ΕΚΘΕΣΗ - Central Bank of Cyprus...στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και...

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη

ΈκθεσηΧρηματοοικονομικής

ΣταθερότηταςΠ

αράρτημα Ι

4

Παράρτημα ΙΙ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ - ΚΥΠΡΟΣ

ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ

ΕΚΘΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ2017

a21804041 CBC FSR report 2018_a1.qxp_Layout 1 15/05/18 14:49 Page 1

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


Έκδοση από:Υπηρεσία Μακροπροληπτικής Επίβλεψης του Τμήματος Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας

Επιμέλεια από: Υπηρεσία Εκδόσεων, Γενικές Διοικητικές Υπηρεσίες

© ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2017

Διεύθυνση Λεωφ. Κέννεντυ 80 1076 Λευκωσία ΚύπροςΤαχ. Διεύθυνση Τ.Θ. 25529 1395 Λευκωσία ΚύπροςΤηλέφωνο +357 22714100Διαδίκτυο http://www.centralbank.gov.cy

Σχεδιασμός και έκδοση FBRH CONSULTANTS Ltd, διαδραστικού pdf www.fbrh.co.uk

Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για εκπαιδευτικούς και μη εμπορικούς σκοπούςεφόσον αναφέρεται η πηγή.

ISSN (Ηλεκτρονική μορφή) 2421-857X


www.centralbank.gov.cyhttp://www.fbrh.co.uk

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ - ΚΥΠΡΟΣ

ΕΚΘΕΣΗΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ2017

ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ


■ ΕΚΘΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ 2017

4Κ Ε Ν Τ Ρ Ι Κ Η Τ Ρ Α Π Ε Ζ Α Τ Η Σ Κ Υ Π Ρ Ο Υ

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


ΠερΙεΧομενα

Σύνοψη 8

Έκθεση Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας 101. Σημαντικότεροι κίνδυνοι και ευάλωτα σημεία 112. Ανασκόπηση των εξελίξεων και προοπτικών του χρηματοοικονομικού τομέα 123. Μακροοικονομικό περιβάλλον 154. Τραπεζικός τομέας 225. Εγχώριος μη χρηματοοικονομικός ιδιωτικός τομέας 386. Ασφαλιστικός τομέας 447. Τομέας επενδυτικών οργανισμών και επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών 51

Παράρτημα Ι: αποφάσεις μακροπροληπτικής πολιτικής που αφορούν τησταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος 58

Παράρτημα ΙΙ: μακροπροληπτικά εργαλεία 60

Σημείωση: Τελευταία ημερομηνία ενημέρωσης των στατιστικών στοιχείων είναι η 16η

Ιανουαρίου 2018.




1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ

3.1 Πραγματικό ΑΕΠ 153.2 Ανεργία 163.3 Πληθωρισμός [Ετήσια μεταβολή Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή(ΕνΔΤΚ)] 163.4 Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας 173.5 Συνολικό χρέος δημόσιου και ιδιωτικού τομέα 183.6 Δείκτης εξυπηρέτησης του χρέους του ιδιωτικού τομέα 193.7 Γενικός δείκτης τιμών κατοικιών 193.8 Απόδοση ενοικίου ακινήτων 193.9 Τιμές ακινήτων προς το κατά κεφαλή ΑΕΠ 203.10 Άδειες οικοδομής 203.11 Μεταβιβάσεις (πωλήσεις) ακίνητης περιουσίας 203.12 Νέα πωλητήρια έγγραφα ακίνητης περιουσίας 213.13 Κατανομή των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων ανά οικονομικό τομέα 214.1 Συνολικά ενοποιημένα στοιχεία ενεργητικού του χρηματοπιστωτικού τομέα 224.2 Μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, προβλέψεις και αναδιαρθρωμένες χορηγήσεις του τραπεζικού τομέα 234.3 Μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις ως προς το σύνολο των χορηγήσεων των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών 234.4 Καθαρό επιτοκιακό περιθώριο 244.5 Δείκτης αποτελεσματικότητας 244.6 Συνολικά κέρδη και άλλα στοιχεία από τους λογαριασμούς κερδοζημιών των πιστωτικών ιδρυμάτων 274.7 Δείκτες απόδοσης ιδίων κεφαλαίων και απόδοσης στοιχείων ενεργητικού 274.8 Εξέλιξη του δείκτη απόδοσης ιδίων κεφαλαίων (return on equity) 284.9 Δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας 294.10 Παροχή ρευστότητας από κεντρικές τράπεζες στο τραπεζικό σύστημα 295.1 Τραπεζικές χορηγήσεις προς εγχώρια νοικοκυριά 395.2 Μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις προς εγχώρια νοικοκυριά, αναδιαρθρωμένες χορηγήσεις και προβλέψεις 395.3 Χρέος των νοικοκυριών 405.4 Καθαρή χρηματοοικονομική θέση ενεργητικού των νοικοκυριών (καθαρή αξία) 405.5 Χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού των νοικοκυριών 415.6 Καταθέσεις από εγχώρια νοικοκυριά 415.7 Τραπεζικές χορηγήσεις προς εγχώριες μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 415.8 Μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, αναδιαρθρωμένες χορηγήσεις και προβλέψεις 425.9 Χρέος των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων 42

a21804041 CBC FSR report 2018_a1.qxp_Layout 1 5/17/18 12:12 PM Page 5



1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


ΔΙαΓραμμαΤα

5.10 Καθαρή χρηματοοικονομική θέση παθητικού των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων 425.11 Καταθέσεις από εγχώριες μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 436.1 Ισολογισμός Φερεγγυότητας ΙΙ 456.2 Κατανομή επενδύσεων 456.3 Παραγωγή ασφαλίστρων 466.4 Ανάλυση απαιτήσεων κλάδου ζωής 486.5 Κατάσταση φερεγγυότητας 487.1 Αριθμός και σύνολο ενεργητικού επενδυτικών οργανισμών κατά είδος επένδυσης 527.2 Κατανομή στοιχείων ενεργητικού επενδυτικών οργανισμών 527.3 Κατανομή της ιδιοκτησίας των επενδυτικών οργανισμών κατά είδος επενδυτή 527.4 Κατανομή της ιδιοκτησίας των επενδυτικών οργανισμών κατά χώρα προέλευσης 537.5 Κατανομή των επενδυτών σε επενδυτικούς οργανισμούς κατά χώρα προέλευσης και κατά είδος επενδυτή 547.6 Κατανομή στοιχείων ενεργητικού επενδυτικών οργανισμών κατά γεωγραφική περιοχή 547.7 Κατανομή στοιχείων παθητικού επενδυτικών οργανισμών κατά γεωγραφική περιοχή 54

ΠΛαΙΣΙα

1 Πρόσφατες ενέργειες των πιστωτικών ιδρυμάτων που στοχεύουν στη μείωση των ΜΕΧ 252 Εθνικό μακροπροληπτικό μέτρο για την τήρηση επιπρόσθετης ρευστότητας από τα πιστωτικά ιδρύματα 313 Ορισμός του Fintech και τεχνολογικές καινοτομίες 37




1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


ΣυνΤομοΓραφΙεΣ

ΑΕΠ Ακαθάριστο Εγχώριο ΠροϊόνΔΠΧΑ Διεθνές Πρότυπο

Χρηματοοικονομικής ΑναφοράςΕΑΤ Ευρωπαϊκή Αρχή ΤραπεζώνΕΕ Ευρωπαϊκή ΈνωσηΕΕΜ Ενιαίος Εποπτικός ΜηχανισμόςΕΚΚ Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ΚύπρουΕΚΤ Ευρωπαϊκή Κεντρική ΤράπεζαΕΟ Επενδυτικός ΟργανισμόςΕΣΕ Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης ΕΣΣΚ Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού

