•IN•VITRO•

h μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

h MAρτιοσ 2010 h τ. 13

h Γιατί οι άνδρες φοβούνται τις εξετάσεις

h Οι νέες τάσεις στη γυμναστική

h Αφήστε την ευτυχία στην τύχη της

h Πόσο αθώα είναι τα λιπώματα;

1 στους 4με υπέρταση

ΕΤΑΙΡΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΚΗΕΥΘΥΝΗ

Στο πλαίσιο της ΕταιρικήςΚοινωνικής Ευθύνης,

η Novartis εδώ και χρόνιαδραστηριοποιείταιστο Εξωτερικό και

στην Ελλάδα µέσα απόενέργειες που βασίζονται

στους άξονεςτουπεριβάλλοντος,

της κοινωνίας, της αγοράςκαι του ανθρώπινου

δυναµικού της.

Ασθενείς

Η Novartis προσυπογράφει το δικαίωµακάθε ανθρώπου στην υγεία ενώ είναιη πρώτη εταιρεία στην Ευρώπη στην οποίααπονεµήθηκε το 2005 το Αριστείο ΕταιρικήςΦιλανθρωπίας (Excellence in CorporatePhilanthropy Award) σε αναγνώριση τηςκοινωνικής αλληλεγγύης της προςεκατοµµύρια απόρους ασθενείς σε όλο τονκόσµο. Σε συνεργασία µε τον ΠαγκόσµιοΟργανισµό Υγείας Π.Ο.Υ από το 2001 µέχρισήµερα, η Novartis προµηθεύει σε τιµήκόστους το ανθελονοσιακό της φάρµακοσε χώρες όπου ενδηµεί η ελονοσία ενώεκατοµµύρια συσκευασίες τουανθελονοσιακού σκευάσµατός της,έχουν διανεµηθεί σε 40 χώρες βοηθώνταςνα σωθούν 700.000 πάσχοντεςαπό την ελονοσία.

Επιχειρηµατική δεοντολογία

Η Novartis υπήρξε µεταξύ των πρώτωνεταιρειών οι οποίες συνυπέγραψαν το 2000την Οικουµενική Σύµβαση του ΟργανισµούΗνωµένων Εθνών (UN Global Compact),αποτελούµενη από 10 αρχές πουκατοχυρώνουν και διασφαλίζουντα ανθρώπινα δικαιώµατα, την εργασία,την προστασία του περιβάλλοντος καιτην πάταξη της διαφθοράς.Η Novartis λειτουργεί µε υπευθυνότητα καιδιαφάνεια, τηρώντας πιστά τους κανόνεςδεοντολογίας σε όλες τις επιχειρηµατικέςµας δραστηριότητες.

Οι άνθρωποί µας και οι κοινωνίες

Κάθε χρόνο, την άνοιξη, αφιερώνεταιη επέτειος της ηµέρας της ίδρυσης

της Novartis στην κοινωνία, καθιερώνονταςτην ηµέρα αυτή ως «Ηµέρα Εθελοντικής

Κοινωνικής Προσφοράς» προςτους συνανθρώπους που έχουν µεγαλύτερη

ανάγκη φροντίδας. Την ηµέρα αυτήοι εργαζόµενοι της εταιρείας βρίσκονται

κοντά σε ηλικιωµένους, παιδιά,και άλλους συνανθρώπους µας.

Μέριµνα για το περιβάλλον

Ενώ η παραγωγή της εταιρείας από το 1997έως σήµερα διπλασιάσθηκε, έχει µειώσειτο ρυθµό αύξησης της κατανάλωσηςενέργειας και ύδατος. Η Novartis Hellasανακυκλώνει επίσης χαρτί, µπαταρίες καιµελάνια εκτυπωτών, συµµετέχει ενεργάστην προσπάθεια ανακύκλωσηςσυσκευασιών δίνοντας κάθε χρόνοπάνω από 50.000 € στην ΕταιρείαΑξιοποίησης Ανακύκλωσης ενώ µειώνειτις εκποµπές ρύπων χρησιµοποιώνταςυβριδικά αυτοκίνητα

34Κλιματική απειλήΗ αύξηση της θερμοκρασίας της γης δεν επηρεάζει μόνο τους ανθρώπους αλλά και τους μικροοργανισμούς. Σύμφωνα με τους λοιμωξιο-λόγους, τα επόμενα χρόνια αναμένεται αύξηση στην εμ-φάνιση λοιμωδών νοσημάτων όπως του δάγκειου πυρετού.

28Νέες τάσεις στην άσκησηΓεννηθήκαμε για να κινούμαστε και όχι για να μένουμε στάσιμοι σε έναν καναπέ. Η άσκηση αποτελούσε πάντα απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η γυμναστι-κή αρχίζει να εξυπηρετεί τις ανάγκες όχι μόνο του σώματος αλλά και του πνεύματος. Διαβάστε ποιες είναι οι νέες τάσεις στη γυμναστική τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

24Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλιΥπολογίζεται ότι 1 στους 4 Έλληνες έχει υπέρταση. Από αυτούς περίπου οι μισοί δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν. Διαβάστε όλα τα νεώτερα για την αντιμε-τώπιση της υπέρτασης αλλά και τις νέες οδηγίες για τη διατροφή, την πρόληψη της πάθησης.

22Υγιή δόντιαΓια ποιό λόγο πρέπει να βουρ-τσίζουμε τα δόντια μας το βράδυ; Ο μεσοδόντιος καθαρι-σμός είναι προαιρετικός; Πόσο αξιόπιστα είναι τα στοματικά διαλύματα; Μπορούν να αντι-καταστήσουν το βούρτσισμα των δοντιών; Διαβάστε απλές συμβουλές για υγιή δόντια.

38Άγχος από κούνιαΜπορεί να φαίνεται ήρεμο μέσα στην κούνια του... αλλά μόνο εκείνο ξέρει πόσο άγχος έχει. Πότε θα φάω; Ποιο είναι αυτό το άγνωστο πρόσωπο που μου χαμογελάει; Πού είναι η μαμά μου; Διαβάστε τι αγχώνει τα παιδιά και πώς θα τα βοηθησετε.

19Οι ορμόνες τρελάθηκανΔιαταραχές κύκλου και αυξημένη τριχοφυΐα είναι τα συχνότερα συμπτώματα που οδηγούν τις γυναίκες στον γυναικολόγο τους. Το σύνδρο-μο πολυκυστικών ωοθηκών όμως μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη γονιμότητα, αλλά και την ψυχολογία.

08 Χάνουμε βάρος χωρίς λόγο... γιατί;

10 Επτάχρονος Θεός!

11 Συνταγογράφηση με ένα κλικ

12 Υποχόνδριος με το ψέμα

14 Η δίαιτα για το στρες

16 Επιστήμη... στην τρίχα

18 Λιπώματα: ανησυχία δίχως αιτία

20 Experience: «Θύμωσα με τον καρκίνο»

30 Συνέντευξη: Η τύχη της ευτυχίας

32 Οι άνδρες «τρέμουν» τις εξετάσεις

35 OFF στις ημικρανίες

36 Ξηροί, αλλά πολύτιμοι

39 Πότε θα γίνω μάνα;

40 Εναλλακτικές θεραπείες

42 Τέλος στις γραμμές του χρόνου

DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε.Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232Τηλ.: 210.68.56.700,Fax.: 210.68.51.008

EΚΔoΤΗΣ

Αντωνης ΔελλΑτoλΑς

ΓΕΝΙΚoΣ ΔΙΕΥθΥΝΤhΣ ΕΚΔoΣΕΩΝ DELLA

ΒΑγγελης Β. ΠΑΠΑκωςτΑς

ΔΙΕΥθΥΝΤhΣ

ΜιχΑλης κεφΑλογιΑννηςΑρΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΣΘανάσης Τρομπούκης

ΒΟΗθΟΣ ΑρΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΔήμητρα Τζούβελη

ΣΥΝΕρΓAΤΕΣ: Κατερίνα Βασιλείου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Σοφία Νέτα, Δημήτρης Παπαντωνίου, Σοφία Μαρία Σοφιανού

ΔΙΟρθΩΣΗ: Ντένης Τζαννάτος

ΕΜΠΟρΙΚΗ ΔΙΕΥθΥΝΣΗΜάρκος Δελατόλας

ART DiREcToRΔημήτρης Λύρας

ΥΠΕΥθΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣΕλένη Σαμπάνηsabani@invitromagazine.gr

ΥΠΕΥθΥΝΟΣ ΠΑρΑΓΩΓΗΣ - ΔΙΑΝΟΜΗΣΜάριος Φιλιππούσης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

ΦΩΤΟΓρΑΦΙΕΣ: shutterstock.com

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία

Διανέμεται δωρεάν

Σύνταξη 210 6856700 εσωτ. 109

Διαφήμιση210 6847222

e-mailinvitro@invitromagazine.gr

Webwww.issuu.com/invitromagazine

4•in•vitro

IndexΜΑρΤΙΟΣ 2010

Η µικρότερη αδελφή του

υπεράν-θρωπου,

σε ηλικία 4 ετών, προ-

σποιούµενη τη νοσοκόµα σε ένα αθώο,

κατά τα άλλα, παιδι-κό παιχνίδι έφτασε µε τη βοήθεια µιας φίλης

της σε ύψος δύο µέτρων, όπου κρυβό-

ταν ο φαρ-µακευτικός

«θησαυρός» της µητέρας της. Τα υπό-λοιπα ήταν

απλώς θέµα φαντασίας.

άρχισαν µε τα πλαστικά κουταλάκια να τα ταΐζουν.

Ο ΈΝΑΣ ΕΚ ΤΩΝ ΔΙΔΎΜΩΝ, πεισµατάρης και αντιδραστικός, δεν κατάπιε ούτε µια γουλιά από το φαρµακευτικό κοκτέιλ. Ο άλ-λος, ανυποψίαστος καλοφαγάς, του έδωσε να καταλάβει. Κατάπινε το φάρµακο λες και ήταν το γάλα της µητέρας του. Ο υπεράν-θρωπος δεν θα ξεχάσει ποτέ την αντίδρα-ση της µάνας του όταν αντιλήφθηκε τι είχε

συµβεί. Πήρε στην αγκαλιά της τα δίδυµα και έτρεχε αλλόφρων προς το αυτοκί-νητο. Ο «καλοφαγάς» έµεινε περισ-σότερες από πέντε ηµέρες στην εντα-τική. Τελικά τα κατάφερε. Επέζησε.

Ο ΥΠΕΡΆΝΘΡΩΠΟΣ βίωσε ως παρατη-ρητής την ιστορία αυτή, η οποία ήταν

αρκετή για να σηµαδέψει τη σχέση του µε τα φάρµακα. Στην εφηβεία αρνούταν πεισµατικά να καταναλώσει κάθε µορφή φαρµάκου, όσο σοβαρό πρόβληµα υγείας κι αν αντιµετώπιζε. Θυµάται µε πόσο κόπο και ένταση οι γονείς του προσπάθησαν να τον πείσουν να πάρει αντιβίωση στα 14, όταν µια ωτίτιδα λίγο έλειψε να τον στεί-λει στο νοσοκοµείο.

ΕΝΉΛΙΚΑΣ πια συµµετέχει τυχαία σε µία συζήτηση όπου ένας κορυφαίος καθη-γητής φαρµακολογίας, προσπαθώντας να περιγράψει τη χηµική δύναµη των

φαρµάκων, την παροµοιάζει σαν την έκρηξη της ατοµικής βόµβας στη

Χιροσίµα. Φανταστείτε, έλε-γε, ότι ακόµα και το πιο

απλό χάπι δηµιουρ-γεί στον οργανισµό

µας µία ανάλογη εικόνα. Τότε ο υπεράνθρωπος κατάλαβε ότι η υπερευαισθησία

του για το θέµα της λήψης φαρµάκων δεν ήταν υπερ-

βολική. «Τα φάρµακα πρέπει να τα χρησιµοποιούµε, όταν πραγµατικά τα χρειαζόµαστε...» κατέληξε.

ΤΟ ΕΡΏΤΗΜΑ που τίθεται, δεν είναι απλό. Πόσο συχνά παίρνουµε φάρµακα επειδή πραγµατικά τα έχουµε ανάγκη; Τα περισ-σότερα ελληνικά σπίτια µοιάζουν µε µικρά φαρµακεία. Σε πολλά από αυτά, υπάρχουν φάρµακα που έχουν λήξει. Κάποια έχουν συνταγογραφηθεί χωρίς να χρειάζεται. Άλλα αγοράστηκαν µετά από τη συµβου-λή ενός φίλου ή γείτονα. Αρκετά δόθηκαν µε την ανοχή του φαρµακοποιού. Ας ανα-λογιστούµε, επιτέλους, πόσα φάρµακα χρειαζόµαστε για να γίνουµε... καλά! Για το καλό µας.

6•IN•VITRO

EditorialΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Tου Μιχάλη Κεφαλογιάννη

Προσπαθεί να γράψει, αλλά το κεφάλι του πάει να σπάσει. Ο πόνος εί-ναι ανυπόφορος, αλλά ο ίδιος δεν ξέρει αν έχει

στο σπίτι κάποιο παυσίπονο και το κυριότε-ρο πού µπορεί να βρίσκεται αυτό. Η σχέση του υπεράνθρωπου µε τα φάρµακα δεν είναι και η καλύτερη. «Το βασίλειό µου για ένα αναλγητικό...» µονολογεί και ψάχνει απεγνωσµένα και στα πιο απίθανα σηµεία για να το βρει. Επιτέλους το βρίσκει τυχαία σε ένα ντουλάπι µε εργαλεία. «Τι ειρωνεία...» σκέφτηκε. Βρήκε το παυσίπονο στην εργαλειοθήκη, λες και ήταν το κατσαβίδι που θα «ξεβιδώ-σει» τον πονοκέφαλό του.

Ο ΠΟΝΟΚΈΦΑΛΟΣ πέρασε, αλλά ο προβληµατισµός παρέµεινε. «Είναι δυνατόν να µην έχω ένα φαρµακείο στο σπίτι;» αναρωτήθηκε. «Τίποτα δεν είναι τυ-χαίο» απεφάνθη. Η µνήµη τον γύρισε πολ-λά χρόνια πριν. Ο πατέρας του ήταν πολέµι-ος των φαρµάκων. Ζήτηµα είναι αν σε όλη τη ζωή του είχε περάσει δυο - τρεις φορές την πόρτα του φαρµακείου. Στο άλλο άκρο η µητέρα του. Στο σπίτι δεν υπήρχε το κλα-σικό, µικρό φαρµακείο, αλλά το «φαρµα-κείο της γειτονιάς», που θα µπορούσε ανά πάσα στιγµή να «σώσει» τους πάντες από τα πάντα. Έτσι πίστευε...

Η ΜΙΚΡΌΤΕΡΗ αδελφή του υπε-ράνθρωπου, σε ηλικία 4 ετών, προσποιούµενη τη νοσοκόµα σε ένα αθώο, κατά τα άλλα, παιδικό παιχνίδι έφτασε µε τη βοήθεια µιας φίλης της σε ύψος δύο µέτρων, όπου κρυβόταν ο φαρµακευτικός «θησαυ-ρός» της µητέρας της. Τα υπόλοιπα ήταν απλώς θέµα φαντασίας. Τρία διαφορετι-κά σιρόπια, ένα από τα οποία ήταν ληγ-µένο, συνέθεσαν το δολοφονικό κοκτέ-ιλ. Για ποιον προοριζόταν; Μα για τους νεογέννητους ασθενείς. Τα δύο µικρότε-ρα δίδυµα αδέλφια της, που κοιµούνταν στις κούνιες τους. Η αδελφή του, σε συ-νεργασία µε την άλλη «ιατρό» και φίλη,

Για το καλό µας!

8•in•vitro

WarningΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ανεξήγητη απώλεια βάρουςΤί είναι: Η μείωση του σωματικού βάρους καθορίζεται πάντα σε συνάρτηση με το φυσιολογικό βάρος. Το φυσιολογικό βάρος είναι μια εξατομικευμέ-νη έννοια, καθώς σχετίζεται με το ύψος, τη σωματική διάπλαση και τις γενικότερες ανάγκες του κάθε οργανισμού. Σε κάθε περίπτωση, πά-ντως, οποιαδήποτε ένδειξη στη ζυγαριά ξεπερνά τα όρια του φυσιο-λογικού, υποδηλώνει απώλεια βάρους. Δεν πρέπει να ανησυχούμε: Όταν κάνουμε υποθερμιδική δίαι-τα, είναι φυσιολογικό και θεμιτό να χάνουμε κιλά. Το σύμπτωμα της απώλειας βάρους μπορεί να συνδέεται και με άλλες μη παθολογικές καταστάσεις, όπως τη σωματική καταπόνηση και την κούραση. Πρέπει να ανησυχούμε: Εάν η απώλεια κιλών είναι ξαφνική (π.χ. μέσα σε 2-3 μήνες ή το τελευταίο εξάμη-νο έχουμε χάσει βάρος περισσότερο από το φυσιολο-γικό), συμβαίνει χωρίς να έχει προηγηθεί προσπά-θεια με δίαιτα ή συνοδεύεται από αίσθημα ανορε-ξίας, τότε το αίτιο είναι παθολογικό και χρήζει ιατρικής διερεύνησης. Επίσης, το σύμπτωμα εγείρει ανησυχίες όταν ο άνθρωπος παρότι τρώει, χάνει κιλά.

Γιατί χάνω βάρος;Αλλαγή τρόπου ζωής: Η δίαιτα, οι αλ-λαγές στον ρυθμό της ζωής ή της ερ-γασίας και η γυμναστική είναι κατα-στάσεις που συχνά οδηγούν στην απώλεια βάρους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το σύμπτωμα είναι απολύτως φυσιολογικό, εφό-σον η μείωση του βάρους δεν γίνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα.Σύνδρομο δυσαπορρό-φησης: Πρόκειται για μια διαταραχή του εντέρου που χαρα-κτηρίζεται από τη μειωμένη ικανότη-τα του οργανισμού να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά των τροφών. Αυτό έχει ως αποτέλε-σμα την αποβολή των συστατικών μέσω των κοπράνων και κατά συνέπεια την αιφνίδια μείωση του σωματικού βάρους. Παθήσεις πεπτικού: Το έλκος, η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος Crohn, νόσοι του παγκρέατος ή του ήπατος, συχνά έχουν ως αποτέλεσμα τη γρήγορη απώλεια βάρους, καθώς προκαλούν ανορεξία σε μικρότερο ή μεγαλύτε-ρο βαθμό. Επίσης, πολλές από αυτές τις παθήσεις συνδέονται με εμετούς,

συχνές διάρροιες και κακή πέψη, καταστάσεις που οδηγούν στη μείωση του βάρους, καθώς ο οργανισμός δεν μπορεί να προσλάβει όλα τα θρεπτικά

συστατικά της τροφής στον βαθμό που πρέπει. Λοιμώξεις: Ιογενείς ή βακτηριδιακές λοιμώξεις συχνά συνοδεύονται

από μείωση του σωματικού βάρους λόγω εξάντλησης (καταβολής) του οργανισμού. Μια άλλη αιτία που προκαλεί το σύμπτωμα είναι

ότι πολλές φορές οι λοιμώξεις εκδηλώνονται με πυρετό, ο οποίος όταν είναι υψηλός και παρατεταμένος έχει επίπτωση στο σωμα-

τικό βάρος. Κατάθλιψη: Χαρακτηρίζεται από σημαντική απώλεια βάρους

(π.χ. το βάρος μπορεί να μεταβληθεί περισσότερο από 5% μέσα σε ένα μήνα), καθώς η νόσος προκαλεί έντονο αί-

σθημα ανορεξίας. Ψυχογενής ανορεξία: Πρόκειται για μια διαταραχή

πρόσληψης της τροφής, η οποία συνδέεται με ψυχο-γενείς παράγοντες (π.χ. κατάθλιψη). Όπως δηλώ-

νει και ο όρος, όσοι έχουν ψυχογενή ανορεξία, εμφανίζουν πολύ μειωμένη όρεξη για φαγητό,

με αποτέλεσμα να χάνουν πολλά κιλά μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.

Υπερθυρεοειδισμός: Προκαλεί αύξηση του μεταβολισμού και κυρίως καταβολι-

σμό των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. Οι ασθενείς χάνουν πολύ γρήγορα κιλά,

χωρίς όμως να έχουν μειωμένη όρε-ξη.

Διαβήτης τύπου 1: Η απώλεια βά-ρους αποτελεί βασικό σύμπτωμα

της νόσου. Μάλιστα, αυτό δεν συνοδεύεται από μειωμένη

όρεξη, αλλά οι ασθενείς ενώ τρώνε κανονικά, χάνουν

βάρος. Στον διαβήτη τύ-που 1, ο οργανισμός

δεν μπορεί να λάβει ενέργεια από τους υδατάνθρακες και για

αυτό τον λόγο στρέ-φεται στη διάσπαση των

λιπών και των πρωτεϊνών. Ξοδεύοντας όμως υλικό από τις αποθήκες λίπους, ο οργανισμός αναγκάζεται να κάψει πολλές θερμίδες, με αποτέλεσμα να υπάρ-χει μεγάλη απώλεια βάρους. Κακοήθεια: Ένα από τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου είναι η ανορεξία. Σχεδόν όλες οι μορφές κακοήθειας προκαλούν έντονο καταβολισμό και ο καρκινικός όγκος «τρέφεται» με γλυκόζη. Το αποτέλεσμα είναι ο ασθενής να χάνει βάρος σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Αβάσταχτη ελαφρότητα…Για τους περισσότερους αποτελεί το ζητούμενο, αλλά για κάποιους άλλους είναι ζήτημα. Ο λόγος για την απώλεια βάρους, που όταν συμβαίνει ξαφνικά και χωρίς καμία προσπάθεια αποτελεί καμπανάκι κινδύνου για περισσότερο ή λιγότερο σοβαρές καταστάσεις.

• Η απώλεια βάρους

είναι ιδιαίτερα ανησυχη-τική στους ηλικιωμένους

και χρήζει άμεσης κλινικής διερεύνησης.

• Απευθυνθείτε άμεσα στον γιατρό εάν χάνετε

βάρος χωρίς εμφανή λόγο. Μην καθυστε-

ρείτε νομίζοντας ότι ευθύνεται

μόνο η σωματική κούραση.

•Το ιστορικό, η κλινική εξέ-

ταση και πιθανώς

άλλες συ-μπληρω-ματικές θερα-πείες,

θα καθορίσουν

την αιτία και το εί-δος της θεραπευτικής

αγωγής. Σε πρώτη φάση καλό θα είναι να επισκε-φθείτε έναν παθολόγο

είτε τον οικογε-νειακό σας

tips

Συνεργάστηκε ο Ηλίας Χατζηελευθεριάδης, Ειδικός Παθολόγος

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Επτάχρονος με 4 χέρια και 4 πόδιαΓια την επιστήμη, ο επτάχρονος Ντιπάκ Κουμάρ πάσχει από σοβαρή αναπηρία. Για τους ινδουιστές συμπολίτες του, όμως, εί-ναι ένας μικρός Θεός. Γι’ αυτό το λόγο κα-θημερινά, συρρέουν στο σπίτι του δεκάδες προσκυνητές προσφέροντάς του χρήματα, φρούτα, γλυκά και λουλούδια. Ο Ντιπάκ εμφάνισε ένα σπάνιο φαινόμενο, το οποίο λέγεται “ischiopagus”. Κατά τη διάρκεια της κύησης ενώθηκε με τον δίδυμο αδελ-φό του απορροφώντας το σώμα του. Σήμε-ρα, στο στέρνο του Ντιπάκ, προεξέχουν τα μέλη του αδελφού του. Η εφημερίδα “Mail Today” δημοσίευσε φωτογραφία του επτά-χρονου με τον τίτλο «κοιτάξτε αυτό». Οι γο-νείς του, που ανήκουν σε κατώτερη κάστα, δεν επιθυμούν τη λατρεία που δείχνουν οι προσκυνητές προς τον γιο τους. Αντίθετα ελπίζουν ότι η επιστήμη θα δώσει λύση στη σοβαρή αναπηρία από την οποία πάσχει. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που πα-ρουσιάζεται αυτό το φαινόμενο. Λίγα χρό-νια πριν, ένα δίχρονο κορίτσι που γεννήθη-κε με 4 χέρια και 4 πόδια, υποβλήθηκε σε επιτυχή επέμβαση αποκατάστασης.

Η πιο μεγάλη ώραμία 37χρονη, μητέρα τριών παιδιών, έχασε τη ζωή της από κακόηθες μελάνωμα στη Με-γάλη Βρετανία. Η Κέιτ Πρατ έδωσε μάχη με το χρόνο και τη νόσο ώστε να κρατηθεί στη ζωή, αν μη τι άλλο για τα παιδιά της. Ωστόσο ο αγώνας με τον καρκίνο ήταν άνισος. Κατά τη διάρκεια των θεραπειών, η 37χρονη απο-φάσισε να δημιουργήσει ένα blog ώστε να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για το μελάνωμα. Όπως έγραψε η ίδια «το δυσκολότερο μέ-ρος της ασθένειας, ήταν η προετοιμασία των τριών παιδιών της (7 ετών, 6 ετών και 23 μηνών) για ό,τι θα επακολουθούσε. Η Κέιτ έγραψε γράμματα στα παιδιά της όπου αφηγούταν ευτυχισμένες στιγμές που έζη-σε μαζί τους, άφησε το αποτύπωμα του χεριού, φωτογραφίες και «κουτιά αναμνή-σεων». Η ιστορία της έκανε το γύρο του κόσμου μέσω διαδικτύου, και η ίδια πέτυχε στο στόχο της. Κατόρθωσε να ευαισθη-τοποιήσει την κοινή γνώμη για τον καρκίνο του δέρματος. Έγραψε στις 15 Ιανουαρίου:«Ακόμα μου φαίνεται πολύ σουρεαλιστικό αυτό που ζω. Δεν πιστεύω ότι αυτό το πράγμα συμβαίνει σε μένα/ εμάς. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό νου να είναι νεκρός... Έτσι, όσο σβήνει το σώμα μου (όχι το μυαλό μου), λέω στον εαυ-τό μου ότι δεν σβήνει, απλά κάνει επανεκκίνηση». http://katiesfight.blogspot.com/

Ερευνητές υποστηρί-ζουν ότι ο άνθρωπος

έχει και έκτη αίσθηση, η

οποία εντοπί-ζει το λίπος.

Μετά από έρευνες εί-δαν ότι όσοι έχουν υψηλό

επίπεδο ευαισθησίας

στη γεύση του λίπους, καταναλώ-

νουν λιγότε-ρα παχυντικά τρόφιμα και

δεν είναι υπέρβαροι.

Η γρίπη των πουλερικών είναι εδώ«Ο κίνδυνος παραμένει, ειδικά αν ο ιός της γρίπης των πουλερικών (Η5Ν1) “συνδυαστεί”

με τον ιό της Νέας Γρίπης (Η1Ν1). Ένα τέτοιο υβρίδιο θα ήταν θανατηφόρο και εύκολα μεταδόσιμο» τονίζουν επιδημιολόγοι ανά τον κόσμο. Μάλιστα, ένα κο-ρίτσι 3 ετών στο Βιετνάμ, στην επαρχία Μπινχ Ντουόνγκ, ήταν το δεύτερο θύμα του ιού Η5Ν1 για φέτος. Όπως δι-απιστώθηκε, πολύ κοντά στο σπίτι του κοριτσιού υπήρχε εκτροφείο πουλερικών. Η μικρή εισήχθη στο νοσοκομείο πριν από μία περίπου εβδομάδα. Όμως δεν κατόρθωσε να επιβιώσει της λοίμωξης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι από το 2003 έχουν σημειωθεί 58 θάνατοι στο Βιετνάμ, ενώ συνολικά στην Ινδονησία ο απολογισμός φθάνει τους 135 νεκρούς.

Σαρκώδη χείλη από... μυΑμερικανοί πλαστικοί χειρουργοί υποστηρί-ζουν ότι έχουν εφαρμόσει σε 25 ασθενείς

τους μια πρωτοποριακή μέθοδο αυξητικής των χειλιών. Αντί να τα γεμίσουν με ξένα προς το σώμα υλικά, χρησιμοποίησαν μυϊκό ιστό από τον λαιμό τους. Το αποτέλεσμα, υποστηρίζουν, ήταν πιο φυσικό από εκείνο της αυξητικής χειλιών με κολλαγόνο ή άλλες ουσίες. Μάλιστα, τονίζουν ότι με αυτή την τεχνική τα χείλη θα παραμείνουν «φουσκωμένα» για περισσότε-ρο χρονικό διάστημα, περίπου δύο χρόνια. Σύμφωνα με ανακοίνωσή τους, όλοι οι ασθενείς που υποβλήθη-καν σε αυτή την τεχνική ήταν ενθουσιασμένοι, ωστόσο μία ασθενής θέλησε να γεμίσει περαιτέρω τα χείλη της με ειδικό τζελ.

Οι κορυφαίοι των κορυφαίων

Λίστα με τους 12 κορυφαίους ερευνητές στον κόσμο για το 2009 δημοσίευσε το ει-δησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Πρόκειται για την

ετήσια λίστα «Science Watch», η οποία εξε-τάζει πόσες φορές εμφανίζονται οι νέες δη-μοσιεύσεις κάθε ερευνητή ως παραπομπές στην επιστημονική βιβλιογραφία. Στην πρώτη θέση είναι ο Γερμανός Δρ Rudolf Jaenisch από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Η έρευνά του αφορά στα βλαστικά κύτταρα και συγκεκριμένα στη μετατροπή απλών δερματικών κυττάρων σε τεχνητά πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, τα οποία μπορούν να εξελιχθούν σε διαφορετι-κού τύπου ιστούς. Ο Jaenisch έχει 14 δημο-σιεύσεις, στις οποίες έχουν γίνει οι περισσό-τερες παραπομπές. Οι Mark Daly, David Altshuler, Paul I.W de Bakker και Eric Lander συμμετείχαν στην έρευνα «Μελέτες Γενωμικού Συσχετισμού» οι οποίες εντοπίζουν μεταλλάξεις που σχε-

τίζονται με συγκεκριμένες ασθένειες. Είχαν 13 δημοσιεύσεις και πλήθος παραπομπών γι’ αυτό και κατείχαν μία από τις πρώτες θέσεις της λίστας. Ο Carlo Croce από το Πανεπιστήμιο του Οχά-ιο είχε 12 δημοσιεύσεις που αφορούσαν στο ρόλο του microRNA και το ρόλο του στον

καρκίνο. Η λίστα περιλαμβάνει και επιστήμονες στον τομέα της βιοστατιστι-κής και των μαθηματι-κών. Ένας από αυτούς είναι ο μαθηματικός Ji-Huan He του πανεπι-

στημίου Ντονγκουά της Σαγκάη και οι Andre Geim και Konstantin Novoselov του πανεπι-στημίου του Μάντσεστερ. Οι δύο επιστήμονες ανακάλυψαν το πιο λεπτό υλικό στον κόσμο, το γραφένιο, που αναμένεται να αλλάξει την κατασκευή πληροφορικών συστημάτων και μικροτσίπ. Χαρακτηριστικά 200.000 φύλλα από αυτό το υλικό είναι ίσα με μία τρίχα.

Η λίστα Science Watch εξε-τάζει πόσες φορές εμφανί-ζονται οι δημοσιεύσεις ενός ερευνητή ως παραπομπές.

