάμεσα σ’ εκείνουςπου προερχόμενοι από τις «ανώτερες» κοινωνικές τάξεις και«πρέπει» να έχουν βαθιά επιστημονική εκπαίδευση για να εν-ταχθούν αύριο στην ελίτ της κοινω νίας, απ’ όσους –προερχόμενοιαπό τα μεσαία και «κατώτερα» στρώματα– θα αποτελέσουν το«επιστημονικό προλε ταριάτο». Όσοι από τις φτωχότερες τάξειςκαι στρώματα δεν μπόρεσαν να επιλεγούν για τις παραπάνωθέσεις, είναι «ελεύ θεροι και ικανοί» να ασκήσουν διάφο ρα τε-χνικά επαγγέλματα ή να γίνουν ανειδίκευτοι εργάτες ή αγρότεςή να μείνουν άνεργοι.

Τίποτα δεν είναι πιο άνισο από ένα σχολείο«ίσο» για «παιδιά άνισα»

Με άλλα λόγια η κοινωνικά καθορισμένη άνιση επίδοση στοσχολείο επιβιώνει και μετά τις οποιεσδήποτε εκπαιδευτικέςπαροχές στα πλαίσια της τυπικής ισότητας ευκαιριών στη μόρ-φωση (δωρεάν παιδεία, κτίρια, βιβλία κ. α.) και όχι μόνο επι-βιώνει, αλλά οι διάφο ρες «παροχές» συμβάλλουν στην απόκρυψητης πραγματικότητας.

Το σχολείο ευνοεί εκείνους που είναι ήδη ευνοημένοι, απο-κλείει, απω θεί, απαξιώνει τους άλλους.

Πολυάριθµες έρευνες οδήγησαν σε ορισµένα συµπεράσµατα,που συνοψίζονται στα ακόλουθα:

• Η άνιση επίδοση στο σχολείο δεν οφείλεται στις ατοµικέςδιαφορές ικανοτήτων, αλλά στην κοινωνική προέλευση των

ατόµων• Η κοινωνικά καθορισµένη άνιση επίδοση στο σχολείο επι-

βιώνει και µετά την άρση των οικονοµικών και κοινωνικώνεµποδίων (προσφορά κτιρίων, δασκάλων και γενικά “δωρεάνπαιδείας”)

• Η αξιολογική κλίµακα του σχολείου, που µε µεθόδουςδήθεν κοινωνικά ουδέτερες (διαγωνισµούς, εξετάσεις) κατατάσσειτους καλούς και τους κακούς µαθητές, αναπαράγει µε εντυπω-σιακή ακρίβεια την ταξική διαστρωµάτωση της κοινωνίας.

εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α


• Φαίνεται ότι οι µαθητές είναι άριστοι, µέτριοι και κακοίκαι οι κατηγορίες αυτές σε όλες τις χώρες αντιστοιχούν, µεµεγάλη στατιστική αυστηρότητα, στις κοινωνικές τάξεις απ’όπου προέρχονται: κακοί µαθητές είναι τα παιδιά των αγροτώνκαι των εργατών, µέτριοι τα παιδιά ορισµένων µικροαστικώνκατηγοριών και µεσαίων στρωµάτων, καλοί και άριστοι ταπαιδιά των ανώτερων στρωµάτων. 4

Ειδικότερα οι εξετάσεις - διαγωνισμοί είναι διαδικασίες α-φερέγγυες ως προς την επιλογή των πιο κατάλληλων, ακόμακαι με βάση τα κυρίαρχα περί αξιοκρα τίας κριτήρια. Γιατίμέσα σε ελάχιστες ώρες και κάτω από ασφυκτικές ψυχολογικέςσυνθήκες καλούνται οι υποψήφιοι ν’ αποδείξουν τις γνώσειςκαι, τις ικανότητές τους. Έτσι η αξιολόγηση ακόμα και τυπικάδεν μπορεί να θεωρείται ακριβής και δίκαιη. Η αξιολόγησημπορεί να είναι «υποκειμενική, επισφαλής, ανακριβής, άδι-κη»… Άλλωστε για την επιτυχία στις εξετάσεις δεν απαιτούνταιπάντα γνώσεις, ανθρώπινες δεξιότητες και ικανότητες, όπωςη κριτική σκέψη, αλλά κυρίως η «παπαγαλία».

Παράλληλα οφείλουμε να τονίσουμε ότι δεν υπάρχουνενδείξεις ότι τα τεστ τύπου πολλαπλής επιλογής και άλλα προ-άγουν την κριτική σκέψη και άλλες συναφείς δραστηριότητες,καθώς δέχονται σοβαρές αμφισβητήσεις. Τι ελέγχεται αλήθειαμε αυτά τα τεστ που παρουσιάζονται σαν η λυδία λίθος τηςαξιολόγησης των μαθητών; Θραύσματα γνώσεων και επιλεκτικήςμνήμης που δεν είναι παρά μία από τις μορφές που παίρνει ηικανότητα συγκράτησης πληροφοριών, η οποία δρομολογείταιστα ίδια ίχνη της αποστήθισης που υποτίθεται ότι έρχεται νααναιρέσει.

Αξιολόγηση και πειθάρχησηΑς μην ξεχνάμε ότι με τη βαθμολόγηση και άλλες μορφές

ελέγχου, επιβραβεύονται ορισμένες ικανότητες και ιδιότητεςτων μαθητών προκειμένου να διαμορφωθούν προσωπικότητεςσύμφωνα με τα πρότυπα και τις αξίες της καπιταλιστικής κοι-νωνίας. Για αυτό και ο έλεγχος αφορά, κυρίως:

1) την ικανότητα απομνημόνευσης της παρεχόμενης γνώσης2) την ανάπτυξη στάσεων και συμπεριφορών που προσιδιάζουν

στις αξίες του αστικού σχολείου και της κοινωνίας: ατομικήεπιτυχία – ατομικισμός, υπακοή και υποταγή – απέχθεια στηνουσιαστική γνώση κ.α.

Γενικότερα στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος τοεκπαιδευτικό σύστημα αποσκοπεί στην παροχή γνώσεων, ικα-νοτήτων, αλλά και πεποιθήσεων, νοοτροπιών και συμπεριφορώνπου λειτουργούν για την αναπαραγωγή του.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην προβληματική της σχολικής επί-δοσης παρουσιάζει η θεωρία του Howard Gardner περί πολ-λαπλών τύπων νοημοσύνης: μια θεωρία η οποία υποστηρίζειότι κανένας άνθρωπος δεν είναι «συνολικά» ευφυής, αλλά ότιο καθένας διαθέτει τις ευφυείς και τις βραδύνοες πλευρέςτου, ανάλογα με τον τύπο νοημοσύνης τον οποίο διαθέτει. Ένας«λογικο-μαθηματικός» τύπος νοημοσύνης μπορεί, έτσι, νααριστεύει στις «θετικές» επιστήμες και να υστερεί απολύτωςστη γυμναστική ή στις τέχνες. Αντιστοίχως, ένας «κιναισθητικός»τύπος νοημοσύνης μπορεί να διαπρέπει σε συγκεκριμένα αθλή-ματα, αλλά να συναντά ανυπέρβλητες δυσκολίες στην κατανόησητης φιλοσοφίας ή της ποίησης. Όθεν και το κρίσιμο ερώτημα:σε ποιον τύπο νοημοσύνης αναφέρεται εντέλει η «αριστεία»;Ποιες ακριβώς δεξιότητες και επιδόσεις επιβραβεύει;

Για ποιο σχολείο;Δεν είναι ανάγκη να είναι κανείς μαρξιστής ή επαναστάτης

για να απορρίψει όλες αυτές τις ρατσιστικές αντιλήψεις περί«αριστείας» , «καλών» και «κακών» μαθητών που πλασάρουνοι κάθε λογής συντηρητικοί. Από το διαφωτισμό και τον αστικόανθρωπιοσμό διαδασκόμαστε ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνταιελεύθεροι και ίσοι.

Ένας σπουδαίος παιδαγωγός, ο Μίλτος Κουντουράς, από τηδεκαετία του 1930 τόνιζε: «Σκοπός του Σχολείου δεν είναι οβαθμός. Αν δεν μαθαίνουν τα παιδιά χωρίς τη βοήθεια βαθμού,τιμωρίας, αμοιβής, σημαίνει ότι ο δάσκαλος είναι κακός, πουζητά μ’ εξωτερικά μέσα τη μάθηση. Τέτοια μάθηση έξω από ταπραγματικά ενδιαφέροντα και το ζήσιμο των παιδιών είναιεπιπόλαιο χρίσμα, που θα βγει με το πρώτο φύσημα. Τα παιδιάπρέπει να μαθαίνουν όλα, επομένως όλα να έχουν καλό βαθμό.Αλλιώς πρέπει να καλείται ο δάσκαλος σε απολογία. Οι εξετάσειςκι οι διαγωνισμοί είναι αιτία ηθικής διαφθοράς των μαθητών.Τρόποι εξετάσεων – οι κλεψιές, οι υποκρισίες, οι ψευτιές, οτρόμος, η άδικη κούραση των παιδιών. Ψεύτικα αποτελέσματα.Αιτία κακών σχέσεων δασκάλων και παιδιών». (Από χειρόγραφογια το λόγο του Μίλτου Κουντουρά στο τέλος του σχολικούέτους 1929-30 στο Διδασκαλείο Θηλέων Θεσσαλονίκης.)

Το τι πρέπει να γίνει δεν μπορούμε να το δούμε απομονωμένααπό το τι παιδεία και τι κοινωνία θέλουμε. Η απάντηση των κυ-ρίαρχων τάξεων είναι δεδομένη. Θέλουν ένα φτηνό σχολείουποταγμένο στις ανάγκες της αγοράς, ώστε να διαμορφώνειανθρώπους, χωρίς γενική μόρφωση, πειθήνιους απασχολήσιμους– υποτακτικούς πολίτες. Από τη πλευρά του κόσμου της εργασίαςχρειάζεται να διαμορφωθεί ένα ευρύ μορφωτικό κίνημα παιδείαςμε μια εκπαιδευτική διακήρυξη για τα δικαιώματα και τις μορ-φωτικές ανάγκες της νέας γενιάς, προβάλλοντας το στρατηγικόαίτημα «μόρφωση και δουλειά για όλους». Τώρα, οφείλουμεαπέναντι στο «νέο» σχολείο που προωθεί η ΕΕ των δεξιοτήτων,της κατακερματισμένης γνώσης, της αγοράς, της εγκατάλειψηςκαι της υποταγής, να προβάλλουμε το όραμά μας για ένα άλλοσχολείο. Για ένα σχολείο ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο δωρεάνπου θα χωράει όλα τα παιδιά, χωρίς φραγμούς και διακρίσειςκαι θα μορφώνει ολόπλευρα. Πραγματικά δημόσιο και δωρεάν,που να ανταποκρίνεται στην ανάγκη του ανθρώπου να ανακαλύπτειτους νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας, να τουςχρησιμοποιεί για να καλυτερέψει την ανθρώπινη ζωή, που ναδημιουργεί δημοκρατικά ελεύθερες προσωπικότητες, ανθρώπουςπου να μαθαίνουν να συνεργάζονται, να σέβονται τη διαφορετι-κότητα και να δουλεύουν συλλογικά για την προσωπική , αλλάκαι κοινωνική απελευθέρωση και ευτυχία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1.Σταύρος Κωνσταντακόπουλος, Οι άριστοι και οι μηδαμινοί,

h t t p : / / l e f t . g r / n e w s / o i - a r i s t o i - k a i - o i -midaminoi#sthash.uR1eN3bu.dpuf

2. Luciana Benincasa , «Εσείς που ύστερα από πολλές προσπάθειεςκατακτήσατε την κορυφή…» Πολιτισμικοί στόχοι στο λόγο εκπρο-σώπων του κράτους σε μια τελετή επιβράβευσης αριστευσάντωνμαθητών Νέα Παιδεία (2009, υπό δημοσίευση)

3. Γιώρος Κ. Καββαδίας – Χρήστος Κάτσικας,Το «εγχειρίδιο» τουκαλού εκπαιδευτικού, εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα»

4. Γιώρος Κ. Καββαδίας – Χρήστος Κάτσικας, Η ανισότητα στηνελληνική εκπαίδευση, Η εξέλιξη των ευκαιριών πρόσβασης στηνελληνική εκπαίδευση 1960-2000, Εκδόσεις Gutenberg

εκπ

αίδ

ευσ

η&

ΣΥ

ΡΙΖ

Α


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

Και πάλι για

ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

ΠΩΣ Ο ΟΟΣΑ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΔΗΜΙΟΣ ... ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ

Θαύμα!

Υπάρχουν καλές μεταρρυθμίσειςμε τις συμβουλές του ΟΟΣΑ;

Ένα μόλις μήνα νωρίτερα, στις 11 Φλε-βάρη 2015, η νέα κυβέρνηση κάλεσε τονΟργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας καιΑνάπτυξης (ΟΟΣΑ) και ο ΠρωθυπουργόςΑ. Τσίπρας μαζί με τον Γ.Γ. του ΟΟΣΑΑνχέλ Γκουρία ανακοίνωσαν τη σύστασημιας μόνιμης επιτροπής συνεργασίας, μετον πρωθυπουργό να δηλώνει ότι «η Ελλάδαπρέπει να τολμήσει τις μεταρρυθμίσειςπου δεν τόλμησαν οι προηγούμενες κυ-βερνήσεις».

Σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας του ΣΥ-ΡΙΖΑ με τίτλο «Αλ. Τσίπρας - Άνχελ Γκουρία:Συνεργασία για μεταρρυθμίσεις με ξεκά-θαρο κοινωνικό πρόσημο» αναφέρονταιτα παρακάτω: «Μια νέα εποχή στην συ-νεργασία Ελλάδας – ΟΟΣΑ εγκαινίασαν οπρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας και ο γ.γ. τουΟργανισμού Άνχελ Γκουρία…» είπε χαρα-κτηριστικά ο Αλ. Τσίπρας. «Ανακοίνωσε,μάλιστα την απόφαση για τη σύσταση μό-νιμης κοινής επιτροπής που θα προετοι-μάσει ένα σύμφωνο για ανάπτυξη, απα-σχόληση και κοινωνική συνοχή με δικαιο-σύνη, αλλά και στενή συνεργασία με τοΟΟΣΑ για την εκπόνηση και την εφαρμογήτου προγράμματος των μεταρρυθμίσεωνμε ξεκάθαρο κοινωνικό πρόσημο».

Στις κοινές δηλώσεις του ΠρωθυπουργούΑλέξη Τσίπρα και του ΓΓ του ΟΟΣΑ ΑνχέλΓκουρία μετά τη συνάντησή τους ο ΑλέξηςΤσίπρας ανάμεσα σε άλλα δήλωσε: «Μεμεγάλη χαρά υποδέχτηκα σήμερα τον κ.Γκουρία στην Αθήνα. Ο κ. Γκουρία προ-ΐσταται ενός παγκόσμιου Οργανισμού γιατην ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό νομίζω ότιίσως είναι ο πιο χρήσιμος άνθρωπος σή-μερα στην Ευρώπη. Διότι το ζητούμενοσήμερα στην Ευρώπη είναι η ανάπτυξη…Η νέα κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να πραγ-

ματοποιήσει τις μεταρρυθμί-σεις που πραγματικά έχει ανάγ-κη η Ελλάδα. Να πραγματο-ποιήσει τις μεταρρυθμίσειςπου δεν τόλμησαν να πραγμα-τοποιήσουν οι προηγούμενεςκυβερνήσεις… Είμαι αισιόδο-ξος ότι από κοινού με τον κ. Γκουρία καιτους συνεργάτες του, μπορεί να αποτελέσειτην αρχή μιας νέας σχέσης ανάμεσα στονΟΟΣΑ, την ελληνική Κυβέρνηση και τηνΕλλάδα. Νομίζω ότι γυρίσαμε σελίδα στοκεφάλαιο των χρήσιμων μεταρρυθμίσεωνγια τη χώρα μας. Αποφασίσαμε να συστή-σουμε μια μόνιμη κοινή επιτροπή συνερ-γασίας που θα προετοιμάσει ένα Σύμφωνογια την Ανάπτυξη, την Απασχόληση καιτην Κοινωνική Συνοχή, με Δικαιοσύνη στηνΕλλάδα. Αποφασίσαμε να έχουμε στενήσυνεργασία και τη βοήθεια του ΟΟΣΑ, γιατην εκπόνηση και εφαρμογή του προγράμ-ματος των μεταρρυθμίσεων… Πολύ σύντομαθα μεταβώ στο Παρίσι όπου θα έχω τηνευκαιρία να επισημοποιήσω αυτή τηνσχέση συνεργασίας και να δούμε συγκε-κριμένες πτυχές για το πώς προχωράμεσε συγκεκριμένα βήματα υλοποίησης.Θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Γκουρία καιτους συνεργάτες του για την κατανόησηκαι για τη βοήθεια που δείχνουν σε μιακρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα, για τον ελ-ληνικό λαό. Μια βοήθεια που για την ελ-ληνική κυβέρνηση είναι εξαιρετικά ωφέ-λιμη και να τον διαβεβαιώσω ότι βούλησήμας είναι να προχωρήσουμε σε σαρωτικέςμεταρρυθμίσεις που θα αντιστρέψουν αυτήτην εικόνα, την εικόνα την αρνητική γιατην Ελλάδα».

Ο ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την ΟικονομικήΣυνεργασία και Ανάπτυξη και με λατινικούς

χαρακτήρες OECD) είναι ένας διεθνής ιμ-περιαλιστικός οργανισμός με 34 κράτητακτικά μέλη, που δημιουργήθηκε το 1961.Ο ΟΟΣΑ είναι μετεξέλιξη του ΟργανισμούΕυρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας,που δημιουργήθηκε το 1948 για να ρυθμίσειτα της «ανοικοδόμησης» της Ευρώπης,με βάση το σχέδιο Μάρσαλ. Πρώτος τουγενικός γραμματέας ήταν ο R. Marjolin,στέλεχος της ναζιστικής κυβέρνησης τουΠεταίν στο Βισύ της Γαλλίας. Σημερινόςγ.γ. του ΟΟΣΑ (από το 2006) είναι ο AngelGurría, Μεξικανός, καταστροφέας της με-ξικανικής οικονομίας 20 χρόνια πριν (υπότις εντολές του ΔΝΤ), άνθρωπος του διε-θνούς τραπεζικού κυκλώματος και υπουρ-γός Οικονομίας της διαβόητης κυβέρνησηςZedillo.

Η «θεραπευτική αγωγή» του ΟΟΣΑ

Είναι ο ίδιος Οργανισμός που σε μίααπό τις τελευταίες Εκθέσεις του για τηνελληνική οικονομία, αφού έδωσε εύσημακαι απλόχερη στήριξη στη ΣυγκυβέρνησηΝΔ – ΠΑΣΟΚ, εισηγήθηκε 25 χρόνια άγριαςλιτότητας, θεωρώντας πως αυτή η πρότασηθα μπορούσε να αποτελέσει διέξοδο απότην κρίση.

Στην πραγματικότητα, ο ΟΟΣΑ και ο επι-κεφαλής του Α. Γκουρία, πριν ακόμα απότην εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσηςστην Ελλάδα, πρωτοστατούσαν σε «με-

«Αλλάζουν όλα εδώ κάτω με ορμή»

Σ ε συνάντηση με τον Γ.Γ. του ΟΟΣΑ στις 12 Μαρτίου 2015ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε: «Οι μεταρρυθμίσεις που συ-ζητάμε με τον ΟΟΣΑ δεν είναι μεταρρυθμίσεις που

κάποιοι μας υποχρεώνουν, είναι αυτές που θέλουμε, που θεω-ρούμε απαραίτητες για να αλλάξει η Ελλάδα και ζητάμε την τε-χνογνωσία ενός οργανισμού εγνωσμένου παγκόσμιου κύρους».

ταρρυθμιστικές προτάσεις», αντίστοιχεςή και πανομοιότυπες με αυτές που εδώκαι χρόνια αξιώνουν ο ΣΕΒ και τα άλλατμήματα του εγχώριου κεφαλαίου και οιοποίες «έτρεξαν» πιο γρήγορα κατά τη«μνημονιακή» περίοδο.

Να θυμίσουμε, για παράδειγμα, ότι οεπικεφαλής του ιμπεριαλιστικού Οργανι-σμού, Α. Γκουρία, σε επίσκεψή του στηνΑθήνα το 2007 σημείωνε: «Έχετε (η Ελλάδα)πολύ υψηλή νεανική ανεργία, άρα πρέπεινα υπάρχει μια αγορά που να προσφέρειχαμηλότερους μισθούς από τους κατώτα-τους». Ταυτόχρονα, έβαζε στο τραπέζι τημείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικώνεισφορών, τη διευκόλυνση των απολύσεωνκαι την αύξηση των ηλικιών συνταξιοδό-τησης. Παράλληλα, αξίωναν τη μείωσητων συντάξεων, οι οποίες, σύμφωνα μετον επικεφαλής του ΟΟΣΑ έπρεπε να υπο-λογίζονται στο σύνολο της εργάσιμης ζωής.

Πρότεινε επίσης αυξήσεις στους φόρουςπάνω στην πλατιά λαϊκή κατανάλωση (ΦΠΑ,ειδικούς φόρους, πετρέλαιο θέρμανσης),φέρνοντας το παράδειγμα της Γερμανίαςπου είχε ήδη προηγηθεί. Επίσης, «απε-ξάρτηση» της ΔΕΗ από το κράτος, απε-λευθέρωση των σιδηροδρόμων, αποκρα-τικοποίηση των ΕΛΤΑ, περικοπή των κρα-τικών κονδυλίων, επικαλούμενοι (τότε) τηδημοσιονομική «σταθερότητα και προ-σαρμογή».

Παράλληλα δεν παρέλειψε την προ-ηγούμενη περίοδο, να προτείνει την άρσητης μονιμότητας για τους νεοπροσληφθέν-τες στο Δημόσιο, την περαιτέρω ελαστι-κοποίηση των σχέσεων εργασίας, την αύ-ξηση της συμμετοχής του ασφαλισμένουστην υγεία, καθώς και νέα μείωση τουαφορολογήτου ορίου και μια σειρά νέωνφοροεισπρακτικών μέτρων! Επίσης ο διε-θνής αυτός οργανισμός εισηγήθηκε το ξε-πούλημα της δημόσιας περιουσίας, τοοποίο ούτως ή άλλως είχαν δρομολογήσειη Συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ και η τρόικα,αλλά και την παράδοση του ελληνικούτραπεζικού συστήματος στα χέρια τουξένου χρηματιστικού κεφαλαίου!

Σήμερα, ίσως περισσότερο από ποτέ,καθώς αναπνέουμε τα αποκαΐδια αυτήςτης πολιτικής που ευλαβικά υλοποιήθηκετα τελευταία χρόνια, μπορεί κάποιος εύκολανα καταλάβει τι σήμαιναν οι προτροπές

αυτές του «αθώου» και «ουδέτερου» αυτούΟργανισμού που χρόνια τώρα πασχίζει ναπροσαρμόσει την εκπαίδευση και την ερ-γατική δύναμη στις «νέες συνθήκες», κον-τολογίς, στην ευελιξία, αποδοτικότητα, αν-ταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα, απα-σχολησιμότητα κ.λπ., αλλά και να τις ανα-πτύξει, να τις τυποποιήσει περισσότερο,να τις μετρήσει και να τις ελέγξει, ώστενα διαμορφώσει το σημερινό εργαζόμενο:με εργασιακές προδιαγραφές 19ου αιώνακαι παραγωγικές δυνάμεις 21ου αιώνα!

Βεβαίως, δεν ανακαλύπτουμε την Αμε-ρική, αναφέροντας τα παραπάνω για τορόλο και τη φυσιογνωμία του ΟΟΣΑ. Καιτο λέμε αυτό για ένα παραπάνω λόγο. Τογεγονός ότι, λιγότερο από δυο μήνες πρινο νέος Πρωθυπουργός της χώρας υφάνειτο φωτοστέφανο του ΟΟΣΑ και του Γ.Γτου, σε άρθρο τους στην Αυγή (7/12/2014)ο τότε βουλευτής Τάσος Κουράκης (συν-τονιστής της ΕΕΚΕ Παιδείας και Θρη-σκευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ) και ο ΝικόλαςΚουντούρης, επιστημονικός συνεργάτηςτου ΣΥΡΙΖΑ (μέλος της ΕΕΚΕ Παιδείαςκαι θρησκευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ), έγραφαν:«…Το σημείο εκκίνησης της εφαρμογήςτων μνημονίων στην ελληνική εκπαιδευτικήπολιτική θα μπορούσε να το τοποθετήσεικανείς σε διάφορα πολιτικά γεγονότα.Αδιαμφισβήτητα όμως ένα από τα πλέονκομβικά σημεία αποτελεί η ενεργή ανά-μειξη του ΟΟΣΑ στα ελληνικά εκπαιδευτικάπράγματα το 2011, με το ρόλο του «ανε-ξάρτητου αξιολογητή» της ελληνικής εκ-παίδευσης. Ο διεθνής αυτός οργανισμόςο οποίος ασχολείται μεταξύ άλλων και μετην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συ-στημάτων των διαφόρων χωρών κλήθηκεαπό την τότε ελληνική κυβέρνηση να «δια-γνώσει» τα προβλήματα του ελληνικού εκ-παιδευτικού συστήματος και να διατυπώσειπροτάσεις «μεταρρύθμισής» του. Παρέ-δωσε στο πλαίσιο αυτό, στην ηγεσία τουΥπουργείου Παιδείας, μία μελέτη με τίτλο«Καλύτερες Επιδόσεις και Επιτυχείς Με-ταρρυθμίσεις στην Εκπαίδευση. Προτάσειςγια την εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλά-δα». Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείςότι η έκθεση αυτή έθεσε την τεχνοκρατικήβάση για όλες τις αλλαγές στο ελληνικόεκπαιδευτικό σύστημα, η εφαρμογή τωνοποίων συνδέθηκε με τις αξιολογήσεις

της ελληνικής οικονομίας από την τρόικακαι με την εκταμίευση των δόσεων προςτη χώρα. Έχουν γραφεί πολλά για την ενλόγω έκθεση, η οποία χρησιμοποιήθηκεκαι χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα ως «νε-οφιλελεύθερο ευαγγέλιο» για τους δανει-στές. Θα είχε ενδιαφέρον στο πλαίσιο αυτόνα αναφερθεί κανείς σε ορισμένες ση-μαντικές ιδέες της έκθεσης, οι οποίεςκαταδεικνύουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόποότι εδώ και 5 χρόνια το ελληνικό ΥπουργείοΠαιδείας δεν νομοθετεί «μόνο του». Τοβασικό στερεότυπο που αναπαράγει καιπαγιώνει η έκθεση είναι ότι το ελληνικόεκπαιδευτικό σύστημα κοστίζει ακριβάκαι δεν παράγει καλά αποτελέσματα. Στοπλαίσιο αυτό ο ΟΟΣΑ πρότεινε μεταξύ άλ-λων το 2011, τους δύο βασικούς πυλώνεςτης μετέπειτα μνημονιακής πολιτικής στηεκπαίδευση. Ο πρώτος αφορούσε στην«επαγγελματική ανάπτυξη και αξιοποίησητου ανθρώπινου δυναμικού», δηλαδή στοτρίπτυχο απολύσεις – αξιολογήσεις – αύ-ξηση της έντασης εργασίας. Ο δεύτεροςπυλώνας αφορούσε στον «εξορθολογισμότου εκπαιδευτικού δικτύου», δηλαδή στηνπεριστολή των δημοσίων δαπανών για τηνλειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος».Βέβαια, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην αντιπο-λίτευση και έκανε κριτική στη Συγκυβέρ-νηση Νέας Δημοκρατίας – ΠΑΣΟΚ...

Αυτός είναι ο οργανισμός που σύμφωναμε τον Αλ. Τσίπρα θα μας παρέχει την«τεχνογνωσία» του για «φιλολαϊκές» με-ταρρυθμίσεις που δε θα είναι «συνώνυμοτης απορρύθμισης», αλλά «συνώνυμο τηςαναγκαίας αλλαγής». «Αναγκαίας» ναι,αλλά για το κεφάλαιο, με ό,τι αυτό συνε-πάγεται πάντα για το λαό.

Με αυτά τα δεδομένα, γίνεται κατανοητότι μπορεί να σημαίνουν οι αναδιαρθρώσειςπου τάχα «δεν τόλμησαν οι προηγούμενεςκυβερνήσεις και θα τις τολμήσει η παρούσακυβέρνηση», όπως είπε ο πρωθυπουργός.Και όποιος, χωμένος στις συστάδες τωνθάμνων που τον περιβάλλουν χάνει το δά-σος από το οπτικό του πεδίο, καλό είναινα κάνει ένα βήμα στα πλάγια για να δεικαθαρότερα μπροστά του. Δύσκολη καιδυσάρεστη ενέργεια, αλλά αναγκαία.


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

Μα ποιος είναι στ’ αλήθεια αυτός ο«οργανισμός εγνωσμένου παγκόσμιουκύρους και ποιος ο Ανχέλ Γκουρία;


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

“Μ ε τη συμφωνία που υπο-γράψαμε με τον ΟΟΣΑ ανοί-γει νέο μεταρρυθμιστικό

κεφάλαιο για την Ελλάδα, τόνισε ο πρω-θυπουργός στην κοινή συνέντευξη Τύπουμε τον επικεφαλής του Οργανισμού ΆνχελΓκουρία, που εμφανίστηκε ιδιαίτερα φι-λικός και υποστηρικτικός προς τη νέακυβέρνηση», με τέτοιου είδους ρεπορτάζκαι σχόλια περιέγραψαν τα ειδησεογραφικάπρακτορεία το αποτέλεσμα της επίσκεψηςτου Αλ.Τσίπρα στην έδρα του ΟΟΣΑ στοΠαρίσι, όπου μίλησε και στη γενική συ-νέλευση του Οργανισμού. Η κυβέρνησηΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ “υπέγραψε συμφωνία μεβάση την οποία ο ΟΟΣΑ θα δώσει τηνΕλλάδα τεχνογνωσία για το σχεδιασμόκαι εφαρμογή μεταρρυθμίσεων” .

Ποιος άραγε, ακόμη, δεν ξέρει τι είναιο ΟΟΣΑ; Ένας οργανισμός που λειτουργείσαν διεθνής οικονομικός “συμβουλάτο-ρας” κυβερνήσεων, σύμφωνα με τις οδη-γίες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων πουτον ελέγχουν. Η κακόφημη “εργαλειοθή-κη” του με τις “νεοφιλελεύθερες” με-ταρρυθμίσεις αποτέλεσε και το “νονό”αρκετών μνημονιακών μεταρρυθμίσεωνπου εισηγήθηκε για την Ελλάδα, τα προ-ηγούμενα χρόνια. Συνεργάτης και τωνκυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚείναι αυτός που με “Εκθέσεις του γιατην ελληνική οικονομία”, έχει εισηγηθείτην πολιτική της μακρόχρονης άγριας λι-τότητας και μέτρα όπως η μείωση τωνμισθών κάτω απ’ όσα προβλέπουν οισυλλογικές συμβάσεις, η διεύρυνση τηςελαστικοποίησης των εργασιακών σχέ-σεων, η άρση της μονιμότητας για τουςνεοπροσληφθέντες στο Δημόσιο, η αύ-ξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης,η αύξηση της συμμετοχής του ασφαλι-σμένου στην υγεία, η μείωση του αφο-ρολογήτου ορίου και άλλα συναφή. Όσοναφορά δε στην εκπαίδευση, είναι γνωστέςόλες οι καταστροφικές προτάσεις του,

τις οποίες και χρησιμοποίησε πρώτη ηαλήστου πολιτικής μνήμης Α. Διαμαντο-πούλου.

Αυτή είναι η “τεχνική εμπειρία” τουΟΟΣΑ την οποία συμφώνησε η συγκυ-βέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να “αξιοποιήσει”,όπως άλλωστε είχε αναγγείλει και τοΦεβρουάριο, όταν ο επικεφαλής τουΟΟΣΑ ήλθε στην Αθήνα και ανακοινώθηκεη σύσταση μιας μόνιμης επιτροπής συ-νεργασίας, με τον Αλ.Τσίπρα να δηλώνειότι «η Ελλάδα πρέπει να τολμήσει τιςμεταρρυθμίσεις που δεν τόλμησαν οιπροηγούμενες κυβερνήσεις»…

Με τη συμφωνία που υπέγραψε με τονΟΟΣΑ ο Τσίπρας δίνει μια ακόμα εγγύησηπως η συγκυβέρνησή του, παρά τις δη-μαγωγίες περί “τέλους του μνημονίου”,προχωρεί όχι μόνο στη 4μηνη “γέφυρα”επέκτασης του μνημονίου, άλλα και προ-ετοιμάζεται να βαδίσει, και μετά το 4μηνο,στο δρόμο των “μεταρρυθμίσεων” μνη-μονιακού τύπου, για την εκπόνηση καιτην εφαρμογή των οποίων ζητά την “τε-χνογνωσία” του “έμπειρου” ΟΟΣΑ.

Αυτό άλλωστε ήταν και το νόημα τωνλόγων του, στο Παρίσι «υπάρχει από έναμέρος των εταίρων μας η καχυποψίαότι η Ελλάδα δε θέλει πραγματικά με-ταρρυθμίσεις. Είμαστε εδώ, για να πι-στοποιήσουμε και μέσω του ΟΟΣΑ τηβούλησή μας (…) η σφραγίδα του ΟΟΣΑστο ελληνικό μεταρρυθμιστικό πρό-γραμμα αποτελεί εγγύηση και θα δια-λύσει την όποια καχυποψία των εταίρωνγια την αποφασιστικότητα της ελληνικήςκυβέρνησης να προωθήσει ουσιαστικέςμεταρρυθμίσεις”.

Με δεδομένο ότι οι “εταίροι” ιμπερια-λιστές της ΕΕ εκείνο που απαιτούν απότην Ελλάδα είναι οι μνημονιακές “με-ταρρυθμίσεις”, τί ομολογεί με αυτές τιςδηλώσεις του; Πως η συμφωνία με τονΟΟΣΑ είναι ένα επιπλέον εχέγγυο πουπροσφέρει η κυβέρνησή του στο “καχύ-

ποπτο” Διευθυντήριο των Βρυξελλών,πως θα “προωθήσει αποφασιστικά” τιςμεταρρυθμίσεις που θέλουν!

Η ΝΔ έσπευσε να “συγχαρεί” τη “συ-νέχιση της συνεργασίας” με τον ΟΟΣΑ,υπενθυμίζοντας, με ειρωνεία, πως άλλοτεο ΣΥΡΙΖΑ κατάγγειλε αυτήν τη συνεργασίαως “μαύρη βίβλο του νεοφιλελευθερι-σμού” και τις συμβουλές του ΟΟΣΑ ως“συνταγή κοινωνικής κατεδάφισης”.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος με γλώσ-σα χαμαιλέοντα [που τη λεκτική μετονο-μασία της τρόικας σε “θεσμούς” την εμ-φανίζει, γελοιωδώς, σαν “τέλος της τρόι-κας”], προσπάθησε να ανταπαντήσει πως... δεν υπήρξε “εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ”,αλλά μόνο “η περίφημη εργαλειοθήκητης κυβέρνησης του κ. Σαμαρά”!

Είναι φανερό πως για να δικαιολογήσειτην όλο και βαθύτερη προσχώρησή τηςστη μνημονιακή πολιτική, η συγκυβέρνησηΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προχωρεί σε έναν απρο-κάλυπτο εξωραϊσμό του ρόλου και τωνπαρεμβάσεων των διεθνών ιμπεριαλι-στικών οργανισμών. Έτσι έφθασε στο ση-μείο να δηλώνει στο Παρίσι ο ΑλέξηςΤσίπρας πως για το θέμα των μεταρρυθ-μίσεων “είμαστε ευτυχείς να σημει-ώσουμε ότι είμαστε σε ευρεία συμφωνίαμε την πρωτοπόρα έρευνα διεθνών ορ-γανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ”!

Το λόγο τώρα πρέπει να έχουν, πάλι,τα συνδικάτα και το μαζικό συνδικαλι-στικό κίνημα. Η αναμονή, η προσαρμογή«στο ρεαλισμό της πραγματικότητας»και η μετατροπή του σκ σε φορέα πουθα προτείνει «ισοδύναμα», είναι κατα-στροφικός για το ερειπωμένο δημόσιοσχολείο και τους εκπαιδευτικούς.

ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΞΑΝΑ, ΛΟΙΠΟΝ! Ηανατροπή αυτής της πολιτικής είναι ομοναδικός μονόδρομος!

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΕΤΤΑΣ - ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΑΤΟΥΡΟΥ, Πρόεδροι των ΕΛΜΕ Γ’ και Α’ Δυτικής Αθήνας

15/3/2015

“E ί μα σ τ ε ε υ τ υ χ ε ί ς ν α σ ημ ε ιώ σ ο υμ ε ό τ ι ε ί μ α σ τ ε σ ε ε υ ρ ε ί α σ υ μφων ί α μ ε τ η ν π ρω τ οπ ό ρ α έ ρ ε υ ν α δ ι ε θ νώ ν ο ρ γ α ν ι σ μώ ν , ό πω ς ο ΟΟΣΑ κα ι τ ο ΔΝ Τ ”

Αλ έ ξ η ς Τ σ ί π ρ α ς , 1 2 Μά ρ τ η 2 0 1 5

Από τη «δημιουργική ασάφεια»

στην καταστροφική ενάργεια

Από παλιά, τα καλλιστεία ως διαγωνισμός ομορφιάς κατ’επίφαση, στην πραγματικότητα ήταν ένα μέσο προβολήςεμπορεύματος συγκεκριμένου χώρου και ιδεολογίας,

στην αγοραία κοινωνία που απευθύνονταν. Η παιδεία με τη σειρά της, ως μοναδική τροφός της κοινωνίας,

έχει υποστεί διάφορες δοκιμασίες και πειράματα προκειμένουνα εξυπηρετήσει την κυρίαρχη πολιτική και να διαμορφώσειτην κοινωνία που θέλει.

Κατά διαστήματα, λοιπόν, και μεαυτόν το στόχο εισάγονται διάφοροιδιαγωνισμοί στην εκπαίδευση, ωςευκαιρίες διάκρισης των διαγωνι-ζομένων μαθητών στην πασαρέλατης «γνώσης».

Ένας τέτοιος διαγωνισμός είναικαι ο πολυσυζητημένος PISA. Χι-λιάδες μαθητές θα σταθούν-στηθούνκαι φέτος, το 2015, με δέος μπροστάστον «Πύργο» κατασκεύασμα τουΟΟΣΑ, σε μια ακόμη προσπάθειαανόδου και διάκρισης των ιδίων καιτης χώρας τους. Ο «Πύργος PISA»φαντάζει από μακριά ως υπερασπιστής της παιδείας, αλλά εάνγνωρίσει κάποιος από κοντά την προέλευση και τις τεχνικέςπου ακολουθεί, καταλαβαίνει ότι είναι υπασπιστής της πολιτικήςυπεράσπισης του παγκόσμιου κεφαλαίου.

Ας δούμε λοιπόν την ιστορία του PISA ξετυλίγοντας τοκουβάρι σε βάθος χρόνου, για να πιάσουμε το νήμα από τηναρχή. Από το 1961, για το καλό μας πάντα, και με σταθερότηταστο δόγμα «ανήκομεν εις την Δύση», γίναμε μέλος του ΟΟΣΑστην αναζήτηση συμμαχιών οικονομικής ανάπτυξης.

Στην πορεία αυτή και στο πιο πρόσφατο «ένδοξο» παρελθόντου 2000, της εποχής του σημιτικού εκσυγχρονισμού, ο κε(αι)νο-φανής διαγωνισμός PISA προβάλλεται ως αρωγός της παιδείαςμε στόχο την αναβάθμιση των χωρών που θα την αποδεχτούν.Θα τον ονομάσουν “Programme for International student as-sessment” για την ακρίβεια. Τον καιρό κείνο πρώτη η Ελλάδαστα πειράματα του εκσυγχρονισμού και της επιδιωκόμενης μεκάθε μέσο «ανάπτυξης», τα αποτελέσματα της οποίας βλέπουμεσήμερα, μπαίνει στο πρόγραμμα. Από το 2000 και κάθε τρίαχρόνια μάς μετράνε υποχρεωτικά.

Το PISA consortium για το 2015 συγκροτείται από ξέναερευνητικά ιδρύματα, με έδρα την Αυστραλία, Βέλγιο, Λουξεμ-βούργο, Γερμανία, ΗΠΑ, Καναδά και Αγγλία. Φαίνεται ότι εμείςστερούμαστε επιστημόνων και ερευνητικών κέντρων ως χώρααποικία ή ως υποτελείς αρκούμαστε στη διαχείριση της «πο-λυκατοικίας», αφού το αφεντικό απουσιάζει στο εξωτερικό,αλλά τα φροντίζει όλα με το αζημίωτο. Έτσι, σύμφωνα με τους

όρους του προγράμματος, ορίζεται κάθε φορά κάποιος εθνικόςδιαχειριστής μόνο, και από πάνω πληρώνουμε και τα έξοδατων εξετάσεων εμείς. Με παρόμοιο τρόπο στήθηκε και φέτοςο διαγωνισμός PISA 2015 με τη συμμετοχή 231 σχολείων και6.300 μαθητών σε διάφορα εξεταστικά κέντρα.

Μια τράπεζα θεμάτων, προσφιλής νεολογισμός που αποδίδειτο πνεύμα του καπιταλισμού, θα μας στείλει τα θέματα «κονσέρβα»

για να γράψουμε. Έτσι διασφαλίζεται,λέει, το απόρρητο και η ακεραιότητατου διαγωνισμού. Καλούνται λοιπόντα 15χρονα, αφού η ηλικία είναι μο-ναδική προϋπόθεση και κριτήριοσυμμετοχής στο διαγωνισμό, να επι-τύχουν υψηλές επιδόσεις δεξιοτήτων(και όχι αριστεροτήτων) και να απο-δειχτεί ο κάλλιστος. Ίσες ευκαιρίεςγια όλους, πρέπει να πάμε, είναι γιατο καλό μας, διακηρύσσουν προςενημέρωση των μαθητών οι Διευ-θυντές και οι κάθε είδους εμπλε-κόμενοι στο διαγωνισμό, διαφημιστέςτου ΟΟΣΑ και του έργου του.

Από πότε στ’ αλήθεια έχουν όλοι ίσες ευκαιρίες σε έναν δια-γωνισμό, όταν συμμετέχουν ταυτόχρονα μαθητές από λαϊκέςγειτονιές, από τα βόρεια προάστια, από τα πρότυπα-πειραματικάκαι γνωστά ιδιωτικά σχολεία υψηλού κόστους; Θα μας πουν κιάλλους «δράκους» περιμένοντας να τους πιστέψουμε;

Επειδή, λοιπόν, με τέτοιους και παρόμοιους συσχετισμούςπροέλευσης μαθητικού δυναμικού και συμμετεχόντων χωρώντα αποτελέσματα είναι προκαθορισμένα και προβλέψιμα, είναιγνωστό από πριν ότι με τις μετρήσεις αυτές διενεργείται μιαεικονική αποτίμηση (προσέξτε τον όρο θα τον συναντάμε συχνάστο κοντινό μέλλον) για να ακολουθήσει η υποτίμηση τηςχώρας που θα αξιολογηθεί με χαμηλή βαθμολογία. Όπως λένεοι ίδιοι οι διοργανωτές, εξετάζονται και αξιολογούνται πάνωαπό 70 χώρες και οικονομίες. Σύμφωνα με το σκοπό του δια-γωνισμού PISA οι μετρήσεις γίνονται όχι για την υπεράσπισητης παιδείας αλλά για να δουν αν έχουμε δεξιότητες κι όχιγνώσεις που μας κάνουν πιο ανταγωνιστικούς. Αν η μέτρησηδείξει ότι έχουμε δεξιότητες, βαίνουμε καλώς για τον ΟΟΣΑ,αν δείξει ότι υστερούμε και πατώσουμε, θα μας βάλουν σεπρόγραμμα δεξιόστροφης πολιτικής για το καλό μας. Η παιδείαστην υπηρεσία της οικονομίας για να ενισχυθεί και να σωθεί οκαπιταλισμός.

Προς τούτο προβάλλουν ως πρότυπο εκπαιδευτικού συστή-ματος την Κορέα. Η Κορέα λοιπόν, όχι η Βόρεια μη φοβόσαστε,για τη Νότια Κορέα ομιλώ, είναι στ’ αλήθεια πρότυπο εκπαί-δευσης, αλλά μάλλον προς αποφυγήν. Κατόρθωσε να επιτύχει


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

Δ ΙΑ ΓΩΝ Ι ΣΜΟΣ P I SAΚαλλιστεία δεξιοτήτων

ήμας μέτρησαν και μας βρήκαν κοντούς

ένα φοβερό εκπαιδευτικό σύστημα θυσιάζοντας τα ίδια ταπαιδιά της. Οι μαθητές διακατεχόμενοι από το φόβο της απο-τυχίας στις εξετάσεις που τους έχουν εμφυσήσει, τρέχουν απότο πρωί ατελείωτες ώρες στο σχολείο και μέχρι αργά το βράδυστα φροντιστήρια. Το εκπαιδευτικό σύστημα ιδιαίτερα αντα-γωνιστικό, που αν διαπιστώσει ότι ένας μαθητής είναι ελλιπήςσε ένα αντικείμενο διπλασιάζει τα φροντιστήρια με «ιδιαίτερα».Τις μέρες των εξετάσεων το χρηματιστήριο ανοίγει μια ώρααργότερα, οι αεροπορικές πτήσεις τροποποιούνται για να μηνενοχλούνται οι διαγωνιζόμενοι από το θόρυβο, τα καταστήματααλλάζουν το ωράριό τους. Προσπαθούν να πιάσουν τα πάνταστα ερωτηματολόγια των εξετάσεων, αλλά δυσκολεύονται ναεμβαθύνουν στο παραμικρό. Ο εγκέφαλος αδυνατεί να ανταπε-ξέλθει σε τέτοια πίεση με αποτέλεσμα να νεκρώνει. Απουσιάζειη κριτική σκέψη και αμφισβήτηση. Βαθιά θλίψη διακρίνειςστα πρόσωπά τους από τα οποία απουσιάζει η χαρά. Η ΝότιαΚορέα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητικών αυτοκτονιών. ΟΠρόεδρος της Παγκόσμιας ΤράπεζαςJim Yong Kim, ο ίδιος Νοτιοκορεά-της δήλωσε ότι το εκπαιδευτικό σύ-στημά της επιβαρύνει πολύ τα παι-διά, καθώς καλλιεργεί τον ανταγω-νισμό και απαιτεί πολλές ώρες δια-βάσματος.

Είναι βαρύ το τίμημα για τη νεο-λαία, διαπιστώνουν όλοι οι εμπλε-κόμενοι φορείς της χώρας αυτής τοτελευταίο διάστημα. Τα χρόνια τηςεφηβείας χάνονται για να κερδίσουνμια θέση στην παραγωγή μεταλλαγ-μένοι ως ενήλικες σε ρομπότ στιςμεγάλες πολυεθνικές.

Αυτούς όμως τους μαθητές η αξιο-λόγηση του PISA τους κάνει stars.Φορούν το στέμμα των καλλιστείωνδεξιοτήτων το οποίο αγωνίζονται νακρατήσουν στο διεθνές πρεσσάρισματου αλλοτριωμένου ανθρώπου μεκάθε κόστος. Αυτός είναι ο καπιτα-λισμός. Ιδιαίτερα προσβλητικός γιατον άνθρωπο της σκέψης, στην κοι-νωνία της αγοράς. Ο διαχωρισμένος, μεταλλαγμένος και δυστυχήςτελικά εργαζόμενος, που χάνει τον εαυτό του κυνηγώντας τοάπιαστο όνειρο.

Κοινή διαπίστωση βέβαια είναι η κρίση που περνάει ο παγ-κόσμιος καπιταλισμός στις μέρες μας. Αφού λοιπόν δεν είναικαι στα καλύτερά του και η απόδοσή του εξαρτάται άμεσα απότις «ανθρωποθυσίες», προσπαθούν να μας πλασάρουν την«ανάπτυξη» με διάφορα κόλπα-διαγωνισμούς για να ενισχύσουμετην απόδοσή μας.

«Υιοθετήστε ό,τι αποδίδει» λέει ο ΟΟΣΑ. «Μετρήστε με ακρί-βεια» (έτσι εξηγείται και η χρήση μεζούρας με διεθνή στάνταρςστα καλλιστεία). «Εξασκήσετε τους μαθητές σας στις βασικέςδεξιότητες». Εάν κατέχουν τα 15χρονα δεξιότητες τότε είναι σεθέση να μπουν στην παραγωγή χωρίς να χρειάζεται να συνεχίσουνσπουδές, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την πρώιμη, εφηβικήεργασία, τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις με τις χαμηλέςαμοιβές και τη μόδα του τζάμπα εθελοντισμού.

Για τον έλεγχο τηςαπόδοσης της πα-ραγωγής και της αν-ταγωνιστικότητοςπροτείνουν αξιολο-γήσεις, δηλαδή τοκατ’ εξοχήν εργα-λείο της νεοφιλε-λεύθερης οικονο-μίας. Έτσι εξηγείταιγιατί εμφανίζεται παντού με το βαλιτσάκι-εργαλειοθήκη οΆνχελ Γκουρία. «Αξιολογήστε μαθητές, καθηγητές, εκπαιδευτικάιδρύματα». «Δημιουργήστε αυτόνομα, υπεύθυνα και ανταγωνι-στικά σχολεία».

Δυνατή γεύση της ξεφτίλας από το φόβο της «αξιολόγησης»πήραμε την προηγούμενη χρονιά με τους γνωστούς-αγνώστουςυποστηρικτές της μέσα κι έξω από τα σχολεία. Μιας και ξεμ-

περδέψαμε (προς το παρόν) από τηνκακόφημη αξιολόγηση, που την πλη-ρώσαμε χρυσή -ακόμα και μετά τιςεκλογές στις 26/1/2015 ο Λοβέρδοςυπέγραφε τσεκ πληρωμών στουςεκλεκτούς εκτελεστές των εντολών-τώρα προετοιμάζεται με τις ευλογίεςτου ΟΟΣΑ η αποτίμηση και η λογο-δοσία (λέξεις φαντάσματα που θαστοιχειώσουν στο μέλλον) του εκ-παιδευτικού έργου στη λογική τουανταγωνισμού (αλληλοφαγώματος).

Οι λογοδοσμένοι λοιπόν εκπαι-δευτικοί, δεχόμενοι μελλοντικά τηναποτίμηση του έργου τους, προετοι-μάζονται ήδη στο νέο σχολείο ναεφαρμόσουν «καλές πρακτικές».Εννέα στους δέκα σχολικούς συμ-βούλους αρέσκονται στην προώθησηκαλών πρακτικών, λες και μέχρι σή-μερα εμείς οι εκπαιδευτικοί εφαρ-μόζαμε στη διδασκαλία μας κακέςπρακτικές. Ποιος θα μας εξηγήσειεπιτέλους τη σημασία και το νόημα

των «καλών πρακτικών»; Μήπως με την εφεύρεση αυτού τουνεολογισμού ή αγγλισμού (good practices) εννοούν την καλου-πωμένη «γνώση» ή τις δεξιότητες εκπαιδευτικών - μαθητώνπου επιδέχονται μετρήσεις, ώστε να απομακρυνθούμε σιγά-σιγά από την ελευθερία και τη χαρά της μάθησης και της δημι-ουργίας και να οδηγηθούμε γρήγορα στην ελευθερία της αγοράςκαι του ανταγωνισμού;

Ήρθε η ώρα καθαρά πλέον να πάρουμε θέση μάχης και νααπαντήσουμε με αρετή και τόλμη «Τι κοινωνία θέλουμε και τιπαιδεία επιλέγουμε για το σκοπό αυτόν;». Εάν η παιδείαστοχεύει στην καλλιέργεια και την ελευθερία του ανθρώπου,θα πρέπει να της δώσουμε φτερά και ανοικτούς ορίζοντες. Γιαόποιον όμως νομίζει ότι η παιδεία είναι πρωτίστως «καλήπρακτική», «δεξιότητες» και επένδυση για φράγκα, θα πρέπεινα κυκλοφορεί με μια μεζούρα και να μετράει τη ζωή του μεαυτή, αφού μετρημένη θα είναι και η σκέψη του.


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

γράφει η Ανδριανή Στράνη

Αγαπητοί μαθητές, με αφορμή τη συμ-μετοχή σας στον διαγωνισμό PISA, θεωρώότι έχετε ήδη ενημερωθεί από τους δι-ευθυντές και τους συντονιστές των σχο-λείων σας για τη μορφή, το περιεχόμενοκαι τον σκοπό του Διεθνούς Προγράμ-ματος Αξιολόγησης (PISA).

H ενημέρωσή σας αποτελεί σαφώςαπαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβασήσας στον χώρο διεξαγωγης των εξετά-σεων, αφού θα οδηγηθείτε εκεί με συ-νοδεία για να δώσετε «τον καλύτεροεαυτό σας». Η γνώση και η προετοιμασίασχετικά με το αντικείμενο αυτού του δια-γωνισμού μπορεί να σας οδηγήσει στηθετική ή αρνητική απόφαση για τη συμ-μετοχή σας. Για το λόγο αυτό, θεωρείταιδεδομένο ότι μέσα στη σχολική μονάδα,με δημοκρατικό τρόπο, έγιναν όλες οιαπαραίτητες ενέργειες ώστε να ενημε-ρωθούν οι διδάσκοντες και οι μαθητέςγια το περιεχόμενο και το σκοπό τούδιαγωνισμού PISA. Εξάλλου, στο πλαίσιοαυτό, αποκαλυπτική είναι και η επιστολήτού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής(ΙΕΠ) που απευθύνεται στους μαθητέςτων σχολείων για τις εξετάσεις του PISA.

Ως καλοί μαθητές οφείλουμε να δια-βάσουμε την επιστολή προσεκτικά πρινπροσέλθουμε στον διαγωνισμό. Για τηνιστορία, αναφέρεται ότι ο διαγωνισμόςPISA εφαρμόζεται στη χώρα μας από το2000 και επαναλαμβάνεται ανά τριετία,με σκοπό την προώθηση της εκπαιδευ-τικής και οικονομικής πολιτικής τουΟΟΣΑ. Στους διαγωνισμούς αυτούς, ηχώρα μας καταλαμβάνει σχεδόν τις τε-λευταίες θέσεις κατάταξης (2012: 40ηστη γλώσσα και 42η στα μαθηματικά/φυ-σικές επιστήμες) και διατυπώνονται συ-νεχώς επικριτικά σχόλια για την αντα-γωνιστικότητα του εκπαιδευτικού συστή-ματος της χώρας. Ωστόσο, κάθε διαγω-νισμός του PISA φαίνεται ότι αποτελείεμπειρική(;) επαλήθευση της πολιτικήςτού ΟΟΣΑ. Κάθε χρόνο, παρά τις διάφορεςέρευνες του ΟΟΣΑ, οι πλούσιες χώρεςγίνονται πλουσιότερες, και οι φτωχέςφτωχότερες.

Στον φετινό διαγωνισμό του PISA (Μάρ-

τιος-Απρίλιος 2015) συμμετέχουν 231σχολεία και 6.000 μαθητές από 70 καιπλέον χώρες, ηλικίας 15-16 ετών (Γ΄ Γυ-μνασίου - Α΄ Λυκείου), οι γεννηθέντες το1999, που εξετάζονται σε τέσσερα «αν-τικείμενα»: γλώσσα (κατανόηση κειμένου),μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και γιαπρώτη φορά, στη «Συνεργατική ΕπίλυσηΠροβλήματος».

Στην επιστολή-ενημέρωση του ΙΕΠπρος τους μαθητές, τονίζεται ότι η επιλογήτων μαθητών για το διαγωνισμό γίνεταιμε σκοπό τη συγκέντρωση πληροφοριών«σχετικά με το τι έχουν μάθει στο σχολείο

οι μαθητές της ηλικίας σας» και «γι’αυτό, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντικόνα δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας».

Ως καλοί μαθητές αντιλαμβάνεστε ότιγια τη συμμετοχή σας απαιτείται μάλλονμία σχετική μελέτη και προετοιμασία,αφού από τα αποτελέσματα του διαγωνι-σμού θα εξαχθούν σημαντικά συμπερά-σματα για το εκπαιδευτικό σύστημα τηςχώρας μας. Ωστόσο, το ΙΕΠ καθησυχάζειτην αγωνία σας, αφού «τα θέματα είναιόλα παρμένα από την καθημερινή ζωήκαι έτσι δεν χρειάζεται να μελετήσετεκάτι». Τα θέματα, ανεξάρτητα αν είναι

ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ

Η επιστολή του ΙΕΠ προς τους μαθητές

Αγαπητοί μαθητές,

έχετε επιλεγεί να συμμετάσχετε στο Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών

–το Πρόγραμμα που είναι περισσότερο γνωστό ως PISA. Πρόκειται για τη

μεγαλύτερη εκπαιδευτική έρευνα παγκοσμίως, που θα διεξαχθεί σε περισσότερες

από 70 χώρες και που σκοπεύει να καταδείξει τι μπορούν να καταφέρουν οι

μαθητές στις Φυσικές Επιστήμες, στα Μαθηματικά, στην Κατανόηση Κειμένου και,

για πρώτη φορά φέτος, και στη Συνεργατική Επίλυση Προβλήματος.

Σε αυτή την Έρευνα, δεν έχουν επιλεγεί να συμμετάσχουν όλοι οι μαθητές,

αλλά μερικοί από αυτούς – μεταξύ των οποίων κι εσείς. Όλοι μαζί θα εκπροσωπήσετε

τους χιλιάδες, συνολικά, συμμαθητές σας από όλη τη χώρα. Η συμμετοχή σας θα

δώσει χρήσιμες πληροφορίες, σχετικά με το τι έχουν μάθει στο σχολείο οι

μαθητές της ηλικίας σας, ενώ, σε ένα δεύτερο επίπεδο, αυτές οι πληροφορίες θα

επιτρέψουν τη σύγκριση με τις άλλες συμμετέχουσες χώρες και θα δώσουν το

υλικό που απαιτείται, ώστε να παρθούν αποφάσεις και αναγκαία βελτιωτικά μέτρα

για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Γι’ αυτό, λοιπόν, είναι εξαιρετικά ση-

μαντικό να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας.

Tο Πρόγραμμα PISA απαιτεί δύο (2) ώρες ηλεκτρονικής εξέτασης και μία (1)

επιπλέον ώρα για τη συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου, που αφορά τις στάσεις

και τις πεποιθήσεις σας σχετικά με την εκπαίδευση. Τα θέματα είναι όλα παρμένα

από την καθημερινή ζωή κι έτσι δε χρειάζεται να μελετήσετε κάτι. Οι απαντήσεις

σας θα είναι ανώνυμες και δεν πρόκειται να επηρεάσουν σε καμία περίπτωση

τους βαθμούς σας ή την όλη σχολική σας πορεία. Θα συσχετισθούν, απλώς, με

τις επιδόσεις των μαθητών των άλλων χωρών, ούτως ώστε να εξαχθούν συμπε-

ράσματα που θα αντανακλούν τις ικανότητες και δεξιότητες των μαθητών σε

εθνικό επίπεδο.

Για πιθανές ερωτήσεις, απορίες, παλαιότερα θέματα ή οτιδήποτε άλλο σχετικά με

το Πρόγραμμα PISA, μπορείτε να απευθύνεστε στον Διευθυντή ή τον καθηγητή ο

οποίος ο έχει οριστεί υπεύθυνος για το PISA στο σχολείο σας. Επίσης, μπορείτε να

επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες http://www.iep.edu.gr/pisa ή http://www.oecd.org/pisa.

Αποκαλυπτική η επιστολή του ΙΕΠ προς τους μαθητέςγια το διαγωνισμό PISA 2015

γράφει ο Γιάννης Σπυράλατος


κα

ι πά

λι για Ο

ΟΣ

Α &

ΡΙΖ

Α


παρμένα ή αλλοπαρμένα, δεν έχουν και μεγάλη σημασία, αφού«οι απαντήσεις σας θα είναι ανώνυμες και δεν πρόκειται ναεπηρεάσουν σε καμία περίπτωση τους βαθμούς σας ή την όλησχολική σας πορεία». Μάλλον ο επιστολογράφος του ΙΕΠ θαπρέπει να εξηγήσει στους μαθητές πώς συμβιβάζεται η «ανω-νυμία» με την προηγούμενη προτροπή «να δώσετε τον καλύτεροεαυτό σας». Ο εαυτός του μαθητή είναι πάντοτε πρόσωπο μεεπώνυμο, και ποτέ ένα ανεύθυνο ανώνυμο. Ο μαθητής μαθαίνειστο σχολείο ότι η ευθύνη και η διάκριση είναι προσωπικήυπόθεση, δυστυχώς ή ευτυχώς. Ωστόσο, παρά τις επίσημεςδιαβεβαιώσεις, η συμμετοχή των μαθητών είναι επώνυμη,υποχρεωτική, και απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του κηδεμόνα,όπου δίδονται στοιχεία για το οικογενειακό περιβάλλον τουμαθητή. Μήπως για στατιστική επεξεργασία των δεδομένωντης έρευνας και μόνο; Αυτή η ελεύθερη, ανώνυμη, και αμελέτητησυμμετοχή στην έρευνα του PISA προκαλεί ερωτηματικά.

Ένας αφελής μαθητής θα ρωτήσει: «ποιος είναι ο σκοπόςτου διαγωνισμού PISA, αφού όλες οι απαντήσεις είναι ανώνυμεςκαι δεν επηρεάζουν τη βαθμολογία μου και τη σχολική μουπορεία;» Στην ερώτηση αυτή, το ΙΕΠ απαντά: «Σε ένα δεύτεροεπίπεδο, αυτές οι πληροφορίες θα επιτρέψουν τη σύγκρισημε τις άλλες συμμετέχουσες χώρες και θα δώσουν το υλικόπου απαιτείται, ώστε να παρθούν αποφάσεις και αναγκαίαβελτιωτικά μέτρα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώραςμας». Βεβαίως, ένας καλός μαθητής θα διερωτηθεί: πώς έναςδιαγωνισμός που δεν βασίζεται στη μελέτη και τη συγκεκριμένηγνώση των διδακτικών αντικειμένων ενός αναλυτικού προ-γράμματος σπουδών αποτελεί κριτήριο για τη μελέτη του εκ-παιδευτικού συστήματος μιας χώρας; Με ποια μεθοδολογικάκαι επιστημολογικά κριτήρια συγκρίνεται το εκπαιδευτικό σύ-στημα της Ελλάδας με αυτό της Φινλανδίας και της Σιγκαπούρης,που υποτίθεται ότι αποτελούν τα πρότυπα εκπαίδευσης, αφούοι χώρες αυτές κατατάσσονται μεταξύ των πρώτων στους δια-γωνισμούς PISA;

Οι πιο καχύποπτοι και σκεπτικοί μαθητές θα διερωτηθούν:είναι δυνατή μία «αντικειμενική» σύγκριση σε «εθνικό επίπεδο»μεταξύ διαφορετικών σχολείων, ανάμεσα σε λαϊκές και εργατικέςγειτονιές (Ταύρος, Δραπετσώνα, Πέραμα) με τα κυριλέ πρότυπα-πειραματικά και τα «ακριβά» και «καλά» ιδιωτικά; (Στο διαγωνισμόPISA, στον νομό Αττικής συμμετέχουν 68 σχολεία απ’ τα οποία 57δημόσια, 4 πρότυπα-πειραματικά και 7 ιδιωτικά. Βλ. σχετικόπίνακα σχολείων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό PISA).

Αλλά και σε διεθνές επίπεδο, σε τι συμπεράσματα θα καταλήξειο ΟΟΣΑ και το PISA, όταν συγκρίνει ανομοιογενή εκπαιδευτικάσυστήματα και ανισόμετρες οικονομίες; Πόσο αξιόπιστη θεωρείταιμία έρευνα που λαμβάνει ως μοναδικό κριτήριο συμμετοχήςτην ηλικία των μαθητών (15 ετών) -αλήθεια, γιατί άραγε τα15χρονα;- σε χώρες με διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα;Είναι άραγε συγκρίσιμες οι χώρες του Κέντρου και της Περιφέ-ρειας, οι «ανεπτυγμένες» με τις «αναπτυσσόμενες» και τις«υποανάπτυκτες» χώρες, σε τελευταία ανάλυση είναι συγκρίσιμεςοι ιμπεριαλιστικές και οι εξαρτημένες χώρες και οικονομίες μετα αντίστοιχα εκπαιδευτικά συστήματα;

Μήπως ο διαγωνισμός PISA διοργανώνεται για να μπούμεως υπάκουοι μαθητές στο «πρόγραμμα» του ΟΟΣΑ και να αν-τιγράψουμε ως κακοί μαθητές τα εκπαιδευτικά μοντέλα-πρότυπα «ανθηρών» οικονομιών αλλά μαραμένων ανθρώπων;

Εκπαιδευτικοί, Γονείς και Μαθητές, γρηγορείτε.

