ϋ.ΡΙιΐΒβΘΐΙ εηθόάοηΝ Ό . , Μ . Β . Ν . Ο . Α .

ηψηλη πίεσηπρόληψη θεραπεία

"Α ν ή ύψηλή π ίεσ η δ ιαγνωστεί στά π ρ ώ τ α τ η ς σ τ ά δ ι α κα ί ά ν άκολουθηθοϋν οί μέθοδοι θεραπείας πού περιγράφονται σ ’ αύτές τίς σελίδες, σύντομα ό άσθενής θά γ ίνε ι έντελώς καλά, χωρίς καμ ιά έπιπλοκή.

Οί Ιδ ιες μέθοδοι — άν άκολουθηθοϋν μ έ έπ ιμονή άπό όσους υποφέρουν γ ιά μεγά λο διάστημα — θά προκα λέσουν μιά άργή έλάΐτωση τής ύφηλής π ίε ­

σης κα ί καταστροφικά άποτελέσματα όπως ή έγκε- φαλική α ιμορραγία, ή αιφνίδια καρδ ιακή συγκοπή κα ί ή άρτηριοσκλήρωση μπορούν ν ά άποφευχθοϋν

σέ μεγά λο βαθμό.

ΑΚΙΝΔΥΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ

Κανένα φάρμακο δέν έχει μαγικές ικανότητες. ’Ακίν­δυνα φάρμακα δέν ύπάρχουν.

Τά φάρμακα καλύπτουν τό σύμπτωμα, χωρίς νά έξαφανίζουν τό αίτιο πού προκαλεϊ τήν πάθηση. Έτσι ή α’πία παραμένει, γιά νά ξανακτυπήσει άργότερα, ίσως μέ κάποια άλλη πιό σοβαρή μορφή.

"Οποιος καί νά είσαι, ΜΠΟΡΕΙΣ νά έξασιραλίσεις μιά ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΗ ΥΓΕΙΑ μέ τις άπλές φυσικές μεθόδους τής Φυσικής Άφάρμακης θεραπευτικής.

Μάθετε νά ζεϊτε οωοτά. Διώξτε τόν πόνο καί π)ν άρρώστια ΧΩΡΙΣ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ. Απα­ραίτητος σύμβουλός σας σ' αύτό είναι ή έκλαϊκευμένη σειρά Φυσικής ' Υγιεινής τών έκδόσεων ΔΙΟΠΤΡΑ, πού θά άλλάξει τή ζωή σας.

Κυκλοφορούν:

1. ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΕΤΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ2. ΓΥΝΑΙΚΕΙΕΣ ΑΔΙΑΘΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ3. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΛΛΙΩΝ4. ΤΕΛΕΙΑ ΟΡΑΣΗ ΧΩΡΙΣ ΓΥΑΛΙΑ5. ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ6. ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ - ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ7. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΕΨΗΣ8. ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ

' Ετοιμάζονται:

ΚΙΡΣΟΙ - ΦΛΕΒΙΤΙΔΑ - ΑΙΜΟΡΡΟ Ϊ ΔΕΣ ΟΔΗΓΟΣ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΔΙΑΙΤΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΚΑΡΔΙΑ ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙΕΙΜΑΣΤΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΡΩΜΕ κ.ά.

οφηλη πιεοππρόληψη · θεραπεία

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ Χαρ. Τρικούπη 13

Τηλ. 3605228-3625464 ΑΘΗΝΑΙ (Τ.Τ. 142)

Πρώτη Αγγλική έκδοση 1955Έβδομη άνατύπωση Α! έκδοσης 1971Δεύτερη Αγγλική έκδοση, άναθεωρημένη 1973Πέμπτη άνατύπωση Β! έκδοσης 1979

ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ 1981

Ό J. Russel Sneddon είναι ένας άπό τούς πιό γνωστούς "Αγγλους ' Υγιεινιστές. Είναι Δόκτωρ τής Φυσικής Άφάρμακης Θεραπευτικής (N.D.) καί μέ­λος τής "Ενωσης Ύγιεινιστών καί ’ Οστεοπαθητικών τής Βρεττανίας (Μ.Β.Ν.Ο.Α.).

"Εχει γράψει πολλά βιβλία πάνω σέ θέματα Φυσι­κής Υγιεινής, πού μεταφράστηκαν σέ πολλές γλώσ­σες.

Στήν έλληνική γλώσσα μεταφράστηκαν καί κυκλο­φορούν, στή σειρά ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΧΩΡΙΣ ΦΑΡΜΑΚΑ, τά έργα του:

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΛΛΙΩΝΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗΣύντομα θά κυκλοφορήσουν στήν ίδια σειρά καί

άλλα έργα του.

Τίτλος πρωτοτύπου:«Nature cure for High Blood - Pressure»

® 1955, 1973 J. Russel Sneddon © Γιά τήν έλληνική γλώσσα ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ

Τό βιβλίο αύτό έκδόθηκε κατόπιν συμφωνίας μετά τού οίκου: THORSONS PUBLISHERS LTD

Μετάφραση: Γ. ΚΥΠΡΑΙΟΣ Επιμέλεια - Διορθώσεις: Κ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Στοιχειοθεσία - Εκτύπωση: Γ. ΛΕΟΝΤΑΚΙΑΝΑΚΟΣ & ΥΙΟΙ O.E., Δουκ. Πλακεντίας 31, Χαλάνδρι, Τηλ. 68.12.457 - 68.12.366

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑΧαρ. Τρικούπη 13, Τηλ. 36.05.228 -36.25.464, ΑΘΗΝΑΙ (142)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος του εκδότη ............................................. 9Ή γενιά τής αρτηριοσκλήρωσης.............................. 15

Φυσική Θεραπευτική καί ύψηλή πίεση τοϋ αίματος 25Τό άρτηριακό σύστημα............................................... 33

Τά αίτια τής ύψηλής πίεσης .................................... 43

Νηστεία καί ύγρά ................................................. 53

Γενική δ ία ιτα ................................................................. 65Αντιδράσεις στή δίαιτα................ 75

Αποβολή άχρήστων άπό τό δ έ ρ μ α ........................ 89

Βαθειές άναπνοές καί άλλες άσκήσεις.................. 103

Ή κρύα κομπρέσα ..................................................... 117

ΤΟ «ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΠΑΚΑΛΙΚΟ»... ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ!

Ττίς «ίτές βΜΐηνιΰοΕί« βιττ«λί«υν οΐ 'Τ̂Τθύ-·._ άβοοιιή74ΪΓ·ί2̂*·

- -Κ * . ΛίΜΛΧ»«¿δ"ΚίΡ»’ __ _♦*·“"· ·* ’«*·β̂ ι·β«5 «·>·*€

13̂ 1«?

Ή ^ ν ιά τής... άρτηριοοκλήρωσιις Α Ο Γ % ΔΙΛΤΡΟΦΙΙΣ¡*2 »̂*·« * ·■ Μ*-* «Κ. ΙΜ*Τ ·*. « ?Ι Π- **τ«»

ΠΡΟΛΟΓΟΣ(ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Τίς μέρες πού κυκλοφορεί αύτό τό βιβλίο γίνεται οτήν ' Ελλά­δα καί στίς άλλες χώρες τής ΕΟΚ πολύς λόγος γιά τίς ορμόνες πού χρησιμοποιούνται στην πάχυνση τών μοσχαριών καί την καλλιέργεια τών λαχανικών.

Τό θέμα αύτό έκανε πράγματι πολύ κόσμο νά προβληματιστεί μέ τή διατροφή του. Ή Φυσική Υγιεινή έδώ καί πολλά χρόνια έκρουε διαρκώς τόν κώδωνα τού κινδύνου πού προέρχεται άπό:

-Τή χρήση φυτοφαρμάκων καί λιπασμάτων -Διάφορα συσκευάσματα πού χρησιμεύουν γιά τήν πάχυνση

τών τροφών -Τό ραφινάρισμα τών τροφών-Τήν άλόγιστη χρήση φαρμάκων άπό τόν άνθρωπο κ.ά.Τό μήνυμά της έφτανε σέ όλο καί μεγαλύτερο άριθμό

άνθρώπων, πού έφαρμόζοντας τούς νόμους τής Φύσης έβρι­σκαν ύγεία καί εύτυχία. Ό πολύς κόσμος όμως, όταν άκουε τά διδάγματά της, χαμογελούσε ειρωνικά. "Αλλοι προχωρούσαν πιό πέρα καί άποκαλοΰσαν τούς Ύγιεινιστές-Φυσιοθεραπευτές, κομπογιαννίτες ή κάτι χειρότερο.

Ο'ι τάξεις όμως όσων άκολουθοϋν τή Φυσική "Υγιεινή πυκνώ­νουν όλο καί πιό πολύ. "Ανθρωποι, πού κατανάλωσαν άμέτρητα δισκία άπό διάφορα φάρμακα, άνθρωποι πού γιά χρόνια έτρεχαν στούς γιατρούς χωρίς νά βροϋν θεραπεία, γιατρεύτηκαν μέ τίς άπλές μεθόδους τής Φυσικής Θεραπευτικής κι έγιναν άπό τότε οί καλύτεροι πρεσβευτές της.

Τά προσεχή χρόνια θά είναι ίσως τά χρόνια τής άπολογίας τής ιατρικής έπιστήμης. Διάσημοι γιατροί δηλώνουν άπερίφραστα σέ συνεντεύξεις ή σέ ιατρικά συνέδρια ότι οί Ιδιοι δέν πίνουν «ούτε άσπιρίνη». "Ο παγκόσμια γνωστός Νοτιοαφρικανός καρδιοχει- ροΰργος Κρίστιαν Μπάρναρντ (ό πρώτος πού έκανε μέ έπιτυχία

μεταμόσχευση καρδιάς σέ άνθρωπο) ίδρυσε στήν πατρίδα τού « Φ υ σ ι ο θ ε ρ α π ε υ τ ή » Ίπποκράτη «ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ».

Γίνεται δεκτό πώς τό ελαιόλαδο καί τά διάφορα λάδια άπό φύτρα δημητριακών μειώνουν τίς πιθανότητες καρδιοαγγειακών παθήσεων.

Οί κακές διαιτητικές συνήθειες καί γενικά οί κακές συνήθειες ζωής πού συνοδεύουν τήν «κοινωνία τής άφθονίας» στήν όποια ζούμε, έχουν σάν τίμημα τή ραγδαία αύξηση των θανάτων άπό άσθένειες άγνωστες ή σχεδόν άγνωστες πρίν μερικές δεκάδες χρόνια. ΆρκεΙ νά άναφέρουμε πώς:

-Πρίν 60 χρόνια στήν Αγγλία οί κ α ρ δ ι ο α γ γ ε ι α κ έ ς πο­θ ή σ ε ι ς δέν άναγνωρίζονταν σάν αίτια θανάτου. Σήμερα οί παθήσεις αύτές κατέχουν τήν πρώτη θέση στόν πίνακα θανάτων μέ ποσοστό πού ύπερβαίνει τό 50% έπί όλων τών θανάτων.

-Τό ποσοστό θανάτων πού όφειλόταν στόν κ α ρ κ ί ν ο τό 1937 ήταν 0,16%, τό 1954 ήταν 16,5% καί σήμερα ξεπερνά τό’ 25%. Μέσα σέ 17 χρόνια (1937 μέχρι τό 1954) αύξήθηκε κατά 100 φορές.

Οί ψυχοσωματικές άρρώστιες προσβάλλουν σήμερα ένα πολύ μεγάλο άριθμό άτόμων. Μεγάλος είναι ό άριθμός όσων πάσχουν άπό μελαγχολία καί άνησυχητικός ό άριθμός αύτών πού προ­σφεύγουν στή ναρκομανία, στόν άλκοολισμό ή στήν αύτοκτονία.

Οί άρρώστιες τής έποχής μας θά αύξηθούν καί τά ποσοστά αύτών πού προσβάλλονται θά μεγαλώσουν άκόμα περισσότερο, έκτός άν ό άνθρωπος συνειδητοποιήσει πώς δέν μπορεί νά ' πηγαίνει ένάντια στή Φύση καί τούς νόμους της.

Είναι άλήθεια πώς σήμερα νικήθηκαν στις δυτικές χώρες οί λοιμώδεις άρρώστιες, (τύφος, φυματίωση, χολέρα κ.ά), πού σκότωναν χιλιάδες άτομα κάθε χρόνο, στά μέσα τού τελευταίου αιώνα. Θά περίμενε κανείς πώς μετά άπ' αύτό τό θρίαμβο ό άνθρωπος θά ζοΰσε πιό πολλά χρόνια. Όμως άλλοίμονο: Ό έκμοντερνισμένος τρόπος ζωής καί ό γρήγορος ρυθμός της μάς έπιβάλλει ένα ΑΦΥΣΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ πού σκοτώνει.

Ή Φυσική 'Υγιεινή δέν άποσκοπεί στή θεραπεία ένός συγκεκριμένου όργάνου ή πάθησης. Είναι ένας ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ πού δημιουργεί συνθήκες άναζωογόνησης όλόκληρου του σώ­ματος. "Αν δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ μ ε στό σώμά κατάλληλες συνθήκες είναι δυνατό νά θεραπεύσουμε άκόμα καί καταστά­σεις τών όποιων δέν γνωρίζουμε τά αίτια.

Εκείνο πού πρέπει νά άντιληφθούμε όλοι είναι ότι ή ά ο θ έ-

ν ε ι α δ έ ν δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί τ α ι ά π ό τή μ ι ά μ έ ρ α σ τ ή ν ά λ λ η . Αρχίζει τή στιγμή πού αρχίζει ή κακομεταχείρι­ση του σώματος καί χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι πολύς καιρός γιά νά φανούν τά συμπτώματά της. Επομένως καί ή. ανάκτηση τής ύγείας άπαιτεί άρκετό χρόνο.

Τά φάρμακα άνακουφίζουν άμεσα άπό τόν πόνο καί καλύ­πτουν τά σύμπτωμα σύντομα. Δ έ ν θ ε ρ α π ε ύ ο υ ν όμως γιατί δέν έξαφανίζουν τό αίτιο, μέ άποτέλεσμα ή άσθένεια νά «κτυπήσει» ξανά.

Ή Φυσική Υγιεινή είναι ένας τρόπος ζωής. Δέν έξαλείφει άμέσως τό σύμπτωμα, έξαφανίζει όμως τελικά τό αίτιο καί μά ς χ α ρ ί ζ ε ι τ έ λ ε ι α ύ γ ε ί α κ α ί ε ύ τ υ χ ί α .

Μιά άπό τις «μοντέρνες» παθήσεις, πού άποτελεΐ τό πιό άθόρυβο αίτιο των καρδιοαγγειακών παθήσεων είναι ή ύ ψ η λ ή π ί ε σ η ή ύ π έ ρ τ α σ η .

Στις «πολιτισμένες καί άναπτυγμένες δυτικές χώρες μέ τόν ά φ ύ σ ι κ ο τ ρ ό π ο ζ ω ή ς ή πίεση είναι μιά πολύ κοινή πάθηση. Είναι μάλιστα πιό διαδεδομένη άπό ότι φαίνεται στις στατιστικές, γιατί πολλοί μπορούν νά ζοΰν γιά χρόνια χωρίς νά άντιληφθοϋν ότι ή πίεσή τους είναι πιό ψηλή άπό τήν κανονική.

Τό αίμα ρέει «πιεσμένο» στις άρτηρίες. "Αν κατά λάθος κοπεί μιά άπό τις μεγάλες άρτηρίες, τό αίμα θά ξεπετάγεται πολλά πόδια μακριά - θά τό έχετε ίσως παρατηρήσει όταν σφάζονται κοτόπουλα ή ζώα. Αύτή ή πιεσμένη ροή τού αίματος πού οφείλεται στή καρδιά, είναι πιό μεγάλη στις μεγαλύτερες άρτηρίες καί έλαττώνεται στις άπομακρυσμένες άπό τήν καρδιά περιοχές. "Αν γιά κάποιο λόγο οί άρτηρίες στενέψουν ή χάσουν τήν έλαστικότητά τους - άρτηριοσκλήρωση, σχηματισμός ούλών κ.ά. - τότε παρουσιάζουν μεγαλύτερη άντίσταση στή ροή τού αί­ματος.

Γιά νά ύπερνικήσει αύτή τήν έναντίωση στή ροή τού αίματος ή καρδιά άναγκάζεται νά δουλέψει πιό σκληρά. "Αν αύτό συνεχι­στεί πολύ, μπορεί νά βλάψει τήν καρδιά άνεπανόρθωτα.

Τά διάφορα αίτια πού προκαλοϋν ύψηλή πίεση καί οί φυσικές μέθοδοι γιά τή θεραπεία της, αποτελούν τό άντικείμενο αύτοϋ τού Βιβλίου. ' Η ύψηλή πίεση δέν ποοκαλείται άπό τή μιά μέρα στήν άλλη. Χρειάζεται πολύς καιρός γιά νά δημιουργηθεΐ ή έπι- κίνδυνη αύτή κατάσταση. ' Η θεραπεία της δέν είναι θέμα ώρών ή μερικών μόνο ήμερών. Χρειάζεται πολύς χρόνος γιά νά έπιτευ- χθεΐ. Πρέπει μάλιστα νά σημειώσουμε πώς μιά άπότομη έλάττω- ση τής ύψηλής πίεσης είναι έπικίνδυνη.

Αν άκολουθηθοϋν οί μέθοδοι πού περιγράφονται σ’ αύτό τό βιβλίο, σύντομα - όχι άμεσα - ό άσθενής θά γίνει έντελώς καλά, χωρίς καμιά επιπλοκή, άν ή πίεση έχει διαγνωστεϊ στά π ρ ώ τ α τ η ς σ τ ά δ ι α . Γ δσους υποφέρουν γιά μεγάλο διάστημα, οϊ ίδιες αύτές μέθοδοι θά φέρουν μιά ά ρ γ ή άλλά σταθερή έλάττωση τής πίεσής τους, πού θά άποτρέψει καταστροφικά άποτελέσματα όπως ή έγκεφαλική αιμορραγία, ή άρτηριοσκλή- ρωση καί ή αιφνίδια καρδιακή συγκοπή.

Η ΑΦΥΣΙΚΗ ΖΩΗ μάς «δίνει στό χέρι» τό εισιτήριο γιά τήν άρρώστια καί τό θάνατο.

Γιά μιά εύτυχισμένη ζωή άπαλλαγμένη άπό τόν πόνο καί τις άρρώστιες π ρ έ π ε ι ν ά έ π ι σ τ ρ έ ψ ο υ μ ε στ ή ΦΥΣΗ όσο γίνεται πιό σύντομα.

Ο ΕΚΔΟΤΗΣ

Η Γ Ε Ν Ι Α ΤΗΣ Α Ρ Τ Η Ρ Ι Ο Σ Κ Λ Η Ρ Ω Σ Η Σ

Τήν 27 ’Οκτωβρίου 1980 ή άπογευματινή έφημε- ρίδα των ’Αθηνών «ΤΑ ΝΕΑ» δημοσ ίευσε άρθρο τού

ΝΙΚΟΥ ΚΑΜΠΑΝΗ μέ τίτλο:«Η ΓΕΝ ΙΑ Τ Η Σ ... ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣΛ Ο ΓΟ ... ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ»

καί μέ ύπότιτλο:ΤΟ «ΣΥΓΧΡΟΝΟ Μ Π ΑΚΑΛΙΚΟ .. . ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΝΟ­

ΣΟΚΟΜΕΙΟΥ!Μερικά άπό τά πιό ένδιαφ έροντα σημεία αύτοϋ

τοϋ άρθρου ε ίνα ι άτι:— ΣΟμψωνα μ έ μιά ύπεύθυνη έκθεση τής Είδικής

’Επιτροπής Διατροφής καί ’Ανθρωπίνων ’Αναγκώ ν τής ’Α μερ ικανικής Γερουσίας, πού έ γ ινε ύστερα ά­πό μιά μεγάλη σφ υγμομέτρηση:

α) Μόνο 14% τών 'Α μερ ικανώ ν τρώει σωστά.Θ ) Ή τ ρ έ χ ο υ σ α δ ί α ι τ α ε ίνα ι ή αίτία

τών δέκα κυριωτέρων αίτίων θανάτου — τών καρδιο- παθειών, τής έγκεφ αλικής συμφόρησης, τού καρκί­

νου, τού διαβήτη, τής άρτηριοσκλήρω σης. . .— ’Επί 149 άτόμων ήλικίας κάτω τών 40 χρόνω ν πού

σκοτώθηκαν σέ δυστυχήματα, άπό όμάδα γιατρών τής καρδ ιολογικής κλ ιν ικής κα ί τού Π αθολογοανα- τομικοϋ έργαστηρίου τού Πανεπιστημίου ’Αθηνών

εντοπίστηκαν α ρ τ η ρ ι ο σ κ λ η ρ ω τ ι κ έ ς α λ λ ο ι ώ σ ε ι ς τ ω ν σ τ ε φ α ν ι α ί ω ν ά ρ- τ η ρ ι ώ ν στό 74% των άνδρών καί στό 50% των

γυναικών.Πόσοι άπ ’ αύτούς άραγε θά πέθα ινα ν άπό καρδιο­

αγγε ια κές παθήσεις λ ίγο άργότερα, άν δέν πέθαι- να ν στά δυστηχήματα;

— Ό π α ι δ ι κ ό ς δ ι α β ή τ η ς κά νε ι θραύ­ση στήν 'Αθήνα άπό τήν υπερκατανάλωση γλυκών.

— Οί μ ι σ ο ί " Ε λ λ η ν ε ς πάσχουν άπό πεπτικά νοσήματα πού όφείλονται στήν λανθασμέ­νη διατροφή.

— Οί πολύ τ η γ α ν ι σ μ έ ν ε ς π α τ ά τ ε ς άν λαμβάνοντα ι συχνά καί ή ύπερκατανάλωση ζωι­κών τ ρ ο φ ώ ν πρ οκα λε ί καρκίνο.

’Επειδή τό άρθρο αύτό του κ. Ν. ΚΑΜΠΑΝΗ πα­

ρουσιάζει μεγάλο ένδ ιαφ έρον άπό πλευράς Φυσι­κής Υ γ ιε ινή ς καί συνδέεται άμεσα μέ τή διατροφή, πού ε ίνα ι ένα ς άπό τούς βασικούς παράγοντες στήν ύψηλή πίεση, τό μεταφέρουμε αύτούσιο γιά τούς ά- ναγνώστες μας, μέ τήν άδεια του συγγραφέα.

★

ΤΟ «ΣΥΓΧΡΟΝΟ Μ Π ΑΚΑΛΙΚΟ »...ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕI ΟΥ!

Τά περ ισσότερα καταστήματα τροφίμων στήν ’Α­θήνα, μ έ τά όρμονοϋχα κρέατα, τίς κονσέρ βες μέ τά χημ ικά συντηρητικά κα ί τά δηλητηριασμένα μέ φυτοφάρμακα λα χαν ικά ε ίνα ι προθάλαμοι νοσοκο­μείων, ένώ τήν ϊδια ώρα τά φαγητά πού σερβ ίρον­

ται ατούς άσθενείς στά νοσοκομεία ε ίνα ι χε ιρότε­

ρα άπό τά φαγητά πού ύπάρχουν στίς ύπόγε ιες τα­β έρ νες γύρω άπό τήν ‘Ομόνοια.

Στίς θλ ιβερές αύτές διαπιστώσεις συγκλ ίνουν οί παρατηρήσεις κα ί τό συμπεράσματα πολλώ ν γ ια ­τρών, μ έ άφορμή τά πρόσφατα περιστατικά τών έ- π ικ ίνδυνω ν γ ιά τήν ύγεία μας τροφών. ‘Αλλά οί έ- π ικ ίνδ υ νες αύτές γ ιά τήν ύγεία μας τροφές δ έν ε ίνα ι έ ν α φα ινόμενο πού παρουσιάσθηκε μόνο τίς τελευτα ίες έβδομάδες. Έ δώ καί άρκετά χρόνια , έστω καί ά ν δ έ ν τό ε ίχα με συνειδητοποιήσει, τρώ­με κα ί π ίνου με δηλητήρια.

Τά άποτελέοματα ε ίνα ι τραγικά γ ιά τήν ύγεία μας. 01 έκφ υλιστικές άρρώστιες πού βασανίζουν δλους μας, ά κόμα καί τούς πιό νέο υ ς σ έ ήλικία, ε ί­να ι άποτέλεσμα τής κακής αύτής διατροφής. Νά έ ­ν α χαρακτηριστικό δσο καί τραγικό παράδειγμα . 'Ο­μάδα γιατρών τής Καρδιολογικής Κ λιν ικής κα ί τού

ΠαθολογοανατομικοΟ Ε ργαστηρίου του Πανεπιστη­μίου ’Αθηνών, μελέτησε τίς στεφανια ίες άρτηρίες 149 άτόμων, ήλικίας κάτω τών 40 χρονώ ν, πού σκο­τώθηκαν σέ δυστυχήματα. Ή μελέτη ένετόπ ισε ά ρ- τ η ρ ι ο σ κ λ η ρ ω τ ι κ έ ς ά λ λ ο ι ώ σ ε ι ς σ τ ό 74% τ ώ ν ά ν δ ρ ώ ν κ α ί α τ ό 50% τ ώ ν γ υ ν α ι κ ώ ν .

Η ΓΕ Ν ΙΑ Τ Η Σ .. . ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΟΣΗΣ

Λ Ο Γ Ο ... ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Ή βιομηχανία άνακάλυψε τόν τρόπο νά κερ δ ίζε ι δλο κα ί περισσότερα χρήματα, έξευτελίζοντας ή κα ί ύποθαθμίζοντας τίς τροφές τών άνθρώπων. Καί έπε ιδή στά καταστήματα τροφίμων οί περ ισσότερες

τροφές ε ίνα ι β ιομηχα νοπο ιημένες κα ί ραφιναρισμέ- ν ε ς δχι μόνο δ έ ν έχουν π ιά τά άπαραίτητα γ ιά τή θρέψη μας συστατικά — β ιταμίνες, άλατα κλπ. — άλ-

2. 'Υψηλή πίεση 17

λά μ έ τά χημ ικά πρόσθετα πού τούς βάζουν ε ίνα ι τρομερά έπ ικ ίνδυνες γιά τήν ύγεία μας.

Πάνω σ ’ αύτό τό σημείο ά ξ ίζε ι ν ά άναφ ερθεί τό έξης συνταρακτικό στο ιχείο : Ά π ό τίς 6.000 ούσίες των χημ ικώ ν συντηρητικών πού βάζουν στά τρόφι­μα, μόνο οϊ 300 ε ίνα ι άκ ίνδυνες γιά τήν ύγεία μας. Οί άλλες — άλάτι, γλυκαντικές ούσίες, χρώματα, άρώματα κλπ. — πολλές φορές άποτελοϋν κ ίνδυνο θάνατο.

*

Μ ιά φ ο ρ ά κ ι έ ν α κ α ι ρ ό τ ρ ώ γ α μ ε φ α κ έ ς , ρ ε β ύ θ ι α . . .

Δέν είνα ι, όμως, μόνο οί β ιομηχανίες τροφίμων ύπεύθυνες γιά τό πρόβλημα αύτό της διατροφής μας. Μιά μεγά λη εύθύνη έχουμε κι έμε ίς οί ίδιοι. — ιδιαίτερα οί γυνα ίκες . Πού έχουμε παρασυρθεί άπό τήν καταναλωτική κοινω νία, πού έχουμε σχε­δόν ζεχά σ ε ι τή διατροφή τών πα ιδ ικώ ν μας χρόνων.

Γιά θυμηθείτε, ά λ ή θ ε ια . . . Κάποιες ά λλες έποχές στά πατρικά μας σπίτια άλλοιώς τ ρ ώ γ α μ ε ... Φρέ­σκα φασολάκια τσαουλιά, πού ώρες τά έτο ίμαζε ή μάνα μας, νοστιμότατα ρεβύθια, φακές, φασολάδα άχνιστή, λα χα νο ντο λμ ά δ ες . . . Καί μιά φορά, άντε

δυό τήν έβδομάδα τό κρέας μέ γιουβέτσι ατό φούρ­νο.

Πού τώρα τέτοιο δια ιτολόγιο. Οί νο ικοκυ ρές — πάρα πολλές — δέν ξέρ ουν ή άρνοϋνται ν ά μα γε ι­ρέψουν. Τό θεωρούν κουραστικό, άχαρο ή κ α ί . . . ύποτιμητικό. Οί περ ισσότερες Έ λλην ίδες . . · κυρ ίες Κ ράμερ έχουν ξεσηκωθεί ένα ντ ίον τών 'Ελλήνω ν

κυρίων Κ ράμερ — άς δψεται ή τα ινία — καί άρνοΰν- ται ν ά περάσουν έν α μεγάλο μέρος τής ζωής τους στή κουζίνα μαγειρεύοντας. Π ηγα ίνουν στά σούπερ μάρκετ, πα ίρνουν έτοιμες κο νσ ερ βα ρ ισ μ ένες τρο­

φές καί άπλώς τις . . . ζεσταίνουν λ ίγες στιγμές πρ ιν άπό τό φαγητό.

'Υποτιμούν άπό ψυχολογικούς ίσως λόγους τό θέ­μα τής διατροφής, κάνοντας άνυπολόγιστο κακό στήν υγεία των συζύγων, των παιδιών τους άλλά καί τών ιδίων. Οΰτε καί ένδιαφ έρονται νά πληροφο- ρηθούν μερ ικά στοιχειώδη πράγματα ύγ ιε ινής δια­τροφής σάν καί αύτά πού άναγράφ ουμε χαρακτηρι­

στικά.

Τό ότι οί πολύ τηγα ν ισ μένες πατάτες — μιά άπό τίς π ρ όχε ιρ ες λύσεις του μεσημεριανού φαγητού— προκαλούν μέ συχνή λήψη κα ρκ ίνο τών έντέρων.

Τό ότι τό κα μένο λάδι ε ίνα ι γ ε ν ικά δηλητηριώ­

δες.

Τό ότι ή ύπερκατανάλωση ζωικών τροφών προκα- λε ί καρκίνο. Ό όργανισμός μας δ έν προλαβα ίνε ι νά

άφομοιώσει τό λεύκω μα πού ύφίσταται σήψη κα ί ή σήψ η.. ·

Τό ότι ό πα ιδικός διαβήτης κά νε ι θραύση στήν Α θ ή να άπό τήν ύπερκατανάλω ση γλυκών.

Τό ότι οί μισοί "Ε λληνες έχουν πεπτικά νοσήμα­τα, άκριβώς άπό τό είδος καί τόν τρόπο τής διατρο­φής πού κάνουμε.

Τό ότι οί διάφορες κονσ έρ βες δ έν περ ιέχ ο υ ν στήν πραγματικότητα παρά μόνο «πτώματα» τροφών. "Ο­λες οί β ιταμίνες, όλα τά άλατα, όλες οί ά λλες θρε­πτικές ούσίες έχο υ ν έζαφ ανισθεί άπό τό βράσιμο, έχ ο υ ν έξουδετερω θεί άπό τά χημ ικά ουντηρητικά.

Τ ό μ ε σ η μ έ ρ ι π ρ ό χ ε ι ρ α τ ό β ρ ά δ υ σ τ ή ν τ α β έ ρ ν α

Κ υρ ιολεκτικά μόνο ι μας έζοντώ νουμε τόν όργα- ν ισ μό μας. Τό μεσημέρ ι τρώμε τίς έτοιμες βιομη-

χ α νοπο ιημένες τροφές πού δ έ ν έχο υ ν βιταμίνες,

πού δ έ ν έχουν μεταλλικά άλατα, πού δ έ ν έχουν τίποτα. Τό βράδυ χωνόμαστε σέ κάποια ταβέρνα καί τρώμε τίς δρ μονοΰχες μπριτζόλες καί τά φιλέτα.

Γεμάτες οί π ιατέλες μ έ τά άρεκτικά καί τά κρέατα πηγα ινοέρχοντα ι κα ί καταβροχθίζονται τά παιδά­

κ ια μέχρ ι πού δ έν μπορούμε ν ά καταπ ιούμε άλλο, ένω ε ίνα ι γνωστό άτι ό όργανισμός μας ε ίνα ι άδύ- να το ν ν ά άφομοιώσει εύκολα περ ισσότερα άπό 120 γραμμάρια κρέας. ’Αλλά καί ν ά άποφ εύγουμε γ ιά έ ­

ν α βράδυ τό κρέας δ έν θά άποφύγουμε τίς πίτσες. Πίτσα καπριτσιόζα άντί γ ιά φασουλάκια, πίτσα ποι­κ ιλ ία άντί γ ιά κολοκυθάκια, πίτσα ναπολιτάνα άντί

γ ιά σπανάκι, πίτσα «άπ’ άλα» άντί γ ιά κουνουπ ίδ ι ή πατζάρια ή χόρτα ραδίκια πού κάποτε τρώγαμε σπί­

τια μας. "Ε χ ε ι δ έ έκάστη πίτσα καί τά λουκά ν ικά της, κα ί τά λ ίπη της κα ί τά μπαχαρικά της, μ ικρές μ ικρές χε ιροβομβ ίδες γ ιά τό ταλαίπωρο στομάχι μας.

Είναι τραγικό άλλά καί πραγματικό. ’Έ χ ο υ μ ε πλή­ρη άγνο ια γ ιά τή διατροφή μας. Μ πορεί ν ά έχουμε διπλώματα, γνώσεις, ν ά ξέρ ο υ μ ε ξ έ ν ε ς γλώσσες, ή μόρφωσή μας νά ε ίνα ι ίδανική, άλλά οί περ ισσό­τεροι, συντριπτικά περ ισσότεροι κάτοικοι τών μεγά ­λω ν πόλεω ν δέν έχουμε ίδέα γ ιά τό τί σημαίνει σωστή διατροφή. Καί σέ κάθε γεϋμα μας αύτοκτο- νοϋμε . Δ έν ξέρ ουμε πο ιές τροφές ε ίνα ι ώφέλιμες καί πο ιές έπ ιβλαβεϊς γιά τόν όργανισμό μας. Δ έν ξέρ ο υ μ ε — γ ιά πα ρ άδε ιγμα — άτι πρ έπ ε ι ν ά τρώμε μόνο έ να είδος λεύκω μα σέ κάθε γεϋμα, άτι δέν π ρ έπ ε ι ν ά τρώμε στό ίδ ιο γεϋμα δξ ινες μέ άμυλώ- δεις τροφές, άτι καφές, κακάο, τσάι έπ ιβραδύνουν τήν πέψη, άτι τό τσιγάρο μετά τό γεϋμα ε ίνα ι έξου- θενωτικό γ ιά τήν πέψη άτι δ έν ε ίνα ι σωστό ν ά κό­

βουμε σέ ψιλά - ψιλά κομματάκια τή σαλάτα μας γι­ατί χά νοντα ι οί βιταμίνες, άτι πρ έπ ε ι ν ά βράζουμε

μ έ έλάχιστο νε ρ ό τά λα χαν ικά γιατί στό πολύ ν ε ρ ό

φεύγουν οΐ βιταμίνες καί πηγα ίνου ν ατό νερ ό .Μετά χύνουμε τό περ ισσ ευούμενο ν ε ρ ό στόν ν ε ­

ροχύτη κα ί όπως λ έ ν ε έκεΐνοι πού ξέρουν, ό νερ ο ­χύτης ε ίνα ι τό κα λύ τερ α . . · δ ιατρεφόμενο «πρόσω­πο» τής ο ίκογένειας, μ ιά κα ί αύτός δέχετα ι π ιό πολ­

λές άπό μάς βιταμίνες.

Ή δ ι α τ ρ ο φ ή σ κ ο τ ώ ν ε ι

Τό άτι όλα αύτά δ έν ε ίνα ι θεωρίες ή φιλοσοφίες υποδεικνύετα ι κα ί άπό μιά ύπεύθυνη έκθεση τής Ε ίδικής Ε πιτροπής Διατροφής κα ί ’Ανθρωπίνω ν ’Α­να γκώ ν τής ’Α μερ ικανικής Γερουσίας. Ή ’Επιτροπή αύτή γ ιά ν ά συντάζει τήν έκθεσή της έ κ α ν ε μιά μεγά λη σφυγμομέτρηση μεταξύ των ’Αμερ ικανώ ν. Καί ή σφυγμομέτρηση άπεκάλυψε δτι μ ό ν ο 14% τ ώ ν ’Α μ ε ρ ι κ α ν ώ ν τ ρ ώ ε ι σ ω σ τ ά . Ή τ ρ έ χ ο υ σ α δ ί α ι τ α — τον ίζε ι ή ’Επιτρο­πή στήν έκθεσή της — ε ί ν α ι ή α ί τ ί α τ ώ ν 10 κ υ ρ ι ο τ έ ρ ω ν α ί τ ί ω ν θ α ν ά τ ο υ . Τ ώ ν κ α ρ δ ι ο π α θ ε ι ώ ν , τ ο υ κ α ρ κ ί ­ν ο υ , τ ή ς έ γ κ ε φ α λ ι κ ή ς σ υ μ φ ό ρ η ­σ η ς , τ ο 0 δ ι α β ή τ η , τ ή ς ά ρ τ η ρ ι ο -

σ κ λ ή ρ ω σ η ς , τής κυρρώσεως του ήπατος.

Ποιά πρέπει, λο ιπόν, ν ά ε ίνα ι ή σωστή διατροφή μας σέ αύτές τί ς. . . πονηρ ές ή μ έρ ες πού κάθε

μπουκιά πού καταπ ίνουμε μάς δημ ιουργεί κ ι ένα άγχος. Δύσκολο, σ χεδ ό ν άδύνατον ν ά π ε ι κα νε ίς μέσα σέ λ ίγο χώρο τί ε ίνα ι ή σωστή διατροφή. Γιά ν ά τό προσπαθήσουμε, μ έ λ ίγ ες γραμμές, ζητήσα­με τή γνώ μη ειδ ικού. Τού δόκτορα Π. Κουμεντάκη, ύγ ιε ιν ιστή — θιονόμου. Ό κ. Κουμεντάκης, πού θεω­ρείται αύθεντία στά θέματα τής σωστής διατροφής κα ί έχ ε ι γράψει ε ίδ ικές μελέτες, ε ίνα ι κατηγορημα­

τικός στό θέμα του καθημερινοΟ μας διαιτολογίου.