10•in•vitro

ΕπίκαιραΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Κόσμος

Απαντούν με επισχέσεις εργασίαςΠαράλυση στο ΕΣΥ προκαλεί η απόφαση των νοσοκομειακών γιατρών όλης της χώρας να

προχωρήσουν σε επίσχεση εργασίας. Οι κλινι-κές υπολειτουργούν, ενώ εξαντλήθηκαν τα προγράμματα εφημεριών για τον μήνα Μάρτιο, σύμφωνα με τα οποία αναλογούν μόλις τέσσερις εφημερίες ανά γιατρό. Η πολι-τική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, σε συνάντησή της με την Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλά-δας, δεσμεύτηκε να εξοφλήσει τις δεδουλευμένες εφη-μερίες στους γιατρούς των νοσοκομείων και ταυτόχρονα ζήτησε την υλοποίηση ασφαλών προγραμμάτων εφημερι-ών για τα νοσοκομεία. Εν τω μεταξύ η κυβέρνηση επιχει-ρεί να βάλει τάξη και έλεγχο στην οικονομική διαχείριση των κρατικών νοσοκομείων, ευελπιστώντας να βρει πού σπαταλήθηκαν τα 5,2 δισ. ευρώ, που δαπάνησαν τα νο-σοκομεία την τελευταία τετραετία.

Γλαύκωμα... η αόρατη απειλήΤο 2% του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα (περίπου 250.000 άτομα) – ποσοστό που αυ-

ξάνεται με την πάροδο της ηλικίας – πάσχει από γλαύκωμα. Αυτό ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Ελλη-νικής Εταιρείας Γλαυκώματος, Επίκουρος Καθηγητής κ. Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος (7 έως 13 Μαρτίου), η οποία καθιερώθηκε για πρώτη φορά φέτος από την Παγκό-σμια Οργάνωση Γλαυκώματος. Στις χώρες της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης πάσχουν 9,25 εκατομμύρια άνθρωποι από γλαύκωμα, ενώ ένας στους δύο πάσχοντες μένει χωρίς διάγνωση, καθώς το πρόβλημα εμφανίζει συμπτώματα μόνο στα τελευταία στάδια. Παράλληλα με την Παγκό-σμια Εβδομάδα Γλαυκώματος, η Ελληνική Εταιρία Γλαυ-κώματος διοργάνωσε Διεθνές Συνέδριο για το Γλαύκωμα στην Αθήνα.

Η μπανάνα ασπίδα για το ΈιτζΜια χηΜική ουσία, που περιέ-χεται στις μπανάνες, θα μπορούσε να προστεθεί στα κολπικά μικροβι-οκτόνα, που χρησιμοποιούνται για την αποφυγή της σεξουαλικής με-τάδοσης του ιού ΗΙV, καθώς απο-δείχθηκε εξίσου δραστική με δύο σημερινά φάρμακα κατά του ιού.Οι εργαστηριακές δοκιμές, που πραγματοποίησαν οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Michigan, έδειξαν ότι η λεγό-μενη λεκτίνη BanLec (μια πρωτεΐνη που περιέχεται στις μπανάνες και δεσμεύει τα σάκχαρα και βρίσκο-

νται στα φυτά) αποτρέπει την είσοδο του HIV στο σώμα. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό “Journal of Biological Chemistry”.

Νέα θεραπεία για τη στειρότηταΜία νέα θεραπεία που χορηγείται με δύο ενέσεις εβδομαδιαίως θα μπορούσε, σύμφω-να με Βρετανούς γιατρούς, να θεραπεύσει τη στειρότητα σε χιλιάδες γυναίκες. Οι επι-στήμονες του Imperial College στο Λονδίνο βρήκαν ότι η θεραπεία - που συνίσταται στη χορήγηση της ορμόνης κισπεπτίνης δύο φο-ρές την εβδομάδα - αποκατέστησε μια χημική ανισορροπία στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Οι ενέσεις δεν προκαλούν ανεπιθύ-μητες ενέργειες ενώ η θεραπεία βρέθηκε ότι αυξάνει στο 16απλάσιο την παραγωγή κάποι-ων ορμονών, που είναι καίριας σημασίας για τη σύλληψη.

Αναγέννηση άκρωνΜπλοκάροντασ τη δράση ενός γονιδίου, ίσως να είναι δυνατή η αναγέννηση ακρω-τηριασμένων άκρων. Το εν λόγω γο-νίδιο είναι το p21 και όπως ανα-φέρεται στο “Proceedings of the National Academy of Sciences”, τα πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι η απε-νεργοποίηση του εν λόγω γονιδίου ενεργοποιεί εκ νέου την ικανότητα ανα-γέννησης των κατεστραμ-μένων ιστών. Στο μέλλον οι γιατροί ενδέχεται να απενερ-γοποιούν προσωρινά το γονί-διο στην περιοχή ενός τραύματος με τοπικά χορηγούμενα φάρμακα, επιταχύνοντας με αυτόν τον τρόπο τη διαδι-κασία της επούλωσης και ελαχιστοποιώντας ενδεχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων.

Άνδρες και γυναίκες 50 έως 75 ετών μπορούν να υποβληθούν δωρεάν σε προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του παχέος

εντέρου έως τις 31

Μαρτίου στα κέντρα του Ομίλου της Βιοϊατρικής. Τηλεφωνή-

στε στο 210 9975555 για να μάθε-τε περισσό-

τερες πληρο-φορίες.

Συνταγογράφηση με ένα κλικ

Ξεκινά από τις 7 Απριλίου ο ηλε-κτρονικός έλεγχος της συνταγο-γράφησης φαρμάκων, που πραγ-ματοποιούν οι γιατροί του ΙΚΑ. Το σύστημα ελέγχου υπολογίζεται

ότι θα εξοικονομήσει πάνω από 250 εκα-τομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση. Πρόκειται για τη δεύτερη πιλοτική φάση του προγράμ-ματος, καθώς το σύστημα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά την 1η Μαρτίου στους νομούς Λάρισας και Φθιώτιδας. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, από την 1η Ιουνίου και τα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία θα είναι σε θέση να ελέγχουν ηλεκτρονικά τις συνταγές τους.«Ραχοκοκαλιά» του νέου συστήματος είναι το Μanagement Information System. Μπορεί να σκανάρει 135.000 συνταγές την ημέρα και κάθε μήνα θα εκκαθαρίζει τις συντα-γές του προηγούμενου, παρέχοντας όλα τα σχετικά στοιχεία δαπάνης. Μέχρι σήμερα, η διαδικασία εκκαθάρισης των συνταγών δι-αρκούσε πολλούς μήνες, αφού γινόταν με τον... παραδοσιακό χειρόγραφο τρόπο, αλλά

και πολλές φορές με λάθη. Σύμφωνα, εξάλ-λου, με μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε μικρά γενικά ιατρεία της Νέας Υόρκης και δη-μοσιεύεται στο “Journal of General Internal Medicine”, η υιοθέτηση ηλεκτρονικού συ-στήματος συνταγογράφησης μπορεί να μειώ-σει σημαντικά τα συνταγογραφικά λάθη.Για τη λειτουργία του συστήματος ανασχε-

διάστηκε και το συντα-γολόγιο των γιατρών, το οποίο πλέον περι-λαμβάνει τον γραμμικό κώδικα (barcode) των φαρμάκων, ώστε να υπολογίζεται η αξία της συνταγής. Με αυτό τον

τρόπο το ΙΚΑ μπορεί, πλέον, να υπολογίζει πόσα πληρώνει σε κάθε φαρμακείο και να καταγράφει με ακρίβεια πόσα φάρμακα διέ-θεσε στους ασφαλισμένους του.Το Υπουργείο Εργασίας ευελπιστεί ότι η επό-μενη φάση του προγράμματος θα είναι η ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε επίπεδο γιατρών.

250 εκ. ευρώ αναμένεται να εξοικονομηθούν σε ετή-σια βάση από την εφαρμο-γή του νέου συστήματος.

in•vitro•11ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΕλλάδαΓράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Μed

ical

upd

ate

Οι ψυχολόγοι υποστηρί-ζουν ότι ένα ψέμα κρύβει πάντα ανα-σφάλειες και φόβους. Παραπλανού-με κάποιον με ψέματα, διότι θέλου-με είτε να προστατέ-ψουμε τον εαυτό μας από την αλή-θεια, είτε να προβάλουμε μια άλλη «κάλπικη» εικόνα του εαυτού μας.

Πού είναι η αλήθεια;

Σιχαίνομαι τα ψέματα. Κλονίζουν τον εσωτερικό μου κόσμο. Χάνω την εμπιστοσύνη μου. Καταρρέω συναισθηματικά. Αλλοιώνεται η πραγματικότητα και ζω με την

υποψία ότι όλα είναι ένα ψέμα! Οι σχέσεις στηρίζονται στην εμπιστοσύνη. Τι θα γινόταν αν ένα παιδί έχανε την εμπιστοσύνη απέναντι στους γονείς του; Η λέξη σ’ αγαπώ θα ήταν κενή νοήματος. Θα αισθανόταν ότι το κορο-ϊδεύουν ή αν μη τι άλλο ότι δεν το αγαπούν. Το ίδιο ισχύει και για τους συντρόφους, αλλά και τους φίλους. Σπάω το κεφάλι μου για να μάθω για ποιο λόγο λέμε ψέματα. Οι ψυ-χολόγοι υποστηρίζουν ότι ένα ψέμα κρύβει πάντα ανασφάλειες και φόβους. Παραπλανούμε κάποιον με ψέματα, διότι θέλουμε είτε να προστα-τέψουμε τον εαυτό μας από την αλήθεια, είτε να προβάλου-με μια άλλη «κάλπικη» εικόνα του εαυτού μας. Όπως και να έχει όμως, πίσω από κάθε ψέμα κρύβεται φόβος, αδυναμία, ανε-πάρκεια και ανασφάλεια. Παθολογικοί ψεύτες είναι οι άνθρωποι που αισθάνονται έντονα την ανάγκη να λένε ψέ-ματα χωρίς όμως να συντρέχει ιδιαίτερος λό-γος. Ορισμένες φορές πιστεύουν και οι ίδιοι τα ψέματά τους. Υιοθετούν διαφορετικές ταυτότητες. Πώς θα τους αναγνωρίσουμε; Οι

παθολογικοί ψεύτες είναι γοητευτικοί χαρα-κτήρες, σχεδόν τέλειοι στην επικοινωνία, ενώ δεν αισθάνονται καμία ενοχή για τη συμπερι-φορά τους. Υπάρχουν και τα «λευκά» ψέματα ή η απόκρυ-ψη της αλήθειας. Είναι εκείνα που λέγονται όταν θέλουμε να διατηρήσουμε μια αρμονική ατμόσφαιρα στις σχέσεις μας. Ωστόσο, πολ-λές φορές οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσμα-τα. Όταν χάνεται το μέτρο παρασύρεται και η

εμπιστοσύνη, οι σχέσεις περιορίζο-νται και το ψέμα επικρατεί της

αλήθειας που διέπει κάθε ανθρώπινη επαφή.

Ο αποδέκτης ενός ψέ-ματος αισθάνεται ανα-σφάλεια. Σκέφτεται: «Τι άλλο δεν ξέρω; Τι μου κρύβει; Με αγα-πάει πραγματικά; Ήταν

ψέματα όσα μου έχει εκμυστηρευτεί;». Έπειτα

αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του. Χάνει την εμπιστο-

σύνη στο πρόσωπό του, διότι δεν είχε καταλάβει την πραγματικότητα.

Βάζει τις χειρότερες σκέψεις στο μυαλό του.Κι όμως το ψέμα μπορεί να προληφθεί. Πρέ-πει να μάθουμε να ακούμε τον άλλο χωρίς να τον κρίνουμε και να αντιδρούμε ήρεμα ακόμα και όταν ακούμε πράγματα που δεν μας αρέ-σουν. Να προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του και να συγχωρούμε τυχόν λάθη του χωρίς διάθεση εκδίκησης. Το ψέμα δηλαδή καταπο-λεμείται μόνο με την αγάπη.

Οι παρατηρήσεις των κινήσεων του σώματος, το πο-λυγραφικό τεστ αλλά και απεικο-νιστικές εξετάσεις όπως η λειτουργι-κή μαγνητική το-μογραφία, έχουν επιστρατευτεί από ειδικούς για την ανίχνευση ενός ψεύτη.

Παλιότερη μελέτη ανέφερε ότι οι άν-θρωποι λένε ψέμα-τα πιο συχνά μέσω τηλεφώνου (37%) και έπειτα στις κατά πρόσωπο συ-νομιλίες (27%).

Αν πούμε ένα επιτυχές πρωταπριλιάτικο ψέμα, θεωρείται ότι θα έχουμε την τύχη με το μέρος μας για ολόκληρο το χρόνο.

Το αντίθετο συμβαίνει σε αυτόν που θα το πιστέψει.

12•in•vitro

ΥποχόνδριοςΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Με το ψέμα

Ιστορικά πρωταπριλιάτικα ψέματα1940: «Την τελευταία ημέρα του Μαρτίου έρχεται το τέλος του κόσμου» ανακοίνωσε το Ινστιτούτο Φράνκλιν των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι πολίτες πανικοβλήθηκαν, ενώ το ζήτημα έληξε όταν ανακοινώθηκε ότι επρόκειτο για διαφημιστική φάρσα μιας ομιλίας με θέμα το τέλος του κόσμου. 1976: Το ραδιόφωνο του BBC ανακοίνωσε ότι στις 09:47 εκείνης της ημέρας θα εξαφα-νιζόταν η βαρύτητα για ορισμένα δευτερόλε-πτα και καλούσε τον κόσμο εκείνο το λεπτό να επιχειρήσει να πηδήξει στον αέρα. Ακροατές καλούσαν στο ραδιόφωνο για να δηλώσουν ότι πράγματι βίωσαν την έλλειψη της βαρύτητας.

1982: Η εφημερίδα «Καθημερινή» δημο-σιεύει ότι στην ΕΡΤ1 δρούσε φιλοβασιλική γι-άφκα, στην οποία συμμετείχαν δύο γυναίκες υπάλληλοι της δημόσιας τηλεόρασης. Το δημο-σίευμα επικαλούταν δηλώσεις του τότε υπουρ-γού άνευ χαρτοφυλακίου Σάκη Πεπονή.

1992: Οι «Times» του Λονδίνου δημοσιεύ-ουν την είδηση ότι διαλύεται το Βέλγιο, με τις γαλλόφωνες περιοχές να προσαρτώνται στη Γαλλία και τις υπόλοιπες στην Ολλανδία. Το πρωταπριλιάτικο αστείο πίστεψε ακόμα και ο υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, ο οποίος παρολίγον να δώσει συνέντευξη για να σχολιάσει το γεγονός.

Σημάδια παθολογίαςΑν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώμα-τα που να διευκολύνουν την αναγνώριση ενός παθολογικού ψεύτη, εντούτοις η συμπεριφορά του μπορεί να συνοψιστεί στα εξής:

> Προσπαθεί να κεντρίσει την προσοχή όλων. Γι’ αυτόν το λόγο επινοεί ιστορίες για να

προσελκύσει το ενδιαφέρον των συνομιλητών του.

> Διηγείται απίστευτες ιστορίες. Κάθε φορά ισχυρίζεται ότι έχει ζήσει μία απίθανη κα-

τάσταση, που μόνο εκείνος θα μπορούσε να ζήσει.

> Γίνεται επιθετικός αν αμφισβητείται. Αισθά-νεται προσβεβλημένος και αρνείται ότι έχει

πει ψέματα.

> Επινοεί χαρούμενα γεγονότα για να κρύψει δυστυχή συμβάντα ή το αντίθετο, υποστηρί-

ζει ότι είναι συνεχώς θύμα των περιστάσεων.

> Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Γι’ αυτό προ-σπαθεί μέσα από τα ψέματα να αισθανθεί

καλύτερα για το πόσο ωραίος/ α είναι (διη-γούμενος ιστορίες ερωτικών κατακτήσεων) ή πόσο καλά τα έχει καταφέρει στη ζωή. (πηγή: addiction.lovetoknow.com/wiki/pathological_lying_symptoms)

Ενδεικτικό Διαιτολόγιο

ΠΡΩΙΝΟ:

• Γάλα με δημητριακά ολικής άλεσης (π.χ. μού-σλι). Ψωμί ολικής άλεσης με ταχίνι και μέλι

σΝακ:

• Μπανάνα ή κουλούρι Θεσ/νίκης

γευμα:

• Όσπρια με ψωμί ολικής, ελιές και σαλάτα μα-ρούλι/άνιθο/κρεμμυδάκι ή

• Μακαρόνια ολικής με θαλασσινά και σαλάτα ανάμεικτη με 3 διαφορετικά είδη λαχανικών

αΠΟγευματΙΝΟ σΝακ:

• Φρέσκο φρούτο ή παστέλι ή ξηροί καρποί

δεΙΠΝΟ

• Γιαούρτι με μέλι και καρύδια, ψωμί ολικής με σολομό ή σαρδέλες ή καπνιστό ψαρομεζέ

εΠΙλΟγεσ εκτΟσ σΠΙτΙΟυ:

• Στην ταβέρνα/μεζεδοπωλείο: Ψάρια, λίγα θαλασσινά, χόρτα, μεζέδες με λαχανικά και όσπρια

• Σε ιταλικό εστιατόριο: Ζυμαρικά αντί για κρέ-ας, ψωμί χωρίς βούτυρο, σαλάτα

• Σε κινέζικο εστιατόριο: Κινέζικα λαχανικά με λίγο ή καθόλου κρέας, σαλάτα

• Σε φούρνο/ κυλικείο: Κουλούρι Θεσ/νίκης, σταφιδόψωμο ή τσουρέκι, σάντουιτς με ψάρι (σολομό ή τόνο) ή μόνο με τυρί

• Στο δρόμο: Γιαούρτι, κουλούρι Θεσ/νίκης, μια χούφτα ξηρούς καρπούς

tips>Ακολουθήστε πιστά την αρχή των τριών κυρί-

ων γευμάτων την ημέρα, φροντίζοντας να μην μεσολαβούν πάνω από 5 ώρες μεταξύ αυτών.

>Μην αποκλείετε από τη διατροφή σας κάποια τροφή. Καταναλώστε από όλα, αλλά στην πο-σότητα που πρέπει.

>Πιείτε αρκετό νερό κατά τη διάρκεια της ημέ-ρας προκειμένου να ενισχύσετε την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.

>Γυμναστείτε. Η σωματική άσκηση δρα κατα-πραϋντικά στα συμπτώματα του άγχους.

Η σχέση διατροφής και άγχους είναι αμφίδρομη. Το στρες οδηγεί στο ψυγείο αλλά και συγκεκριμένες τροφές μπο-ρεί να επιδεινώσουν ή να βελ-

τιώσουν το αίσθημα του άγχους. Ενδεικτικά είναι τα αποτελέσματα της μελέτης «ΑΤΤΙΚΗ» αναφορικά με τη συμπεριφορά των Ελλήνων: όταν αγχώνονται, το πράσινο μενού αντικα-θίσταται από το κόκκινο κρέας, τις πατάτες, τα γλυκά, το αλκοόλ, τον καφέ και τα αναψυ-κτικά, ενώ όταν δεν έχουν στρες, τότε το πιά-το εμπλουτίζεται με υγιεινές επιλογές, όπως ψάρι, όσπρια και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά.

Αγχολυτικές τροφές…Οι διατροφικές επιλογές που «φρενάρουν» το στρες της καθημερινότητας είναι: Υδατάνθρακες: Ψωμί, ρύζι, μακαρόνια και πα-τάτες χαλαρώνουν και γεμίζουν με ενέργεια τον οργανισμό. Προσοχή στην ποσότητα: ένα φλυτζάνι την ημέρα το άγχος κάνει πέρα! Διαιτητικές ίνες: Ιδανική επιλογή για όσους έχουν δυσκοιλιότητα λόγω στρες. Επιλέξτε δη-μητριακά, ψωμί και μακαρόνια ολικής άλεσης, μαύρο ρύζι, φρούτα – όχι τυποποιημένους χυ-μούς-, λαχανικά και ξηρούς καρπούς. Λαχανικά (όλων των χρωμάτων): Έχουν «κατα-πραϋντική» δράση για τον οργανισμό, καθώς αυξάνουν την παραγωγή σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Επίσης, βοηθούν στην καλή λειτουρ-γία του εντέρου λόγω των ινών που περιέχουν.

Βιταμίνες: Καταναλώστε καθημερινά επαρκείς ποσότητες ψευδαργύρου (π.χ. τυρί, γαρίδες, πουλερικά, φασόλια, φακές, μοσχάρι κ.λπ.), βιταμίνης C (φρούτα, σκουροπράσινα πυκνό-φυλλα λαχανικά, πιπεριές), βιταμίνης Β (γάλα, ψάρι, πουλερικά, μπρόκολο, κουνουπίδι, μπα-νάνα κ.λπ.) και φυλλικού οξέος (αβγό, σιτάρι, όσπρια, κόκκινο λάχανο, μπανάνα κ.λπ.).

…και τροφές που μας αγχώνουνΤροφές που επηρεάζουν τη διάθεση επιδεινώ-νοντας το αίσθημα άγχους είναι: Ζωική πρωτεΐνη: Κρέας, αβγά, γαλακτοκομικά με υψηλά λιπαρά αυξάνουν το άγχος. Αλάτι: Προκαλεί κυκλοθυμία, επηρεάζοντας αρνητικά όσους βιώνουν άγχος. Ζάχαρη: Μας κάνει ευέξαπτους, μας μελαγχο-λεί και «αδυνατεί» την ικανότητα συγκέντρω-σης. Σοκολάτα: Σε μεγάλες ποσότητες έχει την ίδια δράση με τον καφέ. Αρκεστείτε σε ένα κομ-ματάκι μαύρη σοκολάτα (>70% κακάο) την ημέρα, ποσότητα που αντιστοιχεί στο μέγεθος ενός γραμματόσημου. Καφές: Το νευρικό σύστημα αντιδρά στις υπερ-βολικές ποσότητες καφεΐνης, προκαλώντας εκνευρισμό, νευρικότητα και κυκλοθυμία. Αλκοολούχα ποτά: Πολλά οινοπνευματώδη ποτά διεγείρουν το νευρικό σύστημα, επιδει-νώνοντας το άγχος και την κατάθλιψη. Ένα με τρία (ανάλογα με το φύλο) ποτηράκια κρασί την ημέρα θεωρούνται «ασφαλείς» ποσότη-τες. ...

γιατοστρες

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

14•in•vitro

ΗδίαιταΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Συνεργάστηκε η Νατάσα Κανέλλου, Aναπλ. Καθηγήτρια Διατροφής Τ.Ε.Ι. Αθηνών

«Φάτε» το άγχος

tipsΚαθημερινά, οι τρίχες αυξάνο-νται κατά περίπου μισό χιλιοστό. Φυσιολογικά, το 85% των μαλλι-ών αναπτύσσεται και το υπόλοι-πο 15% πέφτει. Κάθε μέρα χά-νουμε έως και 100 τρίχες.

Το συχνό λούσιμο δεν προκαλεί τριχόπτωση, σε αντίθεση με τη μηχανική καταπόνηση των μαλ-λιών (π.χ. πιστολάκι) που συμ-βάλλει στην πτώση των τριχών.

Ανανεώστε τη βούρτσα που χρη-σιμοποιείτε, εάν δείτε ότι έχει σπάσει κάποιο κομμάτι της. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού του τρι-χωτού της κεφαλής.

Σκουπίστε απαλά τα βρεγμένα μαλλιά, προκειμένου να απορ-ροφηθεί η υγρασία. Μην τα τρί-βετε, γιατί θα «τραυματίσετε» την τρίχα.

16•in•vitro

ΑντιγήρανσηΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Μαλλιά Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Συνεργάστηκε o Μιχάλης Κακέπης, Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος, Επιμελητής νοσ. «ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ»

Τα υγιή μαλλιά είναι λαμπερά, πλούσια, απαλά στην αφή και γεμάτα δύναμη. Για να τα αποκτήσετε αλλά και για να διατηρήσετε την υγεία της τρίχας στο πέρασμα του χρόνου, δεν χρειάζονται μεγάλες θυσίες, αλλά μικρά μυστικά και «έξυπνες» κινήσεις.

Όσο περνούν τα χρόνια, τα μαλλιά αλλάζουν. Η τρίχα αναπτύσσεται με πιο αργό ρυθμό, η διάμετρός της στα-διακά ελαττώνεται, ενώ η

παραγωγή σμήγματος μειώνεται. Έτσι, τα μαλλιά γίνονται αραιά, θαμπά, ξηρά και άτονα. Για να προστατέψετε τα μαλλιά σας από τις φθορές του χρόνου, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ακολουθή-σετε τον παρακάτω δεκάλογο.

1 Ναι στο σωστό λούσιμο. Χρησιμοποι-ήστε σαμπουάν και κοντίσιονερ που

ανταποκρίνονται στον τύπο και τις ανά-γκες των μαλλιών σας. Αποφύγετε το πολύ ζεστό νερό, καθώς ερεθίζει το τριχωτό της κεφαλής και μπορεί να επιδεινώσει τη λιπαρότητα, και λουστείτε κάνοντας μασάζ στο τριχωτό της κεφαλής, προκει-μένου να διεγείρετε την κυκλοφορία του αίματος.

2Με μέτρο τα προϊόντα styling και οι τεχνικές κομμωτηρίου. Το πολύ συχνό

styling (τζελ, λακ κ.λπ.), η θερμότητα από το πιστολάκι αλλά και η έντονη επεξεργα-σία που υφίστανται τα μαλλιά (περμανάντ, βαφή κ.λπ.) καταπονούν και φθείρουν την τρίχα. Επιβαρυντικά για την υγεία των μαλλιών είναι και τα χτενίσματα με σφιχτό δέσιμο.

3Δώστε τροφή στα μαλλιά σας. Η τρίχα αναπτύσσεται και συντηρείται με τη

βοήθεια των βιταμινών (Α, C, E, σύμπλεγ-μα βιταμινών Β), των μετάλλων (σίδηρος, ψευδάργυρος) και των ιχνοστοιχείων. Ενι-σχύστε τη διατροφή σας με φρούτα επο-χής, φρέσκα λαχανικά, λιπαρά ψάρια και άπαχα κρεατικά. Μην ξεχνάτε να πίνετε πολύ νερό προκειμένου τα μαλλιά να δια-τηρούνται ενυδατωμένα.

4Προσοχή στον ήλιο και τη θάλασσα. Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UVA,

UVB) προκαλούν ζημιά στην τρίχα, φθεί-ροντας τόσο το ορατό τμήμα της όσο και εκείνο που βρίσκεται κάτω από το δέρ-μα. Η τρίχα γίνεται εύθραυστη, σκίζεται η άκρη της (ψαλίδα), μειώνεται ο όγκος και το πάχος της, ενώ τα μαλλιά χάνουν τη λάμψη τους και γίνονται θαμπά. Από την άλλη, το αλάτι της θάλασσας και το χλώριο της πισίνας αφυδατώνουν την τρί-χα και κάνουν τα μαλλιά ξηρά και χωρίς λάμψη.

5Το περιβάλλον «μολύνει» τα μαλλιά. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με την

επιδερμίδα, οι ρύποι και η σκόνη της ατμό-σφαιρας επικάθεινται στα μαλλιά. Προστα-τέψτε το τριχωτό της κεφαλής σας με εντα-τική και συχνή φροντίδα των μαλλιών.

6Μειώστε το άγχος. Το καθημερινό στρες έχει επίδραση στην υγεία των

μαλλιών, καθώς προκαλεί τριχόπτωση και κάνει τα μαλλιά πιο λεπτά και εύθραυστα.

7Ελέγξτετε την υγεία σας. Παθήσεις όπως η σιδηροπενική αναιμία, ο ερυ-

θηματώδης λύκος, ο υποθυρεοειδισμός και όσες σχετίζονται με τη διαταραχή των ορμονών σε γυναίκες και άνδρες κάνουν τις τρίχες εύθραυστες, μειώνουν το βάρος και τη διάμετρό τους και οδηγούν στην απώλειά τους.

8Κόψτε το κάπνισμα. Η κακή συνήθεια στερεί λάμψη και υγεία από τα μαλλιά,

καθώς καταστρέφει τους θύλακες της τρί-χας και παρεμβαίνει στην κυκλοφορία του αίματος.

9Κοιμηθείτε. Ο ποιοτικός και επαρκής ύπνος ενισχύει την υγεία του οργανι-

σμού και των λειτουργιών του. Έρευνες έχουν δείξει ότι η έλλειψη ύπνου έχει άμεσες επιπτώσεις στα μαλλιά (τριχόπτω-ση, εύθραυστες, λεπτές και χωρίς λάμψη τρίχες).

10 Φροντίστε τα μαλλιά. Επισκεφθείτε το κομμωτήριο για κόψιμο και εξει-

δικευμένη περιποίηση των μαλλιών. Έτσι, θα διατηρήσετε τα μαλλιά σας σε καλή και υγιή κατάσταστη.

Επιστήμη... στην τρίχα!

Χάπι news

Νέες έρευνες για τον προστάτηΜείωση κατά 30% στον κίνδυνο να χάσει ο ασθενής τη ζωή

του από μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, πέτυχε η προσθήκη της ερευνητικής ουσίας καμπαζιταξέλη στην υπάρχουσα θεραπεία. Το συμπέρασμα προκύπτει από την μελέτη TROPIC, η οποία διεξήχθη σε 755 ασθενείς, σε 146 κέντρα 26 χωρών.Μια άλλη έρευνα υποστηρίζει ότι οι στατίνες, τα φάρμακα που λαμβάνονται για τη μείωση της χοληστερόλης, μειώνουν σημαντικά και τη φλεγμονή του όγκου του προστάτη. Όπως τονίζουν ερευνητές του ιατρικού κέντρου του Πανεπιστημίου Duke, η νέα ανακάλυψη θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου εξέλιξης της νόσου.

Φρένο στην τριχόπτωση Η γνωστή ουσία μελατονίνη είναι ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό

αντιοξειδωτικό με ακόμη μεγαλύτερη επίδραση από τη βιταμίνη Ε ή τη βιταμίνη C. Περιορίζει την παραγωγή ενεργών μορίων οξυγόνο καθώς δεσμεύει τις ελεύθερες ρίζες. Πρόσφατα όμως αποδείχθηκε ότι αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και την τριχόπτωση, αφού σύμφωνα με τρέχουσες επιστημονικές εργασίες, επιδρά όχι μόνο στην επίφυση του εγκεφάλου, αλλά στο δέρμα και τα τριχοθυλάκια. Η μελατονίνη έχει την ιδιότητα να κινητοποιεί την τριχοφυΐα. Έτσι, αντιμετωπίζεται αντίστοιχα η τριχόπτωση και η λέπτυνση της τρίχας.

Από την αρθρίτιδα στον διαβήτη 2Φάρμακο το οποίο συνταγογρα-φείται ευρέως για την αρθρίτιδα

δίνει ελπίδες και για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, σύμφωνα με Αμερι-κανούς επιστήμονες. Η ανακάλυψη έχει να κάνει με το ρόλο της σαλσαλάτης στον έλεγ-χο των επιπέδων της γλυκόζης. Τα νέα δε-δομένα προήλθαν από κλινική μελέτη διάρ-κειας τριών μηνών σε 108 ασθενείς, ηλικίας 18 έως 75 ετών, που έπασχαν από διαβήτη τύπου 2. Εκείνοι που έλαβαν την ουσία πα-ρατηρήθηκε ότι εμφάνισαν μείωση στα επί-πεδα της αιμογλοβίνης Α1C, δείκτη των επι-πέδων γλυκόζης στο αίμα. Τα αποτελέσματα της έρευνας μπορεί να είναι πρώιμα, λένε οι ερευνητές, αλλά ανοίγουν δρόμους για μια αποτελεσματική, ασφαλή και οικονομική θε-ραπεία του διαβήτη.