ΚινδύνουΚΕΠΕΥ Κυπριακή Επιχείρηση Παροχής

Επενδυτικών ΥπηρεσιώνΚΤΚ Κεντρική Τράπεζα της ΚύπρουMEX Μη εξυπηρετούμενες χορηγήσειςΝΧΙ Νομισματικά Χρηματοπιστωτικά

Ιδρύματα

ΟΕΣ Οντότητα Ειδικού ΣκοπούΧΑΚ Χρηματιστήριο Αξιών ΚύπρουEurostat Statistical Office of the European

Community (Στατιστική Υπηρεσίατης Ευρωπαϊκής Ένωσης)

LCR Liquidity Coverage Ratio – ΔείκτηςΚάλυψης Ρευστότητας

MREL Minimum Requirement for ownfunds and Eligible Liabilities -Ελάχιστη Απαίτηση για ΊδιαΚεφάλαια και ΕπιλέξιμεςΥποχρεώσεις

SCR Solvency Capital Requirement -Κεφαλαιακές ΑπαιτήσειςΦερεγγυότητας

SREP Supervisory Review and EvaluationProcess - Διαδικασία ΕποπτικήςΕξέτασης και Αξιολόγησης




Σύνοψη

Κατά το 2017, η κυπριακή οικονομία συνέχισενα παρουσιάζει ικανοποιητικούς ρυθμούςανάπτυξης, με το πραγματικό ΑΕΠ να σημει-ώνει αύξηση της τάξης του 3,9%, σε σύγκρισημε 3,4% το 2016 και 2,0% το 2015. Η μεγέ-θυνση του ΑΕΠ κατά το 2017 προήλθε κατάκύριο λόγο από την αύξηση των ιδιωτικώνεπενδύσεων και των εξαγωγών υπηρεσιών,ιδιαίτερα του τουρισμού, καθώς και την επέ-κταση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η αγοράακινήτων συνέχισε να ανακάμπτει σταδιακάκατά το 2017, με τη ζήτηση να συνεχίζει τηνανοδική της πορεία, υποστηριζόμενη, μεταξύάλλων, από τα χαμηλά επιτόκια. Παράλληλα,η εμπιστοσύνη προς τα πιστωτικά ιδρύματαενισχύθηκε κατά το 2017 και αντανακλάταιστην αυξημένη ρευστότητα και στην αύξησητης ζήτησης νέων χορηγήσεων, που παραχω-ρήθηκαν με βάση το αυστηρότερο ρυθμιστικόπλαίσιο. Η συνεχιζόμενη άνοδος της οικονο-μικής δραστηριότητας επηρέασε επίσης θε-τικά την αγορά εργασίας, αφού παρατηρείταισημαντική αύξηση στην απασχόληση και στα-διακή μείωση της ανεργίας. Γενικά, η οικονο-μική ανάκαμψη που παρατηρείται τα τελευ-ταία τρία χρόνια, οδήγησε στη βελτίωση τουμακροοικονομικού περιβάλλοντος και τωνπροοπτικών της οικονομίας.

Παρά τη βελτίωση των μακροοικονομικώνσυνθηκών, παραμένουν μεγάλες προκλήσειςγια το χρηματοοικονομικό τομέα. Το ιδιαίτεραυψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων χο-ρηγήσεων (ΜΕΧ) και το υψηλό επίπεδο τουδημόσιου και του ιδιωτικού χρέους, εξακολου-θούν να αποτελούν τα πιο σημαντικά ευάλωτασημεία της οικονομίας. Συνεπώς, η μείωση τουδημόσιου και ιδιωτικού χρέους, σε συνάρτησημε την αποκλιμάκωση των ΜΕΧ, αποτελούναπαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη

βιώσιμης ανάπτυξης και την εμπέδωση συν-θηκών χρηματοοικονομικής σταθερότητας.

Στον τραπεζικό τομέα, ο ρυθμός των ανα-διαρθρώσεων χρειάζεται να επιταχυνθεί καιτα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αξιοποι-ήσουν όλα τα διαθέσιμα μέσα για την αποτε-λεσματική αντιμετώπιση του προβλήματοςτων ΜΕΧ. Απαιτούνται, επίσης, περαιτέρω νο-μοθετικές ρυθμίσεις για να καταστεί το ρυθ-μιστικό και το νομοθετικό πλαίσιο πιο αποτε-λεσματικό. Οι ΜΕΧ μειώθηκαν στο σύνολότους, αλλά ως ποσοστό των συνολικών χορη-γήσεων παραμένουν από τις υψηλότερεςστην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και συνεχίζουννα ασκούν μεγάλη πίεση στην κερδοφορίατων πιστωτικών ιδρυμάτων. Κατά τους πρώ-τους εννέα μήνες του 2017, ο τραπεζικός το-μέας κατέγραψε ζημιές, λόγω κυρίως των επι-πρόσθετων προβλέψεων για επισφαλείςχορηγήσεις στις οποίες προέβησαν τα πιστω-τικά ιδρύματα.

Στον ασφαλιστικό τομέα, το νέο θεσμικόπλαίσιο της Οδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ τηςΕΕ που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου2016, έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγέςστον τρόπο λειτουργίας των ασφαλιστικώνεταιρειών, καθώς και νέες προκλήσεις, όπωςείναι η αναβάθμιση της εταιρικής διακυ-βέρνησης, της διαχείρισης κινδύνων και τηςκανονιστικής συμμόρφωσης των ασφαλι-στικών εταιρειών. Ο τομέας παρουσιάζει,γενικά, σημάδια σταθεροποίησης λόγω τηςβελτίωσης της οικονομικής δραστηριότη-τας. Ωστόσο, η κερδοφορία των ασφαλι-στικών εταιρειών και ιδιαίτερα των εται-ρειών του κλάδου ζωής, συνεχίζει ναεπηρεάζεται αρνητικά από το παρατετα-μένο περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων.

Στον τομέα των επενδυτικών οργανισμών

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4





και επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπη-ρεσιών, παρουσιάζεται σημαντική ανάπτυξη τατελευταία χρόνια. Ως εκ τούτου, ο τομέας τυγ-χάνει στενής μακροπροληπτικής επίβλεψης.

Παρακολουθούνται επίσης οι μεταβολέςστο ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο, κα-θώς και γεωπολιτικές εξελίξεις εντός και εκτόςτης ΕΕ, που δυνητικά θα μπορούσαν να επη-ρεάσουν τη σταθερότητα του χρηματοοικο-νομικού συστήματος της Κύπρου.

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4





1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


Έκθεση Χρηματοοικονομικής

Σταθερότητας




1. Σημαντικότεροι κίνδυνοι και ευάλωτα σημεία

Τα ακόλουθα ευάλωτα σημεία, έχουν εντοπισθεί ως οι κύριες πηγές κινδύνου για το χρηματο-οικονομικό σύστημα της Κύπρου και αναλύονται λεπτομερώς στην παρούσα έκθεση.

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


ευάλωτα σημεία Συνολική αξιολόγηση εκτίμηση κινδύνου

1. Η χαμηλή ποιότητατου δανειακού χαρ-τοφυλακίου των πι-στωτικών ιδρυμάτων,λόγω της υπερβολι-κής έκθεσης του τρα-πεζικού τομέα σεΜΕΧ.

2. Οι μειωμένες προ-οπτικές κερδοφο-ρίας των πιστωτικώνιδρυμάτων.

3. Το υπέρμετροχρέος του μη χρημα-τοοικονομικού ιδιω-τικού τομέα.

Η υπερβολική έκθεση του τραπεζικού τομέα σεΜΕΧ και ο αργός ρυθμός μείωσής τους, δυσχε-ραίνουν τις προσπάθειες επίτευξης βιώσιμηςανάπτυξης και βελτίωσης της σταθερότηταςτου χρηματοοικονομικού συστήματος.