Έχω επιστρέψει στο ξενοδοχείο από μια αρκετά «ζωηρή»συζήτηση που ακολούθησε την παρουσίαση του βιβλίουμου-σε συνεργασία με μεταπτυχιακούς μου φοιτητές-

«Οίκοι αξιολόγησης στην εκπαίδευση και το ‘αόρατο χέρι τηςαγοράς’: Η περίπτωση PISA», στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στηΛευκωσία. Ένας σύντροφος ελλαδίτης εκπαιδευτικός (στηνΚύπρο) που ήταν στην εκδήλωση μου έγραψε σε SMS: «Ανεπέζησες από το απογευματινό πρεσάρισμα, σου βγάζω τοκαπέλο. Η ανοησία και η συντήρηση των επηρμένων πανεπι-στημιακών σπάει καρύδια…». Με το που ανοίγω τον Η/Υ καιμπαίνω στο ΑΛΦΑΒΗΤΑ, να σου η τορπίλη: « Ο ΑριστείδηςΜπαλτάς για το διαγωνισμό του PISA». Εδώ, σε θέλω, σύντροφεελλαδίτη να δεις «τι θα κάνουμε με τον «μπαλτά» και τα κα-ρύδια…

Δε θα επαναλάβω τα σχόλια που ήδη δημοσίευσα. Θέλω νατου αφιερώσω, κατά πώς λέμε, δυο από τις συμπερασματικέςσελίδες του σχετικού βιβλίου ως μια απάντηση στο πιο απα-ξιωτικό για τη νοημοσύνη μας κείμενο που έχω διαβάσει απόθιασώτη του PISA. Αισθάνομαι ντροπή με δόσεις πολιτικούθυμού. Γιατί δεν έγραφε τέτοιες νεοφιλελεύθερες μπούρδεςόσο διατηρούσε τη στήλη του στην «Αυγή της Κυριακής»:

Έγραφα, αμέσως, μετά τις εκλογές: «Η διαμόρφωση καιη άσκηση εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και στηνΚύπρο, παρά τις διαφορές τους, έτσι όπως αυτή εκφράστηκε,στο πεδίο της υποδοχής και της πρόσληψης των συμβου-λευτικών υπηρεσιών του ΟΟΣΑ και της «ανταγωνιστικήςπαιδαγωγικής» του PISA, στο πλαίσιο των διεργασιών τηςευρωπαϊκής εναρμόνισης, έδειξε ότι έχουμε μια ανομολόγητηδιείσδυση του νεοφιλελευθερισμού: απορύθμιση, ανταγω-νιστικότητα και ιδιωτικοποίηση.

Σε μια συγκυρία παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, οι δυοχώρες αντιμετωπίζουν σοβαρή ανθρωπιστική κρίση που πλήττειιδιαίτερα μαθητές και μαθήτριες από ευάλωτες και μη προνο-μιούχες κοινωνικές ομάδες. Αυτές οι ομάδες έχουν αυξηθεί,σε πραγματικούς αριθμούς, λόγω της κρίσης. Οι αρχές τηςισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης υπο-βαθμίζονται. Σε μια τέτοια συγκυρία, η διείσδυση του νεοφι-λελευθερισμού με όχημα την «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ, τιςεξετάσεις του PISA, τα μοντέλα αξιολόγησης Danielson καιτων εγχώριων «ανεξάρτητων» Αρχών Διασφάλισης Ποιότηταςστην εκπαίδευση, αποκτάει τα χαρακτηριστικά μιας ιδιότυπηςκοινωνικής αναλγησίας και «κοινωνικού κανιβαλισμού».

Αν συνεκτιμηθεί ότι το όλο εγχείρημα υποστηρίζεται με τον

Έχουν κι οι μαρξιστές

Υπουργοί τουΣΥΡΙΖΑ, «PISA» στον εγκέφαλο;

γράφει ο Γιώργος Μαυρογιώργος

πακτωλό και τη διασπάθιση κοινοτικώνκονδυλίων του ΕΣΠΑ (χρηματοδότηση),σε συνδυασμό με τις μνημονιακές πολι-τικές (περικοπές), τότε μπορούμε να ισχυ-ριστούμε ότι οι εγχώριοι διαχειριστές τηςεξουσίας με τη σύμπραξη διεθνών οργα-νισμών (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, ΕΚΤ) επιτείνουν τηνένταση αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης.Έτσι, ξεδιπλώνεται το πιο απάνθρωπο,βίαιο και αυταρχικό πρόσωπο του νεοφι-λελευθερισμού που την εξαθλίωση τωνανθρώπων την αντιμετωπίζει λες και αυτήείναι αναπόφευκτη, αναμενόμενη, ακόμακαι αναγκαία για την ανασυγκρότηση πουκρίνεται απαραίτητη ώστε να έχουμε τηνεγκαθίδρυση και την παγίωση της αυτο-κρατορίας της αγοράς.

Η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, η επιστροφήτου PISA (δεύτερη φορά σε περίοδο κρί-σης) με τις κίβδηλες υποσχέσεις, η κα-θιέρωση των Αρχών Διασφάλισης Ποι-ότητας, οι αντιγραφές της Danielson Gro-up, κ.α. προβάλλονται ως μεσσιανικέςκαι «αδιάβροχες» στην κοινωνική καιανθρωπιστική κρίση. Με αυτόν τον τρόποσυγκαλύπτουν τη βίαιη νεοφιλελεύθερηαναδιάρθρωση της εκπαίδευσης όπου τακριτήρια της αγοράς έχουν προτεραιότητακαι η εκπαίδευση αναλαμβάνει την προ-ετοιμασία του ευέλικτου εργάτη που θαείναι επιδέξιος στην επίλυση προβλημά-των, σε μια ανταγωνιστική αγορά.

Το PISA είναι μια νεοφιλελεύθερη παι-δαγωγική επινόηση ενός μονοπωλιακού

παγκόσμιου «εξεταστικού παραδείγματος»για τη «μέτρηση» των επιδόσεων των μα-θητών σε συγκεκριμένες ικανότητες καιδεξιότητες. Το PISA φετιχοποιεί τις με-τρήσεις, τις συγκρίσεις και τις κατατάξειςστο πλαίσιο ενός οικουμενικού ανταγω-νιστικού μαραθώνιου επιδόσεων. Το δο-κίμιο PISA είναι «ευφυές»: τα βάζει μετην «παπαγαλία»! Το PISA έχει μικρά«μυστικά» που αποκρύπτονται επιμελώς.Το PISA δεν αναγνωρίζει τα σχολικά προ-γράμματα. Το PISA υποβαθμίζει τις γνώ-σεις σε πληροφορίες Το PISA κατασκευά-ζει τις καταστάσεις ζωής. Το PISA είναιένα διεθνές πρόγραμμα «παρακυβέρνη-σης» της εκπαίδευσης που διαμορφώνειτη νεοφιλελεύθερη ατζέντα σε έναν κα-πιταλιστικό κόσμο της εκμετάλλευσης,της οδύνης και ανείπωτης και ανομολό-γητης βίας. Το PISA έχει σφοδρούς επι-κριτές. Έχει και θερμούς υποστηρικτέςκαι θιασώτες. ΟΟΣΑ και PISA είναι το«μακρύ χέρι» της αγοράς.

Η ιστορική πολιτική ανατροπή πουέχουμε στην Ελλάδα, με την κυβέρνησητης ριζοσπαστικής αριστεράς στην εξου-σία, οι νεοφιλελεύθεροι «οίκοι αξιολό-γησης» και τα προγράμματά τους δενέχουν ούτε προτεραιότητα ούτε θέση στηνελληνική εκπαίδευση. Οι ομοσπονδίεςτων εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων(ΔΟΕ, ΟΛΜΕ, ΠΟΣΔΕΠ, ΟΣΕΠ-ΤΕΙ) με τιςκινητοποιήσεις τους ενάντια στις νεοφι-λελεύθερες πολιτικές, παρά τις διαφο-ροποιήσεις στην ένταση της αντίστασήςτους, περιόρισαν τη διείσδυση των αγο-ραίων κριτηρίων στην εκπαίδευση, αν καιδεν κατάφεραν να την εμποδίσουν. Αυτόσημαίνει ότι ο αγώνας έχει πολύ δρόμοακόμη. Η πολιτική ανατροπή που έχεισυντελεστεί σηματοδοτεί την απαρχή ρι-ζοσπαστικών προοδευτικών παρεμβάσεωνκαι στην εκπαίδευση, κι αυτό υπαγορεύειεγρήγορση για την ανατροπή των πολιτικώνέντασης του ελέγχου και της αγοραίαςεκμετάλλευσης στην εκπαίδευση. Χρει-άζεται πάλη για την καθιέρωση αρχώνουσιαστικής βελτίωσης των συνθηκώνεργασίας των εκπαιδευτικών και των όρωνμάθησης των μαθητών, χωρίς διακρίσειςκαι αποκλεισμούς. Οι γόνιμες ή οι εποι-κοδομητικές αντιπαραθέσεις, είναι βέβαιο,δεν αρκούν. Πολύ περισσότερο οι κίβδηλεςυποσχέσεις και οι αντίλογοι των «ανυπό-στατων ισχυρισμών». Αυτά είναι σύντομαανέκδοτα του νεοφιλελευθερισμού».

Κύριε Υπουργέ της Παιδείας, με τονΟΟΣΑ και το PISA, εμπλέκεστε σε έναproject νέων τεχνικών διακυβέρνησηςπου στηρίζονται στη σχέση εξουσίας πι-στωτών-δανειστή-αξιολογητών συμβού-

λων, όπου ο εκβιασμός υποκαθιστά κάθεαρχή δημοκρατίας. Ξέρετε δα ότι στασχολεία εργάζονται χρεωμένοι εκπαιδευ-τικοί, χρεωμένοι μαθητές και μαθήτριες,με χρεωμένους τους γονείς τους. Προ-ΐσταστε χρεωμένων πολιτών που είναιμπλεγμένοι στα δίχτυα της εξουσίας τουχρέους και της υποχρέωσης της απο-πληρωμής. Με ρώτησε κάποιος, πριν και-ρό, αν έχω χρέη και του απάντησα, οαφελής, «όχι». Πώς είναι δυνατόν μουαπάντησε! «Αφού κάθε μήνα σου κρατάναπό τη σύνταξη που έπαιρνες πριν, 1.600ευρώ, για να ξεπληρώσουμε τα δάνεια».Αυτούς τους προϋπολογισμούς του PISA,κύριε Υπουργέ, από πού τους αντλείς γιανα στήνεις το ευτελές επιχείρημα για το«ενδιαφέρον της Ελλάδας για συμμετοχήσε θεσμούς διεθνών οργανισμών»! Ποιαείναι τα άλλα ποσά που πληρώνει η χώραστον ΟΟΣΑ και για ποιο σκοπό;

Μαρξιστή Υπουργέ μου, η μείωση τουχρέους, για την οποία κόπτονται οι «εταί-ροι» και οι άλλοι διεθνείς τοκογλύφοι,επιδιώκεται με την ανάκτησή του μέσααπό περικοπές συντάξεων και μισθών,με περικοπές κοινωνικών αγαθών, μετην απλήρωτη εργασία και με αλλαγέςστις εργασιακές σχέσεις. Αυτή είναι η«εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ. Με την πλη-ρωμένη συμμετοχή μας στο PISA, σε πε-ρίοδο μεγάλων χρεών και δανείων, ζητάτετη χαριστική βολή εναντίον της χώρας.Να πιάσει «πάτο» και τη θέση «σκουπί-δια» από τους διεθνείς απατεώνες, τουςοίκους αξιολόγησης, για τη χρηματοπι-στωτική της ικανότητα. Και δε σας αρκείαυτό, αγοράζετε μια πιστοποίηση της εκ-παίδευσης, εν μέσω ανθρωπιστικής κρίσηςαπό το PISA για μια από τις τελευταίεςθέσεις στη διεθνή κατάταξη.

Το ξέρετε! Γιατί το κάνετε; Μήπως, γιανα μας ντρεσάρετε και ως χρεωμένουςκαι ως ανεπίδεκτους εκμάθησης δεξιο-τήτων της αγοράς;

Αναρωτιέμαι, μήπως αυτή η έπαρσήσας με τα ιστορικά πρότυπα, τα πειραμα-τικά και το PISA, αντλεί από τη γοητείακαι τα αστικά μεγαλεία των νεανικών σχο-λικών σας χρόνων, εκεί στο ΑμερικανικόΚολλέγιο; Εμείς, οι άλλοι, τι φταίμε καιμας σέρνεις πίσω από το άρμα του μο-νοπωλιακού αγοραίου εξεταστικού PISA;

Αριστείδη μου, γι αυτό σου είπαμε νακρατάς μπαλτά στο χέρι; Οι θιασώτεςτου PISA έχουν «PISA στον εγκέφαλο»!Εσύ είσαι ενεργό μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Τιδουλειά έχεις με το PISA! Μήπως, μπέρ-δεψες το ΣΥΡΙΖΑ με το PISA;

(Απ τη Λευκωσία, μετά τα μεσάνυχτα,στις 4.4.2015 )

28 ❘ αντιτετράδια της εκπαίδευσης ❘ άνοιξη 2015

ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


ΟΟΣΑ& ΡΙΖΑ


Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

Πολιτική συγκυρίαΟι εκλογές της 25ης Γενάρη 2015, απο-

τέλεσαν ένα σταθμό στο ίδιο ταξίδι. Ηνέα συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ορκί-στηκε ήδη πίστη και υποταγή στην ΕΕ –ΔΝΤ – ΕΚΤ – ΝΑΤΟ και αρά παρά τη δι-γλωσσία, τις διαφοροποιήσεις λόγω εσω-τερικού ακροατηρίου, φροντίζει να δίνειδιαπιστευτήρια στους δανειστές και τουςιμπεριαλιστές. Ο κόσμος της εργασίας,της διανόησης και η νεολαία είναι γονα-τισμένοι από τη μαύρη πενταετία τηςσυγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ με όλες τιςπαραλλαγές τους. Η ανεργία γενικεύτηκε,η μετανάστευση νέων θυμίζει τη δεκαετίατου 1960. Η παραγωγική βάση της χώραςσυντρίφτηκε και η ρομφαία του Grexitεπικρέμεται ως μόνιμη απειλή πάνω απόένα λαό που κατάντησε μετανάστης στοντόπο του.

Ο νέος αιώνας μπήκες με το δεξί! Μετο φιλελευθερισμό σε πλήρη ισχύ καιτην αριστερά σε υποχώρηση. Στη γηραιάήπειρο ο νεοφασισμός αποτελεί εναλλα-κτική λύση για τους εκμεταλλευτές καιόπου γης ο πόλεμος ενάντια στους λαούςείναι πλέον μόνιμη πληγή. Σε όλη τη με-ταβατική φάση που ζούμε το ιμπεριαλι-στικό – καπιταλιστικό σύστημα δείχνειτην πυγμή του στον κόσμο της εργασίαςκαι παρά τις αντιθέσεις των λύκων, τοαστικό σύστημα φαντάζει ισχυρότερο ήακόμα και μόνιμο. Δεν ήταν ποτέ έτσι ταπράγματα, δεν είναι και τώρα.

ΕκπαίδευσηΤο λεγόμενο «κοινωνικό κράτος» βρί-

σκεται στο απόσπασμα! Υγεία – Παιδεία– Πρόνοια είναι στις πρώτες προτεραι-ότητες των περικοπών που επιβάλλει οβρόγχος του δανεισμού και οι απαιτήσειτων επικυρίαρχων ξένων και ντόπιων δυ-νάμεων. Οι κραυγές των νεοφιλελεύθερωνγια «λιγότερο κράτος» που αναπαράγονταιαπό τα ΜΜΕ της διαπλοκής – διαφθοράςδιαπερνούν όλο τον πολιτικό κόσμο. Αυτό

βιώσαμε με δραματικό τρόπο.Απολύσεις. Αξιολόγηση. Κλείσιμο σχο-

λείων. Τράπεζα θεμάτων. Αυταρχισμός.Είναι μόνο λίγες από τις ορατές και μαύρεςπρακτικές της πέτρινης πενταετίας. Τώρατο βομβαρδισμένο τοπίο μερεμετίζεταιαπό τους νέους διαχειριστές, οι λέξειςχάνουν την κοινωνική σημασία τους, στοκακοφορμισμένο σώμα της εκπαίδευσηςμπαίνουν μεταρρυθμιστικά κουρέλια γιανα φαντάζει διαφορετικό.

Όμως η αφετηρία μας πρέπει να είναιαλλιώτικη. Ο κόσμος της εκπαίδευσηςπου έδωσε σπουδαίες μάχες δεν πρέπεινα υποχωρήσει. Εμείς έχουμε πραγματικέςκόκκινες γραμμές, οι οποίες σχετίζονταιμε τις ανάγκες της κοινωνίας και τηςνέας γενιάς. Η Εκπαιδευτική Αριστεράκαι κάθε τίμιος και αγωνιστής δάσκαλοςδεν πρέπει να κάνει πίσω, επειδή οι κυ-ρίαρχοι στην ΕΕ – ΗΠΑ, οι τραπεζίτεςκαι οι εργοδότες θέλουν να παραδώσουντην Παιδεία – Υγεία – Πρόνοια ολοκλη-ρωτικά στις δυνάμεις της αγοράς. Οιστόχοι μας είναι πιο πάνω από τα κέρδητους και οι ζωές των ανθρώπων πέρααπό τα θησαυροφυλάκια τους. Αγωνιζό-μαστε όπως ξέρουμε. Οραματιζόμαστεόπως πρέπει.

Η εκπαίδευση στο 5% του ΑΕΠ ή στο15% του προϋπολογισμού ΤΩΡΑ! Να ανοί-ξουν τώρα όλα τα κλεισμένα σχολεία.Κανένα παιδί κάτω από τα 18 έξω από τοσχολείο. Όχι στην αξιολόγηση – χειρα-γώγηση - απόλυση. Δημοκρατία στην εκ-παίδευση.

Τα συνδικάταΤα συνδικάτα γεννήθηκαν ως όπλα των

εργαζομένων και κατάντησαν από τις ση-μερινές ηγεσίες τους εξαρτήματα καιγρανάζια του κράτους. Στις συνθήκες πουζούμε η απαξίωση των συνδικάτων απότην κυρίαρχη ιδεολογία και ο μικροαστικόςεγωϊσμός «μόνος μου να σωθώ» υπο-σκάπτει την ταξική ενότητα όλων των ερ-γαζομένων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα

και παραδίδει τον καθένα ξεχωριστά βοράστις κρατικές και εργοδοτικές διαθέσεις.Θέλουμε συνδικάτα άλλης λειτουργίαςκαι άλλης ηγεσίας.

Εργαζόμαστε για την Ταξική Ανασυγ-κρότηση και το δυνάμωμα της Αριστεράςσ’ αυτά. Όχι απλά για να αλλάξουν οι συ-σχετισμοί αλλά για ν’ αλλάξουν τα συνδι-κάτα ρότα.

Ως Εκπαιδευτικός Όμιλος ρίξαμε –εδώ και 15 χρόνια – το σύνθημα «Ένασυνδικάτο Εκπαίδευσης». 150.000 δά-σκαλοι και καθηγητές είναι μια μεγάληδύναμη και τίποτα πλέον δεν διαχωρίζειόλη τη διαδρομή τους. Δυστυχώς η μι-κροσκοπιμότητες και η ανοησία καθυ-στερούν ένα ώριμο αίτημα. Κυρίαρχη ευ-θύνη έχουν οι ηγεσίες των ΔΑΚΕ – ΠΑΣΚ– ΠΑΜΕ που βολεύονται στις καρέκλεςτους και «μετρούν τα κουκιά» τους.

Τα εκπαιδευτικά συνδικάτα (ΕΛΜΕ –ΔΣ – ΔΟΕ – ΟΛΜΕ) πρέπει να βελτιώσουνόλες τις λειτουργίες τους. Να ανοίξουντις πύλες τους στη νέα βάρδια (ωρομίσθιοι– αναπληρωτές κλπ) και με βάση τηναπότομη φτωχοποίηση των ΔΥ να επιχει-ρήσουμε την έξοδο και το μέτωπο αγώναμε την κοινωνία.

ΔΟΕ – ΟΛΜΕ ένα συνδικάτο! Δημο-κρατία, Γεν. Συνελεύσεις – ΕπιτροπέςΑγώνα και Πολιτισμού – Απλή αναλογικήστις αρχαιρεσίες. Οργανωτική και πολιτικήαυτοτέλεια από το αστικό κράτος.

Οι αγώνεςΖητείται επειγόντως αντιπολίτευση!

Οι κυρίαρχοι πολιτικοί κύκλοι έχουν απο-δυθεί σε μια τεράστια προσπάθεια να συ-κοφαντήσουν τους αγώνες που έγιναναπό το λαό και τη νεολαία, στους χώρουςδουλειάς, κατοικίας και μόρφωσης όλοτο προηγούμενο διάστημα. Αυτοί προ-βάλλουν το ατελέσφορο των αγώνων ήτην αντικατάστασή τους από τις παντοει-δείς κάλπες. Όμως από την ΕΡΤ, τιςΣκουριές και τις καθαρίστριες ως τουςεκπαιδευτικούς, το Μετρό και τους φοι-

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ του Εκπαιδευτικού Ομίλου

3 Υπολογίζουμε όλες τις δυσκολίες, αλλά τις περιφρονούμε

3 Ο ορίζοντάς μας έχει το ύψος των ανθρώπων

3 Να αγωνιστούμε ενάντια σε όλες τις αλυσίδες

3 Να ηττηθεί η πολιτική της φτώχειας, της ανεργίας, της υποτέλειας

Μπροστά στο 17ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ και την 84η Γεν. Συνέλευση της ΔΟΕ


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις τητές, το μήνυμα είναι σαφές! Ό,τι κερ-

δήθηκε, κερδήθηκε με θυσίες και αγώ-νες! Από το πενθήμερο και το οκτάωροως τη σύνταξη, τη μόρφωση και τη σχετικήδημοκρατία όλα δείχνουν ότι ούτε η καλ-πολογία του ΣΥΡΙΖΑ ούτε ο αναχωρητισμόςτου ΚΚΕ οδηγούν σε μια καλύτερη ζωή.

Οι δίδυμοι πύργοι των ηγεσιών ΔΑΚΕ– ΠΑΣΚ φλυαρούν ασύστολα αλλά έχουντο νου τους στη νομή και κατανομή τηςεξουσίας. Μόνο η πραγματική Αριστερά,οι ταξικοί συνδικαλιστές και οι δημοκράτεςπου αποτελούν και «τον κινητήρα τουσύμπαντος» είναι ανιδιοτελείς, ουσιαστι-κοί, εργάτες για μια καλύτερη Παιδείασε μια καλύτερη κοινωνία.

Μπροστά στα συνέδρια ΔΟΕ και ΟΛΜΕκαλούμε όλους τους δασκάλους και κα-θηγητές να στηρίξουν αποφασιστικά ταψηφοδέλτια του αγώνα. Να ψηφίσουμεόπως αγωνιζόμαστε και οραματιζόμα-στε.

Καμία υποχώρηση, κανένας συμβιβα-σμός, καμία ρωγμή! Να ψηφίσουμε όπωςδιδάσκουμε στα παιδαγωγικά παιδιά μας!Πως δηλαδή να γίνονται μαχητές της ζω-ής και της κοινωνίας. Αυτό είναι το μεγάλομας υπερόπλο απέναντι στην αναχώρηση,τον ωχαδελφισμό, την παραίτηση και τησυνδιαλλαγή.

ΚριτικήΜπορεί να αγωνιζόμαστε για την πλήρη

ισότητα όλων των ανθρώπων αλλά δενείμαστε όλοι ίδιοι. Ανάμεσα σε πολιτικάρεύματα, παρατάξεις και ομάδες υπάρχουνμικρές ή μεγάλες διαφορές, οι οποίεςθεωρούμε πως πρέπει (αν εξαιρέσουμετο φασισμό) να λύνονται με δημόσια,ανοιχτή, δημοκρατική κριτική παίρνονταςως κριτήριο την πράξη.

Ως Εκπαιδευτικός Όμιλος είμαστε αν-τίθετοι, και ορισμένες φορές ακριβώςαπέναντι, στις ηγεσίες των παρατάξεων:

3 ΔΑΚΕ – ΠΑΣΚ γιατί εκφράζουν ό,τιπιο συντηρητικό στην εκπαίδευση, τηνοικονομία, την κοινωνία. Διαπλέκονταικαι συναλλάσσονται με την εκάστοτε εξου-σία, είναι θερμοκήπια τυχοδιωκτών καιαριβιστών.

3 ΜΕΤΑ – ΣΥΝΕΚ – ΣΥΡΙΖΑ για τη δι-γλωσσία, τον οπορτουνισμό, τον τακτικισμόκαι το «δίπλωμα» μπροστά στις δυσκολίες,την απολογητική στάση προς την κυρίαρχηπολιτική που προσιδιάζει προς το νέοκυβερνητικό συνδικαλισμό

3 ΠΑΜΕ – ΕΣΑΚ – ΚΚΕ για την περι-φρόνηση των αγώνων, τον αναχωρητισμό,τη «χωριστή πλατεία» και τον αυτάρεσκοπολιτικό αυτισμό.

Διαφωνούμε επίσης με τις εφήμερες,φιγουρατζίδικες ενέργειες της αυθορ-

μησίας, που έχουν ως πυρήνα «να κά-νουμε κάτι» χωρίς στόχο και επόμενηημέρα. Με προτάσεις που χωνεύονταιεύκολα από το σύστημα (πχ «διαγραφήχρέους») που καταντούν αδειανό που-κάμισο μιας χρήσης. Με την ουτοπίαπως μπορεί να διοικηθεί δημοκρατικάκαι αξιόπιστα ένα σχολείο μέσα στην κό-λαση του καπιταλισμού και τη Σαχάρατου Μνημονίου. Με τις «γλυκερές» κου-βέντες για το «δικό μας διευθυντή ήπροϊστάμενο», οι οποίες υποβιβάζουντην πολιτική και την πείρα στο επίπεδοτου «εμένα μου αρέσει».

Η κριτική μας πρέπει να γίνεται με πο-λιτικά όπλα και την ευθύνη αυτού πουαγωνίζεται και διδάσκει. Όχι στείρα καιαδιέξοδη, αλλά ανεβάζοντας ένα σκαλο-πάτι τη συνείδηση όλων, καλλιεργώνταςτην ομαδικότητα και την προσφορά.

Τι είναι και τι θέλειο Εκπαιδευτικός Όμιλος

Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος με το περιοδικότου «αντιτετράδια της εκπαίδευσης» απο-τελούν μια διακριτή συνιστώσα των Αγω-νιστικών Παρεμβάσεων ΣυσπειρώσεωνΚινήσεων στο χώρο της εκπαίδευσης. ΟΕκπαιδευτικός Όμιλος γεννήθηκε στο κα-μίνι των ιστορικών αγώνων του 1988 –1990 και στην απεργία στις εξετάσεις.Ρίξαμε το σπόρο και τις ιδέες για διαρκήκαι παρατεταμένο αγώνα για την απεργίαστις εξετάσεις, τις επιτροπές αγώνα, τηθεωρία των ταξικών φραγμών στο σχολείο,το ενιαίο συνδικάτο, το σχολείο που χωράειόλα τα παιδιά όλη τη γνώση και τους εκ-παιδευτικούς, τον αγώνα ενάντια στηναξιολόγηση, την κριτική στην παρεχόμενηγνώση. Με 28 χρόνια παρουσίας, 109τεύχη εκατοντάδες, άρθρα και αντίστοιχεςπαρεμβάσεις, δεκάδες ανταποκριτές καιδιακινητές ο Εκπαιδευτικός Όμιλος, κο-λεκτίβα ιδεών, αποτελεί τον πιο νευρώδη

πολιτικοσυνδικαλιστικό και θεωρητικόπόλο στην εκπαίδευση.

Ως ιδρυτική συνιστώσα και λειτουργικότμήμα των Αγωνιστικών Παρεμβάσεων –Συσπειρώσεων Κινήσεων θεωρούμε ότιτο εκπαιδευτικό κίνημα πρέπει να στηρί-ζεται στις αρχές των 3 «αντί»:

➧ Αντιιμπεριαλισμός➧ Αντικαπιταλισμός➧ Αντιρεφορμισμός (αντι-συνδιαχείριση)καθώς και στους στόχους➧ Δημόσια Δωρεάν Παιδεία για όλους➧ Αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας➧ Δημοκρατία στο σχολείο, στο συνδι-

κάτο, στην κοινωνία➧ Ενιαίο Μέτωπο Αγώνα όλων των ερ-

γαζομένων➧ Ο δάσκαλος διδάσκει και με το πα-

ράδειγμά του.

Τι να κάνουμε➧ Να μην πάμε ούτε βήμα πίσω από τις

διεκδικήσεις μας. Όσα είπαμε ισχύουν!Κανένας συμβιβασμός με το ρεαλισμό τηςυποταγής!

➧ Να επιστρέψουν στα σχολεία τουςόλοι οι συνάδελφοί μας τώρα!

➧ Συλλογικές συμβάσεις εφ’ όλης τηςύλης! Να ζούμε με αξιοπρέπεια από τομισθό και τη σύνταξή μας!

➧ Αγώνας ενάντια στην αξιολόγηση, τηφτώχεια και τις απολύσεις!

➧ Ενιαίο Δημόσιο Δωρεάν ΔωδεκάχρονοΣχολείο για όλα τα παιδιά! Όχι στο σχολείοτων ταξικών φραγμών, της τράπεζας θε-μάτων και της μαύρης ανήλικης εργασίας!

➧ Να ανοίξουν τώρα όλα τα σχολείαπου έκλεισαν! Όλα τα παιδιά στις τάξειςτους!

➧ Μαζικοί διορισμοί μονίμων εκπαι-δευτικών! Όλα τα παιδιά να έχουν τονΔάσκαλό τους!

➧ Να επανέλθει το ωράριο στα προ-ηγούμενα επίπεδα άμεσα!

Δεν τελειώνεις ένα βιβλίο αν δεν γυρίσεις την πρώτη σελίδα!

Κάνε ένα βήμα μπροστά!Οργάνωσε στο σωματείο και στο σχολείο ομαδικές αντιστάσεις!

Μάθε, μίλα, πάλεψε, οργανώσου!Έλα σε επαφή με τον Εκπαιδευτικό Όμιλο και τις Παρεμβάσεις

Κανείς δεν είναι δυνατότερος από τους αποφασισμένους και

οργανωμένους εργαζόμενους!Η Παιδεία είναι κοινωνικό αγαθό, όχι εμπόρευμα!

Κάνε τα συνέδρια ΟΛΜΕ – ΔΟΕ βήμα αγώνα!

Ανάτρεψε όλες τις πολιτικές που περιφρονούν τη ζωή σου!


Ηπολιτική των πέντε χρόνων της μνημο-νιακής θύελλας, του καταιγισμού τωναντιλαϊκών μέτρων που τσάκισαν εργα-

τικά και κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις,της βαθιάς φτώχειας, της ανεργίας και εξα-θλίωσης, της εργατικής και νεολαιίστικης γε-νοκτονίας, που επέβαλαν οι κυβερνήσεις τηςΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, με τις ερπύστριες του κε-φαλαίου, της EE και του ΔΝΤ, ήρθε ανιιμέτωπημε τη λαϊκή οργή, τις πολύμορφες αντιστάσειςκαι μεγάλους πανεργατικούς αγώνες. Ηττή-θηκαν εκλογικά ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και οι συγκυ-βερνήσεις τους. Οι εκφραστές της πολιτικήςπου καταλήστεψε και αφαίμαξε τα λαϊκά ει-σοδήματα, που γκρέμισε τις κοινωνικές κατα-κτήσεις σε υγεία - Παιδεία - Πρόνοια, συνάν-τησαν την πλατιά λαϊκή αποδοκιμασία στιςπρόσφατες εκλογές.

«ούτε ρήξη - ούτε υποταγή», το πολιτικό δόγμα της νέας κυβέρνησης

Από τις πρώτες ημέρες η νέα κυβέρνησηΣΥΡΙZA - ANEΛ κάνει σαφές ότι είναι «αδιαμ-φισβήτητη η δέσμευσή της να τηρήσει όλεςτις δανειακές υποχρεώσεις της προς τουςπιστωτές πλήρως και έγκαιρα». αποκαλυ-πτικές οι κυβερνητικές δηλώσεις ότι «δενθα προβούν σε μονομερείς ενέργειες», ότι«θα ολοκληρώσουν την πορεία Δημοσιο-νομικής Προσαρμογής, χωρίς να θίξουν ό,τιθετικό έγινε». Την ίδια σιιγμή ο πρωθυ-πουργός δηλώνει «ιδιαίτερα ευτυχής διότιβρίσκεται σε ευθεία συμφωνία με την πρω-τοπόρα έρευνα διεθνών οργανισμών, όπωςο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ»!

Η συμφωνία της 20ης Φλεβάρη δείχνειπολύ γρήγορα τα όρια της πολιτικής που χα-ράσσει η νέα κυβέρνηση. «Επανεξέταση τωνκυβερνητικών δαπανών στην παιδεία», «με-ταρρυθμίσεις σύνδεσης μισθών, παραγω-

γικότητας, αξιολόγησης στο Δημόσιο», «υιο-θέτηση των βέλτιστων πρακτικών της ΕΕγια την αγορά εργασίας», «αντιμετώπισητης ανθρωπιστικής κρίσης ... χωρίς αρνητικόδημοσιονομικό αντίκτυπο» είναι μόνο λίγααπό τα «δημιουργικά ασαφή» που περιείχετο πρώτο mail Βαρουφάκη! Μπροσιά στιςπιέσεις και τους ωμούς εκβιασμούς τωνισχυρών του κεφαλαίου, των τοκογλύφων δα-νειστών και των διεθνών κέντρων του ιμπε-ριαλισμού σε EE, ΗΠΑ και ΔΝΤ, το «δάσος»των μνημονιακών πυλώνων που δεν ξηλώ-νονται, προδιαγράφει την βέβαιη υλοτόμησηοποιουδήποτε υπεσχημένου «δέντρου» ανα-κούφισης. Με δυο λόγια η νέα κυβέρνησηοδηγείται στην πλήρη ευθυγράμμιση, συμ-μόρφωση και τελικά στην ταπεινωτική υπο-ταγή στα κελεύσματα για συνέχιση της μνη-μονιακής πολιτικής.

Εν αναμονή των λεγόμενων διαπραγμα-τεύσεων επιχειρείται η πλήρης καθήλωσητου εργατικού και λαϊκού παράγοντα ενώ«υποδεικνύεται» πως οφείλει να βάλει ταζωτικά του αιτήματα στο εικονοστάσι τουαύριο, αφού απαγορεύονιαι οι «μονομερείςενέργειες» οικονομικού κόστους. Ταυτόχροναο λαός μας θα συνεχίσει να πληρώνει πολύακριβά και με αμέτρητες θυσίες το ληστρικόκαι τοκογλυφικό χρέος σε βάρος της παιδείας,της υγείας, του μισθού του και της ζωής τωνπαιδιών του. Ένα χρέος που δεν του ανήκει,δεν το δημιούργησε ο ίδιος και δεν το χρωστάσε κανέναν.

Κεφάλαιο - ιμπεριαλιστές, EE και ΔΝΤεπιδιώκουν να εξολοθρεύσουν την όποια πε-ποίθηση ρήξης, ενισχύοντας ταυτόχρονα τηναντίληψη της υποταγής στο «μονόδρομο»της πολιτικής που επιβάλλουν. Οι κυβερνη-τικές δηλώσεις ότι «θα κινηθούν εντός αυτούτου πλαισίου πάση θυσία» σημαίνουν πλήρηαποδοχή του μονόδρομου αυτού.

Η εκπαίδευση στο προσκήνιο των αγώνων!

Μέσα στο καθεστώς της πολιτικής των μνη-μονίων οι εκπαιδευτικοί και η εκπαίδευσηήρθαν αντιμέτωποι με την οξυμένη επίθεσηαπό τη συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, των κομ-μάιων του σκληρού πυρήνα της ντόπιας ολι-γαρχίας, υλοποιώνιας τις επιταγές της EE καιτου ΔΝΤ. Η πρωτοφανής –για τα εκπαιδευτικάχρονικά– επιβολή της διαθεσιμότηιας, πουεκδίωξε μαζικά από την εργασία χιλιάδες συ-ναδέλφους μας, η εφαρμογή του αυξημένουωραρίου, οι μηδενικοί διορισμοί, η δραματικήαύξηση του αριθμού των μαθητών στα τμήμαια,η επιβολή του αντιδραστικού - αντιεκπαιδευ-τικού νόμου για το Λύκειο και της κακόφημηςαξιολόγησης, σε συνδυασμό με την έντασητου αυταρχισμού και του εκφοβισμού στα σχο-λεία και τους εκπαιδευτικούς, δημιούργησανεκρηκτικές συνθήκες ασφυξίας στον κλάδο.

Η πολυήμερη απεργία του Σεπιέμβρη '13αποτέλεσε κορυφαίο γεγονός της αντιπαρά-θεσης του κλάδου με την πολιτική των απολύ-σεων και της διάλυσης του Δημόσιου Σχολείου.Ο αγώνας ενάντια στο καθεσιώς της εργασιακήςομηρίας, της διαθεσιμότηιας και των απολύ-σεων, για την επαναφορά των συναδέλφωνμας και όλων των ειδικοτήτων στα σχολείαδεν έχει κριθεί ακόμα.

Η κυβερνητική επιχείρηση επιβολής τηςαξιολόγησης και της αυτοαξιολόγησης διά τουεκφοβισμού και του τρόμου, συνάντησε τιςσοβαρές αντιστάσεις του κλάδου μας. Ακόμακι αν δεν ανατράπηκε συνολικά το πλαίσιο τηςαξιολόγησης, εντούτοις αποκαλύφθηκε τοπραγματικό της περιεχόμενο, τo οποίο συνδέεταιάμεσα με τov κατακερματισμό των εργασιακώνσχέσεων, με τις απολύσεις και την παρατετα-μένη φτώχεια για χιλιάδες εκπαιδευτικούς.

Παρά όμως τα οξυμένα προβλήματα και τηγενικευμένη επίθεση απέναντι στην εκπαίδευση,

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Δ.Ε.

17οΣΥΝΕΔΡΙΟΟΛΜΕ

0XΙ ΣΤΟ «ΡΕΑΛΙΣΜΟ» ΤΗΣ ΥΠΟΤΑΓΗΣ! KANOΥME ΤΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΔΥΝΑΤΑ!

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις τον κλάδο μας και όλο τo Δημόσιο, οι αγώνες

δεν έφτασαν μέχρι το τέλος. Το συνδικαλιστικόκίνημα καθηλώθηκε από τη «νομιμότητα» τηςεπιστράτευσης και της κρατικής καταστολής.Η εργοδοτική ΓΣΕΕ και η κυβερνητική ΑΔΕΔΥ,επιστρατεύτηκαν για να διασπάσουν τη δύναμηενός πανδημοσιοϋπαλληλικού - πανεργατικούμετώπου αντί να συνεισφέρουν σ' αυτό. Μεευθύνη των πολιτικών δυνάμεων γι' αυτό. Καλ-λιεργήθηκε έντεχνα και συστηματικά η εκλογικήπροσμονή και η λογική της ανάθεσης, τηςεπίλυσης των προβλημάτων από τους νέουςεπίδοξους «αριστερούς» κυβερνητικούς δια-χειριστές.

Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, γεννημένες ακριβώςμέσα στην καρδιά όλων των μεγάλων αγώνωντου εκπαιδευτικού κινήματος, αποτέλεσαν την«ατμομηχανή» που μαζί με τους χιλιάδες εκ-παιδευτικούς που αγωνιούν και αγωνίζονται,έδωσαν το μαχητικό παρόν σε όλους τουςαγώνες και τις μάχες, μικρές και μεγάλες,ενάντια στην πολιτική που σπέρνει την ανεργία,τη φτώχεια και την εξαθλίωση, που διαλύσειτο Δημόσιο Σχολείο και αποκλείει τα παιδιάαπό τη μόρφωση. Κόντρα στις δυνάμεις εκείνεςπου «ξορκίζουν» τους λαϊκούς αγώνες, ότανδεν τους ελέγχουν, που θέλουν τους εργαζό-μενους διασπασμένους και περιχαρακωμένους,που καλλιεργούν την αναμονή και την ανάθεση,θέτοντας το λαϊκό κίνημα σε ρόλο θεατή.

Ούτε βήμα πίσω από τις διεκδικήσεις μας

Οι ανακοινώσεις της νέας πολιτικής ηγεσίαςτου Υτουργείου Παιδείας είναι αποκαλυπτικές.Η λιτή διατύπωση πως «ότι έχει να κάνει μεοικονομικά δεν μπορεί να ικανοποιηθεί», απέ-ναντι στο σύνολο των αιτημάτων του κλάδουπαραπέμπει ευθέως στη συνέχιση της ίδιαςπολιτικής. Οι απανωτές αρνήσεις για ικανο-ποίηση των αιτημάτων αύξησης των κονδυλίωνγια την εκπαίδευση, για δραστική μείωση τωνμαθητών στα τμήματα, για επαναφορά τουωραρίου, για μαζικούς και μόνιμους διορι-σμούς, ώστε να καλυφθούν όλες οι ανάγκεςτων σχολείων, για άνοιγμα των σχολείων πουκαταργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, επι-βεβαιώνουν ότι και τnv επόμενη χρονιά οιεκπαιδευτικοί θα έρθουν αντιμέτωποι μεόλα να προβλήματα που υπάρχουν σήμερα.Και φυσικά κανένας λόγος δεν γίνεται για αυ-ξήσεις στους εξανεμισμένους μισθούς τωνεκπαιδευτικών.

Οι δεσμεύσεις για «πάγωμα της αξιολόγη-σης», ενώ το πλαίσιο της εξωτερικής αξιολό-γησης παραμένει στη θέση του γίνονται μόνογια επικοινωνιακούς λόγους και για να δημι-ουργήσουν ένα πέπλο ασφάλειας στον κλάδο,αφού η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας επα-νέρχεται στο ζήτημα, με το μανδύα της «απο-τίμησης του εκπαιδευτικού έργου». Την ίδιαστιγμή η κυβέρνηση επιβεβαιώνει τη συνέχισητης πολιτικής του ενιαίου μισθολογίου, που

συνδέει άμεσα τους μισθούς με την αποδοτι-κότητα και την κινητικότητα.

Ακόμα και η επαναφορά στην εργασία τωνσυναδέλφων που βρίσκονται σε διαθεσιμότηταεδώ και δύο σχεδόν χρόνια, επιχειρείται απότην κυβέρνηση να υλοποιηθεί με κουτσουρε-μένους όρους. Συμψηφίζοντάς τους από τιςήδη αναιμικές 15.000 νέες προσλήψεις πουαφορούν το σύνολο του Δημοσίου, μειώνονταςέτσι ακόμα περισσότερο τους όποιους μόνιμουςδιορισμούς για την κάλυψη των δυσθεώρητωνκενών στα σχολεία. Παράλληλα, καμία οικο-νομική αναπλήρωση των απωλειών των συνα-δέλφων αυτών δεν προβλέπεται, πολλοί απότους οποίους έχουν σταματήσει να μισθοδο-τούνται εδώ και πάνω από ένα χρόνο.

Η δειλή αντιμετώπιση ορισμένων ακραίωνμνημονιακών συνεπειών, που αποτέλεσαν τιςαιχμές του συνδικαλιστικού κινήματος των εκ-παιδευτικών και των σκληρών αγώνων του(διαθεσιμότητα, Τράπεζα θεμάτων, (αξιολό-γηση), είναι υπονομευμένη, όταν δεν ξηλώνονταιοι πυλώνες της πολιτικής ΕΕ και ΟΟΣΑ πουτις παράγουν. Πολύ περισσότερο που διατυ-πώνεται με σαφήνεια ότι οι εργαλειοθήκεςτους είναι σε πλήρη ισχύ και η κυβέρνηση δε-σμεύεται για την υλοποίηση των αντιδραστικώντους αναδιαρθρώσεων.

Δεν πρέπει να υποταχθούμε στο «ρεαλι-σμό» της «αντικειμενικής κατάστασης». Προ-τεραιότητές μας είναι η εκπαίδευση για όλατα παιδιά, το Δημόσιο Σχολείο, να ζούμε μεαξιοπρέπεια από την εργασία μας, τα δημόσιακαι κοινωνικά αγαθά, τα δημοκρατικά μας δι-καιώματα, να ορίζουμε εμείς τις τύχες μας.Δεν έχουμε ανάγκη από προστάτες, αλλά απόπολιτικές δυνάμεις αποφασισμένες να βάλουνπλάτη γι' αυτά.

Όλες οι διεκδικήσεις μας παραμένουν ζων-τανές και επίκαιρες. Οφείλουμε να μην χα-μηλώσουμε ούτε μια σπιθαμή τον πήχη τωνάμεσων και ζωτικών μας αιτημάτων, αν θέ-λουμε να διαβούμε ελπιδοφόρους δρόμους.

Διαρκής αγώνας για Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία για όλα τα παιδιά!

Οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικώνείναι συνθήκες μάθησης των μαθητών. Εκ-παιδευτικός πεινασμένος, ανασφαλής, φοβι-σμένος, χωρίς παιδαγωγική ελευθερία καιαξιοπρέπεια, δηλαδή ο «κρατικός υπάλληλος»,εφαρμοστής εντολών, δεν μπορεί να είναικαλός Δάσκαλος. Με το αγωνιστικό μας πα-ράδειγμα, με το πάθος και την αυτοθυσία κρα-τάμε όρθια την εκπαίδευση και τιμάμε τοντίτλο του «Δασκάλου».

Αντιστεκόμαστε στο σχολείο της Δημοσιο-νομικής Προσαρμογής, της λιτότητας και τηςυποχρηματοδότησης, της αγοράς και των ιδιω-τικοποιήσεων. Βρισκόμαστε στον αντίποδα τουσχολείου των κατευθύνσεων της ΕΕ και τουΟΟΣΑ, του σχολείου των ταξικών φραγμών,

της κατακερματισμένης γνώσης, των δεξιοτήτωνκαι των πολλαπλών εξεταστικών φίλτρων πουαποκλείει πρόωρα τη νέα γενιά από τη μόρφωσηκαι την εξωθεί στην πρόωρη κατάρτιση καιστη μαθητεία -τζάμπα εργασία χωρίς δικαιώ-ματα.

Αγωνιζόμαστε για το Ενιαίο ΔωδεκάχρονοΔημόσιο και Δωρεάν Σχολείο για όλα ταπαιδιά. Διεκδικούμε ένα σχολείο, που αμφι-σβητεί το ρόλο του υπάρχοντος, της αναπαρα-γωγής της αστικής εξουσίας και των κοινωνικώναντιθέσεων, γνωρίζοντας ότι παραπέμπει στομέλλοντα χρόνο μιας κοινωνίας απελευθερω-μένης από τα δεσμά του καπιταλιστικού κέρδους,της αχαλίνωτης εκμετάλλευσης ανθρώπου απόάνθρωπο. Γι’ αυτό το θέλουμε Ενιαίο, γιατίσυγκρούεται με τον ταξικό διαχωρισμό μεταξύδιανοητικής - χειρονακτικής εργασίας. Δημόσιο,γιατί είναι λαϊκή κατάκτηση και καθολικό κοι-νωνικό δικαίωμα. Δωρεάν, γιατί είναι χιλιο-πληρωμένο από τον ιδρώτα των εργαζόμενωνκαι των λαϊκών στρωμάτων. Δωδεκάχρονο,γιατί όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην ολό-πλευρη μόρφωση.

Αυτό το όραμα δεν το φυλάμε στο εικονο-στάσι, αλλά φωτίζει τη δράση μας στο σήμε-ρα.

Ισχυροποίηση και ταξικήανασυγκρότηση των συνδικάτων

Η ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής τωνμνημονίων κεφαλαίου - ΕΕ - ΔΝΤ και η διεκ-δίκηση των άμεσων ζωτικών, αλλά και τωνμακροπρόθεσμων αιτημάτων μας, περνάειμέσα από την αγωνιστική ανασυγκρότηση καιενίσχυση των σωματείων μας, των συλλογικώνμας διαδικασιών. Στην περίοδο αυτή είναι μέ-γιστη η ανάγκη να σπάσει η αναμονή, πουδίνει «πίστωση χρόνου» και να μπουν ξανά τασυνδικάτα σε τροχιά συλλογικών διαδικασιώνκαι αγωνιστικών κινητοποιήσεων.

Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ έδιναν και συνεχίζουννα δίνουν όλες τους τις δυνάμεις στην κατεύ-θυνση αυτή. Για να γίνει η Ομοσπονδία μαςόπλο διεκδίκησης στα χέρια των εκπαιδευτικών.Για να περάσει η υπόθεση των αγώνων σταχέρια των εκπαιδευτικών, σε αντιπαράθεσημε τη γραμμή του παλιού κρατικού και κυβερ-νητικού συνδικαλισμού, που θέλει να μετατρέψειτα συνδικάτα σε ουρά και χειροκροτητές τηςκυβερνητικής πολιτικής.

Η πολιτική που θέλει τα συνδικάτα υποταγ-μένα και χειραγωγημένα δεν είναι καινούργιαμέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα. Έρχεται απόπαλιά. Κουβαλάει στις χειραποσκευές της ό,τιπιο σκουριασμένο. Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ με στα-θερό και αταλάντευτο τον αγωνιστικό προσα-νατολισμο τους και τη βαθιά πίστη στις αστεί-ρευτες δυνάμεις του εκπαιδευτικού κινήματος,θα συνεχίσουν να μάχονται ενάντια στη γραμμήτης ανάθεσης, της συνθηκολόγησης, του συμ-βιβασμού και της υποταγής με όποιο προσωπείοκαι αν εμφανίζεται κάθε φορά. Καλούμε τον


Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

κόσμο της εκπαίδευσης να συσπειρωθεί καινα οργανωθεί τώρα στα πρωτοβάθμια σω-ματεία. Να ενισχύσει και να αναδείξει τις Γε-νικές Συνελεύσεις ως το αποφασιστικό όπλοτου κλάδου. Οι αγώνες και τα σωματεία μπο-ρούν και πρέπει να περάσουν στα χέρια τωνεκπαιδευτικών.

Ιδιαίτερα στην περίοδο που διανύουμε, θε-ωρούμε ώριμη και πολιτικά αναγκαία την υλο-ποίηση του διαχρονικού αιτήματος για έναενιαίο συνδικάτο της εκπαίδευσης. 150.000δάσκαλοι και καθηγητές με κοινό εργασιακό -οικονομικό - ασφαλιστικό καθεστώς, που ανα-πνέουν τον ίδιο αέρα της κιμωλίας καθημερινά,με κοινό εργοδότη και κοινά προβλήματα δενμπορεί παρά να έχουν και κοινή δράση. Αλλάκαι η ουσιαστική διεκδίκηση μιας άλλης εκ-παίδευσης το προϋποθέτει. Όπως και την ανα-συγκρότηση του πανεκπαιδευτικού μετώπουσε όλη την εκπαίδευση, που έδειξε σοβαράδείγματα γραφής στην πάλη για το άρθρο 16.Εργαζόμαστε στην κατεύθυνση ενός ενιαίουσυνδικάτου που ενώνει τις δεκάδες χιλιάδεςΕκπαιδευτικών. Ένα Συνδικάτο που αποτελείισχυρή δύναμη πυρός, που παλεύει, υπερα-σπίζεται και διεκδικεί Δημόσια Δωρεάν Παι-δεία για όλα τα παιδιά, συνολική αναβάθμισητης ποιότητας ζωής των εκπαιδευτικών. Ταυ-τόχρονα, συμβάλλουμε στο συντονισμό τωνπρωτοβάθμιων σωματείων σε όλο το Δημόσιοκαι τον Ιδιωτικό τομέα, σπάζοντας την εργο-δοτική λογική της ΓΣΕΕ και την αδράνεια τηςΑΔΕΔΥ, αλλά και των πολιτικών δυνάμεων πουθέλουν να κρατούν καθηλωμένους τους κλάδουςσε ρόλο θεατή.

Για τη στάση των άλλωνσυνδικαλιστικών δυνάμεων

Τη διετία που μεσολάβησε από το 16ο μέχριτο τωρινό 17ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ, οι πολιτικέςκαι κυβερνητικές εναλλαγές είχαν έντονη τηναντανάκλασή τους και μέσα στο Συνδικάτο. Οικλασσικές δυνάμεις - πυλώνες των κυβερνή-σεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, οι ΔΑΚΕ και ΠΑΣΚ, πουμέχρι χθες αποτελούσαν τους απολογητές καιχειροκροτητές της κυβερνητικής πολιτικής,σήμερα παρουσιάζονται όψιμα ως αντιμνημο-νιακοί. Επιχειρούν με βάση τα αδιέξοδα τηςσημερινής κυβέρνησης να «αθωώσουν» όλητην προηγούμενη πολιτική των κυβερνήσεωνκαι συγκυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ που έφε-ραν το λαό και τον τόπο στη σημερινή κατά-σταση. Υιοθετούν μια ρηχή αντιπολιτευτικήστάση, ώστε να μην θίγονται τα ιερά και ταόσια των «θεσμών» (ΕΕ - ΟΟΣΑ - ΔΝΤ), τωνοποίων οι ΣαμαροΒενιζέλοι είναι ο πιο καθα-ρόαιμοι ιδεολογικοί και πολιτικοί εκφραστές.Αυτό δεν τους εμποδίζει να συνηγορούν με ταΣΥΝΕΚ στις κυβερνητικές επιλογές, μη κα-ταγγέλλοντας τη νέα συμφωνία. Πρέπει ναμαυριστούν!

Η ηγεσία του ΠΑΜΕ, μπροστά στα οξυμέναπροβλήματα της εκπαίδευσης και των εκπαι-

δευτικών όλη τη διετία που διανύσαμε, επέλεξετη γραμμή του χωριστού δρόμου, της υπόσκα-ψης των κινητοποιήσεων με πρόσχημα τηνιδεολογική και ταξική «καθαρότητα». Απέναντιστο εκπαιδευτικό σκίρτημα το Σεπτέμβρη του2013, επιχείρησαν να σπείρουν την απόλυτηηττοπάθεια στον κλάδο. Επιμένει να επιλέγειτη γραμμή του διαχωρισμού και της περιχα-ράκωσης των εργαζομένων αντί να συμβάλλειστην ενότητα του κλάδου πάνω ακριβώς στηβάση των αιτημάτων και διεκδικήσεών του.Περιορίζεται σε μια κοινοβουλευτικού τύπουκριτική και «αποκάλυψη» των προθέσεων τηςκυβέρνησης. Δεν διστάζει μάλιστα να επιτίθεταιστις Παρεμβάσεις για να τορπιλίσει οποιαδή-ποτε συζήτηση για τους όρους, το περιεχόμενοκαι τη μορφή της προσπάθειας για κοινήδράση, στη βάση του αγωνιζόμενου και αγω-νιώντος κόσμου της εκπαιδευτικής Αριστε-ράς.

Οι δυνάμεις των ΣΥΝΕΚ που μέχρι χθεςκατήγγειλαν την πολιτική της ΕΕ και του ΔΝΤκαι προσυπέγραφαν αντίστοιχα αιτήματα καιδιεκδικήσεις του κλάδου, σήμερα παρουσιά-ζονται στην πράξη με το πρόσωπο της υποταγήςστο «ρεαλισμό» της «αντικειμενικής κατά-στασης» της χώρας. Καλούν τους εκπαιδευτι-κούς να δώσουν «πίστωση χρόνου» στη νέακυβέρνηση και τα συνδικάτα -όπου μπορούν-να μετατραπούν σε «αριστερά στηρίγματα» τηςκυβερνητικής πολιτικής. Με αυτή τη στάσηκαι την τοποθέτησή τους για την κυβερνητικήπολιτική, διαμορφώνουν ένα πεδίο αναπό-φευκτης υποταγής, προβάλλοντας πολιτικάσυνθήματα και ιδεολογήματα, άμεσα και μα-κροπρόθεσμα επικίνδυνα στην εμπέδωσή τους,για την ανάπτυξη του κινήματος.

Έτσι οι δυνάμεις των ΣΥΝΕΚ θέτουν σανκεντρικό στόχο του συνδικαλιστικού κινήματοςαόριστα την απόρριψη της λιτότητας, αποσυν-δέοντάς την όμως από τις λεγόμενες αναδιαρ-θρώσεις τις οποίες η σημερινή κυβέρνηση συ-νυπογράφει με την ΕΕ και τον ΟΟΣΑ και δηλώ-νοντας θεματοφύλακάς τους. Τα αιτήματα γιαμαζικούς διορισμούς κι αυξήσεις στους μισθούςκαι στον προϋπολογισμό παιδείας άμεσα, κρί-νονται μαξιμαλιστικά και ανεπίτρεπτα όταν«υπάρχει τόση φτώχεια». Όσο χαμηλώνουμετο μπόι του κινήματος στο ύψος των επιταγώνΕΕ, ΟΟΣΑ, κεφαλαίου, τόσο πιο μαξιμαλιστικόςθα φαίνεται οποιοσδήποτε στόχος ξεφεύγειαπό αυτούς. Με δεδομένη την υποχώρηση σταοικονομικά αιτήματα, η συζήτηση περί «δημο-κρατίας» και «άλλου εκπαιδευτικού προτύπου»στα λόγια, περισσεύει. Το τελευταίο πράγμαπου χρειάζεται σήμερα το εκπαιδευτικό κίνημαείναι μια νέα έκδοση κυβερνητικού συνδικα-λισμού, που θα απολογείται και θα δικαιολογείτην κυβέρνηση, την ίδια ώρα που θα παραιτείταιή και θα υπονομεύει τη συνειδητή ενεργοποίησητου εκπαιδευτικού κινήματος απέναντι στασχέδια κεφαλαίου - ιμπεριαλιστών και ντόπιαςολιγαρχίας.

Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ μπροστά στο 17οΣυνέδριο της ΟΛΜΕ

Οι Παρεμβάσεις συμπληρώνουν φέτος 26χρόνια συνεπούς αγωνιστικής παρουσίας στοσυνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών.Βρισκόμαστε πάντα σε πλήρη αντιπαράθεσημε τη γραφειοκρατία στα συνδικάτα και τονφιλοκυβερνητικό και εργοδοτικό συνδικαλισμό,σε σύγκρουση με τη λογική της ανάθεσης, τηςσυνδιαχείρισης και της συνθηκολόγησης. Βα-σικός γνώμονας στη πολύχρονη παρουσία μαςήταν η βαθιά πεποίθηση ότι μόνο με τη σταθερήπροσήλωση στην υπόθεση των αγώνων καιταυτόχρονα με την ενίσχυση της πραγματικήςταξικής πτέρυγας της εκπαιδευτικής Αριστεράς,μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα προς όφελοςτων εκπαιδευτικών και της εκπαίδευσης, αλλάκαι γενικότερα προς τα λαϊκά και εργατικάσυμφέροντα. Και αυτή την υπόθεση συνεχίζουμενα υπηρετούμε ακλόνητα. Όχι χωρίς λάθη καιανεπάρκειες. Βλέποντας αυτοκριτικά την πορείαμας, οφείλουμε να απλώσουμε τα σχήματάμας παντού και να δυναμώσουμε τη συλλογι-κότητά μας. Αγωνιζόμενοι να βρούμε καλύτερεςμορφές οργάνωσης της δράσης των εκπαι-δευτικών, ενισχύοντας τη ζωή των ΕΛΜΕ. Το-νώνοντας τον αποφασιστικό αγωνιστικό βη-ματισμό μας απέναντι στη λογική της ανάθεσηςπου καλλιεργείται από τον «επίσημο» συνδι-καλισμό. Περιφρουρώντας αποφασιστικά τιςΓενικές Συνελεύσεις, ακόμα κι όταν το ΔΣ τηςΟΛΜΕ αδρανεί, αλλά και τη μεταφορά τωναποφάσεων τους όταν αυτές υπονομεύονταιόπως το Μάη του 2013.

Ιδιαίτερα στη σημερινή πολιτική συγκυρίαπου η καπιταλιστική κρίση οξύνεται και βα-θαίνει, που χαλκεύονται για το λαό και τοντόπο νέα σκληρά δεινά από τις δυνάμεις τηςντόπιας πλουτοκρατίας, του κεφαλαίου καιτων ιμπεριαλιστών, θεωρούμε απολύτως ανα-γκαίο ότι πρέπει το εργατικό και λαϊκό κίνημανα μπει ξανά σε τροχιά νέων κινητοποιήσεωνμε όχημα ένα ισχυρό και μαχητικό Συνδικάτο


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις που δεν συνθηκολογεί και δεν συμβιβάζεται

αλλά ενώνει, εμπνέει και καθοδηγεί τους μα-ζικούς αγώνες. Διεκδικούμε πίσω τη ζωήπου μας ανήκει!

Τα οράματά μας δεν τελειώνουν όμως σεμια διαφορετικού τύπου διαχείριση ή «μεταρ-ρύθμιση» του σημερινού σάπιου εκμεταλλευ-τικού συστήματος. Αντίθετα, παραπέμπουν σεμια άλλη κοινωνία που θα εξαλείψει την βάρ-βαρη εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο,που υπηρετεί πραγματικά τις ανάγκες των ερ-γαζομένων και του λαού. Παράλληλα με τηνάμεση αγωνιστική διεκδίκηση όλων των δι-καιωμάτων μας δεν σταματάμε να αποκαλύ-πτουμε την αυταπάτη που κρύβεται πίσω απότις διακηρύξεις εκείνες που επιχειρούν ναμεταμφιέσουν την ΕΕ, το ΔΝΤ, τον ΟΟΣΑ καιτο ΝΑΤΟ, μετονομάζοντάς τους σε «θεσμούς»ή «ισότιμους εταίρους». Ταυτόχρονα παλεύουμεγια τη συγκρότηση ενός ισχυρού πανεργατικού- παλλαϊκού μετώπου αντίστασης και πάληςγια να σπάσουν τα δεσμά με τις δυνάμεις τουκεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού σε ΕΕ, τοΔΝΤ και το ΝΑΤΟ, ως όρο για να αποτινάξειοριστικά ο λαός μας τη βάρβαρη πολιτική τωνΜνημονίων που του επιβάλλονται.

Απευθύνουμε προσκλητήριο στήριξης καιενίσχυσης των Παρεμβάσεων, της ταξικήςπτέρυγας, της μαχόμενης εκπαιδευτικής Αρι-στεράς μέσα στην Ομοσπονδία, για ένα Συν-δικάτο ισχυρό, μαχητικό και διεκδικητικό.

Διαρκής αγώνας!Παλεύουμε για τη δημιουργία πανεργατικού

παλλαϊκού μετώπου για την✓ Ανατροπή της βάρβαρης και αντιλαϊκής πο-

λιτικής που επέβαλαν τα απανωτά μνημόνιακαι οι πυλώνες τους. Ακύρωση μεσοπρό-θεσμων, προγραμμάτων δημοσιονομικήςσταθερότητας, δανειακών συμβάσεων καιόλων των εφαρμοστικών νόμων. Καμιά νέαανάλογη συμφωνία!

✓ Έξοδο της χώρας μας από EE - ΔΝΤ - NATOκαι κάθε άλλο ιμπεριαλιστικό οργανισμό.Καμία συμμετοχή στις ιμπεριαλιστικές πο-λεμικές εκστρατείες!

✓ Διαγραφή του ληστρικού και τοκογλυφικούχρέους που επιβάλλει στο λαό μας νέεςθηλιές!

✓ Ακύρωση των συμφωνιών ιδιωτικοποιήσεων.Δεν πουλάμε! Δεν παραχωρούμε το δημόσιοπλούτο!

✓ Απαλλαγή της χώρας και του λαού μας απόόλα τα ιμπεριαλιστικά δεσμά!

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ OΥΣIAΣΤΙKH ΜΟΡΦΩΣΗEKΠAIΔEΥZH ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ✓ Να καταργηθεί ο νόμος για το «νέο Λύκειο»,

για την αντιδραστική αναδιάρθρωση της εκ-παίδευσης (Ν.4186/2013 Ν.3848/2010). Όχιστο σχολείο των αποκλεισμών, που διώχνειτους μαθητές, σκοτώνει τη γνώση και επι-βάλλει την εφήμερη κατάρτιση και τη μα-

θητεία-απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασία.Όχι στους ταξικούς και εξεταστικούς φραγ-μούς!

✓ Ενιαίο δημόσιο και δωρεάν 12χρονο, υπο-χρεωτικό σχολείο για όλα τα παιδιά!

✓ Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση ενταγ-μένη στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσηςκαι εξ ολοκλήρου στο Υπουργείο Παιδείας.Να επανέλθουν τώρα όλοι οι τομείς και οιειδικότητες που καταργήθηκαν! Επαγγελ-ματικά δικαιώματα στους τίτλους σπουδών!Όχι στην κερδοσκοπία των πιστοποιήσεωνκαι το χτύπημα των εργασιακών δικαιωμά-των!

✓ Ανατροπή όλου του πλαισίου της αξιολόγη-σης, εσωτερικής - εξωτερικής και αυτοα-ξιολόγησης που ανοίγει το δρόμο σε απο-λύσεις, βαθαίνει τη φτώχεια των εκπαιδευ-τικών και οδηγεί στο κλείσιμο τα σχολεία,καθώς και κάθε άλλης παραλλαγής αυτήςτης πολιτικής. Παιδαγωγική ελευθερία στοσχολείο. Περιοδική επιμόρφωση όλων τωνεκπαιδευτικών!

✓ Καμιά συγχώνευση - κατάργηση σχολείου.Να ανοίξουν όλα τα σχολεία που έκλεισαν!

✓ 20 μαθητές στο τμήμα, 15 στις κατευθύνσειςκαι 10 μαθητές ανά καθηγητή στα εργαστή-ρια!

✓ Αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευσηστο 5% του ΑΕΠ ή το 15% του προϋπολογι-σμού. Έκτακτη επιχορήγηση τώρα για τηνουσιαστική αντιμετώπιση των εξόδων τωνσχολείων, για τη σίτιση, ασφάλιση υγείατων μαθητών μας!

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΑΘΕΡΗ καιΑΞΙΟΠΡΕΠΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ✓ Συλλογικές συμβάσεις εφ' όλης της ύλης.

Πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς καιστις συντάξεις για να μπορούμε να ζούμεμε αξιοπρέπεια! Κανένας εκπαιδευτικός μελιγότερα από 1000€. Κατάργηση του ενιαίουμισθολογίου. Καμία σύνδεση μισθού καιαξιολόγησης. Άμεση επαναφορά του 13ουκαι 14ου μισθού. Άμεσα διεκδικούμε το ξε-πάγωμα όλων των μισθολογικών και βαθ-μολογικών ωριμάνσεων χωρίς όρους καιπροϋποθέσεις. Ακώλυτη μισθολογική καιβαθμολογική προαγωγή για όλους τους ερ-γαζομένους!

✓ Σταθερή και μόνιμη εργασία για όλους. Κα-

νένας εκπαιδευτικός με ελαστική σχέσηεργασίας. Μαζικές προσλήψεις μονίμωνεκπαιδευτικών εδώ και τώρα, ώστε να κα-λυφθούν οι τραγικές ανάγκες των σχολείωνκαι των μαθητών. Πλήρη εργασιακά, εκ-παιδευτικά και ασφαλιστικά δικαιώματαστους αναπληρωτές!