Ο ΕΟΦ ανακοινώνει

ότι διακινείται παράνομα

στην Ευρώπη το κινέζικο

σκεύασμα Pai You Guo για απώλεια βά-

ρους. Έλεγχοι έδειξαν ότι περιέχει την ουσία σιβου-τραμίνη που

έχει απο-συρθεί από την αγορά για λόγους ασφάλειας.

Γνωστό και ως χάπι των επόμενων πέ-ντε ημερών, το νέο σκεύασμα της γαλλικής εταιρείας HRA Pharma με τη δραστική ουσία ουλιπριστάλη οξική,

κυκλοφορεί και στη χώρα μας, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τη «φαρέτρα» υπέρ της επείγουσας αντισύλληψης. Το νέο χάπι «εκτά-κτου ανάγκης» είναι ασφαλές και μπορεί να αποτρέψει την κύηση, ακόμη και αν η γυναίκα το λάβει έως και πέντε ημέρες μετά τη σεξου-αλική πράξη. Όσο πιο σύντομα ληφθεί, τόσο πιο αποτελεσματικά προλαμβάνεται μια πιθα-νή εγκυμοσύνη. Η δραστική ουσία του νέου φαρμάκου εκτός από τη διευρυμένη χρονική αποτελεσματικότητα που έχει, επιτυγχάνει

περαιτέρω μειωμένο ποσοστό κυήσεων στο διάστημα 0-72 ωρών. Επιπλέον, έχει περαιτέ-ρω αυξημένη αποτελεσματικότητα, ως προς την αποφυγή κυήσεων (93%) στο διάστημα 48-72 ωρών, σε σχέση με άλλα σκευάσματα. Την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου κατέ-δειξε νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2010, στο έγκριτο επιστη-μονικό περιοδικό «The Lancet». Στην εν λόγω μελέτη συμμετείχαν 2.221 γυναίκες από τη Βρετανία, την Ιρλανδία και τις Ηνωμένες Πο-λιτείες. Η συσκευασία περιέχει ένα δισκίο ulipristal acetate 30 mg για λήψη από το στό-μα, με ή χωρίς τροφή, σε οποιαδήποτε φάση του κύκλου.

Αντισύλληψη μετά από 5 ημέρες!

Καλά νέα για το «χάπι» Οι γυναίκες που χρησιμοποίησαν στο παρελ-θόν το αντισυλληπτικό χάπι έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνο και καρδιοπάθεια, σύμφωνα με έρευνα του Πα-νεπιστημίου του Αμπερντίν. Οι επιστήμονες μελέτησαν 46.000 γυναίκες για περίπου 40 χρόνια και παρατήρησαν ότι υπάρχει μείωση αυτού του κινδύνου κατά 12%. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Χάναφορντ, «τα αποτελέσμα-τα σχετίζονται με την πρώτη γενιά χαπιών. Ωστόσο, έρευνες που έχουν πραγματοποι-ηθεί και στα νεότερα χάπια δείχνουν πα-ρόμοια επίδραση. Επομένως, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι το γενικό όφελος από τα νεότερα χάπια είναι το ίδιο καλό».

Η κατάχρηση αναλγητικών… κουφαίνειΆνδρες οι οποίοι λαμβάνουν τακτικά αναλγη-τικά αντιμετωπίζουν διπλάσιο κίνδυνο να πα-ρουσιάσουν προβλήματα ακοής, αναφέρει με-λέτη Αμερικανών επιστημόνων. Περισσότερο ευάλωτοι εμφανίζονται οι νεότεροι. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η λήψη παρακεταμόλης τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα διπλα-σιάζει τον κίνδυνο ήπιας ή σοβαρής απώλειας ακοής πριν τα 50, ενώ με προβλήματα ακοής σχετίζονται και άλλα παυσίπονα, συμπεριλαμ-βανομένης της ασπιρίνης και της ιμπουπρο-φένης. Τα ευρήματα δεν έδειξαν ότι τα παυσί-πονα προκαλούν ευθέως κώφωση, ωστόσο οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, συνεκτιμώντας την ηλικία, το βάρος και το ιατρικό ιστορικό των ανδρών που εξετάστηκαν, ενίσχυσαν τις ενδείξεις για σύνδεση των αναλγητικών με προβλήματα ακοής.

in•vitro•17

Γνωρίζεις ότι...ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Νέα φάρμακα

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Γράφει o Δημήτρης Παπαντωνίου

Mοιάζουν με μικρά μαλακά μπαλάκια και βρίσκονται κάτω από την επιδερμίδα. Συχνά η εμφάνισή τους

προκαλεί ανησυχία, αλλά τα μικρά αυτά εξογκώματα από λίπος είναι ακίνδυνα. Πρόκειται για καλοήθη ογκίδια σε διάφορα μεγέθη, που ωστόσο σπάνια ξεπερνάνε τα τρία εκατοστά. Eίναι μαλακά και όταν πιέζονται, μοιάζει σα να μετακινούνται κάτω από το δέρμα. Δεν υπάρχει λοιπόν κανένας λόγος να τρομοκρατείστε, καθώς τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται καν θεραπεία και η αφαίρεσή τους προτείνεται – σε αυτές τις περιπτώσεις – καθαρά για λόγους αισθητικούς.

Άγνωστα τα αίτια εμφάνισηςΤα λιπώματα προέρχονται από τον λιπώδη ιστό και συνήθως εμφανίζονται κάτω από το δέρμα στα σημεία του σώματος όπου υπάρχει λίπος. Το μέγεθός τους μπορεί να κυμαίνεται από λίγα μέχρι και αρκετά εκατοστά. Συνήθως εμφανίζονται στη μέση ηλικία χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκλείονται και άτομα μεταξύ 20 και 30 ετών. Εξήγηση γιατί δημιουργούνται τα λιπώματα δεν υπάρχει. Οι ιατρικές έρευνες δεν έχουν εντοπίσει την αιτία που τα προκαλεί. Σε μερικές περιπτώσεις αναφέρεται η κληρονομικότητα και η οικογενειακή προδιάθεση. Υπάρχουν κάποιοι που εμφανίζουν μόνο ένα λίπωμα σε κάποιο και άλλοι που μπορεί να έχουν πολλά λιπώματα σε διάφορα σημεία του σώματος.Συνήθως, εμφανίζονται στα χέρια, στον αυχένα, στον κορμό, στην πλάτη, στο στήθος και στο λαιμό. Είναι μαλακά στην αφή και μετακινούνται ελαφρώς κάτω από το δέρμα. Η διάγνωσή τους είναι εύκολη υπόθεση για τον γιατρό και συνήθως για αυτό είναι αρκετή μια ψηλάφιση. Ξεχωρίζουν εύκολα από τις

σμηγματογόνες κύστεις, λόγω εμφάνισής και υφής κατά την ψηλάφιση.

Χειρουργούνται άμεσα...Υπάρχει μια μορφή λιπωμάτων που ονομάζονται αγγειολιπώματα, λόγω της μεγάλης αγγείωσης που έχουν και προκαλούν πόνο. Υπάρχει επίσης ένα σπάνιο

κληρονομικό σύνδρομο (Adiposis Dolorosa) στο

οποίο αναπτύσσονται γρήγορα πολλαπλά αγγειολιπώματα

σε ασυνήθεις περιοχές που συνοδεύονται με πόνο.

Εδώ, εννοείται πως χρειάζεται άμεση χειρουργική αφαίρεση.

Είναι σπάνιο, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις τα λιπώματα μπορεί να έχουν ακόμα και συμμετρική κατανομή στο σώμα, προκαλώντας μια νόσο που είναι γνωστή ως πολλαπλή συμμετρική λιπωμάτωση. Στη νόσο αυτή τα λιπώματα εντοπίζονται συμμετρικά στον αυχένα, στην περιοχή των κλειδών και στην περιοχή των ώμων, προσδίδοντας στο άτομο μια μορφή αυχένα που μοιάζει με αυτήν του ταύρου.

Κρύβουν κακοήθεια;Όταν τα λιπώματα δεν είναι μεγάλα, δεν είναι πολλά, δεν υποψιαζόμαστε κακοήθεια και δεν δημιουργούν ενοχλήσεις και δυσμορφία, δεν είναι απαραίτητη η χειρουργική αφαίρεση. Όταν όμως ενοχλούν σε κινήσεις, προκαλούν πόνο, εμφανίζονται δυσμορφίες ή υπάρχει υποψία κακοήθειας, τότε η προτεινόμενη θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση, πάντα σε συνεννόηση με τον αρμόδιο γιατρό.Πολύ σπάνια από τον λιπώδη ιστό μπορεί να αναπτυχθούν και κακοήθεις όγκοι, τα λιποσαρκώματα. Εάν διαπιστώσουμε ένα ογκίδιο κάτω από το δέρμα που είναι σκληρό και ακανόνιστο με περίεργη εικόνα, καλό είναι να αφαιρεθεί και να γίνει ιστολογική αναγνώριση. Τα λιποσαρκώματα εμφανίζονται συνήθως σε άτομα μεγαλύτερα των 50 ετών, μπορούν να αποκτήσουν μεγάλες διαστάσεις και εντοπίζονται στους μηρούς ή στην κοιλιά.

Απαραίτητη η βιοψίαΣε κάθε περίπτωση η χειρουργική αφαίρεση των λιπωμάτων είναι μία εξαιρετικά απλή, ασφαλής και σύντομη διαδικασία, για την οποία απαιτείται μόνο τοπική αναισθησία. Όταν αφαιρεθούν σωστά τα λιπώματα, δεν ξαναεμφανίζονται και κρίνεται σχεδόν απαραίτητο μετά από κάθε χειρουργική αφαίρεσή τους, τα λιπώματα να στέλνονται για βιοψία.

18•in•vitro

Με ενδιαφέρειΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Λιπώματα

Συνεργάστηκε ο Θάνος Κοντογιάννης, Πλαστικός Χειρουργός

Γράφει η Σοφία Νέτα

Ανησυ ία δί ως αιτία

in•vitro•19ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών

Συνεργάστηκε ο Ιωάννης Φαλαγκάς, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διευθυντής Γυναικολογικής Κλινικής Metropolitan

tο σύνδρομο πολυκυστικών ωο-θηκών ταλαιπωρεί πολλές γυναί-κες στις ηλικίες 20-40 ετών και μπορεί να δημιουργήσει σοβα-ρά προβλήματα στη γονιμότητά

τους, αλλά και την ψυχολογία τους. Τα συνήθη συμπτώματα που πρέπει να υποψιάσουν μια γυ-ναίκα και να την οδηγήσουν στο γιατρό είναι οι διαταραχές του κύκλου, η αυξημένη τριχοφυΐα, η εμφάνιση ακμής, η δυσκολία να μείνουν έγκυ-οι και το αυξημένο βάρος.

Ως πολυκυστικές ωοθήκες περιγράφουμε εκείνες που περιέχουν πολλές μικρές κύστεις, οι οποίες εντοπίζονται συνήθως κάτω από την επιφάνεια της ωοθήκης. Αυτές οι κύστεις περι-έχουν ωάρια, λόγω όμως των ορμονικών διατα-ραχών, δεν αναπτύσσονται σωστά.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπο-ρεί να προκαλέσει από σοβαρές διαταραχές πε-ριόδου (ακόμα και καθόλου περίοδο) μέχρι και ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη. Τα πρώτα συ-μπτώματα συνήθως εμφανίζονται από την εφη-βική ηλικία, αν και σε αρκετές γυναίκες μπορεί να εμφανιστούν και αρκετά αργότερα.

Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη διενέργεια υπερηχογραφήματος των ωοθηκών και ορμονι-κό έλεγχο. Σε αρκετές περιπτώσεις χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιβεβαίωση της διά-γνωσης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα δεδομέ-να: α) με αξιολόγηση συμπτωμάτων και ιστορι-

κού β) με κλινική εξέταση, αύξηση μεγέθους ωοθηκών - συνήθως γ) με κολπικό υπέρηχο ωο-θηκών, αναμένουμε μεγέθυνση ωοθήκης από πολλαπλές κύστες δ) μέτρηση και αξιολόγηση ορμονολογικών εξετάσεων, ενώ σε κάποιες πε-ριπτώσεις η διάγνωση επιβεβαιώνεται λαπαρο-σκοπικά ή και με λαπαροτομία.

Αυτό που συμβαίνει ορμονικά στη γυναίκα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι αύξηση των ανδρογόνων και οιστρογόνων ορ-μονών, αύξηση της LH (ωχρινοτρόπου ορμόνης) και αντίσταση στην ινσουλίνη.

Η ιατρική επιστήμη δεν έχει αποφανθεί ακόμα για τις ακριβείς αιτίες που προ-καλούν το σύνδρομο πολυ-κυστικών ωοθηκών. Θεω-ρείται κυρίως αποτέλεσμα γενετικής προδιάθεσης σε συνδυασμό με την επίδρα-

ση περιβαλλοντικών και άλλων παραγόντων. Η αύξηση του βάρους είναι κι αυτό από τις αιτίες που μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξή τους, παρότι πρόκειται ταυτόχρονα και για ένα από τα αποτελέσματα συνδρόμου. Σίγουρα όμως, πρόκειται για μία υπόθεση που αντιμετωπίζε-ται εύκολα με την κατάλληλη θεραπεία. Όσο πιο νωρίς αντιμετωπιστεί, τόσο το καλύτερο για τη γυναίκα που υποφέρει από τις δυσάρεστες συνέπειες του συνδρόμου.

Το σύνδρο-μο πολυκυ-στικών ωο-

θηκών (Stein Leventhal)

είναι η συχνότερη ενδοκρι-νολογική

διαταραχή κατά την ανα-παραγωγική ηλικία των γυναικών

και αφορά τουλάχιστον το 5% από

αυτές.

Διαταραχές κύκλου και τριχοφυΐα οδηγούν συ-νήθως τις γυναίκες στον ειδικό ιατρό.

Οι ορμόνες τρελάθηκαν

Δεν σχετίζεται με τον καρκίνοΌσεσ γυναίκεσ διαπιστώνουν την ύπαρξη κύστεων στις ωοθήκες δεν θα πρέπει να τρομοκρατούνται, αφού αυτές δεν προκαλούν (άμεσα) άλλα προβλήματα, ούτε εξελίσσονται σε καρκίνο, παροότι ο κίνδυνος ανάπτυξης κακοήθειας (αδενοκαρκινώματος ενδομητρίου) θεωρείται ότι αυξάνεται, όταν δεν αντιμετωπίζονται ιατρικά με την κατάλληλη θεραπεία. Επίσης δεν υπάρχει καμία διασύνδεση με κακοήθεις όγκους ωοθηκών ή μαστών.Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και αντίσταση στην ινσουλίνη, εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη, κάτι που είναι πάντα μία πιθανότητα για τις υπέρβαρες γυναίκες, οι οποίες εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο και για καρδιαγγειακά νοσήματα στο μέλλον.

Η θεραπείαΗ θεραπεία των πολυκυστικών ωοθηκών εξαρτάται από τη βαρύτητα της νόσου και συνήθως είναι φαρμακευτική αγωγή με κορτιζόνη και φάρμακα αναστολής της λειτουργίας της ωοθήκης. Εάν το μέγεθος των ωοθηκών έχει υπερδιπλασιαστεί (από το σύνηθες μέγεθος), τότε ενδείκνυται η χειρουργική αφαίρεση των κύστεων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται σφηνοειδής εκτομή της ωοθήκης.Μετά από μια επιτυχή θεραπε υτική αντιμετώπιση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, η ασθενής απαλλάσσεται από τα συμπτώματά της, εμφανίζεται ξανά κανονική περίοδος και επανέρχεται η γονιμότητα.Τι άλλο μπορούν να κάνουν οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών για να αντιμετωπίσουν καλύτερα το πρόβλημά τους; Το σημαντικότερο είναι η απώλεια βάρους που θα βοηθήσει στην αποκατάσταση των ορμονών και τη βελτίωση του κύκλου. Επίσης, η υγιεινή διατροφή και η άσκηση βοηθούν στη μείωση της ινσουλίνης στο αίμα.

Τα 5 σΗμανΤικΌΤερα συμπΤώμαΤα που μπορεί να εκδηλωθούν λόγω του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών είναι:

> Διαταραχές περιόδου (με πιο συνήθη την ολιγομηνόρροια)

> Προβλήματα γονιμότητας, αδυναμία σύλληψης

> Αυξημένη τριχοφυΐα και ακμή

> Δυσκολία στην απώλεια βάρους και αυξημένο βάρος

> Κατάθλιψη και έντονες εναλλαγές στη διάθεση

Ακούγεται αδιανόητο ότι μια γυναίκα γύρω στα 30 έχει περάσει από τη δοκιμασία του καρκίνου του μαστού. Όλοι μας θεωρούμε ότι η νόσος αφορά μεγαλύτερες ηλικίες. Κι όμως, όταν κάποιες κοπέλες στα 29 τους χρόνια ασχολούνται με την καλώς εννοούμενη ματαιοδοξία της νιότης, κάποιες άλλες δίνουν μάχη για τη ζωή τους. Σε αυτόν τον πόλεμο, η Βάσω Γιοχάη, βγήκε νικήτρια.

Ήμουν 29 χρονών όταν ψηλάφισα εντελώς τυχαία κάτι στο στή-θος μου. Σε μια τέτοια νεαρή ηλικία, ούτε

που μου περνούσε από το μυαλό ότι θα μπορούσε να ήταν καρκίνος, ώσπου μου το ανακοίνωσε η γιατρός μου. Αμέσως πάγωσα, με κυρίευσε θυμός και απορία. Γιατί να τύχει σε εμένα; Ο καρκίνος όμως δεν κάνει διαχωρισμούς. Μετά τη διά-γνωσή μου ένιωθα πως είχα μπροστά μου ένα βουνό, που δεν θα μπορούσα ποτέ να ανέβω.

Έπρεπε να αντιδράσω γρήγορα. Έτσι μετά από τέσσερις μέρες χειρουργήθηκα. Από την ιστολογική μου φάνηκε πως θα έπρεπε να υποβληθώ σε χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες. Άγνωστες ορολογίες για μένα στα 29 μου χρόνια. Την εποχή που έκανα τις θεραπείες μου ήταν δύσκολα, αλλά είχα μεγάλη υπομονή και ελπίδα για το αύριο.

εκείνη την εποχή, ο χειρουργός μου σύστησε τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναι-κών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», όπου θα μπορούσα να έρθω σε επαφή με άλλες γυναίκες με την ίδια εμπειρία, κάτι που όπως μου είπε, θα ήταν πολύ βοηθη-τικό. Στην αρχή λειτούργησα αντιδραστι-κά. Δεν ήθελα να μιλάω για το «πρόβλη-μά» μου με κανέναν. Ίσως και από ντροπή για αυτό που μου συνέβη. Άλλωστε, για μια γυναίκα, το στήθος είναι το σύμβολο της θηλυκότητάς της. Έτσι ξεκίνησα με το να παρακολουθώ και να συμμετέχω στις δράσεις του Συλλόγου. Κάθε φορά που έβλεπα τις γυναίκες αυτές και τη δύναμη που εκπέμπουν, έπαιρνα και εγώ δύναμη με τη σειρά μου. Γύριζα σπίτι πολύ ανανε-ωμένη και περίμενα πώς και πώς να ξανα-πάω. Μου έδινε ελπίδα για το μέλλον και μόνο η παρουσία τους. Αποφάσισα να γίνω και εγώ μέλος του Συλλόγου. Ήθελα πολύ να στηρίξω συναισθηματικά τις γυναίκες που περνούν αυτή τη στιγμή κάτι αντίστοι-χο με εμένα. Ήξερα ότι η παρουσία μου θα έδινε και σε εκείνες δύναμη. Αυτή άλ-λωστε είναι η καλύτερη ανταμοιβή στην προσφορά μου.

σήμερα, τρία χρόνια μετά, νιώθω πως η ζωή μου έχει αλλάξει. Απολαμβάνω την κάθε στιγμή και το κάθε λεπτό σαν να είναι μοναδικό. Κατάλαβα τι έχει αξία και νόημα. Έμαθα να βάζω προτεραιότητες και να λέω «όχι» σε κάποιες καταστάσεις που δεν το έκανα ποτέ πριν. Μετά από μια τέτοια περιπέτεια, κατάλαβα την πραγ-ματική αξία της ζωής. Ο καρκίνος του μα-στού ήταν σαν μια επιβεβαίωση για εμένα ότι μπορώ να είμαι επιθυμητή ως γυναίκα και μετά από μια τέτοια ασθένεια. Ίσως τελικά να ήταν τυχερό που συνέβη αυτό στη ζωή μου. Μου έδωσε να καταλάβω ότι η ζωή είναι όμορφη και σύντομη, παρ’ όλες τις δυσκολίες. Φτάνει όμως να πιστέ-ψουμε σε αυτήν και να τη διεκδικήσουμε!

Βάσω Γιοχάη

Θύμωσα με τον καρκίνο

20•in•vitro

ΕxperienceΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Καρκίνος Μαστού

Ιατρεία μαστού στη σελ. 45. Περισσότερες πληροφορίες για τον Σύλλογο «Άλμα Ζωής» στην ιστοσελίδα: www.breastcancerhellas.gr

g

22•in•vitro

Ηealthy tipsΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Για υγιή δόντια

Τα σύνεργα του καθαρι-

σμού των δο-ντιών έχουν ημερομηνία λήξεως. Η

οδοντόβουρ-τσα και η

κεφαλή της ηλεκτρικής

οδοντόβουρ-τσας πρέπει να αντικαθί-στανται κάθε 3-4 μήνες ή

και νωρίτερα, εάν παρατη-ρήσετε ότι οι τρίχες έχουν

αρχίσει να εμφανίζουν

φθορές.

ood+ Το βούρτσισμα είναι σύμμαχος της υγείας των

δοντιών, αρκεί να γίνεται σωστά. Χρησιμοποιή-στε οδοντόκρεμα με φθόριο και μαλακή ή ηλεκτρική οδοντόβουρτσα και βουρτσίστε με απαλές κινήσεις τα δόντια, τις μασητικές επιφάνειες και τη γλώσσα δυο φορές την ημέρα για δυο λεπτά της ώρας. Η δια-δικασία είναι υποχρεωτική ιδιαίτερα πριν τον ύπνο, καθώς τότε το φυσικό αντισηπτικό του στόματος, το σάλιο, μειώνεται με αποτέλεσμα οι τροφές να είναι διπλά επιβλαβείς για την υγεία των δοντιών.

+ Πείτε ναι στο οδοντικό νήμα ή τα μεσοδόντια βουρτσάκια. Η

καθημερινή χρήση τους απομακρύ-νει την πλάκα που σχηματίζεται στα δόντια και στις παρυφές των ούλων και η οποία εξελλίσεται σε πέτρα.

+ Και η εγκυμοσύνη θέλει τον...οδοντία-τρό της. Πολλές έγκυες γυναίκες έχουν

ούλα που ματώνουν κατά το βούρτσισμα, είναι κόκκινα, ερεθισμένα και ευαίσθητα. Αυτές οι αλλαγές οφείλονται στα αυξημένα επίπεδα των ορμονών που προκαλεί η εγκυ-μοσύνη. Φροντίστε καθημερινά την υγιεινή του στόματος και επισκεφθείτε τακτικά τον οδοντίατρό σας.

+ Ελέγξτε την υγεία σας. Νο-σήματα όπως ο σακχαρώδης

διαβήτης, οι καρδιοπάθειες και ορισμένες μορφές καρκίνου, επη-ρεάζουν την υγεία της στοματικής κοιλότητας και των δοντιών. Επί-σης, προβλήματα εμφανίζουν και ορισμένοι από τους ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμη-ση, καθώς τα οξέα του στομάχου ανεβαίνουν στο στόμα και δια-βρώνουν συνήθως τα πίσω δόντια.

+ Η πρόληψη ξεκινά από την...κούνια. Εκπαιδεύστε τα παιδιά

σας στην σωστή στοματική υγιεινή, βουρτσίζοντας οι ίδιοι αρχικά τα δόντια τους με μια οδοντόβουρτσα που ενσωματώνεται στα δάκτυλά σας. Μετά από λίγο καιρό, χρησι-μοποιήστε μια ειδική για την ηλι-κία τους οδοντόβουρτσα και δείξτε τους πώς πρέπει να πλένουν τα δό-ντια τους. Θυμηθείτε πως πρώτοι από όλους, εσείς πρέπει να δίνετε το καλό παράδειγμα.

+ Βάλτε στο πρόγραμμα την επίσκεψη στον ειδικό. Φροντίστε να πηγαίνετε

στον οδοντίατρο για καθαρισμό και κλι-νική εξέταση μια φορά το εξάμηνο. Επι-σπεύστε το ραντεβού, εάν τα ούλα σας ματώνουν, είναι ευαίσθητα και διογκωμέ-να ή παρατηρείτε αλλαγές στη σύγκλιση των δοντιών.

+ Συνοδεύστε το λευκό κρασί με τυρί. Πρόσφατη γερμανι-

κή μελέτη έδειξε ότι λόγω των όξινων συστατικών που περιέχει, ο λευκός οίνος διαβρώνει την αδαμαντίνη των δοντιών πολύ περισσότερο από ό,τι ο κόκκι-νος. Ωστόσο, η όξινη δράση του κρασιού εξουδετερώνεται από το ασβέστιο των τυριών, προστατεύ-οντας έτσι τα δόντια από την επί-θεση των οξέων.

+ Η φροντίδα της στοματικής κοιλότητας είναι υπο-χρεωτική για όσους φορούν τεχνητή οδοντοστοι-

χία. Το καθημερνινό βούρτσισμα της τεχνητής οδο-ντοστοιχίας απομακρύνει τις τροφές και την πλάκα, αλλά δεν αρκεί. Βουρτσίστε τα ούλα, τον ουρανίσκο και τη γλώσσα σας κάθε πρωί πριν φορέσετε την οδο-ντοστοιχία προκειμένου να ενεργοποιηθεί η κυκλο-φορία του αίματος και να απομακρυνθεί η οδοντική πλάκα.

+ Καλύτερα να...μασάτε! Εάν οι περιστά-σεις δεν επιτρέπουν το βούρτσισμα

μετά το φαγητό, χρησιμοποιήστε τσίχλα χωρίς ζάχαρη. Με το μάσημα της τσίχλας εκκρίνεται σάλιο, το οποίο αποτελεί την φυσική άμυνα του οργανισμού εναντίον της μικροβιακής πλάκας και της τερηδό-νας.

bad

Μην τρίζετε τα δόντια σας.

Η συνήθεια αυτή μπορεί

να προκα-λέσει κατα-στροφή του οστούν του

δοντιού και να έχει σοβαρές

επιπτώσεις στον ιστό των

ούλων.

in•vitro•23ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

- Η μόδα βλάπτει την υγεία των

δοντιών. Το σκου-λαρίκι στη γλώσ-

σα ή το στόμα ενδέ-χεται μεταξύ άλλων να

τραυματίσει ή ακόμη και να συρρικνώσει τα ούλα. Επίσης,

τα μεταλλικά κοσμήματα που χρησιμοποιούνται μπορεί να

έρχονται σε επαφή με τα δόντια προκαλώντας ραγίσματα ή σπα-

σίματα σε αυτά.

- Μην αφήνετε το παιδί σας να κρατά για πολύ ώρα το μπιμπερό στο στόμα του.

Τα σάκχαρα που περιέχονται στο γάλα ή τον χυμό έρχονται σε πολύωρη επαφή με τα δόντια, γεγονός που μπορεί να προκα-λέσει σοβαρή μορφή τερηδόνας και να καταστρέψει τα δόντια του παιδιού. Μην ξεχνάτε, επίσης, ότι η χρήση πιπίλας πέ-ραν των δυο ετών ή η συνήθεια να θηλάζουν τα παιδιά το δάκτυλό τους ευθύνονται για ορθοδοντικά προβλήματα.

- Προσοχή στη διατροφή. Τα μικρό-βια που σχηματίζουν την οδοντική

πλάκα χρησιμοποιούν τα σάκχαρα προκειμένου να παράξουν οξέα, τα οποία σταδιακά καταστρέφουν τις ουσίες του δοντιού. Περιορίστε τα γλυκά, τις αμυλούχες τροφές και τα αναψυκτικά με ζάχαρη, ιδιαίτερα με-ταξύ των γευμάτων, και φροντίστε να βουρτσίζετε τα δόντια μετά από την κατανάλωσή τους.

- Μην ξεχνάτε να πίνετε νερό μετά από την κατανάλωση φρέ-

σκων χυμών και αναψυκτικών. Με αυτό τον τρόπο απομακρύνονται ευκολότερα τα οξέα που περιέχο-νται στα ροφήματα και τα οποία καταστρέφουν τις ουσίες των δο-ντιών.

- Μην καταφεύγετε σε γιατροσόφια, όταν έχετε πονόδοντο. Τακτικές όπως το

μπούκωμα με ούζο, όχι μόνο δεν ανακου-φίζουν από τον πόνο αλλά μπορεί να προ-καλέσουν και έγκαυμα στα ούλα. Ο καλύ-τερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τον πονόδοντο είναι να πάρετε ένα παυσίπονο και να επικοινωνήσετε άμεσα με τον οδο-ντίατρο.

-Μην παραμελείτε τη στοματική υγιει-νή όσοι φοράτε σιδεράκια. Λόγω της

επιφάνειάς τους, τα σιδεράκια έχουν την τάση να κατακρατούν πολύ εύκο-λα υπολείμματα τροφών και πέτρα, προκαλώντας τερηδόνα και ουλίτι-δα. Τακτικό και σωστό βούρτσισμα εξασφαλίζει υγιή δόντια και ούλα κατά τη διάρκεια αλλά και μετά το τέλος της ορθοδοντικής θεραπείας.

- Τα στοματικά διαλύμα-τα δεν κάνουν θαύματα.

Μπορεί να έχουν αντιμι-κροβιακή δράση και να χαρίζουν δροσερή και ευ-χάριστη αναπνοή, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέ-πει να υποκαθιστούν την οδοντόβουρτσα και την οδοντόκρεμα.

- Σταματήστε τις κακές συνήθειες που χρωματίζουν τα δόντια σας. Κάπνισμα,

ροφήματα όπως ο καφές, το τσάι, το κρα-σί και τα αναψυκτικά είναι μερικοί από τους παράγοντες που αφήνουν λεκέδες στα δόντια, προσδίδοντάς τους το χαρακτηριστικό (και αντιαι-σθητικό) κίτρινο χρώμα.

24•in•vitro

ΥπέρτασηΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Cover storyΣυνεργάστηκε ο δρ Ηλίας Καραμπίνος, Καρδιολόγος

«ΕυρωΚλινιΚΗ ΑθΗνων», Διδάκτωρ ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Γράφει ο Θανάσης Τρομπούκης

Προσοχή πίεση

in•vitro•25ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Παράγοντες κινδύνουΗλικία45% των Ελλήνων και 57% των Ελληνίδων άνω των 75 ετών έχουν υπέρταση. Αντίθετα, 8% των ανδρών και 10% των γυναικών κάτω των 58% έχουν αυξημέ-νη αρτηριακή πίεση.