— Δ ηλητηριαζόμαστε μέ αύτά πού θέλουν νά μάς δώσουν ν ά τρώμε. 01 βλάβες στόν όργανισμό μας άπό τήν κακή διατροφή καί άλλα αίτια ε ίνα ι τόσο μεγάλες, ώοτε σάς βεβαιώνω δτι οί μισοί ’Αθηναίοι π α ίρ νουν ήρεμιστικά γ ιά ν ά συνέρχοντα ι κάπως. Φυ­σικά, όμως, τά ήρεμιστικά δ έν ε ίνα ι λύση.

— "Ε χε ι τόση σημασία ή διατροφή γ ιά τήν υγεία μας;

— "Ε να μόνο σάς λέω ; ε ίμαστε δ,τι τρώμε. Καί μή ξε χ ν ά μ ε δτι ό ’Ασκληπιός συμβούλευε τούς ά- σθενείς του μ έ τήν πάντοτε άληθινή κα ί σοφή φρά­σ η ; «Τό φάρμακό σου ν ά ε ίνα ι ή τροφή σου κα ί ή τροφή σου τό φάρμακό σου«.

— 01 κάτοικοι τών μεγάλω ν πόλεω ν κ. Κουμεντά- κη, άντιμετωπίζουν, δπως θά ξέρ ετε κα ί σείς ένα τεράστιο πρόβλημα. Κ αθημερινά δ ιαβάζουν στίς έ- φημερίδες δτι τρώνε δηλητήρια. Κ αθημερ ινά τούς συμβουλεύουν κάποιοι ε ιδ ικο ί ν ά μήν τρώνε αύτό ή τό άλλο. Κανένας, δμως, δ έ ν τούς συμβουλεύει. — δέν μάς συμβουλεύει — τί πρ έπε ι νά τρώμε. Μή­πως θά θέλατε ν ά μάς δώσετε σέ γ εν ικές γρ α μμές κάποιες συμβουλές;

— Βασικά πρ έπε ι δλοι νά άποφεύγουμε τό κρέας. ’Ό χ ι μόνο τώρα μέ τίς όρμόνες, άλλά γεν ικά . Νά άποφεύγουμε τά τηγανητά, τά γιαχνιστά, τίς σάλ­τσες, τίς κονσέρβες, τά άλαντικά, τό άσπρο ψωμί, τά μπαχαρικά, τά ζυμαρικά, τή ζάχαρη, τά ο ινοπνευ­ματώδη ποτά.

Σ τ ό μ α γ ε ι ρ ε ί ο τ ο υ “ Η λ ι ο υ

— Ά ποφ εύγοντας δλα αύτά, τί πρ έπε ι νά τρώμε;

— 'Ε κε ίνα π ο ύ . . . μαγειρεύοντα ι στό μαγειρε ίο

τοϋ ήλιου. Φρούτα, καρπούς, λαχανικά , όσπρια, ξη­ρούς καρπούς.

— Μήπως αύτή ή θεωρία ε ίνα ι κάπως φ ιλολογική; Μ πορεί ένα άτομο νά τραφεί μόνο μέ αύτά πού μάς ε ίπ α τ ε ;

— Μπορεί καί θαυμάσια. Καί όχι μόνο νά τραφεί άλλά μόνο έτσι θά διατηρήσει τήν ύγεία του. Λ ένε πάρα πολλοί ότι ό άνθρωπος δέν μπορεί ν ά ζήσει χωρίς κρέας γιατί τοϋ ε ίνα ι άπαραίτητο τό λεύκω μά του. Τό ξέρετε, όμως, ότι οί φακές έχο υ ν περ ισσό­τερο λεύκωμα άπό τό κρέας καί ή σόγια ε ίνα ι πολύ

πιό πλούσια σέ πρωτεΐνες άπό τό κρ έας ;

— Θ έλετε ν ά μάς δώσετε π ιό σ υ γ κεκρ ιμένες Ιδέες γιά ένα καθημερ ινό ύγ ιε ινό διαιτολόγιο, τουλάχι­στον μέχρ ις ότου περάσει ή . . . μπόρα μέ τίς όρ-

μ ό ν ε ς ;

— Εύχαρίστως. Τό πρω ινό μπορεί ν ά ε ίνα ι φρού­τα νω πά ή ξερ ά μαζί μέ γιαούρτι. Γιά μεσημέρ ι ε ί­να ι 6,τι πρ έπε ι μιά μ ικρή ώμή σαλάτα ποικιλία , πα­τάτες, πατζάρα, καρότα, κουνουπίδ ι, σ ιταρένιο ψω­μί. "Ολα αύτά μ α γε ιρ ευ μ ένα βραστά, άτμόβραστα ή ψητά. Στό φαγητό βάζουμε ώμό λάδι ή λ ίγο φρέ­σκο βούτυρο. Δ έν μαγε ιρ εύουμε τό λάδι. Γιά βρά­δυ μπορούμε ν ά τρώμε μιά μεγά λη ώμή σαλάτα, τυρί, φρέσκο βραστό ή ψητό ψάρι, ή δυό κρόκους φρέσκων μελάτων αύγών.

— Καί κάποιος πού έχε ι σ υνεχές ώράριο κα ί δέν μ πορ ε ί νά πεταχτεί σπίτι του γιά ένα τέτοιο γεύμα.

τί μπορεί ν ά τρώει σ ’ αύτή τήν περ ίπτω ση;

— Ά ντ ί νά καταφεύγει στά π ρ όχε ιρ α έστιατόρια ή ν ά τρώει ένα σάντουιτς πού μόνο φουσκώνουν κα ί πα χα ίνουν χωρίς ν ά ώφελοϋν, ε ίνα ι προτιμότερο νά έ χ ε ι μαζί του λ ίγα καρύδια, σταφίδες Λ άλλους ξη­ρούς καρπούς καί νά φάει τό βράδυ μιά κα ί καλά στό σπίτι του. Ε Ιλικρ ινά σάς λέω δέν μπορείτε νά φαντασθείτε τί ώραία θά νοιώ θει ό καθένας μ ’ ένα τέτοιο διαιτολόγιο. Θά ζα νά βρ ε ι τήν ύγεία του, θά γλυτώσει άπό δλες τίς άρρώ σηες πού ε ίπ α μ ε προ­ηγουμένως.

Φυσική Θεραπευτικήκαί Υ ψ ηλή Πίεση τοϋ αίματος

Η ΥΨΗΛΗ Π ΙΕΣΗ μπορεί νά χαρακτηριστεί σάν μιά άπό τΙς μοντέρνες παθήσεις κα ί συχνά ε ίνα ι συν- δ εδ ε μ έ νη ατό μυαλό των άπλών ανθρώπων μέ τήν πνευματική καί τή φυσική ένταση.

Πώς δμως σχηματίστηκε αύτή ή άντίληψη;Κατά τήν δ ιάρκεια των τελευταίων είκοσ ι έτών

πολύς κόσμος ύπόφερε άπό μεγά λη νευ ρ ική έντα­ση, καί ό δρος ύψηλή π ίεσ η του αίματος ε ίνα ι σή­μερα πολύ συνηθισμένος, ένώ π ρ ίν ήταν πολύ σπά­νιος. Χωρίς άμφιθολία ή ν ευ ρ ική ένταση σέ πολ­λές περιπτώσεις έχε ι κάποια οχέσ η μ έ τήν ύψηλή πίεση, άλλά αύτή δ έ ν ε ίνα ι ή μοναδ ική αίτία.

Ή πάθηση αύτή σχετίζεται κυρίως μέ τή μέση καί τή γεροντική ήλικία, προσβάλλει δμως καί ν έ ­

ους. "Οταν έμφανιστεί σέ έφηβους ε ίνα ι πολύ πιθα­ν ό ν ν ά όφείλεται σέ κάποια δηλητηρίαση του συ­στήματος. δπως ή έντερ ική τοξαιμία, ή πυόρροια, ή τό ύπερβολικό κάπνισμα. "Ε χε ι παρατηρηθεί δτι

στή μέση ήλικ ία προσβάλλοντα ι συνήθως οί έπ ιχει- ρηματίες κα ί οί νο ικοκυρές.

Εύκολο ε ίνα ι ν ά καταλάβουμε πώς μπορεί νά δημι- ουργηθεΐ μιά μεγά λη ένταση σ ’ έν α στενοχωρημέ- ν ο ν έπ ιχειρηματίαν. Ή ένταση αύτή ε ίνα ι κυρίως α ύ χεν ική ’ διαταράσσει τίς πεπτικές του Ικανότητες

καί αυξά νει τή ν ε υ ρ ι κ ή δ ι α σ τ ο λ ή των

άρτηριών.Στήν περίπτωση τής νο ικοκυράς ή πάθηση αύτή

κατάντησε πολύ συχνή κατά τόν τελευταίο πόλεμο, όταν οί νο ικοκυ ρές άρνιοΰνταν στόν έαυτό τους τίς κατάλληλες τροφές, που θά έπέτρεπα ν στήν οί- κο γ ένε ιά τους νά τραφεί ικανοποιητικά. “ Αλλος έ ­να ς παράγοντας — πού συμμαχοϋοε μέ τόν προη-

γο ύ μ ενο ν ήταν οί άνησυχ ίες της γ ιά τήν άποδοτι- κή δ ιαχείρηση τοϋ σπιτιού, κάτω άπό πολεμ ικές συν­θήκες.

Μ πορεί ή ύψηλή π ίεσ η νά κ λη ρ ο νο μ η θ ε ί;Δ έν ε ίνα ι γνωστό άν ή ύψηλή π ίεση ή έστω καί

ή τάση πρός αύτήν μπορεί νά κληρ ονομηθε ί' στατι­στικές όμως ά πόδε ιξαν ότι τε ίνε ι ν ά παρουσιάζε­

ται σέ όρ ιομένες ο ίκογένε ιες . Αύτό σημαίνει ότι πολλές φορές ύπάρχει κάποια ειδ ική άδυναμία στή κατασκευή αύτών των άνθρώπων, καί συχνά έχουν έπηρεαστεϊ οί ένδοκρ ινε ίς άδένες. Σ ’ άλλες όμως περιπτώσεις αύτό μπορεί νά όφείλεται στό ότι τά πα ιδιά γονιώ ν πού ύποφέρουν άπό ύψηλή π ίεση τρέ­φονται μέ τρόπο όμοιο μέ έκεΐνον πού άνατράφη- κα ν οί γονε ίς τους.

“ Ετσι τά παιδιά ε ίνα ι ύποκε ίμενα των διαιτητικών λαθών καί τών λα νθα σμένω ν διαιτητκών συνηθει­ών. “ Αλλο ένα ένδ ια φ έρ ον οημείο ε ίνα ι ότι αύτά τά παιδιά, — παρά τό γ εγο νό ς ότι δέν άπόκτηοαν τήν φυσική άδυναμία τών γονιώ ν τους — ε ίνα ι πι­θανόν νά έξαναγκαστούν σέ μιά κατάσταση νευρ ι­κής έντασης. Αύτός 6 έξαναγκασμός μπορ ε ί νά ό- φείλεται οτήν έπιθυμία τών γονιώ ν τους νά πετύ- χουν κάτι πού ε ίνα ι άν ίκα να νά πετύχουν. Μιά τέ­

τοια π ίεση σ ’ ένα πα ιδί πού έχε ι κΓ όλας μιά άδυ­ναμ ία ή μιά προδιάθεση πρός τήν ύψηλή π ίεση μπο­ρεί νά προκαλέσει τήν «έπίθεση» τού προβλήματος. Αύτό τό σημείο — τής π ίεσης καί τού έζαναγκα-

άμοΰ των παιδιώ ν γιά νά πετύχουν κάτι πού άπο- οτρέφονται ή πού δέν μπορούν — πρ έπε ι ν ά μ ελε­τηθεί προσεκτικά άπό δλους τούς γονείς.

Ε ίναι δυνατό ή ύψηλή π ίεση ν ά παρουοιαστεί σάν μιά πρωτοπαθής κατάσταση, δηλαδή σάν μιά κατά­σταση πού δέν σχετίζεται μέ πάθηση σέ κα νένα άλλο όργανο. Σ ' αύτές τίς περιπτώσεις π ιθανολο­γείται κάποια διατάραξη των ένδοκρ ινώ ν άδένων καί συνύθως των έπινεφριδ ίω ν (adrenal gland)ή τής

ύποφύσης (pituitary gland)' αύτή όμως ε ίνα ι μιά κα­τάσταση πού δύσκολα μπορεί νά διαγνωστεί. Αύτές ε ίνα ι πολύ περ ίερ γες διαπιστώσεις καί άποδεικνύ-

ουν πώς ε ίνα ι δυνατό άλλα μέρη τού σώματος νά ε ίνα ι σέ τέλεια υγεία — σέ ότι άφορά τίς άντιδρά-

σεις σέ όλες τίς έξετάσεις — καί έντούτοις ν ά ύπάρ- χ ε ι ύψηλή πίεση.

"Οσο κι ά ν τά πράγματα περ ιπλέκοντα ι, ε ίνα ι δυ­νατό κάποιος νά ε ίνα ι φ α ινομενικά υγιής καί έν- τούτοις άπό τίς έξετάσεις ν ά διαπιστώνεται ότι έ­χε ι ύψηλή πίεση. Αύτό όμως μπορεί νά μήν ε ίνα ι ένδ ε ιξη πραγματικής πάθησης' πρ ίν καταλήξου- με στή τελική διάγνωση ότι πρόκειτα ι γ ιά ύψηλή π ί­εση, πρ έπε ι νά γ ίνε ι σοβαρή έξέταση — αύτοϋ τού άτόμου— . Τά άτομα αύτά μπορούν νά ζήσουν όλη τους τή ζωή, χωρίς ν ά έπ ιδε ίξουν κ α ν έ ν α άπό τά συμπτώματα πού παρουσιάζονται σ ’ όσους ύποφέ- ρουν άπό παθολογική ύψηλή πίεση. Κάθε τέτοια πε­ρίπτωση — άπόλυτα ύγιούς άνθρώπου, πού φαίνε­ται άπό τήν έξέταση ότι έ χε ι ύψηλή π ίεση — πρ έ­π ε ι νά γ ίνετα ι θέμα ε ίδ ικής μελέτης γ ιά τόν γιατρό. Τίς πιό πολλές φορές όμως, άφού έχουν γ ίνε ι έπι- στάμενες μετρήσεις καί έξετάσεις τής κατάστασης τής καρδιάς, τού παλμού, τού ρυθμού τής άναπνο-

ής καί τού τρόπου ζωής των άρρώστων καταλήγου­μ ε οτό συμπέρασμα ότι πρόκειτα ι περ ί ύψηλής πί­

εσης, Στίς περιπτώσεις αύτές ε ίνα ι συνήθως άδύ-

νατο ν ά μειωθεί ή υψηλή π ίεσ η σ ’ ένα μεγάλο βαθ­μό. Οί άρτηρίες φαίνονται ε ίδ ικά έν ισ χυ μ ένες σ ’ αύτές τίς περιπτώσεις γ ιά ν ά άντέχουν τήν έντα­ση κα ί Λ καρδιά έ χ ε ι έπίσης μεγά λη δύνα μη γιά ν ά

άντισταθμίζει τήν υπερβολική προσπάθεια πού ά- παιτεϊται άπ ’ αυτήν.' Συνήθως δμως ή αΰζηση τής π ίεσης τού αίματος πάνω άπό τό κα νον ικό ε ίνα ι μιά ένδ ε ιξη δτι άλλα όργανα τού σώματος έχο υ ν ύπερκουραστεί κα ί έ- ξαντληθεΐ. "Ε χε ι έπ ικρατήσει π ιά ή άντίληψη ότι ή κακή ύγεία φαίνεται μόνο οτή δεύτερη γραμμή ά­μυνας του όργανισμοϋ. Τά όργανα τού σώματος μπορεί νά έχουν διαταραχθεϊ γ ιά χρόνια , χωρίς νά παρουσιάζουν σ υγκεκρ ιμένα συμπτώματα. Μόνο ό­ταν ή δεύτερη γραμμή άμυνας του σώματος άποδι- οργανωθεΐ παρουσιάζονται τά .συμπτώματα τής κα­

κής ύγείας.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τά συμπτώματα αύτά τής ύψπλής π ίεσης συχνά ε ί­να ι φ ευγαλέα : "Ενας πονοκέφ αλος πού καί πού,

ζαλάδα, μιά έπιθυμία γιά σ υνεχή δουλειά καί ζόρι- σμα τοϋ σώματος γιά μ ιά διαρκή ένεργπτικότητα. ’Ανάμικτα μ ’ αύτά έρχοντα ι στιγμές ύπερβολικής κούρασης, κατά τίς όποιες χωρίς δύσκολη άσκηση ή κόπο νιώ θει σωματικά ά ν ίκανος γ ιά κάθε προσπά­θεια. Οί πεπτικές διαταραχές ε ίνα ι πολύ συχνές. Πιστεύεται συνήθως ότι όποιος ύποφέρει άπό ύψηλή π ίεσ η έχ ε ι τάση πρός ένα ροδοκόκκινο χρώμα. Αύ- τό μπορ ε ί νά ε ίνα ι ένα σύμπτωμα τής ύψπλής π ίε ­σης στήν άρχή τού προβλήματος' καθώς τό έπικίν-

δυνο στάδιο τής άρρώστιας πλησ ιάζει, δ άσθενής γ ίνετα ι συνήθως χλωμός — έχε ι τό χρώμα τοϋ π ν ιγ ­μένου — . "Οταν γ ίν ε ι ή άλλαγή αύτή τοϋ χρώματος

του άσθενοϋς, ε ίνα ι πολύ π ιθανόν Λ π ίεση ν ά έχ ε ι

φθάσει σ ’ έ να πολύ έπ ικ ίνδυνο βαθμό.Πολλοί άπ ’ αύτούς πού ύποφ έρουν άπό π ίεσ η δέν

άντιλαμβάνοντα ι ότι Λ π ίεσή τους, ε ίνα ι πολύ ύψη-

λή, κα ί τό πρώτο πραγματικό σημάδι πού παρουσιά­ζεται ε ίνα ι ή κατάρρευση των άρτηριών έ ζ αίτίας

τής έντασης. Σ έ μιά τέτοια περίπτωση ό άσθενής πάσχει άπό άδυναμία κι δταν μετρηθεί ή π ίεσ η τοϋ αίματός του βρίσκεται πολύ χαμηλή. Ή χα μηλή πί­εση (ύπόταση) ε ίνα ι ένα συνηθισμένο τελικό άπο- τέλεσμα τής ύψηλής π ίεσης κ ι αύτή ή κατάσταση ε ί­να ι πάντα σοβαρή. Είναι προτιμώτερο, γ ιά κάθε π ε ­ρίπτωση ν ’ άρχ ίζε ι ή θεραπεία τής ύψηλής π ίεσης π ρ ίν τό δλο σύστημα καταρρεύσει, γιατί δταν αύτό

συμβεί ή θεραπεία άναγκαστικά θά παραταθεί πά­ρα πολύ.

Στήν Φυσική Ά φ ά ρμα κη Θ εραπευτική ό άσθενής ε ίνα ι ύπεύθυνος γιά τήν άνάκτηση καί τήν διατή­ρηση τής ύγείας του. Ό δρόμος μπορεί ν ά άνοιχθεΐ κα ί καθοδήγηση μπορεί ν ά δοθεί άπό ένα Ύ γιειν ι- στή, άλλά ή πραγματική θεραπευτική δύναμη πού βρίσκεται μέσα μας ε ίνα ι άπαραίτητη γ ιά μιά καλή ύγεία. Κ α νένας δ έ ν μπορεί ν ά δώσει αύτή τή θε­ραπευτική δύναμη παρά τό γεγο νός δτι ό Ύγι- εινιστής μπορεί ν ά τήν τονώσει καί νά τήν κά νε ι νά ρέε ι π ιό εύκολα.

Κάθε θεραπεία θά άποτύχει ά ν ή θεραπευτική αύτή δύναμη δ έν τεθεί σ ’ ένέρ γε ια . Τό δλο θέμα αύτοϋ του βιβλίου ε ίνα ι ή έ ν δ υ ν ά μ ω σ η καί ή ά π ο δ έ σ μ ε υ σ η τής θεραπευτικής ζωτι­κότητας τοϋ σώματος, πού άποτελεί τόν μεγαλύτε­

ρο άπό όλους τούς παράγοντες τής άποκατάστα- σης τής ύγείας. Χωρίς αύτήν, ύγε ία όποιουδήποτε

θαθμοϋ ε ίνα ι ά δύνα τη .Παρά τήν τεράστια σημασία της γ ιά τήν ύγε ία

ό πολύς κόσμος ά γ νο ε ί τή θεραπευτική αύτή

δύναμη, πού βρίσκεται μέσα μας, σέ τέτοιο βαθμό ώστε νά κά νουν ότιδήποτε ή σχεδόν ότιδήποτε γιά ν ά τήν καταστρέφουν ή νά άποδυναμώσουν τίς δυ- νατότητές της.

Η ΖΟΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

Σ ' δλα τά έπ ό μ ενα κεφάλαια πρ έπε ι νά θυμόμα­στε αύτή τή βασική ¡δέα: μέ τήν άλλαγή τής δίαι­τας, τίς άσκήσεις, τή φροντίδα του δέρματος, τήν πνευματική καί συναισθηματική μας άντίληψη καί

γεν ικά μέ δτι κάνουμε, προσπαθούμε νά άποδε- σμεύσουμε τήν ζωτική θεραπευτική δύναμη πού βρίσκεται μέσα μας. Ή Φύση θεραπεύει μόνη της καί θεραπεύει μέσω τής θεραπευτικής αύτής δύνα­μης, πού βρίσκεται σέ μικρότερο ή μεγαλύτερο βα­θμό στόν καθένα μας. Αύτοί πού ύποφέρουν άπό

ύψηλή π ίεση ε ίνα ι συνήθως όσοι έχουν μιά κάποια νευ ρ ική καί σωματική ζωτικότητα' σέ πολλές περ ι­πτώσεις λέγετα ι δτι έχο υ ν πάρα πολλή ζωτικότητα. Αύτό σημαίνει πώς άν, οί άνθρωποι μέ μεγά λη ζω­τικότητα, άκολουθήσουν τό σύστημα τής Φυσικής Θεραπευτικής, γ ίνοντα ι καλά σέ σχετικά σύντομο

διάστημα, γιατί ή θεραπευτική δύναμη πού έχουν μέσα τους ε ίνα ι μεγάλη. Στίς πιό πολλές περιπτώ­σεις, φυσική θεραπεία σημαίνει έλάττωση τής έ- π εκτε ινόμ ενης ζωτικότητας' μ ’ άλλα λόγ ια μέ τή μέθοδο αύτή, ή ζωτικότητά τους περ ιορ ίζετα ι κι έ ­τσι γ ίνοντα ι 'ικανοί ν ά ζήσουν περισσότερο καί πο­λύ πιό ύγ ιε ίς άπό δτι κα νον ικά θά ζοϋσαν.

Αύτός ό περ ιορ ισμός των δραστηριοτήτων τους έρχεται μόνος του, έξαιτίας τής έλάττωσης τών δυ-

ναμωτικών τροφών τίς όπο ιες αύτοί οί άνθρωποι κα- ταναλίσκουν. "Οταν οί πάσχοντες ύποβάλλονται σέ θεραπεία πού έλαττώνει τήν ύψηλή πίεση, έχουν

τήν τάση νά κουράζονται καί νά νιώθουν άκεφοΓ αύτό όφείλεται ατό γεγο νός δτι σ' αύτό τό διάστη­μα τό σώμα «αύτοκαθαρίζεται» καί γ ι’ αύτό δεν θέ­

λ ε ι ν ά σπαταλά ένέρ γ ε ια σε σωματικές άνάγκες. Αύτό δ έν πρ έπε ι νά θεωρηθεί σάν σημάδι δτι ή θε­ραπευτική άγωγή πού άκολουθείται δ έν ε ίνα ι έπι- τυχής, διότι συμβα ίνει άκριβώς τό άντίθετο.

Ή θεραπευτική αύτή άγωγή, άν άκολουθηθεί μέ έπ ιμ έλε ια καί έπ ιμονή θά έχε ι σάν άποτέλεσμα νά πέσει σιγά σιγά ή ύψηλή πίεση. Είναι πάντως έπι- κ ίνδυνο νά ϋποσχεθεί κα νε ίς δτι σέ κάθε περίπτω­ση μπορεί νά έπιτευχθεΐ ή κα νον ική πίεση. Ό πιό πολύς κόσμος «δοκιμάζει» τή φυσική θεραπευτική δταν δλες οί άλλες μέθοδοι άπότυχαν καί σέ μερ ι­κές χρ όν ιες περιπτώσεις ε ίνα ι πολύ δύσκολο νά πε- τύχουμε πλήρη άνάρρωση.

Σ χ ε δ ό ν σέ κάθε περίπτωση παρουσιάζεται μιά ά ρ γ ή έλάττωση τής υψηλής π ίεσης καί καταστροφι­

κά άποτελέσματα, δπως ή έγκεφ αλική α ίμορραγία καί ή άρτηριοσκλήρωση μπορούν νά άποφευχθούν σέ

μεγάλο βαθμό. Ά π ό τήν άλλη πλευρά, ά ν ό άσθε· νής άντιληφθεί νωρίς δτι πάσχει άπό ύψηλή π ίεση οί μέθοδοι θεραπείας πού περιγράφονται σ ’ αύτό

τό βιβλίο θά φέρουν μιά γρ ήγορ η άνάρρωση, χωρίς καμιά άπολύτως έπιπλοκή.

Ή θεραπευτική άγωγή πού περιγράφεται σ ’ αύτό

τό βιβλίο ε ίνα ι φυσική κα ί μπορεί ν ά άκολουθηθεί άπό τόν καθένα πού πάσχει άπό ύψηλή πίεση, μέ ά π ό λ υ τ η έ μ π ι σ τ ο σ ύ ν η .

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ή Ύψηλή Π ίεση ε ίνα ι μιά άπό τίς άρρώστιες τής

έποχής μας κα ί προσβάλλει κυρίως τού γέρους καί τούς μεσήλικες.

Δ έν ύπάρχουν στοιχεία πού ν ά βεβα ιοϋν δτι ή ύψηλή π ίεσ η μπορεί ν ά κληρονομηθεί" παρουσιάζε­ται πολύ συχνά σέ όρ ισ μένες ο ίκογένε ιες , πράγμα δμως πού μπορεί ν ά όφείλεται στό γεγο νό ς δτι τά πα ιδ ιά τρέφονται μέ τόν ίδ ιο τρόπο πού τρέφονται οΐ γονείς. Μ πορεί άκόμα ν ά όφείλεται στό γεγο νός δτι τά πα ιδ ιά έζα να γκά ζοντα ι ν ά πετύχουν πράγμα­

τα πάνω άπό τίς δυνάμεις τους, πράγμα πού τούς δημ ιουργεί νευ ρ ική ένταση κα ί άγχος.1

Μ ερικά άπό τά προειδοποιητικά συμπτώματα τής ύψηλής π ίεσης ε ίν α ι: πονοκέφαλος, ζαλάδες, έπι- θυμία γ ιά σ υνεχή δουλειά, συχνές πεπτικές διατα­ραχές κ. ά.

Μέσα στόν καθένα άπό μάς ύπά ρχει μιά ζωτική θ ε ρ α π ε υ τ ι κ ή δ ύ ν α μ η , ή όποία άποτε- λ ε ί τόν μεγαλύτερο παράγοντα άποκατάστασης της ύγείας. Ή ένδυνάμω ση καί άποδέσμευση αύτής τής δύναμης γ ίνετα ι μ έ φυσικές μεθόδους, δπως: άλ- λα γή τής δίαιτας, διάφορες άσκήσεις, φροντίδα του δέρματος.

1. Αιεξοδική Αντιμετώπιση τοΰ Αγχους περιγράφεται ατό βιβλίο τί)ς A L E T H E A LA W SO N «ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΕΤΕ ΤΟ ΑΓ­ΧΟΣ ΧΩΡΙΣ ΦΑΡΜΑΚΑ·.

Τό αρτηριακό ούστημα

Τά σώματά μας π ερ ιέχουν ένα μεγάλο δίκτυο άρ- τηριών κα ί φλεβών που άπλώνονται σ ’ όλους τούς ιστούς τροφοδοτώντας τους μέ θρεπτικές ούσίες καί άπομακρύνοντας τά άπομεινάρ ια τής καύσης— τά άχρηστα ύλικά πού πρ έπε ι νά άπομακρυνθοϋν άπό τό σώμα— . Στήν μελέτη γ ιά τήν ύψηλή π ίεση τό πιό σπουδαίο μέρος τού κυκλοφοριακοΰ συστή­ματος ε ίνα ι τό άρτηριακό καί ή πορεία τής θερα­πείας γίνετα ι εύκολότερα κατανοητή ά ν ό άναγνώ- στης έχ ε ι κάποια ίδέα γ ιά τό πώς λειτουργεί.

01 κύρ ιες άρτηρίες ξεκ ινούν άπό τή καρδιά, ό­που ε ίνα ι πολύ μεγάλες. Τό μέγεθος τους μικραί­ν ε ι μέχρ ι πού οτά άκραΐα μέρη τού σώματος, όπως οτή κεφαλή καί οτά πόδια, έχουν περ ίπου τό πά­χος ένός κυττάρου. Οι άρτηρίες έχουν μιά κατα­σκευή πολύ πιό άνθεκτική άπό ότι οΐ φλέβες. 'Έ να πρόσθετο μυϊκό στρώμα τούς έπ ιτρέπει ν ά συστέλ­λοντα ι κα ί ν ά διαστέλλονται σέ συνδ ιασμό μέ τούς κτύπους τής καρδιάς. "Οταν ή καρδιά κτυπά δυνα­τά τό α ίμα τρομπάρεται σάν χε ίμαρρος μέσα στίς άρτηρίες, πού διαστέλλονται έλαφρά ο ά ν άποτέλε- ομα τής πίεσης. Στή σ υ νέχε ια ή καρδιά ήρεμεΐ καί οί άρτηρίες συστέλλονται έξαιτίας τής έλαστικής φύσης τους.

Αύτό σημα ίνε ι πώς ή ροή τοΰ αίματος διατηρείται λ ίγο ή πολύ συνεχής, έξαιτίας τής άλληλοεπίδρα-

3. 'Υψηλή πίεση 33

σης μεταζύ τής καρδιάς κα ί του άρτηριακοϋ τοι­χώματος. 01 άρτηρίες δέν κλε ίνο υ ν ποτέ'- αυτό ό- φείλεται στή ποσότητα του αίματος πού περ ιέχετα ι στό σύστημα" έτσι ύπάρχει πάντα μιά ό ρ ισ μένη π ίε ­ση τού αίματος, άκόμα κΓ όταν ή καρδιά ήρεμεΐ.

Γ ίνεται φ ανερό έπομένω ς ότι ό καθένας έχε ι πάντα μιά π ίεσ η αίματος, πα ρ ’ όλο πού στήν πράξη αύτή ή π ίεσ η παρατηρείται μόνο στίς μεγά λες άρ­

τηρίες — αύτό π ρ έπ ε ι ν ά γ ίνε ι κατανοητό — . Στά μέρη του σώματος πού βρίσκονται μακριά άπό τήν καρδιά, όπως ή κεφ αλή καί τά πόδια, τό α ίμα ο τ ά - ζ ε ι μάλλον παρά ρέε ι στούς ιστούς.

ΣΥΣΤΟΛΙΚΗ Π ΙΕΣΗ

Κατά τήν έξέταση κάποιας περίπτωσης άρτηριακής έντασης μελετοΟνται άπό τούς Ύ γιε ιν ιστές δυό σπουδαίες π ιέσ ε ις του αίματος. Ή πρώτη ε ίνα ι αύ­τή πού παρουσιάζεται στίς μ εγά λες άρτηρίες όταν συσπάται ή άριστερή κοιλία τής καρδιάς — δηλαδή ό μεγάλος θάλαμος τρομπαρίσματος — καί μ έ τήν Ισχυρή της αύτή ένέρ γ ε ια σπρώ χνει τό α ίμα στίς άρτηρίες. Αύτό προκαλεί, όπως ε ίνα ι φυσικό, μιά αύ­ξηση τής π ίεσης τοΰ αίματος πού βρισκόταν στίς άρ­τηρίες. Ή π ιό ύψηλή π ίεση πού καταγράφεται όνο- μάζετα ι σ υ σ τ ο λ ι κ ή π ί ε σ η .

Ή συστολική ε ίνα ι ή π ίεσ η πού συνήθως θεωρεί­ται σπουδαία ο" όλες τίς περιπτώσεις ύψηλής π ίε ­σης. Στούς ιατρικούς κύκλους θεωρείται ότι πρ έπε ι ν ά ε ίν α ι περ ίπου έκατό σύν τήν ήλικ ία αύτοϋ πού τού πα ίρ νουν τήν πίεση. "Ετσι ά ν κάποιος ε ίνα ι σαράντα έτων π ρ έπ ε ι ν ά έχε ι μ ιά π ίεση έκατόν σα­ράντα (140)'. Ά π ό πλευράς Φυσικής "Υγιεινής θε-

1. *Η πΙ*5η μετρΆτχι 3έ χ ιλ ιο π ό μ ετρ χ ατήλης δδρχργόροο.

Κάθε εικοσιτετράωρο ή άνθρώπινη καρδιά τρομπάρει 8000 γαλόνια αίματος μέσω αιμοφόρων άγγείων μήκους 12000

"Οταν συοπάται ή άριστερή κοιλία τής καρδιάς σπρώχνει τό αίμα στις άρτηρίες μέ μεγαλύτερη πίεση.

"Αν γιά όποιοδήποτε λόγο οί άρτηρίες χάσουν τήν έλαστικό- τητά τους ή στενέψουν, χρειάζεται μιά μεγαλύτερη πίεση γιά νά σπρωχθεί τό αίμα στά όκραϊα σημεία τού σώματος.

Γιό νά τρομπάρει ή καρδιά τό αίμα στις στενεμένες άρτηρίες άναγκάζεται νά δουλεύει πιό έντατικά. "Αν αύτό συνεχιστεί γιά μεγάλο χρονικό διάστημα είναι δυνατό νά βλάψει τή καρδιά.

ωρείται δτι μ ιά τέτοια π ίεση ε ίνα ι πολύ ψηλή. 01 σωστές ένδ ε ίξε ις π ίεαης τού αϊματος ένός Ισορρο­πημένου συστήματος θά δοθούν σέ έπ ό μ ενο κεφά­λαιο.

Ή συστολική π ίεσ η μεταβάλλεται άπό τή κα νο ν ι­κή σύμφωνα μέ τις μεταβολές τής κατασκευής τού σώματος. "Οταν δμως ε ίνα ι πολύ ύψηλή δ ε ίχνε ι πά ν­τα δτι ή καρδιά ζορίζεται ύπερβολικά. Μιά ύψηλή π ίεση σημα ίνε ι άκόμα δτι, παρά τό ζόρ ισμα αύτό, ή καρδιά ε ίνα ι άρκετά δυνατή. Αύτό βέβαια ε ίνα ι καλό, γιατί δταν ή ένταση πάνω στή δυνατή αύτή καρδ ιά χαλαρώσει, ή ανάρρωση ε ίνα ι γρήγορη.

Ή κ α ρ δ ι ά ε ί ν α ι έ ν α ς ε ι δ ι κ ό ς μ ϋ ς. Καί ε ίνα ι ό μυς αύτός πάρα πολύ δυνατός, γιατί αύτό άπαιτεί ή δουλειά πού έχε ι νά κάμει σ ’ δλη τή δ ιάρκεια τής ζωής μας. Ή λειτουργία της ε ίνα ι ρυθμισμένη έτσι ώστε ή περ ίοδος ξεκούρα­σης νά ε ίνα ι ίση ή μεγαλύτερη άπό τήν περ ίο ­δο έργασίας, πράγμα πού κά νε ι τήν καρδιά νά μήν κουράζεται. "Α ν δμως άναγκαστεί ν ά δουλέψει έ- να ντ ίον μιας τεράστιας πίεσης, ή ένέρ γ ε ια πού κα­ταναλώνεται ε ίνα ι πολύ πιό μεγά λη άπό τή κα νον ι­κή καί έχε ι σάν άποτέλεσμα τό άδυνάτισμά της. Τό σώμα άναγνω ρ ίζε ι τό άδυνάτισμά τής καρδιάς καί τό άντισταθμίζει μ έ διάφορους τρόπους. Ή μεγα λύ­τερη δμως βοήθεια στήν καρδιά προσφέρεται δταν ή ύψηλή π ίεσ η χαμηλώσει.

Μιά ύψηλή συστολική π ίεσ η μπορεί νά σημαίνει πώς ή ρευστότητα τού αίματος ε ίνα ι ύποπτη. 'Υ­πά ρ χουν πολλά αίτια γ ι’ αύτό καί πρ έπε ι ν ά έζε- ταστεί ή λειτουργία των νεφρών. Στήν Φυσική Θε­

ραπευτική δέν ένδιαφερόμαστε γιά άπομονω μένες ιδ ιαίτερες άναταραχές, άλλά γ ιά ό λ ό κ λ η ρ ο τ ό σ ώ μ α , γ ι’ αύτό κάθε δργανο τού σώματος πρ έπε ι ν ά περ ιληφ θεί στή θεραπεία. "Οταν γ ίν ε ι αύτό, μπορούμε νά ύπολογ ίζω μεν μέ σιγουριά δτι

τό α ίμα θά πάρει ξα νά τήν σωστή του ρευστότητα.“ Αν γ ιά όποιοδήποτε λόγο τά άρτηριακά τοιχώ­

ματα έχουν ακληρυνθεί, ή άντίσταση στή ροή τοϋ

αίματος θά αύξηθεί πάρα πολύ καί χρειάζετα ι μιά μεγαλύτερη π ίεση γιά ν ά σπρώξει τό α ίμα στά ά- κραΐα μέρ η του σώματος.