✓ Να επιστρέψουν πίσω στις θέσεις τους όλοιοι συνάδελφοι που βρίσκονται σε καθεστώςδιαθεσιμότητας. Άμεση και πλήρη οικονο-μική αποκατάσταση όλων των εκπαιδευτικώνσε διαθεσιμότητα. Κανένας συμψηφισμόςπου στερεί από την εκπαίδευση θέσεις ερ-γασίας και καλλιεργεί την κοινωνική αν-θρωποφαγία!

✓ Καμιά μετακίνηση, υποχρεωτική μετάταξη- διαθεσιμότητα - απόλυση. Οργανικέςθέσεις για όλους τους εκπαιδευτικούς!

✓ Γενναία οικονομική ενίσχυση των ασφαλι-στικών μας ταμείων. Να γυρίσουν πίσωάμεσα όλα τα χρήματα που υφαρπάχθηκαν.Ανατροπή όλων των αντιασφαλιστικών νόμων.Σύνταξη με 30 χρόνια δουλειάς χωρίς όριοηλικίας. Σύστημα υγείας - συνταξιοδότησης- πρόνοιας -κοινωνικής ασφάλισης για όλουςαποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν!

✓ Κάτω τα χέρια από τα αποθεματικά των τα-μείων μας! Ούτε ένα ευρώ από τα ασφαλι-στικά μας ταμεία για τις δόσεις του ΔΝΤ καιτης ΕΚΤ!

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΓΑΘΑ!✓ Παιδεία - υγεία - ασφάλιση - ρεύμα και

νερό για όλο το λαό!✓ Όχι στη διάλυση - συρρίκνωση - ιδιωτικο-

ποίηση των δημόσιων αγαθών. Να ακυρω-θούν όλες οι ιδιωτικοποιήσεις. Κατάργησητου ΤΑΙΠΕΔ.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΑΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ ΣΤΟΥΣΧΩΡΟΥΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ!✓ Να καταργηθεί το καθεστώς της πολιτικής

επιστράτευσης απεργών!✓ Σταμάτημα κάθε συνδικαλιστικής δίωξης,

κάθε απόπειρα τρομοκράτησης συναδέλφωνμέσω πειθαρχικών, διαθεσιμότητας, υπο-χρεωτικών μεταθέσεων!

✓ Καμιά δίωξη ενάντια στους αγωνιζόμενουςεκπαιδευτικούς!

Απέναντι στο νέο γύρο ιμπεριαλιστικής επέλασης κεφαλαίου -ΔΝΤ - ΕΕ οργανώνουμε πολύμορφο αγώνα διαρκείας!Το συνδικάτο και οι αγώνες στα χέρια των εκπαιδευτικώνΣτηρίξτε τις ταξικές δυνάμεις στην εκπαίδευση!

Ψηφίστε ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ


Ψηφίστε

ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΙΑΙΟΣΥΝΔΙΚΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

(για μια ακόμη φορά)

Προτάξαμα σ’ αυτό το σημείωμά μαςγια την ανάγκη δημιουργίας ενιαίουσυνδικάτου δασκάλων και καθηγη-

τών, ένα ντοκουμέντο σε μια περίοδο πολύδύσκολη για το συνδικαλιστικό και γενικό-τερα το λαϊκό κίνημα για να τονίσουμε ότιη πρότασή μας δεν είναι μία «φαεινή» ιδέαη οποία προσπαθεί να δημιουργήσει εντυ-πώσεις. Αντίθετα την επαναφέρουμε για ναυπενθυμίσουμε την μία αναγκαία κατεύ-θυνση που αποτελούσε το αίτημα των δε-κάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών της πρω-τοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευ-σης εδώ και πάνω από 50 χρόνια και δυ-στυχώς παραμένει μέχρι σήμερα ανεκπλή-ρωτη.

Βέβαια η πρόταση του τότε μιλούσε γιαμια συνομοσπονδία των εκπαιδευτικών εξ’αιτίας των συνθηκών που επικρατούσανστην ΑΔΕΔΥ και που δεν επέτρεπαν στις εκ-παιδευτικές ενώσεις να συμμετέχουν στοενιαίο δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα. Παρ’όλα αυτά εξέφραζαν στην πραγματικότητατους πόθους για την οργανική ενότητα ενόςουσιαστικά ενιαίου κλάδου που κάποιοιφρόντιζαν να τον κρατούν διαιρεμένο. Νατονίσουμε επίσης ότι την ίδια περίοδο καιστις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες έμπαινεουσιαστικά στην ημερήσια διάταξη και τοαίτημα για δημόσια και δωρεάν παιδεία σανκεντρικός στόχος του εκπαιδευτικού κινή-ματος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ηοποία ήταν απρόσιτη για τη μεγάλη πλει-οψηφία των λαϊκών στρωμάτων. Αξίζει ακό-μα να αναφέρουμε για την ιστορία ότι ανα-κοινώσεις του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ μερικά χρόνιαπριν (1949) αποτελούν όνειδος για την ιστο-ρία της εκπαίδευσης, όταν η ηγεσία τηςομοσπονδίας συμπαρατάσσονταν με τις βα-θύτατα αντιδραστικές μετεμφυλιακές κυ-βερνήσεις που έστελναν χιλιάδες αγωνιστέςεκπαιδευτικούς του αριστερού και κομμου-νιστικού κινήματος στις φυλακές, τις εξο-ρίες και τις εκτελέσεις.

Επαναφέρουμε λοιπόν σήμερα την πρό-τασή μας για ενιαίο συνδικάτο στην εκπαί-δευση προβάλλοντας τα εξής ζητήματα.

Οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και

δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν τονίδιο εργοδότη, το κράτος, με εκφραστή τουτο υπουργείο παιδείας (ή όπως αλλιώς τοονομάζουν κάθε φορά). Να υπενθυμίσουμεεπίσης ότι ο μισθός σήμερα είναι κοινόςγια όλους τους εκπαιδευτικούς, όλοι έχουνσχεδόν τα ίδια τυπικά προσόντα (απόφοιτοιτριτοβάθμιας εκπαίδευσης). Η ενοποίησηαυτή θα είναι ίσως και η καλύτερη απάν-τηση σε όλες εκείνες τις διχαστικές καιταυτόχρονα καθυστερημένες φωνές πουθυμούνται ότι οι δάσκαλοι δεν έχουν δια-γωνίσματα, έχουν λιγότερα παιδιά στην τά-ξη και άλλα σαθρά επιχειρήματα. Είναι βέ-βαια οι ίδιοι που λένε γιατί οι φιλόλογοι ναπαίρνουν τον ίδιο μισθό με το γυμναστή πουδεν έχει να διορθώσει εκθέσεις, ή τους φυ-σικούς που δεν «καταλαβαίνουν» γιατί ναπαίρνουν τα ίδια χρήματα με τους τεχνολό-γους που φτιάχνουν κουτάκια και τόσα άλλααντιδραστικά επινοήματα που στην πραγ-ματικότητα κρύβουν την πιο συντεχνιακήκαι πιο καθυστερημένη αντίληψη που θε-ωρεί ότι όσοι λιγότεροι είμαστε τόσο πιοεύκολα μπορούμε να κερδίσουμε κάτι, κά-τω απ’ το τραπέζι, με τη λογική του ρου-σφετιού και της κομματικής πελατείας.

Το συνδικαλιστικό κίνημα για να μπορείνα υπάρχει, για να μπορεί να μάχεται, νααγωνίζεται και να κερδίζει, πρέπει να έχεισυμμάχους μέσα στην κοινωνία. Επομένωςχρειάζεται πρώτον να ενοποιήσει τα αιτή-ματά του με άλλους εργαζόμενους πουέχουν τον ίδιο εργοδότη (εν προκειμένω τοκράτος) και ταυτόχρονα να έχει αιτήματαπου να αγκαλιάζουν τη μεγάλη πλειοψηφίατης κοινωνίας, δηλαδή τους εργαζόμενουςκαι τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα. Τα αιτή-ματα αυτά συμπυκνώνονται ουσιαστικά σε

ένα, που περιγράφει το σύνολο της εκπαι-δευτικής πολιτικής που είναι η ΔημόσιαΕνιαία Δωδεκάχρονη και Δωρεάν Παιδείαγια όλα τα παιδιά, χωρίς φυλετικές, κοινω-νικές και θρησκευτικές διακρίσεις. Φυσικάεννοείται και η υποχρεωτική προσχολικήεκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Το αίτημααυτό που έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του’60 και που εν μέρει το αποδέχτηκε και ητότε κυβέρνηση, αφ’ ενός μεν γιατί το προ-οδευτικό κίνημα το απαιτούσε επιτακτικάκαι αφ’ ετέρου γιατί το απαιτούσε και η κα-πιταλιστική ανάπτυξη της χώρας την εποχήεκείνη, σήμερα μπαίνει σε αμφισβήτησηαπ’ τις πολιτικές της πρωτοφανούς καπιτα-λιστικής βαρβαρότητας, της πολιτικής τωνμνημονίων και της υποδούλωσης. Θεωρού-με ότι το αίτημα αυτό συσπειρώνει και τα-κτικά αλλά και στρατηγικά τη συντριπτικήπλειοψηφία των εκπαιδευτικών.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και πολ-λά άλλα παραδείγματα και επιχειρήματα γιανα αναλύσουμε την αναγκαιότητα του κοι-νού βηματισμού δασκάλων και καθηγητών.Δεν το θεωρούμε αυτή τη στιγμή αναγκαίο.Εκείνο που όμως θεωρούμε αναγκαίο καιεπιβεβλημένο είναι να γίνει σήμερα η πρό-ταση αυτή πραγματικότητα. Την έχουμε κα-ταθέσει και άλλες φορές. Πολλοί μας είπανότι την θεωρούν σωστή. Φρόντισαν όμωςνα μην κάνουν τίποτε για να εφαρμοστεί.Ελπίζουμε ότι δεν θα έχουν ξανά την ίδιαστάση.

Καθηγητές δάσκαλοι και εργαζόμενοςλαός, μια γροθιά, για ένα σχολειό που θαανταποκρίνεται στις ανάγκες της νεολαίαςκαι του λαού μας. Αυτό το στόχο μπορεί καιπρέπει να υπηρετήσει το ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΙ-ΚΑΤΟ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ.

γράφει ο Γιώργος Σόφης

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΟΝ ΒΗΜΑ

Κατωτέρω δημοσιεύομεν σχέδιον καταστατικού της Συνομοσπονδίας Λειτουργών Παι-δείας, όπερ θα τεθή υπ’ όψιν των Γεν. Συνελεύσεων αμφοτέρων των κλάδων προςέγκρισιν. Είναι περιττόν να τονισθεί ότι αί Γεν. Συνελεύσεις δύνανται να επιφέρουντροποποιήσεις εις το εν λόγω σχέδιον καταστατικού, εφ’ όσον κρίνουν τούτο ανα-γκαίον. Προς τον σκοπόν αυτόν οι αντιπρόσωποι της ΛΒ’ Γεν. Συνελεύσεως δέον ναείναι πλήρως κατατοπισμένοι επί των επί μέρους διατάξεων.

Άρθρον 1ον.Ιδρύεται Ένωσις της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος και της Ομοσπονδίας Λει-τουργών Μέσης εκπαιδεύσεως με έδραν τας Αθήνας και υπό την επωνυμία «ΕθνικήΣυνομοσπονδία Λειτουργών Παιδείας».

10ΗΜΕΡΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΕΠΙΣΗΜΟΝ ΟΡΓΑΝΟΝ ΤΗΣ ΔΙΔ/ΚΗΣ ΟΜΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ’ ΑΡΙΘ. ΦΥΛΛΟΥ 433 ΑΘΗΝΑΙ 30 ΜΑΪΟΥ 1960.

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΛΕΙΤ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις

Με πρόσφατη ανακοίνωση του υφυ-πουργού παιδείας Τ. Κουράκη ήρ-θε στην επικαιρότητα η πρόταση

της κυβέρνησης για τον τρόπο επιλογήςτων διευθυντών των σχολικών μονάδων.Σύμφωνα με την πρόταση αυτή σε κάθεσχολική μονάδα ο διευθυντής θα εκλέγε-ται από το σύλλογο διδασκόντων, άσχετοαν τελικά η ψηφοφορία απλώς θα δίνειποσοστό της τελικής βαθμολογίας. Υπο-ψήφιος για τη θέση του διευθυντή θαμπορεί να είναι είτε εκπαιδευτικός τουσχολείου ή ο προηγούμενος διευθυντήςπου μπορεί να προέρχεται και από άλλησχολική μονάδα. Σύμφωνα με την ανακοί-νωση, ο τρόπος αυτός θα εφαρμοστεί φέ-τος πιλοτικά. Απ’ την επόμενη σχολικήχρονιά θα γενικευτεί ανάλογα με τις εμ-πειρίες που θα υπάρξουν απ’ τη πιλοτικήεφαρμογή και θα προσδιορισθεί και οτρόπος επιλογής και των υπολοίπων στε-λεχών της εκπαίδευσης. Τελικά ο Διευθ.Εκπαίδευσης θα παίρνει τμήμα της βαθ-μολογίας του από την ψήφο των Διευθυν-τών των σχολείων της περιοχής του!).

Η πρόταση του υπουργείου παιδείαςέρχεται σε μια περίοδο που τα οξυμέναπροβλήματα της εκπαίδευσης από τη συ-νεχιζόμενη αντιεκπαιδευτική πολιτικήβρίσκονται καθημερινά στην ημερήσιαδιάταξη. Η πολιτική τού καθημερινού αυ-ταρχισμού, των μονίμων απειλών για πει-θαρχικές διώξεις, της αξιολόγησης, των«εντέλλεσθε», των αυθαίρετων προφορι-κών εντολών της διοίκησης, δημιούργησεένα εκρηκτικό κλίμα διαρκούς έντασηςμέσα στα σχολεία και ανάμεσα στους συ-ναδέλφους.

Επίσης σε μια περίοδο κατά την οποίαη επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνη-σης βρίσκεται στο απόγειό της. Με τοντρόπο αυτό η κυβέρνηση αποφεύγει νατοποθετηθεί στα βασικά και οξυμέναπροβλήματα της εκπαίδευσης και των εκ-παιδευτικών. Είναι χαρακτηριστικές οιδηλώσεις της ηγεσίας του υπουργείου καιενδεικτικές της ουσίας της πολιτικής της

κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ότι δεν πρό-κειται να υπάρξουν μισθολογικές αυξή-σεις που να αντιμετωπίζουν έστω στοι-χειωδώς την άθλια οικονομική κατάστασηδεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών, ότιαποκλείεται η επαναφορά του ωραρίουστα προηγούμενα επίπεδα, ότι δεν πρό-κειται να μειώσει τον αριθμό των μαθητώνανά τμήμα, ούτε φυσικά να επαναλειτουρ-γήσει τα περισσότερα από τα 1500 σχο-λεία που έκλεισαν από τη βίαιη πολιτικήτης συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Τηνίδια στιγμή η ηγεσία του υπουργείου Παι-δείας υπογραμμίζει με έμφαση πωςπροσλήψεις μονίμων εκπαιδευτικών γιανα αντιμετωπίσει τα τεράστια κενά σεπρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαί-δευση, θα γίνουν με το σταγονόμετρο.

Αντί λοιπόν να δώσει άμεσα λύσεις σταβασικά προβλήματα της εκπαίδευσης καιτων εκπαιδευτικών, η κυβέρνηση επιλέ-γει να ανοίξει τη συζήτηση για τα λεγόμε-να «θεσμικά» θέματα και συγκεκριμέναγια τον τρόπο επιλογής των διευθυντών.Παρουσιάζει μάλιστα την πρόταση αυτήως ιδιαίτερα «δημοκρατική», βάζονταςπερίτεχνα στο κάδρο της υπαιτιότητας γιατον καθημερινό αυταρχισμό και την αυ-θαιρεσία όλης της προηγούμενης περιό-δου, τους διευθυντές των σχολείων, αφή-νοντας όμως την ίδια στιγμή απ’ έξω τηνκυρίαρχη πολιτική που επέβαλε αυτό τοκαθεστώς στα σχολεία και στους εκπαι-δευτικούς. Γι’ αυτό κατά’ αρχάς τονίζουμεότι η πρόταση του υπουργείου παιδείαςδεν είναι τίποτε άλλο από ένα επικοινω-νιακό τέχνασμα.

Οφείλουμε όμως να απαντήσουμε καιστο περιεχόμενο της πρότασης Κουράκη,γιατί υπάρχουν πολλοί καλοπροαίρετοισυνάδελφοι που αντιμετωπίζουν με ευ-νοϊκό μάτι τις κινήσεις αυτές, ή ακόμαμπορεί και να εντυπωσιάζονται κιόλας.

Η πρόταση αυτή ούτε καινούρια είναιούτε και πρωτότυπη. Έρχεται από παλιά,έχει τις ρίζες στη σοσιαλδημοκρατικήιδεολογία και εντάσσεται στην αντίληψη

που πρόβαλε για πολλά χρόνια το ΠΑΣΟΚμε τη λεγόμενη συμμετοχική δημοκρατία.Στα πλαίσια αυτής της αντίληψης επιχει-ρήθηκε να προωθηθεί η συνδιοίκηση μέ-σα απ’ τα υπηρεσιακά συμβούλια στηνπρώτη και δεύτερη βαθμίδα της εκπαί-δευσης, αλλά και με αντίστοιχες διαδικα-σίες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Βέ-βαια, η σκληρή πραγματικότητα οδήγησεόλες αυτές τις μορφές της συναίνεσης σεκατάρρευση, τόσο μέσα απ’ τις διαδικα-σίες του αγωνιστικού κινήματος, που απο-κάλυπτε συνεχώς τον ταξικό χαρακτήρατης εκπαίδευσης και τον κάλπικο καιαποπροσανατολιστικό χαρακτήρα που εί-χαν, όσο και απ’ τις ίδιες τις αντιφάσειςπου περιείχαν, ειδικά όταν έπρεπε ναπαρθούν αποφάσεις που πιθανόν θα ξέ-φευγαν απ’ τις κυρίαρχες κυβερνητικέςεπιλογές κάθε φορά. Με λίγα λόγια η πο-λιτική της λιτότητας, ο κυβερνητικός αυ-ταρχισμός και τόσοι άλλοι παράγοντεςαπογύμνωναν κάθε φορά τις όποιες προ-σπάθειες ή ιδέες υπήρχαν σε κάποια συν-διοικητικά όργανα, που πιθανόν να έβα-ζαν σε αμφισβήτηση κάποιες επί μέρουςπλευρές των κυρίαρχων επιλογών και τωνκυβερνητικών αποφάσεων.

Οφείλουμε, επίσης, να προσδιορίσουμεμε σαφήνεια τους όρους λειτουργίας τουεκπαιδευτικού συστήματος για να έχουμεαπόλυτα καθαρή εικόνα για το ρόλο πουμπορεί να έχει και ένας διευθυντής. Η εκ-παίδευση είναι τμήμα του εποικοδομή-ματος του αστικού κράτους, με ένα διπλόστόχο. Πρώτον, να αναπαράγει την κυ-ρίαρχη ιδεολογία μέσα από ένα πολυσύν-θετο σύστημα που ξεκινάει απ’ το πρό-γραμμα και το περιεχόμενο των σπουδών,το εξεταστικό σύστημα τον τρόπο λειτουρ-γίας και αμέτρητους άλλους δεσμούς καιθεσμούς που το διαπερνούν. Δεύτερον, ναπαράγει δυναμικό που να υπηρετεί τιςανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας,ανεξάρτητα αν αυτό γίνεται πάντα «σω-στά». Αν κάποιος μελετήσει τις συνεχείςαλλαγές που γίνονται σε όλες τις βαθμί-

Εκπαιδευτικός Όμιλος

Συναπόφαση ή συνενοχή στην εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής

Επιλογή

διευθυντών:


δες θα μπορέσει να αντιληφθεί τη σύνδεση αυτή στοπέρασμα των χρόνων. Με δεδομένη λοιπόν τη δομήκαι τη λειτουργία της εκπαίδευσης πρέπει κάποιοςνα απαντήσει και στο ερώτημα: Ποιον θα υπηρετεί καιο διευθυντής της σχολικής μονάδας; Την απροσδιό-ριστη εκπαίδευση που κάποιοι φαντάζονται και τονκαταφρονεμένο εκπαιδευτικό, ή την εκπαίδευση τουαστικού συστήματος και τις επιλογές του; Αλήθεια,ποια όρια μπορεί να αλλάξει ένας διευθυντής, ή ακόμακαι ένας σύλλογος, στο πρόγραμμα σπουδών, στην κα-θημερινότητα του σχολείου ή ακόμα και στις πιο στοι-χειώδεις ανάγκες των μαθητών; Η απάντηση είναι κα-τηγορηματικά καμία! Στο πλαίσιο αυτό και τραβώνταςτο νήμα παραπέρα, μέσα σε συνθήκες βαθιάς και εν-τεινόμενης καπιταλιστικής κρίσης, θεωρούμε ότι εί-ναι επικίνδυνη αυταπάτη να μιλάει κανείς για «αμε-σοδημοκρατική λειτουργία των σχολείων», η οποίαμάλιστα θα μπορούσε να γενικευτεί σε όλο το φάσματων «στελεχών» της εκπαίδευσης.

Τι επιδιώκει η κυβέρνηση με την πολιτική αυτή; Οβασικός κυβερνητικός στόχος είναι να δημιουργήσειστους εκπαιδευτικούς την ψευδαίσθηση της συμμε-τοχής και της συναπόφασης σ’ αυτά που στην πραγ-ματικότητα η κυρίαρχη πολιτική καθορίζει, μετατρέ-ποντας τον εκπαιδευτικό σε συνένοχο στην εφαρμογήτης κυβερνητικής πολιτικής, για την οποία όμως υπο-τίθεται ότι και ο ίδιος θα έχει αποφασίσει.

Η πρόταση της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ δενείναι καινούρια. Είναι τόσο παλιά όσο και η ρεφορμι-στική πολιτική μέσα στο κίνημα. Είναι μια πρώτης τάξηςευκαιρία για τη σημερινή έκφραση της σοσιαλδημοκρα-τίας να ευνουχίσει το εκπαιδευτικό κίνημα μέσα απ’ τιςδήθεν συναινετικές προτάσεις και αποφάσεις. Ταυτό-χρονα, θα δώσει την ευκαιρία στη κυβέρνηση και στουςπολιτικούς της κομισάριους να καταλάβουν θέσεις ευ-θύνης και μάλιστα με τη δική μας ψήφο! Θα επιχειρηθείνα δημιουργηθούν οι γνωστές κλίκες γύρω απ’ τους«εκλεγμένους» διευθυντές, που ούτως ή άλλως εμείςθα τους έχουμε εκλέξει, άρα θα έχουν και το άλλοθι τηςσυνευθύνης για ό,τι συμβαίνει στο σχολείο.

Είναι βέβαιο ότι διάφοροι ρεφορμιστές θα επιχειρή-σουν να φτιασιδώσουν το «νέο» θεσμό με διάφορεςχάντρες και καθρεφτάκια. Όμως έχουμε βαθιά πείρααπ’ το αγωνιστικό παρελθόν για να απορρίψουμε όλα τασυνενοχικά τους φτιασιδώματα. Άλλωστε όταν το συν-δικαλιστικό κίνημα εξακολουθεί και βρίσκεται αντιμέ-τωπο με όλα τα επίδικα που αφορούν στα άμεσα ζωτικάσυμφέροντα δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών (μισθοί,προσλήψεις, ωράριο, τμήματα), η μετατόπιση του κέν-τρου βάρους της αντιπαράθεσης προς τα λεγόμενα «θε-σμικά» ζητήματα, αθωώνει, εξωραΐζει και τελικά υπη-ρετεί αποκλειστικά και μόνο την κυρίαρχη πολιτική.

Στην κατεύθυνση αυτή ο Εκπαιδευτικός Όμιλος, θαδώσει όλες τις δυνάμεις του για να μην επιτρέψει ναφωλιάσει στις γραμμές του κινήματος η νέα κυβερνη-τική απάτη και ο αποπροσανατολισμός.

Μάρτης 2015

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

Το συνδικαλιστικό κίνηματων εκπαιδευτικώντης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσηςστη νέα περίοδοΜπροστά στη Γενική Συνέλευση της ΔΟΕ

Δάσκαλοι, νηπιαγωγοί και γενικότερα εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιαςείναι εκ των πραγμάτων κληρονόμοι μιας αγωνιστικής παρουσίας στα εκπαι-δευτικά και πολιτικά ζητήματα της πατρίδας μας, παρουσία που μετρά εννέακαι πλέον δεκαετίες οργανωμένης δράσης, μέσα από τους Συλλόγους και τηνΟμοσπονδία τους, τη ΔΟΕ.

Η κατάσταση του εκπαιδευτικού τους κινήματος όπως και η διοργάνωσηστο προσεχές διάστημα της ΓΣ της ΔΟΕ, σημαδεύονται και πρόκειταισαφώς να καθοριστούν από τη νέα κατάσταση μετά τις πολιτικές εξελίξειςτων τελευταίων μηνών (εκλογές της 25ης Γενάρη και εξής.)

Το εκπαιδευτικό κίνημα διαθέτει έτσι κι αλλιώς ιδιαίτερη βαρύτητα καισημασία στο κοινωνικό γίγνεσθαι εξαιτίας της ίδιας της μαζικής, οργανωμένηςσυνδικαλιστικής δράσης όλα αυτά τα χρόνια. Πρόκειται για δράση πολυκύμαντηπου γνώρισε ανόδους, αγωνιστικές εξάρσεις, στροφές, καμπές και πισωγυ-ρίσματα και δε γίνεται παρά να τα λάβει κανείς σοβαρότατα υπ’ όψιν. Ηιστορία κλάδου και Ομοσπονδίας καθώς και η εφ’ εξής πορεία αποκτούν ση-μαντικό χαρακτήρα σήμερα, υπό το φως των νέων εξελίξεων.

Η κατάσταση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευσηΗ κατάσταση στα τέλη της φετινής αλλά και για τη νέα σχολική χρονιά προ-

βλέπεται εξαιρετικά σκληρή και δύσκολη. Δίκαια γράφτηκε, παραφράζονταςγνωστό ρηθέν πως «ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τα σχολεία»! Τοφάντασμα δεν είν ’ άλλο από τις τεράστιες ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς.Δυόμισι μήνες πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς σε πρωτοβάθμια και δευ-τεροβάθμια λείπουν ακόμα 2500-3000 εκπαιδευτικοί, αριθμός που δείχνειανάγλυφα την τραγικότητα της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί με τηνπολιτική που ασκείται εις βάρος της εκπαίδευσης.

Σχετικά με τη νέα σχολική χρονιά, 2015-2016 το πρόβλημα διαγράφεταιεκρηκτικό, εκτιμώντας τα κενά με τους πλέον συντηρητικούς υπολογισμούςσε 25 χιλιάδες, αν συνυπολογίσουμε τις 20 χιλιάδες προσλήψεις αναπληρωτώνφέτος, αλλά και τις χιλιάδες αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδοτήσεων (5-7χιλιάδες).

Όταν μάλιστα η νέα κυβέρνηση και η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας(Μπαλτάς) ανακοινώνει μόλις 3-4 χιλιάδες προσλήψεις σε όλες τις βαθμίδες,υπακούοντας στη συνέχιση της ίδιας εξοντωτικής μνημονιακής πολιτικήςτων ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ στα ασφυκτικά πλαίσια του προϋπολογισμού, διαπιστώνεικανείς εύκολα τη σοβαρότητα της κατάστασης. Χρειάζεται ο αριθμός αυτός

γράφει ο Γιάννης Μελιόπουλος


να συμπληρωθεί με περίπου 20 χιλιάδες πι-στώσεις αναπληρωτών μόνο για τις βασικέςελλείψεις και όχι για τη στοιχειώδη λειτουργίαοποιασδήποτε υποστηρικτικής δομής θα άμ-βλυνε την ταξικότητα της εκπαίδευσης. Χα-ρακτηριστικός αριθμός που χρωματίζει μετα πιο μελανά χρώματα τη δημόσια εκπαί-δευση των τελευταίων ετών, το ποσοστό τηςμείωσης των εκπαιδευτικών από το 2009ως το 2014 που ανήλθε σε 30% και δημι-ούργησε ασφυξία κι απόγνωση. Ενώ το 2010ο αριθμός των εκπαιδευτικών στην πρωτο-βάθμια εκπαίδευση ήταν 74.518, το 2014έχει σαφώς μειωθεί φτάνοντας τις 68.235εκπαιδευτικούς, αποκαλύπτοντας και μιαάλλη διάσταση, την πρόκριση κάλυψης τωνδυσθεώρητων κενών με εκπαιδευτικούς γα-λέρας και όχι μόνιμους.

Οι χιλιάδες συγχωνεύσεις και οι καταρ-γήσεις της πενταετίας οδήγησαν σε δραματικήμείωση των σχολείων με ό, τι αυτό συνεπά-γεται-δραματική μείωση των σχολικών μο-νάδων από 11.694 το 2009 σε 9.876 το 2014και συνεπακόλουθη αύξηση των μαθητώνανά τμήμα-2636 τάξεις της πρωτοβάθμιαςμε πάνω από 25 μαθητές, ανά τμήμα γεγονόςπου παραβιάζει ακόμα και την κείμενη νο-μοθεσία και απέχει δραματικά από το πάγιοαίτημα μείωσης μαθητών ανά τμήμα σε 20για τα δημοτικά και 15 για τα νηπιαγωγεία.

Αυτά είναι κάποια από τα αριθμητικά δε-δομένα της σημερινής κατάστασης, πουμαζί με την κατάσταση που δημιουργεί ηασφυκτική και συνεχιζόμενη υποχρηματο-δότηση, οδηγεί τη δημόσια εκπαίδευση στοχείλος του γκρεμού.

Αυτή η κατάσταση δεν άλλαξε με τηνκυβερνητική εναλλαγή, καθώς και η νέασυγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υποτάσσεταιστη συνέχιση της ίδιας εξοντωτικής γιαεκπαίδευση και εκπαιδευτικούς πολιτική,όπως και για τα εργατολαϊκά στρώματαστο σύνολό τους. Έγινε πλέον φανερό,έπειτα από ελάχιστο διάστημα πως δενπρόκειται να αλλάξει ελέω «αριστερήςκυβέρνησης».

Ό, τι ίσχυε λίγους μήνες πριν με την προ-ηγούμενη συγκυβέρνηση εξακολουθεί ναισχύει ατόφιο και σήμερα. Ό, τι κινητοποίησεκαι φλόγισε τις καρδιές των εκπαιδευτικώντο προηγούμενο διάστημα είναι παρόν καιδεν το αλλάζει καμία αναμονή πολυνομο-σχεδίων που θα δώσουν τάχα λύσεις σταγιγαντωμένα προβλήματα. Μπορούν ίσωςνα προσφέρουν λύσεις σε λίγα επί μέρουςπροβλήματα, που όμως δεν πρόκειται ναδιαφοροποιήσουν τη συνολική εικόνα ούτεστο ελάχιστο.

Ίδια προβλέπεται η εξέλιξη και σε θέματαπου κινητοποίησαν χιλιάδες εκπαιδευτικούς,όπως το κορυφαίο της αξιολόγησης τωνεκπαιδευτικών, που όχι μόνο δεν καταργείταιαλλά παραμένει ζωντανό και αμετακίνητο,παίρνοντας άλλο πιο ευκολόπεπτο όνομα.Η νέα συγκυβέρνηση παίζοντας με τις λέξεις

βαφτίζει την αξιολόγηση «αποτίμηση τουεκπαιδευτικού έργου», κρατώντας σε ισχύόσα προξένησαν την αγωνιστική αντίδρασητων εκπαιδευτικών

Η επίγνωση αυτής της κατάστασης απο-τελεί στοιχείο καίριας σημασίας για το μα-χόμενο κίνημα. Τίποτα δεν έχει αλλάξεικαι τίποτα δεν είναι όπως παλιά.

Το πολιτικό και συνδικαλιστικόπλαίσιο

Τέτοια είναι η τραγική κατάσταση στοχώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, τόσα καιτόσο γιγαντιαία τα προβλήματα που έχειεπισωρεύσει στο σώμα της η πολιτική τωντελευταίων ετών.

Ποιο είναι όμως το πολιτικο-συνδικαλι-στικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται καιπρόκειται να κινηθεί στο άμεσο μέλλον τοεκπαιδευτικό κίνημα; Πώς τα γεγονότα επη-ρεάζουν τους εκπαιδευτικούς στην πρωτο-βάθμια εκπαίδευση, τα σωματεία και τηνΟμοσπονδία τους, κατά συνέπεια και τη Γ.Σ. τους, όργανο επιφορτισμένο εκ των πραγ-μάτων με την εποπτεία όλων των παραπάνωκαι τη χάραξη πορείας στο κίνημα;

Το συνδικαλιστικό κίνημα στην πρωτο-βάθμια εκπαίδευση και η ίδια η Γ. Σ. καθο-ρίζονται και σημαδεύονται από την ευθύνηπου πηγάζει από το γεγονός πως λαός καιτόπος βρίσκεται στο μέσο της εξελισσόμενηςεδώ και περισσότερο από 5 χρόνια σκληρήςμνημονιακής επιβολής φτώχειας, εξαθλίω-σης, τεράστιων αριθμών ανεργίας, βάναυσηςκαταπάτησης δικαιωμάτων και ελευθεριών.Μια πολιτική που δεν έχει τελειώσει μετάτις εκλογές στις 25 Γενάρη, βρίσκεται υπόδιαρκή εξέλιξη, όπως και οι τρόποι εφαρ-μογής της στο καθημαγμένο σώμα εργαζό-μενων και κοινωνίας.

Προκειμένου να επιτυγχάνεται η ανεμ-πόδιστη επιβολή αυτής της πολιτικής όλααυτό το διάστημα, εκπαιδευτικοί, εργατικάκαι λαϊκά στρώματα γίναμε μάρτυρες κυ-βερνητικών μεταμορφώσεων, εναλλαγήςκυβερνητικών σχηματισμών και συνδυασμώνστην υπηρεσία ξένων και ντόπιων πατρώνων,με τελευταία την κυβερνητική αλλαγή της25ης Γενάρη και την άνοδο της νέας συγκυ-βέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Κυβερνητική αλ-λαγή που προέκυψε από τις προσδοκίες,αλλά και γέννησε με τη σειρά της προσδο-κίες κι ελπίδες στα λαϊκά στρώματα, άρακαι στους εκπαιδευτικούς.

Είναι μικρή η περίοδος που χωρίζει τοσυνέδριο έπειτα από την καταδίκη από τοναπαυδισμένο λαό της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ των τελευταίων δυόμισι ετών πουγέννησε δυστυχία κι απόγνωση. Μιλώνταςγια το χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, ηπερίοδος των ετών αυτών αποκάλυψε πωςη πολιτική που με λύσσα εφάρμοστηκε απότους κρατούντες, την αποδόμησε φέρνοντάςτην στα όρια της καταστροφής.

Η αποκάλυψη στα μάτια ευρύτατων μαζώντου λαού του χαρακτήρα αυτής της πολιτικής,η αποκάλυψη σε ευρύτατες μάζες εκπαι-δευτικών του χαρακτήρα αυτής της πολιτικήςκαι των συνεπειών της στους ίδιους καιστην εκπαίδευση, οδήγησε στο ξεδίπλωμακινητοποιήσεων, έβγαλε στο δρόμο τουαγώνα χιλιάδες εκπαιδευτικούς αγωνιστέςενάντια στην πολιτική που επέβαλαν ΕΕ-ΔΝΤ και ΕΚΤ. Οι αγωνιστικές κινητοποιήσειςκαι των εκπαιδευτικών βοήθησαν στο ξή-λωμα της πολιτικής αυτής, στο γκρέμισματων πολιτικών οργάνων των ιμπεριαλιστώνκαι της ντόπιας ακρίδας.

Άνοιξε όμως αυτή η περίοδος το δρόμοστους εκφραστές της αυταπάτης, των ψευ-δαισθήσεων και των κούφιων προσδοκιών.

Είναι πολύ γρήγορη η προσγείωση στηνπραγματικότητα, είναι πολύ σύντομο το ξε-γύμνωμα του βασιλιά, ο οποίος αποκαλύ-φθηκε πως δεν αλλάζει ρότα, αλλά συνεχίζειτην ίδια πολιτική, πειθήνιας εξυπηρέτησηςτων συμφερόντων που ακολούθησαν και οιπροηγούμενοι σωτήρες του λαού, έστω κιαν αυτή τη φορά γίνεται φορώντας διαφο-ρετικό ένδυμα.

Οι ραγδαίες αυτές αλλαγές στο πολιτικόσκηνικό, με την πρόκριση σ’ αυτήν τη συγ-κυρία σοσιαλδημοκρατικής διακυβέρνησηςκαι διαχείρισης των συμφερόντων δανειστώνκαι κεφαλαίου, καθώς και της διαχείρισηςτων συνεπειών της συνεχιζόμενης καπιτα-λιστικής κρίσης εις βάρος των εργατολαϊκώνστρωμάτων και υπέρ της αδιατάρακτης συ-νέχισης του καθεστώτος της διπλής εξάρ-τησης, επηρεάζουν όπως είναι κατανοητόκαι το συνδικαλιστικό κίνημα γενικά καιειδικά το εκπαιδευτικό κίνημα κατά πολ-λούς τρόπους. Μπορεί κανείς να πει μεσιγουριά πως έχουμε εισέλθει σε μία πε-ρίοδο που διαθέτει από τη μία χαρακτηρι-στικά του κύκλου που έκλεισε και από τηνάλλη νέα χαρακτηριστικά της περιόδουπου λίγο καιρό πριν ξεκίνησε.Τα χαρα-κτηριστικά αυτά πρέπει εκ νέου να τεθούνπρος συζήτηση, να ανιχνευθούν και ναεκτιμηθούν.

Είναι λοιπόν ιδιαίτερα σημαντικό πως ηΓ. Σ. της ΔΟΕ έρχεται στη λήξη μιας συν-δικαλιστικής χρονιάς η οποία στο πρώτοτης μισό έχει να επιδείξει σειρά αγωνιστικώνκινητοποιήσεων, με χαρακτηριστικά υψηλώνβαθμών συνειδητοποίησης και εναντίωσηςαπό μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών στιςμνημονιακές πολιτικές, ενώ αντίθετα στοδεύτερο μισό έχουμε τη διακυβέρνηση τηςχώρας από τη νέα συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, γεγονός που δίνει νέα χαρακτηριστικάκαι καθορίζει ήδη το παρόν του κινήματοςαλλά και το μέλλον του. Αν στο πρώτο μισότης χρονιάς τον τόνο έδιναν οι αγωνιστικέςκινητοποιήσεις για την ανατροπή των πο-λιτικών που έβαζαν φωτιά στο εκπαιδευ-τικό σκηνικό, στις ζωές κάθε εκπαιδευ-τικού, στο δεύτερο μισό βιώνουμε περίοδο

Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις


αναμονής και σωτηρίας μεσσιανικού χα-ρακτήρα, θέριεμα και επικράτηση σε με-γάλο βαθμό ισχυρών αυταπατών και προσ-δοκιών για άλλη πορεία. Βιώνουμε πα-ραλυτικά φαινόμενα και συνειδητή προ-σπάθεια αφοπλισμού του κινήματος.

Σε γενικές γραμμές οι παραπάνω παρά-μετροι καθορίζουν τις συνθήκες μέσα στιςοποίες κινείται και πρόκειται να κινηθεί τοσυνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικώνκαι κατά συνέπεια θα καθορίσουν, εκτόςαπροόπτων εξελίξεων, και τη Γ.Σ. της ΔΟΕ.Είναι κατανοητό ότι η σωστή και όχι δια-στρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας,το κοίταγμά της κατάματα και όχι μέσα απόποικίλους παραμορφωτικούς φακούς είναιστοιχεία απαραίτητα προκειμένου η πορείατου κινήματος να βασιστεί στην αντικειμενικήπραγματικότητα ώστε να αποφύγει τις κα-κοτοπιές.

Η ανάδυση του νέουκυβερνητικού συνδικαλισμούκαι τα χαρακτηριστικά του

Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικέςεκλογές του 2012 κατάφερε να βρεθεί στηθέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλάκαι με την εξέλιξη της επίθεσης ενάντιαστα εργατικά και εκπαιδευτικά δικαιώματατης συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, έγινε φα-νερός ένας δυνάμει νέος κυβερνητικός συν-δικαλισμός (ΕΡΑ και ΣΥΝΕΚ). Στο χώρο μά-λιστα της δευτεροβάθμιας λόγω συσχετισμώντων συνδικαλιστικών παρατάξεων, η παρουσίατου μπορεί να εκτιμηθεί ως ισχυρή. Σήμεραπια, δε γίνεται λόγος για δυνάμει κυβερνη-τικό συνδικαλισμό αλλά νέο κυβερνητικόσυνδικαλισμό που προέρχεται αυτή τη φοράαπό χώρο που αυτοπροσδιορίζεται αριστερόςκαι διαθέτει όντως κινηματική παρουσία.

Ποια είναι τα κύριά του στοιχεία, όπωςεμφανίζονται σε κοινή θέα το τελευταίοδιάστημα, μέσα από ανακοινώσεις και γε-νικότερα από τη στάση αυτών των συνδι-καλιστικών δυνάμεων; Ο νέος κυβερνητικόςσυνδικαλισμός των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑθεωρεί, όπως διαβάζουμε στις ανακοινώσειςτου, ότι:

«Οι αγώνες του ελληνικού λαού και ερ-γαζόμενων ανέτρεψαν τις μνημονιακέςπολιτικές και την κυβέρνηση που τις υπη-ρετούσε. Η συνέχιση των αγώνων θα δώσειελπίδα στο μέλλον της χώρας της ΔημόσιαςΠαιδείας και του εκπαιδευτικού.»

Όσον αφορά την κυβερνητική εναλλαγήδεν υπάρχει ασφαλώς καμία διαφωνία. Εκείπου αρχίζουν οι ενστάσεις είναι η πεποίθησηπως ανατράπηκαν και οι μνημονιακές πο-λιτικές με μόνη την κυβερνητική αλλαγή,όσο κι αν κανείς ξαλάφρωσε πράγματι βά-ζοντας στην άκρη ΝΔ και ΠΑΣΟΚ!

Δημιουργεί αυτή η τοποθέτηση και ερω-τήματα όπως ότι αν όντως ανατράπηκαν ταπαραπάνω –οι μνημονιακές πολιτικές πουτσακίζουν εδώ και χρόνια το λαό μας– τότε

ποιος ο λόγος να συνεχίσει κανείς τον ορ-γανωμένο αγώνα που έδινε μέσα από τοσωματείο του έως πρόσφατα; Κι αν αποδε-χτεί κανείς τα γραφόμενα στην ανακοίνωσηγια την ανάγκη συνέχισης των αγώνων γιατη δημόσια παιδεία και το μέλλον των εκ-παιδευτικών, οι οποίοι πράγματι είναι ανάγκηνα μη σταματήσουν αλλά να συνεχιστούνκαι να ενταθούν, προκύπτει αβίαστα τοερώτημα προς ποια κατεύθυνση και μεποιους σκοπούς;

Ήδη από τις πρώτες ημέρες της κυβερ-νητικής αλλαγής οι δυνάμεις των ΕΡΑ καιΣΥΝΕΚ καλλιέργησαν και επιχείρησαν ναπεράσουν αντιλήψεις δημιουργίας ενιαίουμετώπου εκπαιδευτικών και κυβέρνησης,καλώντας σε στήριξη της κυβέρνησης στηδιαπραγμάτευση που επρόκειτο να ξεκινή-σει. Μια τέτοια επιδίωξη δεν είναι πρωτο-φανής στα χρονικά, θυμίζει άλλες εποχέςκαι άλλες χώρες, όπου η τακτική αυτή χρη-σιμοποιήθηκε με αποτελέσματα όχι ασφα-λώς υπέρ των εργαζόμενων.

Η υποταγή του συνδικαλιστικού κινήματοςσ’ αυτήν την τακτική και ιδιαίτερα του πιοαγωνιστικού και ριζοσπαστικού του κομ-ματιού θα το μετέτρεπε σε ουρά της κυ-βέρνησης και των σχεδιασμών της, θα τοοδηγούσε σε υποστολή των αγωνιστικώντου κεκτημένων και δικαίων.

Σε τελική ανάλυση θα ανέκοπτε την πο-ρεία που έχει διανύσει τα τελευταία χρόνιαεφ’ όσον εκ των προτέρων γνωρίζουμε πωςη σημερινή κυβέρνηση αποδέχεται πλήρωςτο κοστούμι της συμμετοχής στην ΕΕ καικατά συνέπεια αποδέχεται το πλαίσιο καιτις θηλιές που επιβάλλουν από κοινού ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ!

Έχει ιδιαίτερη σημασία να αναρωτηθείκανείς ποιος ωφελούνταν από την παρουσίαστις κινητοποιήσεις που προγραμματίζονταν«αυθόρμητα και από τα μέσα κοινωνικήςδικτύωσης», ενώ στην πραγματικότητα τονπρώτο λόγο είχαν κυβέρνηση και κυβερ-νητικές δυνάμεις.

Καλλιέργησε και καλλιεργεί ο συνδικα-λισμός του ΣΥΡΙΖΑ και τη θεωρία της πίεσηςπρος την κυβέρνηση ως αντίβαρο δήθενπρος την πίεση δανειστών και κεφαλαίου,ώστε να βοηθηθεί η κυβέρνηση να πάρειτις σωστές αποφάσεις. Επεδίωξε τη δημι-ουργία κινήματος που θα απαιτήσει τηνάμεση υλοποίηση των δεσμεύσεων πουέχουν δοθεί εκ μέρους της (από ανακοίνωσητης ΕΡΑ). Μια τέτοια λογική δεν είναι τίποταάλλο παρά αίτηση υποστολής των σημαιών,των αγώνων και των αιτημάτων των εκπαι-δευτικών και εργαζόμενων, απαίτηση προ-σαρμογής των αναγκών εκπαίδευσης, εκ-παιδευτικών-λαού στο κυβερνητικό πρό-γραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Σημαίνει τον πλήρηαφοπλισμό του κινήματος σε βάρος τωνσυμφερόντων των εργαζόμενων.

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να αναμείνουμετη στάση των συνδικαλιστών της ΕΡΑ και

ΣΥΝΕΚ σχετικά με το ζήτημα της αξιολό-γησης και των εξελίξεων σχετικά μ’ αυτήν,αφού όπως πληροφορούμαστε σκοπός τουυπουργείου είναι να τεθεί σε διαβούλευσηο τρόπος «αποτίμησης του διδακτικού έργουκαι του τρόπου λειτουργίας των διδακτικώνμονάδων», αποτίμηση που πρόκειται ναεφαρμοστεί χωρίς ουσιαστικά να καταργείταιτο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο του ΠΔ152/2013 που ορίζει τα της αξιολόγησηςκαι αν και εφ’ όσον κάποιοι δείκτες, παρά-μετροι, στοιχεία αλλάξουν αυτό πρόκειταινα συμβεί έπειτα από συνεργασία με τηνεκπαιδευτική κοινότητα. Τι άλλο από ανα-βίωση λογικών «συμμετοχικής δημοκρα-τίας» του παρελθόντος σημαίνει κάτι τέτοιο,κίνηση που επιδιώκει τη συναίνεση εκπαι-δευτικών και κινήματος, ενώ έχει καθαρήκαι διαμορφωμένη αντίθεση ;

Κοντά στις παραπάνω συμμετοχικές αυ-ταπάτες και παγίδες του κινήματος καλ-λιεργούνται και παρόμοιες για «ένα σχολείοαυτοδιοικούμενο, με διευθυντή σε ρόλοσυντονιστή και ένα σύλλογο διδασκόντωνμε κυρίαρχο ρόλο στην εκπαιδευτική δια-δικασία», λογικές «εκλογής» των διευ-θυντών από το σύλλογο διδασκόντων, κα-τασκευές αντιλήψεων παρωχημένων καιπαλιών που παρουσιάζονται ως νέες καιπρωτοπόρες, δημιουργίας σοσιαλιστικώννησίδων στα σχολειά μας, όταν μάλιστα ηκατάσταση στην εκπαίδευση θα είναι τρα-γική από κάθε άποψη, οάσεις στην έρημοτης συνεχιζόμενης καταστροφής εκπαί-δευσης και εκπαιδευτικών, δίνοντας συντοις άλλοις άλλοθι στις εκάστοτε κυβερ-νητικές πολιτικές.

Λογικές σαν αυτή πέρα από όλα τα υπό-λοιπα θεωρούν και καλλιεργούν την άποψηπως η εκπαιδευτική διαδικασία περιορίζεταιστα στενά όρια ενός συλλόγου διδασκόντων,μιας σχολικής μονάδας, άποψη μυωπικήκαι στ’ αλήθεια συντηρητική!

Γι’ αυτό όμως που μπορεί κανείς να κα-τηγορήσει τις συνδικαλιστικές δυνάμειςπου αναφέρονται στο ΣΥΡΙΖΑ είναι η καλ-λιέργεια κλίματος αναμονής ανάμεσα στουςεκπαιδευτικούς, κάτι που άλλωστε απορρέειαπό τη συνολική πολιτική όπως ασκείταιαπό την κυβέρνηση, μία προσπάθεια ναδοθεί χρόνος ώστε να ξεδιπλώσει η νέακυβέρνηση το έργο της, σε συνδυασμό, μεμικρές δόσεις «ανάσας», μικροαλλαγές,τεμαχισμένες προσφορές, οι οποίες δενθα αλλάζουν ουσιαστικά τη συνολική κα-τάσταση ούτε της εκπαίδευσης ούτε τωνεκπαιδευτικών.

Όλα τα παραπάνω φαίνεται πως θα χρη-σιμοποιηθούν ως όπλα συνδικαλιστικήςπαρουσίας και στήριξης της νέας κυβερ-νητικής κατάστασης στο διάστημα που ξα-νοίγεται μπροστά μας και η μαχόμενη πτέ-ρυγα των εκπαιδευτικών οφείλει να τα λάβεισοβαρά υπ’ όψιν.

Βέβαια κοντά στο νέο κυβερνητικό συν-

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

δικαλισμό θα πρέπει να παρακολουθήσεικανείς και τη στάση του παλιού κυβερνητικούσυνδικαλισμού των ΔΑΚΕ-ΔΗΣΥ/ΠΑΣΚ.

Ο παλιός κυβερνητικόςσυνδικαλισμός των δεινοσαύρων

Ρόλο ασφαλώς εξακολουθούν να δια-δραματίζουν και οι δεινόσαυροι του κυ-βερνητικού συνδικαλισμού, ΔΑΚΕ καιΔΗΣΥ/ΠΑΣΚ, παρ’ όλο που οι πολιτικοίτους φορείς βρέθηκαν ο ένας στη θέσητης αξιωματικής αντιπολίτευσης και οάλλος μεταξύ ζωής και θανάτου.

Λίγο διάστημα μετά την εκλογική κατα-δίκη των πεπραγμένων τους σε βάρος τουλαού παρουσιάζονται ως όψιμοι αντιμνη-μονιακοί, αγωνιστές της υπεράσπισηςτων δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών καιτης εκπαίδευσης, όταν όλο το προηγούμενοδιάστημα που οι πολιτικοί τους προϊστά-μενοι ασχημονούσαν στα σώματα εκπαι-δευτικών και εκπαίδευσης, στήριξαν μεκάθε τρόπο αυτή την πολιτική.

Σήμερα από την εύκολη θέση του κριτή,γνώστες εδώ και δεκαετίες του πολιτικο-συνδικαλιστικού παιχνιδιού κατά των συμ-φερόντων του κλάδου, παρουσιάζονταιστους εκπαιδευτικούς εξαγνισμένοι, θεω-ρώντας προφανώς πως όλοι έχουν μνήμηασθενή.

Αναφέρει η ΔΑΚΕ σε ανακοίνωσή της:«Χρειάστηκαν μόλις δύο μήνες για να

μετασχηματιστεί η αίσθηση (εννοεί τηςελπιδοφόρας ανατροπής) αυτή σε προβλη-ματισμό και αβεβαιότητα για το τι μέλλειγενέσθαι. Οι προσδοκίες διαψεύδονταιαπό τα αποτελέσματα της διακυβέρνησηςπου καμία σχέση δεν έχουν με τις προ-γραμματικές εξαγγελίες και δεσμεύσειςτου ΣΥΡΙΖΑ».

Εγκαλεί παράλληλα η ΔΑΚΕ τη νέα ηγεσίαστο υπουργείο για αθέτηση δεσμεύσεωνπρος τους εκπαιδευτικούς, λέγοντας πωςπροεκλογικά το τμήμα παιδείας του ΣΥΡΙΖΑκαι η ΕΕΚΕ παιδείας δεσμεύονταν «ότι θακαταργήσουν τους Ν.4024/11, 4142/13 και3848/10 καθώς και το ΠΔ 152/13», κριτικήβέβαια σωστή αλλά υποκριτική από μίασυνδικαλιστική παράταξη που έδωσε δείγ-ματα γραφής και πολιτικής τα προηγούμεναχρόνια στήριξης αυτών που θέσπισαν καιψήφισαν το παραπάνω νομοθετικό. Είναι

σαφές πως ΔΑΚΕ αλλά και ΔΗΣΥ/ΠΑΣΚθα κινηθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Καθήκοντα που πηγάζουν από αυτήν την κατάσταση

Τα νέα στοιχεία επιφορτίζουν κάθε εκ-παιδευτικό, συνδικαλιστή, ιδιαίτερα τουςριζοσπάστες, δημοκράτες, μαχόμενους,αριστερούς εκπαιδευτικούς και τη συνδι-καλιστική τους έκφραση με σημαντικάκαθήκοντα.

Καθήκοντα σχετικά με την αυτοσυνεί-δηση καθενός και συλλογικά, καθήκοντασχετικά με τους στόχους του στο πλαίσιοαυτό, το πρόγραμμα δράσης, την πορείατου από δω και στο εξής, τις απαντήσειςστα νέα ζητήματα που επιφέρουν οι συν-θήκες, τις αδυναμίες και τα ζητήματα πουέχει να λύσει κλπ.

Σήμερα περισσότερο παρά χθες επείγειτο εκπαιδευτικό κίνημα, το πρωτοπόροαγωνιστικό τμήμα του, να ανιχνεύσει ταχαρακτηριστικά της νέας περιόδου, να συ-ζητήσει σοβαρά πάνω σε αυτά και στιςυποχρεώσεις που πηγάζουν από αυτά, ναλάβει αποφάσεις για το παρόν και το αύριοτου κινήματος με βάση αυτά.

Η βαθιά συνειδητοποίηση των συνθηκώνκαι των νέων χαρακτηριστικών, η ξεκάθαρηθέση και στάση απέναντι σε αυτά από ανε-ξάρτητη αγωνιστική σκοπιά χωρίς αυτα-πάτες και ψευδαισθήσεις, μπορεί να βοη-θήσει να κρατηθεί άσβεστη η φλόγα τωναγώνων του ταξικού εκπαιδευτικού κινή-ματος της προηγούμενης περιόδου, αλλάμπορεί να γίνει και ο πυροκροτητής για τηφωτιά που θα φλογίσει το παρόν και τομέλλον, για μια κοινωνία και μια εκπαίδευσηόπως τα οραματιζόμαστε όσοι συμμετέχουμεσε αυτό το ταξίδι.

Η αριστερή, μαχόμενη πτέρυγα του εκ-παιδευτικού κινήματος και στην πρωτο-βάθμια εκπαίδευση έχει αποδείξει και στοπαρελθόν πως μπορεί να αντιμετωπίσειτα καθήκοντα που της επιβάλλουν οποι-εσδήποτε συνθήκες. Διαθέτει και τα εργα-λεία για τη γνώση και την ίδια τη γνώσηαυτών των συνθηκών, είναι φορέας εμπει-ρίας, ιστορίας κι αγώνων χρόνων. Ως φορέαςσυλλογικής εμπειρίας, αλλά και έχονταςτην αδιαφιλονίκητη διάθεση να συνεχίσει,ως το πιο δημιουργικό και ανεξάντλητο σε

ορμή και αγωνιστικότητα κομμάτι των εκ-παιδευτικών, αποτελεί εγγύηση για τη συ-νέχιση αυτής της ιστορίας.

Ωθείται από τα στοιχεία αυτά και πρέπεινα μιλήσει σοβαρά στον εκπαιδευτικό κόσμοκαι στην κοινωνία ως συλλογικός εκφραστήςτων πιο πρωτοπόρων στοιχείων ανάμεσαστους εκπαιδευτικούς. Οφείλει να ανοίξεικαι να εξαπλώσει τη συζήτηση για τα φλέ-γοντα θέματα της εκπαίδευσης, προτάσ-σοντας όλα όσα προέταξε και στο παρελ-θόν,όσα έχει γραμμένα στις σημαίες τουαγώνα ως σήμερα, χωρίς καμία υπαναχώ-ρηση στις σειρήνες αφοπλισμού και υπο-ταγής

Μέτρο του ρεαλισμού της μαχόμενηςεκπαιδευτικής αριστεράς ήταν, είναι καιθα είναι οι πραγματικές ανάγκες της εκ-παίδευσης, του εκπαιδευτικού και του λαούμας και όχι ο «ρεαλισμός» που πλασάρεταιπότε από τις δυνάμεις της πούρας υποταγήςστις επιδιώξεις και πολιτικές ξένης καιντόπιας ακρίδας και πότε από τις δυνάμειςτης αυταπάτης που οδηγεί στην υποταγήκαι την απογοήτευση στους ίδιους ακριβώςεκμεταλλευτές και δυνάστες.

Είναι σημαντικό το μαχόμενο εκπαιδευ-τικό κίνημα να φέρει στο προσκήνιο τοανεκπλήρωτο όραμα για εθνική ανεξαρ-τησία και κοινωνική απελευθέρωση, όρα-μα που ενέπνευσε το λαό μας, γέννησετους μεγάλους αγώνες, τους μεγάλους τουήρωες, κινητοποίησε εκατομμύρια λαϊκούςανθρώπους. Λαός και εκπαιδευτικοί με-γαλούργησαν αγωνιστικά όταν έδεσαν τηνπορεία τους, όταν έγραψαν στις σημαίεςτων αγώνων τους το δίπτυχο αυτό.

Το αμέσως επόμενο διάστημα, αλλά καικατά τη διάρκεια της Γ. Σ. της ΔΟΕ, θα πυ-κνώσουν και θα δυναμώσουν αυταπάτες,παραλυτικές καταστάσεις και προσπάθειααφοπλισμού, καταστάσεις αναμονής, όπωςκαι ηττοπαθείς και μοιρολατρικές απόψειςπου θεωρούν πως ήρθε το τέλος της ιστο-ρίας επειδή γρήγορα αποδεικνύονται ταόρια των σημερινών κυρίαρχων πολιτικών.Θα κάνουν την εμφάνισή τους παρωχημένεςαντιλήψεις και μικροαστικές φαντασιώσειςσυμμετοχικής δημοκρατίας και σοσιαλι-στικών παραδείσων στα πλαίσια ιμπερια-λιστικής βαρβαρότητας για τον εκπαιδευτικόκαι το λαό μας.

Παλιοί και νέοι κυβερνητικοί συνδικα-λιστές θα κάνουν ό, τι περνά από το χέριτους να ενσωματώσουν συνειδήσεις τουσυνόλου των εκπαιδευτικών, ακόμα καιεκπαιδευτικών που το προηγούμενο διά-στημα περπάτησαν το δρόμο του αγώνακαι της ρήξης με κείνες τις πολιτικές πουρημάζουν ζωές και όνειρα.

Πρώτιστο καθήκον του μαχόμενου εκ-παιδευτικού, της συλλογικής αριστερής,μαχόμενης εκπαίδευσης να το εμποδίσουν,να το ξεσκεπάσουν!

Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις


Η νέα ηγεσία του υπουργείου Παι-δείας έδωσε τελικά στη δημοσιότητατο προσχέδιο του πολυνομοσχεδίουπου εδώ και δύο μήνες είχε υποσχεθεί.Με το συγκεκριμένο πολυνομοσχέδιοπαρεμβαίνει νομοθετικά, στην κατεύ-θυνση της τροποποίησης/ αναστολήςτου υπάρχοντος αξιολογικού πλαισίουπου είχαν ψηφίσει οι μέχρι πρότινοςμνημονιακές κυβερνήσεις.

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεσητου πολυνομοσχεδίου «…η κατάργησητου ισχύοντος νομοθετικού πλαισίουαξιολόγησης των εκπαιδευτικών καιτων σχολικών μονάδων υλοποιεί τηνπρογραμματική δέσμευση του Υπουρ-γείου για ένα σύστημα αποτίμησηςτου εκπαιδευτικού έργου που δεν θαείναι εργαλείο ιεραρχικής και χρημα-τοδοτικής διάκρισης των σχολικώνμονάδων ή τιμωρητικό εργαλείο μι-σθολογικής διαφοροποίησης και δι-οικητικής πειθάρχησης των «υπαλ-λήλων…»1. Αντίθετα δηλώνεται ότιπροετοιμάζεται ένα νέο αξιολογικόπλαίσιο που θα στοχεύει στη δημο-κρατική και συλλογική αποτίμηση τουπαιδαγωγικού και εκπαιδευτικού έρ-γου. Φαινομενικά, συνεπώς, με τη συγ-κεκριμένη νομοθετική παρέμβασηκλείνει ένας κύκλος δίχρονης αντι-παράθεσης στο δημόσιο σχολείο μετη δικαίωση του εκπαιδευτικού κινή-ματος. Αυτό τουλάχιστον επιθυμεί ναπροβάλλει επικοινωνιακά η ηγεσίατου υπουργείου Παιδείας.

Δεν θα ασχοληθώ εδώ ιδιαίτερα μετη θέση για μια «δημοκρατική αποτί-μηση» του εκπαιδευτικού έργου. Επι-σημαίνω απλά ότι όλες οι προσπάθειεςεπιβολής της αξιολόγησης, τα τελευ-ταία 30 χρόνια, δήλωναν εξαρχής τοναντικειμενικό και δημοκρατικό τουςχαρακτήρα και την προσήλωσή τουςστην ανάγκη ανατροφοδότησης τουεκπαιδευτικού έργου. Θέση ασφαλώςτεχνοκρατική και θετικιστική, καθώςαποκρύπτει το ταξικό περιεχόμενο τηςεκπαίδευσης, στο οποίο στοχεύει ναλειτουργήσει ανατροφοδοτικά η απο-

τίμηση του παιδαγωγικού έργου, καθώςκαι την ιεραρχική δομή και τις σχέσειςεξουσίας που ενυπάρχουν στο πεδίοτου σχολείου και υπονομεύουν οποι-αδήποτε «φαινομενικά» ουδέτερη συλ-λογική αποτίμηση του εκπαιδευτικούέργου.

Η νέα ηγεσία του Υπουργείου Παι-δείας θα πρέπει να ενημερώσει πρώτατην εκπαιδευτική κοινότητα στη βάσηποιου μορφωτικού προγράμματος θαπροωθήσει τη δημοκρατική «αποτί-μηση» του εκπαιδευτικού έργου. Δια-φορετικά υποψιαζόμαστε ότι επανα-λαμβάνεται μια γνωστή, εδώ και τρειςδεκαετίες, πολιτική τακτική, αυτή τηςμετατόπισης της συζήτησης από τονπροσανατολισμό της γενικής εκπαι-δευτικής πολιτικής στο ασφαλές, γιατην αστική εξουσία, πεδίο της επιλογήςκατάλληλων αξιολογικών ή έστω μετη νέα ορολογία αποτιμητικών τεχνο-λογιών.

Άλλου όμως θέλω να επικεντρωθώ.Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη νομοθετικήπαρέμβαση κάθε άλλο παρά καταργείτο υπάρχον «μνημονιακό» αξιολογικόπλαίσιο, αντίθετα το διατηρεί και τονομιμοποιεί. Πρώτον το σύνολο τηςπαρέμβασης εξαντλείται στο νόμο4142/2013. Για τα υπόλοιπα (αυτοα-ξιολόγηση, Π.Δ 152 κτλ) θα πρέπει ναδούμε την οριστική μορφή του νομο-σχεδίου για την «αποτροπή της βίαςστα γήπεδα» (!). Ανεξαρτήτως πιθανώνεπιδιωκόμενων πολιτικών συμβολι-σμών, δεν κατανοούμε το συγκεκριμένοτρόπο νομοθέτησης και τη διασποράνομοθετικών ρυθμίσεων σε ποικίλουςνόμους, συχνά άσχετους με το σχολείο.Δεύτερο και σημαντικότερο, δεν κα-ταργείται ο νόμος 4142/2013, αλλάμόνο επιμέρους διατάξεις του και αυτόείναι το κρίσιμο και ουσιαστικό για τησυνολική αποτίμηση της κυβερνητικήςπαρέμβασης στο πεδίο της αξιολόγη-σης.

Πιο συγκεκριμένα, ο ν. 4142/2013είναι πράγματι ο πιο σημαντικός νόμοςσε σχέση με τα ζητήματα που σχετί-

ζονται με την αξιολόγηση του εκπαι-δευτικού έργου. Με το νόμο αυτό κα-θιερώνεται η Αρχή Διασφάλισης τηςΠοιότητας στην Πρωτοβάθμια καιΔευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠ-ΔΕ), που αποτελεί τον κεντρικό αξιο-λογικό μηχανισμό του ελληνικού εκ-παιδευτικού συστήματος, που συν-τονίζει και ενοποιεί το σύνολο τωναξιολογικών διαδικασιών (αυτοαξιο-λόγηση σχολικής μονάδας, ατομικήαξιολόγηση εκπαιδευτικού).