κλΗρονομικότΗταΑν και είναι πολυπαρα-γοντική νόσος, φαίνεται ότι η κληρονομικότητα προσδίδει γενετική προ-διάθεση στην ανάπτυ-ξή της.

Βάρος Υπολογίζεται ότι σχε-δόν οι μισοί (45%) των υπερτασικών είναι ταυ-τόχρονα και παχύσαρ-κοι. Επίσης, όσοι δεν γυμνάζονται τείνουν να έχουν υψηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης.

κάπνιςμαΚάθε τσιγάρο αυξάνει παροδικά την αρτηρι-ακή πίεση, ενώ ταυτό-χρονα τα χημικά κατα-στρέφουν τα τοιχώματα των αγγείων, κάνοντάς τα πιο σκληρά.

πολύ αλάτι, λίγο κάλιοΔεν είναι μόνο ότι τρώ-με πολύ αλάτι, αλλά κα-ταναλώνουμε λιγότερο κάλιο, το οποίο βοηθά στη ρύθμιση της αρτηρι-ακής μας πίεσης απομα-κρύνοντας το περίσσιο νάτριο (αλάτι) από τον οργανισμό.

αλκοόλΗ υπερβολική κατανά-λωση αλκοόλ καταστρέ-φει τον καρδιακό μυ και ταυτόχρονα οδηγεί σε έκλυση ορμονών που αυξάνουν την κυκλοφο-ρία του αίματος και τον καρδιακό ρυθμό.

άλλες παθήςειςΠερίπου 65% των υπερ-τασικών έχουν ταυτό-χρονα και υψηλή χολη-στερόλη. Επιβαρύνουν επίσης ο διαβήτης, πα-θήσεις των νεφρών και η υπνική άπνοια.

για να χαρακτηριστεί ως άριστα ρυθμισμένος. Φυσιολογική τιμή υπέρτασης είναι 120 – 129mmHg η μεγάλη και 80 – 84mmHg η μικρή.Για τη διευκόλυνση της θεραπευτικής προσέγ-γισης, η επιστημονική κοινότητα έχει σταδιο-ποιήσει την υπέρταση. Έτσι στο στάδιο 1 ανή-κουν όσοι έχουν 140 – 159mmHg συστολική και 90-99mmHg διαστολική. Στο στάδιο 2 ανήκουν όσοι έχουν 160 -179mmHg και 100-109mmHg ενώ στο στάδιο 3 από 180mmHg και πάνω συστολική ή/ και 110mmHg και πάνω διαστολική πίε-ση. Περίπου στο 90% με 95% των ασθενών με υπέρταση δεν ανευρί-σκεται κανένας εμφανής λόγος. Πρό-κειται δηλαδή για τη λεγόμενη ιδιοπα-θή ή συνήθη υπέρταση, η οποία εξελίσσεται σταδιακά με τον χρόνο. Υπάρχει όμως και η δευτεροπαθής υπέρτα-ση, όπου κάποια άλλη πάθηση ευθύνεται

για την εμφάνιση της αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Οι συχνότερες αιτίες αφορούν προ-βλήματα των νεφρών, στένωση των νεφρικών αρτηριών, όγκους, δομικές ανωμαλίες στην καρδιά ή σε συγκεκριμένα φάρμακα (πχ αντι-συλληπτικά).

Η αιτιολογία της συνήθους αρτηριακής υπέρ-τασης είναι πολυπαραγοντική. Μια σημαντική αιτία είναι γονιδιακή και αφορά την αυξημένη συγκράτηση του νατρίου από τους νεφρούς, γε-γονός που αυξάνει την πίεση. Θεωρείται ότι το γονίδιο αυτό αναπτύχθηκε πριν πολλά χρόνια, την εποχή των «σπηλαίων» όταν οι άνθρωποι αναγκάζονταν να κυνηγούν και η τροφή ήταν λιγοστή. Όσοι είχαν αυτό το γονίδιο είχαν πε-ρισσότερο νάτριο και άντεχαν νηστικοί περισ-σότερο χρόνο, ήταν δηλαδή οι καλύτερα προ-σαρμοσμένοι στο σκληρό εκείνο περιβάλλον. Σήμερα όμως που υπάρχει αφθονία τροφής, οι άνθρωποι που έχουν το γονίδιο αυτό «μειονε-κτούν» διότι η συσσώρευση νατρίου οδηγεί σε αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης. Μια άλλη σημαντική αιτία της συνήθους υπέρτασης είναι η σκλήρυνση των αρτηριών , η οποία είναι συνέ-πεια της γήρανσης. Από την άποψη αυτή η αρ-τηριακή υπέρταση αποτελεί νόσο της γήρανσης και του χρόνου.

Ό, τι αφορά στα φάρμακα έχει παρουσιαστεί μεγάλη πρόοδος καθώς πλέον υπάρχουν περισ-σότερες από 10 κατηγορίες φαρμακευτικών ουσιών που από μόνες τους ή με συνδυασμό πολλών μαζί μπορούν να ρυθμίσουν καλύτερα την αρτηριακή πίεση. Τα φάρμακα αυτά είναι είτε διουρητικά ώστε να αποβάλλεται το περίσ-σιο νερό και αλάτι από το σώμα, είτε μπλοκά-ρουν συγκεκριμένες λειτουργίες της καρδιάς και των αγγείων. Σύμφωνα με τους ειδικούς ο συνδυασμός αυτών των φαρμάκων μπορεί να ρυθμίσει σχεδόν όλους τους ασθενείς με αρτη-ριακή υπέρταση. Η συμμόρφωση των ασθενών όμως αποτελεί πονοκέφαλο για τους ειδικούς, οι οποίοι πλέον αναζητούν άλλες, πιο αποτε-λεσματικές λύσεις. Σε αυτό το πλαίσιο είδαμε και τις πρώτες ανακοινώσεις για το πολυανα-μενόμενο εμβόλιο για την υπέρταση, το οποίο φαίνεται ότι είναι αποτελεσματικό και ασφα-λές σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πρώτων κλινικών μελετών σε ασθενείς. Από την άλλη κυκλοφορούν ήδη πολυχάπια που περιέχουν δραστικές ουσίες για την υπέρταση, τη χολη-στερόλη αλλά και ασπιρίνη και απευθύνονται σε άτομα με ήπια υπέρταση και άλλα προβλή-ματα υγείας.

Τη χαρακτηρίζουν ύπουλη, σιω-πηρή ακόμα και «δολοφονική» νόσο. Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί σίγουρα μια περιβαλ-λοντική νόσο η οποία απαντάται

κυρίως στις δυτικές κοινωνίες, λόγω των δια-τροφικών συνηθειών. Μάλιστα, έχει μία ιδι-αιτερότητα που σπάνια συναντάται σε άλλες οργανικές παθήσεις. Δεν έχει συμπτώματα, δεν πονάει, δεν προειδοποιεί. Παρ’ όλα αυτά οι συνέπειές της στην υγεία μας είναι κατα-στρεπτικές. Υπολογίζεται ότι 1 στους 4 Έλληνες ηλικίας 45-65 ετών έχουν υπέρταση. Το πο-σοστό αυτό ανεβαίνει στο 50-55% για άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών. Από αυτούς 4 στους 10 δεν το γνωρίζουν και θα το μάθουν όταν θα είναι ήδη αργά. Όταν δηλαδή θα έχει επηρεαστεί η υγεία των νεφρών ή μετά από ένα οξύ καρδιαγγειακό επεισόδιο. Κι όμως, η αρτηριακή υπέρταση μπορεί να διαγνωσθεί με τον ευκολότερο τρόπο. Με απλή μέτρηση της αρτηριακή πίεσης από εμάς τους ίδιους, τον φαρμακοποιό ή τον γιατρό μας. Έχει βρεθεί ότι το 73% των Ελλήνων μετρούν την πίεσή τους τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο, ενώ το 15% δεν την μετρά ποτέ.

Η αρτηριακή υπέρταση είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών. Όσο περισσότερο αίμα αντλεί η καρδιά και όσο πιο πολύ «σκληρά» είναι τα αγγεία απ’ όπου θα περάσει το αίμα, τόσο αυξάνεται η αρτηριακή πίεση. Η αρτηριακή πίεση κατά τη συστολή της καρδιάς ανεβαίνει σε μία μέγιστη τιμή (συστο-λική ή μεγάλη πίεση). Έπειτα η πίεση πέφτει κατά τη διαστολή (διαστολική ή μικρή πίεση).

Τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει θεσπίσει νέα πιο αυστηρά κριτήρια ή και θεραπευτικούς στόχους για την υπέρταση. Για παράδειγμα έχει εισαχθεί ένας νέος όρος που λέγεται «προϋπέρταση» ή «οριακή υπέρταση». Σε αυτό το στάδιο ανήκουν όσοι έχουν συστολι-κή (μεγάλη) πίεση 130 – 139mmHg (millimeter στήλης υδραργύρου) και διαστολική (μικρή) 85 – 89. Κάποτε όποιος είχε πίεση 120/80 θεω-ρούνταν ότι είναι άριστα ρυθμισμένος. Σήμερα θα πρέπει να έχει κάτω από αυτά τα επίπεδα

26•in•vitro

ΥπέρτασηΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Cover story

ΈρευνεςΠαλιότερα θεωρούσαμε ότι όσοι έχουν δι-αρκώς υψηλή πίεση, διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού. Νέα έρευνα, όμως, δείχνει ότι όσοι έχουν μεγάλες αυξομειώσεις στην αρτηριακή τους πίεση έχουν μεγαλύτε-ρο κίνδυνο. Γι’ αυτό, οι ερευνητές συστήνουν στους ειδικούς να χορηγούν φάρμακα που διατηρούν την πίεση σε φυσιολογικά επίπε-δα χωρίς αυξομειώσεις.

Νέα μελέτη αναφέρει ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς (άνω των 80 ετών) λαμβάνουν πολύ επιθετική φαρμακευτική αγωγή για τη ρύθ-μιση της υπέρτασης. Δηλαδή παίρνουν πε-ρισσότερα χάπια και σε μεγαλύτερες δόσεις. Ωστόσο, όπως συμπεραίνουν, αυτό μάλλον τους βλάπτει παρά τους οφελεί.

Άνδρες άνω των 40 ετών που τρώνε αρκετά φρούτα και πίνουν γάλα, έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν προϋπέρταση ή υπέρταση, συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους που καταναλώνουν πιο πολύ κρέας και λαχανικά. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στη Βρε-τανική επιθεώρηση διατροφής.

Αν είστε άνω των 50 και αισθάνεστε μονα-ξιά, ίσως θα πρέπει να ελέγχετε πιο συχνά την αρτηριακή σας πίεση. Αμερικανοί ερευ-νητές ανακοίνωσαν ότι η κατάθλιψη και το άγχος που βιώνουν όσοι αισθάνονται μονα-ξιά και δεν έχουν ικανοποιητικές κοινωνικές σχέσεις, ενδεχομένως να ευθύνονται για την αύξηση της αρτηριακής τους πίεσης.

ΠροσοχήΕπιπλοκές της αρρύθμιστης αρτηριακής υπέρτασης

Καταστρέφονται οι αρτηρίες:γίνονται πιο σκληρές με αποτέλεσμα να οδηγούν σε έμφραγμα, εγκεφα-λικό ή άλλες επιπλοκές. Για κάθε αύξηση της συστολικής πίεσης κατά 20 mmHg και 10 mmHg της διαστολι-κής, διπλασιάζεται ο κίνδυνος για καρδιακά επεισόδια.

Δημοσιεύτη-κε η επίσημη έγκριση της

Ευρωπαϊ-κής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, σύμφωνα

με την οποία η πρόσλη-ψη καλίου μέσω της

διατροφής βοηθάει στη διατήρηση φυσιολογι-

κών επιπέδων αρτηριακής πίεσης. Η

μέγιστη απο-τελεσματικό-τητα παρατη-ρείται όταν επιτευχθεί παράλληλα

μείωση στην πρόσληψη αλατιού και

αύξηση στην πρόσληψη

καλίου.

Στυτική δυσλειτουργία: επηρεάζονται τα αγγεία που με-ταφέρουν το αίμα στο πέος.

Νεφροί: επιδεινώνεται η αιμάτωση των οργάνων, προκαλώντας τη δυσλειτουργία τους.

Μάτια: η όραση μπορεί να επηρεαστεί λόγω προβλημάτων των αγγείων που καταλήγουν στους οφθαλ-μούς και οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου είτε είναι αδύναμοι, είτε έχουν στενό αυλό, είτε κινδυ-νεύουν να διαρραγούν.

Καρδιακή ανεπάρκεια: ο καρδιακός μυς κουράζεται από την αντίσταση που δέχεται όταν διοχετεύει το αίμα στην περι-φέρεια. Σταδιακά γίνεται πιο σκληρός, ξεχυλώνει και αδυνατίζει, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκτελέσει το έργο του.

Εγκεφαλικό:τα κατεστραμμένα αγγεία λόγω της υπέρτασης είτε μειώνουν την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο είτε μπορούν να προκαλέσουν το «σπάσιμο» ενός αγγείου, προκαλώντας αιμορραγικό εγκεφαλικό επει-σόδιο.

Μεταβολικό σύνδρομο:

η υπέρταση αποτελεί παρά-γοντα κινδύνου

για εμφάνιση μεταβολικού

συνδρόμου μαζί με τα υψηλά τρι-

γλυκερίδια, τη χαμηλή «καλή»

χοληστερόλη, την περίμετρο

μέσης και τα υψηλά επίπεδα

ινσουλίνης.

Ανεύρυσμα: τα αιμοφόρα αγγεία γίνο-

νται σε ορισμένα σημεία πιο αδύναμα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται από την πίεση του αίματος ένας μικρός σά-κος που κινδυνεύει να σπά-

σει ανά πάσα στιγμή.

Νοητικά προβλήματα: λόγω των προ-βλημάτων κυ-κλοφορίας του αίματος στην περιοχή του εγκεφάλου ίσως επηρεαστούν οι νοητικές μας ικα-νότητες (σκέψη, μνήμη κ.ά.).

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση ή υπέρταση, που χαρακτηρίζε-ται και ως «σιωπηλός δολοφό-νος», είναι μια ύπουλη πάθηση

που πολλές φορές υπάρχει, εξελίσσεται και δημιουργεί βλάβες χωρίς να έχει γίνει αντι-ληπτή. Κυρίαρχο ρόλο στη ρύθμιση, αλλά και την πρόληψη της υπέρτασης, παίζει η αλλαγή του τρόπου ζωής μας σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή. Βέβαια, όταν αναφερόμαστε στη σχέση με-ταξύ υπέρτασης και διατροφής, ο συνήθης ύποπτος που έρχεται πρώτος στο μυαλό μας είναι το επιτραπέζιο και μαγειρικό αλάτι. Δυ-στυχώς, ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι για να επιτύχει μια χαμηλή πρόσληψη αλατι-ού/νατρίου αρκεί να περιορίσει το αλάτι που ρίχνει στο μαγείρεμα και το πιάτο του. Αυτό όμως δεν είναι και τόσο ακριβές, μια και με-λέτες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ δείχνουν ότι το 75-80% του νατρίου που καταναλώνου-με βρίσκεται στο φαγητό των εστιατορίων και τα τυποποιημένα τρόφιμα, το 10-15% στα φυσικά μη επεξεργασμένα τρόφιμα και το υπόλοιπο 10-15% προέρχεται από την προσθήκη αλατιού στο μαγείρεμα και το τραπέζι. Αν θέλετε λοιπόν να μειώσετε την ποσότητα του αλατιού που καταναλώνετε βοηθώντας έτσι στη ρύθμιση της πίεσής σας, θα ήταν χρήσιμο να ακολουθήσετε τα εξής 4 βήματα:

1Επικεντρώστε τη διατροφή σας στην κατανάλωση φρέσκων φρούτων, λαχα-

νικών, τροφίμων ολικής αλέσεως και γαλα-κτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά. Μάλιστα, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά όχι μόνο είναι χαμηλά σε νάτριο αλλά περιέχουν και σε ικανοποιητικές ποσότητες κάλιο. Το κάλιο δρα σαν «αντίβαρο» στην υπέρταση και προ-φυλάσσει τον οργανισμό από τις ασθένειες των αγγείων. Τρόφιμα πλούσια σε κάλιο εί-

ναι τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. το σπανάκι), οι γλυκοπατάτες και οι κα-νονικές πατάτες, οι φακές, οι μπανάνες, τα ξερά φασόλια, η σόγια και τα βερίκοκα.

2Αρχίστε να διαβάζετε προσεκτικά την ετικέτα διατροφικής επισήμανσης των

προπαρασκευασμένων και τυποποιημένων προϊόντων που αγοράζετε. Θα εκπλαγείτε όταν διαπιστώσετε ότι το νάτριο/αλάτι μπο-ρεί να είναι κρυμμένο σε πολλά τρόφιμα που ούτε καν υποψιάζεστε, όπως οι σάλτσες, τα μπισκότα και τα δημητριακά πρωινού. Εάν ένα τρόφιμο στα 100γρ περιέχει περισσό-τερο από 0,6γρ νατρίου (ή 1,5γρ αλατιού), τότε είναι υψηλό σε νάτριο, ενώ εάν περιέ-χει 0,1γρ νατρίου (ή 0,3 αλατιού) ή λιγότερο, τότε το τρόφιμο αυτό είναι χαμηλό σε νά-τριο/αλάτι.

3Όταν μαγειρεύετε παραλείψτε ή περιο-ρίστε σημαντικά το αλάτι. Χρησιμοποιή-

στε μυρωδικά, κρασί, ξύδι, λεμόνι, κρεμμύδι και μπαχαρικά ώστε να προσθέσετε γεύση στο φαγητό σας, ενώ όταν τρώτε έξω μην ξε-χνάτε ότι πολλά από τα πιάτα των αλυσίδων fast food είναι πλούσια σε αλάτι.

4Περιορίστε το αλκοόλ. Ακόμα και αν εί-στε υγιείς, το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει

την πίεσή σας. Οι άντρες πρέπει να περιο-ρίζονται στα 2 ποτά κρασί ημερησίως και οι γυναίκες και τα άτομα ηλικίας άνω των 65 στο ένα ποτήρι κρασί ημερησίως.

Τέλος μην ξεχνάτε ότι είναι πολύ σημαντικό να έχετε ρυθμισμένο βάρος. Μια απώλεια έστω και 2,5 κιλών μπορεί να χαμηλώσει την πίεσή σας, ενώ στην περίπτωση που είστε υπέρβαροι, μια απώλεια βάρους ίση με 8-10% του σωματικού σας βάρους θα επιφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα για την υγεία σας.

in•vitro•27ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Πολύ αλάτι... λίγο κάλιο

Επιλογή του πιεσόμετρουΤο μέγεθος της περιχειρίδας είναι πολύ σημα-ντικό στοιχείο για την αξιοπιστία των μετρήσε-ων. Ο αεροθάλαμος 30-35 εκ. είναι κατάλληλος για την πλειονότητα των ασθενών.

Στάση σώματοςΟ εξεταζόμενος θα πρέπει να καθίσει ήρεμος για 5 λεπτά πριν μετρήσει την πίεσή του. Ο βρα-χίονας θα πρέπει να είναι στο ύψος της καρδιάς και να μη στηρίζεται στον αέρα. Η περιχειρίδα θα είναι τοποθετημένη κάτω από τα ρούχα, ενώ θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε τίποτα να μην πιέζει το χέρι στο οποίο γίνεται η μέτρηση.

Πόσες μετρήσεις κάνουμεΗ μέτρηση της πίεσης πρέπει να γίνεται μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Συνολικά κάνουμε 2 – 3 μετρήσεις με μεσοδιάστημα 1-2 λεπτών. Πριν πάτε στον γιατρό σας, εκείνος θα σας ζητή-σει να μετράτε κάθε ημέρα την πίεση για επτά

μέρες. Η πρώτη μέτρηση θα γίνεται το πρωί πριν από τη λήψη φαρμάκου και η δεύτερη το απόγευμα. Αν ο μέσος όρος πίεσης στο σπίτι είναι ίσως ή μεγαλύτερος από 135/85 mmHg, τότε υποδη-λώνεται η ύπαρξη υπέρτασης.

Αυτόματο ή κλασικό πιεσόμετρο;Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης αξιόπιστες μετρήσεις στο σπίτι μπορεί να γίνουν με αξιόπιστο υδραργυρικό ή μεταλλικό πιεσόμετρο και την κλασική στηθο-σκοπική τεχνική, εφόσον έχει προηγηθεί σχο-λαστική εκπαίδευση. Συνιστώνται, όμως, τα αυ-τόματα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα με μνήμη που μετρούν την πίεση στο βραχίονα. Για περισσότε-ρες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www. hypertension.gr.

Το φαινόμενο «λευκή μπλούζα»Λέμε ότι κάποιος έχει υπέρταση λευκής

μπλούζας, όταν σε τουλάχιστον τρεις επισκέ-ψεις στο ιατρείο έχει αυξημένη πίεση, ενώ εκτός ιατρείου η πίεση είναι φυσιολογική. Λύση αποτελεί η 24ωρη καταγραφή και οι με-τρήσεις στο σπίτι. Η συγκαλυμμένη υπέρταση είναι το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή η φυσιο-λογική πίεση στο ιατρείο και η αυξημένη πίε-ση στο σπίτι. Είναι όμως πιο σοβαρή κατάστα-ση καθώς συνδέεται με βλάβες των οργάνων στόχων και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Μέτρηση και στα παιδιάΑπό την ηλικία των 3 ετών πλέον θα γίνεται η πρώτη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στα παιδιά και θα επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ένα παιδί έρχεται σε επαφή με υπηρεσί-ες υγείας. Αυτή είναι η νέα ευρωπαϊκή οδη-γία για την υπέρταση που εκδόθηκε το 2009. Για τη διάγνωση της υπέρτασης σε ένα παιδί, λαμβάνεται υπόψη το φύλο, η ηλικία και το ύψος του.

Για σωστή μέτρηση της πίεσης

Γράφει ο Γιώργος Τσαρούχας Κλινικός Διατροφολόγος, Σύμβουλος σε θέματα προαγωγής υγείας

Ιατρεία Υπέρτασης στη σελ. 45

Pilates: η γλυπτική του σώματοςΠρόκειται για ένα φυσικό σύστημα εκγύ-μνασης που απαιτεί τη συνεργασία σώματος και πνεύματος. Το πρόγραμμα εστιάζει στη λειτουργία των εσωτερικών μυών καθώς και στην απόλυτα ελεγχόμενη λειτουργία τους με βάση την αναπνοή. Ειδικότερα, οι ασκήσεις Pilates διδάσκουν τον ορθό τρόπο αναπνοής και τη σωστή ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης και στοχεύουν στην ολο-κληρωτική ενίσχυση των μυών του κορμού. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σωστή τοποθέτηση της πυέλου, του θώρακα, των ώμων και του κεφαλιού πάνω στα ειδικά μηχανήματα, και στο πάτωμα χωρίς ή με μικρές μπάλες ή άλλα βοηθήματα.Η μέθοδος Pilates είναι ένα σύνολο με πάνω από πεντακόσιες ασκήσεις στις οποίες συμ-μετέχει όχι μόνο το σώμα, αλλά και η αντί-ληψή μας. Οι ασκήσεις, με κύριο άξονα τους κοιλιακούς μυς, βασίζονται σε δέκα αξίες: τη χαλάρωση, τη συγκέντρωση, την αναπνοή, την ευθυγράμμιση, τη συνειδητοποίηση του κέντρου του σώματός μας, τον έλεγχο, την ακρίβεια, τη συνεχή κυκλική ροή των κινήσε-ων και την αντοχή.

Οφέλη

>Γραμμώνει και επιμηκύνει τους μυς ενώ προλαμβάνει και πιθανούς τραυματισμούς.

>Χρησιμοποιείται σαν θεραπευτική μέθο-δος μετά από τραυματισμούς

>Προάγει τη σωστή στάση του σώματος και την ορθή αναπνοή.

>Ενισχύει όλο το πλέγμα των κοιλιακών μυών.

Spinning: ποδηλασία στο maximumΠρόκειται για ένα πρόγραμμα ομαδικής πο-δηλασίας σε στατικά ποδήλατα με συνοδεία ρυθμικής μουσικής. Η τεχνική του spinning βασίζεται στους συνδυασμούς τριών διαφο-ρετικών θέσεων των χεριών και πέντε εναλ-λακτικών τρόπων εφαρμογής της δύναμης των ποδιών και του κορμού. Η εκγύμναση γίνεται με την καθοδήγηση και επίβλεψη ειδικά εκπαιδευμένου γυμναστή (spinning instructor). Μια τυπική spinning προπόνηση διαρκεί 50 λεπτά και αποτελείται από την προθέρμανση (ψυχολογική και σωματική προετοιμασία), το κυρίως μέρος της άσκη-σης (κάθε φορά έχει διαφορετικό στόχο, π.χ. αντοχή ή ενδυνάμωση) και την αποθεραπεία.

Οφέλη

> Πολύ μεγάλες καύσεις λίπους και καλύτε-ρη φυσική κατάσταση με δύο ή τρία μαθή-ματα την εβδομάδα.

>Σύσφιξη στα πόδια, τους γλουτούς, τους κοιλιακούς και τα μπράτσα.

Στην Αμερική το spinning εξελίχθηκε: τα ποδήλα-

τα πλέον μπήκαν πάνω σε ράγες και στηριζόμενα

σε δυνατά ελατήρια

παύουν να είναι στατικά και αποκτούν

κίνηση. Μπορούν

να γέρνουν αριστερά

και δεξιά ή να πέφτουν

μπροστά και το τιμόνι

στρίβει

Γεννηθήκαμε για να κινούμα-στε και όχι για να μένουμε στάσιμοι σε έναν καναπέ. Από την αρχή του ανθρώπι-νου είδους, η άσκηση ήταν

απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση μέσα στο αφιλόξενο περιβάλλον. Παραμέ-νει ακόμα και σήμερα όμως ζήτημα «ζωής και θανάτου», καθώς προλαμβάνει την εμ-φάνιση σοβαρών ασθενειών όπως της στε-φανιαίας νόσου και του διαβήτη. Και ενώ τη δεκαετία του ‘70 και του ‘80 η γυμναστι-κή έγινε μόδα μέσα από τις βιντεοκασέτες επώνυμων ηθοποιών, τα επόμενα χρόνια ο ενθουσιασμός περιορίστηκε και η γυμνα-στική ταυτίστηκε με την άρση βαρών στους τέσσερις τοίχους ενός γυμναστηρίου. Σή-μερα τα γυμναστήρια είναι πολυτελή κέ-ντρα υγείας και ευεξίας. Διαθέτουν πισίνες,

εξειδικευμένες αίθουσες, επιστημονικά τεκμηριωμένα προγράμματα άσκησης. Σε αυτό το πλαίσιο νέα είδη γυμναστικής εισά-γονται παγκοσμίως. Η λειτουργική άσκηση «φιγουράρει» στις πρώτες θέσεις των πιο διαδεδομένων τάσεων μαζί με το personal

training. Γιόγκα, pilates και spinning (εσωτερική ποδη-λασία) παραμένουν πάντα αγαπημένες εναλλακτικές «διέξο-δοι» στη γυμναστική

και «ενθουσιάζουν» το κοινό. Και αν πολλοί έχουν συνδέσει τον όρο «μόδα» με αρνητι-κό περιεχόμενο, στη γυμναστική φαίνεται πως λειτουργεί προς όφελός μας, καθώς μας κινητοποιεί προωθώντας ένα πιο υγιει-νό μοντέλο ζωής.

Από την αρχή του ανθρώπι-νου είδους η άσκηση ήταν απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσης.

28•in•vitro

ReviewΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Άσκηση

Συνεργάστηκαν οι Αριστοτέλης Γεωργόπουλος, Wellness ManagerHolmes Place, Αντώνης Ζέρβας, Functional & Spinning Trainer, Hercules Fitness Club, Λευτέρης Καβούκης, Health & Fitness ex-

pert, Λυδία Λαμπρινού, Sports Coordinator, Gym Tonic Fitness Club, Μάγκυ Μιχαηλίδου, Κλινικός Εργοφυσιολόγος, Γιάννης Πατσάνης, Hiltonia Spa Manager, Hilton Athens.

Οι νέες τάσεις

Γράφει η Κατερίνα Βασιλείου

Personal training: υπόθεση πολύ προσωπικήΗ φιλοσοφία του Personal Training βασί-ζεται σε τρεις απλούς κανόνες: την επίβλε-ψη, τη διόρθωση και την αυστηρή τήρηση της διαδοχής στη γυμναστική προπόνηση και το διάλειμμα. Ο Personal Trainer σχεδιάζει και εφαρμόζει το ιδανικό προπονητικό πρό-γραμμα που διασφαλίζει την αποτελεσματική και ασφαλή εκγύμναση, λαμβάνοντας υπό-ψιν του όλες τις ατομικές παραμέτρους του ασκούμενου. Με την προϋπόθεση ότι γίνεται μια σωστή προπόνηση όσον αφορά τη συ-χνότητα, τη διάρκεια της άσκησης και το ότι ο ασκούμενος προσέχει τη διατροφή του, τα αποτελέσματα είναι ορατά από τον πρώτο μήνα. Οι λιγοστές ώρες που με κόπο εξοικο-νομούνται για άθληση, πρέπει να έχουν τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια για τον αθλούμενο. Σε αυτό ακριβώς εντοπίζεται όλη η ανάπτυξη της συγκεκριμένης τάσης στη γυμναστική.

ΔιαδικασίαΤο Personal Training περιλαμβάνει ασκήσεις με βάρη, λάστιχα ή και μόνο το βάρος του αν-θρώπινου σώματος. Μπορεί να γίνει οπουδή-ποτε με ή και χωρίς εξοπλισμό. Διαχωρίζεται σε indoor (εσωτερικού χώρου) και outdoor (εξωτερικού χώρου) και μπορεί να πραγματο-ποιηθεί σε σπίτι, σε ειδικό στούντιο ή ακόμα και στην ύπαιθρο.

Οφέλη

>Εξοικονόμηση χρόνου και ταχύτερα αποτελέσματα.

> Ενδείκνυται για ειδικές ομάδες πληθυ-σμού οι οποίες έχουν μυοσκελετικά προ-βλήματα.

>Βελτιώνει την κινητικότητα στις αρθρώσεις.

>Δυναμώνει το καρδιοαναπνευστικό σύστη-μα του οργανισμού.

>Προσφέρει διαφορετική εμπειρία άσκη-σης στον εκάστοτε εκπαιδευόμενο.

Το Αμερικα-νικό Συμβού-λιο Άσκησης χαρακτήρισε τη λειτουρ-γική άσκηση μία από τις σημαντικό-τερες νέες τάσεις για το 2010. Η

λειτουργική προπόνηση

αναπτύχθηκε για ασθενείς

μετά από τραυματισμό ή χειρουργι-κή επέμβα-

ση.

