1

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Ovidius-ii/i (κλητ. Ovidi)(αρσενικό β’) = Οβίδιοςpoeta-ae (αρσενικό α’) = ο ποιητήςin (πρόθεση + αιτιατική) κίνηση σε τόποin (πρόθεση + αφαιρετική) στάση σε τόποterra-ae (θηλυκό α’) = n γη, n xώραPonticus -a -um (επίθετο β’) = ο του Ευξείνου Πόντου, οΠοντικόςex(s)ulo -avi -atum -are (1) = εξορίζομαι, είμαι εξόριστοςepistula-ae (θηλυκό α’) = η επιστολήRoma-ae (θηλυκό α’) = η Ρώμηscriptito -avi -atum -are (1) = γράφω συχνά, αλληλογραφώ

[Είναι θαμιστικό (επαναλαμβάνεται συχνά) του scribo (3) = γράφω]plenus -a -um (επίθετο β’) = ο πλήρης, ο γεμάτοςquerela -ae (θηλυκό α’) = το παράπονοsum, fui, - , esse = είμαι, υπάρχωdesidero -avi -atum -are (1) = επιθυμώfortuna-ae (θηλυκό α’) = η τύχη, το συμβάν

(ετερόσημο: στον πληθυντικό = η περιουσία)adversus -a -um (επίθετο β’) = αντίθετος, ενάντιος, αντίξοοςdeploro -avi -atum -are (1) = θρηνώnarro -avi -atum -are (1) = διηγούμαιde (πρόθεση + αφαιρετική) Αναφοράincola -ae (αρσ./θηλ.α’) = ο/η κάτοικοςbarbarus-a-um (επίθετο β’) = ο βαρβαρικός, ο βάρβαροςgelidus -a -um (επίθετο β’) = ο παγωμένος, ο ψυχρόςcura -ae (θηλυκό α’) = η φροντίδαcuro -avi -atum -are (1) = φροντίζωmiseria -ae (θηλυκό α’) = η δυστυχίαexcrucio -avi -atum -are (1) = βασανίζωcontra (πρόθεση + αιτιατική) = εναντίον (: εχθρική διάθεση)iniuria -ae (θηλυκό α’) = η αδικία

(< in + ius, iuris= το δίκαιο)repugno -avi -atum -are (1) = αντιμάχομαι

(< re + pugno)Musa -ae (θηλυκό α’) = η Μούσαamica -ae (θηλυκό α’) = η φίλη

< amicus -a -um (επίθετο β’) = ο φιλικόςunicus -a -um (επίθετο β’) = ο μοναδικός

ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ : Η κίνηση σε τόπο στα Λατινικά εκφράζεται με τους εξής τρόπους:

α) Με τοπικά επιρρήματα: domum (=προς το σπίτι), eo (=προς τα εκεί), κτλ.β) Με απρόθετη αιτιατική ονόματος πόλης ή μικρού νησιού:

2

π.χ. Epistulas Romam scriptitat.γ) Εμπρόθετα (όταν δεν είναι πόλη ή μικρό νησί)

in + αιτιατική (άφιξη)ad + αιτιατική (απλή προσέγγιση)

ΠΡΟΣΟΧΗ: in + Aφαιρετική: στάση σε τόπο.

Η εναντίωση στα Λατινικά εκφράζεται:α) contra + αιτιατικήβ) adversus/-um + αιτιατικήγ) cum + αφαιρετική.

π.χ. contra iniuriamadversus/-um iniuriamcum iniuria

de (πρόθεση) + αφαιρετική: Δηλώνει : α) Αναφοράβ) Κίνηση από τόπογ) Αναγκαστικο αίτιο

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Aeneas -ae (αρσενικό α’) = ο Αινείαςfilius-ii/i (κλητ.fili)(αρσενικό β’) = ο γιοςAnchises-ae (αρσενικό α’) = ο Αγχίσηςsum, fui, -- , esse (βοηθητικό ρήμα) = είμαι, υπάρχωpatria-ae (θηλυκό α’) = η πατρίδαTroia-ae (θηλυκό α’) = η ΤροίαGraecus-i (αρσενικό β’) = ο Έλληναςoppugno -avi -atum -are (1) = πολιορκώ

(< ob + pugno = μάχομαι)dolus -i (αρσενικό β’) = ο δόλοςexpugno -avi -atum -are (1) = κυριεύω, εκπορθώ (< ex+pugno)cum (πρόθεση + αφαιρ.) παραβολή/τρόπο/ συνοδεία / φιλική ή εχθρική διάθεσηnatus -i (αρσενικό β’< nascor) = ο γιοςsocius -ii (αρσενικό β’) = ο σύμμαχος, φίλος, σύντροφοςItalia -ae (θηλυκό α’) = η Ιταλίαnavigo -avi -atum -are (1) = ταξιδεύωsed (αντιθετικός σύνδεσμος) = αλλάventus -i (αρσενικό β’) = ο άνεμοςpontus -i (αρσενικό β’) = η θάλασσαturbo -avi -atum -are (1) = ταράζωAfrica -ae (θηλυκό α’) = η Αφρικήporto -avi - atum -are (1) = φέρω, μεταφέρω, παρασύρωibi (τοπικό επίρρημα) = εκείDido -onis (θηλυκό γ’) = η Διδώ

3

regina -ae (θηλυκό α’) = η βασίλισσαregnum -i (oυδέτερο β’) = το βασίλειοnovus -a -um (επίθετο β') = ο νέοςfundo -avi -atum -are (1) = ιδρύω, θεμελιώνωinsidiae -arum(θηλ.α’)(plur.tantum) = η ενέδρα, η παγίδαrenarro (1) = διηγούμαι από την αρχήamo -avi -atum -are (1) = αγαπώdenique (χρονικό επίρρημα) = τελικάexspiro -avi -atum -are (1) = εκπνέω, ξεψυχώ

(< ex + spiro = αναπνέω, ζω)

ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΩΜΑΛΩΝ ΚΥΡΙΩΝΟΝΟΜΑΤΩΝ

SINGULARIS

Nom.Gen.Dat.Acc.Voc.Abl.