Για να γίνει κατανοητή η σημασίατης ΑΔΙΠΠΔΕ πρέπει να επισημάνουμεότι η νεοφιλελεύθερη αποδόμηση τουκοινωνικού κράτους και η σύστοιχηαναδιάρθρωση του κράτους και τωνεκπαιδευτικών συστημάτων, τις τρειςτελευταίες δεκαετίες, βασίστηκε στηνπροώθηση του λεγόμενου Νέου Δη-μόσιου Μάνατζμεντ, το οποίο περι-στρέφεται γύρω από τις έννοιες τηςαποτελεσματικότητας και αποδοτικό-τητας. Οι συγκεκριμένες έννοιες πα-ραπέμπουν σε μια συγκεκριμένη με-ταρρυθμιστική λογική και πρακτικήγια το σχολείο, που προκρίνει ως ανα-γκαία τη διαμόρφωση ενιαίων κριτη-ρίων, στοχοθεσιών και αξιολογικώνμηχανισμών, με σκοπό την εκτίμησητης «αποδοτικότητας» των εκπαιδευ-τικών συστημάτων σε σχέση με τιςανάγκες της οικονομικής ανταγωνι-στικότητας και της κεφαλαιακής συσ-σώρευσης.

Το κυρίαρχο ζητούμενο για το νεο-φιλελεύθερο εκπαιδευτικό παράδειγμαείναι, επομένως, η αναζήτηση κοινώνκριτηρίων για τη σύγκριση της από-δοσης, τόσο των διάφορων εκπαιδευ-τικών φορέων στο εσωτερικό ενός εκ-παιδευτικού συστήματος, όσο και τηςδυνατότητας σύγκρισης διαφορετικώνεκπαιδευτικών συστημάτων. Η αντι-μετώπιση της εκπαίδευσης με όρουςαγοράς, ανταγωνιστικότητας και πο-σοτικής σύγκρισης είναι οι βασικοίπυλώνες της συγκεκριμένης εκπαι-δευτικής προσέγγισης.

Η συνέπεια ήταν η ανάπτυξη μιας

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

γράφει ο Γιώργος Καλημερίδης

Η ΑΔΙΠΠΔΕ, η αξιολόγηση και το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας


εκπαιδευτικής τεχνοκρατίας, ειδικευ-μένης στα ζητήματα του εκπαιδευτικούμάνατζμεντ και της αποτίμησης τουεκπαιδευτικού έργου, που συγκεντρώ-νεται γύρω από τις «ανεξάρτητες εθνι-κές αρχές διασφάλισης της ποιότηταςτου εκπαιδευτικού έργου», καθώς καιτα ποικίλα διεθνικά δίκτυα διακυβέρ-νησης των εκπαιδευτικών συστημάτων,στα οποία συμμετέχουν διεθνείς ορ-γανισμοί όπως ο ΟΟΣΑ και η ΕΕ, αλλάκαι ιδιωτικές επιχειρήσεις που δρα-στηριοποιούνται στο εκπαιδευτικό πε-δίο, όπως ο γνωστός στην ελληνικήεκπαίδευση όμιλος Danielson, το Ber-telsmann Foundation και το ίδρυμαΒill Gates. Οι ανεξάρτητες συνεπώςαρχές αξιολόγησης των εκπαιδευτικώνσυστημάτων αποτελούν σημαντικούςκόμβους για τη διάχυση της νεοφιλε-λεύθερης εκπαιδευτικής πολιτικήςκαι τη διασύνδεση της εθνικής πολι-τικής με την εκπαιδευτική πολιτικήιμπεριαλιστικών θεσμών, όπως ο ΟΟΣΑκαι η ΕΕ ή πολυεθνικών επιχειρημα-τικών ομίλων, μακριά πάντα από τηνενοχλητική παρέμβαση των εκπαιδευ-τικών συλλογικοτήτων2.

Επομένως, η θεσμοθέτηση τηςΑΔΙΠΠΔΕ το 2013 από τη συγκυβέρ-νηση Σαμαρά δεν ήταν τίποτε άλλοαπό την ετεροχρονισμένη υιοθέτησηαπό το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημαγνωστών πολιτικών επιλογών στο διε-θνές επίπεδο και την εναρμόνιση μετην πολιτική που προωθούσε ο ΟΟΣΑγια την ελληνική εκπαίδευση ήδη απότο 2011.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεσητης καθιέρωσής της τονίζονταν ξεκά-θαρα ότι «…η προτεινόμενη ρύθμισηστοχεύει στην καθιέρωση θεσμούαξιολόγησης τόσο των δομών παρο-χής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθ-μιας εκπαίδευσης, γενικής και ειδι-κής, όσο και των δομών διοικητικήςυποστήριξης της πρωτοβάθμιας καιδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης… Στονευρωπαϊκό χώρο έχουν διαμορφωθείπολυεπίπεδα, πολυδιάστατα και πο-λύμορφα συστήματα αξιολόγησης. Στιςπερισσότερες χώρες έχει θεσπιστείδιακριτός ή και ανεξάρτητος φορέας/αρχή εποπτείας, αξιολόγησης και δια-σφάλισης της ποιότητας της εκπαί-δευσης και του εκπαιδευτικού έργου…Η έμφαση στο σκοπό και τη λειτουργίατους διαφέρει μεταξύ των χωρών, αλλά

ενισχύονται οι σχέσεις αλληλεπίδρα-σης, υποστήριξης και ανατροφοδό-τησης μεταξύ τους...”3.

Ισχυρίζομαι συνεπώς ότι η ΑΔΙΠΠΔΕδεν είναι απλά μια ουδέτερη αρχή πουμπορεί να έχει αριστερό ή αντιδραστικόπρόσημο, ανάλογα με το ποιος έχειτην κυβερνητική εξουσία, αλλά σφρα-γίζεται δομικά από το νεοφιλελεύθεροεκπαιδευτικό υπόδειγμα και την πο-λιτική του ΟΟΣΑ και της ΕΕ. Η ΑΔΙΠΠ-ΔΕ οικοδομείται εξαρχής σε άμεσησυνάρτηση με την αρχιτεκτονική καιτα δίκτυα του διεθνούς καπιταλιστικούελέγχου και επιτήρησης των εκπαι-δευτικών συστημάτων, με στόχο τηνεμπέδωση του σχολείου της αγοράς.

Με βάση τα παραπάνω μπορούμενα καταλήξουμε σε ένα πρώτο συμπέ-ρασμα. Η διατήρηση της ΑΔΙΠΠΔΕ συ-νιστά τεράστια πολιτική υποχώρησητης κυβέρνησης, απέναντι τόσο στηνεγχώρια εκπαιδευτική τεχνοκρατία,όσο και στη νεοφιλελεύθερη αντιεκ-παιδευτική πολιτική του ΟΟΣΑ και τηςΕΕ. Τα παραπάνω υπονομεύουν προ-φανώς την όποια κυβερνητική πρόθεσηκατάργησης του αξιολογικού πλαισίουπου κατηγοριοποιεί τις σχολικές μο-νάδες και οδηγεί στην πειθάρχηση τωνεκπαιδευτικών. Η ΑΔΙΠΠΔΕ συγκρο-τήθηκε ακριβώς για τους παραπάνωλόγους. Άρα προκύπτει το ερώτημα σετι μπορεί να συμβάλλει η συγκεκριμένηανεξάρτητη αρχή, με τα πολιτικά χα-ρακτηριστικά που περιγράψαμε, σε μιασυλλογική και δημοκρατική αποτίμησητου παιδαγωγικού έργου;

Καλύτερα διατυπωμένο, η ηγεσίατου υπουργείου Παιδείας οφείλει νααπαντήσει στο γιατί διατηρεί το συγ-κεκριμένο διοικητικό πειθαρχικό μη-χανισμό και κυρίως σε ποια πολιτικήστόχευση για το δημόσιο σχολείο τονεντάσσει; Μήπως η πιθανή κατάργησήτου συνιστά μονομερή ενέργεια ειςβάρος των πιστωτών της χώρας καιαθέτηση της διαβεβαίωσης για προ-σήλωση στις «μεταρρυθμίσεις» ΟΟΣΑ;Αν ναι, πώς σκέφτεται να εξασφαλίσειμια διακριτή εκπαιδευτική πολιτικήαπό αυτήν της προηγούμενης κυβέρ-νησης;

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ηΑΔΙΠΠΔΕ διατηρείται αλλά απογυμνώ-νεται από το περιεχόμενό της και τιςεξουσίες της. Αυτή όμως δεν είναι,δυστυχώς, μια ακριβής περιγραφή της

πραγματικότητας. Με το πολυνομο-σχέδιο καταργούνται πράγματι οι δια-τάξεις σύνδεσης της ΑΔΙΠΠΔΕ με τοΠΔ για την αξιολόγηση των εκπαιδευ-τικών, καθώς και οι πενταμελείς επι-τροπές αξιολόγησης του εκπαιδευτικούέργου (ΕΑΕΕ), οι οποίες θα ήταν υπεύ-θυνες για την εξωτερική αξιολόγησητων σχολικών μονάδων. Από τα παρα-πάνω υποθέτουμε ότι το Π.Δ παγώνεικαι καταργείται μια συγκεκριμένη μορ-φή εξωτερικής αξιολόγησης και ιε-ράρχησης των σχολικών μονάδων. Ηκατάργηση του συστήματος Danielson,που είχε υιοθετήσει το ελληνικό εκ-παιδευτικό σύστημα για την αξιολόγησητων εκπαιδευτικών και των εξωτερικώνεπιθεωρητών επίβλεψης του εκπαι-δευτικού έργου είναι ασφαλώς μιαθετική, αν και μερική, εξέλιξη πουδικαιώνει την πάλη του εκπαιδευτικούκινήματος όλο το προηγούμενο διά-στημα.

Παραμένουν όμως σε ισχύ ρυθμίσειςκαι αρμοδιότητες της ΑΔΙΠΠΔΕ πουστην πράξη υπονομεύουν την όποιαπροσπάθεια απομάκρυνσης της κυ-βέρνησης από την ήδη υπάρχουσα πο-λιτική για την αξιολόγηση του εκπαι-δευτικού συστήματος. Γίνομαι πιο συγ-κεκριμένος. Με βάση τις διατάξειςπου διατηρούνται «Η ΑΔΙΠΠΔΕ παρα-κολουθεί, μελετά και αξιολογεί τηνεφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικήςστην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμιαεκπαίδευση. Διαμορφώνει, οργανώνει,εξειδικεύει, τυποποιεί και δημοσιο-ποιεί εκ των προτέρων τις διαδικασίεςαξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργουκαι τα σχετικά κριτήρια και δείκτεςστο πλαίσιο, ιδίως, αντίστοιχων διε-θνών προτύπων. Αναπτύσσει ολοκλη-ρωμένο σύστημα διαχείρισης και βάσηδεδομένων της αξιολόγησης του εκ-παιδευτικού έργου, διεξάγει μελέτεςκαι έρευνες σχετικές με την αποστολήτης ή αναθέτει τη διεξαγωγή της σεάλλους φορείς(…) συμμετέχει σε διε-θνή δίκτυα, φορείς και οργανισμούςπου αναπτύσσουν δραστηριότητεςσυναφείς με την αποστολή της» (3αα,3ββ, 3εε άρθρο 1).4

Επιτήρηση, δημοσιοποίηση δεδο-μένων, ταξινόμηση, ηλεκτρονικές πλατ-φόρμες αξιολόγησης, υιοθέτηση διε-θνών προτύπων αξιολόγησης του εκ-παιδευτικού έργου και συνεργασία μεαντίστοιχους φορείς συγκροτούν τη

Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις


Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

βασική πολιτική λειτουργία της ΑΔΙΠΠ-ΔΕ. Με αυτό τον τρόπο αναπαράγεταιαναπόφευκτα ο διεθνής νεοφιλελεύ-θερος τεχνοκρατισμός της μέτρησηςκαι της ποσοτικής αποτίμησης και ιε-ράρχησης σχολείων, μαθητών και εκ-παιδευτικών. Όλα τα παραπάνω πα-ραμένουν σε ισχύ, διαμορφώνονταςαναπόφευκτα και το γενικό προσανα-τολισμό της επικείμενης κυβερνητικήςπολιτικής για την αξιολόγηση.

Ο ίδιος ο υπουργός Παιδείας, άλ-λωστε, φρόντισε να υπονομεύσει εξαρ-χής την όποια συζήτηση για τη συλ-λογική αποτίμηση του παιδαγωγικούέργου, περιγράφοντας ουσιαστικά μιαδιαδικασία ατομικής αξιολόγησης: «…Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναινα αποτιμάται πραγματικά, να αξιο-λογείται, αν θέλετε, για να μην παί-ζουμε με τις λέξεις, το διδακτικό έργοκαι όλη η προσφορά του διδάσκοντα,με τρόπο που να βελτιώνει και τη δικήτου απόδοση και τη λειτουργία τουμέσα στο εκπαιδευτικό περιβάλλον».5

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ασφαλώςτον αποπροσανατολιστικό και αντιε-πιστημονικό ισχυρισμό της αναζήτησηςμιας δήθεν δημοκρατικής συλλογικήςαποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου.

Είναι, κατά τη γνώμη μου, ένδειξηπολιτικής χρεοκοπίας για ένα κόμμαμε αναφορές στη ριζοσπαστική αρι-στερά η αδυναμία του να διαμορφώσειμια διαφορετική πολιτική προσέγγιση,λεξιλόγιο και πρακτική από αυτήν τουκυρίαρχου εκπαιδευτικού νεοφιλελευ-θερισμού. Οι έννοιες της αποδοτικό-τητας, αποτελεσματικότητας που συγ-κροτούν το εκπαιδευτικό προφίλ τηςΑΔΙΠΠΔΕ δεν αποτελούν μόνο γενικέςπολιτικές αρχές κυβερνητικής παρέμ-βασης, αλλά διαμορφώνουν ένα πολύπιο ευρύτερο ιδεολογικό ορίζοντα πουπροσδιορίζει το ρόλο της εκπαίδευσηςκαι των εκπαιδευτικών υποκειμένωνσε αυτήν, το είδος των εκπαιδευτικώνπροβλημάτων και ερωτημάτων πουμπορούν να τεθούν και συνακόλουθατο είδος των εκπαιδευτικών λύσεωνπου μπορούν να προωθηθούν. Δια-μορφώνουν συνεπώς, για να θυμη-θούμε και τον Λ. Αλτουσέρ, συγκεκρι-μένες πρακτικές ιδεολογίες στο εσω-τερικό των ιδεολογικών μηχανισμώντου κράτους, με την έννοια της ανά-πτυξης κανόνων που καθοδηγούν τησυγκεκριμένη στάση και τοποθέτηση

των υποκειμένων απέναντι στα πραγ-ματικά εκπαιδευτικά προβλήματα6.

Συμπερασματικά, η κυβερνητική πα-ρέμβαση περιορίζεται, τουλάχιστονπρος το παρόν, στη μερική απλώςαναίρεση των πιο ακραίων εκδοχώντης νεοφιλελεύθερης εκπαιδευτικήςπολιτικής των τελευταίων 5 χρόνων,κάτω και από το βάρος των πρόσφατωναγώνων του εκπαιδευτικού κινήματος,διατηρώντας ωστόσο ανέπαφους τουςβασικούς πυλώνες της νεοφιλελεύ-θερου εκπαιδευτικού υποδείγματος.

Αδυνατεί να συγκροτήσει μια εναλ-λακτική συνεκτική εκπαιδευτική αφή-γηση και προσέγγιση για το σχολείο,τη μόρφωση και το ρόλο των εκπαι-δευτικών, σε αντιπαράθεση με το κυ-ρίαρχο διεθνώς εκπαιδευτικό πρότυποτου σχολείου της αγοράς.

Σε συνθήκες ακραίας κοινωνικήςπόλωσης, αποδόμησης του δημόσιουσχολείου και εκρηκτικής νεανικήςανεργίας, η νέα ηγεσία του υπουργείουΠαιδείας επιλέγει απλά τη διαχείρισητου υπάρχοντος, με κάποιες φιλολαϊκέςπαραχωρήσεις και κυρίως περιορίζειτο πολιτικό και μορφωτικό φαντασιακότης Αριστεράς στο καταθλιπτικό τοπίοτων εκπαιδευτικών εκθέσεων τουΟΟΣΑ και των αξιολογικών αποτιμή-σεων των σύγχρονων επιθεωρητών.

Να μας συγχωρέσουν, αλλά έχουμεμια διαφορετική προσέγγιση για τοσχολείο, τη μόρφωση και τον εκπαι-δευτικό, που δεν περιορίζεται σταασφυκτικά πλαίσια του νεοφιλελεύ-θερου μονόδρομου, αλλά αναζητά μετόλμη την ανατροπή της σύγχρονης

καπιταλιστικής βαρβαρότητας, προςόφελος της νεολαίας και της εργαζό-μενης πλειοψηφίας. Το μέλλον συνε-χίζει επομένως να διαρκεί πολύ.

Βιβλιογραφικές αναφορές1. Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας

και Θρησκευμάτων (2015), Ρυθμίσειςάμεσων μέτρων για την εύρυθμη λει-τουργία των βαθμίδων εκπαίδευσης καιτης έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.Αιτιολογική έκθεση. Στο δίκτυο:http://www.alfavita.gr/sites/default/fi-les/attachments/shedio_nomoy_aitio-logiki-telik_.pdf

2. Η βιβλιογραφία είναι εδώ ιδιαίτεραπλούσια. Ενδεικτικά J. Ozga et.al (2011),Fabricating Quality in Europe: data andeducation governance. London : Rout-ledge και Μαυρογιώργος Γ. (2015), ΟίκοιΑξιολόγησης στην Εκπαίδευση και το“αόρατο χέρι” της αγοράς. Ιωάννινα :εκδ. Οσελότος.

3. Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευ-μάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού(2013), Έκθεση συνεπειών στο σχέδιονόμου. Αρχή Διασφάλισης της Ποιότηταςστην Πρωτοβάθμια και ΔευτεροβάθμιαΕκπαίδευση(ΑΔΙΠΠΔΕ). Βουλή των Ελ-λήνων.

4. Νόμος υπ. 4142/ 2013, Αρχή Δια-σφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτο-βάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.ΦΕΚ αριθμ. Φύλλου 83.

5. Μπαλτάς Α. (2015) «Πειράζουμε»μόνο 10 από τα 80 άρθρα του νόμουΔιαμαντοπούλου στο δίκτυο.

6. Αναλυτικά Μπαλτάς Α. (2002), Γιατην επιστημολογία του Λουί Αλτουσέρ.Εκδ. Νήσος.

Τις τελευταίες ημέρες, διακινείταισε σχολεία του κέντρου διαφη-μιστικό φυλλάδιο φροντιστηρίου,

που προσφέροντας «ειδικές τιμές»,καλεί τους εκπαδευτικούς να παρακο-λουθήσουν μαθήματα σχετικά με τηνπιστοποίηση ΤΠΕ Α΄ επιπέδου. Το κί-νητρο καταγράφεται στο φυλλάδιο ξε-κάθαρα: «Κερδίστε 5 επιπλέον μόριαστην αξιολόγηση»! Ουπς! κι εμείς πουνομίζαμε ότι η επιμόρφωση στις ΤΠΕγίνεται για να βελτιωθεί το έργο τωνεκπαιδευτικών και να αναβαθμιστούνοι διδακτικές τους ικανότητες!

Κάθε εμπόριο για καλό; ΠροφανώςΟΧΙ. Οι αμαρτίες και οι αντιφάσεις τηςδημόσιας εκπαίδευσης, ήταν και πα-ραμένουν μια καλή ευκαιρία για όποι-ον θέλει να στήσει μια επιχειρηματικήεκπαιδευτική δραστηριότητα. Το ζή-τημα λοιπόν είναι αλλού. Η πλήρηςδιαστρέβλωση των εκπαιδευτικών λει-τουργιών που επιχειρήθηκε με τηνεπιβολή της αξιολόγησης, πρέπει ναλάβει τέλος με την οριστική κατάργη-ση του νομοθετικού πλαισίου αξιο-λόγησης και τον προσανατολισμό τηςοργάνωσης, διοίκησης και παιδαγω-γικής λειτουργίας της εκπαίδευσης μεδιαδικασίες που δε θα έχουν καμιάαπολύτως σχέση με την αξιολόγηση.Να γίνουν οριστικά παρελθόν οι πρα-κτικές της κούρσας ανταγωνισμού, τουκανιβαλισμού και του ατομισμού πουπροώθησαν οι αντιεκπαιδευτικές πο-λιτικές μέσα από την αξιολόγηση καιτην ανάδειξη των στελεχών σε μικρούςδικτάτορες σε βάρος των εκπαιδευτι-κών του μαυροπίνακα.

Μέσα σε αυτή την ανταγωνιστικήκούρσα, και τη ζούγκλα της ατομικήςεπικράτησης, το θεσμικό πλαίσιο τηςαξιολόγησης πηγαίνει χέρι – χέρι μεκάθε ποσοτικοποιημένο, εξατομικευ-μένο και μετρήσιμο μέγεθος, το οποίοκαλείται να παίξει ρόλο στη ιεραρχικήδιαφοροποίηση, ώστε να γίνει ο τρό-

πος και η δυνατό-τητα να ανέβει κά-ποιος στην ιεραρ-χική κλίμακα.

Η πολύχρονη εμπειρία λέει ότι απότη στιγμή που κάθε μορφωτική καιεπιμορφωτική λειτουργία, παρέχει ένατέτοιου είδους επιπλέον «προσόν»στους επιμορφούμενους, διαστρέφε-ται ο χαρακτήρας και ο προσανατολι-

σμός της. Από διαδικασία ενίσχυσηςτου εκπαιδευτικού της πράξης μετα-τρέπεται σε μια διαδικασία που ενι-σχύει την τάση διαχωρισμού του απότο εκπαιδευτικό σώμα. Ταυτόχροναμεταλλάσσεται και το περιεχόμενο της(επι)μορφωτικής διαδικασίας, αφούαπονεκρώνεται από όποια μορφωτικάχαρακτηριστικά διαθέτει σε τυπικήδιεκπεραιωτική διαδικασία.

Ένα επιμέρους συμπέρασμα τηςιστορικής μάχης της αξιολόγησης πουέδωσε νικηφόρα το εκπαιδευτικό κί-νημα, είναι, ότι ο ρόλος των στελεχώνεκπαίδευσης, η εκπαιδευτική ιεραρ-χία στο σύνολό της, λειτουργεί σε δια-φοροποίηση με τη ζωντανή εκπαίδευ-ση. Επομένως, δεν είναι (μόνο) ταπρόσωπα που πρέπει να αλλάξουν, αλ-

λά οι ρόλοι. Οι εκπαιδευτικοί της πρά-ξης, που αντιμετωπίστηκαν ως κομ-πάρσοι και κολλήγοι από τις ηγεσίεςτου υπουργείου και τους μηχανισμούςτους, να γίνουν οι πραγματικοί πρωτα-γωνιστές του δημόσιου σχολείου καινα δοθεί ένα οριστικό τέλος στη δικτα-τορία του management σε βάρος τηςπαιδα-γωγικής.

Αυτό που περιγράφουμε είναι μιαεργαλειακή αντίληψη για την επιμόρ-φωση, διαδικασία διαχωρισμού και ιε-ράρχησης του εκπαιδευτικού σώμα-τος. Όμως σε αυτή την εργαλειακή αν-τίληψη υπάρχει μια δεύτερη ουσιαστι-κή πλευρά: Το ίδιο το περιεχόμενο τηςεπιμορφωτικής διαδικασίας. Τι καθο-ρίζεται από τον κρατικό λόγο ως επι-μορφωτική ανάγκη; Καθορίζεται τοεργαλειακά αναγκαίο. Αυτό που θαπροωθήσει τις κεντρικές επιλογές γιατο σχολείο και τη γνώση. Δηλαδή, σεένα εκπαιδευτικό σύστημα που υπο-τάσσεται στην αγορά, που κάνει ταξικήεπιλογή, που αναπαράγει τις κυρίαρ-χες γνωστικές και κοινωνικές παρα-δοχές και μετατρέπει τον (άνθρωπο) –μαθητή σε «χρήσιμο» και αξιοποιήσι-μο προϊόν για την παγκοσμιοποιημένηαγορά εργασίας - έρευνας - γνώσης,οι κρατούντες χρειάζονται μια αντί-στοιχη προσαρμογή των μεθόδων, τωντεχνικών και των γνωστικών περιεχο-μένων των εκπαιδευτικών για να τουςμετατρέψουν σε εργαλεία παραγωγήςτων «επιθυμητών» προϊόντων.! Έτσισε αυτή την εργαλειακή αντίληψη γιατην επιμορφωτική διαδικασία, διαμορ-φώνονται και επιβάλλονται συγκεκρι-μένοι τομείς ως αναγκαίοι, ενώ άλλοιπετιούνται στον Καιάδα της άχρηστης«ζώνης του Λυκόφωτος». Να, λοιπόν,μια δεύτερη πλευρά της κρατικής επι-μορφωτικής αντίληψης: Ο καθορισμός


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις

ΓΙΑ�ΜΙΑ�ΧΟΥΦΤΑ�ΜΟΡΙΑ... ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΤΠΕ Α ΕΠΙΠΕΔΟΥ

Νέες εξετάσεις Μαρ και Απρ!!!

Κερδίστε 5 επιπλέον μόρια στην αξιολόγηση!➢ Μόνιμοι�εκπαιδευτικοί�πρωτ�&�δευτερ.�εκπαίδευσης➢ Εν�ενεργεία�αναπληρωτές�δημόσιας�εκπαίδευσης➢ Ιδιωτικοί�εκπαιδευτικοί

γράφουν οι Bασίλης Μακρής - Δημήτρης Μαριολης


Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

των αναγκών, η νομιμοποίηση του πε-ριεχομένου, δηλαδή ο ιδεολογικός καιπολιτισμικός έλεγχος του εκπαιδευτι-κού σώματος.

Μέχρι και σήμερα η συμμετοχή σεεπιμορφωτικά προγράμματα αποτελείμοχλό ανάδειξης στελεχών της εκπαί-δευσης, δηλαδή η επιμόρφωση γίνεταιμοχλός για να «δραπετεύσει» ο εκπαι-δευτικός από την τάξη προς τα σκαλο-πάτια της ιεραρχίας. Αποζητείται εντέλει η «ιδεολογική εναρμόνιση» τωνεκπαιδευτικών με τις κρατούσες ιδέεςκαι πρακτικές. Το διαφημιστικό φυλ-λάδιο στο οποίο αναφερθήκαμε απο-τελεί μόνο ένα μικρό ευτράπελο. Αλλάπίσω από τα αστεία, υπάρχει μια πολύσοβαρή και κρίσιμη πραγματικότητα:Ο ανταγωνισμός και ο έλεγχος. Αυτή ηπραγματικότητα αποκρύπτεται απόέναν κρατικό λόγο γεμάτο πολύχρωμεςκαι ανόητες μπουρδολογίες περί «ποι-ότητας» και «επιστημοσύνης».

Η ίδια η εμπειρία δείχνει ότι όσο οιεπιμορφωτικές διαδικασίες σχετίζον-ται με την υπαλληλική εξέλιξη, απόμορφωτικό κίνητρο μετατρέπονται σεμετρήσιμο λειτουργικό κριτήριο καιαποσυνδέονται από τη μορφωτική καισυνειδησιακή τους διάσταση, εκπί-πτοντας σε κυνήγι χαρτιών, τίτλων καιβαθμών που τις απονεκρώνει ως μορ-φωτικές διαδικασίες.

Με αυτό τον τρόπο, οι εκπαιδευτικοίβρίσκονται απέναντι σε έναν αντιφα-τικό λόγο, σε ένα δίπολο αξιών, πουδημιουργεί μία διαρκή αντίθεση καιδιαπάλη για το ρόλο τους. Ανάμεσα σεμια λειτουργιστική, ωφελιμιστική,«επαγγελματική» αντίληψη όπως τηνπροωθεί το κράτος και η αγορά, απότη μια, και σε μια κοινωνική, μορφω-τική διάσταση του περιεχομένου ερ-γασίας τους, η οποία αποκτάει κοινω-νικά χαρακτηριστικά και εξαιτίας τηςζωντανής σχέσης με τους μαθητέςτους, από την άλλη.

Δρώντας μέσα σε αυτή την αντιθετι-κή πραγματικότητα, επιλέγουμε ναστηρίξουμε και να προτείνουμε μιαάλλη αντίληψη για την επιμόρφωση.Βασικά στοιχεία μιας τέτοιας λογικήςείναι τα εξής: Η επιμόρφωση πρέπεινα απεξαρτηθεί εντελώς από κάθε μο-

ριοδοτική, ανταλλακτική αξία, η οποίατη μετατρέπει σε ιεραρχικό σκαλοπάτικαι εργαλειακό ελεγκτικό μηχανισμό.Στη βάση αυτής της λογικής που δια-τυπώνουμε, βρίσκεται μια αυταξιακήαντίληψη για τη γνώση. Στοιχεία μιαςτέτοιας λογικής είναι ο αυτοπροσδιο-ρισμός των αναγκών από τους ίδιουςτους εκπαιδευτικούς. Το περιεχόμενοκαι η οργάνωση της επιμόρφωσης γί-νονται συμμετοχικά, συνδιαμορφωτι-κά. Η γνώση δεν αποτελεί μια σωρευ-

τική διαδικασία, αλλά αποκτά κοινω-νικά, ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η επι-μόρφωση πρέπει να οργανώνεται απόδημόσιους φορείς, να είναι δωρεάν,με απαλλαγή από τα διδακτικά καθή-κοντα, απαλλαγμένη από οποιαδήποτεδιαδικασία αξιολόγησης των εκπαι-δευτικών που θα οδηγεί σε κατάταξήτους με βάση τις επιμορφωτικές δρα-στηριότητες. Οι επιμορφωτικές διαδι-κασίες πρέπει να προτείνονται, να επι-λέγονται και να ελέγχονται από τουςίδιους τους εκπαιδευτικούς. Η επι-μόρφωση μπορεί να γίνει με ελεύθερηεπιλογή από τα ενδιαφέροντα του εκ-παιδευτικού, μέσα από ένα πλήθοςπροσφερόμενων επιλογών στις οποίεςέχει διατυπώσει πρόταση και τις έχεισυνδιαμορφώσει.

Μια τέτοια αντίληψη αναγνωρίζει μιαπολυμορφία στη γνώση και δεν εξετά-ζει κατ’ ανάγκην τη συνάφειά της με τηνάμεση εφαρμογή στην εκπαιδευτικήπραγματικότητα. Αντίθετα, θεωρεί τηνεπιμόρφωση ως διαδικασία εξυπηρέ-τησης των μορφωτικών αναγκών τωνεκπαι-δευτικών, όπως διατυπώνονταισε προσωπικό επίπεδο μέσα στουςσυλλόγους διδασκόντων και τις συλλο-γικές διαδικασίες, αλλά και όπως δια-μορφώνονται σε συλλογικό επίπεδομέσα από τις διαδικασίες αυτές.

Η παραπάνω λογική μπορεί να με-τατραπεί, μέσα από ουσιαστική συζή-τηση στους Συλλόγους και το εκπαι-δευτικό κίνημα, σε μορφοποιημένηαπαίτηση και πρόταγμα, που θα εντάσ-σεται στη λογική ενός σχολείου πουυπηρετεί την κριτική γνώση, ενάντιαστο σχολείο της αγοράς.

Αν κατανοούμε τα δομικά χαρακτη-ριστικά των προωθούμενων αναδιαρ-θρώσεων, τότε κατανοούμε την ανάγκησυνεκτικών δράσεων στο μέτωπο παι-δείας – γνώσης - κοινωνίας – εργα-σίας. Αυτή η λογική πρέπει να είναιβασικό συστατικό της αντίληψής μαςγια όλο το μακρύ διάστημα αντιπαρα-θέσεων και μαχών που έχουμε μπρο-στά μας.

Αυτό σημαίνει ταυτόχρονα μια ριζι-κή στροφή των Συλλόγων και των συλ-λογικοτήτων της εκπαίδευσης στη δη-μιουργία ενός μορφωτικού ρεύματοςμε μια διαρκή συλλογικοποίηση,εξεύρεση δρόμων, δικτύωση αιτημά-των, διαμόρφωση επιτροπών που θαέχουν στην πυρήνα τους μια τέτοια αν-τίληψη.

Σημαίνει επίσης μια ριζική στροφήτων προγραμμάτων δράσης και τωνπλαισίων μας, στο περιεχόμενο τηςεκπαιδευτικής διαδικασίας, στα ζητή-ματα των αναλυτικών προγραμμάτωνκαι των βιβλίων, στα ζητήματα της ορ-γάνωσης της παιδαγωγικής ελευθε-ρίας που από γενικό σύνθημα μπορείνα αποκτάει συγκεκριμένες μορφέςσυλλογικών στάσεων και δράσεων, σταζητήματα των όρων ύπαρξης και συλ-λογικοποίησης του δημόσιου σχολεί-ου, στα ζητήματα της ύλης και του πε-ριεχομένου της γνώσης, στα ζητήματατων διδακτικών αντιλήψεων που χτυ-πούν τη μορφωτική αξία και τη γνώσηπρος όφελος της εκμάθησης τεχνικών,στα ζητήματα που δίνουν την πάλη γιαμια δημιουργική, σταθερή, απελευθε-ρωτική διαδικασία εργασίας με μιαδημιουργική, ενιαία, δημόσια και απε-λευθερωτική γνώση. Ο εκπαιδευτικόςως εργαζόμενος από τη μια, ο εκπαι-δευτικός ως μέτοχος ενός μορφωτι-κού μετώπου στην κοινωνία, που βάζειζητήματα για την εκπαίδευση και τηγνώση.


Παράλληλα, μια μέρα μετά την απόφασητου ΣτΕ, ο υπουργός Παιδείας, σε δηλώ-σεις του σε τηλεοπτικό σταθμό , έκανελόγο για διόγκωση του προβλήματος τουυπερπληθυσμού στις σχολές, εστιάζονταςκυρίως στις «απαράδεκτες υποσχέσεις,που στηρίχθηκαν σε ψηφοθηρικούς σκο-πούς, με αποτέλεσμα να γεμίσουν τα κεν-τρικά και να αδειάσουν τα περιφερειακάπανεπιστήμια». Ο ίδιος τόνισε πως μετάτο Πάσχα θα κατατεθεί νέο νομοσχέδιογια τις μετεγγραφές στο οποίο «θα εφαρ-μοστούν εισοδηματικά κριτήρια για τιςμετεγγραφές φοιτητών».

Επί της ουσίας η απόφαση του ΣτΕθα μπορούσε να χαρακτηριστεί και λογικήκαι δίκαιη. Ωστόσο, όμως, το θέμα τωνμετεγγραφών που ταλανίζει χρόνια ταΠανεπιστήμια, τους υποψήφιους και τα

νοικοκυριά που έχουν παιδιά στις Ανώ-τατες σχολές, δεν είναι ένα καθαρά εκ-παιδευτικό θέμα. Είναι δεμένο με ένανήμα με δυο παράγοντες. Αφενός με τογεγονός της δυσανάλογης συγκέντρωσηςπληθυσμού στην Αθήνα και τη Θεσσα-λονίκη και αφετέρου με το θέμα τηςφοιτητικής μέριμνας ή για να είμαστεακριβείς, της ανύπαρκτης φοιτητικήςμέριμνας. Με λίγα λόγια το πρόβληματων σχολών δεν το δημιουργούν οι με-τεγγραφές. Οι μετεγγραφές είναι ανα-γκαίες επειδή υπάρχουν σοβαρά προ-βλήματα και δεκάδες χιλιάδες οικογέ-νειες δεν μπορούν να ανταποκριθούνστο κόστος των σπουδών. Το πρόβληματο έχουν οι σχολές λόγω της υποχρη-ματοδότησης και του παγώματος τωνπροσλήψεων.

«Ψίχουλα» οι κρατικές δαπάνεςΤο ποσοστό των κρατικών δαπανών

για την ενίσχυση του φοιτητικού πληθυ-σμού δεν ξεπερνά το , όταν ο μέσος όροςτων αντίστοιχων δαπανών στις χώρες τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται στο 5,7%.Φυσικά αυτή η δημόσια υποχρηματοδό-τηση έχει συνέπειες στη φοιτητική μέ-ριμνα, σε όλα εκείνα τα στοιχεία της φοι-τητικής ζωής (στέγαση, σίτιση, περίθαλψη,βιβλία, υποτροφίες κ.λπ.), τα οποία σχε-τίζονται με την ουσία της δημόσιας καιδωρεάν εκπαίδευσης. Για παράδειγμα,η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των«εσωτερικών μεταναστών φοιτητών» δενξεπερνάει στη χώρα μας το 9%. Έτσι τοκόστος της φοιτητικής ιδιότητας μετα-κυλίεται όλο και περισσότερο στους«ώμους» των οικογενειακών προϋπολο-

Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις

ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ: ΜΙΑ ΑΣΥΜΠΤΩΤΗ ΣΧΕΣΗ

γράφουν οι Χρήστος Κάτσικας - Γιάννης Μακρίδης

Ο καθένας θα σπουδάζει ανάλογα με την τσέπη του;

Μεγάλη αναστάτωση και ανησυχία προκάλεσεσε χιλιάδες οικογένειες η απόφαση του Συμ-βουλίου της Επικρατείας η οποία αφενός

ακυρώνει τις 212 μετεγγραφές στις ΑρχιτεκτονικέςΣχολές, αφετέρου ορίζει τους όρους που θα ισχύουνστο επόμενο νομοθετικό πλαίσιο των μετεγγραφών.Και εδώ αρχίζουν όλα. Και αυτό γιατί πρόκειται γιααπόφαση που θέτει τον «μπούσουλα» για το πώς θακινηθεί η κυβέρνηση από εδώ και πέρα και είναιεναρμονισμένη με τις δηλωμένες προθέσεις τουυπουργείου Παιδείας για δραστικό περιορισμό τωνμετεγγραφών, που διά στόματος του υπουργού Παι-

δείας Αριστείδη Μπαλτά εκφράστηκαν με μια εκπληκτική δήλωση: «Πρέπει ταυτόχρονα οι γονείς(...) να έχουν μια μέριμνα ότι είναι πολύ πιο ακριβό για τους ίδιους να σπουδάσουν τα παιδιάμακριά από το σπίτι τους (...) Και άρα να υπάρχει και μια ευθύνη ως προς το πώς συμπληρώνουντα παιδιά τα μηχανογραφικά» (27/3/2015, Βουλή, κατά τη συζήτηση επίκαιρης ερώτησης).Δηλαδή, το πού θα σπουδάζει ένας νέος δεν θα το καθορίζουν οι βαθμοί, αλλά θα το καθορίζει τοπορτοφόλι του και η οικονομική του δυνατότητα!


γισμών κάνοντας ακριβό… το «δημόσιοκαι δωρεάν» πανεπιστήμιο.

Έτσι, στη χώρα μας το ακριβοπληρω-μένο στο βωμό της παραπαιδείας «εισι-τήριο» εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ (φρον-τιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα) και ηεπιβάρυνση του οικογενειακού προϋπο-λογισμού σε καμιά περίπτωση δεν τε-λειώνουν με την είσοδο των υποψηφίωνστην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και αυτόμπορεί εύκολα να το αντιληφθεί κανείς,ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της μνη-μονιακής κόλασης, αν κάνει τον κόπο νασυμμετέχει στις συζητήσεις που ανοί-γονται στα νοικοκυριά που έχουν παιδιά,τα οποία ετοιμάζονται για τις πανελλα-δικές εξετάσεις στην τριτοβάθμια εκ-παίδευση. Εύκολα θα διαπίστωνε ότιόλες οι κουβέντες εστιάζουν στους τρό-πους κάλυψης του κόστους της φοιτητικήςιδιότητας του γόνου τους. Με λίγα λόγιαοι αγωνίες και οι ανησυχίες στα νοικο-κυριά σταδιοδρομούν, βεβαίως, στην «πί-στα» της οικονομικής αδυναμίας τους

και στις απαράδεκτα χαμηλές κρατικέςδαπάνες για τη φοιτητική μέριμνα, πουκάνουν απαγορευτική την αντιμετώπισητου αυξημένου κόστους ζωής των παιδιώντους, εκείνων που σπουδάζουν εκτός τό-που μόνιμης κατοικίας.

Σε πρόσφατη έρευνα οι φοιτητές πουείχαν μόνιμη κατοικία στην έδρα του πα-νεπιστημίου και όσοι φοιτητές από τηνεπαρχία διέμεναν στις φοιτητικές εστίεςδήλωσαν ότι κόστιζαν στους οικογενει-ακούς τους προϋπολογισμούς από 3.500έως 5.500 ευρώ ετησίως. Οι «μετανάστες»φοιτητές οι οποίοι δεν είχαν βρει θέσηστις φοιτητικές εστίες κόστιζαν ετησίωςκατά μέσο όρο περίπου 7.500 ευρώ. Πιοαναλυτικά, για τους φοιτητές που σπου-δάζουν εκτός τόπου μόνιμης κατοικίαςκαι συντηρούν το λεγόμενο φοιτητικόνοικοκυριό, το κόστος ανέρχεται κατάμέσο όρο στα 825 ευρώ τον μήνα, εκ τωνοποίων τα 505 αφορούν το κόστος δια-βίωσης (συμπλήρωμα σίτισης, καθώς ηφοιτητική λέσχη έχει «κενά», μετακινή-

σεις, επικοινωνία, βιβλία κ.λπ.) και τα320 ευρώ το κόστος ενοικίασης και συν-τήρησης του σπιτιού.

Έτσι το συνολικό κόστος των σπουδώνγια το μετανάστη φοιτητή με μέση χρονικήδιάρκεια τέσσερα έως πέντε χρόνια, τοκόστος του πτυχίου δηλαδή, ανέρχεταισε 30.000–40.000 ευρώ κατά μέσο όρο.Αν επιχειρήσουμε τώρα να δούμε τι ση-μαίνει, σήμερα, για το εισόδημα διαφόρωνκοινωνικών κατηγοριών η αντιμετώπισητου κόστους ενός φοιτητή που σπουδάζειεκτός τόπου καταγωγής, θα διαπιστώ-σουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις συνε-πάγεται μείωση των οικογενειακών ει-σοδημάτων που «ρίχνει» το νοικοκυριόκάτω από το όριο φτώχειας, ενώ στιςπερισσότερες περιπτώσεις είναι αδύνατηη συντήρηση του φοιτητή.

Στο δια ταύταΣτη διάρκεια της μακράς προεκλογικής

περιόδου, το 2014, οι δυο Υπουργοί Παι-δείας (Κ. Αρβανιτόπουλος – Α. Λοβέρδος),στο πλαίσιο της εξαγοράς της συναίνεσηςτης κοινής γνώμης «μοίρασαν» απλόχεραμετεγγραφές, χωρίς να ενδιαφέρονταιούτε για την τύχη των ΠεριφερειακώνΑΕΙ, ούτε βεβαίως για τις συνθήκες σπου-δών των φοιτητών που ασφυκτιούσανστα ετοιμόρροπα και υποχρηματοδοτού-μενα κεντρικά ΑΕΙ. Η νέα ηγεσία τουΥπουργείου Παιδείας επισημαίνει ότι «ηπροηγούμενη κυβέρνηση εκτίναξε πέρααπό κάθε όριο τις μετεγγραφές. Το απο-τέλεσμα ήταν να αδειάσουν πολλά απότα περιφερειακά πανεπιστήμια και ναγεμίσουν τα κεντρικά πανεπιστήμια μετρόπους που διαταράσσεται πλήρως ηεκπαιδευτική διαδικασία». Τι κάνει, όμως,για να λύσει το πρόβλημα; Αφετέρου,αυξάνει τις θέσεις εισακτέων σε σχολέςτης περιφέρειας, προβάλλοντας μια δήθενπολιτική ανακούφισης των περιφερειακώνπανεπιστημίων που χειμάζονται και τωντοπικών αγορών που λυγίζουν. Ωστόσοέχει αποδειχθεί ότι η κίνηση αυτή καθώςδεν συνοδεύεται με αύξηση των δαπανώνγια σίτιση και στέγαση των φιλοξενού-μενων φοιτητών, στην ουσία, δεν αποτελείπαρά εικονικό προσκλητήριο σε ανεπι-θύμητους καλεσμένους τους οποίους κα-λεί να τα βγάλουν μόνοι τους πέρα. Μελίγα λόγια τους συμβουλεύει: Αν δενέχεις οικονομική δυνατότητα επίλεξε,«σ΄αρέσει δεν σ΄ αρέσει», σχολή τηςπεριοχής σου!

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣΤΩΝ «ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ» ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Πόλη Ποσοστό κάλυψηςτων αναγκών τωνμεταναστών φοιτη-τών που έχουνανάγκη στέγασης

ΑΕΙ-ΤΕΙ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ(Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Οικονομικό Πανεπι-στήμιο Αθηνών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χαροκόπειο,Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, Πάντειο πανεπιστήμιο, ΠανεπιστήμιοΠειραιά, ΤΕΙ Αθήνας, ΤΕΙ Πειραιά)

7,5%

ΑΕΙ-ΤΕΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστήμιο Μα-κεδονίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης)

8%

ΑΕΙ – ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ (Πανεπιστήμιο Πατρών, ΤΕΙ Πατρών) 6,7%

ΑΕΙ – ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πολυτεχνείο Κρήτης, ΤΕΙΚρήτης)

7,5%

ΑΕΙ – ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΗΠΕΙΡΟΥ (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΤΕΙ Λά-ρισας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ΤΕΙ Ηπείρου)

11,7%

ΑΕΙ – ΤΕΙ ΑΝAT. ΜΑΚΕΔONIAΣ – ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ(Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, ΤΕΙ Καβάλας, Πανεπιστήμιο Δυτ.Μακεδονίας, ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας)

16,6%

ΑΙΓΑΙΟ (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) 11,25%

ΣΥΝΟΛΑ 9,1%

Πηγή: Έρευνα του Χρήστου ΚάτσικαΟι αριθμοί είναι προσεγγιστικοί αφού τα περισσότερα Ιδρύματα δεν δίνουν επίσημα στοιχεία. Ταποσοστά εξάγονται βάση του συνολικού αριθμού κλινών κάθε πόλης (εστίες και ξενοδοχεία) Δεν περιλαμβάνονται τα Πανεπιστήμια : Ιονίου – Πελοποννήσου – Στερεάς Ελλάδας και τα ΤΕΙ:Χαλκίδας – Καλαμάτας – Ιονίου - Μεσολογγίου

«Μια κυβέρνηση της Αριστεράς με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ θεώρησεκαθήκον της το πρώτο νομοσχέδιο να είναι αυτό το οποίο έρχεταινα απαντήσει στα ακραία φαινόμενα ανθρωπιστικής κρίσης καιφτώχειας».

Τάδε έφη ο υπουργός Εργασίας Π. Σκουρλέτης. Απέκρυψε ωστόσοότι οι κοινωνικές ευαισθησίες της συγκυβέρνησης «κουρεύονται»μέρα με τη μέρα (το 1,9 δις ευρώ της Θεσσαλονίκης έγινε 200 εκ.ευρώ). Πρόκειται στην πραγματικότητα για πετσόκομμα και ανακα-τανομή δαπανών δημοσίων υπηρεσιών προκειμένου ο προϋπολο-γισμός που υπαγόρευσε η τρόικα να μην παρουσιάζει ανελαστικότητα.Ιδού λοιπόν οι προϋποθέσεις για να διεκδικήσει κανείς πρόσβασηστο μενού ελεημοσύνης, που θα ισχύσει για εννιά μήνες με συνολικήδαπάνη ανά μήνα περίπου 22 εκ. ευρώ. «Δικαίωμα συμμετοχής»έχουν πολίτες με ετήσιο ατομικό εισόδημα 2.400 ευρώ, το οποίοπροσαυξάνεται ανάλογα με τα εξαρτώμενα μέλη με ανώτατο όριοτα 6000 ευρώ. Εκτός όμως από το εισόδημα βασικό κριτήριο είναικαι η ακίνητη περιουσία με προσαυξήσεις ανάλογα με τα εξαρτώμεναμέλη. Οι αιτούμενοι συμμετοχή δεν πρέπει επίσης να έχουν κινητήπεριουσία διπλάσια από τα εισοδήματά τους. Είναι χαρακτηριστικόότι η επιδότηση σίτισης θα γίνεται με ηλεκτρονική κάρτα για αγορέςτροφίμων 70 ευρώ ανά άτομο το μήνα που προσαυξάνονται κατά 30

ευρώ για κάθε μέλος της οικογένειας. Η παροχή αυτή κλειδώνει σεκάθε περίπτωση στα 220 ευρώ το μήνα. Η ίδια η αναπληρωτήςυπουργός Φωτίου παραδέχτηκε πως οι ωφελημένοι του παραπάνωμέτρου θα είναι μόλις 153.000 άτομα.

Παίρνοντας τη σκυτάλη του εμπαιγμού ο Σκουρλέτης εμφανίστηκεως αδιάλλακτος Ροβεσπιέρος, δεσμευόμενος ότι η κυβέρνηση δενθα προχωρήσει σε νέα μείωση των συντάξεων. Δημαγώγησε για τηδιαπραγμάτευση με τους εταίρους που «για πρώτη φορά είναιπραγματική (…) θα επιτευχθεί ένας έντιμος και προωθητικός συμ-βιβασμός, ο οποίος θα είναι μια μεγάλη ανάσα για το λαό και τηνπατρίδα μας». Όσον αφορά στις ρυθμίσεις για την επαναφορά τωνσυλλογικών διαπραγματεύσεων και του κατώτατου μισθού, ο Σκουρ-λέτης παρέπεμψε στο μέλλον ψελλίζοντας ότι «επιδιώκουμε ναεξυπηρετήσουμε τα συμφέροντα του κόσμου της εργασίας».

Αξίζει να σημειώσουμε όμως πως 500 εκ. ευρώ δόθηκαν μέχριστιγμής για εξοπλιστικά προγράμματα φανερώνοντας και τις προ-τεραιότητες της συγκυβέρνησης. Αφετέρου δε πως ο Σαμαράς, πα-ραμονές των ευρωεκλογών του 2014, έδωσε για ευνόητους λόγουςαπό το λεγόμενο κοινωνικό μέρισμα για ελεημοσύνη 510 εκ. ευρώ,ποσό ωστόσο υπερδιπλάσιο από αυτό που δίνει τώρα η «Αριστερή»κυβέρνηση.


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

Καμία ανοχή απέναντι στο φασισμό!

Ψίχουλα για συσσίτια και πλουσιοπάροχοι εξοπλισμοί

Την Δευτέρα 20 Απρίλη ξεκινά η δίκητης νεοναζιστικής συμμορίας «ΧρυσήΑυγή» στα δικαστήρια των φυλακών

Κορυδαλλού. Ανάμεσα στους 69 κατηγο-ρούμενους είναι και ολόκληρη η κοινο-βουλευτική της ομάδα, καθώς και τα αρ-χηγικά στελέχη της Ν. Μιχαλολιάκος, Η.Κασσιδιάρης, Χρ. Παππάς. Η δίκη πραγ-ματοποιείται επί των ημερών της συγκυ-βέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και σχεδόν ενά-μιση χρόνο μετά την στυγνή δολοφονίατου αντιφασίστα αγωνιστή Π. Φύσσα απότο χέρι του φασίστα Ρουπακιά. Το μακρο-σκελές και εφιαλτικό κατηγορητήριο πε-ριλαμβάνει σειρά τραμπούκικων και τρο-μοκρατικών επιθέσεων ενάντια σε συνδι-καλιστές και αγωνιστές του λαϊκού κινή-ματος, μαζικά πογκρόμ από τα ναζιστικάτάγματα εφόδου και δολοφονικές επιθέσειςενάντια σε μετανάστες, όπως στους αιγύ-πτιους ψαράδες και τον πακιστανό ΛουκμάνΣαχζάτ. Τα πρόσφατα γεγονότα των τε-λευταίων χρόνων αποτελούν μόνο ελάχισταπεριστατικά ενός μακρύ και αιματοβαμ-μένου καταλόγου εγκληματικής δράσηςσχεδόν τριών δεκαετιών.

Το φασιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυ-γής, που σήμερα παρουσιάζεται με το

μανδύα του κοινοβουλευτικού κόμματος,αποτελεί τη «χρυσή εφεδρεία» του σάπιουεκμεταλλευτικού συστήματος. Αποτελείτο αναγκαίο «συμπλήρωμα» για την έντασητης καταστολής και της τρομοκρατίας. Οιρίζες του φασισμού είναι τόσο βαθιέςόσο και το καπιταλιστικό σύστημα πουγεννά την πιο αχαλίνωτη εκμετάλλευσηανθρώπου από άνθρωπο, που σπέρνει ιμ-περιαλιστικούς πολέμους ανάμεσα στουςλαούς.

Στις σημερινές συνθήκες όξυνσης τηςαντιλαϊκής πολιτικής των μνημονίων, πουσαρώνονται εργασιακές κατακτήσεις καιδικαιώματα δεκαετιών, που βαθαίνει ακόμαπερισσότερο η φτώχεια και η εξαθλίωσησε πλατιά τμήματα του λαού μας, βρίσκουντο έδαφος να αναπτυχθούν οι φασιστικέςιδέες, να θεριέψει και να παγιώσει την πα-ρουσία της στην ελληνική κοινωνία η ΧΑ.

Ταυτόχρονα οι δυνάμεις του πιο μαύρουκαι αντιδραστικού τμήματος της κυρίαρχηςτάξης, ενισχύονται από την κυρίαρχη κα-θημερινή αντιδραστική προπαγάνδα πουκηρύσσει το ρατσισμό, την ξενοφοβία καιτη μισαλλοδοξία, την ανιστόρητη θεωρίατων «δύο άκρων». Η «αντιφασιστική» ρη-τορεία των ΝΔ – ΠΑΣΟΚ δεν έχει καμία

απολύτως σχέση με τα πραγματικά αντι-φασιστικά αισθήματα του λαού μας. Αντί-θετα, τα κίνητρά τους βρίσκονται στηνπροσπάθεια – κύρια της ΝΔ – να ανακοπείη πορεία πολιτικής και εκλογικής φθοράςτους. Άλλωστε οι δυνάμεις αυτές για δε-καετίες τώρα, συγκάλυψαν και ανέχθηκανγια πολλά την παρουσία και τη δράση τωννεοναζιστικών συμμοριών.

Ούτε έδαφος, ούτε και νερό στους φα-σίστες! Ο λαϊκός παράγοντας, οι εργαζό-μενοι και η νεολαία να απαιτήσουν τηνπιο παραδειγματική τιμωρία των εγκλη-ματιών φασιστών, των νοσταλγών του Χίτ-λερ, των SS και των πολιτικών απογόνωντων ταγματασφαλιτών. Μόνο η οργανωμένηπάλη και δράση του λαϊκού κινήματοςμπορεί πραγματικά να ανακόψει την πορείαανάπτυξης των φασιστικών ιδεών και νατσακίσει οριστικά το αυγό του φιδιού. Μετην δημιουργία του πλατύτερου μετώπουαντίστασης και πάλης για την υπεράσπισητων δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευ-θεριών, για την ανατροπή της πολιτικήςτης φτώχειας, της εξαθλίωσης και τηςανεργίας.

Δευτέρα 20 ΑπρίληΌλοι στην αντιφασιστική συγκέντρωση

γράφει ο Σίμος Σταυρόπουλος

Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις


ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΝΕΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑΗ εξαγγελία για 7.000 μόνιμους διορισμούς

είναι πλέον μια ανάμνηση

γράφουν οι Μαρία Δανιήλ - Χρήστος Κάτσικας

Ένα φάντασμα, κυριολεκτικά, πλα-νάται πάνω από τα σχολεία, το φάν-τασμα των ελλείψεων εκπαιδευτι-

κών. Το πρόβλημα γίνεται εκρηκτικό ανπάρουμε υπόψη, τα κενά που πρέπει νακαλυφθούν τη νέα σχολική χρονιά 2015/16.Οι πιο συντηρητικοί υπολογισμοί ανεβά-ζουν τα κενά στην εκπαίδευση σε πάνωαπό 25.000! Ο αριθμός αυτός εξάγεταιαπό το γεγονός ότι φέτος οι προσλήψειςαναπληρωτών ανέρχονται περίπου στις20.000 ως τώρα, νηπιαγωγούς, δασκάλουςκαι καθηγητές σε Γενική Εκπαίδευση,Ειδική Αγωγή και Επιστημονικό και Βοη-θητικό Προσωπικό, ενώ πρέπει να υπο-λογιστούν, για τη νέα χρονιά πάνω από 5000 αποχωρήσεις εκπαιδευτικών λόγωσυνταξιοδότησης.

Όπως είναι γνωστό εδώ και πέντε ολό-κληρα χρόνια, οι προσλήψεις μόνιμων εκ-παιδευτικών ήταν μηδαμινές, εξαιτίας τηςγνωστής πολιτικής που επιλέχθηκε απότις προηγούμενες ηγεσίες για τη συρρί-κνωση του δημόσιου τομέα. Την ίδια πε-ρίοδο από το 2012 έως και το 2014 είχαμεστην εκπαίδευση συνολικά περίπου 16.000συνταξιοδοτήσεις (το 2012 είχαμε 4872,το 2013 5817 και το 2014 5262 παραιτήσεις),ενώ πάνω από 5.000 εκπαιδευτικοί θα συν-ταξιοδοτηθούν πριν από την έναρξη τουνέου σχολικού έτους.

Λίγο πριν από τις εκλογές ανακοινώθηκεότι θα γίνουν 7.000 μόνιμοι διορισμοί, υπό-σχεση που αν υλοποιούνταν, χρειάζεται νασυμπληρωθεί με περίπου 18.000 πιστώσειςγια αναπληρωτές εκπαιδευτικούς. Και στοσημείο αυτό, οφείλουμε να επισημάνουμεότι ακόμη και με αυτά τα δεδομένα ηκάλυψη θα αφορά μόνο τις βασικές ελλεί-ψεις και σε καμιά περίπτωση τις υποστη-ρικτικές εκπαιδευτικές δομές (οι οποίεςέχουν καταρρεύσει τα τελευταία χρόνια),οι οποίες αφορούν στην ενισχυτική διδα-σκαλία για τα Γυμνάσια, στην ΠρόσθετηΔιδακτική Στήριξη για τα Λύκεια, στη λει-τουργία των σχολικών βιβλιοθηκών, στηνυποστήριξη των προγραμμάτων για αλλο-

δαπούς και παλιννοστούντες κλπ.Και εδώ τα πράγματα έχουν αρχίσει να

μπερδεύονται. Στην πρώτη συνάντηση πουπραγματοποιήθηκε μεταξύ του ΥπουργείουΠαιδείας και του Δ.Σ της ΟΛΜΕ η ΟΛΜΕέθεσε το πρόβλημα των προσλήψεων, επι-σημαίνοντας ότι η μη πρόσληψη νέων εκ-παιδευτικών (παρά την τεράστια μείωσηπροσωπικού κατά 30% από 2009-14) έχειδημιουργήσει ανυπέρβλητα προβλήματα.Η ΟΛΜΕ ζήτησε από την ηγεσία του Υπουρ-γείου Παιδείας «να καλυφθούν όλα τα κενάεκπαιδευτικών, από την αρχή της νέαςσχολικής χρονιάς, με προσλήψεις μόνιμωνεκπαιδευτικών και όχι ωρομισθίων. Για τοαπαιτούμενο εκπαιδευτικό – διδακτικόπροσωπικό, ασφαλές ελάχιστο κριτήριοείναι ο αριθμός των αναπληρωτών (κάθεείδους) που απαιτήθηκε για να λειτουργή-σουν φέτος οι σχολικές μονάδες. Με βάσηαυτό πρέπει να προβλεφθούν οι απαραί-τητες πιστώσεις για τη νέα σχολική χρονιά.Οι διορισμοί εκπαιδευτικών πρέπει να είναιτουλάχιστον τόσοι όσες και οι συνταξιοδο-τήσεις αυτής της χρονιάς». Το ΥπουργείοΠαιδείας, απάντησε ότι «θα καταβληθείκάθε δυνατή προσπάθεια για την πρόσληψημόνιμων εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθ-μίδες της εκπαίδευσης», χωρίς ωστόσο

να δεσμεύεται για συγκεκριμένο αριθμόμόνιμων διορισμών, καθώς κατέστησε σα-φές ότι για «αιτήματα που έχουν οικονομικόκόστος δεν μπορεί να υπάρξει άμεση δέ-σμευση. Τα αιτήματα θα εξετάζονται όσοοι οικονομικές συνθήκες της χώρας τοεπιτρέπουν».

Όπως είναι γνωστό στον Προϋπολογισμόγια το 2015 έχουν προϋπολογιστεί111.000.000 ευρώ για 15.000 μόνιμες προσ-λήψεις για ολόκληρο το Δημόσιο και γιααποκατάσταση των παράνομα απολυμένωνμονίμων δημοσίων υπαλλήλων. Αυτό πε-ριλαμβάνει, κατά κύριο λόγο, προσλήψειςστην Υγεία (όπου υπάρχουν ακόμη μεγα-λύτερα ελλείμματα), στην Παιδεία (στη σχο-λική εκπαίδευση και στα Πανεπιστήμια καιΤΕΙ) και κατά δεύτερο λόγο στο υπόλοιποκομμάτι του Δημοσίου (Ελεγκτικοί μηχα-νισμοί, κλπ). Ωστόσο όσον αφορά στουςμόνιμους διορισμούς ακόμη και ο αριθμόςτων 15.000 που έχει εγγραφεί στον κρατικόπροϋπολογισμό φαίνεται να μην «πατάειγερά στα πόδια του». Και αυτό γιατί πρό-σφατα, στη διάρκεια επιστημονικής ημε-ρίδας για εκπαιδευτικούς που διεξήχθηστο ΕΜΠ ο υπουργός Παιδείας ανακοίνωσεότι οι συμφωνημένες (σ.σ. με το μνημόνιο)15.000 νέες προσλήψεις θα είναι στην

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΕΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

(Γενική Εκπαίδευση, Ειδική Αγωγή και Επιστημονικό και Βοηθητικό Προσωπικό) ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ*

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΚΕΝΑ Περίπου 20.000

ΠΑΡΑΙΤΗΣΕΙΣ – ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣΜΟΝΙΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΟ 2015 Πάνω από 5.000

ΣΥΝΟΛΟ ΚΕΝΩΝ Περίπου 25.000

* Δεν περιλαμβάνονται οι ελλείψεις στις υποστηρικτικές εκπαιδευτικές δομές(ενισχυτική διδασκαλία για τα Γυμνάσια, στην Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη γιατα Λύκεια, στην λειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών, στην υποστήριξη τωνπρογραμμάτων για αλλοδαπούς και παλιννοστούντες)


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις πραγματικότητα 12.000, αφήνοντας να εννοηθεί

ότι στην εκπαίδευση αντιστοιχούν μόλις 3.000νέες προσλήψεις για όλες τις βαθμίδες.

Στο θέμα των προσλήψεων αναπληρωτώντο Υπουργείο Παιδείας έχει κάνει σαφές ότιθα χρησιμοποιήσει και πάλι κονδύλια από τοΕΣΠΑ με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παγίωσητων ελαστικών σχέσεων εργασίας και στηνεκπαίδευση. Αλλά για τη νέα χρονιά (2015/16)τα κονδύλια του ΕΣΠΑ είναι αρκετά λιγότερααπό πέρσι (μειωμένα κατά 300 εκατ. ευρώπερίπου), γεγονός που σημαίνει ότι θα χρει-αστούν αυξημένες πιστώσεις από τον ΚρατικόΠροϋπολογισμό για να καλυφθούν στοιχειωδώςτα κενά. Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι ηπροηγούμενη πολιτική ηγεσία είχε πάρει 43εκατομμύρια από το Πρόγραμμα ΔημοσίωνΕπενδύσεων για να πληρώσει τους αναπλη-ρωτές και τους ωρομίσθιους, γεγονός πουαφαίρεσε κάθε δυνατότητα παρέμβασης στιςσχολικές υποδομές (κατασκευή νέων σχολείων,επιδιορθώσεις, εργαστήρια κα).

Ωστόσο, στο Προγραμματικό κείμενο τουΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία και στο Κεφάλαιο 4.ΑΜΕΣΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣΑΡΙΣΤΕΡΑΣ σημειώνεται: “Η κυβέρνηση τηςΑριστεράς θα πάρει άμεσα μέτρα για να μηνκαταρρεύσει η δημόσια εκπαίδευση. Ο στόχοςείναι διπλός: να διασωθούν και να μπορέσουννα λειτουργήσουν τα σχολεία, τα ΤΕΙ, τα Πα-νεπιστήμια και να τεθούν οι βάσεις για τηνμεγάλη εκπαιδευτική ανασυγκρότηση στηνοποία σκοπεύουμε(...) Β. Λειτουργικά- Διοι-κητικά μέτρα: -Εξασφάλιση της λειτουργίαςκαι της αποτελεσματικής διοίκησης όλων τωντύπων των Σχολείων Γενικής, Τεχνικής-Επαγ-γελματικής εκπαίδευσης καθώς και των ΑΕΙ.–Κάλυψη των αναγκών σε διοικητικό, διδακτικόκαι ερευνητικό προσωπικό σε όλες τις βαθ-μίδες. –Επίλυση των βασικών ζητημάτωνλειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων:σχολικά βιβλία, και συγγράμματα, λειτουργικέςδαπάνες, επαναλειτουργία των σχολικών βι-βλιοθηκών και ενίσχυση των πανεπιστημια-κών. –Εφαρμογή του ανώτατου ορίου των 25μαθητών ανά τμήμα στην Δευτεροβάθμια καιμεσοπρόθεσμα των 20 μαθητών στην Πρωτο-βάθμια εκπαίδευση. –Πρωινή λειτουργία όλωντων σχολείων και εξοπλισμός τους με τααπαιτούμενα μέσα (σχολική βιβλιοθήκη, ερ-γαστήρια, αίθουσα υπολογιστών κ.λπ.) με προ-τεραιότητα στα σχολεία των πιο υποβαθμι-σμένων εκπαιδευτικά και κοινωνικά περιοχών,στο πλαίσιο μιας αντισταθμιστικής εκπαιδευ-τικής πολιτικής».

Είναι προφανές ότι και τα λεγόμενα «άμεσαμέτρα» παραπέμπονται στις καλένδες.

