CASE STUDY

18 infocom•10•12

Νεοφυείς επιχειρήσεις: μύθοι και πραγματικότητα

ΕίΝαί βΕβαίο πως κατί αλλαζΕί στην Ελλάδα, με αποτελέσματα που είναι πια εύκολα ορατά. Όχι, το υπονοούμενο δεν αφορά στην κρίση που μαστίζει τη χώρα μας αλλά στη νεοφυή επιχειρηματικότητα. Παράλληλα με το «παραγωγικό μοντέλο» (ο Θεός να το κάνει…) που καταρρέει, ένα νέο, υγιές παραγωγικό μοντέλο γεννιέται! Σίγουρα είναι μικρό ακόμα, δεν έχει την κρίσιμη μάζα για να αλλάξει την πορεία της ελληνικής οικονομίας, είναι όμως πολύ δυναμικό και ταχέως αναπτυσσόμενο. ΕίΝαί τΕλίκα η μοΝαδίκη μας Ελπίδα.

infocom•10•12 19

τι σημαίνει πραγματικά ο όρος «νεοφυής» επιχειρηματικότητα - ή απλά start-up; Εδώ υπάρχει η μεγαλύτερη των παρανοήσεων! Έχει επικρα-τήσει ένα -μάλλον ξένο προς την ελληνική πραγματικότητα- μοντέλο του garage software start-up όπου μια ομάδα νεαρών, αξύριστων geeks αναπτύσσει το υπερ-software, πιθανότητα μια cloud- ή mobile-υπηρεσία στην εποχή μας, αποκλεισμένη από τον έξω κόσμο και θρεφόμενη με πίτσα, καφέ και μπύρα μέχρι να βγει το πρωτότυπο. Όχι, δεν είναι έτσι!Νεοφυής είναι οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα η οποία βασικά έχει τρία χαρακτηριστικά:

- Είναι νέα- Είναι καινοτόμος- Έχει ταχεία ανάπτυξη - Ή έχει προοπτικές ταχείας ανάπτυξης

Χαρακτηριστικότερο όλων είναι το παράδειγμα του φούρνου. Ας πούμε ότι ξεκινά κάποιος ένα συνοικιακό αρτοποιείο. Είναι start-up; Μάλλον όχι. Αν όμως ξεκινήσει αυτό το αρ-τοποιείο παράγοντας ένα εξαιρετικής ποιότητας ψωμί με αγνά, παραδοσιακά υλικά, αν φροντίσει να επικοινωνήσει την ανάπτυξη του προϊόντος αυτού στην αγορά με έναν έξυπνο, αποτελεσματικό τρόπο και αν έχει μελετήσει ένα επιχειρηματικό μοντέλο ώστε σιγά-σιγά από τον ένα φούρνο να κάνει ένα δίκτυο αρτοποιείων με σύγχρονα μέσα διανομής και προώθησης του προϊόντος, τότε ναι, είναι start-up.Με άλλα λόγια λοιπόν, το αντικείμενο μιας επιχείρησης δεν έχει σχέση με το αν εκείνη είναι start-up, αντίθετα αυτό το κα-θορίζει η φιλοσοφία της. Νεοφυής λοιπόν είναι η επιχείρηση που ο λόγος ύπαρξής της είναι να προσφέρει μια καινοτόμο λύση σε ένα πρόβλημα ή μια επιθυμία των πελατών της και που στοχεύει να αναπτυχθεί δημιουργώντας αξία για τους πελάτες, τους μετόχους και τους εργαζομένους της.

ςτην Ελλάδα όμως; αφού δεν έχουμε επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα!Αυτή είναι μια άλλη πολύ μεγάλη & πολύ διαδεδομένη παρα-νόηση. Δεν έχουμε επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα! Μάλλον δεν έχουν ακούσει όσοι εκφέρουν την άποψη αυτή ότι στη χώρα μας έχουμε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες -μερικοί τα ανεβάζουν μέχρι και στο εκατομμύριο- επαγγελματικά ΑΦΜ.

