ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ίδρυμα Takis

K.E.T.EΚέντρο Έρευνας για την Τέχνη και τις Επιστήμες

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΤΟ ΓΕΡΟΒΟΥΝΟ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΕΝΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣΑπό το Νίκο Σταθούλη

Νοέμβριος 2012

Έχω διερωτηθεί πολλές φορές που βρίσκονται τα όρια της τέχνης και της επιστήμης.Ένα πλατύ πνεύμα επικρατεί και στις δύο. Και οι δύο βάζουν τις προϋποθέσεις για να ανακαλύψουν. Να εμπεδώσουν. Να εφαρμόσουν και να αξιοποιήσουν νέες μορφές δημιουργίας προς όφελος της ανθρωπότητας.

Η τέχνη και η επιστήμη εμπεριέχουν τον ασκητισμό. Έτσι ενεργοποιούνται οι ανεξάντλητες δυνατότητες της έμπνευσης.

Είναι δύο πόλοι με μια κοινή καταγωγή… Την ανθρώπινη διανόηση. Αυτήν ακριβώς την διανοητική και δημιουργική όσμωση, έβαλε σαν στόχο το Κ.Ε.Τ.Ε. το 1988, όταν ο εμπνευστής του, ο γλύπτης ΤΑΚΙS, έθεσε το θεμέλιο λίθο του.

Εδώ στο Γεροβουνό συνεχίζω να διερωτώμαι, στα 28 χρόνια που το επισκέπτομαι,πώς, το δημιουργικό ένστικτο κάθε ανθρώπου οξύνεται. Με ποιον ακριβώς τρόπο αφυπνίζεται. Με ποια διαδικασία κάθε άνθρωπος, θα κρατάει το πνεύμα του σε εγρήγορση.

Εδώ στο Γεροβουνό υπάρχει ένας κόσμος υγιής. Από τη άποψη του κυττάρου που ζει και αντιδρά στον αφανισμό του. Αντιδρά στον αφανισμό του σκεπτόμενος.Δημιουργώντας.

3

Εδώ στο Γεροβουνό, δεν είναι ανεκτός ο κόσμος της απελπισίας. Οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες και επιστήμονες με αυτόν τον τρόπο αντιδράσανε. Δεν εθρήνησαν την εποχή τους. Αλλά έθεσαν τις πιο φωτεινές, τις πιο καθαρές συνθέσεις, τα πλέον ευφυή πειράματα που το πνεύμα τους μπορούσε να συλλάβει.

Στα χρόνια του πρώτου πολέμου ο VALERY δίνει τη JEUNE PARQUE. Στις παραμονές του Ισπανικού πολέμου ο LORCA, το ROMANCERO GITANO. Ο MATISSE φτιάχνει τις ωραιότερες συνθέσεις γυναικών και λουλουδιών, ο PICASSO ανακαλύπτει τη μαγεία και τη θέρμη του Μεσογειακού χώρου, ενώ ο AIΝSTAIN ανακοινώνει τα πρώτα αποτελέσματα της θεωρίας του. Και εδώ, σε μας, ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ύστερα από μια πάλη σε ένα κόσμο που βουλιάζει, φτάνει από το σύμβολο μάλιστα του ναυαγίου, στο υψηλότερο δίδαγμα του φωτός. Ενώ ο γλύπτης ΤΑΚΙS, αλλάζει την έννοια της γλυπτικής, προσδίδοντάς της Κίνηση, Ήχο και Φως Είναι μικρά παραδείγματα αυτά;

Εδώ στο Γεροβουνό, οτιδήποτε περάσει τα τείχη του, υποβάλλεται σε μια κατεργασία, που ένας αόρατος μηχανισμός θέτει σε ενέργεια, κινημένος από τι; Την Πλατωνική Γεωμέτρηση; Το Φως; Τα ισχυρά ‘’Μαγνητικά Φορτία’’ που εμπεριέχονται εντός των τειχών; Όπως θέλετε πέστε το. Ωστόσο τίποτα δεν είναι τυχαίο, σ΄αυτόν τον 175 μέτρων ύψους από την επιφάνεια της θάλασσας, λόφο της Αττικής.