3-4 χιλιάδες μόνιμοι εκπαιδευτικοί θα διοριστούν σε όλες τις βαθμίδες τηςεκπαίδευσης για την επόμενη σχολική χρονιά, δήλωσε ο υπουργός Παιδείας Αρ.Μπαλτάς. Αν σκεφτεί κανείς τους δύο (2) όλους κι όλους περσινούς διορισμούς(κι αυτούς σε εκτέλεση δικαστικής απόφασης…) ή τους 272 συνολικά τηςτελευταίας 4ετίας, σίγουρα οι αριθμοί του κ. Μπαλτά φαίνονται τεράστιοι. Αυτόόμως είναι το μέτρο; Να κάνουμε κάτι καλύτερο (ή αρκετά καλύτερο, για να ικα-νοποιήσουμε και κάποιους αενάως υπομένοντες και αναμένοντες…) σε σχέση μετη μαυρίλα που είχε απλωθεί τα προηγούμενα χρόνια πάνω από την εκπαίδευση(και όχι μόνο) ή πώς θα λύσουμε τα προβλήματα, θα καλύψουμε τις ανάγκες καιθα ικανοποιήσουμε τα δικαιώματα της κοινωνικής πλειοψηφίας;

❱ Γιατί την τελευταία τετραετία έχουν συνταξιοδοτηθεί και δεν έχουν αντικατασταθεί9 χιλιάδες μόνιμοι εκπαιδευτικοί. Πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες που κάλυπτανοι συγκεκριμένοι εκπαιδευτικοί, αν μάλιστα σ’ αυτούς προσθέσουμε τους περισ-σότερους από 4 χιλιάδες που προβλέπεται να συνταξιοδοτηθούν φέτος;

❱ Γιατί μόνο στην Π.Ε. σήμερα εργάζονται περίπου 12 χιλιάδες αναπληρωτές εκ-παιδευτικοί και συνεχίζουν να υπάρχουν (Απρίλη μήνα…) περίπου 2500 κενά. Πώςθα καλυφθούν οι ανάγκες της επόμενης χρονιάς, όταν εκτός των άλλων είναιγνωστό ότι και τα κονδύλια του ΕΣΠΑ για προσλήψεις θα είναι κατά 40% μειωμένα;

❱ Γιατί τη φετινή χρονιά και μόνο από τον κλάδο των δασκάλων προσλήφθηκανως αναπληρωτές περισσότεροι από 4 χιλιάδες και συνεχίζουν να υπάρχουν σ’ όλητη χώρα εκατοντάδες τμήματα καθώς και ολοήμερα σχολεία που δεν έχουνδάσκαλο για να λειτουργήσουν (για να μη μιλήσουμε για τα νηπιαγωγεία, τιςειδικές τάξεις κ.ά.). Πώς λοιπόν θα έχουν όλα τα τμήματα το δάσκαλό τους τηνεπόμενη χρονιά όταν με βάση την ανακοίνωση του υπουργού ο αριθμός των υπόδιορισμό δασκάλων προβλέπεται να είναι μερικές εκατοντάδες;

❱ Γιατί σήμερα υπάρχουν 2636 τμήματα σ’ όλη τη χώρα με περισσότερους από25 μαθητές και χιλιάδες σχολεία έχουν συγχωνευθεί-καταργηθεί ή υποβαθμιστείτα προηγούμενα χρόνια. Πώς θα αποκατασταθούν και θα βελτιωθούν οι συνθήκεςμόρφωσης γι’ αυτά τα παιδιά, αν δε γίνουν οι αναγκαίοι διορισμοί εκπαιδευτικών;

❱ Γιατί λίγους μήνες πριν τα κόμματα της σημερινής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κι οι υπουργοί της κατήγγειλαν σ’ όλους τους τόνους τα μνημόνια που επι-βάλλουν Ε.Ε. και ΔΝΤ και καταδικάζουν εκατομμύρια ανθρώπους σ’ αυτή τη χώραστην ανεργία και την ελαστική (υποαμειβόμενη ή απλήρωτη) εργασία. Γιατίχιλιάδες εκπαιδευτικοί θα συνεχίσουν να εργάζονται με ελαστικές σχέσειςεργασίας (αναπληρωτές, ΕΣΠΑ, μειωμένου ωραρίου κ.ά.) και πολύ περισσότεροιθα συνεχίσουν να είναι άνεργοι ενώ υπάρχουν τεράστιες εκπαιδευτικές ανάγκες;

❱ Γιατί η σημερινή κυβέρνηση και τα κόμματα που την αποτελούν δεσμεύοντανπροεκλογικά να καταργήσουν και όχι να συνεχίσουν τις πολιτικές των μνημονίων.Γιατί λοιπόν σήμερα περιορίζει (και) τους διορισμούς των εκπαιδευτικών σταπλαίσια του μνημονιακού προϋπολογισμού του 2015; Για όλο το δημόσιο 15χιλιάδες διορισμοί, αφαιρώντας μάλιστα από αυτό τον αριθμό (τα γνωστά ισοδύναμαμέτρα…) τις 4 χιλιάδες επαναπροσλήψεις των διαθέσιμων-απολυμένων;

Δήλωση των εκπροσώπων των ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΠΕγια την ανάγκη μαζικών διορισμών εκπαιδευτικών,

για να έχουν όλα τα παιδιά το δάσκαλό τους

και να διδάσκονται όλα τα διδακτικά αντικείμενα

3 Άμεση κάλυψη όλων των κενών θέσεων εκπαιδευτικών, γενικής καιειδικής αγωγής

3 Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους3 Μαζικούς διορισμούς εκπαιδευτικών με βάση το χρόνο λήψης του

πτυχίου και την προϋπηρεσία για την κάλυψη όλων των εκπαιδευτικώναναγκών και σε σχέση 1 διορισμός για κάθε συνταξιοδότηση τηςτελευταίας 5ετίας - Μονιμοποίηση των αναπληρωτών και όσων έχουνκατοχυρώσει δικαίωμα διορισμού (επιτυχόντες, 24μηνο κ.ά.) - Κατάργησητου διαγωνισμού του ΑΣΕΠ

Το δικαίωμα όλων των παιδιών στη μόρφωση, το δικαίωμα των εκπαιδευτικών (και όλων των εργαζόμενων) στη δουλειά είναι αδιαπραγμάτευτο!


Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

Σε περιβάλλον «δημιουργικής ασάφειας» κινούνταιστο πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία οι αναφορέςγια την ειδική εκπαίδευση. Οι συντάκτες του υιοθέ-τησαν βασικά σημεία και άρθρα (ή τουλάχιστον δεναμφισβητούν τη γενική λογική ) του σχεδίου νόμουγια την ειδική εκπαίδευση του Λοβέρδου (αυτούδηλ. που ζητούσαν να αποσυρθεί), φροντίζοντας να«κρύψουν πίσω από τις λέξεις» τους στόχους καιτις κατευθύνσεις μιας εκπαιδευτικής πολιτικής πουυλοποιεί τις οδηγίες της Ε.Ε.: Μιας εκπαιδευτικήςπολιτικής που σε περιβάλλον μειωμένων δαπανώνκαι μηδενικών διορισμών για την παιδεία συνεχίζεινα στοχεύει στο ξήλωμα των σταθερών δομών τηςειδικής εκπαίδευσης, να υποκαθιστά τα μορφωτικάδικαιώματα των μαθητών με αναπηρία και ειδικέςανάγκες με αναφορές «πλήρους ένταξης», να υπο-βαθμίζει την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών καιλοιπών επιστημόνων που στηρίζουν τις δομές της.

Πιο συγκεκριμένα το νομοσχέδιο:Με «μάτια ερμητικά κλειστά» αγνοεί την μεγάλη

πλειοψηφία του μαθητικού δυναμικού με αναπηρίακαι ειδικές ανάγκες που βρίσκεται «αχαρτογρά-φητο» είτε στο σπίτι του, είτε σε ιδιωτικές δομές(από ΜΚΟ μέχρι “φιλανθρωπικά ιδρύματα”). Δεναπαντά στο πότε θα μπορέσει ο αφανής αυτός μα-θητικός πληθυσμός να διαβεί την πόρτα του σχολείουπου του αντιστοιχεί, πότε θα λάβει την εκπαίδευσηπου του αναλογεί με βάση τις ανάγκες του.

Αλλά και στους μαθητές με αναπηρίες καιειδικές ανάγκες που κατάφεραν να διαβούν το κα-τώφλι του σχολείου δεν απαντά:

• Στο διαχρονικό αίτημα για δημόσια και δωρεάνπρώιμη παρέμβαση. • Με ποια διαδικασία θα έχουνέγκαιρα όλο το προσωπικό που χρειάζονται απότην αρχή της χρονιάς; • Πόσες σχολικές μονάδεςειδικής εκπαίδευσης που έμειναν κλειστές ή υπο-λειτουργούσαν μέχρι σήμερα θα αποκτήσουν το μό-νιμο προσωπικό που χρειάζονται για να λειτουργούνμε επάρκεια κάθε χρόνο; • Θα έχουν όλοι οι μαθητέςπου δικαιούνται την παράλληλη στήριξη για όλο τοχρόνο ή θα μοιράζεται ένας εκπαιδευτικός σε δυοή και τρεις μαθητές (πολλές φορές μάλιστα σε δια-φορετικά σχολεία); • Τι θα γίνει με τον τεράστιοχρόνο αναμονής στα ΚΕΔΔΥ που υπολειτουργούνλόγω έλλειψης προσωπικού; • Τι θα γίνει με τοαίτημα για έγκαιρη, δωρεά, δημόσια μεταφορά τωνμαθητών από την αρχή της χρονιάς; • Τι θα γίνει μετις θεραπείες των μαθητών που περικόπτονται στα-θερά κάθε χρόνο;

Δεν απαντά στους εργαζόμενους της ειδικήςεκπαίδευσης για τις ελαστικές εργασιακές σχέσειςπου όλο και επεκτείνονται, για τον κατακερματισμότων εργαζομένων και για μια επιμόρφωση ιδιωτικούτύπου που εξαντλείται μέσα από προσωπικές δια-δρομές υψηλού κόστους.

Ωστόσο το νομοσχέδιο απαντά με θετικό τρόπο:1. Στις επιλογές της Ε.Ε. που μέσα από το άρμα

της «πλήρους ένταξης», βάζει φραγμό στην ίδρυσηνέων δομών ειδικής εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτόστο νομοσχέδιο, ανακατανέμονται τα όρια των σχο-λικών μονάδων ειδικής αγωγής (αναγνωρίζονταςμε τον τρόπο αυτό την πρόθεση για μηδενικέςνέες ιδρύσεις σχολικών μονάδων ειδικής εκπαί-δευσης), αφήνοντας ταυτόχρονα ανοιχτό το δρόμογια την εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων σε επί-πεδο διευθύνσεων ΠΥΣΠΕ και Περιφέρειας, αφούμε έγκριση των προϊσταμένων ΠΥΣΠΕ και περιφε-ρειακών διευθυντών θα μπορεί ένας μαθητής ναεγγράφεται όπου η οικογένεια επιλέξει. Με τοντρόπο αυτό θεσμοθετείται η «ελεύθερη επιλογήσχολείου» με πρόσχημα την ανυπαρξία εκπαιδευ-τικών δομών.

2. Υιοθετεί τις κατευθύνσεις της ΕΕ και αναγνω-ρίζει με «πλάγιο τρόπο» ως μαθητές με ειδικέςανάγκες αυστηρά το μαθητικό πληθυσμό με αυτισμό,ψυχικές διαταραχές, πολλαπλές αναπηρίες, νοητικήαναπηρία, εγκεφαλική παράλυση, σύνδρομα καισπάνιες ασθένειες, δίνοντας τη δυνατότητα για χω-ρισμό τμήματος μόνο όταν υπάρχουν μαθητές απότις παραπάνω ομάδες. Αγνοεί με τον τρόπο αυτό τημεγάλη πλειοψηφία των μαθητών με μαθησιακέςδυσκολίες, ΔΕΠΥ που φοιτούν στα γενικά σχολείακαι χρεώνει την εκπαίδευσή τους στους εκπαιδευ-τικούς των γενικών τάξεων, τη στιγμή που και αυτοίοι μαθητές έχουν ανάγκη ειδικής εκπαίδευσης.Βρισκόμαστε έτσι μπροστά σε μια σοβαρή υποχώ-ρηση από προηγούμενες διατάξεις νόμων πουόριζαν ότι οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίεςυπολογίζονται για το σπάσιμο ενός τμήματος(Ν.4186/2013).

3. «Εξουσιοδοτεί» τους διευθυντές των σχολείωνμέσα από πράξεις διευθυντών να αποφασίζουν γιαπρογράμματα συνεκπαίδευσης μαθητών (τα οποίαμάλιστα δεν ορίζει ποιος θα συντάσσει), αφαιρώνταςαπό το σύλλογο διδασκόντων (ο οποίος θα κλιθείνα τα εφαρμόσει) τη δυνατότητα να πάρει απόφασηγια θέμα που αφορά όλη τη σχολική μονάδα. Δημι-ουργεί έτσι προϋποθέσεις πελατειακών σχέσεωντων διευθυντών με τους γονείς μαθητών με ειδικέςανάγκες.

4. Μετατρέπει τα ΕΕΕΕΚ σε χώρους ημερήσιαςφροντίδας, αφού δίνει τη δυνατότητα παραμονήςτων μαθητών τους για μια ακόμη χρονιά στο συγ-κεκριμένο σχολείο (τα χρόνια φοίτησης στα ΕΕΕΕΚέφτασαν αισίως τα έξι), υποβαθμίζοντας το ρόλοτους και διακινδυνεύοντας με τον τρόπο αυτό τηνσυνύπαρξη μαθητών με αναπηρίες από 14 έως και28 ετών σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα που είναιαποψιλωμένα από προσωπικό. Ταυτόχρονα με τηθεσμοθέτηση αυτή αναγνωρίζει την απροθυμία τουυπουργείου να σχεδιάσει το επόμενο βήμα των μα-θητών που αποφοιτούν από αυτές τις δομές μετρόπο που να υπηρετείται η κοινωνική τους ένταξη.Με δεδομένο ότι ούτε την περσινή χρονιά αποφοί-τησαν μαθητές από τα ΕΕΕΕΚ καταλαβαίνει κανείςότι τα προβλήματα σε αυτές τις δομές της ειδικήςεκπαίδευσης θα πολλαπλασιαστούν γεωμετρικά τηνεπόμενη χρονιά, αφού από πουθενά δεν προκύπτειότι υπάρχει βούληση για διορισμούς και λειτουργίανέων εργαστηρίων που ενώ υπάρχουν σε ΦΕΚ εξα-κολουθούν να είναι …αόρατα (χαρακτηριστικό πα-ράδειγμα το ΕΕΕΕΚ Περιστερίου).

5. Τέλος επιβραβεύει το ευνοϊκό για τα προ-ηγούμενα ανώτερα στελέχη της ειδικής αγωγής θε-σμικό πλαίσιο σε σχέση με τις θέσεις που θα υπη-ρετήσουν μετά την αλλαγή κυβέρνησης. Κρατά μ’άλλα λόγια ενεργές τις διατάξεις για επιδόματα δι-ευθυντικών θέσεων στο χώρο της ειδικής αγωγήςπου είναι αρκετά μεγαλύτερα από εκείνα των διευ-θυντών σχολικών μονάδων γενικής αγωγής.

Η ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ:Αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 15%

του τακτικού προϋπολογισμού.Κανένα κλείσιμο-συγχώνευση σχολικής μονά-

δας. 20 μαθητές/τμήμα στα δημοτικά, 15 ανά τμήμαΑ΄ και Β΄ δημοτικού και στα νηπιαγωγεία.

Αποκλειστικά δημόσια, δωρεάν και υποχρεωτικήεκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και αποκα-τάσταση των ΑμΕΑ, σε σχολικές μονάδες του ΥΠΕΠΘ.

Διαχειριστικό έλεγχο ιδιωτικών μονάδων ει-δικής εκπ/σης και μετατροπή τους σε δημόσιες.

Γενναία αύξηση των δαπανών για: Την έγκαιρηπαρέμβαση, την ειδική εκπαίδευση, την ειδικήεπαγγελματική κατάρτιση, την αυτόνομη διαβίω-

ση-την προστατευμένη εργασία. Η πολιτική τηςπρόληψης πρέπει να ξεκινά από τη γέννηση τωνπαιδιών. Πλήρης ασφαλιστική κάλυψη της ειδικήςεκπαίδευσης.

Έγκαιρη διάγνωση και καταγραφή των ατόμωνμε ειδικές ανάγκες. Ίδρυση δημόσιων ειδικών σχο-λείων όλων των βαθμίδων για να καλυφθούν οιανάγκες όλων των ΑμΕΑ. Πλούσιος εξοπλισμός,εποπτικό υλικό στα υφιστάμενα και τα υπό ίδρυσηειδικά σχολεία.

Δημιουργία Τμημάτων Ένταξης σε κάθε σχολικήμονάδα και βαθμίδα εκπαίδευσης. Δημιουργίαδεύτερου Τμήματος Ένταξης ανάλογα με τις ανάγκεςτων μαθητών κάθε σχολείου. Στήριξή με αναγκαίαμέτρα με μείωση του αριθμού των μαθητών ανάτμήμα, επαναπροσδιορισμός περιεχομένου και με-θόδων διδασκαλίας, και μέσα (κατάλληλη υλικοτε-χνική και κτιριακή υποδομή, πλούσιος εξοπλισμός,εκπαιδευτικό-εποπτικό υλικό, σύγχρονα μέσα τε-χνολογίας-κατάλληλο εκπαιδευτικό λογισμικό, κ.α.).

Μαζικοί διορισμοί στην ειδική εκπαίδευση σεόλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Καμία κατηγο-ριοποίηση, κατακερματισμό και διαχωρισμό τωνεκπαιδευτικών. Ενιαία κριτήρια μεταθέσεων, διο-ρισμών σε όλη την εκπαίδευση. Διορισμοί με βάσητο χρόνο λήψης του πτυχίου και την προϋπηρεσία.Διορισμός όλων των αναπληρωτών και όσων έχουνυπογράψει έστω και μια σύμβαση στο δημόσιο σχο-λείο. Σταθερή και μόνιμη εργασία για όλους. Όχιστην ελαστική εργασία. Κατάργηση της ωρομισθίας,της αναπλήρωσης με μειωμένο ωράριο και του θε-σμού του αναπληρωτή από ΕΣΠΑ.

Στελέχωση των ειδικών σχολείων με απαραί-τητες ειδικότητες (ψυχολόγους, κοινωνικούς λει-τουργούς, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, βοη-θητικό προσωπικό κ.ά.) με μόνιμη σχέση εργασίας.

Κατοχύρωση παιδαγωγικής εκπαιδευτικής κα-τεύθυνσης των ΚΕΔΔΥ, άμεση στελέχωση τους,μικρότερες περιοχές ευθύνης ανά δήμο, λιγότερεςδιοικητικές αρμοδιότητες, κινητές μονάδες που θαεπισκέπτονται τα σχολεία και θα στηρίζουν εκ-παιδευτικούς και μαθητές. Τα ΚΕΔΔΥ να υλοποιούντην υποστήριξη των μαθητών με ειδικές ανάγκεςμέσα στα σχολεία. Διορισμοί εκπαιδευτικών σεόλα τα δημόσια ιατροπαιδαγωγικά κέντρα.

Αναβάθμιση των υπαρχόντων και ίδρυση νέωνεκπαιδευτικών μονάδων δημόσιας και δωρεάν,ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΕΕΕΕΚ), δι-εύρυνση του ρόλου τους με μονάδες αυτόνομηςδιαβίωσης, προστατευμένα εργαστήρια, νομοθετικήκατοχύρωση των αποφοίτων τους. Ειδική εκπαίδευσηεφόρου ζωής για τα άτομα με βαριές, πολλαπλέςαναπηρίες και ίδρυση κέντρων αυτόνομης διαβίω-σης.

Επαναλειτουργία των διδασκαλείων, καθιέρωσητου θεσμού της μετεκπαίδευσης σε θέματα ειδικήςαγωγής και στη β/βάθμια εκπαίδευση, περιοδικήουσιαστική επιμόρφωση με τη χρηματοδότησητου υπουργείου του προσωπικού όλων των ΣΜΕΑ,αλλά και των εκπαιδευτικών της γενικής εκπαί-δευσης σε θέματα ειδικής αγωγής.

Κατάργηση των ν.2817, ν.3194/2003,ν.3699/2008, ν.4115/2013 άρθρο 39 που εμπο-ρευματοποιούν την ειδική αγωγή, προωθούν τηνιατροποίηση, κατηγοριοποιούν τους εκπαιδευτικούςκαι ανατρέπουν εργασιακά δικαιώματα στο χώροτης ειδικής αγωγής.

Μόνιμη σταθερή, προστατευμένη - υποστηρι-ζόμενη εργασία για τα άτομα με ειδικές ανάγκεςστο Δημόσιο και στον Ιδιωτικό Τομέα.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ Π.Ε

ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις

Συνάδελφοι, συναδέλφισσεςΠραγματοποιήθηκε την Τρίτη 31/3 συνεδρίαση του ΔΣ της ΟΛΜΕ με βασικά

θέματα την εκτίμηση σχετικά με το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου ΔιοικητικήςΜεταρρύθμισης καθώς επίσης και την οργάνωση του 17ου συνεδρίου της Ομο-σπονδίας, το οποίο πρόκειται να διεξαχθεί στο διάστημα 1 – 4 Ιουλίου. Από τησυζήτηση που έγινε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης προκύπτουν ορισμέναβασικά συμπεράσματα τα οποία είναι αποκαλυπτικά σχετικά με το ρόλο πουεπιχειρούν να διαδραματίσουν συγκεκριμένες δυνάμεις μέσα στο ΔΣ.

Πιο συγκεκριμένα είναι τουλάχιστον προκλητική η στάση των δυνάμεων τουπαλιού κυβερνητικού συνδικαλισμού, οι οποίοι επιχειρούν να παρουσιαστούνδημόσια ως οι γνήσιοι εκφραστές και υπερασπιστές των συμφερόντων των εκ-παιδευτικών και της εκπαίδευσης. Όμως ο βαρύγδουπος «αντιμνημονιακός»λόγος μόνο όψιμος μπορεί να χαρακτηριστεί όταν ξεστομίζεται από τις δυνάμειςεκείνες που μέχρι χθες χειροκροτούσαν την πολιτική των μνημονίων πουβύθισαν – και συνεχίζουν να βυθίζουν – το λαό σε βαθιά φτώχεια, εξαθλίωσηκαι τεράστια ανεργία. Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι οι δυνάμεις αυτέςχαιρέτησαν επί της ουσίας την αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών, τοκλείσιμο των 1.500 σχολείων και την αύξηση του αριθμού των μαθητών στατμήματα, την πολιτική των μηδενικών διορισμών και αμέτρητα άλλα δεινάμέτρα. Και φυσικά δεν μπορούμε να κάνουμε πως δεν βλέπουμε τις βαθιέςυποκλίσεις στις οποίες επιδίδονται μπροστά στο μεγάλο κεφάλαιο ντόπιο καιξένο, στην ΕΕ και το ΔΝΤ.

Απ’ την άλλη πλευρά οι δυνάμεις που μέχρι χθες σήκωναν πολύ ψηλά τιςσημαίες του αγώνα ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική των μνημονίων κυβέρνησης– ΕΕ – ΔΝΤ σήμερα υποτάσσονται στο ρεαλισμό της «αντικειμενικής κατάστασης»,επιχειρούν να εξωραΐσουν τη συνέχιση της ίδιας πολιτικής την οποία αποδέχεταιη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ μέσω των λεγόμενων «συμφωνιών» με τους«εταίρους» και φυσικά ούτε μισή κουβέντα πλέον δεν λέγεται για το ρόλο καιτον πραγματικό χαρακτήρα της Ε.Ε. Μέρα με τη μέρα αποκαλύπτεται τοπραγματικό φιλοκυβερνητικό περιεχόμενο της πολιτικής τους, όταν επιχειρούννα παρουσιάσουν με θετικό πρόσημο τις νομοθετικές πρωτοβουλίες τηςκυβέρνησης. Χρησιμοποιώντας την τακτική του κατακερματισμού της κυβερνητικήςπολιτικής, επιχειρούν να προβάλουν μόνο ό,τι κινείται σε θετική κατεύθυνση,βάζοντας κάτω από το χαλί το σύνολο της εφαρμοζόμενης πολιτικής.

Την ίδια στιγμή όλα τα πολιτικά ζητήματα που αφορούν στο επικείμενο 17οΣυνέδριο της Ομοσπονδίας (απολογισμός του ΔΣ κλπ) επιχειρείται να κλείσουνμε τη μορφή ενός «χρονογραφήματος» προτού καν ανοίξουν, σε μια περίοδομάλιστα κατά την οποία όλο το διεκδικητικό πλαίσιο αιτημάτων του κλάδου γιατο οποίο πάλεψε όλα τα προηγούμενα χρόνια παραμένει ζωντανό και επίκαιρο.Συνάδελφοι, συναδέλφισσες. Απέναντι στην κατάσταση που διαμορφώνεταιεπισημαίνουμε τα εξής:

Σε ότι μας αφορά δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να αποδεχθούμε τηλογική εκείνη που θέλει να τεμαχίσει το σύνολο της εφαρμοζόμενης πολιτικήςγια να την εξωραΐσει, παρουσιάζοντας επιμέρους πτυχές της, αφήνοντας έξωαπό το κάδρο τη συνολική κατάσταση.

Πώς μπορεί να γίνει αποδεκτή ως «μη αντιλαϊκή» η ρητή αποδοχή και η εκνέου επικύρωση δια νόμου των όρων του πρώτου Μνημονίου, με την οποίασυνεχίζεται η πολιτική των μηδενικών διορισμών στην εκπαίδευση;

Πως μπορούμε να δεχτούμε ως θετικές τις αλλαγές στο Πειθαρχικό Δίκαιοόταν είναι τουλάχιστον ημιτελείς; Καταργούνται μεν οι διατάξεις που αφορούντην αυτοδίκαιη αργία, αλλά παραμένει το συνολικό πλαίσιο των μνημονιακώννόμων αλλά και του αυταρχικού πειθαρχικού δικαίου (το σύνολο του Ν.4057/2012και το σύνολο της παραγράφου Ζ του Ν.4093/12 αλλά και του ν. 3584/2007). Δενυπάρχει η ακύρωση όλων των ποινών που έχουν επιβληθεί με τις καταργούμενεςδιατάξεις. Δεν υπάρχει η άμεση παύση πειθαρχικών και διοικητικών διώξεωνενάντια σε εργαζόμενους που συμμετείχαν στην απεργία-αποχή που προκήρυξανΑ.Δ.Ε.Δ.Υ. και Ομοσπονδίες. Δεν διατυπώνεται η αναστολή εκτέλεσης πειθαρχικής

ποινής μέχρις ότου τελεσιδικήσει το ποινικό σκέλος. Δεν απαλείφεται πλήρωςτο πειθαρχικό αδίκημα «της αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς εντός και εκτόςυπηρεσίας», που με την ασάφειά του έχει δημιουργήσει «βιομηχανία»πειθαρχικών διώξεων. Δεν απαλείφεται το πειθαρχικό αδίκημα της «παραβίασηςυποχρέωσης εχεμύθειας», το οποίο χρησιμοποιείται για να αποτρέψει καταγγελίεςαυθαιρεσιών της διοίκησης.

Πως μπορεί να χαρακτηριστεί ως θετική η συνέχιση της πολιτικής εκείνηςπου διατηρεί τη «διαθεσιμότητα» και ελαστικοποιεί τις εργασιακές σχέσειςστο Δημόσιο μέσω του απαράδεκτου θεσμού της «κινητικότητας», ακόμα κι ανβαφτίζεται ως «εθελοντική»;

Ακόμα και στο κορυφαίο για τον κλάδο αίτημα της επαναφοράς των εκπαι-δευτικών που βρίσκονται σε διαθεσιμότητα, κυριαρχεί η δέσμευση τηςκυβέρνησης απέναντι σε ΕΕ και ΔΝΤ ότι τα όποια μέτρα δεν θα έχουν«δημοσιονομικό κόστος». Γι’ αυτό και επιμένει η κυβέρνηση να αφαιρέσειόσους επανέλθουν στην εργασία από το σύνολο των ήδη αναιμικών 15.000νέων διορισμών. Γι’ αυτό και αρνείται να αποκαταστήσει οικονομικά τους συνα-δέλφους και τις υπέρογκες απώλειές τους για το διάστημα των 21 και πλέονμηνών διαθεσιμότητας ή να τους αναγνωρίσει έστω το χρόνο αυτό ως συντάξι-μο.

Την ίδια στιγμή με τις λεγόμενες «Συλλογικές Διαπραγματεύσεις» επιχειρείταινα αφοπλιστεί επί της ουσίας όλο το δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα και υποβαθμίζονταιοι Ομοσπονδίες του Δημόσιου τομέα με τον περιορισμό των μισθολογικών δια-πραγματεύσεων σε τριτοβάθμιο επίπεδο, υπονομεύοντας την ενότητα του συν-δικαλιστικού κινήματος. Η δυνατότητα για Σ.Σ.Ε. στο Δημόσιο έχει νόημα μόνοαν οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα της διαπραγμάτευσης και σε συνολικόαλλά και σε κλαδικό επίπεδο. Η ΑΔΕΔΥ να διαπραγματεύεται το «μίνιμουμ»βασικών μισθών, εν είδει μιας «Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας». Ταυπόλοιπα ζητήματα (εργασιακές σχέσεις, ειδικές συνθήκες εργασίας, ιδιαιτερότηταχώρων και οι από αυτές απορρέουσες ειδικές οικονομικές και άλλες ρυθμίσεις),πρέπει να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης των διαφόρων κλάδων Δ.Υ.με τις Ομοσπονδίες τους.

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διατηρεί στο ακέραιο όλο το εργασιακό – μι-σθολογικό καθεστώς με βασική πλευρά το κατάπτυστο ενιαίο μισθολόγιο4024/11, το οποίο καταδίκασε εκατοντάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους –ανάμεσά τους και τους εκπαιδευτικούς – σε βαθιά φτώχεια. Καλεί λοιπόν τώρατα συνδικάτα να επικυρώνουν την πολιτική αυτή ώστε να τα μετατρέπει σεσυνένοχους επισφραγίζοντας τις ενδεχόμενες «κοινωνικές συμφωνίες» καιμε «συνομολογούμενες ρήτρες ειρήνης». Ακόμα και αν η κυβερνητική πολιτικήσυναντήσει τη διαφωνία και την απόρριψη του συνδικαλιστικού κινήματος, ηκυβέρνηση διατηρεί το δικαίωμα να επιβάλλει μονομερώς το εργασιακό και οι-κονομικό καθεστώς όλων των δημοσίων υπαλλήλων.

Συνάδελφοι, συναδέλφισσεςΣε λίγους μήνες πρόκειται να διεξαχθεί το 17ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ. Οι

Αγωνιστικές Παρεμβάσεις εκτιμούν ότι είναι αναγκαιότητα να επανέλθουν στοπροσκήνιο όλα τα σοβαρά προβλήματα που αφορούν τους εκπαιδευτικούς, τασχολεία και τη νέα γενιά, καθώς επίσης και ολόκληρο το διεκδικητικό πλαίσιοπου αναδείχθηκε από τους σκληρούς και πολύμορφους παρατεταμένους αγώνεςτου εκπαιδευτικού κινήματος. Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε την αντίληψηεκείνη που βλέπει το Συνδικάτο από μακριά και περιχαρακωμένα. Ούτε επίσηςαποδεχόμαστε τη λογική ενός ανέξοδου και άχρωμου «χρονογραφικούαφηγήματος» όλων των αγώνων μικρών και μεγάλων, που διεξήγαγε ο κλάδοςμας. Αντίθετα επιμένουμε πως πρέπει να μιλήσουμε ξανά εφ’ όλης της ύλης,για όλα τα προβλήματα που απασχόλησαν και απασχολούν τον κλάδο, για όλαεκείνα τα αιτήματα που παραμένουν ζωντανά, επίκαιρα και ζητούν τηνικανοποίησή τους. Στην κατεύθυνση αυτή συνεχίζουμε….

Απρίλης 2015

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Δ.Ε.

Για τη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ στις 31/3


Νέα

απ

ό τα

σω

μα

τεία &

τις αγω

νιστικ

ές πα

ρεμ

βά

σεις

Ηαδυναμία χρη-ματοδότησηςτων αναγκών

των σχολικών μονάδωντης πόλης αποτυπώνει τοσυνολικό πρόβλημα πουαντιμετωπίζει, αγωνιζό-μενη να αποφύγει τηνπτώχευση.

Σε δεινή οικονομικήκατάσταση βρίσκεται τοεκπαιδευτικό σύστηματου Σικάγου, Tο τρίτο με-γαλύτερο στη χώρα. Τοαρμόδιο όργανο, το Συμ-βούλιο Εκπαίδευσης Σι-κάγου, προσπαθεί να κα-λύψει τις ανάγκες τωνσχολείων για ανακαίνισηαιθουσών και τοποθέτησηκλιματισμού, διαθέτοντας στην αγορά ομόλογα αξίας συνο-λικά 296 εκατομμυρίων δολαρίων. Αρχικά επρόκειτο να γίνειδημοπρασία τίτλων 372 εκατ. δολαρίων, η οποία, όμως, κα-θυστέρησε μετά την υποβάθμιση της πιστοληπτικής τουςικανότητας σε μία βαθμίδα πάνω από τα ομόλογα «σκουπί-δια». Δύο ήταν οι οίκοι που αποφάσισαν τον Μάρτιο την υπο-βάθμιση, αυτός της Moody’s κι εκείνος της Fitch Ratings.

Υπενθυμίζεται πως η πόλη, η οποία και σήμερα αντιμε-τωπίζει σοβαρό έλλειμμα στον προϋπολογισμό και τις συν-τάξεις της, πριν από δύο χρόνια είχε τα ίδια ακριβώς προ-βλήματα. Τότε αναγκάστηκε να κλείσει πενήντα σχολεία στηνεπικράτειά της. Προβλέπεται πως το επόμενο οικονομικόέτος θα υπάρχει έλλειμμα στο σύστημα εκπαίδευση της τά-ξης του 1,1 δισ. δολαρίων, γιατί η χρηματοδότηση των συν-τάξεων απομυζά πολλούς πόρους του δήμου. Την περασμέ-νη εβδομάδα ο κυβερνήτης της πολιτείας Ιλινόις, ΜπρουςΡάινερ, όπου βρίσκεται το Σικάγο, ανέφερε πως ίσως χρει-αστεί προστασία έναντι πιστωτών, αν και νομικά δεν παρέ-χεται αυτή η δυνατότητα. Στη σημερινή συνθήκη με τουςδιεθνείς οίκους αξιολόγησης να διατυπώνουν αρνητικέςπροοπτικές για το Σικάγο, πιθανώς η περαιτέρω υποβάθ-μιση των ομολόγων του σε «σκουπίδια» να απομακρύνειτους δυνητικούς επενδυτές. «Υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολ-λές εκκρεμότητες, όσον αφορά τις προοπτικές του χρέουςτου Σικάγου» επισημαίνει ο Τζον Μίλερ, επικεφαλής τουτμήματος πάγιου εισοδήματος στη Nuveen Asste Manage-ment. «Ενδεχομένως να πρέπει να προσελκυσθούν αγορα-στές με μία πολύ υψηλότερη απόδοση από ό,τι είχαν οι τίτλοιστην προηγούμενη δημοπρασία.»

Οι οφειλές της στο συνταξιοδοτικό της σύστημα ανέρχον-ται σε 20 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloom-berg, τα ομόλογα με λήξη τον Δεκέμβριο του 2042 διαπραγ-ματεύονταν με μία μέση απόδοση της τάξης του 5,4%, δη-λαδή 2,4 ποσοστιαίες μονάδες άνω της απόδοσης αναφοράς

των δημοτικών ομολόγων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σεδιάστημα τουλάχιστον δύο ετών. Πριν από την υποβάθμισηαπό τη Moody’s στις 6 Μαρτίου η διαφορά είχε διαμορφωθείστις 1,8 ποσοστιαίες μονάδες.

ΧρεοκοπίαΘα πρέπει να σημειωθεί ότι ο οίκος Moody’s έχει αξιο-

λογήσει το Συμβούλιο Εκπαίδευσης Σικάγου και το έχει το-ποθετήσει στη βαθμίδα Baa3, τη χαμηλότερη επενδυτικήβαθμίδα. Ο Ραμ Εμάνουελ, δήμαρχος της πόλης, ο οποίοςστην ουσία είναι και ο υπεύθυνος της λειτουργίας των σχο-λείων, διορίζει για το έργο αυτό το Συμβούλιο Εκπαίδευσης.Με δεδομένες τις υποχρεώσεις για κάλυψη συντάξεων καιτο διογκούμενο έλλειμμα, ο κυβερνήτης της πολιτείας, άφη-σε ανοιχτό το ενδεχόμενο χρεοκοπίας. Ωστόσο, το νομοθε-τικό πλαίσιο δεν προβλέπει κάτι τέτοιο, αλλά ο κ. Ράινερείναι από τους πολιτικούς στις ΗΠΑ, που τάσσεται υπέρ τηςαλλαγής του. Αντιθέτως, ο δήμαρχος του Σικάγου δεν συμ-μερίζεται τη θέση του. Ισχυρίζεται πως είναι ενδεδειγμένονα επινοηθούν άλλοι τρόποι για την κάλυψη των χρηματο-δοτικών κενών στον προϋπολογισμό του δήμου. Λόγου χάρινθα μπορούσε να μειωθεί το κόστος των συντάξεων, ενώ ηυπαγωγή σε καθεστώς πτώχευσης δεν θεωρείται καν ωςμία από τις επιλογές. Οι βουλευτές της τοπικής βουλής τουΙλινόις κατήρτισαν σχετικό νομοσχέδιο, αλλά αυτή τη στιγμήακόμα βρίσκεται στην αρμόδια επιτροπή και εξετάζεται. Κα-τά τη Municipal Μarket Analytics, η οποία μελετά την αγοράομολόγων των τοπικών αρχών, τα «σχολικά ομόλογα» δενενέχουν παρά ελάχιστους κινδύνους να μη ρευστοποιηθούνμε τη λήξη τους. Τέλος, κατά τον Μπιλ Μπλακ της Invesco,το πιο σοβαρό ζήτημα αυτή τη στιγμή για τον δήμο του Σι-κάγου είναι ότι δεν έχει εναλλακτική οδό για να ζητήσειβοήθεια.

(Δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» στις 23 Απριλίου 2015)

Το Σικάγο αδυνατεί να χρηματοδοτήσει

τα σχολεία του


Νέα

απ

ό τ

α σ

ωμ

ατε

ία &

τις

αγω

νισ

τικ

ές π

αρ

εμβ

άσ

εις

Ο επίλογος στην υπόθεση τουνέου σπουδαστή Βαγγέλη Γιακου-μάκη γράφτηκε με τον πιο τραγικότρόπο, αφού βρέθηκε νεκρός πολύκοντά στη σχολή που σπούδαζε σταΓιάννενα. Και τώρα που τα φώτατης δημοσιότητας σβήνουν ας κα-ταθέσουμε ορισμένες σκέψεις πάνωστο τραγικό συμβάν.

Με αφορμή λοιπόν το γεγονός αυτό συσπειρώθηκαν όλοιμαζί για να θρηνήσουν, όψιμα και υποκριτικά, κάθε λογής τη-λεπερσόνες, κονδυλοφόροι, δημοσιογράφοι και δημοσιολόγοι.Όψιμος θρήνος, ψεύτικη οργή και περίσσια υποκρισία διαπερνάόλα τα τηλεοπτικά μέσα, αφού την ίδια στιγμή που διαρρηγνύουντα ιμάτιά τους στα δελτία των οκτώ για την «ανοχή και τη σιωπήτης κοινωνίας απέναντι στη βία», όλος αυτός ο τηλεοπτικόςσυρφετός προβάλλει τη βία ως ένα είδος «φυσικού νόμου».Από τις πρωινές ζώνες μέχρι και τις μεταμεσονύχτιες προβολέςη τηλεοπτική «ζωή» βρίθει από σκηνές και εικόνες βίας,αίματος, δημιουργώντας την κοινή συνείδηση του «φυσιολογικού»γεγονότος. Μπορεί άραγε να ξεχάσει εύκολα κανείς τις σκηνέςτων τραμπούκων του φασιστικού μορφώματος της ΧΑ που προ-πηλάκιζε μικροπωλητές και εξαπέλυε ανθρωποκυνηγητά στιςγειτονιές του Αγ. Παντελεήμονα εναντίον μεταναστών και προ-σφύγων; Ή μήπως να ξεχάσουμε τις αμέτρητες επαναλήψειςτων φρικιαστικών βίντεο με τις εκτελέσεις ομήρων από τουςλεγόμενους τζιχαντιστές, τα οποία προβάλλονται σε πρώτοπλάνο από τα μεσημβρινά δελτία ειδήσεων μέχρι τα κοινωνικάμέσα δικτύωσης;

Η λίστα είναι ατελείωτη. Κοινός παρονομαστής είναι αυτόςπου δεν τολμά κανένα μέσο, κανένας όψιμος «σταυροφόρος»

ενάντια στη βία να ομολογήσει. Τοσάπιο εκμεταλλευτικό καθεστώςπου επιβάλλει σε όλες τις εκφάνσειςτου τον ένα και μοναδικό νόμο,αυτόν της επιβίωσης του ισχυρό-τερου. Το νόμο της κοινωνικήςζούγκλας, του ανελέητου και αδυ-σώπητου ανταγωνισμού, της ατο-μικότητας και της ανθρωποφαγίας.

Και τώρα σε πλήρη συγχορδία, όλοι οι παραπάνω, απαιτούντην παραδειγματική τιμωρία των ηθικών αυτουργών. Αυτώνδηλαδή που εξανάγκασαν το νεαρό σπουδαστή στην αυτοχειρία.Αυτών που με την απαράδεκτη και βάρβαρη στάση τους βασάνιζανκαι τραμπούκιζαν το νεαρό για μακρό διάστημα, με τη γνώσηκαι κάτω από την πλήρη ανοχή των αρχών της σχολής μέχρι καιπολιτικών παραγόντων.

Δεν θα ισχυριστούμε με τη σειρά μας το ανάποδο. Οφείλουμεόμως να γεμίσουμε τα μυαλά με ανησυχίες. Να βάλουμε λοιπόντο πραγματικό ερώτημα. Οι «ηθικοί αυτουργοί» αποτελούν τοσύμπτωμα. Αν όχι εμείς τότε ποιος θα μιλήσει για την πραγματικήαιτία; Αν όχι τώρα πότε θα αποκαλύψουμε τους πραγματικούςενόχους; Ξαναλέμε λοιπόν πως ο πραγματικός ένοχος, πουγεννά κάθε τέτοιο φαινόμενο είναι το ίδιο το σάπιο, εκμεταλλευτικό,κοινωνικό σύστημα που ζούμε.

Αν θέλουμε να λεγόμαστε Δάσκαλοι, οφείλουμε απέναντιστην κοινωνική βαρβαρότητα και τη ζούγκλα του καπιταλισμού,να προτάξουμε τη συντροφικότητα, την αλληλεγγύη, την ενότητακαι την αδελφοσύνη μας. Ο Βαγγέλης δεν ήταν το πρώτο θύμααυτού του συστήματος. Ας αγωνιστούμε για να κλείσει εδώ οματωμένος κατάλογος…

Μάρτης 2015

Με αφορμή το θάνατο του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Ποιος γεννά τη βία;ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Δ.Ε.

Τι λέει η Ένωση Διδασκάλων(ΝΑSUWT) της Βρετανίας

Σκηνές από το κλασικό βιβλίο του Κάρο-λου Ντίκενς «Όλιβερ Τουίστ», που περιγρά-φει τη φτώχεια και την ανέχεια κατά τη βι-κτωριανή εποχή, βιώνουν οι μαθητές τηςΒρετανίας... Σε δημοσίευμα στοtopontiki.gr αναφέρεται ότι η Ένωση Διδα-σκάλων (ΝΑSUWT) της Βρετανίας –η οποίαδιεξήγαγε έρευνα για το θέμα– καταγγέλλεισυνθήκες βικτωριανής εποχής σε πολλάσχολεία, στα οποία οι μαθητές πηγαίνουνπεινασμένοι και χωρίς ζεστά ρούχα... Ου-σιαστικά πρόκειται για παραλληλισμό μετην περίοδο της ηγεμονίας της βασίλισσαςΒικτωρίας, από το 1837 έως το 1901, στηνΑγγλία του 19ου αιώνα, όπου η ψαλίδα τηςκοινωνικής ανισότητας και των άθλιων συν-θηκών διαβίωσης με τον άκρατο καπιταλι-σμό της βιομηχανικής επανάστασης ήταν τα

κύρια χαρακτηριστικά της εποχής. Πολλοίαπό τους δασκάλους έχουν δηλώσει ότιφέρνουν από το σπίτι τους φαγητό για να τοδώσουν στους μαθητές τους, παρά το γεγο-νός ότι η παιδική φτώχεια έχει πέσει στα300.000 παιδιά –με τη σημερινή κυβέρνησησυνασπισμού–, ενώ οι Φιλελεύθεροι ισχυ-ρίζονται ότι έχουν υποστηριχθεί πολλές οι-κογένειες μέσω της χορηγίας του «δωρεάνγεύματος» στα σχολεία. Πάντως οι δάσκα-λοι επιμένουν ότι η κατάσταση δεν έχει αλ-λάξει επί της ουσίας. «Εν έτει 2015 δενέπρεπε να υπάρχουν παιδιά που έρχονταιπεινασμένα στο σχολείο, χωρίς κάλτσες καιπαλτό. Ορισμένα παιδιά είναι σαν να ξανα-ζούν τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης της βι-κτωριανής εποχής μέσα στις πόλεις», είπεένας δάσκαλος που δεν ήθελε να κατονο-μαστεί... Τρεις στους τέσσερις δασκάλουςέχουν δει με τα μάτια τους παιδιά να έρχον-ται σχεδόν με κουρέλια στο σχολείο καιεξαιτίας του κρύου και της πείνας να μην

μπορούν να συγκεντρωθούν στο μάθημάτους. Σε άλλες περιπτώσεις τα παιδιά γυ-ρίζουν στο σπίτι και δείχνουν στους γονείςτους σημειώματα από τη διεύθυνση ότι ταγεύματά τους στο κυλικείο παραμένουν γιαμήνες απλήρωτα. «Οι γονείς είναι άστεγοικαι χωρίς κανέναν πόρο, γεγονός που επι-δρά στην καταπόνηση του σώματος και τηςψυχής των παιδιών αυτών. Πεινασμένα καικουρασμένα δεν έχουν ούτε καν κάποιονχώρο για να κάνουν τα μαθήματά τους», δη-λώνει η Κρις Κίατς, γενική γραμματέας τηςΔιδασκαλικής Οργάνωσης NASUWT. Παράτις διαβεβαιώσεις των πολιτικών ότι έχουνγίνει κάποιες ενέργειες για την καταπολέ-μηση της φτώχειας –αν και παραδέχονταιότι χρειάζονται σίγουρα περισσότερες–, οιΒρετανοί δάσκαλοι, όπως αναφέρουν στησχετική έρευνα, εξακολουθούν να «μα-ζεύουν τα κομμάτια» των μαθητών που υπο-φέρουν από την οικονομική εξαθλίωση τωνοικογενειών τους...

Οι «Όλιβερ Τουίστ» της σύγχρονης Βρετανίας


απόψεις

«Παντού γίνονται αυτά».«Είναι γνωστά».«Δεν έχει να κάνει που είσαι Αναπληρώτρια. Και

στους μονίμους τα κάνουν. Ο άνδρας μου, μόνιμος, μεδώδεκα χρόνια υπηρεσίας, και είναι φέτος σε τέσσερασχολεία, που απέχουν πάνω από σαράντα χιλιόμετραμεταξύ τους». Έτσι μου είπε, μία γλυκυτάτη, κατά ταάλλα μαθηματικός, σε μια περιπλάνησή μου κάπουστη μακρινή Αττική.

Εννοείται πως δεν έχω σκοπό, με το παρόν κείμενο,να αναλύσω τα τρωτά της εκπαίδευσης. Ούτε άλλωστεκαι είμαι αρμόδια να το κάνω. Ως προς την άτιμη τώρα,αυτήν φάρα των Αναπληρωτών, κάτι έχω καταλάβειότι μας θεωρούν τα προφυλακτικά του εκπαιδευτικούσυστήματος, αλλά δεν είναι η θέση μου από εδώ ναερευνήσω ποιος είναι αυτός που εις βάρος μου τόσαχρόνια γ…!

Θα επιχειρήσω μόνο το δικό μου «Εις εαυτόν» δρα-ματάκι να σας ιστορήσω, αυτό που ίσως θα ενδιέφερεκαι τον άλλον, Αναπληρωματικόν ή όχι, που δεν φο-βάται να πει πως φοβάται.

Ε, λοιπόν, ναι. Φοβάμαι των διευθυντών το μειδίαματο αντί καλέσματος στην τάξη.Φοβάμαι φιλολόγων συνάξεις για την διανομή.Αυτό το ό,τι περίσσεψεπου δεν επέλεξα.Φοβάμαι την σιωπή τους γι’ αυτήντην εύρυθμη λειτουργία του σχολείου.Φοβάμαι την Β΄ Ανάθεση.Το έγγραφο που έφτασε σήμερα.Φοβάμαι τις κατάμεστες τάξειςΓενικής Παιδείας που περιμένουννα λιντσάρουν την καινούργια.Φοβάμαι τις συμβούλους

όταν προσφωνούν «Κύριοι Συνάδελφοι»αλλά υπονοούν «Κύριοι Υφιστάμενοι».Φοβάμαι τους πεφωτισμένους δασκάλουςπου επιβάλλουν στις δύσκολες τάξεις την τάξη.Φοβάμαι τα ανοιχτά κινητά. Την βουή που ακούγεται και δεν ξέρω από πού.Φοβάμαι το φωτοτυπικό που και σήμεραχάλασε πριν το αγγίξω.Φοβάμαι το μέτρημα των απουσιώντων κεφαλών το μέτρημα των κεφαλαίων των σελίδωντων λεφτών της εκδρομής που δεν πήγα.Από καιρό εφημερεύω τον εκδρομέα αναπληρώνω ονειρεύομαι μια ελεύθερη ώραμια ελεύθερη μέραμια εκδρομή…

Κι από τώρα που γράφω όλα αυτάείστε Εσείςκαι φοβάμαι λιγότερο.

Αριστέα ΠαπαλεξάνδρουΜάρτιος του 2015

ΑΥΤΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ: Ενδοσχολική βίαΑπό τη σκοπιά μιας Αναπληρωματικής

Αφιερώνεται στους ενεργούςμιας μακρινής Αττικής

(Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά;)ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

Το θυμήθηκα αυτό το διάστημα που πολύς λόγος γίνεται για το τέ-λος της θητείας των Διευθυντών και το νέο τρόπο εκλογής τους. Ποιοείναι τελικά το νόημα της ύπαρξης Διεύθυνσης σε ένα σχολείο συγ-κεκριμένης κατεύθυνσης και ποιος είναι ο ρόλος του Διευθυντήεκλεγμένου ή διορισμένου στο Νέο Σχολείο της Αγοράς; Να οριστείμε ακρίβεια ο όρος Διεύθυνση για να αποφεύγονται οι μαθητικές πα-ρεξηγήσεις και στη συνέχεια να αναδειχθεί το αναγκαίο ή μη τηςσυμβολής του εκλεγμένου Διευθυντή στην οργάνωση και διοίκησητου σχολικού περιβάλλοντος.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τον ιδεατό τύπο της Διεύθυνσης, μιαςκαι προέχει αφού το σχολείο είναι κατεξοχήν χώρος διακίνησης ιδε-ών και ιδεωδών. Στο ιδεώδες ή ιδεατό σχολείο ο Διευθυντής είναιπρωτίστως ένας δάσκαλος με όραμα, με εμπειρία χρόνου και προ-σφορά έργου. Η ωριμότητα και η διάθεση για συνεισφορά στο κοινόκαλό τον οδήγησε στη διεκδίκηση αυτής της θέσης. Επέλεξε να τεθείστην υπηρεσία της σχολικής κοινότητας και όχι της σχολικής μονά-δας(;) προκειμένου ν’ αγωνιστεί συνολικά προς την πορεία εκείνηπου αποβλέπει στην αυτοπραγμάτωσή της.

Στην κατεύθυνση αυτή ο Διευθυντής ως συνεργάτης των εκπαι-δευτικών και σύμβουλος των μαθητών χαράζει την πορεία του σχο-λείου με αρωγό την πολιτεία για μια κοινωνία ισότητας, δικαιοσύνηςκαι αλληλεγγύης. Με αυτό το στόχο ο Διευθυντής για να ανταποκριθείστις ανάγκες της σχολικής κοινότητας κατέχει τη «μυστική συνταγή»της δημόσιας διοίκησης, των παιδαγωγικών και της ψυχολογίας. Στοπρόσωπό του καθρεφτίζεται η πολύχρονη εμπειρία της χρηστής δι-οίκησης και της σχολικής ψυχολογίας, αφού το δημόσιο σχολείο ως

ζωντανός οργανισμός έχει αυξημένες και διαφορετικές ανάγκες απόαυτές που έχει μια οποιαδήποτε επιχείρηση ή δημόσια υπηρεσία.

Έτσι ο Διευθυντής οφείλει να γνωρίζει τις δυσκολίες της τάξης,να κατανοεί και να συμπάσχει τους συναδέλφους του στα διδακτικάαλλά και τα εργασιακά προβλήματά τους. Τολμηρός και άφοβος, αυ-τός μπροστάρης, εμπνέει με τη δημιουργικότητά του και συμπαρα-σύρει τους άλλους ως υψιπέτης, ηγέτης και δάσκαλος. Στην καθη-μερινή εφαρμογή του νόμου έχει ευθυκρισία και όχι ακρισία. Χαρι-σματικός αυτός διακρίνει το άρτιο από το περιττό, υπερβαίνει τιςγραφειοκρατικές αγκυλώσεις της «νομιμότητας» και της «τυπολα-τρίας». Διακρίνει την πορεία με καθαρό μάτι και νου. Κατανέμει ισο-μερώς και ισόποσα το βαρύ φορτίο που μεταφέρει και έχει την εκτί-μηση της σχολικής κοινότητας. Έργο του είναι η ανάληψη της ευθύνηςγια την ορθή πορεία, ακόμα και αν χρειαστεί να ρισκάρει τη θέσητου. Αμφισβητεί και απαιτεί από την πολιτεία καθημερινά για τιςαπαραίτητες «πιστώσεις» που δεν φτάνουν πάντοτε μέχρι την πόρτατου. Αγωνίζεται προτρέποντας εκπαιδευτικούς και μαθητές στον καλόαγώνα για τις ελλείψεις και την καλύτερη λειτουργία του σχολείου,μαζί με το σύλλογο Γονέων και τους αρμόδιους φορείς της ΤοπικήςΑυτοδιοίκησης. Σέβεται και λογαριάζει την άποψη του κάθε διδά-σκοντα, ανεξάρτητα από συμφωνία ή διαφωνία, χωρίς διάκριση καιεμπάθεια. Η καθημερινή παρουσία και συμπεριφορά του σκιαγρα-φούν την προσωπικότητά του που γίνεται ορατή σε μαθητές, γονείςκαι εκπαιδευτικούς και την τοπική κοινωνία. Όταν θα έρθει η έσχατηώρα της ευδόκιμης αποχώρησης, όλοι θα τον θυμούνται ως το Δά-σκαλο-Διευθυντή που βάδισε στο δρόμο της Παιδείας και του Αγώνα.


απόψεις

Εκλογή Διευθυντών:

Επιστρέφεται λόγω αγνώστου ή λάθους διεύθυνσης

Πριν από καιρό ένας μαθη-τής του Γυμνασίου πουέδειχνε την προτίμησή του

περισσότερο στο διάλλειμα πα-ρά στο μάθημα, γελούσε αστα-μάτητα με το αστείο, κατά πωςτου φάνηκε, η απειλή καθηγή-τριας ότι αν συνεχίσει να έχειτην ίδια απρεπή συμπεριφορά θατον πάει στη Διεύθυνση. Αλλά σεποια διεύθυνση θα με πάει, εξα-κολουθούσε να λέει, ξεκαρδισμέ-νος, έχοντας μάλλον στο μυαλότου μια «αντρέσα» και όχι το Δι-ευθυντή του σχολείου.

γράφει η Ανδριανή Στράνη

Σ’ αυτό το ιδεατό σχολείο μικρή σημασία έχει αν ο Διευθυντήςεκλέγεται ή διορίζεται αφού άριστος αυτός, πρώτος μεταξύ ίσων,υπηρετεί μια πολιτεία όπου φιλόσοφοι και βασιλιάδες ταυτίζον-ται.

Αλλά δεν βρισκόμαστε εκεί. Αντίθετα, στο σημερινό σχολείοτου υπαρκτού καπιταλισμού ο Διευθυντής στις περισσότερες πε-ριπτώσεις είναι ο κουρασμένος από την τάξη άνθρωπος που φλερ-τάρει με τη θέση αυτή από διάφορα μικροαστικά κίνητρα: Η δυ-σκολία να καλύψει το ωράριο της ειδικότητας, ο φόβος της μετα-κίνησης σε άλλο σχολείο, το επίδομα θέσης, η καλύτερη σύνταξη,το χοντρό portfolio που έφτιαξε με τόσο κόπο, μαζεύοντας χαρτάκιακαι πιστοποιητικά νομιμοφροσύνης και επιστημονικότητας, η φι-λοδοξία να διοικεί ως μάνατζερ και να διατάζει υπαλλήλους. Να,σε αδρές γραμμές το προφίλ του Διευθυντή που θέλει η σύγχρονηκοινωνία για το Νέο Σχολείο της Αγοράς. Αυτός είναι ο εκπαιδευ-τικός με τη νοοτροπία γραφειοκράτη, που όταν πάρει τη θέση τουΔιευθυντή κάνει τα πάντα για να την κρατήσει. Τρέμει στη σκέψηνα αμφισβητήσει και εκτελεί τις εντολές πριν προλάβει να τις δια-βάσει. Σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται «βασιλικότερος του βα-σιλέως». Όταν δεχτεί κριτική από συναδέλφους για την αυταρχι-κότητα και τις «ανομίες» της διοίκησης ή κλαψουρίζει ότι είναιδημόσιος υπάλληλος και κάνει το καθήκον του (Το λέει ο Νόμος)ή απειλεί και ενημερώνει την Προϊσταμένη Διεύθυνση. Δειλός,πάντα σκυμμένος πνίγεται στη δουλειά, γιατί το γραφείο εργάζεται,όπως λέει, υπονοώντας ότι οι άλλοι μπορεί και να κάθονται. Ανα-σφαλής και καχύποπτος προσπαθεί να βάλει στη γωνία αυτόν πουέχει αντίθετη άποψη φτιάχνοντας τη δική του αυλή που την κρίσιμηώρα πρόθυμα τον στηρίζει. Ο κλικαδόρος Διευθυντής έχει μπιστι-κούς που τους πλευρίζει σε κάθε ανάγκη για να κάνει τη «βρώμι-κη» δουλειά της διοίκησης. Οι αδιάφοροι τον εξυπηρετούν και οιβαριεστημένοι τον υποφέρουν. Άλλοι θα τον ακολουθήσουν αναγ-καστικά σε κρίσιμα ζητήματα, γιατί αυτός είναι ο Διευθυντής πουαύριο θα τους αξιολογήσει. Και αυτός με τη σειρά του υπολογίζειστην αξιολόγηση, γιατί του δίνει τη δύναμη που δεν έχει. Ενώ έχειορισθεί να διευθύνει, βάζει μπροστά το Σύλλογο Διδασκόντων σταδύσκολα για να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά και ο ίδιος δεναναλαμβάνει ποτέ καμία ευθύνη. Όπου μπορεί, περνάει αυτά πουθέλει έντεχνα και υπόγεια μόνος αυτός «Άρχοντας», ενώ όταν χρει-άζεται κάλυψη οδηγείται στις δημοκρατικές διαδικασίες για ναέχει τη νομιμοποίηση του «κυρίαρχου» Συλλόγου Διδασκόντων.

Οι αντιρρησίες και οι συνδικαλιστές δεν τον τρομάζουν, αφούμπορεί και κάνει τη δουλειά του με τους αυλοκόλακες και τα εξα-πτέρυγά του. Εξάλλου το έδαφος στα σχολεία έχει προετοιμαστείμετά την περσινή προσπάθεια εφαρμογής της κακόφημης αξιο-λόγησης, όπου οι Σύλλογοι Διδασκόντων ισοπεδώθηκαν και δια-σπάστηκαν. Με τη γνωστή προσφιλή τακτική της διάσπασης και τοτυράκι της αξιολόγησης, όπου οι ημέτεροι θα διασωθούν, ο Διευ-θυντής μάνατζερ και ντίλερ της αξιολόγησης έχει ήδη εξασφαλίσειτη μελλοντική πελατεία του για την επανεκλογή του.

Ο Νέος Διευθυντής που οραματίστηκε το δίδυμο Διαμαντοπού-λου-Αρβανιτόπουλος είναι εδώ, έτοιμος για την επανατοποθέτησηή επανεκλογή του, χωρίς ψευδαισθήσεις και αυταπάτες.

Ανεξάρτητα από τον τελικό τρόπο επιλογής των νέων διευθυντών,με εκλογή ή διορισμό, ο Διευθυντής είναι στη θέση του για να εκτε-λεί κατά γράμμα τις άνωθεν εντολές, άκριτα, χωρίς φόβο και πάθος,μέχρι να έρθει η ώρα να βγει στη σύνταξη. Προς το τέλος του σχο-λικού βίου του, αρχίζει να καλλιεργεί και την υστεροφημία του,κάνει τον επαναστάτη, τον προοδευτικό και τον αντιεξουσιαστή.

Τα τελευταία 20 χρόνια διαβάσαμε αρκετά αποχαιρετιστήριαγράμματα Προϊσταμένων και Διευθυντών εκπαίδευσης που τρόμαξεακόμα και ο Κουφοντίνας. Ας είναι, το ’χουμε δει το έργο σε επα-νάληψη πολλές φορές. Ωστόσο όλοι αυτοί παρέμειναν ανθρωπάκιαπου μοιάζουν με φιλάνθρωπες κυρίες σε εκκλησία, αλλά σε καμίαπερίπτωση δεν στάθηκαν άξιοι να κατευθύνουν το σχολείο στο δρό-μο της μόρφωσης. Σκέτη οπισθοδρόμηση, δεν μπόρεσαν να εμ-πνεύσουν ούτε κότα.

Ο εκπαιδευτικός μπροστά στο επερχόμενο δίλλημα της εκλογήςτων Διευθυντών θα διερωτηθεί: τώρα τι κάνουμε; Αν το παιχνίδιτης διοίκησης στο σχολείο είναι στημένο και προκαθορισμένο, τιελπίδα αλλαγής έχουμε; Είναι όλα τελειωμένα, αφού οι κλικαδόροικαι οι φιλόδοξοι γραφειοκράτες υπερέχουν αριθμητικά ή υπάρχειελπίδα από τις φωτεινές εξαιρέσεις ικανών διευθυντών που αγω-νίζονται μέσα σε αντίξοες συνθήκες; Γιατί να μην υποστηρίξουμεαυτούς τους άξιους, αν μας δοθεί η ευκαιρία, θα ρωτήσει καλο-προαίρετα ο καταπιεσμένος και φοβισμένος εκπαιδευτικός;

Στο δια ταύτα, η εγγύτητα του χρόνου μάς αναγκάζει να προβλη-ματιστούμε σχετικά με τον τρόπο της εκλογής των νέων Διευθυν-τών, των οποίων ο ρόλος έχει σαφώς υποτιμηθεί. Είναι γεγονόςότι οι Διευθυντές είναι τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης τηςΠαιδείας που διατηρούν άμεση επαφή με την μάχιμη εκπαιδευτικήκοινότητα και την τοπική κοινωνία. Είναι αλήθεια ότι και στο επί-πεδο της διαχείρισης ένας καλός ή κακός Διευθυντής μπορεί νααναδείξει ή να καταστρέψει ένα σχολείο.

Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Διευθυντές από τηθέση τους και όχι σαν πρόσωπα, όταν βρεθούν σε κρίσιμες οριακέςστιγμές και πρέπει να πάρουν θέση για να πουν το μεγάλο όχι (βλ.αξιολόγηση) αγωνιούν και βρίσκονται πιεσμένοι μεταξύ σφύραςκαι άκμονος. Την ώρα της κρίσης πρέπει να διαλέξουν με ποιονθα πάνε και ποιον θα αφήσουν. Θα πρέπει να διαλέξουν ανάμεσαστην προϊσταμένη Διεύθυνση και τους εργαζόμενους συναδέλφους.Εκλεγμένοι ή διορισμένοι στην εποχής της κρίσης, το δίλλημα είναιμπροστά και η απάντηση απλή: ρήξη ή υποταγή. Τρίτος δρόμοςδεν υπάρχει.

Στις πολιτείες του υπαρκτού καπιταλισμού οι Διευθυντές είτεεκλέγονται είτε διορίζονται, αναγκαστικά θα υπηρετούν την κυ-ρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική. Σε τελευταία ανάλυση, ποιο είναιτο νόημα της εκλογής της Διεύθυνσης από ένα Σύλλογο Διδασκόν-των που απειλείται, χειραγωγείται και χρησιμοποιείται κατά πε-ρίσταση για μια εκ των υστέρων νομιμοποίηση της κυρίαρχης εκ-παιδευτικής πολιτικής;

Η τελική(;) προτεινόμενη συμμετοχή του Συλλόγου Διδασκόντων,σε ποσοστό 33% αν και προϊόν συμβιβασμού(;) για την εκλογή τωνΔιευθυντών εκλαμβάνεται κατ’ αρχήν θετικά από την εκπαιδευτικήκοινότητα, ως στοιχείο εκδημοκρατισμού και ψυχολογικής στήρι-ξης που δίνει μια «βαθιά ανάσα» στην πνιγηρή ατμόσφαιρα τουπαρελθόντος. Ωστόσο, και με αυτήν την «κουτσουρεμένη» παρα-χώρηση του δικαιώματος «του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι» στουςδιδάσκοντες διαχέεται και καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι ο «κυ-ρίαρχος» Σύλλογος Διδασκόντων συναποφασίζει στη διοίκηση τουΣχολείου.