Αρσενικό α΄AeneasAeneaeAeneaeAeneam – AeneanAeneaAenea

Αρσενικό α΄AnchisesAnchisaeAnchisaeAnchisam – AnchisenAnchisa – AnchiseAnchisa (- Anchise)

Θηλυκό γ΄DidoDidonis – DidusDidoni – DidoDidonem – DidoDidoDidone

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

Cepheus -i (αρσενικό β’) = ο Κηφέας (βασιλιάς τηςΑιθιοπίας)Cassiope -es (θηλυκό α’) = η Κασσιόπη (σύζυγος του Κηφέα)Andromeda -ae (θηλυκό α’) = η Ανδρομέδα ( η κόρη του Κηφέα)filia -ae (θηλυκό α’) = η θυγατέραhabeo - habui - habitum - habere (2) = έχωsuperbus -a -um (επίθετο β’) = ο περήφανοςforma -ae (θηλυκό α’) = ομορφιά, μορφή, σχήμαsuus -a -um (κτητική αντων. γ’ προσ.) = δικός τουNympha -ae (θηλυκό α’) = η Νύμφη. Εδώ: οι Νηρηίδεςse (προσωπ. αντων. γ’ προσ.)comparo -avi -atum -are (1) = συγκρίνωNeptunus -i (αρσενικό β’) = ο Ποσειδώναςiratus -a -um (επιθετικοποιημένη μτχ.

παθητ. παρακειμ. του ρήμ.:= ο εξοργισμένος

irascor, iratus sum, irasci(αποθ.3) = οργίζομαιad (πρόθεση + αιτιατική) = προς..., γιαAethiopia -ae (θηλυκό α’) = η Αιθιοπίαurgeo, ursi, - , urgere (2) = σπρώχνω, ωθώora -ae (θηλ.α') = η ακτή

4

marinus -a -um (επίθετο β’) = ο θαλάσσιοςmare -is (ουδέτερο γ’) = η θάλασσαbelua -ae (θηλυκό α’) = το κήτοςqui - quae - quod (αναφ. αντων.) = ο οποίος, -α, -οnoceo, nocui, nocitum, nocere(2) +δοτ. = βλάπτω, αφανίζωoraculum -i (ουδέτερο β’) = το μαντείοrespondeo, -ndi, -nsum, -ndere (2) = απαντώregius -a -um (επίθετο β’, < rex, -gis)

= βασιλικός

placeo, placui, placitum, placere (2)(+ δοτική)

= αρέσω, είμαι αρεστός

tum (χρονικό επίρρημα) = τότεhostia -ae (θηλυκό α’) = σφάγιο για θυσίαdeus -i (αρσενικό β’) = θεόςscopulus -i (αρσενικό β’) = ο βράχοςadligo, adligavi, adligatum, adligare (1) = δένωmoveo, movi, motum, movere (2) = μετακινώ, κινώ

moveo me (αυτοπάθεια) = μετακινούμαιrepente (τροπικό επίρ.) = αίφνης, ξαφνικάPerseus -i (αρσενικό β’) = ο Περσέαςcalceus -i (αρσενικό β’) = παπούτσι, μποτάκι, σανδάλιpennatus -a -um (επίθετο β’) = ο φτερωτόςadvolo -avi -atum -are (1) = σπεύδω προς, κατευθύνομαιpuella -ae (θηλυκό α’) = κοπέλλαvideo, vidi, visum, videre (2) = βλέπωet (συμπλεκτικός σύνδ.) = καιstupeo, stupui, -- , stupere (2) = θαμπώνομαιhasta -ae (θηλυκό α’) = το δόρυdeleo -evi -etum -ere (2) = καταστρέφωlibero -avi -atum -are (1) = ελευθερώνωvalde (ποσοτικό επίρ.) = πολύgaudeo, gavisus sum, gaudere (2)

(ημιαποθετικό)= χαίρομαι

ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΩΜΑΛΩΝ ΚΥΡΙΩΝΟΝΟΜΑΤΩΝ

SingularisΑρσενικό β΄ Αρσενικό β΄ Θηλυκό α΄ Θηλυκό α΄

Nom. Cepheus Perseus Andromeda – Andromede CassiopeGen. Cephei – Cepheos Persei – Perseos Andromedae – Andromedes CassiopesDat. Cepheo Perseo Andromedae CassiopaeAcc. Cepheum – Cephea Perseum – Persea Andromedam – Andromeden /-an CassiopenVoc. Cepheu Perseu Andromeda – Andromede Cassiope

5

Abl. Cepheo Perseo Andromeda – Andromede Cassiope

Θηλυκό α΄

Singularis PluralisNom. Nympha – Nymphe NymphaeGen. Nymphae – Nymphes NympharumDat. Nymphae NymphisAcc. Nympham – Nymphen NymphasVoc. Nympha – Nymphe NymphaeAbl. Nympha – Nymphe Nymphis

ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ

ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑΕπειδή στα Λατινικά δεν υπάρχει αυτοπαθητική αντωνυμία, η αυτοπάθειαεκφράζεται με τις προσωπικές και τις κτητικές αντωνυμίεςα) Οι προσωπικές και οι κτητικές αντωνυμίες του α΄ και β΄ προσώπου, ότανχρησιμοποιούνται για να εκφραστεί αυτοπάθεια, εκφράζουν πάντα άμεση ή ευθείααυτοπάθεια.π.χ. Ego te deleo η αντωνυμία te εδώ δ ε ν εκφράζει αυτοπάθεια.

Ego me deleo η αντωνυμία me εκφράζει άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια.

β) Οι προσωπικές και οι κτητικές αντωνυμίες του γ΄ προσώπουχρησιμοποιούνται μόνο όταν πρόκειται να εκφραστεί και αυτοπάθεια. Συγκεκριμέναεκφράζουν:

i) άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια, όταν αναφέρονταιστο υποκείμενο του ρηματικού τύπου από τον οποίο εξαρτώνται:π.χ. Cassiope se comparat η αντωνυμία se εκφράζει άμεση ή ευθείααυτοπάθεια, γιατί εξαρτάται συντακτικά από το ρήμα comparat και αναφέρεται στοCssiope (= το υποκείμενο του comparat)

Incolae dicunt Cassiopen cum Numphis se comparare (= Οι κάτοικοιλένε ότι η Κασσιόπη συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες) η αντωνυμία seεκφράζει άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια, γιατί εξαρτάται συντακτικά από τοαπαρέμφατο comparare και αναφέρεται στο υποκείμενό του Cassiopen.

ii) έμμεση ή πλάγια αυτοπάθεια, όταν εξαρτώνταισυντακτικά από ονοματικό τύπο ή ρήμα δευτερεύουσας πρότασης και δεναναφέρονται στο υποκείμενο αυτού του ονοματικού τύπου ή του ρήματος τηςδευτερεύουσας, αλλά στο υπιοκείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης:π.χ. [κεφ. 14] Cassius existimavit hominem venire ad se (= Ο Κάσσιος νόμισε ότιένας άνθρωπος ερχόταν προς το μέρος του) η αντωνυμία se εκφράζει έμμεση ήπλάγια αυτοπάθεια, γιατί εξαρτάται από το απαρέμφατο venire και δεν αναφέρεταιστο υποκείμενο του venire (=hominem), αλλά στο υποκείμενο του existimavit(=Cassius).

