ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: ΠΟΙΗΣΗ: Μ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ: «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.»

ΤΑΞΗ: Γ’ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΕΝΟΥΤΣΟΥ

2ο ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ:Στο παρόν σενάριο μαθήματος οι μαθητές καλούνται να γνωρίσουν και να

προσεγγίσουν τον ποιητή και το συγκεκριμένο ποίημά του μέσα από μία διερευνητική μαθησιακή διαδικασία.

Η αναζήτηση πληροφοριών μέσω του φυλλομετρητή, η αξιολόγηση της πληροφορίας, η ανατροφοδότηση στην ομάδα μέσα από μία διαδραστική επικοινωνία αποτελούν βασικούς στόχους που υλοποιούνται με τη βοήθεια των Τ.Π.Ε και της χρήσης του διαδικτύου.

Παιδαγωγικά, γίνεται προσπάθεια να επιτευχθεί η ομαδοσυνεργατική μάθηση, μέσα από την εργασία των μαθητών σε μικρές ομάδες, η ανατροφοδότηση με πληροφορίες, που ,όμως, θα προέρχονται από την ίδια την ομάδα και η αυτενέργεια, μέσα από την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών, κατά τη διάρκεια της διερευνητικής πορείας της μάθησης.

Η παρούσα διδακτική πρόταση, ακολουθώντας το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για τη Λογοτεχνία» έχει ως φιλοδοξία τους ακόλουθους στόχους:ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙΓΕΝΙΚΟΙ

1. Την αισθητική απόλαυση του κειμένου2. Την κινητοποίηση της σκέψης και της φαντασίας των μαθητών3. Τη δημιουργία κινήτρων για προσωπική έκφραση του μαθητή.

ΕΙΔΙΚΟΙ4. Τη συναισθηματική προσέγγιση του κειμένου με τη βοήθεια της ηχογράφησης

και απαγγελίας του ποιήματος από τον ίδιο τον ποιητή.5. Τη γνωριμία με το μεταπολεμικό ποιητή Μ. Αναγνωστάκη και την ποίησή του.6. Την αναγνώριση της επίδρασης του ιστορικού πλαισίου (Β’ Παγκόσμιος πόλεμος,

Κατοχή, Εμφύλιος) στην ποίηση του Αναγνωστάκη και της μεταπολεμικής γενιάς γενικότερα.

7. Τη σύνθεση κειμένου ενταγμένου σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο που θα εξυπηρετεί συγκεκριμένους στόχους.

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ1. Να αξιοποιήσουν και να εξοικειωθούν οι μαθητές με την εργασία σε ομάδες.

2. Να εξοικειωθούν με τη διερευνητική μάθηση.3. Να μάθουν να προσεγγίζουν δημιουργικά ένα κείμενο με καθοδηγούμενη

αυτενέργεια.4. Να αποκτήσουν την ικανότητα της αξιολόγησης των πληροφοριών5. Να αναπτύσσουν αυτενέργεια, ώστε, μέσα από την αξιολόγηση της πληροφορίας,

μόνοι τους να οδηγούνται στη γνώση.

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ:1. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με ανοικτά περιβάλλοντα μάθησης2. Να αποκτήσουν ικανότητες ως προς την επιλογή, χρήση και αξιολόγηση των

πληροφοριών στο διαδίκτυο.3. Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου στην παραγωγή γραπτού

λόγου, μέσα από την εργασία σε ομάδες.4. Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για :

α. την αισθητική απόλαυση του ποιήματος β. την ερμηνευτική προσέγγισή του.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ- ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ: Ο καθηγητής-εκπαιδευτικός από καθοδηγητής στην παραδοσιακή διαδικασία

μάθησης μετατρέπεται σε συντονιστή της σχολικής εργασίας με :o Την ενεργή συμμετοχή των μαθητών σε μία διερευνητική μαθησιακή

διαδικασία.o Το περιβάλλον συνεργατικής μάθησης.o Τη «ελευθερία» στην επιλογή της μαθησιακής διαδρομής.Οι μαθητές μαθαίνουν πώς να επιλέγουν, να χρησιμοποιούν και να αξιολογούν τις