Η αποδυναμωμένη αποτελεσματικότητα τουνομοθετικού πλαισίου, λόγω των πολύπλο-κων διαδικασιών και ο μεγάλος χρόνος πουαπαιτείται για την εκδίκαση υποθέσεων απότο Δικαστήριο, συνεχίζουν να αποτελούν εμ-πόδια που δυσκολεύουν τις προσπάθειες γιατη ριζική μείωση του επιπέδου των ΜΕΧ.

Επιβάλλεται η εντατικοποίηση των διαδικα-σιών αναδιάρθρωσης, η αποφασιστική εφαρ-μογή του πλαισίου αφερεγγυότητας και ηχρήση όλων των εργαλείων που έχουν στηδιάθεσή τους τα πιστωτικά ιδρύματα, ώστε ναμειωθεί ουσιαστικά το επίπεδο των ΜΕΧ.

Η κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτωνσυνεχίζει να παραμένει υπό πίεση και επιβα-ρύνεται από τα χαμηλά περιθώρια επιτοκίωνκαι τις αυξημένες προβλέψεις για επισφαλείςχορηγήσεις. Τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει νααναθεωρήσουν το επιχειρηματικό τους μον-τέλο για την ενίσχυση της κερδοφορίας τους.

Ο υπερδανεισμός των νοικοκυριών και τωνμη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, εξα-κολουθεί να αποτελεί σοβαρή πρόκληση. Ημείωση του ιδιωτικού χρέους είναι απαραί-τητη προϋπόθεση για την επίτευξη βιώσιμηςοικονομικής ανάπτυξης και για τη βελτίωσητης σταθερότητας του χρηματοοικονομικούσυστήματος.

Σταθερή ευπάθεια.

Αυξανόμενη ευπάθεια.

Σταθερή ευπάθεια,αναμένεται ναβελτιωθεί.




μακροοικονομικό περιβάλλον

Η κυπριακή οικονομία συνέχισε να καταγράφειθετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και παρουσιάζειβελτιωμένες προοπτικές. Η ανάπτυξη προήλθεκυρίως από την άνοδο που παρατηρήθηκεστην ιδιωτική κατανάλωση και στις εξαγωγέςυπηρεσιών, ιδιαίτερα του τουρισμού που συ-νεχίζει να αναπτύσσεται πολύ ικανοποιητικά.Η αγορά εργασίας, επηρεάστηκε επίσης θετικάαπό τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη της οικονο-μικής δραστηριότητας. Ωστόσο, οι προοπτικέςτης οικονομίας εξακολουθούν να χαρακτηρί-ζονται από αβεβαιότητα και παραμένουν ση-μαντικές προκλήσεις. Το πολύ υψηλό επίπεδοτων ΜΕΧ, ο υπερδανεισμός του δημόσιου καιτου ιδιωτικού τομέα, το υψηλό, αν και βελτιω-μένο επίπεδο ανεργίας, και οι ανεπαρκείς διαρ-θρωτικές μεταρρυθμίσεις, εξακολουθούν ναπεριορίζουν τις προοπτικές σταθερής ανάπτυ-ξης, δημιουργώντας δυνητικούς κινδύνους γιατην οικονομία.

Η ενίσχυση του πλαισίου αφερεγγυότητας,η ουσιαστική βελτίωση στη μεταρρύθμιση τουσυστήματος έκδοσης και μεταβίβασης τίτλωνιδιοκτησίας και ο εκσυγχρονισμός των νομι-κών διαδικασιών, θα βοηθούσαν στην περαι-τέρω μείωση του ύψους των ΜΕΧ και στη δια-δικασία απομόχλευσης του ιδιωτικού τομέα.

Η αγορά ακινήτων συνέχισε να ανακάμπτεισταδιακά κατά το 2017, λόγω των θετικών εξε-λίξεων στο μακροοικονομικό περιβάλλον. Ηζήτηση για ακίνητα συνέχισε την ανοδική τηςπορεία κατά το τρίτο τρίμηνο του 2017, υπο-στηριζόμενη από τα χαμηλά επιτόκια και τηβελτίωση της εμπιστοσύνης στην αγορά ακι-νήτων. Από την πλευρά της προσφοράς, ηδραστηριότητα του κατασκευαστικού τομέα

συνέχισε να ανακάμπτει σταδιακά, αντικατο-πτρίζοντας την αυξημένη ζήτηση. Σημειώνεταιότι, ο τομέας των ακινήτων χρήζει ιδιαίτερηςπροσοχής και στενής παρακολούθησης, κα-θώς παρουσιάζει τις μεγαλύτερες ΜΕΧ ωςπρος το σύνολο των ΜΕΧ. Ωστόσο, η ανά-καμψη του κατασκευαστικού τομέα αναμένε-ται να έχει θετικό αντίκτυπο όσον αφορά τοβαθμό επιτυχίας των αναδιαρθρώσεων τωνεν λόγω ΜΕΧ.

Τραπεζικός τομέας

Ο τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να χαρα-κτηρίζεται από το πολύ υψηλό επίπεδο τωνΜΕΧ στους ισολογισμούς των πιστωτικώνιδρυμάτων και από αρνητική κερδοφορία. Ηκερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων επι-δεινώθηκε κατά τους πρώτους εννέα μήνεςτου 2017, σε σχέση με την ίδια περίοδο του2016, λόγω κυρίως της συμπίεσης του καθα-ρού επιτοκιακού περιθωρίου, της αποµόχλευ-σης και ιδιαίτερα της αύξησης των προβλέ-ψεων για επισφαλείς χορηγήσεις.

Κατά τους δώδεκα μήνες μέχρι τον Νοέμ-βριο του 2017, οι συνολικές καταθέσεις σταεγχώρια πιστωτικά ιδρύματα αυξήθηκαν κατά€1.2 δισ., επιβεβαιώνοντας την ενίσχυση τηςεμπιστοσύνης του κοινού προς τα πιστωτικάιδρύματα της Κύπρου. Όσον αφορά τις νέεςχορηγήσεις, παρατηρήθηκε σταδιακή αύ-ξηση στη ζήτηση, υποστηριζόμενη, κυρίως,από τη βελτίωση των εγχώριων μακροοικο-νομικών συνθηκών και από τα χαμηλά δανει-στικά επιτόκια.

Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε καθ’όσον αφορά την αποκλιμάκωση των ΜΕΧ,τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


2. ανασκόπηση των εξελίξεων και προοπτικών τουχρηματοοικονομικού τομέα




σχέση με τις συνολικές χορηγήσεις, το επίπεδότους εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό και νααποτελεί σημαντική πρόκληση για τη χρημα-τοοικονομική σταθερότητα. Ως εκ τούτου,απαιτείται από τα πιστωτικά ιδρύματα να εν-τείνουν τις προσπάθειές τους για τη μείωσητων ΜΕΧ, εφαρμόζοντας ολιστικές και βιώσι-μες στρατηγικές.

Εν μέσω των πιο πάνω προκλήσεων, ο τρα-πεζικός τομέας καλείται να αντιμετωπίσει καινέες ρυθμιστικές απαιτήσεις, όπως είναι γιαπαράδειγμα η υιοθέτηση του αναθεωρημένουΔιεθνούς Προτύπου ΧρηματοοικονομικήςΑναφοράς 91 (ΔΠΧΑ 9) και η εισαγωγή της Ελά-χιστης Απαίτησης για Ίδια Κεφάλαια και Επι-λέξιμες Υποχρεώσεις2.