Ή άρτηριοσκλήρωση, σ ’ όποιον λόγο κι άν όφεί-

λεται, τε ίνε ι ν ά μεγαλώ σει τήν π ίεσ η τοϋ αίματος, γιατί ή καρδ ιά φυσιολογικά κά νε ι ότι μπορεί γά νά σπρώξει τό αίμα σ’ όλους τούς Ιστούς τοϋ σώματος.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ Π ΙΕΣΗ

Ή δεύτερη σπουδαία π ίεση στό άρτηριακό σύστη­μα, άπό τή πλευρά τής Φυσικής 'Υ γ ιεινής τουλάχι­

στο, ε ίνα ι ή λε γ ά μ εν η δ ι α φ ο ρ ι κ ή π ί ε σ η .Ή καρδ ιά ξεκουράζετα ι μεταξύ κάθε κτύπου καί

κάνοντας αύτό δ ιατηρεί τήν ένεργητικότητά της,

έτσι ώστε νά μπορ ε ί ν ά δουλεύει ένερ γητ ικά γιά πολλά χρόνια . Κατά τή δ ιάρκεια τοϋ σταδίου τής ξεκούρασης ή ύψηλή π ίεση τοϋ αίματος, όπως ε ίνα ι φυσικό πέφτει. Ή π ίεση πού καταγράφεται στό π ιε ­σόμετρο κατά τό στάδιο τής ξεκούρασης τής καρδι­άς όνομάζετα ι δ ι α σ τ ο λ ι κ ή άρτηριακή πίεση. Ή διαφορά μεταξύ τής συστολικής κα ί τής διαστο­λ ικής π ίεσης όνομάζετα ι δ ι α φ ο ρ ι κ ή π ί ε -

σ η. Ή τελευταία αύτή π ίεσ η ε ίνα ι πολύ σπουδαία γιατί δ ίνε ι στόν π επ ε ιρ α μ ένο Ύ γιε ιν ιστή μιά όρι- σ μένη έν δ ε ιξ η γ ιά τήν κατάσταση των άρτηριών τοϋ άρρώστου. Ή διαφορική πίεση, έπομένω ς, γ ίνετα ι τόσο σπουδαία όσο ή συστολική κα ί σέ όρ ισ μένες περιπτώσεις μπορεί άκόμη ν ά έ χε ι κα ί περ ισσότερη

άξία.Γίνεται γεν ικά δεκτόν ότι στούς ένή λ ικες ή δια­

φορική π ίεσ η πρ έπε ι νά δ ιαφέρει σαράντα έως π ε ­

νήντα μονάδες. Αύτή όμως ή έ νδ ε ιξ η ε ίνα ι πολύ συνηθ ισμένη κατά τήν έζέταση άνθρώηων πού ή ύ- γ ε ία τους δ έ ν ε ίνα ι καλή. Σ έ μιά σχετικά ν έ α μορ­φή θεραπείας, όπως ε ίνα ι ή Φυσική θεραπευτική, ε ί­να ι φυσιολογικό οι Ύ γ ιε ιν ιοτές ν ά κρατούν λεπτο­μερ ε ίς σημειώσεις γ ιά τίς άλλαγές τής π ίεσης τού

αίματος κα ί πολλές ένδ ιαφ έρουσες διαπιστώσεις έ ­χουν καταγραφεί. 'Έ χ ε ι βρ εθε ί πώς όταν κάποιος έχ ε ι άκολουθήσει γ ιά άρκετούς μήνες τίς άρχές τής Φυσικής Υ γ ιε ινής , ύπά ρ χε ι μιά σημαντική πτώ­ση στή διαφορική π ίεση τού αίματος, μέχρ ι πού νά σταθεροποιηθεί στίς είκοσ ι έως τριάντα μονάδες.

Σύμφωνα μέ τήν όρθόδοξη Ιατρική, αύτή ή π ίεοη ε ί­να ι πολύ χα μηλή καί δ ε ίχνε ι έλλειψ η ζωτικότητας. Οί δ ικές μας όμως διαπιστώσεις ε ίνα ι άντίθετες κα ί οί πιό πολλο ί άπό τούς άρρώοτους πού άκολουθοΰν τίς μεθόδους μας, μ ένο υ ν κατάπληκτοι μέ τή ζω­τικότητα καί τή δύναμη πού πήρα ν κατά τό διάστη­μα τής θεραπείας.

Μιά χα μηλή διαφορική π ίεσ η σημα ίνε ι μ ιά λ ιγό ­τερο βίαιη κυκλοφοριακή ροή καθώς έπίσης κα ί έ- λαττωμένη ένταοη στίς άρτηρίες, πού έχ ε ι σάν ά-

ποτέλεσμα τή μείωση τής φθοράς τού κυκλοφορια- κοϋ συστήματος. Ε ίνα ι έπομένω ς φανερό πώς σέ

πολλές περιπτώσεις ό Ύ γιειν ιστής ά ποβλέπε ι κυρ ί­ως στή μείω ση τής διαφορικής πίεσης, είτε έλαττώ- νοντας τή συστολική είτε αύξάνοντας τή διαστολι­κή. Ή θεραπεία αύτή έχε ι σημαντική έπιτυχία σ ’ όλες τίς περιπτώσεις ύψηλής π ίεσης’ έχ ε ι έπίσης έξα ιρετ ικά μεγά λη άξια στίς άνακατω μένες μέ σπα­σμούς άρτηριοσκληρωτικές μεταβολές, οί όποιες συχνά χαρακτηρίζονται σάν π ρ α γ μ α τ ι κ ή θ ρ ό μ β ω σ η .

” Αν μετά άπό τή δίαιτα ή π ίεση έλαττωθεί ικα­νοποιητικά κα ί οί άλλοι παράγοντες πού έζηγοΰντα ι σ ’ αύτό τό βιβλίο καθιερωθούν πλήρως, τότε ή θε­

ραπεία έ χ ε ι άποδείχθεϊ ώφέλιμη άπό πολλές άπό- φεις κα ί δ έ ν π ε ρ ι ο ρ ί σ τ η κ ε ' μ ό ν ο

σ τ ή μ ε ί ω σ η τ ή ς ύ φ η λ ή ς π ί ε σ η ς . Ή καρδιά δ έν έργάζετα ι π ιά τόσο έντατικά κα ί φυ­σ ιολογικά θά κρατήσει π ιά πολύ ' ή ζωή των άρτη- ριων παρατείνεται κα ί 6 κ ίνδυνος γ ιά κυκλοφορια- κή ά νεπά ρκε ια άπομακρύνεται.

Π αραθέτουμε παρακάτω παραδείγματα μεταβο­λώ ν τής πίεσης, πού πήραμε άπό τό βιβλίο μ έ τό Ιστορικό των άρρώστων.

Ή Κυρία Σ. ήλικίας 53 έτών ύπόφερε άπό έλκος

στομάχου.

Πίεση του αίματος στή πρώτη της έπ ίσκεφη:

Σ υ σ τ ο λ ικ ή ..................................... 168Δ ια σ τ ο λ ικ ή ................................................................... 94

Δ ια φ ο ρ ικ ή .................................................................... 74

Παρά τό γεγο νός δτι σ ’ αύτή τή περίπτωση ή (συ­στολική) π ίεσ η δ έν ήταν έπ ικ ίνδυνη , ή διαφορική (74) έ δ ε ιχ ν ε σοβαρή κούραση των άρτηριών. Με­

τά άπό φυσική θεραπεία έζη μηνώ ν οί μετρήσεις έ δ ε ιξ α ν :

Σ υ σ τ ο λ ικ ή .................................................................... 154Δ ια σ τ ο λ ικ ή ................................................................... 100Δ ια φ ο ρ ικ ή .................................................................... 54

Αύτή μπορ ε ί ν ά θεωρηθεί κα νο ν ική π ίεση του αί­ματος, ά λλά θά προτιμούσα ν ά ε ίχ ε πέσει άκόμα 10 μονάδες.

Ή Δ εσποινής Α 45 έτών, ύπόφ ερε άπό ύφηλή πί­εση. Ή π ίεσή της στήν άρχ ική έπ ίσκεφη έ δ ε ιχ ν ε :

Σ υ σ τ ο λ ικ ή .................................................................... 180Δ ια σ τ ο λ ικ ή ................................................................... 138Δ ια φ ο ρ ικ ή ........................................................................... 42

Στή περίπτωση αύτή Λ συστολική π ίεσ η ήταν ψη­λή καί ή θεραπευτική άγωγή πού άκολουθήθηκε ή­ταν πολύ αύστηρή. Μέσα σέ τρείς μήνες ή π ίεση έπεσε. 01 ένδε ίξε ις ήταν:

Σ υ σ τ ο λ ικ ή .................................................................... 130Δ ια σ τ ο λ ικ ή ................................................................... 85Δ ια φ ο ρ ικ ή .................................................................... 45

Ε νδ ια φ έρ ον παρουσιάζει ή περίπτωση ένός κυρί­ου ήλικίας 68 έτών, πού άκολουθοϋσε γιά είκοσι

χρόνια μιά αύστηρή Φυσιοθεραπευτική δίαιτα. "Οταν άρχισε αύτόν τόν τρόπο ζωής άκολουθοϋσε μία δί­αιτα πού έμο ια ζε πολύ μ ’ αύτήν πού περιγράφεται σ' αύτό τό βιβλίο. Καθώς περ νοϋσ α ν τά χρόνια , δια­

πίστωσε πώς τό σώμα του λειτουργούσε πολύ καλά μέ μιά πολύ άπλή δίαιτα κα ί ά ρχ ισε ν ά έλαττώνει τήν ποσότητα τής τροφής του. Τώρα έχ ε ι μόνο ένα κύ­ριο γεϋμα τήν ήμέρα καί τό ύπόλοιπο τής διατρο­φής του ε ίνα ι μόνο φροϋτα καί χυμοί φρούτων. Εί­

να ι χορτοφάγος' δέν π ίνε ι τσάϊ οϋτε καφέ' τό έ- πά γγελμά του ε ίνα ι δύσκολο καί συνεπάγετα ι με­γά λη σωματική κούραση. Κατά τήν δ ιάρκεια των τε­λευταίων δέκα έτών δ έν άπουσίασε ούτε μιά μέρα άπό τή δουλειά του γ ιά λόγους ύγείας.

Ή π ίεσή του ε ίν α ι:

Σ υ σ τ ο λ ικ ή .................................................................... 1ί28Δ ια σ τ ο λ ικ ή ................................................................... 90

Δ ια φ ο ρ ικ ή .................................................................... 38

Μέ τά καθιερω μένα μέτρα ύπολογισμοϋ τής π ίε ­σης τοϋ αίματος ή συστολική καί διαφορική του π ίε ­ση ε ίνα ι γ ιά τήν ήλικία του πολύ χαμηλές. Πρίν λ ίγο κα ιρό έξέτασα δλες τίς άντιδράσεις του καί βρή­κα δτι ή υ γ ε ί α τ ο υ ή τ α ν τ έ λ ε ι α .

01 άρτηρίες τοϋ άμφιβληστροειδή δ έν έδ ε ιξα ν κα­ν έ ν α άπολύτως σημάδι άρτηριοσκλήρωσης. Ή καρ­

διά του άντέδρασε σωστά σ ’ δλες τΙς έζετάσεις, χωρίς ν ’ άλλάξει ρυθμό κι όλόκληρο τό σύστημά του ηταν χωρίς ένταση. Τελευταία πέτυχε στίς έ- ξετάσεις γ ιά δίπλωμα όδηγήσεως άπό τήν πρώτη προσπάθεια, πράγμα πού δ ε ίχ ν ε ι τήν άποδοτικότη-

τα τοϋ νευρ ικοϋ του συστήματος.Πολύς κόσμος ά ρχ ίζε ι ν ά άνησυχε ί όταν ή συ­

στολική π ίεση ά ρχ ίζε ι ν ά πέφτει κάτω άπό τό κα νο­ν ικό , γιατί φοβοϋνται δτι θά καταρρεύσουν οί άρτη­ρίες τους. Αύτή ή κατάσταση ε ίνα ι έπ ικ ίνδυνη μό­νο σέ περίπτωση πού τό σώμα έχε ι κουραστεί πά­ρα πολύ, έξαιτίας μεγάλης σωματικής καί πνευματι­κής έντασης. Σ ’ αύτή τή περίπτωση χρειάζετα ι τ έ λ ε ι α ξ ε κ ο ύ ρ α σ η ' μόνο αύτή θά έπι-

ρέρει τή θεραπεία.

ΠΕΡΙΛΗΦΗ

Ή κυκλοφορία τοϋ αίματος γ ίνετα ι μέ τίς ά ρ-

τ η ρ ί ε ς καί τίς φ λ έ β ε ς .Οί άρτηρίες ξεκ ινο ϋ ν άπό τή καρδιά, δπου έχουν

μεγά λες διαστάσεις καί μ ικρ α ίνουν καθώς άπομα- κρύνονται. Στά άκρα τοϋ σώματος — κεφ αλή καί πό­δια — γ ίνοντα ι πάρα πολύ λεπτές.

Τό α ίμα σπρώχνεται μέσα στίς άρτηρίες μέ με­γά λη π ίεσ η όταν συσπάται ό καρδιακός μϋς. Ή πί­εση αύτή όνομάζετα ι σ υ σ τ ο λ ι κ ή , .

"Οταν ή καρδιά ξεκουράζετα ι ή π ίεση τοϋ αίματος — όνομάζετα ι δ ι α σ τ ο λ ι κ ή — έλαττώνεται.

Ή διαφορά μεταξύ συστολικής καί διαστολικής π ίε ­σης όνομάζετα ι δ ι α φ ο ρ ι κ ή καί πρ έπ ε ι νά

διαφέρει σαράντα ώς πενήντα μονάδες περ ίπου στούς ένήλικες .

01 άρτηρίες δ ι α ο τ έ λ λ ο ν τ α ι όταν συ- σπάται ό καρδιακός μΰς, γ ιά νά δ ιευκολύνουν τό πέρασμα τοΰ αίματος. Γιά διάφορες αίτίες δμως, ε ί­να ι δυνατό οί άρτηρίες νά χάσουν τήν έλαστικότη- τά τους αύτή, ή ν ά οτενέψουν έζαιτίας της προσκόλ­λησης στά τοιχώματά τους διαφόρων ούσιών.

Γιά νά περ ά οε ι ή ίδια ποσότητα αίματος μέσα άπό τίς σ τενεμένες άρτηρίες — ή τίς άρτηρίες πού

έχα σα ν τήν έλαστικότητά τους — πρ έπε ι ή καρδιά νά οπρώ χνει τό αίμα μέ μεγαλύτερη δύναμη. Αύτό δμως παραφορτώνει κα ί έ ζ α σ θ ε ν ε ί τ ή ν κ α ρ δ ι ά . 'Υπάρχει έπίσης ό κ ίνδυνος κάποια ά­πό τίς άρτηρίες νά πάθει ρήζη.

θαυματουργό φάρμακο γιά

τήν πίεση ...σκοτώνει

Άιτανορ*ίπΊ)κι αιΐς ΗΠΑ 4 βιββ*· γ« «βαυμβτοοργοΟ» φοφμάκβυ γ<4 -ή* άρτηριακή όΐΓίρτβση, οτό όιτοίο ιύρα ίπτοδίδοντβι τομλΐχιοτον 24 Μηχττοι άοβινών. Ή ίπτηρεσΐοτ ΙΜτ* χοιι φαρμάκον ένιργι! άνβκρίοτις, ένώ όπτό τ& μέσα ένημίρ«οης ιίβο· ποιήθηκαν δσβι τό χριριμοηοιοΰν «Α τ όόταμΟιτήσουτ όμίαιι̂ .

Τά αϊτια τής ύψηλής πίεσης

Κάθε προσπάθεια γ ιά τή θεραπεία όποιασδήποτε φυσικής άνικανότητας γ ίνετα ι πολύ π ιό άπλή ά ν κα­τανοηθεί πλήρως ή αίτία — ή οί αίτίες — πού τήν προκαλούν. Σ ’ αύτό τά κεφάλαιο θάθελα ν ά άσχο- ληθώ, μέ τά διάφορα αίτια τής αύζημένης π ίεσης

του αίματος, χωρίς δμως ν ά έμβαθύνω σέ Ιατρικούς

δρους.

ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Υ π ά ρ χ ε ι ένα ς τύπος ύψηλής π ίεσης πού δυστυχώς

δ έ ν σ χ ε τ ί ζ ε τ α ι μ έ κ α μ ι ά ά λ λ η σ ω μ α τ ι κ ή ά ν α σ τ ά τ ω σ η , καί όνομάζε- ται ι δ ι ο π α θ ή ς ύ π έ ρ τ α σ η . Παρά τίς έρ ευ νες πού έγ ινα ν δ έ ν ήταν δυνατό ν ά καθορι­στεί τί άκριθώς άναστατώνει τά σύστημα’ φαίνεται δμως ότι όφείλεται ατό ά δεν ικό σύστημα, παρόλο πού μπορεί ν ά έχε ι σχέση καί μέ άλλα όργανα τοϋ σώματος. Τί πρ οκα λε ί τήν Ιδιοπαθή ύπέρταση ε ίνα ι έν α πρόβλημα πού έζετάστηκε άπό πολλές δια­

φορετικές άπόψεις χωρίς δμως κ α νέ να έντυπωσια- κό άποτέλεσμα.

"Ε να πλεονέκτημα τής Φυσικής Θεραπευτικής εί­να ι δτι ά ναγνω ρ ίζε ι πώς ε ίνα ι άδύνατο ν ά κατανο­ηθεί τό κάθε τι πού συμβα ίνει στά διάφορα συστή­

ματα του όργανισμοϋ. Δ έχεται έπίσης πώς μ έ- σ α μ α ς . β ρ ί σ κ ε τ α ι μ ι ά θ ε ρ α π ε υ ­τ ι κ ή δ ύ ν α μ η ή όποία πάντοτε κά νε ι προσ­πάθεια ν ά θεραπεύσει τίς καταστάσεις άσθένειας.

” Αν δημιουργήσουμε κατάλληλες συνθήκες τότε οί θεραπευτικές της δυνατότητες μεγαλώ νουν. Αύτή ε ίνα ι μιά πολύ άνακουφιστική σκέψη καί σημαίνει

πώς μπορούμε νά μεταχειρ ιστούμε μέ έπιτυχία τίς άρχές τής Φυσικής 'Υγ ιεινής στή ιδιοπαθή ύπέρταση (τήν ύψηλή π ίεση πού δ έ ν οφείλεται σέ κάποια ο­ρ ισμένη α ίτια).

Τό γεγονός, έπομένω ς, δτι μέ τή δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ή έσωτερική θεραπευτική δύ­να μ η κά νε ι προσπάθεια νά θεραπεύσει ακόμα καί καταστάσεις των όποιων τά αίτια δ έν γνω ρίζουμε (δπως στή ιδιοπαθή ύπέρταση) μπορεί νά χρησιμο­

πο ιηθεί εύεργετικά σέ κ ά θ ε π ε ρ ί π τ ω σ η κ α κ ή ς ύ γ ε ί α ς καί δ ίνε ι στόν Ύ γιεινιστή έ­ν α μεγά λο πλεονέκτημα σέ σχέση μέ κάθε άλλο γιατρό. Είναι λο ιπόν καθήκον τού θεραπευτή νά

έξηγήσε ι στόν πάσχοντα, δτι ή πειθαρχία στούς νό ­μους τής φύσης οδηγε ί βαθμιαία, διά τής λειτουργίας τής θεραπευτικής ζωτικότητας στήν ύγεία. Ή επ ε ­

ξήγηση αύτή ε ίνα ι τό θέμα τού βιβλίου τούτου.Πολύ λίγο ι άνθρωποι κατανοούν δτι χρειάζετα ι

πολύς κα ιρός — πολλές φορές χρ όν ια — γιά ν ’ ά- ρωστήσουν’ π ιστεύουν δτι τούτο ή έ κ ε ίνο τό πρό­βλημά τους άρχισε μόλις χτές ή πρ ίν μιά βδομάδα. ’Α γνοούν δτι ή κακή ύγεία ε ίνα ι μιά προοδευτική κατάσταση, πού ά ρ χ ί ζ ε ι δ π ο τ ε ά ρ χ ί - σ ο υ μ ε τ ή κ α κ ή μ ε τ α χ ε ί ρ η σ η τ ο ύ σ ώ μ α τ ό ς μ α ς κα ί δτι γ ιά ν ά φανούν τά συμπτώματά της θά χρειαστεί πολύς καιρός — ίσως

χρόνια . Σ ’ αύτές τίς περιπτώσεις ε ίνα ι άδύνατο νά άνακτηθεϊ ή ύγεία πολύ σύντομα. Κάθε μήνας σω­στής θεραπευτικής άγωγής άποβάλλει ένα όρισμέ-

ν ο μέρος τής άρρώστιας κι έτσι βαθμιαία ό άσθε- νής άνακτά τήν καλή του ύγεία. Αυτό συμβα ίνει ό­χ ι μόνο στήν ίδιοπαθή υπέρταση άλλά σέ κάθε π ε ­ρίπτωση ύψηλής πίεσης. ’Επιδιώκουμε μιά άργή άλ­λά όριστική βελτίωση, γιατί μακροπρόθεσμα οί θε­αματικές θεραπείες πολύ άραιά ε ίνα ι ώφέλιμες.

"Ε να σίγουρο αίτιο τής ύψηλής π ίεσης ε ίνα ι ή ού- λοηοίηση των τοιχωμάτων των άρτηριών. Αύτή ή ού- λοποίηση προκαλείτα ι άπό κάποια δηλητηριώδη ού- οία πού μπα ίνε ι ατό α ίμα κα ί προκαλεϊ φλεγμονή.

Μπορεί νά όφείλεται σέ δηλητηρίαση άπό μόλυβδο (μολυβ δ ία σ η ), σέ κάποια μολυσμένη τροφή ή σέ ύ-

περ θολ ική χρήση φαρμάκων. Μπορεί επίσης ν ά ε ί­να ι άποτέλεσμα χρόνιου άλκοολισμοΰ ή ύπερβολι-

κού καπνίσματος. 'Ό ποιο όμως καί νά ε ίνα ι τό αί­τιο τής φλεγμονής, τά τελικά άποτελέσματα ε ίνα ι πάντα τά ίδ ια ' τό έσωτερικό τοίχωμα κάποιας άρτη-

ρίας παθαίνει φ λεγμονή κι όταν αύτή θεραπευθεϊ σχηματίζεται ένας ο ύ λ ώ δ η ς ι σ τ ό ς , ό ό­

ποιος μένε ι.Ό ούλώδης αύτός ίστός δ έ ν ε ί ν α ι έ λ α­

σ τ ι κ ό ς όπως οί άρτηρίες κι έτσι δ έν έχε ι τή δυνατότητα νά διαστέλλεται καί ν ά συστέλλεται, έ- πομένω ς ε ίνα ι έπιβλαβής. Οί άρτηρίες μας έζαρ- τώνται πάρα πολύ άπό τήν έλαστική τους ικανότη­τα. Μέ κάθε σύσπαση τής άριστερής κοιλίας τής καρδιάς, τό αίμα σπρώχνεται μέ π ίεσ η μέσα στίς άρ~

τηρίες καί τίς κά νε ι ν ά διασταλοϋν. Στή σ υ νέχε ια ή άριστερή καρδιακή κοιλία ή ρ εμ ε ί καί οί άρτηρίες συστέλλονται. Ή έλαστική αύτή ικανότητα των άρ­τηριών ε ίνα ι μεγάλης σημασίας γ ιά τή σωστή έκ-

πλήρωση τής λειτουργίας τους. Ή ικανότητά τους όμως αύτή περ ιορ ίζετα ι πολύ όταν σχηματιστούν ού- λώδεις Ιστοί στό έσωτερικό τους.

Ή άρτηρία μέ τούς ουλώδεις Ιστούς διαστέλλε- ται μέ πολύ βραδύ ρυθμό, όταν ή άριστερή κοιλία συσπάται κα ί σπρώ χνει τό α ίμα μέοα άπό τΙς άρτη- ρΐες' σ ' αύτή τό περίπτωση, δπως ε ίνα ι φυσικό άπαι- τείται μεγαλύτερη προσπάθεια τής καρδιάς. "Οταν Λ άριστερή καρδ ιακή κο ιλ ία ή ρ εμεϊ ή άρτηρία μέ τούς ούλώδεις ιστούς είτε συστέλλεται υπερβολι­κά, είτε δ έ ν συστέλλεται άρκετά. Σπάνια ύπάρχει ένας καλός μέσος δρος, κα ί πάντα άκολουθοΰν έ- π ιζήμ ια άποτελέσματα.

Σ έ π ολλές περιπτώσεις όλόκληρο τό άρτηριακό σύστημα γ εμ ίζε ι μέ ούλώδεις Ιστούς κι αύτό έχε ι σάν άποτέλεσμα τήν ά μεσ η αύξηση τής ύψηλής πί­εσης. Τέτοιες περιπτώσεις συνήθως δ έ ν θεραπεύ­ονται.

ΡΗΞΗ ΑΡΤΗΡΙΩΝ

“ Οταν σχηματιστούν ούλώδεις Ιστοί στά άπομακρυ- σμένα σημεία τού σώματος δπου οί άρτηρίες ε ίνα ι λεπτές, διαπιστώνεται συνήθως ρ ή ξ η .

Τά άπομακρυσμένα αύτά σημεία τού σώματος ε ί­να ι πάντα τά π ιό άδύνατα τού δλου άρτηριακοϋ συ­στήματος. ” Αν κάποιο μέρος τού σώματος πρόκειται νά καταρρεύσει θά βρ ίσκεται σ ’ αύτή τήν περ ιοχή, έκτός ά ν ύπάρχει τρομακτική ένταση πάνω σέ μιά άπό τίς μεγαλύτερες άρτηρίες, όπότε ύπάρχει π ι­θανότητα ν ά παρατηρηθεί κα ί σ ’ αύτή ρήξη. Αύτός ε ίνα ι ά λόγος πού οί έ γ κ ε φ α λ ι κ έ ς α ι μ ο ρ ­ρ α γ ί ε ς ε ίνα ι τό τελικό άποτέλεσμα μιάς ύψη- λής π ίεσης. 01 πολύ μ ικρ ές άρτηρίες στή περ ιοχή τού έγκέφ αλου σκληρ α ίνουν κα ί δ έν μπορούν νά ά ντέξουν τήν ένταση μέ άποτέλεσμα ν ά παθα ίνουν ρ ηζη ·τό α ίμα τότε δ ιαρρέει άπό τά άρτηριακά τοι­

χώματα, προσκρούει στήν έγκεφ αλική ούσία καί

π ρ ο κα λε ί νευ ρ ικές άντιδράσεις."Α λλο αίτιο τής υψηλής π ίεσης ε ίνα ι ή τοξικότητα

τοΰ αίματος.Ή τόζαιμία καί τά άχρηστα πού βρίσκονται στό

α ίμα δ έν προσβάλλουν πάντα τά τοιχώματα τών άρ- τηριών, άλλά ε π η ρ ε ά ζ ο υ ν τ ό ν ε υ ρ ι ­κ ό σ ύ σ τ η μ α αύτών τών άγγείω ν — τών άρ- τηριών— . Αύτό σημα ίνε ι ότι σέ όρ ισ μένες περιπτώ­σεις τό νευ ρ ικό σύστημα μερ ικώ ν άρτηριών ε ί­να ι π ιό εύαίσθητο άπ' ότι πρ έπ ε ι κα ί έτσι δαταράσ- σεται εύκολα άπό τίς άλλαγές στό αίμα.

Υ πά ρ χουν πολλές μορφές τοξαιμίας. ’ Ιδ ια ίτερα αύζήθηκαν οί περιπτώσεις τοξαιμίας μετά τόν πό­λεμο , σάν έπακόλουθο τής κακής ποιότητας τών τροφών, μ έ άποτέλεσμα πολύς κόσμος ν ά βάζει ά- φύοικες ούσίες μέσα στό σώμα του. Αύτά τά «δη­λητήρια» διαταράσσουν τά νευ ρ ικά άκρα— τίς ν ε υ ­ρ ικές άπολήξεις— . Στή περίπτωση τής ύψηλής π ίε ­σης ή δ ιαταραχή τών νευρ ικώ ν άπολήξεω ν συχνά σημα ίνε ι έρεθισμό τών νεύρ ω ν πού ρυθμίζουν τούς

μϋες τών άρτηριών.01 άρτηρίες μας έχ ο υ ν τρία μυϊκά στρώματα. "Ο­

ταν τά νεύ ρ α πού ρυθμίζουν τό περ ιφ ερειακό στρώ­μα ύπερ δ ιεγερθούν — πράγμα πού γ ίνετα ι συχνά — τότε ή άρτηρία συστέλλεται. Αύτή ή συστολή, ή ό- πο ία μπορ ε ί ν ά ε ίνα ι δ ιακοπτόμενη ή διαρκής, έχ ε ι σάν άποτέλεσμα ν ά αύξηθεϊ ή π ίεσ η πέρ α άπό τό

κανονικό .Στή πράξη διαπιστώνέται πώς δ έ ν ε ίνα ι τόσο δύ­

σκολο ν ά άπομακρυνθεί ή νευ ρ ική συστολή πού ό- φείλεται σέ ύπερ δ ιέγερσ η αύτών τών μυών, όσο άλ­λα αίτια ύψηλής πίεσης. Ό έρεθ ισμός αύτός μπο­ρ ε ί ν ά όφείλεται σ έ χ α λα σ μ ένα δόντια, σέ σηπτι­κή σκωλικοειδίτιδα, σέ άκάθαρτο έντερο, σέ νε- ΦΡούς μ έ έλαττω μένη άποδοτικότητα, σέ ύπερβο­λ ική κατανάλωση τσαϊοϋ, καφέ ή σέ ύπερβολικό κά­

πνισμα. “ Αν τό αίτιο τής νευρ ικής αύτής συστολής τής άρτηρίας προσδιοριστεί, τότε π άπομάκρυνσή του σέ συνδυασμό μέ μιά Ισορροπημένη δίαιτα, τίς π ιό πολλές φορές έχε ι πολύ ικανοποιητικά άποτε- λέσματα.

“ Αν όμως τό αίτιο τής ύψηλής π ίεσης δέν άνακα- λυφθεϊ καί έζακολουθεϊ νά ύπάρχει μαζί μέ κακή

κυκλοφορία τού α ίματος,τότε πρόκειτα ι γ ιά τήν ι­δ ι ο π α θ ή υ ψ η λ ή π ί ε σ η στήν όποία ά- ναφ ερθήκαμε σέ πρ οηγούμενο μέρος αύτοϋ τού κεφαλαίου.

Στήν Ιδιοπαθή π ίεση — όπως άναφ έραμε στήν άρ- χή αύτού τού κεφαλαίου — τό αίτιο βρίσκεται στό άδεν ικό σύστημα καί ε ίνα ι δύσκολο νά προσδιορι­στεί. Ή θεραπευτική άγωγή πού βασίζεται στίς άρ- χές τής Φυσικής Υ γ ιε ινή ς έπ ιτρέπει στό σώμα νά

δημιουργήσει τίς δ ικές του συνθήκες θεραπείας καί νά προκα λέσει τήν έξάλειψη των συμπτωμάτων. 'Υπάρχουν βέβαια όρ ιομένα συναισθηματικά αίτια πού προκαλοϋν μιά γ ε ν ικ ή ένταση ατά νεύ ρ α καί περ ιορ ίζουν τήν ένεργητικότητα τού σώματος. Ή νευρικότητα όμως αύτή, πολύ σπάνια ε ίνα ι τόσο έν ­τονη ώστε ν ά μειώσει τήν ικανότητα τής άρτηρίας. Ε ίναι π ιθανότερο ότι τό άρτηριακό νευ ρ ικό σύστη­μα βρίσκεται σέ ά μεση έπαφή μέ κάποια άχρηστη ούσία πού πρ οκα λε ί αύτό τό πρόβλημα. Πρός αύτή έπομένω ς τήν κατεύθυνση — τήν έζάλειψ η των άχρήστων ούσιών — πρ έπε ι νά στραφεί ή θεραπευ­τική άγωγή.

Ή τελευταία άπό τίς κύρ ιες αίτιες ύψηλής πίεσης ε ίνα ι ή ύπερκόπωση των νεφρών. "Οταν είμαστε ύ- γιεϊς, οί νεφ ροί ένερ γ ο ύ ν σάν διηλυστήρια τού αί­

ματος καί άφαιροΰν τό νερ ό , τό ούρικό όξύ, τήν ού- ρ ία κα ί διάφορα άλλα άλατα. "Οταν δουλεύουν σω­στά δ έν άφήνουν τό α ίμα νά γ ίνε ι πολύ συμπυκνω­μένο ή παχύρευστο. "Οταν όμως οί νεφ ροί πάσχουν,

τό α ίμα δ έ ν καθαρίζεται δσο πρ έπε ι μέ άποτέλε- σμα νά υπάρχουν σ’ αύτό διάφορες έπ ιθλαβείς ού- οίες.

Μιά άργή ροή του αίματος σημα ίνε ι πώς ή κυκλο­φορία του ¿μποδίζεται. Πολλά άπό τά άχρηστα πού κά νουν τό α ίμα παχύρευστο προκαλοϋν έρεθισμό στά έσωτερικά τοιχώματα των άρτηριών. Ό έρεθι- σμός αύτός— , πού γ ίνετα ι μεγαλύτερος δταν ή κυ­

κλοφορία τού αίματος ε ίνα ι πολύ άργή— πρ οκα λε ί κάποια μορφή φλεγμονής.

Ή κα κή λειτουργία των νεφρών, ¿πομένως, μπο­ρεί ν ά προκαλέσει φ λεγμονή τών άρτηριών. Ά π ό τή φ λεγμονή αύτή ε ίνα ι δυνατό νά έπηρεαστοϋν οί άρτηρίες τών νεφρών, μέ άποτέλεσμα ή άπόδοση τους ν ά έλαττωθεϊ άκόμα περισσότερο.

ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ ΤΣΑ’ Γ

Ή άδυναμία τών νεφ ρώ ν ε ίνα ι μιά πολύ κο ινή αί­τια ύψηλής πίεσης. Τήν άδυναμία αύτή προκα λεί κυ­ρίως ή ύπερβολική χρήση τσαίοΟ, καφέ, ο ινοπνευ­

ματωδών κα ί καρυκευμάτω ν. "Α ν πα ίρ νουμε πολλές άπό τίς ούσίες αύτές, προκαλείτα ι έρεθισμός στή λεπτή κατασκευή τών νεφ ρώ ν καί σέ τελευταία ά- νά λυση διαταράσσουν τήν π ίεση τού αίματος. Γιά τή λειτουργία τών νεφρώ ν, π ιό έπ ικ ίνδυνη άπ ' δλες

τίς ούσίες πού προαναφ έρθηκαν ε ίνα ι ή ύπερβολι­κή λήψη τσαϊοϋ' άκολουθεΐται στενά άπό τήν ύπερ­

βολική λήψη καφέ.

Τό τσάϊ γ ίνετα ι ίδ ιαίτερα βλαβερό δταν βράζεται γ ιά πολλή ώρα. "Οταν δμως με ίνε ι στό νε ρ ό γ ιά έ- λάχιστο χ ρ ό νο καί προστεθεί σ ’ αύτό μ ικρή ποσό­τητα γάλα δ έν ε ίνα ι τόσο έπ ικ ίνδυνο , γιατί ή τανί­ν η κατακάθεται. "Ο ποιος πάσχει άπό όποιαδήποτε

4. 'Υψηλή πίεση 49

μορφή νεφ ρ ικής πάθησης Ιδιαίτερα ά ν ύπάρχει κά­ποια διαταραχή τής π ίεσης πρ έπε ι νά σταματήσει ν ά π ίνε ι τσάϊ κα ί καφέ.

Τά βλαβερά αποτελέσματα του τσάίοϋ συσσω­ρεύονται σ ιγά - σ ιγά ' ά ν τά πρόβλημα διαγνωστε! π ρ ίν ή π ίεσ η αύζηθεϊ πολύ, ε ίνα ι δυνατό ν ά καθα­ριστούν κάπως γρήγορα οί φ ραγμένο ι νεφροί.

Ή λήψη ορ ισμένω ν υγρών κα ί ή προσεχτική χρή­ση τής κρύας κομπρέσας θά βοηθήσουν πολύ τή λειτουργία των νεφρών. Οί νεφ ροί ε ίνα ι πολύ λ ε­

π τ ο κ α μ ω μ έ ν α , π ε ρ ί π λ ο κ α καί ε ύ- α ί ο θ η τ α όργανα κα ί έχουν τέτοια ικανότητα

αιμοφόρα άγγεια

' Η άρτηρία τοΰ κάθε νεφρού μεταβάλλεται σέ λεπτά τριχοειδή άγγεία. Στά άγγεα αύτά κυκλοφορεί τά αίμα- άπ αύτό άποβάλ- λονται τό νερό καί τά άλλα όργανικά καί άνόργανα άχρηστα. "Ετσι τό αίμα φιλτράρεται στά νεφρά, τά όποια ένεργοΰν σάν σουρωτήρια.

Τά άχρηστα μεταφέρονται στήν ουροδόχο κύστη μ’ ένα λεπτό σωλήνα, τόν ούρητήρα.

ώστε ό ένας μόνο νεφ ρός ν ά μπορεί ν ά καθαρίσει τό αίμα, άν ό άλλος πρ έπε ι ν ά ξεκουραστεί. Τό σώ­μα κά νε ι σέ όρ ισμένες περιπτώσεις χρήση αύτής τής Ικανότητάς του ν ά ξεκουρ ά ζε ι τόν ένα νεφ ρό

καί ν ά χρησ ιμοπο ιε ί τόν άλλο γ ιά τόν καθαρισμό τού αίματος. Αυτό ε ίνα ι ένα μόνο παράδειγμα τής έμ­φυτης νοημοσ ύνης τών κυττάρων του σώματος, ένώ γ ιά μάς άποτελεϊ ένα όδηγό γ ιά τήν άναζήτηση

τής υγείας.

"Α ν ξεκουρ ά ζουμε τούς κουρασμένους νεφροΰς άντί ν ά τούς ζορ ίζουμε, τό σώμα θά έπιδιορθώσει

μόνο του κάθε βλάβη.

"Ε χε ι παρατηρηθεί άτι όρ ισμένα ύγρά έχο υ ν μιά προσωρινή έηίδραση πάνω στούς νεφρούς κι ά ν χρη­σ ιμοποιηθούν προσεχτικά ε ίνα ι ώφέλιμα καί έπομέ- νως συστήνεται ή λήψη τους.

Π αράλληλα μέ τή λήψη τών ύγρών πού ώφελοϋν τούς νεφρούς, πρ έπε ι ν ά τούς ξεκουρ ά ζουμε όσο γ ίνετα ι περισσότερο. Είναι έπίσης άναγκαϊο νά άηο- φεύγονται οί ούσίες έκεΐνες — ιδιαίτερα τό τσάι καί ό καφές — πού τούς έρεθίζουν.

ΠΕΡIΛΗΨΗ

Τά διάφορα προβλήματα ύγείας δ έν δημιουργοΰν-

ται άπό τή μιά μέρα στήν άλλη. Ή κακή ύγεία άρ- χ ίζε ι μόλις άρχίσει ή κακή μεταχείρηση τού σώμα­τος. Γιά νά φανούν δμως τά συμπτώματα χ ρ ε ιά ζε ­ται πολύς καιρός. Στίς περιπτώσεις αύτές ή άνά-

κτηση τής ύγείας άπαιτεί άρκετό χρόνο."Α ν δημιουργήσουμε κατάλληλες συνθήκες, ε ί­

να ι δυνατό ν ά θεραπεύσουμε άκόμα καί καταστά­σεις τών όποίων δ έν γνω ρ ίζουμε τά αίτια.