‘’Δεν υπάρχει κανένας επισκέπτης στο Κ.Ε.Τ.Ε., που να μην αισθάνθηκε αυτή τη μαγνητική ηρεμία που έδωσε ο χώρος στο κορμί του, υποστηρίζει ο γλύπτης ΤΑΚΙΣ, επιβεβαιώνοντας ότι του πήρε πάρα πολύ χρόνο, ψάχνοντας με την Λίλιαν Λιν, αυτό το συγκεκριμένο λόφο, χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει στην αρχή ότι το Γεροβουνό, στη αρχαιότητα ονομαζόταν Ιερό Βουνό.

4

Μάλιστα στο συγκεκριμένο σημείο υπήρχε αρχαίο νεκροταφείο. Βρέθηκαν και τρεις κατεστραμμένοι πήλινοι παιδικοί σαρκοφάγοι Μυκηναϊκής εποχής. Αλλά και εδώ κοντά, στην πίσω πλαγιά, βρέθηκαν πολλά αγαλματίδια Κυκλαδικής εποχής, από τους γεωργούς οι οποίοι καλλιεργούσαν τη γη τους.

Οι αρχαιολόγοι οι οποίοι εκλήθησαν προκειμένου να πιστοποιήσουν τους τάφους,διαβεβαίωσαν τον γλύπτη ΤΑΚΙS, ότι δεν πρόκειται να βρεθούν άλλα ευρήματα,διότι με το πέρασμα των αιώνων, οι λόφοι εδώ γύρω έχουν διαβρωθεί και ξεγυμνωθεί. Αυτοί οι μικροί τάφοι δεν είναι σπουδαίοι για την ΑρχαιολογικήΥπηρεσία. Γιατί, όμως, ένα νεκροταφείο στο λόφο αυτό. Επειδή ακριβώς λόγω των μαγνητικών πεδίων, έδινε ηρεμία στην ψυχή των νεκρών.’’

Ο γλύπτης ΤΑΚΙS, το 1964, αγοράζει το λόφο Γεροβουνό. Τα πρώτα Μαγνητικά γλυπτά ωστόσο, δημιουργούνται το 1956. Τι ήταν αυτό που τράβηξε την προσοχή του; Μα ακριβώς τα Μαγνητικά πεδία του τα οποία είναι ισχυρά. Σύμπτωση η οποία δεν μπορεί να είναι τυχαία. Το Γεροβουνό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον ΤΑΚΙS. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η επιλογή του. Ήδη από το 1950, αφιέρωσε τη δουλειά του στην κίνηση, η οποία παράγεται με ηλεκτρικά ή μαγνητικά μέσα.

Ο ΤΑΚΙS εν τω μεταξύ, μόνιμα εγκατεστημένος στο Παρίσι, μετέφερε τους πειραματισμούς του από το εργαστήριο στο ατελιέ. Η ηλεκτρομαγνητική ενέργεια, η έλξη της βαρύτητας, ο μαγνητισμός ακόμα και μέσα στο υγρό στοιχείο κι ακόμα ο ήχος, το φως, δεν απασχολούν μόνο την επιστημονική κοινότητα, γιατί αυτά ακριβώς τα στοιχεία είναι που αποτελούν και την πρώτη ύλη των γλυπτών του γλύπτη ΤΑΚΙΣ. Στα Σινιάλα του, χρωματιστά φώτα αναβοσβήνουν πάνω σε μεταλλικές βάσεις και κεραίες. Τα βλήματα του πολέμου, γίνονται ΄΄κράχτες΄΄ της Ειρήνης και της Τέχνης ταυτόχρονα. Έτσι γεννήθηκαν τα πρώτα Σινιάλα, τα οποία έστηνε στη σειρά, εδώ στο Γεροβουνό.

5

Στα ΄΄Μουσικά Γλυπτά΄΄ του, η ηλεκτρομαγνητική ενέργεια, χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να παραχθεί ήχος από την κρούση μεταλλικών στοιχείων. Εδώ στο Γεροβουνό, ο γλύπτης Τάκις, για να δημιουργήσει κινητικά γλυπτά χρησιμοποίησε τους ηλεκτρομαγνήτες.

Εδώ στο Γεροβουνό, εμπνέεται ήδη από τη δεκαετία του ΄80 τα Φωτοβολταϊκά,όπου το φως μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια και αυτή με τη σειρά της, σε μηχανική-κινητική ενέργεια μέσω κινητήρα.