εγχώριος μη χρηματοοικονομικόςιδιωτικός τομέας

Τα εγχώρια νοικοκυριά και οι μη χρηματοοι-κονομικές επιχειρήσεις, εξακολουθούν να είναιυπερχρεωμένες, μολονότι τα πιο πρόσφαταστοιχεία υποδηλώνουν σταδιακή μείωση τουχρέους τους. Συγκεκριμένα, το χρέος του εγ-χώριου μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού το-μέα3 μειώθηκε στο 250,8%4 του ΑΕΠ στο τέλοςΣεπτεμβρίου 2017, έχοντας σημειώσει σημαν-τική μείωση από 270,7% τον Σεπτέμβριο του2016. Το χρέος των νοικοκυριών ανήλθε στο113,8% του ΑΕΠ στο τέλος Σεπτεμβρίου του2017, σε σύγκριση με 123,0% του ΑΕΠ τον Σε-

πτέμβριο του 2016. Το χρέος των μη χρημα-τοοικονομικών επιχειρήσεων ως ποσοστό τουΑΕΠ έφθασε στο 137,0%5 στο τέλος Σεπτεμ-βρίου 2017, έναντι 147,7% τον Σεπτέμβριοτου 2016.

Οι συνολικές τραπεζικές χορηγήσεις προςτα εγχώρια νοικοκυριά και τις εγχώριες μηχρηματοοικονομικές επιχειρήσεις6, παρουσία-σαν ετήσια ποσοστά αύξησης τον Νοέμβριοτου 2017. Παράλληλα, οι ΜΕΧ του μη χρημα-τοοικονομικού ιδιωτικού τομέα, ακολούθησανπτωτική πορεία, η οποία ήταν όμως βραδεία.Σε απόλυτους αριθμούς, οι ΜΕΧ παρουσίασανμείωση κατά €1,0 δισ. για τα εγχώρια νοικο-κυριά και κατά €2,0 δισ. για τις μη χρηματοοι-κονομικές επιχειρήσεις μεταξύ Νοεμβρίου του2016 και Νοεμβρίου του 2017.

Οι καταθέσεις των εγχώριων νοικοκυριώνκαι των μη χρηματοοικονομικών επιχειρή-σεων7, ανήλθαν από τα €28,6 δισ. τον Νοέμ-βριο του 2016, στα €30,1 δισ. τον Νοέμβριοτου 2017, καταγράφοντας άνοδο της τάξηςτου €1,5 δισ.. Παρατηρείται επίσης, σταθερο-ποίηση στη χρηματοοικονομική θέση των νοι-κοκυριών και των μη χρηματοοικονομικώνεπιχειρήσεων.

ασφαλιστικός τομέας

Το 2016 αποτέλεσε έτος-σταθμό για τονασφαλιστικό τομέα, λόγω της εναρμόνισηςτης κυπριακής ασφαλιστικής νομοθεσίας με

1. Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς 9 – Χρηματοοικονομικά Μέσα (ΔΠΧΑ 9), International Financial ReportingStandard 9 - Financial Instruments - IFRS 9.

2. Ελάχιστη Απαίτηση για Ίδια Κεφάλαια και Επιλέξιμες Υποχρεώσεις, Minimum requirement for own funds and eligible liabilities –MREL, που πρέπει να τηρείται δυνάμει του περί Εξυγίανσης Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Επενδυτικών Εταιρειών Νόμου 22(Ι) του2016.

3. Με βάση τα μη ενοποιημένα τριμηνιαία χρηματοοικονομικά στοιχεία.4. Σημειώνεται ότι οποιαδήποτε αναφορά σε στοιχεία που αφορούν καταθέσεις, χορηγήσεις και χρέος, που αναφέρονται σε

μεγέθη για εγχώριες μη-χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, δεν περιλαμβάνουν τις Οντότητες Ειδικού Σκοπού (ΟΕΣ), (SpecialPurpose Entities – SPEs, κυρίως πλοιοκτήτριες εταιρείες, οι οποίες είναι επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες / εγκαθιδρυμένεςστην Κύπρο και ταξινομούνται ως κάτοικοι Κύπρου) λόγω του ότι οι δραστηριότητες των εν λόγω οντοτήτων διενεργούνταιουσιαστικά με μη κατοίκους και η σύνδεσή τους με την εγχώρια οικονομία είναι περιορισμένη.

5. Εξαιρουμένου του χρέους των ΟΕΣ. Βλ. υποσημείωση 4.6. Εξαιρουμένων των χορηγήσεων των ΟΕΣ. Βλ. υποσημείωση 4.7. Εξαιρουμένων των καταθέσεων των ΟΕΣ. Βλ. υποσημείωση 4.

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4





την Οδηγία Φερεγγυότητα ΙΙ της ΕΕ (SolvencyII). Με τις ρυθμιστικές αλλαγές που έφερε ηΟδηγία Φερεγγυότητα II, έχουν επέλθει ση-μαντικές νέες προκλήσεις στον ασφαλιστικότομέα, όπως για παράδειγμα στις κεφαλαιακέςαπαιτήσεις και στις θεσμοθετημένες ρυθμί-σεις διακυβέρνησης. Κατά το 2017, οι ασφα-λιστικές εταιρείες συνέχισαν να επανεξετά-ζουν το πλαίσιο διακυβέρνησής τους, καθώςκαι τους κινδύνους που αναλαμβάνουν καιπαράλληλα, να τηρούν τις ενδεικνυόμενες κε-φαλαιακές απαιτήσεις.

Γενικά, ο ασφαλιστικός τομέας έχει επιδεί-ξει υψηλό βαθμό συνέπειας και προσαρμο-στικότητας στις εποπτικές απαιτήσεις τηςΟδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ, η συμμόρφωση μετην οποία αποτελεί πλέον τη βασική προτε-ραιότητα του τομέα. Η ανάκαμψη της κυπρια-κής οικονομίας, στηρίζει την αύξηση της νέαςπαραγωγής ασφαλίστρων και τους θετικούςρυθμούς ανάπτυξης του ασφαλιστικού τομέα,ο οποίος είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένοςστο σύνολό του.

Βασική πρόκληση που καλείται να αντιμε-τωπίσει ο ασφαλιστικός τομέας, είναι η συ-νεχιζόμενη ρύθμισή του με νέες νομοθεσίεςκαι κανονισμούς και η συμμόρφωση τωνασφαλιστικών εταιρειών με τις αυξημένεςεποπτικές απαιτήσεις που έχει επιφέρει ηΟδηγία Φερεγγυότητα ΙΙ. Δεδομένου ότι ησυμμόρφωση με τις εποπτικές απαιτήσεις συ-νεπάγεται σημαντική αύξηση του λειτουργι-κού κόστους των ασφαλιστικών εταιρειών, οιασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να εξεύ-ρουν τρόπους περιορισμού των δαπανώντους και ενίσχυσης της λειτουργικής τουςαποτελεσματικότητας.

Η κερδοφορία του ασφαλιστικού τομέα,αποτελεί ακόμη μία σημαντική πρόκληση, ηοποία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό απότην απόδοση των επενδύσεων των ασφαλι-στικών εταιρειών, εν μέσω των επικρατουσώνσυνθηκών χαμηλών επιτοκίων.

Τομέας των επενδυτικών οργανισμώνκαι των Κυπριακών επιχειρήσεωνΠαροχής επενδυτικών υπηρεσιών

Ο τομέας των Επενδυτικών Οργανισμών (ΕΟ)έχει σημειώσει παγκοσμίως σημαντική ανά-πτυξη τα τελευταία χρόνια και αυτή η πορείααναμένεται να συνεχιστεί. Παρόμοια ανάπτυξηπαρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια και στηνΚύπρο, καθώς το ευνοϊκό φορολογικό καθε-στώς και το εκσυγχρονισμένο νομικό πλαίσιο,κατέδειξαν ότι ο τομέας στην Κύπρο έχει τηδυνατότητα να αναπτυχθεί σε μια ανταγωνι-στική δικαιοδοσία. Κατά το 2017, ο τομέας τωνΕΟ στην Κύπρο παρουσιάζει στοιχεία σταθε-ροποίησης όσον αφορά το μέγεθός του. Οιδραστηριότητες των ΕΟ παρέχονται ολοένακαι περισσότερο εντός της Κύπρου, και ως εκτούτου, η σημασία των ΕΟ στον εγχώριο χρη-ματοοικονομικό τομέα επεκτείνεται.