"Ενα άπό τά αίτια τής ύψηλής π ίεσης ε ίνα ι ό σ χ η μ α τ ι σ μ ό ς ο ύ λ ω ν ατά τοιχώματα των άρτηριών έξαιτίας φλεγμονών πού όφείλονται στή παρουσία δηλητηριωδών ούσιών ατό αίμα. Ή ούλοποί- ηση τών όρτηριών έπηρ ε ιά ζε ι τήν έλαστικότητά τους’ συντελεί έπίσης στή ρήξη τών λεπτών άρτη­ριών. "Ετσι ή ύψηλή π ίεσ η πρ οκα λε ί έγκεφ αλικές αιμορραγίες.

Αλλο ένα αίτιο τής υψηλής π ίεσης ε ίνα ι ή τόξα ι- μία. Τά άχρηστα πού βρίσκονται ατό αίμα ε ίνα ι δυ­νατόν νά προσκολληθοϋν στά τοιχώματα τών άρτη­ριών κα ί ν ά πρ οκαλέσουν τό στένωμά τους. Ε ίνα ι

έπίσης π ιθανόν ν ά δ ιεγε ίρ ουν τά νε ύ ρ α πού ρυθ­μίζουν τό περ ιφ ερειακό στρώμα τών άρτηριών, πράγ­μα πού όδηγε ί στή συστολή (σ τένεμα ) τους. Γιά νά κυκλοφορήσει ή ίδ ια ποσότητα αίματος άπό τίς σ τενεμ ένες άρτηρίες ε ίνα ι άναγκα ίο ν ά αυξη­θεί ή π ίεσ η μέ τήν όποία σπρώχνεται άπό τήν καρ­διά τό αίμα.

"Α λλη σοβαρή αίτία γ ιά τήν αύξηση τής π ίεσης ε ίνα ι ή άδυναμία τών νεφρών, πού έν ερ γ ο ϋ ν σάν

διηλυστήρια τού αίματος. Ή άδυναμία αύτή όφείλε- ται στήν ύπερθολική λήψη τσαϊοΰ, καφέ, ο ινοπ νευ ­ματωδών καί καρυκευμάτων.

Νηστεία καί υγρά

Κάθε βήμα γιά τή μείωση τής ύψηλής πίεσης, πε- ριγράφεται σ ’ αύτό τό βιβλίο βσο γ ίνετα ι π ιό άπλά. "Οταν ή σ υ σ τ ο λ ι κ ή π ί ε σ η ε ίνα ι έπ ικ ίν- δυνα υψηλή, ή γρ ήγορ η έλάττωσή της ε ίνα ι έπιτα- κτική. Οί μέθοδοι γ ιά ν ά τό πετύχουμε, θά π ερ ι­

γράφουν λεπτομερώ ς ο ’ αύτό τό κεφάλαιο.Οί σπουδαιότεροι κ ίνδυνο ι άπό τήν υψηλή π ίεση

ε ίνα ι ή «αίφνίδια» συγκοπή τής καρδιάς, ή ή παρά­λυση πού όφείλεται στή π ίεση του αίματος στόν έγ- κέφαλο. Ό καθένας γνω ρ ίζε ι πώς καί οί δυό αυτές καταστάσεις ε ίνα ι πολύ δύσκολο ν ά διορθωθούν. 'Α­κόμα κι ά ν άνταποκρίνονται θετικά στή θεραπευτι­

κή άγωγή πού άκολουθεϊται, ή άγωγή αύτή πρ έπε ι νά ε ίνα ι μεγά λης διάρκειας. Ε ίνα ι έπομένω ς λογ ι­κό γ ιά κά πο ιον πού πάσχει άπό ύψηλή π ίεσ η ν ά πά­

ρει τά άπαραίτητα μέτρα γιά τή μείωσή της."Οταν ή π ίεσ η ε ίνα ι πολύ ύψηλή μιά μ ικρή μόνο

διαταραχή χρειάζετα ι γ ιά ν ά πρ οκα λέσε ι μ ιά σο­βαρή κατάρρευση. Μιά κοπιώδης προσπάθεια δπως τό σήκωμα μεγάλου βάρους, τό τρέξιμο, γ ιά νά πρ ολάβουμε τό λεωφορείο, ή άκόμα κ ι ένα Ισχυρό συναίσθημα δπως ό θυμός, μπορούν ν ά αύζήσουν

τή π ίεσ η κατά 10 μονάδες ' σέ μιά τέτοια περίπτω­ση ή κατάρρευση ε ίνα ι άρκετά πιθανή.

Αύτό σημα ίνε ι βέβα ια πώς τό άτομο πού γνω ρί­

ζε ι δτι ή π ίεσή του ε ίνα ι πολύ ύψηλή πρ έπε ι νά

πάρει όλα τά προληπτικά μέτρα μέχρ ι νά τόν διαβε- βαιώσει ό γιατρός πώς δ έ ν βρίσκεται π ιά οέ έπικίν- δυνο σημείο. 'Η φυσική θεραπευτική όμως ε ίνα ι μιά

όλοκληρωτική θεραπεία ' αύτό σημα ίνε ι πώς δ έν έν- δ ιαφερόμαστε μόνο γ ιά τή έλάττωση τής συστολι­κής π ίεσης, άλλά γ ιά μιά γ ε ν ικ ή μείωση τής έντα­σης, πάνω στό άρτηριακό σύστημα.

01 συμβουλές πού δ ίνονται σ ’ αύτό τό κεφάλαιο άποσκοποϋν κατά πρώτο ν ά έπ ιφ έρουν μιά έλάτ­τωση στή συστολική π ίεσ η (στή μεγαλύτερη π ίεση πού καταγράφεται) όταν ή άριστερή κοιλία τής καρδιάς έχε ι πλήρως συσπαστεί. Ή ά ν ά π α υ- σ η ε ίνα ι τό κυριώτερο πράγμα σ' αύτή τήν άρ- χ ική θεραπεία ’ όποιος πάσχει άπό μιά πολύ ύψηλή πίεση, συμβουλεύεται νά κάμει διευθετήσεις γιά

μιά πλήρη ξεκούραση του σώματος. Αύτό σημαίνει, όταν ε ίνα ι δυνατό, ξεκούραση στό κρεβάτι, σπα-

ταλώντας τό χρόνο κυρίως γ ιά ύπνο. "Οσοι ύπο- φέρουν άπό ύψηλή π ίεσ η ε ίνα ι συνήθως πολύ ένερ- γητικοί, τόσο διανοητικά όσο καί σωματικά καί με­τά άπό ξεκούραση μιάς ή δυό ήμερω ν νιώ θουν ά- νιαρά. Ή πλήρης ξεκούραση, κατά τήν όποία ά- ποφεύγουμε άκόμα καί τό διάβασμα, ε ίνα ι ή καλύ­τερη θεραπεία. Π ρέπει επομένω ς, όσο άνιαρά κι άν νιώ θει κανείς , νά άποδεχθεϊ τήν άνάγκη τής ξεκούρασης, καί νά μή δυσανασχετεί.

Σ έ σχέσ η μ ’ αύτό θάθελα νά τονίσω σ ’ όσους ύποφέρουν άπό ύψηλή π ίεση ότι ή π ίεση του αίμα­τος μπορ ε ί νά παρομοιαστεί μ ’ ένα ψηλό καί λεπτό γυάλινο σωλήνα, στό κάτω μέρος τού οποίου βρί­σκεται ή καρδιά, πού έ ν ε ρ γ ε ί σάν μιά τρόμπα' κά­θε φορά πού ή καρδιά τρομπάρει, τό ύγρό πού βρί­σκεται μέσα στόν σωλήνα ύψώνεται άς ύποθέσου- με τρία περ ίπου πόδια, καί κάθε φορά πού ή καρ­διά ήρεμεί, ή π ίεση πέφτει. Μ’ αύτή τή παρομοίω­ση ό άσθενής πα ίρνε ι μιά καλή Ιδέα γιά τή τρομα­

χτική ένταση πού άσκείται πάνω στή καρδ ιά δταν ή π ίεση γ ίνε ι πολύ ύφηλή. "Οταν 6 άσθενής έκτιμή- σει δτι μέ κάθε μέρα ξεκούρασης ή π ίεση μέσα στό σωλήνα κατεβα ίνε ι χαμηλότερα καί χαμηλότε­ρα, τότε θά βρει αύτό τό μέρος τής θεραπείας, τήν ξεκούραση — δσο ανιαρά κΓ 5ν αίσθάνεται — πιό

ύποφερτή.Αύτή ή παρομοίωση έπε ιδή γ ίνετα ι εύκολα κατα­

νοητή, βοηθά πολύ στή δημιουργία μιας όρ ισμένης ήρεμίας σ ’ αύτόν πού πάσχει άπό ύψηλή πίεση. Β έ­βαια, ή π ίεση τοϋ αίματος μέσα ατό άνθρώπινο σώ­

μα δ έν ε ίνα ι ένα τόσο άπλό θέμα, γιατί ή έλαστι- κότητα των άρτηριών καί διάφοροι άλλοι παράγον­

τες πα ίζουν κάποιο ρόλο. "Ομως, δταν ό άσθενής άντιληφθεί πώς ή άνάπαυση, σέ σ χεδόν κάθε π ε ­ρίπτωση θά έλαττώσει τήν πίεση, τότε ε ίνα ι πολύ π ιό εύκολο νά τό έπιτύχει. Πέρα άπό τήν ξεκούρα­ση — τήν πραγματική σωματική ξεκούραση — θά εί­να ι πολύ χρήσιμο ά ν σ ’ αύτό τό διάστημα δοθεί λι- γότερη δουλειά καί στ’ άλλα όργανα τού σώματος — πεπτικό σύστημα, νεφ ροί κτλ.

Φυσιολογικά, ό καλύτερος τρόπος ν ά ξεκουρα­στεί τό έντερο ε ίνα ι νά ά π έχ^υ μ ε άπό τήν τροφή, κι αύτό δέν ε ίνα ι τόσο δύσκολο δταν 6 άρρωστος βρίσκεται στό κρεβάτι. Ή νηστεία αύτής τής φύ­

σης έπ ιτρέπει σ ’ όλόκληρο τό πεπτικό σύστημα νά άνακτήσει δύναμη καί νά καθαριστεί.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Τά ιδιόμορφα άποτελέσματα τής νηστείας πρ έπε ι

νά κατανοηθοϋν άπόλυτα, διαφορετικά ό άσθενής πού υποβάλλεται σέ θεραπεία π ιθανόν νά άναστα- τωθεί. "Οταν κάποιος πού δ έν ε ίνα ι συνηθισμένος στή νηστεία άρχίσει αύτή τή θεραπεία, νιώθει θέ-

6αιά μιά α ύξημένη πε ίνα κι αύτό πρ έπε ι ν ά κατα­πολεμηθεί. Αύτή ή έπιθυμία μπορεί ν ά δ ιαρκέσει γ ιά μ ιά η δυό μέρες, σέ μιά ά ρ ιομένη ένταοη, άλλά μετά έλαττώνεται βαθμιαία. Στή σ υνέχεια έμφανί- ζονται διάφορα συμπτώματα (δχ ι πε ίνας όπως μπο­

ρεί κα νένα ς νά ύποθέσει) σάν σημάδια δτι τό σώ­μα άζιοπο ιε ί τήν φάση αύτή τής ξεκούρασης γιά νά άποθάλει τά άχρηστα.

Συνήθως ή γλώσσα ένός άρρωστου κατά τή διάρ­κε ια τής νηστείας γ ίνετα ι πολύ άκάθαρτη, χά νε ι τό χρώμα της καί συχνά γ ίνετα ι άρκετά π ιό παχειά. Πολλές φορές χε ιροτερεύε ι μετά τή νηστεία τής πρώτης μέρας κΓ αύτό ε ίνα ι ένα σίγουρο σημάδι δτι ή νηστεία αύτή — θεωρητικά — πρ έπε ι νά κρα­τήσει μέχρ ι πού νά γ ίνε ι ή γλώσσα άπόλυτα καθα­ρή. Στίς πιό πολλές περιπτώσεις δμως δέν χρ ε ιά ­ζεται ν ά τό τραβήξουμε τόσο πολύ. ’Αντί μιά νη ­στεία μακράς δ ιάρκειας προτιμούμε ν ά έχο υ μ ε πολ­λές, μ ικρής δ ιάρκειας άλλά συχνές.

Στή περίπτωση τής μακράς νηστείας παρουσιά­ζονται διάφορα άντικρουόμενα συμπτώματα, (κα ­

θώς έπίσης καί τό σύμπτωμα τής πε ίνα ς) χωρίς ό δισθενής νά τά άντιλαμβάνεται. Γ ι’ αύτό τό λόγο άν πρόκειτα ι ν ά άκ ιίλουθηθεί νηστεία μεγάλης δι­άρκειας, ε ίνα ι άπαραίτητο ό πάσχων ν ά βρίσκεται κάτω άπό τήν έπ ίβλεψ η ένός ε ιδ ικευμένου Ύγιει- ν ιοτή γ ιά ν ά καθοριστεί πότε σύτή ή νηστεία πρ έπε ι ν ά διακοπεί.

'Οποιαδήποτε νηστεία μεγάλης διάρκειας πρ έπε ι ν ά παρακολουθείται, κατά προτίμηση σ ’ ένα κέντρο Φυσικής 'Υγ ιεινής γ ιά νά μπορεί ν ά ρυθμίζεται. Στή περίπτωση τής νηστείας μ ικρής δ ιάρκειας, δ έν πα ­ρουσιάζεται αύτή ή άνάγκη. Π ρέπει δμως νά γ ίνε ι

άντιληπτό δτι θά παρατηρηθούν όρ ισμένες διατα­ραχές κα ί δτι στή γλώσσα θά παρατηρηθούν τά ση­μάδια πού άναφ έραμε πιό πάνω. Σ υχνά κατά τή πε-

ρΐοδο αύτή παρουσιάζονται πονοκέφ αλοι κα ί δια- ταραγμένος ϋπνος μέ όνε ιρ α καί έφιάλτες. "Ολα αύτά τά πράγματα σημαίνουν πώς γίνετα ι ένα ς έ- σωτερικός καθαρισμός στό πεπτικό σύστημα κΓ ότι τό σώμα δ ιώ χνει μέσα στό έντερο τά άχρηστα «μπάζα» πού δηλητηριάζουν τό σύστημα. 'Ό λα όσα γ ίνοντα ι στό διάστημα τής δίαιτας ε ίνα ι πολύ χρή­σιμα γιά τήν ύγεία. Μ πορεί ν ά ε ίνα ι λ ίγο δυσάρε­

στα, άλλά ε ίνα ι πολύ χρήσ ιμα σ ’ αύτόν πού ύπο- θάλλεται σέ θεραπεία γ ιά ύψηλή πίεση. "Οταν ή γλώσσα χάσει πολύ τό χρώμα της, καλό ε ίνα ι νά καθαρίσουμε τό παχύ έντερο κάνοντας ένα κλύ­σμα μέ καθαρό χλιαρό νερ ό . Αύτό θά άπομακρύνει πολλά άχρηστα πού έχουν μαζευτεί στό παχύ έντε­ρο καί πού έχουν πα ρ α με ίνε ι έκεΐ γ ιά μεγάλο διά­στημα.

Στή άρχή τής θεραπείας, νομ ίζω πώς μιά ν η ­στεία μιάς ή δυό ήμερώ ν ε ίνα ι άρκετά ικανοποιη­τική γ ιά ν ά έπιτρέφει οτόν πάσχοντα ν ά έπιφέρει μιά μ ικρή μείωση τής ύφηλής πίεσης. Ε ίνα ι άρκε­τά συνηθισμένο ν ά πέσ ε ι ή π ίεσ η άπό δέκα μέχρ ι είκοσ ι μονάδες κατά τό διάστημα τοϋ σύντομου αύτοΰ διαστήματος τής νηστείας.

Ή νηστεία συνοδεύεται συνήθως άπό τή λήφη όρ ισμένης ποσότητας ύγρώ ν' σέ πολλές περιπτώ­σεις τά ύγρά αύτά ε ίνα ι χυμοί φρούτων, σέ άρκε­τά μεγά λη ποσότητα έξαιτίας τών καθαρτικών τους ιδιοτήτων. Οί χυμοί φρούτων δ έ ν ε ίνα ι κύρ ια τρο­φή· προμηθεύουν μεταλλικά άλατα, β ιταμ ίνες

κι έχουν καθαρτικές ικανότητες πού άξιοποιούνται άπό τό έντερο καί άπό τούς νεφρούς. Ό πάσχων άπό ύψηλή π ίεση όμως έ χ ε ι συνήθως παρακουρα­σμένους νεφρούς καί — άπό τίς δ ικές μου συγκε­κρ ιμ ένες διαπιστώσεις — ε ίνα ι καλύτερα κάτω ά π ’ αύτές τίς συνθήκες, ν ά τούς ξεκουράσουμε άντί ν ά τούς ζορ ίσουμε γιά ν ά καθαρίσουν.

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΝ ΥΓΡΟΝ

"Α ν θέλουμε νά ξεκουράσουμε τούς νεφρούς πρ έπε ι ν ά περ ιορ ίσουμε τά Ογρά. Κατά τήν ήμέ-

ρα — ή τίς ήμέρ ες — τής νηστείας πρ έπε ι ν ά παίρ­νο υ μ ε Ογρά, γιατί ύπάρχει φυσιολογικά μιά τάση του συστήματος ν ά φράσσεται, έξαιτίας του κα­θαρισμού πού γίνετα ι, Τό ν ε ρ ό ε ίνα ι τά καλύ­

τερο ύγρό σ ’ αύτή τήν περίπτωση. Ε ίνα ι ένα δια- λυτικό πού άραιώνει πολλές άπό τίς περισσότε­

ρο συμπυκνω μένες άχρηστες ούσίες — πού πρό­κειται ν ά άποθληθοϋν— χωρίς νά δ ιεγ ε ίρ ε ι τούς νεφρούς σέ μεγάλο βαθμό. ’Επιτρέπει σ ’ αύτά τά δργανα ν ά λε ιτουργούν μέ πιό σ ιγανό ρυθμό άπό ότι τά διουρητικά κα ί άκόμη άποτρέπει τά ούρα άπό τού νά γ ίνο υν παχύρευστα.

Ή ποσότητα τού νερ ού πού πρ έπε ι ν ά πα ίρνου­με έχ ε ι μεγά λη σημασία. Στή περίπτωση δμως τής νηστείας όδηγός μας πρ έπε ι νά ε ίνα ι ή δίψα. Α ρ ­γότερα στή θεραπευτική αύτή άγωγή ή ποσό­τητα τού νερ ού θά πρ έπε ι νά περιοριστεί, γιατί έ ­

χε ι τήν τάση νά αύξάνει τόν όγκο τού αίματος. Τό νε ρ ό άραιώνει τό αίμα, άλλά τε ίνε ι ν ά αυξήσει τόν όγκο του κΓ αύτό δέν ε ίνα ι έπιθυμητό στήν περίπτωση τής ύψηλής πίεσης.

Κατά τό διάστημα τής ξεκούρασης καί τής ν η ­στείας, ή ποσότητα τού νερ ού πρ έπε ι ν ά καθορί­ζεται άπό τήν πραγματική δίψα πού παρουσιάζεται καί π ιθανόν νά άπαιτηθούν άρκετά ποτήρια νερ ού κάθε μέρα. Ά π ό τήν άλλη όμως πλευρά ε ίνα ι δυ­νατό ή δίψα νά έπ ιβάλλει μόνο δυό - τρία ποτήρια. Ό καθένας διαφέρει σύμφωνα μέ τό καθαρισμό τού πεπτικού του συστήματος καί κα νένα ς κανόνας δέν μπορεί ν ά έχ ε ι έφ αρμογή παρά μόνο ότι: π ρ έ π ε ι ν ά σ β ή ν ο υ μ ε τή δίψα μας.

Ή νηστεία κατά τή δ ιάρκεια μιας περ ιόδου ξε ­

κούρασης μιας ή δυό ήμερώ ν θά προσφέρει πολ­λά στή έλάττωση τής υψηλής π ίεσης κα ί ή πτώση

της θά έπ ισπευθεί άν πα ίρνουμε άποκλειστικά καί μόνο νερό. Είναι δυνατό νά δοκιμαστούν κατά τό ίδιο διάστημα κι άλλες μέθοδοι. Κατά τή δ ιάρκεια δμως τής πορείας αυτής τής «κατ' ο ίκον» θερα­

πείας, θά πρ έπε ι νά συγκεντρω θούμε πάνω στούς π ιό άπλοΰς παράγοντες τούς όποίους τόσο εύκο­λα παραβλέπουμε, κ ι αυτές οί δύο μέθοδοι (ξε ­κούραση καί νηστεία) θά έπηρεάσουν άμέσως τήν πίεση, τήν όποιαν κα ί θά έλαττώσουν.

Η ΚΟΠΟΣΗ Ε ΙΝ Α Ι ΣΗΜΕΙΟ Ε Π ΙΤΥΧΙΑΣ

"Οταν ένα πρόσωπο ύποφέρει άπό ύψηλή πίεση, υπάρχει μιά μεγάλη τάση του σώματος πρός τήν ένεργητικότητα. Υ π ά ρ χ ε ι ένας άναβρασμός, μιά έπιθυμία γ ιά κ ίνηση κα ί έηιτυχία κα ί τό σώμα έρ- γάζετα ι άδιάκοπα. Τό πρόσωπο αύτό νιώ θει ζωηρό κα ί κατά τήν θεραπεία, τό διάστημα τής ξεκούρα­σης στήν πραγματικότητα, δ έ ν ε ίνα ι τοϋ γούστου του. Καθώς θά πέφτει ή π ίεση του — κα ί θά πέσει κατά τή διάρκεια τής νηστείας των δύο ήμερω ν — θά δοκιμάσει έπίσης μιά όρ ισ μένη άκεφιά. Μετά τή νηστεία τό σώμα φαινομενικά κουράζεται. Αύτή ό­μως δ έν ε ίνα ι ή πραγματική κατάσταση. Αύτό πού συμβα ίνει ε ίνα ι ότι ή π ίεση, πού έ κα νε τό σώμα έ- νεργητικό, (κα ί τό ώθοϋσε στή χρησιμοποίηση τής νευρ ικής ένέρ γε ια ς ένώ έπ ρ επ ε νά τό άφήοει νά ξεκουραστεί) έλαττώνεται καί ή κόπωση ε ίνα ι ένα σημείο, ότι ή θεραπευτική άγωγή έπ ιτυγχάνει τό σκοπό της. Γενικά, η π ίεση θά έξακολουθήσει νά

πέφτει, μέχρ ι πού να φτάσει σ’ ένα σημείο στό ό­ποιο τό σώμα θά έχε ι ξεκουραστεί Ικανοποιητικά καί

θά έχε ι άνακτήσει τή δύναμή του. Ή π ίεση θά ε ί­

να ι άρκετά χαμηλότερη καί ό άθενής θό ε ίνα ι «έ- κτός κινδύνου«. Είναι ένα πολύ σπουδαίο στάδιο τής θεραπείας καί αύτή ή άκεφιά μαζί μέ τήν δήθεν ά- πώλεια τής σωματικής ένεργητικότητας πρ έπε ι νά αναμένετα ι. Διαφορετικά, ά ν ό άσθενής δέν έχ ε ι καμιά ένδε ιξη , φυσικό ε ίνα ι νά ύποθέοει ότι Λ Φυ­σική Θ εραπευτική άγωγή δ έν ε ίνα ι γ ’ αύτόν. "Οταν

αύτό τό στάδιο έχε ι έπιτευχθεί, τότε τό έπ ικ ίνδυνο σημείο τής ύψηλής πίεσης έχ ε ι περάσει καί τό στά­διο τής θεραπείας καί τό ξανάνιω μα τού άρτηριακοΰ καί του καρδιακού συστήματος έχ ε ι άρχίσει.

Πρίν δυό χρόνια μέ έπισκέφθηκε ένα ς μηχανικός, πού έχ ε ι μιά σοβαρή καί ύπεύθυνη θέση, ό όποιος ύπόφερε άπό ύψηλή πίεση. ""Ηταν πενήντα δύο έ- τών κα ί κατά τή δ ιάρκεια τού πολέμου ήταν ύπεύ- θυνος ένός πολύ σημαντικού έργου. ’Ανησυχούσε πολύ γιά τή δουλειά του καί ξεκουραζόταν έλάχι- στα.

'Έ ξη μήνες π ρ ίν μέ έπ ισκεφθεί ε ίχ ε προβλήμα­τα μέ τούς νεφρούς του καί ύπόφερε τρομακτικά ά­πό πρ ίξ ιμο οτή περ ιοχή των άστραγάλων καί των μηρών. Ή π ίεσή του τότε ή τ α ν :

Συστολική 251

Διαστολική 170Διαφορική 81

Αύτή ήταν μιά πολύ σοβαρή κατάσταση. Τού δό­θηκαν διάφορα φάρμακα κα ί ξεκουράστηκε ατό κρ ε­βάτι γ ιά τρείς μήνες. Κατά τό διάστημα αύτό ή πί­

εσή του έπεσε. Οί ν έ ε ς ένδ ε ίξε ις ή τ α ν :

Συστολική 212Διαστολική 150Διαφορική 62

Αυτή ήταν ή χαμηλότερη π ίεση πού μπορούσε νά έπ ιτευχθεί μ ε ι α τ ρ ι κ έ ς μ ε θ ό δ ο υ ς . 'Α­φού δούλεψε γιά ένα μήνα, π ή γ ε ζανά στό γιατρό του, ό όποιος τόν συμβούλεψε ν ά παραιτηθεί άπό τή δουλειά του γιατί οϊ νεφ ρο ί καί οί άρτηρίες του ήταν ο έ τόαο κακή κατάσταση πού ή π ίεσή του δέν έπρόκειτο ν ά ελαττωθεί.

"Οταν μέ έπισκέφθηκε ήταν σέ έζα ιρετικά σοβα­ρή κατάσταση. Ή συστολική του π ίεση ε ίχ ε αύξη- θεϊ πάλι καί ήταν;

Συστολική 248Διαστολική 170

Διαφορική 78

Αύτό έδ ε ιξε πώς π α ρ ά τ ή ν ί α τ ρ ι κ ή θ ε ρ α π ε ί α καί τήν ξεκούραση ή κατάστασή του

ε ίχ ε βελτιωθεί έλάχιστα.'Α πογοητευμένος άπό τήν άνικανότητα τής όρθο-

δοξης ιατρικής ν ά τόν θεραπεύσει, άποφάσισε νά ά- κολουθήσει τήν θεραπευτικήν άγωγή πού συνιστά- ται άπό τήν Φυσικήν Ά φ άρμακη θεραπευτικήν. "Αρ­χ ισ ε μέ ξεκούραση στό κρεβάτι καί μέ μιά νη ­στεία τριών ήμερων. Τήν πρώτη μέρα, κατά τό ά- πόγευμα, ύπόφερε άπό μετωπικό πονοκέφ αλο (6 ό­ποιος συνήθως έχ ε ι σχέσ η μέ τήν κατάσταση τού έντέρου) καί ε ίχ ε μιά μ ά λλον άνήσυχη νύχτα. Τό πρωί ή γλώσσα του ε ίχ ε μιά πα χε ιά έπίστρωση, ή ά ναπνοή του ήταν δύσοσμη καί ό πονοκέφαλος δέν

ύποχώρησε.Κατά τήν πρώτη καί δεύτερη μέρα πήρ ε περ ίπου

έ ν α κιλό ν ε ρ ό ' αύτό ήταν τό μόνο ύγρό πού πήρε. Τ ή ν δεύτερη μέρα τού έ γ ιν ε ένα κλύσμα (μ έ δυό κ ιλά περ ίπου χλιαρό ν ε ρ ό ) τό όποίο άπόθαλε μιά σημαντική ποσότητα άχρήστων. Μέχρι τήν τρίτη μέ­ρα ή γλώσσα του καθάρισε έλαφρά' παρά τό γ εγ ο ­νός ότι έξακολουθούσε ν ά ύπάρχει μεγάλο φούσκω­

μα έ ν ι ω θ ε κ α λ ύ τ ε ρ α ' έξακολουθοϋσε ν ά υπάρχει άκόμα μιά άκεφιά καί μιά άποθάρρυνοη γιατί π ίστευε πώς οί πιθανότητες ν ά άναρρώσει Λ- ταν πολύ περ ιορ ισμένες.

Ή π ίεσή του μετρήθηκε κατά τήν τρίτη μέρα καί βρέθηκε νά ε ίνα ι:

Συστολική 218Διαστολική 152Διαφορική 66

Παρά τό γεγο νό ς ότι τόσο ή συστολική όσο καί

ή διαστολική π ίεση ήταν άκόμα ψηλές έντούτοις ή έλάττωσή τους μέσα στίς τρείς αύτές μέρες ήταν τόση ώστε ν ά ά ποτελεί σημάδι πού έ δ ε ιχ νε πώς υπήρχε μεγάλη πιθανότητα γιά ικανοποιητική άνάρ-

ρωση. 'Ε ξηγήσαμε στόν άρρωστο όλα όσα παρατη­ρήθηκαν κατά τό μικρό αύτό διάστημα τής θερα­πε ίας καί καθώς ή Φυσική θεραπευτική άγωγή τού φ άνηκε λογική, άποφάσισε νά τήν συνεχ ίσε ι μέχρ ι τό τέλος.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ή πολύ ύψηλή συστολική π ίεση ε ίνα ι έπ ικ ίνδυνη, γιατί ε ίνα ι δυνατό νά προκαλέσει συγκοπή τής καρ­διάς ή άλλη σοβαρή κατάσταση.

Μέ τή Φυσική Θ εραπευτική μπορούμε όχι μόνο

νά έλαττώσουμε τή συστολική π ίεση άλλά καί νά μειώ σουμε γεν ικά τήν ένταση πάνω στό άρτηρια- κό σύστημα.

Τό κυριότερο πράγμα πού πρ έπε ι ν ά κά νουμε στή ά ρχή ε ίνα ι νά ξ ε κ ο υ ρ ά σ ο υ μ ε πλήρως τό σώμα.

Π ρέπει άκόμα ν ά δώσουμε λ ιγότερη δουλειά στά διάφορα όργανα — στούς νεφρούς, στό πεπτικό σύ­στημα κ.ά.— . Αύτό μπορούμε νά τό κά νουμε μέ μιά

κατάλληλη νηστεία. Κατά τή νηστεία λαμθάνονται διάφορα ύγρά. Ή ποσότητά τους πρ έπε ι ν ά ε ίνα ι περ ιορ ισμένη , γ ιά νά δώσουμε τήν ευκα ιρ ία στούς

παρακουρασμένους νεφρούς ν ά ξεκουραστούν. Τό καλύτερο ύγρά ε ίνα ι τό νερ ό , γιατί άραιώ νει τίς συμπυκνω μένες άχρηστες ούσίες χωρίς νά έρεθί-

ζε ι τούς νεφρούς.Κατά τή δ ιάρκεια τής σύντομης αύτής άρχικής

νηστείας π ίνουμε ύγρά μόνο δταν διψούμε.Τίς πρώτες μ ιά - δυό μ έρ ες τής νηστείας νιώ­

θουμε πε ινα σμένο ι, στή σ υ νέχε ια δμως τό αίσθη­

μα αύτό μειώ νεται σέ ένταση.Κατά τή δ ιάρκεια τής νηστείας ή γλώσσα χά νε ι

τό χώμα της, γ ίνετα ι πιό πα χε ιά καί άκάθαρτη. Αυ­τά ε ίνα ι σημάδια δτι, ή νηστεία ήταν άναγκαία. Δέν ε ίνα ι άνάγκη νά συνεχ ίσουμε τή νηστεία μέχρ ι πού

νά καθαρίσει έντελώς ή γλώσσα. Προτιμούμε τίς συχνές νηστείες μικρής διάρκειας, γιατί δέν χρ ε ι­άζονται καμ ιά έπίβλεψη, ένώ ή νηστεία μεγάλης

διάρκειας πρ έπε ι ν ά γ ίνετα ι ύπό τήν έπίβλεψη ένός ε ιδ ικευμένου Ύ γιεινιστή, κατά προτίμηση σ ’ ένα

κέντρο Φυσικής Υ γ ιε ινής.Μέ τήν νηστεία δ ίνουμε στό σώμα τήν εύκα ιρ ία

ν ά προχωρήσει στόν έσωτερικό του καθαρισμό καί ν ' ά ναθάλει πολλά άπό τά άχρηστα πού μαζεύτη­

κα ν σ ’ αύτό.Ξ ε κ ο ύ ρ α σ η καί ν η σ τ ε ί α , ε ίνα ι τά

πρώτα πράγματα πού π ρ έπ ε ι νά κάνουμε.01 πάσχοντες άπό ύψηλή π ίεση ε ίνα ι συνήθως πο­

λύ ένεργητικο ί καί ή ξεκούραση δ έν ε ίνα ι τού γού­στου τους. Μετά τή νηστεία θά νιώθουν σωματικά κουρασμένο ι κα ί άκεφοι. Αύτό δ έν πρ έπε ι νά τούς άνησυχεί, γιατί δ ε ίχνε ι πώς ή πίεση, πού έκα νε τό

σώμα ένεργητικό , άρχισε νά έλαττώνεται.

Ή γεύση δεν ·1να< ό καλύτερος όδηγός. Μερικά τρόφιμα i p tn u ού ιης ή άλλως ν' άποψεύγονται

Σωστή διατροφή ioov μακροζωία

Χειρά Μ Μ ηγΙις πού έλπίζεται ότι θ ' άλλάξουν μελλοντι­κά τις συνήθειες διατροφής τών Αμερικανών, έϋΟ ω σι πρόσ­φατα ή άμερικανική κυβέρνηση.

Ό νέος όβηγός πού συνέταξαν άπό κοινού τά υπουργεία Γεωργίας καί Κοινωνικής Προνοίας τών Η.Π.Α., θεωρείται σάν πρώτο βήμα σ’ ένα έκτεταμένο κυβερνητικό σχέδιο γ ιά τήν έπεξεργασια έθνικών προγραμμάτων, πού θά έχουν άμε­ση σχέση μέ τήν ύ γεία τών πολιτών.

Παλαιότερα, ή κυβέρνηση τών ΗΠΑ είχε τήν τάση νά μένει έξω άπό τις διαμάχες σχετικά μέ τή βασική δομή τού διαι­τολογίου τών πολιτών, παρ' όλο πού οί επιστήμονες τό έχουν πολλές φορές ουοχετίσει μέ τ ις καρδιακές παθήσεις, τό δια­βήτη, τή φθορά τών δσντιών, τήν υπέρταση καί τόν καρκίνο.

Τό καινούργιο διαιτολόγιο προειδοποιεί τούς Αμερικανούς ότι διατρέχουν κίνδυνο πρόωρου θανάτου, άν δεν ελαττώσουν τό κόκκινο καί παχύ βωδινό κρέας, t* αύγά, τό όλσπαχο γά·

ΟΥΛΧΙΓΚΤΟ Ν, Μάρτιος. — λ α καί τό βούτυρο, τό άλάτι, τά ζαχαρωτά, Αλλά καί τήν ποσότητα τής τροφής, γενικά.

Ή έκθεση μεταξύ άλλων άναφέρει ότι μιά υγιεινή διατρο­φή θά πρέπει νά περιλαμβάνει καθημερινά*, φρούτα, λαχα­νικά, πιτυρούχο ψωμί, δημητριακά, γάλα καί τυρί, πουλερι­κά, ψάρι, αύγά, ξερά φασόλια καί μπιζέλια.

Οί οδηγίες τονίζουν άκόμα ότι δ περιορισμός τής κατανά­λωσης λιπαρών ουσιών καί χοληστερίνης θά βοηθήσει στό νά μειωθεί ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής.'Επίσης παρατηρεί ότι Α ένας στούς έξι Αμερικανούς κινδυ­νεύει άπό υπέρταση λόγω ύπερβολικής κατανάλωσης να­τρίου, κυρίως άπό το άλάτυΟί οδηγίες όναφέρονται καί στά οινοπνευματώδη. Έ ν α - δύο ποτηράκια τήν ήμερα Βέν βλάπτουν. Ομως, ή υπερ­βολική κατανάλωση είναι ή αίτ ια κιρρώσεως τού ύπατος,, νευρολογικών διαταραχών, καρκίνου ιού λάρυγγος καί τού αυχένα, καθώς καί τής έλλειψής βιταμινών καί μεταλλικών αλάτων.

Γενική δίαιτα

Γιά πολλά χρόνια οί Φυσιοθεραπευτές υποστήρι­ζαν τήν μεγά λη σημαοία τής Ισορροπημένης δια­τροφής στή διατήρηση τής ύγείας. Τόν τελευταίο κα ιρό παρατηρεϊται μιά κάποια υποστήριξη αυτής τής προσπάθειας άπό τήν Ιατρική' πα ρ αμένουν δ- μως νά γ ίνο υν πάρα πολλά πρός αύτή τή κατεύθυν­

ση.Έ ζαιτίας τής έντατικής χρησιμοποίησης των λι­

πασμάτων καί των άλλων χημ ικώ ν ούσιών1 στή γή π ρ έπε ι νά είμαστε πολύ προσεχτικο ί κατά τήν έπι-

λογή τών τροφών.0 1 τ ρ ο φ έ ς π α ί ζ ο υ ν έ ν α π ο λ ύ

σ π ο υ δ α ί ο ρ ό λ ο σ τ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ή ς ύ γ ε ί α ς . Αύτό ε ίνα ι τό συμπέρασμα στό όποιο μάς όδηγε ί ή πολύχρ ονη πε ίρ α μας — κα ί ό μεγάλος άριθμός περιπτώσεων πού θεραπεύσαμε.

Μ ερικοί θά ύποστηρίξουν άτι ύπάρχουν έζα ιρέ-

σεις κ ι δτι μερ ικο ί άνθρωποι π α ρ αμένου ν ύγιεΐς, δτι τροφές κ ι ά ν καταναλώσουν. ” Αν δμως προχωρή­σουμε τή δ ιερ εύνησ η κάθε τέτοιας περίπτωσης θά διαπιστώσουμε πώς οί άπόγονοι κάθε τέτοιου άτό-

1. Σημ. μεταφραστή: Πολός λόγος εγινε τελευταία στις έφημερί-δες γ ιά τις δρμόνες πού χρησιμοποιούνται στή διατροφή τών μοαχα-ριών κα£ τήν καλλιέργεια τό5ν λαχανικών. Έ σ τω καί άργά οί βασι­κές θεωρίες τής Φυσικής Υ γιεινή ς άρχισαν νά δικαιώνονται.