Η ενέργεια στο έργο του ΤΑΚΙS δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι η ουσία του έργου του.Σκέφτομαι στα 30 χρόνια που γνωρίζω τον γλύπτη ΤΑΚΙS, πως ο κοσμοπολιτισμός του, τον έκανε να συμπορευθεί με τον υπόλοιπο κόσμο, απελευθερώνοντας την έκφρασή του. Με την ίδια ακριβώς κοσμοπολίτικη διάθεση, συνενώθηκε με την επαναστατική γενιά της Σύγχρονης Τέχνης της Ευρώπης και της Αμερικής, χωρίς θυσίες. Μόνο με κέρδη. Είναι η ενέργεια, ακριβώς αυτή που τράβηξε την προσοχή του. Η οποία ενέργεια έχει πάντοτε τον τελευταίο λόγο. Συγκλονίζεται από τις πιο ισχυρές δυνάμεις της φύσης, τις αφομοιώνει τέλεια, αλλά στο βάθος μένει απρόσβλητη.

6

Είναι ξημέρωμα. Το Γεροβουνό περιμένει το φως του ήλιου να χαϊδέψει τα φωτοβολταϊκά πάνελ. Να γυρίσει τα ΄΄Αιολικά Σινιάλα΄΄. Να φορτίσει τους συλλέκτες για τα ΄΄Φωτεινά Σινιάλα΄΄, τα οποία θα ανάψουν όταν το φως της μέρας θα χαθεί.

Ο κοσμοπολίτης TAKIS είναι από την κούνια του αυθεντικός. Από μικρός είναι ανθρωπιστής και φυσιολάτρης. Με τον μαγνητισμό αισθάνεται όπως οι αλλοτινοί του συνάδελφοι μέσα στον Αρχαίο Μύθο. Απομιμείται τον μηχανισμό τους. Σηκώνει για λογαριασμό του, το βάρος της ομάδας.

Εδώ στο Γεροβουνό γεννήθηκε η ΄΄Κινητική Τέχνη΄΄. Εδώ στο Γεροβουνό δημιουργήθηκαν τα πρώτα γλυπτά τα οποία παραπέμπουν σε σύμβολα. Έτσι συγκρότησε το μύθο της Σύγχρονης Γλυπτικής. Με την ίδια ακριβώς διεργασία με την οποία ο επιστήμονας συγκροτεί τους νόμους του. Εδώ στο Γεροβουνό ο γλύπτης TAKIS, με τα λιγότερα μέσα, κατάφερε να φτάσει στο μεγαλύτερο αποτέλεσμα.

Ένα μηχάνημα, ένας λαμπτήρας, ένα κομμάτι μαγνήτης, ένας τύπος μαθηματικός,ένας ήχος στην αρχή, που ύστερα έγινε μαγνητικός ήχος…

7

Εδώ στο Γεροβουνό γεννήθηκε αυτή η…Άλλη…ανώτερη πραγματικότητα, η οποία έγινε μέσα του βεβαιότητα. Έτσι πήρε νόημα η ζωή του.

Αφιέρωσε τη ζωή του ολόκληρη, προκειμένου να συνθέσει το μανιφέστο ενός μαγνητισμού, ο οποίος είναι ανεξάντλητος, ανεξίτηλος, σε ένα ανεπανάληπτο κάλεσμα σε δράση διαρκή. Είναι το Σύμπαν που μιλάει στη θέση της θρησκείας. Εδώ στο Γεροβουνό ο γλύπτης TAKIS, δημιούργησε τα δικά του αντίδοτα, προκειμένου να πλησιάσει τον σύγχρονο άνθρωπο. Αντίδοτα που παρασκεύασε η δική του ευαισθησία . Αντίδοτα-Σύμβολα, τα οποία υπαγορεύουν μια καινούρια πραγματικότητα, πιο σύμφωνη με την αλήθεια.

Εδώ στο Γεροβουνό, ο TAKIS, μετέβαλε τον εαυτό του, σε μια πηγή πνευματικών δυνάμεων . Έγινε ο πομπός. Ο πομπός έγινε έργο τέχνης. Έγινε ήχος. Έγινε Σινιάλο. Έγινε κόσμημα.

Γνήσιος είναι ο καλλιτέχνης ο οποίος αντιπορεύεται την εποχή του. Μόνο και μόνο επειδή αυτός είναι που βλέπει το όραμα. Όραμα είναι οι αντιστοιχίες των αισθήσεων και του νου. Αυτό είναι που έμαθα εδώ πάνω στο Γεροβουνό. Αυτό είναι το μυστήριο που εκπέμπουν τα έργα του TAKIS. Γι’αυτό δε γνωρίζει όρια η τέχνη του. Στην Τέχνη υπάρχει μια διάσταση χρόνου. Η ανάμνηση είναι μέλλον και το μέλλον ανάμνηση, την ίδια στιγμή. Έννοια θανάτου δεν έχει θέση εδώ.