Ο τομέας των Κυπριακών Επιχειρήσεων Πα-ροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΚΕΠΕΥ), πα-ρουσίασε σημαντική ανάπτυξη τα τελευταίαχρόνια, με αποτέλεσμα ο αριθμός των αδει-οδοτημένων ΚΕΠΕΥ κατά τις 30 Ιουνίου 2017να φθάσει στις 215. Κατά συνέπεια, επιβάλλε-ται όπως συνεχιστεί η στενή εποπτεία και επί-βλεψη των ΕΟ και των ΚΕΠΕΥ, ιδιαίτερα στουςτομείς των μέτρων άμβλυνσης των κινδύνωνκαι της διακυβέρνησης.

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4





Στην παρούσα ενότητα, εξετάζεται το μακρο-οικονομικό περιβάλλον της Κύπρου. Πιο συγ-κεκριμένα, γίνεται μια συνοπτική ανάλυση τουρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, της ανερ-γίας, του πληθωρισμού, του ισοζυγίου τρεχου-σών συναλλαγών, του συνολικού χρέους τουδημόσιου και του ιδιωτικού τομέα καθώς καιτης αγοράς ακινήτων.

εγχώριο μακροοικονομικό περιβάλλον

Κατά τη διάρκεια του 2017, η οικονομία τηςΚύπρου συνέχισε να παρουσιάζει αυξημένουςρυθμούς ανάπτυξης, με το ΑΕΠ να σημειώνειαύξηση της τάξης του 3,9%, σε σύγκριση με3,4% το 2016 και να ξεπερνά την αύξηση τουαντίστοιχου δείκτη για τη ζώνη του ευρώύψους 2,3% (Διάγραμμα 3.1). Παρατηρήθηκεγενικά αύξηση στους περισσότερους τομείς,η οποία προήλθε κυρίως από τις ιδιωτικέςεπενδύσεις και τις εξαγωγές υπηρεσιών, ιδιαί-τερα του τουρισμού, καθώς και την ιδιωτικήκατανάλωση. Οι προοπτικές παραμένουν θε-τικές και σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προ-βλέψεις της ΚΤΚ του Δεκεμβρίου 2017, η αύ-ξηση του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται στο3,4% για το 2018 και 3,2% για το 2019.

Η αγορά εργασίας, αν και με κάποια χρο-νική υστέρηση, επηρεάζεται θετικά από τιςεξελίξεις στην οικονομική δραστηριότητα.Κατά συνέπεια, το ποσοστό ανεργίας, βάσειτου εποχικά διορθωμένου εναρμονισμένουδείκτη ανεργίας της Eurostat, μειώθηκε στο11,0% τον Νοέμβριο του 2017, σε σύγκρισημε 13,1% τον αντίστοιχο μήνα του 2016. Παράτην πτωτική του τάση τα τελευταία τρία χρό-νια, το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σε υψηλάεπίπεδα σε σύγκριση με το μέσο όρο της ζώ-νης του ευρώ, ο οποίος μειώθηκε στο 8,7%

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


3. μακροοικονομικό περιβάλλον

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

Μάρ.Σεπ.2008

Μάρ. Σεπ.2009

Μάρ.Σεπ.2010

Μάρ.Σεπ.2011

Μάρ.Σεπ.2012

Μάρ.Σεπ.2013

Μάρ.Σεπ.2014

Μάρ. Σεπ. Μάρ. Σεπ. Σεπ.Μάρ.2015 2016 2017

Κύπρος Ευρωπαϊκή Ένωση ζώνη του ευρώ

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.1 Πραγματικό αεΠ(ετήσια μεταβολή, %)

Πηγή: Eurostat.




τον Νοέμβριο του 2017 (Διάγραμμα 3.2). Σύμ-φωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις τηςΚΤΚ, αναμένεται περαιτέρω μείωση του πο-σοστού ανεργίας κατά τα επόμενα χρόνια. Απότη σκοπιά της ποιότητας του δανειακού χαρ-τοφυλακίου του τραπεζικού τομέα, η πτωτικήτάση της ανεργίας αναμένεται να βελτιώσειτην ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού τωνπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς τα νοικοκυριάκαι οι επιχειρήσεις θα είναι σε καλύτερη θέσηνα εξυπηρετούν τις χορηγήσεις τους.

Σύμφωνα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τι-μών Καταναλωτή (Harmonised Index of Con-sumer Prices - HICP), ο πληθωρισμός έχει επα-νέλθει σε θετική πορεία από τον Δεκέμβριοτου 2016. Ως εκ τούτου, η ψαλίδα μεταξύ τουεγχώριου πληθωρισμού και του αντίστοιχουπληθωρισμού της ζώνης του ευρώ μειώθηκετο 2017 σε σύγκριση με το 2016. Ο πληθωρι-σμός για το 2017 έφθασε το 0,7%, σε σύγκρισημε πληθωρισμό -1,2% το 2016, λόγω κυρίωςτων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας καθώςκαι των υπηρεσιών που σχετίζονται με τοντουρισμό. Κατά το Δεκέμβριο του 2017, κα-ταγράφηκε αρνητικός πληθωρισμός της τάξηςτου -0,4%, χαμηλότερος σε σύγκριση με τηζώνη του ευρώ για τον αντίστοιχο μήνα του2017 (1,4%) (Διάγραμμα 3.3). Σύμφωνα με τιςπιο πρόσφατες προβλέψεις της ΚΤΚ, το 2018,ο πληθωρισμός αναμένεται να ανέλθει γύρωστο 1,3%, επηρεαζόμενος κυρίως από τηνπροβλεπόμενη συνέχιση της εγχώριας οικο-νομικής δραστηριότητας, καθώς και από τηνάνοδο στις τιμές των υπηρεσιών.

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατάτους πρώτους εννέα μήνες του 2017, κατέ-γραψε έλλειμα €399 εκατ., σε σύγκριση μεπλεόνασμα ύψους €14 εκατ. που κατέγραψετους πρώτους εννέα μήνες του 2016. Το ισο-ζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, διορθωμένοως προς την επίδραση των Οντοτήτων Ειδικού

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


02468

1012141618


Μάρ.Σεπ.2008

Μάρ. Σεπ.2009

Μάρ.Σεπ.2010

Μάρ.Σεπ.2011

Μάρ.Σεπ.2012

Μάρ.Σεπ.2013

Μάρ.Σεπ.2014


ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.2 ανεργία(ως %του εργατικού δυναμικού)(1)

Πηγή: Eurostat.(1) Στοιχεία διορθωμένα από εποχικές διακυμάνσεις.

-3-2-10123456


Ιούν. Δεκ.2008







Ιούν. Δεκ. Ιούν. Δεκ. Δεκ.Ιούν.2015 2016 2017

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.3 Πληθωρισμός [ετήσια μεταβολήεναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή(ενΔΤΚ)(1)](%)

Πηγή: Eurostat.(1) ΕνΔΤΚ, (2015=100), μηνιαία στοιχεία.




Σκοπού (ΟΕΣ)8, κατέγραψε έλλειμμα €83 εκατ.κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2017, σεσύγκριση με πλεόνασμα ύψους €456 εκατ.κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2016.