πληροφορίες, να συνεργάζονται σε μικρές ομάδες, να ανταλλάσσουν σκέψεις, μέσω της μεταξύ τους επικοινωνίας, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία μίας εργασίας, αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας, να δημιουργούν- συνθέτουν κείμενα με τη βοήθεια των Τ.Π.Ε. Έτσι, οδηγούνται στη γνώση, αφού πρώτα αξιοποιήσουν τη φαντασία και την κριτική σκέψη τους.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ:Διδακτικές ώρες που απαιτούνται: 3Σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Οι στόχοι του παρόντος σεναρίου διδασκαλίας ανταποκρίνονται στους στόχους που έχουν τεθεί στο Πρόγραμμα της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας. Διδακτικό υλικό-Τεχνολογικά εργαλεία

a. Σχολικό εγχειρίδιο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ’ τάξη Γενικού Λυκείου, σελ. 54

b. Επεξεργαστής κειμένουc. Φυλλομετρητής.

Προαπαιτούμενα: o Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα.

o Εξοικείωση με τη χρήση του Η/Υ και του φυλλομετρητή, τόσο από τον εκπαιδευτικό όσο και από τους μαθητές.

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ: Α’ ΦΑΣΗ: (1 ώρα στην τάξη)

a. Δίδονται διευκρινίσεις στους μαθητές, ώστε να κατανοήσουν τους στόχους της διδασκαλίας με τη χρήση των Τ.Π.Ε, τίθενται οι κανόνες που πρέπει να τηρηθούν, δίνονται εξηγήσεις για τους ρόλους που θα αναλάβει ο καθένας και τονίζεται η ιδιαίτερη σημασία της συμμετοχής τους σε αυτή τη διδακτική προσέγγιση.

b. Δημιουργούνται κίνητρα για τη συμμετοχή και κινητοποίηση των μαθητών. Η δημοσίευση των αποτελεσμάτων της εργασίας των μαθητών στη σχολική ή τοπική εφημερίδα, στην ιστοσελίδα του σχολείου ή η παρουσίαση των αποτελεσμάτων στη σχολική τάξη ή στους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου στην αίθουσα εκδηλώσεων αποτελούν σημαντικά κίνητρα και εξυπηρετούν έναν από τους διδακτικούς στόχους, εκείνον της σύνθεσης κειμένου, ενταγμένου σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.

Β΄ ΦΑΣΗ: (Δύο ώρες στο εργαστήριο της πληροφορικής)Αφόρμηση, ανάγνωση του ποιήματος, απόπειρα εξομάλυνσης και πρώτες προσεγγίσεις. Οι μαθητές, αφού εισέλθουν στο εργαστήριο της πληροφορικής, χωρίζονται σε ομάδες των τριών ατόμων από τον καθηγητή, ο οποίος λαμβάνει υπόψη του και τις ικανότητες των μαθητών ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε. Για πρακτικούς λόγους, απαραίτητη προϋπόθεση στο χωρισμό των ομάδων είναι ο ένας τουλάχιστον μαθητής να γνωρίζει να χειρίζεται επαρκώς τον Η/Υ και συγκεκριμένα το λογισμικό παρουσίασης, το φυλλομετρητή και τον επεξεργαστή κειμένου. ‘Ετσι, η ομάδα των τριών ατόμων περιλαμβάνει:

a. Ένα άτομο που θα έχει το ρόλο του χειριστή του Η/Υ και του πλοηγητή στο διαδίκτυο.

b. Το δεύτερο άτομο της ομάδας θα έχει ως ρόλο το συντονισμό της όλης διαδικασίας

c. Το τρίτο άτομο θα καταγράφει τις πληροφορίες, θα κρατά σημειώσεις και θα αποτελεί το γραμματέα της ομάδας.

Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες από τον ίδιο τον καθηγητή, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι και αναγκαίο. Οι μαθητές, ιδίως μεγαλύτερης ηλικίας, μπορούν οι ίδιοι να χωριστούν σε ομάδες και να αναθέσουν στο κάθε μέλος της ομάδας τους ρόλους.