Δεν ξέρω αν η αιωνιότητα έχει να κάνει με την ενέργεια, αλλά αν χαθεί αυτή….χαθήκαμε. Διερωτήθηκα πολλές φορές στα 30-και βάλε χρόνια- που γνωρίζω τον γλύπτη TAKIS, γιατί έγινε καλλιτέχνης. Φαντάστηκα χίλιους δύο λόγους. Στην αρχή έφτιαξε τα πρώτα έργα προκειμένου να δώσει μια υπόσταση στην προσωπικότητά του, η οποία κινδύνευε μετά την κατοχή.

8

Ύστερα, προκειμένου να ικανοποιήσει μια άμετρη φιλοδοξία. Αργότερα, για να ολοκληρώσει έναν κόσμο τον οποίο μόνος του είχε αρχίσει να διαμορφώνει. Σήμερα το βλέπω. Κάνει Τέχνη μόνο και μόνο για να ζήσει. Είναι μια αντιμετώπιση του θανάτου. Η τέχνη του, τα έργα του, είναι δεμένα με τη ζωή του. Είναι Ιερά.Υπακούουν στο ένστικτο της αυτοσυντήρησής του.

Εδώ επάνω στο Γεροβουνό κατάλαβα το φορτίο αυτού του 175 μέτρων ύψους λόφου, ο οποίος βρίσκεται 19 μέτρα πιο ψηλά από το λόφο της Ακρόπολης.Αν ενώσετε επάνω στο χάρτη της Αργούς στην Αττική τα σημεία :Μέγαρα-Μαραθώνας-Σούνιο θα δείτε να σχηματίζεται ένα τρίγωνο που στο μέσο της μίας πλευράς βρίσκεται ακριβώς το Γεροβουνό. Εδώ βρίσκεται το ισχυρότερο μαγνητικό πεδίο της Αττικής. Γι’αυτό εδώ στο Γεροβουνό ο Μαγνητισμός κεντράρει τα όριά σου. Εδώ στο Γεροβουνό, η Αρμονία των δύο άκρων διαμορφώνουν το μαγνητικό πεδίο σου.

9

K.E.T.EΚέντρο Έρευνας για την Τέχνη και τις Επιστήμες

10

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Δραματική Τέχνη στη Σχολή του Πέλου Κατσέλη και Δημοσιογραφία στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας.

Σε ηλικία 23 ετών γνώρισε τον ζωγράφο, Μίνω Αργυράκη, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά και οργάνωσε ατομικές εκθέσεις του.

Το 1981 γνώρισε τον γλύπτη, Τakis, με τον οποίο συνδέθηκε από τότε φιλικά και επαγγελματικά.

Το 1983 γνώρισε τον Μαικήνα της Τέχνης, Αλέξανδρο Ιόλα, με προτροπή του οποίου έγινε ο προσωπικός βιογράφος του.

Το 1984 γνώρισε τον ζωγράφο, Αλέξη Ακριθάκη, όπου συγκρότησε μαζί του ένα σημαντικό μέρος του έργου του Βερολίνου και της μεταδικτατορικής Ελλάδας.

Από το 1983 εργάσθηκε ως πολιτιστικός σχολιαστής στις εφημερίδες: Καθημερινή,Βραδινή, Απογευματινή, Επενδυτής καθώς και στα περιοδικά: Ένα, Status, DownTown, Blue καθώς και στα Μ.Μ.Ε: SKAI 100,3, SKAI TV, Αθήνα 9,84.

Από το 1989 έχει συγκροτήσει ένα από τα πληρέστερα αρχεία κλαπέντων έργων τέχνης και πλαστών έργων ιδιωτικών και δημόσιων συλλογών.

Το 1996 άνοιξε τη γκαλερί “Down Town Art Gallery Shop” στη περιοχή του Ψυρρή.

Νικόλαος Σταθούλης

11

Λυκαβηττός Ακρόπολη

Ίδρυμα Takis

Αιολικό στο Κ.Ε.Τ.Ε. - Γεροβουνό

12

13

14

Κείμενα: Νικόλαος Σταθούλης

Εικόνες: Αρχείο Κ.Ε.Τ.Ε. - Ηλίας Νάκ

Τεχνική επιμέλεια: Νικόλαος Χασουλίδης - xasou.gr