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ωςπρος το ΑΕΠ, παρέμεινε σε αρνητικά επίπεδακατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2017, φθά-νοντας το - 2,8%, σε σύγκριση με την αντίστοιχηπερίοδο του 2016 που ήταν 0,1%. Διορθωμένοως προς την επίδραση των ΟΕΣ, το ισοζύγιοτρεχουσών συναλλαγών προς το ΑΕΠ κατά τουςπρώτους εννέα μήνες του 2017 κατέγραψε έλ-λειμμα ύψους 0,6%, σε σύγκριση με πλεόνασμαύψους 3,4% κατά την αντίστοιχη περίοδο του2016, ως αποτέλεσμα των αυξήσεων στις εισα-γωγές αγαθών και στις καθαρές πληρωμές στολογαριασμό πρωτογενούς εισοδήματος.

Το οικονομικό κλίμα της Κύπρου, όπως αν-τικατοπτρίζεται από το Δείκτη ΟικονομικήςΣυγκυρίας (Διάγραμμα 3.4), βελτιώθηκε ση-μαντικά από τα τέλη του 2012, ξεπερνώνταςτο επίπεδο του δείκτη της ζώνης του ευρώ. Πιοσυγκεκριμένα, ο εν λόγω δείκτης για την Κύ-προ, κινήθηκε ανοδικά φθάνοντας στις 117,6μονάδες τον Δεκέμβριο του 2017 σε σύγκρισημε 113,3 μονάδες τον αντίστοιχο μήνα του2016 και το ιστορικά χαμηλό των 75,7 μονάδωντον Νοέμβριο του 2012. Η ανοδική πορεία τουδείκτη, τεκμηριώνει τη συνεχιζόμενη ανά-καμψη της κυπριακής οικονομίας.

Περισσότερες πληροφορίες για τις μακρο-οικονομικές εξελίξεις, παρουσιάζονται εκτε-νώς στο Οικονομικό Δελτίο9 της ΚΤΚ που δη-μοσιεύεται ανά εξάμηνο.

8. Τα στοιχεία των εξωτερικών στατιστικών έχουν επηρεαστείσημαντικά από τις μεθοδολογικές αλλαγές που υιοθετήθηκανμε την εφαρμογή των νέων στατιστικών προτύπων και κυρίωςλόγω της συμπερίληψης των στοιχείων της μεταφοράς οικο-νομικής ιδιοκτησίας κινητού εξοπλισμού μεταφορών (κυρίωςπλοία) των οντοτήτων ειδικού σκοπού (ΟΕΣ), που είναι εγγε-γραμμένες στην Κύπρο. Για την εισαγωγή των στατιστικώνμεθόδων ΕΣΟΛ 2010 και BPM 6, περισσότερες πληροφορίεςπαρέχονται στο Πλαίσιο 1 του Οικονομικού Δελτίου Δεκεμ-βρίου 2014. Η επίδραση των ΟΕΣ στα στοιχεία είναι σημαντική,παρά το ότι οι συναλλαγές τους δεν επηρεάζουν, αλλά ούτεκαι επηρεάζονται, από τις συνθήκες της εγχώριας αγοράς.

9. Οικονομικό Δελτίο Δεκεμβρίου 2017: https://www.centralbank.cy/el/publications/economic-bulletin

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


60

70

80

90

100

110

120Κύπρος Ευρωπαϊκή Ένωση ζώνη του ευρώ









ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.4 Δείκτης οικονομικής Συγκυρίας(1),(2)(μονάδες δείκτη)

Πηγή: Eurostat.(1) Στοιχεία διορθωμένα από εποχικές διακυμάνσεις.(2) Ο Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας είναι ένας σύνθετος δείκτης που αποτελείται από πέντετομεακούς δείκτες εμπιστοσύνης με διαφορετικούς συντελεστές στάθμισης, ήτοι το δείκτηβιομηχανικής εμπιστοσύνης, το δείκτη εμπιστοσύνης υπηρεσιών, το δείκτη εμπιστοσύνηςκαταναλωτών, το δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στις κατασκευές και το δείκτηεμπιστοσύνης λιανικού εμπορίου. Ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας (ESI), υπολογίζεται ως δείκτηςμε μέση τιμή 100 και τυπική απόκλιση 10 σε σταθερή τυποποιημένη περίοδο δειγματοληψίας.


https://www.centralbank.cy/el/publications/economic-bulletinhttps://www.centralbank.cy/el/publications/economic-bulletin



Συνολικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό)10

Το συνολικό χρέος του δημόσιου και του ιδιω-τικού τομέα ως ποσοστό του ΑΕΠ, συνέχισετην καθοδική πορεία που ακολουθεί από τιςαρχές του 2016, μετά την αυξητική τάση πουείχε σημειωθεί τα προηγούμενα χρόνια. Τοσυνολικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, έφθασεστο 354,0% στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2017,σημειώνοντας μείωση σε σύγκριση με την αν-τίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτουςπου έφτασε στο 381,3%. Οι μη χρηματοοικο-νομικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να έχουντο μεγαλύτερο μερίδιο του συνολικού χρέους(ύψους 137,0% τον Σεπτέμβριο του 2017 και147,7% τον Σεπτέμβριο του 2016), ακολου-θούμενες από τα νοικοκυριά (ύψους 113,8%τον Σεπτέμβριο του 2017 και 123,0% τον Σε-πτέμβριο του 2016) και τη γενική κυβέρνηση(ύψους 103,2% τον Σεπτέμβριο του 2017 και110,6% τον Σεπτέμβριο του 2016) (Διά-γραμμα 3.5). Σύμφωνα με τα πιο πρόσφαταστοιχεία της Eurostat, η Κύπρος είχε τη μεγα-λύτερη μείωση του δημόσιου χρέους σε ετή-σια βάση (7,4 % τον Σεπτέμβριο του 2017),μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ. Ωστόσο,το δημόσιο χρέος της Κύπρου ως ποσοστότου ΑΕΠ τον Σεπτέμβριο του 2017, παρέμεινευψηλότερο από τους αντίστοιχους δείκτες τηςζώνης του ευρώ (88,1%) και της ΕΕ (82,5%).

Σημειώνεται ότι ο δείκτης εξυπηρέτησης τουχρέους του ιδιωτικού τομέα11,12, δηλαδή οι απο-

10. Εξαιρουμένου του χρέους των ΟΕΣ. Βλ. υποσημείωση 4. 11. Ο δείκτης εξυπηρέτησης χρέους των νοικοκυριών και των

μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων εξαιρουμένων τωνΟΕΣ, υπολογίζεται με βάση τον ακόλουθο τύπο όπου, DSRείναι ο δείκτης εξυπηρέτησης του χρέους, DSC είναι το κό-στος εξυπηρέτησης του χρέους, D είναι το συνολικό πι-στωτικό απόθεμα, i είναι το μέσο ετήσιο επιτόκιο στο από-θεμα, s είναι η μέση εναπομένουσα διάρκεια τουαποθέματος σε έτη, Υ είναι το ετήσιο συνολικό εισόδημακαι t είναι ο χρόνος που εκφράζεται σε τρίμηνα. Λόγω μηδιαθεσιμότητας τριμηνιαίων στοιχείων για το Υ, χρησιμο-ποιείται το ΑΕΠ.

DSCt itDtDSRt = = Yt (1 – (1 + it)–st)Yt

12. Βλ. υποσημείωση 4.

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


-10-8-6-4-202468

10

0

50

100

150

200

250

300

350

400

γενική κυβέρνηση

νοικοκυριά

μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις

συνολικό χρέος (ετήσια μεταβολή, %) (δεξιά κλίμακα)συνολικό χρέος ιδιωτικού τομέα (ετήσια μεταβολή, %) (δεξιά κλίμακα)

Μάρ. Ιούν. Σέπ. Δεκ.2014



Μάρ. Ιούν. Σέπ.2017

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.5 Συνολικό χρέος δημόσιου καιιδιωτικού τομέα(1)(ως % τουΑΕΠ)

Πηγές: ΚΤΚ, Eurostat.(1) Διορθωμένο ως προς την επίδραση των ΟΕΣ.