1. Σε αυτή τη Β’ φάση η διδακτική προσέγγιση ξεκινά με έναν από τους κανόνες της Παιδαγωγικής, την αφόρμηση. Ο εκπαιδευτικός συντόμως παρουσιάζει τον συγγραφέα-ποιητή και το έργο του, αλλά και το συγκεκριμένο κείμενο που έχει επιλεγεί. Για την παρουσίαση, ο εκπαιδευτικός μπορεί να έχει ετοιμάσει ένα λογισμικό παρουσίασης με σύντομες αναφορές στον μεταπολεμικό ποιητή Μ. Αναγνωστάκη, στο έργο του και την εποχή του.

2. Το λογισμικό παρουσίασης έχει το πλεονέκτημα της κινητοποίησης των μαθητών και της πρόκλησης του ενδιαφέροντός τους.

3. Οι μαθητές θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αρχείο του λογισμικού παρουσίασης, αν θελήσουν να το χρησιμοποιήσουν, αντλώντας πληροφορίες για τις απαντήσεις τους στα φύλλα εργασίας, γι’ αυτό καλό είναι να έχει σταλεί και να βρίσκεται στους σταθμούς εργασίας όλων των ομάδων των μαθητών.

4. Το λογισμικό παρουσίασης πρέπει να είναι σαφές ως προς τις προσφερόμενες πληροφορίες και σύντομο (περίπου 10 πρέπει να κρατήσει η προβολή του) για να μην κουράσει τους μαθητές, αλλά και να μην στραφεί σε αυτό το ενδιαφέρον των μαθητών. Πρέπει να είναι έτσι παρουσιασμένες οι πληροφορίες από τον εκπαιδευτικό, ώστε να μην απαντά στα ερωτήματα, με τα οποία θα ασχοληθούν οι μαθητές στα φύλλα εργασίας τους.

5. Εν συνεχεία οι μαθητές οδηγούνται σε μία πρώτη προσέγγιση-εξομάλυνση του ποιήματος, προσπαθούν να βρουν τις κύριες ιδέες που εκφράζει ο ποιητής, το ύφος που χρησιμοποιεί, τον κεντρικό θεματικό άξονα και καταγράφουν τις απόψεις τους σε ένα αρχείο του επεξεργαστή κειμένου, το οποίο αποθηκεύουν, προκειμένου να ανατρέξουν σε αυτό, αν χρειαστεί, όταν θα απαντήσουν στα φύλλα εργασίας.

6. Κατόπιν οι μαθητές θα ασχοληθούν με τα φύλλα εργασίας, όπως είναι χωρισμένοι σε ομάδες και θα καταγράψουν στους Η/Υ τους τις απόψεις τους και τις εργασίες τους.

7. Τέλος, γίνεται από τους μαθητές η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εργασιών τους ανά ομάδα στο σύνολο της τάξης. Οι εργασίες στέλνονται στους σταθμούς εργασίας όλων των ομάδων, προκειμένου όλες οι ομάδες να πληροφορηθούν τα αποτελέσματα της άλλης και να οδηγηθούν σε μία συνολική εκτίμηση των πληροφοριών-εργασιών.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:Ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές αξιολογούν τα αποτελέσματα των εργασιών τους,

τη συμμετοχή τους, αποφασίζουν σαν ομάδα για τον τρόπο παρουσίασης της εργασίας τους, αλλά και της δημοσίευσής τους στη σχολική ή τοπική εφημερίδα ή στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Η αξιολόγηση θα στηριχθεί σε δύο άξονες:1. Στην επιτυχία των στόχων που αρχικώς είχαν τεθεί.2. Στον τρόπο που λειτούργησε, συνεργάστηκε, συναποφάσισε η ομάδα.

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ –ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ Η διδακτική πρόταση δύναται να επεκταθεί και να γίνει project. Σε αυτήν την περίπτωση είναι απαραίτητη η συμβολή του καθηγητή της Ιστορίας και της Μουσικής.