Στην πραγματικότητα αποκρύπτεται το γεγονός ότι από τη θέσητου εκάστοτε Διευθυντή, εκλεγμένου ή διορισμένου, εφαρμόζεταιαπαρέγκλιτα ένα προκαθορισμένο ωρολόγιο και αναλυτικό πρό-γραμμα σπουδών μέσα σ’ ένα αυστηρά συγκεκριμένο διοικητικόνομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει με όλες τις λεπτομέρειες τηλειτουργία του Σχολείου .



απόψεις

Το πολιτικό αίτημα για το χρέος, έτσιόπως τοποθετείται από ορισμένεςδυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής

αριστεράς, αντιπροσωπεύει αυταπάτη καιαποπροσανατολισμό για το λαϊκό κίνημα.Η παρούσα κριτική μας δεν έχει φυσικά νακάνει με το αν το χρέος, και όσα το συνο-δεύουν, είναι μια μεγάλη και χρόνια ανοι-χτή πληγή για τον ελληνικό λαό που πρέπεινα απαλειφθεί. Έχει να κάνει με το ότι τοαίτημα «της μονομερούς διαγραφής τουχρέους» προτάσσεται σαν ένα κεντρικόάμεσο αίτημα του λαϊκού κινήματος, χωρίςνα λογαριάζεται το επίπεδο της ανάπτυξήςτου και το ποιος κρατά στα χέρια του τηνπολιτική εξουσία στη χώρα και αναλαμβά-νει να υλοποιήσει αυτό το αίτημα. Ότι, δη-λαδή, τοποθετείται για ικανοποίηση μέσασε όρους κυριαρχίας των δυνάμεων τηςντόπιας ολιγαρχίας και του ιμπεριαλισμούστη χώρα, με μια κυβέρνηση που κινείται«με σεβασμό στους κανόνες» του αστικούσυστήματος, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Έχει νακάνει ακόμα με το ότι υποστηρίζεται με τοεπιχείρημα πως μια ικανοποίησή του, υπόσυνθήκες αστικής κυριαρχίας, θα ανοίξει«θετικές δυνατότητες» εκπλήρωσης τωνλαϊκών αιτημάτων και, ουσιαστικά, το δρό-μο για μια φιλολαϊκή πολιτική. Πίσω απότην πρόταξη της διαγραφής του χρέους ωςσυνταγής, για την ακρίβεια ως μέρους μιαςρεφορμιστικής συνταγής, που βλέπει, μέ-σα στα πλαίσια του αστικού συστήματος(με εθνικοποιήσεις τραπεζών, εργατικόέλεγχο των επιχειρήσεων, έξοδο από τηνΟΝΕ κλπ.) να βγαίνουμε σε ένα φιλολαϊκόξέφωτο, κρύβονται πολλαπλές λαθεμένεςαντιλήψεις:

➧ Πρώτον, η αδυναμία να ειδωθεί τοχρέος ως ένας ισχυρός βραχίονας της ιμ-περιαλιστικής εξάρτησης, από την οποίαδεινοπαθεί ο ελληνικός λαός. Οι θεωρίεςότι η Ελλάδα είναι χώρα ιμπεριαλιστική ήπου αρνούνται να τη θεωρήσουν ως εξαρ-τημένη από τον ιμπεριαλισμό δεν επιτρέ-

πουν να υπάρχει μια καθαρή και πλήρηςαντίληψη για τον όχι μόνο οικονομικό αλλάκαι πολιτικό χαρακτήρα που έχει το χρέος,σαν ένα βασικό εργαλείο μέσα από τοοποίο ασκείται ιμπεριαλιστική πολιτικήελέγχου και κηδεμονίας των εξαρτημένωνχωρών. Μέσα από το δανεισμό και το χρέ-ος, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις απομυ-ζούν και υποθηκεύουν με τοκογλυφικέςμεθόδους την οικονομία της Ελλάδας,ελέγχουν την αγορά της και τον πλούτο της,μπορούν να παρεμβαίνουν και να κατευ-θύνουν την πορεία της οικονομικής ανά-πτυξής της (όπως αποδεικνύουν και ταμνημόνια που συνοδεύουν τα δάνεια με τις«αναδιαρθρώσεις», τις ιδιωτικοποιήσειςκαι τις «μεταρρυθμίσεις» που υπαγο-ρεύουν στην ελληνική οικονομία) και τηνεσωτερική πολιτική ζωή της (όπως φανε-ρώνουν και οι πολιτικές εξελίξεις στη χώ-ρα μας, οι αλλαγές κυβερνήσεων κλπ.).Όταν το πρόβλημα του χρέους προς τουςξένους δανειστές (το διεθνές χρηματιστικόκεφάλαιο των ιμπεριαλιστικών κρατών)δεν αντικρίζεται ως μια από τις πλευρέςτης ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας,τότε χάνεται και το βάρος που αποκτά ηλύση του, καθώς ένα αίτημα διαγραφής,και μάλιστα μονομερούς, του χρέους, πουθα είναι σύμφωνο με τα συμφέροντα τουλαού και θα εντάσσεται σε μια πραγματικήφιλολαϊκή πολιτική προοπτική, συνεπάγε-ται σύγκρουση με τις ιμπεριαλιστικές δυ-νάμεις, άρα και προϋποθέσεις μεγάληςανάπτυξης του λαϊκού αντιιμπεριαλιστικούκινήματος και κατάκτηση των πολιτικώνόρων (της πολιτικής εξουσίας), που θα δί-νουν τη δύναμη για να γίνει πραγματικότηταμια τέτοια λύση και φιλολαϊκή προοπτική.

Όταν αυτό δεν γίνεται αντιληπτό, τότε τοαίτημα της διαγραφής του χρέους υποβι-βάζεται ουσιαστικά σε ένα αίτημα ρεφορ-μιστικού προγράμματος, το οποίο βλέπει,με σταδιακά βήματα (διαγραφή χρέους-εθνικοποίηση τραπεζών-έξοδο από το ευ-

ρώ κ.ο.κ) που μπορούν να υλοποιούνταιστα πλαίσια του αστικού συστήματος καιαπό το αστικό σύστημα «με την πίεση καιτον εκβιασμό του κινήματος», μια εξελι-κτική μετάβαση (εξ ου και «μεταβατικόπρόγραμμα») προς μια «αντικαπιταλιστι-κή» - φιλολαϊκή πολιτική... Μια τέτοια πο-λιτική λογική πόσο μακριά, άραγε, βρίσκε-ται από εκείνη που λίγα χρόνια πριν δια-κινούσε ο ΣΥΡΙΖΑ και πόσο άμοιρη είναιτου γεγονότος ότι τα αιτήματα του «μετα-βατικού προγράμματος», βρήκαν σημείασύμπτωσης με αιτήματα του ΣΥΡΙΖΑ καισυνέβαλαν ή και συνεχίζουν να συμβάλ-λουν (με «αριστερές συνιστώσες» του) καινα συνυπάρχουν σε κοινές πρωτοβουλίεςγια το χρέος;

➧ Δεύτερον, τι είναι μια διαγραφή τουχρέους ή παύση πληρωμών υπό συνθήκεςαστικής και ιμπεριαλιστικής κυριαρχίαςτης χώρας; Θα είχε όφελος ο ελληνικός λα-ός, όπως υπονοούν οι υποστηρικτές αυτώντων αιτημάτων, γιατί τάχα δε θα είχε ναπληρώνει τα ληστρικά δάνεια; Εδώ θα μπο-ρούσε να απαντήσει, κανείς, με το τι συνέβημε τη μερική διαγραφή («κούρεμα») τουχρέους (το λεγόμενο PSI) το 2012, όπου λε-ηλατήθηκαν ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκο-μεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα και άλλοι κοι-νωνικοί πόροι και επιβλήθηκε δεύτεροσκληρό μνημόνιο με ολέθριες συνέπειεςγια τους εργαζόμενους, τους συνταξιού-χους και ολόκληρο τον ελληνικό λαό. Ακρι-βώς επειδή η διαγραφή του χρέους έγινεαπό τις κυρίαρχες αστικές δυνάμεις καιτα ιμπεριαλιστικά κέντρα, ήταν, δηλαδή,μια διαγραφή χρέους υπό συνθήκες αστι-κής και ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, δενέφερε καμιά ανακούφιση για τον ελληνι-κό λαό, αλλά το αντίθετο. Ύστερα από αυτότο συμβάν -που πρέπει να το ένιωσαν καισαν «πάθημα» των «θεωριών» τους- οι«αριστεροί» υποστηρικτές της παύσηςπληρωμών και της διαγραφής του χρέουςαναγκάσθηκαν να κάνουν μια ορισμένη

ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣκαι Ιμπεριαλιστική Εξάρτηση

γράφει ο Άκης Αδαμόπουλος


τροποποίηση της αιτηματολογίας τους, δη-λαδή «διεκδικούμε τη διαγραφή του χρέ-ους και μάλιστα μονομερώς. Κάθε άλληπρακτική, που προϋποθέτει συμφωνία μετους πιστωτές καταλήγει σε βάρος των λαϊ-κών συμφερόντων. Διαφωτιστική από τηνάποψη αυτή είναι η εμπειρία του PSI το2012». Νομίζουν, προφανώς, ότι έτσι απαν-τούν και αποτρέπουν το «ατύχημα» πουτους έλαχε, όταν διαπίστωσαν με το PSI ότιμια διαγραφή του χρέους που γίνεται απόαστική κυβέρνηση, όχι μόνο δεν δίνει κά-ποια ανάσα στα λαϊκά στρώματα, αλλά κα-ταλήγει σε νέα αντιλαϊκά μέτρα. Η «νέα εκ-δοχή» τους διεκδικεί να γίνει μονομερήςδιαγραφή του χρέους, «χωρίς συμφωνία»με τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, από τη ντόπιαμεγαλοαστική τάξη που είναι δεμένη στηνΕΕ και το ΝΑΤΟ και έχει συνδέσει την κυ-ριαρχία της πάνω στον ελληνικό λαό με τηνξένη εξάρτηση και την πολιτική τής υπο-τέλειας στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, απότην κυβέρνηση που βρίσκεται στην υπηρε-σία της (όταν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμειςτρίζουν τα δόντια και δεν αφήνουν και τηνπαραμικρή μονομερή ενέργεια να κάνει ηελληνική κυβέρνηση, όχι μόνο στην εξω-τερική οικονομική πολιτική, όπου την έπια-σαν από το λαιμό να υπογράψει την «πλήρηκαι έγκαιρη» εξόφληση του χρέους, αλλάκαι στην εσωτερική οικονομική πολιτική),ανάγεται στη σφαίρα της μυθοπλασίας καιαποτελεί μια υπεκφυγή για τη δικαιολόγη-ση του άμεσου αιτήματος της μονομερούςδιαγραφής του χρέους.

Αν μιλήσουμε για διαγραφή χρέους, στιςσημερινές πολιτικές συνθήκες, αυτή –όπως και το PSI– δεν μπορεί παρά να έχειτη σφραγίδα των λογαριασμών που κάνουνκυρίως τα ιμπεριαλιστικά κέντρα (διατή-ρηση και ενίσχυση της επιρροής τους, σεμια χρεοκοπημένη χώρα με οικονομικά καιγεωπολιτικά ανταλλάγματα και οφέλη) καιδευτερευόντως η εγχώρια μεγαλοαστικήτάξη και οι κυβερνήσεις τους. Δεν θα μπο-ρούσε κανείς να αποκλείσει και μια ορι-σμένη παύση πληρωμών κάποια στιγμή,όχι σαν αποτέλεσμα πολιτικής και οικονο-μικής αντίδρασης των κυβερνήσεων τηςντόπιας μεγαλοαστικής τάξης στις ιμπε-ριαλιστικές δυνάμεις και τα διεθνή χρη-ματιστικά κέντρα, αλλά σαν την έσχατη συ-νέπεια και αδυναμία που μπορεί να έχει ηοικονομική χρεοκοπία της Ελλάδας και της

πολιτικής αυτών που την κυβερνούν. Αλ-λά τι μπορεί να αναμένει κανείς απότέτοιου είδους διαγραφές χρέους καιπαύσεις πληρωμών; Μόνο μια πολιτι-κή διαχείρισης της έντασης της κρίσηςκαι των αδιεξόδων της (που εκφράζουντέτοιες διαγραφές και παύσεις πληρωμών)από την ντόπια μεγαλοαστική τάξη και τιςκυβερνήσεις της, η οποία θα οδηγήσει σεπρόσθετα σκληρά μέτρα για τον ελληνικόλαό και σε βάθεμα της ξένης εξάρτησηςτης Ελλάδας. Θα μπορούσαν να ισχυρι-στούν οι «αριστεροί» προπαγανδιστές τουαιτήματος της άμεσης μονομερούς διαγρα-φής του χρέους και της άμεσης παύσηςπληρωμών ότι δεν περιμένουν από εκείτην ικανοποίηση του αιτήματος που προ-βάλλουν; Αν είναι έτσι, τότε για ποιο άμεσοπολιτικό αίτημα και για ποιο άμεσο πολι-τικό πρόγραμμα κάνουν λόγο; Εκτός και ανθεωρούν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ«αριστερή κυβέρνηση» και «αριστερήεξουσία» και προσδοκούν απ’ αυτήν «ρι-ζοσπαστικές, αντικαπιταλιστικές λύσεις».Ωστόσο, το αίτημα αυτό το διεκδικούσανκαι επί κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.

➧ Τρίτον, όσοι υποστηρίζουν να μπει σανάμεσο αίτημα μάχης μέσα στο κίνημα ημονομερής διαγραφή του χρέους και ηπαύση πληρωμών για να πείσουν να γίνειαυτή η διεκδίκηση αιχμή της σημερινήςλαϊκής πάλης, επιδίδονται σε μια παρου-σίαση του τι χάνουν οι εργαζόμενοι από τοχρέος, για να υπογραμμίσουν τι κέρδος θαέχουν από τη διαγραφή του. Λίγο - πολύλένε ότι μια διαγραφή του χρέους θα βοη-θήσει στο να πάρουν οι άνεργοι επιδόματαανεργίας, να χρηματοδοτηθούν οι τομείςτης υγείας, της πρόνοιας, της κοινωνικήςασφάλισης και της παιδείας, να αυξηθούνοι μισθοί κ.ο.κ. Άραγε, ακόμα και αν υπο-θέταμε ότι μια ελληνική αστική κυβέρνησηέκανε «μονομερή παύση πληρωμών καιδιαγραφή χρέους», τότε θα περίσσευαν ταχρήματα που πάνε στους δανειστές και θαδιοχετεύονταν σε κοινωνικές ανάγκες;Μάλλον αφέλεια, έλλειψη ταξικού κριτη-ρίου και κατανόησης του τι θα συμβεί σεένα τέτοιο υποθετικό σενάριο «σύγκρου-σης» της εγχώριας μεγαλοαστικής τάξηςμε τους δανειστές της χώρας. Είναι φανε-ρό, ότι τότε οι πιέσεις που θα δεχτεί η Ελ-λάδα θα είναι ασφυκτικές και μέσα σ’ αυτές, όσο κυβερνά η μεγαλοαστική

τάξη, αυτή θα επιχειρήσει να τις αντιρρο-πήσει με τη λήψη βαριών αντιλαϊκών μέ-τρων. Πέρα απ’ αυτό, ό,τι δεν θα πηγαίνειστους δανειστές μπορεί να φαντάζεται κα-νείς ότι η κυβερνώσα ολιγαρχία δεν θα ταδιοχετεύσει στις επιχειρήσεις της και στιςτσέπες της και μάλιστα σε συνθήκες με-γάλης χρηματοδοτικής στενότητας, αλλάθα τα δώσει για τις κοινωνικές ανάγκες τουλαού;

Όσοι υποβάλλουν την ιδέα πως μια παύ-ση πληρωμών της άρχουσας μεγαλοαστι-κής τάξης στους δανειστές της θα έχειεπακόλουθο τη βελτίωση της θέσης τωνεργαζόμενων σπέρνουν τις χειρότερεςψευδαισθήσεις. Σκορπούν μεγάλη σύγχυ-ση όσον αφορά το ζήτημα υπό ποιους πο-λιτικούς όρους η διαγραφή χρέους μπορείνα υλοποιηθεί και να έχει ευεργετικά απο-τελέσματα στο λαό, ως κομμάτι μιας συ-νολικής επαναστατικής πολιτικής και πα-ράγωγο της κατάληψης της πολιτικήςεξουσίας από την εργατική τάξη και το λαό,αγνοώντας και την εμπειρία που έχει τοαριστερό κίνημα γύρω απ’ αυτό.

Τέτοιοι όροι δεν υπάρχουν σήμερα. Γι’αυτό και η προβολή αυτού του αιτήματοςκαλλιεργεί ψευδαισθήσεις για την επίλυ-ση των καυτών λαϊκών προβλημάτων καιδιαδίδει μια ρεφορμιστική αντίληψη πουεξωραΐζει το τι μπορεί να γίνει μέσα σταπλαίσια του εξαρτημένου ελληνικού κα-πιταλισμού. Καλλιεργεί, θα σημειώναμε,(με έναν άλλο τρόπο από εκείνον πουεφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ με τις υποσχέσειςότι με εκλογές και «αριστερή κυβέρνη-ση» θα διαγράψει μνημόνια και χρέος),την αντίληψη για μια συνταγή εύκολης λύ-σης στο πρόβλημα της ανατροπής της αν-τιλαϊκής πολιτικής, που μπορεί, τάχα, ναπροκύψει αν γίνει παύση πληρωμών καιδιαγραφή του χρέους. Επιπλέον, αποπρο-σανατολίζει το λαϊκό κίνημα από τουςστόχους που θα πρέπει να στρέψει τηνπροσοχή του για να ανατρέψει τα παλιάκαι νέα μνημονιακά μέτρα.

απόψεις


απόψεις

Παρακάτω σημειώνουμε βασικούς ορι-σμούς οι οποίοι «κυκλοφορούν» τα τελευταίαχρόνια κάνοντας σοφότερους –πλην φτω-χότερους– τους εργαζόμενους αυτού τουτόπου. Σε κάθε περίπτωση ο αναγνώστηςοφείλει να γνωρίζει πως το οικονομικό ζή-τημα είναι πολιτικό.

Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Η συνολικήαξία προϊόντων και υπηρεσιών που παρήχ-θησαν σε μια χώρα κατά ένα έτος. Στη χώραμας το έλλειμμα (επί τοις εκατό) του ΑΕΠήταν

Αναδιαπραγμάτευση του χρέους: Πολιτικήαπόφαση μιας χώρας για διαπραγμάτευσητου χρέους με ιδιώτες ή ιμπεριαλιστικούςοργανισμούς (πχ ΕΚΤ, ΔΝΤ κλπ)

Ασφάλιστρα κινδύνου (Credit DefaultSwaps – CDS): Πρόκειται για ασφαλιστικάσυμβόλαια (ασφάλιστρα) επί των μεγάλωνσυναλλαγών (πχ ομόλογα) που γίνονται σεδιεθνές επίπεδο. Όπως ένας εφοπλιστήςασφαλίζει το εμπόρευμα ενός πλοίου ή έναςιδιώτης το αυτοκίνητό του. Με τα CDS οιμονοπωλιακοί κολοσσοί όπως είναι οι με-γάλες τράπεζες, «βάζουν χέρι» σε ό,τι αγο-ράζεται ή πουλιέται ανεβοκατεβάζοντας ταασφάλιστρα. Οι Goldman Suck και JP Mor-gan από τις ΗΠΑ, εκτός από ασφαλιστικέςεταιρίες, ελέγχουν και τους καπιταλιστικούςοίκους αξιολόγησης.

Έλλειμμα: Λογιστικά είναι η διαφορά με-ταξύ εσόδων και εξόδων ενός κράτους. Ταέσοδα του κράτους προέρχονται βασικά απότους φόρους ή τη συμμετοχή του σε επιχει-ρήσεις. Τα έξοδά του αφορούν δαπάνες σεδημόσιες επενδύσεις, υγεία, παιδεία, πρό-νοια, μισθούς. Είναι φανερό ότι στα λογιστικάβιβλία κάθε αστικού κράτους γίνονται αλ-χημείες ώστε να παρουσιαστούν ελλείμματακαι να δικαιολογηθούν αντιλαϊκές πολιτικές.Το λεγόμενο πρωτογενές έλλειμμα ή πλε-όνασμα είναι ό,τι προκύπτει από το συμψη-φισμό εσόδων – εξόδων, αφού εξαιρεθούνοι λεγόμενες δανειακές υποχρεώσεις τηςχώρας, δηλαδή τόκοι και τοκοχρεολύσια. Οιευρωπαίοι ιμπεριαλιστές πιέζουν για μεγάλα

πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να πάρουνπίσω τα λεφτά τους. Μια χώρα για να έχειπλεονάσματα θα πρέπει να συμπιέσει όλατα κοινωνικά έξοδά της.

Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου (ΕΛΕ):πρόκειται για μια κυβερνητική παραμυθίατην οποία αναπαράγουν τα ΜΜΕ, οπορτου-νιστές ή ταξικά αποπροσανατολισμένοι. Ανά-λογες επιτροπές υπήρξαν στη Λατινική Αμε-ρική (Ισημερινός), μόνο που οι μη δεσμευ-τικές αποφάσεις της είναι για το θεαθήναι.Παλαιότερα η πρόταση για ΕΛΕ ακούστηκεστην Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ),περιέπεσε σε ανυποληψία και επανέρχεταιτώρα από την Πρόεδρο της Βουλής.

Κούρεμα (Haircut): Μείωση του οφειλό-μενου ποσού προς τους δανειστές. Πρόκειταιγια κίνηση διευκόλυνσης των δανειστώνπρος τον οφειλέτη. Γίνεται συνήθως ώστετο κράτος – οφειλέτης να μην χρεοκοπήσειεντελώς και να είναι σε θέση να ξεπληρώνειτα χρέη του. Με το κούρεμα συνομολογείταιη αδυναμία μιας χώρας να εκπληρώνει τις«υποχρεώσεις» της. Είναι φανερό ότι τοκούρεμα, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμόαπό τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές,δε σημαίνει βελτίωση της θέσης μιας χώραςαφού η οικονομική θηλιά παραμένει.

Ομόλογο: Πρόκειται για μια γραπτή συμ-φωνία ανάμεσα σε κράτη, ή σε κράτη καιιδιώτες όπου συνομολογείται η έκδοση «ενόςχαρτιού» με κοινά συμφωνημένη αξία. Τοομόλογο είναι αποτύπωση μιας εταιρικήςπίστης ανάμεσα σε δύο μέρη. Η έκδοσηενός κοινού ευρωπαϊκού ομολόγου και όχικοινού νομίσματος που είναι ο τρόπος συ-ναλλαγής, σημαίνει ότι στην Ε.Ε. εναρμονί-ζονται οι οικονομικές ταχύτητες. Πράγμααπίθανο ή αδύνατο, διότι σε τελική ανάλυσησημαίνει βάθαιμα της «καπιταλιστικής ολο-κλήρωσης». Αλλά οι αντιθέσεις των Ευρω-παίων καπιταλιστών είναι δυνατότερες απότις συγκλίσεις τους. Ομόλογα μπορούν ναεκδώσουν κράτη, δημόσιοι οργανισμοί ήεταιρείες.

Μηχανισμός Στήριξης: Ο λεγόμενος μη-χανισμός στήριξης είναι συνεργεία του ΔΝΤκαι της Ε.Ε. Το αρχικό δάνειο που «εξα-σφάλισε» ο Γ.Α. Παπανδρέου με φόντο το…Καστελόριζο –φρικτή εικόνα– ήταν δάνειο110δις €, διάρκειας 3 ετών με επιτόκιο 5%.Το αντάλλαγμα είναι γνωστό. Ιδιωτικοποι-ήσεις, εκποίηση δημόσιας περιουσίας, μεί-ωση μισθών – μεροκάματων, μαζικές απο-λύσεις, αντιδραστικές διαρθρωτικές αλλαγέςστην οικονομία, υποτίμηση όλων των παρα-γωγικών δυνάμεων, περικοπές σε υγεία,παιδεία, πρόνοια και δημόσιες δαπάνες.

Διεθνείς Οίκοι Αξιολόγησης: Εταιρείεςτου μονοπωλιακού καπιταλισμού οι οποίεςαξιολογούν με βαθμολογία χώρες ή επι-χειρήσεις. Η παγκόσμια αγορά ελέγχεταισε ποσοστό 90% από την Moody’s, τη Fitchκαι την S&P. Είναι φανερό ότι οι διεθνείςεκτιμητές πληρώνονται γι’ αυτή τη δουλειά,έχουν πελατολόγιο και συμπεριφέρονταιαναλόγως.

Πληθωρισμός: Η αύξηση του επιπέδουτων τιμών σ’ ένα χρόνο. Με τον πληθωρισμόμεγαλώνει η ψαλίδα ανάμεσα στα προϊόντακαι την τιμή πώλησής τους, με αποτέλεσμανα πλήττονται οι ευπαθείς και ευάλωτεςκοινωνικές ομάδες.

Spread: Η διαφορά μεταξύ επιτοκίων.Συνήθως ως βάση μέτρησης χρησιμοποιείταιένα σταθερό επιτόκιο ή ένα επιτόκιο ισχυρής(ιμπεριαλιστικής) οικονομίας. Η Ελλάδαδανείζεται ακριβό χρήμα, η Γερμανία φθηνό,άρα κερδίζει η τελευταία. Είναι φανερό ότιστη διεθνή αγορά χρήματος τα spread καιτα CDS χρησιμοποιούνται από τους διεθνείςκερδοσκόπους για να πλουτίσουν σε βάροςτων αδύναμων (οικονομικά) χωρών.

Στάση πληρωμών – σεισάχθεια: Η άρ-νηση πληρωμής των δανείων. Προβάλλεταιως η μαζική λύση για το πρόβλημα της χώ-ρας μας. Η Βουλή συγκρότησε ανάλογηεπιτροπή ελέγχου και αλήθειας! Υπήρξανχώρες που αρνήθηκαν το υπέρογκο χρέος(πχ Ισημερινός). Ιστορικά όμως η χώρα πουεπέβαλε τη διαγραφή του τσαρικού χρέουςήταν η Ρωσία μετά την ένοπλη επανάστασητου 1917. Σήμερα πληρώνουμε 30δις € τοχρόνο για το χρέος, αλλά το πρόβλημα(αίτιο) είναι η πολλαπλή εξάρτηση και όχιτο απότοκό της (χρέος).

Φόρος – Φορολογία: Θεσμικός τρόποςγια συγκέντρωση κρατικών εσόδων. Η φο-ρολογία είναι άμεση ή έμμεση, δηλαδή εν-σωματωμένος φόρος σε προϊόντα ή υπη-ρεσίες (πχ ΦΠΑ). Στη χώρα μας οι επιχει-ρήσεις κλπ πληρώνουν πολύ λιγότερουςφόρους από τα φυσικά πρόσωπα. Κάτωαπό προϋποθέσεις, η φορολογία ως μηχα-νισμός αναδιανομής αποτελεί βασικό ερ-γαλείο για να στηριχθούν οι ασθενέστερεςτάξεις.

Χρέος: Δημόσιο ή ιδιωτικό. Η συζήτησηγια το δημόσιο χρέος με τους όρους πουγίνεται συσκοτίζει το πραγματικό πρόβλημαπου αφορά στην εξάρτηση της χώρας μαςκαι τη στρεβλή ανάπτυξή της από τη γέννησήτης. Στην εικοσαετία 1990 – 2010 η χώραμας πλήρωσε πάνω από 500δις € για ταχρέη της (κεφάλαιο, τόκοι, τοκοχρεολύσια),ενώ συνέχιζε να δανείζεται.

Ορολογία του χρέους

γράφει ο Θ. Τσιριγώτης

1993 12% 2006 6,1% 2010 11,1%

1996 6,7% 2007 6,7% 2011 10,1%

2004 7,6% 2008 9,9% 2012 8,6%

2009 15,2% 2013 12,2%

2014 2,5%

Κ. Σημίτης Κ. Καραμανλής ΓΑΠ – Παπαδήμος - Σαμαράς

Ιδού τι γράφει ο Μαρξ στον πρώτοτόμο του κεφαλαίου, αναλύοντας τοπροτσές της αρχικής συσσώρευσης:

«Ο συγγραφέας του “Essay on Tradeand Commerce”, ένας συγγραφέας του18ου αιώνα που τον έχω αναφέρει συχνά,προδίνει μονάχα το πιο ενδόμυχο μυστικότου αγγλικού κεφαλαίου, όταν κηρύχνειπως ιστορικό ζωτικό καθήκον της Αγγλίαςείναι να κατεβάσει τον αγγλικό μισθό ερ-γασίας στο Γαλλικό και Ολλανδικό επί-πεδο. Ανάμεσα στα άλλα λέει με αφέλεια:«Αν όμως οι φτωχοί μας (πρόκειται γιατεχνική έκφραση που εννοεί τους εργάτες)θέλουν να ζουν στην πολυτέλεια… πρέπειφυσικά η εργασία τους να είναι ακριβή…Φτάνει μόνο να ρίξουμε μια ματιά στοντρομακτικό σωρό των περιττών πραγμάτωνπου καταναλώνουν οι εργάτες μας τηςμανουφακτούρας, όπως λ.χ. το ρακί, τοτζιν, το τσάι, τη ζάχαρη, τα φρούτα πουέρχονται από το εξωτερικό, τη δυνατήμπύρα, τα σταμπάτα υφάσματα, το ταμ-πάκο, τον καπνό κ.λπ.». Ο συγγραφέας

παραθέτει ένα απόσπασμα από το σύγ-γραμμα ενός εργοστασιάρχη του Νόρθ-χαμπτονσηρ, που θρηνεί λοξοκοιτάζονταςτον ουρανό: Στην Γαλλία η εργασία είναικατά ένα ολόκληρο τρίτο φτηνότερη απόότι στην Αγγλία, γιατί οι γάλλοι φτωχοίεργάζονται σκληρά, ενώ η τροφή και τοντύσιμο τους είναι πενιχρά. Καταναλώνουνκυρίως ψωμί, καρπούς, λάχανα, ρίζες καιπαστό ψάρι. Κρέας τρώνε πολύ σπάνια κιόταν το στάρι ανέβει στην τιμή, τρώνεπολύ λίγο ψωμί. Σε αυτά –συνεχίζει οσυγγραφέας του «Essay»– πρέπει να προ-σθέσουμε πως πίνουν νερό και άλλα πα-ρόμοια αδύνατα ποτά, έτσι που πράγματιξοδεύουν καταπληκτικά λίγο χρήμα… Φυ-σικά είναι δύσκολο να πετύχουμε μια τέ-τοια κατάσταση, δεν είναι όμως αδύνατονα την πετύχουμε, πράγμα που το απο-δείχνει η ύπαρξή της τόσο στην Γαλλίαόσο και στην Ολλανδία» .

Δύο δεκαετίες αργότερα ένας αμερι-κανός απατεώνας, ο βαρωνοποιημένοςγιάνκης Βενιαμίν Θόμψον (αλλιώς κόμης

του Ράμφορντ), ακολουθούσε μεμεγάλη ευχαρίστηση ενώπιον

Θεού και ανθρώπων την ίδια φι-λανθρωπική γραμμή. Στα «Essays» τουείναι ένας οδηγός μαγειρικής με όλωντων ειδών τις συνταγές για να αντικατα-στήσει με υποκατάστατα τα συνηθισμέναακριβότερα φαγητά των εργατών. Μιαεξαιρετικά πετυχημένη συνταγή αυτούτου περίεργου «φιλοσόφου» είναι η πα-ρακάτω: Πέντε λίβρες κριθάρι, πέντε λί-βρες καλαμπόκι, τρεις πέννες ρέγγες,μία πέννα αλάτι, μία πέννα ξύδι, δύο πέν-νες πιπέρι και χόρτα- σύνολο 20 ¾ πένες,κάνουν μια σούπα για 64 ανθρώπους,ακόμα και με βάση τις μέσες τιμές τωνσιτηρών, μπορεί μάλιστα το κόστος τηςνα κατέβει ως ¼ της πέννας κατ΄ άτομο…Με την πρόοδο της κεφαλαιοκρατικήςπαραγωγής η νοθεία των εμπορευμάτωνέκανε περιττά τα ιδανικά του Θόμψον».

(Καρλ Μαρξ «Το Κεφάλαιο» τ. 1ος, κεφ. 22ο, σελ. 621-622,

Μεταφρ. Π. Μαυρομάτη.)


απόψειςΠερί λιτού βίου...

«Ο μεγάλος ρόλος που τοδημόσιο χρέος και το αντίστοιχό τουφορολογικό σύστημαπαίζουν στηνκεφαλαιοποίηση του πλούτου και στηναπαλλοτρίωση τωνμαζών, ώθησε πλήθοςσυγγραφείς, όπως τονΚόμπετ, τον Ντάμπλνταιηκαι άλλους, να κάνουν τολάθος ν’ αναζητούν σ’αυτό τη βασική αιτία τηςαθλιότητας τωνσύγχρονων λαών»

(Καρλ Μαρξ, Κεφάλαιο, α΄ τόμος)

Ο γερμανικός ιμ-περιαλισμός και η εκ-

πρόσωπός του Μέρκελ δεστοχεύουν μόνο στο να στοιχίσουν

τη χώρα μας στο γενικότερο στρατηγικότους στόχο της «γερμανικής ευρωπαϊκήςένωσης», αλλά αφού μετέτρεψαν την Ελ-λάδα μαζί με τους ντόπιους λακέδες τουςσε μια χρεωκοπημένη χώρα, μεθοδεύουντώρα τον παραπέρα έλεγχό της.

Μια σύντομη ματιά στην παρουσία καιτη δράση των γερμανικών εταιρειών στηνΕλλάδα δείχνει τον τεράστιο όγκο αυτώνπου δραστηριοποιούνται στη χώρα μας,την ασυδοσία με την οποία δρούσαν καιδρουν οι γερμανοί ιμπεριαλιστές στην Ελ-λάδα. Δεκατρία γερμανικά οικονομικάμεγαθήρια ληστεύουν και λεηλατούν τηνΕλλάδα.

Συγκεκριμένα οι Deutsche Bank, Deu-tsche Telecom, Kraus Mafai, Mann, Bo-sch, BMW, OPEL, Mercendes - BENZ,Miele, Thyssen Group, Bayer AG, HDW,είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες πουκερδοσκοπούν και φοροδιαφεύγουν ασύ-στολα, με κέρδος τεράστια ποσά σε βάροςτης χώρας μας. Συνολικά πάνω από 180γερμανικές εταιρείες μικρότερης εμβέ-λειας, αλλά όχι ευκαταφρόνητες «επιχει-ρούν», στη χώρα μας πάντα με προνόμιακαι ειδικό καθεστώς μεταχείρισης από τιςελληνικές κυβερνήσεις.

Είναι πασίγνωστο και γι΄αυτό περιττόνα αναφερθούμε αναλυτικά στα έργα καιτις ημέρες της διαβόητης πρωταθλήτριαςSiemens στη φοροδιαφυγή, στις μίζεςκαι τον τετραπλασιασμό του πραγματικούκόστους που εισέπραττε για το έργο πουπροσέφερε.

Είναι επίσης γνωστό πως η ThyssenGroup άρπαξε 4,5 δις δολάρια για έναμπαταρισμένο υποβρύχιο, χωρίς το ελ-

ληνικό δημόσιο να εισπράξει σαν αποζη-μίωση ούτε ένα ευρώ.

Με τις μεθόδους της υπερτιμολόγησηςη Bayer AG για δεκαετίες ολόκληρες προ-μήθευε την αγορά με φάρμακα και άλλανοσοκομειακά υλικά με τετραπλάσιες καιπενταπλάσιες από τις πραγματικές τιμές.Τριάντα δις υπολογίζεται ότι πλήρωσεπαραπάνω το ελληνικό δημόσιο από το1975 μέχρι σήμερα.

Στην ίδια πάντα τακτική και η γερμα-νική Mann με προκλητικά σκάνδαλα γιαταινιοδρόμους και γερανούς στη ΔΕΗ καιτον ΟΣΕ εισέπραξε δισεκατομμύρια απότο ελληνικό δημόσιο.

Ποιος δεν θυμάται το προκλητικόσκάνδαλο με τα τηλεφωνικά κέντρα πουαγόρασε ο ΟΤΕ για τον εκσυγχρονισμότου από γερμανικές εταιρείες και τελικάαποδείχτηκε ότι ήταν τηλεφωνικά κέντραπερασμένης τεχνολογίας που ήταν παρα-πεταμένα στις γερμανικές αποθήκες; Καιτα διαβόητα Leopard που πούλησε η Kra-us Mafai και εισέπραξε δισεκατομμύριαμε «υψηλό καπέλο» πάντα σύμφωνα μετη γερμανική τακτική;

Σήμερα οι Γερμανοί επικυρίαρχοι απαι-τούν να τηρηθεί η συμφωνία για τα 14 πε-ριφερειακά αεροδρόμια με τη συμμετοχήμε μικρό ποσοστό της ελληνικής εταιρείαςΚοπελούζου. Η ενδιαφερόμενη γερμανικήεταιρεία Franport που το βασικό μετοχικότης κεφάλαιο ανήκει στο γερμανικό κρά-τος απαιτεί να έχει τα 2/3 τουλάχιστον τουμετοχικού κεφαλαίου και ο επικεφαλήςτης δηλώνει ότι η εξαγορά των 14 περι-φερειακών αεροδρομίων θα έχει ολοκλη-ρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ μέχριπρότινος δήλωνε κατηγορηματικά ότι θαακυρώσει τη σύμβαση και δεν θα προχω-ρήσει σε αποκρατικοποιήσεις, χωρίςαστερίσκο, τώρα επιστρατεύει τον όρο«στρατηγικές συμπράξεις».

Όμως δεν χρειάζεται να πάμε πολύ μα-κριά για να καταλάβουμε την εξέλιξη αυ-τών των «στρατηγικών συμπράξεων».

Όταν ξεκίνησαν οι προηγούμενες κυ-βερνήσεις τις «στρατηγικές συμπράξεις»με τον ΟΤΕ, αρχικά παραχώρησαν το 25%στη γερμανική Deutsche Telecom. Ήδη,το 2012 η μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ ήτανως εξής: 40% Deutsche Telecom, 10%Ελληνικό Δημόσιο, 10,7% λοιποί επεν-

δυτές, 11,2% Έλληνες Θεσμικοί επενδυ-τές και 28% Διεθνείς Θεσμικοί επενδυτές(που σημαίνει κεφάλαια προσκείμεναστην Deutsche Telecom). Tώρα ο καθέ-νας που γνωρίζει στοιχειωδώς το θέμαθεωρεί τον ΟΤΕ – Deutsche Telecomγερμανική εταιρεία.

Τέτοια και άλλα σχήματα μπορούν ναπροωθούν και έτσι να βρεθούν τα ελλη-νικά περιφερειακά αεροδρόμια κάτω απότον απόλυτο έλεγχο και την εκμετάλλευ-ση της γερμανικής εταιρείας.

Πέρα όμως από όλα αυτά δεν μπορείκανείς να μην παρατηρήσει ότι παρά τηγνωστή κατάσταση της ελληνικής οικονο-μίας, τη γενικότερη οικονομική κρίση καιτην πολιτική αστάθεια όχι μόνο δεν κι-νούνται στο δρόμο της αποχώρησης απότην Ελλάδα, αλλά παραμένουν στη χώραμας στηρίζοντας τις εδώ επενδύσεις τους.

Μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδεςηλεκτρονικών ειδών, η Media Mark, ταασφαλιστικά μεγαθήρια Allianz και Ergoκαι η γνωστή αλυσίδα Lidl παραμένουνκαι επεκτείνουν τις επενδύσεις τους.

Είναι γνωστό επίσης ότι μέσω των Δή-μων και των Περιφερειών οι Γερμανοίμεθοδεύουν στα χρόνια του μνημονίου ναβάλουν στο χέρι τα φιλέτα που αφορούντη διαχείριση των απορριμμάτων – λυμά-των - βιολογικό καθαρισμό.

Ταυτόχρονα, κρατικοί γερμανικοί πα-ράγοντες με γερμανούς επιχειρηματίεςσχεδιάζουν μεγάλες «παρεμβάσεις» στοντομέα της ενέργειας.

Γενικότερα, δεκάδες γερμανικές επι-χειρήσεις διαβουλεύονται και ετοιμάζον-ται να επενδύσουν στη χώρα μας.

Εξάλλου, τα μέτρα του προγράμματοςτης Θεσσαλονίκης ακόμα και αν εφαρμο-στούν στο ακέραιο –πράγμα που ούτε ηηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε και τα στελέχητου δεν το πιστεύουν– δεν θα επηρεά-σουν αρνητικά τις επιχειρηματικές τουςδραστηριότητες.

Συνολικά οι πολιτικοί εκπρόσωποι τουμεγάλου κεφαλαίου, των μονοπωλίων καιτων επιχειρηματικών ομίλων της ιμπερια-λιστικής ΕΕ και ιδιαίτερα του γερμανικούιμπεριαλισμού, έχουν εγκλωβίσει τη χώραστα ασφυκτικά πλαίσια των ευρωπαϊκώνσυμβάσεων, έχουν ρίξει τη χώρα στα μνη-μόνια και τα δάνεια και την έχουν κάνειμια ιδιότυπη ευρωπαϊκή μπανανία.


απόψεις Τα�γερμανικά�μονοπώλια�λεηλατούν�την�Ελλάδα


Ησύγχρονη οικονομική κρίση δεν είναι πρωτίστωςχρηματοπιστωτική ή κρίση χρέους ή κρίση η οποίαπροκαλείται από την ανεπαρκή ζήτηση ή (σύμφωνα

με μια πιο απλοϊκή ερμηνεία) κρίση διαφθοράς. Πρωταρχικήαιτία της κρίσης είναι η πτώση του μέσου ποσοστού κέρδους.Με βάση το νόμο της αξίας, η παραγωγή στον καπιταλισμόθεμελιώνεται στην απόσπαση υπεραξίας από την εργατικήδύναμη, δηλαδή πρόσθετης αξίας από εκείνη που απαιτείταιγια την αναπαραγωγή της. Συνεπώς, η (εκμεταλλευτική)σχέση εργασίας-κεφαλαίου προσδιορίζει τη διαδικασίακυκλοφορίας του κεφαλαίου. Βασικό πρόβλημα του κεφα-λαίου είναι ότι ο εκσυγχρονισμός των μέσων παραγωγήςαπό τη μια μεριά αυξάνει την παραγωγικότητα της εργασίαςαλλά, από την άλλη, μειώνει την αξία της εργατικής δύναμηςη οποία, όμως, είναι εκείνη που παράγει υπεραξία σεσχέση με το σταθερό κεφάλαιο (εγκαταστάσεις, πρώτεςύλες κλπ). Αυτή η αντίφαση αποτελεί την αιτία της πτωτικήςτάσης του μέσου ποσοστού κέρδους. Χαρακτηριστικό είναιτο γεγονός ότι σε σχέση με τις δεκαετίες του 1950 και του1960, στην πρώτη πενταετία του 2000 τα ποσοστά κέρδουςστις Η.Π.Α. ήταν κατά 1/3 μικρότερα, ενώ είχαν ακόμη με-γαλύτερη πτώση στη Γερμανία και στην Ιαπωνία. Απότοκατης πτώσης του μέσου ποσοστού κέρδους είναι α) η περαι-τέρω συγκεντροποίηση του κεφαλαίου υπό τον έλεγχο μιαςμερίδας του με σκοπό να αντέξει την πτώση, β) η απαξίωσηάλλων μερίδων του, γ) φαινόμενα υπερσυσσώρευσης (γιατα οποία ευθύνονται και η ανεπάρκεια της ζήτησης από τημεριά των μισθωτών λόγω της μετατροπής τους σε ανέργουςή της μείωσης των μισθών τους για να αντισταθμιστεί ηπτώση), δ) η ενίσχυση των οικονομικών και γεωπολιτικώναντιθέσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών και ε) ημετατόπιση κεφαλαίου στο χρηματοπιστωτικό τομέα (Ρούσης,2012).

Η νεοφιλελεύθερη – νεοσυντηρητική αναδιάρθρωση,λοιπόν, μπορεί να γίνει κατανοητή πρωταρχικά ως η απάν-τηση ισχυρών μερίδων του κεφαλαίου στην καπιταλιστικήκρίση της δεκαετίας του 1970, πρωταρχική αιτία της

οποίας, όπως και της σημερινής, ήταν η πτώση του μέσουποσοστού κέρδους.

Πριν από εκείνη την κρίση, η πλειονότητα των χωρώντης Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής είχεζήσει τα λεγόμενα «τριάντα ένδοξα χρόνια» (1945-1975)του συνδυασμού της οικονομικής ανάπτυξης με την κα-θιέρωση του κράτους πρόνοιας. Ήταν ένας συνδυασμός οοποίος έθεσε τα υλικά θεμέλια για να εξασφαλιστεί ηκοινωνική και πολιτική συναίνεση που ήταν αναγκαία,ώστε οι λαοί αυτών των χωρών να κρατηθούν μακριά απότην επιρροή των ιδεών τις οποίες ενσάρκωνε ο τότε σο-σιαλισμός στην Ανατολική Ευρώπη και την Κίνα. Όμως,στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 η ευφορία της μετα-πολεμικής οικονομικής ανάπτυξης τέθηκε υπό αμφισβή-τηση από κοινωνικά κινήματα στο εσωτερικό των ίδιωνχωρών και από τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στηνΑσία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.

Η κοινωνικοπολιτική αμφισβήτηση του καπιταλισμούτου τέλους της περιόδου των τριάντα ένδοξων χρόνωναποτέλεσε βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιήθηκε γιανα ενδυναμωθεί και τελικά να επιβληθεί η επιρροή τουνεοφιλελευθερισμού στην πολιτική των κυρίαρχων κοι-νωνικών τάξεων. Οι μεγάλες αμερικάνικες επιχειρήσειςκαι τράπεζες άρχισαν να υποστηρίζουν ενεργητικά τις νε-οφιλελεύθερες ιδέες στα μέσα της δεκαετίας του 1970,στρέφοντας τη χρηματοδότησή τους προς ιδεολογικά ομό-λογες δεξαμενές σκέψης, ινστιτούτα, περιοδικά, εφημε-ρίδες, διανοούμενους, δημοσιογράφους και πολιτικούς(Peet, 2010). Μετά την εκλογική επικράτηση της MargaretThatcher στη Βρετανία το 1979 και του Ronald Reaganστις Η.Π.Α. το 1980, οι οικονομικές, κοινωνικές και πολι-τικές συνταγές του νεοφιλελευθερισμού, έχοντας ήδηεφαρμοστεί από τη στρατιωτική χούντα του Augusto Pi-nochet ως αιματηρό πείραμα στη Χιλή μετά το 1973, εξα-πλώθηκαν διεθνώς. Στην εφαρμογή τους στην Ευρώπηέπαιξαν ενεργητικό ρόλο με διαφορετικούς τρόπους καισε διαφορετικούς βαθμούς, εκτός από τις συντηρητικές

σελίδ

ες δια

λόγο

υ

Η εκπαίδευση και ο αγώνας

για κοινωνική χειραφέτηση

στην εποχή της κρίσης

Των Γιώργου Γρόλλιου, Τάσου Λιάμπα, Περικλή Παυλίδη

σελίδες

διαλόγου

Το κείμενο είναι η εισαγωγή στα Πρακτικά του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Κριτικής Εκπαίδευσης


πολιτικές δυνάμεις, τα Σοσιαλδημοκρατικά, τα Ευρωκομ-μουνιστικά και τα Πράσινα κόμματα (Ροτ & Παπαδημητρίου,2013). Ο νεοφιλελευθερισμός δεν γεννήθηκε ως αποτέλεσματων διαθέσεων κάποιων «μαθητευόμενων μάγων» καιδεν επικράτησε λόγω του υποκειμενισμού μιας κάσταςπολιτικών «Φρανκεστάιν», αλλά «είναι κάτι πολύ περισ-σότερο: είναι έκφραση της δομικής ανάγκης του κεφαλαίουνα απαντήσει στην πτώση του μέσου ποσοστού κέρδουςμέσω της επέκτασής του σε κάθε δραστηριότητα και σεκάθε τομέα» (Μπογιόπουλος, 2011, σ.75). Όπως αργότεραπαραδέχθηκε ο Alan Budd, βασικός οικονομικός σύμβουλοςτης Thatcher, «οι πολιτικές της δεκαετίας του 1980 για τημείωση του πληθωρισμού μέσω της συμπίεσης της οικο-νομίας και των δημόσιων δαπανών αποτελούσαν το μανδύατου χτυπήματος των εργαζομένων» για να δημιουργηθείένας βιομηχανικός εφεδρικός στρατός, ώστε να υποβαθ-μιστεί η δύναμη της εργασίας και να αυξήσουν τα κέρδητους οι καπιταλιστές (Harvey, 2010).

Γίνεται φανερό, λοιπόν, ότι αν και οι κρίσεις οφείλονταιπρωταρχικά στις ενδογενείς αντιφάσεις του καπιταλιστικούτρόπου παραγωγής και, πιο συγκεκριμένα, στην πτώσητου μέσου ποσοστού κέρδους, σημαντικό ρόλο στην εκ-δήλωσή τους παίζει (σε κάθε συγκυρία) η έκβαση τωνκοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων, όπως φαίνεταιαπό όσα προαναφέρθηκαν με σύντομο τρόπο -κάθε κρίσηδιαμορφώνεται από αυτές τις συγκρούσεις αλλά και απο-τελεί έδαφος διεξαγωγής νέων, πρώτα απ’ όλα για τηνκατανομή των συνεπειών της. Στη συνέχεια θα αναφερ-θούμε, επίσης με σύντομο τρόπο, σε ορισμένες πλευρέςτης σύγχρονης καπιταλιστικής κρίσης, οι οποίες σχετίζονται,κυρίως, με την κατανομή των συνεπειών της ανάμεσαστις κοινωνικές τάξεις και ανάμεσα στα κράτη, ιδιαίτεραστην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, οι κάθε είδους ανι-σότητες αυξήθηκαν κατακόρυφα, γεγονός που αναγνωρί-στηκε ακόμα και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το2007. Η συμβολή του νεοφιλελευθερισμού στη μεγέθυνσητων ανισοτήτων είναι εμφανής και συνεχίζει να υλοποιείται

με την επίθεση εναντίον κάθε μορφής προ-στασίας της εργασίας, με την υποχώρησητης προοδευτικότητας των φόρων, με τη συ-νεχή πτώση του μεριδίου των μισθών στοακαθάριστο εγχώριο προϊόν των χωρών, μετην αύξηση του χρόνου εργασίας, με τηνεξοντωτική εκμετάλλευση των παράνομωνμεταναστών και με την αύξηση των κερδών.Για παράδειγμα, το 1976 στις Η.Π.Α. το 1%των πιο πλούσιων εισέπραττε το 9% τουΑκαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Το2008, το ίδιο ποσοστό πλουσίων του πληθυ-σμού εισέπραττε το 23,5% του ΑΕΠ της ίδιαςχώρας (Κοτζιάς, 2012, Νεγρεπόντη – Δελι-βάνη, 2010, Τσαφογιάννης, 2010).

Η τιτλοποίηση, τα δάνεια με εγγύησηχρεών (CDO) και τα συμβόλαια ανταλλαγής πιστωτικούκινδύνου (CDS), δηλαδή τα λεγόμενα παράγωγα, αυξήθηκανυπέρμετρα. Τα CDS έφτασαν το 2009 στα 636,4 τρις, ποσόδεκαπλάσιο της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ το 2000ήταν μόνο 100 τρις δολάρια. Το 2010 η αξία των παντόςείδους χρηματοπιστωτικών παραγώγων έφτασε τα 1020τρις δολάρια ενώ το παγκόσμιο ΑΕΠ ανερχόταν μόλις σε62 τρις δολάρια. Η ανεξέλεγκτη χρηματοπιστωτική κερ-δοσκοπία συγκρότησε μια εικονική, χάρτινη οικονομίατων συναλλαγών στα χρηματιστήρια αξιών και παραγώγων,στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων και στις αγορές συναλ-λάγματος. Έτσι, η έκρηξη της φούσκας των ακινήτων στιςΗ.Π.Α. το 2007 είχε καταστρεπτικές συνέπειες: οι ζημιέςτων αμερικάνικων εταιρειών έφτασαν τα 14,5 τρισεκα-τομμύρια δολάρια, 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τηδουλειά τους, κάθε νοικοκυριό έχασε κατά μέσο όρο5.800 δολάρια, η αξία των ακινήτων από 13 τρισεκατομμύριαδολάρια το 2006 έπεσε στα 8,8 το 2008, ενώ τα αποταμι-ευτικά και επενδυτικά στοιχεία των συντάξεων μειώθηκανκατά 1,2 τρισεκατομμύρια, με αποτέλεσμα η παρούσακρίση να συγκρίνεται με εκείνη του 1929. Μάλιστα,σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, η σύγχρονη κρίσηείναι βαθύτερη, αφού η πτώση της παγκόσμιας παραγωγής,ιδίως της βιομηχανικής, υπερβαίνει την αντίστοιχη τηςπρώτης φάσης της κρίσης του 1929, φτάνοντας το 42%,ενώ οι χρηματιστηριακές απώλειες ανέρχονται στο 50%.

Εκατομμύρια εργαζομένων καλούνται να πληρώσουντις συνέπειες της κατίσχυσης των νεοφιλελεύθερων δογ-μάτων, της συνεχούς συρρίκνωσης του προνοιακού καιεπενδυτικού ρόλου του κράτους, των αναρίθμητων απε-λευθερώσεων και απορυθμίσεων, ενώ οι πραγματικοίυπεύθυνοι επιβραβεύονται με τεράστιες επιδοτήσεις.Έτσι, στην περίοδο της κρίσης, όσοι διαθέτουν πάνω απόένα εκατομμύριο δολάρια (υπολογίζονται ότι είναι 11 εκα-τομμύρια άτομα) κατέχουν ιδιοκτησία 42,7 τρισεκατομμυρίωνδολαρίων, δηλαδή το 1/6.600 του παγκόσμιου πληθυσμούδιαθέτει σχεδόν το 1/10 του παγκόσμιου πλούτου (Αντω-νοπούλου, 2008, Βατικιώτης, 2010, Βεργόπουλος, 2011,

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ


Κοτζιάς, 2012, Μελάς, 2011, Παπακωνσταντίνου, 2013,Τόλιος, 2011).

Η άνοδος του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου συνδυάστηκεμε τη μετακίνηση της παραγωγής προς την Ασία λόγω τηςίδρυσης βιομηχανικών μονάδων των πολυεθνικών εταιρειών.Σημαντικές ποσότητες ευρωπαϊκού, αμερικάνικου και ια-πωνικού βιομηχανικού κεφαλαίου μετανάστευσαν σε ασια-τικές (κυρίως) χώρες, αναζητώντας φτηνή εργασία και ευ-νοϊκά φορολογικά καθεστώτα. Ένδειξη της οικονομικήςανόδου της Ασίας, η οποία συνδυάστηκε με την αύξησητης άνισης κατανομής του πλούτου, είναι η μεγέθυνση τουαριθμού των εκατομμυριούχων της που έφτασαν τα τρίαεκατομμύρια, κατέχοντας περιουσία 9,7 τρισεκατομμυρίωνδολαρίων και ξεπερνώντας για πρώτη φορά εκείνη τηςΕυρώπης (9,5 τρισεκατομμύρια δολάρια). Η πλειονότητατων χωρών της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικήςμετατράπηκαν σε οικονομίες με διογκωμένους τομείςυπηρεσιών και εμπορίου (στις Η.Π.Α. πάνω από το 50%του πληθυσμού δεν ασχολείται με την παραγωγή αγαθών),δομικής ανεργίας και κατανάλωσης η οποία στηρίζεται σεδάνεια. Εξαίρεση αποτελεί η Γερμανία που, έχοντας πε-ριορίσει το κόστος εργασίας, αντέχει στο διεθνή ανταγωνισμό,παράγοντας ακριβότερα αλλά ποιοτικά προϊόντα και ελέγ-χοντας σε μεγάλο βαθμό την ισοτιμία του ευρώ ανάλογαμε τις δικές της ανάγκες. Αντίθετα, σε πολλές ευρωπαϊκέςχώρες η παραγωγή μειώνεται, αφού τα προϊόντα τους δενμπορούν να είναι ανταγωνιστικά έναντι των ποιοτικότερωνγερμανικών ή των φτηνότερων κινεζικών. Επίσης, παράτο ότι το 86% των γερμανικών πλεονασμάτων προέρχεταιαπό τις εμπορικές ανταλλαγές εντός της ευρωζώνης, ηΓερμανία εμφανίζεται ως βασικός υποστηρικτής της λιτό-τητας, οδηγώντας στην ύφεση τις ευρωπαϊκές οικονομίες,προτιμώντας να αποθησαυρίζει τα πλεονάσματα και επι-βάλλοντας την αυξανόμενη απόκλιση αντί της σύγκλισηςστη γηραιά ήπειρο (Αντωνοπούλου, 2008, Βεργόπουλος,2011, Νεγρεπόντη – Δελιβάνη, 2011, Τσαφογιάννης, 2010).

Στο έδαφος της σύγχρονης οικονομικής κρίσης, η δια-δικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει πλέον μετατραπείσε διαδικασία οικοδόμησης μιας ένωσης χωρών υπό τηνπρωτοκαθεδρία της Γερμανίας. Η συνθήκη του Μάαστριχτ,επιβάλλοντας στις χώρες-μέλη τους ίδιους στόχους, δενοδήγησε στην υπερεθνική σύγκλιση. Η οικονομική καινομισματική ενοποίηση, αναγορεύοντας σε δόγμα την αν-τιπληθωριστική πολιτική και την πτώση των επιτοκίων,καθώς και τον περιορισμό των ελλειμμάτων και του χρέουςτου δημοσίου, συνεπάγεται την ονομαστική και μόνο, όχιτην πραγματική σύγκλιση των οικονομιών, αφού η σταθε-ρότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών σε χώρες με δια-φορετική δομή οικονομιών και διαφορετική ανταγωνιστι-κότητα οδηγεί σε απόκλιση των πραγματικών ισοτιμιών.Για τα τμήματα του κεφαλαίου που διέθεταν μειωμένηανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές, το αντάλλαγμαγια να διατηρηθεί η ενότητα του κεφαλαίου σε ευρωπαϊκόεπίπεδο ήταν η λιτότητα δίχως χρονικά όρια. Η Γερμανία

δεν επιδιώκει σήμερα να ενισχύσει τη συνοχή της Ευρω-παϊκής Ένωσης, αλλά να ενισχύσει τη δική της οικονομία,διολισθαίνοντας σε μια παραλλαγή του παραδοσιακούεθνικισμού. Ουσιαστικά, χρησιμοποιώντας την κρίση, ηκυρίαρχη τάξη της Γερμανίας αναδιατάσσει τη γεωμετρίατης Ευρωπαϊκής Ένωσης προωθώντας πιο αποφασιστικάτην ιδέα της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων (χαρακτη-ριστικό είναι ότι οι μηχανισμοί διαχείρισης της κρίσης -EMSF και EFSF- δεν λειτουργούν όπως οι άλλοι θεσμοίτης Ευρωπαϊκής Ένωσης με βάση την τυπική ισοτιμίαόλων των κρατών-μελών, αλλά υπό την κυριαρχία εκείνωνπου έχουν τον υψηλότερο βαθμό αξιολόγησης της πιστο-ληπτικής τους ικανότητας). Τα κοινοτικά όργανα επιβε-βαιώνουν κατά κανόνα προειλημμένες αποφάσεις τουγαλλογερμανικού άξονα, στον οποίο πρωτεύοντα ρόλοπαίζει η Γερμανία, που επιβάλλει συστηματικά τους βα-σικούς κανόνες της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας. Επιθυμείνα ελέγχει τη συμμόρφωση των υπόλοιπων χωρών στιςδικές της οικονομικές και πολιτικές επιλογές, προωθώνταςτην ελεγχόμενη υποβάθμιση των ελλειμματικών χωρώντης ευρωπαϊκής περιφέρειας και απειλώντας τες με τοφάσμα της χρεοκοπίας. Με αυτό τον τρόπο πιέζει τιςάλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ακολουθήσουντο δρόμο που ακολούθησε η δική της κυρίαρχη τάξη,δηλαδή το δρόμο της ριζικής μείωσης των μισθών καιτων συντάξεων, της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης,της υποβάθμισης της παιδείας και της προώθησης εκ-παιδευτικών προγραμμάτων απόκτησης δεξιοτήτων (Κο-τζιάς, 2012, 2013, Νεγρεπόντη – Δελιβάνη, 2011).

Παράλληλα με τη διαδικασία μετατροπής των σχέσεωνανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που σκια-γραφήθηκε προηγουμένως, στο εσωτερικό τους η δημο-κρατία συρρικνώνεται όλο και περισσότερο. Πρόκειταιγια μια γενική τάση η οποία αφορά την πλειονότητα τωνχωρών της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικήςστην περίοδο της νεοφιλελεύθερης-συντηρητικής ανα-διάρθρωσης. Βασικά χαρακτηριστικά αυτής της τάσης,που ενισχύεται στο έδαφος της σύγχρονης κρίσης, είναια) η ριζική μείωση της συμμετοχής των πολιτών τόσο στιςκεντρικές πολιτικές διαδικασίες (κομματικές και κοινο-βουλευτικές), όσο και σε εκείνες οι οποίες αφορούν τηνάσκηση συλλογικών δικαιωμάτων (διαδήλωση, απεργίακλπ), β) η άσκηση πολιτικής από τεχνοκράτες, ειδικούςτης επικοινωνίας και διοικητικά στελέχη, γ) η αποδυνάμωσητης εργατικής τάξης ως παράγοντα άσκησης κοινωνικήςεπιρροής με αποτέλεσμα την απώλεια δικαιωμάτων καικατακτήσεών της, δ) η αποδοχή του νεοφιλελευθερισμούως μονόδρομου από το σύνολο των κυβερνητικών κομμάτων,ε) η απώλεια της αξιοπιστίας της πολιτικής και η μετατροπήτης σε διαχειριστικό έργο, ζ) η υποκατάσταση της στρά-τευσης για την κοινωνική δικαιοσύνη από κινήματα ταυ-τότητας και μη κυβερνητικές οργανώσεις και η) η κατα-στροφή της έννοιας του «γενικού συμφέροντος» και ηεξάπλωση της διαφθοράς (Μπελαντής, 2014).

σελίδ

ες δια

λόγο

υ


Η νεοφιλελεύθερη-νεοσυντηρητική επίθεσηκαι η κριτική εκπαίδευση

Εδώ και τρεις δεκαετίες, όλες οι βαθμίδες της εκπαί-δευσης, από την προσχολική μέχρι την ανώτατη, βρίσκονταιστη δίνη της νεοφιλελεύθερης-νεοσυντηρητικής αναδιάρ-θρωσης. Εφαρμόζονται νεοφιλελεύθερες πολιτικές καιεγχαράσσεται ένα νεοσυντηρητικό σύστημα αξιών πουυπάγονται στον έλεγχο και την επιρροή των κυρίαρχωνμερίδων της καπιταλιστικής εξουσίας, με σκοπό να υπη-ρετηθεί η μεγέθυνση της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Οινεοφιλελεύθερες- νεοσυντηρητικές πολιτικές ενισχύουντον ταξικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης, καθώς τη μετα-τρέπουν σε κοινό εμπόρευμα, στη βάση της προσφοράςκαι της ζήτησης, του κόστους και του οφέλους. Πλέον,ό,τι συμβαίνει στην εκπαίδευση, από την οργάνωση και τηλειτουργία της έως το μορφωτικό της αποτέλεσμα, αποτι-μάται σε χρήμα.

Οι επιπτώσεις της κοινωνικής λειτουργίας του σχολείουστον καπιταλισμό αποτυπώνονται με σαφήνεια στα χαρα-κτηριστικά της σχολικής σταδιοδρομίας των πιο αδύναμωνστις επιδόσεις μαθητών, κυρίως γόνων της εργατικής τάξης.Αποτυπώνονται είτε στο ύψος των επιδόσεων και στις εκ-φάνσεις της εκπαιδευτικής ανισότητας που βιώνουν (σχολικήδιαρροή, σχολική αποτυχία, περιστασιακή φοίτηση), είτεστην κατ’ αποκλειστικότητα, αυτονόητη επιλογή εκ μέρουςτους χαμηλού κοινωνικού κύρους εκπαιδευτικών διαδρομών(τεχνική εκπαίδευση, κλάδοι πρώιμης επαγγελματικής εξει-δίκευσης), οι οποίες τους οδηγούν σε χαμηλά αμειβόμενακαι επισφαλή επαγγέλματα της αγοράς εργασίας.

Ο νεοφιλελευθερισμός στις μέρες μας δεν αρκείται στημετατροπή των εκπαιδευομένων σε «ανθρώπινο κεφάλαιο»αλλά, επιπλέον, αποζητά και τη μετατροπή κάθε πτυχήςτης προσωπικότητας σε «πάγιο κεφάλαιο». Επιδιώκει τοσύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης να υπόκειται στην εκμε-τάλλευση της αγοράς, δηλαδή την καθιστά εμπόρευμα μεανταλλακτική αξία. Σήμερα, οι δυνάμεις του κεφαλαίουδεν επικεντρώνουν την προσοχή τους μόνο στην εκμετάλ-λευση των πλευρών της εργατικής δύναμης αυτής καθαυτής,αλλά στην εκμετάλλευση της ολότητας της υποκειμενικό-τητας του ατόμου. Αποσκοπούν στην εκμετάλλευση της«γενικής διάνοιας» που ενυπάρχει σε κάθε άτομο, η οποίασυγκροτείται από τη διάχυτη κοινωνική γνώση (γλώσσες,κώδικες συμπεριφορών και συμβολικά συστήματα) καιαπό τις υποκειμενικές ικανότητες (επικοινωνία, δημι-ουργικότητα, σωματική, καλλιτεχνική και διανοητική έκ-φραση, αισθαντικότητα). Το κεφάλαιο εκμεταλλεύεταικάθε πτυχή της προσωπικότητας του ατόμου και δενυπάρχει τίποτα που να συμβαίνει έξω από αυτό, καθώςενσωματώνει όλες τις σχέσεις, μετατρέποντάς τες σε εμ-πόρευμα (Read, 2013). Συνεπώς, η παραγωγή της νεοφι-λελεύθερης υποκειμενικότητας πραγματοποιείται τόσοεντός της σφαίρας της παραγωγής των αγαθών, όσο καιεντός του πλέγματος των ποικίλων κοινωνικών σχέσεων

της κοινωνικής και πολιτισμικής σφαίρας. Η παραγωγικήπροσωπικότητα, ως υποχείριο της αγοράς, διαπλάθεταιαπό το κεφάλαιο, το οποίο επεμβαίνει με τις πολιτικέςτου στο σχολείο και στην οικογένεια.