πληρωμές του χρέους ως ποσοστό του ετήσιουσυνολικού εισοδήματος του ιδιωτικού τομέα,συνέχισε την πτωτική του πορεία από το δεύ-τερο τρίμηνο του 2014, φθάνοντας στο 23,6%τον Σεπτέμβριο του 2017 (Διάγραμμα 3.6).

Περαιτέρω ανάλυση του χρέους και τωνχορηγήσεων προς τον εγχώριο μη χρηματο-οικονομικό ιδιωτικό τομέα, παρατίθεται στηνπέμπτη ενότητα της παρούσας Έκθεσης, μετίτλο ‘Εγχώριος μη χρηματοοικονομικός ιδιω-τικός τομέας’.

αγορά ακινήτων

Κατά το 2017, η αγορά ακινήτων συνέχισε τησταδιακή ανάκαμψή της, υποβοηθούμενη απότις θετικές εξελίξεις στην οικονομία. Πιο συγ-κεκριμένα, ο δείκτης τιμών κατοικιών (οικίεςκαι διαμερίσματα) της ΚΤΚ, κατέγραψε γιατρίτο συνεχόμενο τρίμηνο, ετήσια αύξηση τηςτάξης του 1,4% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2017(Διάγραμμα 3.7). Ωστόσο, ο λόγος των τιμώνπρος ενοίκια δεν παρουσίασε ουσιαστική με-ταβολή κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2017, μετην απόδοση από τα ενοίκια να κυμαίνεταιστο 2,1% για τα σπίτια, 4,1% για τα διαμερί-σματα, 5,7% για τα καταστήματα, 4,3% για τιςαποθήκες και 4,9% για τα γραφεία (Διάγραμμα3.8). Ομοίως, ο λόγος τιμών προς το κατά κε-φαλή ΑΕΠ σε όλες τις κατηγορίες ακινήτων,παρέμεινε σταθερός κατά την περίοδο από τοτέταρτο τρίμηνο του 2015 μέχρι το δεύτεροτρίμηνο του 2017, αντανακλώντας τη σταθε-ροποίηση στις τιμές των ακινήτων (Διά-γραμμα 3.9, σελ. 20).

Η ζήτηση στα ακίνητα συνέχισε την ανο-δική της πορεία κατά το τρίτο τρίμηνο του2017, υποστηριζόμενη από τα χαμηλά επιτό-κια και τη βελτίωση της εμπιστοσύνης στηναγορά ακινήτων. Σύμφωνα με την Έρευνα Τρα-πεζικών Χορηγήσεων της ΚΤΚ, η καθαρή ζή-

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


20

22

24

26

28

30

32

34

Μάρ. Ιούν. Σεπ. Δεκ.2014



Μάρ. Ιούν. Σεπ.2017

νοικοκυριά και μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις σύνολο (1)

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.6 Δείκτης εξυπηρέτησης του χρέους τουιδιωτικού τομέα(ως %τουΑΕΠ)

Πηγές: ΚΤΚ, Eurostat.(1) Στο σύνολο περιλαμβάνονται τα νοικοκυριά, οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσειςεξαιρουμένων των ΟΕΣ, οι λοιποί ενδιάμεσοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί, οιασφαλιστικές επιχειρήσεις και τα συνταξιοδοτικά ταμεία.

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

Μάρ.Σεπ.2008

Μάρ. Σεπ.2009

Μάρ.Σεπ.2010

Μάρ.Σεπ.2011

Μάρ.Σεπ.2012

Μάρ.Σεπ.2013

Μάρ.Σεπ.2014


ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.7 Γενικός δείκτης τιμών κατοικιών(ετήσια μεταβολή, %)

Πηγή: ΚΤΚ.

0

2

4

6

8

σπίτιαδιαμερίσματα

καταστήματαγραφεία

αποθήκες






Ιούν. Δεκ. Ιούν. Δεκ. Ιούν.2015 2016 2017

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.8 απόδοση ενοικίου ακινήτων(1)

Πηγή: RICS.(1) Ο λόγος του ετήσιου ενοικίου ως προς την τιμή των ακινήτων.




τηση χορηγήσεων από τα νοικοκυριά για στε-γαστικούς σκοπούς, συνέχισε να καταγράφειάνοδο κατά το τρίτο τρίμηνο του 2017. Ο συ-νολικός αριθμός των αδειών οικοδομής πουεκδόθηκαν κατά τους πρώτους δέκα μήνεςτου 2017, αυξήθηκε σε 4.817, σε σύγκριση μετις 4.350 άδειες οικοδομής που εκδόθηκανκατά την αντίστοιχη περίοδο του 2016 (ετήσιααύξηση 10,7%) . Η συνολική αξία των αδειώνοικοδομής και το συνολικό εμβαδόν των ακι-νήτων για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια οικο-δομής, κατέγραψαν ετήσια αύξηση της τάξηςτου 37,8% και 35,5%, αντίστοιχα, κατά τουςπρώτους δέκα μήνες του 2017 (Διάγραμμα3.10). Η εμπιστοσύνη στην αγορά ακινήτωνφαίνεται να βελτιώνεται, όπως αντικατοπτρί-ζεται από την αύξηση στον αριθμό των μετα-βιβάσεων τίτλων ακίνητης περιουσίας (πωλή-σεις), τόσο από κατοίκους Κύπρου όσο και απόμη κατοίκους (Διάγραμμα 3.11).

Οι επενδύσεις σε ακίνητα από μη κατοίκουςσυνέχισαν να αυξάνονται σε σύγκριση με τοπροηγούμενο έτος, με αύξηση της τάξης του32,5% για το έτος 2017, όπως καταδεικνύεταιαπό τον αριθμό των σχετικών πωλητήριων εγ-γραφών που κατατίθενται στο Τμήμα Κτημα-τολογίου και Χωρομετρίας. Οι εν λόγω επενδύ-σεις αντιπροσωπεύουν το 27,5% του συνολικούαριθμού των πωλητηρίων εγγράφων για τοέτος 2017 (Διάγραμμα 3.12, σελ. 21).

Τα κίνητρα που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα,φαίνεται ότι συνέβαλαν σημαντικά στην αύξησητης ζήτησης για ακίνητα. Πιο συγκεκριμένα, ηκατάργηση του φόρου ακίνητης περιουσίας απότο 2017, καθώς και η επέκταση της ισχύος τουμέτρου που αφορά τη μείωση στα τέλη μεταβί-βασης ακινήτων, συμβάλλουν στη βελτίωση τηςεμπιστοσύνης στην αγορά ακινήτων και στηναύξηση της ζήτησης στα ακίνητα.

Από την πλευρά της προσφοράς, η δρα-στηριότητα του κατασκευαστικού τομέα συ-

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180αξία εμβαδόν αριθμός







Δεκ. Ιούν. Οκτ.2017

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.10 Άδειες οικοδομής(ετήσια μεταβολή, %)

Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου.

0102030405060708090

σπίτιαδιαμερίσματα

καταστήματαγραφεία

αποθήκες







ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.9 Τιμές ακινήτων προς το κατάκεφαλή αεΠ(1)

Πηγές: RICS, Eurostat.(1) Ο λόγος της μέσης τιμής των ακινήτων για αγορά, ως προς το κατά κεφαλή ΑΕΠ.

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

-80-40

04080

120160200240280320360








συνολική αξία (€) της ακίνητης περιουσίας που μεταβιβάστηκε, που έγινεαποδεκτή από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας

συνολικός αριθμός μεταβιβάσεων (πωλήσεων) (δεξιά κλίμακα)

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.11 μεταβιβάσεις (πωλήσεις) ακίνητηςπεριουσίας(ετήσια μεταβολή, %)

Πηγή: Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.