6

ΚΕΙΜΕΝΟ 4

apud (πρόθεση + αιτιατική) = πλησίον, κοντά (:στάση σε τόπο)antiquus -a -um (επίθετο β’) = αρχαίος, παλιόςRomanus -i (αρσενικό β’) = o Ρωμαίοςconcordia -ae (θηλυκό α’) = η ομόνοιαavaritia -ae (θηλυκό α’) = η πλεονεξίαin (πρόθεση + αιτιατική) = κίνηση σε τόποin (πρόθεση + αφαιρετική) = στάση σε τόποsupplicium -ii/-i (ουδέτερο β’) = η τιμωρία

ετερόσημο: supplicia -orum = οι προσευχές, οι ικεσίες, ηλατρείαparcus -a -um (επίθετο β’) = ο φειδωλός, ο οικονόμοςdomus - us (θηλυκό δ’) = σπίτι, πατρίδα

domi (τοπικό επίρ.) = στο σπίτι, στη πατρίδα." ( εδώ ) = στην ιδιωτική ζωή.

iustitia -ae (θηλυκό α’)(sing.tant.) = η δικαιοσύνηinter (πρόθεση + αιτιατική) = μεταξύ : αλληλοπάθεια (βλ. παρατηρήσεις)certo -avi -atum -are (1) = αγωνίζομαιcuro -avi -atum -are (1) + αιτιατική = φροντίζωbellum -i (ουδέτερο β’) = ο πόλεμοςpericulum -i (oυδέτερο β’) = ο κίνδυνοςaudacia -ae (θηλυκό α’) = η τόλμηpropulso -avi -atum -are (1) = αποκρούωbeneficium - ii/i (ουδέτερο β’) = η ευεργεσίαamicitia -ae (θηλυκό α’) = η φιλία, η συμμαχίαparo -avi -atum -are (1) = ετοιμάζω, κατασκευάζω, αποκτώdelectus -a -um = ο εκλεγμένος (ενν. οιΣυγκλητικοί)

μτχ. παθητ. παρακειμένου με επιθετική χρήση του ρ. deligo - delegi -delectum - deligere (3)= εκλέγω

consulto -avi -atum -are + δοτική χαριστ. = ενδιαφέρομαι, φροντίζω για..is - ea - id (δεικτική αντωνυμία) = αυτός, -ή, -όcorpus -oris (ουδέτερο γ’) = το σώμαex (πρόθεση + αφαιρ.) = από

(: εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο)annus -i (αρσενικό β’) = το έτοςinfirmus -a -um (επίθετο β’) = ο αδύναμοςingenium -ii/-i (ουδέτερο β’) = το πνεύμαpropter (πρόθ. + αιτιατ.) = εξαιτίας, από

(: εξωτερικό αναγκ. αίτιο)sapientia -ae (θηλυκό α’) = η σοφίαvalidus -a -um (επίθετο β’) = ο δυνατός

7

Kλίση του domusΤο όνομα domus –us δανείζεται μερικές πτώσεις από τη β΄ κλίση και τρείς τύποιτου έχουν επιρρηματική χρήση:

Singularis PluralisNom. domus domusGen. domus – domi (1) domuum – domorumDat. domui domibusAcc. domum (2) domosVoc. domus domusAbl. domo (3) domibus

(1) domi στάση σε τόπο(2) domum κίνηση σε τόπο(3) domo κίνηση από τόπο

ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ

ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟΣτη λατινική, το αναγκαστικό αίτιο διακρίνεται σε εσωτερικό και εξωτερικό:

α) Εξωτερικό αναγκαστικό αίτιοΕξωτερικό ονομάζεται το αναγκαστικό αίτιο που εντοπίζεται σε εξωτερικέςκαταστάσεις, γεγονότα ή συμβάντα (όχι σε σκέψεις, ψυχικές συγκινήσεις καισυναισθήματα). Εκφράζεται:

ΜΟΡΦΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ1. Εμπρόθεταobper + Αιτιατικήpropter

ob repentinum monstrum terroranimos militum invaserat (13) ingenium propter sapientiam validumerat (6)

deex + Αφαιρετικήab

Hercules fertur fessus de via ibidormivisse (18) eis corpus ex annis infirmum erat (4)

2. Aφαιρετική αιτίας(απρόθετη)

Horum vocibus ac timore paulatimetiam ii perturbabantur (17)

β) Εσωτερικό αναγκαστικό αίτιοΕσωτερικό ονομάζεται το αναγκαστικό αίτιο που εντοπίζεται στον εσωτερικό κόσμοψυχική αντίδραση (= είναι σκέψεις, ψυχικές συγκινήσεις και συναισθήματα)

ΜΟΡΦΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

8

Αφαιρετική αιτίας(απρόθετη)

Nonnulli pudore adducti remanebant … (Κειμ. 17)

ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΕΙΑΕπειδή η λατινική γλώσσα δεν έχει αλληλοπαθητική αντωνυμία, η αλληλοπάθειαεκφράζεται:α) Με την πρόθεση inter + αιτιατική πληθυντικού των προσωπικώναντωνυμιώνπ.χ. inter nos certamus = συναγωνιζόμαστε

inter vos certatis = συναγωνιζόσατεinter se certant = συναγωνίζονται

β) Με την επανάληψη του υποκειμένου σε πλάγια πτώση ως αντικείμενοπ.χ. alius alium iuvat = αλληλοβοηθιούνται

ΚΕΙΜΕΝΟ 5

Silius -ii/-i (κλητ.Sili)(αρσενικό β’) = ο ΣίλιοςItalicus -a -um (επίθετο β’) = o Iταλικόςepicus -a -um (επίθετο β’) = ο επικόςvir - viri (αρσενικό β’) = ο άνδραςclarus -a -um (επίθετο β’) = ο ένδοξοςseptendecim (άκλ. απόλυτο αριθμητικό) = 17 (δεκαεπτά)liber - libri (αρσενικό β’) = το βιβλίοPunicus -a -um (επίθετο β’) = o Καρχηδονιακόςsecundus -a -um (τακτικό αριθμητικό) = δεύτεροςpulcher -chra -chrum(επίθετο β’) = ο όμορφοςultimus -a -um (επίθετο β’) = ο τελευταίοςannus -i (αρσενικό β’) = το έτοςvita -ae (θηλυκό α’) = η ζωή