Στην Ελλάδα λοιπόν είχαμε και έχουμε πολύ ανεπτυγμένη την επιχειρηματικότητα! Δυστυχώς όμως, δεν είχαμε το σωστό μοντέλο επιχειρηματικότητας. Αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει.Ο κλάδος της Πληροφορικής αποτυπώνει καλύτερα από καθένα το τεράστιο αυτό πρόβλημα. Οι επιχειρήσεις που με-σουράνησαν στην Ελλάδα των ‘90s και των ‘00s ήταν εκείνες των box movers, ή για να το πούμε πιο απλά, των μπακάληδων της πληροφορικής. Με μηδενική εγχώρια προστιθέμενη αξία, νόμιζαν πως μπορούν να επιβιώνουν πουλώντας καθρεφτάκια σε ιθαγενείς με ένα ισχνό περιθώριο κέρδους 500%. Οποία έκπληξη! Χρεοκόπησαν άπαντες - πλην λίγων που ταλαιπω-ρούνται και ταλαιπωρούν ακόμα.Οι «μπακάληδες» άνθισαν σε μια χώρα που στο γνωστικό αυτό αντικείμενο έχει πληθώρα ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου στελεχών τα οποία τελικά είτε αναγκάζονταν στη μετανά-στευση ή ανελάμβαναν εργασίες που καμία σχέση δεν είχαν με τις γνώσεις, τις επιθυμίες και τις δυνατότητές τους. Αποτέλεσμα; Μια χαμένη γενιά επιχειρήσεων και μια χαμένη γενιά στελεχών.Παρόμοιες ιστορίες μπορεί να βρει κανείς σε όλους τους

CASE STUDY

20 infocom•10•12

κλάδους, τόσο στην υψηλή τεχνολογία (π.χ. φάρμακο) όσο και στην ενέργεια, στον τουρισμό, στη γαστρονομία. Η λογική του «μπακάλη», η αποθέωση του «εισαγόμενου» διέλυσε την παραγωγική ικανότητα της χώρας και μας έφερε στη σημερινή κατάσταση. Το κίνημα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας εί-ναι μια ισχυρή, υγιής απάντηση στην παραπάνω κατάσταση.Αποδεικνύεται μάλιστα από οικονομικές μελέτες πως είναι απολύτως αδιάφορο το πόσες επιχειρήσεις υπάρχουν σε μια οικονομία σε σχέση με την πορεία της οικονομίας εκείνης. Αυτό που κάνει τελικά τη διαφορά είναι το πόσες επιχειρή-σεις δημιουργούνται οι οποίες εντός μιας πενταετίας από την ίδρυσή τους έχουν δημιουργήσει πολλές δεκάδες νέες θέσεις εργασίας. Τέτοιες επιχειρήσεις είναι οι νεοφυείς. Τα start-ups.

Η προώθηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας μπορεί λοιπόν να δώσει λύση σε δύο βασικότατα προβλήματα:

- Τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας για το υψηλού μορφωτικού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό της χώρας

- Την αναγέννηση της υπαίθρου, αφού οι δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων στην περιφέρεια νομοτελειακά θα οδηγήσει στην επιστροφή της νέας γενιάς για να καλύψει τις δημιουργούμενες θέσεις εργασίας καθώς και στη δημιουργία δορυφορικών επιχειρήσεων στους τόπους εγκατάστασης των start-ups

Ακόμα και στην ίδια την ελληνική κοινότητα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, τα πράγματα απέχουν πολύ από το να είναι ρόδινα. Παρατηρούμε ότι οι νέοι (όχι μόνο σε ηλικία αλλά σε δραστηριότητα) πρώτα και κύρια δεν μπορούν & δε θέλουν να συνεργάζονται. Πληρώνουμε βαρύ τίμημα για το λάθος δομημένο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όλοι θέλουν να γίνουν πρωταθλητές κανείς όμως δεν ενδιαφέρεται να είναι συναθλητής. Είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη για την επιτυχή ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό.Επιπλέον κάτι που φαίνεται να μην έχουν κατανοήσει σε βάθος τα ελληνικά start-ups είναι ότι για να μπορείς να είσαι ανταγωνιστικός σε μια παγκόσμια αγορά πρέπει να αναδεί-ξεις, να αξιοποιήσεις στο μέγιστο βαθμό το στοιχείο της τοπικότητας, το μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που μπορεί να σου δώσει η παρουσία σε ένα συγκεκριμένο τόπο. Ευτυχώς πρόσφατα παρατηρούμε μια σειρά από νέα start-ups που κινούνται στην κατεύθυνση αυτή.