νέχισε τη σταδιακή της ανάκαμψη, λόγω τηςαυξημένης ζήτησης. Συγκεκριμένα, ο δείκτηςπαραγωγής στις κατασκευές, σημείωσε ετήσιααύξηση 12,8% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2017σε σύγκριση με ετήσια αύξηση 10,7% που κα-ταγράφηκε κατά το αντίστοιχο τρίμηνο του2016. Οι επιμέρους δείκτες του δείκτη παρα-γωγής στις κατασκευές, δείχνουν ότι τα έργαπολιτικού μηχανικού (έργα που αφορούν ανοι-κτούς χώρους και γενικά οτιδήποτε δεν θεω-ρείται κτίριο) σημείωσαν κατά το τρίτο τρίμηνοτου 2017 ετήσια αύξηση σε αξία της τάξης του13,6%, ακολουθούμενα από την κατασκευήκτιρίων (μονοκατοικίες, οικιστικές πολυκατοι-κίες και μη οικιστικά κτίρια) με ετήσια αύξησησε αξία της τάξης του 12,6%.

Παρά τη βελτίωση στην αγορά ακινήτων,όπως υποδηλώνεται από τη σταθεροποίησηστις τιμές των ακινήτων και από την αυξημένηζήτηση, οι προκλήσεις παραμένουν. Ο τομέαςτων κατασκευών και ο τομέας διαχείρισης ακί-νητης περιουσίας, παρουσίαζαν στις 30 Σε-πτεμβρίου 2017 τις μεγαλύτερες ΜΕΧ ως προςτο σύνολο των ΜΕΧ των μη χρηματοοικονο-μικών επιχειρήσεων με ποσοστά 32,4% και15,6% αντίστοιχα, από 34,7% και 18,4% αντί-στοιχα, κατά τον Σεπτέμβριο του 2016 (Διά-γραμμα 3.13). Σημειώνεται ότι το 50,0% τουσυνόλου των ΜΕΧ των νοικοκυριών στο τέλοςΣεπτεμβρίου του 2017, αφορούσε ΜΕΧ γιαστεγαστικούς σκοπούς.

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


-80-60-40-20

020406080

100120140160180

συνολικός αριθμός νέων πωλητηρίων εγγράφωννέα πωλητήρια έγγραφα με αγοραστές μη κατοίκους Κύπρουνέα πωλητήρια έγγραφα με αγοραστές κατοίκους Κύπρου








ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.12 νέα πωλητήρια έγγραφαακίνητης περιουσίας(ετήσια μεταβολή, %)

Πηγή: Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.

2009Μ

μεταποιητική βιομηχανία

δραστηριότητες διαχείρισης ακίνητης περιουσίας

χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων και μοτοσικλετών

κατασκευές επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες

υπηρεσίες παροχήςκαταλύματος και υπηρεσίεςπαροχής διατροφής

άλλα

32,412,53,98,1

7,6

20,0 15,6

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.13 Κατανομή των μη εξυπηρετούμενωνανοιγμάτων των μη χρηματοοικονομικώνεπιχειρήσεων ανά οικονομικό τομέα(τέλος Σεπτεμβρίου 2017, %)

Πηγή: ΚΤΚ.




Στην παρούσα ενότητα, παρουσιάζεται μια συ-νοπτική ανάλυση της δομής, της χρηματοοι-κονομικής κατάστασης και του ρυθμιστικούπλαισίου του τραπεζικού τομέα της Κύπρου,καθώς και των διεθνών εξελίξεων. Η ανάλυσηβασίζεται στα πιο πρόσφατα διαθέσιμα επο-πτικά στοιχεία που υποβάλλονται στην ΚΤΚαπό τα πιστωτικά ιδρύματα.

Δομικές εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα

Η διαδικασία απομόχλευσης των πιστωτικώνιδρυμάτων, οδήγησε στη μείωση του συνόλουτων ενοποιημένων στοιχείων ενεργητικού τουτομέα κατά 57% κατά την περίοδο Δεκεμβρίου2010 έως Σεπτεμβρίου 2017, ενώ ο λόγος τωνσυνολικών στοιχείων ενεργητικού ως ποσοστότου ΑΕΠ, μειώθηκε στο 356% στο τέλος Σε-πτεμβρίου του 2017, από 368% στο τέλος Σε-πτεμβρίου του 2016 και 805% στο τέλος Δε-κεμβρίου του 2010 (Διάγραμμα 4.1). Ενώσημειώθηκε πρόοδος στη μείωση του αριθ-μού των καταστημάτων και των εργαζομένωνστα μεγαλύτερα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα,ο τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να θεωρεί-ται ότι είναι πολύ μεγάλος σε σχέση με το μέ-γεθος της οικονομίας της Κύπρου. Παράλληλα,ο δείκτης μόχλευσης σημείωσε μείωση από10,4% τον Σεπτέμβριο του 2016 σε 8,5% τονΣεπτέμβριο του 2017.

Χρηματοοικονομική κατάσταση

Ποιότητα δανειακού χαρτοφυλακίου

Το υψηλό επίπεδο των ΜΕΧ, παραμένει η κύ-ρια ευπάθεια του τραπεζικού τομέα της Κύ-πρου. Παρόλο που παρατηρείται βελτίωση

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

Σύνοψη



αράρτημα Ι

4


4. Τραπεζικός τομέας

0

100

200

300

400

500

600

700

800

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Μάρ. Σεπ.2011

Μάρ. Σεπ.2012

Μάρ. Σεπ.2013

Μάρ. Σεπ.2014

Μάρ. Σεπ.2015

Μάρ. Σεπ.2016

Μάρ. Σεπ.2017

θυγατρικά πιστωτικά ιδρύματακαι υποκαταστήματα ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων

εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα

τραπεζικός τομέας(ως % του ΑΕΠ, δεξιά κλίμακα)

εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα(ως % του ΑΕΠ, δεξιά κλίμακα)

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.1 Συνολικά ενοποιημένα στοιχείαενεργητικού του χρηματοπιστωτικού τομέα(€ δισεκατομμύρια, ως % του ΑΕΠ)

Πηγή: ΚΤΚ.




στην ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου,η αργή πρόοδος που καταγράφεται στη μεί-ωση του επιπέδου των ΜΕΧ, δημιουργεί ση-μαντικές προκλήσεις για τη σταθερότητα τουχρηματοοικονομικού συστήματος.

Συγκεκριμένα, οι ΜΕΧ ως ποσοστό των συ-νολικών χορηγήσεων, μειώθηκαν στο 42,6%στο τέλος Νοεμβρίου του 2017, σε σύγκρισημε 47,2% στο τέλος Νοεμβρίου του 2016 (Διά-γραμμα 4.2). Σε απόλυτους αριθμούς, οι συ-νολικές ΜΕΧ μειώθηκαν κατά €2,9 δισ. στα€21,5 δισ. μεταξύ του Νοεμβρίου του 2016 καιτου Νοεμβρίου του 2017. Η μείωση οφείλεταικυρίως στη μείωση των ΜΕΧ στον τομέα τωνμη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, μέσωτων σχεδίων ανταλλαγής χρέους με περιου-σιακά στοιχεία και των αναδιαρθρώσεων ΜΕΧ(Διάγραμμα 4.3).

Στον τραπεζικό τομέα, τα πιστωτικά ιδρύ-ματα πρέπει να αξιοποιήσουν όλα τα διαθέ-σιμα μέσα για την αποτελεσματική αντιμετώ-πιση του προβλήματος των ΜΕΧ. Απαιτούνται,επίσης, περαιτέρω νομοθετικές ρυθμίσεις γιανα καταστεί το ρυθμιστικό και το νομοθετικόπλαίσιο πιο αποτελεσματικό.

Το ποσοστό των αναδιαρθρωμένων χο-ρηγήσεων σε σχέση με τις συνολι

ΕΚΘΕΣΗ - Central Bank of Cyprus...στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και...

Documents

Transcript of ΕΚΘΕΣΗ - Central Bank of Cyprus...στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και...