5. Υ ψ η λ ή π ίεσ η 65

μου πολύ σπάνια ε ίνα ι υγιείς. ’Αντίθετα μιά προ­σ ε γ μ ένη διατροφή μπορεί ν ά έχ ε ι σάν άποτέλεσμα μιά καλυτέρευση τής ύγείας σ ’ δλες τίς γ εν ιές μι­

ας ο ικογένειας. Δ έν γεννη θ ή κα μ ε γιά νά ζοΰμε άρρωστοι. "Α ν δ ιαλέγουμε καλά τίς τροφές μας τό­τε τό έπ ίπεδο τής υγείας σ ίγουρα θά καλυτερεύσει.

Γιά πρακτικούς λόγους οί τροφές χωρίζονται σέ δυό μεγά λες όμάδες. Στή πρώτη περιλαμβάνοντα ι οί πρωτεΐνες, τό άμυλο καί τά λίπη" αυτά μπορούν νά όνομαστούν «τροφές πού ο ικοδομούν καί πα ρ έ­χουν έν έρ γ ε ια στό σώμα«. Ε ίναι κυρίως όζεοθρι- θεϊς τροφές (σχηματίζουν όξέα ) καί λαμβάνοντα ι συνήθως σέ μεγά λες ποοότητες. Π ρ ω τ ε ΐ ν ε ς

ε ίνα ι τά αύγά, τό τυρί, ό άρακάς, τά φασόλια, οί φα­κές, τά κρέατα, τό ψάρι κα ί τό γάλα. ’Α μ υ λ ώ ­

δ ε ι ς τ ρ ο φ έ ς ε ίνα ι τά δημητριακά, τά άμυ- λώδη χορταρικά δπως οί πατάτες, καί μερ ικά φρού­τα δπως οί χουρμάδες. Λ ι π α ρ έ ς τροφές ε ίνα ι τό βούτυρο, ή μαργαρίνη , τό έλα ιόλαδο καί τά διάφο­ρα σπορέλαια. Οί ύποδια ιρέσεις αύτών των όμάδων, πρ έπ ε ι νά μελετούνται προσεκτικά γιατί ή κατανό­ησή τους κά νε ι τή διευθέτηση μιας κατάλληλης δί­αιτας γ ιά τή ύψηλή π ίεσ η πολύ άπλή.

Στή δεύτερη μεγά λη κατηγορία τροφών κατατάσ­σονται τά φρούτα καί τά χορταρικά. Στήν πραγμα­τικότητα αύτά προμηθεύουν τό σώμα μέ τά μεταλ­λ ικά άλατα, τίς β ιταμίνες κα ί μερ ικά άπεπτα στοι­χε ία , τά όποια ε ίνα ι άπαραίτητα στή κατάσταση τής πραγματικής ύγείας. Ή παρουσία τους έπ ιτρέπει στίς ά λλες πεπτικές διαδικασίες ν ά λάβουν χώραν κανονικά . 'Υπάρχουν πολλο ί Ύ γ ιε ιν ιστές πού πιστεύ­ουν ότι δέν ε ίνα ι δυνατό νά έπ ιτευχθεί ή υγε ία μέ τόν διαχωρισμό τών τροφών σ ’ αύτές τίς δύο κατη­γορ ίες καί π ιστεύουν πώς μόνο τό 1)3 τής δίαιτας πρ έπ ε ι ν ά άποτελείται άπό πρωτεΐνες, άμυλα καί

λ ίπη κα ί τό ύπόλοιπο άπό φρούτα κα ί χορταρικά.

Αύτό μπορ ε ί ν ά ε ίνα ι άπόλυτα σωστό γ ιά π ολλές πε­ριπτώσεις, άλλά Λ δυσκολία τής χορήγησης αύτοϋ τοϋ τύπου της τροφοδοσίας τό κά νε ι δύσκολο στούς

πιό πολλούς άπό έμδς.

ΟΦΕΛΙΜΕΣ ΤΡΟΦΕΣ

Οί π ιό χρήσ ιμες τροφές γ ιά όλες τις περιπτώσεις τής ύψηλής π ίεσης ε ίνα ι τά χορταρικά, τά όποια πα ίρνουμε είτε ώμά είτε συντηρητικά ψημένα, δηλ. μ α γε ιρ ευμένα κατά τέτοιο τρόπο πού τά μεταλλι­κά άλατα καί οί β ιταμίνες διατηρούνται δσο γίνεται πιό πολύ. Τά φρούτα κάθε μορφής ε ίνα ι χρήσιμα στήν ύψηλή π ίεσ η άλλά άν αύτή συνοδεύεται άπό κάποια άλλη τοξική κατάσταση, όπως οί ρευματισμοί, στομαχική όξύτητα ή άλλη παρόμοια κατάσταση κα­λό ε ίνα ι ν ά παραλείπουμε τά πολύ ξυνά φρούτα ό­πως τά λεμόνια , τά γκρ έηπ - φρούτ, τά ζυνά πορ­τοκάλια καί τά δαμάσκηνα, άκόμα κι άν ε ίνα ι κον- σερθοποιημένα . Τά χορταρικά κα ί τά κατάλληλα

φρούτα ε ίνα ι άσφαλείς τροφές γιά τήν ύψηλή π ίε ­

ση.

'Έ να μ ικρό ποσοστό πρωτεΐνης ε ίνα ι άπόλυτα ά- να γκα ίο γ ιά μιά καλή ύγε ία ’ ή πρωτεΐνη μπορ ε ί ν ά

λαμβάνετα ι χωρίς άντίθετα άποτελέσματα άπό τά φασόλια, τόν άρακά, τίς φακές κα ί άπό μ ικρή ποσό­τητα τυριού κα ί αύγού.

Οί άμυλώΓεις τροφές ε ίνα ι έπίσης άναγκαΐες άλ­λά πρ έπε ι νά καταναλίσκονται σέ μ ικρές ποσότη­τες. Οί καλύτερες μορφές άμυλου ε ίνα ι οί ψητές ή άτμόβραστες πατάτες, τό πλήρ ες ψωμί (μ ’ όλο

του τό π ίτουρο).

Τά ζαχαρώ δη πρ έπε ι νά δ ιαλέγοντα ι μεταξύ τού μελιού, τής μαύρης ζάχαρης, τής μέλασσας καί άπό

τά ζαχαροάμυλα όπως οΐ σταφίδες κα ί οί χουρμά­

δες.

Τά έ π ι κ ί ν δ υ ν α τρόφιμα γιά τάν ύψηλά π ίεση ε ίνα ι:

— δλα τά προϊόντα του άσπρου άλεύρου — ότιδή- ποτε γ ίνετα ι άπό άσπρο άλεύρι. Στό άσπρο άλεύ- ρι περ ιλαμβάνοντα ι δλα τά πατενταρισμένα άλευρα

— οί β ιομηχα νοπο ιημένες κρ έμες— ή άσπρη ζάχαρη κΓ δλα τά γλυκίσματα πού γ ί­

νοντα ι άπό β ιομηχα νοπο ιημένη ζάχαρη

— τά μπαχαρικά (π ιπέρ ι, κα νέλλα κ. ά.)— τό ξύδι— τό άλάτι— δλα τά τηγανητά καί τά λιπαρά

— οί ζωμοί κρέατος, κ.ά.

Τό κρέας όλων των είδών κα ί τό ψάρι δέν συνι- στοϋνται κατά τάν δ ιάρκεια αύτής τής θεραπείας.

Τ ά ύ γ ρ ά π ο ύ δ έ ν β λ ά π τ ο υ ν στήν υψηλά π ίεση ε ίνα ι τό νερ ό , τό γιαούρτι, τό βουτυρόγαλο, οί χυμοί φρούτων άρκεϊ νά μάν ε ίνα ι πολύ ξυνοί, χορτόσουπα καί ροφάματα άπό δημη­τριακά καί μαγιά. Αύτά τά ποτά δέν βλάπτουν. Στάν περίπτωση της ύψηλης π ίεσης όμως δέν πρ έπε ι νά πα ίρνοντα ι πολλά ύγρά, γιατί ά ποσότητα τού αίμα­τος πρ έπ ε ι νά έλαττωθεί. Ή διατροφά έπομένω ς πρ έπε ι ν ά ε ίνα ι όσο τό δυνατό πιό στεγνά.

'Υπάρχουν βέβαια φορές πού ε ίνα ι άναγκαϊο νά ληφθεϊ κάποιο ύγρό. "Οταν ά δίαιτα ε ίνα ι πολύ στε­γνά, παρατηρείται δτι τά ούρα ε ίνα ι μερ ικές φορές πολύ συμπυκνω μένα. Σ ’ αύτά τάν περίπτωση ά- παιτείται ά λάψη κάποιου ύγρού, δπως τό γ ια­ούρτι, ά κάποια μορφά βουτυρόγαλου. Α κ ό μ α καί σ ’ αύτά τά περίπτωση όμως, ά ποσότητα τοϋ ύγροΰ

πού λαμβάνετα ι στό σώμα πρ έπε ι νά περ ικοπε ί κά­

τω άπό τό κανονικό , γιά νά δοθεί Λ δυνατότητα οτούς νεφ ρούς νά ζεκουραοτοϋν καί ν ά έπιτραπεΐ

στό περ ισσ ευόμενο ύγρό νά άποσυρθεϊ άπό τό αίμα.

ΒΛΑΒΕΡΑ ΥΓΡΑ

'Ο ρισμένα υγρά ε ίνα ι χωρίς καμιά άμφιβολία βλα­βερά στίς περιπτώσεις τής υψηλής πίεσης. "Ολα τά κρασιά, ή μπύρα, καί όλα γεν ικά τά οίνοπνευματώ- δη έντάσσονται σ ’ αύτή τή κατηγορία. "Α ν αύτά πα ίρνοντα ι έλεύθερα, χωρίς περ ιορ ισμό, ή έλάττω- ση τής υψηλής π ίεσης γίνετα ι άδύνατη. Έ ξαιτίας τής έπίδρασής τους πάνω στό πεπτικό κα ί στό νευ ρ ικό

σύστημα, ή χρησιμοποίηση τέτοιων ϋγρώ ν συχνά μπορεί νά προκαλέσει άπόφραξη των άρτηριών. Π ρέπει ν ά άποκλειστουν τελείως, γιατί δέν ύπάρ- χε ι κα νέν α ώφελος μέ τή μερ ική μείωσή τους. Γιά νά έπ ιτευχθεί δμως ή άνάρρωσπ πρ έπε ι ν ά άπο- κλε ίσουμε κάθε τι πού σίγουρα αύξά νε ι τήν ύψηλή πίεση. Β λαβερά ύγρά σ ’ αύτήν τήν κατάστα­ση ε ίνα ι τό τσάϊ, ό καφές, τά άεριοϋχα ποτά, κα ί οϊ πολύ ζυνο ί χυμοί φρούτων. Κι αύτό άκόμα τό νερ ό

ά ν τό πα ίρνουμε χωρίς κα νένα περ ιορ ισμό μπορεί ν ά προκα λέσει μιά όρ ισμένη αύξηση τής πίεσης.

Μόνο έλάχιστη ποσότητα ύγρών συνιστάται γιά τήν περίπτωση ύψηλής πίεσης. "Οταν όμως τά ού­ρα γ ίνοντα ι πολύ συμπυκνω μένα τότε μπορεί νά αύζηθεί κάπως ή ποσότητα τών ύγρών πού δίνονται.

Ή στεγνή δίαιτα ε ίνα ι δύσκολη στήν άρχή. ” Αν ό­μως άντισταθοϋμε στό πειρασμό γ ιά ύγρά, ή έπιθυ- μία μας γ ι’ αύτά βαθμιαία θά μειωθεί, Ιδιαίτερα όταν

ή δίαιτα Ισοσταθμιστεί. Ή άντ ικανονική δίψα πού παρατηρείται σέ πολύ κόσμο, όφείλεται συχνά στό γεγο νός δτι ή δίαιτά τους δέν ε ίνα ι Ισορροπημένη

καί δημ ιουργεί όρ ισμένες πεπτικές διαταραχές πού

συνοδεύονται άπό δίψα. Μιά Ισορροπημένη δίαιτα πρ ολα μβά νε ι τήν άντ ικανονική δίψα καί π α ρ έχ ε ι ά­φθονο άπεσταγμένο νε ρ ό πού π ερ ιέχε ι στά λαχα­ν ικά κα ί τά φροϋτα.

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΕΝΑ Δ ΙΑΙΤΟ ΛΟ ΓΙΟ Γ ΙΑ ΥΨΗΛΗ Π ΙΕΣΗ

Δουλεύοντας πάνω σ ’ αύτή τή βάση μπορούμε νά φτιάξουμε ένα ύγ ιε ινό , άποδοτικό δια ιτολόγιο τό ό­ποιο ν ά συμθάλει στήν έλάττωση τής π ίεσης τού αί­ματος. Πρώτα άπ ’ άλα μ ό λ ι ς σ η κ ω θ ο ύ μ ε μπορούμε νά πάρουμε ά ν έπ ιθυμούμε έν α μήλο, έν α πορτοκάλι ή ένα άχλάδι. Γιά π ρ ό γ ε υ μ α τό καλύτερο ε ίνα ι τά φρούτα (ε ίτε φρέσκα, είτε

ξηρά μουσ κεμένα καί σ ιγοβρασμένα, εϊτε κάθε τό­σο φρούτο κομπόστα) άπό τά όποια καλύτερο ε ίνα ι ό άνανάς. "Οταν ή π ίεσ η ε ίνα ι ύπερβολικά ψηλή άποφεύγουμε τά ξυνά φρούτα (πορτοκάλια λεμό ­νια , γκρ έη π - φρούτ κ.ά.) , έπομένω ς πα ίρνουμε μή­λα, σταφύλια ή άχλάδια. Στίς πιό πολλές περιπτώ­σεις όμως μπορούμε ν ά πάρουμε κάθε είδους φρούτο, δπως πορτοκάλι, μήλο, άχλάδι σταφύλι, γκρ έηπ - φρούτ, λεμόνια , δαμάσκηνα, φράουλες, μούρα όλων των είδών, όλα τά κομπόστα, μουσκε­μένα καί ο ιγοθρ ασ μένα δαμάσκηνα, βερύκοκα, στα­φίδες καί σύκα. 01 χουρμάδες ε ίνα ι έπ ίσης πολύ κα ­λοί κα ί μπορούν νά λαμβάνοντα ι έπίσης σ ’ αύτό τό πρωινό. Μαζί μ ’ αύτό τό γεύμα, τό φρουτοπρωινό, οί διάφοροι χυμοί φρούτων συνδυάζονται πολύ κα­λά — όπως ό χυμός πορτοκαλιού, τομάτας, μήλου, ά νανά κα ί γκρ έηπ - φρούτ).

Καμιά ά λλη τροφή δέν πρ έπε ι νά πα ίρνετα ι γιά π ρ όγευμα γιατί οέ άντίθετη περίπτωση αύτό συχνά

πρ οκα λε ί κάποια μορφή πεπτικής διαταραχής πού

δ έν θά έμφανιζόταν, ά ν ε ίχα με πάρει μόνο φρούτα. Δ έν μπορούμε ν ά άρνηθοΰμε τό γ εγο νό ς δτι τό πρόγευμα μέ φρούτα καί χυμούς Φρούτων στήν άρ- χή τής θεραπευτικής άγωγής δ έ ν ε ίνα ι ικανοποι­ητικό. Σ έ πολύ μικρό διάστημα δμως έκτιμάται πε­ρισσότερο άπό δτι τό πρόγευμα πού κα νο ν ικά παίρ­να μ ε γιατί καθαρίζει κα ί ξα να ν ιώ νε ι τό σώμα. Ε ίνα ι ζήτημα συνήθειας κα ί δποιος έ π ιμ έν ε ι ατό πρ όγευ ­μα μέ φρούτα, πολύ σπάνια, ά ν ποτέ, γυρ ίζε ι ατό συνηθισμένο του πρόγευμα.

Τό ύπόλοιπο τής δίαιτας π ρ έπ ε ι θεωρητικά ν ά ά- ποτελείται άπό δυό γεύματα, τό καθ ’ ένα μ έ μιά βασική σαλάτα, άπό φρέσκα λα χα ν ικά καί φρούτα καί μέ μιά μ ικρή ποσότητα πρωτεΐνης στό έν α γεύ­μα κα ί άμύλου στό άλλο.

Τό φρουτοπρόγευμα κα ί τά άλλα δυό γεύματα μέ σαλάτα καί μέ πρωτεΐνη καί άμυλο σ έ μ ικρές πο­

σότητες άποτελούν μιά Ιδανική διατροφή γ ιά δλους δσους πάσχουν άπό α ύξημένη άρτηριακή πίεση.

Τ ό μ ε σ η μ ε ρ ι α ν ό γ ε ύ μ α πρ έπε ι ν ά άποτελείται, άν ε ίνα ι δυνατό, άπό μιά μεγάλη σα­λάτα στήν όποία χρησιμοποιούνται μαρούλι, λάχα­νο, σπανάκι, σ ινάπι καί κάρδαμο, σέληνο , καρρότα, γογγύλι, τομάτες, κα ί κάθε άλλο ε ίδος λαχανικοΰ. Μ πορούν ν ά προστεθούν φρούτα δπως χουρμάδες, σταφίδες, σταφύλια, κομμένα μήλα ή άχλάδια. Μα­ζί μ ’ αύτή τή σαλάτα μπορούμε νά πάρουμε σ’ αύ- τό τό γ εύ μ α μιά μικρή ποσότητα πρωτεΐνης, δπως ε ίνα ι τό έλαφρά βρασμένο αύγό, κο μ μ ένο τυρί, ή κο μ μ ένα καρύδια ' αύτά προστίθενται στή σαλάτα καί τήν κά νουν πιό δυναμωτική.

"Α ν ό πάσχων έζα κολουθεί νά ε ίνα ι πε ινασμένος, μπορεί ν ά πάρει μόνο χουρμάδες, ή χουρμάδες καί σταφίδες μαζί, γιά νά Ικανοποιήσει τήν πε ίνα

του χωρίς ν ά άλλάζε ι καθόλου τό γεύμα. Π αίρνον­

τας όποιοδήποτε άλλο είδος τροφής, Ιδιαίτερα ά-

μυλώδους μορφής, έλαττώνει τήν ώφελιμότητα αύ- τοϋ του γεύματος.

Τ ό β ρ α δ υ ν ό γ ε ύ μ α πρ έπε ι ν ά βασί­ζεται έπ ίσης πάνω σέ μιά μεγά λη σαλάτα άπό λα­

χα ν ικά καί φρούτα πού νά διαφέρει δσο γ ίνετα ι πιό πολύ άπό τή μεσημβρ ινή σαλάτα, σ ' δτι άφορά τά εϊδη των λαχανικώ ν κα ί των φρούτων πού θά χρ η­σιμοποιηθούν. Σάν γαρνιτούρα χρησ ιμοποιούμε μό­ν ο λάδι έληάς ή λάδ ι έληάς καί χυμό λεμονιού. Γιά τό ύηόλοιηο τού γεύματος πα ίρνουμε μικρή πο­σότητα άμυλοΰχων τροφών, γ ιά πα ράδειγμα δυό ή τρεις μ ικρές ψητές πατάτες, ή δυό - τρεις μ ικρές φέτες μαύρου ψωμιού (μ έ δλο του τό π ίτουρο), κατά προτίμηση δικής σας παρασκευής, ή κ έ ικ άπό

άλεύρι βρώμης, ή φρυγανιές κα ί χωνευτικά μπι­σκότα.

Πολύ συχνά στό βραδυνό γεύμα καταναλίσκεται πιό πολύ άμυλο άπό δτι ε ίνα ι άπαραίτητο. Φυσιολο­γ ικά δ έν ε ίνα ι εύκολο ν ά όριστεΐ άκριθώς ή άναγ- καία ποσότητα άμύλου, γιατί αύτή διαφέρει γ ιά κά­θε άτομο. Γεν ικά δμως τό γεύμα αύτό π ρ έπ ε ι νά άφήνει τήν όρεξη έλαφρά άνικανοποίητη.

Τ ό ν υ χ τ ε ρ ι ν ό γεύμα, ά ν συνηθίζει ό άρ­ρωστος ν ά πα ίρ νε ι κάτι μετά τό βραδυνό, πρ έπε ι ν ά άποτελεϊται μόνο άπό φρούτα.

Πολύ ωφέλιμο ε ίνα ι γιά τόν άσθενή πού άκολου- θεϊ αύτή τήν «κατ’ ο ίκον» θεραπευτική άγωγή νά

πα ίρ νε ι μ ι ά μ έ ρ α τ ή β δ ο μ ά δ α μόνο φρούτα καί χυμούς φρούτων καί τίποτε άλλο. Μιά μ έ ­ρα μ ' αύτήν τήν πολύ καθαρτικήν μορφήν δίαιτας θά προσφ έρει πολλά στή μείωση τής πίεσης κα ί συ- νιστάται άνεπιφύλακτα.

Μ ερικοί χοντροί θά παρατηρήσουν δτι αύτή ή διαι­τητική έχε ι σάν άποτέλεσμα μιά άπότομη έλάττωση

τοϋ βάρους. Σ ’ άλλους δέν θά υπάρξει μεγά λη δια­φορά, βάρους, παρά τό γ εγο νό ς άτι τό σώμα γ ίν ε ­ται μικρότερο. Αύτό σημαίνει πώς μέ τήν έλάττωση των ύγρών οί διάφοροι ιστοί του σώματος «μαζεύ­

ονται» καί τό άτομο, χωρίς νά χάσει πολύ βάρος,

ν ιώθει άπό κάθε άποψη καλύτερα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Τ όν τελευταίο καιρό άρχ ισε νά γίνετα ι δεκτό ά­πό τούς γιατρούς καί άπό πολύ κόσμο πώς ή διατρο­φή πα ίζει ένα πολύ σπουδαίο ρόλο τόσο σ ’ έμάς,

δσο καί στούς άπογόνους μας.

Οί π ρ ω τ ε ΐ ν ε ς (αύγά, τυρί, όσπρια, κρ έ­ας, ψάρι, γάλα κ .ά .), οί ά μ υ λ λ ώ δ ε ι ς (πα­τάτες, δημητριακά, χουρμάδες, κ.ά.) κα ί οί λ ι- π α ρ έ ς τ ρ ο φ έ ς (βούτυρο, μαργαρίνη, σπο­

ρέλαια, έλα ιόλαδο κ.ά.) ο ικοδομούν καί πα ρ έχουν

ένέρ γ ε ια στό σώμα.

Τά φ ρ ο ύ τ α καί τά χ ο ρ τ α ρ ι κ ά προ­μηθεύουν τό αώμα μέ β ιταμίνες, μέ μεταλλικά άλα­τα κα ί άπεπτα στοιχεία, πού ε ίνα ι όλα τους άπαραί-

τητα στόν όργανισμό.

Τά χορταρικά καί τά ώριμα φρούτα (άηοφεύγου- με τά πολύ ξυνά ) ε ίνα ι πολύ χρήσ ιμες τροφές στήν περίπτωση τής ύψηλής πίεσης.

Οί πρωτεΐνες σέ μικρή ποσότητα πού τίς πα ίρνου­με άπό αύγό, τυρί, όσπρια (άποφ εύγουμε τό κρ έ ­ας καί τά ψάρια) καθώς έπίσης κα ί οί άμυλώδεις τροφές κα ί μερ ικά ύγρά πού δέν βλάπτουν, όπως

τό νερό, τό βουτυρόγαλο, οί όχι πολύ ξυνο ί χυμοί φρούτων καί ή χορτόσουπα πα ίρνοντα ι σέ μ ικρές

μόνο ποσότητες.

Ύ γρά πού βλάπτουν κα ί πρ έπε ι ν ά άποφεύγον-

ται έντελώς ε ίνα ι ό καφές, τό τσάϊ, τά άεριοΰχα καί τά πολύ ξυνά φρούτα.

Στή περίπτωση τής υψηλής π ίεσης περ ιορ ίζονται

τά ύγρά, γιατί ή δίαιτα πρ έπ ε ι νά ε ίνα ι στεγνή. Μιά Ισοσταθμησμένη δίαιτα προλα μβά νει τήν ύπερβολι­κή δίψα.

Γιά π ρ ό γ ε υ μ α πα ίρνουμε φρούτα καί χυ ­

μούς φρούτων. ” Αν ή π ίεση ε ίνα ι πολύ ύψηλή άπο- φεύγουμε τά ξυνά φρούτα (λεμόνια , πορτοκάλια γκρ έηπ - φρούτ κ .ά .) .

Τό μ ε σ η μ ε ρ ι α ν ό γεύμα πρ έπε ι νά άπο- τελείται άπό μεγάλη σ α λ ά τ α μέ λαχανικά τής έποχής στήν όποια μπορούν νά προστεθούν φρούτα καί μ ικρή ποσότητα πρωτεΐνης (λ ίγο τυρί, μ ικρή ποσότητα όσπρια κ. ά . ) .

Γιά θ ρ α δ υ ν ό γεύμα πα ίρνουμε έπίσης: — μιά μεγά λη σαλάτα άπό λα χαν ικά κα ί φρούτα — μικρή ποσότητα άμυλούχων τροφών (πατάτες,

μαύρο ψωμί, κ. ά .).Μιά μέρα τή βδομάδα πρ έπε ι νά καταναλίσκον-

ται μόνο φρούτα.

’Αντιδράσεις στή δίαιτα

Στό προηγούμενο κεφάλαιο περ ιγράψ αμε μιά γ ε ­ν ικ ή δίαιτα, πού μπορεί νά έφαρμοστεί άπό δποιον

πάσχει άπό ύψηλή πίεση.Σ ’ αύτό τό κεφάλαιο θά ήθελα νά σάς περιγράφω

πώς άντέδρασε οτή γ ε ν ικ ή αύτή δίαιτα ό άσθενής

πού άναφ έρθηκε οτό κεφάλαιο τέσσερα.Στήν άρχή έγ ινε άλλαγή μόνο στό πρόγευμα, καί

παρατηρήθηκαν οί άντιδράσεις τού άρρωστου. ’Έ γ ι­να ν τροποποιήσεις σ ’ αύτό τό γεύμα, μέχρ ι πού τά άποτελέσματα κρ ίθηκαν 'ικανοποιητικά’ αύτό κράτη­σε ένα σχετικά μεγάλο διάστημα. Στή συνέχε ια τά υπόλοιπα γεύματα άλλαζαν άρκετά γρήγορα.

’Α ρχικά τού συστήσαμε ένα πρόγευμα μέ φρούτα — μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια — κα ί χυμούς φρού­των, χωρίς κ α νένα περ ιορ ισμό στή κατανάλωσή τους. Ό μόνος κανόνας ήταν πώς δέν έπρ επε ν ά λαμθά- νετα ι καμιά άλλη τροφή καί κ α νένα άλλο ύγρό σ ’ αύ­τό τό πρόγευμα. Σ ά ν πρώτο άποτέλεσμα παρατηρή­θηκε πώς ό άσθενής ένιωθε πε ινα σ μένο ς καί κατα­

νά λω νε πολλή τροφή κατά τό μεσημβρ ινό γεύμα.Τίς πρώτες δέκα μέρες δέν παρατηρήθηκε καμιά

άντίδραση στήν άλλαγή αύτή τού πρωινού. "Υστερα άρχισε ν ά νιώθει πώς τά πορτοκάλια τού πρ οξενού ­

σαν κάποια στομαχική όξύτητα κάθε φορά πού τά έπα ιρνε. Τά πορτοκάλια άντικαταστάθηκαν άπό στα­φύλια τά όποια χωνεύοντα ι πιό εύκολα .Τό πρ όγευ ­

μα αύτό άηοδείχτηκε πολύ δυναμωτικό κα ί ωφέλι­μο, καί άναζω ογόνηοε τό στομάχι.

Πρίν άρχίσει τή θεραπευτική αύτή άγωγή, ό άσθε- νής γνώ ρ ιζε πώς τό πεπτικό του σύστπμα ήταν φραγ­μένο' κάθε πρωί π γλώσσα του ήταν λερω μένα , άλ-

λά άπό τή στιγμή πού άρχισε τό φρουτοπρόγευμα ό πεπτικός του σωλήνας ήταν σέ πολύ καλύτερα κα- τάσταση.

’Αργότερα έπιτράπηκε στόν άρρωστο ν ά σμ ίγε ι τά ξηρά φρούτα, άπως τά δαμάσκηνα, τά σύκα, τίς στα­φίδες, μέ τά κατάλληλα φρέσκα φρούτα (πορτοκά­λια, γκρέηπ - φρούτ κτλ.). "Ε πα ιρ νε έπ ίσης μιά κου- ταλιά τής σούπας άκατέργαστη μαύρα μέλασσα. Στήν πραγματικότητα τό μίγμα αύτό δέν ε ίνα ι Ιδε­ώδες άλλά ε ίνα ι πιό δυναμωτικό. Τρείς περ ίπου βδο­μάδες άπό τότε πού άρχισε τό φρουτοπρόγευμα ό ασθενής ένοχλήθηκε άπό έζέλκω ση τού στόματος. Αύτό είνα ι ένα σημάδι δτι άρχισε νά γίνετα ι έσω- τερικός καθαρισμός τού σώματος' παρά τό γεγονός άτι ήταν ένοχλητικό μπορούσε νά θεωρηθεί σάν κά­τι θετικό.

Γιά λ ίγες μέρες έλαττώθηκε ή κατανάλωση των φρέσκων φρούτων κι αύξήθηκαν τά ξηρά φρούτα καί συγκεκρ ιμένα τά δαμάσκηνα, τά σύκα, οί στα­φίδες καί τά θερύκοκα. Αύτά — τά ξηρά φρούτα — δταν μουσκευθούν καί σ ιγοβράσουν άνακτοΰν ένα μεγάλο μέρος άπό τή φυσική τους άλκαλική κατά­σταση καί ε ίνα ι πολύ ώφέλιμα παρά τό γεγο νός δτι πιθανόν ν ά ύστεροΰν σέ βιταμίνες, γιατί ε ίσάγουν

ατό σώμα μεταλλικά άλατα. Στό ίδ ιο αύτό διάστημα διαπιστώθηκε πώς ή μαύρη μέλασσα, πού έπα ιρ νε γιά ν ά αύξηθούν τά μεταλλικά άλατα, παρουσίασε μιά αυξημένη πεπτική δυσφορία καί γ ι’ αύτό στα­μάτησε ν ά τήν πα ίρνε ι. Ε ίνα ι λυπηρό γιατί, μερ ι­

κές άπ ’ αύτές τίς ούσίες πού ε ίνα ι άπό μόνες τους καλά Ισορροπημένες τροφές, δ έ ν μπορούν νά γί-

νο υ ν άνεχτές άπό τά «μοντέρνα» πεπτικά συστή­

ματα.Μ έχρι τή στιγμή αυτή ε ίχ ε αλλάζει μόνο τό πρό­

γευμα. Παρατηρήθηκε μιά άργή πτώση μέχρ ι πού ή συστολική π ίεση κατέβηκε άπό 248 στό 200, ή δι­αστολική άπό 170 στό 140 κα ί ή διαφορική άπό 78 στό 60. Μετά άηό τρεις βδομάδες άλλαζαν άρκετά

γρήγορα κα ί τά άλλα γεύματα. Τό μεσημβρ ινό γ εύ ­μα πού μέχρ ι τή στιγμή αυτή ήταν ένα κα νον ικό γεύμα, καί άποτελεΐτο άπό τά άκόλουθα: Σ ο ύ π α (πού λαμθανόταν έλεύθερα χωρίς ποσοτικούς π ε ­

ρ ιορισμούς) , κ ρ έ α ς καί άλες οί μορφές τής ζωτικής πρωτεΐνης καί τά ψ ά ρ ι α διακόπηκαν. Τά αύγά, τό τυρί καί τά π ικάντικα λα χαν ικά άντικα-

ταστάθηκαν. Τή θέση τους πήρα ν τά λαχανικά , δυό — τρία εϊδη σέ κάθε γεύμα, πότε ώμά καί πότε άτμό- θραστα" ποσοτικός περ ιορ ισμός δ έν υπήρχε. Οί πα­τάτες περ ιορ ίστηκαν σέ δύο γιά κάθε γεύμα. Γιά έπ ιδόρπιον έπα ιρ νε σταφύλια, σταφίδες, μήλα ή άχ- λάδ ια ' άπόφευγε άλα τά πολύ ζυνά φρούτα.

Ό άσθενής ένιωθε πώς τό γεύμα αύτό «δέν τόν γέμ ιζε» — δ έ ν ήταν ίκανοποιητικό. Π αραδέχθηκε ό­μως πώς δταν σηκωνόταν άπό τό τραπέζι ένιωθε πολύ πιό έλαφρά άπό πριν. Κατά τό άπόγευμα, κι δταν άκόμα ένιωθε τήν ά νά γκη γιά περ ισσότερο φαί ένιω θε σωματικά καί πνευματικά πιό διαυγής καί πιό ένεργητικός, έκτός άπό μερ ικά διαστήματα κούρασης πού ένιωθε πού καί πού.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μ ΙΑΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ Δ ΙΑ ΙΤ Α Σ

"Οταν ένα πρόσωπο πού ζοϋσε σέ μιά μ ή Ι­

σ ο ζ υ γ ι σ μ έ ν η δίαιτα γ ιά περ ίοδο πολλώ ν έ- τών έφαρμόσει τή σωστή δίαιτα, ε ίνα ι πολύ π ι­θανόν ν ά νιώθει σ υχνά κουρασμένο. Τό άτομο αύ-

τό πρ ίν έφαρμόσει τήν σωστή Ισοζυγισμένη δίαιτα έπα ιρ νε συχνά μ ικρές ποσότητες τροφής' δταν υίο- βετηθεί ή σωστή δίαιτα πολύ συχνά διαπιστώνεται πώς ή έλλειψη αύτών των δ ιεγερτικώ ν τροφών γίνετα ι

φανερή. Αύτό δ έν σημαίνει πώς ή ν έ α δίαιτα ε ίνα ι λανθασμένη. Ή έπ ιμονή στήν κα ινούρια δίαιτα θά ά ποδείξε ι πώς καθώς αύξάνετα ι ή δύναμη άφομοί- ωσης τής νέα ς τροφής, τό σώμα δ έν χρειάζετα ι συ­νεχώ ς ν ά διεγείρεται. Τό ϊδιο Ισχύει καί γ ιά τό πο­τό καί γ ιά τό κάπνισμα. Μέ μιά φτωχή δίαιτα ύπάρ- χε ι πιό μεγά λη τάση γ ιά κάπνισμα ή πιοτό. Σ έ μιά τέτοια περίπτωση τό οώμα έχ ε ι έλλειψ η σέ μεταλ­λικά άλατα καί τε ίνε ι ν ά πάρει κάτι, γ ιά ν ά συμπλη­ρώσει δ,τι τού λε ίπε ι. "Οταν ή ν έ α δίαιτα γ ίνε ι συ­νήθεια , ή έπιθυμία γιά κάπνισμα ή πιοτό έλαττώνε- ται πολύ, γιατί οτό οώμα έχουν αύζηθεί τά μεταλι- κά άλατα καί οί βιταμίνες.

Μετά τήν άλλαγή καί τού μεσημβρ ινού γεύματος διαπιστώθηκε πώς ό άσθενής ένιωθε τήν άνάγκη ν ά πάρει κάτι κατά τό άπόγευμα.Τ ού δόθηκαν γ ια ­ούρτι κα ί χουρμάδες— π ερ ιέχο υ ν πολλή ζάχαρη στή φυσική τους κατάσταση. Αύτά ε ίνα ι δυό χρήσ ιμες τροφές πού καθαρίζουν τούς νεφρούς, τονώνουν τό έντερο καί πα ρ έχουν όρ ιομένη ποσότητα ένέρ- γειας στό σώμα.

Π ρέπει ν ά τονίσουμε πώς καθαρισμός τού συστή­ματος δ έ ν σημα ίνε ι πάντα αύξηση τών κενώ σεω ν τού

έντέρου. Στήν πραγματικότητα σέ πολλές περιπτώ­σεις μπορεί ν ά ε ίνα ι τό άντίθετο — παρατηρείται δηλ. μ ιά έπιβράδυνση. Κατά τή δ ιάρκεια δμως τού κα­θαρισμού τού συστήματος άποσπάται κα ί ε ίνα ι έτοι­μη γ ιά άποβολή, πολλή άπό τήν άχρηστη καί βλαβε­ρή ύλη πού βρίσκεται στό έντερο ή ε ίνα ι συνδεδε- μ ένη μ έ τό τοίχωμά του.

Ά π ό τή μελέτη τού ιστορικού τού άρρώστου, στόν

όπο ιον άναφερόμαστε, κατάληζα στό συμπέρασμα

πώς σ ’ αύτό τό στάδιο ε ίχ ε τάση πρός τή δυσκοιλιότη­τα. "Οταν στήν άρχή έ γ ιν ε ή άλλαγή του πρ ογεύ­ματος καί καθιερώθηκε τό φρουτοπρωινό παρατηρή­θηκε μιά χαλάρωση του έντέρου ' καθώς δμως ή δίαιτα ά λλαζε βαθμιαία, τό έντερο γ ινόταν δλο καί π ιό νωθρό, κα ί οί κενώ σεις άραίωσαν. ’Αντίθετα έ­να ς άλλος άσθενής, πού ύποβάλλεται σέ θεραπεία γ ιά ύφηλή π ίεση τήν στιγμή πού γράφεται αύτό τό βιβλίο, μέ μιά παρόμοια δίαιτα ε ίχ ε ενο χλη θ ε ί τό­σο πολύ άπό τή συχνότητα των κενώ σεω ν πού χρε ιά ­στηκε ν ά έλαττωθεϊ ή ποσότητα τών φρούτων πού

κατανάλωνε. Αύτό ε ίνα ι ένα πολύ ένδ ιαφ έρον ση­με ίο πού τε ίνε ι νά άποδε ίξε ι πώς κάθε άτομο π ρ έ­π ε ι ν ά πειραματιστεί γ ιά ν ά βρεί τή σωστή άλλαγή τών τροφών, πού θά προμηθεύσουν τό σώμα μέ τήν άπαραίτητη ένέρ γε ια , μέ άλα τά άναγκαϊα στοιχεία γ ιά τήν άφομοίωση,καθώς έπίσης καί μέ τίς βιταμί­νες, τά μεταλλικά άλατα καί τίς διάφορες έξαλειπτι- κές ουσίες πού διατηρούν τή ροή τών διαφόρων θρε­

πτικών συστατικών πού είσάγονται στό σώμα καί τών άχρήστων πού άποθάλλονται ά π ’ αύτό.