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣΟΜΑΔΑ 1

Υποστηρίζεται η άποψη ότι το έργο ενός λογοτέχνη επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ αυτών, από τις εμπειρίες-βιώματά του, από τις ιστορικές-κοινωνικές

συνθήκες που επικρατούν. Διαβάζοντας το ποίημα «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ», πιστεύεται ότι επιβεβαιώνεται η παραπάνω άποψη;Να καταγράψετε τις απόψεις σας σε ένα αρχείο του επεξεργαστή κειμένου (Word), αφού για την απάντησή σας πρώτα διαβάσετε τη βιογραφία του ποιητή που θα βρείτε στις ιστοσελίδες: 1 http://www.greece2001.gr/writers/ManolisAnagnostakis.html...2. http://sansimera.gr/archive/biographies/show.php?id=174

ΟΜΑΔΑ 2

Να διαβάσετε το ποίημα «Επιτύμβιον» του ίδιου ποιητή που θα βρείτε στην ιστοσελίδα : www . phys . uoa . gr /~ nektar / arts / poetry / manolhs _ anagnwstakhs _ poems . htm και να προσπαθήσετε να διακρίνεται αν υπάρχουν κοινά στοιχεία ως προς τις κύριες ιδέες-απόψεις του ποιητή και το ύφος με το ποίημα «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ» του σχολικού εγχειριδίου. Καταγράψτε τις απόψεις σας σε ένα αρχείο επεξεργαστή κειμένου (ή λογισμικού παρουσίασης).

ΟΜΑΔΑ 3Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: http :// sansimera . gr / galleries / audio /? id =100 και ακούστε τον ποιητή Μ. Αναγνωστάκη να διαβάζει το ποίημά του «Θεσσαλονίκη , Μέρες του 1969 μ.Χ». Προσέξτε σε ποιες λέξεις ο ποιητής χρωματίζει τη φωνή του, τονίζοντάς τις. Καταγράψτε τις λέξεις αυτές, βρείτε κατά πόσο επαναλαμβάνονται και τι συμβολισμό περικλείουν.Συνθέστε ένα κείμενο στον επεξεργαστή κειμένου για να παρουσιάσετε τα ευρήματά σας (προαιρετική η χρήση πινάκων και ραβδογραμμάτων).

ΟΜΑΔΑ 4Ο Μ. Αναγνωστάκης ανήκει στη πρώτη μεταπολεμική γενιά και η ποίησή του έχει επηρεαστεί από τα γεγονότα που συνέβησαν ή ακολούθησαν την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Αναζητήστε συγκεκριμένες πληροφορίες για τα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης και πείτε, δίδοντας συγκεκριμένα παραδείγματα μέσα από το ποίημα, κατά πόσο είναι εμφανές το ιστορικό αυτό υπόβαθρο στο συγκεκριμένο ποίημα. Στην προσπάθειά σας αυτή, μπορείτε να αντλήσετε πληροφορίες από τις ιστοσελίδες:http://www.ime.gr/chronos/15/www . athensinfoguide . com / gr / history / t 9-92 confrotation . htm Να καταγράψετε τα αποτελέσματα της έρευνάς σας σε ένα αρχείο επεξεργαστή κειμένου.

ΟΜΑΔΑ 5

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www . stixoi . info / stixoi . php ? info = Lyrics & act = index & sort = alpha & lyrics _ id =143 και αναζητήστε πληροφορίες για τη δισκογραφία, η οποία στηρίχτηκε στην ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη, καθώς και σε ποιες γλώσσες το έργο του εν λόγω ποιητή έχει μεταφραστεί. Στη συνέχεια παραθέστε τα ευρήματά σας σε ένα αρχείο επεξεργαστή κειμένου, προσπαθώντας να αποδώσετε με γραμματοσειρά διαφορετικού χρώματος εκείνα τα ποιήματα που μελοποιήθηκαν από γνωστούς συνθέτες, καθώς και εκείνα που έχουν τύχει μετάφρασης.

o