< vivo - vixi - victum - vivere(3) = ζωsuus -a -um (κτητική αντωνυμία) = δικος του, δική του, δικό τουin (πρόθεση + αφαιρετική) = στάση σε τόποCampania -ae (θηλυκό α’) = η Καμπανίαteneo - tenui - tentum - tenere (2) = κρατώ

me teneo (αυτοπάθεια) = παραμένωmultus -a -um (επίθετο β’) = ο πολύςlocus -i (αρσ.β') (ετερογενές: loci & loca) = ο τόποςille - illa - illud (δεικτική αντωνυμία) = εκείνοςager - agri (αρσενικό β’) = ο αγρόςpossideo -possedi -possessum -possidere(2)= κατέχωanimus -i (αρσενικό β’) = η ψυχήtener - tenera - tenerum (επίθετο β’) = ευαίσθητος, τρυφερόςgloria -ae (θηλυκό α’) = η δόξα

9

Vergilius -ii/i (κλητ. Vergili)(αρσ. β’) = ο Βιργίλιοςstudeo, studui, - , studere (2) + δοτ. = επιδιώκωingenium -ii/-i (ουδέτερο β’) = το πνεύμαis - ea - id (δεικτ. αντων.) = αυτόςfoveo - fovi - fotum - fovere (2) = περιβάλλω με αγάπηque (εγκλιτ. μόριο) = και (πβλ. «τε»)ut (παραβολ. σύνδ.) = όπωςpuer - pueri (αρσενικό β’) = το παιδίmagister, magistri (αρσενικό β’) = ο δάσκαλοςhonoro -avi -atum -are (1) = τιμώmonumentum -i (ουδέτερο β’) = το μνημείοqui-quae-quod (αναφ. αντων.) = ο οποίος, -α, -οNeapolis -is (θηλυκό γ’) = η Νεάποληiaceo, iacui, iacitum, iacere (2) = κείμαι, βρίσκομαιpro (πρόθεση + αφαιρετική) = ωςtemplum -i (ουδέτερο β’) = ο ναόςhabeo, habui, habitum, habere (2) = έχω, θεωρώ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για να εκφράσουμε κτήση χωρίς αυτοπάθεια στο γ΄πρόσωπο χρησιμοποιούμε τις πλάγιες πρώσεις της αντωνυμίας is – ea – id.π.χ forma sua = η ομορφιά της (της ίδιας, της Κασσιόπης)

forma eius = η ομορφιά της (κάποιας άλλης).

ΚΕΙΜΕΝΟ 6

civitas -atis (θηλυκό γ’) = η πολιτεία(γεν. πληθυντ. -um/-ium)

is-ea-id (δεικτ. αντων.) = αυτός -ή -όqui-quae-quod (αναφορική αντων.) = ο οποίος, η οποία, το οποίοlex-legis (θηλυκό γ’) = ο νόμοςcontineo- continui- contentum- continere (2)= συγκρατώ, στερεώνωbonus -a -um (επίθετο β’) = καλόςvir, viri (αρσενικό β’) = ο άνδραςlibenter (τροπικό επίρ.) = πρόθυμαservo -avi -atum -are (1) = τηρώ, φυλάσσωenim (αιτιολογικός σύνδ.) = γιατί («γάρ») [σε κύριεςπροτάσεις]fundamentum -i (ουδέτερο β’) = το θεμέλιοlibertas -atis (θηλυκό γ’) = η ελευθερίαfons - fontis (αρσενικό γ’) = η πηγήaequitas -atis (θηλυκό γ’)(sing.tant.) = η δικαιοσύνηmens -mentis (θηλυκό γ’) = ο νουςanimus -i (αρσενικό β’) = η ψυχήconsilium -ii/-i (ουδέτερο β’) = η σκέψηsententia-ae (θηλυκό α’) = η κρίση, η άποψη, η θέση

10

pono- posui- positum-ponere (3) = τοποθετώut (παραβολικός σύνδ.) = όπωςcorpus -oris (ουδέτερο γ’) = το σώμαnoster - nostra - nostrum (κτητική αντων.)= δικός -δική -δικό μαςsine (πρόθεση + αφαιρ.) Εξαίρεση = χωρίςsic (τροπικό επίρ.) = έτσιsto - steti - statum - stare (1) = στέκομαιminister , ministri (αρσενικό β’) = ο υπηρέτηςmagistratus -us (αρσενικό δ’) = η αρχή, η εξουσία, ο άρχονταςinterpres - interpretis (αρσ. & θηλ.γ’) = ο ερμηνευτής, η -τριαiudex -iudicis (αρσενικό γ’) = δικαστήςdenique (χρονικό επίρ.) = τελικάomnis -is -e (επίθετο γ’) = όλος, ολόκληροςservus -i (αρσενικό β’) = ο δούλος, ο υπηρέτηςliber -era -erum (επίθετο β’) = ο ελεύθεροςpossum, potui, -- , posse (< pot + sum) = μπορώsum, fui, - , esse = είμαι, υπάρχω

ΑΝΩΜΑΛΑ ΣΥΝΘΕΤΑΤΟΥ SUM

Τα σύνθετα του sum κλίνονται όπως το απλό sum. Εξαίρεση αποτελεί το possum (=μπορώ) :

Possum,potui,--, posse +ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΤο possum είναι σύνθετο από τη ρίζα pot , η οποία με τη σειρά της έχει προέλθειαπό το άχρηστο επίθετο potis, pote (= δυνατός).Όταν μετά από τη ρίζα pot ακολουθεί τύπος του sum που αρχίζει από σύμφωνο, τοτελικό - t - της ρίζας αφομοιώνεται με το αμέσως επόμενο σύμφωνο: π.χ. pot-summus possummus, pot- fui pottui και με απλοποίηση potui. Εάν ακολουθείφωνήεν κανονικά παραμένει ως έχει: π.χ.pot- es, pot- est, αλλά pot- esse posse.Για την κλίση του possum βλ. γραμματική.