ΑΜΥΛΟΔΕΣ ΒΡΑΔΥΝΟ ΓΕΥΜΑ

Ό άσθενής στόν όπο ιον άναφερόμαστε, έκα νε στή συνέχε ια άλλαγή στή διατροφή τού βραδυνού του γεύματος. "Οπως είδαμε,πρώ τα έ γ ιν ε ή άλλαγή στό πρόγευμα, ύστερα ή άλλαγή τού μεσημβρινού καί τελευταίο άλλάχθηκε τό βραδυνό γεύμα.

Μέχρι τώρα τέ γεύμα αύτό ήταν συνήθως στερε­ός μορφής κι έτσι δταν έ γ ιν ε ή άλλαγή δ έν ένιωθε ν ά τού λε ίπ ε ι τίποτε, γιατί οί άμυλώδεις τροφές ε ί­

ν α ι άπό τή φύση τους όγκώδεις. Τό ν έ ο του γεύμα άποτελοΰσαν οί πατάτες — ψητές ή άτμόθραστες, —

τό πλήρες ψωμί, (μαύρο ψωμί άπό τό όποίο δέν ά-

φαιρέθηκε τό πίτουρο) κα ί προϊόντα τοϋ πλήρους άλεΰρου δπως φρουτογλύκισμα ή μπισκότα. "Ολα αύτά τά άμυλώδη συνόδευαν μιά μεγά λη σαλάτα μέ άνακα τεμένα φροϋτα καί λα χαν ικά τής έποχής, διαφορετικά κάθε φορά. Στήν έκλογή τής σαλάτας δέν υπήρχε σ χεδόν κα νένα ς περιορισμός, δέν του έπιτρεπόταν δμως τό άγα πημένο του καρύκευμα. Π αραπονύθηκε στήν άρχή πώς ή σαλάτα χωρίς τό συ­νηθ ισ μένο της καρύκευμα καί χωρίς άλάτι ήταν ά- νούσια. Τοϋ συστήσαμε νά έπ ιμε ίνε ι. Μέσα σέ μιά

— δυό βδομάδες πα ραδέχθηκε πώς δ έν καταλάβαι­ν ε π ιά τήν έλειψη αύτών των καρυκευμάτων.

Στό βραδυνό γεϋμα δέν περ ιλαμβάνονταν ύγρά. "Οταν δμως άργότερα ό άσθενής ένιωθε πεινασμέ- νος τοϋ έπιτρεπόταν νά πάρει λ ίγο χυμό πορτοκα-

λιοϋ, μήλου ή ντομάτας.Τά ύγρά, όπως τό νερ ό , τό ξυνόγαλο, οί χυμοί

φρούτων, ή σούπα άπό χορταρικά κ. ά., στήν πραγ­ματικότητα άπομακρύνουν τή θεραπευτική άγωγή

άπό τή βάση της. Προσπάθειά μας ε ίνα ι ν ά έλατ- τώσουμε τό δγκο των ύγρών πού ύπάρχουν στό σώ­μα μας. Ή λήψη ύγρών έντούτοις πρ έπε ι νά έπιτρα- π ε ί κατά τή δ ιάρκεια τών πρώτων βδομάδων άπό τήν άλλαγή τής δίαιτας, γιατί σέ άντίθετη περίπτωση τό

αίμα γίνετα ι παχύρευστο, θραδύρευστο καί παρα- τηρείται άσυνήθης δίψα. Καθώς οί διάφοροι παρά­γοντες αύτοδιορθώνονται, αύτή ή έπιθυμία νά π ιε ι κα νε ίς κάτι έξαφανίζετα ι βαθμιαία ' ό άσθενής δια­πιστώνει πώς ή ποσότητα ύγρών πού άπαιτεϊται άπό τό σώμα εύκολα μπορεί νά έλαττωθεί, πράγμα πού σημαίνει πώς έχε ι πετύχει τήν κύρια άλλαγή τών συστατικών τοϋ αίματός του.

Περιγράφω δσα έχουν συμβεΐ στή περίπτωση τοϋ άρρώστου αύτοϋ γιά ν ά βοηθήσω δσους άκο- λουθοϋν θεραπευτική άγωγή γιά ύψηλή π ίεση στό

σπίτι τους. Ε ίνα ι φ ανερό δτι ε ίνα ι πολύ δύσκολο νά

προβλέψ ει κα νε ίς πώς θά άντιδράσει ό κάθε άσθε- νής. ” Αν δμως γ ίνο υν κατανοητές οί βασικές άρ- χές τής Φυσικής θεραπευτικής1 τότε ό καθένας μπο­ρεί νά σχεδ ιάσει σωστά άπό μόνος του τή δίαιτα ώστε νά τα ιρ ιάζει στά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ

Ό άσθενής, στόν οπο ίον άναφερόμαστε, δταν άρ­χισε τή πλήρη δίαιτά του ήταν πολύ στενοχω ρημέ­νος. Μέσα σέ μερ ικές βδομάδες δμως άπό τότε έ ­νιω σε πολύ καλύτερα καί φαινόταν εύχαριστημένος γιατί τελικά βρέθηκε στά μονοπάτι τής υγείας. Πα­ρατηρήθηκε μιά γ εν ική βελτίωση τής κατάστασής

του, κι αύτό φαινόταν άπό τή στάση τοϋ σώματος καί άπό τό περπάτημά του. Ε ίχε τήν αύρα κάποιου πού ά ρχ ιζε ν ά ένεργοπο ιε ίτα ι καί του όποίου ή ροή

τού αίματος έφτανε έκε ίνο τό στάδιο στό όποιο ή δύναμη — δποια καί νά ήταν αύτή ή δύναμη — ε ίχ ε ανακτηθεί. Αύτό τό συναίσθημα τής άνακτω μένης ύγείας συχνά πρ οα γγέλλε ι μιά πορόμοια αύξηση τής δύναμης, τής ζωτικότητας, τής ένεργητικότη-

τας — πέστε την δπως θέλετε — τού αίματος καί καθαρισμό τού σώματος άπό τά άχρηστα. Μέ άλλα λόγ ια τό σώμα αύξάνει τή δύναμή του καί πετά έ­ξω μερ ικά άπό τά άχρηστα πού ε ίχα ν μαζευτεί σ ’

αύτό.Αύτό — τό δτι μέσα σέ λ ίγο χρ όνο άπό τήν έφαρ-

μογή τής πλήρους δίαιτας θά α ίσθανόταν πολύ καλύ­τερα — τό ε ίχα με τονίσει άπό τήν άρχή στόν άσθε-

1. Σημ. μεταφραστή: Διεξοδική έξέταση τοϋ θέματος τής διατρο­φής γίνεται ατό βιβλίο τοϋ ϋ . Κ Υ Ρ ϋ Ε Ο Τ Α Κ Ι: «ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟ­ΦΗ ΓΙΑ ΪΤ ΙΕ ΙΣ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ» πού θά κυκλοφορήσει προσεχώς άπό τίς έκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ.

6. 'Υψηλή πίεση 81

ν ή , γιατί ή προειδοποίηση ε ίνα ι ηροεξοπλισμός. Μέ­σα σέ μερ ικές μέρ ες άπό τότε πού άρχισε τή πλή­ρη δίαιτα έπα σχε δχι άπό σωματικό πρόβλημα άλλά άπό μεγάλη στενοχώρια. ’Έ μ ο ια ζε σά νά ε ίχ ε ένα σύννεφ ο πάνω άπό αϋτόν(δποιος άσχολεϊται συνε­χώς μ έ άσθενεϊς, ε ίνα ι δυνατόν ν ά δια ισθάνεται μιά τέτοια μαυρ ισμένη άτμόσφ αιρα). Αύτό τό αντι­μετωπίσαμε κυρίως μέ τήν ένθάρρυνση ύποβολής

καί μέσα σέ μιά βδομάδα ή στενοχώρια έξαφανί- στηκε. Τότε μετρήθηκε ή π ίεσή του καί βρέθηκε ό­

τι ε ίνα ι:

Συστολική 182Διαστολική 128Διαφορική 54

Αύτό άποτελεί μιά γ εν ική έλάττωση τής πίεσης.

Ό άσθενής π ε ρ ίμ εν ε μιά μεγαλύτερη έλάττωση τής π ίεσής του, γιατί α ίσθανόταν πάρα πολύ καλά.

Δ έν ε ίνα ι φρόνιμο ν ά δίνοντα ι λεπτομέρ ε ιες στόν

άσθενή γ ιά τή π ίεσή του. Δ έν ε ίνα ι σωστό νά μα­θα ίνει ότι ή π ίεσή του άνέβηκε, ύστερα κατέβηκε, μετά ότι πάλι ά νέβ η κε κ.ο.κ., γιατί θά συνεχ ίσε ι νά

σκέφτεται καί νά άνησυχεϊ γ ιά τήν τελική έκβασή της.

Ή π ίεση πρ έπε ι πάντα νά συσχετίζεται μέ τή γ ε ­ν ική κατάσταση τής ύγείας τού άσθενή. ” Αν ή π ίε ­

σή του έλαττώνεται καί ή ύγεία του καλυτερεύει, τότε τό πόσο έλαττώθηκε — ή π ίεσή του — δέν έ ­χε ι κατ’ ά νά γκην μεγά λη σημασία. Έ νδιαφερόμα- στε κυρίως γιά τή διαπίστωση ότι ή π ίεση έλαττώνε- ται καί ή ύγε ία καλυτερεύει’ δ έν πρ έπε ι νά δίνου­με μεγά λη έμφαση στό πόοο έλαττώθηκε ή πίεση.

Π ρέπει ν ά βλέπουμε τό οώμα σάν σύνολο. "Οταν ύπάρχει τάση γ ιά μιά καλυτέρευση τής σωματικής, τής διανοητικής καί τής αισθηματικής κατάστασης,

τότε μιά πτώση τής πίεσης, έστω κι άν ε ίνα ι πολύ μικρή, ε ίνα ι ένα σημάδι πολύ καλύτερο άπό μιά ά μεση πτώση τής π ίεσης χωρίς κάποια αισθητή κα­

λυτέρευση τής ύγείας.” Αν θά μάθει ό άσθενής τίς πραγματικές του π ιέ ­

σεις — συστολική, διαστολική κα ί διαφορική — π ρ έ­πει ν ά του δοθούν σέ μορφή διαγράμματος. Ο'ι καμ­πύλες αύτοϋ τού διαγράμματος θά δε ίχνου ν μιά πτώση τής συστολικής καί μιά μ ικρότερη πτώση τής διαστολικής πίεσης. Οί πτώσεις αύτές (έπομένω ς καί οί καμπύλες τών διαγραμμάτων) δ ιαφέρουν γιά κάθε άσθενή καθώς έπίσης κα ί μέ τή κατάσταση

τών άρτηριών καί των φλεβών' χονδρ ικά όμως οί γραφικές παραστάσεις πάνω στό δ ιάγραμμα θά ά- κολουθούν αύτές τίς κατευθύνσεις ' θά παριστάνουν δηλαδή μιά πτώση τής συστολικής π ίεσης καί μιά μ ικρότερη πτώση τής διαστολικής.

Οί γραφικές αύτές παραστάσεις δ ίνουν πολλές φορές στόν έζυπνο άσθενή άρκετό ένδιαφέρον.

ΠΕΠΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Στό κεφάλαιο αύτό περ ιγράψ αμε τίς κύρ ιες άλλα- γές πού έλα βα ν χώρα , άπό τή στιγμή πού ό άσθε­

νής στόν όποιο άναφερόμαστε άρχισε τή πραγματι­κή δίαιτα · μπορούμε μετά βεβαιότητος ν ά περ ι­μ ένο υ μ ε πώς παρόμοιες άλλαγές θά συμβούν στίς περ ισσότερες περιπτώσεις ά σ θενώ ν, πού άκολου- θούν τήν «κατ’ οίκον» θεραπευτική άγωγή γιά τήν ύψηλή πίεση.

Σ έ περίπτωση πού θά παρουσιαστεί όποιαδήποτε δυσκολία, συνιστάται νά έλεχθεΐ ή καταλληλότητα κάθε τροφής πού χρησιμοποιούμε. "Α ν , γ ιά παρά­δειγμα, τή χρησιμοποίηση κάποιας συγκεκρ ιμένης

τροφής άκολούθησε μιά πεπτική διαταραχή, φυσιο­

λογικά πρ έπε ι νά σταματήσουμε νά πα ίρνουμε τή τροφή αύτή κι ά ν άκόμα έ χε ι ώφέλιμες Ιδιότπτες. Μ πορούμε ν ά τή δοκιμάσουμε πάλι πιό υστέρα. Γιά πα ρ άδε ιγμα : κάποιος στήν άρχή τής δίαιτας δέν μπορεί ν ά πάρει αύγό χωρίς νά υποφέρει άπό χο ­λερ ική κράσ η1· όταν όμως ή δίαιτα ίσορροπηθεί μπο­ρεί νά πα ίρ νε ι αυγά χωρίς καμιά ταλαιπωρία.

Πεπτική διαταραχή κάποιας μορφής πρ έπε ι πά ν­τως νά ά ναμένετα ι μέ τήν όλική αλλαγή τής δια­τροφής, γιατί οί τροφές καί οί συνδυασμοί τροφών

πού συνιστοΰνται, δέν καταναλίσκονται βασικά πρ ίν άρχίσει ή δίαιτα. Μέ άλλα λόγια άν ό άσθενής ζοϋ-

σε μέ τή ν έ α αυτή δίαιτα άπό πρίν, δ έν θά έπασχε άπό ύψηλή πίεση.

Ή Φυσική θεραπευτική δέν περ ιορ ίζετα ι μόνο στή

θεραπεία μιάς πάθησης" στήν πραγματικότητα ε I- ν α ι έ ν α ς τ ρ ό π ο ς ζ ω ή ς . Π ιστεύουμε πώς ε ίνα ι ό σωστός τρόπος ζωής, γιατί οί τροφές δίνονται σέ Ισορροπημένες ποσότητες. Σ υχνά δμως ό άρχάριος τής Φυσικής "Υγιεινής θά ύποφέρει σέ

κάποιο βαθμό άπό πεπτικές διαταραχές. Γ ι’ αύτό τό λόγο ε ίνα ι καλύτερα γιά όποιον δ εν βρίσκεται κάτω άπό τήν παρακολούθηση ένός Ύ γιειν ιστή νά σταματά τή τροφή ή τό ύγρό πού του πρ οκα λε ί πρό­βλημα. Σταματήστε το γιά μιά ή δυό βδομάδες καί μετά δοκιμάστε το ξανά" τίς πιό πολλές φορές δια­πιστώνεται πώς τή δεύτερη φορά γ ίνετα ι καλύτερα άνεκτό.

"Υπάρχει μιά βαθμιαία άλλαγή στή χημ ική κατά­σταση του αίματος κατά τή δ ιάρκεια τής θεραπευ­τικής αύτής άγωγής. "Υπολογίζεται συνήθως ότι ή άλλαγή αύτή φτάνει στό μέγιστο μεταξύ τής έ 6-

1. Χολερική κράση· κακουχία συνοδευόμενη άπό δυσκοιλιότητα, κεφαλαλγία καί δυσπεψία ποό άποδίδεται σέ ύπερβολική εκκριση '/υλή;.

δ ο μ ή ς κ α ί τ ή ς έ ν α τ η ς β δ ο μ ά δ α ς . Τότε άποκτάται ή δύναμη γ ιά τήν άζιοπο ίηση δλο κα ί περισσότερων τροφών, πού ή πέψη τους ε ίνα ι

δύσκολη."Οπως τά μπράτσα γ ίνονται γερ ά μέ τό σήκωμα

βαρών καί μέ μεγάλο άριθμό κ ινήσεω ν, έτσι καί τό πεπτικό σύστημα γ ίνετα ι πιό δυνατό μέ τήν πέψη τών δύσκολων τροφών. ’Έτσι ό πεπτικός σωλήνας ά ναγκάζετα ι ν ά γ ίν ε ι ένερ γός καί ύγιής κα ί τό σώ­μα πα ίρ νε ι μεταλλικά άλατα πού ε ίνα ι πολύ μεγά­λης σημασίας γ ιά τή χημ ική κατάσταση του σώμα­

τος, πράγμα πού στίς περ ισσότερες περιπτώσεις

δέν γ ινόταν πρίν."Οπότε άρχ ίζε ι κάποιος τή Φυσική 'Υγιεινή, ένας

μεγά λος άριθμός χημικώ ν μεταβολών γίνετα ι στό σώμα του καί κάθε μιά άπό τίς μεταβολές αύτές έχε ι κάποιο θετικό τελικό άποτέλεσμα.

Αύτό ε ίνα ι ένα πολύ σπουδαίο σημείο κα ί δ έν θέ­λω κα νένα πού ύποφέρει άπό ύψηλή π ίεση καί άκο- λουθεί τό σύοτημα πού περιγράφεται σ ’ αύτό τό βι­βλίο νά τρομοκρατηθεί, όταν παρουσιαστεί κάποιο ένοχλητικό σύμπτωμα. Είναι δύσκολο νά κατανοη- θοϋν οί άντιδράσεις πού παρατηρούνται στό σώ­μα ' μερ ικές φορές μάλιστα άκόμα καί Ύ γιειν ιστές μέ πε ίρα πολλών έτών, βρίσκονται σέ άμηχανία γιά

τά διάφορα σημπτώματα καί σημάδια πού παρουσιά­ζονται.

Κατά τό διάστημα τής θεραπείας, γ ιά άλες τίς δι­αταραχές αύτής τής μορφής, πρ έπε ι νά άκολουθη- θε ί ν η ο τ ε ία , κατά τήν όποία π ίνουμε μόνο ν ε ­ρό καί δσο τό δυνατό περισσότερη ξ ε κ ο ύ ρ α σ η . Μέσα σέ μερ ικές ώρες ή τό πολύ σέ μιά ή δυό μέ­ρες,κάθε διαταραχή αύτοϋ τού είδους θά έχε ι έξα- φανιστεί. Κάθε ένας άπό μάς πάσχει άπό «φτωχι­κή» κυκλοφορία τού αίματος στό ένα ή στό άλλο

μέρος τού σώματος κι ένα άτύχημα, ένας τραυμα­

τισμός κατά τόν τοκετό ή λα νθα σμένη στάση τοϋ σώματος, μπορεί ν ά δημιουργήσει καταστάσεις οί όποίες κατά τόν καθαρισμό ε ίνα ι δυνατό νά προκα- λέσ ου ν τά πιό πα ράξενα συμπτώματα.

0 ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ

«” Α ν β ρ ί σ κ ε σ τ ε σ έ ά μ η χ α ν ί α

καί δ έ ν μπορείτε νά έπ ικο ινω νήσετε μ' ένα Ύγιει- νιστή, τότε π ρ έ π ε ι ν ά ν η σ τ έ ψ ε τ ε κ α ί ν ά ξ ε κ ο υ ρ α σ τ ε ί τ ε « . Αυτός ε ίνα ι ό Χρυσός κανόνας.

Σ έ κά θε περίπτωση βέβαια ε ίνα ι προτιμότερο νά έλθετε σέ έπαφή μέ τόν Ύ γιειν ιστή σας, γιατί μέ τή προσωπική του έπίβλεψη θά έφαρμοστοϋν σωστό­τερα όσα περ ιγράψ αμε σ' αύτό τό βιβλίο. "Α ν χρη­σ ιμοποιήσουμε μέτρα γιά τή καταστολή τοϋ προβλή­ματος, θά προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Ή Φυσική Υ γ ιε ιν ή ε ίνα ι μιά άγωγή αποβολής άχρήστων, καί τό σώμα θά άποπειραθεί νά αύτοθε- ραπευτεϊ μέ τήν έξάλειψη τών άχρήστων καί τόν καθαρισμό τών Ιστών πού όνομάζετα ι «Φυσιοθερα­πευτική κρίση«. Θά πρ έπε ι νά ποϋμε πώς αύτός ε ίνα ι ένας άποτυχημένος δρος γιατί δ έν πρ όκε ι­ται γ ιά καμ ιά κρίση. 'Αντίθετα πρόκειτα ι γ ιά ένα έ- σωτερικό έξα γν ισ μό πού πρ έπε ι νά ε ίνα ι καλοδε­χούμενος. Ό άσθενής πού γνω ρ ίζει τί γ ίνεται, άν- τιμετωπίζει αύτό τόν έσωτερικό καθαρισμό κατά τέ­τοιο τρόπο, ώστε ή καλυτέρευση πού παρουσιάζε­ται στή ροή τού αίματος— άπό τόν καθαρισμό αύ­

τ ό — ν ά περ ιορ ίσε ι κάθε άνεπιθύμητο άποτέλεσμα στό έλάχιστο.

Ό καθαρισμός αύτής τής μορφής είτε έρχεται σάν πυρετός, είτε σάν καταρροϊκή έκρόή, είτε σάν σκάσιμο τοϋ δέρματος,ε ίτε μέ όποιαδήποτε μορφή

φλεγμονής, πρ έπε ι ν ά γίνετα ι δεκτός μέ προθυμία σάν κάτι άπαραίτητο γιά τήν άποβολή κάτι κατα­

στρεπτικού άπό τό σώμα.Πρίν όπό κάθε έοωτερικό καθαρισμό θετικής μορ­

φής δημιουργεϊται τό αίσθημα δτι τό σώμα άποκτά δύναμη. "Α ν ύπάρχει όποιαδήποτε διαταραχή κα­ταστροφικής μορφής τότε υπάρχει ένα αίσθημα

κούρασης, χάσιμο ένέρ γε ια ς κα ί δύναμης.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ή άλλαγή τής δίαιτας πρ έπε ι ν ά γ ίνετα ι κατά

στάδια καί δχι άπότομα.Στήν άρχή ά λ λ ά ζ ο υ μ ε τ ό π ρ ό γ ε υ -

μ α, κατά τό όποίο π ίνουμε χυμούς φρούτων καί

καταναλίσκουμε μόνο φρούτα.Μετά άπό δυό - τρεις βδομάδες προχωρούμε στήν

άλλαγή καί τού μ ε σ η μ β ρ ι ν ο ύ γ ε ύμ α­τ ό ς. Δ ιακόπτουμε τήν κατανάλωση κρέατος, φα­ριών κα ί άλλων ζωικών πρωτεϊνών. Τή θέση τους

πα ίρ νε ι μιά μεγά λη σαλάτα άπό διάφορα λαχαν ικά τής έποχής στήν όποία άναμ ιγνύουμε καί φρούτα, μιά ή δυό ψητές πατάτες καί διάφορα φρούτα. Τό

γεύμα αύτό μπορεί ν ά μή γ εμ ίζε ι τό στομάχι, δ- μως μάς κά νε ι ν ά νιώ θουμε σωματικά κα ί πνευ μ α ­τικά διαυγεΐς.Κατά τό άπόγευμα μπορούμε ν ά παίρ­νο υ μ ε γιαούρτι καί χουρμάδες.

Τό β ρ α δ υ ν ό γ ε ύ μ α άλλάζεται τελευ­ταίο, άφοΰ έχ ε ι καθιερωθεί ατό μεταξύ τό μεσημ­βρινό. Βάση του ε ίνα ι ή μεγά λη σαλάτα μέ πο ικ ι­λ ία λα χαν ικώ ν καί μέ φρούτα, ή όποία συνοδεύεται

άπό πατάτες ψητές ή άτμόβραστες, μαύρο πιτυροΰ- χο ψωμί κα ί προϊόντα πλήρους, άλεύρου (φρουτο- γλύκισμα, μπισκότα κ. ά .) ' ’Αποφεύγουμε τά ύγρά.

Στή δίαιτα αύτή π ιθανόν ν ά παρατηρηθούν άντι-

δράσεις, πού δέν ε ίνα ι γιά δλους οί ίδιες. Ό καθέ­νας δμως μπορεί νά σχεδ ιάσει σωστά τή διατροφή του, ώστε νά ταιρ ιάζει στήν περίπτωσή του, άν έχ ε ι άντιλπφθεί τίς βασικές άρχές τής Φυσικής 'Υγιει­νής.

Δέν πρ έπε ι ν ά δ ίνουμε μεγά λη σημασία, στό πόσο έλαττώθηκε ή πίεση, αρκε ί ή σωματική, δ ιανοητική καί συναισθηματική κατάσταση νά καλυτερεύει.

"Α ν κάποια τροφή προκαλεϊ πεπτικές διαταρα­χές, πρ έπε ι νά τή σταματήσουμε γιά ένα μικρό δι­άστημα καί νά τή ξαναρχίσουμε άργότερα.

"Α ν βρισκόμαστε σέ άμηχανία γ ιά κάποια άνεπι- θύμητη κατάσταση τής ύγείας καί δέν μπορούμε νά έπ ικο ινω νήσουμε μέ τόν Ύ γιεινιστή μας, τότε έφαρμόζουμε τόν Χ ρ υ σ ό κ α ν ό ν α τής Φυ­σικής 'Υγιεινής πού ε ίν α ι:

«ΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ»

Α ποβολή άχρήοτων άπό ιό δέρμα

Πρίν ή υπερβολική π ίεση τοϋ αίματος φθάσει σ ’ ένα έπ ικ ίνδυνο σημείο, τό αρτηριακό σύστημα πα­ρουσιάζει μιά τάση υπεραιμίας. Σ ' αύτό τό κεφάλαιο θά περ ιγράφουν ορ ισμένες μέθοδοι πού προορ ίζον­

ται ν ’ άπομακρύνουν αύτή τή τάαη.Σ χεδόν σέ κάθε περίπτωση τό άτομο πού πάσχει

άπό ύψηλή π ίεση ε ίνα ι γεμάτο ζωηράδα καί ζωτι­κότητα' χωρίς καμιά αμφιβολία αύτό ε ίνα ι ένα σημά­δι ύπεραιμ ίας του συστήματος καί ό πάσχων άνα-

κουφίζεται μέ τό νά γ ίνε ι δ ιανοητικά καί σωματικά ένεργητικός.

'Υπάρχουν βέβαια άλλες μέθοδοι γιά νά ανακουφι­στεί ή ένταοη τοϋ άρτηριακοϋ συστήματος. Ή δί­αιτα πού περιγράψαμε, χωρίς καμιά άμφιβολία, θά βοηθήσει πρός αύτή τήν κατεύθυνση. Μ πορούμε νά

πούμε μέ βεβαιότητα πώς κα νένα ς άρρωστος μέ ύ­ψηλή π ίεση δέν μπορ ε ί νά άκολουθήσει τή θερα­πευτική αύτή άγωγή χωρίς ν ά έχ ε ι παρατηρηθεί μιά έλάττωση τής συστολικής π ίεσής του. Πόσο θά έ-

λαττωθεί ή πίεση, δπως ε ίνα ι φυσικό, δ ιαφέρει γιά κάθε άρρωστο καί έξαρτάται άπό διάφορους παρά­γοντες. Τέτοιοι παράγοντες ε ίν α ι: τό έπά γγελμα , ή νευ ρ ική ένταση καί ή τάση πρός στενοχώ ρια,πού συνοδεύει τήν Ιδιοσυγκρασία των διαφόρων άτό-

μων.Οί πιό πάνω παράγοντες πρ έπε ι πάντα ν ά λαμβά-

νονται ύπ ’ δψη, γιατί καθορίζουν τό πόσο θά έλατ-

τωθεΐ Λ πίεση. "Α ν δμως άκολουθήθηκε ή θεραπευ­τική άγωγή πού περ ιγράψ αμε μέχρ ι τώρα, θά υπάρ­ξε ι μιά πτώση τής υψηλής πίεσης, πού θά κυμα ίνε­

ται άπό δέκα μέχρ ι τριάντα μονάδες, σ' ένα σύν­τομο διάστημα.

Π ρέπει νά τονιστεί δτι δ έν ε ίνα ι φρόνιμο νά έ- πιφέρουμε μιά άπότομη πτώση τής ύψηλής πίεσης,

γιατί τό σύστημα πρ έπε ι νά κά μει διάφορες μετα­βολές ' γ ε ν ικά μιά μ ικρή πτώοη ο’ δλες τίς π ιέσεις — συστολική, διαστολική καί διαφορική — ε ίνα ι έπι- θυμητή.

Παρά τό γεγονός δτι άν έφαρμοστεί ή θεραπεία

πού περ ιγράψ αμε μέχρ ι τώρα θά προκαλέσει αύ- τή τή μικρή έλάττωση τής π ίεσης πού ε ίνα ι έπιθυ-

μητή, ε ίνα ι μιά περ ιορ ισ μ ένη θεραπευτική άγωγή. Ό ρυθμός τής ϊασης μπορεί νά αύζηθεΐ άν βελτιω­θεί ή απόδοση των δργάνω ν άποβολής τών άχρή- στων άπό τό σώμα.

Τά δργανα άποβολής των άχρήστων ε ίνα ι τό

δ έ ρ μ α , οί π ν ε ύ μ ο ν ε ς , τό έ ν τ ε ρ ο καί οί ν ε φ ρ ο ί.

Ή δίαιτα πού περ ιγράψ αμε καί πού θά πρέπει ν ά

έχε ι κι δλας έφαρμοστεί άπό τόν πά σχοντα ,θά έ­χε ι ένερ γοπο ιήσ ε ι τό έ ν τ ε ρ ο καί τούς ν ε- φ ρ ο ύ ς. Τό έπ ό μ ενο σπουδαίο δργανο άποβολής πού πρ έπε ι νά μελετήσουμε ε ίνα ι τό δέρμα, τό ό­ποιο πρακτικά δέν έχε ι έπηρεαστεί καθόλου άπό τίς μεθόδους πού περ ιγράψ αμε μέχρ ι τώρα.

Τό δέρμα έχ ε ι τή δυνατότητα ν ά άπαλλάξει τό σώμα άπό μιά μεγά λη ποσότητα άχρήστων. “ Αν

μπορέσουμε νά έπ ινοήσουμε μεθόδους μέ τίς ό­ποιες τό δέρμα νά γ ίν ε ι πιό ένεργητικό καί πιό ά-

ποδοτικό, τότε ή συμφόρηση μέσα στό σώμα θά ά- νακουφιστεϊ.

Πολύς κόσμος νο μ ίζε ι πώς ή μεγάλη άποθολή ά-

χρήστων άπό τό δέρμα μπορεί νά έπ ιτευχθεί μέ πολύ ζεστά έπιθέματα καί τό τούρκικο λουτρό έρ­χεται άμέσως οτό νοϋ μας. Αύτή δμως ε ίνα ι μιά πολύ έντατική μέθοδος πού έζα να γκά ζε ι τό δέρμα

νά ένερ γοπο ιηθε ί καί δ έ ν σ υ ν ι σ τ ά τ α ι γ ιά άτομα πού έχουν πολύ ύψηλή πίεση. Ε ίνα ι πολύ

άσφσλέστερο ν ά διαμορφώσουμε ένα σύστημα ύ- γ ιε ινής τού δέρματος πού θά αύζήσει σ ιγά - σιγά

τήν ένεργητίκότητα των ιστών τ ο υ .Σ χεδόν κάθε δέρμα ε ίνα ι φ ραγμένο άπό έκατομ-

μύρια νε κρ ά κύτταρα. Αύτό σημα ίνε ι πώς τό δέρμα έχε ι πα χύνε ι πολύ καί έ χε ι φραχθεί έτσι ώστε νά έχ ε ι έλαττωθεΐ πολύ τό πέρασμα τών διαφόρων ου­

σιών μέσα άπό αύτό."Ενας τρόπος ν ά ένερ γοπο ιηθε ί ένα τέτοιο χον­

τρό καί φ ραγμένο δέρμα ε ίνα ι νά τό τρίψουμε μέ μιά στεγνή σκληρή πετσέτα. Αύτό θά άπομακρύνει

έκατομμύρια νεκρ ά κύτταρα."Ενας άλλος τρόπος, άκόμα πιό άποδοτικός, ε ίνα ι

ή τριβή του δέρματος μέ μιά πετσέτα βρ εγμ ένη μ έ κ ρ ύ ο νερό. Μ' αύτό τόν τρόπο ή κυκλοφο­ρία του αίματος τονώνεται τόσο άπό τήν τριβή δσο καί άπό τήν άντίδραση στό κρύο, πού πρ οκαλεϊ μιά έπί π λέο ν προμήθεια αίματος στό δέρμα.

ΜΑΣΣΑΖ

Ή δ ιέγερσ η τού δέρματος μπορεί ν ά αύξηθεΐ ά­κόμα πιό πολύ άν έφαρμοστεϊ τό μ α σ σ ά ζ.

Τό μασσάζ πρέπει νά γίνετα ι άπό ένα ε ιδ ικευ­μ ένο πρόσωπο πού ξέρ ε ι τίς κ ινήσεις πού προκα- λοΰν άπόφραξη του δέρματος καί τών λυμφατικών

άγγείω ν, τά όποϊα βρίσκονται κάτω άπό τούς ι­στούς τού δέρματος. Τό μασσάζ αύτό πρ έπε ι ν ά γ ί­νετα ι τακτικά κα ί στήν πραγματικότητα έχ ε ι σκοπό

νά λεπτύνει μάλλον τό δερματικό Ιστό παρά ν ά το­νώσει τους μϋες.

” Αν τό μασσάζ γίνετα ι άπό ένα Ύ γιεινιστή, αύ- τός ταυτόχρονα θά έφαρμόσει καί τήν τεχνητή ή- λ ιοθεραπεία ' αύτό σημαίνει πώς τό μαοσάζ θά γί­νεται στό δέρμα κάτω άπό τίς άκτίνες μιάς είδ ικής λάμπας. Ή θεραπευτική αύτή άγωγή ε ίνα ι πολύ ευ­εργετική, άλλά πρ έπε ι νά γ ίνετα ι κάτω άπό τίς ό- δηγίες ένός ε ιδ ικευμένου Ύγιεινιστή, γιατί τό πο­λύ δυνατό τεχνητό αύτό φως στήν περίπτωση κά­ποιου πού ύποφέρει άπό ύψηλή πίεση, μπορεί νά υποδειχθεί άρκετά έπ ικ ίνδυνο.

"Οποιος πάσχει άπό ύψηλή π ίεση πρ έπε ι πολύ ά- ραιά, άν ποτέ, νά κά νε ι ήλιοθεραπεία γιατί ε ίνα ι εύκολο ν ά μ ε ίνε ι στόν ήλιο περ ισσότερη ώρα άπό όση πρ έπ ε ι' αύτό σημα ίνε ι πώς γ ιά τό διάστημα τού­το τό δέρμα δ έν λε ιτουργεί ικανοποιητικά. "Ε να τέτοιο συμβάν μπορεί, διά τού περ ιορ ισμού τής λε ι­τουργίας τού δέρματος, νά αύζήσει τήν π ίεση τού αίματος κι αύτό μπορεί ν ά έχε ι άρκετά σοβαρές συνέπειες. ’ Αν θά έκτεθοϋμε στόν ήλιο πρ έπε ι αύ­τό νά γ ίν ε ι γιά πολύ περ ιορ ισμένο διάστημα, ένα ή δυό λεπτά τής ώρας κάθε φορά' δ έν πρ έπε ι νά γ ίνε ι καμ ιά προσπάθεια γιά μαύρισμα τού σώματος στόν ήλιο.

"Α ν δέν ε ίνα ι εύκολο ν ά γίνετα ι μασσάζ, τότε τό δέρμα ε ίνα ι δυνατό νά ένερ γοπο ιηθε ί μέ άλλες μεθόδους. Μιά τέτοια μέθοδος, πολύ χρήσιμη ε ίνα ι ή άκόλουθη:

Π αίρνουμε μιά χούφτα άλάτι καί τό ρ ίχνουμε σέ μιά λεκά νη μέ λίγο νερό. Τό διαλύουμε έλαφρά μέ­χρ ι πού ν ά πάρει ένα γαλακτώδες χρώμα.

Τρ ίβουμε τό έλαφρά δ ιαλυμένο αύτό άλάτι γρή­γορα καί ζωηρά πάνω σ’ δλο τό σώμα' φροντίζουμε, τό τρίψιμο τού άλατιού νά μή έρεθίσει τό σώμα, Ι­δ ιαίτερα άν αύτό ε ίνα ι πολύ εύαίσθητο.

'Αφήνουμε τό άλάτι νά ξηραθεί πάνω στό σώμα καί ν ά κολλήσει έλαφρά σ’ αύτό κι ϋστερα τό ξεπ λέ ­νο υ μ ε μέ χλιαρό νερό. ’Ακολουθεί ένα γρήγορο τρίψιμο τοΰ σώματος μ ’ ένα β ρ εγμ ένο κ ρ ύ ο σφουγγάρι, άν νιώθουμε άρκετά δυνατοί γ ι’ αύτό, κι ένα ζωηρό τρίψιμο μέ μιά στεγνή πετσέτα.

Τό τρίψιμο του σώματος μέ άλάτι ε ίνα ι πολύ χρ ή­σιμο γιά τήν αύξηση τής ικανότητας τού δέρματος πρός άποβολή τών άχρήστων. Μπορεί νά γίνετα ι δυό φορές τή βδομάδα, άρκεί τό ευαίσθητο δέρμα

νά μήν έρεθίζετα ι άηό τό άλάτι.Αυτοί οί παράγοντες πρ έπε ι νά λαμβάνοντα ι ϋη ’

δψη, γιατί πολλοί άρρωστοι ν ιώθουν δτι τό τρίψιμο μέ άλάτι έρεθ ίζε ι τό δέρμα, παρά τό γεγο νός δτι ε ίνα ι τονωτικό καί άναζω ογονεί τό δέρμα.

Ή θεραπεία γ ίνετα ι πιό άηοδοτική άν χρησ ιμο­ποιηθεί άλας καθάροιον (Epsom Salt) γιατί αύτό έ­χε ι μιά μεγαλύτερη ώσμοτική ένεργητικότητα

(μ ιά ένεργητικότητα πού έπ ιτρέπει τό εύκολότερο πέρασμα άπό τό δέρμα τών ύγρών καί τών διαφό­ρων ούσιών πού ε ίνα ι δ ιαλυμένες σ' α ύ τ ά ).