Functional Training: η λειτουργική άσκηση

αποτελεί παγκοσμίωσ, ίσως, την πιο δι-αδεδομένη μορφή εναλλακτικής άσκησης. Με ιστορία περίπου τριών χιλιάδων χρόνων, η γιόγκα εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο σύνολο φυσικών, ψυχικών και διατροφικών παραμέτρων, που απώτερο στόχο έχουν την ένωση του ανθρώπου με το Θείο. Στο δυτικό κόσμο απέκτησε περισσότερο «αθλητικό» χαρακτήρα, ώστε να «υπηρετήσει» τις ανά-γκες του δυτικού τρόπου ζωής. Χρησιμοποι-είται, κυρίως, για να βελτιώσει την ευλυγι-σία, τη μυϊκή δύναμη, τη στάση του σώμα-τός μας και προσπαθεί να καλλιεργήσει την αυτοσυγκέντρωση , και την ικανότητα χα-λάρωσής μας. Με την πάροδο του χρόνου, ο

Γιόγκα: η «θεϊκή» γυμναστική εξ ανατολήςασκούμενος κατανοεί καλύτερα τις στάσεις, βελτιώνει την τεχνική του και, εάν ο ίδιος θελήσει, κάνει πλέον τη γιόγκα τρόπο ζωής και σκέψης του.

Η πρακτική της γιόγκα μπορεί να πραγματο-ποιηθεί σε οποιοδήποτε χώρο, στο γραφείο, στον κήπο, στην παραλία και, φυσικά, στο σπίτι. Οι ασκήσεις που ακολουθούνται είναι ένας συνδυασμός διατατικών, δυναμικών και ασκήσεων ισορροπίας που πρέπει να προσαρμόζονται στις σωματικές δυνατότη-τες του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Βασίζεται σε ένα σύνολο ασκήσεων όπως, κάμψεις εμπρός και εκτάσεις πίσω, πλάγιες κάμψεις,

στροφές, ανοίγματα ποδιών, ισορροπίες, ανάποδη τοποθέτηση σώματος καθώς, και παθητικές και στηρικτικές στάσεις.

Οφέλη

>Βελτιώνει την ευλυγισία, το μυϊκό τόνο, την αντοχή και τη στάση του σώματος.

>Ρυθμίζει το νευρικό, αναπνευστικό και ορμονικό σύστημα.

> Τονώνει την κυκλοφορία του αίματος, την άμυνα του οργανισμού και βελτιώνει την αναρρωτική ικανότητα του οργανισμού.

>Χαρίζει ήρεμη, θετική, ψυχική διάθεση. Αναπτύσσει την ευφυΐα, την αντίληψη, τη μνήμη και τη λογική.

Η νέα τάση εκγύμνασης που ονο-μάζεται λειτουργική προπόνηση (functional training) προτείνει

ασκήσεις που προσομοιώνουν όσα κάνου-με στην καθημερινή μας ζωή, όπως το να καθόμαστε οκλαδόν, να σκύβουμε για να πιάσουμε κάτι, να στεκόμαστε σε ασταθές έδαφος χωρίς να πέφτουμε και να σηκώ-νουμε ένα μικρό παιδί χωρίς να πονέσει η

μέση μας. Είναι μέθο-δος που περιλαμβάνει ένα σύνολο ασκήσεων με ζητούμενο τη στο-χευμένη εκγύμναση των μυών και νεύ-ρων όλου του σώμα-τος. Ενδείκνυται για

όλους, εκτός από όσους έχουν προβλήμα-τα στη μέση, στις αρθρώσεις και στα γόνα-τα, που πρέπει να ακολουθήσουν συγκε-κριμένες μόνο ασκήσεις υπό την επίβλεψη ειδικού.

ΔιαδικασίαΗ λειτουργική προπόνηση δεν ακολουθεί ορισμένη διαδικασία, παρά μόνο μια συ-γκεκριμένη αρχή: προσομοίωση ασκήσεων προς όφελος και εξυπηρέτηση της καθη-

μερινότητας του ανθρώπου. Η επιλογή των ασκήσεων είναι απεριόριστη. Για την εκτέ-λεση, π.χ. μίας απλής διάτασης μπορούν να βρεθούν πάρα πολύ διαφορετικοί τρόποι, όπως το να ανοίξουμε τα χέρια στο πλάι σηκώνοντας δύο βαράκια με τον ίδιο τρόπο που θα σηκώναμε δύο τσάντες από το σού-περ μάρκετ.

Οφέλη

> Συντονίζονται καλύτερα οι μύες του σώ-ματος και διαμορφώνονται σε μικρότερο χρονικό διάστημα.

>Βελτιώνεται η δύναμη, η ταχύτητα και η ευκινησία του σώματος.

>Βελτιώνεται η καρδειαγγειακή και αναπνευστική λειτουργία.

>Συμβάλλει στην προσπάθεια απώλειας βάρους.

>Βοηθά στην πρόληψη τραυματισμών και κακώσεων.

> Τελικά, αυτό που έχει σημασία, είναι οι αθλούμενοι να επιλέγουν το πρόγραμ-μά τους, αφού πρώτα έχουν αξιολογήσει σωστά τη φυσική τους κατάσταση και να ακολουθούν μία γυμναστική τάση που ται-ριάζει στην προσωπικότητα και στον τρό-πο ζωής τους.

Περιλαμβάνει ασκήσεις που προσομοιώνουν κινήσεις της καθημερινότητας, όπως να σηκώσουμε μία τσάντα κ.λπ.

in•vitro•29ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ένας δισεκατομμυριούχος αισθάνεται τόσο ευτυχισμένος όσο ένας πολίτης του κράτους του Μπουτάν ή της Κούβας. Οι επιστήμονες έχουν πλέον ισχυρές ενδείξεις ότι χρήμα και ευτυχία δεν πάνε πακέτο. Κι όμως, οι Έλληνες δηλώνουμε λιγότερο ευτυχισμένοι λόγω οικονομικής κρίσης. Μήπως το αίσθημα δυστυχίας που περιγράφουμε, είναι κατ’ ουσίαν στερητικό σύνδρομο της «νόσου» του υπερκαταναλωτισμού; Ο Σπύρος Μακρυδάκης, διακεκριμένος ερευνητής-καθηγητής στη μεταπτυχιακή σχολή διοίκησης επιχειρήσεων INSEAD, και ομότιμος καθηγητής Xρηματοοικονομικής και Tραπεζικής Διοικητικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά υπογράφει το βιβλίο «Xορεύοντας με την τύχη», στο οποίο αναλύει -μεταξύ άλλων- το ρόλο της τύχης, των χρημάτων και άλλων παραγόντων στην ευτυχία.

30•in•vitro

ΣυνέντευξηΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Πόσο ευτυχισμένοι είμαστε; Στον Θανάση Τρομπούκη

Αφήστε την

ευτυχία στην

τύχη της

ΣπΥροΣ ΜακρΥδακηΣ

«Χορεύοντας με την τύχη» Σπύρος Μακρυδάκης, Robin Hogarth,Anil GabaΕκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗΤιμή: 28 €

Η οικονοµική κρίση έχει «γονατίσει» όχι µόνο το πορτοφόλι αλλά και το ηθικό µας. Έρευνες αναφέρουν ότι οι Έλληνες αισθάνο-νται λιγότερο ευτυχισµένοι απ’ ότι στο πα-ρελθόν. Μήπως γινόµαστε πιο δυστυχείς;Η αλήθεια είναι ότι οι υλικές µας ανάγκες αυξάνονται σε µεγαλύτερη συχνότητα από το εισόδηµά µας. Ταυτόχρονα, εθιζόµαστε στην αγορά υλικών αγαθών και δεν θέλου-µε µε τίποτα να σταµατήσουµε να κατανα-λώνουµε. Όµως, η ελληνική κρίση µας δίνει ξεκάθαρα το µήνυµα ότι δεν µπορούµε να ζούµε µε δανεικά και ότι πρέπει να παρατή-σουµε για ένα µεγάλο χρονικό διάστηµα την πολυτέλεια, στην οποία έχουµε συνηθίσει. Είναι ανθρώπινη η αντίδρασή µας στη νέα τάξη πραγµάτων. Ωστόσο, δεν είναι ξεκά-θαρο αν αυτή η αντίδραση είναι δυστυχία. Είναι, όµως, βέβαιο ότι πρέπει να µειωθεί σηµαντικά ο καταναλωτισµός, ώστε να µει-ωθεί και το χρέος της χώρας. Μόνο έτσι θα βγούµε από το οικονοµικό «τσουνάµι» που µας παρασύρει. Το µεγάλο λάθος όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων 30 ετών είναι ότι έχουν συνηθίσει τον κόσµο σε οικονοµι-κά βοηθήµατα, τα οποία τώρα πρέπει να πά-ρουν πίσω. Δυστυχώς, είναι πιο δύσκολο να στερήσεις την οικονοµική βοήθεια που προ-σέφερες όλα αυτά τα χρόνια, όταν οι πολίτες έχουν συνηθίσει σε ένα υψηλότερο επίπεδο υλικής κατανάλωσης, παρά να µην την προ-σφέρεις ποτέ.

Πώς σχετίζεται το χρήµα µε την ευτυχία; Γιατί έχουµε συνδέσει αυτές τις δύο έννοιες; Στην πραγµατικότητα, το χρήµα και η ευτυχία δεν συνδέονται, µε την προϋπόθεση ότι κά-ποιος έχει αρκετά χρήµατα ώστε να επιβιώ-νει. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι, βγάζοντας περισσότερα χρήµατα, θα γίνουν πιο ευτυχισµένοι. Φυσικά, πρόκειται για µία αυταπάτη. Αυτό που ξέρουµε από έρευνες είναι ότι οι δισεκατοµµυριούχοι δεν είναι πιο ευτυχισµένοι από τους φτωχούς. Αντίθετα, είναι σαφές ότι τα χρήµατα δηµιουργούν περισσότερες υποχρεώσεις και προβλήµα-τα. Για την ακρίβεια, είναι πολύ πιο δύσκολο συναισθηµατικά για έναν άνθρωπο να βγάλει χρήµατα και έπειτα να τα χάσει, παρά να µην έχει αρκετά χρήµατα. Στο βιβλίο µας αναφέ-ρουµε εκατοµµυριούχους που αυτοκτόνησαν επειδή είχαν χάσει µέρος της περιουσίας

τους, παρά το γεγονός ότι είχαν ακόµη αρκε-τά εκατοµµύρια στους λογαριασµούς τους.

Ποιa είναι τα συστατικά της ευτυχίας; Υπάρχει «µαγική» συνταγή; Δυστυχώς όχι. Ορισµένοι άνθρωποι και κά-ποιες χώρες είναι «φύσει» ευτυχισµένοι, ενώ άλλοι όχι. Εµείς, οι Έλληνες, αισθανό-µαστε ευτυχισµένοι σε µεγάλο ποσοστό. Το ίδιο συµβαίνει µε τους Ιάπωνες, ενώ όσοι ζουν στο Μπουτάν και στην Κούβα είναι πολύ πιο ευτυχείς από εµάς παρά το γεγο-νός ότι έχουν πολύ χαµηλότερο εισόδηµα. Από την άλλη όµως, τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ιάπωνες έχουµε ένα από τα υψηλότερα προσδόκιµα ζωής στον κόσµο, γεγονός που αποδεικνύει ότι η ευτυχία δεν καθορίζει τη διάρκεια της ζωής µας. Ωστόσο, είναι πολύ σηµαντικό να αναφέρουµε ότι η ικανοποί-ηση µε τη ζωή µας ή τα συναισθήµατα που εκφράζουµε - έτσι µετριέται η ευτυχία- εν-δεχοµένως δεν είναι το ίδιο πράγµα µε την πραγµατική ευτυχία, έναν όρο που είναι δύ-σκολο να καθορίσουµε και να µετρήσουµε.

Μήπως ζούµε σε έναν κόσµο όπου η ευτυχία είναι προς πώληση; Αυτό που αποτελεί γεγονός είναι ότι πολλοί προσπαθούν να πουλήσουν ευτυχία σε ένα µεγάλο ποσοστό ανθρώπων που θεωρούν ότι θα γίνουν πιο ευτυχισµένοι ακολουθώντας συγκεκριµένες συνταγές. Είναι σαν να προ-σπαθούµε να αδυνατίσουµε ακολουθώντας «µαγικές» δίαιτες. Σε πρώτη φάση θα αδυ-νατίσουµε αλλά µακροπρόθεσµα ο µόνος τρόπος για να χάσουµε βάρος είναι απλώς να τρώµε λιγότερο. Το ίδιο συµβαίνει και µε την ευτυχία. Δεν µπορούµε να γίνουµε ευτυχι-σµένοι ακολουθώντας «µαγικές» συµβουλές εµπόρων της ευτυχίας.

Πράγµατι, βλέπουµε γύρω µας ότι οι άνθρω-ποι σήµερα δεν προσπαθούν απλώς να προ-βλέψουν την ευτυχία αλλά και να τη µεθο-δεύσουν µε τη βοήθεια τρίτων...Υπάρχουν βιβλία της θετικής ψυχολογίας ή και σεµινάρια τα οποία µας προτρέπουν να τα διαβάσουµε ή να τα παρακολουθήσου-µε αντίστοιχα, υποσχόµενα την απόλυτη ευτυχία. Θεωρώ όµως ότι αυτά δεν έχουν πολύ βάθος. Είναι µια αµερικάνικη τάση. Οι Αµερικανοί είναι απίθανοι. Έχουν βιβλία για

την κάθε περίσταση, όπως «Η ευτυχία σε 5 βήµατα», «Επιχειρηµατίας στο λεπτό» κ.ά. Αυτά τα βιβλία στηρίζονται στην άποψη ότι αν καταλάβεις κάτι, τότε θα µπορέσεις να αλλάξεις τη συµπεριφορά ή τη ζωή σου. Αυ-τές οι απόψεις όµως δεν µπορεί και δεν είναι αληθινές.

Δεν αλλάζουν όµως προς το καλύτερο τον τρόπο σκέψης µας;Μας προσφέρουν µια αυταπάτη. Είναι κάτι αντίστοιχο µε το φαινόµενο placebo. Δη-λαδή, παίρνουµε ένα ψευδοφάρµακο και επειδή νοµίζουµε ότι µας βοηθά να γίνουµε καλύτερα, πράγµατι γινόµαστε καλά. Το ίδιο γίνεται και µε αυτά τα βιβλία. Αν αισθάνεσαι ότι κάτι θα σε βοηθήσει, τότε µπορεί πράγ-µατι να σε βοηθήσει. Δεν είναι όµως κάτι πραγµατικό. Είναι placebo. Αν δεν µπορούµε να προβλέψουµε την ευτυ-χία, τότε τι µπορούµε να κάνουµε;Αν παραδεχτούµε πως πράγµατι δεν µπο-ρούµε να προβλέψουµε την ευτυχία, τότε θα ανοίξει ένας νέος ορίζοντας επιλογών, οι οποίες πράγµατι µπορούν να µας βοηθήσουν προσφέροντάς µας µια ποιοτικά καλύτερη ζωή. Παραδείγµατος χάρη, µια ισορροπία µεταξύ εργασίας και οικογενειακής ζωής ή λιγότερη έµφαση στην κατανάλωση θα έχει ευεργετικά αποτελέσµατα στη ζωή µας. Πρέ-πει όµως να σπάσουµε αυτή την αυταπάτη του ελέγχου που έχουµε πάνω στα πράγµα-τα.

Βάζουµε σε κίνδυνο την ευτυχία µας αν προ-σπαθήσουµε να τη µεθοδεύσουµε;Υπάρχει ο κίνδυνος της απογοήτευσης. Για παράδειγµα, αν πάµε σε κάποιο από τα σεµινάρια και κάνουµε ό, τι ακριβώς µας υπαγορεύσουν για να γίνουµε πλού-σιοι, επιτυχηµένοι και ευτυχισµένοι αλλά στο τέλος δεν γίνει τίποτα από αυτά που υπόσχονται, τότε θα απογοητευτούµε. Θα αισθανθούµε πολύ άσχηµα για τον εαυτό µας. Με λίγα λόγια, θα γίνουµε πιο δυστυ-χισµένοι. Ενώ, αν ξοδέψουµε το χρόνο και τα χρήµατα των σεµιναρίων προσπαθώντας απλώς να βελτιώσουµε τον εαυτό µας, τότε πράγµατι µπορεί να αλλάξουµε προς το καλύτερο. Πρέπει να παραδεχτούµε ότι κανείς δεν µπορεί να µας κάνει καλύτε-

ρους παρά µόνοι οι ίδιοι τους εαυτούς µας. Αυτό είναι που αποκαλούµε «το παράδοξο του ελέγχου». Δηλαδή, πρέπει να πιστεύω βαθιά µέσα µου ότι κανένας δεν θα µε κάνει πιο ευτυχισµένο. Αυτό είναι κάτι που µπορώ να το κάνω µόνο εγώ. Το να πάω σε ένα σεµινάριο όπου θα µου λένε «φώνα-ξε» ή «κράτα ηµερολόγιο» µπορεί να µε κάνει να αισθανθώ καλύτερα, αλλά για πε-ριορισµένο χρονικό διάστηµα.

Δεν είναι όµως θετικό το γεγονός ότι προ-σπαθούµε να βελτιώσουµε τον εαυτό µας, ότι ασχολούµαστε πλέον µε ανώτερες αξίες, όπως αυτή της αυτοπραγµάτωσης;Πράγµατι, και αυτό είναι κάτι που έχει πε-ριγραφεί και στην πυραµίδα αναγκών του Marslow. Ωστόσο υπάρχουν ορισµένοι επιτή-δειοι οι οποίοι προσπαθούν να εκµεταλλευ-τούν την ανάγκη µας να γίνουµε πιο ευτυχι-σµένοι. Εκεί είναι το πρόβληµα για µένα. Η αυτοπραγµάτωση δεν µπορεί να στηριχθεί σε ψέµατα. Πρέπει κανείς να καταλάβει τον εαυτό του, όπως για παράδειγµα οι Βουδι-στές έχουν συναίσθηση του εαυτού τους και αυτό τους βοηθά να περάσουν σε ένα ανώ-τερο επίπεδο συνείδησης. Και πάλι όµως η λύση δεν είναι να γίνουµε όλοι βουδιστές. Πάντως, αυτό που είναι γεγονός είναι ότι δεν υπάρχουν εύκολες και στιγµιαίες λύσεις που µπορούµε να τις εφαρµόσουµε αυτόµατα και αποτελεσµατικά για να γίνουµε πιο ευτυχι-σµένοι ή επιτυχηµένοι.

Πρέπει να εµπιστευτούµε την ευτυχία µας στην τύχη;Όχι, γιατί η τύχη δεν µπορεί να προβλε-φθεί. Αυτό που πρέπει να κάνουµε είναι να έχουµε τα µάτια µας ανοιχτά και όταν µας παρουσιαστεί µια ευκαιρία να την αρ-πάξουµε. Δηλαδή, πρέπει κάποιος να πα-ραδεχτεί το τυχαίο και αν δει µπροστά του κάτι που µπορεί να εκµεταλλευτεί, τότε να το αρπάξει. Γιατί δυστυχώς πολλές φο-ρές η ευτυχία περνάει από µπροστά µας και εµείς την αφήνουµε να χαθεί. Και πάλι όµως θα πρέπει να γίνει συνείδησή µας το γεγονός ότι εµείς θα αρπάξουµε την ευτυ-χία και όχι κάποιος άλλος για λογαριασµό µας. Αλλά γι’ αυτό πρέπει να είµαστε έτοι-µοι, γιατί όπως είπε ο Παστέρ «η τύχη βοη-θάει το προετοιµασµένο µυαλό».

IN•VITRO•31ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

... είναι πολύ πιο δύσκολο συναισθηµατικά για έναν

άνθρωπο να βγάλει χρήµατα και έπειτα να τα χάσει, παρά να µην

έχει αρκετά χρήµατα.

...όσοι ζουν στο Μπουτάν και στην Κούβα είναι πολύ

πιο ευτυχείς από εµάς παρά το γεγονός ότι έχουν πολύ

χαµηλότερο εισόδηµα.

... υπάρχουν ορισµένοι επιτήδειοι οι οποίοι

προσπαθούν να εκµεταλλευτούν την ανάγκη µας να γίνουµε πιο ευτυχισµένοι. Η

αυτοπραγµάτωση δεν µπορεί να στηριχθεί σε ψέµατα

... πολλές φορές η ευτυχία περνάει από µπροστά µας και

εµείς την αφήνουµε να χαθεί... γι’ αυτό πρέπει να είµαστε έτοιµοι, γιατί όπως είπε ο

Παστέρ «η τύχη βοηθάει το προετοιµασµένο µυαλό».

Προτεραιότητα η υγεία της καρδιάςΕάν το καρδιογράφημα και ο βιοχημικός έλεγχος που θα γίνει στη σχολική ηλικία είναι φυσιολογικά και δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας, δεν υπάρχει λόγος να επαναληφθούν πριν από την ενηλικίωση. Από τα 18 εως τα 30 όμως, καλό είναι κάθε 3-5 χρόνια να μετράται η πίεση και να γίνεται εξέταση αίματος, επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής καρδιολογίας, κ. Κωνσταντίνος Τσιούφης. Μετά τα 30 και περισσότερο μετά τα 40, είναι απαραίτητο να γίνει τουλάχιστον μία φορά και υπερηχογράφημα καρδιάς και τεστ κοπώσεως. Η συχνότητα των εξετάσεων θα εξαρτηθεί και από τους συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου.Κάθε υγιής ενήλικας πάντως θα πρέπει να μετρά την πίεσή του τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, τις πρωινές συνήθως ώρες. Τα φυσιο-λογικά όρια τιμών της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο είναι για τη συστολική (μεγάλη) 140, και για την διαστολική (μικρή) 90. Σε ότι αφο-ρά τα επίπεδα των λιπιδίων, αυτά θα πρέπει να είναι : HDL -“καλή χοληστερόλη” > 40 mg/dl και τριγλυκερίδια < 150 mgdl. Οι τιμές για την LDL - “κακή χοληστερόλη” είναι κάτω των 100 αν είναι εμφραγματίας ή διαβητικός και κάτω από 130 αν έχει 2 παράγοντες κινδύνου.

Προστατέψτε τον προστάτηακολουθώντας τις βασικές οδηγίες πρόλη-ψης, ένας άνδρας μπορεί να κερδίσει τουλά-χιστον 10 χρόνια ζωής από το σημερινό μέσο όρο των Ελλήνων που πλησιάζει τα 80 χρό-νια. Δεν πρόκειται όμως μόνο για περισσότε-ρα αλλά και για καλύτερα χρόνια ζωής. Σωτή-ρια για τον άνδρα αποδεικνύεται η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Όπως εξηγεί ο ουρολόγος, κύριος Ιωάννης Χριστοφής, ένας άνδρας μετά τα 45 πρέπει υποχρεωτικά κάθε χρόνο να υποβάλ-λεται σε εξέταση PSA σε συνδυασμό με δα-κτυλική εξέταση.Σε όποιες περιπτώσεις όμως υπάρχει οικο-γενειακό ιστορικό με καρκίνο του προ-στάτη, η εξέταση αυτή θα πρέπει να γίνεται από την ηλικία των 40 ετών. Μετά τα 45, καλό είναι επίσης, ακόμη κι αν δεν υπάρχουν ενδείξεις, να γίνεται έστω για μία φορά υπερηχογραφικός έλεγχος του ουροποιητικού συστή-ματος. Στην περίπτωση που εκδηλώνονται συμπτώματα ή εντοπίζονται ευρήματα, τότε ακολουθείται πιο λεπτο-μερής έλεγχος. Σε ό,τι αφορά πάντως τον καρκίνο του προστάτη, ο κάθε άνδρας πρέπει να έχει πάντα κατά νου ότι εφόσον ανιχνευθεί σε πρώιμο στάδιο μπορεί να θεραπευτεί ακόμη και στο 100% των περιπτώσεων.

Με τον τακτι-κό και σωστό προληπτικό

έλεγχο μπορεί να

αποφευχθεί το 40-70% των πρόω-ρων θανά-

των, το 35% των οξέων

νοσημάτων, το 80% της

πρόωρης νοσηρότητας

από καρδι-αγγειακά και το 40% των καρκίνων.

32•in•vitro

(Α)σθενές φύλοΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ανδρικό τσεκ απ Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Συνεργάστηκαν οι: Γιάννης Τούντας, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Τσιούφης, Επίκουρος Καθηγητής

Καρδιολογίας, Ιωάννης Χριστοφής, Ουρολόγος Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

Όταν πρόκειται για το μηχα-νολογικό έλεγχο του αυτο-κινήτου ή της μηχανής του, ο άνδρας φροντίζει να είναι σχεδόν πάντα συνεπής. Με-

γάλες έρευνες όμως έχουν δείξει ότι δεν είναι το ίδιο συνεπής και σε ό,τι αφορά τον προσωπικό του τακτικό ιατρικό έλεγ-χο. Το τσεκ απ, δηλαδή ο προσυμπτωματικός έλεγχος, είναι έννοια παρεξηγημένη στη χώρα μας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμα και οι λίγοι Έλληνες που το κάνουν, το κάνουν κατά κανόνα λαναθασμένα. Το τσεκ απ για υγιή άτομα δεν πρέπει να γί-νεται σε ετήσια βάση, ούτε να είναι κοινό για όλους. Αντίθετα, πρέπει να πραγματο-ποιείται ανάλογα με την ηλικία, το ατομι-κό και οικογενειακό ιστορικό. Κάθε νέος άντρας, μετά την ενηλικίωσή του, θα πρέπει να πραγματοποιεί έναν αρ-χικό κλινικό- εργαστηριακό έλεγχο που να περιλαμβάνει τις βασικές αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις, τη γενική ού-ρων, την αρτηριακή πίεση καθώς και μία κλινική εξέταση από παθολόγο. Εάν όλες αυτές οι εξετάσεις είναι φυσιο-λογικές, τότε θα πρέπει να τις επαναλάβει κάποια στιγμή στην ηλικία των 30-39 ετών και μόνο μετά το 40ο έτος θα πρέπει να ακολουθήσει έναν πιο συστηματικό και

τακτικό έλεγχο. Αν όμως διαπι-στωθούν παθολογικά ευρήματα

κατά την πρώτη ή τη δεύτερη εξέ-ταση, τότε θα πρέπει να υποβληθεί

πιο γρήγορα σε μια σειρά εξετάσεων, που θα του υποδείξει ο θεράπων γιατρός του, τονίζει ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνι-κής Ιατρικής πανεπιστημίου Αθηνών, κύρι-ος Γιάννης Τούντας. Για την ηλικία 40 -49 ετών, ο τακτικός έλεγ-χος πρέπει να γίνεται ανά τριετία και να περιλαμβάνει: το βασικό αιματολογικό και βιοχημικό έλεγχο, τη γενική ούρων, τη μέ-τρηση της αρτηριακής πίεσης και το ηλε-κτροκαρδιογράφημα. Σε άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών, ο έλεγχος αυτός πρέπει να γίνεται ανά 2 χρόνια και θα πρέπει να περιλαμβάνει επιπλέον: την αιματολογική κοπράνων κάθε χρόνο και την σιγμοειδοσκόπηση ανά 5ετία ή την κολονοσκόπηση ανά 10ετία για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Είναι επίσης σκόπιμο μετά τα 50 να πραγματοποιείται ανά 10ετία και μία εξέταση υπερήχων άνω και κάτω κοιλίας.Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται όταν υπάρχει ατομική ή οικογενειακή προδιά-θεση για στεφανιαία νόσο, αρτηριοσκλή-ρυνση, υπέρταση, υπερχοληστεριναιμία., σακχαρώδη διαβήτη και αρκετές μορφές καρκίνου.

Τρέμουν τις εξετάσεις

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Πρόληψη

Γράφει ο Θανάσης Τρομπούκης

Η κυκλοφορία του εμβολίου για τον καρκίνο του τραχή-λου της μήτρας θεωρείται μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις της ιατρικής στην

προστασία της υγείας των γυναικών. Ωστό-σο, αν και το εμβόλιο έναντι του ιού HPV έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβο-λιασμών και χορηγείται δωρεάν, πρόσφατα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυ-ψης (14%) έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δύο εμβόλια. Το ένα είναι το ανοσοενισχυμένο με ΑS04 εμ-βόλιο, το οποίο προστατεύει από τους ογκο-γόνους τύπους HPV-16 και HPV-18, και το δεύτερο περιέχει τέσσερις HPV τύπους, τους ογκογόνους τύπους HPV-16 και HPV-18 και επιπλέον τους χαμηλού κινδύνου τύπους 6 και 11, οι οποίοι δεν σχετίζονται με τον καρ-κίνο του τραχήλου της μήτρας αλλά με τα γεννητικά κονδυλώματα. Πρόσφατα, δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό “Lancet” τα δεδομένα από την τελική ανάλυ-ση της μελέτης φάσης ΙΙΙ PATRICIA (PApilloma TRIal against Cancer In young Adults) για την

αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του ανοσοενισχυμένου με ΑS04 εμβολίου. Στη μελέτη έλαβαν μέρος 18.644 γυναίκες ηλικί-ας 15-25 ετών από 14 χώρες και τα αποτελέ-σματα επιβεβαίωσαν ότι το ανοσοενισχυμένο με AS04 εμβόλιο προσφέρει υψηλή αποτε-λεσματικότητα έναντι των τύπων 16 και 18. Οι τύποι αυτοί είναι οι περισσότερο συχνοί ογκογόνοι τύποι του ΗPV και ενέχονται στην ανάπτυξη καρκινωμάτων τραχήλου της μή-τρας σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%.Μέχρι σήμερα, η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, μιας νόσου με σημα-ντική νοσηρότητα και θνητότητα, στόχευε στην ανίχνευση και τη θεραπεία των αλλοι-ώσεων, πριν αυτές εξελιχθούν σε καρκίνο, μέσω του τεστ Παπανικολάου. Πράγματι, το τεστ ΠΑΠ μπορεί να μειώσει την εμφάνιση νέων κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κατά 70%. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται στο 90% αν συνδυαστεί η δευτερογενής πρόληψη (τεστ ΠΑΠ) με τον εμβολιασμό έναντι του ιού HPV. Το εμβόλιο χορηγείται δωρεάν σε κορίτσια και γυναίκες από 16 έως και 26 ετών.

Χαμηλά τα ποσοστά εμβολιασμού

Συνεργάστηκε ο Πέτρος Καρακίτσος, Αναπληρωτής Καθηγητής Κυτταρολο-γίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυ-ντής Εργαστηρίου Διαγνωστικής Κυτ-ταρολογίας, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν»

Καρκίνος τραχήλου μήτρας

34•in•vitro

ΡεπορτάζΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Περιβάλλον Γράφει η Κατερίνα Βασιλείου

Συνεργάστηκαν οι Ανδριάννα Παυλή, Υπεύθυνη Γραφείου Ταξιδιωτικής Ιατρικής, ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ, Βακάλης Νικόλαος, Καθηγητής Παρασιτολογίας, Εντομολογίας

και Τροπικών Νόσων, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

Τα σενάρια για τις κλιματικές αλ-λαγές προβλέπουν ότι πολλές περιοχές της Ευρώπης θα γίνουν πιο ζεστές και υγρές. Αυτές οι αλ-λαγές θα έχουν άμεσο αντίκτυπο

στις ασθένειες, που μεταδίδονται μέσω εντό-μων και τρωκτικών. Στις αλλαγές του κλίματος έρχονται να προστεθούν και δύο άλλοι λόγοι εξάπλωσης των μολυσματικών νόσων: η παγκο-σμιοποίηση και οι επακόλουθες μετακινήσεις και εμπορικές σχέσεις μεταξύ κρατών, καθώς, επίσης, και η διασυνοριακή μετανάστευση. Εκτός από τον δάγκειο πυρετό, στις μολυσμα-τικές ασθένειες καταγράφονται η εγκεφαλίτι-δα ή ο πυρετός του Δυτικού Νείλου (τροπικός πυρετός), η ελονοσία ή μαλάρια και η λεισμα-νίαση. Όλες οι παραπάνω νόσοι επηρεάζονται σε απόλυτο βαθμό από τις κλιματικές αλλαγές που συντελούνται παγκόσμια, αφού υπολογί-ζεται ότι το 0,4% των συνολικών ασθενειών και πρόωρων θανάτων μπορεί να σχετιστεί άμεσα ή έμμεσα με τις αλλαγές αυτές.