ΚΕΙΜΕΝΟ 7

Caesar -ris (αρσενικό γ’) = ο Καίσαραςpropter (πρόθ. +Αιτιατ.) εξωτερ. αναγκ. αίτιο = εξαιτίαςinopia -ae (θηλυκό α’) = η έλλειψηfrumentum -i (ουδέτερο β’) = το στάρι, τα δημητριακάlegio -onis (θηλυκό γ’) = η λεγεώναin (πρόθεση + αφαιρ.) στάση σε τόπο.hiberna -orum (pluralia tantum) (ουδ. β’) = το χειμερινό στρατόπεδοmultus -a -um (επίθετο β’) = ο πολύςconloco -avi -atum -are(1) = εγκαθιστώex (πρόθεση + αφαιρ.) «διαιρεμένο όλο» (παράλληλησυντακτ. δομή: γεν. διαιρετική)

11

qui - quae - quod (αναφορική αντων.) = ο οποίοςquattuor (άκλιτο απόλυτο αριθμ.) = τέσσερις, τέσσεραNervii -orum (αρσενικό β’) = οι Νέρβιοι, η χώρα των Νερβίων

(pluralia tantum)hiemo -avi -atum -are (1) = ξεχειμωνιάζωiubeo-iussi-iussum-iubere(2)

(+ αιτ. + τελ.απαρ.) = διατάζωtres - tres - tria (απόλυτο αριθμητικό) = τρεις, τρίαimpero-avi-atum-are(1) (+ δοτ. + τελ.απαρ.) = διατάζωBelgae -arum (αρσενικό α’) = οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων

(pluralia tantum)remaneo, remansi, -- , remanere(2) = παραμένω

ΠΡΟΣΟΧΗ: μτχ. παθητ. παρακ.: mansus, -a, -umlegatus -i (αρσενικό β’) = ο διοικητής, ο αρχηγός τηςλεγεώναςomnis -is -e (επίθετο γ’) = όλοςcastrum -i (ουδέτερο β’) = το φρούριο

ετερόσημο: castra -orum = το στρατόπεδοimporto -avi -atum -are(1)(in + porto) = φέρνω μέσα, εισάγωmiles -itis (αρσενικό γ’) = ο στρατιώτηςhic - haec - hoc (δεικτική αντων.) = αυτόςverbum -i (ουδέτερο β’) = ο λόγοςadmoneo-admonui-admonitum-admonere(2)= συμβουλεύωhostis -is (αρσενικό γ’) = ο εχθρόςadvento -avi -atum -are(1) = φτάνω, έρχομαι, πλησιάζω

(θαμιστικό του advenio)audio - audivi - auditum - audire(4) = ακούωaudio + ειδ. απαρ.(έμμεση πληροφόρηση) = πληροφορούμαιaudio + κατηγ.μτχ. (άμεση πληροφόρηση ) = ακούω, μαθαίνωspeculator -oris (αρσενικό γ’) = ο κατάσκοπος, ανιχνευτήςnoster - nostra - nostrum (κτητ.αντων.) = ο δικός μαςis - ea - id (δεικτ. αντων.) = αυτόςprope (τοπικό επίρ.) = κοντά

ενώ: prope (πρόθεση + αιτιατ.) = κοντάnuntio -avi -atum -are(1) = αναγγέλλω.vis (θηλ. γ’, ελλειπτ.) = η δύναμηcaveo - cavi - cautum - cavere (2) = φυλάγομαι, προσέχωdebeo - debui - debitum - debere (2) = οφείλω, πρέπει

(< de + habeo)

de (πρόθ. + αφαιρετική κίνηση από τόποcollis -is (αρσενικό γ’) = ο λόφοςcaedes -is (θηλυκό γ’) = η σφαγήperpetro -avi -atum -are(1) = κάνω, πράττω

caedem perpetro = κατασφάζω

12

soleo - solitus sum - solere(2)(ημιαποθ.) = συνηθίζω

Κλίση του ανώμαλου ουσιαστικού vis

Singularis Pluralis

Nom: vis Nom: viresGen: - Gen: viriumDat: - Dat: viribusAcc: vim Acc: vires/-isVoc: - Voc: viresAbl: vi Abl: viribus

Κλίση του απόλυτου αριθμητικού: tres-tres-tria

PLURALISΑρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Nom: tres tres triaGen: trium trium triumDat: tribus tribus tribusAcc: tres/tri

stres/tris

tria

Voc: - - -Abl: tribus tribus tribus

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ :Το απαρέμφατο, ως ρηματικό ουσιαστικό, είναι ένας πολύ εύχρηστος ρηματικόςτύπος. Διακρίνεται, ανάλογα με την εξάρτησή του (όπως και στην αρχαία ελληνική)σε α) τελικό και β) ειδικό.

Α) ΤΕΛΙΚΌ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΤο τελικό απαρέμφατο βρίσκεται πάντα σε χρόνο ενεστώτα (στα ελληνικά βρίσκεταικαι σε αόριστο ή παρακείμενο) και μεταφράζεται με το να + υποτακτική του ενεστώταή του αορίστου. Εξαρτάται από ρήματα:α) εφετικά (volο, cupio κλπ)

β) δυνητικά (possum, κλπ)γ) κελευστικά, προτρεπτικά (iubeo, impero… )δ) έναρξης, λήξηςε) συνήθειας (soleo, κλπ)στ) αμέλειας

1) Χρήση του τελικού απαρεμφάτου:Χρησιμεύει: α) ως υποκείμενο απροσώπων ρημάτων ή εκφράσεωνπ.χ. L. Aemilio Paulo consuli iterum bellum cum Perse rege gerere obtigit. (κειμ.12)

β) ως αντικείμενο

13

π.χ. Ex quibus quattor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgisremanere.