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Γιά γεν ικό καθαρισμό του δέρματος δέν ύπάρχει τίποτε πού νά ε ίνα ι ίσάξιο μ' ένα σπόγγισμα τού δέρματος μέ χλιαρό νε ρ ό καί σαπούνι, πού άκολου- θείται άπό ξέπλυμα μέ κρύο ν ερ ό κι ένα ζωηρό τρίψιμο μέ μιά στεγνή πετσέτα. "Οπως άποδεικνύε- ται άπό τά στοιχεία πού έχουμε, αύτό τό σπόγγι­σμα, Ιδιαίτερα άν γ ίνετα ι πρωί καί βράδυ, θά έλατ-

τώσει άπό μόνο του τήν πίεση.Π ολλές δηλητηριώδεις ούσίες πού προέρχονται

άπό τό σώμα καί φράσσουν τούς πόρους άπομακρύ- νοντα ι άπό. τό δέρμα μ ’ αύτή τή ύ δ ρ ο θ ε ρ α -

π ε ί α . Τό σπόγγισμα μέ νερ ό καί σαπούνι καί τό τρίψιμο μέ τήν πετσέτα ε ίνα ι ό καλύτερος τρόπος καθαρισμού τού δέρματος, γιατί ό π ο ι ο ς ύ- π ο φ έ ρ ε ι ά π ό π ο λ ύ ύ ψ η λ ή π ί ε σ η δ έ ν π ρ έ π ε ι ν ά κ ά ν ε ι π ο λ ύ ζ ε ­σ τ ό μ π ά ν ι ο .

Θεωρητικά τό ζεστά μπάνια πρέπει νά ε ίνα ι πο­λύ ώφέλιμα, γιατί θεωρούνται σάν μιά μορφή χαλά­ρωσης" γ ι’ αύτό ύπάρχει μιά φυσιολογική έπθυμϊα

γιά τέτοια μπάνια. "Ωστόσο ε ίνα ι π ιθανό τά ζεστά μπάνια νά μειώσουν πάρα πολύ τήν ένεργητικότη- τα τού δέρματος καί μ ’ αύτό τόν τρόπο προκαλούν μιά αύξηση τής πίεσης. ΓΓ αύτό τό λόγο πρ έπε ι νά άποφεύγονται.

Τό καλύτερο πρόγραμμα ε ίνα ι νά σταματήσου­με τά ζεστά μπάνια κα ί ν ά περ ιορ ιστούμε στόν κα­

θαρισμό τού δέρματος μέ σπόγγισμα μέ χλιαρό νερ ό καί σαπούνι καί στό τρίψιμο μέ άλατόνερο,όπως πε- ριγράψαμε λίγο πιό πάνω.

Τό μπάνιο μέ κρύο ν ε ρ ό δέν συοτήνεται. Πολλοί π ιστεύουν πώς ένα κρύο μπάνιο όλόκληρου τού σώματος κάθε πρωί θά έπαναφ έρει τήν καλή ύγεία. Στήν περίπτωση τής ύψηλής π ίεσης όμως τό σιόκ άπό ένα τέτοιο μπάνιο μπορεί νά καταλήξει σέ ρή­

ξη κάποιας άρτηρίας καί γ ι’ αύτό πρ έπε ι νά άπο- φεύγεται μέχρ ι πού ή π ίεση ν ά γ ίνε ι κανονική. Στίς περιπτώσεις πού ή π ίεση δέν ε ίνα ι πολύ ψηλή, ένα κρύο σπόγγισμα τού σώματος ε ίνα ι ώφέλιμο, άλλά καλύτερα θά ε ίνα ι άν προηγηθεΐ ένα σπόγγι­σμα μέ χλιαρό νε ρ ό καί σαπούνι, τό όποιο έχε ι μιά καθοριστική ένέ ρ γ ε ια κα ί άνο ίγε ι τούς πόρους. Τό κρύο ν ε ρ ό πάντα τε ίνε ι νά κλε ίνε ι τούς πόρους (έπομένω ς δυσχεραίνετα ι ή άποβολή των άχρήστων άπό τό δ έ ρ μ α ), ε ίνα ι όμως ώφέλιμο γιατί αύξάνει τήν κυκλοφορία τού αίματος στό δέρμα.

"Οποιος πάσχει άπό ύψηλή πίεση, δέν πρ έπε ι νά

ύποβάλλει τόν έαυτό του σέ καμιά έντατική υδρο­θεραπεία, έκτός άν βρίσκεται κάτω άπό τήν αυστη­

ρή έπίβλεψη του είδικοϋ.Στήν άποδοτικότητα του δέρματος ό ρουχισμός,

δπως ε ίνα ι φυσικό, πα ίζε ι σπουδαίο ρόλο. "Οποιος φορεϊ πολύ βαρύ ρουχισμό, κά νε ι πολύ μεγάλη ζη­μιά γιατί τό δέρμα δ έν άφήνεται νά άναπνεύσει. Τά Ιδεώδη έσώρουχα πρ έπε ι νά ε ίνα ι κατασκευα­σ μένα άπό μετάξι, λ ινό ή ένα άπό τά άλλα πορώ­

δη ύφάσματα πού ύπάρχουν σήμερα, γιατί έπιτρέ- πουν στό δέρμα νά άποβάλει τά άχρηστα του σώ­

ματος πού ε ίνα ι σω ρευμένα σ' αύτό. "Οταν χρησι­μοποιούνται μάλλινα έσώρουχα τό δέρμα έχ ε ι τήν τάση νά ε ίνα ι συνεχώς σέ μιά κατάσταση ήπιου ί- δρώματος κι αύτό δέν ε ίνα ι ώφέλιμο γιά τήν ύγεία.

Δ έν ε ίνα ι δμως πάντα εύκολο, ιδιαίτερα γιά άν-

θρώπους μεγάλης ήλικίας, νά άλλάξουν όλότελα τίς συνήθειές τους, γ ι' αύτό συστήνεται νά ελατ­τώσουν σιγά - σιγά τό βάρος τών έσώρουχων τους, Ιδιαίτερα κατά τήν άνοιξη. Πολύ ελαφρά έσώρου­χα πρ έπε ι νά χρησιμοποιούνται κατά τό καλοκαίρ ι καί λ ίγο πιό βαριά κατά τόν έπ ό μ ενο χειμώνα. Αύ­τό δ έν ε ίνα ι πάντα βολικό, ή γ εν ική τάση δμως πρ έπε ι νά κλ ε ίνε ι πρός έλαφρότερα ρούχα καί στή διατήρηση τού δέρματος σέ στεγνή κατάσταση. Ή

λεπτότητα των ρούχων καί ή στεγνότητα τού δέρ­ματος ε ίνα ι δυό παράγοντες πού πρ έπ ε ι νά συν­

δέονται μέ τό ύγ ιε ινό δέρμα.Κατά τή διάρκεια τής θεραπευτικής άγωγής γιά

τήν ύψηλή πίεση, πού ε ίνα ι βασ ισμένη στίς άρχές τής Φυσικής 'Υγιεινής ε ίνα ι πολύ π ιθανό ή άπέκκρι- ση τού δέρματος ν ά ε ίνα ι πολύ βίαιη καί νά προκλη- θεί κάποιο σκάσιμο τού δέρματος. Τά σκασίματα αύ-

τά ε ίνα ι χρήσιμα γιατί φ ανερώ νουν πώς κάτω άπό αύτά ύπήρχαν συσσωρευμένα άχρηστα τού σώμα­τος καί έξαιτίας τής ά νανεω μένης δραστηριότητας

του δέρματος ή άκαθαρσία αύτή έχ ε ι μειωθεί. Ό καθαρισμός αύτός διά μέσου του δέρματος πρέπει νά ένθαρρυνθεί καί ποτέ δ έν πρ έπε ι νά καταπιε­στεί μέ τή χρήση άλοιφών, έπ ιδέσμω ν ή φαρμά­κων. Ή ένεργητικότητα αύτή του δέρματος ε ίνα ι ά- πίθανο νά παραταθεϊ καί συνήθως έξαφανίζεται γρήγορα μέ μιά ισοζυγισμένη δίαιτα. Τά σκασίματα

αύτά τοΰ δέρματος τίς περ ισσότερες φορές μπορούν νά ρυθμιστούν μέ τήν έλάττωση τής ποσότητας τού άμύλου καί τής ζάχαρης πού καταναλίσκουμε. Μιά δίαιτα μέ γάλα μπορεί νά ε ίνα ι ώφέλιμη σέ μερ ικές μορφές σκασίματος τού δέρματος, άλλά στή περ ί­πτωση τής υψηλής π ίεσης ή διάρκειά της πρέπει νά ε ίνα ι πολύ σύντομη, γιατί αύζάνει τή ποσότητα τών ύγρών στό σώμα.

ΤΟ ΤΡΙΧΟΜΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΛΙΑ

Σ έ συνδυασμό μέ τό δέρμα θάθελα νά έπιστήσω τήν προσοχή τού άναγνώστη σέ δυό πολύ σπου­δαία μέρη τού σώματος, — στό τριχωτό τής κεφα­λής καί στά πόδια.

Γιά όσους πάσχουν άπό ύψηλή π ίεση ή έκκριση άπό τό τριχωτό τής κεφαλής ε ίνα ι πολύ σπουδαία καί μιά γ εν ική φροντίδα του' θά άνακουφίσει πολύ σέ άρκετές περιπτώσεις.

Τά μαλλιά πρ έπε ι νά πλένοντα ι όποτε ε ίνα ι δυ­νατόν καί τουλάχιστο μιά φορά τή βδομάδα, χρησι­μοποιώντας μόνο νερ ό καί σαπούνι. "Ολα τά είδη τών φαρμακευτικών σαμπουάν καί σαπουνιών πρ έ­

1. Τή φροντίδα τού τριχωτού τής κεφαλής καί τά προβλήματα του — Πιτυρίδα, ’Αλωπεκία, Φαλάκρα κ .5 . — διαπραγματεύεται ή ουγγραφεύς αύτοΰ τοϋ βιβλίου ατό έργο της «HA IR - CARE» —

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΛΛΙΩΝ» πού κυκλοφορεί μεταφρααμένο ατήν ελληνική γλώοοα άπό τίς έκδόαεις ΑΙΟΠΤΡΑ.

πε ι ν ά άποφεύγονται. Τά μαλλιά πρ έπε ι νά ζεπλέ- νοντα ι καλά μετά τό λούσιμο. Τό τελικό ξέπλυμμα π ρ έπ ε ι ν ά γ ίνετα ι μέ κρύο νερ ό . Δ έν ε ίνα ι άνάγκη ν ά κάνετε στό τέλος κρύο ντούς τής κεφαλής, γ ια­τί αύτό μπορεί ν ά διαταράξει τήν Ισορροπία τού αίματος, άλλά σ ίγουρα τό ν ερ ό πρ έπε ι νά ε ίνα ι χλιαρό μέχρ ι κα ί έλαφρά κρύο. "Α ν αύτό γίνετα ι κάθε βδομάδα τότε ή πιτυρίδα θ’ άρχίσει νά αύζά- νετα ι βαθμιαία. Αύτό ε ίνα ι ένα σημάδι δτι τό τρι­χωτό άποβάλλει πράγματι τά άχρηστα καί έ ν ε ρ γ ε ί κατά τόν σωστό τρόπο. ” Αν ή άγωγή αύτή συνεχ ι­στεί τότε ή πιτυρίδα σιγά - σ ιγά θά άρχίσει ν ά έλατ- τώνεται, άλλά καθώς έζα κολουθεί νά βγα ίνε ι πο ­τέ δέν πρ έπε ι ν ά τήν έμποδίσουμε μέ κα νένα ε ί­δος φαρμάκου.

Τά πόδια βοηθούν πολύ στήν έζάλειψη των ά-

χρήστων. 01 πιό πολλο ί άπό μάς άποθάλλουμε ένα σημαντικό μέρος των άκαθαρσιών τού σώματος άπό τούς δερματικούς πόρους των ποδιών. 'Επομένως τά πόδια πρ έπε ι νά πλένοντα ι μιά φορά τήν ήμέ- ρα μέ χλιαρό νε ρ ό καί σαπούνι. ’Ακολουθεί ένα ξέ ­πλυμα μέ χλιαρό νε ρ ό καί μετά ένα γρήγορο κρύο ντούς. "Α ν τά πόδια ’ιδρώνουν μάλλον εύκολα,τότε

π ρ έπε ι νά πλένοντα ι κατά τόν τρόπο πού περ ιγρά- ψαμε πιό πάνω δυό φορές τή μέρα. Μ’ αύτό τόν τρόπο ένα μεγάλο μέρος τής έσωτερικής άκαθαρσί- ας τού σώματος άποβάλλεται άπό τά πόδια καί ό άρ­ρωστος νιώθει οτι άνακουφίστηκε όριστικά, άπό ά­λες τίς άπόψεις. Οί κάλτσες πρ έπε ι νά άλλάζονται τακτικά — γ ιά άνθρώπους πού πάσχουν άπό ύπερβο­λ ικό ϊδρωμα οί κάλτσες πρ έπε ι νά άλλάζοντα ι μιά φορά τή μέρα.

Δ έν ε ίνα ι καθόλου φρόνιμο, σέ καμ ιά περίπτωση, ν ά έφαρμόζεται όποιαδήποτε μορφή φαρμακευτικής άγωγής γ ιά τό ίδρωμα των ποδιών. ’Ακόμα κα ί ή

χρήση Τάλκ μπορεί νά θεωρηθεί σάν κατασταλτι­

7. ' Υψ ηλή π ίεσ η 97

κή κα ί βλαβερή στό σώμα σάν σύνολο. Ή χρήση της πρ έπε ι ν ά σταματήσει, γιατί τά πόδια ε ίνα ι μέ­ρος τού συστήματος άπέκκρ ισης καί π ρ έπ ε ι νά έν- θαρρυνθεί ή άποβολή των άχρήστων μέ φυσικές με­θόδους κι δχι νά καταστέλλεται μέ φαρμακευτικά σκευάσματα.

Συνεχ ίζοντας τή μελέτη τής περίπτωσης τοϋ άρ­ρωστου πού ξεκ ίνη σ ε μέ Συστολική π ίεση 252 καί Διαστολική 170, στήν όποία άναφ ερθήκαμε άρκετές φορές στά προηγούμενα κεφάλαια, καί τοϋ όποίου ή π ίεσ η έπεσ ε πολύ μέχρ ι πού νά καθιερωθεί ή πλήρης δίαιτα, άκολουθήθηκε ή πιό κάτω ύδροθε- ρ α π ε ία : Πρώτα άπ ’ δλα τό σπόγγισμα μέ χλιαρό ν ε ­ρό κα ί σαπούνι, άκολουθούμενο άπό χλιαρό ξέπλυμ- μα καί μετά άπό κρύο σπόγγισμα κάθε πρωί, πού συνεχίστηκε γ ιά μιά βδομάδα. Μέχρι τό τέλος τής βδομάδας ε ίχ ε παρατηρηθεί μιά σημαντική βελτίω­ση τής κατάστασης τοϋ δέρματος. Κατά τό ίδ ιο διά­στημα έκ α νε μασσάζ κα ί τεχνητή ήλ ιοθεραπεία ' δ­λ α αύτά βοήθησαν οτή βελτίωση τής κατάστασής

τόυ.

Κατά τή δ ιάρκεια τής δεύτερης βδομάδας του συστήθηκε ν ά κά νε ι ένα μπάνιο μέ άλας καθάρσιο. Τό μπάνιο αύτό ε ίχ ε μάλλον πα ρ ά ξενα άποτελέ- σματα. Τ ήν ά λλη μέρα ό άρρωστος πονοϋσε κα ί ή­ταν π ιασμένος. Αύτό τό π ιάσιμο συνήθως ε ίνα ι ση­μάδι πώς ή ώσμοτική δράση τοϋ καθάρσιου άλατος

έφ ερε τά άχρηστα πιό κοντά στό δέρμα σέ μερ ικές όμάδες μυών.

Ά π ό τή τρίτη βδομάδα ό άρρωστος έ κ α ν ε ένα σπόγγισμα μ έ χλιαρό ν ε ρ ό καί σαπούνι τό πρωί.

Τοϋ συστήσαμε ν ά κά μ ε ι γ ιά τρείς μ έρ ες αύτή τή βδομάδα τρίψιμο μ έ ά λατόνερο , κάποια άλλη ώ­ρα τής ήμέρας — δχι τό πρωί άφοϋ έ κ α νε ζεστό σπόγγισμα.

Π έρα άπ ’ αύτά, κάθε βδομάδα έκα νε ένα μπάνιο

μέ άλας καθάρσιο.

Ή θεραπεία πού άκολουθήθηκε ήταν πολύ έντα- τική γ ιά κάπο ιον πού βρισκόταν σέ κα κή φυσική κα­τάσταση καί στό τέλος τού μηνάς — τό τέλος τής τέταρτης βδομάδας — έδ ε ιξε άναστατωμένος.

Ή άναστάτωσή του αύτή ήταν μιά φυσιολογική άν- τίδραση πού ά να μ ενότα ν- δταν αύτά έξηγήθηκε στόν άρρωστο τόν όπλισε μέ κουράγιο κα ί συνέχ ι­σε τή θεραπεία του μέ περ ισσότερο κέφι. Σ ά ν άπο- τέλεσμα διαπιστώθηκε πώς στό τέλος τής δγδοης ¿ β δ ο μ ά δ α ς ,μ έ δίαιτα σάν αύτή πού περ ιγράψ αμε στό πρ οηγούμενο κεφάλαιο, ή Συστολική του π ίεση μειώ θηκε στό 158, ή Διαστολική του στό 106 καί ή Διαφορική ατό 52.

Αύτή ήταν μιά σημαντική πτώση σέ σύγκριση μέ τήν άρχ ική του π ίεσ η κα ί φαινόταν κα ί άπό τή συμ­περιφορά του άρρώστου. "Η ταν π ιό εύστροφος, πιό αίσιόδοζος κα ί άλλαξε ή δλη άντίληψή του γ ιά τήν άρρώστια του. Ε ίχε γ ίνε ι πολύ ένθουσιώδης γιά ά­τι άφοροϋσε τή θεραπεία του. Αύτά ε ίνα ι ένα ς άπό τούς κ ινδύνους στή Φυοική Υ γ ιε ινή . Ό άρρωστος πού βρίσκεται ύπό θερ α πε ία ν κα ί πού έχ ε ι τήν αύ- τοπειθαρχία νά συνεχ ίσε ι τή θεραπευτική άγωγή δσο γίνετα ι περισσότερο, συχνά γ ίνετα ι πραγμα­τικά πολύ ένθουσιώδης. Οί Ύ γ ιε ιν ιστές συχνά προ­ε ιδοπο ιούν αύτούς τούς άσθενεϊς άτι 6 έσωτερικός

καθαρισμός συχνά άκολουθεΐ αύτά τό σημάδι τής άνάκτησης τής ύγείας.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ή άλλαγή τής δίαιτας θά προκα λέσει μ ιά έλάτ- τωση τής ύφηλής π ίεσης ' ή μείωση αύτή ε ίνα ι δια­

φορετική γ ιά τόν κάθε άρρωστο, γιατί έξαρτδται άπό πολλούς παράγοντες.

” Αν αυξηθεί ή άποβολή τών άχρηστων άπό τό σώ­μα ό ρυθμός τής ϊασης θά έπιταχυνθεί. Γιά νά γ ί­ν ε ι δμως αύτό άπαιτείται ή αύξηση τής άπόδοσης τών όργάνω ν άποβολής.

Τά δργανα άποθολής ε ίνα ι τό έντερο, οί νεφροί, τό δέρμα καί οί πνεύμονες.

Ή άποθολή άχρηστων άπό τό δέρμα ε ίνα ι δυνα­τό νά αυξηθεί μέ διάφορες μεθόδους. Τό τρίψιμο του δέρματος μέ μιά στεγνή πετσέτα — στεγνή έν- τριβή — άπομακρύνει άπ ’ αύτό έκατομμύρια νεκρ ά κύτταρα καί αύξάνει τήν άπόδοσή του. Α κό μ α κα­λύτερα άποτελέσματα μπορούμε νά πετύχουμε μέ τό τρίψιμο τού δέρματος μέ μιά β ρ εγ μ ένη κρύα πετσέτα, πού άκολουθεΐται άπό τή στεγνή έντριθή.

"Α λλη μέθοδος γιά τήν αύξηση τής άπόδοσης τού δέρματος ε ίνα ι τό μασσάζ άπό κάποιο είδικευ- μένο πρόσωπο.

Μιά άλλη μέθοδος γ ιά τή δ ιέγερσ η τού δέρματος καί τήν αύξηση τής άποθολής τών άχρήστων άπ ’ αύτό ε ίνα ι τό τρίψιμο τού σώματος μέ έλεφρά δια­λυ μ ένο άλάτι ή μέ άλας καθάρσιο (Epsom S alt).

Ό καθαρισμός τού δέρματος πρ έπε ι νά γίνετα ι μ ’ ένα σπόγγισμα μέ χλιαρό ν ερ ό καί σαπούνι, πού άκολουθεΐται άπό ξέπλυμμα μέ κρύο νε ρ ό καί άπό στεγνή έντριβή.

Τά ξεστά, άλλά κα ί τά κρύα μπάνια πρ έπε ι νά άποφεύγονται, καθώς έπίσης καί ή ήλιοθεραπεία.

Τά έσώρουχα πρ έπε ι νά ε ίνα ι κατασκευασμένα άπό πορώδες ύφασμα.

Τά πόδια κα ί τό κεφάλι π ρ έπ ε ι ν ά πλένοντα ι τα­κτικά μ έ χλιαρό νε ρ ό κα ί σαπούνι.

Βαδειές άναπνοές καί άλλες άσκήσεις

ΠρΙν άρκετά χρόνια κυκλοφόρησε ένα β ιβλίο πού έξηγοϋσε μιά θεραπευτική άγωγή (γ ιά τήν ύψπλή π ίε σ η ), βασ ισμένη άποκλειστικά σέ άσκήσεις θα- θειάς άναπνοής. Τό διάστημα έκε ίνο άσχολούμουν πολύ μ ’ αύτή τή πάθηση κα ί έφάρμοσα αύτή τή θε­ραπεία σ ’ άρκετούς άπό τούς άρρώστους μου.

Μ ερικοί άπό τούς άρρώστους πού έφάρμοσαν αύ- τές τίς άσκήσεις άκολουθοϋσαν μιά αύστηρή δίαι­τα. ’ Αλλοι όμως έφάρμοσαν αύτές τίς άσκήσεις χω­ρίς καμ ιά τροποποίηση στή διατροφή τους. Κρατήθη­κε μιά πολύ προσεκτική παρακολούθηση των δύο

αύτών μεθόδων.Τά άποτελέσματα ήταν έκπληκτικά. Στούς άσθε-

ν ε ίς πού άκολουθοϋσαν μιά δίαιτα παρόμοια μ ’ αύ- τήν πού περιγράφεται στό β ιβλίο πού έχετε στά χέρ ια σας, παρατηρήθηκε μιά ταχεία πρόοδος καί καταγράφηκε μιά οημαντική έλάττωση τής π ίεσής

τους. 01 άσθενείς τής άλλης όμάδας, πού έκα να ν τίς άναπνευστικές άσκήσεις χωρίς καμ ιά άλλαγή στόν τρόπο ζωής τους, έδ ε ιξα ν στήν άρχή μιά ση­

μαντική πρόοδο στή μείωση τής π ίεσής τους. Αύτή ή πρόοδος ήταν συστηματική γιά έξη βδομάδες π ε ­ρίπου’ μετά τό διάστημα αύτό δμως ή π ίεσή τους διατηρήθηκε σταθερή.

Μετά άπό αύτό, δοκιμάστηκαν δυό ά λλες όμάδες άρρωστων σέ έλαφρώς διαφορετικές γραμμές. Κα( οΐ δυό όμάδες άκολουθοΰσαν τήν Ιδια δίαιτα, άλλά μόνο Λ δεύτερη όμάδα έφ άρμοζε τΙς άσκήσεις 6α- θειάς άναπνοής.

Ή π ίεοη των μελώ ν τής πρώτης όμάδας, πού έ- φάρμοζαν μόνο τή δίαιτα, έλαττώθηκε μέ άργό ρυ­θμό. ’Αντίθετα ή μείωση τής π ίεσης των μελώ ν τής

δευτέρας όμάδας, πού έφ άρμοζαν τόσο τή δίαιτα δσο καί τίς άσκήσεις θαθειάς άναπνοής, ήταν ση­μαντική κα ί συνεχίστηκε μέχρ ι πού έφτασε στό κα­νον ικό έπ ίπεδο. Αύτό άπόδε ιξε πώς οί ά σ κ ή- σ ε ι ς θ α θ ε ι ά ς ά ν α π ν ο ή ς ά π ο τ ε - λ ο ΰ ν έ ν α ά π ο δ ο τ ι κ ό θ ε ρ α π ε υ ­τ ι κ ό μ έ σ ο , ιδιαίτερα άν συνδυάζονται μέ τό ύπόλοιπο μέρος τής θεραπευτικής άγωγής πού πε-

ριγράφεται σ ’ αύτό τό βιβλίο.Μιά μεγά λη άδυναμία τοϋ συστήματος θαθειάς

άναπνοής ε ίνα ι ότι καταντά μονότονο. Διαπιστώνε­ται συνήθως πώς οϊ φορές πού έπαναλαμβάνετα ι κάθε άσκηση λ ιγοστεύουν σιγά - σ ιγά μέχρ ι πού γ ίνονται τόσο λ ίγες ώστε ν ά μήν έχουν κ α νέ να ό­φελος.

"Ενας τρόπος ν ά ξεπερ ά σουμε τήν άδυναμία αύ- τή ε ίνα ι ν ά κά νουμε τίς άσκήσεις αύτές στό ρυθμό μουσικής κα ί μπορούμε νά προμηθευτούμε κατάλ­ληλους δίσκους. "Α λλος τρόπος ε ίνα ι ν ά κά νουμε τίς άσκήσεις αύτές κατά τή δ ιάρκεια ένός περ ιπά ­του κ α θ ώ ς π ε ρ π α τ ά μ ε . Σ ’ αύτή τή π ε ­ρίπτωση έχουμε τό πρόσθετο όφελος τής αύξησης τής κυκλοφορίας τού αίματος πού όφείλεται στό περπάτημα.

Τό πιό σημαντικό μέρος τής θαθειάς άναπνευστι- κής κ ίνησης ε ίνα ι ή βαθειά έ κ π ν ο ή — τό ά- δειασμα των πνευμόνω ν.

Μέ τή βαθειά έκπ νο ή έζασφαλίζεται ή άπομά-

κρ υνση πολλώ ν άκαθαρσιών πού βρίσκονται σέ ά- ερ ιώδη κατάσταση, κα ί αύξάνετα ι σημαντικά Λ πο­σότητα τοϋ ά έρα πού έκπνέετα ι.

Στή περίπτωση πού οί θαθειές ά να π νοές συν­δυάζονται μ έ τό περπάτημα τό τ ε :

— ή ε ί σ π ν ο ή διατηρείται γ ιά τέσσερα βή­ματα καί,

— ή έ κ π ν ο ή διατηρείται γιά πέντε ή έξη βήματα. Γιά τήν έκπνοή σ ’ αύτή τή περίπτωση χρ ε ι­άζεται ν ά καταβληθεί μιά σχετικά μικρή σωματική προσπάθεια ' αύτό άντιοταθμίζεται άπό τό γεγο νός δτι ό άέρας κατά τήν ε ίσπνοή άφήνεται ν ά ρέε ι σ ιγά - σ ιγά στούς πνεύ μ ο νες — δ έν συμπιέζετα ι ά- πότομα.

Ό συνδυασμός βαθειάς άναπνοής καί περπατή­ματος δ έν μπορεί ν ά γ ίνετα ι γ ιά πολλή ώρα. Μέσα

σέ λ ίγα λεπτά θά διαπιστωθεί πώς, έξαιτίας τής αύ­ξησης τοΰ όξυγόνου, ή βαθειά ά ναπνοή γ ίνετα ι μέ δυσκολία. Σ ’ αύτό ακριβώς τό σημείο ξαναρχίζου- μέ τήν κα νο ν ική άναπνοή. Αύτό ε ίνα ι ένα σπουδαίο

σημείο καί πρ έπε ι ν ά τονιστεί, γιατί πολλο ί στενο­χωριούνται δταν διαπιστώσουν πώς μετά άπό π ερ ­πάτημα μερ ικώ ν λεπτών (σέ συνδυασμό μέ βαθειές

ά ναπ νοές) δέν μπορούν π ιά ν ά άναπνεύσουν 6α- θειά. Αύτή ε ίνα ι μιά φυσιολογική άντίδραση τοΰ μη­χανισμοί) τοΰ έγκεφάλου, γ ιά νά μειω θεί ή ποσότη­τα τοϋ όξυγόνου στό αίμα.

Π έρα άπό τό συνδυασμό βαθειάς άναπνοής καί περπατήματος υπάρχουν μερ ικές άσκήσεις πού μπορούν ν ά γίνονται «κατ’ οίκον». Οί άσκήσεις αυ­τές ε ίνα ι πολύ άπλές άλλά θά φέρουν μεγά λο όφε­λος κα ί θά βοηθήσουν πάρα πολύ στήν άνακούφι- ση άπό τήν ένταση, πού πάντα ύπάρχει στήν περ ί­πτωση τής πολύ ύψηλής πίεσης.

ΠΡΟΤΗ ΑΣΚΗΣΗ

Ξαπλώ νουμε ά νάσ κελα καί λυγ ίζουμε τά γόνα ­τα' κάτω άπό τό κεφάλι καί τούς ώμους βάζουμε ένα μαξιλάρι.

Χαλαρώ νουμε όλους τούς μΰες μας κα ί μετά είσ- π νέο υ μ ε μέ τή μύτη άργά άλλά βαθειά, έπ ιτρέπον- τας έτσι στόν άέρα ν ά εισχω ρήσει κα ί ν ά γεμ ίσ ε ι τό κάτω μέρος τών πνευμόνω ν. Καθώς γ ίνετα ι αύ­τό ή κοιλιά σπρώχνεται πρός τά κάτω κα ί δ ίνε ι τήν έντύπωση πώς ύψώνεται πάνω άπό τό στήθος. Εί­

να ι πολύ σημαντικό νά δ ιεισδύει ό άέρας στό κάτω μέρος τών πνευμόνω ν.

"Οταν ό άέρας γεμ ίσε ι τό κάτω μέρος τών πνευ ­μόνω ν όλότελα, τόν κρατάμε γ ιά μερ ικά δεύτερο­

λεπτά. Στή συνέχε ια συσποϋμε τήν κοιλιά κα ί τίς κάτω παίδες, έκπνέοντας ταυτόχρονα βαθειά.

Αύτή ή άσκηοη πρ έπε ι ν ά συνεχιστεί μέχρ ι πού

νά νιώ σουμε έλαφρά κουρασμένο ι.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΣΚΗΣΗ

Στεκόμαστε όρθιοι. Π α ίρνουμε άπό τή μύτη μιά βαθειά ε ισπνοή γέρνοντας πρός τά δεξιά κα ί σπρώ­χνο υ μ ε τό δεξί χέρ ι πρός τά κάτω (στό έζωτερικό

τού δεξιού ποδιού) καθώς ύψώνουμε τόν άριστερό βραχίονα πάνω άπό τό κεφάλι έτσι ώστε τό σώμα νά γ έ ρ ν ε ι πρός τά δεξιά. Καθώς κά νουμε αύτή τή κίνηση ε ι σ π ν έ ο υ μ ε ά ρ γ ά .

’Επιστρέφουμε στήν άρχ ική όρθια θέση μας καί στή συνέχε ια γ έρ νο υ μ ε πρός τά άριστερά. ’Αφή­

νο υ μ ε τό άριστερό μας χέρ ι ν ά πάει κάτω πρός τό άριστερό μας πόδι καί τό δεξ ί μας χέρ ι ν ά άναση-

κωθεί καί ν ά έλθει πάνω άπό τό κεφάλι, έτσι ώστε τό σώμα μας νά γ έρ ν ε ι πρός τά άριστερά. Καθώς

κά νουμε αύτή τή κίνηση έ κ π ν έ ο υ μ ε .’Ε παναλαμβάνουμε αύτές τίς κ ινήσ εις ε ίσ πνέον-

τας καθώς γ έρ νο υ μ ε πρός τά δεξ ιά κα ί έ κ π ν έ ο ν ­τας καθώς γ έρ νο υ μ ε πρός τά άριστερά μέχρ ι πού νά κουραστούμε έλαφρά.

Ή σειρά τής ε ίσπνοής καί τής έκπνοής πρ έπε ι

στή σ υ νέχε ια ν ’ άλλάξει (ε ισ π νέουμε καθώς γέρ ­νο υ μ ε άριστερά καί έκπ νέο υ μ ε καθώς γ έρ νο υ μ ε πρός τά δ ε ξ ιά ) .

Σκοπός τής άσκησης αύτής ε ίνα ι ν ’ αύξήσει τήν κυκλοφορία σέ κάθε πνεύμονα . Ε ίναι μ ιά έξαιρετι-

κή άσκηση γ ιά τήν άποστράγγιση τών πνευμόνω ν καί γ ιά τή δ ιέγερσ η τής ικανότητάς τους νά άπο- βάλλουν τά άχρηστα (ο ί π νεύ μ ο νες ε ίνα ι ένα όρ­γ α νο άποβολής των άχρήστων άπό τό σώμα. Τά ύ·

πόλοιπα όργανα άποβολής ε ίνα ι τό έντερο, τό δέρ­μα, κα( οί ν εφ ρ ο ί).

Ή άσκηση αύτή πρ έπ ε ι νά γ ίνετα ι πρωί κα ί βρά­δυ κα ί ν ά δ ια ρ κε ί μέχρ ι πού νά ν ιώ σουμε έλαφρή κούραση.

ΤΡ ΙΤ Η ΑΣΚΗΣΗ

Στεκόμαστε όρθιοι, μέ τά χέρ ια ατά σπονδυλική στήλη στό ύψος τής μέσης' τά δάκτυλα πρ έπε ι νά δε ίχνου ν πρός τά μπρός καί οί άντ ίχε ιρες πάνω άκριβώς ατά όστά τής σπονδυλικής στήλης.

Κ λε ίνου με τό στόμα κα ί ε ισ πνέουμε άπό τή μύ­τη μ ικρή ποσότητα άέρα κάθε φορά, όπως όταν μυ­ρ ιζόμαστε λουλούδια. Σ υ νεχ ίζο υ μ ε τίς δ ιακομμέ- νε ς ε ίσ πνοές μέχρ ι πού ν ά γεμ ίσουμε τούς πνεύ ­μονες οέ τέτοιο βαθμό, ώστε ν ά μή χω ρούν άλλο. Καθώς ά να π νέουμε γ έρ νο υ μ ε σιγά - σ ιγά τό σώμα πρός τά πίσω. "Οταν τό στήθος γεμ ίσει, βγάζουμε τόν άέρα άπό τό σ τ , ό μ α ά ρ γ ά - άργά καί ταυτό­

χρ ονα κ ινούμ ε τό σώμα πρός τά μπρός.Αύτή ή άσκηση άπαιτεΐ άρκετή έζάσκηση γιατί

όπως διαπιστώνεται, στήν άρχή μόνο μικρή ποσό­τητα άέρα μπορεί νά χω ρέσει μέσα ατούς π νεύ μ ο ­νες. Μέσα σέ μιά ή δυό βδομάδες καθημερ ινής ά­σκησης θά διαπιστωθεί ότι ή χωρητικότητα των π νευ ­

μόνω ν θά αύξηθεί κατά πολύ. Δ έν ύπάρχει κα νένας περ ιορ ισμός ώς πρός τίς πόσες φορές μπορεί ν ά γ ίνε ι αύτή ή άσκηση. Ό κα νόνα ς όμως ε ίνα ι ότι τό σώμα πρ έπε ι νά νιώ σει έλαφριά κουρασμένο πρ ίν σταματήσουμε.

'Όπως ε ίνα ι φυσικόν, υπάρχουν πολλές άσκήοεις γ ιά τήν αύξηση τής χωρητικότητας των πνευμόνω ν. Οί τρείς ασκήσεις όμως πού περ ιγράψ αμε άμέσως πιό πάνω καί οί συνδυασ μένες μέ τό περπάτημα

άναπνευοτικές άσκήσεις έπαρκοϋν γιά ν ά αύξή- σουν τήν χωρητικότητα τών πνευμόνω ν, ν ά άπο- στραγγίσουν τούς πνευμον ικούς ιστούς καί ν ά βο­ηθήσουν πολύ οτήν άπομάκρυνση των καταρροϊκών άποθεμάτων τά όποια συχνά ύπάρχουν στίς περ ι­πτώσεις τής ύψηλής πίεσης.

Π ρέπει νά θυμούμαστε πώς οτήν περίπτωση τής ύψηλής π ίεοης ε ίνα ι συνηθ ισμένη μιά όρ ισμένη συμφόρηση σ ’ ολόκληρο τό σώμα. "Α ν μπορέσουμε όμως νά καταστήσουμε τούς πνεύ μ ο νες π ιό ύγιει- νούς, τότε θά έχουμε έπιτύχει πολλά γ ιά ν ά αύξη- θεί ό ρυθμός τής καύσης καί γ ιά νά άπομακρυν- θοϋν τά άχρηστα άπό τό σώμα.

Στήν περίπτωση του άρρώστου στόν όποιον άνα- φερόμαστε, οί άναπνευοτικές άσκήσεις άρχ ισαν νά γ ίνοντα ι περ ίπου στή δέκατη βδομάδα άπό τήν έ ­να ρ ξη τής θεραπευτικής άγωγής κι ε ίχα ν σάν άποτέ- λεσμα μιά μ ικρή πτώση τής π ίεσής του μέσα σέ με­ρ ικές μέρες. Μέσα σέ δεκατέσσερις μ έρ ες ή π ίε ­σή του ήταν:

Συστολική 148

Διαστολική 100Διαφορική 48

Κατά τό διάστημα αύτό ό άσθενής άντιλήφθηκε πώς άν άκολουθοϋσε όλους τούς κα νό νες κι άν έ­κ α ν ε τίς άσκήσεις πού περ ιγράφ τηκαν σ ’ αύτό τό κεφάλαιο, ή π ίεσή του θά γ ινόταν ξα νά κανονική . Αύτό τού έδωσε ένα πρόσθετο κίνητρο ’ ή δίαιτά του διατηρήθηκε σέ μιά πολύ άπλή βάση καί έξα-

κολούθησε ν ά κά νε ι τίς άσκήσεις “του άνελλιπώς.