Ειδικότερα, εξετάζοντας την καθημερινότητα του σχολείουδιαπιστώνουμε ότι οι νεοφιλελεύθερες-νεοσυντηρητικέςπολιτικές προωθούν την επιχειρηματικοποίησή του, τοσυνδέουν άμεσα με τις ανάγκες της αγοράς, περικόπτουντις δημόσιες δαπάνες και αντικαθιστούν το πρόταγμα τηςισότητας με το κυνήγι της αποτελεσματικότητας. Επιβάλλουντυποποιημένες μετρήσεις και εθνικά πρότυπα, μάνατζμεντκαι λογοδοσία, μαζί με το τρίπτυχο αριστεία, επιτυχία καιπειθαρχία. Πριμοδοτούν τον ανταγωνισμό των ιδρυμάτων,καθώς και τον ανταγωνισμό και τον ατομικισμό των εκ-παιδευτικών και των μαθητών. Έτσι, διευρύνουν το μορ-φωτικό χάσμα μεταξύ των κυρίαρχων και των εκμεταλ-λευόμενων και καταπιεζόμενων κοινωνικών τάξεων καιστρωμάτων και «φυσικοποιούν» τις εκπαιδευτικές ανισό-τητες. Παράλληλα, υποβαθμίζουν το έργο των εκπαιδευ-τικών, καθώς εμπεδώνουν το διαχωρισμό της σύλληψηςαπό την εκτέλεση της εργασίας στο σχολείο, καθιστώνταςτους εκπαιδευτικούς εκτελεστικά όργανα και ενοχοποιώνταςτους για τη σχολική αποτυχία.

Οι νεοφιλελεύθερες-νεοσυντηρητικές πολιτικές στηνεκπαίδευση δεν είναι απλά ένα εργαλείο άσκησης εξουσίαςστη βάση των κανονιστικών αρχών και των δογμάτων τηςελεύθερης αγοράς, που όπως έχει αποδειχθεί συμβάλλουνστην κοινωνική αναπαραγωγή υπέρ των κυρίαρχων καιενισχύουν την ανισότητα, αλλά, επιπλέον, ενισχύουν τονρόλο του σχολείου ως μηχανισμού πειθαρχικής εξουσίαςκαι ελέγχου. Συγκεκριμένα, οι συντηρητικές διδακτικέςπρακτικές, η ποσοτικοποιημένη, πραγμοποιημένη και κα-τακερματισμένη γνώση, τα τεχνοκρατικά δομημένα αναλυτικάπρογράμματα, η μηχανοποίηση και ο αυτοματισμός τηςεκπαιδευτικής διαδικασίας και η εμμονή στην αποτελε-σματικότητα, η μονοδιάστατη και παθητική μάθηση, η τε-χνολογία των ανταγωνιστικών εξετάσεων, η εργαλειοποίησητων ικανοτήτων, οι σχέσεις αυθεντίας και ιεραρχίας, ηακαμψία των σχολικών κανόνων και απαιτήσεων, τελικάτο σύνολο της σχολικής κουλτούρας, διαπερνώνται καιανασυγκροτούνται από αγοραίες λογικές. Οι νεοφιλελεύ-θερες-νεοσυντηρητικές πολιτικές επιχειρούν να διαμορ-φώσουν ολοκληρωτικά, στην παραμικρή λεπτομέρεια, τηνπροσωπικότητα των μαθητών και των εκπαιδευτικών,ώστε να αποδέχονται την προπαγάνδα των κυρίαρχων κοι-νωνικών τάξεων, κομβικά σημεία της οποίας είναι ότι α) ηκατοχή του πλούτου αποτελεί ζήτημα δικαιοσύνης καιαξιοκρατίας και εκείνοι που αξίζουν τον κατέχουν δίκαια,γεγονός που θα επιφέρει πρόοδο και ανάπτυξη και, συ-νεπώς, τίθεται ως αναγκαιότητα ο έλεγχος και η ιδιοκτησίατων δημόσιων αγαθών από ιδιώτες και β) ο παραγόμενοςπλούτος θα διαχυθεί από πάνω προς τα κάτω και θαφέρει ασφάλεια, ευημερία και ευκαιρίες στη μεσαία καιτην εργατική τάξη.

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ


Με αυτούς τους τρόπους, η εκπαίδευση μετατρέπεταισε πράγμα και γίνεται «τραπεζική» μεταβίβαση γνώσης.Απογυμνώνεται από το ανθρωπιστικό της περιεχόμενοκαι από την ανάπτυξη ζωντανής σχέσης με τους μαθητές,καθώς ταυτίζει το είναι με το έχειν. Πρόκειται για μια εκ-παιδευτική νεκροφιλία, που σκοπό έχει να διαπαιδαγωγηθείτο άτομο με βάση τη λογική και τις αξίες της επιχείρησης.Ένα σχολείο τέτοιου είδους διαπλάθει το διαχειρίσιμο άν-θρωπο, ο οποίος μαθαίνει να βρίσκεται σε επαγρύπνησηκαι υπό συνεχή επιτήρηση, γίνεται κενός από υποκειμε-νικότητα και απανθρωπισμένος, υπάκουος και μονίμωςέτοιμος να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις απαιτήσειςτου κεφαλαίου.

Οι κριτικοί εκπαιδευτικοί είναι ανάγκη να αντιπαρατεθούνκαι να δράσουν, έχοντας κατά νου ότι οι σχέσεις εκπαίδευσηςκαι κοινωνίας δεν είναι σχέσεις μηχανικής αντιστοιχίας,αλλά διαλεκτικές, ιστορικές και αντιφατικές. Επομένως,οφείλουν να κατανοήσουν ότι η αναπαραγωγή της κοινωνικήςιεραρχίας μέσω της εκπαίδευσης και η διαμόρφωση τηςπροσωπικότητας των μαθητών δεν είναι διαδικασίες πουεκτελούνται αποκλειστικά βάσει των προδιαγραφών τωνσχολικών προγραμμάτων, αλλά εμπεριέχουν συγκρούσειςκαι αντιστάσεις και, επιπλέον, να συνειδητοποιήσουν ότι ηεκπαίδευση στον καπιταλισμό δεν μπορεί να αποτελέσειόργανο ριζικού κοινωνικοπολιτικού μετασχηματισμού.

Οι κριτικοί εκπαιδευτικοί, αντλώντας έμπνευση και αρχέςαπό την απελευθερωτική παιδαγωγική του Paulo Freireκαι από οπτικές της κριτικής παιδαγωγικής που αξιοποιούντην παράδοση του Μαρξισμού, χωρίς να χάνουν το κουράγιοτους, χρειάζεται να αγωνιστούν για να διατηρήσει η εκπαί-δευση το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της, αλλά και νααποκτήσει ένα ολιστικό και ανθρωπιστικό περιεχόμενο,που συνδυάζει τη θεωρητική με την πρακτική μάθηση. Ναεργαστούν για να δημιουργήσουν ή να ενισχύσουν τους δε-σμούς τους με εναλλακτικά εκπαιδευτικά δίκτυα. Να ανα-γνωρίσουν την αξία του βιωμένου κόσμου των μαθητώνπου προέρχονται από τις εκμεταλλευόμενες και καταπιε-ζόμενες κοινωνικές τάξεις, να τον κατανοούν ιστορικά και

κοινωνικά και να τον αξιοποιούν στη διδασκαλία τους, ηοποία περιλαμβάνει αλληλένδετα τη θεωρητική γνώση, τηγνώση της πρακτικής και την κριτική κατανόηση και επε-κτείνεται στην εκμάθηση τεχνικών μελέτης, τρόπων μάθησηςκαι σκέψης, καθώς και στην άσκηση κριτικής στην εξουσία.Οι κριτικοί εκπαιδευτικοί είναι ανάγκη να αποτελούν κα-θοδηγητές των μαθητών τους, ανοίγοντας ορίζοντες μόρ-φωσης, αγώνα και πολιτικής χειραφέτησης.

Οι κριτικοί εκπαιδευτικοί ως επαναστάτες, χρειάζεταινα έχουν επίγνωση της πλευράς που έχουν επιλέξει ως ορ-γανικοί διανοούμενοι, την πλευρά της εργατικής τάξης. Καιαυτό γίνεται όταν μέσα από τη συνειδητοποίηση των δικώντους θεμελιωδών κοινωνικών συμφερόντων ως μέρους τωνστρατηγικών συμφερόντων της μισθωτής εργασίας, αγωνί-ζονται για τη χειραφέτησή της και για τη χειραφέτηση τουσυνόλου της κοινωνίας. Όταν στρέφονται στη θεωρία τουMarx, εμβαθύνουν στην υλιστική αντίληψη της ιστορίας καισυμβάλλουν ώστε να αναδειχθεί η ριζοσπαστικότητα τηςεργατικής δύναμης και να ιδωθεί η εκπαίδευση ως συνειδητήκαι σκόπιμη παραγωγική εργασία ανάπτυξης δυνατοτήτωνκαι οικοδόμησης ανθρώπινων ικανοτήτων μέσα από τηνκατανόηση των ταξικών συγκρούσεων. Τότε κάνουν έναουσιαστικό και αποφασιστικό βήμα για να αμφισβητηθεί τοκυρίαρχο αφήγημα για το τέλος της ιστορίας και να συγ-κροτηθεί η δράση για την ανατροπή του καπιταλισμού.

Στα πλαίσια της αντι-ηγεμονικής τους παιδαγωγικής, οικριτικοί εκπαιδευτικοί ως οργανικοί διανοούμενοι τωνκαταπιεζόμενων και εκμεταλλευόμενων εξανθρωπίζουντην παιδαγωγική σχέση, αποκαλύπτουν τον κανονιστικόλόγο του σχολείου, ο οποίος εμπεριέχεται στην κουλτούρατου σχολικού μηχανισμού, δηλαδή στη σχολική γνώση,στις παιδαγωγικές πρακτικές, στις συμπεριφορές, στιςχειρονομίες, στις σκέψεις, στους ρητούς και άρρητουςκανόνες, στα έθιμα, στις εξουσίες, στο σχεδιασμό τουσχολικού κτηρίου, παράγοντας σχέσεις κυριαρχίας καιυπακοής, σχέσεις ανταγωνιστικές και ατομικιστικές,σχολική ανισότητα και εκπαιδευτικό αποκλεισμό. Έτσι, οιμαθητές διαμορφώνονται διαλεκτικά από κριτικούς εκ-

σελίδ

ες δια

λόγο

υ


παιδευτικούς διανοούμενους ως επαναστατικά υποκείμενα,όταν οικοδομούν αφενός την ταξική τους συνείδηση μέσααπό την ανάπτυξη της επίγνωσης για την ταξική τουςθέση, τις κυρίαρχες σχέσεις και ιδέες και, αφετέρου,όταν αποκτούν επίγνωση των ποικίλων ανταγωνισμών στηνκαπιταλιστική κοινωνία και των εκφάνσεών τους στη κα-θημερινή ζωή, καθώς και των δυνατοτήτων παρέμβασηςκαι δράσης με σκοπό το ριζικό μετασχηματισμό των κοι-νωνικών σχέσεων.

Οι κριτικοί εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν και δρουν στασυνδικάτα των εργαζόμενων στην εκπαίδευση και στιςοργανώσεις της εργατικής τάξης, στους γονείς και στουςμαθητές, εστιάζοντας στην εκπαίδευση των εκμεταλλευό-μενων και καταπιεζόμενων κοινωνικών τάξεων, τόσο μέσαόσο και έξω από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, σεποικίλες σφαίρες της κοινωνικής ζωής και δράσης. Ειδι-κότερα, οι κριτικοί εκπαιδευτικοί αγωνίζονται για να αναι-ρούν την επιβολή της καπιταλιστικής εξουσίας, των πα-τερναλιστικών και ιεραρχικών σχέσεων και αναπτύσσουντην ιδεολογική κριτική στις πρακτικές που συμβάλλουνστην κοινωνική αναπαραγωγή. Η ολόπλευρη ανάπτυξητου δυναμικού των μαθητών, το άκουσμα των φωνών τους,αλλά και το άκουσμα των φωνών των εκπαιδευτικών πουυπερασπίζονται τις θεμελιώδεις ανάγκες τους, είναι τοπρώτο τους μέλημα. Επίσης, ενισχύουν τις σχέσεις τουςμε τις κοινότητες για τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρατων κοινωνικών αγαθών, όπως και για τη δημοκρατικήλειτουργία του σχολείου με τη συμμετοχή των εκπαιδευ-τικών, των γονέων και των μαθητών.

Προς αναζήτηση χειραφετικών προοπτικώνγια την εκπαίδευση

Στις συνθήκες ταξικής διάσπασης της ανθρωπότηταςκαι κυριαρχίας σχέσεων εκμετάλλευσης του κόσμου τηςμισθωτής εργασίας από το κεφάλαιο, η αναζήτηση χειρα-φετικών προοπτικών για την εκπαίδευση συνιστά οργανικόστοιχείο του στοχασμού σχετικά με την προοπτική και ταχαρακτηριστικά της χειραφετημένης σοσιαλιστικής κοι-νωνίας. Σε μια τέτοια κοινωνία, οι άνθρωποι θα μπορέσουννα οικειοποιηθούν τις αλλοτριωμένες δυνάμεις τους, νακαταστήσουν τα επιτεύγματα της κοινωνικής εργασίας συλ-λογικό τους πλούτο και την ελεύθερη ανάπτυξη κάθε προ-σωπικότητας προϋπόθεση της ελεύθερης ανάπτυξης όλων.

Η τεράστια σημασία της εκπαίδευσης για τη χειραφέτησητης ανθρωπότητας μπορεί να αποκαλυφθεί μόνο μετά τηνκατάργηση των κεφαλαιοκρατικών και ευρύτερα ταξικώνσχέσεων παραγωγής, δηλαδή μόνο σε μια σοσιαλιστικήκοινωνία, στην οποία κυριαρχεί η κοινωνική ιδιοκτησίατων μέσων παραγωγής και η συλλογική διαχείρισή τουςαπό τους εργαζόμενους. Με άλλα λόγια, η σημασία τηςεκπαίδευσης για τη θεμελιώδη ανάπτυξη των ανθρώπων,των δημιουργικών πτυχών και δυνατοτήτων τους, συνδέεταιαποφασιστικά με την κατάργηση των σχέσεων ιδιοκτησίας

που αναπαράγουν την αλλοτρίωση των εργαζομένων, καθώςκαι με τη διαδικασία, τα μέσα και το αποτέλεσμα της ερ-γασιακής τους δραστηριότητας. Η εκπαίδευση αποκτάπρωτόγνωρη σπουδαιότητα για το μετασχηματισμό τηςκοινωνίας όταν οι εργαζόμενοι, έχοντας ενώσει τις παρα-γωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, καθίστανται τα υποκείμενατης διαχείρισης-διεύθυνσής τους.

Ακριβώς αυτή είναι η εξαιρετικής σημασίας προοπτική,η χειραφέτηση της εργασίας. Είναι η ριζική αλλαγή τηςθέσης και του ρόλου των εργαζόμενων στο σύστημα τηςυλικής παραγωγής, που καθιστά επιτακτική την ανάγκηενίσχυσης- ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους. Αλλαγήπου απαιτεί τη ριζική αναβάθμιση της εκπαίδευσής τουςως σκόπιμης, μεθοδικά οργανωμένης, συστηματικής καικλιμακούμενης διαδικασίας μετάδοσης και παραγωγήςγνώσεων, διαμόρφωσης ικανοτήτων και καλλιέργειας τηςπροσωπικότητας στις ουσιαστικότερες πτυχές της. Η ανα-γκαιότητα ριζικής αναβάθμισης της εκπαίδευσης σε μιασοσιαλιστική κοινωνία απορρέει πρωτίστως από το γεγονόςότι μόνο εξαιρετικά αναπτυγμένοι και συνειδητοποιημένοιεργαζόμενοι μπορούν να θέσουν υπό το συλλογικό έλεγχότους τις παραγωγικές δυνάμεις που εμφανίστηκαν στηνκαπιταλιστική κοινωνία με την είσοδό της στο στάδιο τηςβιομηχανικής και, σήμερα πλέον, της επιστημονικο-τεχνικής επανάστασης. Όπως σημείωναν στην εποχή τουςοι Μαρξ και Ένγκελς, οι δυνάμεις αυτές είναι τόσο ισχυρέςκαι πολύπλοκες, ώστε «μόνο άτομα που αναπτύσσονταιολόπλευρα μπορούν να τις αφομοιώσουν, δηλαδή μπορούννα τις κάνουν ελεύθερη δραστηριότητα της ζωής τους»(Μαρξ & Ενγκελς, 1979: 189).

Συνεπώς, η εκπαίδευση της χειραφετημένης κοινωνίαςθα πρέπει να εμπεριέχει το οργανικό συνταίριασμα τηςφυσικής κουλτούρας με την απόκτηση θεμελιωδών γνώσεωνγια τη φύση, την τεχνολογία και την κοινωνία, την καλλιέργειατης ικανότητας διαλεκτικής σκέψης, την ηθική και αισθητικήαγωγή, καθώς και την ανάπτυξη της φιλοσοφικής μορφήςτης συνείδησης. Σήμερα, η παραγωγική δραστηριότητακατατείνει σε αυτό που ο Μαρξ όριζε ως τάση εξόδου τουανθρώπου από την άμεση συμμετοχή στις παραγωγικέςδιαδικασίες με βάση τις φυσικές-σωματικές του δυνάμεις,καθώς και την ανάδυση της γενικής διάνοιας, δηλαδή τωνγνώσεων και των διανοητικών ικανοτήτων των εργαζόμενωνως βασικής παραγωγικής δύναμης (Μαρξ, 1990). Έτσι, ηικανότητα των σύγχρονων εργαζόμενων να αναλάβουν τησυλλογική διεύθυνση των παραγωγικών δυνάμεων τηςκοινωνίας θα εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τηνκατοχή επιστημονικών γνώσεων, τόσο αυτών που αφορούνστις γενικές επιστημονικές θεωρίες όσο και εκείνων πουαφορούν στις τεχνολογικές εφαρμογές τους.

Η καθολική και ευρεία εξοικείωση των ανθρώπων μετα σύγχρονα επιτεύγματα της τεχνολογίας αποτελεί προ-ϋπόθεση για να κατανοήσουν τις χειραφετικές δυνατότητες,αλλά και τις προκλήσεις που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονεςπαραγωγικές δυνάμεις και να συμμετέχουν στη συλλογι-

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ


κή-κοινωνική διαχείρισή τους. Αυτή όμως η εξοικείωσηαποκτά σήμερα περισσότερο θεωρητικό χαρακτήρα, παράάμεσα πρακτικό-εμπειρικό. Όσον αφορά τη σημασία τηςεργασιακής αγωγής με την έννοια της χειρωνακτικής δρα-στηριότητας των νέων για την άσκηση και ανάπτυξη τωνπρακτικών τους ικανοτήτων, αυτή, σε συνθήκες διευρυ-νόμενης διανοητικοποίησης της εργασίας, παίρνει ανα-πόφευκτα τη μορφή της ποικιλόμορφης χειροτεχνικής-καλλιτεχνικής εκπαίδευσης.

Επομένως, η μετατροπή της επιστήμης σε άμεση παρα-γωγική δύναμη και ο αγώνας για τη χειραφέτηση της ερ-γασίας με τη μετατροπή των εργαζομένων σε αυθεντικούςδιαχειριστές των παραγωγικών δυνάμεων και διαδικασιώντης κοινωνίας, μάς υποχρεώνει να αντιλαμβανόμαστε τημόρφωση στο σχολείο του μέλλοντος ως διαδικασία όχιμόνο απόκτησης γνώσεων, αλλά και διαμόρφωσης τωνθεμελιωδών διανοητικών ικανοτήτων των ανθρώπων. Πα-ράλληλα βεβαίως, με την φυσική αγωγή του σώματος,όπου η φυσική αγωγή γίνεται αντιληπτή ως φυσική κουλ-τούρα, δηλαδή όχι μόνο ως εξάσκηση συγκεκριμένων σω-ματικών δυνάμεων, αλλά και ως σφαιρική βελτίωση τηςκινητικής δραστηριότητας του σώματος και της ψυχοφυ-σιολογικής του ευεξίας, ως καλλιέργεια ενός συνειδητάενεργητικού-υγιούς τρόπου ζωής.

Αναφορικά με το κατεξοχήν διανοητικό μέρος της μόρ-φωσης, το σχολείο μιας χειραφετημένης κοινωνίας τουμέλλοντος, όπως μπορεί κανείς να το αντιληφθεί και νατο προτάξει στις σημερινές συνθήκες, δεν μπορεί παράνα μορφώνει τη νέα γενιά, περνώντας από την αυθόρμητη,αισθητήρια, εμπειρική γνώση στην επιστημονικήθεωρητική σύλληψη του ανθρώ-πινου κόσμου. Η αυθόρ-μητη-εμπειρική γνώση τουκόσμου κυριαρχούσε στομεγαλύτερο μέρος της μέχριτώρα ιστορικής εξέλιξηςτης ανθρωπότητας.

Προσφερόταν για κατ’ εξο-χήν επιδερμική επίγνωση, εγ-κλωβισμένη στη φαινομενι-κότητα των πραγμάτων, η οποίαδεν επέτρεπε τη μετάβαση τωνανθρώπων από την προσπάθειαπροσαρμογής στην περιρρέουσαπραγματικότητα στο ριζικό με-τασχηματισμό της. Όμως, η γνώση που συνάδει προς τηνπροοπτική ανάδειξης των εργαζόμενων σε αυτενεργά συλ-λογικά υποκείμενα της παραγωγικής δραστηριότητας καιτου κοινωνικού μετασχηματισμού συνίσταται οπωσδήποτεστη θεωρητική-διαλεκτική σύλληψη των αντικείμενων,στην κατανόηση και εννοιακή αναπαράσταση των ουσιωδώναλληλεπιδράσεων-αντιφάσεων οι οποίες καθορίζουν τηγέννηση, διαμόρφωση, εξέλιξη και αλλαγή τους.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η καλλιέργεια της δια-

λεκτικής-θεωρητικής σκέψης προϋποθέτει την ικανότητακατανόησης των νόμων που διέπουν την ίδια τη γνωσιακήδραστηριότητα, δηλαδή την ικανότητα αναστοχασμού επίτων ιδεών-εννοιών και των διαδικασιών σχηματισμούτους. Συνακόλουθα, η διδασκαλία με διαλεκτικό τρόποτης συσσωρευμένης γνώσης, σε συνάρτηση με την καλ-λιέργεια της ίδιας της ικανότητας προς διαλεκτική σκέψη,συνδέεται στενά με τον αναστοχασμό και τη διδασκαλίατου ίδιου του γίγνεσθαι των γνώσεων, της γενικής πορείαςτης ανθρωπότητας. Εννοούμε τη μετάβαση από την αφε-τηριακή, αισθητηριακά συγκεκριμένη και συνάμα χαώδη-συγκεχυμένη σύλληψη του κόσμου, προς τη διάκριση δια-φορετικών αντικειμένων και την ανάλυση των πτυχώντους, των επιμέρους σχέσεών τους και, στη συνέχεια,προς την προσπάθεια σύνθεσης και εννοιακής αναπαρά-στασης της ολότητας των διαλεκτικών σχέσεων οι οποίεςδιέπουν συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα και καθορίζουντην εξέλιξή τους.

Το σχολείο που συνάδει προς μια σοσιαλιστική κοινωνίασυντροφικών-αλληλέγγυων σχέσεων δεν μπορεί να πε-ριορίζεται μόνο στη μετάδοση γνώσεων που αφορούν ταθεμελιώδη πεδία των επιστημών της φύσης, της τεχνολογίαςκαι της κοινωνίας. Θα πρέπει να συμβάλλει αποφασιστικάκαι στην καλλιέργεια της συνείδησης, με τη στενή σημασίατης λέξης, δηλαδή με τη σημασία της συνειδητοποίησηςτου εαυτού ως υποκειμένου στη σχέση του με τους άλλουςανθρώπους-υποκείμενα. Πρόκειται για τη συνειδητοποίησητου κοινωνικού δεσμού με τους άλλους ανθρώπους ως

δεσμού ο οποίος, στο πλαίσιο τωνιστορικά αντικειμενικών καθορι-σμών του, προϋποθέτει τη σκόπιμηδράση των ανθρώπων για τη δια-τήρηση και ανάπτυξή του. Η συ-νειδητοποίηση του εαυτού ωςυποκειμένου αφορά στην καλ-λιέργεια της ηθικής, αισθητικήςκαι φιλοσοφικής μορφής τηςσυνείδησης. Στο πλαίσιο αυτώντων μορφών συνείδησης, οιάνθρωποι καταπιάνονται μετα ζητήματα του νοήματος,

των σκοπών και του ιδεώδουςτου βίου. Συνειδητοποιούν τις σχέσεις τους με

τους άλλους, τον κοινωνικό τους δεσμό ως κάτι για τοοποίο οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι, δηλαδή ως κάτι που καθο-ρίζεται όχι μόνο από αντικειμενικούς παράγοντες (από τογενικό χαρακτήρα της αλληλεπίδρασης ανθρώπων-φύσης,το γενικό επίπεδο ανάπτυξης της τεχνολογίας και του πο-λιτισμού, τις κυρίαρχες σχέσεις ιδιοκτησίας), αλλά καιαπό τη σκόπιμη δράση τους ως υποκειμένων-φορέων συ-νείδησης.

Η ηθική, αισθητική και φιλοσοφική μορφή της συνείδησηςαναπτύσσεται σε κάθε άνθρωπο διαμέσου όλου του φά-σματος των κοινωνικών σχέσεων στις οποίες άμεσα ή έμ-

σελίδ

ες δια

λόγο

υ


μεσα συμμετέχει, διαμέσου όλων των διαδικασιών αφο-μοίωσης των παραδόσεων της ανθρωπότητας στα πεδίατης ηθικής, της αισθητικής και της φιλοσοφίας. Το σχολείοτης χειραφετημένης κοινωνίας μπορεί να συμβάλει στηδιαδικασία καλλιέργειας της συνείδησης στις παραπάνωμορφές της, πρωτίστως διαμέσου της προσφοράς στουςνέους ανθρώπους συγκεκριμένης κοινωνικής-ηθικής εμ-πειρίας, αποτελώντας οργανωμένη κοινότητα με βάση τιςαρχές της συντροφικότητας και της αλληλεγγύης μεταξύτων μελών της, αλλά και διαμέσου της διδασκαλίας καιγνώσης των ανθρωπιστικών σπουδών, της τέχνης, της λο-γοτεχνίας και της φιλοσοφίας, οι οποίες αποτυπώνουντην εξέλιξη της αυτογνωσίας των ανθρώπων, την αλλαγήτων αντιλήψεών τους για το νόημα και το ιδεώδες τουβίου κατά την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας.

Στο σχολείο μιας χειραφετημένης κοινωνίας του μέλ-λοντος, αποφασιστικός παράγοντας για τη βελτίωση τουεκπαιδευτικού έργου, πέραν της διασφάλισης των καλύ-τερων υλικών συνθηκών για την εκπαίδευση των νέωνανθρώπων, θα είναι οπωσδήποτε η φροντίδα για τη διαρκήκαι πολύπλευρη ανάπτυξη της συνείδησης και της προ-σωπικότητας των εκπαιδευτικών, εφόσον η μόρφωση ωςσκόπιμη, συστηματική και κλιμακούμενη εκπαιδευτικήδραστηριότητα συνδέεται οπωσδήποτε με τον ρόλο τηςδιδασκαλίας και το έργο τους. Μόνο εκπαιδευτικοί πουαπολαμβάνουν το έργο τους και αναπτύσσονται εντόςαυτού (από ηθική, αισθητική και νοητική σκοπιά) μπορούνπραγματικά να συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξητης προσωπικότητας των μαθητών.

Το έργο των εκπαιδευτικών είναι εξαιρετικής σημασίας,διότι είναι αυτό που επιτρέπει στους μαθητές να γνωρίσουνόλα όσα υπερβαίνουν τα όρια της καθημερινής τους εμ-πειρίας, όλα όσα βρίσκονται πέραν αυτών που οι μαθητέςμπορούν μόνοι τους να αντιληφθούν. Η αναγκαιότητα καισημασία της διδασκαλίας συνίσταται στο γεγονός ότι οιεπιστημονικές θεωρητικές γνώσεις, οι καλλιτεχνικές πα-ραδόσεις και τεχνοτροπίες, οι φιλοσοφικές ιδέες και ενγένει τα συσσωρευμένα πολιτισμικά επιτεύγματα της αν-θρωπότητας μπορούν να μεταδοθούν στη νέα γενιά μόνοδιαμέσου της οργανωμένης και συστηματικής παιδαγωγικήςσχέσης με άλλους ανθρώπους. Εκτός αυτού, το έργο τωνεκπαιδευτικών είναι αναγκαίο διότι διαμέσου της δικήςτους διανοητικής δραστηριότητας, κατά τη διδασκαλίαμαθημάτων και υπό την καθοδήγησή τους, οι μαθητέςμυούνται στη διαδικασία της ανάλυσης και κριτικής εξέ-τασης ιδεών, μαθαίνουν δηλαδή να σκέπτονται δημιουργικά.Οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν πραγματικά όταν σκέπτονταικαι δημιουργούν καταστάσεις διανοητικής δραστηριότηταςστις οποίες εμπλέκονται οι μαθητές, όταν καλλιεργούνστους μαθητές κίνητρα και στόχους μόρφωσης, γνωσιακόενδιαφέρον, όπως και ευρύτερους σκοπούς και ιδανικάτου βίου. Επομένως, ας μη μας διαφεύγει το γεγονός ότιοι εκπαιδευτικοί διδάσκουν όχι μόνο με τη σκέψη τουςαλλά και με το σύνολο της προσωπικότητάς τους, με τις

ηθικές αρχές, τις αισθητικές αντιλήψεις, τις φιλοσοφικέςκοσμοθεωρίες, τη στάση ζωής και τα ιδανικά που τουςδιακρίνουν.

Βέβαια, εάν η πλέον κρίσιμη διάσταση της σκέψηςαφορά στην κριτική εξέταση της ανθρώπινης κατάστασηςκαι στην αναζήτηση δυνατοτήτων και προοπτικών βελ-τίωσης-χειραφέτησής της, τότε η πιθανότητα εντός τωνσημερινών κυρίαρχων συνθηκών να σταθούν οι εκπαι-δευτικοί στο ύψος της κοινωνικής σημασίας του έργουτους συνδέεται στενά με την στράτευσή τους στην υπόθεσητου κριτικού αναστοχασμού, καθώς και στην υπόθεση τουθεωρητικού-ιδεολογικού και πρακτικού-πολιτικού αγώναγια τη χειραφέτηση της κοινωνίας και της εκπαίδευσης.

ΒιβλιογραφίαΑντωνοπούλου, Σ. 2008. Σύγχρονος Καπιταλισμός και Παγκο-

σμιοποίηση. Αθήνα: Εξάντας.Βατικιώτης, Λ. 2010. «Η μετάσταση στην Ελλάδα μιας χρόνιας

και δομικής κρίσης» στο Ο Χάρτης της Κρίσης. Το Τέλος τηςΑυταπάτης. Αθήνα: Τόπος.

Βεργόπουλος, Κ. 2011. Μετά το Τέλος. Η Οικονομία της Κατα-στροφής και η Επόμενη Μέρα. Αθήνα: Λιβάνης.

Κοτζιάς, Ν. 2012. Η Πολιτική Σωτηρίας Ενάντια στην Τρόϊκα.Κρίση Κυριαρχίας και Δημοκρατίας – Κοινωνία και ΠολιτικήΔιέξοδος. Αθήνα: Λιβάνης.

Κοτζιάς, Κ. 2013. Ελλάδα Αποικία Χρέους. Ευρωπαϊκή Αυτοκρατορίακαι Γερμανική Πρωτοκαθεδρία. Αθήνα: Πατάκης.

Μαρξ, Κ. 1990. Βασικές γραμμές της κριτικής της πολιτικής οι-κονομίας, τ.2. Αθήνα: Στοχαστής.

Μαρξ, Κ. & Ένγκελς, Φ. 1979. Η γερμανική ιδεολογία, τ.2. Αθήνα:Gutenberg.

Μελάς. Κ. 2011. Οι Σύγχρονες Κρίσεις του Παγκόσμιου Χρημα-τοπιστωτικού Συστήματος (1974-2008). Αθήνα: Λιβάνης.

Μπελαντής, Δ. 2014. Αριστερά και Εξουσία. Ο «ΔημοκρατικόςΔρόμος» προς τον Σοσιαλισμό. Αθήνα: Τόπος.

Μπογιόπουλος, Ν. 2011. «Είναι ο Καπιταλισμός, Ηλίθιε». ΟιΥπαίτιοι της Κρίσης και το «Χρέος» της Ανατροπής τους – ΜιαΕυγενική Απάντηση στους Πραιτωριανούς των Μνημονίων».Αθήνα: Λιβάνης.

Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Μ. 2010. Η Φονική Κρίση και η ΕλληνικήΤραγωδία. Αθήνα: Λιβάνης.

Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Μ. 2011. Όλη η Αλήθεια για Χρέος καιΕλλείμματα και Πώς θα Σωθούμε. Θεσσαλονίκη: Ιανός.

Ρούσης, Γ. 2012. Από την Κρίση στην Επανάσταση. Πόλεμος Θέ-σεων. Αθήνα: Γκοβόστης.

Παπακωνσταντίνου, Π. 2013. Η Κρίση, η Αριστερά, η Εξουσία. ΗΜεγάλη Πρόκληση. Αθήνα: Λιβάνης.

Peet, R. 2010. Ανόσια Τριάδα. Το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα καιο ΠΟΕ. Μτφρ Χ. Καψάλης. Αθήνα: Λιβάνης.

Read, J. 2013. Αντίσταση στο παρόν: προς μια κριτική του νεοφι-λελευθερισμού. Εκτός Γραμμής, τ. 32. (ανακτήθηκε 21-10-14,http://ektosgrammis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1937…)

Ροτ, Κ.Χ. & Παπαδημητρίου, Ζ. 2013 Να Εμποδίσουμε την Κατα-στροφή. Μανιφέστο για μια Ευρώπη της Ισότητας. Αθήνα: Νη-σίδες.

Τόλιος, Γ. 2011. Κρίση, «Απεχθές» Χρέος και Αθέτηση Πληρωμών.Το Ελληνικό Δίλημμα. Αθήνα: Τόπος.

Τσαφογιάννης, Γ. 2010. Η Καπιταλιστική Κρίση και η Επιστροφήτου Ιμπεριαλισμού. Η Ελλάδα ως Προτεκτοράτο. Αθήνα: ΟΚήπος με τις Λέξεις.

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ


Μ ια προοδευτική έξοδος από τησημερινή κρίση διέρχεται αναγ-καστικά μέσα από τη ριζική αμ-

φισβήτηση και την ανατροπή πολλώνκυρίαρχων αυτονόητων. Τα ερωτήματαπου τίθενται στην πρόταση είναι πρωτί-στως κοινωνικοπολιτικά. Θέλουμε ωςεκπαιδευτικοί να οραματιστούμε μια δί-καιη κοινωνία. Για να συμβεί αυτό επι-βάλλεται να τεθούν σε θεσμικά-νομικάπλαίσια όλες εκείνες οι πολιτικές πρω-τοβουλίες. Αυτές είναι εκείνες που θαδώσουν ώθηση στις εξελίξεις για υπέρ-βαση και ανατροπή όλων των επιπτώσεωντης κρίσης σε επίπεδο κοινωνίας, θε-σμών, σχέσεων, αλλά και σε ατομικόεπίπεδο. Το σύνθημα που ακουγόταν γιαχρόνια σε κινητοποιήσεις «αυτοί μιλάνεγια κέρδη και ζημιές και ‘μείς γι’ αν-θρώπινες ζωές» συρρικνώνει με τονποιο χαρακτηριστικό τρόπο την διαφο-ροποίηση της πολιτικής οπτικής για τοξεπέρασμα της κρίσης. Η διατύπωσημια τέτοιας θέσης έρχεται σε αντίθεσημε την κατίσχυση – κυριάρχηση- τηςαγοραίας οικονομίας, όπως ετίθετο κα-θημερινά τα τελευταία χρόνια στο λόγοτης μνημονιακής εξουσίας (ντόπιας καιΕυρωπαϊκής). Ταυτόχρονα την τελευταίαπενταετία καταγράφεται στο πλήθος τωνέντυπων και ηλεκτρονικών μέσω ενη-μέρωσης η αντίθεση κεφαλαίου εργασίαςως ανοικτός κοινωνικός πόλεμος, στονοποίο κάθε λαϊκή διεκδίκηση εκλαμβά-νεται ως ανθελληνική στάση. Σ’ αυτόντον πόλεμο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο κα-θίστανται χωρίς αμφιβολία οι εξελιγμένες

κεφαλαιοκρατικές οικονομίες του Ευ-ρωπαϊκού νότου ως ο πιο αδύνατος κρί-κος του συστήματος. Σ’ αυτόν τον πόλεμοη κατίσχυση της οικονομίας της αγοράςεπί της πολιτικής και της κοινωνίας γί-νεται με την επιβολή μέτρων και μνη-μονίων. Επακόλουθο όλων αυτών τωνπολιτικών, που εφαρμόστηκαν στα πλαί-σια των μνημονίων είναι η εξουθένωσητων λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων, ηδιολίσθησή τους σε ποικίλες μορφέςαποκλεισμού και η διεύρυνση της φτώ-χειας. Ταυτόχρονα άρρητος βασικός στό-χος των μνημονίων είναι η συρρίκνωσητου κοινωνικού κράτους μέρος του οποίουείναι και η εκπαίδευση.

Ο έλεγχος και η συρρίκνωση των εκ-παιδευτικών δαπανών ως στόχοι τωνμνημονιακών πολιτικών πρέπει να γίνουνκατανοητοί σε συνάφεια με τις πολιτικέςιδεολογικής χειραγώγησης της κοινωνίαςκαι ταυτόχρονη συρρίκνωση της ιδιότηταςτου πολίτη. Κρίνεται λοιπόν αναγκαίοσε μια προσπάθεια αποκατάστασης τηςκοινωνικής ευημερίας των λαϊκών στρω-μάτων να τεθούν ως πολιτική προτε-ραιότητα η ενίσχυση των προνοιακώνθεσμών της υγείας, της παιδείας τηςεργασίας και της οικονομικής ενίσχυσηςτων φτωχών κοινωνικών στρωμάτων.

Η αποκατάσταση, επανόρθωση καιεπαναπροσδιορισμός των δομών της εκ-παίδευσης με προοδευτικό πρόσημο σεεπίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής κρί-νεται ως αναγκαιότητα από το σύνολοτης εκπαιδευτικής κοινότητας. Αν και ηχρήση της έννοιας της προοδευτικότητας

τα τελευταία χρόνια έχει μεταλλαχτεί,κρίνεται ως πρώτη αναγκαιότητα η απο-κατάσταση αυτής της παιδαγωγικής πρό-τασης και η απόδοση των κοινωνικώνκαι πολιτικών διαστάσεων της έννοιας,όπως τέθηκε και διαμορφώθηκε ιστο-ρικά στη λογική της ισότητας, της δι-καιοσύνης και του ενδιαφέροντος γιατη σχολική επιτυχία όλων των παιδιών.Κατά δεύτερο λόγο, στην προοδευτικήπρόταση πρέπει να γίνει κατανοητό ότιη εκπαίδευση μπορεί και πρέπει νααποτελέσει τον κύριο πυλώνα της κοι-νωνικής συνειδητοποίησης -με τη Φρεϊ-ριανή έννοια- των παιδιών, εφήβων καιτων νέων ως εν δυνάμει πολιτών τουμέλλοντος και των εκπαιδευτικών (δα-σκάλων και καθηγητών) ως διανοουμέ-νων του λαού κατά Γκράμσι1. Αυτοί/ες(εκπαιδευτικοί, μαθητές/τριες γονείς)θα πρωτοστατήσουν στην ανατροπή τηςκοινωνικής τελμάτωσης, της εκμετάλ-λευσης και της κοινωνικής αδικίας, πουεπιβάλλουν τα μνημόνια και οι χρόνιεςσυντηρητικές πολιτικές.

Η συνειδητοποίηση ως πολιτική εξαν-θρωπισμού (Φρέιρε. ο.π. σημ1) μέσωτης εκπαίδευσης θέτει για προτάγματατη διαμόρφωση στόχων όπως:

1. Αποκατάσταση των θυμάτων (μα-θητών –εκπαιδευτικών και πολιτών) τωνμνημονιακών πολιτικών.

2. Αποκατάσταση αρχών του κράτουςπρόνοιας.

3. Αποκατάσταση της κοινωνικής δι-καιοσύνης και του σεβασμού της αν-θρώπινης αξιοπρέπειας2.

σελίδ

ες δια

λόγο

υ

1 Η συνειδητοποίηση κατά τον Φρέιρε σε όλο του έργο αλλά και την πολιτική του δράση αποτυπώνεται κυρίως στα δυο του έργα: «Αγωγή του Καταπιεζομένου»και «Πολιτιστική δράση για την κατάκτηση της ελευθερίας». Για το Φρέιρε η συνειδητοποίηση είναι η κοινωνική διαδικασία μέσα στην οποία οι ανθρώπινεςυπάρξεις όχι ως απλοί αποδέκτες, αλλά ως υποκείμενα ενσυνείδητα κατορθώνουν να μετασχηματίσουν την πραγματικότητα, που επηρεάζει και δίνει μορφήστη ζωή τους. Επιπλέον σημαίνει ακόμη ότι μαθαίνεις να αντιμετωπίζεις με κριτική διάθεση τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες μεπρόθεση να μεταβάλεις θεσμούς, συνθήκες και τη ζωή των φτωχών και καταπιεζόμενων ανθρώπων. Ταυτόχρονα με την συνειδητοποίηση απελευθερώνεταιο άνθρωπος.Επιπλέον υιοθετώντας από τον Γκράμσι: «οι μαχητές δεν μπορούν και δεν πρέπει να ελεεινολογούν τη μοίρα τους επειδή πάλεψαν όχι γιατί τους εξανάγκασεκανείς, αλλά γιατί το θέλησαν οι ίδιοι συνειδητά» όπως αποτυπώνεται στο εξώφυλλο της ελληνικής μετάφρασης: «Οι διανοούμενοι των εκδόσεων στοχα-στής».

2 Ο Μαρξ στο σύνολο του έργου του μιλά για την αλλοτρίωση του ανθρώπου και την αποκοπή από τα δημιουργήματα της εργασίας του. ο αείμνηστος καθηγητήςτης νομικής της Θεσσαλονίκης Μανωλεδάκης σε ένα δημοσίευμά του με τον προκλητικό τίτλο «Ανθρώπινη αξιοπρέπεια, έννομο αγαθό ή απόλυτο όριο στηνάσκηση εξουσίας» θα περιγράψει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως: την αποδιδόμενη αξία στον άνθρωπο ως υπόκείμενο και όχι αντικείμενο της ιστορίας του.(Μανωλεδάκης 1997)

γράφει ο Άγγελος Χατζηνικολάου

λίγο από το όνειρο της ισότητας ευκαιριώνκαι τη δημοκρατική διοίκηση του σχολείου

Στον καιρό της Δημοκρατίας:


4. Αποκατάσταση των σχέσεων τουανθρώπου με τους φυσικούς πόρουςαπό σχέση υπερ-εκμετάλλευσης και κα-ταστροφής σε σχέση σεβασμού.

5. Αποκατάσταση του σεβασμού τουκράτους και των θεσμών προς τους πο-λίτες και όλους τους ανθρώπους.

6. Συνειδητοποίηση της διαδικασίαςτης πορείας προς την κοινωνία δικαίου,ισονομίας ισότητας, οικονομικής ευμά-ρειας όλων των πολιτών και κοινωνικήςδικαιοσύνης.

Μια προοδευτική πολιτική θεώρησηγια την εκπαίδευσης θέτει αυτόματακαι το ζήτημα της αποκατάστασης τουπεριεχομένου των αξιών και της σχέσηςτους με τις μορφωτικές και εκπαιδευ-τικές διαδικασίες. Οι αξίες ως προ-τάγματα, προθέσεις, εκπαιδευτικοί σκο-ποί και στόχοι συνδέονται με την κα-τανόηση του πραγματικού κόσμου (=κοι-νωνικές-πολιτικές και οικονομικές συν-θήκες εξαρτήσεων, αδικιών, εκμετάλ-λευσης κλπ) και τις καθημερινές ανάγ-κες. Σ’ αυτή τη συζήτηση περί αξιών,το πρωταρχικό ερώτημα που τίθεταιείναι πως κατανοούμε τον κόσμο. Όχιτον οποιοδήποτε κόσμο, αλλά το ση-μερινό. Το πολιτικό πλάνο αυτής τη το-ποθέτησης (της πρότασης, όπως καικάθε πρότασης) θα είναι λειψό, αν δενπροστεθεί και το ερώτημα: τι κόσμοεπιθυμούμε. Άρα η εκπαίδευση έρχεταιως βασικός θεσμός συνειδητοποίησηςτων μελλών όλης της κοινωνίας καιπροτείνει καθημερινές κοινωνικές αλ-λαγές και όχι μόνο ερμηνείες. Έτσι ηκοινωνική συμμετοχή προκύπτει ωςαδιαμφισβήτητη πολιτική και κοινωνικήδιαδικασία: όλοι οι πολίτες θα συν-διαμορφώνουν τις μορφωτικές απαι-τήσεις ως διαδικασίες προσωπικήςολοκλήρωσης τους3.

Στη βάση των παραπάνω κρίνεται πλέ-ον ως αναγκαιότητα η διεύρυνση τηςδημοκρατίας στην εκπαίδευση. Αυτήπρέπει -επιτακτικά- να υλοποιηθεί άμε-σα ως αντίδοτο στα υποτιθέμενα με-ταρρυθμιστικά μέτρα των μνημονίωντόσο στη διοίκηση του κύτταρου της εκ-παιδευτικής διαδικασίας –το ΣΧΟΛΕΙΟ-όσο και στο περιεχόμενο σπουδών (Γιααυτό το τελευταίο δεν θα μιλήσουμεστην παρούσα).

Εκπαιδευτικές ανισότητες:παρουσίαση εκπαιδευτικώνσυνθηκών άμεσης παρέμβασης

Η διεύρυνση της δημοκρατίας στοσχολείο προκύπτει ως πολιτική ανα-γκαιότητα πρώτα-πρώτα εξαιτίας τωνδιαχρονικών εκπαιδευτικών ανισοτήτων,οι οποίες οξύνθηκαν με την επιβολήτων μνημονιακών πολιτικών και ταυτό-χρονα απέκτησαν νέες διαστάσεις. Επι-βάλλεται η παρουσίαση ορισμένων απότις πολλές διαστάσεις των εκπαιδευτικώνανισοτήτων προκειμένου να αναδειχθείη σοβαρότητα της σημερινής εκπαιδευ-τικής εκτροπής. Αυτή εντοπίζεται στην:αύξηση της σχολικής διαρροής και τηςσχολικής αποτυχίας με την ταυτόχρονηαύξηση του αριθμού των παιδιών πουοδηγούνται σε φτωχοποίηση. Μετρήσειςθεσμών όπως: 1. του Συνηγόρου του Πο-λίτη του 2013 (30.000 παιδιά ηλικίας 15-16 ετών εγκατέλειψαν το σχολείο για ναεργαστούν, να συμβάλλουν στον οικογε-νειακό προϋπολογισμό: http://www.0-18.gr/gia-paidia). 2. της Unicef το 2014(550000 παιδιά σε έρευνα κάτω από ταόρια της φτώχειας, της απόλυτης φτώ-χειας και ανέχειας (http://www.kanep-gsee.gr/content/i-shesi-ton-koinoni-kon-parohon-me-tin-paidiki-ftoheia-stin-ellada). Αυτά είναι τα δυο πιο ση-μαντικά ποσοτικά ερευνητικά δεδομέναανισότητας, που καταγράφονται τα τε-λευταία 5 χρόνια από δυο θεσμούς κύ-ρους. Τα ποσοτικά στοιχεία από μόνατους διαμορφώνουν το πλαίσιο συνταγ-ματικής εκτροπής. Σε κοινωνικό και εκ-παιδευτικό επίπεδο η συνταγματικήεκτροπή -της αδικίας και της πολιτικήςανισότητας- διαμορφώνει το πλαίσιοτων συνθηκών εκείνων, οι οποίες είναιοι γενεσιουργές αιτίες νέων και ποικίλωνμορφών του κοινωνικού αποκλεισμούκαι της φτωχοποίησης της κοινωνίας.Επιπλέον για πολλές ομάδες πληθυσμούκαταγράφονται στοιχεία ανέχειας. Ει-δικότερα για πολλές από αυτές τις ομά-δες δεν μιλάμε πλέον για συνθήκες δια-βίωσης, αλλά για συνθήκες στα όριατης επιβίωσης. Αυτές οι διαδικασίεςκατασκευάζουν το πλέγμα της συρρί-κνωσης της Δημοκρατίας. Κρίνεται αυ-τονόητη η συσχέτιση των συνθηκώνζωής με τις εκπαιδευτικές δυνατότητες,

τη σχολική διαρροή και τη σχολική απο-τυχία.

Σημαντικό γεγονός το οποίο διαμόρ-φωσε αξεπέραστες θεσμικές διαστάσειςαποκλεισμών από την εκπαίδευση εξαι-τίας των μνημονιακών πολιτικών είναιη κατάργηση κατευθύνσεων και θέσεωνεκπαιδευτικών στην τεχνική εκπαίδευσητο 2012. Αποτέλεσμα ο αυτόματος απο-κλεισμός –διώξιμο– από τη δημόσιαεκπαίδευση χιλιάδων παιδιών κυρίωςφτωχών οικογενειών. όπως καταγρά-φηκαν σε ανακοινώσεις στα ετήσια συ-νέδρια της ΟΛΜΕ το 2012 και 2013.Έτσι απλά το κράτος αποποιήθηκε-ξε-φορτώθηκε την οικονομική ευθύνη τηςεκπαίδευσης για χιλιάδες παιδιά, φορ-τώνοντας ταυτόχρονα στις οικογένειέςτους τη δαπάνη εκπαίδευσής τους, ανα-ζητώντας προοπτικές στην αγορά (ιδιω-τικά ΙΕΚ κλπ). Επιπλέον οι ίδιες οι οι-κογένειες εξακολουθούσαν να τροφο-δοτούν μέσω της φορολόγησής τους τιςήδη μειωμένες δαπάνες του κράτουςγια την εκπαίδευση. Έτσι η όποια αντα-ποδοτική διαδικασία μέσω της φορο-λόγησης επιτείνει τις διαδικασίες κοι-νωνικής αδικίας. Η αποκατάσταση λει-τουργίας της τεχνικής εκπαίδευσης μετην επαναπρόσληψη και δικαίωση τωνδιωγμένων εκπαιδευτικών δεν αφοράμόνο τους απολυθέντες εκπαιδευτικούς,αλλά κυρίως αφορά τη δικαίωση τωνχιλιάδων παιδιών των φτωχών οικογε-νειών, που δεν έχουν τη δυνατότηταπρόσβασης και την απόκτηση κάποιουεπαγγελματικού τίτλου ή ακόμη και ολο-κλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαί-δευσης.

Προφανώς σε αυτούς τους αριθμούςοφείλουμε να συμπεριλάβουμε τη δομικήανισότητα του εκπαιδευτικού συστήμα-τος, η οποία οδηγεί εδώ και δεκαετίεςχιλιάδες παιδιά εκτός διαδικασίας πρό-σβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευσηκάθε χρόνο. Για παράδειγμα έχει ση-μασία να διαβάσουμε κάτω από άλλοπρίσμα τον αριθμό των μαθητών/τριώνπου θα συμμετέχουν φέτος στη διαδι-κασία των πανελλαδικών εξετάσεων.Κατά εκτιμήσεις ο αριθμός ανέρχεταιστις 70-75 χιλ παιδιά (για 69χιλ. περίπουθέσεις στα ΑΕΙ και ΤΕΙ). Αν μεταφερ-θούμε χρονικά στο 2002 (12 χρόνια πριν),θα δούμε ότι τότε εγγράφηκαν στην

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ

3 στην 11 θέση για τον Φοϋερμπαχ ο Μαρξ θα τονίσει: «Οι φιλόσοφοι εξηγούσαν μόνο τον κόσμο με διαφόρους τρόπους. Το ζήτημα είναι να τον μεταβάλουμε»ενώ στη 3 θέση «…..ξεχνάει πως οι περιστάσεις αλλάζουν ίσα-ίσα από τους ανθρώπους και πως ο παιδαγωγός πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί……»


πρώτη δημοτικού περίπου 105 χιλιάδεςπαιδιά. Εύλογα ανακύπτει το ερώτημααπό τη διαφορά: Που χάθηκαν τα περίπου25-30 χιλ. παιδιά; Γιατί στερήθηκαν τηδυνατότητα πρόσβασης στην ανώτατηεκπαίδευση; Το γεγονός αυτό επανα-λαμβάνεται για δεκαετίες.

Αυτή η διαδικασία ενώ πρόκειται γιαοργανωμένο θεσμικό πλαίσιο, που οδηγείσε αποκλεισμό από την πρόσβαση στηντριτοβάθμια εκπαίδευση, μεταλλάσσεταικαι εκλαμβάνεται από την κοινωνία ωςφυσιολογική διαδικασία ανικανότηταςτων παιδιών. Για τους συνειδητοποι-ημένους πολιτικά εκπαιδευτικούς πρέπεινα αποτελέσει αυτή η ιδεολογική εκτρο-πή μέλημα ανάδειξης και αποκατάστα-σης. Για μια αριστερή εκπαιδευτικήπρόταση κρίνεται απαραίτητη –ως πρό-ταγμα– η διαμόρφωση πολιτικών ιδεο-λογικής ανατροπής των αποκλεισμών,που προκύπτουν από θεσμικές διαδι-κασίες, πχ σχολική αποτυχία, αναλφα-βητισμός, αξιολόγηση των παιδιών, δια-δικασίες δήθεν αντικειμενικών εξετά-σεων κλπ. Με άλλα λόγια οι συνθήκεςισότητας πρόσβασης και θετικών απο-τελεσμάτων κυρίως από τα φτωχά παιδιάκαι η απρόσκοπτη πρόσβαση όλων τωνπαιδιών στην τριτοβάθμια εκπαίδευσηείναι κριτήριο μια αριστερής εκπαιδευ-τικής πολιτικής.

Στις κατηγορίες των φτωχών παιδιών,που δεν είναι απλοί αριθμοί, αλλά συγ-κεκριμένοι/ες νέοι/ες πρέπει να προ-στεθούν και οι ιδιαίτερες κατηγορίεςτου μαθητικού πληθυσμού: Τα παιδιάμεταναστών, Ρομά και άλλων μειονοτή-των γλωσσικών και πολιτισμικών. Αυτάβιώνουν καθημερινά στην κοινωνία καιστο σχολείο μια ποικιλία μορφών κοι-νωνικών αποκλεισμών και ρατσισμών.Έτσι ο μαθητικός αριθμός των σχολικάαποτυχόντων και των αποκλεισμένωναποκτά διαστάσεις ενός σύγχρονου πο-λιτικού, κοινωνικού και εκπαιδευτικούσκανδάλου, για το οποίο κανείς δεν λο-γοδοτεί. Για χρόνια αρθρώνεται ένα κα-λοστημένο πλαίσιο λόγου, ο οποίος κάτωαπό το πρόσχημα επιστημοσύνης καιεγκυρότητας χρησιμοποιείται στα επι-χειρήματα του πολιτικού και δημοσιο-γραφικού λόγου προκειμένου να δια-μορφώσει ερμηνείες πολιτικής ανευ-θυνότητα της πολιτείας και των εκπαι-δευτικών θεσμών. Μοναδικό επιχείρη-μα- επωδός– είναι η προσωπική ευθύνητων νέων και των παιδιών που αποτυγ-

χάνουν ή είναι πρόβλημα για το σχολείομε το πρόσχημα ότι είναι η αιτία τηςπτώσης του μορφωτικού επιπέδου.

Όλα αυτά τα πρόχειρα στοιχεία, πουπαρουσιάστηκαν, καταγράφουν και κα-ταδεικνύουν τη συρρίκνωση της δημο-κρατίας. Για μας κανένα παιδί και κα-νένας/καμιά έφηβος/η δεν είναι περίσ-σιος/α στο σχολείο. «ούτε ένας λιγότε-ρος», αν δανειστώ το τίτλο της γνωστήςταινίας. Κανένα παιδί (μεταναστόπουλο.Ρομά, παιδί άλλων μειονοτήτων καιπαιδί ΑμεΑ) στο σχολείο δεν είναι πρό-βλημα, αλλά αντιθέτως είναι πλούτος.Η συμμετοχή και η συμβολή του κάθεπαιδιού στην εκπαιδευτική διαδικασίαείναι καθημερινή πρόκληση διεύρυνσηςτης Δημοκρατίας. Όλα τα παιδιά έχουνδικαίωμα στη μόρφωση και η πολιτείαμε τους θεσμούς της οφείλει να τηνεξασφαλίσει στο καθένα ξεχωριστά,όπως τουλάχιστον η Σύμβαση των Δι-καιωμάτων του Παιδιού ορίζει. Άλλωστεη σύμβαση ως νομικό κείμενο, που επι-κύρωσε η ελληνική βουλή, αποτελείπρόταγμα του Ελληνικού Συντάγματος.

Την κατάσταση, που περιέγραψα, οφεί-λουμε -έχουμε χρέος- οι εκπαιδευτικοίσήμερα να την αναδείξουμε στην κοι-νωνία και να διεκδικήσουμε την απο-κατάσταση της δικαιοσύνης. Σε πρώτηφάση επιβάλλεται -και οφείλουμε ναδεσμευόμαστε οι εκπαιδευτικοί- να απο-τελέσει αντικείμενο κοινωνικής συνει-δητοποίησης για έναν επιπλέον λόγο:έναντι της ιστορικά διαμορφωμένης παι-δαγωγικής ευθύνης, η οποία στην πα-ρούσα κατάσταση συμπίπτει με αυτήντης συνταγματικής ευθύνης –του καθενόςκαι της καθεμιάς– όπως προκύπτει απότο ακροτελεύτιο άρθρο του συντάγματος(120 άρθρο). « Η τήρηση του παρόντοςΣυντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμότων Ελλήνων……». Έχουμε την συνταγ-ματική πατριωτική ευθύνη για τη διεκ-δίκηση της διεύρυνσης της δημοκρατίαςστο σχολείο, η οποία θα έχει ως στόχοτη διαμόρφωση των συνθηκών της σχο-λικής επιτυχίας όλων των παιδιών. Είναιη πρώτη σημαντική πρωτοβουλία προςαυτήν την κατεύθυνση, αν θέλουμε ναοραματιζόμαστε καθημερινά μια κοι-νωνία ισότητας και δικαιοσύνης. Χρη-σιμοποιούμε τη πρακτική της καθημε-ρινότητας του σχολείου, γιατί σε αυτότο πεδίο είναι κυρίως όπου εφαρμόζεταιη Δημοκρατία και αυτή δεν είναι μιακατάσταση άπαξ καθοριζόμενη με ισχύ

δια παντός, αλλά είναι μια καθημερινήδιαδικασία διεύρυνσης των Δικαιωμάτωντου Ανθρώπου με στόχο τη προσωπικήκαι κοινωνική χειραφέτηση των ανθρώ-πων στη βάση του σεβασμού της αν-θρώπινης αξιοπρέπειας.

Δημοκρατική διεύρυνσητης διοίκησης του σχολείου

Η δεύτερη διάσταση διεύρυνσης τηςδημοκρατίας στην εκπαίδευση (Α& Β/άθ-μια), η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθοδιασφάλισης της όποιας προοπτικήςισότητας όχι μόνο στις ευκαιρίες αλλάισότητα στα αποτελέσματα από όλα ταπαιδιά -δηλαδή στη σχολική επιτυχίαόλων- έχει να κάνει με την διεύρυνσητης δημοκρατίας στη διοίκηση της σχο-λικής μονάδας. Η αναφορά στα ιστορικάπροφανή για το σχολείο δεν γίνεται τυ-χαία, μιας και τα τελευταία χρόνια έχουνμεταλλαχτεί οι δομές της εκπαίδευσηςσε λογιστικά μεγέθη εισροών και εκροών.Η αποκατάσταση των ιστορικών ρόλωντης εκπαιδευτικής πολιτικής στο πλαίσιοτου κράτους δικαίου και πρόνοιας είναιιστορική προτεραιότητα. Τα προφανήτης εκπαίδευσης οφείλουμε εμείς οιεκπαιδευτικοί να τα αποκαταστήσουμε:Προφανώς για μας το σχολείο είναι τοκύτταρο της εκπαίδευσης. Προφανώς ηεκπαίδευση είναι σύμμαχος της δημο-κρατίας, του σεβασμού της ανθρώπινηςαξιοπρέπειας, της ειρήνης και της ελ-πίδας. Ταυτόχρονα η εκπαίδευση είναιταυτόσημη με μια διαχρονική υπόσχεσηελπίδας -πολλές φορές ανεκπλήρωτη-για «έναν κόσμο καλύτερο μέσω τηςμόρφωσης» (Τσιάκαλος 2001). Η εκ-παίδευση υπόσχεται και οφείλουν οιπολιτικά συνειδητοποιημένοι εκπαιδευ-τικοί να διεκδικούν από το σχολείο ναυλοποιεί την σχολική επιτυχία όλων τωνπαιδιών.

σελίδ

ες δια

λόγο

υ


Αυτή η πολύπλευρη διάσταση μπορείκαι «πρέπει» να υλοποιείται μέσα απόμια δημοκρατική εκπαιδευτική ζωή τηςκάθε σχολικής μονάδας, του κύτταρουτης μορφωτικής διαδικασίας του κάθεχωριού και της κάθε γειτονιάς των μι-κρο-μεγαλοαστικών κέντρων. Κυρίαρχολοιπόν όργανο της συλλογικής διοίκησηςτης σχολικής μονάδας, που θα καθορίζειτην εκπαιδευτική πολιτική σε επίπεδοσχολείου επιβάλλεται να είναι ο Σύλ-λογος Διδασκόντων. Πέρα από την υλο-ποίηση των αναλυτικών προγραμμάτωνεκπαίδευσης, τα μέλη του συλλόγου, οιεκπαιδευτικοί – δάσκαλοι/ες, γνωρίζουν(και οφείλουν να γνωρίζουν) τις ανάγκεςτης σχολικής περιφέρειας. Μπορούν ναυλοποιούν (και σε πολλές περιπτώσειςτο κάνουν) στο πλαίσιο της παιδαγωγικήςευθύνης μορφωτικές, παιδαγωγικές καιεκπαιδευτικές παρεμβάσεις, που θαπροκύπτουν από την κοινωνική πραγ-ματικότητα της σχολικής κοινότητας καιτης σχολικής περιφέρειας. Όλα τα πα-ραπάνω έχουν αξία και πρέπει να τονιστείότι οι ανάγκες, οι αποτυχίες και δυσκο-λίες πολλών παιδιών στο σχολείο δενείναι αποκομμένες από τις ευρύτερεςκοινωνικές και οικονομικές συνθήκεςπου βιώνουν (όπως παρουσιάστηκαν στοπροηγούμενο κεφάλαιο). Έτσι η διεκδί-κηση κοινωνικής δικαιοσύνης μπορείνα αποκτά διαστάσεις ειδικού καθημε-ρινού αναλυτικού προγράμματος και παι-δαγωγικού προτάγματος της σχολικήςκοινότητας.

Ο σύλλογος διδασκόντων σε μηνιαίεςκαι ετήσιες συνεδρίες μπορεί να δια-μορφώνει και να αναπροσαρμόζει τιςπροοπτικές και τις διαστάσεις της τοπι-κής σχολικής εκπαιδευτικής πολιτικής.Ταυτόχρονα σε ειδικές συνεδρίες θαπροβαίνει σε κοινωνική λογοδοσία στηνσχολική κοινότητα (γονείς, μαθητές σύλ-λογος διδασκόντων σχολικό συμβούλιο),αλλά και σε άλλους φορείς κοινωνικούςπολιτικούς, διαδίκτυο, επιστημονικά πε-ριοδικά κλπ. Κάθε σχολείο έχει τη δικήτου ιστορία και μπορούν οι δάσκαλοι/εςνα βρουν μια συναρπαστική γλώσσα γιανα μιλήσουν γι’ αυτήν, για να τη διηγη-θούν. Αυτό εξαρτάται από τη σαφήνειατης επιλογής των κοινωνικών και πολι-

τικών όρων, με τους οποίους θα περι-γράψουν τα ιστορικά γεγονότα της σχο-λικής μονάδας. Το παράδειγμα του 132Δημ Σχολ. Αθηνών (στην περιοχή τηςΓκράβας): η καταγραφή της ιστορίαςτου, η συζήτηση για τις πρακτικές καιτις πρωτοβουλίες του συλλόγου διδα-σκόντων και η συμβολή του στα εκπαι-δευτικά δρώμενα είναι μια σημαντικήπρόταση για συζήτηση (Πρωτονοταρίου,κ.α. 2008).