Δάγκειος Πυρετός Είναι μια ιογενής λοίμωξη, η οποία μεταδίδε-ται στους ανθρώπους κυρίως με το δήγμα των θηλυκών κουνουπιών του γένους Aedes. Είναι κουνούπι «αστικό», το οποίο σπάνια συναντάται σε απόσταση μεγαλύτερη των 90 μέτρων από τα σπίτια των ανθρώπων. Ζει στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές όλου του πλανήτη, κυ-ρίως στην νοτιοδυτική Ασία και νότια Αμερική. Αναπαράγεται σε μικρές συγκεντρώσεις νερού σε δοχεία ή στα σκουπίδια. Τσιμπάει κυρίως τους ανθρώπους, κατά προτίμηση στα πόδια και τους αστραγάλους, την ημέρα και στην αρχή της νύχτας.

Η νόσος ξεκινά με έντονη κεφαλαλγία, μυαλγί-ες, αρθραλγίες, λεμφαδενοπάθεια κ.ά. Υπάρχει κνησμός, χωρίς απολέπιση. Συνήθως παρατη-ρούνται μικροαιμορραγίες. Υπάρχει όμως και μια βαριά αιμορραγική μορφή, που εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά και προκαλεί καταπληξία και θάνατο. Η ασθένεια είναι συνήθως αυτοϊώμενη με μέση διάρκεια τους έξι μήνες. Οι περισσότε-ροι άνθρωποι που ασθενούν από δάγκειο πυ-ρετό δεν χρειάζεται να εισαχθούν στο νοσοκο-μείο, αλλά όσοι παρουσιάζουν επίμονο πυρετό θα πρέπει να αναζητήσουν όσο το δυνατό νωρί-τερα άμεση ιατρική φροντίδα.

Σε έναν κόσμο με κλιμακούμενη αύξηση του μέσου όρου θερμοκρασίας παρατηρείται ταυτόχρονα αύξηση στη διάδοση λοιμωδών ασθενειών όπως η ελονοσία, η χολέρα και ο δάγκειος πυρετός. Είναι τυχαίο; Σύμφωνα με τους ειδικούς η κλιματική αλλαγή ευνοεί τη μετάδοση ασθενειών που θεωρούσαμε ότι έχουν εκλείψει.

Infos>Το πρώτο κρούσμα δάγκειου πυρετού κα-

ταγράφεται στην Αθήνα το 1927 αφήνοντας πίσω του πάνω από 200.000 θύματα. Το δεύ-τερο και πιο σοβαρό κρούσμα εμφανίστηκε το 1928. Συνολικά τα κρούσματα άγγιξαν τα 1.419.800, νόσησε περίπου το 80% με 90% του πληθυσμού. Οι θάνατοι έφτασαν τους 2.065. Το είδος του συγκεκριμένου κουνουπι-ού δεν ανιχνεύεται σήμερα στην Ελλάδα.

>Έχει αποδειχθεί ότι το ασιατικό κουνούπι «τίγρης» εισήχθη στην Eυρώπη από τη βι-

ομηχανία μεταχειρισμένων ελαστικών αυτο-κινήτων, αφού αποτελούν άριστες περιοχές αναπαραγωγής για τα κουνούπια.

>Διεθνώς αποκαλείται μαλάρια [malaria (από τις ιταλικές λέξεις: mala + aria = κακός

αέρας)] από την πεποίθηση που επικρατούσε κάποτε ότι η ασθένεια προκαλούταν από τον «κακό αέρα» κοντά στα έλη.

>1% έως 4% θα αυξάνεται η θνησιμότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για κάθε αύξηση

της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό. 86.000 πρόσθετοι θάνατοι τον χρόνο αναμένονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εάν σημειωθεί μια μέση αύξηση στην παγκόσμια θερμοκρα-σία 3 βαθμών Κελσίου την περίοδο 2071-2100. 70.000 επιπλέον θανάτους ανέφεραν 12 ευ-ρωπαϊκές χώρες μετά από το έντονο κύμα καύ-σωνα που χτύπησε το καλοκαίρι του 2003 ένα μεγάλο τμήμα της δυτικής Ευρώπης.

Κλιματική απειλή

Δεν υπάρχει εμβόλιο για τη νόσο. Επομένως, οι ταξιδιώτες σε περιοχές που ενδημεί αυτή η ασθένεια θα πρέπει να χρησιμοποιούν εντομο-απωθητικά και άλλα προληπτικά μέτρα κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας και, ιδιαίτερα, κατά τις πρώτες πρωινές ώρες και αργά το απόγευμα.

ΕγκεφαλίτιδαΠροκαλείται από τσίμπημα του ασιατικού κου-νουπιού «τίγρης». Τα συμπτώματα περιλαμβά-νουν πυρετό, πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους, πόνους στις αρθρώσεις και ερύθημα. Θεωρείται μία από τις πλέον επικίνδυνες ασθένειες, αφού πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο αριθ-μός κρουσμάτων σε όλες τις ενδημικές περιο-χές της Ευρώπης έχει αυξηθεί κατά 400% τα τελευταία 30 χρόνια.

ΕλονοσίαΕίναι μια λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από παρασιτικά πρωτόζωα του γένους Πλασμώ-διο (Plasmodium) και μεταδίδεται στον άνθρω-πο μόνο από το θηλυκό κουνούπι του γένους Ανωφελές (Anopheles). Το παράσιτο προκαλεί υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο και πόνο των μυών και αρθρώσεων. Εάν δεν αντιμετωπιστεί με αγωγή, η μόλυνση μπορεί να οδηγήσει σε εγκε-φαλική ελονοσία, με αποτέλεσμα ο ασθενής να πέσει σε κώμα και τελικά να πεθάνει.

ΛεισμανίασηΣχεδόν άγνωστη στον ανεπτυγμένο κόσμο, η λεϊσμανίαση είναι μια παρασιτική ασθένεια που απειλεί πολλές φτωχές χώρες. Η ασθένεια προκαλείται από μία από τις περισσότερες από 20 ποικιλίες του παρασιτικού πρωτόζωου που ονομάζεται λεϊσμανία. Το παράσιτο μεταδίδε-ται από το τσίμπημα συγκεκριμένων ειδών του εντόμου φλεβοτόμος, που ζουν κυρίως σε δα-σώδεις περιοχές, σε υποτροπικά και τροπικά κλίματα. Η θεραπεία της λεϊσμανίασης εμποδί-ζεται από την ακαταλληλότητα και τις υψηλές τιμές των υπαρχόντων φαρμάκων και την αργή πρόοδο στην έρευνα και την ανάπτυξη νέων αγωγών.

Χειρουργοί «ψηλαφούν» με τα μάτιαΜοιάζει να έχει φτάσει κατευθείαν από το μέλλον. Κι όμως αποτελεί πραγματικότητα που έχει ανοίξει νέους δρόμους στον τομέα της χειρουργικής. H τεχνολογία ρομποτικής χειρουργικής με την τρισδιάστατη εικόνα, υψηλής ευκρίνειας, δίνει στους χειρουργούς την αίσθηση της αφής, παρότι χειρουργούν με τηλεχειριστήριο μέσω μίας κονσόλας. Η σχετική μελέτη Αμερικανών επιστημόνων του New York – Presbyterian Hospital που δημο-σιεύθηκε στο τελευταίο τεύχος του “British Journal Of Urology International”, δείχνει ότι τα αποτελέσματα της πρωτοποριακής μεθό-δου μπορούν να συγκριθούν με επιτυχία με εκείνα της παραδοσιακής χειρουργικής, μολο-νότι δεν υπάρχει η δυνατότητα της αφής και της ψηλάφισης. (www.sciencedaily.com)

«Γλωσσική» όρασηΜια πρωτοποριακή συσκευή που “βλέπει” με τη… γλώσσα, μπορεί να φέρει επανάστα-ση στη ζωή των τυφλών σε όλο τον κόσμο. To Brain Port δοκιμάστηκε με επιτυχία για πρώτη φορά σε έναν 24χρονο Βρετανό στρατιώτη που έχασε την όρασή του από χειροβομβίδα στο Ιράκ. Η νέα τεχνολογία αποτελείται από μία μικροσκοπική κάμερα που είναι συνδε-δεμένη με ένα ζευγάρι γυαλιών. Τα γυαλιά συνδέονται με μία συσκευή που έχει τη μορ-φή πλακιδίου και τοποθετείται στη γλώσσα, δίνοντας τη δυνατότητα στον χρήστη να “δια-βάζει” τους ηλεκτρικούς παλμούς. Αυτό που κάνει δηλαδή η συσκευή, είναι να μετατρέπει τις εικόνες που λαμβάνει η κάμερα σε μια σει-ρά ηλεκτρικών παλμών που μεταδίδονται στη γλώσσα του τυφλού. Ο διαφορετικός τύπος των ερεθισμάτων μπορεί, έπειτα από σχετική εκπαίδευση, να ερμηνεύεται με τέτοιον τρόπο ώστε ο χρήστης να σχηματίζει νοητικά εικόνες για όσα η κάμερα “βλέπει” τριγύρω. “Είναι μόνο μία πρωτότυπη συσκευή”, λέει ο 24χρο-νος Κρεγκ Λούντμπεργκ, “αλλά υπάρχει μεγά-λη δυνατότητα να αλλάξει τη ζωή μου, αλλά και τη ζωή πολλών άλλων τυφλών ανθρώπων. Μπορώ πλέον αμέσως να πιάνω και να σηκώ-νω αντικείμενα, αντί να ψαχουλεύω μέχρι να τα βρω”. (www.bbc.com – www.telegraph.co.uk)

Χαρακτηρίζε-ται ως Τρίτο

Μάτι και λειτουργεί σε συνδυα-

σμό με το κο-λονοσκόπιο.

Πρόκειται για μια μικρή

συσκευή που “κοι-

τάει” προς τα πίσω,

εντοπίζοντας πολύποδες, που διαφο-ρετικά θα διέφευγαν της προσο-

χής.

Μια φορητή συσκευή, που με μαγνητι-κούς παλμούς απαλείφει τον πόνο, μπορεί

να αποτελεί μια πολλά υποσχό-μενη θεραπεία για ασθενείς με την πιο συχνή μορφή ημι-κρανίας. Σε σύγκριση με όσους υποβλήθηκαν σε εικονική θε-ραπεία, οι περισσότεροι ασθε-νείς που αντιμετωπίστηκαν με την πειραματική συσκευή, απαλ-λάχθηκαν από τον πόνο δύο ώρες αργότερα. Περίπου 35 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από ημικρανίες και το 20% -30% αυτών των ασθενών υποφέ-ρουν από πονοκεφάλους που εμφανίζονται πριν από οπτικά ή άλλα προειδοποιητικά σημά-δια. Ο νευρολόγος του κολεγίου Albert Einstein στο Μπρονξ Ρίτσαρντ Λίπτον και οι συνεργάτες του προσδιόρισαν την ασφάλεια και την αποτε-λεσματικότητα μιας φορητής συσκευής, γνω-στής ως TMS, σε μία μελέτη με τη συμμετοχή 201 ασθενών που εμφάνιζαν ημικρανία με αύρα και είχαν ακολουθήσει φαρμακευτική αγωγή σε 16 ιατρικά κέντρα. Στους μισούς πε-ρίπου από τους ασθενείς, η συσκευή δόθηκε για χρήση στο σπίτι. Οι υπόλοιποι πήραν μια παρόμοια, που όμως δεν εξέπεμπε μαγνητι-κούς παλμούς. Πριν συμμετάσχουν στη μελέτη, οι ασθενείς εμφάνιζαν μεταξύ μίας και οκτώ ημικρανιών με αύρα το μήνα. Σύμφωνα με τις οδηγίες που τους δόθηκαν, έπρεπε να εφαρμόσουν τις συ-σκευές στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους όταν ένιωθαν ότι επίκειται πονοκέφαλος και να χο-ρηγήσουν δύο παλμούς. Ζητήθηκε επίσης από τους ασθενείς να κατα-γράψουν τα επίπεδα του πόνου αμέσως μετά τη θεραπεία, καθώς και έπειτα από μία, δύο, 24 και 48 ώρες. Από τους 164 ασθενείς που κατέγραψαν ημικρανίες κατά τη διάρκεια της μελέτης, το 39% από την ομάδα που χρησιμο-

ποίησε τη συσκευή ανέφερε ότι ο πόνος είχε περάσει δύο ώρες μετά την αγωγή, σε σύγκρι-ση με 22% από εκείνους που χρησιμοποίησαν την εικονική συσκευή. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “The Lancet Neurology” και οι δημιουργοί της φορητής συσκευής ελπίζουν ότι θα κυκλοφορήσει σύντομα στην αγορά. Προς το παρόν όμως αναμένουν την έγκρισή της από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. (www.medicinenet.com)

Τεχνολογία και υγεία

ScienceΓράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

in•vitro•35ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

OFFστις ημικρανίες

36•in•vitro

All that foodΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Καρποί

Ξηροί, αλλά πολύτιμοι

Οι ξηροί καρποί αποτελούν ανα-πόσπαστο κομμάτι της ισορ-ροπημένης διατροφής, καθώς όταν καταναλώνονται με μέτρο, συνδυάζουν την υψηλή θρεπτι-

κή αξία με τις λίγες θερμίδες.

ΔΙΑ ΠΑΣΑΝ ΝΟΣΟΟι ξηροί καρποί είναι μια άριστη πηγή μετάλ-λων και ιχνοστοιχείων, διαιτητικών ινών και καλής ποιότητας λιπιδίων. Περιέχουν αρκε-τές αντιοξειδωτικές ουσίες και συχνά έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, προστατεύοντας έτσι από την πρόωρη φθορά των κυττάρων και των οργάνων του ανθρώπινου οργανι-σμού. Έχει αποδειχθεί ότι η συστηματική κατανάλωσή τους συμβάλλει στη μείωση της χοληστερόλης και στον έλεγχο του σωματι-κού βάρους, ενώ ενδέχεται να προστατεύει και από την εμφάνιση καρκίνου.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΟΣΗΟι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωση 30 γραμμαρίων ημερησίως, ποσότητα που αντι-στοιχεί σε ένα φλιτζανάκι του ελληνικού καφέ. Προσοχή στο χωρίς μέτρο τσιμπολό-γημα, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη πρόσληψη θερμίδων. Οι ξηροί καρποί αποτε-λούν μια καλή διατροφή επιλογή που μπορεί να αντικαταστήσει τα τσιπς στο μπαρ ή τη ζαμπονοτυρόπιτα στο γραφείο.

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Συνεργάστηκε η Νατάσσα Κανέλλου, Καθηγήτρια Διατροφής Τ.Ε.Ι. Αθηνών

Καλύπτουν το 6% των ημε-ρησίων αναγκών μας σε ασβέστιο και σίδηρο, ενώ αποτελούν καλή πηγή βιταμί-νης Ε και πολύ καλή πηγή μαγγανί-ου και μαγνησίου. Πρόκειται για μια τροφή με σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση, που είναι χαμηλή σε χοληστερόλη και φτωχή σε αλάτι.Info: 163 θερμίδες, 14 γρ. λιπίδια, 8 mg αλάτι, 3 γρ. διαιτητικές ίνες (12% των ημερήσιων ανα-γκών μας)

Αμύγδαλα

Φουντούκια

Θεωρείται μια πολύ καλή πηγή μαγγανίου, ενώ η περιεκτικότη-τά του σε αλάτι και χοληστερίνη είναι πολύ μικρή. Καλύπτει το 9% των ημερησίων αναγκών μας σε σίδηρο. Info: 188 θερμίδες, 19 γρ. λιπίδια

Κουκουνάρια

Αποτελούν καλή πηγή βιτα-μίνης Ε, χαλκού και ιδιαίτε-

ρα μαγγανίου. Καλύπτουν το 1% των ημερησίων ανα-γκών σε βιταμίνη C, το 2% σε ασβέστιο και το 5% σε

σίδηρο. Δεν περιέχουν χο-ληστερίνη και έχουν πολύ

λίγο αλάτι. Μπορούν να καταναλώνονται 2 με 3

φορές την εβδομάδα. Info: 173 θερμίδες,

7 γρ. πρωτεΐνη, 17γρ. λιπίδια

Φυστίκια

Καλύπτουν το 2% και 6% των ημερησίων αναγκών σε ασβέστιο

και σίδηρο αντίστοιχα. Αποτε-λούν καλή πηγή χαλκού

και μαγγανίου. Καλό είναι να καταναλώνο-

νται μόνο μία φορά την εβδομάδα, π.χ. Σε μια

βραδινή έξοδο. Info: 166 θερ-

μίδες, 14 γρ. λιπίδια, 3 γρ.

αλάτι.

Πρόκειται για μια καλή πηγή βιταμί-νης Ε και χαλκού και πολύ καλή πηγή

μαγγανίου. Καλύπτουν το 2% των ημε-ρησίων αναγκών σε βιταμίνη C, το 3% σε ασβέστιο και το 7% σε σίδηρο. Δεν

έχουν πολύ αλάτι και δεν περιέχουν χοληστερίνη. Η κατανάλωση μίας

χούφτας 2 φορές την εβδομάδα εί-ναι αρκετή.

Info: 181 θερμίδες, 4 γρ. πρωτεΐνη, 17 γρ. λιπίδια

Καρύδια

Τεχνικές και εφαρμογέςΟι τεχνικEς και οι προσεγγίσεις των χο-ροθεραπευτών ποικίλλουν ώστε να αντα-ποκρίνονται σε διαφορετικές ανάγκες. Η κίνηση αποτελεί το πρωταρχικό εργαλείο για τους θεραπευτές, οι οποίοι είναι σε θέση να παρατηρούν, να αξιολογούν, να ερευνούν, αλλά και να δουλεύουν προλη-πτικά μέσω αυτής.

Τα θεμελιώδη σΤοιχεία της χοροθερα-πείας είναι: η συνειδητοποίηση του σώμα-τος, η επέκταση και η ενοποίηση της κίνη-σης, η αυθόρμητη έκφραση και η αλληλε-πίδραση. Το σώμα μπαίνει σε μια διαδικα-σία εκτόνωσης, έκφρασης, διερεύνησης και μετασχηματισμού των συναισθημάτων.Συνήθως, ο θεραπευτής σε μια ομαδική συνεδρία, ξεκινά με ζέσταμα του σώμα-τος για να συλλέξει πληροφορίες για τον τρόπο επικοινωνίας και τις ανάγκες της ομάδας. Οι χοροθεραπευτές δουλεύουν για να βο-ηθήσουν τα άτομα να συνειδητοποιήσουν τις περιοχές έντασης του σώματος, τους τρόπους αναπνοής, αλλά και τις εκφραστι-κές κινήσεις τους.Ο χοροθεραπευτής δεν χρησιμοποιεί μια στυλιζαρισμένη φόρμα χορού, όπως κλα-σικό, αλλά διευκολύνει τα άτομα μέσα από τη δημιουργικότητα, τον αυτοσχεδιασμό, τη χρήση κρουστών οργάνων, τον πειραμα-τισμό με τη φωνή, τα κινητικά παιχνίδια, την επαφή με τους άλλους, να έρθουν σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό τους και τις αισθήσεις τους.

με ελεύθερη ζωγραφική, πηλό ή γραφή με τη μορφή ημερολογίου, ο χοροθερα-πευτής βοηθά τα άτομα να μεταβούν ομα-λά στην καθημερινότητα, να συνδέσουν την εμπειρία τους με ένα λεκτικό κομμάτι (π.χ. τη συζήτηση), να αναγνωρίσουν την υποστήριξη που τους έδωσε η εμπειρία τους. Προσωπικά ψυχικά θέματα που ανα-πτύχθηκαν μέσα από την κίνηση του σώ-ματος, έρχονται στην επιφάνεια και βιώ-νονται τώρα συνειδητά, με τη σύνδεση νου - σώματος.

Πού, πώς, πότεΑπαραίτητη προϋπόθεση είναι να απευθυν-θείτε σε έναν επαγγελματία χοροθεραπευ-τή, ο οποίος έχει ολοκληρώσει πρόγραμμα χοροθεραπείας σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην Ελλάδα ( Ένωση Χοροθεραπευτών Ελ-λάδος) ή στο εξωτερικό και ο οποίος να ακολουθεί έναν κώδικα δεοντολογίας μιας επαγγελματικής ένωσης. Οι πιστοποιημένοι χοροθεραπευτές εργάζονται με διάφορες ομάδες σε κέντρα ψυχικής υγείας, σε μο-νάδες απεξάρτησης, σε χώρους αποασυ-λοποίησης, σε προγράμματα εκπαίδευσης, επιμόρφωσης, πρόληψης, κοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης.

Η χορο-θεραπεία

αναπτύχθηκε το 1940 στις

Ηνωμένες Πολιτείες για να καλύψει τις ανάγκες του αυξανό-μενου αριθ-μού ατόμων με ψυχικές διαταραχές μετά τον Β’ Παγκόσμιο

Πόλεμο. Στην Ελλάδα

τα πρώτα βήματα έγι-ναν το 1987. Στην Αγγλία, μάλιστα, ο

όρος «χορο-θεραπεία» έχει αντι-

κατασταθεί με τον όρο

«ψυχοθερα-πεία μέσω κίνησης».

in•vitro•37

ΡεπορτάζΜΑΡΤΙΟΣ 2010

χοροθεραπεία

Ο χορός είναι έκφραση της ίδιας της ζωής. Σε όλες τις κουλτού-ρες, οι πρώτες προσπάθειες επικοινωνίας ιστορικά και ανα-πτυξιακά εμφανίστηκαν σε προ-

λεκτικό στάδιο.Η χοροθεραπεία ή χοροκινητική θεραπεία είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης, μέσα από την οποία το άτομο συμμετέχει δη-μιουργικά σε μια διαδικασία που προωθεί τη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική του ολοκλήρωση. Το θεωρητικό υπόβαθρό της σχετίζεται με την ψυχανάλυση, την ψυχοδυ-ναμική και τις ανθρωποκεντρικές θεωρίες. Η χοροθεραπεία βασίζεται στην αρχή ότι το σώμα καθρεπτίζει την ιστορία, την προσωπι-κότητα και τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Αυτό που τη διαφοροποιεί από τις πα-ραδοσιακές ψυχοθεραπείες είναι ότι χρησιμο-ποιεί το σώμα ως εργαλείο για την κίνηση αλλά και τη δυναμική της μη λεκτικής επικοινωνίας. Η χοροθεραπεία απευθύνεται σε όλες τις ηλι-κίες και γίνεται σε ομαδικές ή ατομικές συνε-δρίες. Άτομα με σωματικές, νοητικές αναπη-ρίες ή ψυχικές ασθένειες, αλλά και άτομα που αποζητούν την προσωπική τους ανάπτυξη, τη δημιουργικότητα και την έκφραση μέσα από την κίνηση και το χορό, μπορούν να επωφελη-θούν από τις συνεδρίες.

ςε περιπτώσεις σωματικών αναπηριών, η χοροθεραπεία στοχεύει στη βελτίωση της αυτοπεποίθησης, την εμπιστοσύνη, την ανεξαρτησία του ατόμου, αλλά και τον συ-ντονισμό του σώματος. Η χοροθεραπεία σε παιδιά είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική καθώς βοηθά στην αισθη-σιοκινητική ανάπτυξη και αντίληψη. ςε περιπτώσεις διαταραχής της τροφής, η χοροθεραπεία συμβάλλει στον θετικό

επαναπροσδιορισμό της εικόνας του σώματος. ςτην απεξάρτηση, βο-ηθά τα άτομα να ικανο-ποιήσουν τις επιθυμί-ες τους διαμέσου της κίνησης και του συμ-

βολισμού, με τρόπο ασυνείδητο, ώστε να τους δώσουν διέξοδο μεσα από μια θετική αποκωδικοποίηση.επίσης με την ανάπτυξη της γεροντολογί-ας, η χοροθεραπεία μπορεί να προσφέρει τη διατήρηση της σωματικής υγείας, τη δια-τήρηση της αυτοεκτίμησης και της κοινωνι-κής αλληλεπίδρασης.Η χοροθεραπεία μπορεί να είναι αποτελε-σματική σε περιπτώσεις στρες, τραύματος ή πένθους.

Χρησιμοποιεί το σώμα ως εργαλείο για την κίνηση αλλά και τη δυναμική της μη λεκτικής επικοινωνίας.

Γράφει η Κατερίνα Γαρουφάλου

Συνεργάστηκε η Γεωργία Αρώνη, Παιδαγωγός, Χοροθεραπεύτρια, Μέλος της Ένωσης Χοροθεραπευτών Ελλάδας.

Βάλσαμο της ψυχής

Συχνά οι ενήλικες λένε ότι η παι-δική ηλικία είναι η πιο ανέμελη, η πιο ξένοιαστη. Κι όμως, ακόμη και τα μικρά παιδιά αισθάνονται άγχος και ανησυχία. Όμως συχνά

οι «μεγάλοι» υποτιμούν αυτά τα συναισθήμα-τα. Πρόσφατη έρευνα του Συλλόγου Αμερι-κανών Ψυχολόγων (American Psychological Association) έδειξε ότι η σχολική επίδοση, οι φιλίες, η ικανοποίηση των προσδοκιών που έχουν γονείς και δάσκαλοι μπορεί να «τσακί-σουν» ψυχολογικά το παιδί, δημιουργώντας του μεγάλες δυσκολίες στην καθημερινότητά του.

Ο φόβος του αγνώστουΤο άγχος μπορεί να εκδηλωθεί από την τρυφε-ρή ηλικία των 7 μηνών, όταν το βρέφος ανη-συχεί βλέποντας άγνωστα πρόσωπα. Σε πολλά μωρά, το άγχος αποχωρισμού από τη μητέρα συνοδεύεται από το φόβο για τα άγνωστα πρό-σωπα. Αυτό το άγχος μπορεί να γενικευτεί και να γίνει ένα διάχυτο άγχος για το πρωτόγνωρο και για το άγνωστο.Αργότερα, οι καταστάσεις που προκαλούν άγ-χος στο παιδί της προσχολικής ηλικίας είναι κυρίως εκείνες που συνδέονται με το σύστημα της ανασφάλειας και με τις ανησυχίες του απέ-ναντι στο άγνωστο και στο ξαφνικό. Πράγματα που είναι εκτός ελέγχου του παιδιού, όπως το σκοτάδι, οι μεγάλοι σκύλοι που γαβγίζουν, οι ασυνήθεις θόρυβοι, οι καταιγίδες, η θάλασσα, ο γιατρός, το σχολείο, τα άγνωστα πρόσωπα εί-ναι τυπικές πηγές άγχους για τα νήπια. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, τα άγχη του με-ταβάλλονται, από απτά και συγκεκριμένα σε αόρατα και απροσδιόριστα. Παρατηρείται μια αύξηση του αριθμού του άγχους για το μυστη-

38•in•vitro

Baby boomΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Συνεργάστηκε η Γιώτα Παπαγεωργίου, Ψυχολόγος, και η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρία

Σωματικά Συμπτώματα, όπως κλάμα χωρίς φανερή αιτία, προβλήματα στον ύπνο (ελάχιστος ή πάρα πολύς ύπνος, υπνοβασία) και στη διατροφή (ελάχιστο ή υπερβολικό φαγητό), «βρέξιμο» του κρε-βατιού, νευρικά τικ, τραύλισμα, δυσκολία συγκέντρωσης μπορεί να είναι ενδείξεις έντονου άγχους στο παιδί. Επίσης, παρά-πονα για πόνο στο κεφάλι ή στην κοιλιά, κακή διάθεση, επιθετική συμπεριφορά, έντονες εναλλαγές στην κινητικότητα (τη μία στιγμή υπερκινητικά και την άλλη νω-θρά, το «πιπίλισμα» του δακτύλου και το στριφογύρισμα των μαλλιών (κυρίως για

τις μικρές ηλικίες), τα ψέματα, όλα αυτά «φωτογραφίζουν» ένα παιδί με άγχος.

Do’s anD Dont’sΗ αγνόηση, η υποτίμηση, η κοροϊδία και

η κατηγορία του παι-διού για τα άγχη που βιώνει, είναι αποδε-δειγμένα η χειρότερη μέθοδος προσέγγισης. Αντιθέτως, η παρό-τρυνση προς το παιδί να μιλήσει για αυτό

που αισθάνεται και για τους λόγους που

Είναι ση-μαντικό τα παιδιά να ξεκουρά-ζονται, να εκτονώνο-νται με κά-

ποια μορφή άσκησης, να έχουν

πρόγραμμα στην καθη-μερινότητά τους. Μια αγκαλιά από τη

μαμά και τον μπαμπά μπορεί να τα ηρεμή-

σει ενώ σε φάσεις «κρίσης» οι βαθιές αναπνοές βοηθούν

πολύ.

ριώδες, για το «τέρας» που ζει στην ντουλάπα, το σκοτάδι, το να μένει μόνο του, τα ατυχήματα και τα τραύμα-τα, τους «κακούς» ανθρώπους, την απώ-λεια ή το θάνατο προσφιλών προσώπων – συγγενών, την ιατρική θεραπεία, τη γε-

λοιοποίηση και την προσωπική αποτυχία, τον θάνατο και την ασθένεια.Κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας αρχίζει πλέον να κάνει ξεκάθαρη την παρουσία του το σχολικό άγχος. Με τον όρο αυτό υποδηλώνεται κάποιος έντονος, παράλογος φόβος του παι-διού σχετικά με κάποιες πτυχές της σχολικής ζωής, όπως είναι η επίδοσή του και οι παρέ-ες του. Είναι κάτι πέρα από την περιστασιακή απροθυμία και άρνηση που μπορεί να εκδη-λώσουν όλα τα παιδιά, μπροστά σε ακόμα μία μέρα σχολικών υποχρεώσεων. Επίσης, σε αυτήν

την αναπτυξιακή φάση εμφανίζονται και

τα πρώτα κοινωνικά άγχη. Τα παι-διά πλέον παίζουν καλά όταν παίζουν

με συνομηλίκους τους, οπότε τα απασχολεί ιδιαιτέρως το πώς θα κοινωνικοποιηθούν και ποιες κοινωνικές δεξιότητες θα χρησιμοποιή-σουν προκειμένου να γίνουν αποδεκτά.Στην εφηβεία, τα άγχη είναι πιο άμεσα και προσωπικά, όπως είναι αυτά που αφορούν στις σχέσεις με το άλλο φύλο. Οι έφηβοι, λοιπόν, καλούνται να διαμορφώσουν σεξουαλική ταυ-τότητα, γεγονός που εισπράττεται με πολλή αγωνία και άγχος από τους ίδιους. Ακόμη, αρ-χίζουν να αντιλαμβάνονται ότι οι εξετάσεις και τα διαγωνίσματα παίζουν καταλυτικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία της ζωής τους, συνεπώς το άγχος των εξετάσεων τους κατακλύζει.