γ) ως κατηγορούμενοδ) ως παράθεσηε) ως επεξήγησηστ) ως προσδιορισμός της αναφοράς

2) Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου:α) Ταυτοπροσωπία: Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου εννοείται στηνονομαστική (όπως δηλ. το υποκείμενο του ρήματος).π.χ. Hostes enim de collibus advolare solent (κειμ. 7)β) Ετεροπροσωπία: Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου βρίσκεται σε αιτιατική.π.χ. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet (κειμ. 7)

Β) ΕΙΔΙΚΌ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ (βλέπε θεωρία κειμ. XIV)

ΚΕΙΜΕΝΟ 8

Gaius-ii/-i (κλητ.Gai) (αρσενικό β’) = ο ΓάιοςPlinius -ii/-i (κλητ.Plini) (αρσενικό β’) = ο ΠλίνιοςCornelius -ii/-i (κλητ.Corneli)(αρσ. β’) = ο ΚορνήλιοςTacitus -i (αρσενικό β’) = ο Τάκιτοςsuus - sua - suum (κτητ. αντων. γ’προσ.) = δικός τουsalus - salutis (θηλυκό γ’) = η σωτηρία, ο χαιρετισμόςdico - dixi - dictum – dicere (3) = λέωrideo - risi - risum – ridere (2) = γελώaper - apri (αρσενικό β’) = ο κάπρος, το αγριογούρουνοferox - ferocis (μονοκατάληκτο επίθ.γ’) = ο άγριος, ο τρομερόςcapio-cepi-captum-capere (3)(15 -io) = συλλαμβάνω, αρπάζωipse -a -um (δεικτ. οριστ. αντων.) = ο ίδιοςinterrogo -avi -atum -are(1) = ρωτώrete - retis (ουδέτερο γ’) = το δίχτυsedeo - sedi - sessum – sedere (2) = κάθομαιprope (τοπικό επίρ.) = κοντάvenabulum -i (ουδέτερο β’) = η κυνηγετική λόγχηstilus -i (αρσενικό β’) = η γραφίδαpugillares-ium (αρσ. γ’)(plur. tantum) = πλάκες (γραφής) αλειμμένες μεκερίcogito -avi -atum -are (1) = σκέφτομαιaliquis - (aliqua ή aliquae) - aliquid = κάποιος, κάτι

(αόρ. ουσιαστ. αντων.)enoto -avi -atum -are(1) = σημειώνωetsi (εναντιωματικός σύνδεσμος) = αν καιhabeo - habui - habitum - habere (2) = έχωvacuus -a -um (επίθετο β’) = άδειος, κενόςplenus -a -um (επίθετο β’) = πλήρης, γεμάτος

14

tamen (αντιθετικός σύνδεσμος) = όμωςcera -ae (θηλυκό α’) = το κερί

ετερόσημο: cerae -arum = πλάκες γραφήςsilva -ae (θηλυκό α’) = το δάσοςsolitudo - solitudinis (θηλυκό γ’) = η μοναξιάmagnus -a -um (επίθετο β’) = ο μεγάλοςincitamentum -i (ουδέτερο β’) = το ερέθισμαcogitatio -onis (θηλυκό γ’) = η σκέψηcum (χρονικός σύνδεσμος) = ότανvenatio - venationis (θηλυκό γ’) = το κυνήγιlicet, licuit (licitum est),--, licere(2)(απρόσ.)= είναι δυνατό, επιτρέπεταιquoque (τροπικό επίρρημα) = επίσηςadporto -avi -atum -are (1) = φέρνωvideo - vidi - visum - videre (2) = βλέπωDiana -ae (θηλυκό α’) = η Άρτεμηmons - montis (αρσενικό γ’) = το βουνόMinerva -ae (θηλυκό α’) = η Αθηνάerro -avi -atum -are(1) = περιπλανιέμαιvaleo, valui, -- , valere (2) = είμαι δυνατός, ισχύω, υγιαίνω

(μτχ. μέλλοντα: valiturus -a -um)

Κλίση αόριστης ουσιαστικής αντωνυμίας: aluquis-(aliqua ή aliquae)-aliquid= κάποιος, κάποια, κάτι.

SingularisNom. aliquis (aliqua ή aliquae) aliquidGen. alicuius alicuius alicuiusDat. alicui alicui alicuiAcc. aliquem (aliquam) aliquidVoc. - - - - - -Abl. aliquo (aliqua) aliquo

PluralisNom. aliqui aliquae aliquaGen. aliquorum aliquarum aliquorumDat. aliquibus aliquibus aliquibusAcc. aliquos aliquas aliquaVoc. - - - - - -Abl. aliquibus aliquibus aliquibus

Χρονικός (temporale) cum.Εισάγει δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Μας πληροφορεί απλώς για τοχρόνο που έγινε κάτι. Συντάσσεται με οριστική: Στην κύρια πρόταση υπάρχουνχρονικά επιρρήματα ή εκφράσεις που δηλώνουν το χρόνο π.χ. nunc, tum, eo die, illodie κτλ. Δηλώνει το σύγχρονο.

15

π.χ. Cum in venationibus eris, licebit tibi quoque pugillares adportare. (κειμ. 8)Cum + οριστική μέλλοντα - Ρήμα εξάρτησης: οριστική μέλλοντα (σύγχρονο στομέλλον).

ΚΕΙΜΕΝΟ 9

Tarquinius -ii/-i (κλητ. Τarquini)(αρσ.β') = ο ΤαρκύνιοςSuperbus -i (αρσενικό β’) = ο Υπερήφανοςseptimus -a -um (τακτικό αριθμητικό) = ο έβδομοςatque (συμπλεκτ. σύνδεσμος) = καιultimus -a -um (επίθετο β’ ) = τελευταίοςrex - regis (αρσενικό γ’) = βασιλιάςmodus -i (αρσενικό β’) = ο τρόποςhic - haec - hoc (δεικτ.αντων.) = αυτόςimperium -ii/-i (ουδέτερο β’) = η εξουσίαperdo - perdidi - perditum - perdere(3) = χάνωSextus -i (αρσενικό β’) = ο Σέξτοςfilius -ii/-i(κλητ. -i)(αρσενικό β’) = γιοςpudicitia -ae (θηλυκό α’) = η αγνότητα, η τιμιότηταLucretia -ae (θηλυκό α’) = η Λουκρητίαuxor - uxoris (θηλυκό γ’) = η σύζυγοςmaritus -i (αρσενικό β’) = ο σύζυγοςCollatinus -i (αρσενικό β’) = ο Κολλατίνοςlaedo - laesi - laesum - laedere (3) = προσβάλλωpater - patris (αρσενικό γ’) = ο πατέραςIunius -ii/-i (αρσενικό β’)(κλητ.Iuni) = o ΙούνιοςBrutus -i (αρσενικό β’) = ο Βρούτοςis - ea - id (δεικτ.αντων.) = αυτόςmaestus -a -um (επίθετο β’) = ο λυπημένοςinvenio - inveni - inventum - invenire (4) = βρίσκωille, illa, illud (δεικτ.αντων.) = εκείνοςfemina -ae (θηλυκό α’) = η γυναίκαcum (πρόθεση + αφαιρετική) τρόπος, συνοδείαlacrima -ae (θηλυκό α’) = το δάκρυiniuria -ae (θηλυκό α’) = η προσβολήaperio - aperui - apertum - aperire (4) = αποκαλύπτω