Η δημοκρατία στο σχολείο περνά καιαπό την αναθεώρηση όλων των ρόλωνστη σχολική μονάδα. Στο χρονικό τωνΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης 1974-1981 διαβά-ζουμε: «Επείγει λοιπόν να παρθούν όλατα απαραίτητα μέτρα, ώστε να αποκτήσειη εκπαίδευση ουσιαστικό περιεχόμενονα χάσει τον αυταρχικό της χαρακτήρακαι να γίνει ουσία η πρόβλεψη του συν-τάγματος ότι η εκπαίδευση έχει στόχονα δημιουργεί ελεύθερους και υπεύθυ-νους πολίτες» (Κουτσούρης, 2003:155).Και λίγο παρακάτω προτείνοντας τη δι-εύρυνση της δημοκρατίας στην εκπαί-δευση διαβάζουμε: «Η δημοκρατική δι-οίκηση των σχολείων από τους συλλόγουςτων καθηγητών είναι αυτή που θα συμ-βάλει στην αποδοτικότερη λειτουργίατων σχολείων, στην εξουδετέρωση τηςευθυνοφοβίας των προϊσταμένων καιστην ανάπτυξη αγαθών σχέσεων και πνεύ-ματος συνεργασίας ανάμεσα στους κα-θηγητές. Προτείνουμε: Α. Τα σχολεία ναδιοικούνται δημοκρατικά από τους συλ-λόγους των καθηγητών. Να αποσαφηνι-στούν και να ενισχυθούν οι αρμοδιότητέςτους. Β. Ο διευθυντής του σχολείου ναεκλέγεται από το σύλλογο διδασκόντωνκαι να είναι εκτελεστικό όργανο των απο-φάσεών του…» (Κουτσούρης, ο.π: 157).Φαίνεται –κρίνεται επιτακτική ανάγκη οιεκπαιδευτικοί να ξανακατακτήσουμε τοπαρελθόν της ιστορικής πορείας των δη-μοκρατικών διεκδικήσεων του εκπαι-δευτικού κινήματος. Θέσεις σαν την πα-ραπάνω διαμορφωνόταν μετά την πτώσητης εφτάχρονης δικτατορίας κατά τηνοποία κάθε έννοια συζήτησης για δημο-κρατία σε ένα «σχολείο στο γύψο» συνε-παγόταν με διώξεις και φυλακίσεις. Ηαυτονόητη αποκατάσταση των δημοκρα-τικών διαδικασιών και η ταύτιση της εκ-

παίδευσης με τη δημοκρατία απέναντιστον αυταρχισμό πολλών διευθυντών καιτων τότε επιθεωρητών συνοδευόταν επι-τακτικά με την δημοκρατική εκλογή τωνδιευθυντών από τους ίδιους τους εκπαι-δευτικούς. Οι θέσεις της ΕΛΜΕ Θεσσα-λονίκης είναι η απάντηση σε όλους/εςεκείνους, οι οποίοι/ες τις τελευταίες μέ-ρες από θεσμικούς εξουσιαστικούς ρό-λους με παρεμβάσεις τους προσπαθούννα λοιδορήσουν την πρόταση της αιρετήςδιοίκησης στα σχολεία. Πριν μερικά χρό-νια μέσω της αξιολόγησης (μας) κατα-συκοφάντησαν τους/τις εκπαιδευτικούςυιοθετώντας ακραίους χαρακτηρισμούς(ανίκανους, τεμπέληδες κλπ). Στην πραγ-ματικότητα προσπαθούσαν να τους (μας)τρομοκρατήσουν με στόχο την χειραγώ-γηση και την υποταγή στις μνημονιακέςπολιτικές. Σήμερα πολιτικοί –νοσταλγοίτων μνημονιακών μέτρων κατά της εκ-παίδευσης στο άκουσμα της αιρετής δι-οίκησης τροποποιούν το συκοφαντικόλόγο τους θεωρώντας (μας) τους εκπαι-δευτικούς ανάξιους για επιλογή των κα-τάλληλων διευθυντών, για παραγοντισμό,για συνδιαλλαγή κλπ.4. Φαίνεται πωςαγνοούν τις συνδιαλλαγές των υπηρε-σιακών συμβουλίων στις διαδικασίεςεπιλογής στελεχών, οι οποίες κατέληγανστη δικαιοσύνη. Επιπλέον ξέχασαν πολύγρήγορα ότι μέχρι πριν τρεις μήνες πολλοίαπό αυτούς κατείχαν αιρετές θέσεις σταΠανεπιστήμια ή οι ίδιοι/ες συμμετείχανως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι/ες σε δια-δικασίες εκλογής των πρυτανικών αρχώνμε τις όποιες κουτσουρεμένες διαδικα-σίες. Αλήθεια είναι ικανοί οι πανεπιστη-μιακοί δάσκαλοι να εκλέγουν τις διοι-κήσεις των πανεπιστημίων και ανίκανοιοι δάσκαλοι των άλλων βαθμίδων; Έναερώτημα που για να απαντηθεί θα πρέπεινα τεθούν και πάλι τα ζητήματα των σχέ-σεων της Δημοκρατίας με την παιδείακαι την εκπαίδευση.

Σε όλους αυτούς/ες αλλά και σε κεί-νους που πίσω από ψευδοϊδεολογήματα5

περί προσόντων και εξισώσεων προςτα κάτω θέλουν διατηρήσουν τις συντη-ρητικού τύπου μικροφιλοδοξίες και μι-κροεξουσίες τους η απάντηση έρχεταιαπό έναν σημαντικό ιστορικό, τον Plumb:«Ορισμένα, αν όχι τα σημαντικότερα από

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ

4 Μια ματιά στις ανακοινώσεις και δηλώσεις των τομεαρχών των μνημονιακών κομμάτων για την εκπαίδευση επαληθεύει τη συνέχιση της κατασυκοφάντησηςτων εκπαιδευτικών. http://pekp.gr/?p=59440, http://www.pasok.gr (διότι δεν επιλέγεται ο ικανός αλλά ο αρεστός), http://www.esos.gr/arthra/37514/deig-mata-metarrythmiseon-stin-paideia, http://www.esos.gr/arthra/37508/ti-eipan-sto-esos-oi-tomearhes-paideias-ton-kommaton-gia-neo-systima-epi-logis”


τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμεραη κοινωνία δεν είναι καινούργια: υπάρ-χουν ομοιότητες με το παρελθόν. Κάθεδιαδικασία που αυξάνει την αυτογνωσίατου ανθρώπου, που ενισχύει την ικανό-τητά του να ελέγχει τον εαυτό του και τοπεριβάλλον του, αξίζει να αναπτυχθεί»(Plumb, 2007, 50). Σήμερα πολλοί/έςστέκονται επιφυλακτικά στην αναδυόμενηεκπαιδευτική πρόταση της δημοκρατικήςδιεύρυνσης του σχολείου. Ωρίμασανπλέον οι συνθήκες (πολιτικές, κοινωνι-κές, εκπαιδευτικές) της αιρετής διοί-κησης της σχολικής μονάδας (αίτηματης ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης από το 1975).Έτσι με την αποδοχή της ιστορικά δια-μορφωμένης πρότασης της ΕΛΜΕ τηςΘεσσαλονίκης μπορούμε και επιβάλλεταινα διδαχθούμε να διαπαιδαγωγηθούμεκι εμείς οι εκπαιδευτικοί, όπως θα έλεγεκαι ο Μαρξ στην 3η Θέση για τον Φο-όυερμπαχ (Ένγκελς, ο.π.). Μέσα από τηγνώση των διαστάσεων και τη συνειδη-τοποίηση του αιτήματος της διεύρυνσηςτης δημοκρατίας θα διαπιστώσουμε λοι-πόν οι εκπαιδευτικοί όπως και οι ιστο-ρικοί την απελευθέρωση των εκπαιδευ-τικών από την ευθυνοφοβία και την εξου-σία της γραφειοκρατίας και την ανάδειξητης παιδαγωγικής ευθύνης έναντι τωνμαθητών μας, γιατί η γνώση και η κατα-νόηση της δημοκρατίας στο σχολείο δενθα οδηγήσουν σε στατικές διαδικασίεςαλλά σε δράση (Plumb, ο.π. 136)

Οι μνημονιακές νομικές παρεμβάσειςστην εκπαίδευση έχουν συρρικνώσει τορόλο του συλλόγου διδασκόντων. Το πο-λιτικό πλαίσιο επέβαλε στη λειτουργίατης σχολικής μονάδας σχέσεις υποταγής.Οι σχέσεις αυτές συρρίκνωσαν την εκ-παιδευτική αυτονομία του εκπαιδευτικούμε τις ειδικές νομικές παρεμβάσεις τηςαυτοαξιολόγησης του εκπαιδευτικού έρ-

γου και την πληθώρα των αξιολογικώνπαραμέτρων της ουδέτερης δήθεν αξιο-λόγησης των εκπαιδευτικών ως υπαλ-λήλων. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις δια-μόρφωσαν ανταγωνιστικές συνθήκες,εξαρτήσεων χειραγωγήσεων με στόχουςτην εξαφάνιση κάθε μορφής αλληλεγ-γύης, συνεργασίας και χειραφέτησης σεεπίπεδο σχολείου (δ/ντή διδασκόντωνκαι διδασκόντων μεταξύ τους). Το μνη-μονιακό νομοθετικό πλαίσιο διαμόρφωσεεπιπλέον ισχυρές υποτακτικές δομές σεεπίπεδο σχέσεων διδασκόντων με τη δι-οίκηση (σχολικούς συμβούλους και προ-ϊσταμένους εκπαίδευσης) μιας και συν-δέθηκε με αυτό η όποια μισθολογικήκαι βαθμολογική εξέλιξη του/της εκ-παιδευτικού. Έτσι πίσω από δήθεν δη-μοκρατικές διαδικασίες η όποια δημο-κρατική και ελεύθερη παιδαγωγική –εκπαιδευτική πράξη και παρέμβαση περ-νούσε μέσα από τα φίλτρα της δήθενουδέτερης αξιολογικής διαδικασίας (συ-νεχής υποβολή προγραμμάτων και εγ-κρίσεις από συμβούλους, από υπευθύ-νους προγραμμάτων κλπ).6 Οι μνημο-νιακοί εκπαιδευτικοί νόμοι στην ουσίαέχουν μεταλλάξει το ρόλο του διευθυντήαπό δάσκαλο-εκπαιδευτικό σε αφεντικόκαι μάνατζερ –πωλητή προγραμμάτωνπρος πελάτες γονείς και μαθητές απότη μια και σε διευθυντή- αξιολογητή τουυπαλλήλου εκπαιδευτικού από την άλλη.Ο/η διευθυντής/ντρια και υποδντης/ντριαθεωρείται αυτονόητο στην πρόταση ότιθα εκλέγονται από το σύλλογο διδα-σκόντων. Έχει σημασία η συνειδητοποί-ηση σε πρώτη φάση της πρότασης απότους ίδιους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς.Ζητήματα όπως: 1. Θητεία διετής ή τριε-τής (προτιμότερη η πρώτη λόγω μετα-θέσεων και αποσπάσεων). 2. Χρόνιαυπηρεσίας για το δικαίωμα υποψηφιό-

τητας. 3. Κάλυψη θέσεων δντών απομα-κρυσμένων περιοχών, καθώς και πολλάάλλα ερωτήματα, όπως αυτά διατυπώ-θηκαν στο διαδίκτυο, μπορούν να επι-λυθούν στο πλαίσιο διαβούλευσης7.

Η διεύρυνση της δημοκρατίας στηνεκπαίδευση προφανώς και δεν αφοράμόνο τους/τις εκπαιδευτικούς αλλά τηνκοινωνία ολόκληρη, γι’ αυτό σε επόμενηφάση θα πρέπει να τεθούν ζητήματαόπως η συμμετοχή των γονέων μέσωαντιπροσώπων πχ του προέδρου τουσυλλόγου γονέων, του μόνιμου σχολικούφύλακα, της μόνιμης καθαρίστριας (θέ-σεις με μόνιμο προσωπικό και αναγκαίεςσε κάθε σχολική μονάδα), της/του γραμ-ματέα όπου υπάρχει και φυσικά κάποιουή κάποιων εκπροσώπων μαθητών γιατα γυμνάσια-λύκεια.

Η δημοκρατία στην εκπαίδευση στα-ματά μόνο στο σχολείο; Αποτελεί πρό-κληση η διεύρυνση της αιρετής διοίκησηκαι σε επίπεδο προϊσταμένων διευθύν-σεων εκπαίδευσης. Φαίνεται όμως ότιστην παρούσα φάση δεν έχουν ωριμάσειοι συνθήκες ενός τέτοιου αιτήματος.

Κομμάτι όμως της εκπαίδευσης είναιο θεσμός του σχολικού συμβούλου, οοποίος καθιερώθηκε στις αρχές της δε-καετίας του 1980 ως αντίδοτο στην αυ-ταρχικότητα του επιθεωρητισμού. Η με-τάλλαξη του ρόλου από σύμβουλο σεαξιολογητή, επιβάλλει την άμεση πολιτικήπαρέμβαση για επαναφορά του στονρόλο που απορρέει από τον τίτλο «σύμ-βουλος». Η πολυετής θητεία των ίδιωνπροσώπων στη θέση και η απουσία απότην καθημερινή όσμωση της διδακτικήςπράξης στην τάξη απέκοψαν το ρόλοαπό τις πραγματικές διαστάσεις. Αυτό,σε συνδυασμό με το θεσμικό πλαίσιοτων τελευταίων πέντε χρόνων, το οποίοφαίνεται ότι το αποδέχτηκαν στο σύνολό

σελίδ

ες δια

λόγο

υ

5 Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ανακοίνωση του Πανελληνίου συλλόγου δντων, ενός σωματείου δήθεν επιστημονικού, αλλά στην πραγματικότητα διεκδίκησηςτων συμφερόντων των μελλών του δντών σχολείων, όπως και η Πανελλήνια Ένωση σχολικών συμβούλων. Με το πρόσχημα των προσόντων και των πάσηςφύσεων επιμορφώσεων των διάφορων επιμορφωτικών σεμιναρίων πολλών μικρομάγαζων των πανεπιστημίων, θέλουν στην πραγματικότητα να επιβάλλουντις μικροεξουσιαστικές τους φιλοδοξίες για δια βίου κατάληψη των θέσεων των δντων. Επιχείρημά τους η εξίσωση προς τα κάτω. Ερώτημα: Μόνο ως δντέςσχολείων μπορούν να ξεδιπλώσουν την υπεραξία των προσόντων τους; Ως δάσκαλοι; Τι τους εμποδίζει;. Τα έωλα επιχειρήματα της ανακοίνωσής τους έχουνμόνο ένα στόχο την κατάληψη της θέσης και της διαμεσολάβησής τους ανάμεσα στο σχολικό θεσμό και τις κάθε λογής εξουσίες.

6 Χιλιάδες προγράμματα. ετήσια, τριμηνιαία, μηνιαία κλπ. Υπήρξε σχολείο στη Δ. Θεσσαλονίκη που κατέθεσε 150 προγράμματα. Αν η διατύπωση στόχων,δράσεων, η επιλογή ύλης κλπ του κάθε προγράμματος ανέρχονταν σε 10 σελίδες (σύνολο 1500 σελίδες), πότε ο δντής ή ο σχολικός σύμβουλος, και ουπεύθυνος δράσεων της δνσης τα μελέτησαν; Οργάνωσαν τις δικές τους παρατηρήσεις τους για τόσο όγκο ενός μόνο σχολείου; Αν υπολογιστεί ότι κατάμέσο όρο περίπου σε κάθε σχολική μονάδα υποβάλλονταν περίπου από 30-40 προγράμματα πότε η/ο σχολική/ος σύμβουλος πρόλαβε να μελετήσει και ναεκφράσει την άποψή της/του κλπ πολύ δε περισσότερο ο/η υπεύθυνος των πολιτιστικών προγραμμάτων και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Με άλλαλόγια πίσω από αυτόν τον μηχανισμό των προγραμμάτων και την ποσότητα, η οποία βαφτίστηκε και ως εκπαιδευτική ποιότητα υπήρχε πάντα η αποδοχή καιη υποταγή των εκπαιδευτικών σε μια αόρατη εξουσία που πιθανόν τους ελέγχει και αυτό δημιουργεί φόβους και άγχος. Ο γράφων συνειδητά για τουςπαραπάνω λόγους δεν κατέθεσε σε αυτή την λογική ούτε ‘ένα πρόγραμμα για έγκριση όλα αυτά τα χρόνια.

7 http://www.esos.gr/arthra/37532/deka-erotimata-gia-plaisio-epilogis-dieythynton-apo-syllogo-didaskonton: Δέκα ερωτήματα για το πλαίσιο επιλογήςΔιευθυντών από το Σύλλογο διδασκόντων


τους οι σχολικοί σύμβουλοι (κάποιοι απόαυτούς/ες υποστήριζαν με πάθος τιςαξιολογικές διαδικασίες και τις μνημο-νιακές εκπαιδευτικές πολιτικές των απο-λύσεων, καταργήσεων κατευθύνσεωνστην τεχνική εκπαίδευση και τις συγχω-νεύσεις των σχολείων) επέβαλε εξουσίεςστο ρόλο του συμβούλου μεταλλαγμένουσύγχρονου επιθεωρητισμού. Αυτή η με-τάλλαξη έχει κλονίσει την εμπιστοσύνητου θεσμού στην εκπαιδευτική κοινότητακαι βρίσκεται σε διαδικασίες ρήξης8.

Πρόταση: Α. Επαναφορά στο ρόλοπου πηγάζει από τον τίτλο ως συνα-δέλφου εκπαιδευτικού και επιστημο-νικού συνεργάτη της εκπαιδευτικής δια-δικασίας. Η αναθεώρηση του νόμουπερί σχολικών Συμβούλων με την ταυ-τόχρονη διαγραφή όρων και εννοιώναπό άρθρα του νομικού κειμένου πουπαραπέμπουν ή υπονοούν ζητήματαεξουσίας του ρόλου του σχολικού συμ-βούλου μπορεί να είναι το πρώτο βήματης θεσμικής αποκατάστασης του συμ-βούλου ως παιδαγωγικού θεσμού..

Β. Κάθε σχολικός σύμβουλος να έχειστην περιφέρεια ευθύνης του το πολύ10 σχολεία (για την Α/Βαθμια εκπαίδευ-ση), τα οποία θα καθοδηγεί επιστημονικάκαι θα συνεργάζεται με δντες και δα-σκάλους/ες στα ποικίλα εκπαιδευτικάζητήματα. (Τα τεχνικής φύσεως του αριθ-μού σχολείων –η συναδέλφων ειδικοτή-των στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπο-ρούν να επιλυθούν αντίστοιχα)

Γ. Υποχρεωτικά ο σχολικός σύμβου-λος θα έχει άμεση επαφή με την κα-θημερινή διδακτική διαδικασία 10 ώρεςτουλάχιστον την εβδομάδα: Θα οργα-νώνει και θα υλοποιεί διδασκαλίες (όχιυποδειγματικές ή δειγματικές, αλλάδιδασκαλίες καθημερινής τριβής) σεσυνεργασία με τους/τις δασκάλους/ες.Έτσι αφενός θα ανατροφοδοτείται ηπροσωπική του/της επιστημονική κα-τάρτιση και αφετέρου η επαφή με τοδάσκαλο/α και την τάξη θα διαμορφώνεισχέσεις εμπιστοσύνης για την ανάδειξηόλων των εκπαιδευτικών αντιφάσεωνκαι προοπτικών της τάξης (από τον αι-θεροβάμονα σχολικό σύμβουλο, στοδάσκαλο σχολικό σύμβουλο).

Δ. Η θητεία του συμβούλου δεν μπορεί

να υπερβαίνει τις δυο συνεχόμενες θη-τείες (τρία χρόνια η θητεία). Μετά απότριετή επιστροφή στην τάξη ως δάσκα-λος/α θα έχει το δικαίωμα της υποβολήςαίτησης για επανεπιλογή στη θέση τουσυμβούλου.

Ε. Δικαίωμα υποβολής αίτησης γιαεπιλογή σχολικών συμβούλων θα έχουνοι εκπαιδευτικοί, που έχουν συμπλη-ρώσει 10 τουλάχιστον χρόνια πραγματι-κής πλήρους διδακτικής θητείας στηντάξη. Οι περισσότεροι/ες σύμβουλοι κα-τέχουν τη θέση πάνω από 8 χρόνια, άραδικαίωμα συμμετοχής αιτήσεων στηνπαρούσα φάση θα έχουν μόνο όσοι/εςεπιλέχτηκαν την τελευταία τετραετία.

Εν κατακλείδι Η δημόσια εκπαίδευση δέχτηκε βαριά

πλήγματα από την πολιτική των μνημο-νίων. Η μετατροπή της εκπαίδευσηςαπό δημόσιο κοινωνικό αγαθό και υπο-χρέωση του κράτους σε εμπόρευμα,ήταν βασική απόρροια αυτής της πολι-τικής. Προωθήθηκε τα τελευταία χρόνιαη πλήρης αποδόμηση της δημόσιας εκ-παίδευσης, συρρικνώνοντας στο ελά-χιστο την κρατική χρηματοδότηση σταδημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα όλωντων βαθμίδων, έτσι ώστε μαθητές καισπουδαστές να εξωθηθούν να γίνουνπελάτες των εκπαιδευτικών αγορών..Οι δε εκπαιδευτικοί εξαναγκάστηκαννα αποδεχθούν επαχθείς όρους εργασίαςχειραγώγησης.

Κάθε πρόταση στην εκπαιδευτική δια-δικασία διαμορφώνεται πάντα από έναπλαίσιο βιωμάτων και αρχών φιλοσο-φικών, επιστημονικών και πολιτικών.Αυτό το πολύπλοκο πλαίσιο με τη σειράτου διαμορφώνει και τις στάσεις ζωήςκαι τα οράματα του/της γράφοντος μιαπρόταση για το σχολείο του μέλλοντος.Επιπλέον ο/η κάθε δάσκαλος/α στηνεκπαιδευτική του πορεία βρίσκεται αν-

τιμέτωπος καθημερινά με ιδεολογήματα,θεωρίες και πρακτικές, οι οποίες πολλέςφορές έχουν ως επωδό τη σχέση τηςδημοκρατίας με το σχολείο. Σπάνιεςείναι οι φορές που τέθηκαν τα πραγ-ματικά πλαίσια της δημοκρατίας στηνεκπαίδευση. Το σχολείο δυστυχώς γιαχρόνια κυρίως μιλά για τη δημοκρατίακαι λιγότερο τη βιώνει. Ο Τσομσκι θαγράψει: Κάθε σχολείο που πρέπει ναεπιβάλει τη διδασκαλία της δημοκρατίαςείναι εξ υπαρχής ύποπτο. Όσο λιγότεροδημοκρατικά είναι τα σχολεία τόσο πιοαναγκαίο είναι για αυτά να μιλούν καινα διδάσκουν για τα δημοκρατικά ιδανικάπροκειμένου να θολώνουν τα νερά. Αντα σχολεία ήταν πραγματικά δημοκρα-τικά με την έννοια ότι πρόσφεραν σταμέλη της σχολικής κοινότητας τις δυ-νατότητες να βιώσουν τη δημοκρατίαμέσω της έμπρακτης εφαρμογής της,δεν θα υπήρχε η ανάγκη για προσηλυ-τισμό με κοινοτοπίες σχετικά με τη δη-μοκρατία (Τσόμσκι. 2002, 62-63).

ΒιβλιογραφίαΓκραμσι Αντ. (1972). Οι διανοόυμενοι. Παπαδό-

πουλος Θ.(μετ). 3η έκδ. Αθήνα. Στοχαστής.Ένγκελς Φ (1976). Λουδοβίκος Φόϋερμπαχ και το

τέλος της κλασσικής Γερμανικής Φιλοσοφίας.Καρλ Μαρξ. Θέσεις για τον Φόϋερμπαχ. Αθήνα.Θεμέλιο.

Κουτσούρης Αρχέλαος (2003) επιμ.. Το χρονικότης ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης 1974-1982.. Θεσσα-λονίκη.Κώδικας.

Plumb J.H (2007). Ο θάναντος του παρελθόντος.Κιουπκολής Αλέξ. (μετ). Αθήνα Μεταίχμιο.

Πρωτονοταρίου Στ, Χαραβιτσίδης Π, κ.α.(2008).Παιδαγωγικές δράσεις και διδακτικές προτάσειςσε πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Αθήνα. Ντουν-τούμη.

Μανωλεδάκης Ιωάννης (1997). Ανθρώπινη αξιο-πρέπεια έννομο αγαθό ή απόλυτο όριο στηνάσκηση εξουσίας. Στο: Μανωλεδάκης Ι., Prittwitz,C. Η ποινική προστασία της ανθρώπινης αξιο-πρέπειας. Ελληνογερμανικό συμπόσιο. Θεσσα-λονίκη. Σάκκουλα. σ.9- 20

Τσιάκαλος Γ. (2001). Η υπόσχεση της Παιδαγωγικής.Θεσσαλονίκη. Παρατηρητής.

Τσόμσκι Ν (2002). Εκπαίδευση χωρίς ελευθερίακαι κρίση. Ντονάλντο Μασέντο επιμέλεια. Κο-τζιάς Ν (προλ). Αθήνα. Καστανιώτης

Φρέιρε Π (1977 α.). Η αγωγή του καταπιεζομένου.Κριτικός Γ (μετ). Θ Γέρου (εισαγωγή) Αθήνα.Ράππα.

Φρέιρε Π. (1977 β). Πολιτιστική δράση για την κα-τάκτηση της ελευθερίας. Μπαλής Ν (επιμ.Μετ.)Αθήνα Καστανιώτης.

*Ο Α. Χατζηνικολάου, δάσκαλος, δρ παιδαγωγικής πτδε/απθ

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ

8. Μια ματιά στην ασάφεια των αιτημάτων του ΔΣ της ΠΕΣΣ για συναντήσεις με τη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και το περιεχόμενο των δελτίων τύπου απότην ίδια, που εκδίδονταν μετά τις συναντήσεις τα τελευταία χρόνια κατανοεί: πρώτον τη διάσταση από την ιδεολογική διάσταση και διαφοροποίηση από τουςδυο βασικούς εκφραστές (ΔΟΕ ΟΛΜΕ). Δεύτερον κατανοεί εύκολα την αποδοχή της μετάλλαξης του ρόλου του σχολικού συμβούλου σε ρόλο αξιολογητή μεόλες τις εξουσιαστικές σχέσεις που περικλείει αυτός ο ρόλος. Έχει επέλθει ρήγμα στις σχέσεις από συναδελφικές και συνεργατικές διαμορφώθηκαν σεκαθαρά σχέσεις επιθεωρητισμού με περιεχόμενο όλες τις επαναφορές της ιστορικής μνήμης των δασκάλων http://www.pess.gr/nea/anakoinwseis-ds.html.


Ο συγγραφέας στην αρχή του έργου τουαναφέρεται στην αναγκαιότητα της αγωγήςτων καταπιεζομένων, χαρακτηρίζοντας τοφαινόμενο της καταπίεσης ως κορυφαίαέκφραση αλλοτρίωσης των σύγχρονων κοι-νωνιών. ΆποψãH του είναι ότι προορισμόςτου ανθρώπου είναι η αρτίωσή του, η εναν-θρώπισãH του, έκφραση του οποίου απο-τελεί η αγάπη του για τη ζωή, τους συναν-θρώπους του, η απαίτηση να γίνει κύριοςτης ζωής του, το υποκείμενο της ανθρώπι-νης ιστορίας, επιδιώξεις που δεν μπορούννα πραγματοποιηθούν σε συνθήκες κατα-πίεσης. Οι δυνάστες δεν είναι σε θέση ν’αναλάβουν το έργο της αρτίωσης των αν-θρώπων, διότι αλλοτριωμένοι και απάν-θρωποι καθώς είναι, προσπαθούν να επι-βάλουν στο λαό την δική τους γωνία θέασηςτης κοινωνίας, από την οποία γίνονται ορα-τοί οι μύθοι που αιτιολογούν την αναγκαιό-τητα της δυναστευτικής τους παρουσίας.Έτσι το έργο της αποκατάστασης της αν-θρωπιάς και των δύο αναλαμβάνουν οι κα-ταπιεσμένοι μέσω της πάλης τους για εξά-λειψη του φαινομένου της καταπίεσης καιτην γέννηση του καινούργιου ανθρώπουπου δεν θα είναι ούτε καταπιεστής ούτε κα-ταπιεζόμενος.

Η επίτευξη του σκοπού αυτού αποτελείτο κύριο περιεχόμενο του παρόντος βιβλίουόπως καταμαρτυρεί και ο τίτλος του. Η δια-δικασία αγωγής του καταπιεζομένου περι-λαμβάνει τρία βασικά βήματα: α) Βοηθιέταινα σκεφτεί την κατάστασή του και να ανα-γνωρίσει τις αιτίες της. β) Να ενταχθεί στοναγώνα για την απελευθέρωσή του. γ) Ανα-τροφοδοτεί αυτή την αγωγή προκειμένουνα επεκτείνει συνεχώς το αντιληπτικό τουπεδίο και να γίνεται πιο αποτελεσματική ηαπελευθερωτική του δράση.

Η αναγνώριση της κατάστασης της κατα-πίεσης απαιτεί τη συνειδητοποίηση εκ μέ-ρους του καταπιεζομένου της παθητικότη-τάς του που έχει ως αποτέλεσμα την εξάρ-τησή του από το δυνάστη του. Ακόμη θαπρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει εσω-τερικεύσει το δυνάστη, ότι βλέπει με τα μά-τια του, σκέφτεται με τον ίδιο με αυτόν τρό-πο, αντιλαμβάνεται τον κόσμο όπως αυτός,δηλαδή, όχι σπάνια, καταντά να θαυμάζειτον δυνάστη του και να υποτιμά τον εαυτότου. Έτσι κινδυνεύει στην προσπάθειά τουν’ απαλλαγεί από αυτόν, τελικά να τον αν-τικαταστήσει.

Ο άνθρωπος είναι σκεπτόμενο ον και ως

τέτοιο αποκτά αντίληψη του ιδίου και τουκοινωνικού περιβάλλοντος. Κινδυνεύειόμως να είναι πράγμα όταν η άποψη πουέχει για τον ίδιο και το εξωτερικό περιβάλ-λον επιβάλλεται από εξωγενείς παράγοντεςκαι πιο συγκεκριμένα από την κυρίαρχηιδεολογία. Η προσέγγιση της πραγματικό-τητας, ως ζητούμενο της αντιληπτικής ικα-νότητας των καταπιεζομένων πρέπει να εί-ναι διαδικασία αντικειμενικά επαληθεύσι-μη. Έτσι αναγκαστικά περιλαμβάνει ενέρ-γειες επέμβασης σε αυτή την πραγματικό-τητα, που κινούνται στην κατεύθυνση τηςκατάργησης της καταπίεσης. Συνεπώς, ησκέψη και η δράση είναι όροι απαραίτητοιτης δραστηριότητας των ανθρώπων, πουαποσκοπεί στην απόκτηση της ελευθερίαςτης συνείδησής τους και ικανοποιητικώνυλικών συνθηκών διαβίωσής για όλους.Σκέψη χωρίς δράση είναι βερμπαλισμόςκαι δράση χωρίς σκέψη ακτιβισμός. Έτσιχαρακτηρίζεται αφελής στοχαστής αυτός οοποίος έχει προσαρμοστεί στο «τακτοποι-ημένο» σήμερα και κριτικός στοχαστήςεκείνος που επιδιώκει την αλλαγή τηςπραγματικότητας χάριν της εξανθρώπισηςτων ανθρώπων. Η υπάρχουσα πραγματικό-τητα περιέχει οριακές καταστάσεις, οιοποίες οριοθετούν την κατεστημένη αντί-ληψη. Το ξεπέρασμα των καταστάσεων αυ-τών και συνεπώς η αλλαγή της πραγματι-κότητας απαιτεί οριακές ενέργειες.

Η ύπαρξη του ανθρώπου, σύμφωνα με ταπαραπάνω, συναρτάται από τον τρόπο πουαυτός επηρεάζει το περιβάλλον του, κάτιόμως που εξαρτάται απόλυτα από την άπο-ψη που έχει γι’ αυτό. Άρα, το να υπάρχειςσαν άνθρωπος είναι το ίδιο με το να ονο-ματίζεις τον κόσμο, που ισοδυναμεί με τον’ αλλάζεις ανάλογα τον κόσμο. Η απόδοσηονόματος σε κάτι σημαίνει αναγνώριση, κα-τανόηση αυτού του κάτι και ο διάλογος με-ταξύ των ανθρώπων βοηθά καθοριστικάαυτή τη διαδικασία. Έτσι ο διάλογος ανα-δεικνύεται σε υπαρξιακή αναγκαιότητα.Επίσης ο διάλογος για να είναι ουσιαστικόςθα πρέπει να γίνεται μεταξύ ίσων ανθρώ-πων που ο ένας σέβεται τον άλλον.

Η εκπαίδευση υποφέρει από την αρρώ-στια της αφήγησης, σκοπός της οποίας εί-ναι να γεμίσει τους μαθητές με το ανάλογογνωστικό υλικό. Οι μαθητές με τον τρόποαυτό μετατρέπονται σε δοχεία τα οποία γε-μίζει ο δάσκαλος. Αυτή είναι η τραπεζικήαντίληψη της εκπαίδευσης, όταν δηλαδή ο

δάσκαλος εκδίδει ανακοινώσεις και κάνεικαταθέσεις.

Η αντίφαση δάσκαλος – μαθητής εδραι-ώνεται με συγκεκριμένες τακτικές που αν-τανακλούν την καταπιεστική κοινωνία. Έτσιο δάσκαλος διδάσκει ενώ ο μαθητής διδά-σκεται, ο πρώτος τα ξέρει όλα, παρουσιάζε-ται ως η αυθεντία της γνώσης, ενώ ο μαθη-τής τα αγνοεί, ο δάσκαλος σκέφτεται και ομι-λεί, ενώ ο μαθητής είναι το αντικείμενο τηςσκέψης του δασκάλου και κυρίως ακούει.

Οι μαθητές όσο πληρέστερα αποδέχονταιτον παθητικό ρόλο που τους επιβάλλεταιτόσο πιο ευπροσάρμοστοι γίνονται. Ελαχι-στοποιείται η δημιουργική τους δύναμη καιενισχύεται η ευκολοπιστία τους. Ακόμ,αποφεύγεται η κριτική συνειδητοποίησητων μαθητών οι οποίοι στο μέλλον θα γί-νουν το ίδιο μορφωμένοι με τους παιδαγω-γούς τους, δηλαδή προσαρμοσμένοι, ιδα-νικοί κολίγοι, που θα φροντίζουν να μηνδιαταραχθεί η γαλήνη των καταπιεστώντους. Οι δάσκαλοι συνεπώς που εφαρμό-ζουν την τραπεζική μέθοδο απανθρωπί-ζουν τους μαθητές.

Στον αντίποδα της παραπάνω μεθόδουβρίσκεται η προτεινόμενη από το συγγρα-φέα προβληματίζουσα εκπαίδευση. Με τηνεφαρμογή της οι άνθρωποι αναπτύσσουντην ικανότητά τους ν’ αντιλαμβάνονται κρι-τικά τον τρόπο με τον οποίο υπάρχουν στονκόσμο. Ο δάσκαλος παύει να είναι αφηγη-τής και γίνεται φορέας γνώσεων μέσω τουδιαλόγου. Έχει εμπιστοσύνη στις δημιουρ-γικές δυνάμεις των ανθρώπων και ανα-πτύσσει συντροφικές σχέσεις με τους μα-θητές. Οι άνθρωποι αλληλοδιδάσκονται,αλληλοσυνδεόμενοι με τον κόσμο που τουςπεριβάλλει. Έτσι ενώ η τραπεζική αντίληψηείναι η αγωγή της παθητικότητας και τηςαύξησης του φόβου της ελευθερίας, η προ-βληματίζουσα αντίληψη της εκπαίδευσηςείναι η αγωγή της ελευθερίας και της χει-ραφέτησης των ανθρώπων.

Η άποψη του Π. Φρέιρε σχετικά με τοφαινόμενο της καταπίεσης και συνεπώςτης εκμετάλλευσης είναι ιδιαιτέρως ενδια-φέρουσα, καθώς χαρακτηρίζει ανελεύθε-ρους και αλλοτριωμένους όχι μόνο τους κα-ταπιεζόμενους αλλά και τους καταπιεστές.Ο ολόπλευρα αναπτυγμένος άνθρωπος –όπως θα έλεγε ο Ε. Φρομ– είναι αυτός πουείναι ψυχικά και συναισθηματικά ισορρο-πημένος και η αντιληπτική του δυνατότηταξεπερνά τους δογματισμούς και τις προκα-

σελίδ

ες δια

λόγο

υPaulo Freire(1977) [μετφ.Κρητικός Γιάννης, Αθήνα, εκδ. Ράππα]

Η αγωγή του καταπιεζόμενου

γράφει η Ελισάβετ Παπασυμεών


σελ

ίδες

δια

λόγο

υ

Δραματικά μεγάλωσε το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχώνστην Ελλάδα της κρίσης, σύμφωνα με έρευνα του Ιδρύματος

Hans Böckler, καθώς οι φτωχότεροι επιβαρύνθηκαν φορολογικάκατά 337% ενώ οι εύποροι μόνο κατά 9%.

«Ελλάδα. Αλληλεγγύη και προσαρμογή στα χρόνια της κρίσης» είναι ο τίτλοςμακροσκελούς έρευνας που εκπόνησαν ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών τουΚαποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης,μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή Αγροτικής Οικονομίας στο ΓεωπονικόΠανεπιστήμιο Αθηνών Σταύρο Ζωγραφάκη, για λογαριασμό του γερμανικούΙδρύματος Μακροοικονομικών Μελετών Hans Böckler.

Στόχος της έρευνας ήταν η μελέτη της επίδρασης της κρίσης και των πολιτικώναντιμετώπισής της στη μείωση των εισοδημάτων, καθώς επίσης στην όξυνση τωνφορολογικών και γενικότερα οικονομικών ανισοτήτων στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την έρευνα, εξαιρετικά σημαντικές ήταν οι διαφοροποιήσεις ωςπρος τις φορολογικές επιβαρύνσεις που επιβλήθησαν κατά την περίοδο τηςκρίσης μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων.

Τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα, είχαν ως αποτέλεσματην απότομη αύξηση της φτώχειας. Όπως αναφέρει η έρευνα, το ονομαστικόακαθάριστο προϊόν των μέσων ελληνικών νοικοκυριών μειώθηκε συνολικάμεταξύ 2008 και 2012 έως και κατά ένα τέταρτο, ενώ οι μεγάλες αυτές μειώσειςοφείλονται κατά το ήμισυ στις περικοπές μισθών.

Ιδιαίτερα επιβαρυμένα παρουσιάζονται, τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, ταοποία αναγκάστηκαν να σηκώσουν το μεγαλύτερο φορολογικό βάρος κατά τηνπερίοδο της κρίσης.

Ειδικότερα, τα χαμηλότερα στρώματα αναγκάστηκαν να υποστούν φορολογικέςεπιβαρύνσεις που αυξήθηκαν έως και 337% σε σχέση με το παρελθόν. Αντίθετα,τα ανώτερα οικονομικά στρώματα υπέστησαν περαιτέρω επιβαρύνσεις της τάξεωςμόλις του 9%. Σε απόλυτους αριθμούς, αν και η φορολογική επιβάρυνση στα μηπρονομιούχα νοικοκυριά αυξήθηκε μόνο κατά κάποιες εκατοντάδες ευρώ,εντούτοις συνοδεύτηκε από τις μαζικές μειώσεις σε μισθούς, αλλά και τηναύξηση της ανεργίας.

Η έρευνα πηγαίνει όμως και ένα βήμα παραπέρα, υπογραμμίζοντας ότι οιπερικοπές που επιβλήθηκαν ήταν πολύ πιο εκτεταμένες από ό,τι χρειαζόταν στηνπραγματικότητα για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίαςσε διεθνές επίπεδο.

Επιπλέον, αναφορικά με τις μειώσεις μισθών, η έρευνα σημειώνει ότι αυτέςήταν πολύ πιο επίπονες στον ιδιωτικό τομέα σε σχέση με το δημόσιο. Σε πολλέςμάλιστα περιπτώσεις οι μειώσεις που αποφασίσθηκαν για μισθούς του δημοσίουείτε δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στην πράξη, είτε αποσύρθηκαν, εν μέρει, λόγωδικαστικών αποφάσεων.

Η έρευνα αναφέρει επίσης ότι το 2012 ένα στα τρία ελληνικά νοικοκυριάέπρεπε να αντεπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις με ετήσιο εισόδημαπερί τα 7.000 ευρώ. Εντύπωση, τέλος, προκαλεί το γεγονός ότι τα μη προνομιούχανοικοκυριά έχασαν μέσα στην κρίση το 86% του συνολικού τους εισοδήματος,ενώ οι πιο εύπορες οικογένειες μόλις το 16% με 20%.

Ας σημειωθεί ότι στην έρευνα για λογαριασμό του Ιδρύματος Hans Böcklerαναλύθηκαν στοιχεία που αφορούσαν 260.000 ελληνικά νοικοκυριά.

Πηγή: Deutsche Welle

337% περισσότεροι φόροι στους φτωχότερους Έλληνες

Μελέτη του Ιδρύματος Hans Böckler

ταλήψεις της εποχής του. Όταν ο άνθρωπος αγγίξειένα σημείο ωριμότητας, τότε το ένα χαρακτηριστικόαν υφίσταται σε ικανοποιητικό βαθμό βοηθά να ενι-σχυθεί και το άλλο και αντίστροφα, με αποτέλεσματο άτομο να διευρύνει συνεχώς την προσωπικότητάτου. Αντίθετα αν είναι μακριά από αυτό το σημείο,τότε η έλλειψη του ενός χαρακτηριστικού αποτελείτροχοπέδη για την ανάπτυξη του άλλου και αντί-στροφα, με αποτέλεσμα την καθήλωση του ατόμου.Οι καταπιεστές επιδίδονται σε μία συνεχή, ίσως καιαγωνιώδη προσπάθεια διατήρησης της προνομια-κής κοινωνικής τους θέσης, που νεκρώνει τηνανάγκη της ολόπλευρης αρτίωσής τους ως ανθρώ-πινα όντα.

Ιδιαίτερη, επίσης, σπουδαιότητα αποδίδει στηδράση σαν απαραίτητη συνέχεια της σκέψης. Αυτόείναι προφανώς αναγκαίο για να έχει κανείς διαλε-κτική σχέση με το κοινωνικό του περιβάλλον. Απόαυτό παίρνει τα δεδομένα της σκέψης του και ανά-λογα με το πόσο σωστά τα αντιλαμβάνεται και πόσοαποτελεσματικά μπορεί να σκεφτεί, αυτοαξιολογείτο αποτέλεσμα της δράσης του, για να επαναληφθείτο ίδιο κάθε φορά που αυτό δεν είναι το επιθυμητό.Με τον παραπάνω τρόπο βελτιώνεται η αντίληψη τουκοινωνικού περιβάλλοντος και η σκεπτική ικανότη-τα. Η συγκεκριμένη σκέψη του Φρέιρε κατεβάζει τοδάκτυλο των σύγχρονων κυρίως στοχαστών, πίσωαπό το οποίο προσπαθούν να κρύψουν την έλλειψηθάρρους που τους χαρακτηρίζει και ευθύνεται γιατην πνευματική ξηρασία της εποχής μας, διότι όπωςμας διαφωτίζει ο Καντ η αιτία αυτής της ανηλικό-τητας δεν υπάρχει στην έλλειψη λογικού, αλλά στηέλλειψη αποφασιστικότητας και θάρρους (JosefRattner:174). Ενώ με οξύνοια εντοπίζουν τα φαινό-μενα εκμετάλλευσης, βίας, αυταρχισμού, ανελευ-θερίας όχι μόνο δεν δρουν στην κατεύθυνση της άρ-σης των παραπάνω φαινομένων, αλλά συνήθως δενκατονομάζουν καν τις αιτίες που τα προκαλούν.

Με εξαιρετική οξύνοια περιγράφει την τραπεζικήαντίληψη της εκπαίδευσης και τις συνέπειές τηςστη συνείδηση και την κριτική ικανότητα των μα-θητών. Εντυπωσιάζει ο συγγραφέας με την προσή-λωσή του στην ανάγκη της ισότιμης συμμετοχής τωνανθρώπων στο μεταξύ τους διάλογο, που έχει σκο-πό την αρτίωση και την εξανθρώπισή τους και κατ΄επέκταση της ανθρώπινης κοινωνίας. Θυμίζει αρ-κετά τη σχετική αναφορά του Πλάτωνα για την χρη-σιμοκρατική παιδεία και την αρετή τού να είναι κα-νείς δίκαιος. Ως προς τούτο κρίνεται η αληθινή ικα-νότητα του άνδρα ή η μηδαμινότητά του και η αναν-δρία του. Γιατί η γνώση τούτου είναι σοφία και αλη-θινή αρετή, ενώ η άγνοιά του αμάθεια και ολοφά-νερη κακία. Τα υπόλοιπα που θεωρούνται ικανότη-τες και πνευματικές δυνάμεις ως προς την πολιτικήεξουσία αποβαίνουν χυδαία, ενώ ως προς τα επαγ-γέλματα βάναυσα (Θεαίτητος :176 C).

Βιβλιογραφία• Πλάτων Θεαίτητος:176C,εκδ. Κάκτος, πρώτη έκδοση

1993, μτφρ. φιλολογική ομάδα Κάκτου.• Josef Rattner (1969). Ψυχολογία του βάθους και αν-

θρωπισμός, Αθήνα, Μπουκουμάνη, σ :174.


ΗΕυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ)και οι εθνικές κεντρικές τράπεζεςτης ευρωζώνης ξεκίνησαν τη δεύτερη

βδομάδα του Μαρτίου με την αγορά κρατικώνομολόγων. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2016θα πρέπει μ΄ αυτό τον τρόπο να εισρέουνκάθε μήνα 60 δισεκατομμύρια ευρώ στοχρηματοπιστωτικό σύστημα, δηλαδή συνο-λικά 1,1 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Η ΕΚΤ ακολουθεί έτσι το παράδειγμα τηςκεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ Federal Re-serve [FED], η οποία σε τρεις διαδοχικούςγύρους «ποσοτικής χαλάρωσης»1 έριξε συ-νολικά στο αμερικανικό νομισματικό σύστημα4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, και το παρά-δειγμα της Ιαπωνίας, η κεντρική τράπεζατης οποίας αύξησε την ποσότητα χρημάτωντης χώρας από το 2008 περίπου κατά 600%.

Επισήμως λέγεται ότι η στασιμότητα τηςοικονομίας στην ευρωζώνη θα πρέπει νααναζωπυρωθεί με τη δημιουργία ρευστό-τητας, οι αποπληθωριστικές τάσεις θα πρέπεινα καταπολεμηθούν και ότι θα πρέπει ναεπέλθει ένας μικρός πληθωρισμός της τάξηςτου 2%. Ο στόχος αυτός μολαταύτα δεν μπο-ρεί να αντιστοιχεί στη πραγματικότητα, επει-δή ούτε στις ΗΠΑ, αλλά ούτε και στην Ια-πωνία, η έκπτωση τεράστιων χρηματικώνποσών (διότι περί αυτού πρόκειται) δενοδήγησε σε επιτυχία. Και στις δυό χώρες ηοικονομία παραμένει στάσιμη όπως πριν, οαποπληθωρισμός2 και ο πληθωρισμός3 δια-τηρούν την ισορροπία.

Για ποιο λόγο η ΕΚΤ λαμβάνει παρ΄ όλααυτά ένα τέτοιο μέτρο; Η απάντηση είναι

απλή: Γιατί δεν έχει άλλη επιλογή, επειδήαλλιώς το σύστημα απειλείται με κατάρ-ρευση. Τόσο οι πολιτικοί όσο και ο χρημα-τοπιστωτικός κάδος κάθονται πάνω σ΄ έναιστορικά πρωτοφανή βουνό από χρέη. Οιχώρες της ευρωζώνης αυτό το διάστημαείναι καταχρεωμένες με 9,6 τρισεκατομμύριαευρώ, που αντιστοιχούν στο 94% του ακα-θάριστου εγχώριου προϊόντος, οι τράπεζεςτης ευρωζώνης με 20 δισεκατομμύρια ευρώ,όπου εδώ ο τομέας της σκιώδους οικονο-μίας4, ο οποίος είναι κατά πολύ μεγαλύτεροςαπό αυτόν του επίσημου τραπεζικού τομέα,δεν έχει ληφθεί καν υπόψη. Αυτά τα οφει-λόμενα ποσά των τρισεκατομμυρίων απαιτούνμέρα με τη μέρα την πληρωμή τόκων καιανατοκισμών. Για να μπορούν να πληρωθούν,τόσο τα κράτη όσο και οι τράπεζες χρει-άζονται συνεχώς φρέσκο χρήμα, το οποίοτώρα παρέχεται από την ΕΚΤ.

Πως θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρή-ματα; Τα κράτη θα τα χρησιμοποιήσουν γιανα πληρώσουν τα χρέη τους, δηλαδή θαεξοφλήσουν τους τόκους τους. Τα ίδια ταχρέη τους μολαταύτα δεν μπορούν να μει-ωθούν, επειδή μια εξόφληση θα ήταν δυνατήαν υπήρχε οικονομική ανάπτυξη και αύξησητων φορολογικών εσόδων που απορρέειαπό δω. Δηλαδή: παρά τις τρέχουσες πλη-ρωμές, τα τεράστια κρατικά χρέη θα συνε-χίσουν να αυξάνονται. Επομένως, σε κρατικόεπίπεδο δεν πλησιάζουμε στη λύση του βα-σικού προβλήματος της υπερχρέωσης, αλλάαπομακρυνόμαστε περισσότερο από αυτήν.

Και οι τράπεζες; Αυτές θα χρησιμοποι-

ήσουν επίσης ένα μέρος των χρημάτων γιανα πληρώσουν τους τόκους και τους ανατο-κισμούς για τα χρέη τους. Ένα άλλο μέροςθα το χρησιμοποιήσουν για την «ανακεφα-λαιοποίηση», δηλαδή θα αυξήσουν το ίδιονκεφάλαιό τους (το οποίο σε πολλές περι-πτώσεις βρίσκεται μόνο στο 3% του ποσούμε το οποίο λειτουργεί μια τράπεζα). Τημερίδα του λέοντος των χρημάτων ωστόσο,δεν θα τη δώσουν παραπέρα στην οικονομίαμε τη μορφή πιστώσεων ώστε να αναζωπυ-ρωθεί η οικονομία, όπως υποσχέθηκαν οιπολιτικοί. Αντ΄ αυτού θα κερδοσκοπήσουνστις χρηματαγορές, επειδή εκεί αναμένουνγρηγορότερα κέρδη και υψηλότερες απο-δόσεις κεφαλαίου.

Έτσι, θα προωθήσουν παραπέρα το σχη-ματισμό φουσκών –π.χ. στην αγορά μετοχώνκαι ακινήτων- και θα αυξήσουν τον κίνδυνομιας κατάρρευσης του συστήματος. Με άλλαλόγια: Η ΕΚΤ με την αγορά της των κρατικώνομολόγων συνεισφέρει ακριβώς στην ανα-ζωπύρωση του μηχανισμού, ο οποίος το2007/2008 οδήγησε το παγκόσμιο χρημα-τοπιστωτικό σύστημα στα πρόθυρα της κα-τάρρευσης. Μάλιστα, προχωρά ακόμη πα-ραπέρα επειδή σήμερα πρόκειται για ποσάμεγαλύτερα απ΄ ότι πριν από 8 χρόνια.

Εδώ, η ΕΚΤ ενεργεί μόνο σύμφωνα μετις αρχές της εμπορικής λογικής, επειδήσε ό,τι αφορά το παγκόσμιο χρηματοπιστω-τικό σύστημα πρόκειται για έναν αυτόνομοκαι όχι πλέον ελέγξιμο μηχανισμό, ο οποίοςζητά συνεχώς νέα χρήματα. Αιτία αυτού τουεκτροχιασμού είναι η νεοφιλελεύθερη πο-

σελίδ

ες δια

λόγο

υ

1. Ως ποσοτική χαλάρωση στην αστική οικονομία χαρακτηρίζεται μια νομισματική πολιτική κατά την οποία η κεντρική τράπεζα διευρύνει τη χρηματική βάση(τυπώνεται χρήμα), ώστε να αγοράσει ιδιωτικά και/ή κρατικά ομόλογα. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του συνολικού ισολογισμού (ενεργητικού / παθητικού)της κεντρικής τράπεζας. Μέσω της μεγαλύτερης προσφοράς χρήματος, όπως λέγεται, στόχος είναι να μειωθούν τα πραγματικά επιτόκια ώστε να αυξηθούν οιεπενδύσεις, επομένως η οικονομική δραστηριότητα και η οικονομική άνοδος. Κατά την ποσοτική χαλάρωση η κεντρική τράπεζα πρέπει να ελέγχει ώστε ναμην υπερβαίνεται ο στόχος / το όριο που έχει τεθεί για τον πληθωρισμό. Εδώ πρόκειται ασφαλώς για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτά σε ό,τι αφοράτη θεωρία. Στη πράξη όμως η κατάσταση είναι διαφορετική. Ο λόγος είναι απλός: Αφενός ένα μέρος των χρημάτων χρησιμοποιείται για την αποπληρωμήτόκων και ανατοκισμών και αφετέρου, ένα άλλο τζογάρεται στα χρηματιστήρια. Τα χρήματα που ρέουν στη «πραγματική οικονομία» είναι ελάχιστα.2. Γενικά, αποπληθωρισμός είναι μια σημαντική και σταθερή /συνεχής μείωση του επιπέδου των τιμών για τα εμπορεύματα και τις υπηρεσίες. Αποπληθωρισμόςμπορεί να προκύψει όταν η συνολική οικονομική ζήτηση είναι μικρότερη από τη συνολική οικονομική προσφορά. Συνήθως εμφανίζεται με την καπιταλιστικήκρίση, όμως αυτό δεν είναι δεδομένο. Είναι δυνατό να υπάρχει οικονομική κρίση, με όλες της τις συνέπειες (π.χ. ανεργία, χαμηλοί μισθοί κτλ), και παρ΄ όλααυτά οι τιμές στα εμπορεύματα και τις υπηρεσίες να παραμένουν οι ίδιες όπως και πριν, ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και να αυξάνουν. Αυτό έχειπαρατηρηθεί ιδιαίτερα στις καπιταλιστικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών.3. Πληθωρισμός είναι μια γενική και σταθερή /συνεχής αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων, που ισοδυναμεί με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης τουχρήματος, επομένως και της τιμής του εμπορεύματος εργατική δύναμη. Ο εργαζόμενος αγοράζει λιγότερα εμπορεύματα, δαπανώντας την ίδια ποσότηταεργατικής δύναμης.4. Στη σκιώδη οικονομία υπολογίζονται συνήθως η μαύρη εργασία, η απάτη, το λαθρεμπόριο, το εμπόριο ναρκωτικών, η αποδοχή και η διάθεση προϊόντωνεγκλήματος κτλ.

Δισεκατομμύρια ευρώ στο μινώταυρο των χρηματαγορών

του Ernst Wolff*

μετάφραση-επιμέλεια: Παναγιώτης Γαβανάς


λιτική της απελευθέρωσης και της απορ-ρύθμισης των χρηματαγορών, η οποία ξε-κίνησε τη δεκαετία του εβδομήντα, οξύνθηκεδραστικά τη δεκαετία του ογδόντα επί Ρό-ναλντ Ρήγκαν και Μάργκαρετ Θάτσερ καιαπό τότε προωθήθηκε από τους διαδόχουςτους με όλες τους τις δυνάμεις. Η νομικήάρση όλων των περιορισμών στους οποίουςήταν παλιότερα υποταγμένος ο χρηματοπι-στωτικός τομέας (όπως για παράδειγμα ηκατάργηση του νόμου περί τραπεζικού δια-χωρισμού στις ΗΠΑ [ΠΓ: δηλαδή ο διαχω-ρισμός στις συναλλαγές μεταξύ των τραπε-ζικών καταθέσεων, των πιστώσεων και τωναξιόγραφων]), συνέβαλε, ώστε η χρηματο-πιστωτική οικονομία, που παλιότερα εξυ-πηρετούσε την πραγματική οικονομία μεχορήγηση πιστώσεων, να κατορθώσει νααποσπαστεί από αυτήν και να αναπτύξειμια εντελώς ανεξάρτητη δική της οντότητα.

Αυτή η αγορά των χρηματοπιστωτικώνπροϊόντων, αποκαλούμενα και ως παράγωγα5

(από τη λατινική λέξη derivare= παράγω),από τη δεκαετία του ενενήντα έχει μάλισταεκτιναχτεί στα ύψη. Σύμφωνα με την ΤράπεζαΔιεθνών Διακανονισμών ο όγκος τους τοέτος 2000 κυμαινόταν στα 95 τρισεκατομ-μύρια δολάρια και μέχρι το 2010 αυξήθηκεστα 601 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό τοδιάστημα [έτος] υπολογίζεται ότι είναι δε-καπλάσιος απ΄ ότι το παγκόσμιο ακαθάριστοεγχώριο προϊόν (δηλαδή του αθροίσματοςόλων των παραχθέντων εμπορευμάτων καιτων παρεχόμενων υπηρεσιών), που ανέρ-χονται περίπου στα 72 τρισεκατομμύρια δο-λάρια. Τα προϊόντα του ονομάζονται Swaps6,Options7 ή Futures8 και είναι οι λεγόμενεςOTC’s (Over The Counter συναλλαγές9), τωνοποίων προεξέχουσα ιδιότητά τους είναινα μην εμφανίζονται σε κανέναν τραπεζικόισολογισμό.

Αυτή η αγορά των παραγώγων λειτουργείουσιαστικά όπως ένα μεγάλο καζίνο: Μπορείνα στοιχηματίσει κανείς στην αυξανόμενη ήτην πτωτική τρέχουσα τιμή των μετοχών,στις νομισματικές διακυμάνσεις, στις ελκυ-στικές ή στις πτωτικές τιμές του πετρελαίου

ή επίσης στις επικείμενες χρεωκοπίες καιπτωχεύσεις και να αποκομίσει υψηλά κέρδη,αλλά –στη περίπτωση ενός χρηματιστηριακούκραχ– να έχει και μεγάλες απώλειες. Τοπιο σημαντικό όμως είναι: Τα κέρδη ρέουνγρήγορα και δεν απαιτούν παρά μόνο το πά-τημα ενός πλήκτρου στον υπολογιστή. Όσομεγαλύτερη είναι η πίεση κάτω απ΄ την οποίαβρίσκονται οι οικονομικοί διευθυντές σεόλο τον κόσμο, για να μπορούν να χειριστούντα τεράστια βάρη από τους τόκους των τρα-πεζών τους, τόσο πιο μεγάλη είναι επομένωςκαι η πιθανότητα να τοποθετήσουν τα χρήματάτους στον τομέα των παραγώγων αντί στηνπραγματική οικονομία.

Μετά την κρίση του 2007/2008 η αγοράαυτή, που παρά τη μεγάλη σημασία της γιατο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημαγίνεται πολύ σπάνια αναφορά σ΄ αυτήν απότα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, βρέθηκε γιαμικρό χρονικό διάστημα στο επίκεντρο τηςδημοσιότητας. Εκείνη την εποχή οι πολιτικοίκαι οι κεντρικοί τραπεζίτες διαβεβαίωνανσυνέχεια ότι η αγορά αυτή πρέπει να περιο-ριστεί και να γίνει ελέγξιμη. Τη δήλωση τωνπροθέσεών τους ωστόσο δεν την ακολούθησανπράξεις. Ουσιαστικά αυτό θα ήταν και αδύνατοεπειδή αυτή η αγορά δε μπορεί και δεν πρό-κειται ποτέ να ρυθμιστεί.

Ακόμη κι αν μία ή και περισσότερες κυ-βερνήσεις είχαν τη σοβαρή πρόθεση να τηνπεριορίσουν, αυτό θα ήταν καταδικασμένηπροσπάθεια, επειδή το διεθνές κεφάλαιοθα πήγαινε αμέσως σε άλλες χώρες πουδεν θα επέβαλαν τέτοιους περιορισμούς ήθα του πρόσφεραν ακόμη και επιπρόσθεταπρονόμια. Διαφορετικά ειπωμένο: Όσο διά-στημα υπάρχουν εθνικά κράτη τα οποία θαμπορούν να ψηφίζουν διαφορετικούς χρη-ματο-οικονομικούς κανονισμούς ή νόμους,δε μπορεί και δε θα υπάρξει φραγμός τηςαγοράς παραγώγων.

Από αυτή την πικρή αλήθεια προκύπτειμια, ακόμη πιο πικρή: Χωρίς έναν τέτοιοφραγμό δεν θα υπάρξει πλέον ανάκαμψητης πραγματικής οικονομίας. Το σύστημαμε τον τομέα των παραγώγων έχει παραγάγει

ένα παράσιτο, το οποίο δεν πρόκειται πλέοννα το αποβάλλει, με το ρυθμό μιας βδέλλαςθα του αφαιρεί συνεχώς κεφάλαιο και μεαδυσώπητη συνέπεια θα καταρρεύσει μαζίμ΄ αυτό. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του, η χρη-ματοπιστωτική οικονομία και η πολιτική, θασυνεχίσουν να πράττουν αυτό που έπραττανμέχρι τώρα και αυτό που πράττουν εκ νέουμε την ένεση της ρευστότητας: Να διατηρούντο σύστημα στη ζωή με κάθε τρόπο.

Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Δια-κανονισμών υπάρχουν αυτή τη στιγμή 26,45τρισεκατομμύρια δολάρια σε παράγωγα συ-ναλλάγματος τα οποία συνδέονται άμεσα μετην αξία του ευρώ. Τα 1,1 τρισεκατομμύριαευρώ, που παρέχονται τώρα στα χρηματο-πιστωτικά ιδρύματα και τους μεγάλους επεν-δυτές, φαίνονται σχεδόν πενιχρά. Για τηνπλειοψηφία των εργαζομένων, ωστόσο, στηνΕυρώπη, που είναι καταδικασμένοι από τηνπολιτική να συνεισφέρουν στη σταθεροποίησητου συστήματος μέσω των προγραμμάτωνλιτότητας, ένα τέτοιο μέτρο πρέπει να επιδράσαν βάναυσο χτύπημα στο πρόσωπο.

Ενόσω το βιοτικό τους επίπεδο έπεσεμέσω των υψηλότερων φόρων, των χαμη-λότερων μισθών και των συντάξεων, τωνκοινωνικών παροχών που περικόπηκαν καιτων συνεχώς νέων μέτρων λιτότητας, ρί-χνοντάς τους εν μέρει στη φτώχεια και στε-ρώντας τους κάθε ελπίδα για ένα καλύτερομέλλον, υποχρεώνονται τώρα να βλέπουν,πώς 1,1 τρισεκατομμύρια ευρώ δεν θα δα-πανηθούν για παράδειγμα, για την ανακού-φιση της ζωής τους ή για την οικοδόμησησχολείων, νηπιαγωγείων, νοσοκομείων καιγηροκομείων, αλλά για τη διατήρηση ενόςσυστήματος, για το οποίο όλοι γνωρίζουμεότι οι μέρες του είναι ήδη μετρημένες.

Σημείωση: Το παρόν κείμενο έχει αρχικότίτλο «Ένα δισεκατομμύριο ευρώ για τα χρη-ματοπιστωτικά ιδρύματα, αντί για τα νοσοκο-μεία, τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία». Δημο-σιεύτηκε σε πολλές γερμανικές ιστοσελίδεςκαθώς και σε αυτή του Γερμανικού Κ. Κ.(15/03/2015) απ΄ όπου και έχει ληφθεί.

σελ

ίδες

δια

λόγο

υ

5. Το παράγωγο είναι μια αμοιβαία σύμβαση η οποία αντλεί την οικονομική του αξία από την τρέχουσα αξία που διευθετείται με βάση ένα μέγεθοςσυσχετιζόμενο με την αγορά. Το μέγεθος αυτό χαρακτηρίζεται ως βασικό μέγεθος. Βασικά μεγέθη μπορεί να είναι αξιόγραφα (μετοχές, ομόλογα κτλ),οικονομικοί δείκτες (επιτόκια, πιστοληπτική ικανότητα με βάση την πιστοληπτική αξιολόγηση κτλ) ή είδη εμπορίου (πρώτες ύλες ή και συνάλλαγμα κτλ). 6. Το Swap (αγγλ: ανταλλαγή) αποτελεί από οικονομική άποψη έναν γενικό όρο για τα παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα, που κοινό τους στοιχείο είναι ηανταλλαγή ροής πληρωμών (δηλαδή η ποσότητα των πληρωμών που παρέχουν κατά τη διάρκεια της ισχύος τους). Η συμφωνία ορίζει πώς γίνονται και πότεείναι ληξιπρόθεσμες οι πληρωμές.7. Η Option [δικαίωμα επιλογής] στην οικονομία χαρακτηρίζει ένα δικαίωμα να αγοράζεται ή να πωλείται ένα συγκεκριμένο πράγμα σε μια μεταγενέστερηημερομηνία και σε μια προσυμφωνημένη τιμή. Γι΄ αυτό χαρακτηρίζεται και ως υπό όρους προθεσμιακή πράξη. 8. Σε γενικές γραμμές, το Future ή συμβόλαιο προθεσμιακής εκπλήρωσης αποτελεί μια μορφή χρηματιστηριακής διαπραγμάτευσης. Όταν η μορφή αυτή δενδιαπραγματεύεται μέσω του χρηματιστηρίου τότε ονομάζεται Forward. 9. Οι συναλλαγές Over The Counter, μεταξύ αυτών που συναλλάσσονται στην αγορά, δεν διεκπεραιώνονται μέσω του χρηματιστηρίου. Αυτό γίνεται σήμερασυνήθως με ηλεκτρονικά μέσα.

Ο Ernst Wolff είναι ελεύθερος επαγγελματίας δημοσιογράφος.

περιεχόμενα · 2018-06-25 · περιεχόμενα Αντί προλόγου 3...

Documents

Transcript of περιεχόμενα · 2018-06-25 · περιεχόμενα Αντί προλόγου 3...