'Έ να σημείο πού προβληματίζε ι πολύ τούς άσθε- νε ϊς ε ίνα ι ή δ ι ά ρ κ ε ι α αύτών τών άσκήσεων. Ό χρόνος πού μπορεί ν ά δ ιατεθεί γ ι’ αύτές τίς άσκήσεις έξαρτάται άπό τή κατάσταση τού άρρώ-

στου καί άπό τόν χρόνο πού έχε ι στή διάθεσή του. Κάποτε ρώτησα έ ν α ν άρρωστο πού ύπόφερε άπό ύ- ψηλή πίεση, καθώς τόν έζέταζα, πόσο χρόνο σπά­ταλά γ ιά σωματική άσκηση. Μου άπάντησε πώς συν­δύαζε τίς θαθειές άναπνευστικές άσκήσεις μέ τό περπάτημα, καθώς πή γα ινε στό γραφείο του κάθε πρωί. Ό πρωινός αύτός περίπατος πού συνδυαζόταν μέ τίς άσκήσεις βαθειάς άναπνοής τού έπα ιρ νε συ­νολ ικά περ ίπου δεκα πέντε λεπτά. Τό βράδυ ξεκου­ραζόταν γιά μιά. ώρα μετά τό φαγητό καί μετά έ­κα νε τίς άναπνευστικές άσκήσεις γιά δέκα λεπτά περίπου. Π αραδέχθηκε πώς μερ ικά βράδυα ένιω­θε πώς δ έ ν ήθελε νά κά νε ι τίς άσκήσεις, άλλά έ π έ μ ε ν ε. Μάς τόνισε ότι πολλές φορές ένιω ­θε πολύ ά ναζω ογονημένος μετά άπό τίς άσκήσεις.

Π ερίπου μισή ώρα τήν ήμέρα ε ίνα ι ό γεν ικό ς κα­νόνα ς γιά τήν ώρα πού πρ έπε ι νά σπαταληθεϊ γ ιά τίς άσκήσεις πού περιγράψαμε. Βέβαια δποιος έχε ι τή

δυνατότητα ν ά σπαταλίσει περισσότερο χρ όνο μπο­ρ εί νά αύζήσει τήν άσκησή του, μέ άρκετά σημαν­τικό όφελος γ ι' αύτόν.

Ό ασθενής (πού συνδύαζε τόν δεκαπεντάλεπτο πρω ινό του περίπατο πρός τό γραφείο του μέ τίς άσκήσεις βαθειάς άναπνοής καί πού έ κ α νε κάθε βράδυ γ ιά δέκα λεπτά τίς άσκήσεις πού περιγρά- ψαμε) παρατήρησε ότι πέρ α άπό τή μεγά λη έλάτ- τωση τής π ίεσής του σημειώθηκε κα ί μιά σημαντι­

κή βελτίωση στήν κυκλοφορία του αίματός του, ι­διαίτερα στήν περ ιοχή των χερ ιώ ν τά όποία τόν χε ι­

μώνα ήταν πάντα κρύα. Ή δίαιτα, πού ε ίνα ι βασι­σ μ ένη στίς άρχές τής Φυσικής Θεραπευτικής, μέ τό μικρό π ερ ιε χ ό μ ενό της σέ άμυλο συχνά έχε ι σάν άποτέλεσμα ν ά νιώθει αύτός πού τήν έφαρμόζει

πιό κρύος κατά τήν δ ιάρκεια τού πρώτου χειμώ να τής θεραπείας. Αύτό γ ε ν ικά θεραπεύεται κατά τό

δεύτερο χειμώ να, άλλά οί άσκήσεις βαθειάς άνα-

πνοής μπορούν νά φανούν πολύ όφέλιμες σ’ δλες τίς περιπτώσεις έλαττωμένης κυκλοφορίας.

Η ΕΞΑΝΤΛΗΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΒΛΑΠΤΕΙ

01 πάσχοντες άπό ύψηλή π ίεση προειδοποιούντα ι συχνά νά μή έπιδίδονται σέ ύπερβολική σωματική κούραση καί τό σήκωμα βαρών άπαγορεύεται αύ- στηρά άπό τούς πιό πολλούς γιατρούς.

Δ ιαβάζοντας τό κεφάλαιο αύτό ε ίνα ι π ιθανόν με­ρικοί νά παρασυρθοϋν καί άψηφόντας αύτές τίς συ­στάσεις νά έπ ιδοθοΰν σέ άσκήσεις καί κ ινήσεις 6- λω ν των είδών. Αύτό βέβαια δ έ ν πρ έπε ι ν ά γ ίν ε ­ται. "Ο λες οί κουραστικές άσκήσεις κα ί οί έπ ίπονες κ ινήσ ε ις πρ έπ ε ι ν ά άποφεύγονται, γιατί προκαλοΰν περ ισσότερο κακό παρά καλό.

Π ρίν άποπειραθούμε νά άρχίσουμε άσκήσεις πού π ιθα νόν ν ά μάς κουράσουν πρ έπ ε ι ν ά βεβαιωθού­

με πώς ή π ίεσή μας έχ ε ι πλησ ιάσει πολύ τήν κα νο­ν ική .

εκίαϊκεορεηι ιαιρικί) ϋ.Μ.ιΐ!.·.!.! 88

ΞΗ ΑΓΝΠΣΤΗ, ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΗ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣΣ ειράό κ τ ώ άρθρων τής ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ» γιά τόν κύκλο τών καρΒιοπαθειών, τ ίς α ιτ ίε ς τους, τήν τιρό-

ί , .... . η, ι — ..μ .— ληψη καί τή θεραπεία τ ο υ ς ...............................

Ε- Υπέρταση, ο οιωιιηλός«φονιάς»

- .ί,Λ ·

{ ·.* - Φ Τ ' : β£α 8̂ »?·*

-Αλάτι - ζάχαρη-Α καί παχυσαρκία ||ι -

" οί μεγάλοι ένοχοι § ιV Φνογβέίκη >* ϊ,'Μη.

- Κόψτε τώρα τό τοι γάρο

. ■·» ":· ■■·:■» » »■».*"■'*< ··· ■"►·'. >.·<■ >■« ·« ·« *»»!·«-. ι*«·, « . . . , .» ,· .·* Λ , * "α . * Λ "

Τό περπάτημα ο έ συνδυασμό μέ τ(ς άσκήσεις 6α- θειδς ά ναπνοής πού περ ιγράψ αμε π ιό πάνω άνή- κουν σέ μιά άλλη, έντελώς διαφορετική κατηγορία. Ε ίνα ι «ά ο φ α λ ε ί ς» άσκήσεις καί, Οπό τόν δ- ρ ο ν δτι ό άσθενής δ έ ν παρακουράζετα ι σωματικά, πάντα θά ε ίνα ι όφέλιμες. Γι' αύτό δ έ ν ύπάρχει κα­νέ ν α ς λόγος ν ά τίς άποφ εύγουμε' άντίθετα ύπάρ- χ ε ι λόγος ν ά τίς έφαρμόζουμε.

"Οταν ή π ίεσ η ε ίνα ι πολύ υψηλή μιά όρ ισ μένη έ ν ­ταση δημιουργείτα ι πάνω στήν καρδ ιά καί τότε τό περπάτημα άκόμα καί τής πιό μ ικρής άνηφοριάς

πρ ο κα λε ί ένα σφύξιμο στό στήθος. Αύτό τό σφάξι­μο άποτελεί μιά σαφή προειδοπο ίηση καί πρ έπε ι

ν ά τό λά βουμε σοβαρά ύπ ' όψη. Συνήθως διαπιστώ­νετα ι πώς ά ν τό πρόσωπο πού ένιω σε αύτό τό σύμ­πτωμα ξεκουραστεί κα ί μετά άρχίσει ξα νά τό άργό περπάτημα, τό σφίξιμο αύτό στό στήθος θά έξαφα-

νιστεϊ."Α ν κάποτε παρουσιαστεί ένα τέτοιο σύμπτωμα,

— σφύξιμο στό στήθος,— π ρ έπ ε ι ν ά έφαρμοστεί αύ- τή ή τεχν ική τής ξεκούρασης καί τοϋ άργοΰ π ερ ­πατήματος. Ταυτόχρονα ή δίαιτα κα ί οί ά λλες μέ­θοδοι πού περ ιγράφ ηκαν σ ’ αύτό τό βιβλίο θά προ- καλέσουν μιά τόνωση τής καρδιάς καί των αιμοφό­ρων άγγε ίω ν ' π ρ έπ ε ι έπομένω ς ν ά άναμένετα ι πώς τό σφύξιμο του στήθους θά έξαφ ανιστεί σ ιγ ά -σ ιγ ά . Δ έν πρ έπ ε ι ν ά ξεχ ν ο ύ μ ε πώς ή καρδιά ε ίνα ι ένα ς ε ίδ ικός μϋς' όπως κάθε μυς τού σώματος έτσι κα ί ό καρδιακός μύς πρ έπε ι ν ά διατηρείται δυναμωμέ-

νος.Ό πάσχων άπό υψηλή π ίεση πού έλα β ε κάποια

φροντίδα κα ί έκ α νε λ ίγη σωματική άσκηση θά π ρ έ­

π ε ι ν ά τονώσει κα ί τόν καρδ ιακό μύ, δταν θά ξα­να ρ χ ίσ ε ι τή σωματική άσκηση. Τό άργό περπάτημα συνδυαζόμενο μ έ τίς άσκήσεις θαθειάς άναπνοής

ε ίνα ι μιά έξα ιρετ ική άρχή. Μετά άπό έ να σύντομο

διάστημα Λ καρδ ιά θ’ άρχίσει νά σπρώ χνει τό αίμα π ιό βίαια καί τότε μπορούμε ν ' άρχίσουμε σιγά - σι­

γά ν ’ ά νεβ α ίνο υ μ ε μ ικρές άνηφοριές, μέχρ ι πού τό περπάτημα σέ άρκετά άπότομες άνηφοριές νά γ ίνετα ι χωρίς δυσκολία. Αύτή ή βαθμιαία αύζηση τής δύναμης τού καρδιακού μΰ ε ίνα ι πολύ έπιθυμη- τή καί πρ έπε ι νά έπιδ ιω χθεί άπό δλους έκε ίνους πού διαπιστώνουν πώς τό σφύζιμο στό στήθος συνοδεύ­ει τήν ύψηλή τους πίεση.

Ά νω κοίλη φλέβα

Θά π ρ έπ ε ι ν ά ποϋμε πώς τό αίσθημα κάποιου σφυ-

ζίματος στό στήθος δ έ ν σημα ίνε ι πάντα δτι έχ ε ι έ- πηρεαστεί Λ καρδιά. Σ υχνά αύτό τό σύμπτωμα προ­έρχετα ι άπό μιά κατάσταση φουσκώματος του στο­μάχου. Ή στεγνή δίαιτα πού περ ιγράψ αμε σ ’ άλλο κεφάλαιο αύτοΰ του βιβλίου έζασφ αλίζει καλή μά­σηση των τροφών’ έτσι πολύ συχνά ή δίαιτα αύτή

έζαφ ανίζε ι αύτό τό σύμπτωμα.Τό φούσκωμα του στομάχου, παρουσιάζεται καί

έξαιτίας τής κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας λα­χανικώ ν ' αύτό παρουσιάζει σέ ορ ισμένες περιπτώ­σεις μιά κάποια δυσκολία. Γενικά, τά ώμά λαχαν ικά ε ίνα ι καλύτερα άπό τά ψ ημένα γ ιά τήν περίπτωση αύτή του φουσκώματος καί άν τό μάσημά τους ε ί­να ι πλήρες πολύ λ ίγο φούσκωμα θά παρατηρηθεί. Ή πέψη τών λαχανικώ ν δέν ε ίνα ι εύκολη κα ί τό στομάχι καί τό έντερο ε ίνα ι άσυνήθιστα ο ’ αύτού τού είδους τήν τροφή δταν ή πρ οηγούμενη δίαιτα π ερ ιλά μ β α νε μικρή ποσότητα λα χαν ικώ ν σέ σύγκρι­ση μέ τίς άλλες τροφές. ” Αν άκολουθουθηθεί ή δί­αιτα πού περιγράψαμε, μέσα σέ μερ ικές βδομάδες θά έζαφανιστεί αύτή ή τάση πρός τό φούσκωμα καί ή πέψη δλων τών λα χανικώ ν θά γ ίνετα ι χωρίς καμιά διαταραχή. "Οταν δμως τό φούσκωμα ε ίνα ι σοβα­

ρό, οί ψητές πατάτες κα ί καλά ψ ημένες φρυγανιές άπό πλήρ ες πιτυρούχο ψωμί μαζί μέ τά λα χαν ικά θά φέρουν κάποια άνακούφιση.

'Ό ταν κάποιος πά σχει άπό φούσκωμα του στομά­χου πα ίρ νε ι συνήθως κάποιο είδος άλκαλικής σκό­νης, όπως σότιουμ μπαϊκαρπονέιτ, άλλά στή Φυ­σική Θεραπευτική καμ ιά μορφή φαρμάκου δ έν συ- νιστάται. Π ιστεύουμε πώς ότιδήποτε είσάγεται στό

σώμα άπό τό στόμα πρ έπε ι ν ά ε ίνα ι μιά τροφή ή ένα ύγρό πού σέ κάποιο στάδιο θά όφελήσουν τό σώμα. Ούσίες τής μορφής πού άναφ έραμε δέν

ε ίνα ι τροφή καί παρά τό γεγο νός δτι μπορεί ν ά κα­

8. 'Υ ψ ηλή π ίε σ η 113

ταλήξουν σέ μιά μείωση τοϋ φουσκώματος, οί πα- ρ ενέρ γ ε ιές τους μέσα στό έντερο μποροΟν νά ε ί­να ι βλαβερές.

"Οταν ή π ίεσ η τοϋ αίματος έχ ε ι γ ίνε ι περ ίπου κα νον ική , μποροΰμε ν ’ ώρχίσουμε ήπ ιες άσκήοεις, άλλά δλες οί κ ινήσεις πού μπορούν νά διαταράξουν τό κτύπο τής καρδιάς πρ έπε ι νά άποφεύγονται. ’Ε­πιθυμητές ε ίνα ι οί άσκήοεις πού προκαλοϋν χαλά­ρωση. Κατά τήν άποψή μου, μαζί μέ τίς άσκήοεις

θαθειάς άναπνοής πρ έπε ι ν ά καταβάλουμε κάθε προσπάθεια ν ά άνακουφίσουμε κάθε τυχόν ύπάρ- χουσα ένταση στήν περ ιοχή τού αύχένα, κι αύτό μπορεί ν ά γ ίνε ι μέ τίς δυό πιό κάτω άσκήοεις, τίς

όποιες μποροΰμε νά προσθέσουμε στήν καθημερ ι­ν ή μας ρουτίνα.

ΠΡΟΤΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

— Στεκόμαστε όρθιοι.— Φανταζόμαστε πώς μπροστά άπό τή μύτη μας

ύπάρχει ένα ς δείκτης’ άρχ ίζουμε νά περιστρέφου­με τή μύτη γύρω άπό τήν άκρη αύτοΰ τού δείκτη σχηματίζοντας έ να πολύ μικρό κύκλο μέ τήν κ ε ­φαλή. Ή περιστροφική αύτή κ ίνηση γ ίνετα ι γ ιά με­

ρικά λεπτά μέ κατεύθυνση πρός τά δεξ ιά ' στή συ­ν έ χ ε ια ή κατεύθυνση αύτή άντιστρέφεται— κυκλική

κ ίνησ η άπό τά άριστερά πρός τά δεξιά . Αύτές οί κ ινήσ ε ις έξασκοΰν τή μ ικρότερη όμάδα των αύχε-

ν ικώ ν μυών.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

"Οταν αύτή ή άσκηση γ ίν ε ι σωστά π ρ έπ ε ι ν ά νιώ ­θουμε τόν αύχένα χαλαρωμένο.

— Στεκόμαστε όρθιοι.

— Χαλαρώνοντας τούς μύες τοϋ α ύ χένα στρέφου­με τήν κεφαλή πρός τά δεξιά, σχηματίζοντας πλή­

ρεις κύκλους.

— "Οταν συμπληρώ σουμε μερ ικούς κύκλους περ ι­στρέφουμε τήν κεφαλή πρός τήν άντίθετη κατεύ­

θυνση — πρός τά άριστερά— .

01 δυό αύτές άσκήσεις μπορούν ν ά γ ίνοντα ι όπο- τεδήποτε καί ε ίνα ι πολύ ώφέλιμες γ ιά τήν άπομά- κρυνση τής α ύχεν ικής έντασης πού προκαλεϊτα ι ά- πό τή φυσική — σωματική — καί συναισθηματική κού­ραση.

01 άσκήσεις πού περιγράφονται σ ’ αύτό τό κεφά­

λα ιο — άσκήσεις θαθειάς άναπνοής, συνδυασμός ά- να πνευστικώ ν άσκήσεω ν καί περιπάτου καί οί αύχε- ν ικέ ς άσκήσεις — ε ίνα ι άπαραίτητες γ ιά όλες τίς περιπτώσεις ύφηλής π ίεσης κα ί π ρ έπ ε ι ν ά γ ίνοντα ι «πιστά« κάθε μέρα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

01 ά σ κ ή σ ε ι ς β α θ ε ι ά ς ά ν α π ν ο ή ς φέρουν άπό μόνες τους μιά έλάττωση τής υψηλής πίεσης. "Α ν συνδυαστοϋν μέ τή σωστή διατροφή καί τή φροντίδα γ ιά τήν αύξηση τής άποθολής άχρήστων άπό τό δέρμα ή άποδοτικότητά τους γ ίνετα ι άκόμα μεγαλύτερη.

Οί ά ναπνευστικές άσκήσεις άνακουφ ίζουν άπό τήν ένταση πού πάντα ύπάρχει στήν περίι 'τωση τής ύψη- λής πίεσης. Μ1 αύτές άποσκοποϋμε στήν αύξηση τής χωρητικότητας των πνευμόνω ν καί στήν άπομάκρυν- ση των καταρροϊκών άποθεμάτων, πού ύπάρχουν συ­χνά στίς περιπτώσεις αύτές.

Οί άσκήσεις βαθειάς άναπνοής γ ίνοντα ι στό σπί­

τι, μπορούν δμως νά συνδυαστούν κα ί μέ τό περπά ­τημα, δπως περιγράφεται σ’ αύτό τό κεφάλαιο.

"Α ν μπορέσουμε ν ά καταστήσουμε τούς πνεύμο ­νε ς π ιό ύγ ιε ινούς τότε θά έχουμε έπιτύχει πολλά γ ιά νά αύζηθεϊ ό ρυθμός τής καύσης καί γ ιά ν ά ά-

πομακρυνθοϋν τά άχρηστα άπό τό σώμα.Ή ύπερβολική σωματική άσκηση, τό σήκωμα βα­

ρών, οί κουραστικές άσκήσεις κα ί οί έπ ίπονες κ ινή ­σεις π ρ έπ ε ι νά άποφεύγονται. 01 άσκήσεις βαθειάς άναπνοής, «κατ’ ο ίκον« ή σέ συνδυασμό μ έ τό π ερ ­πάτημα ε ίνα ι ά σ φ α λ ε ί ς κα ί ώ φ έ λ ι μ ε ς κα ί μπορούμε ν ά τίς έφ αρμόζουμε χωρίς διασταγμό. "Οταν ή π ίεσ η γ ίνε ι περ ίπου κα νο ν ική θά πρ έπ ε ι νά καταβάλουμε προσπάθεια γ ιά τήν άνακούφιση άπό τήν α ύ χ ε ν ι κ ή έ ν τ α σ η . Αύτό μπορούμε νά τό πετύχουμε μέ κατάλληλες α ύ χεν ικές άσκή-

σεις, πού περιγράφονται σ ’ αύτό τό κεφάλαιο.

Ή κρύα κομπρέσα

Τά άχρηστα πού σωρεύονται στό σώμα π ρ έπ ε ι νά άποβληθοΰν καί γ ι’ αύτό πρ έπε ι νά καλυτερεύσουμε τήν απόδοση των όργάνω ν άποβολής, μέ τά όποία

ή Φύση μάς έφοδίασε.Στά πρ οηγούμενα κεφάλαια έζετάσαμε μεθόδους

γιά τή βελτίωση τής κατάστασης του έ ν τ έ ρ ο υ, τοϋ δ έ ρ μ α τ ο ς καί των π ν ε υ μ ό ν ω ν . Σ ’ αύτό τό κεφάλαιο θά έξετασθοϋν μέθοδοι γ ιά τήν καλυτέρευση τής κατάστασης των νεφρών.

Στή Φυσική Θεραπευτική ή έπ ίδραση τής κρύας κομπρέσας χρησιμοποιείτα ι συχνά γιά νά δ ιεγ ε ίρ ε ι τή λειτουργία τών νεφρών. Αύτή ε ίνα ι μιά πολύ ά- σφαλής μέθοδος κα ί άν ή έπιθυμητή άντίδραση έ-

π ιτευχθεί, θά βοηθήσει τήν άποθολή τών άχρήστων καί θά έλαττώσει τήν ύψηλή πίεση. Πολλοί πού ύ- ποφέρουν άπ’ αύτή τήν πάθηση φοβούνται πώς ή άρ- χ ική άντίδραση στή κρύα κομπρέσα μπορεί ν ά ε ί­να ι βλα βερ ή ’ ή άντίδραση δμως αύτή ε ίνα ι πάντο­

τε τοπική κα ί ώς έκ τούτου δέν π ρ έπ ε ι νά προκα- λεΐ άνησυχίες. Ή κρύα κομπρέσα μπορεί ν ά έφαρ- μοστεί σ ’ δλες τίς περιπτώσεις έ κ τ ό ς ά π ό τ ί ς π ο λ ύ σ ο β α ρ έ ς . Ε ίνα ι δμως καλύτερο ν ά δώσουμε κάποιο κα νόνα πάνω σ’ αύτό τό θέμα— γιατί δ έν ε ίνα ι εύκολο νά καθοριστεί ποιά ε ίνα ι σο­βαρή περίπτωση κα ί ποιά δχι.— Μ πορούμε λο ιπόν νά

πούμε πώς οί κομπρέσες πρ έπε ι ν ά μή χρησ ιμο­

ποιούνται, χωρίς τήν έπίθλεψ η ή τΙς Οδηγίες τού Ύγιεινιστή, ά ν ή συστολική π ίεση ε ίνα ι πάνω άπό

200.Ή κομπρέσα στήν Οποία άναφερόμαστε άποτε-

λείται άπό ένα κομμάτι λ ινό ύφασμα, πού πρ έπε ι ν ά έχε ι τόσο μήκος δσο χρειάζετα ι γ ιά νά κά νε ι ένα γϋρο του σώματος καί ν ά σκεπάζει ή μιά άκρη της τήν ά λλη κατά 2-3 έκατοστά γιά ν ά στερεώνεται

εύκολα. ΤΟ πλάτος της διαφέρει, άλλά κατά γεν ικό κα νόνα πρ έπε ι νά ε ίνα ι περ ίπου 20 έκατοστά παρά τό γ εγο νό ς άτι μπορεί ν ά ε ίνα ι πολύ πιό πλατειά γ ιά νά φτάνει άπό τά πλευρά (παΐδια) μέχρ ι τή μέ­ση. Ή κομπρέσα μουσκεύεται σέ κρύο νερ ό , ξε ­σφίγγεται κα ί έφαρμόζεται στήν περ ιοχή τής μέ­σης μέ τέτοιο τρόπο, ώστε τό πάνω μέρος της νά καλύπτει τίς τρείς τελευταίες παΐδες. Στή συνέχε ια στερεώνεται μ έ πα ραμάνες καί σκεπάζετα ι μέ δυό ή τρεις στρώσεις μάλλινου ή φ ανελλένιου ύφάσμα- τος, γ ιά ν ά διατηρηθεί ή έπίδραση τής κομπρέσας.

Ή έπιθυμητή άντίδραση ε ίνα ι ένα α ί σ θ η μ α

ζ ε σ τ α σ ι ά ς τού δέρματος, πού καλύπτεται μέ τήν κομπρέσα, πράγμα πού παρουσιάζεται δεκα­πέντε έως είκοσι λεπτά μετά τήν έφαρμογή της. Τό άποτέλεσμα μιάς τέτοιας άντίδρασης ε ίνα ι πά ν­τοτε πολύ ώφέλιμο. ’ Αν ή κομπρέσα π α ρ α μένε ι κρύα, πρ έπ ε ι ν ά άφαιρείται κα ί τό δέρμα ο ’ αύτό τό σημείο ν ά πλένετα ι μέ χλιαρό νε ρ ό καί νά στε­

γνώ νετα ι μέ γρήγορο τρίψιμο μέ μιά πετσέτα. Γιά ν ά διαπιστώσουμε άν τό σώμα ζεστάθηκε, σηκώ­νο υ μ ε μέ τό χέρ ι τό ένα άκρο τής κομπρέσας καί μέ τά δάκτυλα προσπαθούμε νά νιώ σουμε τή ζε ­στασιά ε ίτε πάνω στό σώμα, είτε στό έσωτερικό τής κομπρέσας.

Ή άντίδραση στήν κρύα κομπρέσα διαφέρει γιά κάθε άτομο. ’Ακόμα κι δταν ύπάρχει ή σωστή άν­

τίδραση, συχνά αύτή ή άντίδραση έξαφανίζεται ά~

πόταμα. "Α ν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε οί κρύες κο­μπρέσες πρ έπε ι νά σταματήσουν γιά άρκετές νύ ­χτες κα ί ν ά ξα ναρχίσουν άργότερα. 01 κομπρέσες έψαρμόζονται συνήθως λίγο π ρ ίν ξαπλώσουμε γ ιά ύπνο, κα ί πολύ π ιθανό νά έχο υ ν στεγνώσει έντε- λώς μέχρ ι τό πρωί.

Τό ύφασμα πρ έπε ι ν ά πλένετα ι σ έ ζεστό ν ερ ό με­τά άπό κάθε έφαρμογή τής κομπρέσας γιατί άπορ-

ροφά μέσω τού δέρματος τά άχρηστα πού άποβάλ- λοντα ι άπό τό σώμα έξαιτίας τής δράσης της.

Παρά τό γεγο νός ότι τό μέρος του δέρματος πού

καλύπτεται άπό τήν κομπρέσα άναζωογονείται, ή έπιθυμητή άντίδραση λα μβά νε ι χώραν βαθιά μέσα

στούς Ιστούς. Αύτό φέρνει μιά ά μεση αύξηση τής δύναμης μέ τήν όποία ρέε ι τό αίμα, σ ’ δλο τό κα­λυπτόμενο μέρος καί ή ύπερα ιμ ία έλαττώνεται.

Π ολλοί άρρωστοι, στήν άρχή, βρ ίσκουν μάλλον άνεπιθύμητη τήν ιδέα τής έφαρμογής τής κομπρ έ­σας" έπε ιδή δμως φέρνει ύπνο κα ί ε ίνα ι άνακουφι- στική σύντομα τή συνηθ ίζουν καί τελικά δυσκο­

λεύοντα ι ν ά τή σταματήσουν.01 κομπρ έσες άποδίδουν τά καλύτερό τους άπο-

τελέσματα ά ν γ ίνοντα ι γιά περ ίπου δυό μήνες κάθε φορά καί μπορούν ν ά έφαρμόζονται πέντε νύχτες

κά θε βδομάδα. Π ρέπει ν ά τίς σταματήσουμε γιά έν α τουλάχιστο μήνα" μετά άπό αύτό τό διάστημα μπορούν νά ξαναρχίσουν. Αύτή ε ίνα ι μιά Ιδεώδης θεραπευτική άγωγή γιά άνθρώπους πού διαπιστώ­

ν ο υ ν δτι έχ ε ι μειω θεί ό ρυθμός μέ τόν όποίο χα­μηλώ νει ή υψηλή π ίεση καί δτι χρειάζετα ι μιά ν έ α ώθηση.

Τό γεγο νός δτι ή π ίεση όρ ισμένω ν άσθενώ ν πα­ρ α μ ένε ι ύψηλή δ έν πρ έπε ι ν ά τούς άποθαρρύνει. "Οπως άναφ έραμε κα ί πρ ίν, ή Φυσική θεραπευτική ε ίνα ι μ ιά θεραπευτική άγωγή πού έ π η ρ ε ά ζ ε ι

κ ά θ ε Ι σ τ ό τ ο ύ σ ώ μ α τ ο ς . Μέ άλλα

λόγια, όταν άκολουθείται αύτή Λ άγωγή, άκόμα κι ά ν δέν μειωθεί ή π ίεση, αύξάνετα ι ή ύγεία τοϋ αρ­τηριακού συστήματος" αύτό κα ί μόνο τό κά νε ι ηιό ικανό ν ' άντέξε ι στίς π ιέσεις καί τή δοκιμασία καί ό κ ίνδυνος ρήξης απομακρύνεται περισσότερο.

Τό πώς φαίνεται κα ί πώς α ίσθάνεται κάποιος ε ίνα ι πραγματικά ένας πολύ καλύτερος όδηγός άπό οτι πολλο ί άπό μάς νομ ίζουμε, κα ί οί άναγνώστες πού 8ά άκολουθήσουν τίς άρχές πού περιγράφονται σ ’ αύτό τό βιβλίο, χωρίς άμφιβολία θά ωφεληθούν κα­τά πολλούς τρόπους. Ό καθαρισμός τοϋ αίματος καί ή έλάττωση τής νευρ ικής έντασης πού τό συνο­

δεύει σημαίνουν ότι ή όλη νοοτροπία γύρω άπό τήν ύγεία άποκτά μιά ν έ α όψη.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΝ ΣΚΕΦΕΟΝ

Ή ύγεία έζαρτδται τόσο άπό τό σώμα, όσο κα ί ά­πό τό νού. Μέ τό νοϋ έλέγχο υ μ ε τίς σκέψεις μας. Ή βελτίωση καί ή πραότητα τών σκέψεων ε ίνα ι κά­τι πού μπορεί ν ά γ ίνε ι. Ό έλεγχος τών σκέψεων μπορεί ν ά γ ίν ε ι άπό τόν καθένα μας κα ί ό ρόλος του στή θεραπεία τής ύψηλής π ίεσης ε ίνα ι πολύ σπουδαίος.

Ό έλεγχος τών σκέψεων μπορεί νά βοηθηθεί πά­ρα πολύ άπό τό ε ί δ ο ς τ ή ς τ ρ ο φ ή ς πού ε ίσάγουμε στόν όργανισμό μας. Μέ τόν έλεγ χ ο τών σκέψεων μπορούμε ν ά πετύχουμε τή χαλάρωση,

πού ε ίνα ι άπαραίτητη στήν περίπτωση τής ύψηλής π ίεσης ' γ ι’ αύτό οί πάσχοντες άπ ’ αύτή π ρ έπ ε ι ν ά μάθουν νά χαλαρώ νουν μ ’ αύτή τή μέθοδο. Συνή­

θως όμως παρατηρεΐται ότι ό ένεργητικός τύπος, πού συχνά πάσχει άπό ύψηλή πίεση, δ έ ν έκτιμά ό­σο πρ έπε ι τή χαλάρωση μέ τόν έ λεγ χ ο τών σκέψεων

καί περ ιορ ίζετα ι στή χαλάρωση μ έ κάποια άλλαγή

της ένεργητικότητάς του. Αύτό ε ίνα ι ένα μεγάλο λάθος καί συμβουλεύουμε αύτοΰς πού πάσχουν, νά έφαρμόσουν πιό σύγχρονες δ ιανοητικές δραστηριό­τητες γ ιά ν ά έπ ιτύχουν τή χαλάρωση.

Παρά τό γεγονός ότι προσπάθησα σ ’ αύτό τό βι­βλίο ν ά δώσω μιά ίδέα γιά τή ρύθμιση τής ύφηλής

π ίεσης μέ δίαιτα καί μέ άσκήσεις, δ έν πρ έπε ι νά θεωρηθεί πώς μέ τόν δρο Φυσική 'Υγ ιεινή καί Φυσική Θεραπευτική έννοοϋμε μόνο αύτούς τούς τρόπους θεραπείας. Αύτό ε ίνα ι πολύ άπομακρυσμένο άπό τήν πραγματικότητα κα ί γ ι’ αύτό θά ήθελα νά συ­στήσω στούς άναγνώστες μου πώς πρ έπε ι ν ά δια­βάσουν κι άλλα β ιβλία Φυσικής Υ γ ιε ινής , γ ι’ αύτό

τό θέμα1. Αύτός ε ίνα ι ό μόνος τρόπος γ ιά νά κατα­νοήσ ουν τήν πραγματική έννο ια τής Φυσικής Υ γ ιε ι­νής, σ ’ δλη της τήν έκταση.

Στόν πάσχοντα άπό ύψηλή π ίεση θά ’θελα νά συ­στήσω νά διαβάσει ξανά αύτό τό βιβλίο, γ ιά ν ά κα­τανοήσει κάθε άλλαγή τής θεραπευτικής άγωγής καί τούς λόγους πού έπ ιβ άλλο υν τά διάφορα στά­διά της. Ή κατανόησή τους θά τόν όπλίσει μέ ά- ποφασιστικότητα ν ά άκολουθήοει δοα συστήνουμε άνεπιφύλακτα, κι αύτός ε ίνα ι ό μόνος δρόμος πού οδηγε ί στήν έπιτυχία.

"Οταν ή κύρια κατεύθυνση τής θεραπευτικής ά­

γωγής γ ίνε ι κατανοητή, θά πρ έπε ι ν ’ άρχίσει άμέ- σως ή θεραπεία. Μέσα σέ μερ ικές βδομάδες, σίγου­ρα, θά παρατηρηθεί ένα ζω ντάνεμα καί γ ε ν ικά μιά καλυτέρευση τής γεν ική ς διάθεσης τοϋ άρρώστου, πού θά έχε ι θετική έπ ίδραση στήν περαιτέρω έζέ- λ ιξη τής κατάστασης.

1. Ξ ημείω τη μ ετχφ ρχοτή : "Ε νχ τέτοιο βιβλίο ε ίν χ ι τό βιβλίο τοΟ Η . B e n ja m in «ΟΛΗΓΟΞ Φ ΓΣΙΟ Θ ΕΡΑ Π ΕΙΑ Σ ΓΙΑ 0Λ 0Γ 2» πού θεω­ρείτα ι άίπό πολλούς οάν τό ε ύ χ γ γ έ λ ι ο τή ς Φ υοικής θ ερ α π ευ ­τ ική ς.

Τελικά, σ ’ αύτή τή θεραπευτική άγωγή δ έν ε ίνα ι Φρόνιμο νά ψ άχνουμε γ ιά κα θημερ ινή βελτίωση τής κατάστασης. Τό καλύτερο ε ίνα ι ν ά ύπολογίζουμε τήν πρόοδο πού έ γ ιν ε σ έ δ ίμηνα διαστήματα. Κοι­

τάζοντας πίσω, σ έ κάθε μιά ά π \ αύτές τίς δ ίμηνες περ ιόδους θά παρατηρήσουμε μιά άζιοσημείωτη βελ­τίωση τής φυσικής κατάστασης κ ι αύτό θά μάς βοη­θήσει ν ά συνεχ ίσουμε τή θεραπευτική άγωγή μέ μεγαλύτερη έμπιστοσύνη.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ή βελτίωση τής άπόδοσης των νεφ ρώ ν θά βοηθή­σει τήν άποβολή των άχρήστων άπό τό σώμα, έπο-

μένως καί στήν έλάττωση τής ύψηλής πίεσης.Ή κρύα κομπρέσα θά βοηθήσει στήν καλυτέρευ­

ση τής κατάστασης τών νεφρών. Στίς πολύ σοβαρές

περιπτώσεις — δ τ α ν ή σ υ σ τ ο λ ι κ ή π I ε- σ η ε ίνα ι πάνω άπό 200 — πρ έπε ι ν ά άποφεύγεται

ή χρησ ιμοποίησή της, έκτός ά ν γ ίνετα ι μ έ τήν κα­θοδήγηση ένός Ύγιεινιστή.

Γιά ν ά έλέγ ζο υ μ ε τή σωστή άντίδραση στήν έφαρ- μογή τής κρύας κομπρέσας έζετάζουμε μετά άπό δ εκα πέντε — είκοσ ι λεπτά ά ν ύπάρχει ένα αίσθημα ζεστασιάς, τό όποιο προσπαθούμε ν ά νιώ σουμε μέ τά δάκτυλά μας, εϊτε πάνω στό σώμα είτε ατό έσω- τερ ικό τής κομπρέσας, άφοϋ άνασηκώσουμε μέ τό χέρ ι τά ένα της άκρο.

"Α ν μέσα σ ’ αύτό τό διάστημα ή κομπρέσα δ έ ν ζεσταθεί διακόπτουμε τήν έφαρμογή της γιά λ ίγο διάστημα.

Σ ά ν άποτέλεσμα τής δράσης τής κομπρέσας αύ- ζάνετα ι ή δύναμη μέ τήν όποία ρέε ι τό αίμα σ’ δλο τό μέρος πού καλύπτεται άπό αυτήν.

ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

"Οταν ό καρδιακός μΰς συσπαστεϊ, τό αίμα τρο­μπάρεται σάν χείμαρρος στις άρτηρίες, πού διαστέλ- λονται έλαφρά.

Μερικά κύρια αίτια πού προκαλοϋν ύψηλή πίεση είναι:-ή άπόφραξη τών άρτηριών άπό τή συσσώρευση άχρήστων ούσιών στά τοιχώματά τους. -ήούλοποίησητών τοιχωμάτων έξαιτίας δηλητηριω­δών ούσιών πού εϊσάγονται στό σώμα.-κόπωση τών νεφρών,-νευρική υπερένταση κ.ά.

"Αν ή ύψηλή πίεση διαγνωστεϊ στά πρώτα της στάδια, κι άν άκολουθηθούν οί φυσικές μέθοδοι θε­ραπείας πού περιγράφονται σ' αύτές τις σελίδες, σύντομα ό άσθενής θά γίνει έντελώς καλά, χωρίς καμιά άλλη έπιπλοκή.

Οί ίδιες αύτές μέθοδοι τής Φυσικής Άφάρμακης Θεραπείας, άν άκολουθηθούν μέ έπιμονή άπό ό­

σους ύποφέρουν γιά μεγάλο διάστημα, θά προκαλέ- σουν μιά άργή έλάττωση τής ύψηλής πίεσης -μιά άπότομ.η έλάττωση είναι πολλές φορές έπικίνδυνη- καί καταστροφικά άποτελέσματα δπως ή αιφνίδια καρ­διακή συγκοπή, ή έγκεφαλική αιμορραγία καί ή άρ- τηριοσκλήρωση, μπορούν νά άποφευχθοϋν σέ μεγά­λο βαθμό.

εκδόσεις d b é i@ m mχαρ.τρικουππ 13 τηλ.3605228