(+δοτική +αιτιατική)culter - cultri (αρσενικό β’) = το μαχαίριipse-ipsa-ipsum (δεικτ.ως οριστ.αντων) = ο ίδιοςinterficio -interfeci -interfectum -interficere(3)(15-io)

(< inter + facio) = σκοτώνωvulnus - vulneris (ουδέτερο γ’) = το τραύμα, η πληγήdolor -oris (αρσενικό γ’) = ο πόνοςmagnus -a -um (επίθετο β’) = ο μεγάλοςextraho- extraxi- extractum- extrahere(3)= σύρω, τραβώ

16

delictum -i (ουδέτερο β’) = το έγκλημαpunio, punivi, punitum, punire (4) = τιμωρώparo- paravi- paratum- parare (1) = ετοιμάζομαιconcito -avi -atum -are (1) = ξεσηκώνωpopulus -i (αρσενικό β’) = λαόςadimo, ademi, ademptum, adimere (3) = αφαιρώ

(+δοτική +αιτιατική)liber -a -um (επίθετο β’) = ο ελεύθεροςiam (χρον. επίρ.) = ήδη, πιαduo - duae - duo (απόλ.αριθμ.) = δύοconsul- consulis (αρσενικό γ’) = ο ύπατοςdeligo, delegi, delectum, deligere (3) = εκλέγωconstituo, constitui, constitutum, constituere (3)

(+ τελ.απαρ. ή + βουλ.πρότ.) = αποφασίζω να

Κλίση του απόλυτου αριθμητικού: duo-duae-duo.

PluralisΑρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Nom. duo duae duoGen. duorum duarum duorumDat. duobus duabus duobusAcc. duos (duo) duas duoVoc. --- --- ---Abl. duobus duabus duobus

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:Τα παρακάτω ρήματα δέχονται κατηγορούμενο, το οποίο αποδίδεται στο

αντικείμενό τους: invenio (κειμ. 9)π.χ. Maritus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. (κειμ. 9) deligo (κειμ. 9)π.χ. Liber iam populus Romanus duo consules … deligere constituit. (κειμ. 9) mitto (κειμ. 13)π.χ. (Sulpicius) eoque modo exercitum alacrem … misit. (κειμ. 13) saluto (κειμ. 20)π.χ. extractum imperatorem eum salutavit. (κειμ. 20) ago (κειμ. 39)π.χ. [et] (quae) eos praecipites agunt. (κειμ. 39)

ΚΕΙΜΕΝΟ 10

Aeneas -ae (αρσενικό α’) = ο Αινείαςbellum -i (ουδέτερο β’) = ο πόλεμος

17

ingens -ntis (μονοκατάληκτο επίθ. γ’) = πελώριος, φοβερόςgero, gessi, gestum, gerere (3) = διεξάγω, κάνωItalia -ae (θηλυκό α’) = η Ιταλίαin (πρόθ. + αφαιρετική) : στάση σε τόπο = σεpopulus -i (αρσενικό β’) = ο λαόςferox -ocis (μονοκατάληκτο επίθ. γ’) = άγριοςcontundo, contudi, contusum, contundere(3)= συντρίβωmos - moris (αρσενικό γ’) = συνήθεια, έθιμο

ετερόσημο: mores, - morum = ήθη, θεσμοίis - ea - id (δεικτ.αντων.) = αυτός -ή -όimpono, imposui, impositum, imponere (3)

(+ αιτιατική + δοτική) = επιβάλλωmoenia -ium (ουδέτ.γ’) (pluralia tantum) = τα τείχηcondo, condidi, conditum, condere (3) = κτίζωcaelum -i (ουδέτερο β’) (ετερογενές) = ο ουρανός

ετερογενές: caeli –orum (αρσενικό β’)fero, tuli, latum, ferre (3) = φέρνω, μεταφέρω, υποφέρω

ad caelum fero = αποθεώνωpostea (χρονικό επίρρημα) = έπειτα, μετάIulus -i (αρσενικό β’) = ο Ίουλοςfilius -ii/-i (κλητ.fili)(αρσενικό β’) = ο γιοςregnum -i (ουδέτερο β’) = το βασίλειοLavinium -ii/-i (ουδέτερο β’) = Λαβίνιο (πόλη στο Λάτιο)transfero, transtuli, translatum, transferre (3)=μεταφέρωAlba Longa (θηλυκό α’) = η Άλβα Λόγγαmunio, muni(v)i, munitum, munire (4) = οχυρώνωpost (πρόθεση + αιτιατ.) : χρον. ακολουθία = μετάtrecenti -ae -a (απόλ. αριθμ.)(pl.tantum) = τρακόσιοιannus -i (αρσενικό β’) = ο χρόνοςduo, duae, duo (αριθμητικό απόλυτο) = δύοIlia -ae (θηλυκό α’) = η Ιλία (ιέρεια)Romulus -i (αρσενικό β’) = ο ΡωμύλοςRemus -i (αρσενικό β’) = ο Ρώμοςpario, peperi, partum, parere (3)(15 -io) = γεννώ

(ανώμ. μτχ. μέλλοντα: pariturus -a -um)qui, quae, quod (αναφορική αντωνυμία)= ο οποίοςlupa -ae (θηλυκό α’) = η λύκαιναnutrio, nutri(v)i, nutritum, nutrire (4) = (ανα)τρέφωMartius -a -um (επίθετο β’) = ο Αρειος, o του Αρη

moenia Martia = τα τείχη του ΑρηRomanus -a -um (επίθετο β’) = ο Ρωμαίοςsuus -a -um (κτητική αντωνυμία) = δικός τουnomen -inis (ουδέτερο γ’) = όνομαappello -avi -atum - are (1) = ονομάζωimperium -ii/-i (ουδέτερο β’) = η εξουσία

18

finis -is (αρσενικό γ’) = τέλος, όριοετερόσημο: fines, -ium = σύνορα

sine (πρόθεση + αφαιρετική) = χωρίς (: εξαίρεση)sum, fui, --- , esse = είμαιCaesar -aris (αρσενικό γ’) = ο ΚαίσαραςAugustus -i (αρσενικό β’) = ο Αύγουστοςorior, ortus sum, oriri (αποθ. 4) = ανατέλλω, γεννιέμαι

oriturus -a -um (ανώμ. μτχ. μέλλοντα)ortus -a -um (επιθετ. μτχ. παρακειμένου) = καταγόμενος, απόγονος