το προκαλούν, μπορεί να το βοηθήσει να «ξεκλειδωθεί».Κάτι ακόμη που καλό είναι να αποφεύγουν οι γονείς, είναι να καβγαδίζουν μπροστά στα παιδιά ή να συζητούν οικονομικά προ-βλήματα και θέματα υγείας. Αν το κάνουν αυτό, αυτομάτως «φορτώνουν» τις ανη-συχίες τους στα παιδιά. Καλή ξεκούραση, εκτόνωση του άγχους τους με παιχνίδι ή κάποιο σπορ και πολύ αγάπη, είναι τα στοι-χεία που θα ηρεμήσουν ένα αγχωμένο παι-δί. Σε περιπτώσεις ακραίου άγχους, οι γο-νείς θα πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό παιδοψυχολόγο.

Τα «σημάδια»

Κλάμα χωρίς αιτία, προ-βλήματα στον ύπνο, νευ-ρικά τικ... είναι ενδείξεις έντονου άγχους.

Άγχος από κούνια

in•vitro•39

ΨυχολογίαΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Το άγχος της τεκνοποίησης

Συνεργάστηκε η Ίλια Θεοτοκά, Ψυχολόγος

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Πότε θα γίνω μάνα;

«Είμαι 31 ετών και νιώθω ότι επαγγελματικά είμαι κοντά στο να αγγίξω το όνειρό μου. Πριν από ένα χρόνο παντρεύτηκα

από άποψη και όχι από πίεση. Φορούσα το νυφικό και ήδη ένιωθα αρνητικά φορτισμένη από την ευχή – προτροπή: «Του χρόνου μ’ ένα παιδάκι». Πάντα αγαπούσα πολύ τα παιδιά και σκεφτόμουν ότι θα ήθελα πολύ κάποια στιγμή στη ζωή μου να γίνω μητέρα. Η σκέψη από την πράξη όμως απέχουν πολύ. Ζω καθημερινά μ’ ένα κρυφό αλλά μεγάλο άγχος και αγωνία για το πότε θα κάνω ένα παιδί. Με πιέζουν: η ηλι-κία μου, το φύλο μου, ο καθημερινός αγώνας για τη δουλειά μου που δεν θέλω να εγκατα-λείψω ούτε για μια μέρα, οι συγγενείς μου, ο σύζυγός μου, το «τώρα πρέπει που είστε νέοι», το «γιατί δεν το αποφασίζετε;», το «οι δουλειές δεν τελειώνουν ποτέ, κάνε ένα παι-δί», μα περισσότερο η δική μου η σκέψη που είχα από τότε που με θυμάμαι: εκείνη η χαρά και η υπερηφάνεια που ένιωθα για τη μαμά μου που ήταν τόσο νέα…», λέει η Μαρία, που το μητρικό της ένστικτο είναι μικρό μπροστά στην αγάπη για τη δουλειά της.

Αντιμέτωποι με την πραγματικότηταΣτις ηλικίες 30 – 40 η αναπαραγωγική ικα-νότητα κάθε γυναίκας μειώνεται, με αποτέ-λεσμα οι πιθανότητες εγκυμοσύνης να είναι μικρότερες, ενώ μετά τα 40 αγγίζουν το 5%. Όσο για τους άντρες, φαίνεται πως η φύση τους ευνοεί περισσότερο, αφού οι πιθανότη-τες να αποκτήσουν παιδιά αρχίζουν να μειώ-νονται μετά την ηλικία των 50 χρόνων. Αυτή είναι η επιστημονική αλήθεια. Η «κοινωνική αλήθεια», όμως, λέει ότι: • ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ως προτεραιό-τητα την επαγγελματική καταξίωση• οι απαιτήσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής θέλουν και τους δύο να εργάζονται χωρίς να μπορεί να διακόψει ο ένας• ο γάμος και η δέσμευση έρχονται σε «δεύ-τερη μοίρα».

Ο (α-) κατάλληλος σύντροφοςΟ ιδανικός σύντροφος ή σύζυγος στο μυαλό κάθε ανθρώπου είναι πλασμένος διαφορετι-κά. Πίσω από την επιθυμία του να γίνει κάποι-ος γονιός παραμονεύει η σκέψη: «Είναι αυτός ο κατάλληλος σύντροφος ή όχι;». Πολλές φο-ρές η ερώτηση προς τον εαυτό μας κρύβει τη δικαιολογία για να καθυστερήσουμε να γίνου-με γονείς. Κανένας σύντροφος δεν είναι τέλει-ος, διότι ούτε και εμείς είμαστε. Η ελευθερία που χάνουμε και η αίσθηση ότι ένα νέο πλά-σμα θα εξαρτάται εξ ολοκλήρου από εμάς, εί-ναι οι σκέψεις που αναβάλλουν στην πραγμα-τικότητα την απόφαση του να γίνουμε γονείς.

Στο στόχαστρο οι άνδρεςΟ περίγυρος μπορεί να επηρεάσει κάθε άλλο παρά θετικά. Εάν έχουμε μεγαλώσει ακούγο-ντας αρνητικές κριτικές για το ρόλο της πατρό-τητας, το πιθανότερο είναι να υιοθετήσουμε και εμείς τις ίδιες απόψεις.

Ο φόβος της αλλαγήςΟ συγκεκριμένος φόβος είναι αυτός που τρο-

μάζει τις περισσότερες υποψήφιες μητέρες. Όταν η ζωή αλλάζει, όταν δεν υπάρχει προ-σωπικός χώρος και χρόνος, όταν την ενέργεια την απορροφάει ένα άλλο πλάσμα που απαι-τεί την πλήρη προσοχή, τι γίνεται τότε; Αυτός ο φόβος μεγαλώνει όταν μάλιστα συνοδεύε-ται από μια περίοδο ζωής που η γυναίκα έχει ρίξει το βάρος στην εργασία της.

Και τώρα τι κάνουμε;Ο χρόνος που μετράει αντίστροφα είναι αυ-τός που προκαλεί τη μεγάλη αγωνία και το άγχος. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέ-πει να βλέπουμε μόνο ότι ο χρόνος τελειώ-νει και «πρέπει» να γίνουμε γονείς. Για όλα υπάρχει κάποιος λόγος και στην περίπτωση αυτή θα είναι σημαντικός, αλλά κυρίως συ-ναισθηματικός. Εάν ο χρόνος χρησιμοποι-

είται σαν δικαιολογία, τότε εμπεριέχει μια αλήθεια: ίσως τώρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να γίνουμε γονείς. Αυτό δε ση-μαίνει ότι η στιγμή αυτή δεν θα έλθει στο μέλλον.

Κλείστε τα αυτιάΦιλικά ζευγάρια με παιδιά συνήθως μας πα-ρουσιάζουν μόνο τη μία πτυχή της μητρότη-τας ή πατρότητας. Αναφέρονται στην κούρα-ση, την «απώλεια» ελευθερίας, την ευθύνη. Η αλήθεια όμως έχει κι άλλη όψη. Γι’ αυτό καλό θα ήταν οπότε γινόμαστε μάρτυρες τέ-τοιων αφηγήσεων, να ζητάμε να ακούσουμε και τη θετική πτυχή του θέματος. Δηλαδή τη βαθιά αγάπη, τη ζωντάνια, τη συγκίνηση του να βλέπεις και να συμμετέχεις στην ανάπτυ-ξη ενός παιδιού.

Το αίσθημα της μητρό-τητας που βιώνει μία

γυναίκα κα-θορίζεται εν πολλοίς από τη σχέση και την εικόνα που έχει

για τη δική της μητέ-

ρα. Όταν η εικόνα αυτή πληγώνει,

στενοχωρεί και δεν είναι

αποδεκτή από την

ίδια τότε η ανάγκη για ένα παιδί

μπαίνει στο «περιθώριο» και διαρκώς

αναβάλλεται.

40•in•vitro

ΕναλλακτικάΜΑΡΤΙΟΣ 2010

σμα. Ο Ζοάο είναι μια ειδική περίπτωση ανθρώ-που. Το σώμα του κουβαλά μια ψυχή, η όποια - σύμφωνα με τους κανόνες της μετενσάρκωσης - βρίσκεται αρκετά ψηλά στη γνωστική και συ-μπαντική ιεραρχία και η οποία, όπως δηλώνει ο ίδιος, χρειάστηκε να ζήσει και να προετοιμαστεί τρεις ζωές για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο. Είναι απλά το μέσο έκφρασης κά-ποιων οντοτήτων, με τις οποί-ες για να μιλήσουμε απλά, έχει συνάψει ένα εί-δος «συμβολαίου» προκειμένου να τις εκφράζει σε γήινο επίπεδο. Όπως ο ίδιος αναφέρει «δεν θεραπεύω εγώ. Μόνο ο Θεός μπορεί να θερα-πεύει και τα πνεύματα τα οποία χρησιμοποιούν το σώμα μου ως μέσο έκφρασης».Κ.Λ.: Μπορεί να θεραπεύει και εξ αποστάσε-ως; Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό;Η θεραπεία εξ αποστάσεως στηρίζεται σε συ-γκεκριμένες κάψουλες, οι οποίες περιέχουν βότανα (συγκεκριμένα πασσιφλώρα) και οι οποίες κατασκευάζονται στη Βραζιλία μέσα από εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας. Η θεραπεία βασίζεται σε κάποια οντότητα, η οποία καθορί-ζει και τη δοσολογία, τη συγκέντρωση και την ενέργεια που θα τοποθετηθεί στα βότανα που εμπεριέχονται στις κάψουλες. Για να γίνει αυτό χρειάζεται μια φωτογραφία του ασθενούς και κάποιες προσωπικές πληροφορίες για αυτόν. Μ.Κ.: Κάθε μέρα συρρέουν 2.000 άτομα για θεραπεία. Θα μπορούσε κάποιος να πει - ήδη κάποιοι λένε - ότι είναι μια κερδοφόρος επιχεί-ρηση… και τίποτα παραπάνω.Όποιος έρχεται για θεραπεία στη Βραζιλία δεν

Αυτή, αυτοί και τα μυστήρια

Η αγάπη σώζει ή μήπως...;

πληρώνει τίποτα, πλην των προ- σωπικών του εξόδων. Οι δωρεές που γίνονται δεν είναι υποχρεωτικές, αλλά ακόμη και οι υπαρκτές δεν φτάνουν καν για τα καθημερινά έξοδα της casa. Για να σας δώσω να καταλάβετε, ο Ζοάο συντηρεί-ται από προσωπικές επιχειρήσεις (εστιατόρια) και επιπλέον από τα κέρδη αυτών χρηματοδοτεί και φοιτητές ιατρικής που δεν έχουν χρήματα να σπουδάσουν.Μ. Κ.: Ένας σκεπτικιστής θα έλεγε ότι μια τέτοια θεραπεία θα μπορούσε να είναι επιτυχής εξαιτίας του φαινομένου πλασέμπο, το οποίο μας οδηγεί στην αυτοΐαση...Ως βοηθός του επί πολλά χρόνια, το μοναδικό που έχω να πω είναι ότι έχω βιώσει έντονες συ-μπαντικές δονήσεις ενέργειας και φωτός, καθώς και χιλιάδες ιστορίες επιτυχίας. Ο καθένας μπο-ρεί να το ερμηνεύσει αυτό όπως θέλει. Μπορεί να το πει θεραπεία, μπορεί να το πει υποκατά-στατο.Κ. Λ.: O νόμος του ομοίου είναι η βασική αρχή της ομοιοπαθητικής. Ποια θα λέγατε ότι είναι η αρχή της θεραπείας του Ζοάο;Αν το τοποθετούσα έτσι, θα έλεγα ότι είναι δύο οι αρχές και βασίζονται στο Χριστιανισμό. «Αγά-πα τον εαυτό σου», «Αγάπα τους γύρω σου».

Χαμένη στα βάθη της Βραζιλί-ας, βρίσκεται η Κάζα ντε Ντον Ινάσιο ντε Λογιόλα, όπου ζει ο Ζοάο Τεϊσέιρα ντε Φαρία - γνωστός ως Ιωάννης του Θεού.

Μία προσωπικότητα που όσο λατρεύεται από ασθενείς τόσο πολεμάται από εκπροσώπους της κλασικής ιατρικής και των Μέσων Ενημέρωσης. Με αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου για τη ζωή και το έργο του, επισκέφτηκε την Ελλάδα η διερ-μηνέας του και συγγραφέας του βιβλίου, Χέδερ Κάμινγκ. Ένας επαγγελματίας που ασχολείται με τις εναλλακτικές θεραπείες, ο Κώστας Λιάτσι-κος, και ένας σκεπτικιστής, ο Μιχάλης Κεφαλο-γιάννης, τη συνάντησαν και μίλησαν μαζί της. Κ.Λ. (Κώστας Λιάτσικος): Τι είδους θεραπεία πα-ρέχει ο Ζοάο; Ιατρική ή πνευματική και με ποιον τρόπο;Ο Ζοάο δεν είναι θεραπευτής ο ίδιος. Είναι απλά το «μέσο» για να θεραπεύσει έναν ασθενή. Ο ασθενής έρχεται με τη διάγνωση του θεράπο-ντος ιατρού του. Αυτός απλά την επιβεβαιώνει. Ζητά από τον ασθενή να «ξεχάσει» ότι είναι άρ-ρωστος και να μην αναφέρει ή να σκέπτεται την ασθένειά του, διότι αυτό δημιουργεί αρνητικές συμπαντικές δονήσεις, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την ήδη υπάρχουσα κατάστασή του. Μόνο θετικές σκέψεις, λοιπόν.Μ.Κ. (Μιχάλης Κεφαλογιάννης): Λέτε ότι είναι το «μέσο». Τι εννοείτε, ότι είναι κάτι σαν ενεργεια-κός ή πνευματικός θεραπευτής που χρησιμοποι-εί δυνάμεις έξω από αυτόν;Η οντότητα που λειτουργεί μέσω του Ζοάο προ-σπαθεί να δει τα βαθύτερα αίτια της ασθένειας σε φυσικό, ψυχολογικό και σε συμπαντικό επί-πεδο. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με πρόβλη-μα στη χολή, σύμφωνα με τη θεωρία της κινέ-ζικης ιατρικής μπορεί να συσσωρεύει μέσα του πάρα πολύ φόβο, οπότε ο απώτερος στόχος της θεραπείας θα ήταν να φύγει ο φόβος. Εδώ πρέ-πει να αναφέρουμε ότι σε καμία περίπτωση ο Ζοάο δεν παρεμβαίνει στη θεραπεία της κλασι-κής ιατρικής που ακολουθούν κάποιοι ασθενείς. Πάντα η θεραπεία που προσφέρεται από αυτόν είναι συμπληρωματική προς τη συμβατική.Κ.Λ. Όλα αυτά τα εξηγείτε στον ασθενή... δηλα-δή πού βασίζεται η θεραπεία;Ζητάμε κατ’ αρχήν από τον ασθενή να διαλο-γιστεί. Κατά τον διαλογισμό δημιουργούνται πολύ ισχυρές συμπαντικές δονήσεις, οι οποίες βοηθούν στην αναγέννηση των κυττάρων. Επί-σης, εκεί η οντότητα αυξάνει τη ροή της θετικής ενεργείας στο σώμα του ασθενή, με απώτερο στόχο την απεμπλοκή των άρρωστων σημείων του. Με απλά λόγια θυμίζει στον ασθενή την πηγή από όπου προέρχεται η ψυχή και το σώμα του. Το φως, δηλαδή. Μ.Κ.: Κι όλα αυτά συμβαίνουν.... ως διά μαγείας θα ΄λεγε κάποιος κακόπιστος. Ποιο είναι το ιδιαί-τερο χάρισμα που έχει ο εν λόγω θεραπευτής και το οποίο οι υπόλοιποι δεν διαθέτουμε;Δεν νομίζω ότι διαθέτει κάποιο ιδιαίτερο χάρι-

Editor’s NoteΤο «ΙΝ VITRO» αποφάσισε να φιλοξενήσει αυτή τη συνέ-ντευξη όχι για να προβάλει τον Ζοάο και την όποια αποτε-λεσματικότητα έχει η θεραπευ-τική του παρέμ-βαση, αλλά για να θυμίσει σε όλους μας ότι πέρα από την κλασική ιατρική υπάρχουν και οι εναλλακτικές οδοί για τη λύση ενός προβλή-ματος υγείας. Το ζητούμενο δεν είναι αν οι μέθοδοι αυτές είναι αποδεκτές ή διάτρητες επι-στημονικά, αλλά ότι υπάρχουν άνθρωποι που βρήκαν τη λύση μέσα από αυτές, γιατί κατάφεραν να απελευθερώ-σουν τη δύναμη που κρύβουν μέσα τους χωρίς να εγκαταλεί-ψουν την κλασι-κή ιατρική θερα-πευτική προσέγ-γιση.

Χέδερ Κάμινγκ

IN•VITRO•41

ΠροτείνουμεΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ιατρικές σελίδες

To In Vitro και σε ηλεκτρονική μορφήΠλέον µπορείτε να διαβάσετε το In Vitro και µέσω διαδικτύου. H δια-δικασία είναι πολύ απλή. Πληκτρολογήστε την παρακάτω διεύθυνση issuu.com/invitromagazine και θα εµφανιστούν στην οθόνη σας όλα τα τεύχη του περιοδικού. Πατώντας στο εξώφυλλο του ενός θα µπο-ρέσετε να το ανοίξετε και να το ξεφυλλίσετε σε πραγµατικό χρόνο. Aν θέλετε µπορείτε να το κατεβάσετε σε µορφή PDF στην επιφάνεια του υπολογιστή σας. Έτσι δηµιουργείτε το προσωπικό σας αρχείο από τεύ-χη του In Vitro. Προσοχή όµως διότι απαγορεύεται η αναπαραγωγή και αναδηµοσίευση των θεµάτων του περιοδικού.

Μακροζωΐα και 1 το κρατούμενοΈνα βιβλίο που θα σας βοηθήσει να µείνετε για πάντα νέοι. Η Χαρά Παπαδηµητρίου παραθέτει στοι-χεία για τις τροφές και τις ιδιότη-τές τους, τη σωστή διατροφή, την υγιεινή διατροφή και δίνει συµ-βουλές οµορφιάς. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΑΓΚΥΡΑΤΙΜΗ: 13,87 €

Μικρά βήματα για μεγάλες αλλαγέςΟι αλλαγές δεν θέλουν απαραίτη-τα θυσίες! Η ζωή µπορεί να αλλά-ξει όποια στιγµή θέλουµε, υπό µια προϋπόθεση: η επιτυχία στη ζωή δεν βασίζεται στο πώς ενεργούµε, αλλά στο πώς σκεφτόµαστε. Ένα βιβλίο-οδηγός που θα µας βοηθή-

σει να ξεπεράσουµε τους φόβους µας και να «ανοιχτούµε» σε έναν κόσµο που δεν είχαµε φα-νταστεί ότι µπορεί να γίνει δικός µας!ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΔΙΟΠΤΡΑ ΤΙΜΗ: 16.00€

Ο πρώτος χρόνος του μωρού σαςΈνας απαραίτητος οδηγός για τις νέες µητέρες, που περιλαµβά-νει πρακτικές οδηγίες και φω-τογραφίες για την καθηµερινή φροντίδα του µωρού. Οι ειδικοί δίνουν λεπτοµερείς περιγραφές για τη σωµατική, συναισθηµα-τική, πνευµατική και κοινωνική ανάπτυξη του µωρού κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΤΙΜΗ: 20,00 €

Οξύς πόνος στα παιδιάΠολύτιµο βοήθηµα για τον νοση-λευτή προκειµένου να διαχειρι-στεί αποτελεσµατικά το παιδί µε οξύ πόνο. Οι επιµελητές του βι-βλίου επιχειρούν µια συστηµατική προσέγγιση του προβλήµατος, µε περιγραφή των αιτιών και διε-ρεύνηση των µηχανισµών και της αντιµετώπισης του πόνου.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΒΗΤΑΤΙΜΗ: 13,00€

Μικρά βήματα για μεγάλες αλλαγέςΟι αλλαγές δεν θέλουν απαραίτη-τα θυσίες! Η ζωή µπορεί να αλλά-ξει όποια στιγµή θέλουµε, υπό µια προϋπόθεση: η επιτυχία στη ζωή δεν βασίζεται στο πώς ενεργούµε, αλλά στο πώς σκεφτόµαστε. Ένα βιβλίο-οδηγός που θα µας βοηθή-

σει να ξεπεράσουµε τους φόβους µας και

ανάπτυξη του µωρού κατά τον πρώτο

Οξύς πόνος στα παιδιάΠολύτιµο βοήθηµα για τον νοση-λευτή προκειµένου να διαχειρι-στεί αποτελεσµατικά το παιδί µε οξύ πόνο. Οι επιµελητές του βι-βλίου επιχειρούν µια συστηµατική προσέγγιση του προβλήµατος, µε περιγραφή των αιτιών και διε-ρεύνηση των µηχανισµών και της αντιµετώπισης του πόνου.

Bus

ines

s m

ail

H συνεργασία της Μαιευτικής – Γυναικολογικής κλινικής ΓΑΙΑ του «Ερρίκος Ντυνάν» µε τη Μ.Κ.Ο. W.I.N. Hellas, παρουσιάστηκε σε σχετική εκδήλωση µε αφορµή την παγκόσµια ηµέρα της γυναίκας. Η µη κυβερνητική οργά-νωση W.I.N. Hellas δραστηριοποιείται για την πρόληψη και την καταπολέµηση κάθε µορφής βίας κατά των γυναι-κών. Η Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική ΓΑΙΑ, που δη-µιουργήθηκε από τη σύµπραξη του κοινωφελούς ιδρύµα-τος «Ερρίκος Ντυνάν» και του Οµίλου «Ιατρικό Αθηνών», ανακοίνωσε ότι προσφέρει µια σειρά από προνόµια και δωρεάν υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης στα µέλη και τις γυναίκες που έχουν ενταχθεί στα προγράµµατα ψυχο-κοινωνικής στήριξης της W.I.N. HELLAS. Συγκεκριµένα, τα µέλη της Μ.Κ.Ο. θα απολαµβάνουν προνοµιακό εκπτωτι-κό πρόγραµµα σε γυναικολογικές και µαιευτικές ιατρικές

υπηρεσίες, ενώ η ιατρική φροντίδα περιστατικών κακο-ποιηµένων γυναικών θα αναλαµβάνεται δωρεάν εξ ολο-κλήρου από τη ΓΑΙΑ. Η κα Μάντα Τσαγκιά - Παπαδάκου, Πρόεδρος της W.I.N. Hellas, δήλωσε σχετικά: «Είναι πολύ σηµαντικό για εµάς να αναγνωρίζεται η συµβολή µας στην ελληνική κοινω-νία και να βρίσκουµε αρωγούς στο δύσκολο έργο µας. Ο Διευθύνων Σύµβουλος της ΓΑΙΑ, Δρ Βασίλης Γ. Αποστο-λόπουλος τόνισε: «Επιδίωξή µας είναι η ΓΑΙΑ όχι µόνο να αποτελέσει το σηµείο αναφοράς για τη µαιευτική – γυ-ναικολογία στη χώρα µας, αλλά παράλληλα να προσφέ-ρει στην κοινωνία έργο ουσίας µε επίκεντρο τις ευαίσθη-τες οµάδες του πληθυσµού και ιδιαίτερα τις γυναίκες, που διαδραµατίζουν εξαιρετικά σηµαντικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία».

Συνεργασία ΓΑΙΑ µε W.I.N. Hellas

Προβλήµατα µνήµης;“MEMORY PROBLEMS” είναι το νέο πρόγραµµα υποστήριξης για ασθενείς µε νόσο Αλτσχάιµερ και φροντιστές ασθενών, που παρουσιάστηκε στο 25ο Συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Νό-σου Αλτσχάιµερ (ADI). Πρόκειται για µια πρωτοβουλία, των εταιρειών Eisai Europe Ltd. και Pfizer Limited, οι οποίες και τη χρηµατοδότησαν, και θα είναι δι-αθέσιµη σε ολόκληρη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 2010. Το πρόγραµµα δηµιουργήθηκε για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν τα πρώι-µα σηµεία και συµπτώµατα της νόσου Αλτσχάιµερ και να τα ξεχωρίζουν από τις φυσιολογικές αλλαγές που επέρχο-νται µε τη γήρανση. Η ιστοσελίδα www.aboutmemoryproblems.com παρέχει πρακτικές συµβουλές και εργαλεία που θα βοηθήσουν όλους όσους ανησυχούν για τα προβλήµατα µνήµης ενός αγαπη-µένου τους προσώπου, να αναλάβουν δράση µιλώντας στα άτοµα που έχουν προσβληθεί από τη νόσο και παροτρύ-νοντάς τους να συµβουλευτούν το για-τρό τους.

Θεραπείες στο ιατρείοΧημικό Πίλινγκ: Σχετίζεται με την «κατα-στροφή» του δέρματος που στη συνέχεια αναπλάθεται και είναι πιο λαμπερό. Γίνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και συνιστάται ο ασθενής να μείνει σπίτι του για λίγες μέρες. Δεν πρόκειται για ολοκληρωμένη θεραπεία των λεπτών ρυτίδων.

Δερμοαπόξεση με μικροκρυστάλλους: Είναι ένα είδος μηχανικής απολέπισης που συνί-σταται στην εκτόξευση μικροκρυστάλλων στην επιδερμίδα με σκοπό την απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων. Το δέρμα γίνεται πιο λείο και με λιγότερες δυσχρωμίες.

Botox: Η δράση του φαρμάκου δεν επιτρέπει την κίνηση των μυών, γεγονός που οδηγεί σε σταδιακή λείανση. Το φάρμακο χρησιμοποιείται κυρίως για τις ρυτίδες στο μέτωπο, στο μεσόφρυο, στο «πόδι της χήνας», στο περίγραμμα προσώπου και στο λαιμό. Η διαδικασία είναι σύντομη και γίνεται με πολύ λεπτές βελόνες σε συγκεκρι-μένα σημεία του προσώπου.

Ενέσιμα εμφυτεύματα: Είναι ουσίες που εισχωρούν στο δέρμα με σκοπό την αύξηση του όγκου του. Έτσι επιτυγχάνεται ανύψωση των λεπτών γραμμών και ρυτίδων. Ένα είδος εμφυτεύματος που χρησιμοποιεί-ται ευρέως είναι το υαλουρονικο οξύ. Χρη-σιμοποιείται για ενυδάτωση και αύξηση του όγκου του δέρματος. Είναι απορροφήσιμο εμφύτευμα, που σημαίνει ότι το αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι μόνιμο, γεγονός που εξαλείφει κάθε κίνδυνο μόνιμης αλλοίωσης των χαρακτηριστικών.

Μεσοθεραπεία: Είναι ένα μείγμα ουσιών που αποτελείται από υαλουρονικο οξύ, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και ανόργανα άλατα. Εισχωρεί στο κυρίως δέρμα (ακριβώς κάτω από την επιδερμίδα) με τη χρήση πολύ λεπτής βελό-νας έτσι ώστε ο ασθενής να μη νιώθει πόνο αλλά μια ελαφριά ενόχληση, η οποία ελαχιστοποιείται με την εφαρμο-γή αναισθητικής κρέμας πριν τη συνεδρία. Όσον αφορά το πρόσωπο, επιτυγχάνεται η μείωση των λεπτών ρυτί-δων, βαθιά ενυδάτωση, σύσφιξη, λάμψη και επι-βράδυνση της διαδικασίας γήρανσης μέσω της ισχυ-ρής αντιοξειδωτικής δρά-σης αυτών των ουσιών.

Λέιζερ: Με το λέιζερ επιτυγ-χάνεται στήριξη του κολλαγόνου, ανάπλαση και σύσφιξη των πόρων. Η κατηγορία των λέιζερ που ονομάζονται μη επεμβατικά ή μη αιματηρά είναι ειδική για τις λεπτές γραμμές και ρυτίδες, ενώ τα επεμ-βατικά κρατούν τον ασθενή περισσότερο στο σπίτι, αλλά το αποτέλεσμά τους είναι πιο ορατό.

Οι βιταμίνες Α, Ε και C

είναι μερι-κά από τα

στοιχεία της φύσης που

προλαμ-βάνουν και αντιμετωπί-ζουν τις ρυ-τίδες, δρουν μαλακτικά,

αυξάνουν τη λιπαρότητα και δεσμεύ-

ουν τις ελεύθερες ρίζες που βλάπτουν

την επιδερ-μίδα.

Ξαφνικά, μια μέρα εκεί γύρω στα 30 αντιλαμβανόμαστε λεπτές γραμμές γύρω από τα μάτια, ανά-μεσα στα φρύδια, στο μέτωπο, αριστερά και δεξιά από τα χείλη.

Αν και η επιστήμη δεν έχει καταφέρει ακό-μη να αντιστρέψει τα σημάδια του χρόνου, μπορεί να τα καθυστερήσει. Εξειδικευμένες αντιγηραντικές κρέμες αλλά και θεραπείες μπορούν αν όχι να «σβήσουν», τουλάχιστον να απαλύνουν τις λεπτές γραμμές του χρό-νου. Το δέρμα έχει δύο στιβάδες. Την επιδερ-μίδα, η οποία είναι εξωτερική, επιθηλιακή στιβάδα, και το χόριο ή κυρίως δέρμα, το οποίο αποτελεί την εσωτερική στιβάδα. Οι λεπτές γραμμές είναι ένα φαινόμενο φωτογήρανσης και βιολογικής γήρανσης κατά το οποίο η δομή του δέρματος αλλά-ζει. Το χόριο εκφυλίζεται, χάνεται το κολ-λαγόνο του και η ελαστίνη, λεπταίνει και

παρασύρει την επιδερμίδα προς τα κάτω δημιουργώντας «ρήγματα», δηλαδή λεπτές ρυτίδες. Οι λεπτές γραμμές είναι ορατές μετά τα 30, αν και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ο τύπος δέρματος, η κληρονομικότητα, τα γονίδια, η προδιάθεση και κατά πόσο το δέρμα έχει εκτεθεί στον ήλιο. Το δέρμα που έχει πιο πολλούς σμηγματογόνους αδένες, δηλαδή λίπος, αργεί περισσότερο να εμφανίσει τα σημάδια του χρόνου. Αντίθετα, οι ανοιχτοί φωτότυποι είναι πιο ευαίσθητοι, γιατί το δέρ-μα τους είναι πιο λεπτό. Το σημείο που θα εμφανιστούν οι ρυτίδες εξαρτάται από το πώς κινείται ένα πρόσωπο, δηλαδή πώς χαμογελάει, πώς εκφράζεται και ποιούς μύες έχει σε συνεχή κίνηση. Στο μέτωπο εμφανίζονται οριζόντιες ρυτίδες, στο μεσόφρυο κάθετες όπως και περιστομα-τικά ενώ στα μάτια οι ρυτίδες είναι οριζόντι-ες και κάθετες.