η επιχειρηματικότητα είναι επιλογή δημιουργίας και προσφοράς στην κοινωνία!Είναι αλήθεια ότι, στο μεγαλύτερό της ποσοστό η επιχειρη-ματικότητα χαρακτηρίζεται ως «επιχειρηματικότητα ανάγκης» και όχι «ευκαιρίας», δηλαδή επιχειρήσεις ξεκινούν άνθρω-ποι που εξάντλησαν τις πιθανότητες να βρουν την εργασία που επιθυμούσαν σε μια σχέση εξαρτημένης υπαλληλικής απασχόλησης.Παρά ταύτα, τα τελευταία χρόνια υπάρχει σαφής βελτίωση και έχουμε πλέον πολλά καλά παραδείγματα ελληνικών επιχειρήσεων που εκτιμώ ότι πλήθος νέων θα θελήσει να ακολουθήσει.Οι δυο βασικότεροι παράγοντες που μπορούν να ωθήσουν,

Κάτοπτρο ΚαριέραςΟ Δημήτρης Γ.Ε. Τσίγκος γεννήθηκε στον Ασπρόπυργο και σπούδασε Επιστήμη Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης με μεταπτυχιακά στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2000 συνίδρυσε τη Virtual Trip, το πρώτο ελληνικό φοιτητικό start-up που εξελίχθηκε στη συνέχεια στο ομώνυμο επιχειρηματικό οικοσύστημα. Από το 2010 είναι Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών και το 2011 της Ελληνικής Ένωσης

Νεοφυών Επιχειρήσεων. Τέλος, είναι ενεργό μέλος του EBAN - The European Business Angels Network.

infocom•10•12 21

αν όχι να απογειώσουν, την επιχειρηματικότητα είναι η κουλ-τούρα και το κεφάλαιο υψηλού ρίσκου.Σχετικά με την επιχειρηματική κουλτούρα, αυτή συνοψίζεται αφενός στην απενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας, δηλα-δή στην ξεκάθαρη διάκρισή της από την εκμετάλλευση & την κερδοσκοπία, αφετέρου στην ανάπτυξη της εξωστρέφειας και της στρατηγικής σκέψης.Το ζήτημα της διάθεσης κεφαλαίου υψηλού ρίσκου παραμένει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Παρά τις μεγάλες προσπάθειες του ΤΑΝΕΟ και τη λειτουργία μεγάλου αριθμού VCs, τα αποτε-λέσματα απέχουν από το να είναι ικανοποιητικά. Εκτιμώ πως η έμφαση πρέπει να δοθεί στον θεσμό των Business Angels για επενδύσεις προϊοντικής κατεύθυνσης και εξωστρεφούς στρατηγικής.Για να δώσουν λύσεις στα ζητήματα αυτά Έλληνες επιχει-ρηματίες από όλη τη χώρα έχουν συστήσει σε διάφορες περιοχές τους Ελληνικούς Συνδέσμους Νέων Επιχειρημα-

τιών, η Ομοσπονδία των οποίων, ΟΕΣΥΝΕ - www.esyne.gr, είναι ο εθνικός φορέας εκπροσώπησης στο YES - European Confederation of Young Entrepreneurs.

Virtual Trip: το πρώτο πετυχημένο φοιτητικό start-upΤον Σεπτέμβρη συμπληρώνονται 12 χρόνια από τη δημιουργία του πρώτου φοιτητικού start-up στην Ελλάδα. Όλοι οι λόγοι που το δημιουργήσαμε, αποδείχτηκαν λανθασμένοι. Λέγαμε πως θα βγάλουμε χρήματα, τα στελέχη στις πολυεθνικές όμως έβγαλαν περισσότερα και με λιγότερες ευθύνες. Λέ-γαμε πως δεν θα έχουμε αφεντικά, όμως ο πελάτης είναι το πιο απαιτητικό αφεντικό. Λέγαμε πως θα έχουμε ευέλικτο ωράριο και τελικά καταλήξαμε να δουλεύουμε άπειρες ώρες, ξεχνώντας διακοπές και σαββατοκύριακα. Τελικά όμως κανείς δεν το μετάνιωσε. Γιατί είναι τεράστια η χαρά της δημιουρ-γίας, τεράστια η πολυτέλεια να μπορείς να μαθαίνεις από τα λάθη σου.