Iulus -i (αρσενικό β’) = ο Ίουλοςporta -ae (θηλυκό α’) = πύληclaudo, clausi, clausum, claudere (3) = κλείνωSaturnius -a -um (επίθετο β’) = ο του Κρόνου

< Saturnus -i (αρσενικό β’) = ο Κρόνοςregnum -i (ουδέτερο β’) = το βασίλειοrestituo-restitui-restitutum-restituere(3) = αποκαθιστώ, ξαναφέρνωaccipio, accepi, acceptum, accipere(3) = (υπο)δέχομαι

(< ad + capio)(15 σε -io)

ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ

Fero, tuli, latum, ferre (αντί ferere) (3) = φέρω

Το ρήμα αυτό παρουσιάζει τριών ειδών ανωμαλίες:α) Σχηματίζει από ΄άλλη ρίζα τον Ενεστώτα (fer-) και από άλλη τον παρακείμενο(tul-) και το

σουπίνο (lat-).β) Συγκόπτει το – i – όταν μετά από αυτό ακολουθεί –s ή –t.γ) Αποβάλλει το βραχύ – e – της δεύτερης συλλαβής όταν μετά από αυτό ακολουθείr.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Στο β΄ ενικό Οριστικής Παθητικού Μέλλοντα το –e είναι μακρό καιδ ε ν αποβάλλεται: π.χ. fereris.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤ/ΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤ/ΚΗΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣfero feram ---fers feras ferfert ferat ---ferimus feramus ---fertis feratis ferteferunt ferant ---

feror ferar ---ferris/ -re feraris/-re ferrefertur feratur ---ferimur feramur ---ferimini feramini feriminiferuntur ferantur ---

19

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣferebam ferremferebas ferresferebat feeret ---ferebamus ferremusferebatis ferretisferebant ferrent

ferebar ferrerferebaris/-re ferrerris/-referebatur ferretur ---ferebamur ferremurferebamini ferreminiferebantur ferrentur

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣferam laturus – a – um sim ---feres sis fertoferet sit fertoferemus laturi –ae – a simus ---feretis sitis fertoteferent sint ferunto

ferar ---fereris/-re fertorferetur fertorferemur ---feremini ---ferentur feruntor

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣtuli tulerimtulisti tuleristulit tulerittulumus tulerimus ---tulistis tuleritistulerunt/-ere tulerint

latus – a –um sum latus –a –um simes sisest sit

lati, – ae, –a sumus lati, –ae, –a simusestis sitissunt sint

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣtuleram tulissemtuleras tulissestulerat tulissettuleramus tulissemus ---tuleratis tulissetistulerant tulissent

latus –a –um eram latus –a –um essemeras esseserat esset

lati –ae –a eramus lati –ae –a essemuseratis essetis

erant essentΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣtulerotuleristulerittulerimus --- ---tuleritistulerint

latus –a –um eroeriserit

lati –ae –a erimus --- ---eritiserunt

Α Π Α Ρ Ε Μ Φ Α Τ Α

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ferreΠΑΡΑΚ/ΝΟΣ tulisse

ΜΕΛΛΩΝ laturum, –am, –um esselaturos, –as, –a esse

Σ. ΜΕΛΛΩΝ ---

ferrilatum, –am, –um esselatos, –as, –a esselatum iri

latum, –am, –um fore

20

latos, –as, –a fore

Μ Ε Τ Ο Χ Ε Σ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ferensΜΕΛΛΩΝ laturus –a –umΠΑΡΑΚ/ΝΟΣ ---

latus –a –um

ΣΟΥΠΙΝΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

latum ferendi

latu ferendoferendumferendo

ΓΕΡΟΥΝΔ/ΚΟ

ferendus,-a, –um

Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Η: Τα σύνθετα του fero που απαντούν και στα 50 κείμενα τουσχολικου βιβλίου είναι: adfero (affero) –attuli –allatum –adferre (afferre) confero –contuli -conlatum -conferre defero –detuli –delatum –deferre obfero (offero) –obtuli –oblatum –obferre (offerre) refero –re(t)uli –relatum –referre transfero –transtuli –translatum –transferre (K 10)

orior, ortus sum, oriri (4) (αποθ.) = ανατέλλω, γεννιέμαι

ΠΡΟΣΟΧΗ! Το ρήμα είναι αποθετικό της 4ης συζυγίας, αλλά:α) Σχηματίζει την Οριστική Ενεστώτα, την Υποτακτική Παρατατικού και τηνΠροστακτική Ενεστώτα κατά το 15-io της 3ης συζυγίας.

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤ/ΚΟΣ ΜΕΛΛΩΝorior oriebar oriaroreris/-re oriebaris/re orieris/reoritur oriebatur orieturorimur oriebamur oriemurorimini oriebamini orieminioriuntur oriebantur orientur

ΠΑΡΑΚ/ΝΟΣ ΥΠΕΡΣ/ΚΟΣ ΤΕΤ. ΜΕΛΛΩΝortus, –a, –um sum ortus, –a, –um eram ortus, –a, –um ero

21

es eras erisest erat erit

orti, –ae, –a sumus orti, –ae, –a eramus orti, –ae, –a erimusestis eratis eritis

sunt erant eruntΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤ/ΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣoriar orerer orirer* oriturus, –a, –um simoriaris/-re orereris/-re orireris/-re sisoriatur oreretur oriretur sitariamur oreremur oriremur orituri, –ae, –a simusoriamini oreremini oriremini sitisoriantur orerentur orirentur sintΠΑΡΑΚ/ΝΟΣ ΥΠΕΡΣ/ΚΟΣ ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣortus, –a, –um sim ortus, –a, –um essem

sis essessit esset

orti, –ae, –a simus orti, –ae, –a essemussitis essetissint essent

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ-- --

orere oritor-- oritor-- --

orimini ---- oriuntor

* Οι τύποι της Υποτακτικής Παρατατικού που σχηματίζονται κατά τη 4η συζυγία, είναι πιο σπάνιοι καιμπορεί να παραλείπονται.

ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ ΣΟΥΠΙΝΟoriundus –a –um ortum – ortu

ΓΕΡΟΥΝΔΙΟoriendi –o –um –o

Σύνταξη του post :α) post (πρόθεση) + αιτιατική : χρονική ακολουθία.β) post (επίρρημα) + αφαιρετική του μέτρου ή διαφοράς.