42•in•vitro

ΟμορφιάΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Λεπτές ρυτίδες

Οι γραμμές του χρόνου

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Συνεργάστηκαν οι Μαργαρίτα Βεργολιά, Δερματολόγος, Εξειδικευμένη στην Αισθητική Επεμβατική Δερματολογία, Απόστολος Γαϊτάνης, Πλαστικός Χειρουργός, Μέλος της Ελληνι-

κής Εταιρείας Πλαστικής Χειρουργικής και της Διεθνούς Ένωσης Πλαστικών Χειρουργών

Κρέμες από το σχολείο;Η γήρανση του δέρματος ξεκινάει από τα 18. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο μέχρι και τα 25 να

εφαρμόζεται ενυδατική κρέμα με αντηλιακό δείκτη προστασίας. Στην ηλικία των 25 μπορεί να αρχίσει η καθημερινή φροντίδα με ήπιες αντιγηραντικές κρέμες σαν ανάγκη πρόληψης. Μετά την ηλικία των 28 οι κρέμες θα πρέπει να περιέχουν θεραπευτικά συστατικά όπως ρετινόλη, ρετιναλδεΰδη, ρετινοειδή, τρετινοΐνη, 2η κα-τηγορία ΑΧΑ κ.ά. Τα συστατικά που περιέχουν οι κρέμες θα πρέπει να είναι σε τέτοια συγκέντρωση ώστε να είναι θεραπευτικά και όχι «βαριά» για το δέρμα.

Ενυδάτωση... τώραΟ ρόλος της ενυδάτωσης είναι καθαρά επι-κουρικός και όχι δομικός. Η κρέμα είναι ο

φραγμός της απώλειας του ύδατος από το δέρμα. Με τις κρέμες ενυδάτωσης καλούμαστε να βοη-θήσουμε να αποκατασταθεί η υγρασία και να κλείσει το δίχτυ που αφήνει να περνάει και να χάνεται το νερό από την επιδερμίδα. Λόγω των συνθηκών, ο επιδερμικός φραγμός αλλοιώνεται και χάνει νερό και αυτό ονομά-ζεται διαδερμική απώλεια ύδατος. Η ενυδάτωση είναι απαραίτητη στην καθημερινή φροντίδα της επιδερμί-δας.

beauty Προϊόντα ηµέρας και νύχτας για το πρόσωπο,

τα µάτια και για όλους τους τύπους δέρµατος που έχουν

στόχο να µειώσουν τις λεπτές ρυτίδες και γραµµές.

Κορρές, Αντιρυτιδική & Αντιγηραντική κρέμα νύχταςΠεριέχει το ισχυρό αντιοξειδωτικό φλαβονο-ειδές κερσετίνη. Διατηρεί τη ζωτικότητα των κυττάρων και βελτιώνει τη µορφολογία τους, βοηθώντας την επιδερµίδα να αντιµετωπίσει τα σηµάδια του χρόνου. Ο δραστικός παρά-γοντας από Μυρτιά ρυθµίζει τις φυσικές λει-τουργίες της επιδερµίδας, βοηθά στην καλύ-τερη συνεργασία των κυττάρων, αυξάνοντας την ελαστικότητα του δέρµατος.

Avon, Anew reversalist eye systemΠρόκειται για σύστηµα 2 βηµάτων µε την Τε-χνολογία Activinol Eye. Βοηθάει άµεσα στην ορατή αντιστροφή της εµφάνισης των ρυτί-δων στην περιοχή των µατιών, χαρίζοντας πιο νεανική εµφάνιση στα µάτια µε το πέρασµα του χρόνου. Μετά την κρέµα εφαρµόζεται το «πέπλο λάµψης», µια ελαφριά διάφανη κρέµα που προσφέρει ιριδίζουσα διακριτική λάµψη.

Kiehl’s Antiwrinkle cream for menΚρέµα ειδική για τους άντρες που καταπολε-µά τις λεπτές ρυτίδες και γραµµές. Πλούσια σε βιταµίνη C και εκχυλίσµατα από το δέντρο Horse Chestnut. Βοηθάει το δέρµα να διατη-ρήσει και να αποκαταστήσει τα λιπίδιά του, να µειωθεί η όψη κόπωσης και να ενυδατω-θεί σε βάθος η επιδερµίδα.

Vichy, Neovadiol GFΣυνδυασµός του Proteic Gf , που ενισχύει τη σύνθεση των αυξητικών παραγόντων σε όλα τα επίπεδα του δέρµατος, µε το PRO-XYLANE, που ενισχύει τους ιστούς στήριξης. Ενισχυµένη ευχαρίστηση κατά την εφαρµογή, µε υφή που χαρίζει άνε-ση, απαλότητα και λείανση προσφέρο-ντας 24ωρη ενυδάτωση. Με ευχάριστο άρωµα.

Nuxe, Serum Crème Fraiche Πρόκειται για µια κρέµα - ορό µε πυκνή υφή για 24ωρη ενυδάτωση. Περιέχει ρόδι, σιτάρι και 4 αιθέρια έλαια. Ξεδιψά το δέρµα, προσφέρει υγρασία και ελαστι-κότητα που διαρκεί. Με απαλό άρωµα και υφή συνιστάται για καθηµερινή χρήση.

Sanoflore, Anti – ageing eye careΚρέµα µατιών που συνδυάζει το βιολογικό αι-θέριο έλαιο µελισσσόχορτου του Vercors προ-σφέρει κλινικά αποδεδειγµένη αποτελεσµα-τικότητα κατά των ρυτίδων, µειώνοντας σηµα-ντικά τη δηµιουργία των λεπτών γραµµών από τον πρώτο κιόλας µήνα. Εύχρηστο, µε λεπτή και ευχάριστη υφή.

IN•VITRO•43

ShoppingΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Απαλός καθαρισμός

The Body Shop, smoothing night cream NutriganicsΕίναι οργανικό προϊόν περιποίησης. Πλούσια ενυδατική κρέµα που περιποιείται και αναζω-ογονεί την επιδερµίδα κατά τη διάρκεια της νύχτας, βοηθά στην ανάπλαση των επιπέδων υγρασίας, ενώ παράλληλα απαλύνει τις πρώ-τες λεπτές ρυτίδες.

La Roche Posay, redermicΈχει δηµιουργηθεί για να αντιµετωπίζει το «µικρο-φλεγµονώδες» στρες, παράγοντα επιτάχυνσης της γήρανσης, να επανορθώνει τις ρυτίδες και να αυξήσει τη σφριγηλότητα του δέρµατος. Προσφέρει διπλή δράση: Διέ-γερση των ινών, χάρη στην καθαρή βιταµίνη C και το Madecassoside, και παρεµπόδιση του «µικρο-φλεγµονώδους» στρες, χάρη στο Neurosensine.

44•IN•VITRO

ΣημειώσειςΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Δεν πρέπει να ξεχάσω...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣΑΘΗΝΑ> Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφί-ας 72 > Γενικό Νοσο κο µείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµη-τσάνης 7, Αµπελό κηποι > Ερρίκος Ντυ-νάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρ-κινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαι-ευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσο-κοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπε-νάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθα-νασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5 > Οφθαλµια-τρείο Αθηνών, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κε-φαλληνίας 26 > Ευρωκλινική Αθηνών,

Αθανα σιάδου 9, πάροδος Σούτσου > Ευρωκλινική Παίδων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209, > ΝΕΟ ΑΘΗΝΑΙΟΝ, Αστυ-δάµαντος 83, Τηλ.: 210 7228511

ΠΕΙΡΑΙΆΣ> Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσο-κοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζάννη και Αφεντούλη 1

ΧΑΐΔΑΡΙ> Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσο κοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1

ΚΑΛΛΙΘΕΑ> Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356

ΦΆΛΗΡΟ> Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φά-ληρο

ΚΗΦΙΣΙΑ> Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2

ΜΑΡΟΎΣΙ> Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανό-γλειο, Σισµανoγλείου 1

Ν. ΙΩΝΊΑ> Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3

ΝΊΚΑΙΑ> Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου Δηµ. 3

ΜΕΛΊΣΣΙΑ> 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη” (Πα-παδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη> Γ.Ν.Μ. Αµ. Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4, ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκλ η πιείο Βού-λας», Βασ. Παύλου 1

ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

ΕΥΚΑΡΠΊΑ> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘεσσαλονΙκη > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. Δηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λα-µπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. Δηµήτριος, Ζωγράφου 2

ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστά-σεως 161

ΧΟΡΤΙΑΤΗ> Γ. Ν. Παπανικολάου

IKA> Πλατεία Αττικής: Τσουδερού 61, > Περιστέρι: Β. Αλεξάνδρου 105, > Πατήσια: Ιωάννου Δροσοπούλου 157, > Αλεξάνδρας: Πανόρµου & Κα-ρύστου 7, > Νέος Κόσµος: Μάχης Ανα-λάτου & Λαγουµιτζή, > Πειραιάς: Αγ. Κωνσταντίνου 1 .

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ> Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορό-πουλος Σωτήρης Δευ τέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυ τάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχι-κό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη, > Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπακά-κου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά > Βλάχος Κων/νος Στρουρνάρη 53 (δί-πλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκο πούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνό πουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστη µίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνεί-ου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδο-πούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού Βασιλείου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαί-ου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας 146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, > Σταµατί-ου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογείων 437 & Αγ. Παρασκευής,

Αγ. Παρασκευή, > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι, > Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακο-γιάννη Πολυξένη, Δωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγ-γέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ:> Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθη-νών, Μικράς Ασίας 75, Γουδί> Διαγνωστικό κέντρο «ΔΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµα Λεωφόρου Αλεξάν-δρας) Λ. Αλεξάνδρας 166, Αθήνα> Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4> Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέ-ντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40> GymTonic: Λεωφόρος Βουλιαγµένης 96, Γλυφάδα> Hercules: Εθνικής Αντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία> Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα> Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι> Εµπορικό κατάστηµα Public Καρα-γεώργη Σερβίας 1, Πλα τεία Συντάγµα-τος, Αθήνα.

Πού θα μας βρίσκετε...

Ç óåëßäá

áõôÞ óáò áíÞêåé.

Óôåßëôå ìáò ìéêñÜ

ìõóôéêÜ ðïõ óáò

âïçèïýí íá æåßôå

ðéï õãéåéíÜ

invitro@invitromagazine.gr

Ο πιο αποδοτικός τρόπος για να

χάσω βάρος ήταν να πίνω νερό

πριν το γεύμα και να μασάω καλά

την τροφή μου. Φυσικά περιό-

ρισα και την ποσότητα φαγητού

αλλά δεν πείνασα. Έχασα 8 κιλά

σε 2 μήνες! Ο.Μ.

Όταν οδηγώ τη µηχανή µου στο

κέντρο της πόλης βάζω πάντα

ένα µαντήλι στη µύτη και το στό-

µα ώστε να µην αναπνέω µικρο-

σωµατίδια και σκόνη διότι επι-

βαρύνουν τον οργανισµό µου.

Υπάρχουν και ειδικά κράνη µε

φίλτρα που συγκρατούν τους

ρύπους. Θ.Τ.

Κάθε φορά που κάνω µανικι-ούρ και πεντικιούρ, είτε στο σπίτι µου είτε σε ινστιτούτο αισθητικής, έχω τα δικά µου εργαλεία διότι υπάρχει ο κίν-δυνος µόλυνσης. Δεν είµαι ο µόνος... πολλοί κάνουν το ίδιο.

Μ.Κ.

Είχα συχνούς πονοκεφάλους, στη βάση του κρανίου, και δεν ήξερα γιατί. Τελικά ανακάλυψα ότι ήταν η θέση της οθόνης του υπολογιστή μου στο γραφείο. Υπολόγισα το ύψος των ματιών μου και ανέβασα την οθόνη ώστε να μη σκύβω το κεφάλι μου. Οι πόνοι υποχώρησαν.

Μ.Σ.

Μία φορά την εβδοµάδα απολυµαίνω το ποντίκι και το πληκτρολόγιο του υπολογιστή αλλά και το ακου-στικό και τα πλήκτρα του τηλεφώνου. Διάβασα ότι είναι από τις µεγαλύτερες εστίες µικροβίων.

Γ.Τ.

in•vitro•45

ΧρηστικάΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Κουίζ

Ιατρεία ΥπέρτασηςΑθΗνΑ> Περιφερειακό Γενικό

Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπ-ποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114, Αθήνα Τηλ.: 210-74.83.770

> Γενικό Κρατικό Νοσοκο-μείο Νίκαιας, Μαντούβα-λου 3, Νίκαια Τηλ.: 210-49.15.061

> Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, «Κοργιαλέ-νειο-Μπενάκειο» Ελ-ληνικού Ερυθρού Σταυ-ρού, Ερυθρού Σταυρού 1, Αμπελόκηποι Τηλ.: 210-64.14.000 και 210-64.14.274

> Γενικό Νοσοκομείο Νο-σημάτων Θώρακος Αθη-νών «Σωτηρία», Μεσο-γείων 152, Αθήνα Τηλ.: 210-77.19.981 και 210-77.78.611

> Γενικό Νοσοκομείο Πει-ραιά «Tζάνειο», Ζαννή και Αφεντούλη, Πειραιάς Τηλ.: 210-45.19.411

> Γενικό Νοσοκομείο «Ευ-αγγελισμός», Υψηλάντου 45-47, Αθήνα Τηλ.: 210-72.01.000

> Γενικό Κρατικό Νοσο-κομείο Αθηνών «Γ. Γεν-νηματάς», Μεσογείων 154, Χολαργός Τηλ.: 210-77.78.901

> 7° Νοσοκομείο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Καυταντζόγλου 11 Τηλ.: 210-20.22.510-19

> Κωνσταντινοπούλειο Γ.Ν. Νέας Ιωνίας «Αγία Όλγα», Αγίας Όλγας 3-5, Νέα Ιωνία Τηλ.: 210-27.76.612 και 210-27.96.897

> Σισμανόγλειο Γενικό Νο-σοκομείο Αττικής, Σι-σμανογλείου 1, Μαρούσι Tηλ.: 210-80.39.911 και 210-80.47.165

> Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα», Βασ. Σοφίας 80, Tηλ.: 210-33.81.100 και 210-33.81.483

> Γενικό «ΛαΪκό» Νοσο-κομείο Αθηνών, Αγίου

Θωμά 17, Αθήνα Tηλ.: 210-74.56.000

> Ωνάσειο, Kαρδιοχει-ρουργικό Kέντρο, Λεωφ. Συγγρού 356, Καλλιθέα

Tηλ.: 210-94.93.933> Γενικό Νοσοκομείο

«Aσκληπιείο Bούλας», Βασ. Παύλου 1, Βούλα Tηλ.: 210-89.24.444

> Γενικό Νοσοκομείο Ελευ-σίνας «Θριάσιο», Λεω-φόρος Γεννηματά, 19600 Μαγούλα Tηλ.: 210-55.51.501

> Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Aττικό», Ρίμινι 1, Χαϊδάρι Tηλ.: 210-58.31.000 και 210-58.31.100

> Γενικό Nοσοκομείο Δυ-τικής Aττικής «Aγία Bαρβάρα» Tηλ.: 210-53.01.100

> Γενικό Νοσοκομείο Αθη-νών «Παμμακάριστος», Ιακωβάτων 43, Αθήνα Tηλ.: 210-20.11.091 και 210-22.84.851

> Γενικό νομαρχιακό νοσο-κομείο Αθηνών «Eλπίς», Δημητσάνης 7, Αμπελόκη-ποι Tηλ.: 210-64.34.001

> Γενικό Νοσοκομείο Αττι-κής KAT, Νίκης 2, Κηφι-σιά Tηλ.: 210-62.80.200

> Γενικό Νομαρχιακό Νο-σοκομείο Μελισσίων «Aμαλία Φλέμινγκ», 25ης Μαρτίου 14, Μελλί-σια Tηλ.: 210-80.30.303

> Γενικό Νοσοκομείο Μαι-ευτήριο «Έλενα Βενιζέ-λου», Πλατεία Ελενας Βενιζέλου 2, Αθήνα Τηλ.: 210-64.02.000

> Διαγνωστικό και Θερα-πευτικό Κέντρο Αθηνών ΥΓΕΙΑ, Ερυθρού Σταυ-ρού 4 & Κηφισίας, Μα-ρούσι, Αθήνα Τηλ.: 210-68.67.000

> Ευρωκλινική Αθηνών - Διαγνωστικό Θερα-πευτικό Χειρουργικό Κέντρο, Αθανασιάδου 9, Αμπελόκηποι, Τηλ.: 210-64.16.600

> Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Διστόμου 5-7, Μαρούσι Τηλ.: 210-61.98.100

> Θεραπευτήριο

Metropolitan, Εθνάρχου Μακαρίου 9 & Ελευθερί-ου Βενιζέλου, Ν. Φάληρο Τηλ:. 210-48.09.000

θεσσΑλονίκΗ> Περιφερειακό Γενικό Νο-

σοκομείο Θεσσαλονίκης “ΑΧΕΠΑ”, Σ. Κυριακίδη 1 Τηλ.: 2310-993.111

> Γενικό Νοσοκομείο Θεσ-σαλονίκης “Ιπποκρά-τειο”, Α. Παπαναστασίου 50 Τηλ.: 2310-892.000

> Γενικό Νοσοκομείο Θεσ-σαλονίκης «Παπαγεωργί-ου», Περιφερειακή Οδός, Νέα Ευκαρπία Τηλ.: 2310-693.229

> Κεντρικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος ΒΕ “Γεώργιος Παπανικολά-ου”, Εξοχή Τηλ.: 2310-358.278

> Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Κωνστα-ντινουπόλεως 36 Τηλ.: 2310-647.100

Καρκίνος ΜαστούΑθΗνΑ> Ιατρείο Μαστού, Περιφε-

ρειακό Γενικό Νοσοκο-μείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζαννή & Αφεντούλη 1, Πειραιάς Τηλ.: 210-45.92.000

> ΚλινικήΜαστού ΙΑΣΩ Λε-ωφόρος Μεσογείων 264, Χολαργός Τηλ.: 210-61.85.227

> Κέντρο Μαστού Θε-ραπευτηρίου ΥΓΕΙΑ, Ερυθρού Σταυρού 4 & Κηφισίας, Μαρούσι Τηλ.:210-68.67.280, 210-68.67.470

> Κέντρο Μαστού Μαιευ-τηρίου ΜΗΤΕΡΑ, Λεωφό-ρος Κηφισίας & Ερυθρού Σταυρού 6, Μαρούσι Τηλ.: 210-68.69.320 - 645, 210-68.69.000

> Κέντρο Μαστού Μαιευ-τηρίου ΛΗΤΩ, Μουσών 7-13 Τηλ.: 210-69.02.076, 210-69.02.077, 210-69.02.000

> Πανεπιστημιακή Μαι-ευτική και Γυναικολο-γική Κλινική του Νο-σοκομείου Αλεξάνδρα, Βασ. Σοφίας 80, Τηλ.: 210-33.81.171, 210-33.81.100

> Μονάδα Μαστού Νοσο-κομείου Κυανούς Σταυ-ρός, Βασ. Σοφίας 102, Πλατεία Μαβίλη, Τηλ.: 210-74.68.817, 210-74.68.800

> ΜονάδαΜαστού, Β’ Προ-παιδευτικής Χειρουργι-κής Κλινικής, Λαϊκό Νο-σοκομείο, Αγ. Θωμά 17, Τηλ.: 210-74.56.000

> ΚλινικήΜαστού, Ευρω-κλινική, Αθανασιάδου 9, πάροδος Σούτσου Τηλ.: 210-64.16.305

> Κλινική Μαστού Νο-σοκομείου « Άγιος Σάββας», Λεωφόρος Αλεξάνδρας 171 Τηλ.: 210-64.09.397-398, 210-64.09.406

> Μονάδα Μαστού «Ιππο-κράτειο» Γενικό Νοσοκο-μείο Αθηνών Βασ. Σοφίας 114 Τηλ.: 210-77.72.331, 213-20.88.000

> ΚέντροΜαστού Ογκολο-γικού Τμήματος Νοσο-κομείουMetropolitan, ΕθνάρχουΜακαρίου & Ελ. Βενιζέλου 1, Ν.Φάληρο, Τηλ.: 210-48.09.157

> ΚέντροΜαστού Νοσοκο-μείου Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107 Τηλ.: 210-69.72.062, 210-69.72.000

> Κλινική Μαστού - Ια-τρικό Κέντρο Αθηνών, Διστόμου 5-7, Μαρούσι, Τηλ.: 210-68.62.527

θεσσΑλονίκΗ> ΚέντροΜαστού Ιδιωτι-

κής Μαιευτικής Γυναι-κολογικής Κλινικής ΓΕ-ΝΕΣΙΣ Τέρμα 17ης Νοεμ-βρίου, Πυλαία Θεσ/νίκης, Τηλ.: 2310-984.000

> Αντικαρκινικό Νοσοκο-μείο Θεαγένειο Α. Σι-μεωνίδη 2, Τηλ.: 2310-898.800

> Γενικό Νοσοκομείο ΑΧΕ-ΠΑ, Σ. Κυριακίδη 1, Τηλ.: 2310-993.340

Έχω αναιμία;Το παρακάτω τεστ διερευνά αν εμφανίζετε συμπτώματα της αναιμίας. Πρόκειται για μία πάθη-ση που οφείλεται στη σημαντική μείωση του αριθμού των ερυ-θρών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια περιέχουν μία ουσία την αιμοσφαιρίνη, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς ώστε να οξυγονωθούν.

> Αισθάνεστεαδικαιολόγητηκόπωσηκαιεξάντληση;

>Έχετεχλωμό δέρμα;

>Έχετεταχυκαρδίεςήακανόνιστουςχτύπουςκαρδιάς(αρρυθμίες;)

>Λαχανιάζετεεύκολα;Δυσκολεύεστενακάνετεσυνηθισμένεςδραστηριότητεςόπωςναανεβείτεμίασκάλα;

>Έχετεπόνους στοστήθος;

>Αισθάνεστε συχνάζάλη;

>Παρατηρείτεότιεμφανίζετεξαφνικάνοητικάπροβλήματα;

>Έχετεκρύαχέριακαιπόδια;

>Ταλαιπωρείστεαπόπονοκεφάλους;

Αν απαντήσατε ΝΑΙ στις παραπάνω ερω-τήσεις είναι πολύ πιθανό να πάσχετε από αναιμία. Καλό θα είναι να αναζητήσετε ια-τρική συμβουλή ειδικού, ο οποίος θα σας υποβάλλει σε αιματολογικές εξετάσεις. Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα της αναιμίας είναι η κόπωση. Ωστόσο αυτή μπορεί να οφείλεται και σε πολλές άλλες καταστάσεις όπως στρες, υπερκόπωση ακόμα και κατάθλιψη.

Το παρόν ερωτηματολόγιο δεν υποκαθιστά την ιατρική γνωμάτευση ούτε θέτει διάγνωση της

αναιμίας.

ΝΑΙ ΟΧΙ

£ £

£ £

£ £

£ £

£ £

£ £

£ £

£ £

£ £

46•IN•VITRO

Last pageΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ο ανθρώπινος οργανισμός

Τοµή τένοντα

Οι τένοντες συνδέουν τους µυς µε τα οστά και δεν είναι ελαστικοί. Αν τον δούµε σε τοµή, ένας τένοντας αποτελείται από δέ-σµες ινών κολλαγόνου (λευκό) µε πυκνή

διάταξη που του προσδίδουν µεγάλη αντο-χή. Τα πορτοκαλί διαστήµατα ανάµεσα στις ίνες είναι γεµάτα από ένα ηµίρρευστο υλι-κό γνωστό ως χαλαρός συνδετικός ιστός,

ένας τύπος συνδετικού ιστού που γεµίζει τα κενά ανάµεσα σε γειτονικούς ιστούς και συνενώνει όργανα.

[µικροφωτογραφία από οπτικό µικροσκόπιο]

in•vitro•47ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Το MEDISYSTEM αποτελεί ένα ολοκληρωμένο ασφαλιστικό Σύστημα Υγείας, που φροντίζει αποτελεσματικά και καλύπτει κάθε τομέα της υγείας, από την πρόληψη, στην οποία η INTERAMERICAN δίνει ιδιαίτερη έμφαση, ως τη διάγνωση και τη θεραπεία. Με γνώμονα το δικαίωμα στην υγεία για τον κάθε πολίτη, η INTERAMERICAN έχει προχωρήσει στην προώθηση των νέων προγραμμάτων MEDISYSTEM Fit, Smart & Fit, Active, Smart & Active και Dynamic, τα οποία ανταποκρίνονται στις ξεχωριστές ανάγκες και στις οικονομικές δυνατότητες όλων.

Ασφάλιση Υγείας με υψηλή ποιότητα και προσιτό κόστος

Το Δίκτυο ΥγείαςΤο MEDISYSTEM θέτει στη διάθεση των ασφα-λισμένων ένα οργανωμένο Δίκτυο Υγείας και εξασφαλίζει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγεί-ας υψηλής ποιότητας. Το Δίκτυο Υγείας του MEDISYSTEM περιλαμβάνει:Δίκτυο Ιατρών: Περισσότεροι από 1.100 ιατροί όλων των ειδικοτήτων, πανελλαδικά, συνεργά-ζονται με το MEDISYSΤEM, προσφέροντας ποι-οτικές υπηρεσίες. Οι επισκέψεις στους ιατρούς του Δικτύου γίνονται χωρίς χρέωση. Ο αριθμός των επισκέψεων εξαρτάται από την επιλογή του προγράμματος.Δίκτυο Διαγνωστικών Κέντρων: 184 υπερσύγ-χρονα διαγνωστικά κέντρα έχουν ενταχθεί στο σύστημα και εξυπηρετούν γρήγορα και χωρίς ταλαιπωρία τον ασφαλισμένο, για οποιαδήπο-τε διαγνωστική επίσκεψη συστήσει ιατρός του Δικτύου, χωρίς κανένα περιορισμό.Δίκτυο Χειρουργών – Ειδικών Συνεργατών: Ένα νέο Δίκτυο, που παρέχει το πλεονέκτημα στον ασφαλισμένο με MEDISYSTEM ο οποίος σε περίπτωση επέμβασης επιλέγει ιατρό χειρουρ-γό αυτού του Δικτύου, της πληρωμής του χει-ρουργού κατευθείαν από την INTERAMERICAN χωρίς εμπλοκή του ασφαλισμένου. Πολυιατρεία: Βασική αρχή για την σωστή δια-χείριση της Υγείας, είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας στο κατάλληλο επίπεδο παροχής ιατρικής φροντίδας. Επειδή λοιπόν αρκετά περιστατικά δεν μπορούν να αντιμε-τωπισθούν σε ένα ιατρείο μεν, αλλά δεν χρει-άζεται να καταλήξουν σε ένα νοσοκομείο, η INTERAMERICAN έχει οργανώσει δύο σύγχρονα πολυιατρεία MEDIFIRST (ένα στον Άλιμο και ένα στο κέντρο της Αθήνας το οποίο συστε-γάζεται με την Αθηναϊκή Κλινική), τα οποία λειτουργούν με διευρυμένο ωράριο και έχουν εξοπλισμό που τους επιτρέπει να αντιμετωπί-ζουν από τα πιο απλά έως και σύνθετα περιστα-τικά υγείας.Νοσηλευτικά Ιδρύματα: Το MEDISYSTEM καλύ-πτει τα έξοδα νοσηλείας και αμοιβές ιατρών σε οποιοδήποτε νοσηλευτικό ίδρυμα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επιπλέον, θέτει στη διάθε-ση των ασφαλισμένων την Αθηναϊκή Κλινική, πρότυπη κλινική ημερήσιας νοσηλείας του Ομί-λου INTERAMERICAN, καθώς και συμβεβλημέ-να νοσοκομεία, στα οποία καταβάλλονται απ’ ευθείας τα έξοδα.Γραμμή Υγείας 1010. Η τηλεφωνική γραμμή 1010 λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες τον χρόνο. Παρέχει απλές ιατρικές συμβουλές, οδηγίες για πρώτες βοήθειες, πληροφορίες για ιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, νοσοκομεία του Δικτύου Υγείας. Άμεση Ιατρική Βοήθεια: Πρόκειται για μια μοναδική παροχή, προς όλους τους ασφαλι-σμένους. Μέσω της «Γραμμής Υγείας 1010», η INTERAMERICAN συντονίζει την παροχή υπηρε-σιών βοήθειας και την υγειονομική μεταφορά, σε περιπτώσεις ατυχήματος ή προβλήματος υγείας, οπουδήποτε κι αν συμβεί.

Προγράμματα MEDISYSTEMMEDISYSTEM Fit: Ένα απλό αλλά ποιοτικό πρό-γραμμα, με οικονομικά ασφάλιστρα. Ιδανικό για όσους ξεκινούν τώρα την ασφάλιση της υγείας τους.MEDISYSTEM Smart & Fit: Το ίδιο πρόγραμμα με ετήσια ανανέωση, μειωμένα ασφάλιστρα ως και 15% και δυνατότητα μετατροπής σε ισόβιας διάρ-κειας.MEDISYSTEM Active: Για όσους επιθυμούν να συν-δυάσουν ευρύτερη κάλυψη, υψηλό επίπεδο υπηρε-

σιών και λογικό κόστος.MEDISYSTEM Smart & Active: Το ίδιο πρόγραμμα με ετήσια ανανέωση, μειωμένα ασφάλιστρα ως και 20% και δυνατότητα μετατροπής σε ισόβιας διάρκειας.MEDISYSTEM Dynamic: Για εκείνους που ζητούν το καλύτερο και επιθυμούν να εξασφαλίσουν πλήρη κάλυψη, χωρίς περιορισμούς.

Ιδιαίτερα οικονομικά ασφάλιστραΌλα τα προγράμματα MEDISYSTEM έχουν σχεδι-

αστεί έτσι ώστε να είναι ευέλικτα και προσιτά σε κόστος. Ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει ο ίδιος το ύψος των ασφαλίστρων, με διαφορετικές επιλογές απαλλασσόμενου ποσού ή ποσοστού συμμετοχής στα έξοδα. Επιπλέον, τα προγράμματα Fit και Active προσφέρονται και ως ετησίως ανανεούμενα, με μειωμένα ασφάλιστρα μέχρι και 20%. Το κόστος ξεκινάει από 34 ευρώ το μήνα (συνολικά καθαρά ασφάλιστρα στο πρό-γραμμα MEDISYSTEM Smart & Active, για άνδρα 25 ετών, κάτοικο επαρχίας, σε β΄ θέση νοσηλείας).

Πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας• Δωρεάν ιατρικές επισκέψεις, από 10 μέχρι απε-

ριόριστες, ανάλογα με το πρόγραμμα• Κάλυψη για επισκέψεις κατ’ οίκον τις νύχτες

και τις αργίες, ανάλογα με το πρόγραμμα και την γεωγραφική περιοχή

• Απεριόριστες ιατρικές πράξεις• Απεριόριστες διαγνωστικές εξετάσεις• Ετήσιος προληπτικός έλεγχος, με εξειδικευ-

μένες εξετάσεις, ανάλογα με την ηλικία και το φύλο, συνδυασμένες με πλήρη ιατρική εξέταση

και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. • Κάλυψη της μητρότητας.

Δευτεροβάθμιες υπηρεσίες υγείας• Κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, αμοιβών των

ιατρών, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης• Κάλυψη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

«Γραμμή Υγείας 1010»• Άμεση Ιατρική Βοήθεια (ιατρικές συμβουλές,

υγειονομική μεταφορά).

Το MEDISYSTEM παρέχει τη δυνατότητα να επιλέξει ο καθένας τη φροντίδα υγείας που ταιριάζει στις δικές του ανάγκες. Τα προγράμματα προσφέρουν την ίδια υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και διαφοροποιούνται απλώς ως προς το εύρος των καλύψεων και το ύψος των ασφαλίστρων.

Οι παροχές του MEDISYSTEM